1

มคอ. 3 รายละเอยดรายวชา Course Specification

รหสวชา (0502331) การยศาสตร (Ergonomics)

รายวชานเปนสวนหนงของหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สขศาสตรอตสาหกรรมและความปลอดภย

หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2554 คณะวทยาการสขภาพและการกฬา

มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง

2

สารบญ หมวด หนา หมวดท 1 ขอมลทวไป 3 หมวดท 2 จดมงหมายและวตถประสงค 4 หมวดท 3 ลกษณะและการด าเนนการ 5 หมวดท 4 การพฒนาผลการเรยนรของนสต 6 หมวดท 5 แผนการสอนและการประเมนผล 8 หมวดท 6 ทรพยากรประกอบการเรยนการสอน 12 หมวดท 7 การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของรายวชา 13

3

รายละเอยดของรายวชา (Course Specification)

ชอสถาบนอดมศกษา : มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขต/คณะ/ภาควชา : วทยาการสขภาพและการกฬา

หมวดท 1 ขอมลโดยทวไป

1. รหสและชอรายวชา 0502331 การยศาสตร (Ergonomics)

2. จ านวนหนวยกต 2 หนวยกต (2-0-4) 3. หลกสตรและประเภทของรายวชา

วทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาสขศาสตรอตสาหกรรมและความปลอดภย 4. อาจารยผรบผดชอบรายวชาและอาจารยผสอน อ. ดร. สภาพร เมฆสว อาจารยผรบผดชอบรายวชา และอาจารยผสอน อ.สธร อนทรรกษา อาจารยผสอน 5. ภาคเรยน/ชนปทเรยน ภาคการศกษาท 1/ ชนปท 3 6. รายวชาทตองเรยนมากอน (Pro-requisite) ไมม 7. รายวชาทตองเรยนพรอมกน (Co-requisite) ไมม 8. สถานทเรยน คณะวทยาการสขภาพและการกฬา มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง 9. วนทจดท าหรอปรบปรงรายละเอยดของรายวชาครงลาสด 2 สงหาคม 2561

4

หมวดท 2 จดมงหมายและวตถประสงค

1. จดมงหมายของรายวชา เพอใหผเรยนมความรความสามารถดานตาง ๆ ดงน

2.1 มความรความเขาใจความสมพนธระหวางมนษย เครองจกร อปกรณและสภาพแวดลอมในการท างาน

2.2 มความร ความเขาใจในการออกแบบ จดสภาพงาน สถานทท างานและวธการท างานทเหมาะสมกบลกษณะงานและผปฏบตงาน

2.3 สามารถประเมนปญหาทางการยศาสตรจากการท างาน และการสงเสรมการปฏบตงานเพอเพมประสทธภาพในการท างาน

2.4 มเจตคตทดตอวชาวทยาการจดสภาพงานและจตวทยาอตสาหกรรม 2. วตถประสงคในการพฒนา/ปรบปรงรายวชา

เพอใหนสตสามารถประยกตหลกการและการประเมนทางการยศาสตรจากการท างานตาง ๆ เพอน ามาออกแบบสภาพการท างาน วธการท างาน รวมถงเครองมอ เครองจกร อปกรณตาง ๆ ทเกยวของในการท างาน ใหเหมาะกบลกษณะของงานและผปฏบตงานเพอความปลอดภยและเพมประสทธภาพการท างาน

หมวดท 3 ลกษณะและการด าเนนการ

1. ค าอธบายรายวชา ศกษาหลกการและวธการทางดานการยศาสตร ความสมพนธในการท างานระหวางมนษยกบเครองจกร

อปกรณ และสภาพแวดลอมในการท างาน การออกแบบและการเลอกใชเครองมอและอปกรณ การประเมนปญหาจากการท างาน การจดสภาพงาน วธท างานและสถานทท างานใหเหมาะกบลกษณะของงานและผปฏบตงานเพอความปลอดภยและเพมประสทธภาพการท างาน 2. หวขอและจ านวนชวโมงทใชตอภาคเรยน

i) บรรยาย สอนเสรม การฝกปฏบต/งานภาคสนาม/การฝกงาน

การศกษาดวยตนเอง

30 ชวโมง/ภาคเรยน - - ii) 60 ชวโมง/ภาคเรยน

3. จ านวนชวโมงตอสปดาหทอาจารยใหค าปรกษาและแนะน าทางวชาการแกนสตเปนรายบคคล - อาจารยผสอน ประกาศเวลาใหค าปรกษาผานบอรดประชาสมพนธสาขาวชาสขศาสตรอตสาหกรรมฯ และจดเวลาใหค าปรกษาเปนรายบคคล หรอรายกลมตามความตองการ 1 ชวโมงตอสปดาห (เฉพาะรายทตองการ)

5

หมวดท 4 การพฒนาการเรยนรของนสต

แผนทการกระจายความรบผดชอบ

รายวชา 1. คณธรรม จรยธรรม 2. ดานความร 3. ดานปญญา 4. ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

5. ทกษะการวเคราะหตวเลขฯ

6. ดานคณภาพชวต

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 5.1 5.2 5.3 5.4 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 0502331

Expected learning outcome

รายวชา ELO1: มความรความเขาใจเกยวกบบทบาทวชาชพครบถวนตามทกฎหมายก าหนด

ELO2: สามารถปฏบตงานทางดานความปลอดภยตามทกฎหมายก าหนด

ELO3: สามารถด าเนนการศกษาทางดานอาชวอนามยและความปลอดภยไดอยางถกตองตามระเบยบวธวจย ตลอดจนวเคราะห สงเคราะห อภปรายผลและประยกตใชเทคโนโลยทสอดคลองกบงานอาชวอนามยและความปลอดภยไดอยางเหมาะสม

ELO4: สามารถปฏบตงานตามกรอบวชาชพไดอยางมจรรยาบรรณ รบผดชอบตอตนเองและสงคม

ELO5: สามารถเปนผน าทางดานอาชว- อนามยและความปลอดภยทมความรบผดชอบ อดทนและสงาน

ELO6: สามารถประยกตองคความรเพอการพฒนาสขภาพทยงยน

0502331

6

ผลการเรยนร วธการสอน วธการประเมนผล

2. ดานความร 2.1.4 คนควาหาความรจากงานวจยห ร อ แ ห ล ง เร ย น ร อ น ๆ แ ละน า ไปประยกตใชในสาขาวชาชพได

บรรยาย อภปรายกลม การท ากจกรรมกลมและน าเสนอ

รายงานกลม มอบหมายใหคนหาบทความ

งานวจยทเกยวของ น ามาวเคราะหและท ารายงาน

ทดสอบยอย ทดสอบกลางภาคและทดสอบปลายภาค ดวยขอสอบทเนนวดหลกการและทฤษฎ

คะแนนรายงานการคนควาบทความ งานวจยทเกยวของ

3. ดานปญญา 3.1.3 มความตระหนกและประเมนถงปญหาพรอมทงสามารถเสนอแนะแนวทางในการแกไขและควบคมโดยน าความร หลกการและทฤษฎทเกยวของเพอใชในการตดสนใจอยางเหมาะสม ELO 2

การบรรยาย ฝกวเคราะหและประเมนปญหา

ทางการยศาสตรและอภปรายแนวทางแกไขจากกรณศกษา สภาพแวดลอม วธการท างาน ทาทางการท างานและสถานงานทไมเหมาะสมของผปฏบตงานในอาชพตาง ๆ พรอมทงออกแบบสถานงานใหเหมาะสมตามหลกการยศาสตร

ทดสอบกลางภาค และทดสอบปลายภาค ดวยขอสอบทเนนการวเคราะหปญหา โดยใหมการน าหลกการและทฤษฎทเกยวของเพอใชเสนอแนะแนวทางการแกไข

คะแนนรายงานจากการวเคราะหกรณศกษา

4.ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

4.1.5 เปนผรเรมในการแกไขปญหาของสถานการณสวนตวและสวนรวม

การบรรยาย จดกจกรรมกลมในการวเคราะห

กรณศกษาจากปญหา (case study)

รายงานทน าเสนอ รายงานจากการฝกปฏบต และพฤตกรรมการท างานเปนทม

กจกรรมในชนเรยน

6. ดานคณภาพชวต 6.1.6 ตระหนกถงความปลอดภยในการท างานและการใชชวตประจ าวนอยางเหมาะสม

การบรรยาย จดกจกรรมกลมในการวเคราะห

กรณศกษาจากปญหา (case study)

ทดสอบกลางภาค และทดสอบปลายภาค ดวยขอสอบท เนนการว เคราะหปญหาในชวตประจ าวน โดยใหมการน าหลกการและทฤษฎท เก ยวของเพ อใชเสนอแนะแนวทางการแกไข

คะแนนรายงานทมอบหมาย

7

หมวดท 5 แผนการสอนและการประเมนผล

1. แผนการสอน

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวนชวโมง กจกรรมการเรยนการ

สอนและสอทใช ผสอน

บรรยาย ปฏบต 1

16 ส.ค.61

บทท 1 ความรเบองตนเกยวกบการยศาสตร บทน า สมบตทางกายภาพ สดสวนรางกายและการวด ปรชญาในการออกแบบเชงการยศาสตร

2 0 1. บรรยาย 2. อภปราย 3. ยกตวอยางประกอบ

อ.ดร.สภาพร เมฆสว

2 23 ส.ค.61

บทท 2 การวดขนาดสดสวนรางกาย ความรทวไปเกยวกบสดสวนรางกาย วตถประสงคของการวดขนาดสดสวนรางกายมนษยในเชงวศวกรรม ระนาบในรางกาย เครองมอทใชในการวดสดสวนรางกาย ขอควรค านงในการวดสดสวนรางกาย การประยกตใชขอมลสดสวนรางกาย

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ

อ.สธร อนทรรกษา

3 30 ส.ค.61

บทท 2 การวดขนาดสดสวนรางกาย (ตอ) วธการวดสดสวนรางกาย

2 0 1. บรรยาย 2. ฝกปฏบตและรายงานการวดสดสวนรางกาย

อ.สธร อนทรรกษา

4 6 ก.ย.61

บทท 3 หลกการชวกลศาสตร หลกการทางชวกลศาสตร บทบาทของชวกลศาสตรในการท างาน การประยกตใชชวกลศาสตรในการออกแบบงานทางการยศาสตร ความสมพนธระหวางชวกลศาสตรและสรระวทยา

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. อภปราย

อ.สธร อนทรรกษา

8

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวนชวโมง กจกรรมการเรยนการ

สอนและสอทใช ผสอน

บรรยาย ปฏบต 5

13 ก.ย.61

บทท 3 หลกการชวกลศาสตร การวเคราะหทางชวกลศาสตร หนวยวดทางกลศาสตร ระบบคานสมดลทเกดขนบนสวน ตาง ๆ ของรางกาย การค านวณแรงและโมเมนตทกระท ากบสวนตาง ๆ ของรางกาย

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. อภปราย 4. ฝกปฏบตการวเคราะหและจ าลองโมเดลทางชวกลศาสตร 5. การบาน

อ.สธร อนทรรกษา

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวนชวโมง กจกรรมการเรยนการ

สอนและสอทใช ผสอน

บรรยาย ปฏบต 6

20 ก.ย.61

บทท 4 โมเดลทางชวกลศาสตรและการวเคราะห

โครงสรางการรบแรงของหลง แรงดนในหมอนรองกระดก การเคลอนไหวของรางกายและการใชแรงกลามเนอ การบาดเจบจากการท างาน เทคนคและเครองมอทนยมใชในการศกษาทางชวกลศาสตร การจ าลองทางชวกลศาสตรดวยแบบจ าลองตาง ๆ ตวอยางการศกษาทางชวกลศาสตรในทาทางตาง ๆ

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. รายงานคนควางานวจยทางชวกลศาสตร

อ.สธร อนทรรกษา

7 27 ก.ย.61

บทท 4 โมเดลทางชวกลศาสตรและการวเคราะห (ตอ)

ความลาและการเปลยนแปลงไฟฟากลามเนอ การวดความลากลามเนอดวยเครองวดการเปลยนแปลงทางไฟฟา (EMG)

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. ฝกวเคราะหการเปลยนแปลงทางไฟฟาของกลามเนอ

อ.สธร อนทรรกษา

8 สอบกลางภาค

9

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวนชวโมง กจกรรมการเรยนการ

สอนและสอทใช ผสอน

บรรยาย ปฏบต 9

11 ต.ค.61

บทท 5 ปจจยมนษยและสภาพแวดลอมในการท างาน

ระบบ คน เครองจกร สงแวดลอม - ประเภทของระบบสารสนเทศ - การท างานของระบบคน เครองจกร - ชนดของ visual display

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. อภปราย

อ.ดร.สภาพร เมฆสว

10 18 ต.ค.61

บทท 5 ปจจยมนษยและสภาพแวดลอมในการท างาน (ตอ)

ความผดพลาดของบคคล - องคประกอบของบคคล - ความผดพลาดของมนษย - ปจจยของการเกดอบตเหต

- ความลา ความสามารถในการท างานของรางกายและการประเมนความลา - การจดเวลาพกทเหมาะสม

2 0 1. บรรยาย 2. กรณศกษา 3. อภปราย 4. การบาน

อ.ดร.สภาพร เมฆสว

11 25 ต.ค.61

บทท 6 ภาระงานและการวด เครองมอ/เทคนคตาง ๆ ทใชในการประเมนทางการยศาสตร

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ

อ.ดร.สภาพร เมฆสว

12 1 พ.ย.61

บทท 6 ภาระงานและการวด (ตอ) - RULA - REBA - OWAS

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. กรณศกษาใชเครองมอประเมนทางการยศาสตรส าหรบประเมนปญหาการยศาสตรในผประกอบอาชพตางๆ ตามทนสตสนใจ

อ.ดร.สภาพร เมฆสว

13 8 พ.ย.61

บทท 6 ภาระงานและการวด (ตอ) - Body discomfort chart - Visual analog scale ชนดตาง ๆ

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. กรณศกษาใชเครองมอประเมนทางการยศาสตรส าหรบประเมนปญหาการยศาสตรในผประกอบอาชพ ตาง ๆ ตามทนสตสนใจ

อ.ดร.สภาพร เมฆสว

10

สปดาหท หวขอ/รายละเอยด จ านวนชวโมง กจกรรมการเรยนการ

สอนและสอทใช ผสอน

บรรยาย ปฏบต 14

15 พ.ย.61

บทท 7 การออกแบบสถานงานและวธท างาน

การออกแบบสถานงานแบบตาง ๆ การปรบปรงวธท างานดวยเทคนคทางการยศาสตร

านดวยเทคนคทางการยศาสตร

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ 3. ฝกออกแบบสถานงานส าหรบกรณศกษาอาชพตาง ๆ 4. รายงานและอภปราย

อ.สธร อนทรรกษา

15 22 พ.ย.61

บทท 7 การออกแบบสถานงานและวธท างาน การจดสภาพงานส าหรบงานคอมพวเตอร

2 0 1. บรรยาย 2. ยกตวอยางประกอบ

อ.สธร อนทรรกษา

16-17 สปดาหสอบปลายภาค 2. แผนประเมนการเรยนร

( : ประเมนเฉพาะความรบผดชอบหลก)

ล าดบการ

ประเมน ผลการเรยนร

ลกษณะการประเมน (เชน สอบ รายงาน

โครงงาน ฯลฯ)

สปดาหทประเมน

สดสวนของ คะแนนท ประเมน

1 2.4 สามารถคนควาหาความรจากงานวจยดานการยศาสตรหรอแหลงเรยนรอน ๆ และน าไปประยกตใชในสาขาวชาชพได

การมสวนรวม อภปราย เสนอความคดเหนในชนเรยนและการสงงานทไดรบมอบหมาย การบาน รายงานจากกรณศกษา ทดสอบกลางภาค ทดสอบปลายภาค

ทกสปดาห

3,5,10 6,13-14

ตามปฏทน มทษ.

ตามปฏทน มทษ.

5%

10% 30% 30% 25%

3.3 สามารถประเมนปญหาพรอมทงสามารถเสนอแนะแนวทางในการแกไขและควบคมความเสยงทางการยศาสตรโดยน าความร หลกการและทฤษฎทเกยวของเพอใชในการตดสนใจอยางเหมาะสม ELO 2

4.5 สามารถรเรมแกไขปญหา ของสถานการณสวนตวและสวนรวมไดอยางเหมาะสม 6.6 สามารถประยกตใชความรในการท างานและการใชชวตประจ าวนไดอยางเหมาะสม

หมวดท 6. ทรพยากรประกอบการเรยนการสอน

เอกสารและต าราหลก

11

นรศ เจรญพร(2548).เอกสารประกอบการสอนวชาการยศาสตร.ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะ วศวกรรมศาสตร.มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต. เอกสารและขอมลส าคญ ภาษาไทย กตต อนทรานนท(2548).การยศาสตร Ergonomics.ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.กรงเทพ ฯ. วจตร ตณฑสทธ และคณะ(2547).การศกษาการท างาน Introduction to work study.พมพครงท 6.ส านกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.กรงเทพ ฯ. วฑรย สมะโชคด และกฤษฏา ชยกล(2540).เออรกอนอมคส วทยาการจดสภาพงานเพอการเพมผลผลต

และความปลอดภย.สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน).กรงเทพ ฯ. วชรนทร สทธเจรญ (2547).การศกษางาน work study.ส านกพมพโอเดยนสโตร.กรงเทพ ฯ. สรอร วชชาวธ(2549).จตวทยาอตสาหกรรมและองคการเบองตน.พมพครงท 2 .ส านกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.กรงเทพ ฯ. ภาษาองกฤษ Don B. Chaffin, Gunnar B. J. Andersson, Bernard J. Martin. (2006). Occupational Biomechanics.

4rd Edition. New York. McGraw-Hill Inc Andris Freivalds, Benjamin Niebel (2008). Niebel's Methods, Standards, & Work Design.12th edition.

McGraw-Hill Inc. Dul, Jan(2001). Ergonomics for beginners : a quick reference guide. Boca Raton, N.Y. : Taylor & Francis. Grandjean, E.(1980).Fitting the Task for the Man: An Ergonomics Approach.2d ed.International

Publications Service, New York. Konz, Stephan(2004). Work design : occupational ergonomics .6 th edition. Scottsdale,

Arizona : Holcomb Hathaway. Wesley E.Woodson (1987).Human Factors Reference Guide for Electronics and Computer Professionals. McGraw-Hill .New York.

หมวดท 7 การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของรายวชา กลยทธการประเมนประสทธผลของรายวชาโดยนสต 1. การประเมนตามวตถประสงคของรายวชา โดยสอบถามผเรยนเมอสนสดการเรยน 2. การสงเกตการณจากพฤตกรรมของผเรยน 3. แบบประเมนผสอนและประเมนรายวชาเมอสนสดภาคการศกษา กลยทธการประเมนการสอน

1. การประเมนการสอนโดยผเรยน 2. อาจารยผสอนประเมนตนเอง 3. อาจารยผสอนประเมน โดยพจาณาจากผลการเรยนรของนสตทง 6 ดาน และการบรรล ELOs

12

4. ประเมนโดยคณะอนกรรมการประกนคณภาพของสาขาวชาสขศาสตรอตสาหกรรมและสขภาพสงแวดลอม หมายเหต: ระบบการประเมนผลการเรยน ใชระบบประเมนแบบองเกณฑ ดงน

80 คะแนนขนไป = A 75-79 คะแนน = B+ 70-74 คะแนน = B 65-69 คะแนน = C+ 60-64 คะแนน = C 55-59 คะแนน = D+ 50-54 คะแนน = D 0-49 คะแนน = E

การปรบปรงการสอน 1. ถอดบทเรยนการจดการเรยนการสอน 2. การน าผลการประเมนการสอนและประเมนประสทธภาพของรายวชามาปรบปรงการสอนหลงสนสดการเรยนการสอนทกภาคการศกษา การทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธของนสตในรายวชา คณะอนกรรมการประกนคณภาพของสาขาวชาสขศาสตรอตสาหกรรมและสขภาพสงแวดลอม และคณะกรรมการประจ าคณะวทยาการสขภาพและการกฬา ตรวจสอบผลการเรยนรของนสต โดยตรวจสอบประมวลรายวชา ขอสอบ วธการใหคะแนนสอบ และคาระดบคะแนน การด าเนนการทบทวนและการวางแผนปรบปรงประสทธผลของรายวชา

ปรบปรงรายวชาตามขอเสนอแนะและผลการทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธ