ประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหา ส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตร

วชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม Effectiveness of Problem-Based Learning on Learning Achievement

and Problem Solving Ability among Students in Diploma of Public Health Programme in Pharmacy Technique

กมลรตน นนคง Kamonrat Nunkong

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา

เภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเภสชศาสตรสงคมและการบรหาร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Pharmacy in Social and Administrative Pharmacy

Prince of Songkla University 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(1)

ประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหา ส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตร

วชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม Effectiveness of Problem-Based Learning on Learning Achievement

and Problem Solving Ability among Students in Diploma of Public Health Programme in Pharmacy Technique

กมลรตน นนคง Kamonrat Nunkong

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา

เภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเภสชศาสตรสงคมและการบรหาร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Pharmacy in Social and Administrative Pharmacy

Prince of Songkla University 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ประสทธผลของกจกรรมการเรยนร โดยใชปญหาเปนหลกตอผลสมฤทธ ทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหา ส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม

ผเขยน นางสาวกมลรตน นนคง สาขาวชา เภสชศาสตรสงคมและการบรหาร

_____________________________________________________________________

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก .........................................................................(รองศาสตราจารย ดร.สงวน ลอเกยรตบณฑต)

คณะกรรมการสอบ ...............................................ประธานกรรมการ(รองศาสตราจารย ดร.ภญญภา เปลยนบางชาง)

.............................................................กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.สงวน ลอเกยรตบณฑต)

.............................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.วรนช แสงเจรญ)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนง

ของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเภสชศาสตรสงคมและ การบรหาร

........................................................................ (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทมสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ ...............................................................

(รองศาสตราจารย ดร.สงวน ลอเกยรตบณฑต) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

ลงชอ ................................................................ (นางสาวกมลรตน นนคง) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอนและไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ ...................................................................... (นางสาวกมลรตน นนคง)

นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกตอผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการแกปญหา ส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม

ผเขยน นางสาวกมลรตน นนคง สาขาวชา เภสชศาสตรสงคมและการบรหาร ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเ พอ 1) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ ความสามารถในการแกปญหากอนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) 2) ประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาระหวางเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 3) ศกษาความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL และ 4) ศกษาความคดเหนของอาจารยประจ ากลมและนกศกษาตอความพรอมและความเหมาะสมของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL กลมตวอยาง คอ นกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ชนปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 จ านวน 19 คน การจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ท าในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา เปนเวลา 8 สปดาห ๆ ละ 150 นาท รวม 20 ชวโมง โดยเมอนกศกษาแตละกลมไดรบโจทยปญหา ท าตามขนตอนของ PBL 7 ขนตอน คอ กลมนกศกษาท าความเขาใจค าศพทในโจทยปญหา ระบปญหาหลก วเคราะหปญหา ตงสมมตฐาน สรางประเดนการเรยนร คนควาหาขอมลรายบคคลนอกคาบเรยน หลงจากนน 7 วนกลมนกศกษาน าขอมลมารวมกนสงเคราะหเพอแกไขโจทยปญหา ผวจยทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกศกษากอนและหลงการเรยนรแบบ PBL ดวยขอสอบ อตนยประยกต (MEQ) ความสามารถในการแกปญหาแบงเปน 3 ขนตอน คอ ขนระบปญหา ขนวเคราะหปญหา และขนก าหนดวธการแกปญหา อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาในการเรยนรแบบ PBL ดวยการสงเกตพฤตกรรมตามแบบประเมน โดยแบงทกษะการเรยนรเปน 4 ดาน คอ ทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม ทกษะการสอสาร และทกษะการเรยนรดวยตนเอง การวจยยงเกบขอมลความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ดวยแบบสอบถาม การศกษาประเมนความเหมาะสมของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการเรยนรแบบ PBL โดยการสมภาษณอาจารยประจ ากลมทกคนและการสนทนากลมในนกศกษา 9 คน

(6)

ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาหลงเรยน ดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ทกษะการเรยนรของนกศกษาระหวางกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในภาพรวมทงสองหวขอทเรยน อยในระดบสง (3.69±0.43 และ 3.71±0.36 จากคะแนนเตม 4) ความเหมาะสมของกจกรรม การเรยนรแบบ PBL ในภาพรวมอยในระดบสง (4.45±0.36 และ 4.42±0.35 จากคะแนนเตม 5) ปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในทกดานมความพรอมและความเหมาะสมด แตสงทตองปรบปรง คอ วทยาลยควรจดหาหนงสอและต าราฉบบใหม ๆ และปรบปรงระบบอนเทอรเนต

ผลการวจยสรปวา กจกรรมการเรยนรแบบ PBL ท าใหผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา และทกษะการเรยนรของนกศกษาดขน อาจารยประจ ากลมและนกศกษามความคดเหนตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL วามความเหมาะสมมาก ดงนนวทยาลยควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ใหมากขนโดยเฉพาะอยางยงในรายวชาชพ

ค าส าคญ: การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก ผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา

(7)

Thesis Title Effectiveness of Problem-Based Learning on Learning Achievement and Problem Solving Ability among Students in Diploma of Public Health Programme in Pharmacy Technique

Author Miss Kamonrat Nunkong Major Program Social and Administrative Pharmacy Academic Year 2016

Abstract

The purposes of the research were to 1) compare learning achievement and problem solving ability before and after the implementation of problem-based learning (PBL) activities, 2) assess students, learning skills during PBL activities, 3) determine students, opinion toward PBL activities and 4) determine facilitators, and students, opinion toward availability and appropriateness of inputs, process and outputs of PBL activities. The subjects were 19 second year students in diploma of public health programme in pharmacy technique studying in the first semester of 2015 academic year at Sirindhorn College of Public Health, Trang. The PBL activities were implemented in 2 topics in the course of Introduction to Clinical Pharmacy, i.e., the monitoring of adverse reactions from drugs and health products, and drug related problems during the order entry. The PBL activities covered 8 weeks with 150 minutes each week, with the total of 20 hours of learning. When each group of students received scenarios, they followed 7 steps of PBL. Students had to understand vocabularies in scenarios, identify problems, analyze problems, define hypotheses, create learning issues and search for self-directed learning. After 7 days, students took data to synthesize and solve the solutions. The researcher measured learning achievement and problem solving ability with modified essay question (MEQ). Problem solving ability consisted of 3 steps that were identifying, analyzing and solving problems. Facilitators evaluated PBL learning skills among students by observing their behaviors using assessment form consisted of 4 skills, which were problem solving, group process, communication and self-directed learning skills. The study also collected the data on students, opinion toward PBL activities with questionnaires. Appropriateness of inputs,

(8)

process and outputs of PBL activities was assessed by interviewing all facilitators and focus group discussion among 9 students.

The results showed that learning achievement and problem solving ability significantly improved after PBL activities, compared to those at baseline (P<0.05). Overall learning skills among students during PBL activities in both topics were at the high levels (3.69±0.43 and 3.71±0.36 out of 4). Overall appropriateness of PBL activities was at the high levels (4.45±0.36 and 4.42±0.35 from full score of 5). Inputs, process and outputs of PBL activities were ready and appropriate. However, improvement should be made by the College to procure up-to-date textbooks and a more efficient internet system.

The conclusion was students, learning achievement, problem solving ability and learning skills were improved by PBL activities. Facilitators and students viewed

PBL activities as very appropriate. Therefore, the College should encourage the implementation of PBL activities especially in the professional courses.

Keywords: problem-based learning, learning achievement, problem solving ability

(9)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงได ดวยความอนเคราะหจากรองศาสตราจารย ดร. สงวน ลอเกยรตบณฑต และดร.กลจรา อดมอกษร อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ซงไดกรณาใหค าปรกษา แนะน าแนวคด วธการในการด าเนนการวจย อาจารยไดใหขอคดตาง ๆ ทเปนประโยชนในงานวจย และส าหรบการปรบใชในอนาคตไดอยางดเยยม ผวจยจงขอขอบพระคณอาจารยทงสองทานเปนอยางสง

ขอขอบพระคณผทรงคณวฒ และผเชยวชาญ ทกรณาตรวจสอบเนอหาและคณภาพของเครองมอ และใหค าแนะน าในการสรางเครองมอใหถกตอง สมบรณยงขน

ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาบรหารเภสชกจทกทานทไดถายทอดความรทมประโยชนแกผวจยตลอดหลกสตรซงสามารถน ามาใชในการจดท าวทยานพนธฉบบนไดอยางดยง

ขอขอบพระคณอาจารยประจ ากลม และนกศกษาวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ทใหความรวมมอและการสนบสนนชวยเหลอในการท าวจยครงน

ขอขอบคณ คณธวารตน ชรง เลขานการหลกสตรเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเภสชศาสตรสงคมและการบรหาร ทไดใหความชวยเหลอ และอ านวยความสะดวกในทกดานตลอดการจดท าวทยานพนธฉบบน

สดทายน ผวจยขอขอบพระคณบดามารดา และครอบครว ซงเปดโอกาสใหไดรบการศกษาเลาเรยน ตลอดจนคอยชวยเหลอและใหก าลงใจเสมอมา

กมลรตน นนคง

(10)

สารบญ

หนา บทคดยอ Abstract กตตกรรมประกาศ สารบญ รายการตาราง รายการภาพประกอบ บทท 1 บทน า บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม บทท 3 วธการวจย บทท 4 ผลการวจย บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ บรรณานกรม ภาคผนวก ก เครองมอการวจย ภาคผนวก ข หนงสอรบรองการผานจรยธรรมการวจย ภาคผนวก ค รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย ประวตผเขยน

(5) (7) (9)

(10) (11) (13)

1 8

43 58 77 87 91

177 179 181

(11)

รายการตาราง

หนา ตารางท 3.1 ตารางท 3.2 ตารางท 4.1.1 ตารางท 4.1.2 ตารางท 4.1.3 ตารางท 4.1.4 ตารางท 4.2 ก ตารางท 4.2 ข ตารางท 4.3 ตารางท 4.4 ตารางท 4.5.1 ตารางท 4.5.2

กจกรรมการเรยนร เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ จ านวนชวโมงเรยน 10 ชวโมง (เรยน 4 ครง ๆ ละ 150 นาท) กจกรรมการเรยนร เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา จ านวนชวโมงเรยน 10 ชวโมง (เรยน 4 ครง ๆ ละ 150 นาท) ขอมลทวไปของนกศกษา (N=19) ขอมลทวไปของอาจารยประจ ากลม (N=3) คาความเชอมนของแบบวด (แบบประเมนและแบบสอบถาม) ในการวจย (N=19) คาความเชอมนของแบบวด (แบบทดสอบ) ในการวจย (N=19) ผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (N=19) หวขอการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ (คะแนนเตม 50 คะแนน) ผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (N=19) หวขอการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา (คะแนนเตม 60 คะแนน) ความสามารถในการแกปญหากอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรม การเรยนรแบบ PBL (N=19) ทกษะการเรยนรของนกศกษาประเมนโดยอาจารยระหวางการจดกจกรรมแบบ PBL1 (N=19) คา x ±sd ของความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมน โดยสรป (N=19) ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) (N=19)

52

55

58 59 61

61 62

62

63

64

65

66

(12)

ตารางท 4.5.3

ตารางท 4.5.4 ตารางท 4.5.5 ตารางท 4.5.6 ตารางท 4.5.7

รายการตาราง (ตอ) ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานเนอหา (โจทยปญหา) (N=19) ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานกจกรรมการเรยนการสอน (N=19) ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดาน สอและสงสนบสนนการเรยนการสอน (N=19) ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานการวดและประเมนผลการเรยน (N=19) ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนตนเองรายขอดานผเรยน (N=19)

หนา

67

68

69

70

71

(13)

รายการภาพประกอบ

หนา รปท 2.1 รปท 3.1 รปท 3.2

กรอบแนวคดของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม กรอบแนวคดการวจย กจกรรมการเรยนรแบบ PBL

32

43 50

1

บทท 1 บทน ำ

ควำมส ำคญและทมำของงำนวจย วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง สงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข เปนสถาบนการศกษาทมพนธกจหลกในการผลตบณฑตและพฒนาบคลากรดานสาธารณสขทมคณภาพไดมาตรฐานมอตลกษณโดดเดนตอบสนองความตองการของชมชน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม เปนหลกสตรหนงทมการเปดสอนและก าหนดคณภาพผส าเรจการศกษาไว 3 ดาน คอ 1) ดานคณลกษณะทพงประสงค ไดแก คณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณวชาชพ พฤตกรรมลกษณะนสยและทกษะทางปญญา ประกอบดวย มความรบผดชอบ มความซอสตย เคารพสทธของผใชบรการ รบฟงความคดเหนของผอน รวมทงเคารพในคณคาและศกดศรของความเปนมนษย มจตบรการ เปนแบบอยางทดดานสขภาพ สามารถคดวเคราะห มเจตคตทด และพรอมทจะพฒนาและสงเสรมงานในหนาทดานเภสชกรรม 2) ดานสมรรถนะหลกและสมรรถทวไป ไดแก ความรและทกษะการสอสาร การใชเทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาการเรยนรและการปฏบตงาน การท างานรวมกบผอน การใชกระบวนการทางวทยาศาสตร การประยกตใชตวเลข การจดการและ การพฒนางาน ประกอบดวย มความรและความเขาใจในสาระส าคญของศาสตรพนฐานชวต มความรและความเขาใจในสาระส าคญของศาสตรทางเทคนคเภสชกรรมและวทยาศาสตรสขภาพทเกยวของ จดการทรพยากรและพฒนางาน พฒนาตนเองใหมความกาวหนาทางวชาการและการประกอบอาชพ ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใชในการแกปญหาและปฏบตงาน ท างานเปนทมในบทบาทผน าและ ผตามในสถานการณตาง ๆ ใชเทคนคทางสถตและคณตศาสตรพนฐานในการปฏบตงาน ประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางเหมาะสม และสอสารไดอยางมประสทธภาพ 3) ดานสมรรถนะวชาช พ ไดแก สมรรถนะทประยกตใชความรและทกษะในสาขาวชาชพสการปฏบตจรง ประกอบดวย การปฏบตงานไดตามบทบาทหนาทของเจาพนกงานเภสชกรรม ไดแก บทบาทในงานบรบาลทาง เภสชกรรม งานบรการเภสชสนเทศ งานบรการเภสชกรรม งานผลต งานเภสชกรรมปฐมภม งานเภสชสาธารณสข และงานบรหารเวชภณฑ เปาหมายของหลกสตร คอ การผลตผส าเรจการศกษาทมคณลกษณะและสมรรถนะดงกลาวขางตนเพอใหบรการประชาชนตามขอบเขตหนาทความรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพ โดยเนนกระบวนการเรยนการสอนเพอพฒนาคณลกษณะและสมรรถนะขางตน พรอมทงสรางเอกลกษณและอตลกษณของผส าเรจการศกษาดวยการใชศาสตรและศลปทางการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ มวธการสอนและการประเมนผลทหลากหลาย มแหลงสนบสนนการเรยนร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การมความสามารถทางวชาการ การคดอยางเปนระบบ และการใหบรการดวยหวใจความเปนมนษย

2

เปนอตลกษณของผส าเรจการศกษาของสถาบนพระบรมราชชนก (คมอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2556 สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม, 2556) การจดการเรยนการสอนเพอใหผส าเรจการศกษามความรและทกษะในการปฏบตงานดานเทคนคเภสชกรรมอยางมคณภาพ จะตองผสมผสานศาสตรทางดานเทคนคเภสชกรรมและศาสตร อน ๆ ทเกยวของโดยเนนผเรยนเปนส าคญและสอดแทรกการพฒนาคณธรรม จรยธรรม การคดวเคราะห และมการฝกปฏบตงานในสถานการณจรง กระบวนการเหลานจะชวยสงเสรมใหนกศกษามคณลกษณะและสมรรถนะทพงประสงคและออกไปด ารงชวตในศตวรรษท 21 ทเปนยคทโลกมความเจรญกาวหนาอยางรวดเรว อนสบเนองมาจากการใชเทคโนโลยเพอเชอมโยงขอมลตาง ๆ ของทกภมภาคของโลกเขาดวยกน กระแสการปรบเปลยนทางสงคมทเกดขน สงผลตอวถการด ารงชพของสงคมอยางทวถง ทกษะแหงศตวรรษท 21 ทส าคญทสด คอ ทกษะการเรยนร ซงสงผลใหตองปฏรปการจดการเรยน การสอน ตลอดจนการเตรยมความพรอมดานตาง ๆ ทสนบสนนใหเกดทกษะการเรยนรทจ าเปน วจารณ พานช (2555) ไดกลาวถง ทกษะแหงศตวรรษท 21 (21st century skills) ซงเปนทกษะเพอการด ารงชวต วา สาระวชามความส าคญแตไมเพยงพอส าหรบชวตในโลกยคศตวรรษท 21 การเรยนรสาระวชา ควรเปนการเรยนจากการคนควาเองของศษย โดยครชวยแนะน าและออกแบบกจกรรมทชวยใหนกศกษาแตละคนสามารถประเมนความกาวหนาของการเรยนรของตนเองได ทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 คอ 3R และ 7C ซงมองคประกอบ ดงน 3R ไดแก 1) Reading (การอาน), 2) (w)Riting (การเขยน) และ 3) (a)Rithmetic (คณตศาสตร) และ 7C ไดแก 1) Critical thinking and problem solving (ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณและทกษะในการแกปญหา) 2) Creativity and innovation (ทกษะดานการสรางสรรคและนวตกรรม) 3) Cross-cultural understanding (ทกษะดานความเขาใจ ความตางวฒนธรรม-ตางกระบวนทศน) 4) Collaboration, teamwork and leadership (ทกษะดานความรวมมอ การท างานเปนทม และภาวะผน า) 5) Communications, information and media literacy (ทกษะดานการสอสาร สารสนเทศ และการรเทาทนสอ) 6) Computing and ICT literacy (ทกษะดานคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร) และ 7) Career and learning skills (ทกษะอาชพและทกษะการเรยนร) การจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลก (problem-based learning; PBL) เปนการเรยนการสอนรปแบบหนงทสงเสรมใหนกศกษามคณลกษณะ-สมรรถนะทพงประสงค และเกดทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 PBL เปนการเรยนการสอนทมผเรยนเปนศนยกลาง โดยใชสถานการณปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหานน โดยเนนผเรยนเปนผตดสนใจในสงทตองการแสวงหาความร และรจกการท างานรวมกนเปนทมภายในกลมผเรยน โดยผสอนมสวนรวมนอยทสด PBL ไมใชการสอนแบบแกปญหา (problem solving method) เชน การสอนเนอหาบางสวนแลวใหนกเรยนแกปญหาเปนกลมยอย แตการสอนแบบ PBL ตองน าปญหาเปนตวกระตนหรอเปนตวน าทางใหนกศกษาไปแสวงหาความรดวยตนเองเพอจะไดคนพบค าตอบของปญหา กระบวนการหาความรดวย

3

ตนเองท าใหผเรยนเกดทกษะในการแกไขปญหา (problem solving skill) ลกษณะส าคญของ PBL ประกอบดวย (1) ใชปญหาทสอดคลองกบสถานการณจรงเปนตวกระตนหรอจดเรมตนในการแสวงหาความร (2) การบรณาการเนอหาความรในสาขาตาง ๆ ทเกยวของกบปญหานน (3) เนนกระบวนการคดอยางมเหตผลและเปนระบบ (4) การเรยนเปนกลมยอย โดยมผสอนเปนผสนบสนนและกระตน ผเรยนตองรวมกนสรางบรรยากาศทสงเสรมการเรยนรใหเกดขนในกลม และ (5) เนนกระบวนการเรยนรทใชผเรยนเปนศนยกลางและสอดคลองกบวตถประสงคทตนเองหรอกลมตงไว (อานภาพ เลขะกล, 2558) วชาเภสชกรรมคลนกเบองตนของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ใชการสอนแบบบรรยาย มอบหมายงาน และใหนกศกษาศกษาคนควาเพมเตมดวยตนเอง โดยเปนการเรยนแบบกลมใหญทไมไดค านงถงความแตกตางระหวางบคคลและยดตดกบการสอนเนอหา (content) มากกวาการฝกทกษะ การคดแกปญหาซงเปนปจจยส าคญทสงผลตอการเรยนร ในรอบปการศกษา 2556 และ 2557 นกศกษา สวนใหญสอบกลางภาคและปลายภาคไมผานเกณฑท าใหตองสอบแกตวเพอใหผานเกณฑ นอกจากน ความสามารถในการคดแกปญหาของนกศกษามนอย ซงสงเกตไดจากประสบการณทอาจารยในวทยาลยพบเหน รวมทงประสบการณของผวจยซงเปนอาจารยของวทยาลยดวย เชน เมออาจารยผสอนมอบหมายงานใหนกศกษาและเกดปญหา นกศกษาจะไมคดแกปญหาดวยตนเองหรอปรกษาหารอกนภายในกลม แตจะเกบปญหานนไวและรอใหอาจารยผสอนชวยแกปญหาหรอไปขอความชวยเหลออาจารยทานอนทไมไดเปนผสอนในเรองนน ถงแมวาปญหานนจะเปนปญหาทสามารถแกไดอยางงายกตาม หร อเมออาจารยผสอนมอบหมายใหนกศกษาสบคนขอมลเพมเตม และนกศกษาไมสามารถหาขอมลจากหนงสอหรอต าราทเกยวของจากหองสมด นกศกษาจะมาแจงอาจารยผสอนวาหาขอมลไมไดหรอไปขอความชวยเหลออาจารยทานอน ซงแสดงใหเหนวา นกศกษาไมสามารถคดแกปญหาบางอยางได รายวชานจดอยในหมวดทกษะวชาชพเฉพาะมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต การจดการเรยนการสอนจงตองสอดคลองกบ กรอบแนวคดของหลกสตร ทเนนผเรยนเปนส าคญ เนนกระบวนการคด และเนนผลการเรยนร (learning outcomes) ของรายวชาน คอ มงเนนใหนกศกษามความรและความเขาใจในสาระส าคญของงาน เภสชกรรมคลนก เคารพสทธของผใชบรการ มจตบรการ สามารถคดวเคราะหและแกปญหา มเจตคตทดในงานดานเภสชกรรมคลนก สามารถท างานเปนทมในบทบาทผน าและผตาม สามารถประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ สามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ ปฏบตงานดานงานบรบาลทางเภสชกรรมและงานเภสชกรรมปฐมภมในการดแลสขภาพผปวยทบานไดตามบทบาทหนาทของเจาพนกงาน เภสชกรรม (คมอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2556 สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม, 2556) การน า PBL มาใชในรายวชานโดยใชโจทยหรอสถานการณเปนตวกระตน เปนวธการทเนนใหนกศกษาไดฝกคดวเคราะห ประมวลขอมลจากหลายแหลง และประยกตใชกบปญหาทตองการแกไข ท าใหนกศกษาสามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบ และสามารถท างานเปนทมในงานเภสชกรรมคลนกไดซงเปนทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21

4

จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมาพบวา การประยกตใช PBL เปนสงทเปนไปไดและเกดผลลพธทด เชน Strobel และ Barneveld (2009) วเคราะหอภมานเชงคณภาพ (qualitative meta-analysis) โดยเปรยบเทยบขอสมมตฐานและขอคนพบของการอภวเคราะหตาง ๆ ทสงเคราะหผลของ PBL เปรยบเทยบกบการสอนแบบดงเดม งานวจยสรปไดวา PBL มความเหนอกวาในดานการคงอยของความรในระยะยาว ดานการพฒนาทกษะ และความพงพอใจของผเรยนและผสอน ในขณะทวธการสอน แบบดงเดมมประสทธผลสงกวาในการจดจ าความรในระยะสนทวดผลโดยขอสอบใบประกอบวชาชพ Galvao และคณะ (2014) ทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบและวเคราะหอภมานงานวจย เพอประเมนผลของ PBL ตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาเภสชศาสตร ผวจยสบคนงานวจยทเปรยบเทยบ PBL กบการเรยนรแบบดงเดมในหลกสตรเภสชศาสตร (ทงบณฑตศกษาและปรญญาตร) ในฐานขอมลหลกจนถงมกราคม 2557 งานวจย 5 เรองถกคดเลอกจากงานวจย 1,988 เรองทถกคนพบในฐานขอมล เพอใชในการทบทวนวรรณกรรมน งานวจย 5 เรองนประเมนความเหนของนกศกษาตอ การเรยนโดยวธ PBL วาท าใหนกศกษาพรอมกบการท างานเพยงใด และยงเปรยบเทยบผลการเรยนของนกศกษาในการสอบกลางภาคและปลายภาค นกศกษาทเรยนโดยวธ PBL ท าคะแนนไดดกวาในการสอบกลางภาค (odds ratio [OR] = 1.46; confidence interval [IC] 95%: 1.16, 1.89) และในการสอบปลายภาค (OR = 1.60; IC 95%: 1.06, 2.43) เมอเปรยบเทยบกบนกศกษาทใชวธการเรยนแบบดงเดม การศกษาไมพบความแตกตางในเรองความเหนของนกศกษา ผลการศกษาสรปไดวา ความรของนกศกษาในหลกสตรเภสชศาสตรพฒนาขนโดยใชการเรยนแบบ PBL และณฐภาส ถาวรวงษ (2551) ประเมน การสอนแบบ PBL ในรายวชาพรคลนกของนสตแพทยชนปท 2 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พบวา 1) การประเมนดานปจจยน าเขา (input evaluation) พบวา ความพรอมของอาจารยผสอน ดานความพรอมของนสต และดานความพรอมของปจจยเกอหนนของสถานทวจย มความเพยงพอและความเหมาะสม อยในระดบมาก 2) การประเมนดานกระบวนการ (process evaluation) พบวา ในดานกระบวนการ การจดการเรยนการสอนและดานกระบวนการวดผลและประเมนผลในการวจย มความเหมาะสมอยในระดบมาก 3) การประเมนดานผลผลต (output evaluation) ในดานคณลกษณะของนสตหลงการเรยนแบบ PBL ของรายวชาพรคลนกส าหรบนสตแพทยชนปท 2 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มความเหมาะสมอยในระดบมากและยงพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ส าหรบการศกษาในครงนเปนการทดลองใช PBL กบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตร วชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม ของวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ซงเปนหลกสตรทมระยะเวลาการเรยนการสอน 2 ป สภาพการเรยนและผเรยนในหลกสตรจงม ความแตกตางในหลายดานจากการวจยในอดตทมกเปนการวจยในนกศกษาระดบปรญญาตรในสาขาวทยาศาสตรการแพทย เชน ความแตกตางดานความรความสามารถของผเรยน ความเขาใจของผเรยนในบทบาทหนาทของตน ความพรอมของอาจารยผสอน สอการเรยนการสอน และสภาพแวดลอมการเรยนร ปจจยเหลานอาจท าใหผลการใช PBL ในวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง เหมอนหรอแตกตาง

5

จากการศกษาทผานมากได โดยเฉพาะอยางยง ในการน า PBL มาใชใหเกดประสทธภาพ ตองมการเตรยมอาจารยประจ ากลมทเหมาะสมกบลกษณะการเรยนการสอน และทส าคญคอ อาจารยประจ ากลมทกคนจะตองมสวนรวมในการเตรยมคมออาจารย คมอนกศกษา ทรพยากรการเรยนรตาง ๆ ในการเรยนการสอน รวมทงการเตรยมนกศกษาดวย ในการเรยนการสอนแบบ PBL มกพบปญหาวา อาจารยประจ ากลมทยงขาดประสบการณในการสอนโดยวธน วตกกงวลวานกศกษาในกลมของตนจะสามารถคนหาค าตอบไดทนเวลาทมอยหรอไม หรอตรงประเดนหรอไม อาจารยประจ ากลมจงควรมการประชมปรกษาหารอกน ทงกอนสอนและภายหลงจากทสอนเสรจแลวทกครง (สระพรรณ พนมฤทธ และคณะ, 2554) ดงนน การน า PBL มาใชแทนการสอนแบบเดมจ าเปนตองเตรยมความพรอมในดานปจจยน าเขา ไดแก ดานความพรอมของอาจารย นกศกษา และปจจยเกอหนน รวมถงตองเตรยมความพรอมในดานกระบวนการการเรยนการสอน และการวดและประเมนผล ซ งจะสงผลตอผลของการเรยนแบบ PBL ไดแก ดานคณลกษณะของนกศกษาหลงการเรยนรแบบ PBL และผลสมฤทธทางการเรยน (ณฐภาส ถาวรวงษ, 2551) ดงนนการน า PBL มาใชในวทยาลยฯ จงตองมการประเมนผลเพอใหทราบผลลพธทเกดและขอควรพฒนา

ในการวจยน ผวจยทดลองใช PBL กบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง สาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม ชนปท 2 ในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน เพอตองการทราบวา การจดการเรยนการสอนแบบ PBL สามารถพฒนานกศกษาในประเดนผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา และทกษะการเรยนรของนกศกษาไดในระดบใด ตลอดจนเพอใหทราบถง ความคดเหนของนกศกษาตอก จกรรมการเรยนรแบบ PBL ความพรอมและ ความเหมาะสมของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL เพอเปนแนวทางการก าหนดนโยบายแกอาจารยในการปรบปรงและพฒนากระบวนการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากยงขนตอไป

วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกศกษา ในชวงกอนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

2. เพอประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาระหวางเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 3. เพอศกษาความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 4. เพอศกษาความคดเหนของอาจารยประจ ากลมและนกศกษาตอความพรอมและความเหมาะสม

ของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

6

นยำมศพทเฉพำะ 1. นกศกษำ หมายถง นกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ชนปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 2. กำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก (problem-based learning; PBL) หมายถง การเรยนรทเกดขนตามทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (constructivism) โดยนกศกษาสรางความรใหมจากสถานการณทเปนปญหาซงเปนตวกระตนใหนกศกษาใฝหาความรเพอแกปญหาผานการท างานรวมกนเปนกลม ในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน เปนโจทยปญหาเรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ จ านวน 6 โจทยปญหา และโจทยปญหาเร องการคนหา ปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา จ านวน 6 โจทยปญหา ซงเปนโจทยปญหา ทผวจยสรางและพฒนาขน 3. ผลสมฤทธทำงกำรเรยน หมายถง คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนซงเปนแบบทดสอบอตนยประยกตทเรยกยอ ๆ วา MEQ (modified essay question) ในหวขอเรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา ในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน ซงเปนแบบทดสอบ ทผวจยสรางและพฒนาขน 4. ควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ หมายถง คะแนนทไดจากการท าแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาซงเปนแบบทดสอบแบบ MEQ โดยองขนตอนในการแกปญหาตามแนวคดของ Weir (1974) ทผวจยปรบและพฒนาใหเหมาะสมกบการวจยน โดยระบวาความสามารถใน การแกปญหาแบงออกเปน 3 ขนตอน ไดแก ก) ขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาจากสถานการณทก าหนด ข) ขนวเคราะหปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกสาเหตของปญหาจากสถานการณทก าหนด และ ค) ขนก าหนดวธการแกปญหา หมายถง ความสามารถในการหาคดวธการแกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหา ซงเปนแบบทดสอบ ทผวจยสรางและพฒนาขน

5. กำรประเมนทกษะกำรเรยนรของนกศกษำในกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก หมายถง การวดระดบพฤตกรรมของนกศกษาในกจกรรมการเรยนร โดยใชปญหาเปนหลก รายวชา เภสชกรรมคลนกเบองตน โดยทกษะการเรยนรแบงออกเปน 4 ดานหลก ไดแก ทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม ทกษะการสอสาร และทกษะการเรยนรดวยตนเอง ซงเปนแบบประเมน ทผวจยสรางและพฒนาขน 6. ควำมคดเหนของนกศกษำตอกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก หมายถง ความรสกของนกศกษาทมตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก รายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน ซงแบงออกเปน 6 ดานหลก ไดแก ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) ดานเนอหา (โจทยปญหา)

7

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน ดานการวดและประเมนผลการเรยน และดานผเรยน ซงเปนแบบสอบถาม ทผวจยสรางและพฒนาขน 7. ควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลมและนกศกษำเกยวกบควำมพรอมและ ควำมเหมำะสมของกำรจดกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก หมายถง การประเมนความพรอมและความเหมาะสมของการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก รายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน โดยการสมภาษณอาจารยประจ ากลมและการสนทนากลมนกศกษาเกยวกบความพรอมและความเหมาะสมของดานปจจยน าเขา (Input) ไดแก ความพรอมของอาจารยผสอน ความพรอมของนกศกษา ความพรอมของปจจยเกอหนน ดานกระบวนการ (Process) ไดแก กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล และดานผลผลต (Output) ไดแก คณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรของรายวชา ซงเปน แบบสมภาษณและประเดนค าถามในการสนทนากลม ทผวจยสรางและพฒนาขน ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

ผลการวจยสามารถใชปรบปรงการเรยนการสอนในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน และรายวชาอน ๆ ของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม หลกสตรอน ๆ ของวทยาลยฯ และวทยาลยอน ๆ ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก เพอใหผส าเรจการศกษามคณลกษณะและสมรรถนะทพงประสงคตามทหลกสตรก าหนด

8

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม

ผวจยไดคนควาเอกสาร หนงสอ ต ารา และงานวจยทเกยวของกบทฤษฎและแนวคดใน

การจดการเรยนร การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท 21 คณภาพผส าเรจการศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม ความสามารถในการแกปญหา การจดการเรยนการสอนในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน และงานวจยทเกยวของ ผวจยน าเสนอเนอหาตามล าดบดงน

1. ทฤษฎและแนวคดในการจดการเรยนร 2. การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL)

2.1 ความหมายของ PBL 2.2 ลกษณะของ PBL 2.3 กระบวนการและขนตอนของ PBL 2.4 บทบาทของผสอนและผเรยนใน PBL 2.5 ขอดและขอจ ากดของ PBL

3. ทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท 21 4. คณภาพของผส าเรจการศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร

สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม 5. ความสามารถในการแกปญหา 6. การจดการเรยนการสอนในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน 7. งานวจยทเกยวของ

1. ทฤษฎและแนวคดในกำรจดกำรเรยนร

ทฤษฎการเรยนรมประโยชนในการจดการเรยนรใหบรรลวตถประสงค ทศนา แขมมณ (2550) ไดกลาวถง 4 ทฤษฎการเรยนรในชวงครสตศตวรรษท 20 ดงน

1. ทฤษฎกำรเรยนรกลมพฤตกรรมนยม (behaviorism) นกคดในกลมนมองธรรมชาตของมนษยในลกษณะทเปนกลาง คอ ไมดไมเลว (neutral-

passive) การกระท าตาง ๆ ของมนษยเกดจากอทธพลของสงแวดลอมภายนอก พฤตกรรมของมนษยเปนการตอบสนองตอสงเรา (stimulus-response) การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง กลมพฤตกรรมนยมใหความสนใจกบพฤตกรรมมาก เพราะพฤตกรรมเปนสงทเหนไดชด

9

สามารถวดและทดสอบได นกจตวทยาทไดรบการยอมรบกนในกลมน คอ Skinner ซงไดสรางทฤษฎ การวางเงอนไขแบบ operant (operant conditioning) จากการทดลอง ซงสามารถสรปไดดงน (ทศนา แขมมณ, 2550)

1. การกระท าใด ๆ ถาไดรบการเสรมแรง จะมแนวโนมทจะเกดขนอก สวนการกระท า ทไมมการเสรมแรง ความถของการกระท านนจะลดลงและหายไปในทสด ดงเหนไดจากการทดลองโดยน าหนทหวจดใสกลอง ภายในมคานบงคบใหอาหารตกลงไปในกลองได ตอนแรกหนจะวงแบบไมมทศทาง แตเมอชนคานจะมอาหารตกมาใหกน เมอเวลาผานไป หนสามารถกดคานท าใหอาหารตกลงไปไดเรวขน

2. การเสรมแรงทแปรเปลยนท าใหการตอบสนองคงทนกวาการเสรมแรงทตายตว ดงเหน ไดจากการทดลองทเปรยบเทยบหนทหวจด 2 ตว ตวแรกเมอกดคานจะไดอาหารทกครง อกตวหนงเมอกดคาน บางทกไดอาหาร บางทกไมไดอาหาร เมอหยดใหอาหาร ตวแรกจะเลกกดคานทนท ตวท 2 จะยงกดตอไปอกนานกวาตวแรก

3. การลงโทษท าใหเกดการเรยนรไดเรวและลมเรว ดงเหนไดจากการทดลองซงน าหนท หวจดใสกรงแลวชอตดวยไฟฟา หนจะวงพลานจนออกมาได เมอจบหนใสเขาไปใหมมนจะวงพลานอก จ าไมไดวาทางไหนคอทางออก

4. การใหแรงเสรมหรอใหรางวลเมอกระท าพฤตกรรมทตองการ สามารถชวยปรบหรอ ปลกฝงนสยทตองการได ดงเหนไดจากการทดลองทสอนใหหนเลนลกบอล เรมจาการใหอาหารเมอหนจบลกบอล จากนนเมอมนโยนบอล จงใหอาหาร ตอมาเมอโยนสงขนจงใหอาหาร ในทสดหนตองโยนเขาหวงจงไดอาหาร การทดลองนเปนการก าหนดใหหนแสดงพฤตกรรมตามทตองการกอนจงใหแรงเสรม วธนสามารถดดนสยหรอปรบเปลยนพฤตกรรมได

หลกการจดการศกษา/การสอนตามแนวคดน คอ 1. การใหเสรมแรงหลงการตอบสนองทเหมาะสมจะชวยเพมอตราการตอบสนองทตองการ 2. การเวนระยะการเสรมแรงอยางไมเปนระบบ หรอเปลยนรปแบบการเสรมแรงจะ

ชวยใหการตอบสนองของผเรยนคงทนถาวร เชน ถาครชมวา “ด” ทกครงทนกเรยนตอบถกอยางสม าเสมอ นกเรยนจะเหนความส าคญของแรงเสรมนอยลง ครควรเปลยนแปลงแรงเสรมแบบอนบาง เชน ยม พยกหนา หรอบางครงอาจไมใหแรงเสรม

3. การลงโทษทรนแรงเกนไปมผลเสยมาก ผเรยนอาจไมไดเรยนรหรอจ าสงทเรยนไดเลย แตผสอนควรใชวธการงดการเสรมแรงเมอนกเรยนมพฤตกรรมไมพงประสงค เชน เมอนกเรยนใชถอยค าไมสภาพ แมไดบอกและตกเตอนแลวกยงใชอก ครควรงดการตอบสนองตอพฤตกรรมนน เมอไมมใครตอบสนอง ผเรยนจะหยดพฤตกรมนนในทสด

4. หากตองการปรบเปลยนพฤตกรรมหรอปลกฝงนสยใหแกผเรยน ผสอนตองแยกแยะ ขนตอนของปฏกรยาตอบสนองออกเปนล าดบขน โดยพจารณาใหเหมาะสมกบความสามารถของผเรยน เชน หากตองการปลกฝงนสยในการรกษาความสะอาดหองปฏบตการและเครองมอ สงส าคญประการแรก

10

คอ ตองน าพฤตกรรมทตองการจ าแนกเปนพฤตกรรมยอยใหชดเจน เชน การเกบ การกวาด การเชดถ การลาง การจดเรยง เปนตน ตอไปจงพจารณาแรงเสรมทจะใหแกผเรยน เชน คะแนน ค าชมเชย การใหเกยรต การใหโอกาสแสดงตว เปนตน เมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทพงประสงคกควรใหการเสรมแรงทเหมาะสมในทนท

2. ทฤษฎกำรเรยนรกลมพทธนยม (cognitivism) ทฤษฎกลมพทธนยมเปนกลมทเนนความรความเขาใจหรอกระบวนการทางปญญาหรอ

ความคด ซงเปนกระบวนการภายในของสมอง นกคดกลมนเชอวา การเรยนรของมนษยไมใชเรองของพฤตกรรมทเกดจากการตอบสนองตอสงเราเพยงเทานน การเรยนรของมนษยมความซบซอนยงไปกวานน การเรยนร เปนกระบวนการทางความคดทเกดจากการสะสมขอมล การสรางความหมาย และความสมพนธของขอมลและการดงขอมลออกมาใชในการกระท าและการแกปญหาตาง ๆ การเรยนรเปนกระบวนการทางสตปญญาของมนษยในการทจะสรางความร ความเขาใจใหแกตนเอง นกจตวทยาทไดรบการยอมรบแนวคดมากทสดในกลมน คอ Piaget

ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget ระบวา การเรยนรของเดกเปนไปตาม พฒนาการทางสตปญญา ซงเปลยนไปตามวยอยางเปนล าดบขนตามธรรมชาต ดงนนไมควรทจะเรงใหเดกขามจากพฒนาการขนหนงไปสอกขนหนงเพราะจะท าใหเกดผลเสยแกเดก แตการจดประสบการณสงเสรมพฒนาการของเดกในชวงทเดกก าลงจะพฒนาไปสขนทสงกวา สามารถชวยใหเดกพฒนาไปอยางรวดเรว อยางไรกตาม Piaget เนนความส าคญของการเขาใจธรรมชาตและพฒนาการของเดกมากกวา การกระตนเดกใหมพฒนาการเรวขน Lall และ Lall (1983) สรปทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget ดงน

1. พฒนาการทางสตปญญาของบคคลเปนไปตามวยอยางเปนล าดบขนดงน 1.1 ขนรบรดวยประสาทสมผส (sensorimotor period) ในชวงอาย 0-2 ป ความคด

ของเดกในวยนขนกบการรบรและการกระท า เดกยดตวเองเปนศนยกลางและยงไมสามารถเขาใจความคดเหนของผอน

1.2 ขนกอนปฏบตการคด (pre-operational period) เปนพฒนาการในชวงอาย 2-7 ป ความคดของเดกวยนยงขนอยกบการบรเปนสวนใหญ โดยยงไมสามารถใชเหตผลอยางลกซง แตสามารถเรยนรและใชสญลกษณได การใชภาษาแบงเปนขนยอย ๆ 2 ขนคอ ก) ขนกอนเกดความคดรวบยอด (pre-conceptual intellectual period) เปนขนพฒนาการในชวง 2-4 ป และ ข) ขนการคดดวยความเขาใจของตนเอง (intuitive thinking period) เปนพฒนาการในชวง 4-7 ป

1.3 ขนการคดแบบรปธรรม (concrete operational period) เปนพฒนาการในชวง อาย 7-11 ป เปนขนทการคดของเดกไมขนกบการรบรจากรปรางเทานน เดกสามารถสรางภาพในใจ และสามารถคดยอนกลบได และมความเขาใจเกยวกบความสมพนธของตวเลขและสงตาง ๆ ไดมากขน

1.4 ขนการคดแบบนามธรรม (formal operation period) เปนพฒนาการในชวงอาย

11

11-15 ป เดกสามารถคดสงทเปนนามธรรมได และสามารถคดตงสมมตฐานและใชกระบวนการทางวทยาศาสตรได

2. ภาษาและกระบวนการคดของเดกแตกตางจากผใหญ 3. กระบวนการทางสตปญญามลกษณะดงน 3.1 การซมซบหรอการดดซม (assimilation) เปนกระบวนการทางสมองในการรบ

ประสบการณ เรองราว และขอมลตาง ๆ เขามาสะสมเกบไวเพอใชประโยชนตอไป 3.2 การปรบและจดระบบ (accommodation) คอ กระบวนการทางสมองในการปรบ

ประสบการณเดมและประสบการณใหมใหเขากนเปนระบบหรอเครอขายทางปญญาทตนสามารถเขาใจได เกดเปนโครงสรางทางปญญาใหมขน

3.3 การเกดความสมดล (equilibration) เปนกระบวนการทเกดขนจากขนของการปรบตว หากการปรบเปนไปอยางผสมผสานกลมกลนกจะกอใหเกดสภาพทมความสมดลมากขน หากบคคล ไมสามารถปรบประสบการณใหมและประสบการณเดมใหเขากนได กจะเกดภาวะความไมสมดลขน ซงจะกอใหเกดความขดแยงทางปญญาขนในตวบคคล

หลกการจดการศกษา/การสอนตามแนวคดน คอ 1. ในการพฒนาเดก ควรค านงถงพฒนาการทางสตปญญาของเดกและจดประสบการณ

ใหเดกอยางเหมาะสมกบพฒนาการเทานน ไมควรบงคบใหเดกเรยนในสงทยงไมพรอมหรอยากเกนพฒนาการตามวยของตน เพราะจะกอใหเกดเจตคตทไมดได

1.1 การจดสภาพแวดลอมทเออใหเดกเกดการเรยนรตามวยของตน สามารถชวยให เดกพฒนาไปสพฒนาการขนสงได

1.2 เดกแตละคนมพฒนาการแตกตางกน ถงแมอายจะเทากน ดงนนจงไมควร เปรยบเทยบเดก แตควรใหเดกมอสระทจะเรยนรและพฒนาความสามารถของเขาไปตามระดบพฒนาการของเขา

1.3 ในการสอนควรใชสงทเปนรปธรรม เพอชวยใหเดกเขาใจลกษณะตาง ๆ ไดดขน แมใน พฒนาการชวงการคดแบบรปธรรม เดกจะสามารถสรางภาพในใจได แตการสอนทใชอปกรณท เปนรปธรรมจะชวยใหเดกเขาใจชดเจนขน

2. การใหความสนใจและสงเกตเดกอยางใกลชด จะชวยใหทราบลกษณะเฉพาะตวของเดก 3. ในการสอนเดกเลก ๆ เดกจะรบรสวนรวม (whole) ไดดกวาสวนยอย (part) ดงนน

ครจงควรสอนภาพรวมกอนแลวจงแยกสอนทละสวน 4. ในการสอนสงใดใหกบเดก ควรเรมจากสงทเดกคนเคยหรอมประสบการณมากอน

แลวจงเสนอสงใหมทมความสมพนธกบสงเกา การท าเชนนจะชวยใหกระบวนการซมซบและจดระบบความรของเดกเปนไปดวยด

5. การเปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณและมปฏสมพนธกบสงแวดลอมมาก ๆ

12

ชวยใหเดกดดซมขอมลเขาสโครงสรางทางสตปญญาของเดก อนเปนการสงเสรมพฒนาการทางสตปญญาของเดก

3. ทฤษฎกำรเรยนรกลมมนษยนยม (humanism) นกคดกลมมนษยนยมใหความส าคญของการเปนมนษยและมองมนษยวามคณคา

มความดงาม มความสามารถ มความตองการ และมแรงจงใจภายในทจะพฒนาศกยภาพของตน หากบคคลไดรบอสรภาพและเสรภาพ มนษยจะพยายามพฒนาตนเองไปสความเปนมนษยทสมบรณ นกจตวทยาในกลมนทไดรบการยอมรบมากทสด คอ Maslow และ Rogers รายละเอยดของทฤษฎ การเรยนรของ Maslow (1962) สรปไดวา

1. มนษยทกคนมความตองการพนฐานตามธรรมชาตเปนล าดบขน คอ ขนความตองการ ทางรางกาย (physical need) ขนความตองการความมนคงปลอดภย (safety need) ขนความตองการความรก (love need) ขนความตองการยอมรบของตนอยางเตมท (self-actualization) หากความตองการขนพนฐานไดรบการตอบสนองอยางพอเพยง มนษยจะสามารถพฒนาตนไปสขนทสงขน

2. มนษยมความตองการทจะรจกตนเองและพฒนาตนเอง ประสบการณนเรยกวา “peak experience” เปนประสบการณของบคคลทอยในภาวะดมด าจากการรจกตนเองตรงตามสภาพความเปนจรง มลกษณะนาตนเตน เปนความรสกปต เปนชวงเวลาทบคคลเขาใจเรองหนงอยางถองแท เปนสภาพทสมบรณ มลกษณะผสมผสานกลมกลน บคคลทมประสบการณเชนนบอย ๆ จะสามารถพฒนาตนไปสความเปนมนษยทสมบรณ

หลกการจดการศกษา/การสอนตามแนวคดน คอ 1. การเขาใจถงความตองการพนฐานของมนษย ชวยใหเขาใจพฤตกรรมของบคคลได

เนองจากพฤตกรรมเปนการแสดงออกของความตองการของบคคล 2. การชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด จ าเปนตองตอบสนองความตองการพนฐานทเขา

ตองการเสยกอน 3. ในกระบวนการเรยนการสอน หากครสามารถหาไดวา ผเรยนแตละคนมความตองการ

อยในระดบใดขนใด ครสามารถใชความตองการพนฐานของผเรยนนนเปนแรงจงใจ ชวยใหผเรยนเกดการเรยนรได

4. การชวยใหผเรยนไดรบการตอบสนองความตองการพนฐานของตนอยางพอเพยง การ ใหอสรภาพและเสรภาพแกผเรยนในการเรยนร การจดบรรยากาศทเออตอการเรยนรจะชวยสงเสรมใหผเรยนเกดประสบการณในการรจกตนเองตรงตามสภาพความเปนจรง

นอกจากนทฤษฎการเรยนรในกลมนยงมทฤษฎของ Rogers (1969) ซงกลาววา มนษยสามารถ พฒนาตนเองไดดหากอยในสภาพการณทผอนคลายและเปนอสระ การจดบรรยากาศการเรยนท ผอนคลายและเออตอการเรยนร (supportive atmosphere) และเนนใหผ เรยนเปนศนยกลาง (student-centered teaching) โดยครใชวธการสอนแบบชแนะ (non-directive) และท าหนาทอ านวย

13

ความสะดวกในการเรยนรใหแกผเรยน (facilitator) และการเรยนรควรเนนกระบวนการ (process learning) เปนส าคญ

หลกการจดการศกษา/การสอนตามทฤษฎของ Rogers (1969) มดงน 1. การจดสภาพแวดลอมทางการเรยนใหอบอน ปลอดภย ไมนาหวาดกลว และนาไววางใจ

จะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด 2. ผเรยนแตละคนมศกยภาพและแรงจงใจทจะพฒนาตนเองอยแลว ครจงควรสอนแบบ

ชแนะ (non-directive) โดยใหผเรยนเปนผน าทางในการเรยนรของตน (self-directive) และครคอยชวยเหลอผเรยนใหเรยนอยางสะดวกจนบรรลผล

3. ในการจดการเรยนการสอนควรเนนการเรยนรกระบวนการ (process learning) เปนส าคญ เนองจากกระบวนการเรยนรเปนเครองมอส าคญทบคคลใชในการด ารงชวตและแสวงหาความรตอไป

4. ทฤษฎกำรเรยนรกลมผสมผสำน (eclecticism) Gagne เปนนกจตวทยาและนกการศกษาในกลมผสมผสานระหวางพฤตกรรมนยมกบ

พทธนยม (behavior cognitivist) เขาอาศยทฤษฎและหลกการทหลากหลาย เนองจากความรมหลายประเภท บางประเภทสามารถเขาใจไดอยางรวดเรวไมตองใชความคดทลกซง บางประเภทมความซบซอนมากจงจ าเปนตองใชความสามารถขนสง Gagne จดขนการเรยนรจากงายไปหายาก โดยผสานทฤษฎ การเรยนรของกลมพฤตกรรมนยมและพทธนยมเขาดวยกน โดยมรายละเอยดทฤษฎการเรยนรดงน (Gagne และ Briggs, 1974)

1. การเรยนรม 8 ประเภท เปนล าดบขนจากงายไปยากไวดงน 1.1 การเรยนรสญญาณ (signal-learning) เปนการเรยนรทเกดจากการตอบสนองตอ

สงเราทเปนไปโดยอตโนมต อยนอกเหนออ านาจจตใจ ผเรยนไมสามารถบงคบพฤตกรรมใหมใหเกดขนได การเรยนรแบบนเกดจากการทคนเราน าเอาลกษณะการตอบสนองทมอยแลวมาสมพนธกบสงเราใหมทมความใกลชดกบสงเราเดม การเรยนรสญญาณ เปนลกษณะการเรยนรแบบการวางเงอนไขของ Pavlov

1.2 การเรยนรสงเรา-การตอบสนอง (stimulus-response) เปนการเรยนรจากการ เชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง แตกตางจากการเรยนรสญญาณ เพราะผเรยนสามารถควบคมพฤตกรรมตนเองได ผเรยนแสดงพฤตกรรม เนองจากไดรบแรงเสรม การเรยนรแบบนเปนการเรยนรตามทฤษฎการเรยนรแบบเชอมโยงของ Throndike และการเรยนรแบบวางเงอนไข (operant conditioning) ของ Skinner ซงเชอวา การเรยนรเปนสงทผเรยนเปนผกระท าเอง มใชรอใหสงเราภายนอกมาก าหนด พฤตกรรมทแสดงออกเกดจากสงเราภายในของผเรยนเอง

1.3 การเรยนรการเชอมโยงแบบตอเนอง (chaining) เปนการเรยนรทเชอมโยงระหวาง สงเราและการตอบสนองทตอเนองกนตามล าดบ เปนพฤตกรรมทเกยวของกบการกระท าและการเคลอนไหว

1.4 การเชอมโยงทางภาษา (verbal association) มลกษณะคลายกบการเรยนรการ

14

เชอมโยงแบบตอเนอง แตเปนการเรยนรเกยวกบการใชภาษา การเรยนรการรบสงเรา-การตอบสนอง เปนพนฐานของการเรยนรแบบตอเนองและการเชอมโยงทางภาษา

1.5 การเรยนรความแตกตาง (discrimination learning) เปนการเรยนรทผสมผสาน ท าใหสามารถมองเหนความแตกตางของสงตาง ๆ โดยเฉพาะความแตกตางตามลกษณะของวตถ

1.6 การเรยนรความคดรวบยอด (concept learning) เปนการเรยนรทผเรยนสามารถ จดกลมสงเราทมความเหมอนหรอแตกตางกน โดยสามารถระบลกษณะทเหมอนหรอแตกตางกนได พรอมทงสามารถขยายความรไปยงสงอนทนอกเหนอจากทเคยเหนมากอนได

1.7 การเรยนรกฎ (rule learning) เปนการเรยนรทเกดจากการรวมหรอเชอมโยง ความคดรวบยอดตงแตสองอยางขนไป และตงเปนกฎเกณฑขน การทผเรยนสามารถเรยนรกฎเกณฑจะชวยใหผเรยนสามารถน าการเรยนรนนไปใชในสถานการณตาง ๆ กนได

1.8 การเรยนรการแกปญหา (problem solving) เปนการเรยนรทจะแกปญหา โดยการน า กฎเกณฑตาง ๆ มาใช การเรยนรแบบนเปนกระบวนการทเกดภายในตวผเรยน เปนการใชกฎเกณฑใน ขนสงเพอการแกปญหาทคอนขางซบซอน และสามารถน ากฎเกณฑในการแกปญหานไปใชกบสถานการณทคลายคลงกนได

2. Gagne แบงสมรรถภาพการเรยนรของมนษยไว 5 ประการ ดงน 2.1 สมรรถภาพในการเรยนรขอเทจจรง (verbal information) เปนความสามารถใน

การเรยนรขอเทจจรงตาง ๆ โดยอาศยความจ าและความสามารถระลกได 2.2 ทกษะเชาวปญญา (intellectual skills) หรอทกษะทางสตปญญา เปนความสามารถ

ในการใชสมองคดหาเหตผล โดยใชขอมล ประสบการณ ความร ความคดในดานตาง ๆ นบตงแตการเรยนรขนพนฐานซงเปนทกษะงาย ๆ ไปสทกษะทยากสลบซบซอนมากขน ทกษะเชาวปญญาทส าคญทควรไดรบการฝก คอ ความสามารถในการจ าแนก (discrimination) ความสามารถในการคดรวบยอดเปนรปธรรม (concrete concept) ความสามารถในการใหค าจ ากดความของความคดรวบยอด (defined concept) ความสามารถในการเขาใจกฎและใชกฎ (rules) และความสามารถในการแกปญหา (problem solving)

2.3 ยทธศาสตรในการคด (cognitive strategies) เปนกระบวนการท างานภายในสมอง ของมนษย ซงควบคมการเรยนร การเลอกรบร การแปลความ และการดงความร ความจ า ความเขาใจ และประสบการณเดมออกมาใช ผมยทธศาสตรในการคดสง จะมวธการหรอเคลดลบในการดงความร ความจ า ความเขาใจ และประสบการณเดมออกมาใชอยางมประสทธภาพ ท าใหสามารถแกปญหาในสถานการณทแตกตางไดอยางด รวมทงสามารถแกปญหาตาง ๆ ไดอยางสรางสรรค

2.4 ทกษะการเคลอนไหว (motor skills) เปนความสามารถหรอความช านาญในการใช อวยวะตาง ๆ ในการท ากจกรรม ผทมทกษะการเคลอนไหวทด จะแสดงพฤตกรรมทมลกษณะรวดเรว คลองแคลว และถกตองเหมาะสม

15

2.5 เจตคต (attitudes) เปนความรสกนกคดของบคคลตอสงตาง ๆ ซงมผลตอการ ตดสนใจของบคคลนนในการทจะเลอกกระท าหรอไมกระท าสงใดสงหนง

หลกการจดการศกษา/การสอนของ Gagne คอ การสอนควรเปนระบบโดยเชอมโยงการจดสภาพการเรยนอนเปนสภาวะภายนอกตวผเรยนใหสอดคลองกบกระบวนการเรยนรภายในทเกดขนภายในสมอง โดยใชระบบการสอน 9 ขน ดงน

ขนท 1 สรางความสนใจ (gaining attention) ในบทเรยนโดยใชแรงจงใจทงทเปนสงยวยภายนอกและแรงจงใจทเกดจากตวผเรยนเองดวย ครอาจใชวธการสนทนา ซกถาม ทายปญหา หรอมวสดอปกรณตาง ๆ ทกระตนใหผเรยนตนตวและสนใจทจะเรยนร

ขนท 2 แจงวตถประสงค (informing the objective) เปาหมายหรอผลทจะไดรบจากการเรยนบทเรยนนนโดยเฉพาะ เพอใหผเรยนเหนประโยชนตลอดจนเหนแนวทางการจดกจกรรมการเรยน ท าใหผเรยนวางแผนการเรยนของตนเองได นอกจากนนยงสามารถชวยใหครด าเนนการสอนตามแนวทางทจะน าไปสจดหมายไดเปนอยางด

ขนท 3 กระตนใหผเรยนระลกถงความรเดมทจ าเปน (stimulating recall of prerequisite learned capabilities) ส าหรบการเชอมโยงใหเกดการเรยนรความรใหม เนองจากการเรยนรเปนกระบวนการตอเนอง การเรยนรความรใหมตองอาศยความรเกาเปนพนฐาน

ขนท 4 เสนอบทเรยนใหม (presenting the stimulus) โดยใชวสด อปกรณตาง ๆ ทเหมาะสมมาประกอบการสอน

ขนท 5 ใหแนวทางการเรยนร (providing learning guidance) เพอชวยใหผเรยนสามารถท ากจกรรมดวยตนเอง ครอาจแนะน าวธการ กจกรรม แนะน าแหลงคนควา เปนการน าทางหรอใหแนวทางใหผเรยนไปคดเอง เปนตน

ขนท 6 ใหลงมอปฏบต (eliciting the performance) เพอชวยใหผเรยนสามารถแสดงพฤตกรรมตามจดประสงค

ขนท 7 ใหขอมลยอนกลบ (feedback) เกยวกบผลการเรยนรหรอพฤตกรรมทผเรยนแสดงออกวามความถกตองหรอไม อยางไร

ขนท 8 ประเมนพฤตกรรมการเรยนรตามจดประสงคของบทเรยน (assessing the performance) โดยการใชขอสอบ แบบสงเกต การตรวจผลงาน หรอการสมภาษณทเหมาะสมกบวตถประสงค โดยเครองมอทใชวดตองมความเทยงและความตรงในการวด

ขนท 9 สงเสรมความคงไวซงความรและการถายโอนการเรยนร (enhancing retention and transfer) โดยการสรปและทบทวนการเรยนทผานมา เพอใหมการเรยนรเพมขน กจกรรมในขนนอาจเปนแบบฝกหด การใหท ากจกรรมเพมพนความร รวมทงการใหการบานหรอรายงาน

16

ทฤษฏการเรยนรในครสตศตวรรษท 20 เรมตนดวยทฤษฎกลมพฤตกรรมนยม ตอมา นกวชาการใหความสนใจกบกระบวนการความคดหรอทางสมองซงเปนสวนส าคญในการท าใหเกดการเรยนร จงเกดทฤษฎการเรยนรกลมพทธนยมหรอปญญานยม ซงเปนฐานส าคญของทฤษฎการเรยนรทนยมกนในปจจบน ตอมานกวชาการเรมใหความสนใจในเรองของจตใจและความรสกของมนษย ท าใหเกดเปนทฤษฎการเรยนรกลมมนษยนยม แตเมอยคสมยเปลยนไปและแตละทฤษฎตางกมขอดและขอจ ากดทแตกตางกนไป ท าใหนกวชาการไดผสมผสานแนวคดหลายแนวเขาดวยกน จนเกดเปนทฤษฎการเรยนรกลมผสมผสาน จะเหนไดวาในแตละยคไดมการพฒนาในสวนทยงบกพรองหรอสวนทยงขาดอย จนกระทงท าใหไดทฤษฏทสมบรณขน เพอใชพฒนาการเรยนการสอนตอไป

ในยคปจจบนน นกวชาการพฒนาทฤษฎการเรยนรเพอใหเหมาะกบสภาพสงคมใน ปจจบนทตองการใหคนมทกษะในศตวรรษท 21 ไดแก ทฤษฎกระบวนการทางสมองในการประมวลขอมลทกลาววา การไดมาซงความรของผเรยนตองมาจากสงทสนใจและความรเดมของผเรยน นอกจากนยงมทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (constructivism) ทเนนใหผเรยนเปนผสรางความรจากสงทพบกบความรทมอยเดม มากกวาการเปนผรบจากครเพยงอยางเดยว แนวคดนสอดคลองกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 มากทสด ทฤษฎในกลมนมความเชอวา การเรยนรจะเกดขน เมอผเรยนไดสรางความรทเปนของตนเองขนมาจากความรทมอยเดมหรอจากความรทรบเขามาใหม แนวคดดงกลาวน าไปสการปรบเปลยนวธเรยนวธสอนใหม หองเรยนในศตวรรษท 21 ครไมใชผจดการทกสงทกอยาง ผเรยนตองไดลงมอปฏบตเอง สรางความรทเกดจากความเขาใจของตนเอง และมสวนรวมในการเรยนมากขน (active learning) รปแบบการเรยนรทเกดจากแนวคดน มอยหลายรปแบบ ไดแก การเรยนรแบบรวมมอ (cooperative learning) การเรยนรแบบชวยเหลอกน (collaborative learning) การเรยนรโดยการคนควาอยางอสระ (independent investigation method) รวมทงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (problem-based learning)

ทฤษฎกำรสรำงควำมรดวยตนเอง (constructivism) ทศนา แขมมณ (2550) กลาววา แนวคด constructivism อยบนพนฐานของธรรมชาต

ของการเรยนรของมนษย แนวคดเรมตนจากแนวคดของ Piaget ซงเสนอวา การเรยนรของเดกเปนกระบวนการสวนบคคลมความเปนอตนย Vygotsky ไดขยายขอบเขตการเรยนรของแตละบคคลวา เกดจากการสอสารทางภาษากบบคคลอน ส าหรบดานสงคมวทยา Emile Durkheim และคณะ เชอวา สภาพแวดลอมทางสงคมมผลตอการเสรมสรางความรใหม ทฤษฎการเรยนรตามแนว constructivism จดเปนทฤษฎการเรยนรกลมปญญานยม (cognitive psychology) มรากฐานมาจากผลงานของ Ausubel และ Piaget

ประเดนส าคญประการแรกของทฤษฎการเรยนร constructivism คอ ผเรยนเปน ผสราง (construct) ความรจากความสมพนธระหวางสงทพบเหนกบความรความเขาใจทมอยเดม โดยใชกระบวนการทางปญญา (cognitive apparatus) ของตน ประเดนส าคญประการทสอง คอ โครงสราง

17

ทางปญญาเปนผลของความพยายามทางความคดของผเรยนดวยตนเอง ผสอนไมสามารถปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาของผเรยนได แตผสอนสามารถชวยผเรยนใหปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาไดโดยจดสภาพการเรยนรทท าใหเกดภาวะไมสมดลขน

การเรยนรตามแนว constructivism มลกษณะดงน 1. เนนความส าคญของกระบวนการเรยนรของผเรยนและความรเดม 2. เปดโอกาสใหผเรยนเปนผแสวงความรไดดวยตนเองและสามารถสรางความรดวย

ตนเองได ผเรยนเปนผออกไปสงเกตสงทตนอยากร มารวมกนอภปราย สรปผลการคนพบ แลวไปศกษาคนควาเพมเตมจากเอกสารวชาการหรอแหลงความรทหาได เพอตรวจสอบความรทไดมาและเพมเตมเปนองคความรทสมบรณตอไป

3. การเรยนรตองใหผเรยนลงมอปฏบตจรง คนหาความรดวยตนเอง จนคนพบความร และรจกสงทคนพบ เรยนรวเคราะหตอจนรจรงวา สงนนคออะไร มความส าคญเพยงไร และศกษาคนควาใหลกซงจนรแจง

บทบาทของผสอนในการจดการเรยนรแบบน คอ 1. เปดโอกาสใหผเรยนสงเกตและส ารวจเพอใหเหนปญหา 2. มปฏสมพนธกบผเรยน เชน แนะน า ถามใหคด หรอสรางความรไดดวยตนเอง 3. ชวยใหผเรยนคดคนตอ ๆ ไป และใหท างานเปนกลม 4. ประเมนความคดรวบยอดของผเรยน ตรวจสอบความคดและทกษะการคดตาง ๆ

การปฏบตการแกปญหาและพฒนาใหเคารพความคดและเหตผลของผอน บทบาทของผเรยนในการเรยนตามทฤษฎ constructivism คอ เปนผปฏบตและสราง

ความรไปพรอม ๆ กนดวยตวเอง (ท าไปและเรยนรไปพรอม ๆ กน) ผเรยนตอง 1. ยนดรวมกจกรรมทกครงดวยความสมครใจ 2. เรยนรไดเอง รจกแสวงหาความรจากแหลงตาง ๆ ทมอยดวยตนเอง 3. ตดสนปญหาตาง ๆ อยางมเหตผล 4. มความรสกและความคดเปนของตนเอง 5. วเคราะหพฤตกรรมของตนเองและผอนได 6. ใหความชวยเหลอกนและกน รจกรบผดชอบงานทตนเองท าอยและทไดรบมอบหมาย 7. น าสงทเรยนรไปประยกตใชประโยชนในชวตจรงได การประยกตในการจดกจกรรมการเรยนร 1. ควรใชสอและเทคโนโลยทเหมาะสมเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและสรางผลงาน

ตาง ๆ ดวยตนเอง 2. การสรางสภาพแวดลอมทมบรรยากาศทหลากหลาย เปดโอกาสใหผเรยนไดเลอกตาม

ความสนใจ

18

3. เปดโอกาสใหผเรยนไดท าในสงทสนใจ ซงจะท าใหมแรงจงใจในการคด การท า และ การเรยนรตอไป

4. จดสภาพแวดลอมทมความแตกตางกน เพอประโยชนในการเรยนร เชน วย ความถนด ความสามารถ และประสบการณ

5. สรางบรรยากาศทมความเปนมตร 6. ครตองท าหนาทอ านวยความสะดวกในการเรยนรแกผเรยน 7. การประเมนผลการเรยนรตองประเมนทงผลงานและกระบวนการ 8. ใชวธการทหลากหลายในการประเมน เชน การประเมนตนเอง การประเมนโดยคร

และเพอน การสงเกต การประเมนโดยแฟมสะสมงาน จากทฤษฎการเรยนรตาง ๆ ทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวา ในชวงศตวรรษท 20 ม

ทฤษฎการเรยนรทนกวชาการใหความสนใจคอ ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยม กลมพทธนยม กลมมนษยนยม และกลมผสมผสาน ในยคปจจบน นกวชาการพฒนาทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง ซงมแนวคดสอดคลองกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 มากทสด และเนนกระบวนการเรยนรของผเรยน โดยผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเองจากความสมพนธระหวางสงทพบเหนกบความรทมอยเดม โดยใชกระบวนการทางปญญาของตน ในแนวคดน ผสอนท าหนาทอ านวยความสะดวกในการเรยนรแกผเรยน 2. กำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก (PBL)

ผเรยนไมสามารถพฒนาศกยภาพของตนไดอยางเตมทหากขาดการเรยนการสอนทม คณภาพ ทฤษฎการเรยนรระบรปแบบการเรยนการสอนทสามารถท าใหเกดผลการเรยนรทตองการ ทฤษฎเหลานผานการทดลองอยางเปนระบบ จงสามารถน ามาใชเปนแนวทางจดการเรยนรได ทงในเรองวธการสอน สอการสอน หรอสถานท การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (problem-based learning หรอ PBL) เปนรปแบบทเกดขนจากทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (constructivism) โดยใหผเรยนสรางความรใหมจากการใชปญหาทเกดจรงเปนบรบทของการเรยนร (learning context) เพอใหผเรยนเกดทกษะในการคดวเคราะหและคดแกปญหา รวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาวชาทตนศกษาไปพรอมกนดวย PBL เปนผลมาจากกระบวนการท างานทตองอาศยความเขาใจและการแกไขปญหาเปนหลกนนคอ เปนเทคนคการสอนทสงเสรมใหผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเองและเผชญหนากบปญหาดวยตนเอง ซงท าใหผเรยนไดฝกทกษะในการคดหลายรปแบบ เชน การคดอยางมวจารณญาณ การคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค เปนตน

2.1 ควำมหมำยของกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก Barrows (2000) กลาววา PBL หมายถง วธการเรยนรบนหลกการของการใชปญหาเปน

19

จดเรมตนในการเชอมโยงความรทมอยเดมใหผสมผสานกบขอมลใหม แลวประมวลเปนความรใหม วลล สตยาศย (2547) สรปวา PBL คอ วธการเรยนรทเรมตนดวยการใชปญหาจรงเปน

ตวกระตนใหผเรยนไปศกษาคนควาหาความรดวยวธการตาง ๆ จากแหลงวทยาการทหลากหลายดวยตนเอง เพอน ามาแกปญหาโดยมการศกษาหรอเตรยมตวลวงหนาเกยวกบปญหาดงกลาวมากอน วธการนสอนนกเรยนเปนกลมยอย และใหผเรยนรวมกนอภปรายความรทคนหามาได เพอรวมกนเรยนร และสรปเปนความรใหม

กลยา ตนตผลาชวะ (2548) สรปวา PBL เปนการสอนทเชอวา มโนทศน ความร และ ทกษะไดมาจากความเขาใจปญหาและการไดแกปญหาของผเรยน โดยปญหาเปนตวกระตนใหเกดการประสมประสานความรเดมกบความรใหมอยางเปนระบบ ซงเปนทางน าไปสการสรางความรเกยวกบเนอหาวชาทเรยนดวยตนเองและสามารถน าความรทไดนนไปประยกตไดอยางตอเนอง

วฒนา รตนพรหม (2548) กลาววา PBL เปนการสอนทใหนกเรยนไดเรยนจาก สถานการณจรงซงอยในรปของปญหาทพบในการปฏบตงานตามวชาชพ ทงนเพอศกษาความรทเกยวของในการแกไขปญหา ฝกฝนความสามารถในการแสวงหาความร กระบวนการแกปญหา และการท างานรวมกนเปนทม โดยไมไดเนนเนอหาแยกเปนรายวชา

มณฑรา ธรรมบศย (2549) สรปวา PBL เปนนวตกรรมทางการศกษาทมหลกการส าคญ คอ ผสอนใชปญหาเปนตวกระตนใหผเรยนแสวงหาความรเพอน ามาแกปญหา ผเรยนเปนฝายก าหนด ทศทางการเรยนของตนเอง ซงตางจากวธสอนแบบบรรยายทผสอนน าเสนอเนอหากอนแลวจงใหผเรยนฝกแกปญหาในกรณศกษาหรอค าถามทายบท แตใน PBL ผสอนจะตองน าปญหามาใหผเรยนไดศกษากอน แลวจงมอบหมายผเรยนใหไปคนควาความรเพอหาทางแกไขปญหา ขณะทผเรยนคดแกปญหา ผเรยนกจะไดความรไปดวย PBL จงเปนการสอนทสงเสรมใหผเรยนเกดกระบวนการคดอยางมระบบ และผเรยนไดความรจากการลงมอปฏบตจรง

วชรา เลาเรยนด (2549) กลาววา PBL เปนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปน ส าคญแบบหนงทชวยสงเสรมและพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ PBL ใชปญหาเปนหลกหรอจดเรมตนเพอเราความสนใจเพอใหเกดการเรยนรและสรางความรดวยตนเอง ปญหาทเปนฐานส าหรบการเรยนร ตองเปนปญหาทเกดขนจรง ซงนกเรยนเขาใจ สนใจ ตองการคนควาความรมาเพอแกปญหาซงจะท าใหเกดการเรยนร จากความหมายของ PBL ทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวา PBL เปนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญแบบหนง โดยกระบวนการเรยนรเกดจากการใชปญหาเปนตวกระตน ผเรยนตองศกษาหาความรเพมเตมจากแหลงขอมลตาง ๆ ทหลากหลาย เพอน ามาแกปญหาหรอตอบค าถาม โดยใชกระบวนการท างานกลม PBL เปนการสรางทกษะการเรยนรมากกวาความรทผเรยนจะไดมา เพอพฒนาผเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรไดดวยตนเอง และสงเสรมใหผเรยนเกดกระบวนการคดอยางเปนระบบเพอใหผเรยนสามารถแกปญหาได

20

2.2 ลกษณะของกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก มณฑรา ธรรมบศย (2545) ไดกลาวถง ลกษณะทส าคญของ PBL ประกอบดวย 1. ผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรอยางแทจรง 2. การเรยนรเกดขนในกลมผเรยนทมขนาดเลก 3. ครผสอนเปนผอ านวยความสะดวกหรอผใหค าแนะน า 4. ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร 5. ปญหาทน ามาใชมลกษณะคลมเครอ ไมชดเจน ปญหาอาจมค าตอบทหลากหลายหรอ

มทางแกไขปญหาไดหลายทาง 6. ผเรยนเปนคนแกปญหาโดยการแสวงหาขอมลใหม ๆ ดวยตนเอง (self-directed learning) 7. ประเมนผลจากสถานการณจรง โดยดจากความสามารถในการปฏบต (authentic

assessment) กลยา ตนตผลาชวะ (2548) กลาวถง องคประกอบทส าคญ 4 ประการของ PBL ดงน 1. ปญหาส าหรบการเรยนร: ปญหาคอหวใจส าคญของการสอน ลกษณะปญหาทน ามา

เรยนเปนปญหาทพบบอย มความซบซอน และสามารถกระตนใหเกดค าถามไดครอบคลมสาระตามหลกสตร ประเดนปญหาตองมหลากหลายซงตองอาศยการคนควาหาค าตอบในแงมมตาง ๆ และตองใชพนฐานความรอยางกวางขวางเพอสรางมโนทศน (concept) ทส าคญ ๆ ได ปญหายงตองเปนปญหาทตรงตามจดประสงคของหลกสตรและระดบชนปของผเรยน ปญหาอาจเปนกรณศกษา การเลาเรอง หรอการสรางสถานการณจ าลองกได 2. สอการเรยนแบบ PBL: ใน PBL ผเรยนตองคนควาหาค าตอบดวยตนเอง ผเรยนจงตองมสอทสมบรณ เชน ต ารา สถต หรอผลงานวจยทเกยวของ หากเปนไปไดตองมสอ โสตทศน และระบบเทคโนโลยสารสนเทศทผเรยนสามารถใชเปนแหลงคนควาไดอยางอสระ นอกจากนบคคลและสถานทยงเปนสอการเรยนรทสามารถเลอกใชได ผสอนท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวก ชแนะ จดท าเอกสารทสามารถใชสบคน จดหาแหลงเรยนร เชน บคคลและสถานท ถาแหลงเรยนรเปนชมชนหรอสถานท ตองมค าชแนะและบอกถงวธการเขาถงดวย 3. ความรบผดชอบของผเรยน: ผเรยนตองรบผดชอบตนเอง และตงใจศกษาคนควาเพอใหไดมาซงความรทตองการ ผเรยนตองชวยเหลอกนในการอภปรายเพอคนประเดนความรและค าตอบในการแกปญหา ผเรยนตองมงมนและซอสตยในการคนควาดวยตวเองอยางเครงครด การเรยนจงจะมประสทธภาพ 4. บทบาทของผสอน: ผสอนท าหนาทสนบสนนการเรยนใหเปนไปตามจดประสงค โดยท าหนาท 3 ประการ คอ 4.1 อ านวยความสะดวกดานวสดอปกรณและสงจ าเปนตาง ๆ ในการศกษาคนควาทผเรยนตองการใชเพอศกษาหาค าตอบ

21

4.2 ใหค าแนะน าเมอจ าเปนเทานน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง อาจตองใหความรแกผเรยนบางในกรณทผเรยนไมสามารถสบคนไดเอง 4.3 เปนผประเมนสมรรถนะของผเรยนขณะเรยนเปนระยะ ๆ จงใจใหผเรยนเกดแนวทางในการศกษาและคดคน โดยการอภปราย ซกถาม แลกเปลยนความคดเหน ชวยเสรม และสรปประเดนในการเรยนแตละครง

อานภาพ เลขะกล (2558) ไดกลาวถง ลกษณะส าคญของ PBL วาประกอบดวย 1. ใชปญหาทสอดคลองกบสถานการณจรงเปนตวกระตนหรอจดเรมตนในการแสวงหา

ความร 2. การบรณาการเนอหาความรในสาขาตาง ๆ ทเกยวของกบปญหานน 3. เนนกระบวนการคดอยางมเหตผลและเปนระบบ

4. เรยนเปนกลมยอย โดยมครหรอผสอนเปนผสนบสนนและกระตน ผเรยนตองรวมกน สรางบรรยากาศทสงเสรมการเรยนรใหเกดขนในกลม

5. เนนกระบวนการเรยนรทใชผเรยนเปนศนยกลางและสอดคลองกบวตถประสงคท ตนเองหรอกลมตงไว

จากลกษณะของ PBL ทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวา PBL เปนการเรยนรทมผเรยน เปนศนยกลางและเรยนเปนกลมยอยขนาดเลก สงเสรมกระบวนการกลม โดยใชปญหาทสอดคลองกบสถานการณจรงเปนตวกระตน เนนกระบวนการคดอยางมเหตผลและเปนระบบ และผสอนเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยนร

2.3 กระบวนกำรและขนตอนของกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก Bridges และ Hallinger (1992) ไดก าหนดกระบวนการเรยนแบบ PBL 8 ขนตอน ดงน

1. การเตรยมความพรอมผเรยน ผสอนตองปฐมนเทศเพอใหผเรยนทราบวธการเรยนการสอน บทบาทผสอนผเรยน การแบงกลมผเรยน รวมทงระยะเวลาในการเรยนหรอเงอนไขอน ๆ ทเกยวของ 2. การน าเสนอปญหา ผสอนควรเกรนน าเพอเชอมโยงประสบการณเดมของผเรยนกบสถานการณทผเรยนจะไดพบ จากนนจงน าเสนอสถานการณปญหา พรอมทงแจงวตถประสงคหรอประเดนปญหาทตองการใหแกไข รวมทงบอกแหลงขอมลทเตรยมไวและแหลงขอมลภายนอกทผเรยนสามารถเขาไปคนควาได 3. การก าหนดกรอบการเรยน ผเรยนวเคราะหสถานการณปญหารวมกนภายในกลมเพอก าหนดกรอบหรอขอบเขตทจะศกษาตลอดจนแนวทางการแกปญหา จากนนวางแผนการด าเนนงานและแบงบทบาทหนาทความรบผดชอบ

22

4. การสรางสมมตฐาน ผเรยนระดมความคดเหนจากสมาชกทกคนในกลม เพอเชอมโยงแนวคดของแตละคน ซงอาศยความรเดมเปนขอมลในการสรางสมมตฐาน โดยสรางสมมตฐานใหไดมากทสด จากนนรวมกนคดเลอกแตสมมตฐานทนาจะเปนไปได และคดสมมตฐานทไมนาจะใชทง 5. การคนควาขอมลเพอพสจนสมมตฐาน ในขนตอนนผเรยนแตละคนหรอทงกลมคนควาหาขอมลเพมเตมจากแหลงขอมลภายในและภายนอกตามทไดแบงหนาทความรบผดชอบ 6. การตดสนใจเลอกแนวทางแกปญหา สมาชกในกลมประชมรวมกนเพอพจารณาเลอกสมมตฐานทนาจะถกตองทสดในการน าไปใชเปนแนวทางในการแกปญหา โดยใชขอมลทไปศกษาคนความาประกอบการตดสนใจ หรอหากมสมมตฐานทนาจะถกตองมากกวาหนง กใหจดเรยงล าดบตามความนาจะเปน 7. การปฏบตตามทางเลอก ผเรยนน าแนวทางทเลอกไปทดลองแกปญหา หากแกปญหาไมไดกใหใชทางเลอกขอถดไป หรอคนควาขอมลเพมเตมเพอปรบปรงทางเลอกนนใหสมบรณยงขน และน าไปทดลองใหมอกครง ในการน าไปใช ผเรยนอาจไมตองลงมอแกปญหาจรงกได หากปจจยตาง ๆ ไมเออ อาจใหผเรยนตรวจสอบแนวทางการแกปญหาของกลมตนดวยการสอบถามผเชยวชาญภายนอกกได 8. การประเมนผลดวยวธทหลากหลาย โดยกลมน าเสนอผลการแกปญหาหรอแนวทางการแกปญหาในชนเรยน และมการประเมนทงจากผสอน ผเรยนกลมอน และกลมทน าเสนอเอง รวมทงผเชยวชาญหรอบคคลภายนอกทเกยวของ การประเมนไมวดเฉพาะความรหรอผลงานสดทายเพยงอยางเดยว แตวดกระบวนการทไดมาซงผลงานดวย การประเมนสามารถวดไดจากแบบทดสอบ แบบสอบถาม การสมภาษณ การสงเกต หรอวธการประเมนอน ๆ

Schmidt (1993) ก าหนดขนตอนของ PBL ออกเปน 3 ขนตอน ประกอบดวย ขนตอนแรก เปนการเรยนกลมยอยครงแรก นกศกษาไดรบโจทยปญหาซงเปนสถานการณจรงทเกดในวชาชพ นกศกษาในกลมชวยกนวเคราะหแยกแยะปญหาออกเปนประเดนตาง ๆ แลวหยบยกแตละปญหามาพจารณาวามตนเหตความเปนมาอยางไรและควรแกไขอยางไร ตอมาตงสมมตฐานและก าหนดวตถประสงคการเรยนรเพอพสจนสมมตฐาน ผสอนควรดแลชแนะใหนกศกษาก าหนดวตถประสงคการเรยนรใหตรงกบวตถประสงคของหลกสตร ขนตอนทสอง นกศกษาแยกยายไปคนควาตามวตถประสงคการเรยนร เมอไดขอมลแลวจงกลบมารวมกลมอกครง ขนตอนทสาม เปนการเรยนกลมยอยครงทสอง นกศกษาทกคนรวมกนอภปรายถงความรทไดไปคนความาวาตรงประเดนกบการแกปญหาหรอไม สามารถเขาใจปญหาเพมขนไดหรอไม พรอมทงสรปเปนความรทวไป ผสอนมหนาทชแนะหากนกศกษามขอมลไมครบหรอไมถกตอง แตไมไดเปนผสรปค าตอบใหนกศกษา

23

กลยา ตนตผลาชวะ (2548) อธบายวา กระบวนการแกปญหาเปนขนตอนทส าคญของ PBL หลงจากทผสอนแนะน าเกยวกบการศกษาปญหาทมอบหมายและแหลงขอมลประกอบการศกษาแลว ผเรยนตองด าเนนการเรยนเอง 4 ขนตอนดงน

ขนท 1 ศกษาปญหาและตงสมมตฐาน กลมผเรยนท าความเขาใจใหตรงกนกอนวา จดประสงคการเรยนรคออะไร แลวจงจะวเคราะหประเดนปญหา ตงสมมตฐานเพอหาค าตอบ โดยผเรยนประเมนตนเองวาตองใชความรอะไร สาขาวชาใด จะคนหาจากแหลงไหน

ขนท 2 ศกษาคนควาดวยตนเอง เพอใหไดความรทจะน ามาตอบค าถามทกลมก าหนดขน การคนหาขอความรอาจท าไดหลายวธ เชน สมภาษณ ซกถามผเชยวชาญ ทดสอบในหองทดลอง อานต ารา อานผลงานวจยหรอรายงานตาง ๆ ทเกยวของ ในขนตอนนผเรยนจดท าแผนการเรยนรโดยก าหนดความตองการเรยนรของตนเองวา ตองการยกระดบสมรรถนะการเรยนของตนจากทมอยเดมในปจจบนทงดานความร ทกษะ และเจตคตใหเพมขน แผนการเรยนรนเปนแนวทางการคนควาความร และจ ากดขอบเขตการคนหาความรสระดบทตองการ เมอคนหาความรไดแลว ผเรยนตองบนทกความรทไดไวดวย

ขนท 3 ประยกตความร เปนขนตอนของการน าขอความรทไดจากการศกษาคนความา ตอบค าถาม ทบทวนและสงเคราะหสงทไดคนพบมาน าเสนอเปนผลงานใหผสอนประเมน ผสอนกระตนดวยค าถามเพอใหมการสบคนทถกตองและอาจตองมบรรยายเพมเตมในสวนทผเรยนขาดและจ าเปนตองเรยนร

ขนท 4 ประเมนผลการเรยนร PBL เปนการเรยนทผเรยนสามารถประเมนสมรรถนะ ทางการเรยนไดดวยตนเองวา สามารถศกษาไดครอบคลมตามจดประสงคของการเรยนหรอไม ใชเวลาอยางไร ใชกระบวนการใหไดมาซงขอมลทตองเรยนรแบบไหน และมคณคาพอกบการเรยนรหรอไม ผเรยนตองประเมนตนเองเกยวกบทกษะการแกปญหา ทกษะการคนควาความร รวมทงคณภาพความรทไดจากกลม สวนการประเมนโดยผอน เชน เพอน ผสอน และผทเกยวของจะเนนในแงของความสามารถในการบรณาการความร การใหเหตผลในการแกปญหาอยางสมเหตสมผล และการแสดงถงการเรยนรดวยตนเอง ส านกวจย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย (2553) ก าหนดขนตอนของ PBL ไว 6 ขนตอน ดงน 1. การก าหนดปญหา ในขนตอนน ผสอนแบงกลมนกศกษาเพอรวมกนก าหนดปญหาในโจทยทไดรบมอบหมายใหมความชดเจน 2. การระดมสมอง ในขนตอนน กลมนกศกษาทแบงไวในขนตอนท 1 จะเรมเขาใจปญหามากขนหลงจากแตกปญหาออกเปนประเดนยอย ๆ และเชอมโยงปญหาโดยใช “ความรเดม” 3. การวเคราะหปญหา ในขนตอนน กลมนกศกษาวเคราะหปญหาโดยใชเหตผล ตอมากลมนกศกษาก าหนดวตถประสงคการเรยนรเพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว นกศกษาสามารถบอกไดวา ความรสวนใดรแลว สวนใดตองกลบไปทบทวน สวนใดยงไมรหรอจ าเปนตองไปคนควาเพมเตม

24

4. การวางแผนการศกษาคนควา ในขนตอนน นกศกษาไดวางแผนการคนควาหาขอมลจากแหลงตาง ๆ การจดสรรแบงงานกนของนกศกษาในกลม ในขนตอนนผสอนมบทบาททตองศกษาแหลงขอมลตาง ๆ กอนมอบหมายใหนกศกษาไปคนควา

5. การสรางประเดนการเรยนรและประยกตใชขอมลเพอแกปญหา ในขนตอนน กลมนกศกษาน าขอมลทไดจากการศกษาซงเปน “ความรใหม” เปนขอมลในการแกปญหา ขอมลดงกลาวประกอบดวย แนวคดหรอทฤษฎท เกยวของในวชานน ๆ รวมทงงานวจยทเกยวของ ผสอนตรวจสอบขอมลทนกศกษาไดรวบรวมมาวาสอดคลองกบสงทตองการใหนกศกษาเรยนรเพอแกปญหา และเพยงพอส าหรบการแกปญหาแลวหรอยง กลมนกศกษาวเคราะห สงเคราะห และประยกตใชขอมลส าหรบ การแกปญหาทไดก าหนดไวจนไดผลลพธซงเปนค าตอบส าหรบปญหา 6. การสรปผลและรายงานผล ในขนตอนน เปนการสรปสงทไดเรยนรจากการน าแนวคด หลกการ หรอทฤษฎทนกศกษาไดศกษามาพรอมทงน าเสนอผลการแกปญหา

อานภาพ เลขะกล (2558) กลาววา ในกระบวนการ PBL ผสอนตองจดผเรยนเปนกลมยอย ขนาดประมาณ 8-10 คน โดยมครหรอผสอนประจ ากลม 1 คน ทท าหนาทเปนผสนบสนนการเรยนร กระบวนการสอนประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน

1. เมอผเรยนไดรบโจทยปญหา ผเรยนท าความเขาใจหรอท าความกระจางในค าศพทท อยในโจทยปญหานน เพอใหเขาใจตรงกน

2. การจบประเดนขอมลทส าคญหรอระบปญหาในโจทย 3. ระดมสมองเพอวเคราะหปญหา อภปรายหาค าอธบายในแตละประเดนปญหาวาเปน

อยางไร เกดขนไดอยางไร ความเปนมาอยางไร โดยอาศยพนความรเดมเทาทผเรยนมอย 4. ตงสมมตฐานเพอหาค าตอบปญหาประเดนตาง ๆ พรอมจดล าดบความส าคญของ

สมมตฐานทเปนไปไดอยางมเหตผล 5. จากสมมตฐานทตงขน ผเรยนประเมนวา ตนเองมความรเรองอะไรบาง มเรองอะไรท

ยงไมรหรอขาดความร และความรอะไรจ าเปนทจะตองใชเพอพสจนสมมตฐาน ซงเชอมโยงกบโจทยปญหาทได ขนตอนนกลมจะก าหนดประเดนการเรยนรหรอวตถประสงคการเรยนร เพอจะไปคนควาหาขอมลตอไป

6. คนควาหาขอมลและศกษาเพมเตมจากทรพยากรการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอ ต ารา วารสาร สอการเรยนการสอนตาง ๆ การศกษาในหองปฏบตการ คอมพวเตอรชวยสอน อนเทอรเนต หรอปรกษาอาจารยผเชยวชาญในเนอหาสาขาเฉพาะ เปนตน พรอมทงประเมนความถกตอง

7. น าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะห อธบาย พสจนสมมตฐานและประยกตให เหมาะสมกบโจทยปญหา พรอมสรปเปนแนวคดหรอหลกการทวไป

ขนตอนท 1-5 เปนกระบวนการกลมในหองเรยน ขนตอนท 6 เปนกจกรรมของผเรยน รายบคคลนอกหองเรยน และขนตอนท 7 เปนกจกรรมทกลบมาในกระบวนการกลมอกครง

25

จากกระบวนการและขนตอนของ PBL ทกลาวมาขางตน สามารถสรปขนตอนของ PBL เปน 7 ขนตอนดงน ตองแบงนกศกษาเปนกลมยอยกลมละ 6–7 คน แตละกลมจะมอาจารยประจ ากลม 1 คน เมอแตละกลมไดรบโจทยปญหา (scenario) ตองด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. กลมนกศกษาท าความเขาใจหรอท าความกระจางในค าศพททอยในโจทยปญหานน เพอใหเขาใจตรงกน

2. กลมนกศกษารวมกนระบปญหาหลกทปรากฏในโจทยปญหานนวาเปนปญหาอะไร 3. กลมนกศกษาระดมสมองเพอวเคราะหปญหา และอภปรายหาค าอธบายในแตละ

ประเดนปญหาวาเปนอยางไร เกดขนไดอยางไร ความเปนมาอยางไร โดยอาศยพนความรเดมเทาทนกศกษามอย

4. นกศกษาในกลมรวมกนตงสมมตฐานเพอตอบปญหาประเดนตาง ๆ พรอมจดล าดบ ความส าคญของสมมตฐานทเปนไปไดอยางมเหตผล

5. กลมนกศกษาประเมนตนเองวามความรเรองอะไรบาง มเรองอะไรทยงไมร และ ความรอะไรจ าเปนทจะตองใชเพอพสจนสมมตฐานซงเชอมโยงกบโจทยปญหาทได ในขนตอนน กลมก าหนดประเดนการเรยนร เพอจะไปคนควาหาขอมลตอไป

6. นกศกษาในกลมแตละคนคนควาหาขอมลและศกษาเพมเตมดวยตนเองจาก ทรพยากรการเรยนรตาง ๆ พรอมทงประเมนความถกตองของขอมล

7. กลมนกศกษาน าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะหเพออธบาย พสจนสมมตฐาน และประยกตใหเหมาะสมกบโจทยปญหา พรอมสรปเปนแนวคดหรอหลกการทวไป

2.4 บทบำทของผสอนและผเรยนในกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก ครหรอผสอนประจ ากลมท าหนาทสนบสนนและเปนทปรกษาในการเรยนกลมยอย โดยเปนผกระตนใหเกดการเรยนร มไดเปนผถายทอดความรใหแกผเรยนโดยตรง ทกษะการตงค าถามทเหมาะสมจงเปนทกษะทจ าเปนของครหรอผสอนประจ ากลม บทบาททส าคญของผสอน ไดแก การกระตนและสงเสรมกระบวนการกลม การชวยประธานควบคมกจกรรมกลมใหด าเนนการตามขนตอนของ PBL สนบสนนการเรยนรของผเรยนและเนนใหผเรยนตระหนกวา การเรยนรเปนความรบผดชอบของผเรยน กระตนใหผเรยนเอาความรเดมทมอยมาใชอภปรายหรอแสดงความคดเหน ชวยสนบสนนใหกลมสามารถตงประเดนหรอวตถประสงคการเรยนรไดสอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน หลกเลยงการแสดงความคดเหนหรอตดสนวาถกหรอผด สงเสรมใหผเรยนประเมนการเรยนรของตนเอง รวมทงเปนผประเมนทกษะของผเรยนและกลม พรอมการใหขอมลยอนกลบ (อานภาพ เลขะกล, 2558)

รงสรรค ทองสกนอก (2547) ไดสรป บทบาทครและนกเรยนในกระบวนการเรยนรโดย ใชปญหาเปนฐาน ดงน บทบาทของครมดงน 1. เปนผออกแบบการเรยนร ครตองเลอกความร ทกษะทตองการใหนกเรยนไดรบ รวมถงคดเลอกกจกรรมการเรยนรทสงเสรมการเรยนรของนกเรยนใหสามารถเรยนรโดยตนเองได และคร

26

ตองสรางปญหาทใชเปนตวกระตนการเรยนรของนกเรยน โดยพจารณาจากความสนใจ ประสบการณ และความสามารถของนกเรยน 2. เปนผแนะน าและอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหกบนกเรยน ครจะไมสอนหรอชแนะโดยตรง แตจะใชค าถามในการกระตนใหนกเรยนไดคด ในขณะเรยนร ครตองเปดโอกาสใหนกเรยนคดมากทสดและตองสงเสรมนกเรยนใหเกดการเรยนรโดยการชน าตนเองเพอสรางความรดวยตนเอง 3. เปนผประเมนผลซงตองรวมทงการประเมนผลปญหาทใชในการเรยนร ประเมนผลนกเรยนทงในดานทกษะและดานความร และประเมนผลตนเอง การประเมนผลท าตงแตการสรางปญหาจนถงขนเสรจสนการเรยนรของนกเรยนในแตละหนวยการเรยนร

บทบาทของนกเรยนในการเรยนรแบบ PBL มดงน 1. นกเรยนตองมสวนรวมในการออกแบบการเรยนร บอกถงความสนใจ ความถนด ประสบการณตาง ๆ ทตนมใหกบคร และแสดงความคดเหนในการคดเลอกกจกรรมการเรยนร และการสรางปญหา 2. นกเรยนตองเปนผทสรางความรดวยตนเองโดยมปญหาเปนตวกระตน นกเรยนเปน ผก าหนดทศทางการเรยนรของตนเองตามขนตอนของ PBL ผเรยนตองพฒนาตนเองใหเปนผเรยนรโดยการชน าตนเอง 3. นกเรยนตองเปนผประเมนผลการเรยนรวมกบคร ประเมนผลตนเองในเรองความกาวหนาในการเรยนร และประเมนผลครเพอสะทอนใหครน าไปปรบปรง

มณฑรา ธรรมบศย (2549) ไดกลาวถง บทบาทของผสอนและผเรยนใน PBL ดงน บทบาทของผสอน คอ ด าเนนการตามล าดบ 5 ขนตอน ดงน

1. ขนสรางกลมยอยกอนสอน โดยมสมาชกกลมละประมาณ 5–6 คน ตามความสมครใจของผเรยนหรอผสอนอาจจดแบงมากอนลวงหนากได 2. ขนน าเสนอปญหา เปนขนทผสอนฉายภาพสถานการณปญหาใหผเรยนไดรบร ปญหาอาจมาจากกรณตวอยาง เทปโทรทศน รายงานการคนควา หรอปญหาจรง ทส าคญคอ ปญหาควรมลกษณะคลมเครอ ยงคลมเครอมากเทาใดยงด ไมควรใชปญหาทงายเกนไปจนผเรยนสามารถใชความรเดมในการแกปญหาได เพราะจดประสงคของ PBL คอ ตองการใหผเรยนคนหาความรเพอใหไดความคด รวบยอด หลกการ หรอทกษะใหมใหมากทสด 3. ขนกระบวนการกลม เปนขนทผสอนกระตนผเรยนในกลมใหชวยระดมความคดโดยอาศยความรเดมทแตละคนมอย แลวจงบอกสงทตนรใหเพอนในกลมไดรบร ผสอนตองใหอสระแกผเรยนโดยไมควบคมมากเกนไป

4. ขนเสนอผลการระดมความคด เปนขนทผสอนใหผเรยนรายงานผลการระดมความคด ของกลมเพอใหสมาชกทงชนเรยนไดรบร โดยอาจใหตวแทนกลมออกมาเขยนบนกระดานหรอใหรายงานหนาชนกได หลงจากนนจงใหผเรยนทกคนรวมกนอภปราย

27

5. ขนเสนอแนวทางแกปญหา เปนขนทผสอนขอใหผเรยนแตละกลมหาทางออกหรอ เสนอวธแกปญหาวาจะท าอยางไร ผสอนมหนาทแนะน าผเรยนใหไปศกษาคนควาหาขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม เชน ศกษาจากต ารา เอกสารทางวชาการ หรอสมภาษณผรหรอผเชยวชาญตาง ๆ ทเกยวของ การท างานในขนนของผเรยนอาจท าเปนรายบคคลหรอรวมมอกนท าเปนกลมกได

บทบาทของผเรยน ผเรยนตองด าเนนการตามล าดบ 4 ขนตอน ดงน 1. ขนก าหนดประเดนปญหาอยางรอบคอบ ในขณะทเขากลม ผท าหนาทประธานตองพยายามใหสมาชกทกคนคดประเดนทเปนปญหาอยางแทจรง 2. ขนส ารวจแนวทางแกปญหาทเปนไปได เปนขนทผเรยนส ารวจแนวทางแกไขปญหาทมโอกาสประสบผลส าเรจ โดยการระดมสมองของกลม ประธานกลมตองพยายามใหสมาชกทกคนไดพดและรบฟงความคดเหนของคนอน ๆ ในกลมดวย 3. ขนจ ากดทางเลอก เกดหลงจากกลมไดก าหนดสมมตฐานหลาย ๆ สมมตฐานแลว ตองพยายามจ ากดทางเลอกใหแคบลง โดยจดล าดบความเปนไปไดและเลอกแนวทางท งายและเหมาะสมทสดในการแกปญหา

4. ขนทดสอบผลการแกปญหา เปนขนทผเรยนเสนอความคดเหนของกลมทไดจาก การไปศกษาคนควานอกหองเรยนใหผสอนและเพอน ๆ ทงชนไดรบทราบ ถาวธการทกลมน าเสนอไมเปนทยอมรบ ซงอาจเปนเพราะยงคนหาวธการทถกตองไมได ผเรยนตองเรมตนทขนแรกใหมอกครงหนง ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ (2550) ไดกลาวถง บทบาทของผสอนและผเรยนในกระบวนการจดการเรยนแบบ PBL ดงน บทบาทของผสอน ผสอนทเออตอการจดการเรยนรแบบ PBL ควรมลกษณะดงน

1. ผสอนตองมงมน ตงใจสง และรจกแสวงหาความรเพอพฒนาตนเองอยเสมอ 2. ผสอนตองรจกผเรยนเปนรายบคคลและเขาใจศกยภาพของผเรยนเพอสามารถให

ค าแนะน าชวยเหลอผเรยนไดทกเมอทกเวลา 3. ผสอนตองเขาใจขนตอนของ PBL อยางชดเจนเพอจะไดแนะน าผเรยนไดถกตอง 4. ผสอนตองมทกษะและศกยภาพสงในการจดการเรยนรและประเมนผลการพฒนาของผเรยน 5. ผสอนตองเปนผอ านวยความสะดวกดวยการจดหาสอ-อปกรณการเรยนร แหลงเรยนร

หองสมด อนเทอรเนต ฯลฯ ใหเหมาะสมพอเพยง 6. ผสอนตองมจตวทยาในการสรางแรงจงใจแกผเรยน เพอกระตนใหผเรยนตนตวในการ

เรยนรตลอดเวลา 7. ผสอนตองชแจงและปรบทศนคตของผเรยนใหเขาใจและเหนคณคาของการเรยนรแบบน

8. ผสอนตองมความสามารถดานการวดและประเมนผลผเรยนตามสภาพจรงให ครอบคลมทงดานความร ทกษะ และเจตคตใหครบทกขนตอนของการจดการเรยนร

28

บทบาทของผเรยน 1. ผเรยนตองปรบทศนคต บทบาทหนาท และการเรยนรของตนเอง 2. ผเรยนตองใฝร ใฝเรยน รบผดชอบ และรจกการท างานรวมกนอยางเปนระบบ 3. ผเรยนตองไดรบการวางพนฐานและฝกทกษะในการเรยนรในแบบทเนนผเรยนเปน

ส าคญ เชน กระบวนการคด การสบคนขอมล การท างานกลม การอภปราย การสรป การน าเสนอผลงาน และการประเมน

4. ผเรยนตองมทกษะการสอสารทดพอ จากบทบาทของผสอนใน PBL ดงกลาวขางตน สามารถสรปบทบาทของผสอนไดวา ผสอนแสดงบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยน ใหค าแนะน า แตจะไมสอนหรอชแนะโดยตรง แตจะใชค าถามในการกระตนใหผเรยนไดคดและเรยนรโดยการชน าตนเอง เพอสรางองคความรดวยตนเอง บทบาทของผเรยนใน PBL คอ การศกษาและวเคราะหปญหา การศกษาคนควาดวยตนเอง การท างานเปนทม การอภปรายและสงเคราะหค าตอบของปญหา การแลกเปลยนเรยนรระหวางกลม และการประเมนผลการเรยนร 2.5 ขอดและขอจ ำกดของกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก

ขอดของกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก วลล สตยาศย (2547) ไดกลาววา ระบบการศกษาเดมท าใหผเรยนถกยดเยยดเนอหาวชา

อยางมากมาย แตไมสามารถน าไปใชประโยชนไดอยางเหมาะสม เชน ไมสามารถน าไปใชในการแกปญหาได ดงทนกจตวทยาการศกษาไดกลาวไววา วธการเรยนการสอนทแตกตางกนท าใหเกดผลลพธตอผเรยนทแตกตางกน PBL เปนวธการเรยนรทไดรบความเชอวา จะท าใหผเรยนสามารถน าความรไปใชประโยชนในการแกปญหา และท าใหผเรยนมความรกทจะเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต จงเปนวธสอนทตอบสนองตอความตองการทางวชาชพในทกสาขาวชาชพ โดยเฉพาะแพทยศาสตรและวทยาศาสตรสขภาพตาง ๆ PBL มประสทธภาพมากกวาการเรยนรแบบเดม เพราะมลกษณะตามเงอนไข 3 ประการทสนบสนนการเรยนรใหเกดผลด คอ 1. การกระตนความรเดม (activation of prior knowledge) โดยธรรมชาตของการเรยนร มนษยมกใชความรเดมชวยท าความเขาใจและเรยนรสงใหม ๆ ตวอยางเชน การศกษากลไก การปองกนการตดเชอ นกศกษาแพทยปทหนงจะใชความรเดมทว ๆ ไปทไมลกซงเกยวกบแบคทเรย ไวรส และวคซนปองกนโรค ทเคยเรยนในชนมธยมปลายมาท าความเขาใจ สวนนกศกษาแพทยปสดทายจะใชความรเกยวกบภมคมกนวทยาและจลชววทยาหรออน ๆ ทเคยเรยนมาในการศกษาแพทยศาสตรในปแรก ๆ นกศกษาแพทยปสดทายสามารถเรยนรไดดกวา เพราะมการเชอมโยงความรเดมซงมอยมากกวานกศกษาแพทยปหนง มาสมพนธกบความรใหม อยางไรกตาม วธการเรยนรแตละวธสามารถกระตนความรเดม

29

มาใชไดไมเทาเทยมกน วธใดทสามารถกระตนใหผเรยนน าความรเดมออกมาใชไดมาก กจะยงชวยสนบสนนการเรยนรเรองใหม ๆ ไดมากขน 2. การเสรมความรใหมทเฉพาะเจาะจง (encoding specificity) ถาผเรยนไดรบประสบการณ การเรยนรทเหมอนหรอคลายคลงกบของจรงทตองพบเหนในอนาคต จะท าใหผเรยนสามารถน าความรนไปใชในสถานการณจรงไดด และยงเปนการจงใจใหผเรยนมความปรารถนาทจะเรยน เพราะรวาเรยนเพอน าไปใชในชวตจรงในอนาคต เชน การเรยนรโดยตรงจากผปวยในชนคลนกของนกศกษาแพทย จะท าใหเกดความรและทกษะทน าไปใชในการปฏบตวชาชพแพทยไดด เพราะเปนการเรยนในบรรยากาศทคลายคลงกบในอนาคต

3. การตอเตมความรใหสมบรณ (elaboration of knowledge) ผเรยนสามารถเรยนร อยางเขาใจไดดขน จดจ าไดแมนย า และสามารถน าความรนน ๆ ออกมาใชไดอยางรวดเรว หากผเรยนมโอกาสไดเสรมตอความเขาใจในขอมลดงกลาวใหสมบรณมากขนดวยการถาม -ตอบค าถาม การจดบนทก การอภปรายรวมกบผอน การสรปขอมล ตลอดจนการตงสมมตฐานและการพสจนสมมตฐาน

ดวยวธการของ PBL กลมผเรยนไดพบกบโจทยปญหา และตองพยายามระบปญหา วเคราะหปญหา พรอมทงตงสมมตฐานเพอหาวธแกปญหาดงกลาว ขนตอนตาง ๆ น คอ การน าความรเดมทสมาชกแตละคนมอยออกมาชวยกน โจทยปญหาทใชมกเปนปญหาจรงทส าคญหรอพบบอย เชน ปญหาสาธารณสขในชมชนหรอปญหาอน ๆ ทคลายกบทผเรยนตองพบจรงในอนาคต เมอผเรยนไดคนควาเพมเตมแลวกจะน าความรใหมทไดมาอภปรายถกเถยง และสรปเปนหลกการทจะน าไปใชไดตอไป จงเหนไดวา วธการของ PBL ท าใหมการกระตนความรเดม มการเรยนในสภาพแวดลอมทเหมอนจรง และใหโอกาสผเรยนไดตอเตมความรใหสมบรณ จงครบเงอนไขการเรยนรทดทง 3 ประการ

กลยา ตนตผลาชวะ (2548) กลาววา PBL ไมสามารถสอนสาระทจ าเปนตองเรยนไดหมด แตจะชวยใหผเรยนเลอกสรรความรทตองเรยนดวยตนเอง เกดการเรยนรวธการแกปญหา ไดรบความรใหมจากการศกษาคนควาดวยการวเคราะหและแกปญหาทเรยน รจกการตดสนใจและการใหความเหน เกดการพฒนาความคดใหม ๆ และความกระตอรอรนตอการเรยน และเกดการเรยนรอยางบรณาการ นอกจากน PBL ยงเนนถงการเรยนรแบบมสวนรวมจากกลม การใชพลวตกลมท าใหผเรยนไดพฒนาบคลกภาพทมความเปนตวเอง มความคดรเรม คดเปน มความมนใจ กลาทจะเผชญปญหา และใชหลกการแกปญหาอยางมเหตผล รวมทงเปนการฝกฝนนสยการศกษาคนควาซงเปนพฤตกรรมจ าเปนของการเรยนรตลอดชวต

ขอจ ำกดของกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก กลยา ตนตผลาชวะ (2548) กลาววา PBL เนนการเรยนรจากปญหา จงตองใชเวลาและ

การคนความากนอยขนกบความรและความสามารถของผเรยน และความยากงายของปญหา ความรมทงทเปนหลกการ ทฤษฎ และขอเทจจรงโดยทวไป ซงบางเรองยากหากเรยนดวยตนเอง ถาการประเมน ผลสมฤทธทางการเรยนเนนเนอหาวชา ผเรยนทผานการเรยนโดยวธ PBL จะตอบไมได เพราะขณะเรยน

30

ขอความรและหลกการนน ผเรยนตองเรยนรเพมเตมดวยตนเอง เพราะฉะนนการบรรยายเนอหาวชายงจ าเปนอยในกรณทผเรยนตองการ ซงผสอนจ าเปนตองใหเวลากบผเรยนและพรอมชวยเหลอผเรยนในฐานะทครเปนแหลงการเรยนรหนงของผเรยนดวย

มณฑรา ธรรมบศย (2549) ไดใหความเหนวา แมวา PBL จะมขอดมากมาย แตผสอน บางคนกไมนยมใชดวยเหตผลดงน 1. ผสอนสวนใหญยงไมสามารถเปลยนแปลงตนเองจากผเชยวชาญการบรรยายไปส การเปนผอ านวยความสะดวก 2. ผลจากการวจยพบวา ผเรยนจ านวนมากพอใจทจะเรยนรอยางผวเผนมากกวาทจะเรยนรแบบเจาะลก บางคนกงวลหรอไมพอใจเมอรวาผสอนจะใช PBL ในการสอน 3. ใชเวลามาก ผสอนตองวางแผนการสอนลวงหนาเปนเวลานาน โดยเฉพาะอยางยงการเตรยมปญหาทจะน ามาใช 4. ไมไดรบการสนบสนนจากผบรหารและผทเกยวของ เชน ผบรหารไมเขาใจหรอไมมความรเรอง PBL อาจมองวาครไมสอนหนงสอและปลอยใหนกเรยนคนควากนเอง ซงอาจท าใหผสอนทอแทและหมดก าลงใจทจะใชกระบวนการ PBL โดยสรปขอดของ PBL คอ สามารถพฒนาทกษะการแกปญหา การสอสาร การท างานเปนทม การคดวเคราะห และการสงเคราะหความรของผเรยน แตขอจ ากดของ PBL คอ ผสอนและผเรยนไมเคยชนกบการเรยนการสอนดวยวธน ผสอนตองใชเวลาในการเตรยมสอนนาน และผสอนตองเปลยนบทบาทมาเปนผอ านวยความสะดวก 3. ทกษะกำรเรยนรแหงศตวรรษท 21 ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยอยางรวดเรวและความตองการของสงคมทเปลยนแปลง ท าใหวงการการศกษาตองตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงคมโดยพฒนาวธการเรยนรทเหมาะกบสภาพในศตวรรษท 21 นนคอ วธการทเตรยมนกเรยนใหมทกษะส าหรบการด ารงชวตในศตวรรษท 21 ทตางจากศตวรรษท 20 และ 19 ทกษะแหงศตวรรษท 21 ทส าคญทสด คอ ทกษะการเรยนร (learning skill) วจารณ พานช (2555) ไดกลาววา ในศตวรรษท 21 สงทคนทกคนตองเรยนรตงแต ชนอนบาลไปจนถงมหาวทยาลยและตลอดชวตคอ 3R x 7C กลาวคอ 3R ไดแก 1. Reading (อานออก) 2. (w)Riting (เขยนได) และ 3. (a)Rithmetics (คดเลขเปน) และ 7C ไดแก 1. Critical thinking and problem solving (ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณและทกษะในการแกปญหา) 2. Creativity and innovation (ทกษะดานการสรางสรรคและนวตกรรม)

31

3. Cross-cultural understanding (ทกษะดานความเขาใจความตางวฒนธรรมหรอตางกระบวนทศน) 4. Collaboration, teamwork, and leadership (ทกษะดานความรวมมอ การท างานเปนทม และภาวะผน า) 5. Communications, information, and media literacy (ทกษะดานการสอสารสารสนเทศและการรเทาทนสอ) 6. Computing and ICT literacy (ทกษะดานคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร) 7. Career and learning skills (ทกษะอาชพ และทกษะการเรยนร)

เครอขายองคกรความรวมมอเพอทกษะแหงการเรยนรในศตวรรษท 21 (Partnership for 21st Century Skills) ทมชอยอวา เครอขาย P21 ไดพฒนากรอบแนวคดเพอการเรยนรในศตวรรษท 21 โดยผสมผสานองคความร ทกษะเฉพาะดาน ความช านาญการและความรเทาทนดานตาง ๆ เขาดวยกน เพอความส าเรจของนกศกษาทงดานการท างานและการด าเนนชวต การเรยนรในศตวรรษท 21 ตองกาวขาม “สาระวชา” ไปสการเรยนร “ทกษะแหงศตวรรษท 21” ซงครจะเปนผสอนไมได แตตองใหนกเรยนเปน ผศกษาดวยตนเอง โดยครจะออกแบบการเรยนร ฝกฝนใหตนเองเปนโคชและผอ านวยความสะดวกใน การเรยนรแบบ PBL สงทเปนตวชวยของครในการจดการเรยนร คอ ชมชนการเรยนรครเพอศษย (Professional Learning Communities: PLC) ท เกดจากการรวมตวกนของคร เ พอแลกเปลยนประสบการณการของคร

4. คณภำพของผส ำเรจกำรศกษำหลกสตรประกำศนยบตรวชำชพชนสงสำธำรณสขศำสตร สำขำวชำเทคนคเภสชกรรม

กรอบแนวคดของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชา

เทคนคเภสชกรรมแสดงอยในรปท 2.1 เปาหมายคณภาพของหลกสตร คอ ผส าเรจการศกษามคณลกษณะและสมรรถนะในการปฏบตงานดานเทคนคเภสชกรรม เพอใหบรการประชาชนตามขอบเขตหนาทความรบผดชอบไดอยางมประสทธภาพ การผลตผส าเรจการศกษาเนนกระบวนการเรยนการสอนเพอพฒนาความรและทกษะทางวชาการ พรอมทงสรางเอกลกษณและอตลกษณของผส าเรจการศกษา ดวยการใชศาสตรและศลปทางการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ มวธการสอนและการประเมนผล ทหลากหลาย มแหลงสนบสนนการเรยนร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศทเออตอการเรยนการสอน มงพฒนาผเรยนทงดานวชาการและการคดอยางเปนระบบ ปลกฝงการใหบรการดวยหวใจความเปนมนษยซงเปนอตลกษณผส าเรจการศกษาของสถาบนพระบรมราชชนก

32

รปท 2.1 กรอบแนวคดของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม มำตรฐำนกำรศกษำวชำชพ 1. ดำนคณลกษณะทพงประสงค ไดแก คณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณวชาชพ พฤตกรรมลกษณะนสย และทกษะทางปญญา ประกอบดวย

1) มความรบผดชอบ 2) มความซอสตย 3) เคารพสทธของผใชบรการ รบฟงความคดเหนของผอน รวมทงเคารพในคณคาและ

ศกดศรความเปนมนษย 4) มจตบรการ 5) เปนแบบอยางทดดานสขภาพ 6) สามารถคดวเคราะห 7) มเจตคตทดและพรอมทจะพฒนาและสงเสรมงานในหนาทดานเทคนคเภสชกรรม

เอกลกษณ : สรำงคนจำกชมชน เพอตอบสนองระบบสขภำพชมชน

กำรเรยนกำรสอน

การผสมผสานองคความร เนนผเรยนเปนส าคญ เนนกระบวนการคด เรยนรจากการปฏบตงาน ในสถานการณจรง มแหลงสนบสนนการเรยนร ทเออตอผเรยน

คณภำพผส ำเรจกำรศกษำ หลกสตรประกำศนยบตรวชำชพ

ชนสงสำธำรณสขศำสตร สำขำวชำเทคนคเภสชกรรม

คณลกษณะทพงประสงค สมรรถนะหลกและสมรรถนะทวไป สมรรถนะวชาชพ

อตลกษณ : ใหบรกำร ดวยหวใจ ควำมเปน มนษย

กำรปฏบตงำนเทคนคเภสชกรรม

33

2. ดำนสมรรถนะหลกและสมรรถนะทวไป ไดแก ความรและทกษะการสอสาร การใชเทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาการเรยนรและการปฏบตงาน การท างานรวมกบผอน การใชกระบวนการทางวทยาศาสตร การประยกตใชตวเลข การจดการและการพฒนางาน ประกอบดวย

1) มความรและความเขาใจในสาระส าคญของศาสตรพนฐานชวต 2) มความรและความเขาใจในสาระส าคญของศาสตรทางเทคนคเภสชกรรมและ

วทยาศาสตรสขภาพทเกยวของ 3) จดการทรพยากรและพฒนางาน 4) พฒนาตนเองใหมความกาวหนาทางวชาการและการประกอบอาชพ 5) ใชกระบวนการทางวทยาศาสตร มาใชในการแกปญหาและปฏบตงาน 6) ท างานเปนทมในบทบาทผน าและผตามในสถานการณตาง ๆ 7) ใชเทคนคทางสถตและคณตศาสตรพนฐานในการปฏบตงาน 8) ประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางเหมาะสม 9) สอสารไดอยางมประสทธภาพ 3. ดำนสมรรถนะวชำชพ ไดแก สมรรถนะทประยกตใชความรและทกษะในสาขาวชาชพ

สการปฏบตจรงไดตามบทบาทหนาทของเจาพนกงานเภสชกรรม ประกอบดวย 1) งานบรบาลทางเภสชกรรม 2) งานบรการเภสชสนเทศ 3) งานบรการเภสชกรรม 4) งานผลต 5) งานเภสชกรรมปฐมภม 6) งานเภสชสาธารณสข และ 7) งานบรหารเวชภณฑ (คมอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2556 สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม, 2556) 5. ควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ

ความสามารถในการแกปญหาเปนคณลกษณะทมความส าคญ ซงมาตรฐานการศกษา วชาชพเทคนคเภสชกรรมดานสมรรถนะหลกและสมรรถนะทวไป ก าหนดใหผ เรยนสามารถใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแกปญหาและปฏบตงาน กจกรรมการเรยนรทใหผเรยนสรางความรใหมจากการใชปญหาเปนบรบทของการเรยนร หรอ PBL เปนกระบวนทฝกความสามารถของผเรยนใน การแกไขปญหา Walton และ Matthews (1989) ไดสรปถงประโยชนของ PBL วา ชวยใหผเรยนสามารถปรบตวไดดขนตอการเปลยนแปลงในเรองขอมลขาวสารในโลกปจจบน เสรมสรางความสามารถในการใชทรพยากรของผเรยน สงเสรมการสะสมการเรยนรและการคงรกษาขอมลใหมไวไดดขน สนบสนนความรวมมอในการเรยนมากกวาการแขงขน และชวยใหผเรยนเกดการตดสนใจแบบองครวมหรอแบบสหสาขาวชา ขณะทการสอนทมผสอนเปนศนยกลางไมสามารถสอนสาระทจ าเปนตองเรยนไดหมด แต PBL ชวยใหผเรยนเลอกสรรสงทตองการเรยนรดวยตนเอง เรยนรวธการแกปญหา ไดรบความรใหมจากการศกษาคนควาดวยการคดวเคราะหและแกปญหาทเรยน รจกการตดสนใจ การใหความเหน และ

34

การพฒนาความคดใหม ๆ เกดความกระตอรอรนตอการเรยน และเกดการเรยนรอยางบรณาการ นอกจากน PBL ยงเนนถงการเรยนรจากกลม ท าใหผเรยนไดพฒนาบคลกภาพทมความเปนตวเอง มความคดรเรม คดเปน มความมนใจ กลาทจะเผชญปญหา และใชหลกการแกปญหาอยางมเหตผลเปนการฝกฝนนสยการศกษาคนควาซงเปนพฤตกรรมจ าเปนของการเรยนรตลอดชวต (กลยา ตนตผลาชวะ, 2548) การวดความสามารถในการแกปญหาโดยใชแบบทดสอบนนอาจไมดเมอเทยบกบการวดโดยใหผเรยนเผชญกบปญหาจรงในการปฏบตงานจรง แตในกรณทไมอาจวดโดยใหผเรยนปฏบตงานจรง การวดความสามารถในการแกปญหาจากสถานการณสมมตในกระดาษกมความจ าเปน แบบวดลกษณะนมหลายแบบ ไดแก ค าถามแบบก าหนดสถานการณแทนการใชค าถามเดยว ค าถามแบบอตนยประยกต ค าถามแบบวด 3 ขน ซงถกน าไปใชวดทกษะในการแกปญหาไดดในนกศกษาแพทยและพยาบาล

ส าหรบปญหาทมความซบซอน วธการแกปญหาทดทสด คอ วธทอาศยวธการทาง วทยาศาสตร (scientific method) เปนหลก วธการทางวทยาศาสตรม 5 ขนตอนคอ 1) การก าหนดปญหา 2) การตงสมมตฐาน 3) การทดลองและเกบรวบรวมขอมล 4) การวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน และ 5) การสรปผล นกการศกษาบางทานไดปรบวธการทางวทยาศาสตรเพอใหสอดคลองกบลกษณะของปญหาในการเรยนร ดงน

Guildford (1971) ไดก าหนดขนตอนของการแกปญหาวาประกอบดวย 5 ขนตอน คอ ขนท 1 ขนเตรยมการ หมายถง ขนตงปญหาหรอขนการคนพบวาปญหาทแทจรงของ

เหตการณคออะไร ขนท 2 ขนของการวเคราะหปญหา หมายถง ขนในการพจารณาวามสงใดบางทเปน

สาเหตส าคญของปญหา หรอสงใดบางทไมใชสาเหตส าคญของปญหา ขนท 3 ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา หมายถง การหาวธการแกปญหาซงตรงกบสาเหต

ของปญหา แลวแสดงออกมาในรปของวธการแกปญหาทท าใหไดค าตอบหรอผลลพธออกมา ขนท 4 ขนตรวจสอบผล หมายถง การเสนอเกณฑเพอตรวจสอบผลลพธทไดจากการเสนอ

วธการแกปญหา ถาพบวาผลลพธทไดรบยงมใชผลทถกตอง กตองมวธการเสนอปญหาใหม จนกวาจะไดผลลพธทถกตอง

ขนท 5 ขนในการน าไปประยกตใหม หมายถง การน าวธการแกปญหาทถกตองไปใชในโอกาส ขางหนา เมอพบกบเหตการณทเปนปญหาคลายคลงกน

Weir (1974) ไดเสนอขนตอนในการแกปญหาไว 4 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนระบปญหาหรอตงปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกสงทเปนปญหาภายในขอบเขตทก าหนด ขนท 2 นยามสาเหตของปญหาโดยแยกแยะจากลกษณะท ส าคญ หมายถ ง ความสามารถในการคนหาและอธบายสาเหตทแทจรง หรอสาเหตทเปนไปไดของปญหาจากสถานการณทก าหนด

35

ขนท 3 คนหาแนวทางแกปญหาและตงสมมตฐานหรอวธการแกปญหา หมายถง ความสามารถหาวธการแกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหา ขนท 4 พสจนค าตอบหรอผลลพธทไดจากการแกปญหา หมายถง ความสามารถในการอภปรายผลทเกดขนหลงจากการใชวธการแกปญหาวาผลทเกดขนจะเปนอยางไร ขนตอนในการแกปญหาของ Weir มผน าไปประยกตใชส าหรบการแกปญหาและตดสนใจกนอยางกวางขวางและหลายสาขาวชา เชน วชาวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร แพทยศาสตร และบรหารธรกจ เปนตน Polya (1973) ไดเสนอขนตอนการคดแกปญหาไว 4 ขนตอน ดงน ขนท 1 ท าความเขาใจในปญหา พยายามเขาใจในขอมลตาง ๆ ของปญหา สรป วเคราะห แปลความ ท าความเขาใจใหไดวาโจทยถามอะไร โจทยใหขอมลอะไรบางและขอมลมเพยงพอหรอไม ขนท 2 การแยกแยะปญหาออกเปนสวนยอย ๆ เพอสะดวกในการล าดบขนตอนในการแกปญหา และวางแผนวาจะใชวธการใดในการแกปญหา เชน การลองผดลองถก การหารปแบบ การหาความสมพนธของขอมล ตลอดจนความสอดคลองของปญหาเดมทเคยท ามา ขนท 3 การลงมอท าตามแผน ขนนจะรวมถงวธการแกปญหาดวย ถาขาดทกษะใดจะตองเพมเตม

ขนท 4 การตรวจสอบวธการและค าตอบทไดรบ ทงนเพอแนใจวาสามารถแกปญหาไดถกตอง จากกระบวนการส าหรบการแกปญหาของนกการศกษาดงกลาวขางตน สามารถสรปไดดงน ขนตอนในการแกปญหาทสอดคลองกบวธการทางวทยาศาสตร ม 4 ขนตอนหลก ๆ คอ 1) ระบปญหา 2) หาสาเหตของปญหา 3) หาวธการแกปญหา และ 4) ตรวจสอบผลลพธ 6. กำรจดกำรเรยนกำรสอนในรำยวชำเภสชกรรมคลนกเบองตน

การสอนในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตนแบบเดมส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตร วชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง เปนการสอนแบบบรรยาย มอบหมายงาน และใหนกศกษาศกษาคนควาเพมเตมดวยตนเอง โดยเปน การเรยนแบบกลมใหญท ไม ไดค าน งถ งความแตกตางระหวางบคคล และยดตดกบการสอน เนอหา (content) มากกวาการฝกทกษะการคดแกปญหา ซงการฝกทกษะการคดแกปญหาเปนปจจยทสงผลตอการเรยนร การน า PBL มาใชในรายวชานโดยใชโจทยสถานการณเปนตวกระตนเปนวธการทเนนใหนกศกษาไดฝกคดวเคราะห ประมวลขอมลจากหลายแหลงแลวประยกตใชกบปญหาทตองการแกไข จงนาจะท าใหนกศกษาสามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบ และสามารถท างานเปนทมในงานเภสชกรรมคลนกได อนเปนการสงเสรมใหเกดทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 โดยรายละเอยดของวชามดงตอไปน

36

จดประสงครำยวชำ 1. อธบายขอบเขตงานและบทบาทของเจาพนกงานในงานเภสชกรรมคลนกได 2. สบคนประวตผปวย และประสานรายการยาได 3. คนปญหาอนเกยวเนองกบยาในขนตอนการคยขอมลรายการยาได 4. อธบายการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพได 5. อธบายการดแลสขภาพทบานได 6. ตระหนกถงความส าคญของงานเภสชกรรมคลนกเบองตนในการดแลผปวย ค ำอธบำยรำยวชำ ศกษาความเปนมา ขอบเขตงานเภสชกรรมคลนก และบทบาทของเจาพนกงาน เภสชกรรมในงานเภสชกรรมคลนก การสบคนประวตผปวย การประสานรายการยา การคนหาปญหาอนเกยวเนองกบยาในขนตอนการคยขอมลรายการยา การตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และการดแลสขภาพทบาน ฝกทดลองปฏบตสบคนประวตผปวย ประสานงานการสงตอขอมลการใชยาของผปวย คนหาปญหาเนองมาจากการใชยาในขนตอนการคยขอมลรายการยา การประเมนอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ บนทกและสรปสถตขอมลอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ การคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยขอมลรายการยาเพอเสนอตอ เภสชกร และการดแลสขภาพทบาน ผลกำรเรยนร (learning outcomes) เมอเสรจสนการศกษาในรายวชาน ผเรยน 1. เคารพสทธของผใชบรการ รบฟงความคดเหนของผอนรวมทงเคารพในคณคาและ ศกดศรของความเปนมนษย 2. มจตบรการในการใหบรการดานเภสชกรรมคลนกตามบทบาทของเจาพนกงานเภสชกรรม 3. สามารถคดวเคราะหและแกปญหาอนเกยวเนองกบยาในขนตอนการคยขอมลรายการยา 4. มเจตคตทดในงานดานเภสชกรรมคลนกเบองตน พรอมทจะพฒนาและสงเสรมงานใน หนาทดานเทคนคเภสชกรรม 5. มความรและความเขาใจในสาระส าคญของงานเภสชกรรมคลนก 6. สามารถท างานเปนทมในบทบาทผน าและผตามในการตดตามอาการไมพงประสงค จากการใชยาและผลตภณฑสขภาพในสถานการณตาง ๆ ได 7. สามารถประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนประวตผปวยและประสานงาน การสงตอขอมลการใชยาของผปวยไดอยางเหมาะสม 8. สามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ 9. ปฏบตงานดานงานบรบาลทางเภสชกรรมไดตามบทบาทหนาทของเจาพนกงานเภสชกรรม

37

10. ปฏบตงานดานงานเภสชกรรมปฐมภมในการดแลสขภาพทบานไดตามบทบาทหนาทของเจาพนกงานเภสชกรรม เนอหำ 18 ชวโมง บทท 1 บทน า 2 ชวโมง

1.1 ความเปนมาของงานเภสชกรรมคลนก 1.2 ขอบเขตของงานเภสชกรรมคลนก 1.3 บทบาทของเจาพนกงานเภสชกรรมในงานเภสชกรรมคลนก

บทท 2 การสบคนประวตผปวย 2 ชวโมง 2.1 ความส าคญของการสบคนประวตผปวย 2.2 การสบคนประวตผปวยจากใบตรวจรกษาผปวยนอก (OPD card) 2.3 การสบคนประวตการนอนโรงพยาบาลของผปวย (IPD card) 2.4 การสบคนประวตผปวยจากฐานขอมลโปรแกรมคอมพวเตอร บทท 3 การประสานรายการยา (medication reconciliation) 2 ชวโมง 3.1 ความหมายและความส าคญของการประสานรายการยา 3.2 องคประกอบของการประสานรายการยา 3.3 รปแบบของการประสานรายการยา บทท 4 การตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ 4 ชวโมง

4.1 นยาม อบตการณ ปจจยเสรม และประเภทของอาการไมพงประสงคจากยาและ ผลตภณฑสขภาพ

4.2 การประเมนอาการไมพงประสงคจากยาและผลตภณฑสขภาพ 4.3 บนทกและสรปสถตขอมลการประเมนอาการไมพงประสงคจากยาและผลตภณฑสขภาพ

4.4 แนวทางปองกนการเกดอาการไมพงประสงคจากยาและผลตภณฑสขภาพ บทท 5 การดแลสขภาพทบาน 4 ชวโมง 5.1 แนวคดเกยวกบการดแลสขภาพทบาน 5.2 หลกการดแลสขภาพทบาน บทท 6 การคนหาปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ในขนตอนการคยรายการยา 4 ชวโมง

6.1 ความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 6.2 การจ าแนกประเภทของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 6.3 การคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา 6.4 การบนทกและสรปสถตขอมลการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา

38

ฝกปฏบต 36 ชวโมง ครงท 1 การสบคนประวตผปวย 6 ชวโมง ครงท 2 การประสานรายการยา 6 ชวโมง ครงท 3 การตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ 8 ชวโมง ครงท 4 การดแลสขภาพทบาน 8 ชวโมง ครงท 5 การคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา 8 ชวโมง กำรจดกำรเรยนกำรสอน กำรวดและประเมนผล สอกำรเรยนกำรสอน 1. เอกสารประกอบการสอน ต ารา 2. ใบงาน 3. กรณศกษา กำรวดและประเมนผล 1. ภาคทฤษฎ 50% 1.1 ประเมนการมสวนรวมกจกรรมการเรยนร 10% 1.2 สอบกลางภาค 20% 1.3 สอบปลายภาค 20% 2. ภาคปฏบต 50% 2.1 ประเมนชนงาน/กรณศกษา 20% 2.2 ประเมนการฝกปฏบต 20% 2.3 สอบปฏบต 10% (คมอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2556 สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม, 2556) จากเนอหาในวชาเภสชกรรมคลนกเบองตนตามคมอหลกสตร เนอหาทควรมการจด การเรยนรแบบ PBL ไดแก เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา เพราะเนอหาทง 2 เรองเปนเรองเกยวกบปญหาดานเภสชกรรมคลนก การน าโจทยปญหาทเสมอนสถานการณจรงมาใชตามขนตอนของ PBL จะท าใหนกศกษาไดฝกทกษะการคดวเคราะห การคดแกปญหา การท างานกลม การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการคนหาขอมล การสอสารอยางมประสทธภาพ และเกดความรความเขาใจในเนอหา จงนาจะสงผลใหเกดผลการเรยนร (learning outcomes) ของรายวชามากกวาการสอนโดยการบรรยาย

39

7. งำนวจยทเกยวของ

วนทนา เหรยญมงคล และคณะ (2549) เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามจากนกศกษา เภสชศาสตร ชนปท 4 และ 5 ปการศกษา 2546 จ านวน 213 คน อาจารยพเลยงภาควชาเภสชกรรมคลนก และภาควชาเภสชเวทและเภสชพฤกษศาสตร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จ านวน 19 คน เพอประเมน 1) ความเขาใจตอการเรยนแบบ PBL และ 2) ความคดเหนตอการเรยนแบบ PBL ผลการศกษาพบอตราการตอบกลบแบบสอบถามประมาณรอยละ 66 และ 53 ส าหรบกลมผเรยนและกลมอาจารยพเลยง ตามล าดบ ทงผเรยนและอาจารยพเลยงสวนใหญเหนดวยกบการเรยนทสามารถอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกนไดระหวางกลม การเรยนรดวยตนเอง การคดเชงวเคราะห และ การสอสารสองทาง สวนความเหนในเชงลบ คอ การใชเวลานานในการท ากจกรรมในการเรยน ในภาพรวมแนะน าวาควรใช PBL ในหลกสตรใหมากขน งานวจยนไดทราบขอดขอเสยของการเรยน การสอนแบบ PBL จากมมมองของทงผเรยนและอาจารยพเลยง และยงชใหเหนถงความจ าเปนทจะตอง ปพนเกยวกบกระบวนการ PBL รวมถงบทบาทของอาจารยพเลยงและผเรยน

ณฐภาส ถาวรวงษ (2551) ประเมนการเรยนแบบ PBL ในวชาพรคลนก ของหลกสตร แพทยศาสตรบณฑต คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยใชทฤษฎการประเมนผล การด าเนนงาน (theory of performance evaluation) ตามแนวคดเชงระบบ โดยเปรยบเทยบกบมาตรฐานสมบรณจากผทรงคณวฒภายใน จ านวน 5 คน ผใหขอมลประกอบดวย ผบรหาร จ านวน 9 คน อาจารย จ านวน 40 คน และนสตแพทยชนปท 2 ประจ าปการศกษา 2550 จ านวน 115 คน ผลการศกษาพบวา 1) การประเมนดานปจจยน าเขา ในดานความพรอมของอาจารยผสอน ดานความพรอมของนสต และดานความพรอมของปจจยเกอหนน มความเพยงพอและความเหมาะสมอยในระดบมาก 2) การประเมนดานกระบวนการ ในดานกระบวนการการจดการเรยนการสอนและดานกระบวนการวดผลและประเมนผล มความเหมาะสมอย ในระดบมาก 3) การประเมนดานผลผลต ในดานคณลกษณะของนสตหลงการเรยนแบบ PBL มความเหมาะสมในระดบมาก และผลสมฤทธทางการเรยนยงสงขน อยางมนยส าคญทระดบ .01

เกยรตก าจร กศล และคณะ (2551) เปรยบเทยบคณลกษณะและทกษะการคดอยางม วจารณญาณกอนและหลงการเรยนแบบ PBL ในวชาปฏบตการพยาบาลเดกและวยรน ของนกศกษาพยาบาลชนปท 3 ส านกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ จ านวน 35 คน ทเรยนใน ภาคการศกษาท 1/2549 เครองมอวดคณลกษณะการคดอยางมวจารณญาณและทกษะการคดอยางมวจารณญาณ มความเทยง .86 และ .72 ตามล าดบ ผลการศกษาพบวา นกศกษาสวนใหญมคณลกษณะและทกษะการคดอยางมวจารณญาณในดานการอนมานสงสด รองลงมา คอ มคณลกษณะดานความอยากรอยากเหน และการเปดใจกวาง หลงการเรยนแบบ PBL คณลกษณะและทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาสงกวาระดบกอนการเรยนแบบ PBL อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

40

โสภาพนธ สอาด (2553) พฒนาการสอนแบบ PBL ผานสออเลกทรอนกสส าหรบ นกศกษาพยาบาลชนปท 4 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน จงหวดนนทบร ในหวขอการรกษาพยาบาลเบองตน กลมทดลอง 30 คน เรยนแบบ PBL ผานสออเลกทรอนกส และกลมควบคม 30 คน เรยนดวยวธ PBL ตามปกต ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางการพยาบาลหลงเรยนของกลมทดลองและกลมควบคมสงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ผลสมฤทธทางการเรยและความสามารถในการแกปญหาของกลมทดลองไมแตกตางจาก กลมควบคม ผเรยนผานสออเลกทรอนกสกลาววา วธการทใชมความเหมาะสมในระดบมาก

สระพรรณ พนมฤทธ และคณะ (2554) พฒนาการเรยนแบบ PBL และการก ากบตนเอง เพอสงเสรมการคดวจารณญาณและการรบรอตสมรรถนะของนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 หลกสตรประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พะเยา การประเมนประสทธผลของการสอนทง 2 รปแบบ พบวา ไมมกรยารวมระหวางแรงจงใจใฝสมฤทธและวธสอน นกศกษากลมทมแรงจงใจใฝสมฤทธสงมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกศกษากลมทมแรงจงใจใฝสมฤทธต า อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 นกศกษากลม PBL มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกศกษากลมทเรยนโดยใชการก ากบตนเอง อยางมนยส าคญทระดบ .05 อยางไรกตาม นกศกษาทงสองกลมมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกศกษากลมควบคม อยางมนยส าคญทระดบ .01 นกศกษากลมทดลองมการรบรอตสมรรถนะและการคดวจารณญาณสงกวากลมควบคม อยางมนยส าคญทระดบ .05

ทองปาน บญกศล และคณะ (2555) ท าการวจยเชงกงทดลองแบบกลมเดยวทวดผลกอน และหลงการแทรกแซง เพอศกษาผลของการใชรปแบบการเรยนการสอนตอความสามารถในการถายโยงความรและความสามารถในการปฏบตงานของนกศกษาพยาบาล ในรายวชากายวภาคศาสตรและสรรวทยาและหลกการและเทคนคการพยาบาล ส าหรบนกศกษาพยาบาล 30 คน ในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พระพทธบาท เปนระยะเวลา 1 ภาคการศกษา ในปการศกษา 2554 ผลการวจยพบวา ความสามารถใน การถายโยงความรและความสามารถในการปฏบตงานของนกศกษาพยาบาลหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

เพญประภา เบญจวรรณ และอรยา คหา (2557) ประเมนผลการเรยนแบบ PBL ใน วชาโภชนาการและโภชนบ าบด เรองพษภยของอาหาร นกศกษาชนปท 1 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร ปการศกษา 2552 จ านวน 43 คน ซงเลอกมาแบบสมอยางมระบบ ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 การสอนดวย PBL ใชเวลา 8 สปดาห ๆ ละ 3 ชวโมง รวม 24 ชวโมง การวดผลกอนและหลงการจดการเรยนรดวยแบบทดสอบฉบบเดยวกน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงการเรยนรสงขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ความพงพอใจในการเรยนรแบบ PBL อยในระดบมาก

41

Choi (2004) ศกษาผลของ PBL ตอการรคด การคดอยางมวจารณญาณ และทกษะ การแกปญหา โดยมรปแบบของการวจยเปนแบบการวดผลกอนและหลงการสอน กลมตวอยาง คอ นกศกษาพยาบาล 76 คน ทเรยนวชากระบวนการทางการพยาบาล ในโรงเรยนการพยาบาล 2 แหง ทเขารวมโครงการวจยในกลมทดลองและกลมควบคม โจทยปญหาของ PBL ทใชถกพฒนาขนจากต าราเรยนและประวตการรกษาของผปวย และมการทดสอบความตรงของเนอหา การศกษาประเมนการรคดและกระบวนการแกปญหาโดยใชแบบสอบถามซงถกพฒนาขนเอง สวนการคดอยางมวจารณญาณถกประเมนโดย CCTST (California Critical Thinking Skill Test) ฉบบป 2000 ผลการวจยพบวา PBL มสวนชวยพฒนาการรคดและกระบวนการแกปญหา แตไมมผลตอการคดอยางมวจารณญาณ นอกจากนพบวา การรคดและกระบวนการแกปญหามความสมพนธกน แตกระบวนการแกปญหาและการคดอยางมวจารณญาณไมมความสมพนธกน สรปไดวา PBL มผลทางบวกตอการศกษาทางการพยาบาล เพอเปนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกศกษาพยาบาล

Koh และคณะ (2008) ทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบในเรองผลของ PBL ใน โรงเรยนแพทยตอสมรรถนะของแพทยภายหลงส าเรจการศกษา ผวจยสบคนงานวจยจากฐานขอมล MEDLINE, EMBASE, CINAHL, PsycINFO, Cochrane และวารสารการศกษาทางการแพทย 5 ฉบบ จากฉบบลาสดจนถงวนท 31 ตลาคม 2549 การศกษาพบบทความวชาการทเกยวของ 102 บทความ แตมเพยง 13 บทความทถกคดเลอก บทความทงหมดมกลมควบคมท ไดรบการสอนแบบปกต ผลการศกษาพบวา ผลจากการประเมนความสามารถดวยตนเองชวา การเรยนรแบบ PBL มผลดอยางชดเจนตอสมรรถนะ 8 จาก 37 ดาน ผลจากการสงเกตสรปวา การเรยนรแบบ PBL มผลดอยางชดเจนตอสมรรถนะ 7 ดาน สวนใหญของสมรรถนะทพบวาดกวา (จากทงการประเมนตนเองและการสงเกต) เปนสมรรถนะในมตของความรและมตทางสงคม สมรรถนะ 4 ดานทมหลกฐานระดบปานกลางถงมากทยนยนถงผลดของ PBL ทงจากการประเมนตนเองและการประเมนดวยการสงเกต นนคอ การจดการกบความไมแนนอน (หลกฐานชดเจน) การเขาใจถงประเดนทางกฎหมายและจรยธรรมในการรกษาผปวย (หลกฐานชดเจน) ทกษะการสอสาร (หลกฐานปานกลาง) และทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยตนเอง (หลกฐานปานกลาง)

Strobel และ Barneveld (2009) วเคราะหอภมานเชงคณภาพ (qualitative meta-analysis) โดยเปรยบเทยบขอสมมตฐานและขอคนพบของการอภวเคราะหตาง ๆ ทสงเคราะหผลของ PBL เปรยบเทยบกบการสอนแบบดงเดม งานวจยสรปไดวา PBL มความเหนอกวาในดานการคงอยของความรในระยะยาว ดานการพฒนาทกษะ และความพงพอใจของผเรยนและผสอน ในขณะทวธการสอน แบบดงเดมมประสทธผลสงกวาในการจดจ าความรในระยะสนทวดผลโดยขอสอบใบประกอบวชาชพ

Galvao และคณะ (2014) ทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบและวเคราะหอภมาน งานวจย เพอประเมนผลของ PBL ตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาเภสชศาสตร ผวจยสบคนงานวจยทเปรยบเทยบ PBL กบการเรยนรแบบดงเดมในหลกสตรเภสชศาสตร (ทงบณฑตศกษาและ

42

ปรญญาตร) ในฐานขอมลหลกจนถงมกราคม 2557 งานวจย 5 เรองถกคดเลอกจากงานวจย 1,988 เรองทถกคนพบในฐานขอมล เพอใชในการทบทวนวรรณกรรมน งานวจย 5 เรองนประเมนความเหนของนกศกษาตอการเรยนโดยวธ PBL วา ท าใหนกศกษาพรอมกบการท างานเพยงใด และยงเปรยบเทยบ ผลการเรยนของนกศกษาในการสอบกลางภาคและปลายภาค นกศกษาทเรยนโดยวธ PBL ท าคะแนนไดดกวาในการสอบกลางภาค (odds ratio [OR] = 1.46; confidence interval [IC] 95%: 1.16, 1.89) และในการสอบปลายภาค (OR = 1.60; IC 95%: 1.06, 2.43) เมอเปรยบเทยบกบนกศกษาทใชวธการเรยนแบบดงเดม การศกษาไมพบความแตกตางในเรองความเหนของนกศกษา ผลการศกษาสรปไดวา ความรของนกศกษาในหลกสตรเภสชศาสตรพฒนาขนโดยใชการเรยนแบบ PBL

43

บทท 3 วธกำรวจย

รปแบบกำรวจย การศกษาน เปนการวจยกงทดลองในตวอยางกลมเดยวแบบวดกอนและหลงการแทรกแซง การศกษานไมมกลมควบคม เพราะจ านวนกลมตวอยางหรอจ านวนนกศกษาตอชนปในหลกสตรมจ านวนนอย อกทงเปนการทดสอบวธการสอนในเนอหาทเรยนจรงในชนปท 2 ท าใหไมสามารถใชนกศกษาชนปอนเปนกลมควบคมได กรอบแนวคดกำรวจย การศกษาก าหนดกรอบแนวคดดงแสดงในรปท 3.1 ในการวจยน การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หมายถง การเรยนรตามหลกการของทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (constructivism) โดยนกศกษาสรางความรใหมจากสถานการณทเปนปญหาซงเปนตวกระตนใหนกศกษาใฝหาความรเพอแกปญหาผานการท างานรวมกนเปนกลม

รปท 3.1 กรอบแนวคดการวจย

กอนกำรแทรกแซง

1. ผลสมฤทธทางการเรยน 2. ความสามารถในการแกปญหา

กจกรรมกำรเรยนร แบบ PBL ในรำยวชำ

เภสชกรรมคลนกเบองตน

หลงกำรแทรกแซง

1. ผลสมฤทธทางการเรยน 2. ความสามารถในการแกปญหา 3. ทกษะการเรยนรของนกศกษา 4. ความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 5. ความพรอมและความเหมาะสมของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

44

ประสทธผลของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในการวจยนวดจาก 1) ผลสมฤทธทางการเรยนทเปลยนไป ซงหมายถง คะแนนจากการสอบกอนและหลงการเรยนแบบ PBL ในหวขอเรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา ซงเปนเนอหาในรายวชา เภสชกรรมคลนกเบองตนทจดกจกรรมการเรยนดวย PBL 2) ความสามารถในการแกปญหาทเปลยนไป ซงหมายถง คะแนนจากการสอบกอนและหลงการเรยนแบบ PBL โดยแบบทดสอบทสรางตามแนวคดของ Weir (1974) ทผวจยปรบและพฒนาใหเหมาะสมกบการวจยน โดยระบวาความสามารถในการแกปญหาแบงออกเปน 3 ขนตอน ไดแก ก) ขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาจากสถานการณทก าหนด ข) ขนวเคราะหปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกสาเหตของปญหาจากสถานการณทก าหนด และ ค) ขนก าหนดวธการแกปญหา หมายถง ความสามารถในการหาคดวธการแกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหา 3) ทกษะการเรยนรของนกศกษาซงวดใน 4 ดาน ไดแก ทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม ทกษะการสอสาร และทกษะการเรยนรดวยตนเอง 4) ความคดเหนตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ใน 6 ดาน ไดแก ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) ดานเนอหา (โจทยปญหา) ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน ดานการวดและประเมนผลการเรยน และดานผเรยน 5) ความพรอมและความเหมาะสมของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการจดการเรยนรแบบ PBL ซงวดโดยการสมภาษณอาจารยประจ ากลมและการสนทนากลมนกศกษาเกยวกบความพรอมและความเหมาะสมของ ก) ดานปจจยน าเขา ไดแก ความพรอมของอาจารยผสอนและนกศกษา ตลอดจนปจจยเกอหนน ข) ดานกระบวนการ ไดแก กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล และ ค) ดานผลผลต ไดแก คณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรของรายวชา กลมตวอยำง กลมตวอยางในการวจย คอ นกศกษาทกราย (19 คน) ในหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ชนปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 กำรพฒนำโจทยปญหำและแบบวดตำง ๆ กำรพฒนำโจทยปญหำส ำหรบกำรเรยนรแบบ PBL

การพฒนาโจทยปญหาทใชในกจกรรมการเรยนรแบบ PBL มรายละเอยดดงน

45

1. ผวจยเตรยมโดยศกษาเอกสารตอไปนเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน ก) เอกสารและงานวจยทเกยวกบ PBL เพอใหเขาใจแนวคดของการเรยนแบบน ข) แผนทแสดงการกระจายความรบผดชอบมาตรฐานผลการเรยนรสรายวชา (curriculum mapping)

ของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2556 สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม

ค) ประมวลรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน ในสวนของวตถประสงครายวชา ผลการเรยนร รายวชา ค าอธบายรายวชา และเนอหารายวชา วชานถกใชในการสอนแบบ PBL ส าหรบการวจยน เพราะผวจยเปนผรวมสอนในรายวชาน ท าใหสะดวกในการปรบเปลยนวธการสอน รายวชานอยในหมวดวชาชพ กลมทกษะวชาชพเฉพาะของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชา เทคนคเภสชกรรม การเรยนใชเวลา 1 ภาคการศกษา หรอ 18 สปดาห ๆ ละ 3 คาบ 2. การสรางโจทยปญหา มขนตอนดงน ก) ก าหนดหวเรองทน ามาสอนแบบ PBL คอ เนอหาในสปดาหท 7–10 และสปดาหท 15–18 ประกอบดวยหวขอ 1) การตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และ 2) การคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา เนอหาทง 2 เรองถกเลอกเพราะเปนเรองเกยวกบปญหาดานเภสชกรรมคลนก จงสามารถน าโจทยปญหาทเสมอนสถานการณจรงมาใชตามขนตอนของ PBL เพอใหนกศกษาไดฝกทกษะการคดวเคราะห การคดแกปญหา การท างานกลม การสอสารอยางมประสทธภาพ การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการคนหาขอมลซงนกศกษามทกษะในการคนขอมลมาจากการเรยนรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศในชนปท 1 ภาคเรยนท 3 รวมทงท าใหนกศกษาเกดความรและความเขาใจในเนอหา การเรยนในหวขอการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา ใชเวลาหวขอละ 10 ชวโมง (หรอ หวขอละ 4 ครง) ผวจยพฒนาโจทยปญหา 6 โจทยส าหรบแตละหวขอ ข) ผวจยสรางโจทยปญหาทง 12 โจทยโดยใหเปนสถานการณทมลกษณะคลมเครอ ไมชดเจน พบบอย มความซบซอน และสามารถกระตนใหเกดค าถามไดครอบคลมสาระ ตลอดจนมค าตอบตอสถานการณทหลากหลายหรอมทางแกไขปญหาไดหลายทาง หลงจากนน ผวจยน าโจทยปญหาใหอาจารยทปรกษาพจารณาและปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษา แลวน า โจทยปญหาทงหมดใหผเชยวชาญ 3 ทานเปนผตรวจสอบความสอดคลองของโจทยปญหากบเนอหาทสอน ผเชยวชาญประกอบดวย ผเชยวชาญดานการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก ซงมประสบการณการสอนแบบ PBL และการสอนแบบ didactic strategies มากกวา 5 ป ผเชยวชาญดานเภสชกรรมคลนก ซงมประสบการณการสอนวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน และเภสชวทยาในหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม มากกวา 10 ป และผเชยวชาญดานการวดตวแปรทางจตวทยาสขภาพ การประเมนจะได

46

คะแนน +1 ส าหรบโจทยปญหาทสอดคลองกบเนอหา คะแนน 0 ส าหรบโจทยปญหาทผเชยวชาญไมแนใจในความสอดคลองกบเนอหา คะแนน -1 ส าหรบโจทยปญหาทแนใจวาไมสอดคลองกบเนอหา หลงจากนน น าผลการประเมนของผเชยวชาญเฉลยกนเพอค านวณดชนความสอดคลองของโจทยปญหากบเนอหา ซงเรยกวา ดชน IOC หรอ Index of Item-Objective Congruence (บญชม ศรสะอาด, 2545) หาก IOC ≥ 0.50 ถอวาเปนโจทยปญหาทใชได ผลการประเมนโจทยปญหาทง 12 โจทยโดยผเชยวชาญ 3 ทานพบวา มคา IOC เทากบ 1.00 แสดงวา โจทยปญหามความสอดคลองกบเนอหา โจทยปญหาทง 12 โจทยแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 1 กำรพฒนำแบบทดสอบวดผลสมฤทธทำงกำรเรยน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (หรอความรและความเขาใจจากการเรยนร) ในหวขอการตดตามอาการไมพงประสงคฯ เปนแบบทดสอบอตนยประยกตหรอทเรยกยอ ๆ วา MEQ (modified essay question) จ านวน 15 ขอ สวนแบบทดสอบเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ เปนแบบทดสอบ MEQ จ านวน 16 ขอ ขนตอนในการสรางและหาคณภาพแบบทดสอบมดงน 1. ผวจยศกษาต ารา หนงสอ และเอกสารค าสอนวชาเภสชวทยาและเภสชกรรมคลนก เพอสรางโจทยสถานการณเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ จ านวน 6 โจทย และเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ จ านวน 4 โจทย หลงจากนนสรางค าถามปลายเปดและขอมลประกอบในแตละโจทยสถานการณ แบบทดสอบแตละหนาจะใหขอมลทเพยงพอส าหรบตอบค าถามเฉพาะในหนานน โดยผสอบไมสามารถเปดดขอมลในหนาตอไปหรอยอนกลบไปอานหรอแกค าตอบของขอทตอบไปแลว 2. ผวจยสรางโมเดลค าตอบ ก าหนดน าหนกคะแนน เวลาทใชในการท าแบบทดสอบแตละขอ และการตรวจใหคะแนนค าตอบ 3. การตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนท าเหมอนกบการพฒนาโจทยปญหาส าหรบใชในการสอน คอ ใหอาจารยทปรกษาพจารณาและผเชยวชาญ 3 ทานประเมนเครองมอในเรองความสอดคลองของขอค าถามกบเนอหา โดยผเชยวชาญ 3 ทานเปนทานเดยวกบทประเมนโจทยปญหาส าหรบใชในการสอน หลงจากนนน าความเหนของผเชยวชาญมาค านวณคา IOC ผลการประเมนค าถามทง 31 ขอโดยผเชยวชาญ 3 ทานพบวา มคา IOC เทากบ 1.00 แสดงวา ค าถามมความสอดคลองกบเนอหา ค าถามทง 31 ขอทใชแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 2 4. การหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2 ฉบบ โดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคพบวา ความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ เทากบ 0.53 และ 0.79 ตามล าดบ

47

กำรพฒนำแบบทดสอบควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ ผวจยสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เปนแบบทดสอบแบบ MEQ จ านวน 15 ขอ เพอใชทดสอบกอนและหลงเรยนแบบ PBL ขนตอนในการสรางแบบทดสอบมดงน 1. ผวจยก าหนดสถานการณดานเภสชกรรมและดานสาธารณสข 5 สถานการณทเกดขนไดบอยซงพบจากการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ หลงจากนนสรางค าถามปลายเปด ในการทดสอบผ ตอบตองอานสถานการณท ก าหนด และตอบค าถามโดยวเคราะหขอมลท มอย ใน โจทยสถานการณ รปแบบของการวดเปนแบบ MEQ แบบทดสอบแตละหนาจะใหขอมลทเพยงพอส าหรบตอบค าถามเฉพาะในหนานน โดยผสอบไมสามารถเปดดขอมลในหนาตอไปหรอยอนกลบไปอานหรอ แกค าตอบของขอทตอบไปแลว 2. สรางโมเดลค าตอบ ก าหนดน าหนกคะแนน เวลาทใชในการท าแบบทดสอบแตละขอ และการตรวจใหคะแนนค าตอบ การสรางแบบทดสอบท าโดยองขนตอนในการแกปญหาตามแนวคดของ Weir (1974) ทผวจยปรบและพฒนาใหเหมาะสมกบการวจยน โดยระบวาความสามารถในการแกปญหาแบงออกเปน 3 ขนตอน ไดแก ก) ขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาจากสถานการณทก าหนด ข) ขนวเคราะหปญหา หมายถง ความสามารถในการบอกสาเหตของปญหาจากสถานการณทก าหนด และ ค) ขนก าหนดวธการแกปญหา หมายถง ความสามารถในการหาคดวธการแกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหา เพอใหสอดคลองกบการเรยนรแบบ PBL ซงขนตอนสดทายของ PBL คอ การสงเคราะหค าตอบเพอแกไขโจทยปญหา 3. การตรวจสอบคณภาพของแบบวดนใชวธการเดยวกบแบบวดอนทกลาวมาแลว ผลการประเมนค าถาม 15 ขอในประเดนความสอดคลองกบสงทตองการวดโดยผเชยวชาญ 3 ทาน มคา IOC ส าหรบความสอดคลองเทากบ 1.00 แสดงวา ค าถามมความสอดคลองกบเนอหา ค าถามทง 15 ขอทใชแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 3 4. การหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหาโดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคพบวา ความเชอมนของแบบทดสอบ เทากบ 0.67 กำรพฒนำแบบประเมนทกษะกำรเรยนรของนกศกษำในกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL แบบประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาในกจกรรมแบบ PBL จ านวน 20 ขอถกสรางขนเพอใหอาจารยประจ ากลมประเมนนกศกษาแตละคนในกลม ขนตอนในการสรางและหาคณภาพแบบประเมนมดงน 1. ผวจยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแบบประเมนทกษะการเรยนร แบบ PBL และสรปวา ควรวดทกษะการเรยนรใน 4 ดานหลก คอ การแกปญหา การท างานกลม การสอสาร และการเรยนรดวยตนเอง แบบประเมนมจ านวน 20 ขอในรปแบบของมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ คอ ปฏบตไดถกตองและเปนแบบอยางใหผ อน (4 คะแนน) ปฏบตไดถกตองดวยตนเอง (3 คะแนน)

48

ปฏบตไดถกตองเมอไดรบค าแนะน าเพมเตม (2 คะแนน) และปฏบตไดถกตองตามค าสงหรอค าบอก (1 คะแนน) 2. หลงจากนนน าแบบประเมนทสรางไปปรกษาอาจารยทปรกษาและเขาสการพจารณาของผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ผลการประเมนความสอดคลองของขอค าถามจ านวน 20 ขอ โดยผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน มความเหนวา ขอค าถามมความสอดคลองกบเนอหา (IOC=1.00) ค าถามทใชแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 4 3. การหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาในกจกรรม PBL เรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯและเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ โดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคพบวา ความเชอมนของแบบประเมนทงฉบบ เทากบ 0.97 และ 0.93 ตามล าดบ แบงเปนทกษะการแกปญหา 6 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.88 และ 0.78 ตามล าดบ ทกษะการท างานกลม 4 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.96 และ 0.87 ตามล าดบ ทกษะการสอสาร 5 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.82 และ 0.90 ตามล าดบ ทกษะการเรยนรดวยตนเอง 5 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.84 และ 0.91 ตามล าดบ กำรพฒนำแบบสอบถำมควำมคดเหนของนกศกษำตอกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL แบบสอบถามความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมแบบ PBL จ านวน 38 ขอใชวดความรสกของนกศกษาภายหลงการรวมกจกรรมการเรยนร ขนตอนในการสรางและหาคณภาพแบบสอบถามมดงน 1. ผวจยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ หลงจากนนก าหนดความคดเหนของนกศกษา 6 ดานหลกทจะสอบถาม ไดแก ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) ดานเนอหา (โจทยปญหา) ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน ดานการวดและประเมนผลการเรยน และดานผเรยน แบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ เหนดวยมากทสด (5) เหนดวยมาก (4) เหนดวยปานกลาง (3) เหนดวยนอย (2) และเหนดวยนอยทสด (1) 2. การตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถามโดยผเชยวชาญจ านวน 3 ทานไดคา IOC ส าหรบความสอดคลองของขอค าถามจ านวน 38 ขอ เทากบ 1.00 ค าถามทใชแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 5 3. การหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบสอบถามความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมแบบ PBL เรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯและเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ โดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคพบวา ความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ เทากบ 0.94 และ 0.94 ตามล าดบ แบงเปน ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) 9 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.90 และ 0.90 ตามล าดบ ดานเนอหา (โจทยปญหา) 5 ขอ ไดคาความเชอม น เทากบ 0.83 และ 0.89 ตามล าดบ ดานกจกรรมการเรยนการสอน 7 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.86 และ 0.83 ตามล าดบ ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน 6 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.88 และ 0.87 ตามล าดบ

49

ดานการวดและประเมนผลการเรยน 6 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.89 และ 0.95 ตามล าดบ และดานผเรยน 5 ขอ ไดคาความเชอมน เทากบ 0.87 และ 0.80 ตามล าดบ กำรพฒนำแบบสมภำษณอำจำรยประจ ำกลมเกยวกบกำรจดกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL แบบสมภาษณอาจารยประจ ากลมเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL เปนแบบสมภาษณชนดมโครงสราง (structured interview) การทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการประเมนโครงการและหลกสตรบงบอกวา การประเมนความพรอมและความเหมาะสมของกจกรรม PBL ควรประเมนในดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการ และดานผลผลต ดานปจจยน าเขา ไดแก ความพรอมของอาจารยผสอน ความพรอมของนกศกษา ความพรอมของปจจยเกอหนน ดานกระบวนการ ไดแก กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล และดานผลผลต ไดแก คณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรของรายวชา การตรวจสอบคณภาพของแบบสมภาษณทง 20 ขอโดยผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ไดคา IOC ความสอดคลองของค าถาม เทากบ 1.00 ค าถามทใชแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 6 กำรพฒนำค ำถำมในกำรสนทนำกลมส ำหรบนกศกษำเกยวกบกำรจดกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL ค าถามในการสนทนากลม (focus group discussion) ในนกศกษาเกยวกบความพรอมและความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL มแนวคดเหมอนค าถามสมภาษณในกลมอาจารยประจ ากลม คอ แบงออกเปน 3 ดานหลก คอ ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการ และดานผลผลต ในดานปจจยน าเขา ไดแก ความพรอมของอาจารยผสอน ความพรอมของนกศกษา ความพรอมของปจจยเกอหนน ดานกระบวนการ ไดแก กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล ดานผลผล ต ไดแก คณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรของรายวชา แตค าถามถกออกแบบใหเหมาะกบการสนทนากลม คอ เปนแบบสมภาษณแบบกงโครงสราง (semi-structured interview) ทใชสนทนากบนกศกษาจ านวน 3 กลม กลมละ 3 คน ผลการประเมนความสอดคลองของขอค าถามจ านวน 15 ขอ โดยผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน มความเหนวา ค าถามมความสอดคลองกบเนอหา คา IOC เทากบ 1.00 ค าถามทใชแสดงอยในภาคผนวก ก เครองมอท 7 กำรสอนในหวขอเรองกำรตดตำมอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำและผลตภณฑสขภำพ ในการสอนเรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ ม ขนตอนดงน

1) ผวจยแจกคมอการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน ใหแกอาจารยประจ ากลม และจดอบรมเรองการเรยนรแบบ PBL ใหอาจารยประจ ากลมและนกศกษา โดยมผวจยเปนวทยากร เพอใหอาจารยประจ ากลมและนกศกษาเขาใจถงกระบวนการเรยนรแบบ PBL บทบาทหนาทของสมาชกในกลม บทบาทของอาจารยประจ ากลม เปาหมายของการเรยนรแบบ PBL

50

จดประสงคของการเรยนรแบบ PBL ประโยชนจากการเรยนรแบบ PBL และวธการวดและประเมนผลของการเรยนรแบบ PBL 2) ผวจยชแจงการจดการเรยนการสอนรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน ปการศกษา 2558 ในหวขอจดประสงครายวชา ค าอธบายรายวชา ผลการเรยนร เนอหา การวดและประเมนผล และแผนการสอนใหอาจารยประจ ากลมและนกศกษา หลงจากนนผวจยแบงกลมนกศกษาออกเปน 3 กลม แตละกลมจะมจ านวนนกศกษา 6–7 คน และมอาจารยประจ ากลม 1 ทาน 3) ผวจยใหนกศกษาท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ ซงเปนขอสอบแบบ MEQ (ภาคผนวก ก เครองมอท 2) กอนการเรยน (pre–test) ซงประกอบดวย 6 โจทยสถานการณโดยมค าถาม 15 ขอ (คะแนนเตม 50 คะแนน) การสอบใชเวลา 53 นาท หลงจากนนใหนกศกษาท าแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหา กอนการเรยน (pre–test) ซงเปนขอสอบแบบ MEQ (ภาคผนวก ก เครองมอท 3) จ านวน 5 โจทยสถานการณ โดยม 15 ขอค าถาม (คะแนนเตม 45 คะแนน) ใชเวลาในการสอบ 45 นาท

4) ผวจยเรมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL โดยใหอาจารยประจ ากลมและนกศกษาด าเนน กจกรรมการเรยนรแบบ PBL ตามแผนการสอน โดยมขนตอนดงน รปท 3.2 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL

1. ขนน ำเขำสบทเรยน 1.1 ผวจยแจงวตถประสงคการเรยนรแบบ PBL วธการเรยนรใหอาจารยประจ ากลมและนกศกษาทราบ 1.2 ผวจยใหนกศกษาแตละกลมเลอกประธานและเลขานการ (หมนเวยนกนเปนประธานและเลขานการ ในแตละครงของกจกรรมการเรยนร)

1.3 ผวจยน าเสนอสถานการณปญหาทเกยวของกบเนอหา เพอใหนกศกษาสามารถมองเหนลกษณะของปญหาอยางกวาง ๆ

51

รปท 3.2 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL (ตอ)

2. ขนกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL 7 ขนตอน โดยขนตอนท 2.1–2.5 เปนขนตอนภายในกระบวนการกลมในหองเรยน ขนตอนท 2.6 เปนกจกรรมของผเรยนรายบคคลนอกหองเรยน และขนตอนท 2.7 เปนกจกรรมทกลบมาในกระบวนการกลมอกครง

ผวจยแจกโจทยปญหาใหอาจารยประจ ากลมและนกศกษาทง 3 กลม โดยทกกลมไดรบ โจทยปญหา 2 โจทย/ครง ซงแตละกลมไดรบโจทยปญหาทเหมอนกน หลงจากนนแตละกลมด าเนนกจกรรมการเรยนรดงแสดงในตารางท 3.1 โดยใชขนตอนของ PBL 7 ขนตอนดงน

2.1 กลมนกศกษาท าความเขาใจหรอท าความกระจางในค าศพททอยในโจทยปญหานน เพอใหเขาใจตรงกน (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการท างานกลมและทกษะการสอสารของนกศกษารายบคคล)

2.2 กลมนกศกษารวมกนระบปญหาหลกทปรากฏในโจทยปญหานนวาเปนปญหาอะไร (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม และทกษะการสอสารของนกศกษารายบคคล)

2.3 กลมนกศกษาระดมสมองเพอวเคราะหปญหา อภปรายหาค าอธบาย แตละประเดนปญหาวาเปนอยางไร เกดขนไดอยางไร ความเปนมาอยางไรโดยอาศยพนความรเดมเทาทนกศกษามอย (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม และทกษะการสอสารของนกศกษารายบคคล)

2.4 นกศกษาในกลมรวมกนตงสมมตฐานเพอตอบปญหาประเดนตาง ๆ พรอมจดล าดบความส าคญของสมมตฐานทเปนไปไดอยางมเหตผล (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม และทกษะการสอสารของนกศกษารายบคคล)

2.5 กลมนกศกษาประเมนตนเองวามความรเรองอะไรบาง มเรองอะไรทยงไมรหรอขาดความร และความรอะไรจ าเปนทจะตองใชเพอพสจนสมมตฐาน ซงเชอมโยงกบโจทยปญหาทได ขนตอนนกลมก าหนดประเดนการเรยนรเพอจะไปคนควาหาขอมลตอไป (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการท างานกลมและทกษะการสอสารของนกศกษารายบคคล)

2.6 นกศกษาในกลมแตละคนคนควาหาขอมลและศกษาเพมเตมจากทรพยากรการเรยนร ตาง ๆ พรอมประเมนความถกตอง (กจกรรมของผเรยนรายบคคลนอกหองเรยน) กลบมาพบกนในอก 7 วนในขนตอน 2.7 (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการเรยนรดวยตนเองของนกศกษารายบคคล)

2.7 กลมนกศกษาน าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะห อธบาย พสจนสมมตฐานและประยกตใหเหมาะสมกบโจทยปญหา พรอมสรปเปนแนวคดหรอหลกการทวไป (อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานกลม และทกษะการสอสารของนกศกษารายบคคล)

52

รปท 3.2 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL (ตอ) ตำรำงท 3.1 กจกรรมการเรยนร เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพจ านวนชวโมงเรยน 10 ชวโมง (เรยน 4 ครง ๆ ละ 150 นาท) สปดำหท โจทยปญหำ

กจกรรมกำรเรยนร PBL ระยะเวลำ กำรประเมน

สปดำหท 1 โจทยปญหาท 1 “ขาฉนบวม” โจทยปญหาท 2 “ไอไมหยด”

ขนน ำเขำสบทเรยน ขนกจกรรมกำรเรยนร PBL (ตามรปท 3.2) ขนตอนท 2.1–2.5 ของ PBL โจทยปญหาท 1 และ 2 ขนตอนท 2.6 ของ PBL (self-directed learning) โจทยปญหาท 1 และ 2

90 นาท

60 นาท

ใชเวลานอกคาบ

เรยน

ระหวางกจกรรมการเรยนร อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษารายบคคล 4 ดาน ไดแก 1. ทกษะการแกปญหา 2. ทกษะการท างานกลม 3. ทกษะการสอสาร 4. ทกษะการเรยนรดวยตนเอง เกณฑกำรประเมน คอ คะแนน 4 หมายถง ปฏบตไดถกตองและเปนแบบอยางใหผอน คะแนน 3 หมายถง ปฏบตไดถกตองดวยตนเอง คะแนน 2 หมายถง ปฏบตไดถกตองเมอไดรบค าแนะน าเพมเตม คะแนน 1 หมายถง ปฏบตไดถกตองตามค าสง หรอค าบอก

สปดำหท 2 โจทยปญหาท 3 “ปวดเมอยไปทงตว” โจทยปญหาท 4 “ฉนคลนไส”

ขนตอนท 2.7 ของ PBL โจทยปญหาท 1 และ 2 ขนสรปผลกำรเรยนร ขนกจกรรมกำรเรยนร PBL (ตามรปท 3.2) ขนตอนท 2.1–2.5 ของ PBL โจทยปญหาท 3 และ 4 ขนตอนท 2.6 ของ PBL (self-directed learning) โจทยปญหาท 3 และ 4

40 นาท

50 นาท

60 นาท

ใชเวลานอกคาบ

เรยน

3. ขนสรปผลกำรเรยนร นกศกษาแตละกลมน าเสนอตอชนเรยนถงวธการแกไขปญหาในโจทยปญหา อาจารยประจ ากลมและนกศกษาทกกลมรวมกนอภปรายและสรปความรทไดจากการศกษาคนควาทงหมด รวมทงปญหาหรอขอผดพลาดทเกดขนขณะด าเนนกจกรรมการเรยนร (50 นาท)

53

ตำรำงท 3.1 กจกรรมการเรยนร เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ จ านวนชวโมงเรยน 10 ชวโมง (เรยน 4 ครง ๆ ละ 150 นาท) (ตอ)

5) ผวจยใหนกศกษาท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรองการตดตามอาการไมพงประสงค

จากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ หลงเรยน (post–test) ซงเปนแบบทดสอบชดเดยวกบแบบทดสอบกอนเรยน เพอประเมนเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (ใชเวลา 53 นาท) หลงจากนน ผวจยใหนกศกษาท าแบบสอบถามความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ใชเวลา 30 นาท

6) ผวจยสมภาษณอาจารยประจ ากลมทกคนและจดการสนทนากลมในนกศกษาจ านวน 9 คนซงสมมาจากกลมแตละกลม ๆ ละ 3 คน เกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในดาน ปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลต

สปดำหท โจทยปญหำ

กจกรรมกำรเรยนร PBL ระยะเวลำ กำรประเมน

สปดำหท 3 โจทยปญหาท 5 “ท าไมตาฉนบวม” โจทยปญหาท 6 “ผนแดงลอก”

ขนตอนท 2.7 ของ PBL โจทยปญหาท 3 และ 4 ขนสรปผลกำรเรยนร ขนกจกรรมกำรเรยนร PBL (ตามรปท 3.2) ขนตอนท 2.1–2.5 ของ PBL โจทยปญหาท 5 และ 6 ขนตอนท 2.6 ของ PBL (self-directed learning) โจทยปญหาท 5 และ 6

40 นาท

50 นาท

60 นาท

ใชเวลานอกคาบเรยน

- ระหวางกจกรรมการเรยนร อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษารายบคคล 4 ดาน ไดแก 1. ทกษะการแกปญหา 2. ทกษะการท างานกลม 3. ทกษะการสอสาร 4. ทกษะการเรยนรดวยตนเอง - หลงเสรจสนกจกรรมการเรยนรทง 6 โจทยปญหา นกศกษาท าแบบทดสอบ (post-test)

สปดำหท 4

ขนตอนท 2.7 ของ PBL โจทยปญหาท 5 และ 6 ขนสรปผลกำรเรยนร post–test ผวจยใหนกศกษาท าแบบทดสอบหลงเรยน (post–test) ในเนอหาเรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ

40 นาท

50 นาท 53 นาท

54

7) ผวจยสรปผลการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ ในดานผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการเรยนรของนกศกษา ความคดเหนของนกศกษา ความพรอมและความเหมาะสมของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL และน าเสนอตอกลมผสอน 8) ผวจยและอาจารยประจ ากลมประชมรวมกนเพอปรบปรงและพฒนากจกรรมการเรยนรแบบ PBL หลงจากนนผวจยปรบปรงดานปจจยน าเขาและกระบวนการของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL และน าไปใชกบการสอนในหวขอการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยาตอไป กำรสอนในหวขอเรองกำรคนหำปญหำอนเนองมำจำกยำในขนตอนกำรคยรำยกำรยำ

1) ผวจยใหนกศกษาท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรองการคนหา ปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา ซงเปนขอสอบแบบ MEQ (ภาคผนวก ก เครองมอท 2) กอนการเรยน (pre–test) จ านวน 4 โจทยสถานการณ ประกอบดวยค าถาม 16 ขอ โดยมคะแนนเตม 60 คะแนน (ใชเวลา 60 นาท)

2) ผวจยเรมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL อาจารยประจ ากลมและนกศกษาด าเนน กจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกตามแผนการสอน โดยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ครงนมการปรบปรงและพฒนาดานปจจยน าเขาและกระบวนการ ดงตอไปน

ดำนปจจยน ำเขำ ความพรอมของอาจารย: มการนดประชมอาจารยประจ ากลมทง 3 ทาน เพอพดคย

ท าความเขาใจในโจทยปญหาของ PBL กอนเขารวมกจกรรม PBL แตละครง เพอใหแตละกลมแกไขปญหาในโจทยปญหาไดครอบคลมวตถประสงคการเรยนรของเรองนน และอาจารยประจ ากลมอานบทความวชาการ วารสารทมกรณศกษาใกลเคยงกบโจทยปญหากอนรวมกจกรรม PBL แตละครง

ความพรอมของปจจยเกอหนน: การเปลยนหองเรยนจากหองพนขนบนไดมาใช หองเรยนทเปนพนราบ และมการสนบสนนหนงสอสวนตวดานเภสชวทยาและเภสชกรรมคลนกจากอาจารยประจ ากลม

ดำนกระบวนกำร กระบวนการจดการเรยนการสอน: ในขนตอนท 7 ของ PBL นกศกษาควรมการนดกลม

นอกเวลา เพอน าความรทไดจากการสบคนขอมลตามประเดนการเรยนรของสมาชกทกคนมาสงเคราะหเพอแกไขโจทยปญหา และเมอถงคาบเรยนครงตอไปกลมนกศกษารวมกนอภปรายกนอกครงภายใต การควบคมของอาจารยประจ ากลม

การวดและประเมนผล: กอนมการเรยนการสอนแบบ PBL เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา ในขนตอนการคยรายการยา อาจารยประจ ากลมนดพดคยกบนกศกษาในกลมเปนรายบคคล เพอใหขอมลยอนกลบ จากการประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษารายบคคลทผานกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ใน

55

เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ โดยการชนชมในทกษะ การเรยนรทนกศกษาท าดอยแลว และใหค าแนะน าในทกษะการเรยนรทนกศกษายงมนอยอยเพอนกศกษาจะไดปรบปรงตนเอง

กจกรรมการเรยนร เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคย รายการยาแสดงในตารางท 3.2 ซงสรปไดดงตอไปน

ตำรำงท 3.2 กจกรรมการเรยนร เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา จ านวนชวโมงเรยน 10 ชวโมง (เรยน 4 ครง ๆ ละ 150 นาท) สปดำหท โจทยปญหำ

กจกรรมกำรเรยนร PBL ระยะเวลำ กำรประเมน

สปดำหท 1 โจทยปญหาท 1 “เพราะปวดฟน” โจทยปญหาท 2 “ท าไมทองเสย”

ขนน ำเขำสบทเรยน ขนกจกรรมกำรเรยนร PBL (ตามรปท 3.2) ขนตอนท 2.1–2.5 ของ PBL โจทยปญหาท 1 และ 2 ขนตอนท 2.6 ของ PBL (self-directed learning) โจทยปญหาท 1 และ 2

90 นาท

60 นาท

ใชเวลานอกคาบเรยน

ระหวางกจกรรมการเรยนร อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษารายบคคล 4 ดาน ไดแก 1. ทกษะการแกปญหา 2. ทกษะการท างานกลม 3. ทกษะการสอสาร 4. ทกษะการเรยนรดวยตนเอง เกณฑกำรประเมน คอ คะแนน 4 หมายถง ปฏบตไดถกตองและเปนแบบอยางใหผอน คะแนน 3 หมายถง ปฏบตไดถกตองดวยตนเอง คะแนน 2 หมายถง ปฏบตไดถกตองเมอไดรบค าแนะน าเพมเตม คะแนน 1 หมายถง ปฏบตไดถกตองตามค าสง หรอค าบอก

สปดำหท 2 โจทยปญหาท 3 “กลวแพซ า” โจทยปญหาท 4 “ทงไอ ทงถายเปนเลอด”

ขนตอนท 2.7 ของ PBL โจทยปญหาท 1 และ 2 ขนสรปผลกำรเรยนร ขนกจกรรมกำรเรยนร PBL (ตามรปท 3.2) ขนตอนท 2.1–2.5 ของ PBL โจทยปญหาท 3 และ 4 ขนตอนท 2.6 ของ PBL (self-directed learning) โจทยปญหาท 3 และ 4

40 นาท

50 นาท

60 นาท ใชเวลานอกคาบเรยน

56

ตำรำงท 3.2 กจกรรมการเรยนร เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา จ านวนชวโมงเรยน 10 ชวโมง (เรยน 4 ครง ๆ ละ 150 นาท) (ตอ) สปดำหท โจทยปญหำ

กจกรรมกำรเรยนร PBL ระยะเวลำ กำรประเมน

สปดำหท 3 โจทยปญหาท 5 “หอบและเหนอย” โจทยปญหาท 6 “ตดไสตง”

ขนตอนท 2.7 ของ PBL โจทยปญหาท 3 และ 4 ขนสรปผลกำรเรยนร ขนกจกรรมกำรเรยนร PBL (ตามรปท 3.2) ขนตอนท 2.1–2.5 ของ PBL โจทยปญหาท 5 และ 6 ขนตอนท 2.6 ของ PBL (self-directed learning) โจทยปญหาท 5 และ 6

40 นาท

50 นาท

60 นาท

ใชเวลานอกคาบ

เรยน

- ระหวางกจกรรมการเรยนร อาจารยประจ ากลมประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษารายบคคล 4 ดาน ไดแก 1. ทกษะการแกปญหา 2. ทกษะการท างานกลม 3. ทกษะการสอสาร 4. ทกษะการเรยนรดวยตนเอง - หลงเสรจสนกจกรรมการเรยนรทง 6 โจทยปญหา นกศกษาท าแบบทดสอบ (post-test)

สปดำหท 4

ขนตอนท 2.7 ของ PBL โจทยปญหาท 5 และ 6 ขนสรปผลกำรเรยนร post–test ผวจยใหนกศกษาท าแบบทดสอบหลงเรยน (post–test) ในเนอหาเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา

40 นาท

50 นาท 60 นาท

3) ผวจยใหนกศกษาท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรองการคนหา

ปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา หลงเรยน (post–test) ซงเปนแบบทดสอบชดเดยวกบแบบทดสอบกอนเรยน เพอประเมนเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (ใชเวลา 60 นาท) และแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหาหลงเรยน (post–test) ซ งเปนแบบทดสอบชดเดยวกบแบบทดสอบกอนเรยน เ พอประเมนเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหากอนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (ใชเวลา 45 นาท) 4) ผวจยใหนกศกษาท าแบบสอบถามความคดเหนของนกศกษาตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก ใชเวลา 30 นาท

57

5) ผวจยสมภาษณอาจารยประจ ากลมทกคนและจดการสนทนากลมกบนกศกษาจ านวน 9 คนซงสมมาจากแตละกลม ๆ ละ 3 คน ในประเดนปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 6) ผวจยสรปผลการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL กำรพทกษสทธของผรวมกำรวจย คณะกรรมการจรยธรรมวจยในมนษยของวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ใหความเหนชอบตอโครงรางการวจยน ตามรหสโครงการวจย 017/2558 วนทพจารณา 11 กนยายน 2558 ระยะเวลาทรบรอง 12 กนยายน 2558 – 12 กนยายน 2559 (ภาคผนวก ข) กอนการด าเนนการวจย ผวจยชแจงรายละเอยดของโครงรางการวจยแกอาจารยประจ ากลมและนกศกษาใหเขาใจในประเดนวตถประสงค กระบวนการ ตลอดจนขอด-ขอเสยในการเขารวมการวจย หลงจากนนขอความรวมมอในการเขารวมการวจยจากทงอาจารยประจ ากลมและนกศกษา ผวจยเกบขอมลในการวจยเปนความลบโดยไมเปดเผยตอผอนในลกษณะทท าใหทราบถงตวผใหขอมล กำรวเครำะหขอมล 1. ใชสถตเชงพรรณนา เพอสรปทกษะการเรยนรของนกศกษาและความคดเหนของนกศกษาทมตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก 2. ใชสถตเชงอนมาน paired t-test เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการแกปญหาของนกศกษาในชวงกอนและหลงการแทรกแซง ระดบนยส าคญทางสถตท .05 3. การวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณและการสนทนากลม โดยการวเคราะหเนอหาดวยการเรยบเรยงและบรรยายตามสภาพจรง

58

บทท 4 ผลกำรวจย

ผวจยน าเสนอผลการวจยตามล าดบ ดงน

4.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางและคาความเชอมนของแบบวด 4.2 ผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 4.3 ความสามารถในการแกปญหากอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 4.4 ทกษะการเรยนรของนกศกษาในกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

4.5 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 4.6 ความคดเหนของอาจารยประจ ากลมและนกศกษาตอความพรอมและความเหมาะสม

ของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 4.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยำงและคำควำมเชอมนของแบบวด

จากตารางท 4.1.1 นกศกษาสวนใหญเปนเพศหญง (17 จาก 19 คน) นกศกษาอายอย ในชวง 19-21 ป ในปการศกษา 2557 นกศกษาสวนใหญมเกรดเฉลยสะสมอยท 2.80-3.49 (10 จาก 19 คน) ทเหลอมเกรดเฉลยสะสมนอยกวา 2.80

อาจารยประจ ากลมทง 3 คน มประสบการณในการสอนนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตร วชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม มา 8 -13 ป อาจารยประจ ากลมมความรความสามารถดานเภสชกรรม อาจารยบางทานไดผานการอบรมการจดการเรยน รแบบ PBL จากตางประเทศ บางทานผานการอบรมการพฒนาศกยภาพวทยากรพเลยง (facilitator) (ตารางท 4.1.2) ตำรำงท 4.1.1 ขอมลทวไปของนกศกษา (N=19)

ขอมลทวไป จ ำนวน (คน) รอยละ เพศ ชาย 2 10.53 หญง 17 89.47 อาย 19 ป 5 26.32 20 ป 9 47.36 21 ป 5 26.32 เกรดเฉลยสะสม ปการศกษา 2557 2.79 หรอ ต ากวา 9 47.37 2.80-3.49 10 52.63 3.50 ขนไป 0 0.00

59

ตำรำงท 4.1.2 ขอมลทวไปของอาจารยประจ ากลม (N=3)

อำจำรย ประวตกำรศกษำ ประสบกำรณ กำรท ำงำน

กำรฝกอบรม

คนท 1 - เภสชศาสตรบณฑต - อาจารย วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง 13 ป

- ประชมวชาการ “Adverse drug reactions” (สมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล) - ประชมวชาการ “2nd Conference of the community of Pharmacist for heart & vascular disease of Thailand” (สมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล) - ประชมวชาการ “บทบาทของเภสชกรโรงพยาบาลในการใชยาอยางสมเหตสมผล” (สมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล)

คนท 2 - เภสชศาสตรบณฑต - เภสชศาสตร มหาบณฑต - Ph.D. (Public Health)

- อาจารย วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง 10 ป - ผชวยนกวจย ภาควชาพษวทยา คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน - ผชวยนกวจย วทยาลยวทยาศาสตรสาธารณสข จฬาลงกรณมหาวทยาลย - ผชวยนกวจย Robert Wood Johnson Medical School, University of Medicine and Dentistry, NJ ประเทศสหรฐอเมรกา

- ประชมเชงปฏบตการวจย PAR (สถาบนวชาการสาธารณสขอาเซยน มหาวทยาลยมหดล) - อบรมหลกสตรการพฒนาศกยภาพรองผอ านวยการ/หวหนากลมงาน/หวหนาภาควชา/หวหนาฝาย (สถาบนพระบรมราชชนก) - Neurobehavioral Test Training Robert Wood Johnson Medical School, University of Medicine and Dentistry, New Jersey, USA) - didactic strategies (Fontys University, Netherlands) - ประชมเชงปฏบตการการจดการเรยนการสอนแบบ problem-based learning (สถาบนพระบรมราชชนก) - problem-based learning (McMaster University, Canada)

60

ตำรำงท 4.1.2 ขอมลทวไปของอาจารยประจ ากลม (N=3) (ตอ)

อำจำรย ประวตกำรศกษำ ประสบกำรณ กำรท ำงำน

กำรฝกอบรม

คนท 3 - เภสชศาสตรบณฑต - วทยาศาสตรมหาบณฑต (เภสชกรรมโรงพยาบาล) - Certificate in English as a Second Language - ปรญญาโท MS Organizational Communication - Ph.D. Pharmacy (Social Research in Medicine and Health)

- อาจารย วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง 8 ป - อาจารย มหาวทยาลยรงสต - เภสชกรโรงพยาบาล รพ. ปยะเวท, กทม

- การวจยและพฒนา (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช) - Health Social Science Short Course (University of California, San Francisco, USA) - อบรมหลกสตรการพฒนาศกยภาพรองผอ านวยการ/หวหนากลมงาน/หวหนาภาควชา/หวหนาฝาย (สถาบนพระบรมราชชนก) - Clinical Trial (RCT) Questionnaires (University of Nottingham, UK) - Understanding Evaluation of Public Health (Shelfield, UK) - Social Epidemiology: theories and methods for understanding the social determinants of health (University of Nottingham, UK) - การพฒนาศกยภาพวทยากรพเลยง (facilitator) (สถาบนพระบรมราชชนก)

61

แบบประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาในกจกรรมการเรยนรแบบ PBL และแบบสอบถาม ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในภาพรวมและรายดาน มคาความเชอมนในชวง 0.78-0.97 ถอวามความเชอมนเปนทนาพอใจ (ตารางท 4.1.3)

แบบทดสอบเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ แบบทดสอบเรองการคนหา ปญหาอนเนองมาจากยาฯ และแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหา มคาความเชอมนเทากบ 0.53 0.79 และ 0.67 ตามล าดบ เนองจากแบบทดสอบเปนขอสอบแบบอตนยประยกต (MEQ) และจ านวนขอสอบแตละแบบทดสอบมจ านวนนอย คอ 15-16 ขอ คาความเชอมนในชวง 0.53-0.79 ถอวามความเชอมนเปนทนาพอใจ (ตารางท 4.1.4)

ตำรำงท 4.1.3 คาความเชอมนของแบบวด (แบบประเมนและแบบสอบถาม) ในการวจย (N=19)

แบบวด คำ Cronbach,s alpha

เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ

ทกษะกำรเรยนรของนกศกษำในกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL ทกษะการแกปญหา 0.88 0.78 ทกษะการท างานกลม 0.96 0.87 ทกษะการสอสาร 0.82 0.90 ทกษะการเรยนรดวยตนเอง 0.84 0.91 รวมทกทกษะ 0.97 0.93

ควำมคดเหนของนกศกษำตอควำมเหมำะสมของกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) 0.90 0.90 ดานเนอหา (โจทยปญหา) 0.83 0.89 ดานกจกรรมการเรยนการสอน 0.86 0.83 ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน 0.88 0.87 ดานการวดและประเมนผลการเรยน 0.89 0.95 ดานผเรยน (ส าหรบผเรยนประเมนตนเอง) 0.87 0.80 รวมทกดำน 0.94 0.94

ตำรำงท 4.1.4 คาความเชอมนของแบบวด (แบบทดสอบ) ในการวจย (N=19) แบบทดสอบ คำ Cronbach,s alpha

เรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ 0.53 เรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ 0.79 ความสามารถในการแกปญหา 0.67

62

4.2 ผลสมฤทธทำงกำรเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL จากตารางท 4.2 การประเมนผลสมฤทธทางการเรยนดวยแบบทดสอบแบบ MEQ กอนและหลงการเรยนในแตละหวขอดวยกจกรรมแบบ PBL พบวา ในทงสองหวขอการเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนมระดบสงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.001) หลงการเรยนคะแนนเฉลยอยทรอยละ 71.94 และ 73.73 ของคะแนนเตมในหวขอการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ ตามล าดบ

ตำรำงท 4.2 ผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (N=19)

ก. หวขอการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ (คะแนนเตม 50 คะแนน) ผลสมฤทธทำงกำรเรยน x sd รอยละของคะแนนเตม t df P1

กอนการเรยน 20.18 6.06 40.36 -9.91 18 < .001

หลงการเรยน 35.97 6.55 71.94 1: paired t-test ข. หวขอการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา (คะแนนเตม 60 คะแนน) ผลสมฤทธทำงกำรเรยน x sd รอยละของคะแนนเตม t df P1

กอนการเรยน 30.93 8.96 51.55 -7.17 18 < .001

หลงการเรยน 44.24 9.46 73.73 1: paired t-test 4.3 ควำมสำมำรถในกำรแกปญหำกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL

จากตารางท 4.3 การประเมนความสามารถในการแกปญหาดวยแบบทดสอบแบบ MEQ กอนและหลงการเรยนดวยกจกรรมแบบ PBL พบวา หลงการเรยนมระดบความสามารถในการแกปญหาสงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.001) หลงการเรยนคะแนนเฉลยอยทรอยละ 79.16 ของคะแนนเตม และผลการประเมนแตละขนตอนของการแกปญหา คอ ขนระบปญหา ขนวเคราะหปญหา และขนก าหนดวธการแกปญหา พบวา ทงสามขนตอน หลงการเรยนมระดบสงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.001) หลงการเรยนคะแนนเฉลยอยทรอยละ 72.87 86.47 และ 78.07 ของคะแนนเตม ตามล าดบ

63

ตำรำงท 4.3 ความสามารถในการแกปญหากอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (N=19) ควำมสำมำรถใน กำรแกปญหำ x sd รอยละของคะแนนเตม t df P1

คะแนนรวม (45 คะแนน) กอนการเรยน 23.66 6.25 52.58

-10.36 18 < .001 หลงการเรยน 35.62 5.35 79.16 ก) ขนระบปญหำ (15 คะแนน) กอนการเรยน 6.29 3.35 41.93

-7.56 18 < .001 หลงการเรยน 10.93 2.50 72.87 ข) ขนวเครำะหปญหำ (15 คะแนน) กอนการเรยน 9.29 3.08 61.93

-5.47 18 < .001 หลงการเรยน 12.97 1.92 86.47 ค) ขนก ำหนดวธกำรแกปญหำ (15 คะแนน) กอนการเรยน 8.08 2.35 53.87

-5.76 18 < .001 หลงการเรยน 11.71 2.54 78.07 1: paired t-test 4.4 ทกษะกำรเรยนรของนกศกษำในกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL ตารางท 4.4 แสดงผลการประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาโดยอาจารยประจ ากลมระหวางการจดกจกรรมแบบ PBL ทกษะในภาพรวมและในทกมต (การแกปญหา การท างานกลม การสอสาร และการเรยนรดวยตนเอง) ในทงสองหวขอทเรยนอยในชวงคะแนน 3.60-3.85 (จากคะแนนเตม 4) แสดงวา นกศกษาสามารถปฏบตทกษะเหลานไดถกตองดวยตนเองโดยไมตองไดรบค าแนะน าเพมเตม ในดานทกษะการแกปญหา พบวา ทกษะทมคาเฉลยนอยทสดในการเรยนเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ คอ การอางองขอมลจากหลายแหลงขอมลกอนเสนอความคดเหน (คาเฉลย=3.11) และการน าขอมลทนาเชอถอมาทดสอบสมมตฐาน (คาเฉลย=3.42) แตหลงจากปรบปรงดานปจจยน าเขาและกระบวนการของกจกรรมแบบ PBL และนกศกษามความคนเคยกบการเรยนวธน พบวา ทกษะทงสองประเดนมคาเฉลย 3.84 และ 3.79 (จากคะแนนเตม 4) ตามล าดบ

ในดานทกษะการท างานกลม พบวา ในแตละประเดนไดคะแนนเฉลยคอนขางสง คอ 3.53-3.89 (จากคะแนนเตม 4) ในทงสองหวขอการเรยน

ในดานทกษะการสอสาร พบวา ประเดนทมคาเฉลยนอยทสด คอ การอธบาย ถายทอดความคดเหน และใหขอมลเชงลกในประเดนส าคญกบสมาชกในกลม (คาเฉลย=3.37 และ 3.32 ในการเรยนสองหวขอ) สวนประเดนอน ๆ ไดคะแนนเฉลยสงเกนกวา 3.50 (จากคะแนนเตม 4)

ในดานทกษะการเรยนรดวยตนเอง พบวา ทกประเดนมคาเฉลยสงใกลเคยงกบ 3.50 และสงกวา 3.50

64

ตำรำงท 4.4 ทกษะการเรยนรของนกศกษาประเมนโดยอาจารยระหวางการจดกจกรรมแบบ PBL1 (N=19)

ทกษะกำรเรยนร x ±sd

เรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหา อนเนองมาจากยาฯ

1. วเคราะหปญหาไดถกตอง 3.79±0.54 3.95±0.23 2. ตงสมมตฐานไดเหมาะสม 3.89±0.46 3.84±0.37 3. เรยงล าดบความส าคญของสมมตฐานไดเหมาะสม 3.95±0.23 3.89±0.32 4. น าขอมลทนาเชอถอมาทดสอบสมมตฐาน 3.42±0.61 3.79±0.42 5. อางองขอมลจากหลายแหลงขอมลกอนเสนอความเหน 3.11±0.46 3.84±0.37 6. มความสามารถในการแกไขปญหาไดอยางถกตอง 3.58±0.61 3.79±0.42 ดำนทกษะกำรแกปญหำ (ขอ 1-6) 3.62±0.40 3.85±0.25 7. แลกเปลยนความรและความคดเหนกบสมาชกในกลม 3.84±0.69 3.68±0.67 8. ชวยประสานงานภายในกลม 3.89±0.46 3.58±0.51 9. ใหความรวมมอในการท างานกลม 3.89±0.46 3.68±0.82 10. แสดงบทบาทหนาทของตนเองตอกลมอยางเหมาะสม 3.68±0.75 3.53±0.70 ดำนทกษะกำรท ำงำนกลม (ขอ 7-10) 3.83±0.57 3.62±0.58 11. เสนอความคดเหนทเปนประโยชนกบสมาชกในกลม 3.89±0.46 3.84±0.37 12. เสนอความคดเหนอยางตอเนอง 3.68±0.75 3.58±0.69 13. รบฟงความคดเหนของสมาชกในกลม 4.00±0.00 3.89±0.32 14. อธบาย ถายทอดความคดเหนและใหขอมลเชงลกใน ประเดนส าคญกบสมาชกในกลม

3.37±0.60 3.32±0.67

15. สรปสาระส าคญไดตรงประเดน 3.74±0.56 3.58±0.69 ดำนทกษะกำรสอสำร (ขอ 11-15) 3.74±0.41 3.64±0.49 16. ระบและคดเลอกแหลงขอมลทเกยวของอยาง หลากหลาย

3.58±0.61 3.68±0.48

17. ระบและคดเลอกแหลงขอมลทนาเชอถอ 3.42±0.61 3.74±0.45 18. แสวงหาความรไดครอบคลมวตถประสงคการเรยนร 3.74±0.56 3.58±0.61 19. มความสามารถเรยนรดวยตนเองเปนทนาพอใจ 3.79±0.54 3.58±0.77 20. เลอกใชทรพยากรการเรยนร ไดแก หนงสอ ต ารา วารสาร และอนเทอรเนต ไดอยางเหมาะสม

3.47±0.61 3.84±0.37

ดำนทกษะกำรเรยนรดวยตนเอง (ขอ 16-20) 3.60±0.46 3.68±0.47 ทกษะกำรเรยนรโดยรวม (ขอ 1-20) 3.69±0.43 3.71±0.36

65

1: คะแนนมพสยตงแต 1-4 คอ ปฏบตไดถกตองและเปนแบบอยางใหผอน (4 คะแนน) ปฏบตไดถกตองดวยตนเอง (3 คะแนน) ปฏบตไดถกตองเมอไดรบค าแนะน าเพมเตม (2 คะแนน) และปฏบตไดถกตองตามค าสงหรอค าบอก (1 คะแนน) 4.5 ควำมคดเหนของนกศกษำตอควำมเหมำะสมของกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL

จากตารางท 4.5.1 นกศกษามความคดเหนตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนร แบบ PBL โดยรวมในระดบทสง คอ 4.45 และ 4.42 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ นกศกษาประเมนวา อาจารยประจ ากลม โจทยปญหา กจกรรมการเรยนการสอน การวดและประเมนผลการเรยน และผเรยน มความเหมาะสม โดยไดคะแนนประเมนอยในชวง 4.27-4.80 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ นกศกษาเหนวา ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอนมความเหมาะสมเชนกน แตอยในระดบต ากวาดานอน ๆ โดยไดคะแนนเฉลย 4.04 และ 3.82 ในเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ ตามล าดบ ตำรำงท 4.5.1 คา x ±sd ของความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนโดยสรป (N=19)

ประเดนทประเมน เรองกำรตดตำม

อำกำรไมพงประสงคฯ เรองกำรคนหำปญหำ อนเนองมำจำกยำฯ

ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) 4.63±0.40 4.80±0.32 ดานเนอหา (โจทยปญหา) 4.43±0.48 4.27±0.59 ดานกจกรรมการเรยนการสอน 4.58±0.41 4.51±0.43 ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน 4.04±0.76 3.82±0.67 ดานการวดและประเมนผลการเรยน 4.54±0.48 4.51±0.51 ดานผเรยน (ผเรยนประเมนตนเอง) 4.35±0.52 4.34±0.44 รวมทกดำน 4.45±0.36 4.42±0.35 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ เหนดวยมากทสด (5) เหนดวยมาก (4) เหนดวยปานกลาง (3) เหนดวยนอย (2) และเหนดวยนอยทสด (1)

ตารางท 4.5.2 แสดงผลการประเมนรายขอโดยนกศกษาในเรองการท าหนาทของ

อาจารยในกจกรรมการเรยนแบบ PBL ผลการประเมนรายขออยระหวาง 4.42-4.89 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ แสดงวา นกศกษาเหนวา การท าหนาทของอาจารยมความเหมาะสมทงในเรองความรความสามารถ การเตรยมความพรอมในกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ความตรงตอเวลาและความสม าเสมอในการเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL การสรางบรรยากาศทอบอนและลดความตงเครยด

66

การกระตนใหนกศกษามสวนรวม การตงค าถามเพอกระตนใหนกศกษาแสดงความคดเหน การประเมนนกศกษา การใหขอมลยอนกลบ และการแสดงบทบาทเปนผสนบสนนการเรยนร

ตำรำงท 4.5.2 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) (N=19)

ประเดนทประเมน

x ±sd

เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหา

อนเนองมาจากยาฯ 1. อาจารยประจ ากลมมความร ความสามารถในระดบทด 4.58±0.51 4.89±0.32 2. อาจารยประจ ากลมมการเตรยมความพรอมในกจกรรม การเรยนรแบบ PBL ของนกศกษาเปนอยางด

4.68±0.48 4.79±0.42

3. อาจารยประจ ากลมมความตรงตอเวลาและความ สม าเสมอในการเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

4.63±0.50 4.74±0.56

4. อาจารยประจ ากลมสรางบรรยากาศทอบอนและลด ความตงเครยดภายในกลมของนกศกษา

4.42±0.69 4.63±0.50

5. อาจารยประจ ากลมกระตนใหนกศกษามสวนรวมใน การแสดงความคดเหนหรออภปรายปญหาภายในกลม

4.74±0.56 4.84±0.37

6. อาจารยประจ ากลมตงค าถามเพอกระตนใหนกศกษา แสดงความคดเหนไดอยางเหมาะสม

4.68±0.48 4.84±0.37

7. อาจารยประจ ากลมประเมนนกศกษาไดอยางเหมาะสม 4.63±0.50 4.79±0.42 8. อาจารยประจ ากลมให feedback นกศกษาไดอยาง เหมาะสม

4.58±0.61 4.74±0.56

9. อาจารยประจ ากลมแสดงบทบาทของการเปนผสนบสนน การเรยนร (facilitator) ไดอยางเหมาะสม

4.68±0.48 4.89±0.32

เฉลย 4.63±0.40 4.80±0.32 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ 5=เหนดวยกบขอความในระดบมากทสด, 4=เหนดวยกบขอความในระดบมาก, 3=เหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง, 2=เหนดวยกบขอความในระดบนอย, 1=เหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด

67

ตารางท 4.5.3 แสดงผลการประเมนรายขอโดยนกศกษาในเรองความเหมาะสมของ โจทยปญหาทใชในการเรยนแบบ PBL ผลการประเมนรายขออยระหวาง 4.00-4.53 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ แสดงวา นกศกษาเหนวา โจทยปญหาทใชมความเหมาะสมทงในเรองความนาสนใจและทนสมย การกระตนใหนกศกษาใชความรเดมหรอความรทเคยเรยนมา การน าไปสการตงประเดนการเรยนรตามวตถประสงคของบทเรยน และการมประเดนทกระตนใหกลมอภปรายและแสดงความคดเหน ผลการประเมนทต าสดแตยงอยในระดบทด คอ การประเมนความเหมาะสมของโจทยปญหากบระดบความรความสามารถของนกศกษาซงไดคาเฉลย 4.00 ในเรองการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ ตำรำงท 4.5.3 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานเนอหา (โจทยปญหา) (N=19)

ประเดนทประเมน

x ±sd

เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหา

อนเนองมาจากยาฯ 10. โจทยปญหามความนาสนใจและทนสมย 4.47±0.61 4.26±0.73 11. โจทยปญหาเหมาะสมกบระดบความรความสามารถ ของนกศกษา

4.21±0.54 4.00±0.67

12. โจทยปญหากระตนใหนกศกษาใชความรเดมหรอความร ทเคยเรยนมา

4.47±0.61 4.21±0.79

13. โจทยปญหาชวยน าไปสการตงประเดนการเรยนรตาม วตถประสงคของบทเรยน

4.53±0.61 4.47±0.70

14. โจทยปญหามประเดนทกระตนใหกลมอภปรายและ แสดงความคดเหน

4.47±0.70 4.42±0.61

เฉลย 4.43±0.48 4.27±0.59 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ 5=เหนดวยกบขอความในระดบมากทสด, 4=เหนดวยกบขอความในระดบมาก, 3=เหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง, 2=เหนดวยกบขอความในระดบนอย, 1=เหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด

ตารางท 4.5.4 แสดงผลการประเมนรายขอโดยนกศกษาในเรองความเหมาะสมของ กจกรรมการเรยนการสอนแบบ PBL ผลการประเมนรายขออยระหวาง 4.26-4.68 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ แสดงวา นกศกษาเหนวา กจกรรมการเรยนการสอนแบบ PBL มความเหมาะสมทงในเรองการท าใหนกศกษามสวนรวมในชนเรยน การสงเสรมใหเกดทกษะการคดเชงวเคราะห

68

ทกษะการคดเชงสงเคราะหและสรางสรรค ทกษะในการแกปญหามากขน ความสามารถเรยนรไดดวยตวเอง การท างานและสอสารกบผอนไดอยางมประสทธภาพ และการสรางแรงจงใจในการเรยนรใหแกนกศกษา ตำรำงท 4.5.4 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานกจกรรมการเรยนการสอน (N=19)

ประเดนทประเมน

x ±sd

เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหา

อนเนองมาจากยาฯ 15. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL ท าใหนกศกษามสวนรวม ในชนเรยนมากขน

4.53±0.61 4.68±0.58

16. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาเกด ทกษะการคดเชงวเคราะห

4.63±0.60 4.53±0.61

17. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาเกด ทกษะการคดเชงสงเคราะห และสรางสรรค

4.53±0.51 4.58±0.61

18. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาเกด ทกษะในการแกปญหามากขน

4.58±0.69 4.63±0.60

19. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษา สามารถเรยนรไดดวยตวเองอยางตอเนอง

4.63±0.50 4.53±0.61

20. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษา สามารถท างานและสอสารกบผอนไดอยางม ประสทธภาพ

4.63±0.50 4.26±0.56

21. กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สรางแรงจงใจใน การเรยนรใหแกนกศกษา

4.53±0.51 4.37±0.68

เฉลย 4.58±0.41 4.51±0.43 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ 5=เหนดวยกบขอความในระดบมากทสด, 4=เหนดวยกบขอความในระดบมาก, 3=เหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง, 2=เหนดวยกบขอความในระดบนอย, 1=เหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด

ตารางท 4.5.5 แสดงผลการประเมนรายขอโดยนกศกษาในเรองความเหมาะสมของสอ และสงสนบสนนการเรยนการสอนส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ผลการประเมนทต าทสด คอ ระบบอนเทอรเนตในการสบคนขอมลส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ไดคะแนนเฉลย เทากบ 3.74 และ 3.37 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และเรองการคนหา

69

ปญหาอนเนองมาจากยาฯ ตามล าดบ นอกจากนในการเรยนหวขอการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ นกศกษาใหคะแนนประเมนระหวาง 3.58-3.79 (จากคะแนนเตม 5) ในประเดนความหลากหลายของแหลงขอมล ความเพยงพอและความทนสมยของหนงสอ ต าราและวารสารส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL สวนการประเมนในเรองความเหมาะสมของหองเรยน สอ โสต และอปกรณส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL นน มคะแนนระหวาง 4.11-4.31 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ ซงจดอยในเกณฑทด

ตำรำงท 4.5.5 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน (N=19)

ประเดนทประเมน

x ±sd

เรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหาอน

เนองมาจากยาฯ 22. วทยาลยมแหลงขอมลดานเภสชวทยา เภสชกรรมคลนก ทหลากหลายในการศกษาคนควาส าหรบกจกรรมการ เรยนรแบบ PBL

4.16±0.76 3.74±0.81

23. วทยาลยมหนงสอ ต าราและวารสารเกยวกบเภสชวทยา เภสชกรรมคลนกในการศกษาคนควาส าหรบกจกรรม การเรยนรแบบ PBLอยางเพยงพอ

4.16±0.96 3.58±0.84

24. วทยาลยมหนงสอ ต าราและวารสารเกยวกบเภสชวทยา เภสชกรรมคลนกททนสมยในการศกษาคนควาส าหรบ กจกรรมการเรยนรแบบ PBL

3.95±1.03 3.79±1.03

25. ระบบอนเทอรเนตมประสทธภาพและพรอมใชในการ สบคนขอมลดานเภสชวทยา เภสชกรรมคลนกส าหรบ กจกรรมการเรยนรแบบ PBL

3.74±1.19 3.37±0.90

26. หองเรยนมความเหมาะสมในการจดกจกรรมการเรยนร แบบ PBL

4.11±0.81 4.16±0.83

27. สอ โสต และอปกรณประกอบการเรยนการสอนมความ เหมาะสม ในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

4.11±0.94 4.31±0.67

เฉลย 4.04±0.76 3.82±0.67 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ 5=เหนดวยกบขอความในระดบมากทสด, 4=เหนดวยกบขอความในระดบมาก, 3=เหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง, 2=เหนดวยกบขอความในระดบนอย, 1=เหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด

70

ตารางท 4.5.6 แสดงผลการประเมนรายขอโดยนกศกษาในเรองการวดและประเมนผล การเรยนในกจกรรมการเรยนแบบ PBL ผลการประเมนรายขออยระหวาง 4.37-4.68 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ แสดงวา นกศกษาเหนวา การวดและประเมนผลการเรยนมความสอดคลองกบเนอหา เหมาะสมกบเนอหา มความหลากหลาย สอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน ครอบคลมเนอหาการเรยนการสอน มความเทยงธรรมและโปรงใส

ตำรำงท 4.5.6 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนรายขอดานการวดและประเมนผลการเรยน (N=19)

ประเดนทประเมน

x ±sd

เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหา

อนเนองมาจากยาฯ 28. วธการวดผลสอดคลองกบเนอหา 4.37±0.76 4.63±0.50 29. วธการวดผลเหมาะสมกบเนอหา 4.53±0.51 4.42±0.61 30. วธการวดผลมความหลากหลาย 4.47±0.61 4.37±0.68 31. ขอสอบสอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน 4.63±0.50 4.53±0.51 32. ขอสอบครอบคลมเนอหาการเรยนการสอน 4.68±0.58 4.53±0.61 33. เกณฑการประเมนผลมความเทยงธรรมและโปรงใส 4.58±0.61 4.58±0.51 เฉลย 4.54±0.48 4.51±0.51 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ 5=เหนดวยกบขอความในระดบมากทสด, 4=เหนดวยกบขอความในระดบมาก, 3=เหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง, 2=เหนดวยกบขอความในระดบนอย, 1=เหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด

ตารางท 4.5.7 แสดงผลการประเมนรายขอโดยนกศกษาในเรองผเรยนในกจกรรมการเรยน แบบ PBL ผลการประเมนรายขออยระหวาง 4.05-4.58 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ แสดงวา นกศกษาเหนวา ตนเองเตรยมความพรอมกอนการเรยน มสวนรวมในการเรยนร มความกระตอรอรนในการหาความรเพมเตม ตรงตอเวลาและมความสม าเสมอในการเขาเรยน และสามารถน าความรไปประยกตใชในวชาชพตอไป

71

ตำรำงท 4.5.7 ความคดเหนของนกศกษาตอความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL1 ทประเมนดวยแบบสอบถาม: ผลการประเมนตนเองรายขอดานผเรยน (N=19)

ประเดนทประเมน

x ±sd

เรองการตดตาม อาการไมพงประสงคฯ

เรองการคนหาปญหา

อนเนองมาจากยาฯ 34. นกศกษามการเตรยมความพรอมกอนเขารวมกจกรรม การเรยนรแบบ PBL เปนอยางด

4.32±0.67 4.21±0.42

35. นกศกษามสวนรวมในกจกรรมการเรยนรแบบ PBL เปนอยางด

4.42±0.61 4.42±0.51

36. นกศกษามความกระตอรอรนในการศกษาหาความร เพมเตม

4.26±0.65 4.42±0.61

37. นกศกษามความตรงตอเวลาและความสม าเสมอในการ เขากจกรรมการเรยนรแบบ PBL

4.37±0.68 4.05±0.78

38. นกศกษาสามารถน าความรทไดจากกจกรรมการเรยนร แบบ PBL ไปประยกตใชในวชาชพตอไป

4.37±0.60 4.58±0.61

เฉลย 4.35±0.52 4.34±0.44 1: การประเมนม 5 ระดบ คอ 5=เหนดวยกบขอความในระดบมากทสด, 4=เหนดวยกบขอความในระดบมาก, 3=เหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง, 2=เหนดวยกบขอความในระดบนอย, 1=เหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด 4.6 ควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลมและนกศกษำตอควำมพรอมและควำมเหมำะสมของกำรจดกจกรรมกำรเรยนรแบบ PBL การศกษานประเมนความพรอมและความเหมาะสมของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในดานปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลต โดยสมภาษณอาจารยประจ ากลมทกคน (3 คน) และการจดสนทนากลมนกศกษา 3 กลม กลมละ 3 คน ผลการประเมนมดงน 4.6.1 ปจจยน ำเขำ ปจจยน าเขาของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ม 3 ประเดน คอ ความพรอมของอาจารย ความพรอมของนกศกษา และความพรอมของปจจยเกอหนน 4.6.1.1 ดานความพรอมของอาจารยจากการสมภาษณอาจารย

อาจารยประจ ากลมใหขอมลวา การมอาจารย 1 คนประจ ากลมทมนกศกษา 6–7 คน นนมความเพยงพอและเหมาะสมกบการจดการเรยนแบบ PBL เพราะอาจารยสามารถดแลนกศกษาไดอยางทวถง อาจารยใหขอมลวา ตนสามารถเปนผสนบสนนการเรยนร แบบ PBL เพราะมความร

72

ความสามารถดานวชาชพเภสชกรรม และยงเคยผานการเตรยมความพรอมใน เรอง PBL ไดแก 1) อาจารยบางทานเคยเขาอบรมระยะสนเกยวกบ PBL จากมหาวทยาลย McMaster ประเทศแคนาดา 2) อาจารยบางทานยงผานการอบรมเกยวกบ PBL ทสถาบนพระบรมราชชนกจดใหอาจารยในสงกด การอบรมดงกลาวครอบคลมเรอง 2ก) การฝกปฏบตผานกจกรรมกลมทอาจารยเภสชกรจากวทยาลยตาง ๆ ไดแสดงบทบาทสมมตเปนประธาน เลขานการ และสมาชกในกลม PBL 2ข) การเลอกวชาและหวขอเรองทมความเหมาะสมกบการสอนแบบ PBL 2ค) การอบรมการเปนวทยากรพเลยงซงสามารถน ามาประยกตใชกบการเรยนการสอนแบบ PBL 3) การเรยนรจากการเปนวทยากรกลมจากโครงการของวทยาลยฯ และ 4) การเขาอบรมเกยวกบ PBL ของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตนจากผวจยในการศกษาน รวมทง 5) การศกษาคมอการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ส าหรบอาจารยประจ ากลมทผวจยไดจดท าขนส าหรบโจทยปญหาตาง ๆ

การเตรยมความพรอมขางตนและการทบทวนเนอหาดานเภสชวทยาและเภสชกรรมคลนก ท าใหอาจารยประจ ากลมเขาใจบทบาทของผสนบสนนการเรยนรแบบ PBL วาเปนผแนะแนวทางใหกบนกศกษา แตไมบอกค าตอบนกศกษา ถานกศกษาหลงทางออกนอกเรองจากโจทยปญหา อาจารยจะรบตงค าถามเพอใหนกศกษากลบมายงโจทยปญหานน ๆ การสมภาษณอาจารยประจ ากลมพบวา ทกทานเขาใจขนตอนทง 7 ขนของ PBL จงสามารถสนบสนนการสอนแบบ PBL ของนกศกษาไดอยางด

4.6.1.2 ดานความพรอมของอาจารยจากการสนทนาในกลมนกศกษา จากการสนทนากลมนกศกษาใหขอมลวา จ านวนอาจารยประจ ากลมเพยงพอและเหมาะสม

กบจ านวนนกศกษาแตละกลม และอาจารยประจ ากลมมคณลกษณะเหมาะสมกบการเปนผสนบสนน การเรยนร เพราะอาจารยมความรความสามารถ และมการเตรยมความพรอมอยางดในการเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL นอกจากนยงกลาววา อาจารยประจ ากลมเขาใจในบทบาทหนาทของตนเอง ไดชแนะแนวทาง ตงค าถามใหนกศกษาคดตอ เมอนกศกษาออกนอกเรองจากโจทยปญหา อาจารยจะชวยดงนกศกษากลบมายงโจทยปญหา เพอใหนกศกษาในกลมชวยกนวเคราะหและสงเคราะหใหม

4.6.1.3 ความพรอมของนกศกษาจากการสมภาษณอาจารย อาจารยประจ ากลมใหขอมลวา นกศกษาสวนใหญมคณสมบตเหมาะสมกบการเรยนการสอน

แบบ PBL เพราะนกศกษามความกระตอรอรนในการแสดงความคดเหน การแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในกลม มนกศกษาสวนนอยมากทกระตอรอรนนอยหรอไมคอยแสดงความคดเหน อาจารยประจ ากลมแกไขโดยการตงค าถามใหนกศกษาคนดงกลาวใหแสดงความคดเหน และอาจารยบอกใหประธานกลม ชวยกระตนเพอนใหแสดงความคดเหนกนทกคน

การเตรยมความพรอมกอนกจกรรมการเรยนการสอนคอ นกศกษาไดรบการอบรมเกยวกบการเรยนรแบบ PBL ท าใหนกศกษาเขาใจขนตอนการเรยนการสอนแบบ PBL และเขาใจในบทบาทหนาทในการเขารวมกจกรรมการเรยนร PBL แตละครงเปนอยางด โดยแตละครงทเขารวม

73

กจกรรมการเรยนรแบบ PBL มการแบงหนาท ไดแก ประธาน เลขานการ และสมาชก ทกคนกท าตามบทบาทของตนเองเปนอยางด

4.6.1.4 ความพรอมของนกศกษาจากการสนทนาในกลมนกศกษา การสนทนากลมนกศกษาท าใหพบวา นกศกษาเขาใจเกยวกบการเรยนรแบบ PBL ทง 7 ขนตอน

และท าตามล าดบขนตอนของ PBL เพราะนกศกษาไดรบการอบรมจากผวจยเกยวกบ PBL กอนเรมกจกรรมการเรยนร การอบรมดงกลาวมเนอหาครอบคลมประเดนความหมาย วตถประสงค ลกษณะส าคญ กลไกของการเรยนรแบบ PBL ขนตอนการเรยนรแบบ PBL คณลกษณะและบทบาทของผเรยน บทบาทของอาจารยประจ ากลม และการวดและประเมนผล นกศกษากลาววา ตนไดท าตามขนตอนของ PBL ในการแกไขโจทยปญหาแตละครง เพราะรวาขนตอนดงกลาวท าใหการแกไขโจทยปญหาเปนไปอยางมขนตอน เปนการคดอยางเปนระบบ ท าใหไดศกษาคนควาดวยตนเองและน าความรมาแลกเปลยนกบสมาชกในกลมเพอแกไขโจทยปญหา ทงยงเปนการฝกการท างานเปนกลม

นกศกษาเขาใจวา PBL เรมตนดวยการท าความเขาใจค าศพทในโจทยปญหา ระบปญหา จากโจทยปญหา วเคราะหปญหา ตงสมมตฐาน ก าหนดประเดนการเรยนร คนควาหาขอมลดวยตนเอง และสดทายน าขอมลทไดมาตอบโจทยปญหา นกศกษากลาววา ตนเขาใจบทบาทในการเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในแตละครงของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL นกศกษาหมนเวยนบทบาทหนาทกน และท าตามบทบาททไดรบแตละครง คอ เมอไดรบบทบาทเปนประธาน ตองคอยกระตนใหสมาชกในกลมแสดงความคดเหน เมอสมาชกในกลมออกนอกเรองกจะคอยดงกลบมายงโจทยปญหานน ๆ และสรปประเดนส าคญตาง ๆ รวมทงแสดงความคดเหนในทกขนตอนของ PBL และสบคนขอมลเพอแกปญหาในโจทย เมอไดรบบทบาทเปนเลขานการ ตองจดบนทกขอมลตาง ๆ แตละขนตอน และมสวนรวมกบกลมในการแสดงความคดเหนในทกขนตอนของ PBL และสบคนขอมล เมอไดรบบทบาทเปนสมาชก ตองแสดงความคดเหนในทกขนตอนของ PBL และสบคนขอมล

นกศกษากลาววา PBL ชวยใหนกศกษากระตอรอรนในการเรยน ไมงวง สามารถท าความเขาใจ เนอหาประเดนตาง ๆ ดวยตนเอง และสบคนขอมลดวยตนเอง ท าใหเขาใจและจ าเนอหาตาง ๆ ไดงายขน แตนกศกษาเสนอวาควรมการปรบปรงในบางเรอง ไดแก ตนควรใหเวลาในการสบคนขอมลจากประเดนการเรยนรมากกวาน และนกศกษาบางคนควรปรบตวใหเขากบสมาชกในกลมมากขน 4.6.1.5 ความพรอมของปจจยเกอหนนจากการสมภาษณอาจารย

จากการสมภาษณอาจารยประจ ากลมพบวา PBL มความเหมาะสมกบนกศกษาหลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม เพราะหลกสตรนมการเรยนการสอนสนเพยง 2 ป การน า PBL มาใชชวยสงเสรมใหนกศกษาสามารถคดวเคราะหและแกปญหาไดอยางเปนขนตอน และสามารถคนควาดวยตนเอง ท าใหเขาใจและจ าเนอหาไดนานกวาการเรยน แบบบรรยาย อาจารยประจ ากลมเชอวา PBL เปนวธการสอนทมประสทธภาพภายใตเวลาเรยนทจ ากดในหลกสตร นอกจากน โจทยปญหาในการเรยนแบบ PBL คลายกบสถานการณจรงทนกศกษามโอกาสพบ

74

ตอนฝกงานและพบในการท างานในอนาคต ดงนนการเรยนแบบ PBL จงเปนการฝกแกปญหาทคลายสถานการณจรงอยางเปนขนตอนและฝกการท างานรวมกนเปนกลม ซงทกษะเหลานสามารถน าไปใชในการประกอบวชาชพตอไป กจกรรมการเรยนรแบบ PBL เหมาะสมกบการสอนในวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน เพราะเปนการน าความรวชาเภสชวทยา 1 และ 2 ทนกศกษาไดเรยนมาในชนปท 1 มาประยกตใชเพอแกไขโจทยปญหา อาจารยประจ ากลมกลาววา ควรมการน า PBL ไปใชในรายวชาอน ๆ ของหลกสตรดวย ไดแก วชาความรเบองตนเรองยาบ าบดโรค วชางานบรการเภสชกรรม เปนตน

อาจารยประจ ากลมกลาววา สงสนบสนนการเรยนร วสดอปกรณและสถานท เชน กระดาน กระดาษพลปชารต ปากกาไวทบอรด และหองเรยน มปรมาณเพยงพอและมคณภาพเหมาะสมกบการเรยนรแบบ PBL สวนสอการเรยนร หนงสอและต าราในหองสมดมจ านวนนอยและบางเลมเปนฉบบเกา และระบบอนเทอรเนตลาชา อาจารยประจ ากลมมความเหนวา ในระยะสนควรแกไขปญหาโดยใหอาจารยประจ ากลมน าหนงสอและต าราสวนตวมาใหกลมนกศกษาใช ในระยะยาว วทยาลยควรสงซอหนงสอและต าราฉบบใหม ๆ ใหเพยงพอตอการใชงานของนกศกษา และปรบปรงระบบอนเทอรเนตใหมประสทธภาพมากขน

4.6.1.6 ความพรอมของปจจยเกอหนนจากการสนทนาในกลมนกศกษา จากการสนทนากลมนกศกษาพบวา PBL มความเหมาะสมกบการเรยนการสอนส าหรบ

นกศกษาในหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม เพราะ PBL ชวยสงเสรมใหนกศกษาคนควาขอมลดวยตนเอง ท าใหเขาใจและจ าเนอหาไดนาน และโจทยปญหาทใชในการเรยนแบบ PBL คลายกบสถานการณจรงทนกศกษามโอกาสเจอตอนไปฝกงานและท างาน นกศกษายงใหความเหนวา PBL ท าใหการแกโจทยปญหาเปนขนตอนและฝกการท างานรวมกบผอน ซงสามารถน าไปใชในการประกอบวชาชพตอไป และควรน า PBL มาใชในการเรยนการสอนในวชานและวชาอน ๆ ของหลกสตรตอไป

นกศกษากลาววา สงสนบสนนการเรยนร เชน หองเรยน กระดาน กระดาษพลปชารต และปากกาไวทบอรด มปรมาณเพยงพอและมคณภาพเหมาะสมกบการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL สวนสอการเรยนร หนงสอและต าราในหองสมดมจ านวนนอยและเกา และระบบอนเทอรเนตชา มการแกไขโดยอาจารยประจ ากลมใหยมหนงสอและต าราสวนตว 4.6.2 กระบวนกำร

กระบวนการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ม 2 ประเดน คอ ความเหมาะสมของกระบวนการจดการเรยนการสอน และความเหมาะสมของการวดและประเมนผล 4.6.2.1 ความเหมาะสมของกระบวนการจดการเรยนการสอนจากการสมภาษณอาจารย

จากการสมภาษณอาจารยประจ ากลมในดานกระบวนการเรยนการสอนพบวา นกศกษาทกกลม ด าเนนกจกรรมการเรยนรตามขนตอนของ PBL เพราะนกศกษาเขาใจขนตอนของ PBL เปนอยางด แตนกศกษามองโจทยปญหาไมกวาง อาจารยประจ ากลมมบทบาททตองคอยชแนะแนวทางใหนกศกษา

75

มองโจทยปญหาไดกวางและแกปญหาไดครอบคลมยงขน อาจารยประจ ากลมมสวนชวยกระตนนกศกษาใหแสดงความคดเหนและอภปรายปญหา มการถามค าถามนกศกษาทไมคอยพดใหแสดงความคดเหนมากขน ซงนกศกษาทไมคอยแสดงความคดเหนมจ านวนนอยมาก หรอบางครงอาจารยจะบอกประธานกลมใหชวยกระตนสมาชกทยงไมไดแสดงความคดเหน นกศกษาสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดครบถวนตรงตามเวลา แตนกศกษาบางคนควรปรบปรงในเรองการเลอกแหลงขอมลในการคนควา โดยควรเลอกแหลงขอมลจากหนงสอ ต ารา หรอแหลงขอมลจากอนเทอรเนตทนาเชอถอ

4.6.2.2 ความเหมาะสมของกระบวนการจดการเรยนการสอนจากการสนทนาในกลมนกศกษา การสนทนากลมนกศกษาพบวา นกศกษาไดด าเนนกจกรรมการเรยนรตามขนตอนของ

PBL ทกโจทยปญหา เพราะ PBL ท าใหสามารถแกปญหาอยางเปนขนตอนและไดค าตอบครอบคลม ทกประเดนของโจทยปญหา นกศกษาเตรยมความพรอมในการท ากจกรรมแบบ PBL โดยในขนตอนคนควาหาขอมลดวยตนเอง นกศกษาแตละคนสบคนขอมลตามประเดนการเรยนร ไดแก ค าศพทตาง ๆ ขอมลยา ขอมลโรคจากหลาย ๆ แหลงขอมล นกศกษาปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดครบถวนตรงตามเวลา แตตองมการนดนอกเวลาใหสมาชกน าความรทคนควาตามประเดนการเรยนรมาสงเคราะหหาค าตอบของโจทยปญหา เมอถงคาบเรยนครงตอไปกลมนกศกษารวมกนอภปรายกนอกครงภายใต การควบคมของอาจารยประจ ากลม

นกศกษากลาววา อาจารยประจ ากลมชวยแนะแนวทางแกนกศกษาในการเรยน มสวนท าให กระบวนการกลมด าเนนไปดวยด ชวยกระตนนกศกษาทกคนใหแสดงความคดเหนและอภปรายปญหา ถามค าถามนกศกษาทไมคอยแสดงความคดเหน และอาจารยประจ ากลมสามารถน ากลมไปสเปาหมายได

4.6.2.3 ความเหมาะสมของการวดและประเมนผลจากการสมภาษณอาจารย จากการสมภาษณอาจารยประจ ากลมในดานการวดและประเมนผลพบวา การวดและประเมนผล

สอดคลองกบรปแบบการเรยนแบบ PBL และตรงตามผลการเรยนรของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตนและเนอหาเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ การวดและประเมนผลใชขอสอบ MEQ (รายบคคล) ทกษะการเรยนของนกศกษา (รายบคคล) การน าเสนอและรายงาน (รายกลม) และการแบงสดสวนคะแนนรายบคคลตอรายกลม 70:30 มความเหมาะสมมาก

อาจารยประจ ากลมกลาววา มการประเมนนกศกษารายบคคลโดยใชแบบประเมนทกษะ การเรยนร และมการใหขอมลยอนกลบ รวมถงการใหขอเสนอแนะนกศกษาทงในภาพรวมเปนกลมและรายบคคล อาจารยประจ ากลมใหขอมลวา ส าหรบสงไหนทนกศกษาท าไดดจะชนชม และสงไหนทตองปรบปรงแกไข อาจารยจะใหขอเสนอแนะและก าลงใจ เพอใหนกศกษาไดปรบปรงและพฒนาตนเอง

4.6.2.4 ความเหมาะสมของการวดและประเมนผลจากการสนทนาในกลมนกศกษา จากการสนทนากลมนกศกษาพบวา การวดและประเมนผลแบงออกเปน 3 สวน คอ

รายบคคล 2 สวน ไดแก ขอสอบ MEQ และทกษะการเรยนร สวนรายกลม 1 สวน คอ การน าเสนอและรายงาน โดยอาจารยวดและประเมนผลตามทแจงกบนกศกษากอนมการเรยนการสอน นกศกษากลาววา

76

การสอบโดยใชขอสอบแบบ MEQ มขอดส าหรบตวนกศกษา เพราะถานกศกษาท าขอสอบขอใดผด ขอถดไปจะเหนเฉลยกอน ท าใหนกศกษาไดรค าตอบทถกตอง สงผลใหสามารถตอบค าถามขอถดไปไดถกทางมากขน 4.6.3 ผลผลต

ผลผลตของการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL หมายถง คณลกษณะของนกศกษาทเปนผลจากการเรยนแบบ PBL

4.6.3.1 ความเหมาะสมของคณลกษณะของนกศกษาจากการสมภาษณอาจารย จากการสมภาษณอาจารยประจ ากลมเกยวกบคณลกษณะของนกศกษาตามผลการ

เรยนรของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตนทเกดหลงการเรยนรแบบ PBL พบวา ผลการเรยนรตามรายวชาทเกดขน คอ นกศกษารบฟงความคดเหนของผอน สามารถคดวเคราะหและแกปญหา มความรและความเขาใจในสาระส าคญของงานเภสชกรรมคลนก สามารถท างานเปนทมในบทบาทผน าและผตาม สามารถประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางเหมาะสม และสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ

อาจารยประจ ากลมใหขอมลวา หลงการเรยนรแบบ PBL ท าใหนกศกษา 1) มความเขาใจ ในเนอหาสงผลใหนกศกษาสามารถจ าเนอหาความรไดงายขนและนานขน 2) PBL ชวยสงเสรมใหนกศกษาคดวเคราะห มขอสงสยหรอค าถามจากโจทยปญหามากขน คดเปนและแกปญหาดวยตนเองได และเมอนกศกษาไปฝกงานและไปท างานในอนาคต นกศกษาจะไดน าทกษะการเรยนรทไดจาก PBL ไปประยกตใชในการแกไขปญหาในการท างานตอไปได ซงมขอดกวาการเรยนการสอนแบบบรรยาย ทอาจารยมาบรรยาย นกศกษาฟง จนตนาการ และทองจ า 3) PBL ชวยพฒนาทกษะการท างานกลมของนกศกษา มการแลกเปลยนความคดเหน และเมอมความคดเหนทแตกตางกนนกศกษากมการอภปรายกนมากขน รวมทงการท าหนาททไดรบในบทบาทผน าและผตามไดอยางเหมาะสม 4) PBL ชวยพฒนา ทกษะการสอสารของนกศกษาทดขน โดยนกศกษาแสดงความคด ถายทอดความรทไดจากการสบคนขอมล และแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนไดอยางเหมาะสม 5) PBL ชวยพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา โดยนกศกษามการคนควาและสบคนขอมลมากขนเพอใชแกไขโจทยปญหา

4.6.3.2 ความเหมาะสมของคณลกษณะของนกศกษาจากการสนทนาในกลมนกศกษา จากการสนทนากลมนกศกษาเกยวกบคณลกษณะของนกศกษาพบวา หลงการเรยนดวย

PBL นกศกษามทกษะในการเรยนรแบบ PBL เนองจากนกศกษาไดรบการอบรบเกยวกบ PBL กอนเรมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL และไดแกไขโจทยปญหาตามขนตอนของ PBL ทง 12 โจทย นกศกษากลาววา ตนเกดทกษะการเรยนรตาง ๆ มากขน ไดแก ก) ทกษะการเรยนรดวยตนเองเพมขน เนองจากนกศกษาตองคนควาและสบคนขอมลดวยตนเอง ท าใหนกศกษาเขาใจในเนอหาไดงายขน ข) ทกษะการแกปญหาดขน เพราะนกศกษาตองวเคราะหและตงค าถามจากโจทยปญหา ท าใหคดเปนและแกปญหาดวยตนเองได ค) ทกษะการท างานกลมดขน มการท างานรวมกบผอน ปรบตวเขากบผอน และท าหนาทตามบทบาททตนเองไดรบแตละครง ไมวาจะเปนประธาน เลขานการ หรอสมาชกไดอยางเหมาะสม และ ง) ทกษะการสอสารของนกศกษาดขน โดยนกศกษาสามารถแสดงความคดเหนและแลกเปลยนเรยนรกบสมาชกในกลมไดมากขน

77

บทท 5 สรปผล อภปรำยผล และขอเสนอแนะ

สรปผลกำรวจย

การใชกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสง สาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม ในรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน เรองการตดตามอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาในขนตอนการคยรายการยา พบวา 1. การประเมนผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาดวยแบบทดสอบแบบ MEQ พบวา หลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหามระดบสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2. การประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาโดยอาจารยประจ ากลมระหวางการจดกจกรรมเรยนรแบบ PBL พบวา ทกษะการเรยนรในภาพรวมและในทกมต (การแกปญหา การท างานกลม การสอสาร และการเรยนรดวยตนเอง ) ในทงสองหวขอทเรยนอยในระดบสง (คะแนนอยในชวง 3.60-3.85 จากคะแนนเตม 4) แสดงวา นกศกษาสามารถปฏบตทกษะเหลานไดถกตองดวยตนเองโดย ไมตองไดรบค าแนะน าเพมเตม

3. หลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL นกศกษาประเมนดวยแบบสอบถามวา ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL โดยรวมอยในระดบสง คอ 4.45 และ 4.42 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ นกศกษาประเมนวา อาจารยประจ ากลม โจทยปญหา กจกรรมการเรยนการสอน การวดและประเมนผลการเรยน และผเรยน มความเหมาะสมมาก โดยไดคะแนนประเมนอยในชวง 4.27-4.80 (จากคะแนนเตม 5) ในการเรยนทงสองหวขอ นกศกษาเหนวา ดานสอและสงสนบสนน การเรยนการสอนมความเหมาะสมเชนกน แตอยในระดบต ากวาดานอน ๆ โดยไดคะแนน 4.04 และ 3.82 ในเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ ตามล าดบ เมอพจารณาผลการประเมนรายขอพบวา ผลการประเมนทต าทสด คอ ระบบอนเทอรเนตในการสบคนขอมลส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL (ไดคะแนนเฉลย เทากบ 3.74 และ 3.37 จากคะแนนเตม 5 ในการเรยนเรองการตดตามอาการไมพงประสงคฯ และการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ ตามล าดบ) นอกจากนในการเรยนหวขอการคนหาปญหาอนเนองมาจากยาฯ นกศกษาใหคะแนนประเมนระหวาง 3.58-3.79 จากคะแนนเตม 5 ในประเดนความหลากหลายของแหลงขอมล ความเพยงพอและความทนสมยของหนงสอ ต ารา และวารสารส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

78

4. การประเมนความพรอมและความเหมาะสมของปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลตในการจดกจกรรม PBL ใชการสมภาษณอาจารยประจ ากลม 3 คนและการสนทนากลมนกศกษา 3 กลม กลมละ 3 คน ผลการประเมนสรปไดวา 4.1 ในดานปจจยน าเขา ประกอบดวย 3 ดาน ไดแก ความพรอมของอาจารย ความพรอมของนกศกษา และความพรอมของปจจยเกอหนน ผลการประเมนสรปไดดงน

ก) ดานความพรอมของอาจารย: อาจารยประจ ากลม 1 คน ตอนกศกษา 6–7 คน มความ เพยงพอและเหมาะสมมาก เพราะสามารถควบคมนกศกษาไดอยางทวถง อาจารยประจ ากลมท าหนาทเปนผสนบสนนการเรยนรไดด เพราะมความรความสามารถดานวชาชพเภสชกรรมและผานการเตรยมความพรอมในเรอง PBL โดยผานการอบรมระยะสนจากตางประเทศ หรอจากการอบรมของสถาบนพระบรมราชชนก นอกจากนยงไดรบการอบรมการเปนวทยากรพเลยงและวทยากรกลม ทงยงไดรบการอบรมเกยวกบ PBL กอนเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL และอาจารยประจ ากลมยงศกษาคมอการจดกจกรรม PBL ทผวจยไดจดท าขน ท าใหอาจารยประจ ากลมเขาใจบทบาทหนาทของตนวา เปนผคอยชแนะและกระตนใหเกดการเรยนร อาจารยประจ ากลมเขาใจขนตอนทง 7 ของ PBL จงสามารถสนบสนนการเรยนรของนกศกษาไดเปนอยางด

ข) ดานความพรอมของนกศกษา: นกศกษาเขาใจการเรยนร 7 ขนตอนของ PBL และ ท าตามล าดบขนตอน เพราะนกศกษาไดรบการอบรมจากผวจยเกยวกบ PBL กอนเรมกจกรรมการเรยน นกศกษาท าตามขนตอนของ PBL ในการแกไขโจทยปญหาแตละครง เพราะเชอวาท าใหการแกไขโจทยปญหาเปนไปอยางเปนขนตอน และเปนการคดอยางเปนระบบ ท าใหไดศกษาคนควาความรดวยตนเอง ตลอดจนน าความรมาแลกเปลยนในกลมเพอแกไขโจทยปญหา อาจารยประจ ากลมใหความเหนวา นกศกษาสวนใหญมความเหมาะสมกบการเรยนแบบ PBL เพราะมความกระตอรอรนในการแสดงความคดเหนและการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนในกลม แตมนกศกษาสวนนอยทมความกระตอรอรนนอยและไมคอยแสดงความคดเหน อาจารยประจ ากลมแกไขโดยการตงค าถามไปยงนกศกษาคนดงกลาว และใหประธานกลมชวยกระตนสมาชกใหแสดงความคดเหนกนทกคน นกศกษาเขาใจบทบาทในการเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL แตละครงทเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL จะมการหมนเวยนบทบาทหนาทกน แตละคนท าตามบทบาททไดรบ PBL ชวยใหนกศกษากระตอรอรนในการเรยนมากขน ไมงวง และท าความเขาใจเนอหาดวยตนเอง ท าใหเขาใจและจ าไดงายขน แตส าหรบนกศกษาบางคนควรเพมเวลาสบคนขอมลใหมากกวาน และนกศกษาบางคนควรปรบตวใหเขากบสมาชกในกลมคนอนๆ ค) ดานความพรอมของปจจยเกอหนน : กจกรรมการเรยนรแบบ PBL เหมาะสมกบการเรยนการสอนหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม เพราะดวยเวลาเรยนอนจ ากดของหลกสตร การน า PBL มาใชในการเรยนการสอน ชวยสงเสรมใหนกศกษาคดวเคราะหอยางเปนขนตอนและแกปญหาไดอยางเหมาะสมดวยการศกษาดวยตนเอง จะท าใหเขาใจและจ าเนอหาไดนานกวาการเรยนแบบบรรยาย โจทยปญหาทใชคลายกบสถานการณจรง ท าใหการ

79

แกไขโจทยปญหาเปนการฝกแกปญหาจรงอยางเปนขนตอนและฝกการท างานรวมกนในกลม ซงทกษะนสามารถน าไปใชในการประกอบวชาชพตอไป และกจกรรมการเรยนรแบบ PBL มความเหมาะสมทจะน ามาใชในการเรยนการสอนวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน สวนการเตรยมสงสนบสนนการเรยนร วสดอปกรณและสถานท เชน กระดาน กระดาษพลปชารต ปากกาไวทบอรด และหองเรยน มปรมาณและคณภาพเหมาะสมกบการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL สวนหนงสอและต าราในหองสมดมจ านวนนอยและบางเลมเปนฉบบเกา และระบบอนเทอรเนตชา จงมการแกไขโดยใชหนงสอและต าราสวนตวของอาจารยประจ ากลมรวมดวย แตในระยะยาว วทยาลยควรจดหาหนงสอและต าราฉบบใหม ๆ และเพมจ านวนใหเพยงพอตอนกศกษา และปรบปรงระบบอนเทอรเนต 4.2 ดานกระบวนการ ประกอบดวย 2 ดาน ไดแก ดานกระบวนการจดการเรยนการสอน และดานการวดและประเมนผล ผลการประเมนสรปไดดงน ก) ดานกระบวนการจดการเรยนการสอน: อาจารยประจ ากลมชวยแนะแนวทาง มสวนรวมใหกระบวนการกลมด าเนนไปดวยด ชวยกระตนนกศกษาทกคนใหแสดงความคดเหนและอภปรายปญหา มการถามค าถามกบนกศกษาทไมคอยแสดงความคดเหน แตนกศกษาดงกลาวมจ านวนนอยมาก หรอบางครงอาจารยบอกประธานกลมใหกระตนสมาชกทยงไมไดแสดงความคดเหน ในสวนของนกศกษาไดด าเนนกจกรรมการเรยนรตามขนตอนของ PBL ทกโจทยปญหา นกศกษาไดเตรยมความพรอมในการท ากจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในขนตอนคนควาหาขอมลดวยตนเอง นกศกษาแตละคนสบคนขอมลตามประเดนการเรยนร และปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดครบถวนตรงตามเวลา นกศกษาบางคนควรปรบปรงในเรองการเลอกแหลงขอมลในการคนควา โดยควรเลอกแหลงขอมลจากหนงสอ ต ารา หรอแหลงขอมลจากอนเทอรเนตทนาเชอถอ

ข) ดานการวดและประเมนผล: การวดและประเมนผลสอดคลองกบการเรยนรแบบ PBL และตรงตามผลการเรยนรของรายวชาทสอน อาจารยประจ ากลมและนกศกษาทกคนรบทราบการวดและประเมนผลจากการอบรมกอนกจกรรมการเรยนรแบบ PBL การวดและประเมนผลแบงออกเปน 3 สวน คอ การประเมนรายบคคล 2 สวน ประกอบดวย ขอสอบ MEQ เพอประเมนความร และการประเมนทกษะการเรยนร สวนการประเมนรายกลม 1 สวน คอ การน าเสนอและรายงาน อาจารยวดและประเมนผลตามทแจงกบนกศกษา และแบงสดสวนคะแนนรายบคคลตอรายกลมเปน 70:30 ซงมความเหมาะสม อาจารยประจ ากลมประเมนนกศกษารายบคคลโดยใชแบบประเมนทกษะการเรยนร และมการใหขอมลยอนกลบตอนกศกษาทงในภาพรวมเปนกลมและรายบคคล 4.3 ดานผลผลต ประกอบดวย 1 ดาน ไดแก ดานคณลกษณะของนกศกษา ผลการประเมนสรปไดดงน ดานคณลกษณะของนกศกษา: นกศกษาไดรบการอบรบเกยวกบ PBL กอนเรมกจกรรมการเรยนร และนกศกษาแกไขโจทยปญหาตามขนตอนของ PBL ทง 12 โจทย ไดเปนอยางดและเกดทกษะการเรยนรตาง ๆ มากขน ไดแก นกศกษามทกษะการเรยนรดวยตนเอง โดยสามารถคนควาและ

80

สบคนขอมลมากขน ท าใหนกศกษาเขาใจในเนอหา สงผลใหจ าเนอหาความรไดงายและนานขน นกศกษายงมทกษะการแกปญหา โดยนกศกษาคดวเคราะหโจทยปญหาและแกปญหาดวยตนเองได สงผลใหสามารถน าทกษะการเรยนรทไดไปประยกตใชในการแกไขปญหาในการฝกงานหรอการประกอบวชาชพตอไปได นกศกษายงมทกษะการท างานกลม โดยแลกเปลยนความคดเหนและรวมอภปรายกบเพอนในกลมมากขน รวมทงไดท าหนาทตามบทบาททไดรบในบทบาทผน าและผตามไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงพฒนาทกษะการสอสารของนกศกษาใหดขน เพราะนกศกษาตองแสดงความคดเหน ถายทอดความรทไดไปสบคนขอมลมา และแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนไดอยางเหมาะสม สวนคณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรในรายวชา อาจารยประจ ากลม พบวา นกศกษารบฟงความคดเหนของผอน สามารถคดวเคราะหและแกปญหา มความรและความเขาใจในสาระส าคญของงานเภสชกรรมคลนก สามารถท างานเปนทมในบทบาทผน าและผตาม สามารถประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางเหมาะสม และสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพ อภปรำยผลกำรวจย ผลสมฤทธทำงกำรเรยน

ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนดวยกจกรรมแบบ PBL สงกวาระดบกอนเรยน อยางม นยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงบงชวา การใชกจกรรมการเรยนรแบบ PBL สามารถพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนทดขน พฒนาการดงกลาวเกดจากการเรยนรแบบ PBL ทใชโจทยปญหาทสอดคลองกบสถานการณจรงเปนตวกระตนใหนกศกษาไดฝกคดวเคราะหปญหา อภปรายปญหารวมกบสมาชกในกลม คนควาหาขอมล และน ามาสงเคราะหค าตอบเพอเปนแนวทางในการแกปญหา โดยนกศกษาก าหนดทศทางการเรยนของตนเองและอาจารยเปนผสนบสนนการเรยนร ท าใหนกศกษามความเขาใจและจ าเนอหาไดนาน

ผลการวจยขางตนสอดคลองกบงานวจยของณฐภาส ถาวรวงษ (2551) ทใช PBL ในรายวชาพรคลนก ของนสตแพทยชนปท 2 ในหลกสตรแพทยศาสตรบณฑต คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และงานวจยของเพญประภา เบญจวรรณ และอรยา คหา (2557) ในการสอนวชาโภชนาการและโภชนบ าบด เรองพษภยของอาหารดวย PBL ในนกศกษาพยาบาล ทพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนดวย PBL สงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

อยางไรกตาม งานวจยนไมไดมกลมเปรยบเทยบทไดรบการสอนดวยวธการบรรยายหรอ วธอน ๆ เพราะขอจ ากดในเรองขนาดกลมตวอยางทนอย (นกศกษาชนปท 2 ของทงหลกสตร คอ 19 คน) และก าลงอาจารยผสอนทมจ ากด นอกจากน การแบงกลมตวอยางเปนสองกลมทไดรบการแทรกแซงตางกนกอาจกอใหเกดอคตในการเปรยบเทยบเนองจากการรวไหลของการแทรกแซง ( intervention contamination) เพราะนกศกษาในหลกสตรมความสนทสนมกนมาก และเรยนรวมกนในทกรายวชา

81

ดงนนจงมโอกาสสงทจะแลกเปลยนวธการสอนและขอมลจากการแทรกแซงทไดรบ การไมมกลมเปรยบเทยบท าใหไมอาจสรปไดวา การสอนแบบ PBL เหนอกวาวธการสอนแบบอนหรอไม นอกจากนขอสอบทใชในชวงกอนและหลงการแทรกแซงยงเปนขอสอบชดเดยวกน คะแนนทสงขนอาจเกดจากการทนกศกษาจดจ าขอสอบทใชในชวงกอนการแทรกแซงได และพยายามสนใจเรยนรในประเดนทถามในขอสอบ จงท าใหคะแนนสงขนเมอมการทดสอบดวยขอสอบเดมหลงการแทรกแซง นอกจากน ผลสมฤทธทางการเรยนทสงขนยงอาจเกดจาก co-intervention ตาง ๆ (เชน การทนกศกษาไปปรกษาอาจารยทานอนในหลกสตร) ทไมอาจควบคมไดดวยแบบวจยทใชในการวจยน (แตอาจแกไดดวยการวจยเชงทดลองแบบสมทมกลมควบคม)

จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา Strobel และ Barneveld (2009) วเคราะห อภมานเชงคณภาพ (qualitative meta-analysis) โดยเปรยบเทยบขอสมมตฐานและขอคนพบของการอภวเคราะหตาง ๆ ทสงเคราะหผลของ PBL เปรยบเทยบกบการสอนแบบดงเดม งานวจยสรปไดวา PBL มความเหนอกวาในดานการคงอยของความรในระยะยาว ดานการพฒนาทกษะ และความพงพอใจของผเรยนและผสอน ในขณะทวธการสอนแบบดงเดมมประสทธผลสงกวาในการจดจ าความรในระยะสนทวดผลโดยขอสอบใบประกอบวชาชพ นอกจากน Galvao และคณะ (2014) ทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบและวเคราะหอภมานงานวจยเพอประเมนผลของ PBL ตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาเภสชศาสตร ผลการวจยพบวา นกศกษาทเรยนโดยวธ PBL ท าคะแนนไดดกวาในการสอบกลางภาค (odds ratio [OR] = 1.46; confidence interval [IC] 95%: 1.16, 1.89) และในการสอบปลายภาค (OR = 1.60; IC 95%: 1.06, 2.43) เมอเปรยบเทยบกบนกศกษาทใชวธการเรยนแบบดงเดม การศกษาไมพบความแตกตางในเรองความเหนของนกศกษา ผลการศกษาสรปไดวา ความรของนกศกษาในหลกสตรเภสชศาสตรพฒนาขนโดยใชการเรยนแบบ PBL

การวจยแบบวดผลกอนและหลงการแทรกแซงดงเชนงานวจยน มขอจ ากดดงทกลาวมาแลว แตกมจดแขงคอ เปนการแทรกแซงหรอการสอนในลกษณะทเหมอนสภาพจรงในวทยาลยฯ คอ ใช PBL กบนกศกษาทกคนของชนป (ไมมการแบงเปนกลมเปรยบเทยบหรอกลมศกษา) ไมเกด intervention contamination ทงยงเปนการสอนโดยอาจารยทปฏบตงานสอนในหลกสตรฯ ดงนน แมผลทพบจะมอคตจากปจจยตาง ๆ แตหากสอนซ าดวยวธการเดม กนาจะพบวาไดผลสมฤทธทางการเรยนทสงขนในลกษณะทพบในการวจยน ผลสมฤทธทางการเรยนทสงขนหลงจากเรยนดวย PBL นน พบในทงสองหวขอของการเรยน และมขนาดของการเพมทไมแตกตางกนมาก จงท าใหมนใจวา การเปลยนแปลงของผลสมฤทธทางการเรยนเกดขนจรง ควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ

หลงเรยนดวย PBL ความสามารถในการแกปญหาของนกศกษาสงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 เพราะการเรยนรแบบ PBL ในการวจยไดสอนใหผเรยนแกปญหาโดยใชขนตอนการแกปญหาซงแบงออกเปน 3 ขนตอน คอ ระบปญหา วเคราะหปญหา และก าหนด

82

วธการแกปญหา ผลการวจยสอดคลองกบผลการวจยของโสภาพนธ สอาด (2553) ในนกศกษาวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ซงพบวา การสอนแบบ PBL และแบบ PBL ผานสออเลกทรอนกส สามารถเพมความสามารถในการแกปญหาไดสงกวาระดบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

อยางไรกตาม งานวจยนไมมกลมควบคมดวยเหตผลทกลาวมาแลว ท าใหไมอาจสรปไดวา การสอนแบบ PBL เหนอกวาวธการสอนแบบอนหรอไมในการพฒนาความสามารถในการแกปญหา นอกจากนแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหาทใชในชวงกอนและหลงการแทรกแซงยงเปนขอสอบชดเดยวกน คะแนนทสงขนอาจเกดจากการทนกศกษาจดจ าขอสอบทใชในชวงกอนการแทรกแซงได นอกจากน ความสามารถในการแกปญหาทสงขนยงอาจเกดจาก co-intervention ตาง ๆ (เชน การทรายวชาอนกอาจสอนทกษะความสามารถในการแกปญหา เปนตน) ซงไมอาจควบคมไดดวยแบบวจยทใชในการวจยน (แตอาจแกไดดวยการวจยเชงทดลองแบบสมทมกลมควบคม) จากการทบทวนวรรณกรรมพบวา Choi (2004) ไดศกษาผลของ PBL ตอการรคด การคดอยางมวจารณญาณ และทกษะการแกปญหา โดยมรปแบบของการวจยเปนแบบการวดผลกอนและหลงการสอน กลมตวอยาง คอ นกศกษาพยาบาล 76 คน ทเรยนวชากระบวนการทางการพยาบาลในโรงเรยนการพยาบาล 2 แหง ทเขารวมโครงการวจยในกลมทดลองและกลมควบคม ผลการวจยพบวา PBL ชวยพฒนาการรคดและกระบวนการแกปญหา แตไมมผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจยสรปไดวา PBL มผลทางบวกตอการศกษาทางการพยาบาล เพอเปนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกศกษาพยาบาล PBL ควรถกน าไปใชในหลากหลายวชาในหลกสตรพยาบาล

แบบการวจยทใชในงานวจยน มจดแขงคอ เปนการสอนทเหมอนสภาพจรงในวทยาลยฯ คอ ใชกบนกศกษาทกคนของชนปโดยไมมการแบงเปนกลมเปรยบเทยบหรอกลมศกษา และไมเกด intervention contamination ทงยงเปนการสอนโดยอาจารยทปฏบตงานสอนในหลกสตรฯ ดงนน แมผลทพบจะมอคตจากปจจยตาง ๆ แตหากสอนซ าดวยวธการเดม กนาจะพบวา ความสามารถในการแกปญหาสงขนในลกษณะทพบในการวจยน ทกษะกำรเรยนรของนกศกษำ

การประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษาโดยอาจารยประจ ากลมระหวางการจด กจกรรมแบบ PBL พบวา ทกษะการเรยนรในภาพรวมและในทกมต (การแกปญหา การท างานกลม การสอสาร และการเรยนรดวยตนเอง) อยในระดบทสง ในทงสองหวขอทเรยน (คะแนนอยในชวง 3.60-3.85 จากคะแนนเตม 4) แสดงวา นกศกษาสามารถปฏบตทกษะเหลานไดถกตองดวยตนเองโดยไมตองไดรบค าแนะน าเพมเตม PBL เปนการเรยนทใหนกศกษาไดเรยนจากสถานการณจรงในรปของปญหาทพบในการปฏบตงาน ซงการแกปญหาตองใชความรทเกยวของ ใชความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง กระบวนการแกปญหา การท างานรวมกนเปนทม และการสอสารระหวางกน กจกรรมการเรยนทสรางบนพนฐานแนวคดเชนนจงท าใหนกศกษามทกษะการเรยนรทดขน (วฒนา รตนพรหม, 2548) ผลการวจยสอดคลองกบการศกษาของ เกยรตก าจร กศล และคณะ (2551) ไดเปรยบเทยบคณลกษณะ

83

และทกษะการคดอยางมวจารณญาณกอนและหลงการเรยนแบบ PBL ในวชาปฏบตการพยาบาลเดกและวยรน ของนกศกษาพยาบาล ส านกวชาพยาบาลศาสตร พบวา นกศกษาสวนใหญมคณลกษณะและทกษะการคดอยางมวจารณญาณในดานการอนมานสงสด รองลงมา คอ มคณลกษณะดานความอยากรอยากเหน และการเปดใจกวาง หลงการเรยนแบบ PBL คณลกษณะและทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาสงกวาระดบกอนการเรยนแบบ PBL อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อยางไรกตาม งานวจยนไมมกลมเปรยบเทยบดงเหตผลทกลาวมาแลว และยงไมมการวดผลกอนการแทรกแซง เพราะการวดผลท าโดยสงเกตพฤตกรรมของนกศกษาโดยอาจารยประจ ากลมระหวางกจกรรมการเรยนรแบบ PBL แตจากการทบทวนวรรณกรรม พบวา Choi (2004) ไดศกษาผลของ PBL ตอการรคด การคดอยางมวจารณญาณ และทกษะการแกปญหา โดยมรปแบบของการวจยเปนแบบการวดผลกอนและหลงการสอน กลมตวอยาง คอ นกศกษาพยาบาล 76 คน ทเรยนวชากระบวนการทางการพยาบาลในโรงเรยนการพยาบาล 2 แหง ทเขารวมโครงการวจย ในกลมทดลองและกลมควบคม ผลการวจยพบวา PBL ชวยพฒนาการรคดและกระบวนการแกปญหา แตไมมผลตอการคดอยางมวจารณญาณ ผลการวจยสรปไดวา PBL มผลทางบวกตอการศกษาทางการพยาบาล เพอเปนการพฒนาความสามารถในการแกปญหาของนกศกษาพยาบาล PBL ควรถกน าไปใชในหลากหลายวชาในหลกสตรพยาบาล และการศกษาของ Koh และคณะ (2008) ไดทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบในเรองผลของ PBL ในโรงเรยนแพทยตอสมรรถนะของแพทยภายหลงส าเรจการศกษา ผลการศกษาพบวา ผลจากการประเมนความสามารถดวยตนเองชวา การเรยนรแบบ PBL มผลดอยางชดเจนตอสมรรถนะ 8 จาก 37 ดานเมอเทยบกบกลมควบคม ผลจากการสงเกตสรปวา การเรยนรแบบ PBL มผลดอยางชดเจนตอสมรรถนะ 7 ดาน สวนใหญของสมรรถนะทพบวาดกวา (จากทงการประเมนตนเองและการสงเกต) เปนสมรรถนะในมตของความรและมตทางสงคม สมรรถนะ 4 ดานทมหลกฐานระดบปานกลางถงมากทยนยนถงผลดของ PBL ทงจากการประเมนตนเองและการประเมนดวยการสงเกต นนคอ การจดการกบความไมแนนอน (หลกฐานชดเจน) การเขาใจถงประเดนทางกฎหมายและจรยธรรมในการรกษาผปวย (หลกฐานชดเจน) ทกษะการสอสาร (หลกฐานปานกลาง) และทกษะการเรยนรอยางตอเนองดวยตนเอง (หลกฐานปานกลาง)

งานวจยนก าหนดสเกลการประเมนเปนแบบมาตราสวนประมาณคา ซงระบความหมาย ของระดบคะแนนทประเมนอยางชดเจน นอกจากนอาจารยประจ ากลมยงไดผานการอบรมและมสวนรวมในการใหความเหนตอวธการประเมนผลในการศกษาน จงมนใจไดวา อาจารยประจ ากลมทกทานเขาใจความหมายของเกณฑคะแนน ใหความรวมมอในการประเมนตามเกณฑ และประเมนดวยวธการเดยวกน ควำมคดเหนของนกศกษำตอกจกรรม PBL

หลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรแบบ PBL นกศกษาประเมนดวยแบบสอบถามวา ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรแบบ PBL โดยรวมอยในระดบทสง และยงประเมนวา อาจารยประจ ากลม โจทยปญหา กจกรรมการเรยนการสอน การวดและประเมนผลการเรยน และผเรยน มความเหมาะสมมาก

84

นกศกษาประเมนดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอนวามความเหมาะสมเชนกน แตอยในระดบต ากวาดานอน ๆ ผลการประเมนบงชถงความส าเรจในการจดกจกรรมแบบ PBL ในการศกษาน เพราะนกศกษาประเมนอาจารยประจ ากลมวา มความรความสามารถด แสดงบทบาทเปนผสนบสนนการเรยนรไดอยางเหมาะสม กระตนใหนกศกษารวมแสดงความคดเหนหรออภปรายภายในกลม และใหขอมลยอนกลบอยางเหมาะสม นอกจากน นกศกษายงประเมนวา กจกรรมแบบ PBL ท าใหนกศกษามสวนรวมในชนเรยนมากขน สงเสรมใหเกดทกษะการคดเชงวเคราะห สงเคราะห และสรางสรรค ทกษะในการแกปญหา และความสามารถเรยนรไดดวยตวเองอยางตอเนอง

ผลการวจยในครงนสอดคลองกบงานวจยของ Strobel และ Barneveld (2009) ท วเคราะหอภมานเพอเปรยบเทยบผลของการเรยนการสอนแบบ PBL กบการเรยนการสอนแบบดงเดม พบวา PBL มความเหนอกวาในดานความพงพอใจของผเรยนและผสอน นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของเพญประภา เบญจวรรณ และอรยา คหา (2557) ทศกษาความพงพอใจของนกศกษาพยาบาลตอการเรยนแบบ PBL ในวชาโภชนาการและโภชนบ าบด เรองพษภยของอาหาร พบวา นกศกษาพยาบาลพงพอใจอยางมากในการเรยนรแบบน ควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลมและนกศกษำ

อาจารยประจ ากลมและนกศกษาประเมนปจจยน าเขาส าหรบการจดกจกรรมแบบ PBL วา อาจารยประจ ากลมมความรและทกษะวธการเรยนรแบบ PBL เขาใจในบทบาทของการเปนผชแนะแนวทาง ตงค าถามใหนกศกษาคดตอ และเขาใจขนตอนทง 7 ของ PBL จงสามารถสนบสนนการเรยนแบบ PBL ไดด นกศกษาประเมนตนเองวา เขาใจเกยวกบการเรยนรแบบ PBL ท าตามขนตอนของ PBL และท าตามหนาททไดรบ นกศกษาเปนผก าหนดประเดนการเรยนรเอง ศกษาคนควาความรดวยตนเอง และน าความรมาแลกเปล ยนความคดเหนกบสมาชกในกลมเพอแกไขโจทยปญหาได สวนในเร องปจจยเกอหนน นกศกษาเหนวา หนงสอและต าราในหองสมดมจ านวนนอยและบางเลมเปนฉบบเกา และระบบอนเทอรเนตชา วทยาลยควรมการจดหาหนงสอและต าราฉบบใหม ๆ และเพมจ านวนใหเพยงพอตอนกศกษา และปรบปรงระบบอนเทอรเนต อาจารยประจ ากลมและนกศกษาประเมนกระบวนการในการจดกจกรรมแบบ PBL วา กระบวนการจดการเรยนการสอนแบบ PBL ท าใหนกศกษาไดฝกคนควาหาขอมลดวยตนเอง รจกคดวเคราะหปญหา แกปญหาได และฝกการท างานเปนกลม โดยมอาจารยประจ ากลมชวยแนะแนวทางใหกระบวนการกลมด าเนนไปดวยด และชวยกระตนนกศกษาทกคนในการแสดงความคดเหนและอภปรายปญหา สวนการวดและประเมนผล ตรงตามผลการเรยนรของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตนและเนอหา อาจารยประจ ากลมและนกศกษาประเมนผลผลตจากการจดกจกรรมแบบ PBL วา นกศกษามทกษะในการเรยนรแบบ PBL ทกษะการเรยนรดวยตนเอง ทกษะการแกปญหา ทกษะการ

85

ท างานกลม และทกษะการสอสาร สงผลใหเกดคณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน จดแขงและขอจ ำกด จดแขง (Strengths) 1. งานวจยนเปนการแทรกแซง (intervention) หรอการสอนในลกษณะทเหมอนสภาพจรงในวทยาลยฯ คอ ใช PBL กบนกศกษาชนปท 2 ของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรมทกคน และเปนการสอนโดยอาจารยทปฏบตงานสอนในหลกสตรฯ ขอจ ำกด (Limitations) 1. งานวจยนไมมกลมเปรยบเทยบทไดรบการสอนดวยวธการบรรยายหรอวธอน ๆ เพราะขอจ ากดในเรองขนาดกลมตวอยางทนอย 2. แนวทางการปฏบตของอาจารยประจ ากลมยงมความหลากหลาย แมในการจดการเรยนการสอนแบบ PBL อาจารยประจ ากลมไมจ าเปนตองมความเชยวชาญในเนอหานน ๆ แตตองมความรความเขาใจในขนตอนของกระบวนการเรยนรแบบ PBL การประเมนทกษะการเรยนรของนกศกษา และมแนวปฏบตไปในทศทางเดยวกน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะส ำหรบกำรน ำผลกำรวจยไปใช 1. การวจยสรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL สามารถพฒนานกศกษาทงในเรองผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา และทกษะการเรยนรของนกศกษา นอกจากนนกศกษามความพงพอใจในวธการเรยนรแบบน ตลอดจนคณาจารยในหลกสตรฯ มความพรอมในการจดกจกรรมการเรยนรแบบน ดงนนวทยาลยฯ ควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ใหมากขนโดยเฉพาะอยางยงในรายวชาชพ และรายวชาทมวตถประสงคเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกศกษา 2. วทยาลยฯ ควรมนโยบายก าหนดใหทกรายวชาชพของทกหลกสตรมการจดการเรยนการสอนตามทฤษฎการสรางความรดวยตนเอง (constructivism) อยางนอย 1 หวขอเรองในแตละรายวชาชพ เพอสงเสรมใหนกศกษาเกดทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท 21 ตวอยางเชน การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (problem-based learning) การเรยนแบบรวมมอ (cooperative/collaborative learning) การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) หรอสอเพอการเรยนรดวยตนเอง เปนตน

86

3. วทยาลยอน ๆ ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในรายวชาชพ และรายวชาทมวตถประสงคเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกศกษา 4. วทยาลยฯ ควรจดฝกอบรมอาจารยประจ ากลม (facilitator) ใหเปนมาตรฐานเดยวกน ทบทวนเปนระยะ ๆ และจดใหมการแลกเปลยนประสบการณของการเปน facilitator 5. วทยาลยฯ ควรสงเสรมใหมการจดการความรในเรองการเรยนร แบบ PBL ใน วทยาลยฯ เพอเผยแพรความรและประสบการณสอาจารยผสอนในรายวชาอน ๆ หรอหลกสตรอน ๆ เพอกระตนใหเกดการใชวธการเรยนการสอนแบบนมากขน

6. วทยาลยฯ ควรปรบปรงสงสนบสนนการเรยนร ไดแก หนงสอและต าราใหมจ านวนเพยงพอ และมความทนสมย และควรปรบปรงระบบเทคโนโลยสารสนเทศใหมประสทธภาพตอการคนหาขอมลดวยตนเอง ขอเสนอแนะส ำหรบกำรวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาประสทธผลกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ในรายวชาชพดานเทคนคเภสชกรรมอนๆ เชน งานบรการเภสชกรรม ความรเบองตนเรองยาบ าบดโรค เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

2. ควรศกษาเปรยบเทยบประสทธผลของการสอนแบบ PBL กบรปแบบการสอนทเนน ผเรยนเปนศนยกลางรปแบบอน ๆ เชน การเรยนแบบรวมมอ (cooperative/collaborative learning) การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) หรอสอเพอการเรยนรดวยตนเอง รปแบบการประสานหาแนวคด (CIPPA model) เปนตน

87

บรรณำนกรม กลยา ตนตผลาชวะ. การเรยนรแบบเนนปญหาเปนฐาน. สารานกรมศกษาศาสตร 2548;34:77-80. เกยรตก าจร กศล, เสาวลกษณ วงศนาถ, อไร จเรประพาฬ. ผลการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลก

ตอความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลในรายวช าปฏบตการพยาบาลเดกและวยรน. วารสารการพยาบาลและการศกษา 2551;1:32-45.

ณมน จรงสวรรณ. WebQuest กบการเรยนการสอนแบบ Cooperative Learning และ Collaborative Learning [อนเทอรเนต]. 2552 [เขาถงเมอ 5 กมภาพนธ 2558]. เขาถงไดจาก: http://www.tuangrat.com/index.php

ณฐภาส ถาวรวงษ. การประเมนการจดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ของรายวชาพรคลนก หลกสตรแพทยศาสตรบณฑต คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ [ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาการวจยและสถตทางการศกษา]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ; 2551.

ทองจนทร หงศลดารมภ. การเรยนโดยใชปญหาเปนหลก. กรงเทพ: บคเนท; 2547. ทองปาน บญกศล, ทวศกด จนดานรกษ, สมใจ พทธาพทกษผล, วจตรพร หลอสวรรณกล. ผลของการใช

รปแบบการเรยนการสอนตอความสามารถในการถายโยงความรและความสามารถในการปฏบตงานของนกศกษาพยาบาล. วารสารพยาบาลทหารบก 2555;13:28-37.

ทศนา แขมมณ. การสอนจตวทยาการเรยนร เรองศาสตรการสอนองคความรเพอการจดกระบวนการเรยนร ทมประสทธภาพ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2550.

ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2554.

บญชม ศรสะอาด. การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน; 2545. เพญประภา เบญจวรรณ, อรยา คหา. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

วชาโภชนาการและโภชนบ าบดของนกศกษาพยาบาล มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 2557;25:96-109.

มณฑรา ธรรมบศย. การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem–Based Learning). วารสารวชาการ 2545;5:11-7.

มณฑรา ธรรมบศย. การสงเสรมกระบวนการคดโดยใชยทธศาสตร PBL (Problem-Based Learning). วารสารวทยาจารย 2549;105:42–5.

เมธาว พมวน. ชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน เรองพนทผวระดบชนมธยมศกษาปท 3 [ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาคณตศาสตรศกษา]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ; 2549.

88

รงสรรรค ทองสกนอก. ชดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนฐานในการเรยนร (Problem-Based Learning) เรองทฤษฎจ านวนเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 4 [ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาคณตศาสตรศกษา]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ; 2547.

วชรา เลาเรยนด. เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคด การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ. นครปฐม: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร; 2549.

วฒนา รตนพรหม. การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก. วารสารศกษาศาสตรปรทศน 2548;20:33–9. วนด ตอเพง. ผลของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร

เรองโจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 [สารนพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา]. กรง เทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ; 2553.

วนทนา เหรยญมงคล, สชาดา สรพนธ, โพยม วงศภวรกษ, จราพร พงศเวชรกษ, สงวน ลอเกยรตบณฑต, อมาพร ชยยศ, และคณะ. ความเขาใจและความคดเหนของนกศกษาและอาจารยพเลยงตอการเรยนการสอน โดยใชปญหาเปนฐานในเภสชศาสตรศกษา. สงขลานครนทรเวชสาร 2549;24:263-73.

วลล สตยาศย. การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก รปแบบการเรยนรโดยผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: บคเนต; 2547.

วจารณ พานช. วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: มลนธสดศร–สฤษดวงศ; 2555. ศรพนธ ศรพนธ, ยพาวรรณ ศรสวสด. การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ: วธการสอนแบบ

ใชปญหาเปนหลก (Student Center: Problem–Based Learning). วารสารมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร 2554;3:104-12.

สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข. คมอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2556 สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม. นนทบร: สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข; 2556.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน. กรงเทพฯ: กลมสงเสรมนวตกรรมการเรยนรของครและบคลาการทางการศกษา ส านกมาตรฐานและพฒนาการเรยนร ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ; 2550.

ส านกวจย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย. สงเคราะหขนตอนการใชปญหาเปนฐาน. ปทมธาน: ส านกวจย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย; 2553.

สระพรรณ พนมฤทธ, กมลรตน เทอรเนอร, ศกรใจ เจรญสข, พนารตน วศวเทพนมตร, จรรยา แกวใจบญ, นนทกา อนนตชยพทธนา. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลกและการก ากบตนเองเพอสงเสรมการคดวจารณญาณและการรบรอตสมรรถนะของนกศกษาพยาบาล. วารสารการพยาบาลและการศกษา 2554;4:108-23.

89

โสภาพนธ สอาด. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนหลกทมตอผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการแกปญหาทางการพยาบาลของนกศกษาวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข [วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยเทคนคศกษา]. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ; 2553.

อานภาพ เลขะกล และคณะ. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (PBL). สมทรปราการ: มหาวทยาลย หวเฉยวเฉลมพระเกยรต; 2549.

อานภาพ เลขะกล. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning). แหลงขอมลดานแพทยศาสตรศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร [อนเทอรเนต]. [เขาถงเมอ 15 มกราคม 2558]. เขาถงไดจาก http://teachingresources.psu.ac.th/document/2548/Le_Kha_Kun/PBL.pdf

Barrows HS. Problem-based learning applied to medical education. Springfield: Southern Illinois University School of Medicine; 2000.

Bridges EM, Hallinger P. Problem based learning for administrators. Eugene, OR: ERIC Clearinghouse on Educational Management. ERIC Document Reproduction Service No. ED 347 617; 1992.

Choi H. The effects of PBL (Problem-Based Learning) on the metacognition, critical thinking, and problem solving process of nursing students. Taehan Kanho Hakhoe Chi 2004;34:712-21.

Gagne RM, Briggs LJ. Principle of instructional design. New York: Holt, Rinehart and Winston; 1974.

Galvao TF, Silva MT, Neiva CS, Ribeiro LM, Pereira MG. Problem-based learning in pharmaceutical education: a systematic review and meta-analysis. ScientificWorldJournal 2014.

Guildford JP. The Analysis of Intelligence. New York: McGraw-Hill; 1971. Koh GCH, Khoo HE, Wong ML, Koh D. The effect of Problem-based learning during medical school

on physician competency: a systematic review. CMAJ 2008;178:34-41. Lall GR, Lall BM. Ways children learn. Illinois: Charles C. Thomas Publishers; 1983. Maslow AH. Quoted in Ernest R. Hilgard, Introduction to psychology. 3rd ed. New York:

Harcourt Brace & World; 1962. Polya G. How to Solve it. New Jersey: Princeton University; 1973. Rogers CR. Freedom to learn. Columbus: Charles E. Merrill Publishing; 1969. Schmidt HG. Foundation of problem-based learning: Some exploratory notes. Med Educ

1993;27:422-32.

90

Severiens SE, Schmidt HG. Academic and social integration and study progress in problem based learning. High Educ 2009;58:59-69.

Strobel J, Barneveld AV. When is PBL more effective? A meta-synthesis of meta-analyses comparing PBL to conventional classrooms. IJPBL 2009;3:44-58.

Walton HJ, Matthews MB. Essential of Problem-Based Learning. Med Educ 1989;23:542-58. Weir JJ. Problem solving is everybody’s problem. Sci Teach 1974;41:16-8.

91

ภำคผนวก ก

92

เครองมอกำรวจย

วชำเภสชกรรมคลนกเบองตน : กำรตดตำมอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำและผลตภณฑสขภำพหวขอ กำรประเมนอำกำรไมพงประสงค Type A ADR หรอ Type B ADR

วตถประสงค 1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของ Type A (Augmented) ADR และ

Type B (Bizarre) ADR ได 2. นกศกษาสามารถประเมน Type ของ ADR วาเปน Type A (Augmented) ADR

หรอ Type B (Bizarre) ADR) ได 3. นกศกษาสามารถบอกแนวทางการแกไขอาการไมพงประสงคทเกดขน

โจทยปญหำท 1 “ขำฉนบวม”

สงทใหนกศกษำแตละกลมคอ โจทยปญหำในกรอบสเหลยม เมอนกศกษาแตละกลมไดรบโจทยปญหากด าเนนกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ทง 7 ขนตอน (1. ท าความเขาใจกบโจทยปญหาและค าศพทในโจทยปญหา 2. ระบปญหาหลก 3. วเคราะหและอภปรายปญหา 4. ตงสมมตฐาน 5. ก าหนดประเดนการเรยนร 6. หลงจากนนนกศกษาแตละคนศกษาคนควาขอมลตามประเดนการเรยนรเพอตอบปญหา 7. น าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะห อธบาย และประยกตใหเหมาะสมกบโจทยปญหา) ขนตอนท 1–5 เปนขนตอนภายใตกระบวนการกลมในหองเรยน ขนตอนท 6 เปนกจกรรมของนกศกษารายบคคลนอกหองเรยน หลงจากนนสปดาหตอมาเปนขนตอนท 7 เปนกจกรรมทกลบมาในกระบวนการกลมอกครงเพอสงเคราะหความรใหเหมาะสมกบโจทยปญหา ภำยใตกำรดแลของอำจำรยประจ ำกลม ตามแผนการสอนทก าหนดไว เพอประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนแลวหาแนวทางการแกไขใหกบผปวย โจทยปญหำอนๆ มขนตอนกำรเรยนรแบบนเชนกน

นางเมตตา อาย 57 ป ไดรบการวนจฉยวาเปน Hypertension รกษาดวยยา Amlodipine (10 mg) 1 tab pc หลงจากใชยา 1 สปดาห เกดอาการขาบวม (ผปวยมประวตแพยา Amoxicillin แบบ Urticaria ไมมการใชยาอนรวมดวย) แพทยโทรมาปรกษาหองยาเกยวกบอาการไมพงประสงคทเกดขนกบผปวยคอ ขาบวม หองยาท าการประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR เพอหาแนวทางการแกไขปญหาใหกบนางเมตตา

เครองมอท 1

93

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ ยา Amlodipine (10 mg) 1 tab pc หลงจากใชยา 1 wk เกดอาการขาบวม

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของอาการไมพงประสงคจากการใชยาและผลตภณฑสขภาพ

1. การซกประวตผปวยเพมเตม 2. ฤทธทางเภสชวทยาของยา Amlodipine 3. อาการไมพงประสงคของยา Amlodipine มอะไรบาง

การประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของ Type A (Augmented) ADR และ Type B (Bizarre) ADR 2. นกศกษาสามารถประเมน Type ของ ADR (Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR) ได

1. ความหมายของ Type A (Augmented) ADR คออะไร 2. ความหมายของ Type B (Bizarre) ADR คออะไร 3. ขาบวม จดเปนอาการ ไมพงประสงคประเภทใดของยา Amlodipine

ประเมนอาการไมพงประสงคเพอหาแนวทางการแกไข

1. นกศกษาสามารถบอกแนวทางการแกไขอาการไมพงประสงคทเกดขนได

1. จะมแนวทางการแกไขเกยวกบอาการไมพงประสงคอยางไรบาง

94

โจทยปญหำท 2 “ไอไมหยด”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ มอาการไอแหง หลงจากรบประทานยา Enalapril (10 mg) 1 tab pc เปนเวลา 2 สปดาห

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของอาการไมพงประสงคจากการใชยา และผลตภณฑสขภาพ

1. การซกประวตผปวยเพมเตม 2. ฤทธทางเภสชวทยาของยา Enalapril 3. อาการไมพงประสงคของยา Enalapril มอะไรบาง

การประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของ Type A (Augmented) ADR และ Type B (Bizarre) ADR 2. นกศกษาสามารถประเมน Type ของ ADR (Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR) ได

1. ความหมายของ Type A (Augmented) ADR คออะไร 2. ความหมายของ Type B (Bizarre) ADR คออะไร 3. อาการไอแหง จดเปนอาการไมพงประสงคประเภทใดของยา Enalapril

ประเมนอาการไมพงประสงคเพอหาแนวทางการแกไข

1. นกศกษาสามารถบอกแนวทาง การแกไขอาการไม พงประสงคทเกดขนได

1. จะมแนวทางการแกไขเกยวกบอาการไมพงประสงคอยางไรบาง

นายณเดชน อาย 48 ป มอาการไอแหง หลงจากรบประทานยา Enalapril (20 mg) 1 tab pc เปนเวลา 2 สปดาห ผปวยปฏเสธการแพยาและอาหาร มโรคประจ าตว คอ Hypertension และ DM ยาอนทรบประทานรวมดวย กอนเกดอาการไอ ไดแก HCTZ (50 mg) 1 tab pc และ Metformin (500 mg) 1 x 2 pc แพทยโทรมาปรกษาหองยาเกยวกบอาการไมพงประสงคทเกดขนกบผปวยคอ อาการไอแหงของผปวย หองยาท าการประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR เพอหาแนวทางการแกไขปญหาใหกบนายณเดชน

95

โจทยปญหำท 3 “ปวดเมอยไปทงตว”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ ไดรบการรกษาดวยยา Simvastatin (20 mg) 1 tab hs มาโรงพยาบาลดวยอาการปวดเมอยกลามเนอ

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของอาการไมพงประสงคจากการใชยา และผลตภณฑสขภาพ

1. การซกประวตผปวยเพมเตม 2. ฤทธทางเภสชวทยาของยา Simvastatin 3. อาการไมพงประสงคของยา Simvastatin มอะไรบาง

การประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของ Type A (Augmented) ADR และ Type B (Bizarre) ADR 2. นกศกษาสามารถประเมน Type ของ ADR (Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR) ได

1. ความหมายของ Type A (Augmented) ADR คออะไร 2. ความหมายของ Type B (Bizarre) ADR คออะไร 3. อาการปวดเมอยกลามเนอ จดเปนอาการไมพงประสงคประเภทใดของยา Simvastatin

ประเมนอาการไมพงประสงคเพอหาแนวทางการแกไข

1. นกศกษาสามารถบอกแนวทาง การแก ไขอาการไม พ งประสงค ทเกดขนได

1. จะมแนวทางการแกไขเกยวกบอาการไมพงประสงคอยางไรบาง

นายรกไทย อาย 58 ป ไดรบการรกษาดวยยา Simvastatin (20 mg) 1 tab hs เปนเวลา 1 เดอน วนนมาโรงพยาบาลดวยอาการปวดเมอยกลามเนอ ผปวยปฏเสธการออกก าลงกายหรอการท างานหนก รบประทานยา Paracetamol (500 mg) 2 tab บรรเทาอาการปวด ผปวยปฏเสธการแพยาและอาหาร แพทยโทรมาปรกษาหองยาเกยวกบอาการไมพงประสงคทเกดขนกบผปวยคอ อาการปวดเมอยกลามเนอของผปวย หองยาท าการประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR เพอหาแนวทางการแกไขปญหาใหกบนายรกไทย

96

โจทยปญหำท 4 “ฉนคลนไส”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ มอาการคลนไส หลงจากรบประทานยา Tramadol (50 mg) 1 x 3 pc

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของอาการไมพงประสงคจากการใชยา และผลตภณฑสขภาพ

1. การซกประวตผปวยเพมเตม 2. ฤทธทางเภสชวทยาของยา Tramadol 3. อาการไมพงประสงคของยา Tramadol มอะไรบาง

การประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายของ Type A (Augmented) ADR และ Type B (Bizarre) ADR 2. นกศกษาสามารถประเมน Type ของ ADR (Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR) ได

1. ความหมายของ Type A (Augmented) ADR คออะไร 2. ความหมายของ Type B (Bizarre) ADR คออะไร 3. อาการคลนไส จดเปนอาการไมพงประสงคประเภทใดของยา Tramadol

ประเมนอาการไมพงประสงคเพอหาแนวทางการแกไข

1. นกศกษาสามารถบอกแนวทาง การแกไขอาการไม พงประสงคทเกดขนได

1. จะมแนวทางการแกไขเกยวกบอาการไมพงประสงคอยางไรบาง

นางสาวนฤมล อาย 24 ป มอาการคลนไส หลงจากรบประทานยา Tramadol (50 mg) 1 x 3 pc ผปวยไมมโรคประจ าตว และไมมประวตแพยาและอาหาร แพทยโทรมาปรกษาหองยาเกยวกบอาการไมพงประสงคทเกดขนกบผปวยคอ อาการคลนไส หองยาท าการประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนวาเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR เพอหาแนวทางการแกไขปญหาใหกบนางสาวนฤมล

97

วชำเภสชกรรมคลนกเบองตน : กำรตดตำมอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำและผลตภณฑสขภำพ หวขอ กำรประเมนกำรแพยำ วตถประสงค

1. นกศกษาสามารถอธบายผนแพยาแตละชนดได 2. นกศกษาสามารถหายาทสงสยทท าใหเกดการแพยาได 3. นกศกษาสามารถประเมนการแพยาโดยใช algorithm และสรปผลการประเมน

3.1 WHO,s criteria 3.2 Naranjo,s algorithm

4. นกศกษาสามารถใหค าแนะน าแกผปวยและญาตได

โจทยปญหำท 5 “ท ำไมตำฉนบวม”

นางแยม อาย 57 ป 1 วนกอนมำโรงพยำบำล ท างานบานแลวลนขอเทาพลก มอาการปวด จงไป ซอยาทรานขายยา ไดรบยามา 1 ซองมยา 5 ชด ชดละ 3 เมด มยา Paracetamol 500 mg, Norgesic® และ Ibuprofen 400 mg เรมรบประทานยาไปแลว 2 ชด โดยเวลารบประทานยาลาสด คอ หลงอาหารเชาวนน 4 ชม.กอนมำโรงพยำบำล เรมรสกตงๆ และคนเลกนอยบรเวณเปลอกตา เปนไมมากนกจงลางตาดวยน าสะอาด และนอนพก 1 ชม.กอนมำโรงพยำบำล หลงตนนอนพบวาเปลอกตามอาการบวม แดง และคนมาก ลมตาไมขน แตไมมขตา และไมรสกเจบหรอแสบบรเวณตา ผปวยมโรคประจ าตวคอ หอบหด รบยาทโรงพยาบาลประจ า ปฏเสธการแพยา อาหาร หรอสารเคมใดๆ แพทยโทรมาปรกษาหองยาเกยวกบอาการไมพงประสงคทเกดขน เพอใหหองยาประเมนการแพยาของผปวย โดยใช WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm และการจดการดแลนางแยมตอไป

98

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ 1 ชม.กอนมาโรงพยาบาล หลง ตนนอนพบวาเปลอกตามอาการ บวม แดง และคนมาก ลมตาไมขน แตไมมขตา และไมรสกเจบ หรอแสบบรเวณตา

1. นกศกษาสามารถอธบาย ผนแพยาแตละชนดได

1. การซกประวตผปวยเพมเตม 2. ผนแพยามกชนด อะไรบาง 3. ผนแพยาแตละชนดเปนอยางไร 4. ผปวยเกดผนแพยาแบบใด

ไดรบยามา 1 ซองมยา 5 ชด ชดละ 3 เมด มยา Paracetamol 500 mg, Norgesic® และ Ibuprofen 400 mg ผปวยมโรคประจ าตว คอ หอบหดรบยาทโรงพยาบาลประจ าปฏเสธการแพยา อาหาร หรอสารเคมใดๆ

1. นกศกษาสามารถก าหนด Time line ของการใชยาและการเกด ADR 2. นกศกษาสามารถหายาทสงสยทท าใหเกดการแพยาได

1. Time line ของการใชยาและการเกด ADR ของผปวยเปนอยางไร 2. สาเหตทท าใหเกดอาการ ไมพงประสงคดงกลาวมอะไรบาง 3. ยาทสงสยวาท าใหเกดการแพดงกลาวคอยาตวใด

หองยาประเมนการแพ ยาของผปวย โดยใช WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm

1. นกศกษาสามารถประเมนการแพยา โดยใช WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm 2. นกศกษาสรปผลการประเมนจาก WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm

1. WHO,s criteria มรายละเอยดอยางไร 2. Naranjo,s algorithm มรายละเอยดอยางไร 3. ยาทสงสยกบการประเมน การแพยา โดยใช WHO,s criteria ไดระดบใด 4. ยาทสงสย กบการประเมนการแพยา โดยใช Naranjo,s algorithm ไดระดบใด

การจดการดแลผปวย

1. นกศกษาสามารถใหค าแนะน าแกผปวยได

1. เมอผปวยแพยา เราจะจดการดแลผปวยอยางไร 2. ตองแนะน าการปฏบตตวของผปวยอยางไร

99

โจทยปญหำท 6 “ผนแดงลอก”

นายสมบต อาย 48 ป มาพบแพทยทโรงพยาบาลดวยอาการผนแดงลอก ไมคน ทแขนทง 2 ขาง และตนคอ เปนมาประมาณ 1 เดอน ผปวยใหประวตวา 2 เดอนกอนมำโรงพยำบำลมอาการปวดศรษะบอยๆ ไปพบแพทยทคลนก แพทยวนจฉยวาเปนโรคความดนโลหตสง และไดให ยารบประทานคอ ยา HCTZ (50 mg) ½ tab OD เชา Ramipril (5 mg) 1 tab OD เชา และ ASA gr I 1 tab OD เชา หลงจากรบประทานยาไดประมาณ 1 เดอน กเรมมอาการผนแดง แสบรอน เหมอนโดนแดดเผาบรเวณแขนทง 2 ขาง ตอนแรกเปนไมมาก ใชวธทาโลชนชวย จนกระทงมอาการมากขนเรอย ๆ ผนเรมมลอก ทตนคอแสบรอน จงมาพบแพทยทโรงพยาบาล ผปวยปฏเสธการแพยา อาหาร หรอสารเคมอนใด ไมมโรคประจ าตว และไมไดใชยาอนนอกเหนอจากยา 3 รายการดงกลาว แพทยโทรมาปรกษาหองยาเกยวกบอาการไมพงประสงคทเกดขน เพอใหหองยาประเมนการแพยาของผปวย โดยใช WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm และการจดการดแลนายสมบตตอไป

100

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ อาการผนแดงลอก ไมคน ทแขนท ง 2 ข า ง และตนคอ เปนมาประมาณ 1 เดอน

1. นกศกษาสามารถอธบาย ผนแพยาแตละชนดได

1. การซกประวตผปวยเพมเตม 2. ผปวยเกดผนแพยาแบบใด

ยารบประทานคอ ยา HCTZ (50 mg) ½ tab OD เชา Ramipril (5 mg) 1 tab OD เชา และ ASA gr I 1 tab OD เชา ผปวยปฏเสธการแพยา อาหาร หรอสารเคม อนใด ไมม โรคประจ าตว และไมไดใชยาอนนอกเหนอจากยา 3 รายการดงกลาว

1. นกศกษาสามารถก าหนด Time line ของการใชยาและการเกด ADR 2. นกศกษาสามารถหายาทสงสยทท าใหเกดการแพยาได

1. Time line ของการใชยาและการเกด ADR ของผปวยเปนอยางไร 2. สาเหตทท าใหเกดอาการ ไมพงประสงคดงกลาวมอะไรบาง 3. ยาทสงสยวาท าใหเกดการแพดงกลาวคอยาตวใด

หองยาประเมนการแพ ยาของผปวย โดยใช WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm

1. นกศกษาสามารถประเมนการแพยา โดยใช WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm 2. นกศกษาสรปผลการประเมนจาก WHO,s criteria และ Naranjo,s algorithm

1. WHO,s criteria มรายละเอยดอยางไร 2. Naranjo,s algorithm มรายละเอยดอยางไร 3. ยาทสงสยกบการประเมน การแพยา โดยใช WHO,s criteria ไดระดบใด 4. ยาทสงสย กบการประเมนการแพยา โดยใช Naranjo,s algorithm ไดระดบใด

การจดการดแลผปวย

1. นกศกษาสามารถใหค าแนะน าแกผปวยได

1. เมอผปวยแพยา เราจะจดการดแลผปวยอยางไร 2. ตองแนะน าการปฏบตตวของผปวยอยางไร

101

วชำเภสชกรรมคลนกเบองตน : กำรคนหำปญหำอนเนองจำกยำ (DRPs) ในขนตอนกำรคยรำยกำรยำ

วตถประสงค 1. นกศกษาสามารถบอกความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอน

เนองมาจากยาได 2. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทของปญหาอนเนองมาจากยา สาเหตของปญหา การให interventions และผลลพธทเกดขนได

3. นกศกษาสามารถคนหาปญหาอนเนองมาจากยาได โจทยปญหำท 1 “เพรำะปวดฟน”

สงทใหนกศกษำแตละกลมคอ โจทยปญหำในกรอบสเหลยม เมอนกศกษาแตละกลมไดรบโจทยปญหากด าเนนกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ทง 7 ขนตอน (1. ท าความเขาใจกบโจทยปญหาและค าศพทในโจทยปญหา 2. ระบปญหาหลก 3. วเคราะหและอภปรายปญหา 4. ตงสมมตฐาน 5. ก าหนดประเดนการเรยนร 6. หลงจากนนนกศกษาแตละคนศกษาคนควาขอมลตามประเดนการเรยนรเพอตอบปญหา 7. น าขอมลหรอความรทไดมาสงเคราะห อธบาย และประยกตใหเหมาะสมกบโจทยปญหา) ขนตอนท 1–5 เปนขนตอนภายใตกระบวนการกลมในหองเรยน ขนตอนท 6 เปนกจกรรมของนกศกษารายบคคลนอกหองเรยน หลงจากนนสปดาหตอมาเปนขนตอนท 7 เปนกจกรรมทกลบมาในกระบวนการกลมอกครงเพอสงเคราะหความรใหเหมาะสมกบโจทยปญหา ภำยใตกำรดแลของอำจำรยประจ ำกลม ตามแผนการสอนทก าหนดไว เพอประเมนอาการไมพงประสงคทเกดขนแลวหาแนวทางการแกไขใหกบผปวย โจทยปญหำอนๆ มขนตอนกำรเรยนรแบบนเชนกน

นายธนา อาย 20 ป มอาการปวดฟน และเหงอกบวมมาก จงไปซอยาทรานยา เภสชกรจายยา Mefenamic acid (500 mg) 1 x 3 pc และ Amoxicillin (500 mg) 1 x 4 pc กนยาไป 3 มอ อาการไมดขน วนตอมา นายธนาจงไปโรงพยาบาล และไดรบการรกษาทแผนกทนตกรรม ทนตแพทยสงจายยา Ibuprofen (400 mg) 1 x 3 pc และ Metronidazole (400 mg) 1 x 3 pc และอก 3 วน ทนตแพทยนดนายธนามาขดหนปนและเกลารากฟน หลงจากนายธนากลบจากโรงพยาบาล นายธนายงมอาการปวดฟนมาก หลงจากรบประทานอาหารเสรจนายธนากนยาทงทไดจากโรงพยาบาลและจากรานยา หลงจากกนยาไป 1 ชม. นายธนามอาการปวดแสบทองมาก จงกลบมาโรงพยาบาลอกครง ผปวยปฏเสธการแพยา อาหาร หรอสารเคมอนใด ไมมโรคประจ าตว แพทยจงไดจายยา Omeprazole (20 mg) 1 x 1 ac และ Alum milk 1 tbsp x 4 pc ตอนมารบยาทหองยานายธนายนยาทง 4 รายการทไดจากโรงพยาบาลครงทแลวและยาจากรานยาใหเภสชกรด เภสชกรจงท าการสบคนและตดตาม DRPs และใหค าแนะน าผปวยเกยวกบการใชยาแตละตว

102

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ เภสชกรรานยาจายยา Mefenamic acid (500 mg) 1 x 3 pc และ Amoxycillin (500 mg) 1 x 4 pc ทนตแพทยสงจายยา Ibuprofen (400 mg) 1 x 3 pc และ Metronidazole (400 mg) 1 x 3 pc นายธนากนยาทงทไดจากโรงพยาบาลและจากรานยา นายธนามอาการปวดแสบทองมาก

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 2. นกศกษาสามารถคนหาปญหาอนเนองมาจากยาได

1. การสบคนประวตอะไรเพมเตม 2. จากโจทยปญหา ปญหาอนเนองมาจากยาคออะไร 3. ยา Mefenamic acid, Amoxicillin, Ibuprofen และ Metronidazole แตละตวเปนยา กลมไหนและมอาการไมพงประสงคของยาแตละตวเปนอยางไร 4. อาการปวดแสบทองมาก เกดจากการใชยาตวไหนไดบาง

ตอนมารบยาทหองยา นายธนายนยาท ง 4 รายการท ไดจากโรงพยาบาลครงทแลวและยาจากรานยาใหเภสชกรด เภสชกรจงท าการสบคนและตดตาม DRPs

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทของปญหาอนเนองมาจากยา สาเหตของปญหา

1. ปญหาอนเนองมาจากยามกประเภท อะไรบาง 2. ปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด 3. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยามกประเภท อะไรบาง 4. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด

การใหค าแนะน าผปวยเกยวกบการใชยาแตละตว

1. นกศกษาสามารถบอกวธการแกปญหา (interventions) และจ าแนกประเภทการให interventions

1. วธการแกปญหา (interventions) เปนอยางไร และจดเปนการให interventions ประเภทใด

103

โจทยปญหำท 2 “ท ำไมทองเสย”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ นายสมบตมาพบแพทยทโรงพยาบาลดวยอาการเหนอย เพลย ซด ทองเสย กลามเนอออนแรง รบประทานมงสวรตเปนประจ า

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 2. นกศกษาสามารถคนหาปญหาอนเนองมาจากยาได

1. การสบคนประวตอะไรเพมเตม 2. จากโจทยปญหา ปญหาอนเนองมาจากยาคออะไร 3. ปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด

จากการซกประวตพบวา 1 วนกอนมาโรงพยาบาลรบประทาน Colchicine ไป 15 เมด (ประวตการแพยาคอ ผปวยแพ Bactrim)

1. นกศกษาสามารถคนหาและบอกประเภทสาเหตของปญหาอนเนองมาจากยา

1. การทนายสมบตกนยา Colchicine ไป 15 เมด/วน จะท าใหเกดอาการไมพงประสงคอะไรไดบาง 2. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกดคออะไร 3. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด

ยาทไดรบประจ า คอ Colchicine, Allopurinol, Vit B12 ยาทแพทยสงวนน คอ Norfloxacin, Loperamide, FBC

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทการให interventions

1. วธการแกปญหา (interventions) เปนอยางไร และจดเปนการให interventions ประเภทใด

นายสมบต อาย 55 ป มโรคประจ าตวเปนโรคเกาท กลบมาพบแพทยทโรงพยาบาลดวยอาการเหนอย เพลย ซด ทองเสย กลามเนอออนแรง รบประทานมงสวรตเปนประจ า จากการซกประวตพบวา 1 วนกอนมาโรงพยาบาลรบประทาน Colchicine ไป 15 เมด (ประวตการแพยาคอ ผปวยแพ Bactrim) ยาทไดรบประจ า คอ Colchicine, Allopurinol, Vit B12 ยาทแพทยสงวนน คอ Norfloxacin, Loperamide, FBC เภสชกรจงท าการสบคนและตดตาม DRPs และใหค าแนะน าผปวยเกยวกบการใชยาแตละตว

104

โจทยปญหำท 3 “กลวแพซ ำ”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ แพทยศลยกรรม สงจายยา Diclofenac 1 x 3 pc, Norgesic® 1 x 3 pc, B1-6-12 1 x 3 pc และ Losec® 1 x 2 ac ผปวยเคยแพยา Diclofenac injection โดยมอาการหนาบวม ตาบวม

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 2. นกศกษาสามารถคนหาปญหาอนเนองมาจากยาได 3. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทของปญหาอนเนองมาจากยา สาเหตของปญหา

1. การสบคนประวตอะไรเพมเตม 2. จากโจทยปญหา ปญหาอนเนองมาจากยาคออะไร และจดเปนประเภทใด 3. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกดคออะไร และจดเปนประเภทใด

แพทยอายรกรรมซกประวตพบวา ผปวยเคยแพยา Diclofenac injection โดยมอาการหนาบวม ตาบวม จงสงกลบพบแพทยศลยกรรมกระดกเพอทบทวนการสงยา Diclofenac แพทยศลยกรรมกระดกจงสงเปลยนยาเปน Naproxen แทน

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทการให interventions และผลลพธทเกดขนได

1. วธการแกปญหา (interventions) เปนอยางไร และจดเปนการให interventions ประเภทใด 2. ผลลพธของการให interventions มเปนอยางไร และจดเปนผลลพธของการให interventions ประเภทใด

นางสบาย อาย 58 ป วนนมาโรงพยาบาลเพราะอาการปวดหลงเรอรง พบแพทยศลยกรรม แพทยสงจายยา Diclofenac 1 x 3 pc, Norgesic® 1 x 3 pc, B1-6-12 1 x 3 pc และ Losec® 1 x 2 ac กอนไปรบยาทหองจายยา ผปวยไปตรวจทแผนกอายรกรรมดวยอาการปสสาวะขด แพทย อายรกรรมซกประวตพบวา ผปวยเคยแพยา Diclofenac injection โดยมอาการหนาบวม ตาบวม จงสงกลบพบแพทยศลยกรรมกระดกเพอทบทวนการสงยา Diclofenac แพทยศลยกรรมกระดกจงสงเปลยนยาเปน Naproxen แทน และสงผปวยพบเภสชกรเพอออกบตรแพยา Diclofenac และท าการสบคนและตดตาม DRPs ทเกดขน

105

โจทยปญหำท 4 “ทงไอ ทงถำยเปนเลอด”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ ไดรบยาเดม คอ Enalapril (20 mg) 1 x 1 pc, Berodual MDI 2 puff prn, Simvastatin (20 mg), Mixtard 6-0-4 unit sc, Aspirin (81 mg) 1 x 1 pc และครงนแพทยปรบขนาดยาคอ เดมให Aspirin (81 mg) 1 x 1 pc ครงนให Aspirin (300 mg) 1 x 1 pc

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 2. นกศกษาสามารถคนหาปญหาอนเนองมาจากยาได

1. การสบคนประวตอะไรเพมเตม 2. จากโจทยปญหา ปญหาอนเนองมาจากยาคออะไร 3. ยา Enalapril (20 mg), Berodual MDI, Simvastatin (20 mg), Mixtard และ Aspirin (300 mg) อาการไมพงประสงคของยาแตละตวเปนอยางไร

1 สปดาหตอมา นายสมหมายกลบมาโรงพยาบาลเพราะมอาการปวดทอง ถายเปนเลอด และมอาการไอแหงๆ มา 2 วน หองยาจงท าการสบคนและตดตาม DRPs

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทของปญหาอนเนองมาจากยา สาเหตของปญหา

1. อาการปวดทอง ถายเปนเลอด เกดจากการใชยาตวไหนไดบาง 2. อาการไอแหง ๆ เกดจากการใชยาตวไหนไดบาง 3. ปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด 4. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกด จดเปนประเภทใด

นายสมหมาย อาย 62 ป มาพบแพทยทโรงพยาบาลตามนด ไดรบยาเดม คอ Enalapril (20 mg) 1 x 1 pc, Berodual MDI 2 puff prn, Simvastatin (20 mg) 1 x 1 hs, Mixtard 6-0-4 unit sc, Aspirin (81 mg) 1 x 1 pc และครงนแพทยปรบขนาดยาคอ เดมให Aspirin (81 mg) 1 x 1 pc ครงนให Aspirin (300 mg) 1 x 1 pc 1 สปดำหตอมำ นายสมหมายกลบมาโรงพยาบาล เพราะมอาการปวดทอง ถายเปนเลอด และมอาการไอแหงๆ มา 2 วน หองยาจงท าการสบคนและตดตาม DRPs

106

โจทยปญหำท 5 “หอบและเหนอย”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ นางมะล อาย 49 ป มโรคประจ าตวเปนโรคหอบหด 2 วนทผานมา นางมะลม ความดนโลหตสง BP เทากบ 150/92 mmHg แพทยสงจาย Atenolol (50 mg) 1 x 1 pc เปนเวลา 1 เดอน วนนนางมะลมาโรงพยาบาลดวยอาการหายใจหอบเหนอยมาก

1. นกศกษาสามารถบอกความหมายและความส าคญของการคนหาปญหาอนเนองมาจากยา 2. นกศกษาสามารถคนหาปญหาอนเนองมาจากยาได

1. การสบคนประวตอะไรเพมเตม 2. จากโจทยปญหา ปญหาอนเนองมาจากยาคออะไร 3. กลไกการออกฤทธของยา Atenolol 4. การใชยา Atenolol กบผปวยโรคหอบหด มผลอยางไรบาง

เภสชกรเหน OPD card ของนางมะล จงท าการสบคนและตดตาม DRPs

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทของปญหาอนเนองมาจากยา สาเหตของปญหา

1. ปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด 2. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกดคออะไร 3. สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาทเกดจดเปนประเภทใด

วธการแกปญหา (interventions) ควรเปนอยางไร

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทการให interventions ได

1. วธการแกปญหา (interventions) เปนอยางไร และจดเปนการให interventions ประเภทใด

นางมะล อาย 49 ป มโรคประจ าตวเปนโรคหอบหด 3 วนทผำนมำนางมะลมาโรงพยาบาล เพราะมอาการปวดศรษะ เวยนศรษะ อาการใจสน เหนอยงาย เมอวดความดนโลหตพบวา นางมะลมความดนโลหตสง BP เทากบ 155/92 mmHg แพทยสงจาย Atenolol (50 mg) 1 x 1 pc เปนเวลา 1 เดอน แลวนดมาดอาการ วนนนางมะลมาโรงพยาบาลดวยอาการหายใจหอบเหนอยมาก แพทยสงจายยา Salbutamol 2 mg ทก 6 ชม. Theophylline (200 mg) 1 x 2 pc และ Salbutamol MDI เมอมอาการ เภสชกรเหน OPD card ของนางมะล จงท าการสบคนและตดตาม DRPs และวธการแกปญหา (interventions) ควรเปนอยางไร

107

โจทยปญหำท 6 “ตดไสตง”

แนวทำงกำรก ำหนดปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร และค ำถำมน ำ ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม (ซงสำมำรถปรบตำมควำมคดเหนของอำจำรยประจ ำกลม)

ปญหำจำกโจทย วตถประสงคกำรเรยนร ค ำถำมน ำ แพทยสงหยดยา Warfarin จ านวน 3 วนกอนการผาตดไสตง แตหล งจากท าการผ าต ด ไส ต งเรยบรอย แพทยลมสงจายยา Warfarin ใหนายปวรศตอ นายปวรศมอาการหนามด และหอบเหนอย

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทของปญหาอนเนองมาจากยา สาเหตของปญหา

1. การสบคนประวตอะไรเพมเตม 2. จากโจทยปญหา ปญหาอนเนองมาจากยาคออะไร 3. สาเหตมาจากอะไร

แพทยเฉพาะทางดานหวใจและหลอดเลอดตรวจดพบวา ลนหวใจเทยมมลมเลอดมาเกาะท าใหลนหวใจขยบเปดปดไดนอยลง แพทยจงสงใหยาละลายลมเลอดทนท หองยาจงท าการสบคนและตดตาม DRPs

1. นกศกษาสามารถจ าแนกประเภทการให interventions และผลลพธทเกดขนได

1. วธการแกปญหา (interventions) เปนอยางไร และจดเปนการให interventions ประเภทใด 2. ผลลพธของการให interventions มกประเภท อะไรบาง

นายปวรศ อาย 53 ป เคยผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ตอนนนายปวรศรบประทานยา Digoxin (0.25 mg) 1 X 1 pc เชา และ ยา Warfarin (3 mg) 1 tab กอนนอน ทกวน นายปวรศตองผาตดไสตง แพทยสงหยดยา Warfarin จ านวน 3 วนกอนการผาตดไสตง แตหลงจากท าการผาตดไสตงเรยบรอย แพทยลมสงจายยา Warfarin ใหนายปวรศตอ 7 วนหลงกำรผำตด นายปวรศมอาการหนามด และหอบเหนอย พยาบาลทหอผปวยรบตามแพทยมาดอาการผปวย แพทยเฉพาะทาง ดานหวใจและหลอดเลอดตรวจ echocardiogram พบวาลนหวใจเทยมมลมเลอดมาเกาะท าใหลนหวใจขยบเปดปดไดนอยลง แพทยจงสงใหยาละลายลมเลอดทนท ท าใหนายปวรศปลอดภย หองยาจงท าการสบคนและตดตาม DRPs

108

Modified Essay Questions เรองกำรตดตำมอำกำรไมพงประสงคจำกกำรใชยำและผลตภณฑสขภำพ

วชำเภสชกรรมคลนกเบองตน ส ำหรบนกศกษำหลกสตรประกำศนยบตรวชำชพชนสง สำขำเทคนคเภสชกรรม

ค ำชแจง 1. ขอสอบมทงหมด 6 โจทยสถานการณ ( ม 15 ค าถาม ) คะแนนเตม 50 คะแนน 2. เวลาในการท าขอสอบ 53 นาท โดยจบเวลำตามเวลาทก าหนดไวของแตละค าถาม

โจทยสถำนกำรณท ค ำถำมท เวลำ (นำท) คะแนน

1 1 3 3 2 4 4

2 3 3 3 4 4 4

3 5 3 3 6 3 3 7 5 4

4 8 3 3 9 3 3

5 10 3 3 11 3 3 12 5 4

6 13 3 3 14 3 3 15 5 4

รวม 6 15 ค ำถำม 53 นำท 50 คะแนน 3. นกศกษาเขยนชอ – สกล บนขอสอบทกหนากอนลงมอท าขอสอบแตละค าถาม (รวมใบปะหนาน) 4. นกศกษาหำมพลกขอสอบจนกวาจะไดรบสญญาณ 5. เวลาและคะแนนของแตละค าถามจะมบอกดานบนของขอสอบทกหนา 6. เมอนกศกษาไดยนสญญาณหมดเวลาของแตละค าถามใหดงขอสอบหนานนใสในซองน าตาลทใหไวของแตละคน 7. นกศกษาหำมพลกขอสอบยอนมาแกค าตอบทเขยนไปแลว 8. นกศกษาอานโจทยใหเขาใจและเขยนค าตอบในชองวางทใหไว 9. หากนกศกษามการพลกขอสอบลวงหนาหรอยอนหลงหรอทจรตอยางอนจะไมไดรบอนญาตใหสอบตอ และปรบตกในการสอบครงน

เครองมอท 2

109

โจทยสถำนกำรณท 1 ตอบค ำถำมท 1 – 2 โจทยสถำนกำรณท 1 ผปวยหญงอาย 54 ป มประวตเปน DM ไดรบการรกษาดวย Metformin (850 mg) 1 x 2 pc แตไมสามารถควบคมระดบน าตาลในเลอดได จงไดรบยาเพมเตมคอ Pioglitazone (15 mg) 1 x 1 pc เชา หลงจากรบประทานยา Pioglitazone เปนเวลา 1 สปดาห เกดอาการขาบวม ค ำถำมท 1 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตม เพอท าใหทราบวาอาการดงกลาวเปนอาการไมพงประสงคจากการใชยาหรอไม (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 1 ใชเวลำ 3 นำท

110

กำรซกประวตเพมเตมเกยวกบผปวยและคนขอมลเพมเตมเกยวกบฤทธทำงเภสชวทยำของยำ กำรซกประวตเพมเตมเกยวกบผปวย คอ ประวตการเจบปวยในอดต ประวตการแพยา และการใชยา/อาหารเสรมรวม พบวา ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำ/อำหำรเสรมรวม ไมม ขอมลเพมเตมเกยวกบยำคอ ฤทธทำงเภสชวทยำของยำเพมเตม Pioglitazone คอ increase in plasma volume, increase vascular permeability, increase renal tubular Na reabsorption ค ำถำมท 2 อาการขาบวมจดเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR จากยา Pioglitazone เพราะเหตใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 2 ใชเวลำ 4 นำท

111

เฉลยค ำถำมท 2 อาการขาบวมจดเปน Type A (Augmented) ADR จากยา Pioglitazone เพราะอาการขาบวมทเกดขนสามารถอธบายไดดวยฤทธทางเภสชวทยาของยา Pioglitazone (Pioglitazone increase in plasma volume, increase vascular permeability, increase renal tubular Na reabsorption) โจทยสถำนกำรณท 2 ตอบค ำถำมท 3 – 4 โจทยสถำนกำรณท 2 ผปวยชายอาย 37 ป มประวตเปน HIV ไดรบการดวย Zidovudine (300 mg) 1 x 2 pc, Lamivudine (300 mg) 1 x 1 pc และ Efavirenz (600 mg) 1 x 1 pc วนนผปวยมาโรงพยาบาลดวยอาการซด และออนเพลย ไดรบการวนจฉยวาเปน Megaloblastic anemia ค ำถำมท 3 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตม เพอท าใหทราบวาอาการดงกลาวเปนอาการไมพงประสงคจากการใชยาหรอไม (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................... ................................ .................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. ......................................... .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ....................................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................ .......

ค ำถำมท 3 ใชเวลำ 3 นำท

112

กำรซกประวตเพมเตมเกยวกบผปวยและคนขอมลเพมเตมเกยวกบฤทธทำงเภสชวทยำของยำ กำรซกประวตเพมเตมเกยวกบผปวย คอ ประวตการเจบปวยในอดต ประวตการแพยา และการใชยา/อาหารเสรมรวม พบวา ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำ/อำหำรเสรมรวม ไมม ขอมลเพมเตมเกยวกบยำคอ ฤทธทำงเภสชวทยำของยำเพมเตม Zidovudine คอ Zidovudine interfere with DNA synthesis directly, continuing red blood cell growth without division ค ำถำมท 4 ภาวะ Megaloblastic anemia จดเปน Type A (Augmented) ADR หรอ Type B (Bizarre) ADR จากยา Zidovudine เพราะเหตใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 4 ใชเวลำ 4 นำท

113

เฉลยค ำถำมท 4 ภาวะ Megaloblastic anemia จดเปน Type A (Augmented) ADR จากยา Zidovudine เพราะภาวะ Megaloblastic anemia ท เกดขนสามารถอธบายไดดวยฤทธทางเภสชวทยาของยา Zidovudine (Zidovudine interfere with DNA synthesis directly, continuing red blood cell growth without division) โจทยสถำนกำรณท 3 ตอบค ำถำมท 5 – 7 โจทยสถำนกำรณท 3 วนน ผปวยหญงไทยค อาย 83 ป มาพบแพทย ดวยอาการเวยนศรษะ และมผนราบสแดงคล า ทบรเวณมอทง 2 ขาง ขา และรอบปาก ค ำถำมท 5 ถาแพทยสงสยวาผปวยแพยา เปนผนแพยาแบบใด (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 5 ใชเวลำ 3 นำท

114

ขอมลเพมเตม ผปวยมผนราบสแดงคล า ทบรเวณมอทง 2 ขาง ขา และรอบปาก แพทยสงสยวำผปวยเกดผนแพยำแบบ fixed drug eruption ค ำถำมท 6 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตมเกยวกบผปวย เพอการประเมนอาการไมพงประสงคจากการใชยา (การแพยา) (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................... .................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... .........................................

ค ำถำมท 6 ใชเวลำ 3 นำท

115

กำรซกประวตหรอคนขอมลเพมเตมเกยวกบผปวย คอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา ผลการตรวจรางกาย ผลการตรวจทางหองปฏบตการ พบวา ประวตกำรเจบปวยและประวตกำรใชยำ 1 วนกอนมาโรงพยาบาล ผปวยมอาการเวยนศรษะ ไปรกษาทโรงพยาบาลชมชนแหงหนง ไดรบยา Dimenhydrinate 1 amp IV stat และยากลบบาน ไดแก

- Dimenhydrinate 1 X 3 PO - B–complex 1 X 3 PO - Cinnarizine 1 X 2 PO - Cyproheptadine 1 X2 PO

ประวตกำรเจบปวยครงน หลงฉดยากลบบานประมาณ 2 – 3 ชม. อาการเวยนศรษะยงไมดขน และเรมมผนคล าขนบรเวณมอทง 2 ขาง ขา และเปนวงรอบปาก โดยผปวยยงไมไดกนยาทรบมาจากโรงพยาบาลชมชน ญาตบอกวาเคยเกดอาการนมากอนและเปนบรเวณเดมแตไมทราบวาเกดจากอะไร ญาตเหนอาการไมดขน วนตอมาจงพามาโรงพยาบาลศนย ประวตกำรเจบปวยในอดตและประวตกำรใชยำ วนท 24 พ.ย. 52 ไดรบยา Diclofenac (25 mg) 1 X 3, 1 ครง : ไมมอำกำรผดปกตใดๆ วนท 30 ต.ค. 53 ไดรบยา Ibuprofen (400 mg) 1 X 3, 1 ครง : ไมมอำกำรผดปกตใดๆ วนท 22 พ.ย. 54 วนจฉยวาเปน Brain stem infarction และ parkinson ไดรบยา

- Aspirin (81 mg) 1 X 1 PO pc - Madopar HBS (L–dopa 100 mg + benserazide25 mg) 1 X 1 PO - Piribedil (50 mg) 1 X 1 PO

ไมมอำกำรผดปกตใดๆ วนท 23 ก.พ. 55 มาดวยอาการเวยนศรษะ ไดรบยา

- Dimenhydrinate 1 amp IV stat - Dimenhydrinate (50 mg) 1 X 3 PO - B – complex 1 X 3 PO - Cinnarizine (25 mg) 1 X 3 PO

วนท 1 ม.ค. 55 กลบมารกษาทโรงพยาบาลศนยไดรบการวนจฉยวาเปนผนแบบ fixed drug eruption แตไมดระบในประวตวาเกดจากสาเหตใด ไดรบยา Hydroxyzine 10 mg 1 X 3 pc รวมกบยาเดม

ค ำถำมท 7 ใชเวลำ 5 นำท

มตอหนำถดไป

116

ผลกำรตรวจรำงกำย Vital sign : BT 37 °C, PR 80 times/min, RR 20 times/min, BP 150/90 mmHg ผลกำรตรวจทำงหองปฏบตกำร * Electrolyte : 142 (136 – 145) 105 (98 – 107) 10 (7 – 18) 3.6 (3.5 – 5.1) 21.6 (21 – 32) 1 (0.6 – 1.3)

* Glucose 161 (70 – 110), calcium 8.2 (8.5 – 10.1), phosphate 3.3 (2.5 – 4.9), albumin 3.1 (3.4 – 5)

* CBC : Hb 12.5 (12 – 15), Hct 39% (36 – 44), WBC 8,200 (4,500 – 11,000), N 78 (45 – 74), L 21 (16 – 45), M 5 (4 – 10), Plt 218,000 (150,000 – 450,000) ประวตกำรแพ เคยเกดผนเปนจ าแตไมทราบสาเหต Impression on admission : Severe dizziness with fixed drug eruption ค ำถำมท 7 ยาทสงสยวาเปนสาเหตของการเกดการแพยาคอยาอะไร (4 คะแนน) ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .................................

117

เฉลยค ำถำมท 7 ยาทสงสยวาเปนสาเหตของการเกดการแพยาคอ Dimenhydrinate รปแบบ intravenous injection (ผนแพยาแบบ fixed drug eruption) โจทยสถำนกำรณท 4 ตอบค ำถำมท 8 – 9 โจทยสถำนกำรณท 4 ผปวยชาย อาย 21 ป ไดรบยา Cefazolin 1 g IV กอนผาตดกระดก 30 นาท และไดรบยา Cefazolin 1 g IV q 8 hr ทงหมด 3 dose หลงจากผปวยไดรบยา dose ทสอง พบวาเกดผนแดง มขอบยกนน ตรงกลางของผนดซดกวาตรงขอบ ขอบเขตไมชดเจนขนบรเวณล าตวและแขน โดยเกดทนทหลงจากไดรบยา ค ำถำมท 8 ทานจะซกประวตอะไรเพมเตม เพอการประเมนอาการไมพงประสงคจากการใชยา (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 8 ใชเวลำ 3 นำท

118

กำรซกประวตเพมเตมเกยวกบผปวย พบวำ ผปวยปฏเสธการแพยาและอาหาร ไมมโรคประจ าตว ไมมการใชยาชนดอนรวมดวยและไมเคยไดรบการรกษาดวยยา Cefazolin มากอน อำกำรส ำคญ หลงจากผปวยไดรบยา dose ทสอง พบวาเกดผนแดง มขอบยกนน ตรงกลางของผนดซดกวาตรงขอบ ขอบเขตไมชดเจนขนบรเวณล าตวและแขน โดยเกดทนทหลงจากไดรบยา ค ำถำมท 9 ผปวยเกดผนแพยาแบบใด (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 9 ใชเวลำ 3 นำท

119

เฉลยค ำถำมท 9 ผปวยเกดผนแพยาแบบ Urticaria โจทยสถำนกำรณท 5 ตอบค ำถำมท 10 – 12 โจทยสถำนกำรณท 5 วนน เวลาประมาณ 14.00 น. ผปวยชาย อาย 63 ป มาพบแพทย ดวยอาการคนบรเวณเปลอกตา 2 ขาง และบวมแดง ค ำถำมท 10 ถาแพทยสงสยวาผปวยแพยา เปนผนแพยาแบบใด (3 คะแนน) ................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 10 ใชเวลำ 3 นำท

120

ขอมลเพมเตม ผปวยชาย อาย 65 ป มาพบแพทย ดวยอาการคนบรเวณเปลอกตา 2 ขาง และบวมแดง แพทยสงสยวำผปวยเกดผนแพยำแบบ Angioedema ค ำถำมท 11 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตมเกยวกบผปวย เพอการประเมนอาการไมพงประสงคจากการใชยา (การแพยา) (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................... .................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................

ค ำถำมท 11 ใชเวลำ 3 นำท

121

กำรซกประวตหรอคนขอมลเพมเตมเกยวกบผปวย คอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา ผลการตรวจรางกาย ผลการตรวจทางหองปฏบตการ พบวา จากการสมภาษณและทบทวนเวชระเบยนของผปวยรายน พบวาผปวยมอาการปวดเมอยหลง 2 วนกอนมาพบแพทยครงน รบประทานยาพาราเซตามอลแลวไมดขน หลงจากนน 3 ชม.กอนมาโรงพยาบาล (เวลาประมาณ 11.00 น.) ของวนนผปวยมาพบแพทยแผนกศลยกรรมกระดกและขอ แพทยวนจฉยวาเปน spinal stenosis lumbar region และสงยาใหผปวย ดงน Diclofenac 75 mg 1 amp IM stat และใหยากลบไปรบประทานทบานอก 3 ชนด คอ Actal® (Al(OH)3 230 mg และ Mg(OH)2 85 mg) 1 x 3 pc Norgesic® 1 x 3 pc (orphenadrine 35 mg และ paracetamol 450 mg) Relifex® (nabumetone 500 mg) 1 x 3 pc ภายหลงรบประทานอาหารมอเทยง ผปวยรบประทานยาทง 3 ชนด หลงจากนนประมาณ 2 ชวโมง ผปวยเรมเกดอาการคนบรเวณเปลอกตาทง 2 ขาง และบวมแดง จงมาโรงพยาบาล ผปวยปฏเสธโรคประจ าตวใดๆ มแตอาการปวดเมอยหลงเปนครงคราว ในครงนผปวยไมมการใชยาอนใด นอกจากยาทง 3 ชนดทแพทยให รวมทงไมมประวตแพยา สารเคม หรออาหารใดๆ นอกจากนจากการทบทวนเวชระเบยนของผปวยทมอยในโรงพยาบาล พบวาผปวยมประวตการใชยาตางๆ ดงน

1. Actal® เคยใชมาแลว 5 ครง คอ 2 ครง เมอปพ.ศ. 2550, 2552 และ 3 ครงในป พ.ศ. 2555 2. Diclofenac ชนดฉด เคยใชมาแลว 3 ครง คอ เมอป พ.ศ. 2555 จ านวน 2 ครง และเดอน

สงหาคม ป พ.ศ. 2556 อก 1 ครง 3. Diclofenac ชนดรบประทาน เคยใชมาแลว 1 ครง 4. Diclofenac ชนดเจลทาผว เคยใชมาแลว 1 ครง ในป พ.ศ. 2555 5. Diclofenac ชนดทเปนยาหยอดตา เคยใชมาแลว 1 ครง ในป พ.ศ. 2555 6. Norgesic® และ Norflex® เคยใชมาแลว 4 ครง คอ เมอป พ.ศ.2555 จ านวน 2 ครงและในป

พ.ศ. 2556 อก 2 ครง 7. Relifex® เคยใชมาแลว 1 ครงในปทผานมา

นอกจากนผปวยยงเคยใช Synflex®, naproxen, Mydocalm®, Augmentin® และ Rovamycine® โดยไมมความผดปกตใดๆ เกดขนเลย ค ำถำมท 12 ยาทสงสยวาเปนสาเหตของการเกดการแพยาคอยาอะไร (4 คะแนน) ............................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 12 ใชเวลำ 5 นำท

122

เฉลยค ำถำมท 12 ยาทสงสยวาเปนสาเหตของการเกดการแพยาคอ ยำ Relifex® (nabumetone 500 mg) ผนแพยาแบบ Angioedema โจทยสถำนกำรณท 6 ตอบค ำถำมท 13 – 15 โจทยสถำนกำรณท 6 เดกชายไทย อาย 1 ป 3 เดอน น าหนกตว 11 กก. อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล มผนแดงนนขนทหนา ล าตว แขน และขา ลกษณะเปนผนแดงและนนบวม ตรงกลางสขาว มรปรางไมแนนอน มขอบเขตชดเจน ค ำถำมท 13 ถาแพทยสงสยวาผปวยแพยา เปนผนแพยาแบบใด (3 คะแนน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 13 ใชเวลำ 3 นำท

123

ขอมลเพมเตม เดกชายไทย อาย 1 ป 3 เดอน มผนแดงนนขนทหนา ล าตว แขน และขา ลกษณะเปนผนแดงและนนบวม ตรงกลางสขาว มรปรางไมแนนอน มขอบเขตชดเจน แพทยสงสยวำผปวยเกดผนแพยำแบบ Urticaria ค ำถำมท 14 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตมเกยวกบผปวย เพอการประเมนอาการไมพงประสงคจากการใชยา (การแพยา) (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 14 ใชเวลำ 3 นำท

124

กำรซกประวตหรอคนขอมลเพมเตมเกยวกบผปวย คอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา ผลการตรวจรางกาย ผลการตรวจทางหองปฏบตการ พบวา ประวตกำรเจบปวย

- 1 สปดำหกอนมำโรงพยำบำล มถายเหลว ไปตรวจทคลนก ได norfloxacin (100 mg) ครงเมด วนละ 2 ครง อาการทองเสยดขน

- 5 วนกอนมำโรงพยำบำล มไข ไมไอ ไมมน ามก ไปพบแพทยทคลนก แพทยบอกวา tonsiitis ใหยา paracetamol, amoxicillin + clavulanate syrup มากน

- 2 วนกอนมำโรงพยำบำล เดกยงมไข และมถายเหลวอก แพทยเปลยนยาเปน cefdinir syrup หลงกนยา 2 ครง ไขเรมลด แตมผนขนทหนา แขนและขาทงสองขาง

- 1 วนกอนมำโรงพยำบำล เปนผนแดงลามมากขนทงตว ไมซม คนมาก จงมาโรงพยาบาล ประวตกำรแพยำ: ปฏเสธการแพยาและอาหาร ผลกำรตรวจทำงรำงกำย GA : afebrile, not pale no jaundice VS : T 37 °C BP : 107/60 HR 120/min RR 30/min HEET : pharynx and tonsil not infected Abd : soft not tender Heart : normal S1S2 , no murmur Lung : clear Skin : generalized urticaria lesion on face, trunk and all extremities ผลทำงหองปฏบตกำร CBC: Hb 12 (12 – 15) gm/dl, Hct 38% (35 – 45%) WBC 12,240 (5,000 – 10,000) Neutrophil = 27% (45 – 70%), Lymphocyte = 67% (25 – 45%), Eosinophil = 4% (0 – 6%)

Platlet 374,000 (300,000 – 500,000), AST/ALT = NL Impression on Admission : Fever with urticaria ประวตจำกกำรสมภำษณของเภสชกร ผปวยเคยใช amoxicillin, azithromycin และเคยฉดยา cefotaxime ไมเคยแพ ค ำถำมท 15 ยาทสงสยวาเปนสาเหตของการเกดการแพยาคอยาอะไร (4 คะแนน) ......................................................................................................................................................................

ค ำถำมท 15 ใชเวลำ 5 นำท

125

เฉลยค ำถำมท 15 ยาทสงสยวาเปนสาเหตของการเกดการแพยาคอยำ cefdinir รปแบบยำน ำ syrup (ผนแพยาแบบ Urticaria)

126

Modified Essay Questions เรองกำรคนหำปญหำอนเนองมำจำกยำ (DRPs) ในขนตอนกำรคยรำยกำรยำ

วชำเภสชกรรมคลนกเบองตน ส ำหรบนกศกษำหลกสตรประกำศนยบตรวชำชพชนสง สำขำเทคนคเภสชกรรม

ค ำชแจง 1. ขอสอบมทงหมด 4 โจทยสถานการณ ( ม 16 ค าถาม ) คะแนนเตม 60 คะแนน 2. เวลาในการท าขอสอบ 60 นาท โดยจบเวลำตามเวลาทก าหนดไวของแตละค าถาม

โจทยสถำนกำรณท ค ำถำมท เวลำ (นำท) คะแนน

1

1 3 3 2 4 4 3 4 4 4 4 4

2

5 3 3 6 4 4 7 4 4 8 4 4

3

9 3 3 10 4 4 11 4 4 12 4 4

4

13 3 3 14 4 4 15 4 4 16 4 4

รวม 4 16 ค ำถำม 60 นำท 60 คะแนน 3. นกศกษาเขยนชอ – สกล บนขอสอบทกหนากอนลงมอท าขอสอบแตละค าถาม (รวมใบปะหนาน) 4. นกศกษาหำมพลกขอสอบจนกวาจะไดรบสญญาณ 5. เวลาและคะแนนของแตละค าถามจะมบอกดานบนของขอสอบทกหนา 6. เมอนกศกษาไดยนสญญาณหมดเวลาของแตละค าถามใหดงขอสอบหนานนใสในซองน าตาลทใหไวของแตละคน 7. นกศกษาหำมพลกขอสอบยอนมาแกค าตอบทเขยนไปแลว 8. นกศกษาอานโจทยใหเขาใจและเขยนค าตอบในชองวางทใหไว 9. หากนกศกษามการพลกขอสอบลวงหนาหรอยอนหลงหรอทจรตอยางอนจะไมไดรบอนญาตใหสอบตอ และปรบตกในการสอบครงน

127

โจทยสถำนกำรณท 1 ตอบค ำถำมท 1 – 4 โจทยสถำนกำรณท 1 ผปวยหญง อาย 56 ป รปรางทวม สญชาตไทย นบถอศาสนาพทธ อาชพแมบานของโรงแรม อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล มอาการไอแหงๆ มา 5 วน วนนมาพบแพทยเพอรบยารกษาโรคความดนโลหตสงและโรคไขมนในเลอดสง ตามนด ค ำถำมท 1 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตม เพอดวาเปนปญหาจากการใชยาของผปวยหรอไม (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 1 ใชเวลำ 3 นำท

128

อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล มอาการไอแหงๆ มา 5 วน วนนมาพบแพทยเพอรบยารกษาโรคความดนโลหตสงและโรคไขมนในเลอดสง ตามนด ประวตเพมเตมของผปวยคอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา การใชยา/อาหารเสรมรวม พบวา ประวตกำรเจบปวยปจจบน 2 ปทผานมา ผปวยมน าหนกเพมขนและมอาการปวดศรษะมาก อาเจยนบอยครง สามจงแนะน าใหมาตรวจสขภาพประจ าป ผลการตรวจสขภาพพบความผดปกตดงน ความดนโลหต 170/110 mmHg น าหนกตว 60 kg สวนสง 145 cm. BMI 28.54 ผลการตรวจทางหองปฏบตการ Cholesterol 277 mg%, Triglyceride 329 mg%, HDL 40 mg% และ LDL 171 mg% แพทยวนจฉยเปนโรคความดนโลหตสงและไขมนในเลอดผดปกต กำรรกษำผปวย ยารบประทาน HCTZ (25 mg) ½ x 1 เชา, Enalapril (5 mg) 1 x 1 เชา และ Simvastatin (40 mg) 1 x 1 กอนนอน ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 2 ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคออะไร จดเปน DRPs ประเภทใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 2 ใชเวลำ 4 นำท

129

ขอมลเพมเตม ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคอ ผปวยมอาการไอแหง ๆ มา 5 วน จดเปน DRPs ประเภท อาการไมพงประสงคจากยา (adverse reaction) อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล มอาการไอแหงๆ มา 5 วน วนนมาพบแพทยเพอรบยารกษาโรคความดนโลหตสงและโรคไขมนในเลอดสง ตามนด ประวตกำรเจบปวยปจจบน 2 ปทผานมา ผปวยมน าหนกเพมขนและมอาการปวดศรษะมาก อาเจยนบอยครง สามจงแนะน าใหมาตรวจสขภาพประจ าป ผลการตรวจสขภาพพบความผดปกตดงน ความดนโลหต 170/110 mmHg น าหนกตว 60 kg สวนสง 145 cm. BMI 28.54 ผลการตรวจทางหองปฏบตการ Cholesterol 277 mg%, Triglyceride 329 mg%, HDL 40 mg% และ LDL 171 mg% แพทยวนจฉยเปนโรคความดนโลหตสงและไขมนในเลอดผดปกต กำรรกษำผปวย ยารบประทาน HCTZ (25 mg) ½ x 1 เชา, Enalapril (5 mg) 1 x 1 เชา และ Simvastatin (40 mg) 1 x 1 กอนนอน ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 3 สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาของผปวยรายนคออะไร จดเปนสาเหตประเภทใด (4 คะแนน) .................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... ......................................... .................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... .........................................

ค ำถำมท 3 ใชเวลำ 4 นำท

130

ขอมลเพมเตม สาเหตของ DRPs คอ ผปวยรบประทานยา Enalapril (5 mg) 1 x 1 เชา ทกวน จดเปนสาเหต ประเภท การเลอกใชยาหรอเลอกขนาดยา (drug/dose selection) ขอ เกดผลขางเคยงจากยาหรอสาเหตอนๆ

อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล มอาการไอแหง ๆ มา 5 วน วนนมาพบแพทยเพอรบยารกษาโรคความดนโลหตสงและโรคไขมนในเลอดสง ตามนด ประวตกำรเจบปวยปจจบน 2 ปทผานมา ผปวยมน าหนกเพมขนและมอาการปวดศรษะมาก อาเจยนบอยครง สามจงแนะน าใหมาตรวจสขภาพประจ าป ผลการตรวจสขภาพพบความผดปกตดงน ความดนโลหต 170/110 mmHg น าหนกตว 60 kg สวนสง 145 cm. BMI 28.54 ผลการตรวจทางหองปฏบตการ Cholesterol 277 mg%, Triglyceride 329 mg%, HDL 40 mg% และ LDL 171 mg% แพทยวนจฉยเปนโรคความดนโลหตสงและไขมนในเลอดผดปกต กำรรกษำผปวย ยารบประทาน HCTZ (25 mg) ½ x 1 เชา, Enalapril (5 mg) 1 x 1 เชา และ Simvastatin (40 mg) 1 x 1 กอนนอน ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 4 นกศกษาคดวาวธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา (interventions) ส าหรบผปวยรายนควรเปนอยางไร (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 4 ใชเวลำ 4 นำท

131

เฉลยค ำถำมท 4 วธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา ( interventions) คอ ผปวยเกดอาการขางเคยงจากการใชยา Enalapril คอ ผปวยมอาการไอแหง ๆ ซงไมเปนอนตรายแตอยางใด อาการนอาจท าใหผปวยรสกร าคาญ ซงสามารถบรรเทาไดดวยการหมนจบน าบอย ๆ หรออมยาอมชนดทท าใหชมคอ รางกายจะสามารถปรบตวได แตในกรณทอาการไอมากจนรบกวนคณภาพชวตของผปวย อาจจ าเปนตองเปลยนยา โดยปรกษาแพทยเพอจะเปลยนยาลดความดนโลหตสงจากยา Enalapril เปนยากลมอน ไดแก ยากลม Angiotensin II receptor antagonist ตวอยางยาคอ Losartan โจทยสถำนกำรณท 2 ตอบค ำถำมท 5 – 8 โจทยสถำนกำรณท 2 ผปวยชาย รปรางผอมสง อาย 54 ป สญชาตไทย นบถอศาสนาพทธ การศกษาไมไดเรยนหนงสอ มอาชพท านา รายไดไมแนนอน อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและกลนเหมนมาก กอนมาโรงพยาบาล 2 วน ค ำถำมท 5 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตม เพอดวาเปนปญหาจากการใชยาของผปวยหรอไม (3 คะแนน) ............................................................................................................................. .................................................................................................................... ........................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................

ค ำถำมท 5 ใชเวลำ 3 นำท

132

อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและกลนเหมนมาก กอนมาโรงพยาบาล 2 วน ประวตเพมเตมของผปวยคอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา การใชยา/อาหารเสรมรวม พบวา ประวตกำรเจบปวยในปจจบน 2 ปทผานมา ผปวยมาโรงพยาบาล มแผลทใตฝาเทาทง 2 ขาง หนามด เบออาหาร ปสสาวะบอย น าหนกลดลง 7 กโลกรมภายใน 3 เดอน มารกษาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแหงหนง ตรวจระดบน าตาลในเลอดได (FBS) 247 mg/dl แพทยวนจฉยวาเปนเบาหวาน รกษาโดยใหยา Glibenclamide (5 mg) 2 × 2 ac, Metformin (500 mg) 2 × 2 pc รบประทานยาไมสม าเสมอ ไมมาพบแพทยตามนด ระดบน าตาล (FBS) อยในชวง 103-247 mg/dl (คา FBS ปกต เทากบ 70-110 mg/dl) 1 เดอนกอนมาโรงพยาบาล หนามด เปนลม ขาดยาประมาณ 1 เดอน เนองจากไมมญาตพามาโรงพยาบาล 1 วนกอนมาโรงพยาบาล ปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและมกลนเหมนมากจงมาโรงพยาบาล ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ปฏเสธการผาตด ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 6 ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคออะไร จดเปน DRPs ประเภทใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 6 ใชเวลำ 4 นำท

133

ขอมลเพมเตม ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคอ ผปวยปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและกลนเหมนมาก จดเปน DRPs ประเภท ปญหาอนๆ (other) ขอ การไมตระหนกถงสขภาพและโรคทผปวยเปน อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและกลนเหมนมาก กอนมาโรงพยาบาล 2 วน ประวตกำรเจบปวยในปจจบน 2 ปทผานมา ผปวยมาโรงพยาบาล มแผลทใตฝาเทาทง 2 ขาง หนามด เบออาหาร ปสสาวะบอย น าหนกลดลง 7 กโลกรมภายใน 3 เดอน มารกษาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแหงหนง ตรวจระดบน าตาลในเลอดได (FBS) 247 mg/dl แพทยวนจฉยวาเปนเบาหวาน รกษาโดยใหยา Glibenclamide (5 mg) 2 × 2 ac, Metformin (500 mg) 2 × 2 pc รบประทานยาไมสม าเสมอ ไมมาพบแพทยตามนด ระดบน าตาล (FBS) อยในชวง 103-247 mg/dl (คา FBS ปกต เทากบ 70-110 mg/dl) 1 เดอนกอนมาโรงพยาบาล หนามด เปนลม ขาดยาประมาณ 1 เดอน เนองจากไมมญาตพามาโรงพยาบาล 1 วนกอนมาโรงพยาบาล ปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและมกลนเหมนมากจงมาโรงพยาบาล ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ปฏเสธการผาตด ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 7 สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาของผปวยรายนคออะไร จดเปนสาเหตประเภทใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 7 ใชเวลำ 4 นำท

134

ขอมลเพมเตม สาเหตของ DRPs คอ ผปวยซงเปนผปวยโรคเบาหวานไมดแลรกษาสขภาพและความสะอาดของบาดแผล เม อ เก ดบาดแผล จ ด เปนสา เหต ประ เภท ผ ป ว ย /ปญหาทางจ ต ใจ (patient/psychological) และสาเหตของ DRPs อกประการคอ ผปวยรบประทานยารกษาโรคเบาหวานไมสม าเสมอ ไมมาพบแพทยตามนด (ระดบน าตาล (FBS) อยในชวง 103-247 mg/dl) ขาดยาประมาณ 1 เดอน จดเปนสาเหต ประเภท กระบวนการใชยา (drug use process) อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและกลนเหมนมาก กอนมาโรงพยาบาล 2 วน ประวตกำรเจบปวยในปจจบน 2 ปทผานมา ผปวยมาโรงพยาบาล มแผลทใตฝาเทาทง 2 ขาง หนามด เบออาหาร ปสสาวะบอย น าหนกลดลง 7 กโลกรมภายใน 3 เดอน มารกษาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแหงหนง ตรวจระดบน าตาลในเลอดได (FBS) 247 mg/dl แพทยวนจฉยวาเปนเบาหวาน รกษาโดยใหยาGlibenclamide (5 mg) 2 × 2 ac, Metformin (500 mg) 2 × 2 pc รบประทานยาไมสม าเสมอ ไมมาพบแพทยตามนด ระดบน าตาล (FBS) อยในชวง 103-247 mg/dl (คา FBS ปกต เทากบ 70-110 mg/dl) 1 เดอนกอนมาโรงพยาบาล หนามด เปนลม ขาดยาประมาณ 1 เดอน เนองจากไมมญาตพามาโรงพยาบาล 1 วนกอนมาโรงพยาบาล ปวดแผลทฝาเทาทง 2 ขางมาก มหนองและมกลนเหมนมากจงมาโรงพยาบาล ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ปฏเสธการผาตด ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 8 นกศกษาคดวาวธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา (interventions) ส าหรบผปวยรายนควรเปนอยางไร (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 8 ใชเวลำ 4 นำท

135

เฉลยค ำถำมท 8 วธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา ( interventions) คอ ใหความรแกผปวยเกยวกบการดแลรกษาสขภาพเมอเกดบาดแผลตามรางกาย และความรเกยวกบการรบประทานยารกษาโรคเบาหวานตองรบประทานยาอยางตอเนองและสม าเสมอ หามขาดยา มาพบแพทยตามนด รวมทงการเลอกรบประทานอาหารในผปวยเบาหวาน โจทยสถำนกำรณท 3 ตอบค ำถำมท 9 – 12 โจทยสถำนกำรณท 3 ผปวยหญง อาย 55 ป เคยผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ตอนนผปวยรบประทานยา Digoxin (0.25 mg) 1 X 1 pc เชา และ ยา Warfarin (3 mg) 1 tab กอนนอน ทกวน อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยมจ าเลอดตามผวหนงหลายจด บรเวณแขนและขา ค ำถำมท 9 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตม เพอดวาเปนปญหาจากการใชยาของผปวยหรอไม (3 คะแนน) ............................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 9 ใชเวลำ 3 นำท

136

อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยหญง อาย 55 ป เคยผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ตอนนผปวยรบประทานยา Digoxin (0.25 mg) 1 X 1 pc เชา และ ยา Warfarin (3 mg) 1 tab กอนนอน ทกวน อาการส าคญทมาโรงพยาบาลวนนคอ ผปวยมจ าเลอดตามผวหนงหลายจด บรเวณแขนและขา ประวตเพมเตมของผปวยคอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา การใชยา/อาหารเสรมรวม พบวา ประวตกำรเจบปวย โรคลนหวใจรวไดรบการรกษาโดยการผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ประวตกำรแพยำ ผปวยปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ผปวยรบประทานกระเทยมอดเมดขนาด 300 มลลกรม ครงละ 1 เมด วนละ 2 ครง หลงอาหารเชาและเยน เพงรบประทานมาได 1 สปดาห ค ำถำมท 10 ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคออะไร จดเปน DRPs ประเภทใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................. .............. ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 10 ใชเวลำ 4 นำท

137

ขอมลเพมเตม ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคอ ผปวยมจ าเลอดตามผวหนงหลายจด บรเวณแขนและขา จดเปน DRPs ประเภท อาการไมพงประสงคจากยา (adverse reaction) อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยหญง อาย 55 ป เคยผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ตอนนผปวยรบประทานยา Digoxin (0.25 mg) 1 X 1 pc เชา และ ยา Warfarin (3 mg) 1 tab กอนนอน ทกวน อาการส าคญทมาโรงพยาบาลวนนคอ ผปวยมจ าเลอดตามผวหนงหลายจด บรเวณแขนและขา ประวตกำรเจบปวย โรคลนหวใจรวไดรบการรกษาโดยการผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ประวตกำรแพยำ ผปวยปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ผปวยรบประทานกระเทยมอดเมดขนาด 300 มลลกรม ครงละ 1 เมด วนละ 2 ครง หลงอาหารเชาและเยน เพงรบประทานมาได 1 สปดาห ค ำถำมท 11 สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาของผปวยรายนคออะไร จดเปนสาเหตประเภทใด (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................ ....................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. .................................................................................................................................. ............................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .............................

ค ำถำมท 11 ใชเวลำ 4 นำท

138

ขอมลเพมเตม สาเหตของ DRPs คอ ผปวยรบประทานยา Warfarin (3 mg) 1 tab กอนนอน ทกวน รวมกบรบประทานกระเทยมอดเมดขนาด 300 มลลกรม ครงละ 1 เมด วนละ 2 ครง หลงอาหารเชาและเยน จดเปนสาเหต ประเภท ผปวย/ปญหาทางจตใจ (patient/psychological) ขอ ผปวยรบประทานอาหารทเกดอนตรกรยาตอยา อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยหญง อาย 55 ป เคยผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ตอนนผปวยรบประทานยา Digoxin (0.25 mg) 1 X 1 pc เชา และ ยา Warfarin (3 mg) 1 tab กอนนอน ทกวน อาการส าคญทมาโรงพยาบาลวนนคอ ผปวยมจ าเลอดตามผวหนงหลายจด บรเวณแขนและขา ประวตกำรเจบปวย โรคลนหวใจรวไดรบการรกษาโดยการผาตดเปลยนลนหวใจเทยม ประวตกำรแพยำ ผปวยปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ผปวยรบประทานกระเทยมอดเมดขนาด 300 มลลกรม ครงละ 1 เมด วนละ 2 ครง หลงอาหารเชาและเยน เพงรบประทานมาได 1 สปดาห ค ำถำมท 12 นกศกษาคดวาวธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา (interventions) ส าหรบผปวยรายนควรเปนอยางไร (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 12 ใชเวลำ 4 นำท

139

เฉลยค ำถำมท 12 วธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา (interventions) คอ ใหความรแกผปวยเกยวกบการมจ าเลอดตามผวหนงหลายจด บรเวณแขนและขา เกดจากการรบประทานกระเทยมอดเมด เพราะสารส าคญในกระเทยมมฤทธยบยงการเกาะกลมกนของเกลดเลอด และยาทผปวยตองรบประทานทกวนคอ ยา Warfarin เปนยาตานการแขงของเลอด ถาใชรวมกนจะท าใหเกดภาวะเลอดออกผดปกตได ดงนนผปวยตองหยดรบประทานกระเทยมอดเมด และการใหความรเกยวกบการใชยาสมนไพรหรอ ยาแผนปจจบนรวมกบยา Warfarin โจทยสถำนกำรณท 4 ตอบค ำถำมท 13 – 16 โจทยสถำนกำรณท 4 ผปวยชาย อาย 36 ป เขารบตรวจทหองฉกเฉนของโรงพยาบาล ดวยอาการหนาบวม หนงตาบวม และมผน ค ำถำมท 13 ทานจะซกประวตหรอคนขอมลอะไรเพมเตม เพอดวาเปนปญหาจากการใชยาของผปวยหรอไม (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 13 ใชเวลำ 3 นำท

140

อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยชาย อาย 36 ป เขารบตรวจทหองฉกเฉนของโรงพยาบาล ดวยอาการหนาบวม หนงตาบวม และมผน ประวตเพมเตมของผปวยคอ ประวตการเจบปวยและประวตการใชยา ประวตการแพยา การใชยา/อาหารเสรมรวม พบวา ประวตกำรเจบปวยปจจบน ผปวยใหประวตวาในชวงเชาของวนทมาพบแพทยครงนมอาการปวดฟนจงซอยาแกปวดทมใจมา 1 ซอง ยามลกษณะเปนผงสขาวบรรจในซองกระดาษสเขยวออน หนาซองยาเขยนวา “ยาแกปวดทมใจ” และน ายามาโรยบรเวณฟนซทปวด ชวงหลงอาหารเชา 1 ครง และหลงอาหารเทยง 1 ครง หลงจากโรยยาบรเวณฟนซทปวดหลงอาหารเทยง ประมาณ 10 นาท เรมมอาการคนรอบดวงตา หนงตาบวม หนาบวม และมผนลกษณะดงกลาวเกดขนภายใน 1 ชวโมง ผปวยไมไดใชยาอนใดนอกจากยาแกปวดทมใจ ชวงเชาและชวงเทยงผปวยรบประทานอาหารตามปกตเหมอนทเคยรบประทาน ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 14 ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคออะไร จดเปน DRPs ประเภทใด (4 คะแนน) ..................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ......................................... ..................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... .........................................

ค ำถำมท 14 ใชเวลำ 4 นำท

141

ขอมลเพมเตม ปญหาอนเนองมาจากยา (DRPs) ทเกดของผปวยรายนคอ ผปวยมอาการหนาบวม หนงตาบวม และมผน จดเปน DRPs ประเภท อาการไมพงประสงคจากยา (adverse reaction) อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยชาย อาย 36 ป เขารบตรวจทหองฉกเฉนของโรงพยาบาล ดวยอาการหนาบวม หนงตาบวม และมผน ประวตกำรเจบปวยปจจบน ผปวยใหประวตวาในชวงเชาของวนทมาพบแพทยครงนมอาการปวดฟนจงซอยาแกปวดทมใจมา 1 ซอง ยามลกษณะเปนผงสขาวบรรจในซองกระดาษสเขยวออน หนาซองยาเขยนวา “ยาแกปวดทมใจ” และน ายามาโรยบรเวณฟนซทปวด ชวงหลงอาหารเชา 1 ครง และหลงอาหารเทยง 1 ครง หลงจากโรยยาบรเวณฟนซทปวดหลงอาหารเทยง ประมาณ 10 นาท เรมมอาการคนรอบดวงตา หนงตาบวม หนาบวม และมผนลกษณะดงกลาวเกดขนภายใน 1 ชวโมง ผปวยไมไดใชยาอนใดนอกจากยาแกปวดทมใจ ชวงเชาและชวงเทยงผปวยรบประทานอาหารตามปกตเหมอนทเคยรบประทาน ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 15 สาเหตของปญหาอนเนองมาจากยาของผปวยรายนคออะไร จดเปนสาเหตประเภทใด (4 คะแนน) ............................................................................................... .................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .......................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................... .......... ........................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................... .........................................

ค ำถำมท 15 ใชเวลำ 4 นำท

142

ขอมลเพมเตม สาเหตของ DRPs คอ ผปวยน ายาแกปวดทมใจมาโรยบรเวณฟนซทปวด ชวงหลงอาหารเชา 1 ครง และหลงอาหารเทยง 1 ครง หลงจากโรยยาแกปวดทมใจบรเวณฟนซทปวดหลงอาหารเทยง ประมาณ 10 นาท แลวท าใหเกดปญหาคอ ผปวยเรมมอาการคนรอบดวงตา หนงตาบวม หนาบวม และมผนลกษณะดงกลาวเกดขนภายใน 1 ชวโมง จดเปนสาเหต ประเภท การเลอกใชยาหรอเลอกขนาดยา (drug/dose selection) ขอ เกดผลขางเคยงจากยาหรอสาเหตอนๆ อำกำรส ำคญทมำโรงพยำบำล ผปวยชาย อาย 36 ป เขารบตรวจทหองฉกเฉนของโรงพยาบาล ดวยอาการหนาบวม หนงตาบวม และมผน ประวตกำรเจบปวยปจจบน ผปวยใหประวตวาในชวงเชาของวนทมาพบแพทยครงนมอาการปวดฟนจงซอยาแกปวดทมใจมา 1 ซอง ยามลกษณะเปนผงสขาวบรรจในซองกระดาษสเขยวออน หนาซองยาเขยนวา “ยาแกปวดทมใจ” และน ายามาโรยบรเวณฟนซทปวด ชวงหลงอาหารเชา 1 ครง และหลงอาหารเทยง 1 ครง หลงจากโรยยาบรเวณฟนซทปวดหลงอาหารเทยง ประมาณ 10 นาท เรมมอาการคนรอบดวงตา หนงตาบวม หนาบวม และมผนลกษณะดงกลาวเกดขนภายใน 1 ชวโมง ผปวยไมไดใชยาอนใดนอกจากยาแกปวดทมใจ ชวงเชาและชวงเทยงผปวยรบประทานอาหารตามปกตเหมอนทเคยรบประทาน ประวตกำรเจบปวยในอดต ปฏเสธการเจบปวยในอดต ประวตกำรแพยำ ปฏเสธการแพยาและอาหาร กำรใชยำอน/อำหำรเสรมรวม ไมม ค ำถำมท 16 นกศกษาคดวาวธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา (interventions) ส าหรบผปวยรายนควรเปนอยางไร (4 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 16 ใชเวลำ 4 นำท

143

เฉลยค ำถำมท 16 วธการแกปญหาหรอแนวทางการแกไขปญหา (interventions) คอ ใหความรแกผปวยเกยวกบการแพยาของผปวยวา ผปวยแพยาแกปวดทมใจ ท าใหเกดอาการคนรอบดวงตา หนงตาบวม หนาบวม และมผน และฝายเภสชกรรมออกบตรแพยาพรอมอธบายรายละเอยดใหกบผปวย โดยรายละเอยดในบตรแพยาของผปวยคอ ผปวยแพยาทมใจ ซงเปนยา Aspirin เกดผนแพยาแบบ Angioedema และ Urticaria (อาการคนรอบดวงตา หนงตาบวม หนาบวม และมผน) ผปวยตองหลกเลยงการใชยาแกปวดกลม NSAIDs โดยเฉพาะกลม non–selective NSAIDs และยนบตรแพยาทกครงเมอไปรบการรกษาทโรงพยาบาล คลนก หรอไปซอยาทรานขายยา

144

Modified Essay Questions แบบทดสอบควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ

ส ำหรบนกศกษำหลกสตรประกำศนยบตรวชำชพชนสง สำขำเทคนคเภสชกรรม ค ำชแจง 1. นยำมศพท ควำมสำมำรถในกำรแกปญหำ หมายถง การทนกศกษาสามารถคดคนหาวธทจะน ามาใชคดในการแกปญหา แลวตดสนใจเลอกวธทดทสด สรปการแกปญหาแบงออกเปน 3 ขนตอน ไดแก

1) ขนระบปญหำ หมายถง ความสามารถในการบอกปญหาจากสถานการณทก าหนด 2) ขนวเครำะหปญหำ หมายถง ความสามารถในการบอกสาเหตของปญหาจาก

สถานการณทก าหนด 3) ขนก ำหนดวธกำรแกปญหำ หมายถง ความสามารถในการคดหาวธการแกปญหาให

ตรงกบสาเหตของปญหา 2. ขอสอบมทงหมด 5 โจทยสถานการณ (ม 15 ค าถาม) คะแนนเตม 45 คะแนน 3. เวลาในการท าขอสอบ 45 นาท โดยจบเวลำตามเวลาทก าหนดไวของแตละค าถาม

โจทยสถำนกำรณท ค ำถำมท เวลำ (นำท) คะแนน

1 1 3 3 2 3 3 3 3 3

2 4 3 3 5 3 3 6 3 3

3 7 3 3 8 3 3 9 3 3

4 10 3 3 11 3 3 12 3 3

5 13 3 3 14 3 3 15 3 3

รวม 5 15 ค ำถำม 45 นำท 45 คะแนน

เครองมอท 3

145

4. นกศกษาเขยนชอ – สกล บนขอสอบทกหนากอนลงมอท าขอสอบแตละค าถาม (รวมใบปะหนาน) 5. นกศกษาหำมพลกขอสอบจนกวาจะไดรบสญญาณ 6. เวลาและคะแนนของแตละค าถามจะมบอกดานบนของขอสอบทกหนา 7. เมอนกศกษาไดยนสญญาณหมดเวลาของแตละค าถามใหดงขอสอบหนานนใสในซองน าตาลทใหไวของแตละคน 8. นกศกษาหำมพลกขอสอบยอนมาแกค าตอบทเขยนไปแลว 9. นกศกษาอานโจทยใหเขาใจและเขยนค าตอบในชองวางทใหไว 10. หากนกศกษามการพลกขอสอบลวงหนาหรอยอนหลงหรอทจรตอยางอนจะไมไดรบอนญาตใหสอบตอ และปรบตกในการสอบครงน

146

โจทยสถำนกำรณท 1 ตอบค ำถำมท 1 – 3 โจทยสถำนกำรณท 1 นางอไร อาย 36 ป มประวตแพยา Diclofenac แบบรบประทาน แพยาแบบ Angioedema (ตามทระบในบตรแพยาทนางอไรมอย) วนนนางอไรมอาการปวดเขามากเลยใหสามไปซอยาทรานยา แตนางอไรไมไดใหบตรแพยาสามไปดวย เภสชกรทรานยาสอบถามสามของนางอไรเกยวกบอาการทคนไขเปนและประวตการแพยาของคนไข สามของนางอไรตอบวาคนไขมอาการปวดเขา และไมแพยา เภสชกรจงจายยา Diclofenac 25 mg และยา Norgesic® รบประทานหลงอาหารทนทอยางละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงจากนางอไรกนยาทงสองตวไปประมาณ 45 นาท นางอไรมอาการหนาบวม เปลอกตาทงสองขางบวมแดงและมอาการคนมาก ไมมขตา ค ำถำมท 1 จากโจทยสถานการณท 1 ปญหาส าคญทเกดขนคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................... .......................... ........................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................... ......................................... ........................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................

ค ำถำมท 1 ใชเวลำ 3 นำท

147

ขอมลเพมเตม ปญหาส าคญทเกดขนคอ นางอไรมอาการหนาบวม เปลอกตาทงสองขางบวมแดงและมอาการคนมาก ไมมขตา ซงอาการดงกลาวเปนอาการแพยาซ า โจทยสถำนกำรณท 1 นางอไร อาย 36 ป มประวตแพยา Diclofenac แบบรบประทาน แพยาแบบ Angioedema (ตามทระบในบตรแพยาทนางอไรมอย) วนนนางอไรมอาการปวดเขามากเลยใหสามไปซอยาทรานยา แตนางอไรไมไดใหบตรแพยาสามไปดวย เภสชกรทรานยาสอบถามสามของนางอไรเกยวกบอาการทคนไขเปนและประวตการแพยาของคนไข สามของนางอไรตอบวาคนไขมอาการปวดเขา และไมแพยา เภสชกรจงจายยา Diclofenac 25 mg และยา Norgesic® รบประทานหลงอาหารทนทอยางละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงจากนางอไรกนยาทงสองตวไปประมาณ 45 นาท นางอไรมอาการหนาบวม เปลอกตาทงสองขางบวมแดงและมอาการคนมาก ไมมขตา ค ำถำมท 2 จากโจทยสถานการณท 1 สาเหตส าคญทสดของปญหาคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 2 ใชเวลำ 3 นำท

148

ขอมลเพมเตม สาเหตส าคญทสดของปญหาคอ นางอไรรบประทานยา Diclofenac 25 mg ซงนางอไรมประวตแพยา Diclofenac แบบรบประทาน แพยาแบบ Angioedema อยแลว โจทยสถำนกำรณท 1 นางอไร อาย 36 ป มประวตแพยา Diclofenac แบบรบประทาน แพยาแบบ Angioedema (ตามทระบในบตรแพยาทนางอไรมอย) วนนนางอไรมอาการปวดเขามากเลยใหสามไปซอยาทรานยา แตนางอไรไมไดใหบตรแพยาสามไปดวย เภสชกรทรานยาสอบถามสามของนางอไรเกยวกบอาการทคนไขเปนและประวตการแพยาของคนไข สามของนางอไรตอบวาคนไขมอาการปวดเขา และไมแพยา เภสชกรจงจายยา Diclofenac 25 mg และยา Norgesic® รบประทานหลงอาหารทนทอยางละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงจากนางอไรกนยาทงสองตวไปประมาณ 45 นาท นางอไรมอาการหนาบวม เปลอกตาทงสองขางบวมแดงและมอาการคนมาก ไมมขตา ค ำถำมท 3 ถานกศกษาเปนนางอไร นกศกษามวธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมอกอยางไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 3 ใชเวลำ 3 นำท

149

เฉลยค ำถำมท 3 วธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมส าหรบนางอไรคอ นางอไรตองพกบตรแพยาตดตว และทกครงทไปซอยาทรานยา หรอเขารบการรกษาทคลนก หรอโรงพยาบาล นางอไรตองยนบตรแพยาทกครง หรอถาใหคนอนไปซอยาใหกตองใหบตรแพยากบคนนนไปยนทรานยาดวย เพอปองกนการแพยาซ า โจทยสถำนกำรณท 2 ตอบค ำถำมท 4 – 6 โจทยสถำนกำรณท 2 นายธนา อาย 20 ป มอาการเจบคอและมเสมหะขนเหลองอยบอย ๆ ทกครงทมารบการรกษาทโรงพยาบาล แพทยสงจายยาละลายเสมหะคอ Bromhexine 8 mg รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร ไมมเสมหะแลวหยดยาได และยาปฏชวนะคอ Amoxicillin 500 mg รบประทานครงละ 1 แคปซล วนละ 4 ครง หลงอาหาร ตดตอกน 5 วน และแพทยย าวายาปฏชวนะตองกนตดตอกนทกวนจนยาหมด แตทกครงทไดรบยาแบบนนายธนากนยาแค 2 วน พออาการดขนกหยดยาทงสองตว ครงนนายธนามอาการแบบเดมไดรบการรกษาดวยยาเหมอนเดม คอ ยา Bromhexine 8 mg รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร ไมมเสมหะแลวหยดยาได (จ านวน 15 เมด) และ ยา Amoxicillin 500 mg รบประทานครงละ 1 แคปซล วนละ 4 ครง หลงอาหาร ตดตอกน 5 วน (จ านวน 20 แคปซล) แตกนยาปฏชวนะครบ 5 วนแลว อาการเจบคอไมดขน ค ำถำมท 4 จากโจทยสถานการณท 2 ปญหาส าคญทเกดขนคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 4 ใชเวลำ 3 นำท

150

ขอมลเพมเตม ปญหาส าคญทเกดขนคอ อาการเจบคอทนายธนาเปนอยไมดขน หลงจากนายธนารบประทานยา Amoxicillin 500 mg (จ านวน 20 แคปซล) ครบ 5 วนตามทแพทยสงแลว

โจทยสถำนกำรณท 2 นายธนา อาย 20 ป มอาการเจบคอและมเสมหะขนเหลองอยบอย ๆ ทกครงทมารบการรกษาทโรงพยาบาล แพทยสงจายยาละลายเสมหะคอ Bromhexine 8 mg รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร ไมมเสมหะแลวหยดยาได และยาปฏชวนะคอ Amoxicillin 500 mg รบประทานครงละ 1 แคปซล วนละ 4 ครง หลงอาหาร ตดตอกน 5 วน และแพทยย าวายาปฏชวนะตองกนตดตอกนทกวนจนยาหมด แตทกครงทไดรบยาแบบนนายธนากนยาแค 2 วน พออาการดขนกหยดยาทงสองตว ครงนนายธนามอาการแบบเดมไดรบการรกษาดวยยาเหมอนเดม คอ ยา Bromhexine 8 mg รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร ไมมเสมหะแลวหยดยาได (จ านวน 15 เมด) และ ยา Amoxicillin 500 mg รบประทานครงละ 1 แคปซล วนละ 4 ครง หลงอาหาร ตดตอกน 5 วน (จ านวน 20 แคปซล) แตกนยาปฏชวนะครบ 5 วนแลว อาการเจบคอไมดขน ค ำถำมท 5 จากโจทยสถานการณท 2 สาเหตส าคญทสดของปญหาคออะไร (3 คะแนน) ......................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 5 ใชเวลำ 3 นำท

151

ขอมลเพมเตม สาเหตส าคญทสดของปญหาคอ กอนหนานทกครงทไดรบการรกษาอาการเจบคอและมเสมหะขนเหลอง ดวยยา Amoxicillin 500 mg ซงเปนยาปฏชวนะ นายธนากนยา Amoxicillin แค 2 วน พออาการดขนกหยดยา ซงเปนการรบประทานยาปฏชวนะไมครบขนาดการรกษาส าหรบการตดเชอแบคทเรย ท าใหเชอดอยา

โจทยสถำนกำรณท 2 นายธนา อาย 20 ป มอาการเจบคอและมเสมหะขนเหลองอยบอย ๆ ทกครงทมารบการรกษาทโรงพยาบาล แพทยสงจายยาละลายเสมหะคอ Bromhexine 8 mg รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร ไมมเสมหะแลวหยดยาได และยาปฏชวนะคอ Amoxicillin 500 mg รบประทานครงละ 1 แคปซล วนละ 4 ครง หลงอาหาร ตดตอกน 5 วน และแพทยย าวายาปฏชวนะตองกนตดตอกนทกวนจนยาหมด แตทกครงทไดรบยาแบบนนายธนากนยาแค 2 วน พออาการดขนกหยดยาทงสองตว ครงนนายธนามอาการแบบเดมไดรบการรกษาดวยยาเหมอนเดม คอ ยา Bromhexine 8 mg รบประทานครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง หลงอาหาร ไมมเสมหะแลวหยดยาได (จ านวน 15 เมด) และ ยา Amoxicillin 500 mg รบประทานครงละ 1 แคปซล วนละ 4 ครง หลงอาหาร ตดตอกน 5 วน (จ านวน 20 แคปซล) แตกนยาปฏชวนะครบ 5 วนแลว อาการเจบคอไมดขน ค ำถำมท 6 จากโจทยสถานการณท 2 นกศกษามแนวทางการแกปญหาใหกบนายธนาอยางไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 6 ใชเวลำ 3 นำท

152

เฉลยค ำถำมท 6 แนวทางการแกปญหาใหกบนายธนาคอ กลบไปพบแพทยทโรงพยาบาลเดมอกครงเพราะมประวตการรกษาเดมอยแลว เพอรกษาอาการเจบคอทเปนอย และตอไปนายธนาตองรบประทานยาและปฏบตตวตามแพทยแนะน าทกครงทมารบการรกษา โจทยสถำนกำรณท 3 ตอบค ำถำมท 7 – 9 โจทยสถำนกำรณท 3 ณ หองจายยาผปวยนอก (OPD) โรงพยาบาลชมชนแหงหนง วนนเจาพนกงานเภสชกรรมลาพกผอนจ านวน 3 คน ท าใหมเจาพนกงานเภสชกรรมจดยาทหองจายยาผปวยนอก (OPD) แค 2 คน ท าใหชวงเชาวนนมผปวยรอรบยาจากหองจายยาผปวยนอก (OPD) จ านวนมาก ปาระเบยบซงเปนผปวยทมารบการรกษาตงแตเชาตร เรมโวยวายกบเภสชกรหนาเคาเตอรจายยา วามารอรบยา 30 นาทแลวยงไมไดรบยาเลย

ค ำถำมท 7 จากโจทยสถานการณท 3 ปญหาส าคญทเกดขนคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. .................................................................................................... ........................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 7 ใชเวลำ 3 นำท

153

ขอมลเพมเตม ปญหาส าคญทเกดขนคอ ผปวยรอรบยาจากหองจายยาผปวยนอก (OPD) นาน

โจทยสถำนกำรณท 3 ณ หองจายยาผปวยนอก (OPD) โรงพยาบาลชมชนแหงหนง วนนเจาพนกงานเภสชกรรมลาพกผอนจ านวน 3 คน ท าใหมเจาพนกงานเภสชกรรมจดยาทหองจายยาผปวยนอก (OPD) แค 2 คน ท าใหชวงเชาวนนมผปวยรอรบยาจากหองจายยาผปวยนอก (OPD) จ านวนมาก ปาระเบยบซงเปนผปวยทมารบการรกษาตงแตเชาตร เรมโวยวายกบเภสชกรหนาเคาเตอรจายยา วามารอรบยา 30 นาทแลวยงไมไดรบยาเลย

ค ำถำมท 8 จากโจทยสถานการณท 3 สาเหตส าคญทสดของปญหาคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ........................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. .............................................................................................................................. ................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .................................

ค ำถำมท 8 ใชเวลำ 3 นำท

154

ขอมลเพมเตม สาเหตส าคญทสดของปญหาคอ วนนม เจาพนกงานเภสชกรรมปฏบตงาน (จดยา) ทหองจายยาผปวยนอก (OPD) แคจ านวน 2 คน ท าใหการบรการจดยาและจายยาใหกบผปวยนอกซงมจ านวนมากในเวลาชวงเชา ลาชา

โจทยสถำนกำรณท 3 ณ หองจายยาผปวยนอก (OPD) โรงพยาบาลชมชนแหงหนง วนนเจาพนกงานเภสชกรรมลาพกผอนจ านวน 3 คน ท าใหมเจาพนกงานเภสชกรรมจดยาทหองจายยาผปวยนอก (OPD) แค 2 คน ท าใหชวงเชาวนนมผปวยรอรบยาจากหองจายยาผปวยนอก (OPD) จ านวนมาก ปาระเบยบซงเปนผปวยทมารบการรกษาตงแตเชาตร เรมโวยวายกบเภสชกรหนาเคาเตอรจายยา วามารอรบยา 30 นาทแลวยงไมไดรบยาเลย

ค ำถำมท 9 จากโจทยสถานการณท 3 ถานกศกษาเปนหวหนาหองยา นกศกษามวธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมอกอยางไร (3 คะแนน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................. .............................................................................................................. ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................

ค ำถำมท 9 ใชเวลำ 3 นำท

155

เฉลยค ำถำมท 9 วธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมอกคอ หวหนาหองจายยาผปวยนอกควรวางมาตรการเกยวกบการลาของเจาหนาทหองยาในแตละวน เพอใหมจ านวนเจาหนาทหองยาเพยงพอตอการใหบรการผปวย

โจทยสถำนกำรณท 4 ตอบค ำถำมท 10 – 12 โจทยสถำนกำรณท 4 นายปวรศ อาย 40 ป ท างานควบคมเครองจกรในโรงงานแหงหนง วนนตอนเชานายปวรศมอาการจาม น ามกไหล จงหยบยาแกแพเมดสเหลองจากกระปกยามากน 1 เมด ซงทฉลากยาระบวา กนยานแลว อาจมอาการงวงนอน ไมควรท างานเกยวกบเครองจกรกล แตนายปวรศไมไดอานฉลากยากอนกนยา นายปวรศออกไปท างานปกต ระหวางเชคการท างานของเครองจกร นายปวรศมอาการงวงนอนมากเปนเหตใหนวชดานขวาเขาไปตดอยในเครองจกรซงก าลงท างานอยและท าใหนวชดานขวาขาดในทสด ค ำถำมท 10 จากโจทยสถานการณท 4 ปญหาส าคญทเกดขนคออะไร (3 คะแนน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 10 ใชเวลำ 3 นำท

156

ขอมลเพมเตม ปญหาส าคญทเกดขนคอ นวชดานขวาของนายปวรศขาด

โจทยสถำนกำรณท 4 นายปวรศ อาย 40 ป ท างานควบคมเครองจกรในโรงงานแหงหนง วนนตอนเชานายปวรศมอาการจาม น ามกไหล จงหยบยาแกแพเมดสเหลองจากกระปกยามากน 1 เมด ซงทฉลากยาระบวา กนยานแลว อาจมอาการงวงนอน ไมควรท างานเกยวกบเครองจกรกล แตนายปวรศไมไดอานฉลากยากอนกนยา นายปวรศออกไปท างานปกต ระหวางเชคการท างานของเครองจกร นายปวรศมอาการงวงนอนมากเปนเหตใหนวชดานขวาเขาไปตดอยในเครอ งจกรซงก าลงท างานอยและท าใหนวชดานขวาขาดในทสด ค ำถำมท 11 จากโจทยสถานการณท 4 สาเหตส าคญทสดของปญหาคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 11 ใชเวลำ 3 นำท

157

ขอมลเพมเตม สาเหตส าคญทสดของปญหาคอ นายปวรศมอาการงวงนอนมากซงเปนอาการขางเคยงหลงจากการรบประทานยาแกแพเมดสเหลอง แลวนายปวรศออกไปท างานเชคการท างานของเครองจกรตามปกต โจทยสถำนกำรณท 4 นายปวรศ อาย 40 ป ท างานควบคมเครองจกรในโรงงานแหงหนง วนนตอนเชานายปวรศมอาการจาม น ามกไหล จงหยบยาแกแพเมดสเหลองจากกระปกยามากน 1 เมด ซงทฉลากยาระบวา กนยานแลว อาจมอาการงวงนอน ไมควรท างานเกยวกบเครองจกรกล แตนายปวรศไมไดอานฉลากยากอนกนยา นายปวรศออกไปท างานปกต ระหวางเชคการท างานของเครองจกร นายปวรศมอาการงวงนอนมากเปนเหตใหนวชดานขวาเขาไปตดอยในเครองจกรซงก าลงท างานอยและท าใหนวชดานขวาขาดในทสด ค ำถำมท 12 ถานกศกษาเปนนายปวรศ นกศกษามวธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมอกอยางไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 12 ใชเวลำ 3 นำท

158

เฉลยค ำถำมท 12 วธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมส าหรบนายปวรศคอ ทกครงทมการใชยา ตองอานและปฏบตตามทฉลากยาระบทกครง

โจทยสถำนกำรณท 5 ตอบค ำถำมท 13 – 15 โจทยสถำนกำรณท 5 หลงจากวนหยดยาวชวงเทศกาล วนนผปวยมารบการรกษาทโรงพยาบาลตนโตนดจ านวนมาก แพทยหญงระพเปนแพทยทออกตรวจในวนนรสกเหนอยลา เวลาใกลเทยงแพทยหญงระพตรวจรกษาใหลงฉลอง ซงเปนผปวยอาย 60 ป มารบยาตอเนองโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสง แพทยหญงระพลมสงจายยารกษาโรคความดนโลหตสง 1 รายการใหกบลงฉลอง สองวนตอมาลงฉลองมอาการปวดศรษะ มนงง เวยนศรษะ และเหนอยงายผดปกต

ค ำถำมท 13 จากโจทยสถานการณท 5 ปญหาส าคญทเกดขนคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................

ค ำถำมท 13 ใชเวลำ 3 นำท

159

ขอมลเพมเตม ปญหาส าคญทเกดขนคอ ลงฉลองมอาการปวดศรษะ มนงง เวยนศรษะ และเหนอยงายผดปกต

โจทยสถำนกำรณท 5 หลงจากวนหยดยาวชวงเทศกาล วนนผปวยมารบการรกษาทโรงพยาบาลตนโตนดจ านวนมาก แพทยหญงระพเปนแพทยทออกตรวจในวนนรสกเหนอยลา เวลาใกลเทยงแพทยหญงระพตรวจรกษาใหลงฉลอง ซงเปนผปวยอาย 60 ป มารบยาตอเนองโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสง แพทยหญงระพลมสงจายยารกษาโรคความดนโลหตสง 1 รายการใหกบลงฉลอง สองวนตอมาลงฉลองมอาการปวดศรษะ มนงง เวยนศรษะ และเหนอยงายผดปกต

ค ำถำมท 14 จากโจทยสถานการณท 5 สาเหตส าคญทสดของปญหาคออะไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................

ค ำถำมท 14 ใชเวลำ 3 นำท

160

ขอมลเพมเตม สาเหตส าคญทสดของปญหาคอ แพทยหญงระพลมสงจายยารกษาโรคความดนโลหตสง 1 รายการ ใหกบลงฉลอง ท าใหไมสามารถควบคมความดนโลหตของลงฉลองใหปกต โจทยสถำนกำรณท 5 หลงจากวนหยดยาวชวงเทศกาล วนนผปวยมารบการรกษาทโรงพยาบาลตนโตนดจ านวนมาก แพทยหญงระพเปนแพทยทออกตรวจในวนนรสกเหนอยลา เวลาใกลเทยงแพทยหญงระพตรวจรกษาใหลงฉลอง ซงเปนผปวยอาย 60 ป มารบยาตอเนองโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสง แพทยหญงระพลมสงจายยารกษาโรคความดนโลหตสง 1 รายการใหกบลงฉลอง สองวนตอมาลงฉลองมอาการปวดศรษะ มนงง เวยนศรษะ และเหนอยงายผดปกต

ค ำถำมท 15 ถานกศกษาเปนแพทยหญงระพ นกศกษามวธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมอกอยางไร (3 คะแนน) ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................... ......................................... ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................. .........................................

ค ำถำมท 15 ใชเวลำ 3 นำท

161

เฉลยค ำถำมท 15 วธการปองกนไมใหเกดปญหาแบบเดมส าหรบแพทยหญงระพคอ แพทยหญงระพตองเพมความรอบคอบ ความละเอยดและความระมดระวงในการตรวจรกษาผปวยใหมากกวาน

162

แบบประเมนทกษะกำรเรยนรของนกศกษำโดยใชกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก (ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลมประเมนนกศกษำในกลม)

นกศกษำผรบกำรประเมน.............................................................................................................. ผประเมน....................................................................................................................................... เรอง............................................................................................................................................... วนท............................................................................................................................................... ค ำชแจง โปรดท าเครอง / ลงในชองระดบพฤตกรรมของนกศกษาโดยม เกณฑใสคะแนน คอ

คะแนน 4 หมายถง ปฏบตไดถกตองและเปนแบบอยางใหผอน คะแนน 3 หมายถง ปฏบตไดถกตองดวยตนเอง คะแนน 2 หมายถง ปฏบตไดถกตองเมอไดรบค าแนะน าเพมเตม คะแนน 1 หมายถง ปฏบตไดถกตองตามค าสง หรอค าบอก

ท รำยกำรประเมน ระดบพฤตกรรม

4 3 2 1 ทกษะกำรแกปญหำ 1 วเคราะหปญหาไดถกตอง 2 ตงสมมตฐานไดเหมาะสม 3 เรยงล าดบความส าคญของสมมตฐานไดเหมาะสม 4 น าขอมลทนาเชอถอมาทดสอบสมมตฐาน 5 อางองขอมลจากหลายแหลงขอมลกอนเสนอความ

คดเหน

6 มความสามารถในการแกไขปญหาไดอยางถกตอง ทกษะกำรท ำงำนกลม 7 แลกเปลยนความรและความคดเหนกบสมาชก

ภายในกลม

8 ชวยประสานงานภายในกลม 9 ใหความรวมมอในการท างานกลม 10 มการแสดงบทบาทหนาทของตนเองตอกลมอยางเหมาะสม

เครองมอท 4

163

ท รำยกำรประเมน ระดบพฤตกรรม

4 3 2 1 ทกษะกำรสอสำร 11 เสนอความคดเหนทเปนประโยชนกบสมาชกในกลม 12 เสนอความคดเหนอยางตอเนอง 13 รบฟงความคดเหนของสมาชกในกลม 14 อธบาย ถายทอดความคดเหนและใหขอมลเชงลก

ในประเดนส าคญกบสมาชกในกลม

15 สรปสาระส าคญไดตรงประเดน ทกษะกำรเรยนรดวยตนเอง 16 ระบและคดเลอกแหลงขอมลทเกยวของอยาง

หลากหลาย

17 ระบและคดเลอกแหลงขอมลทนาเชอถอ 18 แสวงหาความรไดครอบคลมวตถประสงค

การเรยนร

19 มความสามารถในการเรยนรดวยตนเองเปนทนาพอใจ 20 เลอกใชทรพยากรการเรยนร ไดแก หนงสอ ต ารา

วารสาร และอนเทอรเนต ไดอยางเหมาะสม

ขอคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ .................................... ............................................................................................................................. ...................................

164

แบบสอบถำมควำมคดเหนตอกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก ส ำหรบนกศกษำหลกสตรประกำศนยบตรวชำชพชนสงสำธำรณสขศำสตร

สำขำวชำเทคนคเภสชกรรม

วตถประสงค แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอประเมนความคดเหนของนกศกษาทมตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก ของนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม ค ำชแจง 1. แบบสอบถามฉบบนประกอบดวย 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ขอมลทวไปของนกศกษา

ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก ส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม ประกอบดวย 6 ดาน ไดแก ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) ดานเนอหา (โจทยสถานการณ) ดานกจกรรมการเรยนการสอน ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน ดานการวดและประเมนผลการเรยน และดานผเรยน

ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหนอนๆ ตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก 2. การตอบแบบสอบถาม ขอใหทานอานและพจารณาขอความทกขอความและท าเครองหมาย ลงในชองระดบความคดเหนททานพจารณาเลอก และโปรดระบขอเสนอแนะและความคดเหนอนๆ ตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก 6 ดาน (ถาม)

ขอขอบคณทกทำนทใหควำมรวมมอเปนอยำงดในกำรตอบแบบสอบถำม น.ส. กมลรตน นนคง

นกศกษำปรญญำโท หลกสตรเภสชศำสตรมหำบณฑต สำขำวชำเภสชศำสตรสงคมและกำรบรหำร มหำวทยำลยสงขลำนครนทร

เครองมอท 5

165

ตอนท 1 ขอมลทวไปของนกศกษา ค ำชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชอง หรอเตมขอความลงในชองวางใหตรงกบขอมลของทาน

1. เพศ ชาย หญง 2. อำย.............ป 3. เกรดเฉลยสะสมปกำรศกษำ 2557 เทำกบ………………………………………………

ตอนท 2 แบบสอบถามความคดเหนตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก วชาเภสชกรรมคลนกเบองตน ค ำชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชองตามระดบความคดเหนของทานโดยพจารณาตามเกณฑ ดงตอไปน คะแนน 5 หมายถง ผตอบเหนดวยกบขอความในระดบมากทสด คะแนน 4 หมายถง ผตอบเหนดวยกบขอความในระดบมาก

คะแนน 3 หมายถง ผตอบเหนดวยกบขอความในระดบปานกลาง คะแนน 2 หมายถง ผตอบเหนดวยกบขอความในระดบนอย คะแนน 1 หมายถง ผตอบเหนดวยกบขอความในระดบนอยทสด

ท รำยกำรประเมน ระดบควำมคดเหน

5 4 3 2 1 ดำนผสอน (อำจำรยประจ ำกลม) 1 อาจารยประจ ากลมมความร ความสามารถในระดบทด 2 อาจารยประจ ากลมมการเตรยมความพรอมในกจกรรมการเรยนร

แบบ PBL ของนกศกษาเปนอยางด

3 อาจารยประจ ากลมมความตรงตอเวลาและความสม าเสมอในการเขารวมกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

4 อาจารยประจ ากลมสรางบรรยากาศทอบอนและลดความตงเครยดภายในกลมของนกศกษา

5 อาจารยประจ ากลมกระตนใหนกศกษามสวนรวมในการแสดงความคดเหนหรออภปรายปญหาภายในกลม

6 อาจารยประจ ากลมตงค าถามเพอกระตนใหนกศกษาแสดงความคดเหนไดอยางเหมาะสม

7 อาจารยประจ ากลมประเมนนกศกษาไดอยางเหมาะสม 8 อาจารยประจ ากลมให feedback นกศกษาไดอยางเหมาะสม 9 อาจารยประจ ากลมแสดงบทบาทของการเปนผสนบสนนการเรยนร

(Facilitator) ไดอยางเหมาะสม

166

ท รำยกำรประเมน ระดบควำมคดเหน

5 4 3 2 1 ดำนเนอหำ (โจทยปญหำ) 10 โจทยปญหามความนาสนใจและทนสมย 11 โจทยปญหาเหมาะสมกบระดบความร ความสามารถของนกศกษา 12 โจทยปญหากระตนใหนกศกษาใชความรเดมหรอความรทเคยเรยน

มา

13 โจทยปญหาชวยน าไปสการตงประเดนการเรยนรตามวตถประสงคของบทเรยน

14 โจทยปญหามประเดนทกระตนใหกลมอภปรายและแสดงความคดเหน

ดำนกจกรรมกำรเรยนกำรสอน 15 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL ท าใหนกศกษามสวนรวมในชนเรยน

มากขน

16 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาเกดทกษะการคดเชงวเคราะห

17 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาเกดทกษะการคดเชงสงเคราะห และสรางสรรค

18 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาเกดทกษะในการแกปญหามากขน

19 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาสามารถเรยนรไดดวยตวเองอยางตอเนอง

20 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สงเสรมใหนกศกษาสามารถท างานและสอสารกบผอนไดอยางมประสทธภาพ

21 กจกรรมการเรยนรแบบ PBL สรางแรงจงใจในการเรยนรใหแกนกศกษา

ดำนสอและสงสนบสนนกำรเรยนกำรสอน 22 วทยาลยมแหลงขอมลดานเภสชวทยา เภสชกรรมคลนกท

หลากหลายในการศกษาคนควาส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

23 วทยาลยมหนงสอ ต าราและวารสารเกยวกบเภสชวทยา เภสชกรรมคลนกในการศกษาคนควาส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBLอยางเพยงพอ

167

ท รำยกำรประเมน ระดบควำมคดเหน

5 4 3 2 1 24 วทยาลยมหนงสอ ต าราและวารสารเกยวกบเภสชวทยา เภสชกรรม

คลนกททนสมยในการศกษาคนควาส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

25 ระบบอนเทอรเนตมประสทธภาพและพรอมใชในการสบคนขอมลดานเภสชวทยา เภสชกรรมคลนกส าหรบกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

26 หองเรยนมความเหมาะสมในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL 27 สอ โสต และอปกรณประกอบการเรยนการสอนมความเหมาะสม

ในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ PBL

ดำนกำรวดและประเมนผลกำรเรยน 28 วธการวดผลสอดคลองกบเนอหา 29 วธการวดผลเหมาะสมกบเนอหา 30 วธการวดผลมความหลากหลาย 31 ขอสอบสอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน 32 ขอสอบครอบคลมเนอหาการเรยนการสอน 33 เกณฑการประเมนผลมความเทยงธรรมและโปรงใส ดำนผเรยน (ส ำหรบผเรยนประเมนตนเอง) 34 นกศกษามการเตรยมความพรอมกอนเขารวมกจกรรมการเรยนร

แบบ PBL เปนอยางด

35 นกศกษามสวนรวมในกจกรรมการเรยนรแบบ PBL เปนอยางด 36 นกศกษามความกระตอรอรนในการศกษาหาความรเพมเตม 37 นกศกษามความตรงตอเวลาและความสม าเสมอในการเขากจกรรม

การเรยนรแบบ PBL

38 นกศกษาสามารถน าความรทไดจากกจกรรมการเรยนรแบบ PBL ไปประยกตใชในวชาชพตอไป

168

ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหนอนๆ ตอกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก ดานผสอน (อาจารยประจ ากลม) ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................... .........................................

ดานเนอหา (โจทยปญหา) ............................................................................................................................. ....................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... .........................................

ดานกจกรรมการเรยนการสอน ............................................................................................................................. ......................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................... .........................................

ดานสอและสงสนบสนนการเรยนการสอน ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................ .........................................

ดานการวดและประเมนผลการ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................... ดานการน าความรไปใช ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................... .........................................

ดานอน ๆ (โปรดระบ) ............................................................................................................................. ....................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... .........................................

169

แบบสมภำษณเกยวกบกำรจดกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลกใน

ดำนปจจยน ำเขำ กระบวนกำร และผลผลต ส ำหรบอำจำรยประจ ำกลม

ส าหรบอาจารยประจ ากลมในกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน นกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ความคดเหนในประเดนตอไปน 1. ดำนปจจยน ำเขำ (Input Evaluation) 1.1 ควำมพรอมของอำจำรย 1. ทานคดวาอาจารยประจ ากลม (Facilitator) มจ านวนเพยงพอและเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................. ................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... 2. ทานมการเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ เพอเพมพนความรและทกษะวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) มากนอยเพยงใด ............................................................................................................................. ................................... ..................................................................................................................................... ........................... ....................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... .................................................................. .............................................................................................. ............................................................................................................................. ...................................

เครองมอท 6

170

3. ทานมความเขาใจในบทบาทหนาทของตนเองในการเปนอาจารยประจ ากลม (Facilitator) กจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) เพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... 4. ทานมความเขาใจขนตอนตางๆ ของกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) เพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................... ..................................................................................... ........................................................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. 1.2 ควำมพรอมของนกศกษำ 5. ทานคดวานกศกษามคณสมบตเหมาะสมกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด .................................................................................................................................................... ............ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ .................................... 6. ทานคดวานกศกษาไดรบการเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ เกยวกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) มความเหมาะสมมากนอยเพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง อยางไร ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ......................................................................... ....................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... .................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... ..........................................................

171

7. ทานคดวานกศกษาเขาใจในบทบาทหนาทในการเขารวมกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................. ............................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... 1.3 ควำมพรอมของปจจยเกอหนน 8. ทานคดวากจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) มความเหมาะสมกบการเรยนการสอนส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม หรอบรบทวทยาลยของทานมากนอยเพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ......................................................... ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ .................................... ............................................................................................................................. ................................... 9. ทานคดวาการเตรยมสงสนบสนนการเรยนร เชน สอการเรยนร วสดอปกรณ และสถานท มปรมาณเพยงพอและมคณภาพเหมาะสมกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด .................................................................................. .............................................................................. ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................................. ................... ............................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ...................................

172

2. ดำนกระบวนกำร (Process Evaluation)

2.1 กระบวนกำรจดกำรเรยนกำรสอน 10. กลมนกศกษาของทานไดด าเนนกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ตามขนตอนและตามแผนการสอนรายบท (Lesson plan) หรอไม และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง อยางไร ....................................................................................... ......................................................................... ............................................................................................................................. ................................... .................................................................................................................................................. .............. .................................................................................................................... ............................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. 11. ทานชวยกระตนใหนกศกษาทกคนในกลมแสดงความคดเหนและอภปรายปญหาหรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ .................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ 12. กลมนกศกษาของทานปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดครบถวนตรงตามเวลาหรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ................................................................................................................................................. ............... ................................................................................................................... ............................................. ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... .............................................................................. ..................................................................................

173

2.2 กำรวดและประเมนผล 13. การวดและประเมนผลมความสอดคลองกบรปแบบการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ตรงตามผลการเรยนรของรายวชาและเนอหาหรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. 14. ทานประเมนนกศกษาและใหขอมลยอนกลบ (feedback) ไดอยางเหมาะสมหรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ ....................................

3. ดำนผลผลต (Output Evaluation) คณลกษณะของนกศกษำตำมผลกำรเรยนร (Learning outcome) ของรำยวชำ 15. ทานคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ท าใหนกศกษามคณลกษณะของนกศกษาตามผลการเรยนรของรายวชาหรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................................... ................. ................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ...................................

174

16. ทานคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ท าใหนกศกษาจ าเนอหาความรไดงายขนและนานขนหรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................... ..................................................................... ........................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................ ................................ ............................................................................................................................. ................................... 17. ทานคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ชวยใหนกศกษาพฒนาทกษะการแกปญหาของนกศกษาหรอไม อยางไร............................................................................................................................. ................................... ......................................................................... ....................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... .................................................................................................................................... ............................ ...................................................................................................... .......................................................... 18. ทานคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ชวยใหนกศกษาพฒนาทกษะการท างานกลมของนกศกษาหรอไม อยางไร ............................................................................. ................................................................................... ............................................................................................................................. ................................... ........................................................................................................................................ ........................ .......................................................................................................... ...................................................... 19. ทานคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ชวยใหนกศกษาพฒนาทกษะการสอสารของนกศกษาหรอไม อยางไร ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................................... ...... 20. ทานคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ชวยใหนกศกษาพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาหรอไม อยางไร............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................. ................................................................... ............................................................................................................................. ...................................

175

ประเดนค ำถำมในกำรสนทนำกลมเกยวกบกำรจดกจกรรมกำรเรยนรโดยใชปญหำเปนหลก

ในดำนปจจยน ำเขำ กระบวนกำร และผลผลต ส ำหรบนกศกษำ

ส าหรบนกศกษาทเขารวมกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ของรายวชาเภสชกรรมคลนกเบองตน หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ความคดเหนในประเดนตอไปน 1. ดำนปจจยน ำเขำ (Input Evaluation) 1.1 ควำมพรอมของอำจำรย 1. นกศกษาคดวาอาจารยประจ ากลม (Facilitator) มจ านวนเพยงพอและเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม อยางไร 2. นกศกษาคดวาคณลกษณะของอาจารยประจ ากลมเปนอยางไร เหมาะทจะเปน “ผสนบสนนการเรยนร หรอ facilitator” หรอไม และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 3. นกศกษาคดวาอาจารยประจ ากลมมความเขาใจในบทบาทหนาทของการเปน “ผสนบสนนการเรยนร หรอ facilitator” เพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 1.2 ควำมพรอมของนกศกษำ 4. นกศกษามความรความเขาใจการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) มากนอยเพยงใด อยางไรบาง 5. นกศกษามคณสมบตเหมาะสมกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 6. นกศกษาไดรบการเตรยมความพรอมในดานตางๆ เพอเพมพนความรและทกษะวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) มความเหมาะสมมากนอยเพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 7. นกศกษาเขาใจในบทบาทหนาทในการเขารวมกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) เพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด

เครองมอท 7

176

1.3 ควำมพรอมของปจจยเกอหนน 8. นกศกษาคดวากจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) มความเหมาะสมกบการเรยนการสอนส าหรบนกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงสาธารณสขศาสตร สาขาวชาเทคนคเภสชกรรม หรอบรบทวทยาลยของทานมากนอยเพยงใด และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 9. นกศกษาคดวาการเตรยมสงสนบสนนการเรยนร เชน สอการเรยนร วสดอปกรณ และสถานท มปรมาณเพยงพอและมคณภาพเหมาะสมกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด

2. ดำนกระบวนกำร (Process Evaluation) 2.1 กระบวนกำรจดกำรเรยนกำรสอน 10. นกศกษามการเตรยมความพรอมทจะท ากจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) หรอไม อยางไร 11. นกศกษาไดด าเนนกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ตามขนตอนและตามแผนการสอนรายบท (Lesson plan) หรอไม และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 12. อาจารยประจ ากลมชวยกระตนใหนกศกษาทกคนในกลมแสดงความคดเหนและอภปรายปญหาหรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 13. นกศกษาปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดครบถวนตรงตามเวลาหรอไม อยางไร และควรมการปรบปรงในประเดนใดบาง เพราะเหตใด 2.2 กำรวดและประเมนผล 14. การวดและประเมนผลเปนอยางไร เปนไปตามทแจงใน มคอ 3 หรอไม อยางไร

3. ดำนผลผลต (Output Evaluation)

คณลกษณะของนกศกษำตำมผลกำรเรยนร (Learning outcomes) ของรำยวชำ 15. นกศกษาคดวาหลงการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (PBL) ท าใหนกศกษาเกดทกษะการเรยนรดานใดบาง อยางไร

177

ภำคผนวก ข

178

หนงสอรบรองกำรผำนจรยธรรมกำรวจย

179

ภำคผนวก ค

180

รำยนำมผทรงคณวฒตรวจสอบคณภำพเครองมอวจย

ผทรงคณวฒ ต ำแหนง 1. รองศาสตราจารย ดร.สงวน ลอเกยรตบณฑต อาจารยภาควชาบรหารเภสชกจ คณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ 2. อาจารย ดร. อาจนต สงทบ อาจารยภาควชาอนามยชมชนและสงเสรมสขภาพ คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 3. อาจารย ดร. บบผา รกษานาม อาจารยหลกสตรเทคนคเภสชกรรม วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง

181

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวกมลรตน นนคง รหสประจ ำตวนกศกษำ 5610721001 วฒกำรศกษำ

วฒ ชอสถำบน ปทส ำเรจกำรศกษำ เภสชศาสตรบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2546

ทนกำรศกษำ (ทไดรบในระหวำงกำรศกษำ) วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง ต ำแหนงและสถำนทท ำงำน เภสชกรช านาญการ วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดตรง