ผถงกระแสพระนพพาน

พระนพพานคออะไร ?พระนพพานเปนปรมตถอยางหนงซงสมเดจพระสมมาสมพทธ

เจาไดประจกษแลว จะไดนำามาบอกกลาวใหคนทงหลายรตามพระองค ในปรมตถธรรมทง ๔ ประการม จต เจตสก รป นพพาน นพพานกคอนโรธสจจะ นพพานเปนจดสดยอดซงเปนหลกแททพระสมมาสมพทธเจาทรงสอนไว เพอใหทกคนประจกษแลวเดนทางทจะทำาใหแจงดวยตวของตวเอง

คำาวา นพพาน“ ” แปลวาพนจากเครองรอยรดพนธนาการคอพนจากตณหานนเอง ธรรมดาสตวทงหลายยอมจะมการเวยนวายตายเกดอยในสงสารวฎอนไมรจกจบ เมอเกดมาแลวไมมใครไมตาย ไมวาจะเกด ณ แหงหนตำาบลใด เปนคนหรอเปนเทวดา นบตงแตชนจาตมหาราชกา ดาวดงส ยามา ดสตา นมมานรด ปรนมมตวสวตด พรหม หรออรปพรหมซงไมมรปแลวกตองเจอความตาย ตายแลวกตองเกด เกดแลวกตองเปนทกข เมอไมเขาใจชวตอยางแทจรงแลวจะเลอกทเกดไมได จงไมสามารถจะเดนทางไปใหถงจดสดยอดคอพระนพพานได

พระนพพานเปนอยางไร ? พอจะเปรยบความเขาใจของลกวาในบานของเรา หองนอนเปนหองทสบายทสดจรงหรอไมหองนอนเปนหองทบรมสขทสดในบาน ทำางานมาเหนอยกไดนอนแลว ทนอยไดยากและไปไดยาก หองนอนเปนสขแทแลวนอนไดนานไหมลก ทำาไมลกออกมาละ ถาหองนอนมนสขแทตองอยไดตลอด เชนเดยวกน ถานพพานมสถานทมนกตองมทออกมา ตองเวยนวายตายเกดเปน

ทกข คำาวาพระนพพานจงพนจากสภาพความเปนทกข คอไมตองเกด

ดงนน คำาวา พระนพพาน“ ” จงไมมแดน ไมมทไปถงไมมใครพาใครไปได พระนพพานเปนนามธรรมไมใชรปธรรมนามธรรมตางกบรปธรรมคอ รปธรรมเปนสงทมองเหนไดทางตา สามารถจบตองได เชน รางกายของเราทกสวน อวยวะนอยใหญนเปนรปธรรม ภเขากเปนรป ตนไมกเปนรป รปคอสงทบงบอกลกษณะรปพรรณสณฐานใหเกดการเหนขนมาไดวา อวน ขาว ดำา ใหญ สง เตย อยางไร และลกษณะรปตองยอยยบเสอมไปดวยความเยนรอยออนแขงหยอนตงอยตลอดเวลา รปธรรมจงเปนสงทมไดรบรอะไรทงสน มการเส อมไปดวยการเส อมของธาตต าง ๆ เท าน น เอง สวนนามธรรมเปนสงทไมมรปปรากฏแตเปนของทมอยจรง เชน ความรสกเหนได ไดยนได ไดกลนได รรสตาง ๆ ได รสกเมอยได รสกหว รสกเบอ รสกทอแท ฯลฯ ความรสกตาง ๆ นเปนนามธรรม ฉะนน คำาวารสกหว รสกเมอย รสกเบอ ถกปรงแตงแลวเรยกวาสงขารขนธปรงแตงดวยกเลสตาง ๆ กเลสมมากมายหลายชนด เมอสงเคราะหแลวม ๓ ตนตระกลใหญ ๆ คอ ตระกลโลภะ ตระกลโทสะ และตระกลโมหะ

โลภะ คอ สภาวะของความอยากไดโทสะ คอ สภาวะของการประทษรายในอารมณ ประสบอารมณ

ทไมพอใจ ไมพงปรารถนาโมหะ คอ สภาวะของความมดบอดตอการรบรอารมณอน

แทจรงทกคนเกดขนมา ยกเวนพระอรหนตเทานน จะตองมอารมณ

อนเจอปนไปดวยกเลสตลอดเวลา ไมโลภะ กโทสะ หรอโมหะ เขาออกหมนผานมากบอารมณ เชน พอรสกเมอยอารมณตอนนกถกปรงแตงดวยโทสะ ไดเคยอธบายวาความทกขตางกบความรสกเมอย ปวด เจบ การทเรารสกเมอย รสกเบอ รสกหว รสกไมพอใจ

อนนมไดเรยกวาทกขง ทกขงแปลวาทนอยในสภาพเดมไมได ทนอยในอารมณนนไมได แตความเมอยเปนอารมณทถกปรงแตงดวยโทสเจตสก ทกวนนเรารบอารมณเจอปนดวยโลภะ จตถกปรงแตงดวยโลภะ โลภะเขาไปร โทสะเขาไปร โมหะเขาไปร แตพระนพพานเปนอารมณทเกดขนมสตและสมปชญญะเขาควบคม สตและสมปชญญะกเปนเจตสก คอ ตวปรงแตงจตเหมอนกน จงสามารถปองกน สกดกนกเลสมใหเขามาในอารมณได นนเรยกวา กระแสพระนพพาน

ตามธรรมดาแลวสตวทงหลายตองมการเวยนวายตายเกดอยในสงสารวฎนบภพนบชาตไมถวน เพราะอาศยตณหา ความยนดตดใจในอารมณ ความยนดตดใจอตภาพทไดมชวตไปในโลกเพราะอาศยตวนเองเปนเครองรอยรดเอาไว สวนพระนพพานเปนธรรมทพนจากตณหา พนจากเครองรอยรดพนธนาการ คอ พนจากความเปนขนธ พนจากขนธ ๕ พนจากรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ไมตองมรป ไมมเวทนา ไมมสญญา ไมมสงขาร ไมมวญญาณ คอไมมชวต ไมตองมเกดมา

ความหมายของพระนพพานม ๕ ประการคอ๑. เปนพระปรมตถเขาถงได และมอยโดยเฉพาะ๒. เปนธรรมทไมตาย คอ ไมมทงความเกดและความ

ตาย๓. เปนธรรมทเทยง พนจากความเปนอดต ปจจบนและ

อนาคต ๔. เปนธรรมทไมถกปรงแตงดวยปจจยใด ๆ ทงสน๕. เปนธรรมทประเสรฐยง หาธรรมอนประเสรฐกวาไมม

คณลกษณะของพระนพพานม ๓ ประการ คอ๑. มความสงบจากกเลสและขนธ เปนลกษณะ๒. ไมมความแตกดบ คอ มความเทยง เปนกจ๓. ไมมนมตเครองหมายใด ๆ เปนผลปรากฏ

พระนพพานเปนสนตสข คอ สขอนเกดขนจากความสงบ จากกเลส สงบจากขนธ ไมใชความสขชนดทไดจากการเสวยอารมณทสบายกาย สบายใจในกามเทพ หรอในภพตางๆ ซงยงมทไป เพราะเมอมสถานทไปกตองมการเกด เมอมการเกดแลวไมมใครปฏเสธความทกขทจะตองพวงตดมาดวยได ฉะนนเมอยงเกดอย ตองมทกขอยางแทจรง จงไมใชพระนพพาน เปนเพยง สะพาน“ ” ยนอยตรงนนกวามความสข เกดความชอบแลวมนกไมเทยง ยนนาน ๆ ก ทกข จะพนทกขไดคอพระนพพานพนจากกเลส พนจากการเกด พนจากสงสารวฎ

ความสขของพระนพพานจงเรยกวา “สนตสข” เพราะเปนความสขทเกดจากการพนจากกเลสและพนจากขนธ ๕ โดยการร อสญญาและลางสงโยชน คอไมมสกกายทฎฐ ไมมความเขาใจผดวาเปน “ฉน” เปน “ของฉน” ไมมความลงเลสงสย ไมมความประมาท ไมมการยนดตดใจในรป รส กลน เสยง สมผส ไมมการกระทบกระทงของจต ไมมการตดอยในรป ไมมการตดอยในนาม ไมมมานะ ไมมอทธจจะ ไมมอวชชา นนคออรหตตมรรค อรหตตผล คอสนสดการเกด

พระอรยบคคลมถง ๕ ขน ไดแก พระโสดาบน พระสกทาคาม พระอนาคาม และพระอรหนต

ไดยนบอยใชไหม พวกนอยทไหน มนษยสวนมากเขาใจวาพวกนอยบนสวรรคทงหมด

พระอรยบคคลขนแรก คอ พระโสดาบนเปนธมมานวตรบคคล หมายถง เปนผมชวตประกอบดวยธรรมะเปนใหญ มการกระทำาไมเบยดเบยนตนเองและผอน และการกระทำานนประกอบดวยปญญา ผประพฤตตนตามธรรมเปนผบรรลถงความสงสดของความสขไดอยางแทจรงเปนขนแรกเทานนเอง จดมงหมายของทานเหลานนกคอพระนพพาน การกระทำาหมายเอานพพานเปนทพง คอความดบตณหาไดอยางสนเชง

มาทำาความเขาใจกนวาอะไรเรยกวาโสดา จะไดไมเกดความเขาใจผด

คำาวา “โสดา” แปลวา กระแสเปนเครองถงพระนพพาน คำาวา “พระนพพาน” หมายถง อารมณอนบรสทธหมดจดจากกเลสโดยสนเชง หมดจดจากกเลสโดยทกเลสไมสามารถผานเขามาในอารมณ ไมวาจะเปนการเหน การไดยน การไดกลน การไดรรส ไดสมผสถกตอง การนกคดอะไรกแลวแต อารมณทเขาออกนนบรสทธหมดจดจากกเลส นนเรยกวาอารมณพระนพพาน ดงนน กระแสอนเปนเครองถงพระนพพานจงหมายถง อำานาจชนดหนงซงเกดจากอำานาจ ของญาณ ปญญาทำาใหมความรเทาทนอารมณนนเอง เมอรเทาทนอารมณแลว อารมณทเกดขนกมสตและสมปชญญะอยกบอารมณนน กจะทำาใหรบรอารมณโดยบรสทธหมดจดจากกเลส พอเขาใจไหมลก

กระแสพระนพพานกไดแกมรรคอนมองค ๘ ประกอบดวย๑. สมมาทฎฐ ๒. สมมาสงกปปะ๓. สมมาวาจา ๔. สมมากมมนตะ๕. สมมาอาชวะ ๖. สมมาวายามะ๗. สมมาสต ๘. สมมาสมาธ

ผถงกระแสพระนพพานกคอผปฏบตตามมรรค ๘ จนกระทงมรรค ๘ มาประชมกนเปนมรรคสามคค ฉะนน การนงสมาธ หลกตาภาวนา ไมมการกระทำาอนดำาเนนไปดวยมรรคอนมองค ๘ กไมสามารถถงซงพระนพพานได จะทำาอยางไรจงจะไดเปนพระโสดา ใครอยากเปนบาง ผทอยากเปนพระโสดาเรยกวายงอยากเกดอย ผทเรยนธรรมะแลวตองอยากเปนทกคน พระโสดาบนไมไดหมายถงเฉพาะพระสงฆ ทหมผาเหลองอยในปาบวชนาน ๆ สวดมนตเกง เทศนเกง ผชาย ผหญงกเปนโสดาไดพวกชกเปนโสดาได เดกในครรภมารดายงเปนโสดาไดเลย

พระโสดาบนเปนเพยงนกปฏบตข นแรกทสามารถจะยนยนอยางมนคงไดวาพระนพพานมจรง แตพระโสดาบนเปนผร โดยปฏบต มความเชอและเหนจรงเมอสงโยชนทง ๓ ถกทำาลายลงดวยกำาลงแหงมรรคสามคค ดงนน ทวรสวรรค ทวรนพพานจงไมม จะตองไปเอง ใครพาใครไปไมได และผทพาไปกยงตดในกายตนจงไมร จกพระนพพานแทจรง

บคคลทจะบรรลโสดาบนไดม ๒ ประเภท คอ๑. สทธานสาร เปนผทมความเชอดวยความจรงใจวาสงขาร

ทงหมดไมเทยง สงขารทงหมดเปนทกข ธรรมทงหมดเปนอนตตา แตเปนความเชอโดยปรยต สทธานสารนเปนผแกกลาดวยกำาลงจต

๒. ธมมานสาร เปนผมความเชอดวยกำาลงปญญาพจารณาเหนความเปนจรงของการเชอ เปนการเชอโดยการปฏบต ธมมานสารนเปนผแกกลาดวยกำาลงของปญญา ในเรองของโพธปกขยธรรม ๓๗ ประการ

พระโสดาบนม ๓ ประเภท คอ1. เอกพช มความเกดอกครงเดยว ภายในหนงครงนกจะได

สกทาคาม อนาคามและอรหนตเลย2. โกลงโกละ มความเกดอกไมถง ๖ ครง สามารถกระทำาส

สกทาคาม อนาคาม และอรหนต3. สตตกขตตงปรมะ มความเกดอก ๗ ครงเปนอยางมากพระโสดาบนทง ๓ ประเภทสามารถละสงโยชน ๑๐ ได ๓ ตว สงโยชน แปลวา เครองรอยรด เครองพนธนาการจตใจ มใหบรรลถงความด ความบรสทธได และไมสามารถทำาใหลลวงสงสารวฎได ม ๑๐ ประการ คอ๑. สกกายทฏฐ ความเขาใจผดในกายตน๒. วจกจฉา ความลงเลสงสยในพระรตนตรย๓. สลพพตปรามาส ความประมาทในศลในพรต๔. กามราคะ ความกำาหนดในกามารมณ

๕. ปฏฆะ ความกระทบกระทงแหงจต๖. รปราคะ ความพอใจในการเพงรป๗. อรปราคะ ความพอใจในการเพงอรป๘. มานะ ความถอตวดวยอำานาจยศศกด๙. อทธจจะ ความฟงซาน๑๐. อวชชา ความไมรแจงขอ ๑ – ๕ เรยกวา โอรมภาคยสงโยชน แปลวาสงโยชนทม

ผลในเบองตำา ใหผลในการเวยนวายตายเกดสภมทตำา คอไมสามารถหลดรอดไปจากปถชนภมได

ขอ ๖ – ๑๐ เรยกวา อทธมภาคยสงโยชน แปลวา สงโยชนทมผลในเบองสง เปนอยางละเอยด แตกยงใหผลในการเวยนวายตายเกดมรจกจบ อาจเปนมนษยหรอเทวดา เพราะยงไมสนกเลสตณหานนเอง

๑. สกกายทฏฐ หมายถง ความเขาใจผดในกายตน มความสำาคญผดวารปนามเปนฉน เปนของฉน เปนของสวย เปนของด เปนของเทยง เปนตวตน เขาใจผด หลงผด คดผด นกผดอยตลอดเวลาวาตงแตศรษะจรดปลายเทา อวยวะนอยใหญทประกอบขนมานฉนเปนเจาของ ลองหนกลบไปดตวเองซลกมใครไมรสกอยางนบาง รสกทกคน นตวของฉนใครอยามาตนะ ถาไมมคำาวา “ของฉน” ใครสะกดเราตองไมรเร อง เพราะนามเขาไปพวพนกบรปวานรปของฉน จตเขาไปยดมนรป หลงผดวาเปนคน เปนสตว เปนหญง เปนชาย เปนฉน เปนของของฉน พอเหนปบ ใครเหนสนขเปนคนบาง กเปนสนข หลงผดวานคอสตว หลงผดวาเขาเรยกวาคน เพราะมอวชชาเขารวมทจรงแลวไมมคนสตว หญงชาย ฟงนะ คนไมม สตวกไมม ไมมผหญงมาเปนผเดน ไมมผชายมาเปนผนง นงอยน ไมใชคน ไมใชสตว ไมใชหญง ไมใชชาย เปนรปธรรมและนามธรรม คน สตว หญง ชาย เปนสมมต เปนชอเรยกในภาษาเดยวกน แททจรงคน สตว หญง ชาย หม หมา เปน ไก ลวน

ประกอบดวยขนธ ๕ ไดแก รป เวทนา สญญา สงขาร และวญญาณ

ชวตตองมรป ไดแก อวยวะตงแตศรษะจรดปลายเทา หกเปนรป จมกกเปนรป ตากเปนรป ควกเปนรป แขนกเปนรป มอกเปนรป มชอตางกนเพอใหเรยกถกทานนเอง

ชวตตองมเวทนา คอ การเสวยอารมณ เพราะมตา ห จมก ลน กาย ใจ เอาไวเหน ไดยน ไดกลน ไดรรส ไดสมผสถกตองทำาใหเกดเปนสข เปนทกข เฉย ๆ เปนโสมนส เปนโทมนส

ชวตตองมสญญา คอ ความจำาไดหมายร จำาหนาพอ จำาหนาแม จำาเสยงทเพราะ เสยงทไมพอใจไวได

ชวตตองมสงขาร คอ ธรรมชาตทถกปรงแตง ไดแกเจตสกตาง ๆ นนเองเขารวมกบจตตลอดเวลา

ชวตตองมวญญาณ คอ จต เปนตวรอารมณได เจบได หวได เมอยได เดนได คนกบสนขไมตางกนเลย ตกเจบ เพราะมจต

ความหลงผดมาจากไหน กมาจากอดตชาตนนเอง เหตอดต เพราะเหตอดตคอความไมร เมอมาปจจบนจงไมร เหมอนเราหงขาวทบานของเราไมเปน เราไปนอนบานอนเรากหงไมเปน เราถบานเราไมเปน ไปบานอนกถไมเปน ฉะนน ความไมรมาจากไหน กเพราะอดตไมร มนสบเนองกนมาเปนลกโซ

การทเรายดมนถอมนในตวตนวาเปนเรา เปนของเรากจะทำาใหเกดความงมงาย ความวปลาสเพมข น เพราะถาเราไมสามารถทำาความเขาใจถกได เรากจะมความวตกฟงซาน เกดทกขเวทนาอยางหาทสนสดไมได เมอของของเราหายไป ของของเราตองจากไป เราเปนผยดมนในตวเรา เราจะตองทรนทราย แกไข เดอดรอนใจอยนนเอง และเมอเรายงยดมนในรปขนธ เมอกายเราเสอม หรอเกดอบตเหต พกลพการไปความทกขทรมานจากอวยวะทสญเสยไปแลว และความเศราหมองในจตใจกจะเกดขน นคอความหลงผด เขาใจผดในกายตนอนเกดขนจากความไมรจรง ถาไมมพระพทธเจาแลว

ความร อยางน จะไมม ในโลก ความจรงจะไมประจกษ ดงน น พระพทธองคจงทรงดำารงไวซ งพระมหากรณาธคณ พระเมตตาธคณ และพระบรสทธคณ พระองคตรสร ว า ภายใตค ำาวาชวตประกอบดวยเบญจขนธ คอ ขนธ ๕ เพราะการไมเรยนจงทำาใหเกดสกกายทฏฐ ความหลงผดวาเปนคนเปนสตว เปนหญง เปนชาย เมอมความหลงผดเชนนแลว อำานาจของสกกายทฏฐตวนจงเปนบอเกดของสงโยชนตวตอไป

๒. วจกจฉา คอ ความลงเลสงสยในอารมณ อารมณ คอสงทจตร แบงออกเปน ๒ ชนด ไดแก

วจกจฉานวรณ เปนอยางเบาวจกจฉาสงโยชน เปนอยางหนก เปนความสงสยในคณงาม

ความดของพระรตนตรย เชน สงสยในพระปญญาวาจะจรงแคไหน แตงขนมาหรอเปลา พระโมคคลลานะมจรงหรอเปน นวนยายกระมง สงสยในพระธรรมคำาสอนวาปฏบตจะพนทกขจรงหรอ ตายแลวเกดจรงหรอ ทำาดแลวไมเหนไดม ประเภททำาดไดดมทไหน ทำาชวไดดมถมไป สงสยในพระสงฆ ผปฏบตด ปฏบตตรง ปฏบตเพอความพนทกขวาจะทำาไดจรงหรอ พระสปฏปนโน คอพระอรหนตทงหลายทดบขนธ นพพานไปแลวมากมายมจรงหรอ สงสยไปหมดในอารมณ ทำาไมมนเปนอยางน ทำาไมเขาทำากบเรา ทำาไมเขาพดอยางน ตงคำาถามใหกบชวตตลอดเวลา

ความลงเลสงสยนเกดมาไดอยางไร เพราะความทเรายดมนตนเองเปนประธาน เราจงเอาตนเองมาตดสนทกอยาง เราหลงผดวาเปนตวเรา เราจงเปนผช ขาดเสมอ ทง ๆ ทเรากยงไมประจกษในอารมณนนเลยวามนคออะไรแน เชน คดวาเราไมเคยฆาใคร ไมเคยขอเงนใคร ใชแตเงนของเรา จะเปนกเลสไดอยางไร ฉนทำาดยงไมไดดเลย แลวจะทำาไปทำาไม ความยดมนตนเองทำาใหเกดอารมณทไมมนคง เกดการกระทำาทลม ๆ ดอน ๆ เพราะไมตรงตอสภาพทจะเจรญได มวแตเคลอบแคลงสงสย การตดสนดวยตนเองอนเกด

จากความยดมนวาเปนเรา เปนของของเรา จงดำาเนนอยดวยความประมาทในศลพรต

๓. สลพพตปรามาส คอ ความประมาทในการปฏบตโดยสกแตวาทำาตาม ๆ กนไปอยางงมงาย หรอโดยนยมวาขลง วาศกดสทธ เมออำานาจของสกกายทฏฐประกอบกบวจกจฉาเปนปจจย จงเอาตวเอง เอาความคดของตวเองเปนประธาน มความยดมนอยางงมงาย พระพทธองคทรงสอนแลววา การพนทกขไดตองรจกทกข และมทางสายเดยวเทานนคอการเจรญมหาสตปฏฐาน ในพระสตร พระอภธรรมสอนไวหมด เหตผลม แตฉนรกษาศลอยางเดยวกพอแลว ฉนไมไดฆาใคร ไมไดโกงใคร นพพานแน ประมาทหรอยง ประมาทแลว บรจาคทานมาก ๆ กนพพานได นพพานไมไดไปดวยการบรจาคทานอยางเดยว การถอศลไมฆาสตว ไมเบยดเบยนใคร ไมประพฤตผดในกาม ไมพดปด ไมพดสอเสยด ไมพดเพอเจอ ไมพดคำาหยาบ ไมปรงนำาหอม ไมนอนทนอนสง กเลสไมมแลว คำาพดทบอกวากเลสไมมแลว ขณะนนกเลสพด เพราะผทไมมกเลสจะไมประกาศตนเองวาไมมแลว เพราะรวากลาเสยงประมาทแลว อะไรทำาใหพดวาฉนไมมกเลส โลภะหรอมานะ

เมอมความยดมนตนเองเปนประธานเหนอกวาอยางอน และมความเคลอบแคลงสงสยวา พระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนรตนตรยทควรจะเหนจรงหรอไม จงเกดความประมาทไมเชอเร องของกรรม หยดการกระทำาดทตน ประมาททจะอยในความปกตคอศล ประมาททจะเจรญภาวนาตอไป คดวาตอนนฉ นกท ำาด อยแล ว ประมาทในการกระทำาดใชไหมลก เพราะเรายงไมมสตตงมน จงทำาใหตดในรป รส กลน เสยง สมผสได

๔. กามราคะ คอ ความกำาหนด ความยนดในกามคณทง ๕ ไดแก รป รส กลน เสยง และสมผส เมอคนเราไมมสตควบคม มนกเพลดเพลนในอารมณทมรปมากระทบ มเสยงมากระทบ มกลนมากระทบ มรสมากระทบ เยน รอน ออน แขงมากระทบ อปาทาน

ยดมนเขาไป ทำาใหเกดความยนดตดใจในรสชาตของกามารมณทตอบสนอง เนองจากการมคครอง เพราะความรอยรดฝงแนนในสญญาวปลาส ทำาใหยนดตดใจในความใครทมตอกนและกน จนไมสามารถปลกเวลาไปศกษาหาความจรงได เพราะความวตกกงวลวาเขาจะไป เขาจะหนไป เขาจะทง

เมอมความยนดตดใจในอารมณทางทวารตาง ๆ แลว ในโลกนมใครสมความปรารถนาเสมอไปไหม ไมม อายตนะภายในกระทบกบอายตนะภายนอก หนไมพน ตองเหน ตองไดยน ถาวบากสงมาดกเหนด ถกใจ ถาวบากสงมาชวกเหนชว ไมถกใจ เกดความกระทบกระทงแหงจต

๕. ปฏฆะ คอ ความประทบกระทงของจต ความยนดตดใจในกามคณทง ๕ จนเกดความเพลดเพลนมาก เพราะเราเปนประธานตดสนอยตลอดเวลานน ในความเปนจรงแลว ธรรมชาตทงหลายบงคบบญชาไมได เมอเรามความเพลดเพลน หมายถงความชอบ ก ยอมตองมไมชอบ ธรรมชาตมนเปนอยางหนง แตเรายดมนอกอยางหนง กเลยไมตรงกน จงเกดการกระทบกระทงขนมา

เมอมความยดมนถอมนตนเองแลว ทำาใหเกดความไมเช อ ทำาใหเกดความประมาท และตดใจในกามราคะ ตองมการกระทบ กระทบกบอะไร กระทบกบรปตาง ๆ เสมอ

๖. รปราคะ คอ ความยนด ความพอใจในการเพงรปคดวาเปนทพงได เชน เพงอะไรสกอยางหนงเพอหาความสงบหรอยนดกบรปทด รปทสวย เมอจตจบอารมณพอใจกจะเกดตณหาอปาทานยดมนถอมน ซงหาความจรงแทแนนอนไมได

๗. อรปราคะ คอ ความพอใจในการเพงอรป เชน การสรางมโนภาพขนมาในจตใจวาเหนพระพทธรปลอยมา เมอลมตาแลวมไหม นนคอความเหนทวปลาส นอกจากนน เมอเรามความยดมนในรปกตองมความหลงผด ชอบฟงถอยคำาหวาน ๆ ประเภท “เธอนสวยจง” “เธอนเปนแมน” รสกมนชนใจ พอลงนอนหายเมอยเลย

สบายใจ ความรสกทไดยนเรามองไมเหน เปนนามธรรม เปนอรป คอไมมรป ชวตจงพวพนอยกบรปธรรมกบนามธรรมตลอดเวลา ม สามารถถายถอนไดรวมถงการยดมนตดในความเชอโชคลางของขลง ตดอยในคำาถาวนาซงไมสามารถจบได มองเหนไมได คดวาฉนนสงบแลวมความพเศษเหนอกวาคนอน ชวตอนมสกกายทฏฐเปนพนฐานจงสรางความหลงผดมากขน เกดความมานะลำาพองขนวา ฉนนเปนผบรสทธแลว

๘. มานะ คอ ความลำาพอง อวดดอ ถอด มานะเกดขนมาจากไหน เกดขนมาเพราะความเหนผด ความยดมนตนเอง ความประมาท การกระทบของจต ความลำาพองนเปนอนสยกเลส ทกวนนตอนเรยนธรรมะกเอาธรรมะมาปลง แตถาลกนงทำางานอยเปนหวหนากอง คนทไมเคยรจกเราเดนผานมาบอกใหเอาของไปใหคนโนนท ใชหวหนากอง ลกโกรธแนใชไหม หรอไมเราอยในฐานะด ทำางานด ๆ เผอญไปเจออกคนหนงเขาไมรจกเรา ไมเคยรฐานะการเงนของเรา เขาอยากจะทำาบญขนมากบอกเราวา ฉนทำาบญกบคณ ลองดซ ลกตองโกรธขนมาในใจ เพราะอนสยมานะอวดดอถอด ยดตนเองเอาไววาอยางฉนน เปนฉนแลว นฉนนะ อยาทำาอะไรฉนนะ อยาพดใหฉนไมพอใจนะ แคไหวกนนมานะยงมเลย ครรบไหวลกศษยอนนเคยตงคำาถามมาแลว ถามวามลกศษยเดนมาไหวคร แลวครไหวตอบ ครมมานะไหม ตอบวามกได ไมมกได แตสวนมากม เพราะอะไร เพราะการไหวตอบของเรายงไมวสทธทางจต เขาไหวฉนกอน ฉนจงตองรบไหว ถาเขาไมไหวฉน ฉนกไมรบไหว หรอไมกไหวเพอใหคนเขาเหนวาขนาดเปนครยงไหวไดเลย เหนไหม มานะเปนตวสงทำางาน ถาจตไมวสทธ พวกนกยงอย ตองไดอนาคามจงจะคอย ๆ หมดไป

ฉะนน การไหวกน ลองดซลก ทกวนนแมไหวลกหรอไม เคยไหม ไมเคย เพราะวา “ฉนเปนแม” ใชไหม ความรสกนไมตองบอก มนอยในความรสกททำาออกมาไมได ยอมรบไหม มมานะกนทกคน

แลวอยามาตอบวาผใหญไหวเดกแลวอายสน เพราะผใหญคนทคดคำาพดนมมานะ เปนคำาพงเพยจากผใหญทมมานะ ลกขอเงน พอใหแลว ลกไมไหว กตองนกในใจวา ใหแลวไมรจกไหว มอแขง ใชไหมลก จะตองนกไปในทางทวา ฉนตองไดความเคารพ พอกลบเขาบานพบลกเคยไหวลกไหม แลวพอลกไหว เออด ผใหญทกคนพอใหเงนใหอะไร เดกไมไหวกตองนกวา ดมนซ ไมขอบคณสกคำา เพราะอะไรทำาใหคดอยางนน มานะ นพอเปรยบเทยบใหฟง ไมไดสอนใหไปไหวลกนะ เพยงแตจะอธบายวา มานะมนอยในอนสยกเลส ใหลกยอมรบเทานน

มานะจงเปนเครองพนธนาการทสำาคญทจะทำาใหเรากาวไปสททมแสงสวางและสงบไมได เพราะยงมอำานาจ เพราะยงมยศศกด ยงตดการทำางานวาดวยเร องอำานาจ ลาภ ยศ สรรเสรญอย และเปนเหตใหมความฟงซานเกดขนดวย

๙. อทธจจะ คอ ความฟงซาน ความฟงซานคอ การทจตระลกนกถงสงทผานมาแลวและยงไมเกดขน ตองกำาหนดทอารมณปจจบนและปราศจากสญญาวปลาส ดงนน ความฟง แปลตรงตววา คดในสงทผานมาแลวและยงไมเกดขน ไมใชปจจบน จงไมมทางพนทกข เพราะอดตคอความปด อนาคตคอความผน แตปจจบนคอความจรง

เมอมอำานาจของสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส กามราคะ ปฏฆะ รปราคะ อรปราคะ มานะ ทำาใหฟงซานเลยมความรสกวา “ทำาไมเขาทำากบฉนอยางน ฉนดกบเขา ฉนพด เขาตองเชอฉนบาง ทำาไมเขาไมยอมเชอ” ฟงซานร ำาคาญใจไปทกเร อง อยางทอธบายเรองใหเงนลก แลวลกไมไหว การใหผานไปแลว เรายงกลบคดวาลกทำาไมไมแสดงความเคารพใหมนแลวมนยงมอแขงอก ตรงนละฟงเขาแลว ใครกแลวแตมความหลงตวเองมาก คนนนมความฟงซานมาก เพราะจะตองคอยกลวอด กลวหมด กลวเสอม กลว

สารพด คอวปลาสเขามาเปนปจจยทำาใหอวชชาเนองนองอยในขนธสนดาน

๑๐. อวชชา คอ ความไมรจรง พอความฟงซานร ำาคาญใจมอทธพลขนมา มนกจะหมกดองเขาไปในอนสยทนทเปนความไมรจกในอารมณ ไมรจกอารมณตามความเปนจรงวามนเกดขน ตงอย แลวดบไป เปนความโงของชวตนนเอง จตไมมศนยรวมแหงความเปนตวเองเพราะอำานาจทงหมดนรอยรดไวทำาใหเกดอวชชา คอไมร จกทกข ไมรจกเหตททำาใหเกดทกข ไมรจกสนสดทกข ไมรจกหนทางพนทกข

ทง ๑๐ ตวน จงเปนเคร องรอยรดทำาใหชวตยงมการเกดอย เมอมการเกด เรากตองใชกาย วาจา ใจ กระทำากรรมอยตลอดเวลา เมอมกาย วาจา ใจ ในปจจบนชาตแลว ผลทไดมากคอ วบากในอดตชาตสงผลมาทางกายบาง วาจาบาง ใจบาง ทางตาบาง ทางหบาง วนเวยนอยกบ ตา ห จมก ลน กาย ใจ พอวบากเขาออก กเลสกเขาออกเชนกน มการสนองตอบ พนธนาการความมอวชชา อวชชาตวนกไปสงผลใหแกความหลงผดในตนเองอก หลงผดตนเองกประมาทตอ ๆ มา เกบเขาในอนสย พอเหนอกอวชชากมาปอนอก ดงกลบเขาอนสยเปนวฎจกรนะลก ทกอยางถาเรารอทงมนกหมด แตสำาหรบลกทงออกไปแลวสาวกลบเขามา ทำาอะไรแลวจะตองดงกลบนนเอง หลกทจะแกกคอทำาแลวหวงผลตอบแทน ผลกออกไปเลย ทำาแลวอยารอผลวาจะดหรอจะชว จะชอบหรอจะชง ใครจะทำาใหเรา เราตองทำาออกไป

อนสยกเลส คอ กเลสทนองเนองอยในขนธสนดานอนฝงแนนอยกบการเกดมาแลวโดยนบภพนบชาตไมถวน กเลสกบอนสยกเลสตางกนอยางไร กเลสคอเคร องเศราหมองของจต อนสยกเลสคอเคร องเศราหมองของจตทฝงแนนอยกบการมชวตนนเอง เหมอนกบของขนอยในกมลสนดาน ถาเราไมเคยมความโกรธอย ปจจบนเราจะโกรธไมเปน ตองมกเลสอยเดมอนสยกเลสคอกเลสเดม และสงท

ทำาใหเกดกเลสใหมกม กเลสใหมไดแกโลภ โกรธ หลง แตกจะตองออกมาจากกเลสเกาตองมของเดม ฉะนน อนสยกเลสคอกเลสดงเดม แลวใครใหมาละ ไมมพอแมผใดอยากจะให เราเอามาเอง จงเปนขอพสจนของการเวยนวายตายเกดซงเราสามารถเขาถงได

สงโยชนทง ๑๐ นเปนเครองรอยรดทำาใหคนและสตวไมสามารถแจงและรจรงในภยของสงสารวฏ และไมสามารถทำาใหหลดรอดไปจากสงสารวฏได ไมใชวาใครมตวใดตวหนงแตมทกตว ยกเวนพระอรหนต หรอจะมนอยกคอ พระโสดาบน ทกคนมทง ๑๐ ตว หลวงพอเสอกยงมท ง ๑๐ ตว เพราะพอยงไมไดส ำาเรจสกอยางเดยว แมแตโสดากยงไมไดเลย ถาไดโสดากหมดไปแลว ๓ ตว ฉะนน ลกกบพอตรงนมมาเหมอนกนแตปจจบนอาจจะไมเทากน วธทจะทำาใหปจจบนนอยลง แตยงไมหมดไปกคอหมนเจรญสต กจะนอยไปเองใชไหมลก นเปนการทำาใหลกตองยอมรบวา ชวตของเรานมสงโยชนอยตลอดเวลา

พระโสดาบนเปนผทเจรญอยในมรรค ๘ คอ มความประพฤตทงกาย วาจา และใจชอบ ประกอบไปดวยสตและสมปชญญะ เวนกนทจรตทงปวงออกไปได จนกระทงมรรค ๘ มาประชมกนเปนมรรคสามคค มกำาลงของการกระทำาทสามารถประหตประหารสงโยชนได ๓ ตว ไดแก สกกายทฏฐ วจกจฉา และสสพพตปรามาส ทำาลายไดอยางไร

๑. สกกายทฎฐ แปลวาความสำาคญผดในกายตน คำาวา “กายตน” มความหมายกวางขวางและลกซงมาก เรยกวา เบญจขนธ ไดแก

รปขนธ คอ รปกายทสามารถมองดดวยตาเหนไดเวทนาขนธ คอ ความรสกเปนสขหรอเปนทกขสญญาขนธ คอ ความสำาคญหมายวาเปนนน เปนน

เกบกบเอาไว แลวออกมาตความสงขารขนธ คอ ความคดปรงแตง

วญญาณขนธ คอ ความรอารมณทวสกนธกาย เชน ลมพดมาถกผมเบามากกรได การเตนของหวใจกรบรได เรยกวารปทเราสามารถเขาไปพจารณาได

ลกษณะของขนธ ๕ ยนและยอลงมากไดแกรปและนาม รปคอสงทสามารถมองเหนดวยตาได สวนนาม คอ สงทไมสามารถมองเหนดวยตาไดแตเปนของมจรง เชน ความเยนเรามองไมเหนแตรไดดวยนามทางใจ รปนามนแหละเปนสงประชมกนของขน ๕ สงเหลานเปนเครองประกอบทำาใหคนเปนคน ทำาใหสตวเปนสตว และมสมมตสจจะเรยกกนวาเปนสตว เปนคนเปนสตวประเภทใด คนชนดไหน ฐานะตางกนอยางไร ถาปราศจากสงเหลาน ความเปนคนกไมเปน เปนสตวกไมเปน เราตดอะไรออกไปสวนหนงเรยกวาคนไหม (จบแขน) กเรยกวาแขน เรามองเหนแขน เราเรยกวาคนไหม ตองประชมกนเปนรปสามารถมองเหนไดจงจะเรยกวาคน ชวตทกคนทนงอยทนบนทองถนน สตวเดรจฉานทกประเภท เทวดาทกชน แมกระทงพรหม อรปพรหม เปรต อสรกายเสมอเหมอนกนทงสน เมอพระโสดาบนมปญญาเขาใจถงขนาดน กจะไมมความยดมนถอมนในกายตน เพราะสงใดมความเกดเปนของธรรมดา สงนนกยอมมความดบไปเปนของธรรมดา

แมในเร องของขนธ ๕ เอง คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ พระโสดาบนเปนผพจารณาจนเหนไดวาขนธ ๕ คอรางและโครงของเรอนทมาประกอบกน ตดตอกนเขาเปนคน เปนสตว เปนสงของตาง ๆ ใหมร ปลกษณะ ดวยอำานาจของตณหา ดวยอำานาจของอวชชา แลวกตองมความพนาศไปในทสดเชนเดยวกน พระโสดาบนไดเหนความจรงของขนธ ๕ ดวยกระแสวปสสนาญาณ ไมใชเหนดวยการนกคด ไมไดเหนดวยสมาธ สมาธจะเหนพระนพพานไมได สมาธจะเหนอนจจง ทกขง อนตตาไมได ตองเหนดวยญาณปญญาทเขาไปรนามรปเกดขน ตงอย และดบไป เมอความรจรงเกดขนแลว จงไมมความสำาคญผดวาเบญจขนธเปนตวตนหรอเปนของ

ของตน และกไมมอำานาจใด ๆ ทจะสามารถทำาใหเบญจขนธเปนโครงรางอยไดตลอดเวลา ตองมการแตกหกยอยยบไปจากกนเปนของธรรมดา นอกจากมการแตกจากกนและดบจากกนแลวกยงสามารถเขามาเกาะกมกนใหมไดดวยอำานาจของตณหาและอวชชา คอ กอภพกอชาตขนมาใหมเพราะมตณหาและอวชชาความแยกออกจากกนและเขายดเกาะกมกนใหมจะมอยตลอดกาลทอวชชาและตณหาเปนเจาของจตใจของคนและสตวอย ไมมวนหมดไปได แลวกตองพนาศไปในทสด ทนอยไมได ไมเทยง เปนทกข ทกขแปลวาทนไดยาก และบงคบบญชาไมได เหนการเกดดบ เชน เมอมองเหนรป เกดมเวทนา รปดบมเวทนา เวทนาดบ สญญาเขามาใช สญญาดบ ปรงแตงทนท ปรงแตงเสรจ จตกตองร ดบทตรงนนเกดทตรงนน

พระโสดาบนไดรเร องการกอนและการทำาลาย สามารถเขาใจร แจงเหนจรงดวยปญญาถงเรองการกอขน และการทำาลายของเบญจขนธ หรอจะพดไดวาพระโสดาบนไดเรยนรตนทางแหงชวตของคนและสตวทงหมดวา ชวตเกดขนมาไดอยางไร ทำาไมจงตองเกด และถาจะไมเกดจะทำาไดหรอไม รแควาจะไมเกดไดไหม แคนนนะ รวาไดแตไมรวาทางไหน หรอเรยนรวาปลายทางของชวตเปนอยางไร สดทายของชวตเปนอยางไร มความจรงแคไหน และยงกวานน พระโสดาบนยงรเงอนตอระหวางความเกดและความตายวามความสมพนธกนอยางไร มเหตผลเกยวเนองกนอยางไร ในความตายแลวมเกด และเกดแลวมความตาย รวมความไดวาพระโสดาบนเปนผรจกชวะเปนอยางด ชวะแปลวาชวต ความรเหลานเรยกวาภมธรรม ภมแปลวาพนฐาน พนฐานทมธรรมเขารวม เปนภมธรรมของพระโสดาบนในเร องราวของมนษย ของสตวเดรจฉาน ของเปรตอสรกาย แมกระทงเทวดา จงหมดความยดมนถอมนสามารถทำาลายสกกายทฎฐได

๒. วจกจฉา แปลวา ความลงเลสงสย ม ๒ อยางคอ

- วจกจฉาสงโยชน หมายถง ความลงเลสงสยในพระรตนตรยวามจรงหรอไม และมความจรงแคไหน ตองตดดวยอรยมรรค

- วจกจฉานวรณ หมายถง ความลงเลสงสยเลกนอย ซงจหายไปดวยการมวจาร

ความลงเลสงสยทเปนสงโยชน เชน สงสยวาพระพทธเจาปรนพพานจรงหรอ พระพทธดำารสทวา ทกอยางมเกดขนเปนของธรรมดา สงเหลานนยอมตองดบไปเปนของธรรมดา สงใดเกดขนตงอยไมไดตงดบทนท เรายงไมเหนความดบ ยงเหนตอกนอยางน แตพระโสดาบนเหนความเกดและความดบเทาทนในอารมณ จงทำาลายความลงเลสงสยในพระรตนตรยออกหมด เชอมนในพระปญญาธคณ เชอมนในคำาสงสอน และเชอมนในการปฏบตด พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ไมไดอยไกล พระพทธรป พระธรรมไมใชหนงสอ พระสงฆไมใชหมผาเหลอง ทเลกสงสยกเพราะตวเองไดเขาถง พทธะซงแปลวาปญญา เนองจากมธรรมะคอธรรมชาตทรจกเปนคำาสงสอนทประเสรฐ และตวเองเปนผปฏบต ปฏบตตรง ปฏบตใหตวเองปราศจากกเลสตณหา ไมใชวาจะถงพระพทธเจาไดพระธรรมเจาไดจะตองไปบวช อยางนนเรยกวาเขาถงตวเอง ตวเองตองเปนผรวาความบรสทธกาย วาจา ใจ สำารวมอนทรยอยกบความจรงในปจจบน จงจะมปญญาเขารวมตดสนทปญหาชวตได ทำาลายวจกจฉาทความคดตนเอง เปนทางเดนเดยวกบพระศาสนา คอปฏบตเพยบพรอมดวยความสำารวมอนทรย มสตอยกบปจจบน ตงมนอยกบความจรงตามธรรมชาต นเปนรป นเปนนาม แลวจงจะมปญญาทำาลายวจกจฉาไดหมด

พระรตนตรยท พดถ งในท น หมายถ ง วสทธธรรม คอ ธรรมชาตทบรสทธ หมดจดจากกเลส เมอสกกายทฏฐซ งเปนตวปดบงวสทธธรรมโดยตรงดบไป วสทธธรรมคอธรรมชาตตาง ๆ ท เปนรป เปนนาม เปนปรมตถทงหมดกจะปรากฏขน ทำาใหวจกจฉา

ไปดวย วสทธธรรมเปนความบรสทธ หรอทเรยกวาเปนความดบโดยไมเหลอมลทน พระโสดาบนเปนผถงซงพระรตนตรย ทเราบชากนวา พทธง สรณง คจฉาม, ธมมง สรณง คจฉาม, สงฆง สรณง คจฉาม แปลวาขอถง แต พระโสดาบนเปนผถงแลว ตางกนเหนไหม เราอยในระหวางขอถง กำาลงเดนทางอย กบเดนทางถงแลว

๓. สลพพตปรามาส แปลวา ความประมาทในการประพฤตปฏบตในศลในพรตตาง ๆ อยางทเรารกษาศลกนอยทกวนนเปนไปอยางลม ๆ ดอน ๆ มความลงเลสงสยในศล ไมมความมนคงและยงไมรจกคำาวาศลด ทำาใหเดยวขาดศล เดยวมศล เดยวถก เดยวผด สดทายกไมรวาอะไรเปนอะไร ไมรวาอะไรถก อะไรผด เพราะมโมหะปดบง

พระโสดาบน สามารถกำาจดความวปลาสในเรองนไดเดดขาด ม ความสามารถรวาการปฏบตเชนใดถก เชนใดผด มการปฏบตโดยไมลงเลสงสย เปนไปโดยอำานาจซงเราสงสมไวตอนนเราพยายามใชศลเขาควบคม เชน หามฆาสตว ระลกไดวาการฆาเปนบาป ตอนหลงศลมอำานาจมากขน ศลรกษาใหไมฆาเองโดยไมตองตงใจ

สลพพตปรามาสเปนตวถวงความเจรญของชาต ถวงความเจรญของศาสนา ถวงความเจรญของการกระทำาดทก ๆ อยาง เพราะการขาดความเชอมนยดมนอยางมปญญา

พระโสดาบนสามารถละสงโยชนได ๓ คอ สกกายทฏฐ วจกจฉา และสลพพตปรามาสในขณะทญาณทสสนะแกกลาเตมทเปนองคมรรค ความเขาใจในเร องชวตกแจมแจงขน ความสงสยในวสทธธรรมกหมดไป และความประมาทในการปฏบตกหมดไปดวย พรอมกบการประชมลงครงแรกของมรรคสามคคทง ๘ องค สมมาทฏฐจงเกดขน เหนถกตองทกอยางตามสภาพความเปนจรง

คณลกษณะของพระโสดาบนเราเรยนเรองชวตของพระโสดาบนแลว เราจะตองศกษาดวย

วาคณลกษณะของพระโสดาบนมอะไรบาง จะไดเทยบเคยงถกและ

พสจนไดวา บคคลนนบคคลนเปนพระโสดาบนหรอไม เราจะไดไมใชใครโดยสมสสมหา ไมกลาวประณามใครโดยสมสสมหา ไมควรลวงเกนใครเลย เพราะเราไมสามารถรไดวาผนนไดกระแสพระนพพานหรอยง คณลกษณะของพระโสดาบนม ๔ ประการ คอ

๑. มความศรทธาเชอมนในพระพทธเจา ศรทธาในพระปญญาวา เมอมปญญาเทานนจะพาพนทกขได

๒. มความศรทธาเชอมนในพระธรรมเจา ศรทธาทพสจนแลววาทเหน เราไมไดเปนผเหน แตนามเหน นคอรป นคอนาม

๓. มความศรทธาเชอมนในพระสงฆเจา เช อมนวาปฏบตด ปฏบตตรงเทานนจงจะสนทกข หมดการเกด ไมใชบวชเปนพระ นงเหลอง หมเหลอง เดนไปเดนมา ขอโนน ขอน มนนมน เชอมนวาตวเองจะตงเปนสงฆะใหได คอตรงตอทางมรรคผล นพพาน ทำาลายอภชฌา โทมนส

๔. มศล ๕ เปนขอปฏบตประจำาชวตจตใจของตวเองโดยไมมการมวหมองดางพรอยเลยทกขณะจต

นอกจากทง ๕ ขอนแลว พระโสดาบนยงมคณลกษณะพเศษอก ๒ ประการคอ

- มจตประกอบดวยกศล ยนดทจะบรจาคทกเมอเพราะรวาการละออกเทากบรอสญญาเพอละสงโยชน และรเหนเปนจรงวา ทรพยภายนอกแมแตกายของเรามแตเสอมไปเปนของธรรมดา การรบไมด การใหด การรบคอกเลส การใหเปนทาน จงมความยนด สละไดทกอยาง กำาลงกาวเขาสกระแสเทานนเอง ยงสละไดแมกระทงชวต ทรพยสมบตเพราะรวาตางคนตางมา ประสบกนแคชาตนชาตเดยว แลวกหายไป เมอเราตาย ความรกกไมจรงยงยน แตเราไมเคยลมรกตวเองผเปนพระโสดาบน รวาเมอเราไมเคยลมรกตวเองตองหาของดใหกบชวต คอไมหาของปลอมนนเอง

- มปญญาแกกลาเปนสมมาทฏฐ หมายถง รเหต รผลอยตลอดเวลา ไมตกอยใตความประมาท มการกระทำาทกอยางดวย

ความมนคง ตรงตอความบรสทธ ไมขอ ไมเรยกรอง ไมตำาหนผอน ไมตำาหนตนเอง ไมมบรวารมาก ไมมเคร องอฐบรขารมาก ถอสนโดษเปนนจ จะทำาใหชวตไมตกในอบายภมเดดขาด จำาไวนะลก ขณะใดลกโมโหมาก ๆ ทบโตะ ขณะนนลกกำาลงกระชากประตนรกอยางแรง

เมอไดรจกคณลกษณะของพระโสดาบนแลว เราจะประพฤตอยางไรจงจะบรรลโสดาบนได ไมยากเลย

๑. หมนสมาคมกบผฉลาด ผฉลาดในทนหมายถงผทมความสงบกาย สงบวาจา สงบใจเป นคณลกษณะ ไมใชดอกเตอร ศาสตราจารย นนเกงทางโลก ไมไดเกงทางธรรม

การสงบอยางไร ไมลกลลกลน แสดงออกซงการทนไมไหว ตบอกชกหว หวเราะลน นอนชกดนชกงอ หวเราไมพอยงพดดวย หวเราจนขาดใจตาย คนกายสงบกหวเราะได แตรวาขดจำากกอยตรงไหน คนเราหามหวเราไดไหม ใครไมหวเราะแลวยกมอขนซ ยมได หวเราได แตพยายามหดตนเอง หกบคลก อยาลกลลกลน วธสงบมอจะสอนให คอคนเราชอบแสดงออกเหมอนพวกคนปา พดเปนแลวกยงโบกมอไปมา ตองหด ไมมใครอยดๆ ทำาไดเลย ตองคอย ๆทำา พอนงลงกเอามอประสานกนไว หรอไม นงแลวชอบเขยาขา เปนสนนบาต กกดเอาไว เร มหด การเราจะไมสงาผาเผยเลยทมานงสน เดยวเขานกวาเจาเขา เอาขอเทาเหยยบเอาไวถามนจะออกไป ระลกไดกเอากลบมาทเกา นกไดตอนไหนเร มตนตอนนน อยางกำาลงพดโทรศพทอยนะบอกวา ไมมานาด (เอามอตขาตนเอง) อยางนใครเจบ พอนกไดกเอามอไว ไมไดกหดวางไวทหนง นพอมอไปแลว เขาบอกอยางนลก ลกศษยใกล ๆ ดวย “วนนผดไปแลว หลวงพอ พรงนเรมตนใหม เอาใหเตมทเลย ไหน ๆ มนผดไปแลว” อยางนไมมทางดได เจรญไมได เพราะคำาวาเจรญคอกระทำาไดเดยวนน

บางคนปวดทอง แลวลกไปกดตรงเอวอกมนหายไหม ทำาลายมหาภตรป ปวดทองไมตองกด ไมตองทำาทางอกองอขง ไมตอง

แสดงบคลกออกมา ปวดทองกกนยาแลวนอนเลย บางคนยงบอกวา “ปาจะตายแลว ปาแนนเชยว ปาจะแยแลว ไมไหวแลว” เปนพอนะจะบอกวายงไหวอยน พดจอเลย เรานงดยงไมพดเลย ฉะนน อรยาบถตาง ๆ พยายามสำารวมไวเพราะอรยาบถฟองขขนต

ทางวาจา สงบอยางไร หมนทองไว “พดนอยผดนอย ไมพดเลย ไมผดเลย” ผทชางพดคยเกง สนทดในการพดขอใหเปลยนจากพทโธ, สมมาอรหง, โอมหงวนโท นโมพทธายะ เวลานงสมาธใหทองไป พดนอยผดนอย ไมพดเลยไมผดเลย ไดสมาธและสอนตนดวย ๕๐๐ จบ ไดสมาธพอสมควรกเจรญวปสสนาตอเลย นามร ใครทำาขอใหเจรญ

ทางใจทำาอยางไร ใจเปนประธานทำาใหงานตาง ๆ สำาเรจกจขนมา พยายามรกระทบ รกระทำา จะนกจะคดอะไร จะพดออกมาใหรทใจกอน ทำากรรมใหมใหดนะ นมนวบากนะ

ผทสมาคมกบผฉลาด แลวทำาตวเองฉลาด เขาเรยกวาตงตนไวชอบในปจจบนชาต เพราะรวาการใชกายทจรตจะเปนพษตอตนเอง ใชวาจาโดยไมจำาเปน พดมากกผดมาก ใชใจคดพยาบาทกสรางความเศราหมอง เราอยากเปนพระโสดาบน แตคบกบคนพดมาก ผดมาก วนวาย ไรสาระ ลกไมไดเปนโสดาแตเปนการชกพาใหลกเปนโซดา คอผสมกบเขาไปเรอย ๆ

๒. หมนฟงธรรม หมนศกษาหาความร ไมใชใหตองมาหาพอนะ อะไรกแลวแตทเปนหลกปฏบตถกตอง เรองราวทมเหตและมผล เมอเรารวาเปนขอปฏบตตามแนวทางของพระสมมาสมพทธเจา เรากปฏบตของเราไป เวลาเขาไปในสถานทอน รวาถกเรากเอามาใช รวาผดไมตองไปตอลอตอเถยงกบใครหยดอยกบท แลวทำาทตวเอง หรอไม ใคร ๆ เขาวาอนนด ฉนไป อนนดกไป ศรทธาไปหมด โดยไมรวาอะไรดแท สงทเอามารกตวเอง ปวดหว ไมรจะปฏบตอนไหนกอน จงตองมปญญาเรยนเร องปฏบตทถกตอง หมนฟงธรรม ท รวมถงการพดคยกบคนทพดมเหตมผล ประเภททถามวา คณใส“

แวนตาทำาไม ฉนไมเหนอยากใสเลย” ไมเหนชอบเลยสายตาสน“ ” ใครบางอยากใสแวนตา ถาสายตามดจะใสแวนไหม เคยถามคนสายตาสนหรอเปลาวาเขาชอบไหม พวกทถามอะไรไมเขาเร อง พดอะไรไมมเหตมผล อยาไปสมาคมดวย แลวตนเองกตองพยายามพดอยางเขาเร องและมเหตมผล คอพดสรางประโยชนใหแกผอนและตนเองใหได

๓. หมนมใจดำารตรตรองใหถถวน หลกของพอกคอ กอนจะทำาอะไร กอนจะไปไหน รสกวาจะทำาไปทำาไม คดพจารณา ทบทวน ใครครวญ แลวคอยตดสน ใชใจดำารตามและไตรตรองทกคำาพด ดวยเหต ดวยผล ดวยปญญา เชน เราถกกลาวหา ถกวามา กตโพยตพายทาตทาตอยกน เราทำาดขนาดนแลว เราใหเงนเขายมแลว ทำาไมเขายงโกงเราอก นหรอทำาดไดดมทไหน เราดำารไมถกตอง คดไมถกตอง ทถกโกงเพราะเคยโกงเขามา แตทใหเขายมเงนเราไดบญ มนคนละเรองกน หมนมองเหตมองผลใหถกตอง

๔. พยายามปฏบตตามแนวทางพนทกขสดความสามารถ เรามความสามารถเทาใด พยายามใหเตมท เมอยงไมไดอยานอยใจ เกดความลงเลวาจะไดจรงหรอเปลา พอคนอนเขาบอกวาทำาอยางนไมถกนะ กหวนไหว เราจะเปนคนทมวจกจฉาอยเร อย ๆ ไมสำาเรจอะไรสกอยาง ของทฟงมาเกาอยาเอามาอางอกวา ทำาไมตรงนนเขาบอกวาอยางนละหลวงพอ ตดอาลยไมขาด พระโสดาบนทานตดอาลยขาด ลกตดไมขาดลกกไมไดเปน เชน เราถามวาทำาไมจงมโรคภยไขเจบมาก ทำาไมเราจงถกยง ไปฟงคนอนเขาบอกวา เพราะเราไปยงคนนนไวเขาเลยตามมายง นเขาเรยกจองเวร จองกรรม ผด เหตผลไมตรงกน เพราะเราเคยทำารายรางกายผอนทงคนและสตวใหไดรบความเดอดรอน จงมโรคภยไขเจบ เคยฆาเขาจงถกฆาตอบ แตเขานไมใชคนเดม เพราะเขาคนนนถกเราฆาแลวเขาไมไดมาเกดเปนคน ตองตกนรก คนทถกฆาจตจะมอารมณโทสะ แตกรรมของคนฆามากกวากรรมของคนตาย คนฆากตองตกนรก เมอมโอกาสดไดมา

เกดเปนคน กตองถกคนอนทมนสยคลายกนมาฆาตอ เมอยอมรบแลวไมตองถามวา แลวทำาไมเขาถงสอนอยางนนเสยเวลา ถายงไมเชอของใหมกอยาเพงตดสน เอาไปคดใหรอบคอบเมอตดสนวาเชออนนแน มเหตมผลกทงของเกาทนท เพราะจะทำาใหเศราหมองเปลา ๆเวลาจะมคา เวลานนยอมตองประกอบดวยปญญา

ทง ๔ ขอนเปนหลกสำาคญมาก ถาเรามความเพยรประพฤตอยางนเตมความสามารถ ความเจรญนบตงแตปถชนกจะหมนสความเปนกลยาณชน จากกลยาณชนกจะสความเปนอรยชน จากอรยชนกจะสความเปนสกทาคาม จากสกทาคามกจะสอนาคาม และจากอนาคามกจะสอรหนต แลวกจะไดไมตองเกดอก

เมอไดรคณลกษณะของพระโสดาบนแลวกคงจะจนตนาการไดวา ทานคงจะหมดจดจากกเลส ชวตคงราบรนไมมความทกข เพราะปถชนเปนผมทกขประจำาคอขนธ ๕ แลวกแสหาทกข สวนพระโสดาบนเปนผเอาคำาวา “แสหาทกข” ออกไปแลว ชวตจงมแตการแกไขทกขทเปนทกขประจำาซงกยงแกไดไมหมดเลย นคอหนาทและเปนคณสมบตพเศษ ขนธ ๕ เกดขนและตงอยไดอยางไร เพราะมวบาก จงพยายามดแลสอนตนเองวานวบากนะ แลวตงใจทำากรรมใหม พอกระทบกรเทาทนไมแสหากรรมใหมและทกขใหม

สวนลกษณะของพระโสดาบนตามคำาจำากดความของพอยงมเพมเตมอกดงน

๑. ไมบาหอบ เวลาเราไปตลาดหรอซอของพะรงพะรงน บอกตนเองเลยวายงไกลจากพระโสดา สองมอสบนวหวมนยสบถง พระโสดาไมมความบาเชนน เพราะคนหอบคอคนบาใชไหม คนหอบนวปลาส

๒. ไมบาคย คนทคยเปนคงเปนแคว กำาลงพดอะไรทไมรเร อง บาไหม อยด ๆ กตะโกนโหวกเหวก

๓. ไมบาขอ เชน ขอบางซ ฉนอยากได เธอใหฉนหนอยซ เปนพระโสดาไมไดแลว พกมากเปนทกข มมากเปนทกข

๔. ไมรอใคร คอ การไมมชวตเนองดวยผอน เดยวรอเขากอนถงคอยตดสนใจ ไมเปนตวของตวเอง พระโสดาไมเปนอยางนน

แลวเทาทผานสายตาของพอเอง พระโสดาบนถาเปนพระจะมจวรเพยง ๒ ชดเทานน ถาไดรบมากกวานนจะรบบรจาคไมสะสมสมบตสงโยชน และสวนมากทสมผสมาจะรบประทานอาหารคลกเคลากนอยตลอดเวลา ไมทละคำา ปนกนกนไดทกอยาง นอกจากนทพบมากบตวเองคอมองไมไกล เดนสภาพ พดนอย ยมรบ ตอบนอยแตมประโยชน ไมไดเดนมองโนนมองน แลวไมทำากจโดยไมจำาเปน กจของพระโสดาไมจำาเปน ตองกอสราง ทาส ไมมการเปนเจาของทน ออกรถทวร ไมเปนหมอดใหใครแลว เพราะตองดแลตวเองสำาคญกวา มวแตดคนอน ตวเราแย แลวลกษณะจะเดนอยางสงาผาเผย การบณฑบาต ของพระโสดาบนจะมองบาตรของตวเอง ไมมองอาหารของผใส เหนวาพอสมควรแลวปดบาตรกลบทนท ไมรบจนลนบาตร มชวตไมพงผอน ไมตองมลกศษยถอป นโตตาม เพราะมความประมาณในโภชนา บาตรกแคน ยงใสป นโตอก

สวนพระโสดาบนทเปนฆราวาส บคคลนนจะมความสงาผาเผย หนาตาชนบานอยเปนนจ มความคดทรอบคอบประกอบไปดวยการกระทำาทมเหตผล มความสำารวม เปนผรบฟงทด ไมโตแยงใคร มใจสงบ เวลาประสบปญหากจะมสตคอยเตอนตนเอง และมการดำาเนนชวตอยางงายและสะดวก คอ ไมวนวาย ไมค ดเลอกอะไรทงส น อาภรณจะสะอาดสะอาน ไมสกปรกแตไมมมาก การประดบตกแตงเรอนกายแทบไมเหลอเลย ถาบคคลนนเกดสายตาสนกจำาเปนตองใสแวนตา ไมถอของพะรงพะรง เพราะไมซออะไรทไมจำาเปน ไมชอบหอบ ไมชอบขน ไมชอบบน ไมชอบคด ไมชอบตด ไมชอบยง มงแตทางเดนตอไปไมเกน ๗ ชาต ทกคนมสทธเปน และขอใหเปนทกคนดวย โดยเรมหดสำารวมกาย วาจา ใจ พดใหนอย พดนอย ไมพดเลย ไมผดเลย

พอกขอภาวนา อธษฐาน แผเมตตาจต ทพอไดเคยปฏบตมา พรอมทงมกำาลงกาย วาจา และใจ ตงมนในการสอนใหลกเปนพระโสดาบน ขอใหสมฤทธผลทตวลกทก ๆคน แตพอยงไม ปรารถนา

ผทเขาฟงการบรรยายธรรมของหลวงพอเสอไดกราบเรยนถามขอสงสย และหลวงพอไดกรณาตอบใหอยางละเอยด จงไดคดเลอกคำาถามคำาตอบทน าสนใจมาพมพไวในทน ด วย เพอจะเปนประโยชนสำาหรบผสนใจใครศกษาตอไปคำาถาม ไดฟงหลวงพออธบายเร องสงโยชนแลวสงสยวา บางอาจารยบอกวา เรามศล ๕ บรสทธ เวนอบายมขไดอยานเปนพระโสดาบนไดแลว เพราะศลนำาไปสสคตได ศลเปนทมา

ของโภคทรพยได ศลสามารถนำาไปสพระนพพานได แตบางทานกวาพระโสดาบนตองละสงโยชนได ๓ ตว แลวคอย ๆ ละไปเรอย ๆ อก ๗ ตว พอหมดกเปนพระอรหนต

ทำาไมจงอธบายไมเหมอนกนคำาตอบ ใช พระอรหนตทานสามารถตดสงโยชนทง ๑๐ ไดเดดขาด ไมมพชเช อเหลอเลยสกอยางเดยว พอ พยายามใหคนทกสงโยชนทง ๑๐ ใหมสตางกน (กรณาดสของสงโยชน

ทปกหลงประกอบดวย)สดำานากลวทสด อนไหนสดำาบาง วจกจฉา อรปราคะ

อวชชา นากลวมาก อะไร ล ะท ท ำา ใหการเรยนของเราไม เจรญเสยท เพราะเรยนมากเลยเกดวจกจฉา แลวสงทเราเรยนมานน เราเอาความรสกเกบไวเปนนาม อรปราคะเขา เพราะอะไรละ จงมความลงเลและมความยดมนในคำาพด ในคำาสอนเพราะอวชชา

เพราะฉะนน พระโสดาบนตดไดขาด ๓ ตวแนนอนอยางทอธบาย แตการอธบายของพอนนเพอจะใหเหนวา อยาไปเรยนทละทอน วนนเรยนอนน พรงนเรยนอนน ทกอยางมนเชอมโยง

กน ตดไดทละนอย แตตดไดเดดขาดคอพระโสดาบน ไมหลงผดวาเปนตวตน ไมมความลงเลสงสยในพระพทธ พระธรรม พระสงฆ ไมประมาทแลวอยางเดดขาด ทกคนไมม ๑๐ ตวนเกดขนในขณะปฏบต แตเลกปฏบตมาแลว ม ๑๐ ครบ พระโสดาบนไมมาอกแลว ๓ พอเปนพระสกทาคาม พระอนาคาม พระอรหนต ไมมาอกแลว ๑๐ สวนเราไมมาแคชวคราว

พอพยายามสอนวาการเรยนธรรมะหรอการสอนธรรมะนเพอใหลกศษยเขาใจวาทกอยางมนเชอมโยงนะ เพราะความยดมนทำาใหตดสนทตวเองวาฉนใหญคนอนพดไมถกตอง ฉนเอา ฉนเปนประธาน พอฉนเปนใหญประมาทจงเกดขน แลวเมอฉนยดมนแลวมนกยนดในชวต มรป มรส มกลน มเสยง มสมผส ความยนดนเปนตวการทำาใหกระทบกบจตใหจตรเสมอ กระทบในเรองรปกเปนราคะตามมา กระทบในเรองนาม ราคะกตามมา พอราคะมมากมานะกตามมา มานะมากกฟงมาก ฟงมากกเปนบอเชอ เปนอาหารของอวชชา ทกคนมหมด แตพระโสดาบนตดไดเดดขาดแลว ๓ สวนทยงเหลอนจะสลบกนเขามาเรอย ๆ

ฉะนน สด ำาน ากลวนะ อยางทบอกไปแลวในเร องวจกจฉา อรปราคะ และอวชชา

สแดงรอนแรง เหมอนไฟ คนประมาทนเวลาทำาไมไดดงใจ มนรอน คอสลพพตปรามาส มานะ นกทำาใหรอนนะ จตใจเรารอน

สเขยวเทยวไปเทยวมา สกกายทฏฐทำาใหเทยวไปเทยวมา เมอเรายดมนในชวตแลวมนกเวยนวายตายเกด ปฏฆะกกระทบไปกระทบมาอยนนแหละ เทยวไปเทยวมา

กบอารมณนนอารมณนสน ำา เง นเพล ดเพล น กามราคะก บอทธจจะท ำา ให

เพลดเพลนยนดไมรจบสมวงหวงแหน ร ปราคะ หวงเหลอเก นร ปงาม ๆ

พยายามดแลชวต

เพราะฉะนนทตงกนวา สเขยวเหนยวทรพย สฟาควาทรพย สเหลองเฟ องทรพย สมวงทวงทรพย มแตเรองงกทงนนเลย เอาออกบางซคำาถาม ผทไดกระแสพระนพพาน คอพระโสดาบนนจะละสกกายทฏฐ วจกจฉา และ สลพพตปรามาส ไดพรอมกนหรอไมคำาตอบ พอบอกวาไมพรอมกน เพราะจตเกดดบทละขณะแตมนไวมาก มนไหลเร อยไป เมอทำาลายสกกายทฏฐไดเทากบทำาลายเหตได สงผลมากคอไมลงเลสงสยความไมลงเลกเปน

เหตใหม ทำาใหไมประมาท เปนเหตเปนผลซงกนและกนคำาถาม หมายความวาเกดผลตอเนองกนใชหรอไมคำาตอบ เกดผลตอเนองกนคำาถาม สงโยชน ๑๐ น รวมหมดทงมนษยและเทวดาใชหรอไมคำาตอบ รวมหมดคำาถาม อยากทราบวา เทวดาซงเปนโอปปาตกะจะตดในอรปราคะไดอยางไรคำาตอบ เปนเทวดาเนรมตอะไรแลวพอใจ พอใจเปนรปหรอเปนนาม เปนนามคำาถาม อยางพวกทฝกสมาธไดฌานขนสง ๆ เปนรปพรหม หรออรปพรหมจะตดอยกบอะไรคำาตอบ ตดในอารมณทเปนสขเวทนา เปนสงโยชนคำาถาม จะเปนบาป หรอไมถาอวด อตมนสสธรรม วาตนไดเปนพระอรยบคคลคำาตอบ ผทไมไดเปนพระโสดาบน พระสกทาคาม พระอนาคาม หรอพระอรหนต อวดอตรมนสสธรรมจดวาเปนบาป แมกระทงกลาวตพทธพจนแคนกบาปแลว การสอนธรรมะน

กลาเสยงทสด ในชวตคนเรา โลภ โกรธ หลง เปนการกลาเสยงอยแลว กลาเสยงทงสามบวกกนเขายงไมเทากบการกลาเสยงกลาวพทธพจนออกไปใหเพยน ถาเปนเทวดา

นบตงแตชนจาตมหาราชกา จนถงปรนมมตวสวตด อวดวาเปนพระโสดาบนทง ๆ ทตวเองไมไดเปน อำานาจแหงการเนรมตไดจะหมดไปทนท รงสทมหอหมเปนกายทพย

หมดไปทนทเชนกนถาเปนพรหมจะตกลงมาอยชนจาตมหาราชกาเปนอยาง

ตำา ถาเปนอรปพรหมจะมรปปรากฏขนทนทพวกเทวดาถากลาอวดเชนน แลวอำานาจการเนรมตหมด

ไปกไมผดอะไรกบยาจกของมนษย ความทรนทรายเรารอนในความหว เพราะไมสามารถเนรมตได กจะเกด

อำานาจโทสะ ทไปกคอนรกคำาถาม ถาเราคดวาพระองคนเปนพระอรหนต จะเปนบาปหรอไมคำาตอบ ไมบาปคำาถาม แลวถาทานเปนพระอรยบคคลจรง ๆ ทานพดอวดตนเองจะมความผดหรอไมคำาตอบ ถาเปนพระโสดาบนจรง ไมมเลยทจะพดอวดตนเองเพราะพระโสดาบนเปนผรชววทยาอยางมากแลวสามารถทำาลายสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาสตวฉมงทสดคอสก

กายทฏฐเหมอนเราเดนเขาไปในกองไฟ ตางคนตางเดนหาทางหน เวลาเราเอามอจบถานเราจะตองทำาอะไร วงเขาไปจบถานแลวรอง หรอ นนคนบา เดกปญญาออน พระ

โสดาบนกคอผทจบถานแลวไมพยายามจบอก แตพวกเราทยงไมรกยบจบกนตอไป เหมอนเดกเลก ๆ ไมเคยร พอแมไมเคยสอน คลายไปจบถาน ยงกลวยงรอนยงกำาแนน แตผ

ใหญโดยนดเอามอหนได ฉนใดฉนนน พระโสดาบนกเชนเดยวกนคำาถาม ผทเปนพระโสดาบนแลวยงมโอกาสทจะถอยหลงเขาคลองอกหรอไมคำาตอบ มซลก ยงตกนรกได

คำาถาม แตในตำาราเรยนบอกวา พระโสดาบนไมมการตกอบายภม เปนอยางไรกนแนคำาตอบ นนพดตามสระพยญชนะเปนปรยต แตพอสอนจากทเหน ไดบอกแลววาพระโสดาบนแบงออกเปน ๓ ประเภทคอ เกดอกครงเดยว เกดอกไมถง ๖ ครง และเกดอก ๗ ครง

เปนอยางมาก จดอยในพวก ธมมานสาร มปญญาแกกลา ไมตกนรกอก แตมพระโสดาบนททำาดวยศรทธา ศรทธายอมตองมเสอมศรทธา พวกนเกน ๗ ครงได แมกระทงตก

นรกไดเพราะโทสะยงอย เปนพวกเทวดาเยอะ กำาลงปรมกระแส กำาลงเขาขาย ยงไมไดกระแสเตมท ระดบจตถงกระแสพระนพพาน แตยงไมเขาเตมท ยงมปฏฆะอย เมอ

โกรธกตายเลย มนษยตายชา สวนเทวดาตายไว แตสตของพระโสดาบนมความแกกลาจะมาเปนกรรมตดรอน ตกลงไปเพยงชวแวบหนงของจต ยงไมทนเสวยทกขเวทนาก

กล บข นมาปฏ สนธใหม แตก ล านคนของพระโสดาบนม ประมาณ ๒ องคเทานนทมโอกาสตกนรก

หมายหต : หลวงพอไดเคยอธบายเพมเตมไววา พระโสดาบนทตกนรกไดนมใชมนษย แตเปนเทวดาเหตทตกนรกไดกเพราะเกดโทสะแลวจต การจตปฏสนธของเทวดา

นนรวดเรวยงนกเพราะกายละเอยดจงทำาใหตกนรกไดงาย แตอยางไรกตาม ดวยเหตทผเปนพระโสดาบนยอมมสตเกดขนไดอยางวองไวมาก ทนททสตเกดกตดรอนภพ

ชาตทนรกเสยได และกลบมาเกดในสคตภมไดดงเดม กรณเชนนในพระไตรปฎกมไดกลาวไว แตหลวงพอยนยนวาเคยเหนมาแลวดวยตนเองคำาถาม การทจะเปนพระโสดาบนไดตองไมมวจกจฉา คอ ความลงเลสงสย แลวทำาไมอวชชาในสงโยชน ๑๐ ยงมอย

คำาตอบ สงโยชน ๑๐ คอ เครองรอยรดพนธนาการมใหสามารถลลวงไปจากสงสารวฏได หมายถงไมพนจากการเกด แก เจบ ตายได พระโสดาบน คอ ผทละสกกายทฏฐ วจกจฉา

สลพพตปรามาสได รจกชวตอนแทจรงวา ตองมเหตปจจย ไมใชฉน ไมใชเปนคนมาเดน มายน มานง มานอน รสภาวธรรมตามเปนจรงวามรปธรรมและนามธรรม มเหต

ปจจยในรปในนามททำาใหเกดการเคลอนไหว รบร ไดเหน ไดยน ไดกลน ไดรรส ไมใชคน สตวมาเปนผเดน ยน นง นอน หรอ รบร ไดเอง

เมอทำาลายความเขาใจผดคอสกกายทฏฐไดแลว ความลงเลสงสยในพระพทธ พระธรรม พระสงฆ กจะหมดไปดวย เชน สงสยวาพระพทธะคอปญญานจะสามารถ

ทำาใหหลดพนไดจรงหรอ เมอเดนตามพระธรรมคำาสงสอนจะลลวงจากสงสารวฏไดจรงหรอ และเมอทำาตนกาวสทางพนทกข ม การปฏบตด ปฏบตตรง จะมผลจรงหรอ

วจกจฉาจะทำาลายสลพพตปรามาสออกไปดวย มการกระทำากายกสจรต วจกสจรต และมโนกสจรต

ขอสำาคญตองอยาลมวา พระโสดาบนทำาลายสงโยชน ๓ เทานน เปนผแจงในอรยสจ คอ รวาอะไรคอทกข รวาอะไรคอเหตททำาใหเกดทกข รวาความสนสดทกข

เปนฉนใด และรวาเมอจะถงพระนพพานนตองดำาเนนตามมรรคอนมองค ๘ เมอรแลวกำาลงดำาเนนตาม อวชชายงไมถกทำาลาย จนกระทงโอนโคตรปถชนทงในโคตรภ

ญาณ คอญาณทขามพนโคตรปถชน ตรงนแหละ สกทาคาม อนาคาม อรหนต ไดมรรคผล อนโลมญาณ ยงเพยงแคอนโลมใหเหนความจรงของอรยสจ ๔ เทานนคำาถาม พระโสดาบน เหนแลวแตยงขามไมพน

คำาตอบ อวชชาไมไดเปนรปเปนนาม อวชชาคอสงทนองเนองอยในขนธสนดาน ทำาใหยนดตดใจ ทำาใหเกดการเหนอนคลาดเคลอนไดแกวปลาส ทำาใหเกดความฟงซานรำาคาญใจ

เปนบอเกดของความไมดสารพด เพราะปดบงความจรง แตพระโสดาบนหมายถงผทขามจากปถชนมาสอรยชน คอ ผร ผตน ผเบกบาน รจกธรรม รจกวบากกรรม รจกวาง

ในเฉยในเร องความรสกของปถชนตาง ๆ และเชอมนในคำาสงสอนขององคพระสมมาสมพทธเจา มศรทธาอยางเตมทอนประกอบดวยวรยะ กำาลงเรงวรยะดวยจตทตงมน ผ

ทเปนพระโสดาบนกำาลงเรมผลต วชชาคำาถาม หมายความวาอวชชาของปถชนกบของอรยชนไมเหมอนกนคำาตอบ เบาบางกวากนคำาถาม พระโสดาบนเลอกเกดไดหรอไมคำาตอบ ตอนนถาลกเรยนวปสสนากเลอกเกดได แตผทไมเรยนร เร องชวตเลยจะเลอกเกดไมได ชวตตองเปนไปตามยถากรรม เมอเปนพระโสดาบนแลวกำาลงจตแรงกวานะ มนษยน

ดมโอกาสทดทไดปฏบต คำาวาพระสมมาสมพทธเจาเปนทเทวดาไมได เปนทพรหมไมได ตองเปนทมนษย แลวผทจะเปนพระพทธเจากไมไดเปนพระโสดาบนอยบนสวรรค

มากอน ยงไมไดอะไรเลย ตองมาไตเตาในมนษย มแตปญญา กบสตอนแกกลาเทานน ฉะนน เรา“ ” หมายถง ลกกบพอตองพยายามคำาถาม ปฏบตชาตนชาตเดยวไมไดใชหรอไม ตองปฏบตตดตอกนหลายชาตคำาตอบ ชาตเดยวไมได ถาลกเร มปฏบตวนน วนนสำาเรจพระอรหนตไมได ไมใชปจจบนชาต ตองเคยทำามาแลว เคยสงสมมาเปนวบาก เพราะฉะนน รบปฏบตสะสมตอไป

คำาถาม ฆราวาสไดเปนพระอรหนตตองตายในวนนนถาไมไดบวชถกหรอไมคำาตอบ เป นค ำาพดท ถก เป นค ำาส งสอนและเล าต อจากพระอรยบคคลสผรและผรส อนชนรนตอมา ถกตองวาผทไดเปนพระอรหนตแลว ทนอยในชวตฆราวาสไมได ตองอกแตกตาย

ภายใน ๗ วน ถาไมบวชเรากฟงๆ มา จงตองขอตวาเปนคนไทยเสยเปลาทกคนเราทงพอดวยในอดต เปนคนไทย ใชภาษาไทยแตไมรจกภาษาไทย

คำาวา บวช“ ” คออะไร พอบวชแลวเราไมเคยรเลยวาบวชแปลวาอะไร ภาษาไทยไมแตกฉานกเปนอยางน พดผดๆ ถก ๆ เพราะการทเราบอกวาบวชเราจะนกถงการ

โหฮวแลวกเขาโบสถ เขาสมาแลวกโปรยทาน โกนหวใสผาเหลอง ไมตองนงของขางใน ถอบาตรออกบณฑบาต หามกนขาวเยน เราฝงหวเอาไววานเขาเรยกวาการบวช

เปนเดกหนอยกเรยกวาเณร แกหนอยกพระ รแคน เพราะไมแตกฉานในภาษาไทย เปนผไมรและไมยอมรบรไมแสวงหา จงรแตวาเขาไปยนหนาเสมา ปวารณาตนเองตาม

อปชฌายหรอพเลยงแลวกเดนเขาโบสถไปมคสวด โกนหวโกนคว บณฑบาต อยาใสสอนนะ ตองสเหลอง ๆ หรอสกรก รอยแคน เพราะไมรวาการบวชตามหลกชองพระ

พทธศาสนาคออะไรกนแนบวช มาจากคำาวา ปวช (ปะ-วะ-ชะ) แปลวา ออกจาก ไม

ไดแปลวาโกนหวเลย ไมไดแปลวาหมเหลอเลย ไมไดแปลวาเทยวขอเลย แลวชวตของเราถาไมออกจาก

จะคลกคลอยก บอะไร อยก บ โลภ โกรธ หลง อยากได อปาทาน ยดมนแสวงหาทเกด แตผออกจาก คอออกจากโลภ โกรธ หลง และการเสวงหาการเกด แลวอะไรทเปนตว

การใหอยก บพวกน กคอ รป รส กลน เสยง สมผส ผทออกบวชจงเปนผปวารณาตว ออกจากกามตณหา ความยนดตดใจในรป รส กลน เสยง สมผส ปวารณาออกจาก

ความยดมนในเรองไรสาระ เชน ลาภยศตาง ๆ ออกจากความยดมนในอารมณอนเปนสขเปนทกข

ผทบวชในพระพทธศาสนามกจอยางเดยวเทานนเอง คอกจทตองพยายามออกจากการพวพนชวตไวกบรป รส กลน เสยง สมผส ไมมชวตเนองดวยตณหา

อปาทาน จงจะเปนนกบวชทแทจรง ดงนน พระอรหนตจงครองชวตอยในความยดมนหรอครองเรอนอยตอไปไมไดแลว เพราะรวาเปนภยเปนโทษ เปรยบเสมอนไฟกำาลง

ไหมบาน ควนกเขาตา รอนกรอน ใครจะทน มใครทนไหม รองหาทางหน อยไปกตายแน เพราะรวานกเปนกเลส ทำาใหตองมการเกด นกเปนโทษ นกเปนภย เมอเปนผ

กลวภย จงตองพาตนเองออกจากภยนน บวชจงเทากบออกจาก ไมใชวาจะตองโกนหว เพราะวาพระอรหนตไมไดสำาเรจในเพศชาย ผหญงกสำาเรจไดคำาถาม เมอขนธ ๕ ไมใชเราแลว จะไปหวงใยทำาไม ปลอยเขาไปตามเรองของเขา มนจะขนสวรรคลงนรกกปลอยเขา การนกคดเชนนผดหรอถกอยางไรคำาตอบ ผด เพราะอปทานแปลวาความยดมนถอมน ยดมนถอมนในตวตน คอ สกกายทฏฐนเอง ยดวาเปนฉน เปนของของฉน และการเรยนรกม ๓ อยาง ไดแก สตามยปญญา

คอปญญาทร ด วยการศกษาเลาเรยนฟงเขามา จนตามยปญญา คอปญญาทเกดขนจากการนกคดทบทวน ภาวนายปญญา คอปญญาทเขาไปเหนของจรงเนองจากการปฏบต

ตามทไดศกษามาแลว มการพสจนทบทวนดจงจะรแจง

เม อเราปฏเสธวาไมใชของเรา มนคานกบความจรง เพราะเรายงมความรสกอยไหม ยงมความรสกสำานกวา ฉนเดน ฉนนงอย ฉนนอนอย แมจะรรปนงและรป

นอนอยางเดยวกนไหม ทำาไมมนไมเปนอยางเดยวกน ถาไมใชของเราเลยอยางทจะตองตด มนจะไมรสกเลยวา ยน เดน นง นอน แตนยงรสกวา ยน เดน นง นอนอย ก

เพราะวาตณหายงอย ตณหาคอความตองการ การปฏเสธนมหลายอยาง ปฏเสธเมอมปญหาจากสตาแลวนจะรดวยปญญาร กบปฏเสธเพราะโทสะรกได โทสะปฏเสธกบ

โลภะปฏเสธมไดทงนนเมอเรารวา เราไปยดมนถอมนแลวเปนทกข โทสะกเขา

ปรงแตจตวาอยาไปยดมน แตมนบงการตอได เราจะตองถกตดจากเครองรอยรด เครองพนธนาการ คอ

๑. สกกายทฏฐ ความเขาใจผดในกายตน ๒. วจกจฉา ความลงเลสงสย ๓. สลพพตปรามาส ความประมาทในศลในพรต ๔. กามราคะ ความยนดตดใจในรป รส กลน

เสยง สมผส ๕. ปฏฆะ ความประทบกระทงแหงจต ๖. รปราคะ ความตดอยในรป ๗. อรปราคะ ความตดอยในนาม ๘. มานะ ความถอตว ๙. อทธจจะ ความฟงซาน

ร ำาคาญใจ ๑๐. อวชชา ความไมรจรง คอความไมรอรยสจธรรม ๔ ประการ จงจะหมดได

การทเราปฏเสธวาไมใชของฉน แคกระทบอารมณตองเขาหองนำา เพราะกนเขาไปตองขบถายกเกดความหงดหงดขนมาวา ทำาไมจะตองทำา ทำาไมฉนตองทำา มนไม

หมดไปจาก ฉน“ ” ไดเพราะมตณหาและอวชชาเกดขนอยในจต เมอรวาไมใชของฉนแลวกจะตองหาตวการทท ำาใหฉนตองทำา กำาจดออกใหหมดนนเองคำาถาม ในสมยนจะมผปฏบตไดบรรลพระอรหนตหรอไม

คำาตอบ พระพทธองคทรงท ำานายไววา พระพทธศาสนาของพระองคทานจะยนอยแค ๕,๐๐๐ ป ตอนนกกงพทธกาลเขามาแลว ไดเคยทำานายไววาเลย ๒,๕๐๐ ป ควรมดจะนอยลง

ขาวจะยาก หมากจะแพง ความแหงแลงจะมขน สตวนรกจะมาเปนคนมาก สตวเดรจฉานจะเปลยนภพภมมาเปนมนษยมาก ชวตจะลำาเคญ มแตการแยงชง มแตโทสะเขา

มากถง พ.ศ. ๒๕๓๕ เม อใด จะมไดกแตพระโสดาบน

เทานน พอเลย พ.ศ. ๒๕๓๕ ไปแลวไมมแมกระทงพระโสดาบน ศาสนาเสอมแลว

เมอตงใจถามเรองนกขอตอบวา ในสมยพทธกาลนน ผ ทไดฟงธรรมจากพระพทธองคกสามารถบรรลธรรมอนเปนเครองร ไดทนท นนคอเหตการณในสมยนน ผท

เก ดในชวงนนและได มโอกาสเฝาพระพทธเจาต องมบ ญมหาศาล จะเปนตาสตาสาคนหาบแครกตองมบญ ไมตองอะไรหรอกลก พระบาทสมเดจพระเจาอยหวนเราเคยเขา

เฝาใกลชดไหม ใครเคยเหนแตในทวบาง คนเยอะแยะไปทไมเคยเหนพระองคจรง กเชนเดยวกน เพราะพระพทธองคเปนผมบญ บญไมพอกน บญไมถงกน ของดจะเขาไป

อย ก บของด ได ต องมบ ญสงใช ไหมลก ผท เก ดในสมยพระพทธเจาจะตองมบญมหาศาล ไมวาจะเปนใครกแลวแต รษยามากกไปเปนสาวใช ไปเปนขาทาสบรวาร ผทเคย

เลยงเจาชายสทธตถะ ยงไมเคยเหนพระพทธเจากเยอะไป เพราะมวแตรนเรงอยในวง

ดงนน ผทเกดในสมยนน และบรรลไดจะตองมของเกาสงผล และสงตอนนนดวย ไมมใครสกชวตเดยวไมเคยเกดในสมยพระพทธเจา แตอาจตางภพภมกน อาจ

จะเป นสน ข วนใดทมพระพทธเจาวนน นฉ นก มชวต แตพระพทธเจาทานใชภาษาสวนฉนยงเหาอย ใชไหมลก ตองเขาใจ เขาถงธรรมใหได ตใหแตก แลวกจะสบายใจคำาถาม จตของพระอรหนตทวาทานตายแลวไมเกดอก จตดวงนนไปอยทไหนคำาตอบ จตเปนประธาน ทกสงทกอยางสำาเรจไดดวยจต จตของพระอรหนตคอจตอนบรสทธ บรสทธหมดจดจากกเลสโดยสนเชง จตไมมคตนำาไปดวยกเลสตณหา สนสดจากกเลส

ตณหากไมมทกอยางยอมเปนไปดวยอำานาจของพลงงานและใน

พลงงานนนยอมไมเทยง ลกเคยศกษาเร องวทยาศาสตรแลวคงเขาใจ จตเปนพลงงาน พลงงานเมอไมใชกเสอม

ไปคำาถาม แปลวาแตกสลายใชหรอไมคำาตอบ ไมไดบอกวาแตกสลายเลย ไมไดพดเลย ไมใชแตกสลายหายตว ทกวนนเรายนมอออกไปไดน เราตองมพลงงานจตสง ใชหรอไม ฉะนน การสงงานของพระอรหนตกตองม เพราะยงมรปอย สงงานไปดวยการกระทำาแกไขทกข จตไมสรางสงสารวฏ คอไมสรางชาตสรางภพแลว หยดการสรางภพสรางชาต ไมมโอกาสทจะมกรรมชรป นคอทฤษฎ การตายแลวไปเกดไดเพราะกอนตายมจตเปนตวร เจตสกเปนตวปรงแตง เกบสะสมกรรม สรางกรรมชรป เกดในครรภมารดา เกดในฟองไข เกดในของโสโครกและเกดแลวเตบโตทนท

ทนผทเปนพระอรหนต รเหตผลวาทกอยางไมเทยง เปนทกข และไมสามารถบงคบบญชาได สรรพสงทงหลายไรสาระ ไร แกนสาร จงหยดการดนรนแสวงหาโดยไมเขาเร อง การสรางภพสรางชาตจงไมม จตตอนนนครองความเปนใหญดวยมหาสต การดำาเนนกาย วาจา ใจ ของพระอรหนตเปนไปดวยกรยาจต คออาการ

ทมเหตปจจยบงคบใหทำาดวยความทกข ไมใชทำาเพราะอยากทำา ทกอยางสำาหรบพระอรหนตแลวจะเปนการถกบงคบใหท ำา เมอมเหตปจจยมรปมาแลวจำาเปนตองเหน เหนแลวมความไมเทยงเขารวม ม ปญญารทนความไมเทยง ไมมความชอบ ความชง อภชฌาโทมนสไมเกด ไมมความยนดตดใจทจะทำาใหจตสรางอำานาจกรรมชรป เกบไวเสยแลว จตกถายถอนจากการสรางกรรมชรป แตจตเจตสกยงทำางานอย เจตสกตวนเปนสตเจตสกและปญญาเจตสก พระอรหนตมหนาททำาลายกรรมชรปทจะมในอนาคต ในขณะทจตเกดเองตามลำาพงไมได จตตองอาศยรป เมอไมมภพชาตทเปนกรรมชรปรองรบแลวจตจะไปเกดทไหน เพราะไมมท รองรบ จตเปนนามธรรม ไมสามารถมองเหนได เปนพลงงานทสามารถบงคบบญชาใหรปทำางาน แตเมอไมมรปจะบงคบแลว จตเองกไมเทยง พลงงานทกอยางเมอไมมการใชกยอมเสอมพลงงานของจตจงเสอมลง ออสโมซส แคนเอง

ผทกำาลงเปนพระอรหนตอยตอนน ยงไมเคยถามวาเมอฉนตายแลว จตฉนจะไปไหน เพราะไมใชเร องทจะตองไปอยากร ความอยากรนนเปนทกข

วนเวลาผานไปจากวนเปนเดอน จากเดอนเปนปซำาแลวซำาเลา เราหลงเหลออะไรไวบาง ลองหนไปด หลงเหลอแตความทรงจำาทไรสาระแกนสาร ไมเปนประโยชนแทกบชวตเลยเพราะสงโยชน ๑๐ เปนเครองรอยรด ทำาใหสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส กามราคะ ปฏฆะ รปราคะ อรปราคะ มานะ อทธจจะ เปนอาหารของอวชชา อาหารเปนตวสงเลยงใหชวตใชไหมลก ไมวาจะเหน ไดยน ไดกลน ไดรรส ไดสมผส จนตายสงเลยงอวชชาทงนนเลย ฉะนน จะ “ขอ” กนไปทำาไม

เรามเงนในกระเปาหมนบาท กบมเงนในกระเปา ๑๐ บาท เวลาหวขาวพรอมกนทง ๒ คน กกนขาวราดแกงจานเดยวอมได

เหมอนกน แตเปนเพราะเราตดในความยดมน หวงแหนอรป ตดในตำาแหนงหนาท สารพด

ใครทมาขอพรกบพอ ขอใหมสต ปญญา พอโสมนสทสด แตถาขอใหลกนนมช อเสยงด ร ำารวย มเงนมทอง ขอใหตำาแหนงด ลกกำาลงขอความทกข พอใหไมไดหรอกลก เพราะพอรจกทกข พอไมตองการใหลกรบทกขนนตอไป มนผดกบเจตนาของพอ ฉะนน ถาขอสตปญญา พอจะอนโมทนาและใหพรแกลก ถาขอใหลกมงมศรสข หนาทการงานของลกนนไดเลอนยศ ได ๒ ขน พอฟงดแลวเดนมาตะกายหาทกขแท ๆ ขนาดยงไมเจอเลยยงไขวควาแมกระทงคำาพด ทำาหนาทของตวเองใหดทสดแลวหยดแคนน

กนเพออย อยาอยเพอกน ทำาเพอแกทกข อยาใหทกขทำาใหเกดการทำา เดยวกตายแลว คนเราม ๒ วน ไมวนนกพรงนตาย ไมเบอกนบางหรอ ขอตำาแหนง เลอนขน เชากเขาประตนน เยนกออกประตนน ถงเลอนเกาอไปกประตเดยวกนนนแหละ ตกรามบานชองคนรอบขางกเหมอนกน แลวภาระทมากขนละ ไมเคยดกนบาง

หลวงพอ ลกของลกผชายอกคนเดยว ลกจะพอแลว ทกวนนแค ๓ ยงจบไมอยเลย จะขอคนท ๔ เพราะฉะนน การเขาไมถงความจรงทำาใหขอโดยไมรจกวาการขอนนคออะไร เราทำามาดกเปนของเราแน ๆ ปลงเสยเถอะ อะไรทเปนสมบตของเราแทจรงทเราเคยกระทำามาใสอดต ถงเราไมเดนไปหา มนกตองมาหาแนนอน เราเคยใหทานไว นงเฉย ๆ เดยวกมคนมาหาเอาเงนมาใหเอง อยกบบานเยอะแยะไป เขาเอาลอตเตอรมาบงคบใหซอกถก กบเทยงไดเดนไปทกรานไปหาเลขนน เลขนขบรถไปตางจงหวด เสรจแลวเปนอยางไร เสยคานำามน เสยเวลาตองนอนหงายกายหนาผาก อะไรมนเปนของเรา มนกตองอยกบเรา เมอไมใชของเรา ถงจะอยกบเรามนกตองไปจากเรา เพราะฉะนน อยาหวงสมบตภายนอกเลย อนตรธานฉบหายสน เขาไมตายจากเรา เรากตองตายจากเขา เราขอใหหลวง

พอชวยอยาใหคนโนนคนนเบอเรา พอกตองตงคำาถามกลบไปวา ระหวางนนเราเคยเบอเขาบางไหม ตอบวาเคย เพราะฉะนน พอชวยไมไดเรายงเคยเบอเขาน

คนโบราณเขาวา คนททำาความผดตดตวอยชอบอยในทมด ไมกลาสบตา มนจงเปนวบากของพอทถกกลาวหาโดยไมมมลความจรง ถกกลาวหาวา “หลวงพอไมสนใจลกแลว ไมมองลกเลย หลวงพอไมไดหนมาทางนเลย” พอพอหนมา ลกกกมหนา แลวลกจะเหนพอไดอยางไร พทโธ พทถงเอย ทำาเองแลวกวาเอง วบากพอตองถกกลาวหา พอหรอจะไมมองใคร เพราะพอมความปรารถนาดตอลกทกคนทงตอหนาและลบหลง ไมเคยตอหนาอยางหนง ลบหลงอยางหนง ยงลบหลงพอยงตามดทกคน ดวยความรก หวง และหวง กลวลกจะตกนรกไป แกไขไดกรบแกไข พดไดกพด พดไมไดกเพราะเวลาไมพรอมกจะรอไวใหถงโอกาส จะนานดวยชวตพอ พอกจะรอ พอมองไปลกกหลบ แลวตาพอจะเจอกบตาลกไดอยางไร บางครงวาตาพอเฆยนลก ตาพอเปนแสหรอ

จงเร มตนดวยการเรยนธรรมะใหแจงแกใจ เมอแจงแกใจแลว เราจะเกดความสลดจตวา สงทผานมานนเราเสยเวลากนมามาก ๆ แลว ยนด เสยใจ ผดหวง เพอคลงกนมาเทาไรแลว เสรจแลวมนกแคนนเอง มนจะสลดจตวา เวลาทผานไปเราไมไดอะไรกลบมาเปนทชนชมและเปนประโยชนแทเลย สลดจตกบการมชวตอยางแทจรง จะทำาใหเราตงมนเปลยนวถชวตจากการคนเคยคลกคลกบกเลสตณหา มาคนกบบญ คนกบความสงบ จะไดไมประสบปญหา และอยาคดกลบคน เดนหนา ไมวาของเกาไมเลาอดต

ทกชวตตองพยายามทตนเอง ใครทำา ใครได ทำามาก ไดมาก ทงดทงช ว ดวยพทธวธเพยรกำาจดความฟง พยงวรยะ ทำาลายมานะ แลวรพละกเลส อยาพอใจจนเอาความพอใจทำาลายตนเอง และพาตนไปในททไมมโอกาสชวยตนเองไดอกตอไป ในอนาคตชาตจะลำาบากกวานมาก เราจะตองเดนทางไกลในปาอนรกทบ

ทานผหนงเปรยบไววา เราจะตองหาไฟฉาย แมจะรบหรดวงเดยวกยงเดนเขาไปในปาได พยายามถอไวเถดแสงประทปนจะสาดสองใหเราไมตกหลม ไมปกตนเองลงไปในหนาม และทำาใหเรานนเลวทรามตำาไป

วนนกทกขมากแลว อยาคำานงถงวนพรงนใหมากเกนไป จงทำาวนนใหดทสดแลวหยดแคนน ตงเปาหมายไวในวนพรงนวา เราจะมความสจรตตอไปทงกาย วาจา และใจ เราจะเพยรพยายามทำาวนพรงนใหเปนวนทมแตกศลใหมากทสด เราจะมวนพรงนเพอหลกออกจากกเลสใหมากทสด จนกวาจะไมมวนพรงนอกตอไป คอสนสดจากการเกด นนคอเปาหมายทถกตอง

ชวตนนมแตของปลอมทงสน อยกนชวคราว เจอกนชวคราวแลวกพลดพรากกนหมด แตชวตของพวกเราทกวนน เรามชวตเพยรผก พบเพอ แลวกพลดพรากอยตลอดเวลา เรากตองถอนตวออกมาจากการเพยรผก แลวพบอะไรกอยาไปเพอคลง ไมหนความจรง จะไดไมตองพลดพรากจากอารมณทตนเองปรารถนาจงอยาทอแท จงอยาหวนไหว นำากาย วาจา ใจ มาตงอยในกศล แมกระทงกศลทจำาเจกยงดกวาเพลดเพลนในอกศลครงเดยว

เราอยาใชคำาพดทวา เอาไวในรากฐานมนคงกอนแลวจะเลกทำา ฉนมพอแลวฉนจะเลก อยาเปนคนพดพลอย เพราะเราไมแนใจวาอะไรคอความพรอมทเราม แตจงประกาศอยางเดยววา ขน“ชอวาบาปแลวตลอดชวตฉนจะไมทำา” ฉนจะไมทอแทตอการดแลชวตของตนเองใหถกตอง ฉนจะขยนขนแขงจะไมทอถอยทจะพาตวไปสความเจรญ ฉนจะไมนอยใจตอวบากของตนเอง ในสงทฉนทำามาเอง ฉนจะไมไหวตาม ลาภ ยศ สรรเสรญ สข และเสอมลาภ เสอมยศ นนทา ทกข บคลกกจะสงาผาเผย เปนทรกของคนหมมาก มมตรสหายด มบรวารด เปนผมคนเลอมใส

ชวตกแคนเอง เดยวกแก เดยวกตาย ชาตนส นนก ความดททำากเพยงนดเดยว ความชวททำากเพยงนดเดยว แตกอยาประมาทเวรกรรมวาทำานอย เพราะผลทจะมตอไปในระยะทางนน

มากมายมหาศาล จงเร มตนเปนคนดใหถงพรอม คนดทถงพรอม คอ ดทงกาย วาจา และใจ เงนทองขาวของอฐบรขารซอความสนทจากพอไมได แตความดแมแตปลายเลบของลกศษยใหมเพยงคนเดยว หรอใครกแลวแต ความดของลกเพยงครงหนงซอไปเลยชวตพอเสอ ไมหวงเลย ใหทกอยาง ทงรปธรรมและนามธรรม บอกแลววาจะเปนคนสดทายในสงสารวฎยอมแลกเพอความเปนอสระของลก

ดวยเจตนาของพอทตงมน ขออธษฐานมนคงวา แมพระศรอรยเมตไตรยทานจะสำาเรจเปนพระสมมาสมพทธเจา มโอกาสประกาศสจธรรม นอมนำาปถชนสอรบชนไดมากเทาไรพอขอหยดการเดนทางถงมรรคผลนพพานไว พรอมกาย วาจา ใน ทตงมน นอมนำาความตงใจของพอสการพนทกขดวยการชวยเหลอเพอนรวมเกด แก เจบ ตาย ใหมากทสด โดยเฉพาะลกหญง ลกชายทเขามาสออมอก เสอพทกษ“ ” จงพนภยพบตนานาประการสามารถนำาพาชวตพนทกข

พนโศก พนโรค พนภย พนจากการเวยนวายตายเกดกนไป พอจะพยายามดแลลก เคยวเขญลกสดความสามารถ เวลานยงไมเหลอความสามารถ สงทพอตงใจกระทำาขอใหเปนพรอนวเศษประดบอยในกาย วาจา ใจของลก ใหตงมนดวยความมนคงของพรหมวหาร ๔ สทางพนทกขไดโดยปราศจากอปสรรคนานาประการ ความตงใจของพอสวมไวในกาย วาจา ใจแทนรองเทาของลกทจะใสเดนเหยยบยำาไปตลอดทางแหงสงสารวฎ ทำางานกพยายามใหมสต เดนและรกใหมปญญา รอะไรกใหหางจากกเลส พยายามกำาจดความฟง พยงวรยะ ทำาลายมานะ รบละจากกเลส

เงนทกบาทททำาบญมาแลว พออนโมทนาดวยใจ จงกลบไปเปนของลกรอยเทาทวคณทกคน

ดวยอำานาจแหงความเมตตา กรณา มทตา อเบกขา ทพอเพยรสะสมอยในตนจนกระทงทกวนน ขอจงเปนบารมไวอนใจของลกทกคน ใหมเมตตา กรณา มทตา อเบกขา จงทำาใหได ความชวเลกใหหมด และขอใหทกคนเลกไดใหมจตอนเขมแขง

มนคงในการหลกออกจากความชวทงปวง ขอความดจงบงเกดขนในจตใจของลกตลอดไป จงมความกาวหนาทงชวตสวนตวและชวตครอบครว สามารถดแลกนเลยงลก เลยงพอ เลยงแม เลยงผมพระคณและเลยงตวเองใหรอด ปลอดจากภยพบตไดสมมาดปรารถนา

ขอใหทกคนมการสรางเหตและตงมนทจะเอาชนะอารมณ ขมนสย ทำาลายมานะ ขอใหความรมเยนทงหมดทพอมตอลก จงเปนความรมเยนในจตใจ ทำาใหลกไกลจากความรอนรม กลมไปดวยอกศลทงหลาย ขอจงหมดไปซงความชวทงปวง ขอจงหมดไปจากความครนคดวตกสารพดของจงมแตความรมรน มความกลาแขง และมความมนคงทจะใชชวตดำารงอยในความตงมนจะเปนคนด มคณภาพสามารถนำาพาชวตเปนพระอรหนตไดสมความปรารถนาโดยไวชาตทกคนนะลกนะ ขอใหอยเยนเปนสข ใหตงใจทำามาหากนดวยความสจรต มสตชอบประกอบดวยสมปชญญะ สชยชนะพระนพพานดวยกนทกคน เทวาอารกษพท กษรกษา พระพทธคณ พระธรรมคณ พระสงฆคณจงคมครอง จงมมงคลกบชวต จงมทกสงทกอยางสมบรณในคณงามความดทงปวง