ABORTUSLARABORTUSLAR

HAZIRLAYANHAZIRLAYAN

EĞİTİM HEMŞİRESİEĞİTİM HEMŞİRESİ

YILDIZ GÖKALPYILDIZ GÖKALP

Gebeliğin ilk yarısında yani yirminci Gebeliğin ilk yarısında yani yirminci gebelik haftasından önce veya bebek 500 gebelik haftasından önce veya bebek 500 gram ağırlığa ulaşmadan önce gebeliğin gram ağırlığa ulaşmadan önce gebeliğin değişik nedenlerle sonlanmasıdır. değişik nedenlerle sonlanmasıdır.

DÜŞÜK (ABORTUS) TÜRLERİ DÜŞÜK (ABORTUS) TÜRLERİ

* Erken düşük* Erken düşük    * Geç düşük* Geç düşük    * Spontan abortus (Kendiliğinden düşük)* Spontan abortus (Kendiliğinden düşük)

* Abortus imminens (Düşük tehdidi)* Abortus imminens (Düşük tehdidi)* Abortus insipiens (Kaçınılmaz düşük)* Abortus insipiens (Kaçınılmaz düşük)* İnkomplet abortus (Tam olmayan düşük)* İnkomplet abortus (Tam olmayan düşük)* Rest abortus (Artık materyal kalması)* Rest abortus (Artık materyal kalması)* Komplet abortus (Tam düşük)* Komplet abortus (Tam düşük)* Boş gebelik (blighted ovum, anembriyonik gebelik)* Boş gebelik (blighted ovum, anembriyonik gebelik)* Missed abortus (Farkedilmemiş düşük)* Missed abortus (Farkedilmemiş düşük)

   *Elektif abortus (isteğe bağlı düşük)*Elektif abortus (isteğe bağlı düşük)* Kimyasal gebelik* Kimyasal gebelik

   **Tekrarlayan gebelik kayıplarıTekrarlayan gebelik kayıpları (Habitüel abortus, tekrarlayan  (Habitüel abortus, tekrarlayan düşükler)düşükler)*Septik Abortus (Kriminal abortus)*Septik Abortus (Kriminal abortus)

Erken düşük:Erken düşük:  Gebeliğin ilk 12 haftasında   Gebeliğin ilk 12 haftasında ortaya çıkan düşüklerdir.ortaya çıkan düşüklerdir.

Geç düşük:Geç düşük:  Gebeliğin 12-20. haftaları   Gebeliğin 12-20. haftaları arasındaki düşüklerdir.arasındaki düşüklerdir.

Spontan abortus (Kendiliğinden düşük):Spontan abortus (Kendiliğinden düşük):    Herhangi bir müdahale olmaksızın direkt olarak Herhangi bir müdahale olmaksızın direkt olarak gebeliğin rahim dışına kendiliğinden atılmasıdır. gebeliğin rahim dışına kendiliğinden atılmasıdır.

Abortus imminens (Düşük tehdidi):Abortus imminens (Düşük tehdidi):   Gebeliğin ilk yarısında rahim içinde    Gebeliğin ilk yarısında rahim içinde yaşayan bir bebeğin olmasına rağmen vajinal kanamanın olması yaşayan bir bebeğin olmasına rağmen vajinal kanamanın olması durumudur. Bu durumda henüz düşük gerçekleşmemiş olup bir düşük durumudur. Bu durumda henüz düşük gerçekleşmemiş olup bir düşük tehdidii ve düşük riski mevcuttur.tehdidii ve düşük riski mevcuttur.

Vajinal kanamalarda kanamanın rengi kahverenginden parlak kırmızıya Vajinal kanamalarda kanamanın rengi kahverenginden parlak kırmızıya kadar değişik şekillerde olabilir. Parlak kanamalar taze (yeni gerçekleşmiş) kadar değişik şekillerde olabilir. Parlak kanamalar taze (yeni gerçekleşmiş) kanamayı ifade eder ve daha tehlikelidir. kanamayı ifade eder ve daha tehlikelidir.

