พญ. กรตญา ไทยอส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม

กรมควบคมโรค

กรมควบคมโรค

Department of Disease Control

การทบทวนงานวจย การทบทวนวจยในประเทศไทย

- สถานการณปญหาสขภาพ/ความเสยงวยท างาน- ปจจยทมผลตอการเกดโรค/ความเสยงทางสขภาพ- การสงเสรมสขภาพวยท างาน

การทบทวนวจยในตางประเทศ

- Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome among Workers- Obesity prevalence by occupational in Washington state- Occupation and metabolic syndrome: is there correlation?

การทบทวนวจยในประเทศไทย สถานการณปญหาสขภาพ/ความเสยงวยท างาน

- พฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของคนท างานในสถานประกอบการเขตเมองใหญ: กรณศกษาพนท เขตสาทร กรงเทพมหานคร

- การบรโกคเครองดมแอลกอฮอลและสบบหรในกลมคนงานกอสราง- ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงาน

อตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

พฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของคนท างานในสถานประกอบการเขตเมองใหญ: กรณศกษาพนท เขตสาทร กรงเทพมหานคร มงคล การณงามพรรณ , สดารตน สวาร ,นนทนา น าฝน วารสารพยาบาลสงขลานครนทร ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555 ) การศกษาในกลมตวอยางอาย 21- 60 ป ทท างานในสถานประกอบการในรปแบบของ

บรษทหรอหางหนสวนจ ากดในเขตสาทร เดอนตลาคม 2553 - เมษายน 2554 จ านวนทงสน 398 คน เลอกกลมตวอยางแบบสะดวก

พบวากลมตวอยางมภาวะอวนลงพงถงรอยละ 34.80 และมปญหาดชนมวลกายทอยในภาวะน าหนกเกนและอวนระดบท 1 (25.00 - 29.99) ใกลเคยงกน (รอยละ 16.60 และ 19.10 ตามล าดบ)

การไมออกก าลงกาย กลมตวอยางถงรอยละ 65.80 พฤตกรรมดานการรบประทานอาหารทหลกเลยงอาหารรสหวานจด รอยละ 49.30

พฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของคนท างานในสถานประกอบการเขตเมองใหญ: กรณศกษาพนท เขตสาทร กรงเทพมหานคร ชวงอาย 41 - 60 ป มคาดชนมวลกายเกนเกณฑ รอยละ 58.80 มภาวะความดนโลหตสง รอยละ 20.90 ลกษณะงานทท ามากทสด คอ งานทมการเคลอนไหวเดนไปมาบางเลกนอย

(รอยละ 57.70) พฤตกรรมสขภาพของกลมตวอยาง พบวา สวนใหญไมสบบหรและไมดมสรา อยางไรกตามยงมกลมตวอยางทสบบหรคดเปนรอยละ 16.10 และดมสรารอยละ 37.30 กลมตวอยางรอยละ 51.80 ไมไดสงเกตความผดปรกตของตวเอง

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและบหรในกลมคนงานกอสราง

การวจยเพอวางแผนการสอสารดานสขภาพ จอมขวญ โยธาสมทร; เชญขวญ ภชฌงค; ทรงยศ พลาสนต; กลยา ตระวฒนานนท; ศรญญา ธระอนนตชย; รงนภา ค าผาง; รกมณ บตรชน; ศรเพญ ตนตเวสส; ยศ ตระวฒนานนท วารสารวจยระบบสาธารณสข ปท 5 ฉบบท 3 กรกฎคม – กนยายน 2554 ศกษาพฤตกรรมเสยงดานสขภาพในกลมคนงานกอสรางทงในระดบบคคลและชมชน

รวมถงมาตรการสรางเสรมสขภาพทมอยในปจจบน

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและบหรในกลมคนงานกอสราง

วธการศกษา

- การศกษาเชงคณภาพโดยคณะนกวจยเขาไปอาศยอยในชมชนทเปนทพกของคนงานกอสราง 1 แหง ในเขตกรงเทพมหานคร เปนเวลาประมาณ 2 เดอน เพอเกบขอมลเกยวกบชมชน วถชวตพฤตกรรมและปจจยเสยงดานสขภาพ

- การส ารวจเชงปรมาณในประเดนทสนใจ คอ การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและการสบบหร

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและบหรในกลมคนงานกอสราง

ผลการศกษา: - พฤตกรรมและปจจยเสยงดานสขภาพทส าคญทพบในชมชนทศกษา คอ

สงแวดลอมทงภายในชมชน ความปลอดภยในทท างาน สขลกษณะทเกยวของกบการบรโภคและประกอบอาหาร และการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและการสบบหร

- การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและการสบบหร พบวา1. สภาพแวดลอมทอยอาศยเปนปญหาทส าคญทสด ท าใหเกดความ

สะดวกในการเขาถง และเปนแรงจงใจในการบรโภคสนคาทเปนอนตรายตอสขภาพ2. การสรางเสรมสขภาพผานมาตรการทางกฎหมาย พบวาไมม

ประสทธผลการควบคมเพราะวาไมถกตรวจจากเจาหนาท ขาดการบงคบใช

การบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและบหรในกลมคนงานกอสราง

มาตรการสรางเสรมสขภาพส าหรบประชากร- เขาใจบรบทของกลมประชากร- คนหาชองทางในการลดความสะดวกและแรงจงใจในการเขาถงสนคา

แนวทางการเปลยนแปลงพฤตกรรมในระดบทไมยากและมตนทนในการเปลยนแปลงต า เชน การละเวนการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลในบางชวงเวลา ซงกลมเปาหมายสามารถปฏบตไดและ เกดความภาคภมใจในตนเอง กอนทจะกาวไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมในระดบทยากขน เชน เลกสรา

