การศกษาวเคราะหบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมร ระดบชนประถมศกษาปท 1 – 6 ของพระราชอาณาจกรกมพชา1

An Analytical Study of the Reading Parts in Cambodian Language Textbooks Grade 1-6 in The Kingdom of Cambodia

ชาญชย คงเพยรธรรม

Chanchai Khongphianthum บทคดยอ

บทความวจยเรอง “การศกษาวเคราะหบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมร ระดบชนประถมศกษาปท 1 – 6 ของพระราชอาณาจกรกมพชา” มวตถประสงคเพอศกษาบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมร ทงในดานรปแบบและเนอหา เพอใหสามารถท านายอตลกษณของชาวเขมรในอนาคต ผลการศกษาพบวา บทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรประกอบดวยองคประกอบ 5 สวน คอ 1) สญลกษณบทอาน 2) ชอบทอาน 3) ภาพประกอบบทอาน 4) เนอหาบทอาน และ 5) ค าถามทายบทอาน บทอานภาษาเขมรปลกฝงคณธรรมตางๆ ใหแกเยาวชน นนคอ 1) ความซอสตยสจรต 2) ความขยนหมนเพยร 3) ความมปญญา 4) ความกตญกตเวท 5) ความเสยสละ 6) ความสามคค 7) ความมวนย และ 8) ความออนนอมถอมตน นอกจากนบทอานยงแฝงอดมการณทางการเมอง คอ 1) การปลกฝงปมเของ เพอใหเยาวชนภาคภมใจในความเปนชาตและอารยธรรมทยงใหญของเขมร 2) การสรางศตรของชาต คอ สยาม 3) การพดถงความทรงจ าทแสนเจบปวดกรณเขมรแดง และ 4) การยอมรบคนกลมนอยในประเทศ เพอสรางภราดรภาพ และใหชนกลมนอยรวมเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศ ค าส าคญ: บทอาน หนงสอเรยนภาษาเขมร การศกษาเขมร Abstract

The study “An Analytical Study of the Reading Parts in Grade 1-6 Cambodian

Language Textbooks” aims at exploring the reading parts, both the form and the content, in

Cambodian textbooks to predict the identity of Cambodians in the future. According to the

study, the reading parts in Cambodian textbooks consist of 5 parts: 1) symbols 2) names 3)

illustrations 4) contents and 5) questions at the end of each part.

It is believed that the reading parts help foster the morality in children in terms

of 1) honesty 2) diligence 3) intelligence 4) gratitude 5) devotion 6) harmony 7) discipline and

1 บทความนเปนสวนหนงของรายงานการวจยเรอง “การศกษาวเคราะหบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชน

ประถมศกษาปท 1 – 6 ของพระราชอาณาจกรกมพชา” ซงไดรบการสนบสนนทนวจยจากคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน ประจ าปงบประมาณ 2555

8) humility. Apart from building such qualities, the reading parts also implicitly include

political ideas which help 1) develop children egoism to be proud of the nation and its great

civilizations 2) teach Cambodian children that Siam are their archenemy 3) to recall the

memory of Khmer Rouge’s agony and 4) teach children to be more accepting to ethnic

minorities in the country, thereby leading to the brotherhood which helps encourage those

minorities to develop the country.

Keywords: The reading parts Cambodian Language Textbooks Cambodian Education

1. บทน าและความส าคญของปญหา

ระบบการศกษาของกมพชาในอดตเรมขนทวด โดยมพระภกษสงฆเปนผถายทอดวชาความรดานตางๆ ใหแกกลบตร เมอกลบตรอายได 7-10 ป บดา มารดาจะน าไปฝากใหเรยนหนงสอทวด และอยปรนนบตพระสงฆ เพอใหเดกมวชาความร และเปนการขดเกลากรยามารยาทไปดวยในคราวเดยวกน

ในเบองตน เดกจะไดเรยนตวพยญชนะ สระ และฝกประสมค างายๆ กอน จนกระทงครพอใจ จงจะเรมใหนกเรยนอานฉบบ (วรรณคดค าสอนของเขมร) ทครแปลเปนรอยแกว ตอมาครจะใหอานวรรณคดประเภทศาสตราแลบง (วรรณคดใบลานทมเนอหาประเภทนทานจกรๆ วงศๆ) เชน หงสยนต สงขศลปชย สรรพสทธ เปนตน จนเชยวชาญ ครจงเรมใหอานกลอนเทศน เมออายครบอปสมบท บดามารดากจะจดการใหอปสมบททวดนน (emoc buNÑ, 1994 : 85-94)

การศกษาในวดนด าเนนเรอยมา จนกระทงเมอกมพชาตกเปนอาณานคมของฝรงเศส (ค.ศ. 1863-1953) ฝรงเศสจงไดจดการศกษาแบบฝรงเศส - เขมรขน เพอผลตชาวอนโดจนทสามารถพดและเขยนภาษาฝรงเศสได เพอใหกลายเปนชนชนสงทไวใจไดทางการเมอง ส านกรบญคณ กลมกลนกบวฒนธรรมฝรงเศส และไดรบการบรรจใหท างานในต าแหนงขาราชการอาณานคมระดบลาง กบบรษทพาณชยขนาดใหญ (เบน แอนเดอรสน, ชาญวทย เกษตรศร บรรณาธการแปล, 2552 : 23)

สวนโรงเรยนวดนน ฝรงเศสไดปรบเปลยนใหเปน “โรงเรยนวดแบบใหม” ซงเปดสอน ในระดบชนประถมศกษาตอนตน ใชหลกสตรเดยวกบโรงเรยนประถมศกษาของรฐ แตใชภาษาเขมรใน การเรยนการสอน ไมมการสอนภาษาฝรงเศส และมเฉพาะนกเรยนชาย เรยนเฉพาะตอนบาย (15.30 – 18.30 น.) ยกเวนวนพระและวนส าคญทางพระพทธศาสนา มพระซงไดรบการอบรมการสอนแบบใหมเปนคร และไมมเงนเดอน (ธบด บวค าศร, 2547 ข : 29)

หลงจากทเขมรไดรบเอกราชจากฝรงเศส ในป ค.ศ. 1953 สมเดจนโรดม สหน กษตรยกมพชาในสมยนนไดทรงสละราชสมบต และทรงลงเลนการเมอง โดยตงพรรคการเมองทมชอวา “พรรคสงคมราษฎรนยม” ขน ผลปรากฏวาพรรคของพระองคไดรบชนะอยางทวมทน ท าใหไดเปนแกนน าในการจดตงรฐบาล

ในสมยสงคมราษฎรนยมนน สมเดจนโรดม สหนและรฐบาลไดใหความส าคญกบการศกษาเปนอยางมาก โดยพยายามปฏรปการศกษาอยางตอเนอง ยกเลกการใชภาษาฝรงเศสในโรงเรยน และใหใชภาษาเขมรในการเรยนการสอน (ยกเวนโรงเรยนเอกชนของฝรงเศส) ตดวชาทเกยวของกบฝรงเศสออกไป เนนลกษณะประจ าชาต วฒนธรรม และอารยธรรมผานทางหลกสตรวชาภมศาสตร ประวตศาสตร และภาษาเขมร พรอมทงใหความส าคญกบวชาวทยาศาสตรเพมมากขน (ธบด บวค าศร, 2547 ข : 70)

จนกระทงมาถง “ยคมดของการศกษากมพชา” ในสมยกมพชาประชาธปไตย (ค.ศ. 1975-1979) พอล พต (bu:l Bt) ผน าเขมรแดงในสมยนนไดน านโยบาย “กลบไปสศกราชท 0” (Return to Year Zero) มาใช ท าใหระบบการศกษาในระดบสงของประเทศสนสดลง การศกษาทมอยในสมยกมพชาประชาธปไตยจงเปนการศกษาขนตน คอ เปนการศกษาเพยงแคใหพออานออกเขยนไดเทานน (เดวด แชนดเลอร, พรรณงาม เงาธรรมสาร สดใส ขนตวรพงศ และวงเดอน นาราสจจ ผแปล , 2546 : 339) หนงสอและวสดอปกรณทางการศกษาตางๆ ถกท าลาย สถานศกษาถกปลอยทงราง แมแตหอสมดแหงชาตไดกลายมาเปนคอกเลยงสตว ปญญาชนถกสงหารหม จากการส ารวจพบวา ภายหลงจากทกองทพเวยดนามเคลอนเขามาปลดแอกประเทศจากกองก าลงเขมรแดงในป ค .ศ. 1979 ขณะนนประเทศกมพชาคงเหลอประชาชนทไดรบการศกษาในระดบทสงกวาชนมธยมศกษาจ านวนไมเกน 300 คน ประชาชนทไดรบการศกษาในระดบสงสวนหนงหลบหนออกนอกประเทศ (David Sloper, 1999: 7)

หลงจากทกองทพเวยดนามสามารถขบไลพวกเขมรแดงออกจากกรงพนมเปญไดส าเรจแลว สงแรกทรฐบาลในขณะนนลงมอท าไปพรอมๆ กบการบรณะประเทศ นนคอการฟนฟระบบการศกษา วางหลกสตรการศกษาแหงชาตทใหความส าคญกบวชาวทยาศาสตร ทงนโดยตงอยบนพนฐานของ “ส านกทางการเมอง จรยธรรมในการปฏวต ความรพนฐานทเกยวของกบทกษะวชาชาง การผลต การเกษตรกรรม ศลปหตถกรรม ไปจนถงอตสาหกรรม” นอกจากนรฐบาลยงไดประกาศใหป ค.ศ. 1982 เปนปแหงการก าจดภาวะแหงการไมรหนงสออกดวย (Margaret Slocomb, 2003: 166-169)

ปจจบนหนวยงานทรบผดชอบดแลเรองการศกษาของประเทศกมพชาโดยตรง คอ กระทรวงอบรม ยวชน และกฬา (RksYgGb;rM yuvCn nigkILa) หรอในชอภาษาองกฤษวา “Ministry of Education, Youth and Sport” (MoEYS) มหนาทเปนผวางหลกสตรการศกษาตงแตระดบชนประถมศกษาไปจนถงอดมศกษา เพอใหสอดคลองกบการพฒนาประเทศทงในดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม รายละเอยดส าคญประการหนงในหลกสตรการศกษาภาคบงคบ (ชนประถมศกษาปท 1 – มธยมศกษาปท 3 หรอ Grads 1-9) คอ นกเรยนตองมความรภาษาเขมรควบคไปกบความรทางคณตศาสตร (web of Cambodia, 2546)

กระทรวงอบรม ยวชน และกฬาใหความส าคญตอการศกษาภาษาเขมร และคณตศาสตร เนองจากภาษาเขมรเปนเสมอนเครองหมายทแสดงถงเอกลกษณ และเอกราชชาต เปนมรดกทางวฒนธรรมอนยงใหญ และเปนเครองมอทใชในการตดตอสอสาร สวนคณตศาสตรนนเปนพนฐานส าคญในการศกษา

วชาวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เศรษฐศาสตร รวมถงศาสตรอนๆ ทตองใชหลกคณตศาสตร ในการศกษา คณตศาสตรจงมความส าคญในฐานะทชวยพฒนาประเทศใหกาวหนาทดเทยมนานาอารยประเทศ

ฟนเฟองส าคญทจะท าใหนโยบายการศกษาของชาตขบเคลอนไปตามทศทางทผ บรหารประเทศไดก าหนดไวนน นอกจากจะตองอาศย “ครผสอน” ทมความร ความเชยวชาญในศาสตรนนๆ แลว “หนงสอเรยน” กถอเปนเครองมอส าคญทท าใหเดกเกดการเรยนรทดอกดวย

หนงสอเรยนวชา “ภาษาเขมร” ระดบชนประถมศกษาปท 1 – 6 ทใชกนในพระราชอาณาจกรกมพชาตองไดรบอนญาตจากกระทรวงอบรม ยวชน และกฬา กอนพมพเผยแพร โดยในระยะแรก (ค.ศ. 1991) หนงสอเรยนแตละเลมจะประกอบดวยคณะท างานไมมากนก คอ มผแตง (GµkniBn§) และ ผ เรยบเรยง (Gµkeroberog) ตอมาหนงสอเรยนพฒนาขน จงประกอบไปดวยคณะท างานฝายตางๆ เพมขนดวย ไดแก คณะกรรมการแตงหนงสอ (KNHkmµkarniBn§) ทปรกษาในรายวชา (GµkÉkeTsmuxviC¢a) ผ เรยบเรยง (Gµkeroberog) ผวาดภาพประกอบ (viciRtkr) ผ เชยวชาญดานคอมพวเตอร (bec©keTskuMBoÚT½r) และคณะกรรมการผตรวจสอบหนงสอ (KNHkmµkarBinitü) และไดรบการสนบสนนจากองคการยนเซฟ ซดา (UNICEF/ Sida) ในการจดพมพ

หนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษา ไดรบการปรบปรงครงใหญในชวงป ค.ศ. 1996 -1997 โดยไดรบการสนบสนนชวยเหลอจากชาวตะวนตก ซงสวนใหญเปนเจาหนาททท างานอยในองคการ ยนเซฟ ทเขามาชวยดแลในเรองของการพฒนาหลกสตร ไปจนถงดานคอมพวเตอร นอกเหนอไปจากการสนบสนนดานงบประมาณในการจดพมพ ตอมากระทรวงอบรม ยวชน และกฬา ไดแกไขปรบปรงเนอหาของหนงสอเรยนใหทนสมยยงขน โดยทยอยแกไขไปทละเลมตามความเหมาะสม จนไดหนงสอเรยนภาษาเขมรทใชอยในปจจบน

หนงสอเรยนภาษาเขมร เนนพฒนาทกษะส าคญของผ เ รยนทง 4 ดาน คอ พด (niyay) ฟง (sþab; ) อาน (Gan) และเขยน (sresr) ซงการฟงและการอานนน จดเปนทกษะทใชในการรบสาร (receptive skills) สวนการพดและการเขยน ถอเปนทกษะทใชในการสงสาร (expressive skills) ซงทกษะส าคญเหลาน ลวนแลวแตเปนเครองมอทท าใหการสอสารมประสทธภาพทงสน

หนงสอเรยนภาษาเขมรแตละเลม ประกอบดวยบทเรยน (emeron) ประมาณ 9 – 10 บทเรยน ในแตละบทเรยนจะมหนวยการเรยนรยอย (Unit plan) ทชวยพฒนาทกษะในดานตางๆ ของผ เรยน โดยใชสญลกษณดงตอไปน

ภาพท 1 ภาพสญลกษณหนวยการเรยนรยอยในแตละบทเรยนทปรากฏในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษา (อธบายภาพจากซายไปขวา)

สญลกษณรป เทยน หมายถง สวนของความรทางดานภาษาเขมรโดยทวไป เชน ลกษณะของค า

คลองจอง การเปรยบเทยบตวละคร การจดบนทก ฯลฯ สญลกษณรป เดกก าลงอานหนงสอ หมายถง สวนของทกษะการอาน สญลกษณรป มอเขยนหนงสอ หมายถง สวนของทกษะการเขยน สญลกษณรป ใบห หมายถง สวนของทกษะการฟง สญลกษณรป ลกกญแจ หมายถง สวนของไวยากรณ สญลกษณรป ปาก หมายถง สวนของการพด

กระทรวงอบรม ยวชน และกฬา ก าหนดใหนกเรยนระดบชนประถมศกษาเรยนภาษาเขมรคดเปน 13 คาบ / สปดาห คาบเรยนละ 45 นาท ในหนงปเรยนทงสน 38 สปดาห (วนจนทรเรยน 3 คาบ วนองคารเรยน 2 คาบ วนพธเรยน 3 คาบ วนศกรเรยน 2 คาบ และวนเสารเรยน 3 คาบ) เนนทกษะการอานและการเขยน เนองจากผลการประเมนคณภาพการศกษาจากนกเรยนชนประถมศกษาทวประเทศพบวา ความสามารถของนกเรยนเขมรในทกษะการอานและการเขยนยงอยในระดบต า (PasaExµr 1, 2012: iii - iv)

ในการสอนทกษะการอานใหแกเดกนน เรมจากใหเดกอานสระจม สระลอย ตวพยญชนะทงตวเตมและตวเชง รวมทงรจกเครองหมายก ากบเสยงอานเบองตน (เครองหมายก ากบเสยงอานมทงสน 11 เครองหมาย แตในชนตน นกเรยนจะไดเรยนเพยง 2 เครองหมาย นนคอ เครองหมายตรศพทและเครองหมายมสกทนต) เมอเดกจ าพยญชนะและสระไดแมนย าแลว ครกจะสอนใหเดกรจกประสมค า แลวจงอานประโยค ไปจนถงยอหนาทอยในบทอาน (PasaExµr ๑, 2012: ix-xix)

เฉพาะในสวนของบทอานนน จะประกอบดวย 5 สวนทส าคญ คอ 1) สญลกษณรปเดกอานหนงสอ เพอใหนกเรยนทราบวา สวนนเปนสวนของการอาน 2) ชอของบทอาน 3) รปภาพประกอบบทอาน ทชวยท าใหบทอานนนนาสนใจ 4) เนอหาของบทอาน และ 5) ค าถามทายบทอาน

คณะผจดท าหนงสอเรยนภาษาเขมรในระดบชนประถมศกษาไดสอดแทรกเนอหาสาระตางๆ ลงไปใน “บทอาน” เชน ประวตศาสตร วรรณคด สงคมศาสตร วทยาศาสตร เปนตน ทงนเพอใหสอดคลองกบเนอหาของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ทตองการใหเดกมส านกของความเปนชาต รหลกศลธรรมและ

หนาทพลเมอง มทกษะในการด ารงชวต โดยเฉพาะในสงคมทตนอาศยอย รวมทงตระหนกถงความส าคญของสงแวดลอมโลก และความเจรญทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ผวจยสนใจบทอานในหนงสอเรยนแตละระดบชนวา ประกอบดวยอะไรบาง และมเนอหาสาระส าคญอะไร เพอชวยท าใหทราบวา ลกษณะการเรยนการสอนภาษาเขมรใหแกเยาวชนเขมรทกวนน เปนเชนใด สงคมเขมรก าลงประสบปญหาใด จงตองเนนสอนในเรองนนๆ เปนพเศษ เพอใหไดเยาวชนทพงประสงค

เมอทราบทศทางการศกษาของกมพชาในปจจบนวามลกษณะเปนอยางไรแลว จะท าใหสามารถพยากรณไดวา ลกษณะของคนกมพชารนตอไปในอก 20 – 30 ป ขางหนานเปนอยางไร ซงจะสงผลดตอประเทศไทยในการวางยทธศาสตรดานความสมพนธระหวางประเทศ กอนททงประเทศไทยและกมพชาจะหลวมรวมกนเปนประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 2. วธการศกษา

งานวจยนเปนงานวจยเอกสาร โดยศกษาหนงสอเรยนภาษาเขมร ในระดบชนประถมศกษา ปท 1 -6 ทใชในพระราชอาณาจกรกมพชา ดงน

- หนงสอเรยนภาษาเขมร อาน – เขยน ชนท 1 (PasaExµr Gan-sresr fñak;TI1) จดท าขนโดยกระทรวงอบรม ยวชน และกฬา (RksYgGb;rM yuvdn nigkILa) จดพมพโดย โรงพมพสถานและแจกจาย (RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay) ในป ค.ศ. 2012. - หนงสอเรยนภาษาเขมร 2 (PasaExµr 2) ฉบบพมพครงท 2 จดพมพโดย โรงพมพสถานและแจกจาย (RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay) ในป ค.ศ. 2010.

- หนงสอเรยนภาษาเขมร 3 (PasaExµr 3) จดพมพโดยโรงพมพสถานและแจกจาย (RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay) ในป ค.ศ. 2009.

- หนงสอเรยนภาษาเขมร 4 (PasaExµr 4) ฉบบพมพครงท 3 จดพมพโดยโรงพมพสถานและแจกจาย (RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay) ในป ค.ศ. 2011.

- หนงสอเรยนภาษาเขมร 5 (PasaExµr 5) จดพมพโดยโรงพมพสถานและแจกจาย (RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay) ในป ค.ศ. 2011.

- หนงสอเรยนภาษาเขมร 6 (PasaExµr 6) จดพมพโดยโรงพมพสถานและแจกจาย (RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay) ในป ค.ศ. 2012.

3. ผลการศกษา ผลการศกษานน ผวจยจ าแนกออกเปน 2 หวขอ คอ 1) สวนประกอบของบทอาน และ 2)

สารส าคญทปรากฏในบทอาน ซงปรากฏผลการศกษา ดงน 1. สวนประกอบของบทอาน

ผลการศกษาพบวา บทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรประกอบดวยสวนประกอบส าคญ 5 สวน คอ 1) สญลกษณบทอาน 2) ชอบทอาน 3) รปภาพประกอบบทอาน 4) เนอหาของบทอาน และ 5) ค าถามทายบทอาน

1.1. สญลกษณบทอาน สญลกษณรปเดกผชายก าลงอานหนงสอ เปนสญลกษณทบอกใหทราบวา นเปนสวนของ

ทกษะการอาน รวมถงการทองจ า (บทอาขยาน) ดวย

ภาพท 2 สญลกษณบทอาน

ภาพเดกผชายก าลงอานหนงสอ เปนเครองแสดงวา สงคมเขมรเปนสงคมทผชายเปนใหญ หรอ

ปตาธปไตย (Patriarchy) ซงลกษณะอยางหนงของสงคมแบบนคอ คณคา หรอสาระทแทจรงของผหญงจะถกซอนเรนหรอถกลดคณคาลงไป แมวาคนเขมรจะยนยนเสยงแขงวาสงคมเขมรเปนสงคมทผ หญงเปนใหญ มจตวญญาณของมาตาธปไตย (Matriarchy)2 อยเตมเปยมกตาม นคอรองรอยความคดเกยวกบเรองของการศกษาในอดตในสงคมเขมรทคงหลงเหลอมาถงปจจบนวา ผชายตองเรยนหนงสอ ตองอานออกเขยนได เพราะผชายตองเปนผน าครอบครว ตองเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศชาตใหกาวไปขางหนา ขณะทผหญงไมจ าเปนตองรหนงสอ เพราะหนาทของผหญงคอดแลงานบานงานเรอนกเพยงพอแลว

สญลกษณในทกษะอนๆ ไดแก ฟง พด เขยน ความรทางดานไวยากรณ ความรทางดานวรรณคด ไมมสญลกษณทแสดงใหเหนเพศสภาพปรากฏอยเลย จงไมมปญหาขอโตแยงใด เชน ทกษะการฟงใชรปห ทกษะการพดใชรปปาก ทกษะการเขยนใชรปมอก าลงเขยนหนงสอ เปนตน อาจเปนเพราะวา ภาวะของการรหนงสอ (Literacy Status) นน ใชทกษะการอานเปนเกณฑเบองตน (อานออก แลวจงเขยนได สวนทกษะการฟงและการพดนน แมไมไดเรยนหนงสอกสามารถท าได) เปนการตอกย าวา การรหนงสอนน เปนเรองของผชาย

2 ดเพมเตมไดท งวน ญล, ภมจต เรองเดช ผแปล. (2548). จตวญญาณมารดาธปไตยในสงคมเขมร. บรรมย : วนย.

1.2. ชอบทอาน ชอบทอานมความหลากหลาย ในทนจะวเคราะหกลวธการตงชอบทอาน ซงมลกษณะดงน - การน าชอตวละครหรอชอสถานทในเรองมาตงเปนชอบทอาน การน าชอตวละครหรอชอสถานทมาตงเปนชอบทอาน เปนกลวธการตงชอทพบมากทสด

เนองจากเหมาะกบนกเรยนในระดบชนประถมศกษาทความสามารถในการอานตความยงไมดนก ชอเรองทดจงควรเขาใจงาย และสอถงเนอหาของเรองทอานชดเจน ตวอยางเชน เรองคณครของฉน (GñkRKU´) (ป. 1) เรองชนเรยนของฉน (fñak;eron´) (ป. 2) เรองคนขายหมวกกบลง (Gñklk;mYknigstVsVa) (ป. 2) เรองปราสาทนครวด (R)asaTGgÁrvtþ) (ป. 3) เรองสมน นกฮก และเตา (sµan; TITuy nigGeNIþk) (ป. 4) เรองปราสาทพระวหาร (R)asaTRBHvihar) (ป. 5) เปนตน

- การน าวตถประสงคหรอแนวคดส าคญของเรองมาตงเปนชอบทอาน การน าวตถประสงคหรอแนวคดส าคญมาตงเปนชอเรอง เปนกลวธทพบไมมากนก

สวนใหญปรากฏในแบบเรยนระดบชนประถมศกษาตอนปลาย (ป. 4 – ป. 6) เพราะเดกในวยนสามารถอานตความไดแลว ตวอยางเชน เรองการใหความรถงผลรายในยาสบ (karpSBVpSayBIplGaRkk;énfñaMCk;) (ป. 4) เรองคณคาในเวลา (témøéneBlevla) (ป. 5) เรองวธการใชโทรทศน (rebobeRbITUrTsSn_) (ป. 5) เปนตน

- การน าส านวนมาตงเปนชอบทอาน การน าส านวนมาตงเปนชอบทอาน พบเพยง 2 ชอเทานน คอ เรองมอดานทองอม

(rBåsédépÞEq¥t) (ป. 2) หมายถง การท างานหนก จะท าใหมกน มใชสขสบาย และเรองรมาจากเรยน (ecHmkBIeron) (ป. 3) หมายถง วชาความรตางๆ จะเกดมขนได เมอเราตงใจศกษาเลาเรยน ซงทง 2 ส านวนน เปนส านวนทคนเขมรรจกเปนอยางด

- การน าทมาของเรองทอานมาตงเปนชอบทอาน การน าทมาของเรองทอานมาตงเปนชอบทอาน พบ 2 เรอง คอ เรองฉบบบรษ (c,ab;®bus)

(ป. 4) และเรองปลาไหลยาว หมอยาว (GnÞg;Evg qñaMgEvg) (ป. 4) - การตงชอบทอานดวยวธใชภาพพจน การตงชอบทอานดวยวธการเปรยบเทยบนนพบไมมากนน สวนใหญพบในหนงสอเรยน

ระดบชนประถมศกษาตอนปลาย คอ การตงชอโดยใชภาพพจนอปลกษณ และปคลาธษฐาน อปลกษณ (Mathphor) เปนภาพพจนทน าเอาสงทแตกตางกน 2 สงหรอมากกวา แตม

คณสมบตบางประการรวมกนมาเปรยบเทยบกน โดยเปรยบเทยบวาสงหนงเปนอกสงหนงโดยตรง เชน “เขาเปนสงหทะเลทราย” หรอ “เธอเปนแกวตาและดวงใจของพอแม” (พจนานกรมศพทวรรณกรรมองกฤษ – ไทย, 2545 : 261) เขมรเรยกภาพพจนนวา “อปมานวธใชผกเทยบพเศษ” (]bmanviFIeRbIcMNgeFobBiess) เชน บทอานเรอง การงานเปนขมทรพย (kargarCakMNb;RTBü) (ป. 3)

ปคลาธษฐาน หรอบคคลวต (Personification) คอ การสมมตสงไมม ชวต ความคด นามธรรม หรอสตว ใหมสตปญญา อารมณ หรอกรยาเยยงมนษย (พจนานกรมศพทวรรณกรรมองกฤษ – ไทย, 2545 : 324) เขมรเรยกภาพพจนนวา “ชววธ” (CIvviFI) เชน บทอานเรอง ครวญคร าพระคงคา (TMnYjRBHKgÁa) (ป. 4) เปนตน

1.3. ภาพประกอบบทอาน ภาพประกอบบทอาน ถอเปนสวนประกอบส าคญอยางหนง เพราะชวยกระตนความสนใจใฝร

ของผ เรยน นอกจากนยงท าใหผ เรยนเขาใจเนอหาของบทอานมากยงขน โดยปรกตแลว เดกเลกๆ จะชอบภาพวาดมากกวาภาพถาย ภาพท 3 ภาพประกอบบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 4

ภาพประกอบบทอานเปนรปเดกชายคนหนงท าจกรยานลม มเดกผหญง 2 คนเขามาชวยปฐมพยาบาล เดกผชายคนหนงชวยยกจกรยานขน ขณะทเดกชายอกคนหนงวงกระหดกระหอบเพอเขามาชวย สมพนธกบเนอหาของบทอานทพดถงลกษณะของกลยาณมตรวา

ทโรงเรยน ฉนมเพอนมากมาย เรารกใครนบถอกนเหมอนเปนพนองรวมอทร เพอนของฉนเปนเพอนทด นาไวใจและอบอน เพอนทดมใจซอตรง ไมปดบงมเลหเหลยม เรายกยองสรรเสรญเพอนท

ประพฤตด และอธบายแนะน าเพอนบางคนทประพฤตผดใหมาประพฤตใหถกตองตามค าสงสอนของคณคร ทกเวลาและสถานท เพอนทดชวยเปนธระใหกน ชวยอปถมภกนใหมความสข ปลอดภย เราไมทงกนเวลาทมความทกขยากเดอดรอนเลย เพอนทดคอเปนกลยาณมตร

ดงนแลว เราจะเหนวา กลบตร กลธดา ตองพนจแลวใชวจารณญาณกอนจะผกสะพานไมตรกบใครบางคน พทธภาษตบทหนงกลาววา “ตองคบหาคนดมสปปรสธรรม3 อนอดมซงมลกษณะเปนกลยาณมตร”

(แปลและเรยบเรยงโดยผวจย) บทอานพดถงลกษณะของเพอนทดวา ตองมจตใจซอตรง ไมคดโกง ซงลกษณะดงกลาวเปน

นามธรรม สงเกตไดยาก สงทเดกสามารถสงเกตเหนไดงาย คอพฤตกรรมทแสดงออก โดยเฉพาะการชวยเหลอเพอนในยามคบขน ผวาดรปจงสมมตสถานการณขนมาวา มเดกปนจกรยานลม ทงทในบทอาน ไมมเนอหาตอนใดทกลาวถงเดกปนจกรยานลมเลย หากแตบทอานกบภาพประกอบกมสวนสมพนธกนบางในแงทแสดงถงการชวยเหลอซงกนและกน ซงเปนสงทเดกเขาใจไดงาย ไมซบซอน

ยอหนาแรกเปนการอธบายค าวา “กลยาณมตร” สวนยอหนาสดทายของบทอานไดสรปวา เราควรคบหากลยาณมตร โดยอางพทธศาสนสภาษตวาควรสมาคมคบหากบบณฑต (ดงปรากฏในมงคลสตรขอทวา “ปณฑตาน จ เสวนา การคบหาบณฑต”) เหนไดวา เนอหาของบทอานนนอาจไมนาสนใจส าหรบเดก เพราะมเนอหามงเนนไปเพอการสงสอน (เทศนาโวหาร) เปนหลก ภาพประกอบจงชวยท าใหเดกเขาใจเรองทก าลงอานมากขน และท าใหเดกสามารถจนตนาการเรองราวจากภาพทเหน เดกจะน าสงทอาน และเรองราวในจนตนาการมาประมวลผลและประกอบสรางองคความรของตนเองขนมา ซงความรดงกลาวจะเปนความรทยงยนของเดกตอไป

1.4 เนอหาของบทอาน ทมาของบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรมาจากหลายแหลงทมาดวยกน จ าแนกไดอยาง

กวางๆ เปน 4 กลม คอ 1) บทอานทเขยนขนใหม 2) บทอานทน ามาจากหนงสอเรยนในหลกสตรเดม 3) บทอานทคดลอกมาจากแหลงขอมลอน และ 4) บทอานทแปลและเรยบเรยงมาจากภาษาตางประเทศ

รปแบบค าประพนธทปรากฏในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 1-6 สามารถจ าแนกไดเปน 3 กลม คอ 1) รอยแกว ซงน าเสนอในรปแบบความเรยง บนทกประจ าวน ขาว ประกาศ ฯลฯ 2) รอยกรอง พบฉนทลกษณทใชอย 4 ประเภท คอ บทกากคต (ตรงกบกาพยสรางคนางคของไทย)

3สปปรสธรรมม 7 ประการ ถอเปนธรรมของคนด ประกอบดวย ธมมญตา – รจกเหต, อตถญตา – รจกผล, อตตญตา – รจกตน, มตตญตา – รจกประมาณ, กาลญตา – รจกกาล, ปรสญตา – รจกชมชน, และ ปคคลปโรปรญตา - รจกบคคล

บทพรหมคต (ตรงกบกาพยยานของไทย) บทปอมโนล (ตรงกบกาพยฉบงของไทย) และบทพากย 7 (ตรงกบกลอน 7 ของไทย) และ3) เพลง

การแบงประเภทของบทอาน โดยใชเนอหาของบทอาน หรอจดมงหมายของผ เขยนเปนเกณฑนน สามารถแบงออกเปน 2 กลม คอ 1) บนเทงคด แบงเปน 2 ประเภท คอ นทาน (tale) ไดแก นทานชวต นทานสตว นทานอธบายสาเหต และนทานมขตลก และนยายสมยใหม (Story) และ 2) สารคด

1.5 ค าถามทายบทอาน ค าถามมความส าคญในการพฒนาผ เรยน ท าใหผ เรยนมสวนรวมในการเรยน กระตนให

ผ เรยนเกดแงมมการคดมากขน และเมอมการอภปรายจะน าไปสความเขาใจ และเกดการเรยนรตามจดมงหมายทวางไว รวมทงค าถามจะชวยในการประเมนผลการเรยนของผ เรยนและการสอนของครดวย (ชยวฒน สทธรตน, 2553 : 6)

ตอนทายของบทอานแตละบทจะม “ค าถามบทอาน” (sMNYrGMNan)4 ซงมทงแบบปรนย (Objective test) และแบบอตนย (Subjective test) ค าถามทายบทอานมทงค าถามทวดความรความจ า ค าถามทวดความเขาใจ ค าถามทมงใหวเคราะห รวมทงค าถามทมงใหแสดงความคดเหน การตงค าถามนนไมปรากฏในบทอานระดบชนประถมศกษาปท 1 (เพราะเดกยงเลกมาก อกทงบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมร ระดบชนประถมศกษาปท 1 กมนอย) แตจะปรากฏในบทอานระดบชนประถมศกษาปท 2 - 6

- ค าถามแบบปรนย เปนค าถามทมค าตอบชดเจน สวนใหญเปนขอสอบทวดความรความจ าของผ เรยน ขอดคอผลการทดสอบมความเทยงตรงสง ค าถามแบบปรนยทพบมอย 4 แบบ คอ 1) แบบถกผด (True - false) 2) แบบจบค (Matching) 3 ) แบบเตมค า (Completion) และ4) แบบเลอกค าตอบ (Multiple choices) ตวอยางเชน

K> cUrKUssBaØa √ xagmuxl,HEdlminmann½yTak;TgnågGtßbT.

□ eTscrbreTsnaMKñaCiHdMrIeLIgPñM)aExg.

□ extþesomrabmanR)asaTburaNeRcInCagextþnana.

□ eTscrtMrg;m:asuInfteq<aHeTArkR)asaTGgÁrvtþ .

□ R)asaTGgÁrvtþmanBN’masenAeBléf¶eroblic .

□ eyIg®tUvecalsMramkñúgFugenAkEnøgkMsanþnana .

□ ekµg² cUlcitþnaMmitþPkiþrt;elgenAelIvalesµA .

(PasaExµr 3, 2009: 35)

4 sMNYrGMNan อานวา ซอมนวออมนาน ค าวา ซอมนว (sMNYr) เปนค านาม แปลวา ค าถาม มาจากรากศพทวา ซว (sYr) ซงเปนค ากรยา แปลวา ถาม สวนค าวา ออมนาน (GMNan) แปลวา บทอาน เปนค านาม มาจากรากศพทวา อาน (Gan) ซงเปนค ากรยา แปลวา อาน รวมความแลว ค านจงแปลวา ค าถามบทอาน

ค. จงขดเครองหมาย√ ขางหนาประโยคซงไมมความหมายเกยวของกบบทอาน □ นกทองเทยวชาวตางชาตพากนขนชางไปบนภเขาพนมบาแคง □ จงหวดเสยมเรยบมปราสาทโบราณมากกวาจงหวดตางๆ □ นกทองเทยวตงเครองมอถายภาพมงตรงไปหาปราสาทนครวด

□ ปราสาทนครวดมสทองในยามทพระอาทตยใกลตกดน □ เราตองทงขยะลงในถงขยะในสถานททองเทยวตางๆ □ เดกๆ ชอบพาเพอนฝงวงเลนบนสนามหญา (แปลและเรยบเรยงโดยผวจย)

จากค าถามขางตนเปนตวอยางค าถามปรนยแบบถกผด นกเรยนจะตองเลอกขอความ ทไมสมพนธกบบทอาน โดยท าเครองหมายถกไวในชองสเหลยม ตวอยางขางตนถอเปนตวอยางของการออกขอสอบปรนยแบบถกผดทด เพราะนกเรยนสามารถตดสนถกผดไดชดเจน แตละขอความมจดส าคญเพยงเรองเดยว และไมมการคดลอกขอความมาจากบทอาน

- ค าถามแบบอตนย ทปรากฏทายบทอาน มอย 2 ประเภท คอ 1) ค าถามประเภทจ ากดค าตอบ (Restricted response questions) และ2) ค าถามประเภทไมจ ากดค าตอบ (Extended response questions) ตวอยางเชน

etIGñkmanKMnitdUcemþccMeBaHGMeBIqáÜtTaMgenH ? (PasaExµr 5, 2011: 43) คณมความคดเหนอยางไรเกยวกบความบาเหลาน ? (ค าถามประเภทจ ากดค าตอบ)

etIGñkcUlcitþGanGtßbTerOgburaNEdlsresrCaBakükaBüEdrb¤eT ?BIeRBaHGVI? (PasaExµr 5, 2011: 26) คณชอบอานหนงสอโบราณทแตงเปนรอยกรองดวยหรอไม ? เพราะอะไร? (ค าถามประเภท ไมจ ากดค าตอบ)

2. สาระส าคญทปรากฏในบทอาน ในสวนของสาระส าคญทปรากฏในบทอานน ผวจยศกษาสงทบทอานสอนผ เรยน ทงแบบทเปน

การ “สอนตรงๆ” คอสอนคณธรรม จรยธรรมตางๆ และแบบท “สอนทางออม” คอสงแฝงอยในบทอานนน 2.1 คณธรรมทปรากฏในบทอาน เปนทนาสงเกตวา หนงสอเรยนของแตละชาตนน มการสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

ใหแกเดกและเยาวชนของชาตแตกตางกนไป ขนอยกบวาสงคมนน “พรอง” ในเรองใด เชน ถาสงคมเกดความขดแยง ผคนทะเลาะเบาะแวงกน แบงเปนฝกเปนฝาย วาทกรรมทเกยว ของกบเรอง

“ความสามคค” กจะปรากฏขนเดนชดและมเปนจ านวนมาก คณธรรมส าคญทปรากฏในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 1- 6 มดงน

- ความซอสตยสจรต ความซอสตยสจรต เปนคญธรรมส าคญทคนเขมรขาด พจารณาจากปญหาการฉอราษฎร

บงหลวงทเกดขนในทกองคกร โดยเฉพาะในหนวยงานราชการ5 ท าใหสงคมเขมรตองสอนเรองนกนอยางจรงจง

กอนท เราจะซอสตยตอคนอน เราจะตองรจกซอสตยตอตนเองกอน บทอานในระดบ ชนประถมศกษาปท 2 เรอง “สวนรจกปรบปรงตว” (sYnecHEkxøÜn) เนอหากลาวถงเดกชายสวน ซงลอกแบบฝกหดเพอนชอสอน สอนตรวจทานแบบฝกหดจงพบขอผดพลาด แลวแกไขใหถกตอง ขณะทสวนไมไดตรวจทาน เมอครเรยกออกไปเฉลยแบบฝกหดบนกระดานด า สวนจงท าผด แตนนมาสวนกเลกนสยลอกงานเพอน บทอานนชใหเหนโทษของความไมซอสตย สอนใหนกเรยนซ อสตยตอตนเอง การลอกแบบฝกหดเพอน เปนสงทนกเรยนทดไมพงกระท า

บทอานทชอ “เดกซอตรง” (ekµgeTogRtg;) เปนบทอานทสอนให รจกซอสตยตอบคคลอน บทอานนเปนเรองราวของเดกชายคนหนงทไปตลาดกบแม บงเอญแมคาทอนเงนผด เดกชายคนนจงทวงขน ผลของการท าความดในครงน นอกจากเดกชายจะไดรบค าขอบใจจากแมคาแลว เขายงไดรบค าชมจากแมวา เขาเปนเดกเฉลยวฉลาดและเปนคนดอกดวย แสดงใหเหนคานยมในสงคมเขมร ทชนชมคนทมความรค คณธรรม

จะเหนไดวา ความซอสตยสจรต เปนคณธรรมส าคญทสอดแทรกอยในหนงสอเรยนภาษาเขมร ตงแตระดบชนประถมศกษาตอนตนไปจนถงระดบชนประถมศกษาตอนปลาย เพอใหนกเรยนตระหนกและยดมนในคณธรรมดงกลาว - ความขยนหมนเพยร

หนงสอเรยนภาษาเขมรมงเนนใหนกเรยนเปนผมความขยนหมนเพยร เนองจากเหนวาคนเขมรไมขยนขนแขงเทาใดนก6 ในชวงทประเทศตกเปนรฐอารกขาของฝรงเศส คนฝรงเศสกมองวา

5ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน รวมกบสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ มหาวทยาลยธรรมศาสตร ไดวเคราะหศกยภาพของประเทศกมพชา โดยใชทฤษฎ SWOT Analysis พบวา จดออน (Weakness) อยางหนงของการลงทนในประเทศกมพชา คอ ระบบราชการทมการคอรปชนสงมาก (www.boi.ac.th, 2553) 6 ผวจยพบวา ในกวนพนธเขมรรวมสมยกมการพดถงความเกยจครานของชาวเขมรไวเชนกน โดยเปรยบเทยบกบชาวจนและชาวเวยดนามทเขามาลงหลกปกฐานอยในประเทศกมพชาวา ใชเวลาเพยงไมนานนกกสามารถสรางฐานะได ตางจากคนเขมรทยากจนลงเรอยๆ สาเหตเนองมาจากชาวจนและชาวเวยดนามเปนพวกทขยนขนแขง ขณะทคนเขมรเปนพวกทเกยจครานนนเอง

คนเขมรเปนพวกเกยจคราน (เดวด แชนดเลอร, พรรณงาม เงาธรรมสาร สดใส ขนตวรพงศ และวงเดอน นาราสจจ ผแปล, 2546 : 215)

ความขยนหมนเพยรทปรากฏในหนงสอเรยนภาษาเขมร มอยดวยกนหลายอยาง เชน หมนเพยรในการศกษาหาวชาความร หมนเพยรในการท างานบาน เพอแบงเบาภาระของพอแม ไปจนถงหมนเพยรในการประกอบสมมาชพ เลยงชวต

บทอานในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2 เรอง “มอดานทองอม” (rBåsédépÞEq¥t) สอนใหเดกมความขยนหมนเพยรในการท างาน โดยยกตวอยางคณตาคนหนง ทถงแมวาทานจะมอาย 60 ปแลว แตทานกยงขยนปลกพชผกผลไมไวรายรอบบาน ท าใหครอบครวนมอาหารไวกนไมขาดแคลน เรองราวทยกมาเปนตวอยางนชวยอธบายส านวน “มอดาน ทองอม” ซงเปนชอเรองของบทอานไดเปนอยางด

บทอานในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 3 เรอง “รมาจากเรยน” (ecHmkBIeron) มทมาจากภาษตของเขมรทวา “รมาจากเรยน มงมมาจากแสวงหา” (เจะโมกปเรยน เมยนโมกปโรก – ecHmkBIeron manmkBIrk) บทอานนสอนใหเดกนกเรยนขยนหมนเพยรศกษา เพอทจะไดไมเปนคนโงเขลา เปนทพงใหแกตนเอง ครอบครว และประเทศชาต การทไมขยนหาความรในวยเยาว ซงเปนวยทตองศกษาหาความร จะท าใหตองพบกบความล าบากยากจนในอนาคต และจะตองมานงเสยดายโอกาสนในภายหลง

บทอานทชอ “การงานเปนขมทรพย” (kargarCakMNb;RTBü) ชใหเหนถงความส าคญของงาน

ทท าวาเปนเสมอนขมทรพย ทควรพากเพยรแสวงหา เหมอนกบครอบครวหนง ทมฐานะยากจนมาก ลกหญงชาย 2 คน สงสารพอทชรามากแลว จงตงใจขยนท างาน ลกชายไปท าสวนท าไร สวนลกสาวคอยดแลบาน ดแลพอ และเลยงสตวไวขาย หลงจากนนไมนานนก ครอบครวนกสามารถลมตาอาปากได มคณภาพชวตทดขนกวาเดม

ความขยนหมนเพยร เปนคณธรรมส าคญอกประการหนงทสอดแทรกอยในหนงสอเรยนภาษาเขมร เนองจากการสรางชาตใหมนคงและมงคง ขบเคลอนประเทศใหพฒนากาวหนาทดเทยมนานาอารยประเทศจะเกดขนไมไดเลย ถาประชาชนในชาตขาดความขยนหมนเพยร - ความมปญญา

คนเขมรใหความส าคญกบผมปญญา ปญญาในทนไมไดหมายถงปญญาทเกดจากการศกษาเลาเรยนแตเพยงอยางเดยว หากแตปญญายงกนความไปถงความฉลาดในการด ารงชวตใหอยรอด รจกแกปญหาชวตตางๆ อกดวย

ในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2 มนทานทชใหเหน “คณ” ของความเปนผมปญญา ในนทานเรอง “คนขายหมวกกบลง” (Gñklk;mYknigstVsVa) เ รองมอยวา ชายเรขายหมวกคนหนง นอนพกผอนอยใตรมไม ขณะนนมฝงลงปาพากนมาขโมยหมวกไปใส พอชายคนนตนขน กควากอนดนปาเขาใสฝงลง ลงปาตอบโตโดยการเกบผลไมปาใสชายขายหมวกบาง ชายขายหมวกเหนพฤตกรรมชอบ

เลยนแบบดงกลาวของลง จงถอดหมวกทเขาสวมอยปาใสลง ฝงลงจงพรอมใจกนปาหมวกลงมา ท าใหชายคนนไดหมวกกลบคน เหนไดวา ปญญานนสามารถน าพาชวตของตนใหผานพนวกฤตตางๆ ไปได

หนงสอเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 3 มบทอานทแสดงใหเหนความชาญฉลาดของกระตาย7 ในเรอง “สนขจงจอกกบกงฝอย” (ccknigkMBås) กระตายไดใชสตปญญาของตน เพอชวยใหก งฝอยและสตวน าตางๆ รอดพนจากสตวบกทเขามาท าราย เหนไดวา ปญญาท าใหเราสามารถเปนทพงพาใหแกบคคลอนได

นทานเรอง “อารกษกบชาวนา” (GarkSnigGñkERs) สรรเสรญปญญาของชาวนา ทสามารถ

เอาชนะผทมพลงอ านาจมากกวาได อารกษตนหนงอางสทธในการเปนผพทกษทดน เพอขอสวนแบงจากเกษตรกร ในปแรกอารกษบอกกบเกษตรกรวา จะขอแบงเอาผลผลตทเกดขนเหนอพนดนทงหมดมาเปนของตน ในปนนเกษตรกรจงปลกมน อารกษจงไมไดรบสวนแบงใดๆ ทงสน เพราะหวมนเกดอยใตผนดน ปตอมาอารกษขอแบงเอาผลตผลทงหมดทเกดใตดน ปนนเกษตรกรจงปลกขาว อารกษจงไมไดรบสวนแบงอกเชนเคย ในปท 3 อารกษขอแบงผลผลตทเกดขนตรงสวนยอดและสวนรากของพชนน เกษตรกรจงปลกขาวโพด ซงออกฝกทกลางล าตน พอครบ 3 ครงแลวทอารกษตองเสยรมนษยธรรมดา ท าใหอารกษเกดความละอายใจและเปนฝายหลบลไป

นทานเรอง “ปลาไหลยาว หมอยาว” เปนนทานเรองแรกทแสดงใหเหนโทษของการไรสตปญญา โดยเฉพาะผหญงนน ถาขาดสตปญญาแลว กจะถอวาเปนสตรขาดลกษณ8 ไมสมควร ทบรษจะเลอกมาเปนคครอง เรองมอยวาสามไปหาปลาไหลมาได ภรรยาวตกวา ปลาไหลตวยาว จะหาหมอยาวๆ ขนาดเทากบปลาไหลไดจากทไหน เพอมาแกงปลาไหล สามจงใหภรรยาไปเลยงลก สวนตวสามนนเขาครวไปหนปลาไหลเปนชนๆ เมอแกงเสรจ กเรยกภรรยามากนขาว หลงจากนนสามกออกไปไถนาตอ ภรรยานกอยากกนแกงปลาไหล ทยงเหลอตดกนหมอ กเอาหวมดลงไปในหมอ โชคราย หวตดอยในหมอไมสามารถเอาออกได พอสามกลบมาบานเหนภรรยาอยในม ง มหมอครอบหวอย กใชไมทบจนหมอแตก ภรรยากลาวแกเกอวา ตนก าลงเลนซอนแอบอย สามไดแตหวเราะ ไมไดวาอะไร หากแตในใจกนกขนในความโงเขลาของภรรยา

7 กระตายในนทานพนบานเขมรเปนสตวทมความเฉลยวฉลาดมาก มทงทเปนสตวเจาปญญา คอยชวยเหลอสต วชนดอน รวมทงมนษยทก าลงตกทกขไดยาก โดยมากกระตายเหลานจะรบบทบาทเปนผพพากษา สวนกระตายอกจ าพวกหนงเปนสตวทฉลาดแกมโกง คอยท าใหผ อนเดอดรอน 8 “สตรครบลกษณ” เปนลกษณะของผหญงเขมรทมความงามทงทางรางกายและจตใจ สมควรทบรษจะยกยองใหเปนภรรยา คอ มความงาม 5 ประการทเรยกวา “เบญจกลยาณ” ไดแก มผมงาม รมฝปากงาม ฟนงาม ผวงาม และวยงาม นอกจากน ยงตองมคณสมบตอก 31 ประการ เชน รจกปฏบตตนใหเหมาะสมตอบดามารดา และญาตของสาม รจกเกบรกษาทรพย ไมหงหวงสาม ไมสยายผมในทสาธารณะ ตนกอนนอนทหลงสาม เปนตน (v:an; vI, 2011 : 9 - 11)

- ความกตญญกตเวท ความกตญกตเวท เปนคณธรรมส าคญทสงคมเขมรปลกฝงใหแกเยาวชนของชาต

ความกตญ หมายถง การรจกบญคณ หรออปการะทผอนมตอตน สวนกตเวทนน หมายถง การตอบแทนบญคณทาน ในทางพระพทธศาสนาถอวาคณธรรมดงกลาวเปนเครองหมายของคนด (ดงพทธศาสนสภาษตทวา นมตต สาธ รปาน กตกตเวทตา)

หนงสอเรยนภาษาเขมร ระดบชนประถมศกษาปท 2 มบทอานเปนนทานเรอง “นกเขากบ มดด า” (stVllknigRsemacexµA) เรองมอยวา นกเขาตวหนงเคยชวยเหลอมดด าฝงหนงซงก าลงจะจมน าไว โดยคาบกงไมมาใหมดด าเกาะ วนหนงขณะทนกเขาเกาะอยบนกงไม ไดมนายพรานรอซมยงอย ฝงมดด าจงตรงเขาไปกดทเทาของนายพราน นายพรานกมลงเกา ท าใหนกเขารตวและบนหนไป แมวาในตอนทายของนทาน จะระบค าสอนของนทานเรองนวา “ผ ท าความด ความดยอมตอบสนองผ นน ” (GñkeFVIKuN KuNenaHnigsgGñkvij) หรอ “ท าด ยอมไดด” หากแตพฤตกรรมของมดด าในเรองน กเปนแบบอยางทสอนคณธรรมในเรองของความกตญกตเวทใหแกเดกไดเปนอยางด

หนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 3 ไดสอนเรองความกตญกตเวทไวใน บทอานทมชอวา “พระคณคร” (KuN®KU) ในบทอานนไดกลาวถง ผมพระคณทเดกพงกตญญรคณ คอ พอแม และครอาจารย โดยเปรยบเทยบพระคณของครอาจารยวาเสมอดวยพระคณของพอแม

เรองราวของ “ศษยรคณ” อาจพดถงการตอบแทนพระคณทดไกลตวเดก ในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 4 จงพดถงการตอบแทนพระคณทเดกสามารถปฏบตได ในบทอานทมชอวา “การเคารพพอแม” (kareKarB«Bukmþay) บทอานนสอนใหเดกกตญตอพอแม ซงเปนบคคลทมพระคณสงสด และการแสดงกตเวทนน ท าไดโดยการพดจากบทานอยางมหางเสยง เวลาทานใชสอยควรรบท าใหดวยความเตมใจ รจกไหวทกทายพอแม เชอฟงค าสงสอน และไมโกหกพอแม ถานกเรยนสามารถท าไดเชนน ยอมเกดมงคลแกตวนกเรยนเองและครอบครว (ความกตญกตเวท เปนคณธรรมขอหนงทปรากฏในหลกมงคลสตร 38 ประการของพระพทธศาสนา วาดวยหลกปฏบต 38 ขอ ทท าใหชวตของผปฏบตพบแตความสขความเจรญ ความเปนสรมงคล)

นอกจากเราจะตองกตญตอบคคลแลว เรายงตองกตญญตอสงอนๆ ทอยรอบตวเรา

อกดวย บทอานทมชอวา “ครวญคร าพระคงคา” (TMnYjRBHKgÁa) ทสอนใหมนษยกตญญตอธรรมชาต

รอบตว เชน ปาไม แมน าล าคลอง ทมความส าคญตอการด ารงชวตของมนษย ดวยการไมตดไมท าลายปา และไมทงขยะลงไปในแมน าล าคลอง ใชน าอยางรคณคา - ความเสยสละ

สงคมเขมรสอนเรองความเสยสละใหแกเยาวชนของชาต เพราะเปนคณธรรมส าคญทท าใหสงคมด ารงอยได ในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2 มบทอานทแสดงถงคณธรรมเรองความ

เสยสละ ไดแกเรอง “เพอนทดของลกหมตต” (mitþl¥rbs;kUnxøaXµMúTUTU) ทสอนใหเดกรจกเออเฝอเผอแผตอคนรอบขาง เหมอนลกหมตตทท าดนสอหาย จนไมกลาเขาเรยนหนงสอ เมอลกกระตายตโณมาพบเขา จงมอบดนสอของตนใหแกลกหม และเมอทราบอกวา ลกหมไมมกระเปาส าหรบใสอปกรณการเรยน ลกกระตายกสญญาวาจะหามาใหอกดวย

ในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 3 มบทอานทสอนเรองความเสยสละ คอ บทอานชอ “พนองตวอยาง 2 คน” (bgb¥ÚnKMrUBIrnak;) ทพดถงความเสยสละในระดบพนอง ทตางฝายตางเออเฟอกน ท าใหความสมพนธแนบแนน มนคง บทอานท ชอ “บญทอดผาปาในหมบานของฉน” (buNüpáaenAPUmi´) กลาวถง การเสยสละทรพยเพอท านบ ารงพระบวรพทธศาสนา ซงเปนศนยรวมจตใจของคนในชมชน

บทอานทชอ “ชมชนใหม” (shKmn_fµI) ในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 4 ไดกลาวถง ประโยชนของความเอ อเ ฟอเผอแผ ความมน าใจใหแกกนและกนของคนในสงคมวา เปนคณธรรมทชวยท าใหสงคมพฒนาไปไดอยางรวดเรว เมอพเคราะหแลวสงทสอนในบทอานน กบบทอานเรอง “บญทอดผาปาในหมบานของฉน” ในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 3 นน สอนเรองเดยวกน คอ ใหรจกเสยสละเพอชมชนทตนอาศยอย

บทอานทชอ “น าตกสะอาดบรสทธ” (TåkeRCaHbrisuT§) ในหนงสอเรยนเลมเดยวกน ยงไดสอนใหมนษยรจกเสยสละประโยชนสขสวนตนเพอคนอนๆ เหมอนน าตกทใสสะอาด อนเปนตนก าเนดของแมน าล าคลองนอยใหญ เออประโยชนใหผคนไดอปโภคบรโภค แนวคดส าคญของบทอานนคอ จงรจกเปนผใหทยงใหญเหมอนกบสายน า ทใหอยางไมมวนหมด ใหดวยความบรสทธใจ โดยไมหวงผลตอบแทนใดๆ กลบคน

บทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 5 สอนใหเดกรจกเสยสละเพอชาตบานเมอง โดยยกตวอยางวรชนในอดต ทยอมสละเลอดเนอและชวต เพอธ ารงรกษาเอกราชอธปไตยของชาต ไ ว เ ช น บทอานเ รอง “ เ นยะตา เฆลยง เ มอง ” (GñktaXøaMgemOg) “ ว รบ รษกลาโหมคง ” (vIrbursRkLaehamKg;) เปนตน

บทอานทชอ “ความปรารถนาของฉน” (b;Ngrbs;´) สอนใหรจกเสยสละเพอชาตบานเมอง เหมอนเดกชายคนหนงทฝนอยากจะเปนนกขาวในอนาคต เพอน าขอเทจจรงตางๆ มาตแผใหคนในสงคมไดรบร เปนการก าจดคนชว อภบาลคนดทางหนง แมวางานทท าจะเหนอยยากล าบากเพยงใดกตาม เดกคนนกพรอมทจะท าดวยใจทรกในงาน และมความเสยสละ

หนงสอเรยนภาษาเขมร ระดบชนประถมศกษาปท 1 -6 ยงสอนคณธรรมอนๆ อก ไดแก ความสามคค ความมวนย และความออนนอมถอมตน ซงน าเสนอเปนแนวคดรอง ประกอบกบคณธรรมตางๆ ขางตน ซงน าเสนอเปนแนวคดหลก จงไมน ามากลาวอยางละเอยดในทน

2.2 เนอหาทซอนอยในบทอาน เนอหาทซอนอยในบทอาน หรอหลกสตรแฝง (hidden curriculum) เปนสงทอยนอกเหนอจาก

เนอหาทกระทรวงอบรม ยวชน และกฬา ก าหนดไวเปนหลกสตรปรกต (formal curriculum) ทมงใหผ เรยนไดเรยนร เนอหาแฝงนเกดขนพรอมๆ กบเนอหาปรกต จะโดยตงใจหรอไมตงใจกตาม ทวาเนอหาดงกลาวกชวยเตมเตมศกยภาพของผ เรยนในสวนทเนอหาปรกตไมไดกลาวถง (Benson R. Snyder, 1970 : 8-11) เนอหาทซอนอยในบทอานทปรากฏในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 1-6 มดงน

- ความยงใหญของอารยธรรมและชนชาตเขมร : ปมเของทปลกฝงมาแตครงวยเยาว

ความยงใหญของอารยธรรมและชนชาตเขมร เปนหวขอเดยวทปรากฏอยางสม าเสมอในบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 1 – 6

คนเขมรสรางสญลกษณประจ าชาตขน ไมวาจะเปน เพลงชาต ธงชาต ดอกไมประจ าชาต ไปจนปราสาทหน สญลกษณเหลาน ท าใหคนเขมรเกดความรสกชาตนยม (Nationalistic feeling) ซงจะเปนประโยชนอยางยงตอการสรางรฐชาตขนมา ภายหลงจากทประเทศตองบอบช าจากสงครามกลางเมองหลายครงครา

หลงการ “คนพบ” เมองพระนครของฝรงเศสในครงหลงของครสตศตวรรษท 19 และด าเนนการบรณะและศกษาเรองราวของโบราณสถาน รวมทงผสราง และผานกระบวนการ “ท าเมองพระนครใหเปนเขมร” (Khmerized the Angkor) เมองพระนครซงมภาพแทนคอนครวด กไดกลายมาเปนสญลกษณ

แหงชาตกมพชา และถอเปนสงส าคญทเดนชดทสดในการก าหนดทางเดนของประวตศาสตรการเมองกมพชาจาก ค.ศ. 1941 เรอยมาจนถงปจจบน (ธบด บวค าศร, 2547 : 151)

บทอานระดบชนประถมศกษาปท 1 ทเปนประโยคสนๆ ประกอบการสอนเรองทกษะการประสมค าไดกลาวถงความยงใหญของปราสาทหนเขมรวา

eP£óvEtgP£ak;ep¥IleBleXIjR)asaT (PasaExµr1, 2012 : 112) นกทองเทยวมกจะตนตะลงเมอไดเหนปราสาทเขมร (แปลและเรยบเรยงโดยผวจย) หรอ ®KYsar´eTAelgesomrabmþgmáal (PasaExµr1, 2012 : 114) ครอบครวของฉนไปเทยวเสยมเรยบเปนบางครงบางคราว (แปลและเรยบเรยงโดยผวจย)

ประโยคงายๆ ในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 1 ปลกฝงความภาคภมใจทเดกไดเกดมาเปนคนเขมร ประเทศทมปราสาทหนโบราณมากมาย ทดงดดนกทองเทยวจากทวทกมมโลกใหมาชนชม ซงคนเขมรเองควรหาโอกาสไปชมใหไดเชนกน เพราะเมอไดไปชนชม กจะเกดการประจกษรดวยตนเอง และจะภาคภมใจยงกวาการไดอานหนงสอหรอมใครมาถายทอดใหฟง

ในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 3 กลาวถงปราสาทหนเขมรไวในบทท 3 บ ท อ า น ท 1 เ ร อ ง “ท ศ น ย ภ า พ ย า ม พ ร ะ อ า ท ต ย ใ ก ล อ ส ด ง ค ต ท ป ร า ส า ท น ค ร ว ด ” (TidæPaBéf¶erobGsþgÁtenAR)asaTGgÁrvtþ) และบทท 4 บทอานท 2 เรอง “ปราสาทนครวด” (R)asaTGgÁrvtþ)

“ ท ศ น ย ภ า พ พ ร ะ อ า ท ต ย ใ ก ล อ ส ด ง ค ต ท ป ร า ส า ท น ค ร ว ด ” (TidæPaBéf¶erobGsþgÁtenAR)asaTGgÁrvtþ ) เขยนโดยใชพรรณนาโวหาร เราใหผอานเกดจนตภาพ และดมด ากบ “รสค า” และ “รสความ” ทผ เขยนไดประดษฐขน ซงท าใหเยาวชนเกดจตส านกรกและภาคภมใจในความเปน “เขมร” ไดเปนอยางด

สวนบทอานทชอ “ปราสาทนครวด” (R)asaTGgÁrvtþ) เขยนโดยใชบรรยายโวหาร แมภาษาจะไมสงสง อลงการเหมอนบทอานแรก ทวาการอธบายอยางตรงไปตรงมา ท าใหผอานเขาใจงายวา บทอานน ตองการสออะไรแกผ อาน ในตอนทายบทอาน ผ เขยนไดสรปวา “นกทองเทยวทกคนตางพากนยกยองสรรเสรญฝมออนอศจรรยของบรรพบรษของเรา” (eP£óveTscrRKb;²KñaEtgEtekatsresIrfVIédd¾Gs©arürbs;buBVburseyIg) แ ล ะ “ เ ข ม ร ท ก ค น ต อ ง ช ว ย ก น ร ก ษ า ผ ล ง า น อ น ล อ อ เ อ ก น ใ ห ด า ร ง อ ย ต ล อ ด ไ ป ”(ExµrRKb;rUb®tUvnaMKñaEfrkSasñaédd¾l¥ÉkenH [Kg;vgSCaerogrhUt.) (PasaExµr 3, 2009: 56)

ฝมออนอศจรรยของบรรพบรษเขมรน เปนความภาคภมใจของชาต ทประชาชนตองดแลรกษา เชนเดยวกบบทอานในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5 เรอง “ปราสาทพระวหาร” (R)asaTRBHvihar) ทกลาววา องคการสหประชาชาชาต (UNESCO) ไดประกาศใหปราสาทดงกลาวเปนมรดกโลก (sm,tiþebtikPNÐBiPBelak) เมอวนท 7 กรกฎาคม ค.ศ. 2008 สงเหลานชวยเสรมแรงท าใหวาทกรรมทวา “เขมรเปนชาตทยงใหญ มอารยธรรมทรงเรอง” เขมแขงขน

บทอานทชอ “ทางไปยงเมองพระนคร” (pøÚveTAkan;GgÁr) ซงตดตอนมาจากนวนยายเรอง “ผกาโรย” ของน ฮาจ เนอหาไดกลาวชมความงามของถนนหนทางทมงตรงไปยงเมองพระนครวา สองขางทางดารดาษไปดวยตนล าดวน ซ งเปนดอกไมประจ าชาตเขมร พอเวลาเยนของเดอนหา เดอนหก ล าดวนจะออกดอกสะพรง สงกลนหอมฟ งตลบไปทวบรเวณ ท าใหทางไปยงเมองพระนคร เสมอนทาง ทน าไปสสรวงสวรรคชนดสต9 (PasaExµr 3, 2009: 56) การน าเมองพระนครมาเปรยบกบสวรรคชนดสต นนเทากบวา เมองพระนครเปนแดนสวรรคบนโลกมนษยดวย ซงความเปรยบดงกลาวไดรบอทธพลจากพระพทธศาสนา นกายเถรวาท ซงเปนรากฐานของระบบความคด ความเชอในสงคมเขมร

ถาเราเปรยบเทยบเมองพระนครนวาเปนเมองสวรรค ชาวเขมรซงเปนผสรรคสรางและครอบครองเมองพระนครน กถอเปนชาวฟาชาวสวรรคดวยเชนกน ดวยเหตนจงเปนเสมอน 9 สวรรคชนดสต เปนสวรรคชนท 4 ในฉกามาพจรสวรรค (สวรรคทง 6 ชน) ตามคตของพระพทธศาสนานกายเถรวาท สวรรคชนนเปนทอยของบรรดาพระโพธสตวทบ าเพญบารมมาอยางยงยวด เชน ผทปรารถนาจะมาเกดเปนพระพทธเจาในอนาคต เปนตน ถอเปนสรวงสวรรคทนารนรมยยง

การลบค าสบประมาททชาวตางชาต เชน ชาวฝรงเศส ผซงเคยปกครองประเทศกมพชามากอน ดถกชาวเขมรวาไมกระตอรอรน และไมฉลาดนกเมอเทยบกบคนเวยดนาม ( เบน แอนเดอรสน, ชาญวทย เกษตรศร บรรณาธการแปล, 2552 : 273)

นอกจากบทอานทพดถงปราสาทนครวดแลว ในหนงสอเรยนยงพดถงบทอานทเกยวของกบขนบธรรมเนยมประเพณ การแตงกาย ดนตร นาฏศลป อาหาร ฯลฯ ซงบทอานตางๆ เหลาน ท าให คนเขมรภาคภมใจในอารยธรรมอนสงสงของตน โดยถอวาวฒนธรรมของตนเองเปนศนยกลาง (Ethnocentrism) คอ มองวาวฒนธรรมของเราอยเหนอกวาวฒนธรรมอนๆ ลกษณะดงกลาวท าใหเกดความรสก “Us” V.S. “Them” หรอถอเขา ถอเรา (กาญจนา แกวเทพ, 2549 : 181)

- “สยาม” ศตรของชาต การสราง “ศตรของชาต” ขน ท าใหชาวเขมรเกดความเปนอนหนงอนเดยวกน พรอมทจะ

รวมแรงรวมใจกนตอส กบศตรทเขามารกราน ย าย ศตรของชาตเขมรทปรากฏในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษา คอ “สยาม” หรอทคนเขมรเรยกวา “เสยม”10 (esom)

บทอานเรอง “เนยะตา11เฆลยงเมอง”12 (เขมรออกเสยงวา เฆลยงเมอง – GñktaXøaMgemOg ซงค าวาเฆลยงเมองน หมายถง คลงเมอง) อยในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 5 บทเรยนท 1 เรอง“วรชนเกงกลา” (vIrCneqñIm) เปนเรองราวของวรบรษทองถนชาวเขมร เรองมอยวา

สยามไดครอบครองประเทศเขมร และไดสงราชบตรมาเปนผปกครอง ราชบตรเลยงนกแรงไวตวหนง ตอมาบรรดาขาราชการไดรวมกนฆาราชบตรเสย นกแรงตามหาศพราชบตรจนพบ มนไดใชปากจกนวทสวมแหวนแลวคาบน าไปถวายกษตรยสยาม กษตรยสยามทรงพโรธ จงยกทพมาปราบ และกวาดตอนเชลยชาวเขมรกลบไปดวยเปนจ านวนมาก ในจ านวนนนมหญงทองแกคนหนงรวมอยดวย เธอคลอดลกออกมาเปนชายนามวาอเทน ซงเปนเดกเฉลยวฉลาด มความรความสามารถมาก โดยเฉพาะในดานการจบและฝกชาง กษตรยสยามจงทรงตงสมญานามใหวา “ชยอศจรรย” 10 ค านมความหมายในเชงดถกดแคลน เหมอนคนไทยเรยกคนจนวา “เจก” เชนกน (ผวจย) 11 ความเชอเรองเนยะตา คลายกบความเชอเรองผป ตาในภาคอสานของไทย เนยะตานนมทงเพศชายและเพศหญง มทงทเปนโสดและมครอบครวแลว ก าเนดเนยะตามาจากวญญาณของคนทอาศยอยในทองถนนนมากอน หรออาจเปนดวงวญญาณจากถนอนเขามาอาศยอยในบรเวณนนในภายหลง หรออาจเกดจากการอปโลกนขนของคนในชมชนทตองการสงยดเหนยวทางใจ เนยะตามความส าคญในฐานะทชวยคมครองคนในชมชนใหมความสข เปนทพงในยามทคนในชมชนไมสบายกาย ไมสบายใจ ตลอดจนบนดาลใหฝนฟาตกตองตามฤดกาล พชพนธธญญาหารอดมสมบรณ 12 ในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 5 หลกสตรเกากอนทจะปรบปรงมาเปนหลกสตรปจจบน ไดบรรจเรองเนยะตาเฆลยงเมองไวในหนงสอเรยนดวยเชนกน เรองราวของเนยะตาตนนแพรหลายมากในสงคมเขมร เพราะนอกจากจะไดรบการบรรจไวในแบบเรยนแลว ยงไดมส านกพมพน าเรองราวของทานไปท าเปนหนงสอการตนส าหรบเดก เปนการตน 2 ภาษา (เขมร-องกฤษ) พมพภาพสตลอดทงเลม

ตอมาชยอศจรรยไดท าทวาออกไปจบชางปา แตกลบหนไปครองเมองเขมร พอกษตรยสยามทราบ กกรฑาทพมาหมายจบตวชยอศจรรย เสนาเมองอยากจะชวยพระเจาชยอศจรรย จงสงทหารใหขดหลมไวพรอมวางเหลกแหลมไวทกนหลม เสนาเมอง ภรรยา และลกอก 2 คนกระโดดลงไปในหลม เมอเสนาเมองจบชวตลงแลว วญญาณของเขาไดไปเกณฑกองทพผมาชวยรบกบกองทพสยาม ในทสดกองทพสยามกพายแพไป

สงทซอนอยในนทานพนบานเรองนคอ สยามเปนศตรรายในสายตาของคนเขมร ทคอย กดขย ายเขมรอยตลอดเวลา ความโหดรายปาเถอนนท าใหคนเขมรลกขนส ทงๆทรวาสไมได คนเขมรซงเปนคนทออนแอและนาสงสารกเอาชวตของตนเองเขาแลก เพอปกปองมาตภม

ประวตศาสตรเขมรสอนใหคนเขมรเกลยดชงเพอนบาน คอ ไทยและเวยดนาม เนองจาก ทงสองประเทศนใชประเทศเขมรเปนรฐกนชน พอประเทศใดมอ านาจเขมแขงขนมากจะยกทพเขามารกรานเขมร จนเขมรมส านวนวา “อยระหวางเสอกบจระเข” (enAkNþalRkeBInigxøa)

สาเหตทในแบบเรยนภาษาเขมรไมมการกลาวถงเวยดนามเลย เนองจากเวยดนามมสายสมพนธอนดกบรฐบาลเขมรปจจบน ซงมนายกรฐมนตรฮน เซน เปนผน าประเทศ ในขณะทไทยนนมปญหาขอพพาทกบกมพชากรณปราสาทเขาพระวหาร ซงกมพชาขอขนทะเบยนเปนมรดกโลก

บทอานในระดบชนประถมศกษาปท 5 เรอง “ปราสาทพระวหาร” (R)asaTRBHvihar) กลาววา ปราสาทดงกลาวไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลกในวนท 7 กรกฎาคม ค.ศ. 2008 ซงชาวเขมรทวทงประเทศตางชนชมยนดเปนอยางยง ผ เขยนไดทงทายในบทอานวาเปนหนาทของชาวเขมรทกคนทจะตองดแลรกษาและปกปองมรดกของชาตนไว แมวาในบทอานจะไมไดกลาวถงประเทศไทยแตอยางใด แตคนเขมรทวทงประเทศรดวา ประเทศไทยอางสทธเหนอพนทบรเวณเขาพระวหารเชนกน และพยายามทกวถทางทจะคดคานไมใหปราสาทเขาพระวหารไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลก จงเปนหนาททคนเขมรตองชวยกนปกปองปราสาทเขาพระวหารจากศตรของชาต ซงกคอไทย หรอสยามในอดต

- เขมรแดงและสมยกมพชาประชาธปไตย : ความทรงจ าทแสนเจบปวดของคนเขมรทงมวล

บทอานทพดถงเหตการณการฆาลางเผาพนธในกมพชา ในชวงป ค.ศ. 1975 -1979 คอ บทอานในหนงสอเรยนระดบชนประถมศกษาปท 3 เรอง “ศษยรคณ” (sisSdågKuN) เนอเรองกลาวถงคณหมอทานหนงซงไมเคยลมพระคณของครทเคยสอนตนมาในวยเดก ปจจบนคณครทานน ตองอาศยอยเพยงล าพง เพราะคนในครองครวของทานสญหายและลมตายไปในสมยกมพชาประชาธปไตย

บทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 5 บทเรยนท 6 เรอง “อดตกาลของเรา” (GtItkalrbs;eyIg) มบทอาน 2 เ รองคอ “ลมไมลง” (bMePøcmin)an) และ “เงาอดตกาล” (RsemalGtItkal)

“ลมไมลง” (bMePøcmin)an) สวนท 1 น าเสนอในรปแบบบนทกประจ าวน โดยผบนทกไดเลาถงการไปเยยมชมเชงเอก (eCIgÉk) หนงในทงสงหารทมชอเสยงโดงดงไปทวโลก และภาพของโครงกระดกและหวกะโหลกนบรอยนบพนทกองซอนกน การน าเสนอบทอานในรปแบบของบนทกประจ าวนทแสดงอารมณความรสกของผบนทก ท าใหบทอานนมลกษณะเปนงานวรรณกรรม (เหนไดจากภาษาทใชนนเปนพรรณนาโวหาร ซงมการใชค าทท าใหผอานเกดจนตภาพ) ท าใหผอานเกดอารมณรวมไปกบผ เขยนดวย ยงถาผอานเปนเดกนกเรยน (ชน ป. 5) ดวยแลว ยอมถกชกจง และยดมนถอมนกบความคดความเชอบางอยางไดงาย

ถาเราเชอมนในพลานภาพของวรรณกรรม ทสามารถท าใหผอานเกดความสะเทอนใจไดงายกวางานเขยนประเภทอนๆ แลว บทอานขางตนยอมท าใหคนเขมรกลวการฆาลางเผาพนธมากกวาบทอานในหนงสอเรยนประวตศาสตร ทมลกษณะเปนประวตศาสตรนพนธอยางแนนอน

ภาพของแม ซงเปนปชนยบคคลทลกๆ ทกคนเคารพรกอยางสงสดก าลงยนหลงน าตาอยนน คงเปนภาพทสะเทอนใจทสด ทคนเปนลกทกคนไมอยากพบเหน ภาพของโครงกระดกมากมาย รวมทงภาพของเครองไมเครองมอตางๆ ทเขมรแดงใชส าหรบฆาประชาชน เปนภาพทท าใหเจาของบนทกนถงกบ “ขนหวลก” เลยทเดยว

เชนเดยวกบเรอง “เงาอดตกาล” (RsemalGtItkal) ซงเปนเรองของชายชาวเขมรคนหนง ทตองสญเสยพอ แม และนองสาวไปในชวงทเขมรแดงเรองอ านาจ สาเหตมาจากเขาอยากกนสมโอมาก จงรบเราพอใหไปขโมยเกบสมโอทปลกไวใกลบาน โชครายททหารเขมรแดงมาพบเขาจงจบพอของเขาไปฆาในขอหาเปนกบฏตอองคการ13 ตวเขาหนรอดจากการจบกมตวไปได สวนแมและนองสาวของเขาถกจบตวไปฆาในขอหาเปนผสมรรวมคด

บทอาน “ลมไมลง” เปนมมมองของตวละคร ซงเปนเยาวชนรนใหม ทไมไดมประสบการณตรงในเหตการณฆาลางเผาพนธ สวนบทอานเรอง “เงาอดตกาล” เปนประวตศาสตรสวนบคคล ทเปนประวตศาสตรเรองเลา (Oral History) โดยเลาผานประจกษพยานบคคล (witness) ทเคยผานเหตการณเลวรายในชวง 4 ปนรกในเขมรมาแลว

สงทสอผานบทอานทง 2 เรองน สมพนธกบขอมลทวา ทกวนน “ประชาชนใหม”14 ผ รอดชวต พยายามทจะไมพดถงเหตการณฆาลางเผาพนธ อก แตพอไดพบเหนสงทกระตนเตอนความทรงจ า เชน ขาวของเครองใชในสมยเขมรแดง เชน ตะกรา พลว หรอสญลกษณของเขมรแดง เชน ชดด า เปนตน กจะรสกเจบปวด และโกรธแคนเขมรแดง ประสบการณดงกลาวถอเปนฝนรายของผรอดชวต (Ly Vanna,

13 องคการ (GgÁkar) เปนค าทเขมรแดงใชเรยกกลมของตน 14 ประชาชนใหม (New People หรอ GñkfIµ) เปนค าทเขมรแดงใชเรยกชาวพนมเปญทถกกวาดตอนใหไปอยตามชมชน (Commune) ในจงหวดตางๆ ประชาชนใหมตองท างานหนก ปราศจากสทธเสรภาพ และมกถกเขมรแดงทารณกรรม

2004 : 111-113) การน าบทอานมาสอนเดกรนหลงกเพอใหเดกตระหนกถงความรายกาจของการฆาลางเผาพนธ และชวยกนปองกนไมใหเหตการณเหลานเกดขนไดอกในอนาคต

เรองราวของเขมรแดงยงคงปรากฏอยในแบบเรยน สมพนธกบเหตการณทางการเมองของกมพชาทในชวงท ผานมาน มการตดสนลงโทษผน าเขมรแดงหลายคนในขอหาฆาลางเผาพนธ นอกจากนการน าเรองราวของเขมรแดงมาตแผ ท าใหภาพลกษณของฮน เซน และเวยดนามดขน ในฐานะของวรบรษและมหามตรท ชวยขบไลกองก าลงเขมรแดงออกไปจาก กรงพนมเปญไดส าเรจ เมอวนท 7 มกราคม ค.ศ. 1979 (ชาญชย คงเพยรธรรม, 2553 : 93 – 94) - คนกลมนอยในเขมร : ยอมรบความแตกตาง เพอสรางภารดรภาพ

Benedict Anderson ไดใหค าจ ากดความของค าวา “ชาต” วา เปนชมชนจนตกรรมการเมอง และจนตกรรมขนโดยมทงอธปไตยและมขอบเขตจ ากดมาตงแตเกด ( It is an imagined political community – and imagined as both inherently limited and sovereign) (เบน แอนเดอรสน, ชาญวทย เกษตรศร บรรณาธการแปล, 2552 : 9)

การสรางชาตมกลไกส าคญอย 2 แบบ คอ การผนวกรวม (Assimilation) ซงจะใชกระบวนการ nationalizing คอ ชาตเดยว วฒนธรรมเดยว หรอการประสานรวม (Integration) แบงออกเปน 1) ชาตทม ชนชาตใหญ ภาษาและวฒนธรรมใหญ อยรวมอยางเคารพตอภาษาและวฒนธรรมยอย และ 2) ชาตทมความเคารพความแตกตางหลากหลายอยางเทาเทยมกน อยในลกษณะสมพนธรฐ (ธรยทธ บญม, 2547 : 188)

ประเทศกมพชาประกอบดวยคนหลากชาตพนธ หลากวฒนธรรม คนสวนใหญของประเทศเปนคนเขมรกวา 90% ของประชากรทงหมด ทเหลอเปนชาตพนธ เกรง พนอง เสตยง ลาว จาม จน เวยดนาม ฯลฯ ซงชาตพนธเหลาน เปนกลมทมวฒนธรรมแตกตางออกไป ทวาคนกลมนอยเหลานกเปนก าลงส าคญในการพฒนาชาต (Sieng Huy, 1996 : 80) รฐไดใชวธการประสานรวมแบบท 1 ในการรวมชาต คอ ประเทศกมพชา มชนชาตเขมรเปนชนชาตใหญ มภาษาเขมรและวฒนธรรมเขมรเปนวฒนธรรมใหญ อยรวมอยางเคารพตอภาษาและวฒนธรรมยอยอนๆ

บทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาปท 5 บทท 6 อดตกาลของเรา เรอง “ลมไมลง” (bMePøcmin)an) สวนท 2 ไดเลาถงการไปทองเทยวทจงหวดมณฑลคร เมอวนท 5 สงหาคม ค.ศ. 2009 ผ เขยนไดเลาถงชนกลมนอยทไดไปพบเหน การแตงกายรวมถงวถชวตของคนเหลานนวา

kEnøgenaH manlk;vtßúGnusSavrIy_EdlCasñaédd¾l¥viessrbs;bgb¥ÚnCnCatiepSg² pgEdr. CnCatiTaMgenaH rs;enACa®kum² kñúgPUmiPaKkNþaléRBdac;q¶ayBITI®kug nigpøÚvKmnaKmn_.

BYkeKeFVIdMenIreTAmkedayeCIgTeT nigdak;sMParHepSg² kñúgkapaEdlBYkeKs<ayCab;BIeRkayxñgCanic©. (PasaExµr 6, 2008: 69)

สถานทนน มการขายของทระลกซงเปนฝมอซงงามวเศษของพนองชนชาตตางๆ อกดวย ชนชาตเหลานนอาศยรวมกนอยเปนกลมๆ ในภมภาคกลางปาหางไกลตดขาดจากทเมองและเสนทาง

คมนาคม พวกเขาไดเดนทางไปมาดวยเทาเปลา และใสสมภาระตางๆ ในตะกรา ซงพวกเขาสะพายตดไวขางหลงเปนนจ (แปลและเรยบเรยงโดยผวจย)

แมบทอานจะไมยาวมากนก ทวาไดแสดงถงความใสใจของรฐบาลกมพชาทไมละเลยชนกลมนอยเหลาน ในฐานะประชากรของประเทศ กระแสการตนตวในเรองบทบาทหนาทและความส าคญของคนกลมนอยในกมพชาเขมขนขนในป ค.ศ. 1996 เปนตนมา รฐบาลมองวา คนกลมนมหนาทในการปกปองเอกราชอธปไตยของชาต และชวยพฒนาประเทศใหเจรญรงเรองเชนเดยวกบชาวเขมรซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศ

4. สรปและอภปรายผลการศกษา

ผวจยไดวเคราะหบทอานในหนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษาพบวา คณธรรม ทหนงสอเรยนตองการปลกฝงใหแกเยาวชนของชาต เพอสรางทรพยากรบคคลทพงประสงค อนจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศชาตบานเมองตอไปในอนาคต คอ 1) ความซอสตยสจรต 2) ความขยนหมนเพยร 3) ความมปญญา 4) ความกตญกตเวท 5) ความเสยสละ 6) ความสามคค 7) ความมวนย และ 8) ความออนนอมถอมตน หนงสอเรยนภาษาเขมรใหความส าคญกบความซอสตยสจรต ความขยนหมนเพยร ความมปญญา ความกตญกตเวท และความเสยสละในระดบทใกลเคยงกน นนหมายถง สงคมเขมรตองการคนเกงทมคณธรรม และเหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน ขณะทความสามคคนน มความส าคญรองลงมา เนองจาก สงคมเขมรไมคอยมความแตกแยกทางความคด การเมองมเสถยรภาพมนคง ประเทศสขสงบ สงคมจงไมเรยกรองใหคนในชาตหนมาสมครสมานสามคค สวนความออนนอมถอมตนนน แมจะไมใชเรองส าคญ แตกไมถกละเลย เพราะสงคมเขมรไดสงสอนสมาชกในสงคมใหออนนอมถอมตน มสมมาคารวะมาตงแตอดตกาลแลว

หลกสตรแฝง ทซอนอยในแบบเรยนระดบประถมศกษาปท 1- 6 ของพระราชอาณาจกรกมพชา คอ 1) การปลกฝงปมเของ เพอใหเยาวชนภาคภมใจในความเปนชาตและอารยธรรมทยงใหญของเขมร 2) การสรางศตรของชาต คอ สยาม 3) การพดถงความทรงจ าทแสนเจบปวดกรณเขมรแดง และ 4) การยอมรบคนกลมนอยในประเทศ เพอสรางภราดรภาพ

หนงสอเรยนภาษาเขมรระดบชนประถมศกษา ไดผลตซ า วาทกรรมทวา “เขมรเปนชาตทยงใหญในอดต มอารยธรรมทรงเรองสงสดในเอเชยอาคเนย” ผานการสรางสญลกษณของชาต คอ ปราสาทหน โดยเฉพาะอยางยงปราสาทนครวด ซงปรากฏบนผนธงชาต เพราะไมวากมพชาจะเปลยนการปกครองไปเปนระบอบใดกตาม แตสงหนงท จะไมเปลยนแปลงเลย คอรปปราสาทนครวดบนผนธง ธงชาต เพลงชาต (เพลงนครราช) ดอกไมประจ าชาต (ดอกล าดวน) นอกจากนหนงสอเรยนยงพดถง

ขนบธรรมเนยมประเพณ การแตงกาย อาหาร ดนตรนาฏศลป ฯลฯ ท าใหคนเขมรเกดความภาคภมใจในชาต น ามาซงความรกและหวงแหนประเทศชาต การสรางความรสกชาตนยมทเขมขนเชนน ท าใหคนเขมรพรอมทจะรวมกนเปนน าหนงใจเดยว เพอน าพาประเทศใหวฒนาสถาพร

การสรางความรสกรกชาตจะประสบความส าเรจมากขน เมอมการสรางศตรของชาตขนมา นนคอ สยามหรอไทย เพอใหคนในชาตตระหนกถงประวตศาสตรชาตทรวมกน ในอดตคนเขมรถอวา ไทยและเวยดนามเปนศตรของชาต จนมภาษตวา “อยระหวางเสอกบจระเ ข ” ไทยเปนเสอ สวนเวยดนามเปนจระเขทใชเขมรเปนรฐกนชน และคอยแผอทธพลของตน เขาครอบง าเขมรอยเนองๆ ในหนงสอเรยนภาษาเขมรปจจบน ไมมการกลาวถงเวยดนามในฐานะศตรของชาตแลว เพราะเวยดนามมสวนส าคญทชวยสนบสนนนายกรฐมนตรฮน เซนใหกาวขนมามอ านาจทางการเมองมาจนถงปจจบน ศตรของชาตทพบในหนงสอเรยนภาษาเขมรจงเหลอแตสยามหรอไทยเทานน หนงสอเรยนกลาวถงสยามทงในฐานะท เปนศตรในต านาน และศตรในปจจบน (กรณพพาทปราสาทพระวหาร) ศตรนทงโหดเหยม และจองท ารายชาวเขมรไมหยดหยอน

หนงสอเรยนภาษาเขมร กลาวถง เหตการณ 4 ปนรกในเขมร (ค.ศ. 1975 – 1979) ซงคนเขมรสวนใหญทราบดวา ศตรของชาตคอไทยนน คอยใหการสนบสนนเขมรแดงอย สวนผทน ากองทพเวยดนาม ซงในตอนนเปนมหามตร เขามาขบไลกองก าลงเขมรแดงออกไปจากกรงพนมเปญ คอ นายกรฐมนตรฮน เซน เหตการณดงกลาวเปนบาดแผลทยงฝงลกในใจของคนเขมรมาจนถงทกวนน เมอถามคนเขมรในปจจบนวา กลวอะไรมากทสด คนเขมรสวนใหญจะตอบเหมอนกนวา กลวเขมรแดง กลวเหตการณการฆาลางเผาพนธจะเกดขนอก กลวประวตศาสตรดงกลาวจะซ ารอย ในชวงเวลาดงกลาวคนเขมรกวา 2 ลานคนตองจบชวตลงอยางนาเวทนา บางจบชวตลงเพราะขาดอาหาร บางเจบปวย บางถกทารณกรรมอยางโหดเหยม เชน ใชดามจอบทบศรษะ ใชทางตาลปาดคอ ถกรมขมขน ฯลฯ และผรอดชวตสวนหนงตองอยในสภาพพการ

หนงสอเรยนภาษาเขมรกลาวถงชนกลมนอยในฐานะท เปน “ประชาชนเขมร” เพราะตระหนกถงความเปนประชาชาตในประเทศ ทประกอบดวยชนกลมนอยหลากชาตพนธ หนงสอเรยน จงสงผานอดมการณทางการเมองโดยประสานความเปนชาต ดวยการยอมรบความมอยของชาตพนธและกลมวฒนธรรมยอย ภายใตการน าของกลมชาตพนธใหญและวฒนธรรมหลกคอเขมร

เมอพจารณาหลกสตรแฝงในประเดนทเกยวของกบการสรางความรสกชาตนยม และการสรางศตรของชาตขนมานน ท าใหผวจยคดวา การรวมประเทศตางๆ ในประชาคมอาเซยนใหเปนหนงเดยวกน ซงจะเกดขนในป พ.ศ. 2558 ทก าลงจะมาถงน คงเปนเพยงแคภาพฝน (ซงความเปนจรงแลว “อาเซยน” กเปนชมชนจนตกรรมไมตางจาก “ชาต” แตประการใด) อาเซยนคงไมสามารถรวมกนเปนหนงเดยวได ถาแตละประเทศยงไมขจดอคตทางชาตพนธ และลบประวตศาสตรบาดหมางออกไป

ขอเสนอแนะ ควรศกษาหนงสอเรยนภาษาเขมรในระดบชนมธยมศกษา เพอใหไดภาพทสมบรณ ชดเจนขน

หรอศกษาหนงสอเรยนในรายวชาอนๆ ทนาสนใจ เชน วชาสงคมศกษา (sikSasgÁm) ซงแบงเปน 4 สวน คอ ภมศาสตร (PUmiviTüa) ประวตศาสตร (RbvtiþviTüa) ศลธรรมและหนาทพลเมอง (sIlFm’ nigBlrdæviTüa) และคหกรรม (eKhviTüa) เปนตนเพอใหทราบลกษณะของเยาวชนทพงประสงค

บรรณานกรม

กาญจนา แกวเทพ. (2549). ศาสตรแหงสอ และวฒนธรรมศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เอดสนเพรสโปรดกส.

ชยวฒน สทธรตน. (2553). เทคนคการใชค าถามพฒนาการคด. พมพครงท 2. นนทบร : สหมตร พรนตงแอนดพบลสชง.

เดวด แชนดเลอร. พรรณงาม เงาธรรมสาร, สดใส ขนตวรพงศ, วงเดอน นาราสจจ ผแปล. (2546). ประวตศาสตรกมพชา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธบด บวค าศร. (2547 ก ). ประวตศาสตรกมพชา. กรงเทพฯ : เมองโบราณ. ธรยทธ บญม. (2547). ชาตนยมและหลงชาตนยม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สายธาร. เบน แอนเดอรสน, ชาญวทย เกษตรศร บรรณาธการแปล. (2552). ชมชนจนตกรรม บทสะทอนวาดวย

ก าเนดและการแพรขยายของชาตนยม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.

ราชบณฑตยสถาน. (2545). พจนานกรมศพทวรรณกรรมองกฤษ – ไทย. กรงเทพฯ :ราชบณฑตยสถาน. บทความ ชาญชย คงเพยรธรรม. “รางวล 7 มกรา” : กวนพนธทเกยวของกบการฆาลางเผาพนธเทานนหรอ?.” สงคม

ลมน าโขง. ขอนแกน : คลงนานาวทยา, 2553. 71-96. เอกสารงานวจย ธบด บวค าศร. (2547 ข). เอกสารมหาบรษเขมร : การศกษางานเขยนประวตศาสตรสมยใหมของ

กมพชา. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภาษาตางประเทศ Sieng Huy. Ethnic Vietnamese in Cambodia. Paper presented at National Symposium on ethnic

Groups in Cambodia, Phnom Penh, 18 – 19 July 1996. Slocomb, Margaret. (2003). The People’s Republic of Kampuchea 1979-1989. Chiang

Mai:Silkworm Books. Sloper, David.(1999). Higher Education in Cambodia : An Overview and Key Issues. In David

Sloper (Ed), Higher Education in Cambodia : The Social and Educational Context for Reconstruction (pp. 1-24). Bangkok: UNESCO Principal Regional Office for Asia and the Pacific.

Synder R. Benson. (1970). Hidden Curriculum. Cambridge, Massachusetts, and London : The MIT Press.

emoc buNÑ. “karsikSasm½yburaN.” km<úCsuriya. PñMeBj : BuT§sasnbNÐitü, 1994. 85-94. v:an; vI. (2011). lkçN_RsI. PñMeBj : nKrvtþ. Gb;rM yuvdn nigkILa, RksYg. (1999). karGb;rMenAkm<úCa . PñMeBj. _________________________. (2012). PasaExµr Gan-sresr fñak;TI!. PñMeBj :

RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay. _________________________. (2010). PasaExµr 2. e)aHBum<elIkTI 2. PñMeBj :

RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay. ________________________. (2009). PasaExµr 3. PñMeBj : RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay. ________________________. (2011). PasaExµr 4. e)aHBum<elIkTI 3. PñMeBj :RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay. ________________________. (2011). PasaExµr 5. PñMeBj : RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay. ________________________. (2012). PasaExµr 6. PñMeBj : RKwHsßane)aHBum<nigEckpSay. Thesis Vanna, Ly. (2004). The Experience of the “New People” During the Khmer Rouge and Its Effect on

Their Lives in the Present Time. M.A. Dissertation, Chulalongkorn University. สออเลกโทรนกส Web – Cambodia. School Curriculum for General Education [online]. Accessed 1 July 2011.

Available from www.web-cambodia.com.

การวเคราะหศกยภาพดานการลงทนในกมพชา [online]. Accessed 1 July 2011. Available from www.boi.ac.th.