Kahverengi kanamalar ise önceden içeriye oluşmuş kanamaların daha Kahverengi kanamalar ise önceden içeriye oluşmuş kanamaların daha sonraki dönemlerde dışarıya drene oluşuyla ilişkilidir. sonraki dönemlerde dışarıya drene oluşuyla ilişkilidir. Kanamalarla beraber kramp tarzında ağrılar da olabilir.  Ancak abortus Kanamalarla beraber kramp tarzında ağrılar da olabilir.  Ancak abortus imminenste rahim ağzında herhangi bir açıklık mevcut değildir. imminenste rahim ağzında herhangi bir açıklık mevcut değildir.

Gebeliklerde ilk haftalardaki kanamaların %90 ‘ı kendiliğinden geçicidir ve Gebeliklerde ilk haftalardaki kanamaların %90 ‘ı kendiliğinden geçicidir ve bebekle ilgili bir sakatlık (anomali) oluşturmaz. Ancak %10’u kasılmaların bebekle ilgili bir sakatlık (anomali) oluşturmaz. Ancak %10’u kasılmaların artması ile kaçınılmaz düşüğe (abortus insipiens) dönüşebilir.artması ile kaçınılmaz düşüğe (abortus insipiens) dönüşebilir.

Gebeliğinizde vajinal kanama ile birlikte doktorunuza Gebeliğinizde vajinal kanama ile birlikte doktorunuza başvurduğunuzda yapılan ultrasonda düşük tehtidi başvurduğunuzda yapılan ultrasonda düşük tehtidi (Abortus imminens) tespit edildiğinde yapmanız (Abortus imminens) tespit edildiğinde yapmanız gerekenler;gerekenler;* Mutlak yatak ıstırahati (15-20 gün süreyle) yapmanız* Mutlak yatak ıstırahati (15-20 gün süreyle) yapmanız* Cinsel ilişkiden kaçınmanız* Cinsel ilişkiden kaçınmanız* Ağır yük kaldırmaktan ve ağır iş yapmaktan kaçınmanız* Ağır yük kaldırmaktan ve ağır iş yapmaktan kaçınmanız* Stresten uzak durmanız* Stresten uzak durmanız* Doktorunuzun vereceği önerileri dikkate alıp gerekli * Doktorunuzun vereceği önerileri dikkate alıp gerekli ilaçları kullanmanız ilaçları kullanmanız * Kanamanızın artması ve parça düşürmeniz durumu ile * Kanamanızın artması ve parça düşürmeniz durumu ile karşılaşmanız durumunda yeniden doktorunuza bilgi karşılaşmanız durumunda yeniden doktorunuza bilgi vermeniz son derece önemlidir.vermeniz son derece önemlidir.

Abortus insipiens (Kaçınılmaz düşük):Abortus insipiens (Kaçınılmaz düşük):      Kanama ve şiddetli ağrı ile birlikte rahim ağzında Kanama ve şiddetli ağrı ile birlikte rahim ağzında (cervix) açılma sonrasında düşüğün kaçınılmaz (cervix) açılma sonrasında düşüğün kaçınılmaz hale gelmesi durumudur.  hale gelmesi durumudur. 

Abortus insipiens tanı konulan gebelerde kürtaj Abortus insipiens tanı konulan gebelerde kürtaj ile gebeliğin kontrollü bir şekilde sonlandırılması ile gebeliğin kontrollü bir şekilde sonlandırılması gerekir. Çünkü bu durumda kişi ağrı çekmektedir gerekir. Çünkü bu durumda kişi ağrı çekmektedir ve gebeliğin devam etmesi olası değildir.ve gebeliğin devam etmesi olası değildir.

İnkomplet abortus (Tam olmayan düşük):İnkomplet abortus (Tam olmayan düşük):  Bebek (fetus),   Bebek (fetus), plasenta, amniyon kesesi ve amniyon zarından oluşan “gebelik plasenta, amniyon kesesi ve amniyon zarından oluşan “gebelik materyali” nin rahim içinden rahim dışına tam olarak atılamaması, materyali” nin rahim içinden rahim dışına tam olarak atılamaması, içeride bir miktar materyal kalması halidir.içeride bir miktar materyal kalması halidir.

Bu durumda kanama ve utrerin kontraksiyonlar (rahim kasılmaları) Bu durumda kanama ve utrerin kontraksiyonlar (rahim kasılmaları) ile birlikte gebelik materyalinin bir kısmının atılması ile gebelik ile birlikte gebelik materyalinin bir kısmının atılması ile gebelik kesesi bozulur, ancak atılamayan materyal rahim içinde kalır.kesesi bozulur, ancak atılamayan materyal rahim içinde kalır.

Ultrason ile rahim içinde kalan artık (rest) materyal tespit edilen Ultrason ile rahim içinde kalan artık (rest) materyal tespit edilen hastalar “kürete edilmeli” yani rahim içi temizlenmelidir.  hastalar “kürete edilmeli” yani rahim içi temizlenmelidir. 

Rest abortus (Artık materyal) :Rest abortus (Artık materyal) :  Bazen düşükten veya bazen de   Bazen düşükten veya bazen de kürtajdan günler hatta haftalar sonra rahim içinde kalan gebelik kürtajdan günler hatta haftalar sonra rahim içinde kalan gebelik materyali “rest” olarak tanımlanır ve rest materyal kanamalara materyali “rest” olarak tanımlanır ve rest materyal kanamalara sebebiyet vererek hastanın hekime başvurmasına neden olabilir.  sebebiyet vererek hastanın hekime başvurmasına neden olabilir. 

Bu durum tespit edildiğinde kişinin rahim içinde kalan gebeliğe ait Bu durum tespit edildiğinde kişinin rahim içinde kalan gebeliğe ait materyali kürtajla temizlenmelidir.materyali kürtajla temizlenmelidir.

6-7 haftadan büyük gebeliklerde düşük sonrası içeride parça kalma 6-7 haftadan büyük gebeliklerde düşük sonrası içeride parça kalma olasılığı yüksek olduğundan şüpheli  hastalarda kürtaj yapılarak olasılığı yüksek olduğundan şüpheli  hastalarda kürtaj yapılarak parça kalmadığından emin olunması gerekir. parça kalmadığından emin olunması gerekir.

Komplet abortus (Tam düşük):Komplet abortus (Tam düşük):  Gebeliğe ait ürünlerin   Gebeliğe ait ürünlerin hepsinin kanama ve rahim kasılmaları ile birlikte vücut hepsinin kanama ve rahim kasılmaları ile birlikte vücut dışına atılması durumudur ve bu durumda rahim içinde dışına atılması durumudur ve bu durumda rahim içinde gebeliğe ait hiçbir doku kalmamıştır. gebeliğe ait hiçbir doku kalmamıştır.

Özellikle 4-5 haftalık çok erken gebeliklerde rahim Özellikle 4-5 haftalık çok erken gebeliklerde rahim içindeki doku hacmi az olduğundan rahim kasılmaları ile içindeki doku hacmi az olduğundan rahim kasılmaları ile gebelik materyali tam olarak dışarı atılabilir. Bu durum gebelik materyali tam olarak dışarı atılabilir. Bu durum vajinal ultrasonla tespit edilebilir ve rahim içinde gebeliğe vajinal ultrasonla tespit edilebilir ve rahim içinde gebeliğe ait bir materyal kalmadığından çoğu kez bir müdahaleye ait bir materyal kalmadığından çoğu kez bir müdahaleye gerek kalmaz. Kişinin kanaması da kendiliğinden gerek kalmaz. Kişinin kanaması da kendiliğinden azalmaya başlar.azalmaya başlar.

Boş gebelik (Blighted ovum, Anembriyonik gebelik):  Boş gebelik (Blighted ovum, Anembriyonik gebelik):  Halk Halk arasında “su gebeliği”, “boş gebelik” veya “boş kese” olarak da arasında “su gebeliği”, “boş gebelik” veya “boş kese” olarak da adlandırılan bu durumda gebelik kesesini oluşturan amion kesesi ve adlandırılan bu durumda gebelik kesesini oluşturan amion kesesi ve plasenta oluşurken bu yapıların içinde bir bebek bulunmamaktadır. plasenta oluşurken bu yapıların içinde bir bebek bulunmamaktadır.

Kişi kan veya idrar testi yaptırdığında gebelik testleri pozitif Kişi kan veya idrar testi yaptırdığında gebelik testleri pozitif olmasına rağmen rahim içinde sağlıklı bir gebelik olmadığından olmasına rağmen rahim içinde sağlıklı bir gebelik olmadığından kürtajla gebeliğin kontrollü bir şekilde terminasyonu kürtajla gebeliğin kontrollü bir şekilde terminasyonu (sonlandırılması) yani kürtaj işlemi  şarttır.(sonlandırılması) yani kürtaj işlemi  şarttır.

Aksi takdirde gebelik olur olmaz bir zamanda kendiliğinden kanama Aksi takdirde gebelik olur olmaz bir zamanda kendiliğinden kanama ile sonlanacaktır.  Bu ani durum kişilerde panik durumuna yol ile sonlanacaktır.  Bu ani durum kişilerde panik durumuna yol açabilir. açabilir.

Missed abortus (Farkedilmemiş düşük):Missed abortus (Farkedilmemiş düşük): Intrauterin exitus; bebeğin rahim Intrauterin exitus; bebeğin rahim içinde ölmesini tanımlayan ve sık kullanılan bir terimdir. içinde ölmesini tanımlayan ve sık kullanılan bir terimdir.

İşte missed abortus; intrauterin exitus durumunun gerçekleşmesi yani İşte missed abortus; intrauterin exitus durumunun gerçekleşmesi yani bebeğin rahim içinde ölmesine rağmen rahim kasılmalarının olmaması bebeğin rahim içinde ölmesine rağmen rahim kasılmalarının olmaması nedeni ile düşük tam olarak gerçekleşemez ve uzun süre geçmesine nedeni ile düşük tam olarak gerçekleşemez ve uzun süre geçmesine rağmen durum fark edilemeyebilir. rağmen durum fark edilemeyebilir.

Bebeğin uzun süreli rahim içinde ölü kalması zaman içinde kirli kahverengi Bebeğin uzun süreli rahim içinde ölü kalması zaman içinde kirli kahverengi kanamalara sebebiyet verebilir. Günümüzde ilk dönemlerde yapılan rutin kanamalara sebebiyet verebilir. Günümüzde ilk dönemlerde yapılan rutin ultrason kontrolleri ile missed abortus görülme sıklığı da oldukça azalmıştır. ultrason kontrolleri ile missed abortus görülme sıklığı da oldukça azalmıştır.

Fetusun uzun süre atılmadan rahim içinde ölü kalması anne adayının Fetusun uzun süre atılmadan rahim içinde ölü kalması anne adayının hayatını tehdit edebilecek kan pıhtılaşması problemlerine neden hayatını tehdit edebilecek kan pıhtılaşması problemlerine neden olabileceğinden son derece önemli bir durumdur.olabileceğinden son derece önemli bir durumdur.

Elektif abortus (İsteğe bağlı düşük):Elektif abortus (İsteğe bağlı düşük): Herhangi Herhangi bir komplikasyon olmamasına karşın anne ve bir komplikasyon olmamasına karşın anne ve baba adayının kendi rızası ile gebeliğin baba adayının kendi rızası ile gebeliğin terminasyonu yani sonlandırılmasıdır. terminasyonu yani sonlandırılmasıdır.

İsteğe bağlı abortuslar halk arasında genellikle İsteğe bağlı abortuslar halk arasında genellikle “kürtaj” olarak ifade edilmektedir. Halbuki kürtaj “kürtaj” olarak ifade edilmektedir. Halbuki kürtaj kelime anlamı olarak rahim içinin temizlenmesi kelime anlamı olarak rahim içinin temizlenmesi ile ilgili tüm işlemleri kapsamaktadır ile ilgili tüm işlemleri kapsamaktadır

Habitüel abortus (tekrarlayan düşükler):Habitüel abortus (tekrarlayan düşükler):    Birbirini izleyen iki veya daha fazla gebeliğin Birbirini izleyen iki veya daha fazla gebeliğin düşük ile sonuçlanması durumunda tekrarlayan düşük ile sonuçlanması durumunda tekrarlayan düşüklerden (habituel abortus) söz edilir.  düşüklerden (habituel abortus) söz edilir.  Tekrarlayan düşüklerin sebepleri tek bir kez olan Tekrarlayan düşüklerin sebepleri tek bir kez olan “spontan (kendiliğinden) düşük”lerden farklıdır. “spontan (kendiliğinden) düşük”lerden farklıdır.

Septik Abortus (Kriminal abortus):Septik Abortus (Kriminal abortus):  Abortusun enfeksiyon ile   Abortusun enfeksiyon ile komplike olmasıdır. En sık yasal olmayan şekilde ehliyetsiz kişiler komplike olmasıdır. En sık yasal olmayan şekilde ehliyetsiz kişiler tarafından, özellikle büyük gebelik haftalarında ve steril olmayan tarafından, özellikle büyük gebelik haftalarında ve steril olmayan ortamlar sonrasında septik abortus görülebilir. ortamlar sonrasında septik abortus görülebilir.

Bazen de kişinin kendi kendine bebeğini  steril olmayan bir takım Bazen de kişinin kendi kendine bebeğini  steril olmayan bir takım cisimler ile düşürmek amacıyla gebelik kesesini vajinal yolla cisimler ile düşürmek amacıyla gebelik kesesini vajinal yolla bozması sonrasında görülebilmektedir.bozması sonrasında görülebilmektedir.

Kriminal abortlar, anne ölümlerinin önde gelen nedenleri Kriminal abortlar, anne ölümlerinin önde gelen nedenleri arasındadır.  arasındadır. 

DÜŞÜKLERİN GÖRÜLME SIKLIĞIDÜŞÜKLERİN GÖRÜLME SIKLIĞI

Genelde en sıklıkla ilk 3 ay risk dönemidir. Genelde en sıklıkla ilk 3 ay risk dönemidir. Gebelik ilerledikçe düşük olma olasılığı da Gebelik ilerledikçe düşük olma olasılığı da giderek azalmaktadır.  giderek azalmaktadır. 

Düşüklerin %80'inden fazlası birinci trimester Düşüklerin %80'inden fazlası birinci trimester içinde yani ilk 13 haftada meydana gelir. En içinde yani ilk 13 haftada meydana gelir. En fazla risk ise ilk 8 haftada olup, bu gebelik fazla risk ise ilk 8 haftada olup, bu gebelik haftasından sonra düşük şansı giderek haftasından sonra düşük şansı giderek azalmaktadır.azalmaktadır.

DÜŞÜK NİYE OLUR?DÜŞÜK NİYE OLUR?

Erken dönemde embryoya ait nedenler Erken dönemde embryoya ait nedenler düşüklerin düşüklerin %90'ını%90'ını oluşturur. Bunlar oluşturur. Bunlar arasında en önemli neden o bebeğe ait arasında en önemli neden o bebeğe ait “kromozomal bozukluklar”dır. Erken “kromozomal bozukluklar”dır. Erken dönem düşüklerin yarısından fazlasında dönem düşüklerin yarısından fazlasında bebeğe ait kromozom anomalileri bebeğe ait kromozom anomalileri saptanmaktadır.saptanmaktadır.

DÜŞÜK NEDENLERİDÜŞÜK NEDENLERİ

Embriyoya ait kromozom anomalileri Embriyoya ait kromozom anomalileri Çoğul gebeliklerÇoğul gebelikler Teratojenik ve mutajenik (ilaç, radyasyon gibi) Teratojenik ve mutajenik (ilaç, radyasyon gibi) Genetik nedenler (anne ya da babaya ait genetik Genetik nedenler (anne ya da babaya ait genetik

bir bozukluk. Bu bozukluklar annede herhangi bir bir bozukluk. Bu bozukluklar annede herhangi bir sebep yapmaksızın gebelikte problem sonucu sebep yapmaksızın gebelikte problem sonucu düşüğe sebebiyet verebilir) düşüğe sebebiyet verebilir)

Üreme sistemindeki yapısal anomaliler Üreme sistemindeki yapısal anomaliler o o Doğumsal Doğumsal uterinuterin anomaliler anomaliler (çift rahim, rahim içinin darlığı, rahim (çift rahim, rahim içinin darlığı, rahim içinde perdeler vb) içinde perdeler vb) o Myomlar o Myomlar o Servikal yetmezlik (Rahim ağzı yetmezliği)o Servikal yetmezlik (Rahim ağzı yetmezliği)o Korpus luteum yetmezliği o Korpus luteum yetmezliği

  Annede görülen bazı enfeksiyonlar Annede görülen bazı enfeksiyonlar o Aktif enfeksiyonlar (Kızamıkçık, Sitomegalovirus, Listerya, o Aktif enfeksiyonlar (Kızamıkçık, Sitomegalovirus, Listerya, Toksoplasma gibi) Toksoplasma gibi) o Yüksek ateş o Yüksek ateş

  Asherman sendromu Asherman sendromu   Annede görülen sistemik hastalıklar Annede görülen sistemik hastalıklar

o Sistemik lupus (SLE) o Sistemik lupus (SLE) o Bazı tiroid hastalıkları (hashimato tiroiditi, graves gibi)o Bazı tiroid hastalıkları (hashimato tiroiditi, graves gibi)o Polikistik over hastalığı (PCOS)o Polikistik over hastalığı (PCOS)o Kontrolsüz şeker hastalığı (diabetes mellitus)o Kontrolsüz şeker hastalığı (diabetes mellitus)o Böbrek hastalıklarıo Böbrek hastalıklarıo Endometriosiso Endometriosiso Şiddetli hipertansiyono Şiddetli hipertansiyono Kalp hastalıklarıo Kalp hastalıklarıo Kronik astım o Kronik astım o Antifosfolipid sendromu (Trombofilia)o Antifosfolipid sendromu (Trombofilia)

Zararlı alışkanlıklar Zararlı alışkanlıklar o Sigara o Sigara o Alkol o Alkol o Uyuşturucu o Uyuşturucu o Yüksek doz kafein o Yüksek doz kafein Tekrarlayan düşüklerdeki nedenler ise tamamen Tekrarlayan düşüklerdeki nedenler ise tamamen farklıdır. farklıdır.

DÜŞÜĞÜN BELİRTİLERİDÜŞÜĞÜN BELİRTİLERİ Düşüğün en önemli belirtisi kanamadır. Düşüğün en önemli belirtisi kanamadır. Bazı gebeler gebeliğinin ilk dönemlerinde kasık ağrısı Bazı gebeler gebeliğinin ilk dönemlerinde kasık ağrısı

şikayetleri yaşayarak düşük yapma korkusuna şikayetleri yaşayarak düşük yapma korkusuna kapılabilirler. Bu kasık ağrılarının nedeni gebeliğin kapılabilirler. Bu kasık ağrılarının nedeni gebeliğin büyümesi bağlı olarak rahimi yan duvarlarından asan büyümesi bağlı olarak rahimi yan duvarlarından asan ligamentlerin gerilmesidir (round ligament ağrıları) ve bu ligamentlerin gerilmesidir (round ligament ağrıları) ve bu şikayet korkulacak bir durum yaratmaz. şikayet korkulacak bir durum yaratmaz.

Vajinal kanamaya kasıktaki şiddetli ağrıların da eşlik Vajinal kanamaya kasıktaki şiddetli ağrıların da eşlik etmesi abort tehlikesinin arttığına işaret etmektedir.etmesi abort tehlikesinin arttığına işaret etmektedir.

KAYNAKLARKAYNAKLAR

www.jinekolognet.com/www.jinekolognet.com/www.google.comwww.google.com

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER