رهن دریایی دانشجویان: زهرا عرب سرخی و فرزانه فتحی نژاد...

رهن دریاییدانشجویان:

زهرا عرب سرخی و فرزانه فتحی نژاداستاد:

جناب آقای دکتر فیضی

رهن دریایی به • ک%ه اس%ت عقدی : ره%ن

موج%ب آ%ن مدیون مال%ی را به عنوان وثیق%ه ب%ه دای%ن م%ی دهد

ق.م (. 771) ماده ره%ن س%ندی اس%ت حقوق%ی که •

آورد و تضمین%ی را بوجود می ط%ی آ%ن ی%ک کشت%ی ثبت شده ی%ا قس%متی از آ%ن در مقاب%ل یک قرض ی%ا اخ%ذ وام برای تضمین

داده میشود .ره%ن دهنده را راهن، بدهکار و •

ره%ن گیرنده را مرتهن طلبکار می نامند.

رهن دریایی و تفاوت آن با رهن مدنی

و 42ماده منقول مال ”کشتی :قانون این احکام تاب%ع آ%ن ره%ن حال در کشتی ره%%ن اس%%ت.

برای آماده کشتی ی%ا و س%اختمان بوس%%یله نی%%ز برداری سند بهره

قبضبای%د ص%ورت گیرد و رس�می . در صورتیکه شرط صحت نیس�ت

کشت%ی در اس%ناد رهن%ی تعریف نشده بدن%ه، دکل از کشت%ی، باش%د منظور ها، س%%کان لنگره%%ا، دواره%ا، ه%%ا، موتوره%ا و کلی%ه وس%ایلی خواهد بود بکار دریانوردی و تحرک برای که

برده می شود“.

رهن دریایی

رهن مدنی

43 مندرجات سند رهن )ماده قانون دریایی(

نام مرتهن و راهن1.

مشخصات کشتی2.

مبلغ رهن3.

سررسید رهن4.

حقوق از رهن ح�ق و باشد م�ی عین�ی و مبلغ اص�ل شام�ل میشود آن س��ود

و 44)ماده 45 دریایی قانون

ایران(.

آثار رهن دریایی

ق. 46حق تقدم )ماده •د.ا(

45حق تعقیب ) ماده •ق.د.ا(

ق. 50حق فروش ) ماده •د.ا (

حق تملک کشتی )ماده • ق.د.ا(51

وثیقه دادن بار و اخذ وام

تنها بار از بخش�ی ی�ا تمام دادن وثیق�ه مقاب�ل در وام اخ�ذ برای براینکه مشروط اس�ت مجاز کشت�ی فرمانده بوس�یله تعویض ی�ا و آ�ن بار ی�ا کشت�ی العاده فوق مخارج ی�ا تعمی�ر اشیای�ی ک�ه ب�ه دلی�ل حادث�ه دریای�ی از بی�ن رفت�ه و منحصرا برای

102تعقیب سفر کشتی به بندر مقصد باشد. ماده اخ�ذ وام ب�ه اعتبار مناف�ع احتمال�ی حاصل ازفروش کاال ممنوع

103است .ماده اگ�ر دو ی�ا چن�د وام ب�ه اعتبار وثیق�ه دادن ی�ک کاال تحصیل شود وام�ی ک�ه در تاری�خ موخ�ر دریاف�ت شده بر آنک�ه تاریخش مقدم . باش��د م��ی ممتازه حقوق دارای و دارد. برتری اس��ت وامهای�ی ک�ه در ی�ک بندر ضم�ن توق�ف واحدی اخ�ذ میشوند در

105و 104ردیف هم قرار خواهند گرفت. ماده 106سند وام بوسیله ظهر نویسی قابل انتقال است . ماده

(107ازبین رفتن کاال )ماده (108نجات قسمتی از کاالی مورد وثیقه ) ماده

(109به دریا ریختن کاال )( 110شرکت در پرداخت خسارات مشترک دریایی )

حقوق ممتازه

مندرج • مطالبات صاحبان و29درماده دریایی 37 ق

ممتاز حق اص%%طالحا ایران نتیجه در و کنن%د م%ی کس%ب سایر ب%%ه نس%%بت طلبشان طلبکاران ممتاز شناخت%ه می

موارد برخی .در شود این مطالبات ک%%ه مادام%%ی دارند ح%ق نشود تادی%ه افراد کشتی را در توقیف یا تصرف . قانون گذار دارند نگ%ه خود

ممتاز 6ایران%%ی را حق شناخته است .

دریانوردی 1. المللی بی%%ن CMIکمیت%%ه )1905(

(1909کنفرانس دیپلماتیک )2.

زمینه 3. در بروکس%%%ل کنوانس%%%یون مقررات از ای پاره کردن متحدالشکل دریایی ره%ن و ممتاز حقوق ب%ه مربوط

(1926)مقررات 4. در بروکسل 1926تجدیدنظ%ر

)CMI )1963توسط زمینه 5. در بروکس%%%ل کنوانس%%%یون

مقررات از ای پاره کردن متحدالشکل دریایی ره%ن و ممتاز حقوق ب%ه مربوط

(1967)مقررات 6. در بروکسل 1967تجدیدنظ%ر

)CMI )1983توسط شده 7. اصالح مت%ن نوی%س پی%ش تص%ویب

( و 1985 در لیسبون )1967کنوانس%یون آوری%ل تا 19تص%ویب کنوانس%یون در تاریخ

در ژنو 1993 مه 6

ود در زمینه رهن دریاییکنوانسیون های موج

مصوب 1. ایران دریای%%ی قانون ، 44، 43، 42 )مواد 1343/6/29

)مواد 45 + )107 ،108 ،109 ،110)

مورخ 5314تص%ویب نامه شماره 2.نامه 1344/6/12 آیی%ن ب%ه راج%ع

ثبت انتقاالت و معامالت کشتیشماره 3. نامه مورخ 6120آیی%ن

ثبت 1344/9/10 ب%%ه مربوط کشتی ها و شناورها

قرارداد 4. به ایران دول%%ت الحاق ممتازه حقوق و رهن ب%ه مربوط

1345مصوب

ط با قوانین ایران در ارتبا

رهن دریایی

حق و متعدد مرتهنی%ن رجحان

تواند در ی%ک کشت%ی م%ی مال%ک کشتی وام، چندی%ن اخ%ذ ازای قرار نفر در ره%ن چن%د را خود ده%د لک%ن در هنگام انعقاد عقد خصوصیات کلی%%ه بای%%د ره%%ن همچنین و را قبل%ی معامالت بطور را کشتی های بده%%ی کام%ل ذکرنماید. مرتهنی%ن قبلی حق بعدی مرتهنی%ن ب%ه نس%بت

(.46تقدم دارند)ماده

انواع رهن دریایی:. به رهن دادن کشتی توسط مالک آن جهت 1

تسهیل اعتبار برای ساختن کشتی. به رهن دادن کشتی توسط مالک آن جهت 2

تحصیل اعتبار برای پرداخت مخارج جاری کشتی. به رهن دادن کشتی توسط فرمانده آن جهت 3

ق.د.ا(87اخذ وام)م

(24 )ماده ق.د فک رهن•مورد در ایران دریایی قانون در پیش خاص%ی مقررات ره%ن ف%ک رهن ف%ک لذا اس%ت نشده بین%ی مطاب%ق قواع%د عموم%ی قانون ثبت ص%ورت م%ی گیرد. ب%ا توج%ه ب%ه اینکه قانون دریای%ی معامالت رهن%ی را به ص%راحت تاب%ع این قانون قرار داده به اقدام مواردی در حت%%ی و شکلی مس%%ائل نمودن مشخ%%ص ثبت%ی نموده،% نبای%د س%ایر موارد را به

صورت مسکوت رها می کرد.

حق فروشماده

50

مدت ”�چنانچه :تاریخ نظ�ر از ک�ه رهن�ی

ثب�ت مقدم بر دیگران است

سررسید و دی�ن مربوطه به

ذینفع نگردد پرداخ�ت آ�ن

دادگاه از تواند م���ی

را کشتی فروش تقاضای

دادخواست دادگاه بنماید.

سایر و طرف ب��ه را

ابالغ و خالصه بس�تانکاران ظرف را آن

15از روز روز پنج )ه�ر ابالغ تاری�خ

رسمی روزنام�ه در یکبار(

جراید از یک����ی و

آگهی مرک�ز کثیراالنتشار

ظرف چنانچه نماید. م�ی 15

آخرین تاری�خ از روز

به حاض��ر بدهکار آگه��ی

و نشود خود دین پرداخ�ت

با نی��ز طلبکاران س��ایر

مرهونه عی���ن فروش

موافق�ت ننمایند دادگاه در

به العاده فوق وق���ت

رسیدگی دادخواس����ت

نموده، پ�س از احراز صحت

حکم خواهان مدارک

فروش صادر می نماید

“.

: ” هرگاه حک�م فروش کشت�ی توسط دادگاه 51ماده ص�ادر گردد، کیفی�ت فروش بدی�ن قرار خواه�د بود که میزان مزایده از مبل�غ بده�ی ب�ه اضاف�ه کلیه مطالبات

و ح�ق� مرتهنی�ن ک�ه ب�ه موقع 29ممتاز مندرج در ماده مطالب�ه شده اس�ت شروع م�ی گردد. چنانچ�ه کشت�ی به ب�ا پرداخت مطالبات فروش نرس�د مرته�ن م�ی تو�ان�د با ب�ه موق�ع مطالب�ه شده اس�ت ممتاز و حقوق�ی ک�ه

تقاضای انتقال مال مرهونه را 36رعای�ت مفاد ماده پرداخت ب�ا آنک�ه س�ایر طلبکاران بنمای�د مگ�ر ب�ه خود مطالبات ممتاز و ح�ق� مرته�ن تقاضای انتقال کشتی را بخود بنمایند. در ص�ورتی ک�ه عی�ن مرهون�ه ب�ه مبلغ از مح�ل وجوه حاصله اول ب�ه فروش رس�ید بیشتری حقوق ممتاز و س�پس ح�ق مرته�ن مقدم پرداخ�ت می گرفتن نظ�ر در ب�ا دیگ�ر بس�تانکاران حقوق و شود تقدم ره�ن تأدی�ه ی�ا ب�ه نام آ�ن ه�ا ب�ه حس�اب صندوق

ثبت در بانک ملی تودیع خواهد شد.“

با توجه به اینکه بین مرتهنین فرقی وجود ندارد، به نظر می رسد ماده فقط خواسته

است که اجماع طلبکاران را در انتقال کشتی به یکی از آن ها بدست آورد و

اینگونه نیست که مرتهن دوم بتواند با توجه به استثنای ماده کشتی را به خود منتقل

.کند

مزایده و

حق تملک کشتی

هرکس که مالک کشتی باشد می 1.تواند راهن باشد.

شخص 2. توان%د م%ی اص%وال راه%ن حقیقی یا شخص حقوقی باشد.

یا 3. حقیق%%ی شخ%%ص توان م%%ی عنوان به را خص%وصی حقوق%ی

راهن فرض نمود.

تعیین راهن

تعیین مرتهن

مرته%ن نی%ز م%ی توان%د ه%م شخ%ص حقیقی 1.باشد و هم شخص حقوقی.

بر 2. عالوه ایران در مالی مؤس%سات اینک%ه قرارداد رهن%ی تنظی%م م%ی کنند در نیز ره%ن بج%ز دیگ%ر قراردادهای قال%ب

وام می دهند .

دین عبارت از وامی است که راهن از مرتهن اخذ نموده است.

تحص�یل اعتبار جه�ت پرداخ�ت هزینه •ها برای ساخت کشتی

تحص�یل اعتبار جه�ت پرداخ�ت هزینه •های جاری و مخارج یومیه کشتی

وامی که فرمانده برای مخارج فوق •العاده کشتی دریافت می کند

تعیین دین

کشت%ی ی%ا متعلقات کشتی و اشیاء . 1و اند کشت%ی داخ%ل ک%ه چیزهای%ی و هس%%%تند. راه%%%ن ب%%%ه متعل%%%ق

. س%هامی اس%ت ک%ه راهن در اجزای 2کشت%ی دارد چ%ه داخ%ل کشت%ی و چه در

ساحل.

طلب وثیق�ه عنوان ب�ه ره�ن موضو�ع راهن به مرتهن شناخته می شو�د.

تعیین موضع رهن

اقس%اط دین 1 بازپرداخ%ت تاری%خ های ی%ا تاری%خ . مشخص%ا شود. م%%%%%%%%%%%%%%ی مشخ%%%%%%%%%%%%%%ص

از 2 کدام هر پرداخ%ت عدم ی%ا دیرک%رد اجرای ضمان%ت .اقساط حسب مورد مع%ین می شود.

زمان بازپرداخت دین

. راهن هیچ اقدامی جهت انتقال دارایی های خود انجام 1ندهد و در زمان های مشخص شده در قرارداد، حساب

های خود را برای مرتهن ارسال کند.

. راهن مجوزهایی را برای اجرای تعهدات و اینکه قادر 2به بهره برداری و ادامه مالکیت کشتی باشد، اخذ یا

تمدید کند.

. راهن سند رهن را در مرجع صالح ثبت کند و حق 3تمبر آن را بدهد و ثبت رهن را به سازمان بنادر و

کشتیرانی جهت درج در دفاتر و در گواهینامه ثبت کشتی اعالم کند.

. راهن وضع حقوقی خود و اعتبار مالی خود را ذیل 4قوانین جمهوری اسالمی ایران حفظ خواهد کرد.

. راهن به هیچ کار تجارتی دیگری جز مالکیت، اجاره و 5اداره کشتی ها نخواهد پرداخت.

. راهن موظف است جزئیات تفضیلی هرگونه دعوای 6مربوط به خود یا کشتی را به محض اقامه به اطالع

مرتهن برساند.

عام، تعهدات تعهدات%ی هس%تند که راه%ن در عق%د رهن

به عهده می گیرد.

بیمهمقاب�ل خساراتی در را اس�ت کشت�ی راه�ن موظ�ف

جنگ خطرات و دریای�ی خطرات س�وزی، آت�ش مث�ل بیم�ه نماید. درضم�ن مس�ئولیت پرداخ�ت وج�ه بیم�ه به

.عهده راهن است

تعهدات مربوط به کشتی

راهن نباید هیچ قسمت اصلی کشتی را از کشتی خارج کند مگر...1.

راهن نباید نام یا بندر ثبت کشتی را تغییر دهد.2.

راهن بای%د مقررات بی%ن الملل%ی ایمن%ی و قواع%د محی%ط زیس%ت و کلیه 3.قوانین مربوط به کشتی را رعایت کند.

آ%ن تسهیم 4. از را ک%ه منظور ترتیبات دیگری ی%ا هی%چ قرارداد راه%ن عواید باشد امضاء یا تقبل نخواهد کرد.

اجرای 1موارد تخلف از راهن .عقد در ک%ه تعهدات%ی دارد عهده به ره%ن

امتناع نماید.از 2 کدام راه%ن هر .

باید ک%%ه را مبالغ%%ی سررسید در بده%%د

نپردازد.پرداخت 3 راه%%ن .

دیون دیگ%ر خود را به تعوی%ق اندازد ی%ا نتواند

آن ها را بپردازد.به 4 اقدام راه%%ن .

بیمه پوش%%ش خری%%د برای کشت%ی ننمای%د یا هزین%ه های بیمه را در

مشخصه مواع%%%د پرداخت ننماید.

به 5 اقدام راه%%ن .نزد رهن س%ند ثب%ت .مراجع ذیصالح ننماید

تائیدات و تضمینات

راه%ن کلی%ه حقای%ق مربوط به خود و •کشت%ی را ک%ه مطل%ع اس%ت یا عرفاً بای%د مطل%ع باش%د و اهمی%ت دارد، به

اطالع مرتهن رسانده است.

رهن • قرارداد امضای و انعقاد موج%ب نق%ض هیچگون%ه قانون حاکم از هیچکدام نقض ی%%ا راه%%ن بر تعهدات قراردادی و غیر قراردادی

راهن نیست.

حال شدن بدهی و اجرا

از تخلف اجرای ضمان%%ت شرایط عقد رهن :

.1

مانده باقی شدن دینحال .2

اجرای سند رهن.3

پیش بینی وجه التزام

در را خود حقوق مرتهن اوالً: ثالث ب%ه ه%ر شخ%ص عق%د ره%ن را انتقال سند و کن%د منتق%ل راهن از طرف وکالتاً و اص%التاً کند. امضاء

ثانیاً: در ص%ورتی که برای اجرای تواند م%%ی باش%%د الزم ره%%ن

درخواس%ت ابطال تابعی%ت کشتی هرجای در را کشتی و کن%د را دیگ%ر و ذی%ل ه%ر پرچ%م دیگری به

ثبت رساند.

ه و لتنام

وکا

گذاریوا

راهن به مرتهن وکالت می دهد

:تا

قانون حاکم بر قرارداد رهن

کدام قوانین طب%%ق قرارداد کشور تنظی%م شده و تاب%ع قوانین

کدام کشور است

دریاییانقضای رهن

سر در ره%ن ب%ه مضمون دی%ن ادای رسید مقرر؛

انقضای دی%ن مضمون ب%ه ره%ن ب%ه سببی غیر از ادای دین؛

منهدم شدن کشتی مرهون؛ ثبت بطالن ب%ا دریای%ی ره%ن ابطال

کشتی.

را ایران دریایی قانون نق�ص توانی�م م�ی ایران دریای�ی ره�ن زمین�ه در اس�تنتاج کنیم. قانون دریای�ی م�ی توانس�ت از مفاهی�م نهاد حقوق�ی رهن مدن�ی ب�ه نح�و احس�ن اس�تفاده کن�د و در مقاب�ل تدابیری برای تطبی�ق این مفهوم ب�ا س�ایر مطال�ب حقوق دریای�ی از جمل�ه اهمیت زیاد، ارزش باال و س�رعت کاف�ی بیاندیشد. ام�ا ب�ه طور کل�ی مس�ئولین بای�د تدبیری برای این موضو�ع بیاندیشن�د زیرا ره�ن دریای�ی وابس�ته ب�ه حقوق دریای�ی است و از اهمی�ت زیادی برخوردار م�ی باش�د و ج�ا دارد بطور جداگان�ه و� مفص�ل بحث

شود.

نتیجه گیری

الف: کتاب هاهوشنگ امید، حقوق دریایی،% جلد اول، فصل پنجم، رهن دریایی1.فرمانفرمانیان،% ابوالبشر، حقوق دریایی، فصل سوم، رهن دریایی2.مرتضی نجفی اسفاد حقوق دریایی فصل چهارم رهن دریایی3.

ب: مقاالتتوازنی زاده، عباس، ”رهن و حقوق ممتازه دریایی“، ماهنامه بندر و دریا،

اس%فند 89-92شماره و )بهم%ن اردیبهش%ت 1380 و (، صص 1381 30-16

ج: قوانین و مقررات1307/2/18قانون مدنی ایران مصوب 4. مندرج در روزنام%ه رسمی 1343/6/29قانون دریای%ی ایران مص%وب 5.

1344/2/6 مورخ 5876شماره مربوط ب%ه ثب%ت کشت%ی ها 1344/9/10 مورخ 6120آیی%ن نام%ه شماره 6.

و شناورهانام%ه شماره 7. مورخ 5314تص%ویب نامه 1344/6/12 آیی%ن ب%ه راج%ع

ثبت انتقاالت و معامالت کشتی