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

วตถประสงค: เพอศกษาความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพในลกจางทท างานในโรงงานขนาดกลางของจงหวดสงขลา

วธการศกษา: การศกษาเชงส ารวจแบบภาคตดขวาง (Cross-sectional survey) โดยการสมโรงงานแบบแบงกลม (cluster sampling) ในโรงงานขนาดกลางไดโรงงานทงสน 20 โรงงาน ใชแบบสอบถามชนดตอบดวยตนเอง จ านวน 1,000 คน ท าการส ารวจชวงเดอนมถนายน-สงหาคม พ.ศ. 2551

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

ผลการศกษา: อตราการตอบกลบของแบบสอบถาม รอยละ 91.3 ไมสวมหมวกนรภยขณะขบรถจกรยานยนต รอยละ 59.9 ไมคาดเขมขดนรภยขณะขบรถยนต รอยละ 54.4 ไมออกก าลงกายอยางนอย 20-30 นาท อยางนอย 3 ครงตอสปดาห รอยละ 53.4 เพศสมพนธทไมปลอดภย รอยละ 50.4 สบบหร รอยละ 24.2 ลกจางดมแอลกอฮอลแบบเสยง รอยละ 23.2 ใชสารเสพตด รอยละ 16.3 ขบรถขณะมนเมา รอยละ 14.7 จดการกบความเครยดทไมเหมาะสมรอยละ 11.1

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

พฤตกรรมการดมแอลกอฮอลแบบ : แบบประเมน AUDIT

- ความชกการดมแอลกอฮอลแบบเสยงรอยละ 23.3

- ปจจยดานเพศ รายได และลกษณะการจางงาน ปจจยดานการเงน และภาวะหนสนเปนปจจย

- เพศชายจะดมมากกวาเพศหญง

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

พฤตกรรมการสบบหรของลกจาง - ลกจางยงคงสบบหรอยรอยละ 24.2- ปจจยทมความสมพนธกบการสบบหร : ปจจยดานเพศ ระดบการศกษา และ

รายไดของลกจาง พฤตกรรมการมเพศสมพนธทไมปลอดภย

- ในการวจยครงนพบวา รอยละ 50.4 ไมไดใชถงยางอนามยหรอใชเพยงบางครง

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

พฤตกรรมการขบขรถทไมปลอดภย - ไมสวมหมวกนรภยขณะขบขรอยละ 59.9- ไมคาดเขมขดนรภยขณะขบรถยนตรอยละ 54.4- ขบรถขณะมนเมา รอยละ 14.7 - ปจจยดานเพศ อาย รายได และลกษณะการจางงาน

พฤตกรรมการใชสารเสพตดของลกจาง- ลกจางทท างานในโรงงานเคยใชสารเสพตดรอยละ16.3 - ปจจยดานเพศ รายได และลกษณะการจางงาน

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

พฤตกรรมการออกก าลงกายอยางนอย 20-30นาทตอครง อยางนอย 3 วน/สปดาห- พบวา รอยละ 53.4 ไมออกก าลงกาย - ปจจยดานเพศระดบการศกษา สวนใหญจะเหนอยลาจากการท างาน

พฤตกรรมการจดการกบความเครยดทไมเหมาะสม - ลกจางมการจดการกบความเครยดโดยมวธการจดการความเครยดมงจดการกบปญหารอยละ 88.8- ใชวธมงจดการกบอารมณรอยละ 11.2 - ปจจยดานลกษณะการจางงาน

ความชกของพฤตกรรมเสยงตอสขภาพของลกจางทท างานในโรงงานอตสาหกรรมขนาดกลาง จงหวดสงขลา

ผลการวเคราะหหาความสมพนธของปจจยตางๆ พบวา - ปจจยดานเพศเปนปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดมแอลกอฮอลแบบเสยง

การสบบหร การขบขทไมปลอดภย การใชสารเสพตด และการออกก าลงกาย- ปจจยดานอายมความสมพนธกบการขบขรถทไมปลอดภย- ปจจยดานระดบการศกษาเปนปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสบบหร การขบ

รถไมปลอดภย และการออกก าลงกาย - ปจจยดานรายไดเปนปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการดมแอลกอฮอลแบบเสยง

การสบบหร การขบขทไมปลอดภย การใชสารเสพตด - ปจจยดานลกษณะการจางงาน มความสมพนธกบพฤตกรรมการดมแอลกอฮอลแบบ

เสยง การขบรถไมปลอดภย การใชสารเสพตด และการจดการความเครยดทไมเหมาะสม

การทบทวนวจยในประเทศไทย ปจจยทมผลตอการเกดโรค/ความเสยงทางสขภาพ

- การศกษาสถานการณของโรคไมตดตอ ในกลมผใชแรงงานทมลกษณะการท างานทตางกน กรณศกษาใน ต าบลราชาเทวะ อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ

- การใชเวลาวางของผใชแรงงานในการประกอบกจกรรมนนทนาการในจงหวดชมพร

- บหรและสรา:ความแตกตางของปจจยเสยงทางสขภาพระหวางครวเรอนไทยทมเศรษฐานะและระดบการศกษาทแตกตางกน

- การวเคราะหอปสงคบหรของคนงาน

การศกษาสถานการณของโรคไมตดตอ ในกลมผใชแรงงานทมลกษณะการท างานทตางกน กรณศกษาใน ต าบลราชาเทวะ

อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ ศรลกษณ วงษวจตสข ,ปางกเพญ เหลองเอกทน ศกษาถงสถานการณการเกดโรคไมตดตอ ( โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง และโรค

หลอดเลอดในสมอง ) และความเสยงของการเกดโรค ไมตดตอ (โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง และโรคไขมนในเสนเลอดสง ) ในกลมผใชแรงงาน โดยมลกษณะงานทอาจเปนปจจยเสรมในการเกดโรคในครงนนน

พบวาลกษณะงานทท ามผลตอลกษณะและความเสยงของการเกดโรคไมตดตอบางชนดในกลมผใชแรงงาน

การศกษาสถานการณของโรคไมตดตอ ในกลมผใชแรงงานทมลกษณะการท างานทตางกน กรณศกษาใน ต าบลราชาเทวะ

อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ

วยแรงงานและเปนผประกนตน ในเขตต าบลราชาเทวะ อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ จ านวน 420 คน

การสมเลอกตามลกษณะงาน ซงแบงออกเปน 4 กลม คอ

- กลมท 1 เปนกลมทท างานเบา

- กลมท 2 เปนกลมทท างานเบาและท างานซ าซาก

- กลมท 3 เปนกลมทท างานปานกลาง

- กลมท 4 เปนกลมท างานหนก

การศกษาสถานการณของโรคไมตดตอ ในกลมผใชแรงงานทมลกษณะการท างานทตางกน กรณศกษาใน ต าบลราชาเทวะ

อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ เมอท าการทดสอบความแตกตางของลกษณะงานกบการเกดโรคพบวาจากการสอบถาม

ประวตการเปนโรคไมตดตอพบวาในลกษณะงานทแตกตางกนไมมผลตอการเกดโรคไมตดตอทง 3 ชนด คอ โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง และโรคไขมนในเสนเลอด

ปจจยลกษณะงานมผลตอ- ผลการตรวจรางกาย : คาความดนโลหตและคาน าตาลในเลอดอยางมนยส าคญ- ผลตอความเสยงการเกดโรคเบาหวานและโรคไขมนในเสนเลอดอยางมนยส าคญ

ประเดนปญหา : คนงานทมความผดปกตแตไมทราบวาตนเองเขาขายปวยเปนโรคไมตดตอ เชน มระดบน าตาลในเลอดสง ความดนโลหตสง

การศกษาสถานการณของโรคไมตดตอ ในกลมผใชแรงงานทมลกษณะการท างานทตางกน กรณศกษาใน ต าบลราชาเทวะ

อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ แนวทางในการลดความเสยงตอการเกดโรคไมตดตอ

- การจดใหมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพในโรงงาน โดยเฉพาะการออกก าลงกาย และควรสงเสรมใหความรถงประโยชนของการออกก าลงกาย การสนบสนนสถานทและกจกรรมในการออกก าลงกาย

- การสรางบรรยากาศลดความเครยดในการท างาน - รฐบาลควรมบทบาทสงเสรมกจกรรมในการออกก าลงกาย และท าใหการออก

ก าลงกายเปนวฒนธรรมของไทย โดยการจดสถานทใหประชาชนสามารถออกก าลงกายไดงาย รวมไปถงการรณรงคใหลดและเลกการสบบหรและดมแอลกอฮอล

การใชเวลาวางของผใชแรงงานในการประกอบกจกรรมนนทนาการในจงหวดชมพร

กลมตวอยางทใชในการวจย เปนผใชแรงงานทก าลงท างานอยในพนทจงหวดชมพร ป พ.ศ. 2552 จ านวน 380 คน ผใชแรงงานเปนผทใชแรงในการท างานเปนสวนใหญ และหลงจากเสรจสนภารกจการ

ท างานในแตละวนแลวจะท ากจกรรมในเวลาวางดวยการดมเครองดมแอลกอฮอล สบบหร ตลอดจนยาเสนในปรมาณมาก

บหรและสรา : ความแตกตางของปจจยเสยงทางสขภาพระหวางครวเรอนไทยทมเศรษฐานะและระดบการศกษาทแตกตางกน

วชย โชคววฒน , สพล ลมวฒนานนนท , กนษฐา บญธรรมเจรญ และคณะ วารสารวชาการสาธารณสข ปท 16 ฉบบเพมเตม (พฤษภาคม - มถนายน) 2550 วเคราะหแนวโนมความชกของการสบบหรและ การดมสราในประชากรไทยระหวาง พ.ศ.

2544 - 2549 รวมทงรายจายครวเรอนเพอการบรโภคบหรและสรา เปรยบเทยบกบรายจายเพอการรกษาพยาบาลและรายจายโดยรวมทงหมดของครวเรอน โดยจ าแนกครวเรอน ตามฐานะทางเศรษฐกจและสงคม

วธการสมภาษณครวเรอนทไดรบการสมตวอยางใหเปนตวแทนในพนทเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาลในสภมภาค (ไดแก ภาคกลาง เหนอ ตะวนออกเฉยงเหนอและใต) และกรงเทพมหานคร จากครวเรอนทง ประเทศประมาณ 15 ลานครวเรอน

บหรและสรา : ความแตกตางของปจจยเสยงทางสขภาพระหวางครวเรอนไทยทมเศรษฐานะและระดบการศกษาทแตกตางกน

ผลกการวจยพบวา- ระดบการศกษาของประชาชนมความสมพนธผกผนกบความชกของการสบบหรและ

การบรโภคสรา - ความชกการสบบหรและการดมสราระหวางผทมการศกษานอยกบผทจบวทยาลยหรอ

มหาวทยาลย มแนวโนมเพมขนระหวาง พ.ศ. 2544-2549- คนจนมความชกของการสบบหรสงกวาคนรวย

รายจายเพอสนคาทท าลายสขภาพสงกวารายจายเพอการรกษาพยาบาลไมนอยกวารอยละ 4-8 ของรายจายทงหมดของครวเรอน

หนวยงานภาครฐและองคกรเอกชนทเกยวของ ควรพฒนามาตรการทมประสทธผลตอการลดการสบบหรและบรโภคสราโดยเฉพาะในกลมทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมต าผมการศกษาและมรายไดนอย

บหรและสรา : ความแตกตางของปจจยเสยงทางสขภาพระหวางครวเรอนไทยทมเศรษฐานะและระดบการศกษาทแตกตางกน

มาตรการทงดานอปสงค :รณรงคความตระหนกของผลเสยตอสขภาพครอบครว และสงคม

มาตรการดานอปทาน : ควบคมการเขาถงบหรและสรา เชน นโยบายภาษ การจ ากดดอายผบรโภคและสถานทบรโภค มาตรการควบคมการสงเสรมการตลาดทจงใจการบรโภคในกลมทมอายนอย

การวเคราะหอปสงคบหรของคนงาน นางสาว อจฉรา พงศพฒนานกล (2547) จดมงหมายหลก : ปจจยทจะชวยแกปญหาการสบบหรใหลดลง วธการศกษา

- การวเคราะหปจจยทมอทธพลตอความนาจะเปนของการไมเลกสบบหรในอนาคต และปจจยทมผลตออปสงคบหร รวมทงปจจยทมผลตอความนาจะเปนของการสบบหรของคนงาน

- สมภาษณคนงานในโรงงานท งหมด 8 แหง เขตบางขนเทยนโดยเกบขอมลจ านวน 378 ชด

การวเคราะหอปสงคบหรของคนงาน ผลการศกษาชวา

ระดบการรบรถงอนตรายของโรคทเกดจากการสบบหรมากขน 1% จะมผลท าใหอปสงคบหรของคนงานลดลง 2.4%

ถาจ านวนชวโมงการท างานตอวนมากขน 1% จะมผลท าใหอปสงคบหรของคนงานมมากขน 0.5%

คนงานสบบหรมาเปนระยะเวลานานเทาไร จะมโอกาสสบบหรตอไปในอนาคตมาก ขนเทานน

ถารฐบาลเพมราคาบหรใหสงขนจะมผลท าใหปรมาณการสบบหรตอวนของคนงานลดลง

การทบทวนวจยในประเทศไทย การสงเสรมสขภาพวยท างาน

-งานวจยทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพวยท างาน : ผลจากการทบทวนบทความวจยทตพมพในวารสารพยาบาลสาธารณสข

- ผลการด า เ นนงานสง เสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

- การสงเสรมสขภาพในสถานทท างานภาคเอกชน : กรณศกษาทจงหวดภาคเหนอ

งานวจยทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพวยท างาน วารสารพยาบาลสาธารณสข พฤษภาคม - สงหาคม 2555 ปท 26 ฉบบท 2 ผวจย : สรนธร กลมพากร , อาภาพร เผาวฒนา , วณา เทยงธรรม การทบทวนเชงวเคราะหบทความวจยทตพมพในวารสารพยาบาลสาธารณสข ยอนหลง

10ป ตงแตป พ.ค. 2543 - 2552 บทความวจยทสบคนไดถกน ามาวเคราะหในดาน รปแบบการวจย กรอบแนวคด การวจย กลมอาชพทศกษา ขนาดกลมตวอยาง ประเดนทศกษาและเครองมอทใชในการวจย

งานวจยทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพวยท างาน สวนใหญเปนการศกษาวจยพนฐานเพอใหทราบถงภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพของคนท างาน มงานวจยสวนนอยทเปนการพฒนาโปรแกรมเพอสงเสรมพฤตกรรมสขภาพท เกยวของกบการท างาน

งานวจยทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพวยท างาน ผลการศกษา

- บทความวจยทตพมพในวารสารพยาบาลสาธารณสขทเกยวของกบการสราง เสรมสขภาพวยท างาน จ านวน 22 เรอง

- การศกษาโดยใชรปแบบการวจยเชงพรรณนา (รอยละ 77.3) และมการวจยเชงทดลอง 3 เรอง (รอยละ 13.7) และเปนการคกษาเชงคณภาพ 1 เรอง

- กลมอาชพทถกศกษามากทสดคอ พนกงานโรงงานอตสาหกรรม รองลงมา คอ พยาบาล - จ านวนกลมตวอยางส าหรบการวจยเชงพรรณนาสวนใหญมขนาดมากกวา 400 คน (รอยละ 35.3)

งานวจยทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพวยท างาน ผลการศกษา (ตอ)

- ประเดนทศกษาสวนใหญ ไดแก ภาวะสขภาพ คนท างานและปจจยทเกยวของ- การศกษาสวนใหญไมไดระบกรอบแนวคด/ทถษฎทเปนพนฐานของการวจย

กรอบแนวคดทถกระบวาเปนพนฐานของการวจยมากทสดคอ แนวคดทางอาชวอนามย ความปลอดภยและสงแวดลอม (รอยละ22.8)

- เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลสวนใหญเปนแบบสอบถาม มการศกษารอยละ 27.3 ทมการประเมนสภาวะสขภาพดวยการตรวจรางกายของกลมตวอยาง

งานวจยทเกยวของกบการสรางเสรมสขภาพวยท างาน ขอเสนอแนะจากผลการวจย

- ประเทศไทยควรมการก าหนดล าดบความส าคญของปญหาทางการวจยดานการสรางเสรมสขภาพวยท างานทชดเจน โดยหนวยงานทรบผดชอบ เชน ส านกงานประกนสงคม กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม พรอมทงจดใหมการสนบสนนทนส าหรบการท าชดโครงการวจยตามล าดบความส าคญทก าหนด เพอใหเกดงานวจยสามารถตอบสนองตอความตองการของปญหาสขภาพของวยท างานไดอยางเหมาะสม

- จากแนวโนมสภาพการณการประกอบอาชพทเปลยนแปลงไปจงควรมการศกษาวจย เกยวกบแนวทางการสรางเสรมสขภาพของวยท างานทปฏบตงานในสถานประกอบการขนาดเลกและ แรงงานทอยในชมชนเพมมากขน

- ควรสงเสรมใหมการศกษาวจยเพอการพฒนาระบบการจดบรการสขภาพส าหรบวยท างาน เซน การวจยเพอพฒนาแนวปฏบตดานการสรางเสรมสขภาพวยท างานตามปญหาสขภาพทพบบอย เซน ภาวะเครยดจากการท างาน อาการปวดเมอยกลามเนอจากการท างาน เปนตน

ผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

วตถประสงคเพอศกษาวธการด าเนนงานสงเสรมสขภาพปจจยทมผลตอความส าเรจและปญหาอปสรรคของการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคม เขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

กลมตวอยางเปนพนกงานโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคม 10 แหง จ านวน 370 คน ท าการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณแบบเจาะลกและแบบสอบถามเชงคณภาพ ป พ.ศ. 2542

ผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

วธการสงเสรมสขภาพไดมการด าเนนงาน ดงน1.การมนโยบายด าเนนงานสงเสรมสขภาพ (Build healthy public policy)โรงงานทก

โรงงานมนโยบายทเออตอการมสขภาพทดของพนกงานในโรงงาน โดยเฉพาะนโยบายดานความปลอดภย ซงเนนในดานความปลอดภยจากการเกดอบตเหต นอกจากนโยบายหลกแลวโรงงานยงมนโยบายและแผนงานรองเพอรองรบนโยบายดงกลาว คอ นโยบายดานบคลากร นโยบายดาน คณภาพของสนคาและบรการนโยบายดานสงแวดลอม นโยบายดานการพฒนาโรงงานและวฒนธรรมโรงงาน

ผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

2.การสรางสรรคสงแวดลอมทเออตอสขภาพ (Create Supporting Environment)

ดานสงแวดลอมทางกายภาพโรงงานมมาตรการในการควบคมอนตรายจากเครองมอและอปกรณในการปฏปตงานทมประสทธภาพสง มแผนการตรวจสอบและการปรบปรงเปลยนแปลงและการซอมบ ารงเครองมอ เครองจกรทชดเจน

นอกจากสงแวดลอมทเกยวของกบความปลอดภยภายในโรงงานโดยตรงแลวยงมสงแวดลอมทเกยวของ ซงทางโรงงานอตสาหกรรมไดก าหนดใหมการควบคมดแลใหถกสขลกษณะเชนกน เชน ในสถานทออกก าลงกาย ในโรงอาหาร เปนตน ดานสงแวดลอมทางสงคม โรงงานไดมกจกรรมสรางความสมพนธระหวางโรงงานกบพนกงานความสมพนธระหวางพนกงานกบพนกงาน โดยมการแขงขนนกฬา หรอจดงานสงสรรค

ผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

3.การสรางความเขมแขงขององคกร (Strengthen Community Action) โดยพนกงานมสวนรวมในโรงงานมการด าเนนงานในกจกรรมการเสรมสรางสขภาพให

เขมแขง คอ ดานการศกษาเปดใหประชาชนเยยมชม ศกษาดงาน รบการอบรม สนบสนนการเผยแพรสงพมพทางความร ใหทนการศกษา และการสนบสนนวทยากรในการบรรยายดานตาง ๆ แกชมชน ดานสขภาพ จดหนวยบรการทางการแพทยเคลอนทใหบรการแกชมชนรอบ ๆ โรงงาน สนบสนนสงพมพและเผยแพรความรดานสขภาพ เปนตน

ดานศลปวฒนธรรม มโครงการอนรกษพนธเตาทะเลรวมกบกองทพเรอ เปนตน ดานกฬา ใหการสนบสนนทมกฬาของชมชน อปถมภการแขงขนกฬาตาง ๆ ของโรงเรยน

ในเขตนคมอตสาหกรรมดานสงแวดลอม มโครงการตาวเศษ โครงการปลกตนไมสาธารณะ โครงการจดท าสวน ลาธารณะชมชน

โครงการควบคมและก าจดสารพษและมลภาวะเพอปองกนไมใหตงผลกระทบตอ พนกงานและชมชน ดานอน ๆ เชน การสงเคราะหผประสบภย การใหชมชนยมวสด อปกรณและการบรณะสาธารณสมบตในชมชนรอบ ๆ ทตงของโรงงาน เปนตน

ผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

4.การพฒนาทกษะสวนบคคล (Develop Personal Skills)

โรงงานไดมการเสรมสรางการเรยนรและฝกฝนทกษะในการปฏบตงานทดเพอปองกนและควบคมสขภาพของคนงาน ทกษะทโรงงานไดจดใหแกพนกงานตามล าดบความส าคญ คอ ทกษะดานความปลอดภย ทกษะดานการ เลกสบบหร ทกษะดานการออกก าลงกาย ทกษะดานความเครยด ทกษะตานการงดสราและเครองดมมนเมา ทกษะดานการบรโภคอาหาร ทกษะดานการปองกนโรคตดตอและเอดส5.การใหบรการสขภาพเชงรก (Reorient Health Services)

ในปจจบนบรการสขภาพทโรงงานจดบรการใหแกพนกงานจะเนนเรองการรกษาโรคและมการตรวจสขภาพประจ าปรวมถงการใหขาวสารขอมลโรคตามฤดกาลโดยการจดบอรดหรอทางอนเตอรเนต

ผลการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

ปจจยทมผลตอความส าเรจตอการด าเนนการสงเสรมสขภาพ พบวา ปจจย 5 ประการ ไดแก การใหขอมลขาวสารเพอสขภาพและชมชน (Health comunication) การชน าทางสขภาพ (Advocacy) การตลาดทางสงคม (Social marketing) การชวยใหมความสามารถ (Enabling) การประสานไกลเกลย (Mediately)

ปญหาอปสรรคในการสงเสรมสขภาพ โรงงานขาดบคลากรทมความรความเขาใจในการด าเนนงานสงเสรมสขภาพ โรงงานขาดปจจยทเอออ านวยใหพนกงานแสดงพฤตกรรมสขภาพไดอยางทวถง สถานทออกก าลงกายไม

เพยงพอ พนกงานยงไมรวมกจกรรมสงเสรมสขภาพ เนองจากกจกรรมเหลานนไมสอดคลองกบวถชวต

การสงเสรมสขภาพในสถานทท างานภาคเอกชน :กรณศกษาทจงหวดภาคเหนอ

ดร.เกษม นครเขตต หวหนาโครงการ ,อาจารยสามารถ ศร'จ านง รองหวหนาโครงการ

และรองศาสตราจารยอเทน ปญโญ นกวจย

วตอประสงค : เพอศกษาการด าเนนการสงเสรมสขภาพคนท างานในสถานประกอบการ ภาคเอกชน

ในพนท 4 จงหวดภาคเหนอ คอ เชยงราย เชยงใหม ล าพน และล าปาง

เลอกสถานประกอบการ :ระบบการบรหารองคการทดและมการจดกจกรรม เพอการพฒนาบคลากรในองคกร

ตลอดจนกจกรรมเพอสขภาพและความปลอดภยในการท างานใหแกพนกงานและลกจางอยางตอเนอง

กระบวนการด าเนนการและผลลพธของการด าเนนการเพอการสงเสรมสขภาพคนท างานในองคกร มาวเคราะหและ

สงเคราะหเพอสรางรปแบบการด าเนนงาน “ ทท างานสงเสรมสขภาพ ” (Workplace Health Promotion Model)

การสงเสรมสขภาพในสถานทท างานภาคเอกชน :กรณศกษาทจงหวดภาคเหนอ

วธด าเนนการวจยแบงเปน 3 ลกษณะ คอ 1) การศกษาเอกสาร เพอศกษาสภาพ ความกาวหนาของการด าเนนการสงเสรมสขภาพในสถานทท างานใน

ปจจบนทงในประเทศและตางประเทศ 2) ศกษาการด าเนนงานเพอการสงเสรมสขภาพส าหรบคนท างานในสถานทท างานเอกชนทคดเลอกใวแลว

ในพนท 4 จงหวดภาคเหนอดวยเทคนควธวจยเชงคณภาพ จ านวน 41 แหง แยกเปนประเภท อตสาหกรมการผลต 20 แหง อตสาหกรรมบรการ 21 แหง ในจ านวนน คดเลอกไว 6 แหง เพอท าการศกษาเฉพาะกรณ (Case Study)

3) ศกษาเซงส ารวจ (Survey) ดวยแบบส ารวจคณภาพชวตในการท างาน (Quality of Working Life) และปจจยตาง ๆ ทอาจมผลตอพฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของคนท างาน ตลอดจนปญหาและความตองการบรการตานการสงเสรมสขภาพของคนท างานในสถานประกอบการเหลานน ผลการวจย

การสงเสรมสขภาพในสถานทท างานภาคเอกชน :กรณศกษาทจงหวดภาคเหนอ

การวจยเอกสารเพอศกษาความกาวหนาของการด าเนนการสงเสรมสขภาพทงในประเทศและตางประเทศ- มการด าเนนการดานนแลวอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในตางประเทศมงไปทการปรบเปลยน

พฤตกรรมเสยงไปสพฤตกรรมสขภาพ เชน พฤตกรรมสบบหร ดมสรา ไมออกก าลงกาย การบรโภคอาหาร ฯลฯ

- สวนสถานการณในประเทศไทย นโยบาย ดานการด าเนนการสงเสรมสขภาพพบวา มปรากฏอยบางในกฎหมายฉบบตาง ๆ นบแตกฎหมายรฐธรรมนญไปจนถงกฎหมายอน ๆ ทใชควบคมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม แตยงไมชดเจนนกวาจะเปนกฎหมายทเพอใหเกดการสงเสรมสขภาพแกคนท างาน องคกรบางองคกรด าเนนการภายใตกลยทธการสงเสรมสขภาพตามกฎบตรออตตาวา

- กระบวนการและกจกรรมการสงเสรมสขภาพส าหรบคนท างาน โดยมจดเรมตนมาจากคนท างานใหความหมายของสขภาพวาหมายถงการมชวต ความเปนอยทด ไมไดถอแคความไมเจบไขใดปวยเทานน ซงการใหความหมายนน าไปสการแสดงพฤตกรรมสขภาพโดยการออกก าลงกาย ไมสบบหร ไมเทยวกลางคนและดมสรา ฯลฯ

การสงเสรมสขภาพในสถานทท างานภาคเอกชน :กรณศกษาทจงหวดภาคเหนอ

เจาของผประกอบการและผบรหารระดบสงขององคกรบทบาทในการสงเสรมใหเกดกระบวนการ สงเสรมสขภาพในทท างานมากขน

โดยเฉพาะไดแสดงแนวคดดานสขภาพและคณภาพชวตของคนท างานไวอยางชดเจนวา สขภาพของคนท างานยอมหมายถงประสทธภาพของกระบวนการ ผลตและคณภาพของผลผลต ภาครฐชวยเปนแรงเสรมใหเกดกระบวนการสงเสรมสขภาพในทท างานภาคเอกชนเหลาน

ไดมากขน ผลพวง (Impact)ของกระบวนการสงเสรมสขภาพในทท างาน คอ คนท างานมความเขมแขงทางดานสขภาพ ไดทรพยากรมนษยทมคณภาพ และชมชนเขมแขงอนเนองมาจากสมาชกในชมชนมสถานภาพทางเศรษฐกจด

การสงเสรมสขภาพในสถานทท างานภาคเอกชน :กรณศกษาทจงหวดภาคเหนอ

การส ารวจคณภาพชวตในการท างานและภาวะสขภาพของคนท างานพบวาสวนใหญอยในระดบดทกดานพฤตกรรมสขภาพอยในระดบปานกลางถงด

คนท างานมความตองการกจกรรมสงเสรมสขภาพดานการตรวจสขภาพประจ าปมากทสดรองลงมาคอกจกรรมเสรมทกษะความปลอดภยในการท างาน

งานวจยในตางประเทศ Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome among Workers

Obesity prevalence by occupational in Washington state

Occupation and metabolic syndrome: is there correlation?

Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome

among Workers

Jui-Hua Huang และคณะ การศกษาภาคตดขวาง Cross-sectional study ศกษาความสมพนธระหวางปจจยการด าเนน

ชวตประจ าวนทมผลตอการเกด Metabolic syndrome โดยปจจยการด ารงชวตประจ าวนทศกษามทงการดมสรา การสบบหร การรบประทานอาหาร และการออกก าลงกาย

ในป ค.ศ. 2012 ทประเทศไตหวน โดยท าการศกษาในคนงานทท างานในโรงงาน 4 แหง จะคดเลอกเอาคนงานทอายมากกวา 20ป ทอาสาสมครเขารวมตามความสมครใจ

จ านวนผเขารวมงานวจยทงสน 5,096 คน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามทผวจยสรางขน

Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome

among Workers ในแบบสอบถามจะเกบขอมลประเมนปจจยการด าเนนชวตประจ าวน 4 สวน

สวนท 1 เกบขอมลทวไปสวนท 2 ประเมนพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการออกก าลงกาย สวนท 3 ประเมนการดมสราและการสบบหร สวนท 4 ประเมนวดภาวะ Metabolic syndrome และมการเกบสงสงตรวจ เลอดของอาสาสมครเพอวดระดบ FBG ,TG, HDL-C

Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome among Workers

ผลการศกษา : พบวาในคนงานเพศชายระดบ FBG, ระดบ TG, systolic BP, diastolic BP, ความยาวรอบเอว และ รอยละของผทมภาวะ Metabolic syndrome สงกวาคนงานเพศหญงอยางมนยส าคญทางสถต (p-value < 0.001) และยงพบวาในคนงานเพศชายและเพศหญงมการด าเนนชวตประจ าวนพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการออกก าลง การดมสราและการสบบหร ตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p-value < 0.001)

ในคนงานทสบบหรมสดสวนของผทมระดบ HDL-Cต า มากกวาคนงานทไมสบบหรอยางมนยส าคญทางสถต (21.9% และ 14.1%, p-value < 0.001) และในคนงานทสบบหรยงมสดสวนของของผทมภาวะ Metabolic syndrome สงกวาคนงานทไมสบบหรอยางมนยส าคญทางสถต (22.0% vs. 15.3%, p-value < 0.001)

Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome among Workers

คนงานทดมสรามสดสวนของผทมระดบ FBG สงกวา คนงานทไมดมสราอยางมนยส าคญทางสถต (19.7% vs. 17.0%, p-value = 0.023) มระดบ TG สงกวาคนงานทไมดมสราอยางมนยส าคญทางสถต (29.8% vs. 26.4%, p -value = 0.016) และยงมความยาวรอบเอวสงกวาคนงานทไมดมสราอยางมนยส าคญทางสถตดวย (24.4% vs. 21.2%, p-value = 0.016) ในคนงานเพศชายทสบหรมความเสยงในการเกดภาวะ Metabolic syndrome สงกวาคนงานทไมสบบหร 1.64เทา (OR = 1.64, 95% CI 1.33–2.02, p < 0.001).

Lifestyle Factors and Metabolic Syndrome among Workers

อภปรายผลการศกษา : ในคนงานเพศชายทสบหรมความเสยงในการเกดภาวะ Metabolic syndrome สงกวาคนงานทไมสบบหร รวมถงการสบบหรยงสงผลตอระดบ HDL-C , TG, WC ในการศกษาทผานมาพบวาการสบบหร สงผลใหฮอรโมน cortisol, catecholamines, vasopressin และ growth hormone เพมขนสงผลใหเกดภาวะ Metabolic syndrome สงขน

สรปผลการศกษา : ทางโรงงานควรมโครงการสงเสรมสขภาพเรองรณรงคตอตานการสบบหร สงเสรมการออกก าลงกาย และการทานอาหารเพอสขภาพ เพอสขภาพของคนงานในโรงงาน

Obesity prevalence by occupational in Washington state

David K. และคณะ การศกษาภาคตดขวาง Cross-sectional study ศกษาความชกของการเกดโรคอวนลงพง

และปจจยพฤตกรรมทสงผลตอการเกดภาวะโรคอวนลงพง ในป ค.ศ. 2003-2009 ประเทศสหรฐอเมรกา การศกษาในคนงานทเปนลกจางจ านวน 37,626 คน ภายในรฐวอรชงตน วตถประสงคของงานวจยนเพอประเมนความชกของภาวะโรคอวนลงพงในกลมคนงาน

แตละอาชพ และประเมนปจจยทมความสมพนธกบภาวะโรคอวนลงพงในกลมคนงาน

Obesity prevalence by occupational in Washington state

ขอมลทน ามาวเคราะหน าขอมลมาจาก The Center for Disease Control and Prevention’s Behavioral Risk factor Surveillance system (BRFSS) ซงเกบขอมลโดยการสมโทรศพทสอบถามขอมลสขภาพ และพฤตกรรมการด าเนนชวตประจ าวนทสงผลตอการเกดภาวะโรคอวนลงพง เชน พฤตกรรมการรบประทานอาหาร การออกก าลง การดมสรา การสบบหร เปนตน เปนขอมลในประชากร รฐวอรชงตน ประเทศสหรฐอเมรกาโดยใชขอมลในปคศ. 2003, 2005, 2007, 2009

Obesity prevalence by occupational in Washington state

ผลการศกษา : จากผลการส ารวจทงหมด 4 ป มผเขารวมทงหมด 88,121คน มผท างานและสามารถลงรหสอาชพไดมจ านวน 37,626 คน คนงานอายระหวาง 18-64 ป ความชกของผทมภาวะโรคอวนลงพง 24.6% กลมคนงานขบรถบรรทกมความชกสงทสดเมอเปรยบเทยบกบอาชพอนๆ การส ารวจพฤตกรรมพบวากลมคนงานขบรถบรรทกมสดสวนการการสบบหรสงสด

แตกตางจากอาชพอนๆ (34.1% 95%CI 28.6-39.4) กลมคนงานชางเครอง วศวกรคอมพวเตอร คนงานขบรถบรรทก มสดสวนการทานผกผลไมนอยทสด กลมคนงานทมการเลอนไหวในกจกรรมทางกายต าทสด (LTPA:Leisure time physical activity) คอ กลมคนงานทางการแพทย

Obesity prevalence by occupational in Washington state

อภปรายผลการศกษา : ในกลมคนงานทสบบหร รบประทานผกผลไมนอย มกจกรรมการเคลอนไหวทางกายนอยสงผลใหเกดภาละอวนลงพงไดสงขน แตงานวจยนยงมขอจ ากดคอเปนงานวจยแบบภาคตดขวาง Cross-sectional study จงไมทราบสาเหตของภาวะอวนลงพง

สรปผลการศกษา : เพอทจะลดการเกดภาวะอวนลงพง ทางโรงงานหรสถานทท างานควรมโครงการสงเสรมสขภาพ สงเสรมการออกก าลงกาย รณรงคตอตานการสบบหร และการทานอาหารประเภทผกและผลไม เปนตน

Occupation and metabolic syndrome:

is there correlation? Strau M. และคณะ การศกษาภาคตดขวางCross-sectional study ศกษาความชกของการ เกดMetabolic

syndrome โดยเปรยบเทยบในคนงานสองกลมระหวางพนกงานดบเพลงกบกลมคนงานออฟฟศ ซงมลกษณะการท างานทแตกตางกน การศกษานท าขนในป ค.ศ.2015 ในประเทศเยอรมน

ผเขารวมงานวจยเปนพนกงานดบเพลงจ านวน 143 คนและกลมคนงานออฟฟศ 46 คน โดยกลมคนท างานตองท างานเตมเวลาไมใชพนกงานชวคราว

Occupation and metabolic syndrome:

is there correlation? เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามพฤตกรรมสวนตวการด าเนนชวตประจ าวน และปจจยเสยง

ทจะกอใหเกดภาวะ Metabolic syndrome มการวดสวนสง น าหนก รอบเอว และมการเจาะเลอดของผเขารวมงานวจยเกบมาวเคราะห โดยเกณฑการวนจฉยภาวะ Metabolic syndrome ใชของ the International Diabetes Federation

Occupation and metabolic syndrome: is there correlation?

ผลการศกษา : พนกงานดบเพลงมอายเฉลย 40.5 +/- 9 ระยะเวลาการท างานเฉลย 16.3 ป กลมคนงานออฟฟศ 45.8+/-10 ระยะเวลาการท างานเฉลย 21.1 ป พบวาน าหนก สวนสง มวลกลามเนอ พนทผว ของคนงานทงสองกลมไมตางกน และคา BMI ของทงสองกลมมากกวาคาปกต แตคาการวดรอบเอวของกลมพนกงานดบเพลงตางจากกลมคนงานออฟฟศอยางมนยส าคญทางสถต (p-value = 0.007) กลมพนกงานดบเพลงมคาเฉลยรอบเอว 89.8 cm กลมคนงานออฟฟศมคาเฉลยรอบเอว 97.3 cm ภาวะ Metabolic syndrome ในกลมคนงานออฟฟศสงกวากลมพนกงานดบเพลงอยางมนยส าคญทางสถต (p-value = 0.015) หลงจากควบคมตวแปรกวนเรองอายแลวในกลมคนงานออฟฟศกยงมภาวะMetabolic syndrome สงกวา

Occupation and metabolic syndrome:

is there correlation? อภปรายผลการศกษา :จากผลการศกษาพบวาเกณฑการวนจฉยภาวะ Metabolic syndrome

ใชของ the International Diabetes Federation มมาตรฐานสงท าใหพบผทมภาวะMetabolic syndrome สงกวาการใชเกณฑอนๆ (The IDF definition for the MetS focuses on 4r criteria: obesity, dyslipidemia, hypertension and insulin resistance.) นอกจากนในกลมคนงานพนกงานดบเพลงมความแขงแรงของหวใจและปอดดกวา รวมถงมการเคลอนไหวรางกายในการท างานมากกวากลมคนงานออฟฟศท าใหความเสยงในการเกดภาวะ Metabolic syndrome นอยกวา

Occupation and metabolic syndrome:

is there correlation? สรปผลการศกษา :ในกลมคนงานออฟฟศทท างานนงอยกบทเปนเวลานานมโอกาสเสยง

ในการเกดภาวะ Metabolic syndrome มากกวากลมพนกงานดบเพลงอยางมนยส าคญทางสถต และทางองคกรควรมการสงเสรมทางสขภาพลดการท างานนงอยกบทสงเสรมใหพนกงานตระหนกถงการดแลสขภาพทงการรบประทานอาหาร และการออกก าลงกาย