การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค...

14
145 วารสารเครือข่ายญี่ปุ่นศึกษา ฉบับพิเศษ ปีท่ 8 ฉบับที่ 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018 บทคัดย่อ “การย้อนค�า (繰り返し表現)” คือ การย้อนค�าพูดหรือข้อความที่เคยเอ่ยขึ้นมาก่อนหน้านั้นซ�้าอีก ครั้งหนึ่ง วัจนกรรม “การย้อนค�า” มักถูกมองว่าเป็นเพียงสิ่งที่เพิ่มความเยิ่นเย้อให้กับประโยคและ ควรหลีกเลี่ยงที่จะใช้ แต่ในความเป็นจริงแล้ว “การย้อนค�า” ถือเป็นปัจจัยส�าคัญของการสนทนา อย่างหนึ่ง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์หน้าที่ของ “การย้อนค�า” ในบทสนทนาญี่ปุ ่น รวมถึงเจตนาของผู ้พูดที่มีต่อคู ่สนทนาหรือค�าพูดของคู ่สนทนา นอกจากนี้ ยังเพื่อวิเคราะห์ถึงเจตนา ของผู ้พูดที่มีต่อคู ่สนทนาหรือค�าพูดของคู ่สนทนาจากการใช้วิธีการย้อนค�า โดยท�าการวิเคราะห์กลุ ่ม ตัวอย่างจากบทสนทนาในละครโทรทัศน์ญี่ปุ ่นและวิเคราะห์บทสนทนาจากปัจจัยต่างๆ เช่น บริบท, ลักษณะการพูดและสีหน้าท่าทางของผู ้พูด ฯลฯ ผลการศึกษาพบว่า หน้าที่ที่โดดเด่นของ “การย้อน ค�า” ก็คือ “การแสดงความรู้สึกของผู้พูด” ซึ่งความรู้สึกในที่นี้หมายถึง “ความรู้สึกไม่คาดคิด” เมื่อ ค�าพูดของอีกฝ่ายแตกต่างหรือขัดแย้งกับความคิด, ความคาดหวังหรือการรับรู ้ของผู ้ย้อนค�าหรือขัด แย้งกับความเป็นจริง ผู้พูดจะย้อนค�าของคู่สนทนากลับไปเพื่อแสดงถึงความรู้สึกดังกล่าว ซึ่ง “การ แสดงความรู้สึกของพูด” สามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ “ทัศนคติด้านบวก”, “ทัศนคติทีเป็นกลาง” และ “ทัศนคติด้านลบ” สาธิดา กาญจมาภรณ์กุล คณะภาษาและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยโอซาก้า การย้อนค�าในบทสนทนาภาษาญี่ปุ่นกับการแสดง ความรู้สึกของผู้พูด: กรณีศึกษาจากบทสนทนาใน ละครโทรทัศน์ญี่ปุ่น คำ� สำ�คัญ การย้อนค�า, บทสนทนา, การแสดงความรู้สึกของผู้พูด, ความรู้สึกไม่คาดคิด, บทละครโทรทัศน์

Upload: others

Post on 02-Mar-2020

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

145 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

บทคดยอ

“การยอนค�า (繰り返し表現)” คอ การยอนค�าพดหรอขอความทเคยเอยขนมากอนหนานนซ�าอก

ครงหนง วจนกรรม “การยอนค�า” มกถกมองวาเปนเพยงสงทเพมความเยนเยอใหกบประโยคและ

ควรหลกเลยงทจะใช แตในความเปนจรงแลว “การยอนค�า” ถอเปนปจจยส�าคญของการสนทนา

อยางหนง งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหหนาทของ “การยอนค�า” ในบทสนทนาญปน

รวมถงเจตนาของผพดทมตอคสนทนาหรอค�าพดของคสนทนา นอกจากน ยงเพอวเคราะหถงเจตนา

ของผพดทมตอคสนทนาหรอค�าพดของคสนทนาจากการใชวธการยอนค�า โดยท�าการวเคราะหกลม

ตวอยางจากบทสนทนาในละครโทรทศนญปนและวเคราะหบทสนทนาจากปจจยตางๆ เชน บรบท,

ลกษณะการพดและสหนาทาทางของผพด ฯลฯ ผลการศกษาพบวา หนาททโดดเดนของ “การยอน

ค�า” กคอ “การแสดงความรสกของผพด” ซงความรสกในทนหมายถง “ความรสกไมคาดคด” เมอ

ค�าพดของอกฝายแตกตางหรอขดแยงกบความคด, ความคาดหวงหรอการรบรของผยอนค�าหรอขด

แยงกบความเปนจรง ผพดจะยอนค�าของคสนทนากลบไปเพอแสดงถงความรสกดงกลาว ซง “การ

แสดงความรสกของพด” สามารถแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก “ทศนคตดานบวก”, “ทศนคตท

เปนกลาง” และ “ทศนคตดานลบ”

สาธดา กาญจมาภรณกลคณะภาษาและวฒนธรรม มหาวทยาลยโอซากา

การยอนค�าในบทสนทนาภาษาญปนกบการแสดง

ความรสกของผพด: กรณศกษาจากบทสนทนาใน

ละครโทรทศนญปน

คำ� สำ�คญการยอนค�า, บทสนทนา, การแสดงความรสกของผพด, ความรสกไมคาดคด, บทละครโทรทศน

Page 2: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 146

Abstract

“Repetition” is to repeat words or sentences that have already appeared in a

context several times both in written language and spoken language. The speech

act “Repetition” has been claimed that it is the expression which is merely raising

the redundancy of sentences and it has been negatively regarded as the expression

that should be avoided. However, an immediate repetition of the conversation

partner’s utterance is normally be seen and frequently appears in our daily

conversation. As a result of data gathering from television drama materials, it

is obvious that one of the functions of “Repetition” is “Emotional Expression”

which occurs when there is something unexpected and the speaker felt surprised

towards the partner’s utterance. Therefore, in this research, “Emotional Expression”

in “Repetition” is described as an “unexpectedness”. Additionally, “Emotional

Expression” in “Repetition” can be divided into 3 types of attitudes which are

“Positive Attitude”, “Neutral Attitude” and “Negative Attitude”.

Functions of Repetition as the Speaker’s

Emotional Expression in Japanese

Conversation : Based on the Japanese

Television Drama Scenario

Key wordsRepetition, Conversation, Emotional Expression, Unexpectedness, Drama Scenario

Sathida Kanjamapornkul Graduate School of Language and Culture, Osaka University

Page 3: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

147 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

1. บทน�า

1.1. ทม�และคว�มสำ�คญของปญห�

“การยอนค�า (繰り返し表現)” คอ การยอนค�า

พดหรอขอความทเคยเอยขนมากอนหนานนซ�าอกครงหนง

ไมวาจะเปนในภาษาเขยนหรอภาษาพดกตาม แตเดมวจ

นกรรม “การยอนค�า” มกถกมองในดานลบวาเปนเพยงสง

ทเพมความเยนเยอใหกบประโยคและไมมความสรางสรรค

ดงนนจงเปนสงทควรหลกเลยงและไมควรใชบอย แตควร

ใชวธ “การยอความ (省略)” ซงจะชวยท�าใหประโยคหรอ

บทสนทนาดกระชบและไมเยนเยอ (牧野成一1980) แต

ในความเปนจรงแลว การยอนค�าในบทสนทนาในชวต

ประจ�าวนของมนษยเรานนเปนเรองปกตและเปนค�าพดท

ปรากฏออกมาคอนขางบอยไมวาผพดจะพดออกมาโดย

รตวหรอไมรตวกตาม ตวอยางเชน ตวอยางประโยค (1) ดง

ตอไปน

(1) ブルース:今週中に送っていただきた

いんですが・・・

広田先生:今週中ですか。困ったなあ。  

(堀口1997)

จากตวอยางขางตนจะเหนไดวาการท広田先生 ยอน

ค�าพดของブルースวา「今週中ですか」นน ไมใช

เปนการยอนค�าเพอเพมความเยนเยอใหกบประโยคหรอ

บทสนทนาแตอยางใด แตเพอเปนการแสดงออกใหฝายตรง

ขามเหนวาผพดไมสะดวกหรอรสกล�าบากใจทจะท�าในสง

ทブルースขอใหชวย โดยผพดใชวธการยอนค�าพดของ

ฝายตรงขามวา「今週中ですか」(ในกรณนผพดใชเสยง

โทนเสยงต�า) โดยมความหมายแฝงวา「今週中だった

ら、困る」เพอเปนการปฏเสธค�าขอรองของブルース

ทางออม นอกจากน หลงจาก「今週中ですか」แลวผ

พดยงพดตออกวา「困ったなあ」เพอเนนวาถาภายใน

1 จในภาษาญปนและภาษาองกฤษ “การยอนค�า” มชอเรยกอนๆอกหลากหลายชอ ในกรณภาษาญปนจะมชอเรยก เชน 「繰り返し表現」、「エコー発

話」 และ「問い返し疑問文」เปนตน สวนภาษาองกฤษจะมชอเรยก เชน “Repetition”, “Echo Utterance” และ “Echo Questions” เปนตน ในงานวจยนจะใชค�าวา 「繰り返し表現」ส�าหรบภาษาญปนและ “Repetition” ส�าหรบภาษาองกฤษ2 ในประโยคตวอยางของงานวจยนจะมเสนใตทขดไวใตค�าหรอประโยคทเปนปจจยส�าหรบการวเคราะห ซงเสนใตทใชในงานวจยนจะมทงหมด 3 รปแบบ ดงตอไปน 1) เสน “ ” แสดงถงค�าพดกอนหนาทอกฝายเปนคนพด 2) เสน “ ” และตวอกษรตวหนาแสดงถงค�าพดของผยอนค�าพดนนๆ กลาวคอ ผพดยอนค�าพดจาก “ ” โดยทผพดอาจจะยอนค�าพดทงหมดของอกฝายโดยทไมเปลยนค�าพดแตอยางใด หรอ ยอนค�าพดแคบางสวนของอกฝายกได 3) เสน “ ” แสดงถงค�าพดหรอประโยคทเปนปจจยส�าคญอน ๆ ในการวเคราะหบทสนทนา

อาทตยนคงจะล�าบากจรงๆหรอไมไดจรงๆ ดงนนจง

สามารถกลาวไดวา “การยอนค�า” กเปนสงทส�าคญในบท

สนทนาในชวตประจ�าวนสงหนงดวยเชนกน

นอกจากน ในหนงสอเรยนภาษาญปนทวไปมค�า

อธบายเพยงวา “การยอนค�า” ใชเพอ “ขอค�าอธบาย”

หรอ “ขอการยนยน” เทานน ดงตวอยางประโยค (2) ดง

ตอไปน

(2) ワット:すみません。わたしの車にこん

な紙がはってあったんですが、

この漢字は何と読むんですか。

大学職員:「ちゅうしゃいはん」です。

ワット:ちゅうしゃいはん・・・・どういう

意味ですか。(『みんなの日本語 初級II』)

จากตวอยางประโยคขางตนชใหเหนวาค�าอธบายของ

การยอนค�ายงไมเพยงพอมากเทาทควรและมความเปนไป

ไดทจะท�าใหชาวไทยและชาวตางชาตทเพงเรมเรยนภาษา

ญปนเขาใจผดและน�าไปใชในสถานการณจรงอยางไมถก

ตองกเปนได ดงนนผวจยจงเหนวามความจ�าเปนทจะตอง

ท�าการวเคราะหและพจารณาหนาทของการยอนค�า

ทงหมดขนอกครง โดยจะเรมวเคราะหตงแตแนวความคด

พนฐานและความหมายของ “การยอนค�า” รวมไปถง

หนาทตางๆและลกษณะเฉพาะของ “การยอนค�า” อยาง

ละเอยด อกทงงานวจยนจะเนนวเคราะหไปทบทสนทนา

จรงทมผสนทนาตงแต 2 คนขนไป โดยจะท�าการวเคราะห

จากบทสนทนาจากละครโทรทศนญปน

1.2. วตถประสงคของก�รวจย

1) เพอวเคราะหและพจารณาถงหนาทของ “การ

ยอนค�า” และเจตนาของผพดทมตอคสนทนาหรอค�าพด

ของคสนทนาจากการใชวธการ “ยอนค�า” ในบท

สนทนาญปน

Page 4: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 148

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของ

2.1. มมมองท�งด�นก�รวเคร�ะหบทสนทน�

(談話分析)

งานวจยส�าคญทเกยวของกบมมมองทางดานการ

วเคราะหบทสนทนา ไดแก 田中(1997), 中田(1992)

และ 堀口 (1997) ซงงานวจยทง 3 งานนตางใชค�าเรยก

“การยอนค�า” วา「繰り返し表現」

田中 (1997) และ中田 (1992)ไดวเคราะหบท

สนทนาตวอยางจากรายการโทรทศนญปนและพบวา

หนาทของ “การยอนค�า” มความเชอมโยงกบการด�าเนน

การสนทนาและความสมพนธระหวางผพดและผฟงเปน

อยางมาก ซงหนาทดงกลาวไดแก การแสดงความสนใจ

ตอค�าพดของฝายตรงขาม, การแสดงความรสกเปนหนง

เดยวและความรสกคลายกนหรอใกลชดกนตออกฝาย,

ชวยกระตนบทสนทนาใหด�าเนนตอไป และเปนการแลก

เปลยนความคดและความรสกกบฝายตรงขาม เปนตน

堀口(1997) ศกษาในเรองบทบาทหนาทของผฟงท

มตอบทสนทนา โดยเนนศกษาในเรอง “ค�าขานรบเปน

ชวง ๆ (あいづち)” และไดจด “การยอนค�า” อยใน

ประเภทของ「あいづち」ซงแตกตางจาก田中(1997)

และ中田(1992) ทแยก “การยอนค�า” ออกจาก「あい

づち」โดยถอวาเปนรปแบบภาษาทแตกตางกน

2.2. มมมองท�งด�นประโยคคำ�ถ�ม (疑問文)

งานวจยส�าคญทเกยวของกบมมมองทางดาน

ประโยคค�าถาม ไดแก 南 (1985), 梅木 (2011),

NOH(1995) และ Wilson & Sperber (1992) ซงงาน

วจยแตละงานจะมชอเรยกทแตกตางกนออกไป แต

ส�าหรบภาษาญปนแลวชอเรยกทใชกนทวไปและใชกน

อยางกวางขวางมากกคอ「問い返し疑問文」

南(1985) เรยกประโยคค�าถามทใชวธยอนค�าพด

ของอกฝายกลบไปวา「問い返し疑問文」 โดยได

อธบายถงหนาทของ 「問い返し疑問文」วาเปนการ

ขอการยนยนหรอค�าอธบายจากฝายตรงขามโดยการ

ยอนค�าพดของฝายตรงขามในสวนทฟงไมรเรอง ไมเขาใจ

หรอไมไดยนเปนรปประโยคค�าถามกลบไป

梅木(2011) เรยกประโยคค�าถามแบบ「問い返し

疑問文」วา「エコー聞き返し」และไดศกษาหนาท

ของ「エコー聞き返し」จากบทสนทนาจรง โดย

วเคราะหจากเสยงสงต�าทายประโยคของผพด ผลการ

ศกษาพบวานอกจากใชเพอแสดงใหอกฝายรวาตวผพด

ฟงทอกฝายพดไมรเรองหรอไมเขาใจความหมายของค�า

ทอกฝายพดแลว「エコー聞き返し」ยงใชเพอแสดง

ความตกใจ, แสดงความไมพอใจหรอสงสย, แสดงความ

สนใจหรออารมณขบขน และกระตนใหการสนทนา

ด�าเนนตอไปอกดวย

NOH (1995) และ Wilson & Sperber (1992) ได

ใหขอสรปวา “Echo Questions” หรอ “Echo

Utterance (エコー発話)” เปนการแสดงทาทางการ

แสดงออกและอารมณของผพดทมตอค�าพดนนๆมากกวา

การทแสดงใหเหนวาผพดไมเขาใจค�าพดของฝายตรงขาม

หรอเพอทจะขอการยนยนจากอกฝาย

2.3. ปญห�ทพบจ�กง�นวจยทเกยวของ 

จากการศกษางานวจยขางตน ผวจยไดพบวางาน

วจยบางงานมจดทเปนปญหาส�าคญอยไมนอย ซงจดทผ

วจยคดวาเปนปญหาหลกในการวเคราะหเรอง “การยอน

ค�า” มดงตอไปน

1) จากทกลาวไวขางตนวา “การยอนค�า” มชอเรยก

อยหลากหลายประเภทมาก หากมค�าชวย「カ」ซงเปน

ค�าชวยทแสดงถงประโยคค�าถามในภาษาญปนหรอหาก

มเครองหมายปรศน「?」ตอทายประโยค รวมไปถง

การปดทายดวยเสยงสงกจะจดใหอยในประเภทเดยวกบ

ประโยคค�าถามและจะใชค�าเรยกวา「問い返し疑問

文」,「エコー疑問文」,「エコー型聞き返し」

และ “Echo Questions” แตในความเปนจรงแลวเสยง

สงทายประโยคนนสามารถแยกออกมาไดหลายประเภท

ซงบางประเภทกไมไดแสดงถงเจตนาของผพดเพอจะถาม

ค�าถาม ดงนนถงแมวาผพดจะพดปดทายประโยคดวย

เสยงสงหรอในประโยคจะมเครองหมายทแสดงถง

Page 5: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

149 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

ประโยคค�าถาม กไมไดหมายความวาผพดจะมเจตนาถาม

ค�าถามฝายตรงขามเสมอไป กลาวคอ ไมใชประโยค

ค�าถามทแทจรง เชน ตวอยางบทสนทนา (3)

(3)(羽生は澄江という女性の弁護士で、古

美門は相手の弁護士である。)

澄江「先生、裁判も辞さないつもりです。お

力をお貸しください。」

羽生「わかりました。」

古美門「わかりました? 安請け合いをして

ありもしない希望を持たせるのはやめたまえ。

君 に 打 て る 手 な ど な い 。 」        

 (Legal High 2 第6話)

จากตวอยางบทสนทนาขางตน จะเหนไดวา 古

美門 ไมไดมเจตนาทจะถาม 羽生 วา “เขาใจไหม?(わ

かりましたか?)” แตมเจตนาทตองการแสดงถงทาท

หรอความรสกตอตานกบค�าวา “わかりました” ท 羽

生 พดออกมา เพราะเหตนการทจะตดสนวาประโยคใด

เปนประโยคค�าถามนนถอเปนเรองทยากมาก ผวจยจง

เลอกทจะใชค�าวา “繰り返し表現 (การยอนค�า)” ซงม

ความหมายครอบคลมถงการยอนค�าทกรปแบบ ไมวาจะ

เปนแบบประโยคบอกเลาหรอประโยคค�าถามกตาม

2) การศกษาเรองการยอนค�าจ�าเปนทจะตอง

วเคราะหจากปจจยส�าคญหลากหลายปจจย เชน สหนา

ทาทางและน�าเสยงของผพด, สถานการณและความ

สมพนธระหวางผพดกบผฟง รวมไปถงบรบทกอนหนา

และหลงจากนนอกดวย แตทวาจากงานวจยทน�ามา

อางองขางตน ผวจยพบวามงานวจยจ�านวนมากทไมได

น�าปจจยเหลานขนมาวเคราะห ซงถอเปนปญหาส�าคญ

ในการวเคราะหเรองการยอนค�าอยางหนง

3. การเกบรวบรวมขอมล

การศกษาเรอง “การยอนค�า” มความจ�าเปนทจะ

ตองวเคราะหกลมตวอยางทเปนบทสนทนาทมบรบทท

ชดเจน รวมไปถงสหนาทาทางการแสดงออกหรอทศนคต

และน�าเสยงของผพดดวย ซงผวจยไดเลอกกลมตวอยาง

เปนบทสนทนาในละครโทรทศนญปนหลากหลายเรองท

มเนอเรองและความสมพนธระหวางตวละครแตกตางกน

ออกไป อนไดแก เรอง『世界一難しい恋』,『民王』,

『ダメな私に恋をしてください』,『花より男子(

第1期และ第2期)』,『半沢直樹』,『Legal High (第

1期และ第2期)』และอนเมชนเรอง『クレヨンしん

ちゃん』 เพอสะดวกแกการวเคราะหหนาทของการ

ยอนค�าและน�าผลลพธทไดจากการวจยครงนไปเปน

ขอมลพนฐานเพอทจะน�าไปเปรยบเทยบกบกลมตวอยาง

ทแตกตางกนออกไป แตทวาในการเกบขอมลในครงนผ

วจยไดเนนเกบขอมลจากละครโทรทศนญปนเปนสวน

ใหญ จงมอนเมชนเพยงแค 1 เรองเทานน แตอยางไร

กตามทงละครและอนเมชนตางกเปนบทสนทนาทถก

ก�าหนดขนโดยผเขยนไวตงแตตนเชนเดยวกน ในงานวจย

นผวจยจงจดสอทง 2 แบบเปนชนดเดยวกน อกทง ถง

แมวาอนเมชนเรอง『クレヨンしんちゃん』จะมตว

ละครเดกทมนสยทเปนเอกลกษณกตาม แตนสยของตว

ละครกไมไดสงผลถงเรองการใชวธ “การยอนค�า” และ

นอกจากนกยงมบทสนทนาของตวละครตวอนๆอกหลาก

หลายดวยเชนกน ในการวเคราะหขอมล ผ วจยได

วเคราะหจากปจจยส�าคญตางๆทไดกลาวไวขางตน โดย

เฉพาะบรบทกอนหนาและบรบททตามมาหลงจากนน

เพอศกษาหนาทของ “การยอนค�า” วามหนาทอยางไร

บางและผยอนค�ามเจตนาทสอถงฝายตรงขามอยางไร

4. ผลการวจย

ผวจยไดรวบรวมขอมลตวอยางบทสนทนาจากบท

ละครโทรทศนและอนเมชนญปนทงหมด 546 ตวอยาง

ซงผวจยไดตรวจสอบความถกตองของบทสนทนาจาก

เวบไซตบทละครญปน (www.d-addicts.com/) โดย

การน�าบทละครมาเทยบกบบทพดของตวละครนนๆใน

ระหวางการดละครเพอตรวจสอบความถกตองอกครง

จากการวเคราะหบทสนทนาตวอยาง ทงหมด 546

Page 6: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 150

ตวอยาง ผลการวจยชใหเหนอยางชดเจนวาหนาทของ

“การยอนค�า” คอ “การแสดงความรสกของพด (感情

の表出)” ดงทแสดงในภาพท 1 ซงหากดเผนๆจาก

ลกษณะภาษาทใช แลวอาจดเหมอนวาเปนหนาท

“ประวงเวลา (時間稼ぎ)”, “กระตนถอยค�าสนทนาของ

อกฝาย (相手の発話の促進)”, “ค�าขานรบเปนชวง ๆ

(あいづち)” และ “ขอค�าอธบาย (説明要求)/ขอการ

ยนยน (確認要求)” ตามทงานวจยทเกยวของไดกลาว

ไว (梅木2011, 田中1997, 中田1992, 堀口1997) แต

ในความเปนจรงแลวการยอนค�าไมไดเปนการแสดง

เจตนาดงกลาวเพยงอยางเดยว แตจดประสงคหลกของ

ผพดในการใชการยอนค�านนเปนการสอหรอแสดงถง

“ความรสกของผพด” อยางหนงทมตอค�าพดของฝาย

ตรงขามควบคไปกบหนาทดงกลาวดวย กลาวคอ ไมได

เปนหนาท “ประวงเวลา”, “กระตนถอยค�าสนทนาของ

อกฝาย”, “ค�าขานรบเปนชวงๆ” และ “ขอค�าอธบาย/

ขอการยนยน” อยางแทจรง

4.1. หน�ทแสดงคว�มรสกของผพด (感情の表出)

จากผลการส�ารวจในครงนพบวา “การแสดงอารมณ

ของผพด” โดยใชการยอนค�าสามารถแสดงถงอารมณผ

พดอนไดแก “ความรสกไมคาดคด”, “การเขาใจและ

ยอมรบ” และ “ความสนใจ” ซงในงานวจยนผวจยได

จ�ากดความของ “ความรสกไมคาดคด” โดยการใชการ

ยอนค�าวา “สงทคสนทนาพดออกมาเปนสงทแตกตาง

จากความคดของผพดหรอผพดไมเคยคดเรองดงกลาวมา

กอนจงท�าใหผพดเกด“ความรสกไมคาดคด” ตอค�าพด

ของคสนทนา และท�าใหผพดยอนค�าค�านนกลบไปเพอ

แสดงถงความรสกดงกลาวทมตอค�าพดนนๆ” สวนการ

แสดง “การเขาใจและยอมรบ” โดยการใชค�ายอนค�า คอ

“ผพดยอนค�าพดของฝายตรงขามเพอแสดงความเขาใจ

และยอมรบตอค�าพดดงกลาว” ซงจะออกมาในรปแบบ

ภาษาเหมอนเปนหนาท “ค�าขานรบเปนชวงๆ” แตทวา

จะแตกตางกบ “ค�าขานรบเปนชวงๆ” ตรงทจะแสดงถง

ความเขาใจและการยอมรบ ซง “ค�าขานรบเปนชวง ๆ”

จะไมมหนาทดงกลาว แตเปนเพยงค�าตอบรบเพอสง

สญญาณใหคสนทนาเขาใจวาผพดฟงอยหรอเปนการ

กระตนการสนทนาใหอกฝายสนทนาตอไปเทานน และ

สดทายการแสดง “ความสนใจ” โดยการใชค�ายอนค�า คอ

“ผพดมความสนใจหรอรสกตดใจกบค�าพดของฝายตรง

ขาม จงยอนค�าพดดงกลาวเพอกระตนบทสนทนาของ

ฝายตรงขามใหพดตอไป” โดยการแสดง “ความสนใจ”

นจะปรากฏออกมาในรปแบบภาษาของ “กระตนถอยค�า

สนทนาของอกฝาย”

จากตวอยางประโยคทงหมดทผวจยเกบรวบรวมมา

พบวา การแสดง “ความรสกไมคาดคด” มอตราสวนมาก

ถง 99% (540 ตวอยาง) ซงสามารถกลาวไดวามแนวโนม

ภ�พท 1 หน�ทของก�รยอนคำ�

Page 7: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

151 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

ในการใชมากทสดในทงหมด 3 ประเภท ในทางกลบกน

ตวอยางของการแสดง “ความสนใจ” นนมอตราสวน

เพยง 1.1% (6 ตวอยาง) จากประโยคตวอยางทงหมด

เทานน ส�าหรบการแสดง “การเขาใจและยอมรบ” โดย

การใชค�ายอนค�าไมมตวอยางปรากฏอยในผลการส�ารวจ

ในครงน แตผวจยพบวามตวอยางประโยคปรากฏอยใน

บทสนทนาจรง (自然会話) ซงขอนผ วจยจะท�าการ

วเคราะหตอไปในงานวจยครงหนาและไดก�าหนด

ขอบเขตของการวจยในครงนเฉพาะเรอง “ความรสกไม

คาดคด” ทมอตราสวนของการใชมากทสดเทานน

4.2. “คว�มรสกไมค�ดคด” จ�กก�รใชก�รยอนคำ�

ดงทกลาวไวขางตนวาในงานวจยนผวจยไดจ�ากด

ความของ “ความรสกไมคาดคด” โดยการใชการยอนค�า

วา “สงทคสนทนาพดออกมาแตกตางหรอขดแยงกบสง

ทผพดคดหรอคาดหวงเอาไว จงท�าใหผยอนค�าเกด“ความ

รสกไมคาดคด” ตอค�าพดของคสนทนาและท�าใหผพด

ยอนค�าค�านนกลบไปเพอแสดงถงความรสกดงกลาวทม

ตอค�าพดนนๆ” ซงสาเหตของการกอใหเกด “ความรสก

ไมคาดคด” สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก 1)

เมอสงทคสนทนาพดแตกตางหรอขดแยงกบสงทผพดคด

หรอขดแยงกบเงอนไขทมมากอนหนา (前提), ภมหลง

ของเรองราว (背景) , สามญส�านก (一般常識) หรอขอ

เทจจรง (事実) และ 2) เมอประเดนของการสนทนา

เปลยนไปอยางกะทนหนในระหวางการสนทนา ซงเมอผ

พดเกดความรสกไมคาดคดขนมกจะท�าใหบทสนทนา

หยดชะงกหรอในบางกรณฝายตรงขามอาจเปนฝาย

ด�าเนนบทสนทนาตอหรอพดรายละเอยดเพมเตม หาก

สงทอกฝายพดเปนสงทผพดไมพงประสงค ผพดมกจะ

ยอนค�าพดดงกลาวกลบพรอมกบพดแสดงความรสก

ตดลบตอไปและมกกอใหเกดความขดแยงขนระหวางการ

สนทนา

(4)(鮫島社長は社員の三浦に二人の新入社

員について聞いている。)

  鮫島「あっ、新人二人はどうだ? 職場に

順応できてるか?」

三浦「社長はどっち派っすか?」

鮫島「どっち派?」

三浦「堀まひろと柴山美咲どっちがタイプか

な~って。」  (世界一難しい恋 第2話)

ตวอยางบทสนทนาท (4) แสดงถงความรสกไมคาด

คดทเกดขนเมอประเดนของการสนทนาเปลยนไปอยาง

กะทนหนในระหวางการสนทนา 三浦ไดเปลยนประเดน

สนทนาอยางกระทนหนจงท�าให鮫島เกดความรสกไม

คาดคดขน เพราะเหตน鮫島จงยอนค�าพดของ 三浦

กลบไปวา「どっち派?」เพอแสดงถงความรสกไม

คาดคดทมตอค�าพดของ 三浦 พรอมกบเกดความสงสย

วา “ท�าไม 三浦 ถงพดสงนนออกมาและตองการจะสอ

ถงอะไร?” ในบางกรณนฝายตรงขามหรอ 三浦 เปน

ฝายด�าเนนบทสนทนาตอหรอพดรายละเอยดเพมเตม

นอกจากน “การแสดงความรสกของผพด” มก

ปรากฏออกมาในรปแบบภาษาของหนาท “ประวงเวลา”

ในตวอยางท (5), “กระตนถอยค�าสนทนาของอกฝาย”

ในตวอยางท (6), “ค�าขานรบเปนชวงๆ” ในตวอยางท

(7) และ “ขอค�าอธบาย/ขอการยนยน” ในตวอยางท (8)

ซงระดบของ “ความรสกไมคาดคด” ของผพดทมตอค�า

พดของฝายตรงขามจะแตกตางกนออกไปขนอย กบ

บรบทของแตละบทสนทนา หากระดบ “ความรสกไม

คาดคด” ยงสงมากเทาใด ระดบ “การแสดงอารมณของ

ผพด” กจะยงสงขนมากเทานน

(5)(鮫島はホテルの社長であり、研修社員

の柴山と仕事について話している。)

鮫島「働いてみて何か気になる点はある

か?」

柴山「気になる点?・・・そうですねえ。あ

っ、研修で回ったどこのホテルにも牛乳が

ありませんでした。」

(世界一難しい恋 第1話)

Page 8: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 152

จากตวอยางท (5) ทานประธาน鮫島 ถาม柴山ซง

เปนเดกฝกงานวาลองเขามาท�างานดแลวรสกมปญหา

หรอมเรองอะไรทตดใจบางหรอไม 柴山 ซงถก鮫島ถาม

ค�าถามอยางกะทนหน จงท�าใหเธอไมสามารถตอบ

ค�าถามของ鮫島ไดทนท อกทง เพอเปนการหลกเลยงไม

ใหเกดความเงยบในบทสนทนาขน柴山จงยอนค�าพดของ

鮫島 ตรงจดทเปนค�าถามหลกวา 「気になる点?」

เพอประวงเวลาในการคดใหกบตนเอง ในกรณนสามารถ

กลาวไดวา柴山ไมไดเกด “ความรสกไมคาดคด” แต

อยางใดการยอนค�าในทนจงเปนการ “ประวงเวลา”

อยางหนง

(6)(半沢は融資について貝瀬を問い詰めて

いるが、貝瀬は断ろうとしている。)

貝瀬「違う!私はただ・・・」 

半沢「ただ?」

貝瀬「いや・・・」

半沢「ただあなたは上からの指示に従っただ

け。違いますか?・・・

やはりそうなんですね。」  

(半沢直樹 第7話)

จากตวอยางท (6) 半沢รอยแลววา貝瀬เพยงแคท�า

ตามค�าสงเบองบนเทานน เพราะฉะนนทเขายอนค�าพด

ของ貝瀬 วา「ただ?」นนไมใชเพราะวาเขามความ

สนใจทจะอยากรเรองราวตอไป แตเพอทจะแสดงความ

รสกตอตานหรอขดแยงตอ貝瀬 โดยผานการยอนค�าพด

ของฝายตรงขามเพอกระตนใหฝายตรงขามพดออกมา

และดวาเขาจะแกตวอยางไรตอไป

(7)(古美門は父親との関係がよくない。)

  黛「それに私は思うんです。親子

の問題を解決するのは法ではなく、親と子の絆

であるはずだと。」

古美門「親と子の絆ね。」    

 (Legal High 1 第8話)

จากตวอยางท (7) 黛 ตองการให 古美門 กบพอ

เขาคนดกนโดยเธอคดวาวธแกปญหาระหวางพอกบลก

นนกคอ สายสมพนธระหวางพอกบลก ซงจากตวอยาง

บทสนทนาดเหมอนวา古美門 จะแสดงใหเหนวาก�าลง

ฟงในสงท 黛พดอย แตในความเปนจรงแลวเขาก�าลง

แสดงความตอตานค�าพดของ 黛 โดยการยอนค�าพดของ

เธอกลบไปวา「親と子の絆ね」พรอมกบชกสหนาและ

พดดวยน�าเสยงประชดประชนใส 黛 ซงจากสหนาและ

ทาทางของ古美門 แสดงใหเหนอยางชดเจนวาเขาไมได

ก�าลงพดขานรบระหวางบทสนทนา แตก�าลงพดแสดง

ทาทวาไมเหนดวยกบค�าพดของอกฝาย

(8)(半沢がある会社に融資をしようとする

が、江島が反対している。)

江島「たかが3千万程度のちっぽけな融資

じゃ焼け石に水なんだよ!」

半沢「ちっぽけ?そう考えるのは悪し

き銀行の勝手な論理というものでしょう。」

(半沢直樹 第1話)

จากตวอยางท (8) การท半沢ยอนค�าพดของ江島

กลบไปในรปแบบประโยคค�าถามวา「ちっぽけ?」

ไมใชเพราะวาเขามเจตนาทจะถามหรอขอการยนยนจาก

江島วา「ちっぽけですか?」แตเพอเปนการแสดง

ความตอตานกบค�าพดของอกฝายและยนยนความคด

ของตนเองวา「ちっぽけではない」พรอมกบพด

ต�าหนอกฝายดวยวา「そう考えるのは悪しき銀行の

勝手な論理というものでしょう」

4.3. เจตน�ทผพดใชก�รยอนคำ�

จากผลของการวเคราะหขอมล ยงแสดงใหเหนวา

เจตนาของผพดทใชการยอนค�าหากดเจตนาแลวกเพอ

แสดงถงทศนคตทงหมด 3 ประเภท อนไดแก “ทศนคต

เชงบวก (肯定的態度)”, “ทศนคตทเปนกลาง (中立的

態度)” และ “ทศนคตเชงลบ (否定的態度)” ดงทแสดง

ในภาพท 2

Page 9: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

153 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

4.3.1. ทศนคตเชงบวก (肯定的態度)

“ทศนคตเชงบวก” ทผพดแสดงออกมาโดยใช

การยอนค�า คอ สงทคสนทนาพดออกมาแตกตางจากสง

ทผพดคดหรอเปนสงทผพดไมเคยคดหรอไมเคยไดยนมา

กอน จงท�าใหผยอนค�าเกด “ความรสกไมคาดคด” ตอ

ค�าพดของค สนทนา แตเปนสงทพงพอใจหรอถกใจ

ส�าหรบตวผพด ผพดจงยอนค�าพดของฝายตรงขามเพอ

แสดงถง “ความรสกไมคาดคด” รวมไปถง “ทศนคตเชง

บวก” อนไดแก “ความชนชม”, “ความยนด”, “ความ

เคารพยกยอง” เปนตน

(9) (紀介はみんなに徳松家秘伝の最高級料

理を食べさせようとしている。)

紀介「先生、お夜食などいかがですか?」

古美門「いやいや。もう私ワラビでしたらも

う。」

紀介「では、徳松家秘伝の最高級料理は?」

古美門「最高級!?ぜひお願いたします!」

(リーガル・ハイ2 第6話)

ภ�พท 2 เจตน�ทผพดใชก�รยอนคำ� (สรปโดยผวจย)

จากตวอยางท (9) อาหารของบาน徳松จะเปนวารา

บทกวนและ古美門กไมชอบเปนอยางมาก แตอยมาวน

หนง紀介ผเปนเจาของบานกไดพดวาวนนจะมอาหารชน

ยอดมาใหทกคนไดลองชมกน ซงเปนสงทขดแยงกบ

ความคดของ古美門 จงท�าใหเขารสกถงความไมคาดคด

ขน แตสงนเปนสงท古美門พงพอใจเปนอยางมาก เขา

จงยอนค�าพดของ紀介ดวยความดใจวา「最高級!?

」และพดตอวา「ぜひお願いします!」เพอแสดง

ความสนใจตอค�าวา「最高級」

4.3.2. ทศนคตทเปนกล�ง (中立的態度)

“ทศนคตทเปนกลาง” ทผพดแสดงออกมา

โดยใชการยอนค�า คอ สงทคสนทนาพดออกมาเปนสงท

ผพดไมเคยคดหรอไมเคยไดยนมากอน จงท�าใหผยอนค�า

เกด “ความรสกไมคาดคด” ตอค�าพดของคสนทนา ซง

ไมไดเปนสงทมความหมายเชงบวกหรอเชงลบส�าหรบ

ตวผพดแตอยางใด ผพดเพยงแคแสดงถง “ความรสกไม

คาดคด” ตอค�าพดของฝายตรงขามเทานน

Page 10: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 154

(10) (ひろしが会社の人にお土産を選んで

いる。)

美冴「もうなんだっていいじゃないそんなも

ん。」

ひろし「なんだっていい?お前は給湯室の恐

ろしさを知らないなー。」

美冴「給湯室?あーそうね。確かにOL時

代、つまんないお土産買ってきた

上司を裏でいろいろ文句言ってたわね。」

ひろし「だったら俺のプレッシャーわかるだ

ろう?」

(クレヨンしんちゃん)

จากตวอยางท (10) ระหวางการสนทนาひろしได

เปลยนประเดนของการสนทนาไปเปนเรอง「給湯室」

อยางกะทนหน ซงเปนเรองท美冴ไมไดคาดการณเอาไว

จงท�าให美冴เกดความขดแยงและเกด “ความรสกไม

คาดคด” ขน เพราะฉะนนการทเธอยอนค�าพดของひろ

しวา「給湯室?」นน ไมใชเพราะวาเธอตองการทจะ

ขอค�าอธบาย แตเพอแสดงถง “ความรสกไมคาดคด” ตอ

ค�าพดของฝายตรงขาม แตในกรณน 美冴ยอนค�าพดของ

ひろしเพยงแคเพอทจะแสดงความรสกไมคาดคดโดย

แฝงความหมายวา “ท�าไมจๆถงพดเรอง「給湯室」”

ซงไมไดแฝงความหมายเอนไปทางเชงบวกหรอเชงลบแต

อยางใด แตเปนเพยงการแสดงถง “ทศนคตทเปนกลาง”

เทานน

ตวอยางขางตนชใหเหนถงการแสดง “ทศนคตเชง

บวก” และ “ทศนคตทเปนกลาง” ของผพดโดยใชการ

ยอนค�า แตในบทสนทนาจรงนน หากผพดตองการจะ

แสดงถง “ทศนคตเชงบวก” ผพดไมมความจ�าเปนทจะ

ตองยอนค�าพดของฝายตรงขามแตอยางใด ในทางกลบ

กน การทผพดจงใจทจะยอนค�าพดของอกฝายกลบก

เพราะวาผพดรสกถงปญหาบางอยางกบค�าพดดงกลาว

และรสกยอมรบไมไดหรอยากทจะยอมรบ ผพดจงยอน

ค�าพดดงกลาวกลบไปเพอแสดงถง “ทศนคตเชงลบ” ท

มตอค�าพดนนเพอถายทอดใหอกฝายไดรบร จากผล

ส�ารวจในครงนพบวาการแสดง “ทศนคตเชงบวก” ม

อตราสวนของการใชเพยง 5% (25 ตวอยาง) จากทงหมด

5403 ตวอยาง ซงเปนอตราสวนทนอยมากเมอเทยบกบ

“ทศนคตเชงลบ” ทมอตราสวนของการใชมากถง

57.03% (308 ตวอยาง) ซงเปนอตราสวนทครอบคลม

จ�านวนตวอยางทงหมดเกนครงหนงและมอตราสวนของ

การใชมากทสดใน 3 ประเภท สวน “ทศนคตทเปนก

ลาง” มอตราสวนของการใช 39.44% (213 ตวอยาง)

ซงสวนมากจะใชในกรณทมการเปลยนประเดนระหวาง

การสนทนาอยางกะทนหน ดงทแสดงในตารางท 1

1 จในภาษาญปนและภาษาองกฤษ “การยอนค�า” มชอเรยกอนๆอกหลากหลายชอ ในกรณภาษาญปนจะมชอเรยก เชน 「繰り返し表現」、「エコー発

話」 และ「問い返し疑問文」เปนตน สวนภาษาองกฤษจะมชอเรยก เชน “Repetition”, “Echo Utterance” และ “Echo Questions” เปนตน ในงานวจยนจะใชค�าวา 「繰り返し表現」ส�าหรบภาษาญปนและ “Repetition” ส�าหรบภาษาองกฤษ

ต�ร�งท 1 อตร�สวนของประเภทของทศนคตทผพดแสดงออกม�โดยใชก�รยอนคำ� (สรปโดยผวจย)

(ตวอยางทงหมด 540 ตวอยาง (100%) ปดเศษเปนทศนยม 2 ต�าแหนง)

ประเภทของทศนคตทผพดแสดงออกม�โดยใชก�รยอนคำ� อตร�สวนของก�รใช

ทศนคตเชงบวก (肯定的態度) 5%

ทศนคตทเปนกลาง (中立的態度) 39.44%

ทศนคตเชงลบ (否定的態度) 57.03%

ผลรวมทงหมด ≈ 100%

Page 11: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

155 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

4.3.3. ทศนคตเชงลบ (否定的態度)

“ทศนคตเชงลบ” ทผพดแสดงออกมาโดยใชการ

ยอนค�า คอ สงทคสนทนาพดออกมาแตกตางจากสงทผ

พดคดหรอคาดหวงเอาไว จงท�าใหผยอนค�าเกด “ความ

รสกไมคาดคด” และเกดความขดแยงตอค�าพดของค

สนทนา ซงเปนสงทไมพงประสงคส�าหรบตวผพด ผพด

จงยอนค�าพดของฝายตรงขามเพอแสดงถง “ความรสก

ไมคาดคด” รวมไปถง “ทศนคตเชงลบ” อนไดแก “ความ

ไมพอใจ”, “ความโกรธ”, “การประชดประชน” เปนตน

(11)(台風が来たため、避難の用意をしてい

る野原家。)

ひろし「まあ、なんとか支度はできたけど、

俺たちどこに避難すればいいんだ?」

美冴「えーと、この地区の緊急避難先は双葉

幼稚園ね。」

しんちゃん「えー? 幼稚園? オラいつも行

ってるからつまんないなー。

どうせなら双葉女子大とかに避難したいな。」

(クレヨンしんちゃん)

ตวอยางบทสนทนาท (11) ครอบครว野原มความ

จ�าเปนทจะตองลภยไปทสถานทหลบภยเนองจากไตฝน

ลกใหญมา ซงทหลบภยบรเวณนนกคอโรงเรยนอนบาล

双葉ทしんちゃんเขาเรยนอย และเมอしんちゃん

ไดยนวาทหลบภยคอโรงเรยนอนบาลของเขา เขาจงเกด

ความรสกไมพอใจเพราะวาไปอยทกวน จงขดแยงกบ

ความคาดหวงของเขา เพราะเหตนしんちゃんจงยอน

ค�าพดของ美冴เพอแสดงถงความรสกทตดลบกบการท

ตองลภยไปทโรงเรยนอนบาล

(12)(泰山と綾は夫婦で、泰山が綾に貸した

1億円の返還を求めている。)

泰山「綾・・・1億円返してくれ。」

綾「もう使っちゃった。」

泰山「使っちゃった? 使っちゃったってお

前・・・(綾を殴ろうとしている)

い・・・1億だぞ!? 1億だぞ!?どういう

ことだ?それ。」

(民王 第8話)

จากตวอยางบทสนทนาท (12) 泰山ขอให綾ภรรยา

ของเขาคนเงนจ�านวน 1 รอยลานเยนใหกบเขา แต綾

กลบพดวาใชไปหมดแลว 泰山ไมคาดคดวาเงนจ�านวน

มหาศาลขนาดนน綾จะใชหมดภายในไมกวน จงเกด

ความขดแยงขนกบความคดและความคาดหวงของเขา

เพราะฉะนน泰山จงยอนค�าพดของ綾วา「使っちゃっ

た?」พรอมกบแสดงความโกรธเปนฟนเปนไฟและ

ต�าหน綾ทใชเงนมหาศาลของเขาไป

5. อภปรายและสรปผล

5.1. สรปผล

จากผลการวจยในครงนสามารถสรปไดวาหนาทของ

การยอนค�า คอ “การแสดงความรสกของผพด” ซงรป

แบบภาษาทใช มกจะออกมาในรปแบบของหนาท

“ประวงเวลา”, “กระตนถอยค�าสนทนาของอกฝาย”,

“ค�าขานรบเปนชวงๆ” และ “ขอค�าอธบาย/ขอการ

ยนยน” ซงเปนหนาทตางๆของการยอนค�าทงานวจย

กอนหนาไดกลาวไว (梅木2011, 田中1997, 中田1992,

堀口1997) แตผลส�ารวจของงานวจยนไดชใหเหน

วาการยอนค�าไมเพยงแคมหนาทดงกลาวเทานน แตจด

ประสงคและเจตนาหลกของผพดในการใชการยอนค�า

นนเปนการสอหรอแสดงถง “ความรสกของผพด” อยาง

หนงทมตอค�าพดของฝายตรงขามควบคไปกบหนาทดง

กลาวดวย ซงสอดคลองกบงานวจยของ NOH (1995)

และ Wilson&Sperber (1992) ทกลาววา “Echo

Questions” ไมไดเปนประโยคค�าถามธรรมดาเพยง

อยางเดยว แตเปนการแสดงออกถงทาทางและอารมณ

ของผพดอกดวย แตงานวจยดงกลาวไมไดวเคราะหถง

รายละเอยดของทาทางและอารมณเหลานน อกทงบท

สนทนาทใชวเคราะหเปนเพยงบทสนทนาทไมมบรบท

และเปนบทสนทนาทผวจยแตงขนมาเองเทานน ในงาน

Page 12: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 156

วจยนผวจยจงเลอกบทสนทนาทมบรบทและทาทางการ

แสดงออก รวมไปถงน�าเสยงของผพดอยางครบถวนมา

วเคราะหถงหนาทของการยอนค�าและเจตนาของผพด

ขนใหมอกครง ซงสงทแตกตางจากงานวจยกอนหนาและ

ไมมกลาวไวในงานวจยดงเดมทผวจยคนพบในงานวจย

ครงนสามารถสรปไดทงหมด 4 ประเดนดงตอไปน

1) “การแสดงความรสกของผพด” โดยใชการยอน

ค�าสามารถแสดงถง “ความรสกไมคาดคด”, “การเขาใจ

และยอมรบ” และ “ความสนใจ” ของผพดทมตอค�าพด

ของฝายตรงขาม แตผลส�ารวจในครงนชใหเหนวา “ความ

รสกไมคาดคด” มอตราสวนการใชมากทสดถง 99% ซง

เมอพจารณาจากมมมองของการถายทอดขอมล เหตผล

ทผพดเลอกใชการยอนค�าพด ซงไมไดท�าใหเกดคณคา

หรอความคดใหมกบขอมลดงกลาวเลยแมแตนอยก

เพราะวาผพดรสกถงปญหาตอค�าพดของฝายตรงขาม

และเกดความรสกขดแยงขน จงกลาวไดวาผพดมแนว

โนมทจะใชการยอนค�าในการแสดงถง “ความรสกไมคาด

คด” มากกวา เพอแสดง “ความสนใจ” หรอ “การเขาใจ

และยอมรบ” ตอค�าพดของอกฝาย

2) สาเหตทท�าใหผพดเกด “ความรสกไมคาดคด”

คอ เมอสงทคสนทนาพดแตกตางหรอขดแยงกบสงทผ

พดคด หรอเมอประเดนของการสนทนาเปลยนไปอยาง

กะทนหนในระหวางการสนทนา โดยทวไปแลวเมอผพด

ไดยนในสงแตกตางจากทตนเองคด ผพดมกจะรสกตดใจ

หรอรสกถงปญหากบค�าพดนนๆ หรอเมอประเดนของ

การสนทนาเปลยนไปอยางกะทนหนกมกจะท�าใหตงตว

หรอจบประเดนไมไดโดยทนท จงท�าใหเกด “ความรสก

ไมคาดคด” ไดงาย

3) ระดบของ “ความรสกไมคาดคด” จะแตกตางกน

ออกไปตามบรบท ในบางกรณระดบ “ความรสกไมคาด

คด” ของผพดอาจอยในระดบสงมากหรอในบางกรณผ

พดอาจไมรสกถงความรสกดงกลาวเลยกเปนได ซงหาก

ระดบ “ความรสกไมคาดคด” ยงสงมากเทาใด ระดบ

“การแสดงอารมณของผพด” กจะยงมากขนเทานน จาก

ผลการวจยในครงนท�าใหผวจยเหนวา เมอระดบ “ความ

รสกไมคาดคด” ของผพดมระดบสง รปแบบการยอนค�า

ทผพดยอนค�าพดของฝายตรงขามมกจะแสดงออกมาใน

รปแบบภาษาของประโยคค�าถามมากกวารปแบบ

ประโยคบอกเลา เนองจากเมอผพดเกด “ความรสกไม

คาดคด” ขน ผพดมกจะแสดงความรสกดงกลาวออกมา

พรอมกบเปนการสงสญญาณใหคสนทนายนยนกบเรอง

นนๆอกครงหนง

4) เจตนาของผพดทใชการยอนค�าคอ เพอแสดงถง

“ทศนคตเชงบวก”, “ทศนคตท เป นกลาง” และ

“ทศนคตเชงลบ” โดยทวไปแลวผพดไมมความจ�าเปนใน

การพดค�าซ�าหรอยอนค�าในบทสนทนาเลยแมแตนอย แต

การทผพดจงใจยอนค�าพดของอกฝายทงทไมจ�าเปนนน

สอใหเหนวาผพดรสกตดใจหรอรสกถงปญหาตอค�าพด

ของอกฝายและไมสามารถรบค�าพดนนๆไดในเวลาทนท

เพราะเหตนการทผพดยอนค�าพดของอกฝายแสดงให

เหนวาเจตนาของผพดคอ การแสดงออกถง “ทศนคต

ดานลบ” มากกวาการยอมรบค�าพดของอกฝายหรอการ

แสดงออกถง “ทศนคตดานบวก”

จากการวจยครงน ท�าใหผวจยไดเขาใจวา “การยอน

ค�า” ไมไดเปนสงทเพมความเยนเยอใหกบประโยคเสมอ

ไปตามทงานวจยทเกยวของไดกลาวไว แต “การยอนค�า”

เปนวธการพดทปรากฏขนมาในบทสนทนาในชวตประจ�า

วนของมนษยคอนขางบอย โดยทตวคนพดเองกอาจจะ

ไมรตวกเปนได ตามปกตแลวหากผพดไมไดรสกตดใจ

หรอไมไดรสกถงปญหากบค�าพดค�าใดของฝายตรงขามก

ไมจ�าเปนทจะตองยอนค�าพดเดมซ�าอกรอบ ในทางกลบ

กน ทงๆทเปนค�าพดเดมและไมมอะไรแปลกใหม แตผพด

กยงคงยอนค�าพดเดมทเคยกลาวไวซ�าอกรอบนนแสดง

ใหเหนวาความจรงแลวผพดรสกตดใจกบค�าพดนนๆและ

ตองการจะสอเจตนาบางอยางใหอกฝายรบร ซงท�าใหผ

วจยมความรสกวาการวเคราะหเรอง “การยอนค�า” เปน

งานวจยทยาก แตกทาทายและมความนาสนใจมากเชน

เดยวกน

Page 13: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

157 วารสารเครอขายญปนศกษา ฉบบพเศษ ปท 8 ฉบบท 3 | jsn Journal Special Edition Vol. 8 No. 3 2018

5.2. ปญห�ทพบและขอเสนอเสนอแนะสำ�หรบ

ก�รวจยในครงตอไป

ในการวจยครงน ผ วจยไดเจาะจงและเนนการ

วเคราะหไปทเรอง “หนาทของการยอนค�า” เปนสวน

ใหญ โดยเนนวเคราะหจากบรบทและลกษณะการพด

ของผยอนค�าเพอใหสะดวกตอการวเคราะหแนวคดและ

หนาททวไปของการยอนค�า แตอยางไรกตามผวจยคาด

วาบทสนทนาในละครหรออนเมชนกบบทสนทนาในชวต

จรงคอนขางมความแตกตางกนพอสมควร จงมความ

จ�าเปนทจะตองน�ามาเปรยบเทยบเพอวเคราะหหาขอท

เหมอนและแตกตางกนตอไปในงานวจยครงหนา

อกทง ในระหวางการเกบตวอยางบทสนทนาในครง

น ผวจยไดสงเกตเหนวาวธยอนค�าในบางกรณนนผพดได

ใชรปแบบภาษา 「~って」,「~だと」และอนๆอย

ไมนอย ซงรปแบบภาษาเหลานถอเปนรปแบบภาษาหลก

และเปนปจจยส�าคญของประโยคอางอง ผวจยจงตงขอ

สมมตฐานขนมาวามความเปนไปไดวา “การยอนค�า” จะ

มจดทเชอมโยงกบประโยคอางองและหากท�าการศกษา

เรอง “การยอนค�า” จากมมมองทแตกตางอยาง

“ประโยคอางอง” อาจท�าใหไดแนวทางและผลสรปทนา

สนใจออกมากเปนได

Page 14: การย้อนค าในบทสนทนาภาษา ...การย อนค าในบทสนทนาภาษาญ ป นก บการแสดง ความร

สาธดา กาญจมาภรณกล | Sathida Kanjamapornkul 158

เอกส�รอ�งอง (References)

[1] Deborah Tannen (2007). Talking Voices. Cambridge University Press (Second Edition).

[2] Eun-Ju, NOH (1995). A Pragmatic Approach to Echo Questions. UCL Working Papers in Linguistics

7, 107-140.

[3] Wilson, D. & D. Sperber. (1992). On Verbal Irony. Lingua, 87, 53-76.

[4] 梅木俊輔 (2011).「エコー型聞き返しの発話機能と発話末イントネーションとの関係」『日

本語/日本語教育研究』(2), pp.119-136.

[5] 田中妙子 (1997).「会話における<くりかえし>-テレビ番組を資料として-」『早稲田大

学日本語研究教育センター紀要』9号, pp.47-67, 早稲田大学.            

[6] 中田智子 (1992).「会話の方策としてのくり返し」『国立国語研究所報告 104研究報告集 13』,

pp.267-302.

[7] 堀口純子 (1997).『日本語教育と会話分析』くろしお出版.

[8] 牧野成一 (1980).『くりかえしの文法-日・英語比較対照』大修館書店.

[9] 南不二男 (1985).「質問文の構造」『朝倉日本語新講座4文法と意味II』朝倉書店.

[10] スリーエーネットワーク(2013).『みんなの日本語 初級II 第2版』スリーエーネットワーク.

________________________________________________________________________________

หนวยงานผแตง: นกศกษาระดบชนปรญญาเอก คณะภาษาและวฒนธรรม มหาวทยาลยโอซากา

Affiliation: Ph.D. Student , Graduate School of Language and Culture, Osaka University

Corresponding email: [email protected]