destur_40
DESCRIPTION
No.40 14/07/2010TRANSCRIPT
رۆژنامهیهکیسياسىگشتییه،ههفتانهکۆمپانیایسولىتێلیگرافدهریدهکات
)20(الپهڕهنرخ)1000(دیناره
چوارشهممه2010/7/14
4 0
www.des tur. ne t
9
8
به بێ ئاگاداری وه زاره تی پێشمه رگه
پارتیمهشقبه1300چهكداریبارزانیدهكاتتایبهتبهدهستوور
پێشمهرگه، وهزارهت��ی ئاگاداری بهبێدانیشتووی كهههموویان چهكدار 1300گوندهكانیدهڤهریبارزاننوبۆفێرگهیگواستراونهتهوه، بنهساڵوه سهربازیپێدهكرێت، مهشقیان ل��هوێ ئێستاخۆی بێئاگایی پێشمهرگهش وهزارهت��ی
لهوهرادهگهیهنێت.رۆژن��ام��هی زانیارییهكانی بهپێیدهستوور،1300چهكداركهههرههموویانبارزانینودانیشتوویگوندهكانیدهڤهریهێنراونهته 2010/6/26 له ب��ارزان��ن،)ق��هزای بنهساڵوه سهربازی فێرگهیدهشتیههولێر(بۆمهشقكردنوئێستاش
دهستبهكاربوون.
مهشقه، لهو ئاگادار سهرچاوهیهكیبهدهستووریوت“ئهومهشقهدوومانگمهشقیان رۆژێ��ك ههموو دهخایهنێت،ههینی پێنجشهممهو تهنها ه��هی��ه،مۆڵهتیاندهدرێتێ،تاسهردانیماڵهوه
بكهن”.فهرمی وت��هب��ێ��ژی ی���اوهر ج��هب��ارهێزهكانیپاراستنیههرێم،لهلێدوانێكدابۆدهستووربێئاگاییخۆیووهزارهتهكهیل��هوهدهرب��ڕی،وتی“وهك��ووهزارهت��یئاگامان شێوهیهك بههیچ پێشمهرگهلهوهنییهكهئێوهدهیڵێن،خۆتانبزانن
چییه؟بچنسۆراغیبكهن”.بهههر “سوێنددهخۆم وتی ی��اوهرنییه، لێی كهئاگام ههیه پیرۆزییهك
ئێستادهیبیستم”.
چ��هك��داره 1300 ب��هو مهشقكردنههرێمو كهسهرۆكایهتی لهكاتێكدایهپێشمهرگهش وهزارهت����ی ح��ك��وم��هتورێكخستنهوهی یهكگرتنهوهو بانگهشهیهێزیپێشمهرگهدهكهن،لهچوارچێوهیركیفی ل��هژێ��ر ك��هه��هم��ووی ل��ی��وادا 4
وهزارهتیپێشمهرگهدایه.لهوه خ��ۆی گومانی س��هرچ��اوهك��هچ��هك��دارهو 1300 ك��هئ��هو ن��ی��ش��ان��داكهپارتی ئهوهبێت بۆ مهشقپێكردنیانزۆرترین ئهوهی بۆ بدات خۆی ههوڵی
چهكداریلهچوارلیواكهداههبێت.س��هرچ��اوهك��هوت��ی“دوورن��ی��ی��هبۆلهپێشمهرگهكانی كهجگه ئهوهبێتلیوایهدا چوار لهو بارزانییهكان پارتی،
بااڵدهستبن”.
لڤینویهكگرتوووچهندشتێكیتریش...
پ.دهستوور
كرێكاریی كۆمۆنیستی حیزبی سكرتێریدهڵێت،پهالمارهكهیساڵی2000ییهكێتیسهركردهكانی ب��ارهگ��او بنكهو س��هر بۆك��ادی��ری��ان، 5 كوشتنی ح��ی��زب��هك��هیوبهفهرمانیكۆماریئیسالمیئێرانبووه.
رووداوهدا، ئهو بهسهر دوای10ساڵیهكێتی داوادهك���ات كۆمۆنیست حیزبیقهرهبووی بنێتو خۆیدا بهههڵهی دانحیزبهكهوخانهوادهیكوژراوهكانبكاتهوه،
بێمهرج سیاسی بهئازادی داننان لهگهڵلهههرێمدا.
سكرتێری م��ارف حاجی عوسمانیكۆمۆنیستی حیزبی ناوهندی كۆمیتهیبۆ لهلێدوانێكدا كوردستان، كرێكاریبهفهرمانی قهتلوعامهكه “ وتی دهستووررۆژنامهی بهڵگهیهكیش وهك بووه، ئێرانئیسالمی كۆماری زمانحاڵی )كهیهان(ی2000/8/1دا، رۆژی ل��هژم��ارهی ئ��ێ��رانئێرانی ب��ااڵی بهرپرسانی سوپاسنامهیباڵوكردهوهكهبۆجهاللتاڵهبانیانناردووه،
لێدانو بهڵێنهكانیو لهسهرجێبهجێكردنیكۆمۆنیستهكان دهستگیركردنی كوشتنو
لهسلێمانی”.ئهوان عوسمانیحاجیمارفدهڵێتتاڵهبانیونهوشیروانبهتۆمهتباریسهرهكی“ههركاتێك وتی دهزان��ن، پهالماره ئهوزانیماندادگاسهربهخۆدهبێتودهتوانێتلهسهر سكااڵیان ئهوا بكات، بانگێشتیان
تۆماردهكهین”.راپۆرتێكلهالپهڕه)14(دا
دهخوێنیتهوه
حیزبیكۆمۆنیست:یهكێـتیبهفهرمانیئێرانپهالماریداین
دهستوور
سهرچاوهیهكینزیكلهلیژنهیئامادهكاریئیسالمی، كۆمهڵی دووهم���ی كۆنگرهیرایگهیاندتادێتژمارهیئهندامانیكۆنگرهزیاتردهبێت،كهتائێستاژمارهیئهندامانیزیادكراویكۆنگرهگهیشتووهته400كهس.ناوی كهنهیویست سهرچاوهیه ئهو
بهدهستووری لهلێدوانێكیدا باڵوبكرێتهوه،وت“ژمارهیئهندامانیزیادكراویكۆنگرهیكه ئهندام، 400 له نزكبووهتهوه كۆمهڵمهترسی هێنراون، كهسانهوه ئهو لهالیهن
ئهوهههیه،دهرنهچنهوه“.كۆمهڵی پێنجشهممه، سبهی بریارهخ��ۆی ك��ۆن��گ��رهی دووهم���ی���ن ئیسالمیناكۆكی كێشهو لهئێستاوه ببهستێتولهنێوانئهندامانیكۆنگرهدادروستبووه.
ژمارهیئهندامانیكۆنگرهیكۆمهڵتادێتزیاتردهبێت
مهعازفهرحان
ئیسالمی حیزبێكی دروستبوونی بیرۆكهیئ��هو شکستدههێنێتو ل��هك��وردس��ت��انههوڵهیاندهدا، ئهو الیهنانهی كهسایهتیولهئێستاداكۆتاییانبهههوڵهكانیانهێناوه،بۆدهچنكهدوورنییه وای بهاڵمچاودێرانئهگهركۆنگرهیكۆمهڵیئیسالمیكێشهی
تێبكهوێت،ئهوبیرۆكهیهسهربگرێت.
رۆژنامهی دهست زانیارییانهی ئهو بهپێیكهسایهتییهكی چهند كهوتوون، دهستوورچهند كۆمهڵو بزووتنهوهو لهناو ئیسالمیحیزبێكی دهیانهوێت بێالیهن، كهسێكی
ئیسالمی"مۆدێرن"،درووستبكهن.لهو ئ��اگ��ادار لهسهرچاوهیهكی دهس��ت��ووردهستكهوتووه، ئهوهی زانیاری رووداوهوهئهندامی گهاڵڵی لهموشیر كهههریهكهرازی م��ح��هم��هدی ك��ۆم��هڵو ك��ۆن��گ��رهی
كه زانایانیكۆمهڵوموسڵیح لهمهكتهبیكۆمهڵی باپیری لهعهلی نزیكه كهسێكیئهندامی ه��هورام��ی ش���وان ئیسالمیوراگهیاندنی ناوهندی دهستلهكاركێشاوهیكۆمهڵ،لهگهڵههریهكهلهمحهمهدبازیانیوجهمال لهبزووتنهوهو خۆشناو س��هرب��ازئهشرهفقارهمانیوچهندكهسێكیدیكهدا،بهنیازبوونحیزبێكیئیسالمیدروستبكهن.زانیاریزیاترلهالپهڕه)5(دابخوێنهرهوه
بیرۆكهیدروستبوونیحیزبێكیئیسالمیشکستیهێنا
بهناوبانگترینهاوینهههواریسلێمانی،پشتگوێدهخرێت
ئهرشیفهكانیبریندارانیچهكیكیمیاییدهگهڕێنرێنهوهبۆكوردستان
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
3 هه واڵ
هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دو ره فعه ت عه بدوڵاڵ و ئاسۆ ئه ڵمانی
له پۆسته كانیاندا ده ستبه كارنه بوونمحهمهدنهجیب
ئیبراهیم لههێرۆ ههریهكه تائێستائهحمهدورهفعهتعهبدوڵاڵوئاسۆئهڵمانیدهستبهكارنهبوون، لهپۆستهكانیاندارهفعهت و ئیبراهیم هێرۆ ك��هدهب��ووع��هب��دوڵ��اڵوهك����وس��هرپ��هرش��ت��ی��اری
مهڵبهندهكانیسلێمانیوكهركوكوئاسۆمهكتهبی بهرپرسی وهك��و ئهڵمانیشچاودێریوپشكنیندهستبهكاربوونایه.
یهكێتی، سێی گونگرهی بهستنی دوایلهوانه درا، گۆڕانكارییهك چهند بڕیاریگۆڕینیچهندبهرپرسێكیمهڵبهندهكانومهڵبهندهكان، سهرپهرشتیاری دانانی
لهالیهنئهندامانیمهكتهبیسیاسییهوه،بهاڵمتائێستائهوگۆڕانكارییانهنهكراون.ئاسۆئهڵمانیئهندامییهدهكیمهكتهبی“ئهنجامنهدانی وتی یهكێتی، سیاسینییه، خهلهلێك هیچ گۆڕانكارییانه ئهونهبوونی بهجێبهجێ پهیوهندی تهنها
بهرنامهكهیهوهههی”.
تایبهتبهدهستوور
بارزانی مهسعود تایبهتی مهكتهبیل��هڕێ��گ��هیل��ق��یب��ی��س��توچ���واریسهفینهوهكاربۆچۆڵكردنیگوندێكیئهو بۆ دهك��ات، رهش س��هری نزیكگوندهكه دانیشتووانی مهبهستهش
ئاگاداردهكهنهوه.م��هك��ت��هب��یت��ای��ب��هت��یم��هس��ع��ودقیرژه گوندی دانیشتووانی بارزانیئهو نزیكی كهبههۆی ئاگاداردهكاتهوهگوندهكهیان رهش��هوه، لهسهری دێیهخانوویان لهشوێنێكیتر چۆڵبكهنودانیشتووانی دروس��ت��دهك��هن، ب��ۆكاره ئهو جێبهجێكردنی گوندهكهش
بهڕاگواستندهزانن.سهرچاوهیهكلهگوندیقیرژهیبناریراگهیاند بهدهستووری سهفین چیایكهههفتهیهكپێشئێستادانیشتووانیئهوگوندهلهالیهنلقیبیستوچواریبانگهێشتكراونو پ��ارت��ی سهفینیچۆڵبكهنو دێیهكهیان داوایانلێكراوهسهرۆكیش مهكتهبی حیسابی لهسهرل��هش��وێ��ن��ێ��ك��ی��ت��رخ���ان���ووی���انبۆ
دروستدهكرێتهوه.ناوی كهنهیویست سهرچاوهیه ئهوباڵوبكرێتهوهوتی“لهوكۆبوونهوهیهدا
ئهو نزیكی كهبههۆی لێكرا، داوام��انباری لهبهر رهش��هوهو لهسهری دێیهگرنگیوباریئهمنیسهریرهش،ئهودێیهكهیان بچن قیرژه دێی مااڵنهیقهراسنجو رێگای سهر بۆ بگوازنهوهناڕازین تائێستا ئێمه بهاڵم ساردكه،بههێزیش ئهگهر گواستنهوهیه، لهوبێت،ئهوههیچدهسهاڵتێكماننییه”.ئ��هوس��هرچ��اوهی��ه،گوندی ب��هوت��هیقیرژهسێتاپێنجكیلۆمهترلهسهریشوێنهی ئ��هو ب��هاڵم دووره، رهشكهبۆیاندهستنیشانكراوه،نزیكهی45
كیلۆمهتردوورتره.دهس��ت��وور زان��ی��اری��ی��هك��ان��ی بهپێیگوندهكه خهڵكی لهوكۆبوونهوهیهداب���هب���هرپ���رس���یل��ق��ی��انوت�����ووه،ئ��هگ��هرگ��ون��دهك��هی��انب��گ��وازن��هوه،دووردهك���هون���هوهوب��ازگ��هدادهن��ێ��نوباخهكانیان، رهزو سهر بچنه ناتواننبهاڵمبهرپرسیلقلهوهاڵمداوتوویهتیئهوقسانهمهكهن،ئهوهزهویههرێمیكوردستانه،ههموویموڵكیسهرۆكه.ئهوكرداره گونده ئهو دانیشتووانیبهڕاگواستندادهنێنوئهوسهرچاوهیهناوچهیه، ئهو تری دێی “لهزۆر وتیههرخانهوادهیهكئهگهرپارتینهبێت،كهخانووهكانیان پێنادرێت رێگهی
نۆژهنبكهنهوه“.
مه كته بی بارزانی كار بۆ چۆڵكردنی گوندێكی
نزیك سه ری ره ش ده كات
ئاوارهجاف
وهزی��ری سهعدوڵاڵ چنار بهبڕیارێكیپ��ێ��ش��وویك����اروب����اریش��هه��ی��دانوشههیدێكی موچهی ئهنفالكراوهكان،بهبێئهوهی دهبڕدرێت، پارتی سهرلقیموچهیه ئهو بڕینی هۆكاری تائێستاگومانی كهسوكارهكهشی ب��زان��رێ��ت.كوڕی ڕهخنهگرتنی بههۆی ئهوهدهكهن
ئهوشههیدهوهبێتلهنووسینهكانیدا.بهژماره وهزاری فهرمانێكی بهپێیكهناو 2009/8/16 لهڕێكهوتی 7087كاروباری پێشووی وهزی��ری واژووی و
سهعد چنار ئهنفالكراوهكان شههیدانوبهراگرتنی ئاماژه لهسهرهو عهبدوڵاڵی)ئهحمهد سهرلق شههیدی موچهیم��ح��هم��هدع��هب��دال��م��ح��هم��د(دهك���ات.لهنووسراوهكهدا هۆكارهكهی بهبێئهوهی
ئاماژهپێبكرێت.شههید خێزانی عهبدولكهریم سنورمانگه 10 “م��اوهی وت بهدهستووریبێ راگ��ی��راوه، ه��اوس��هرهك��هم موچهیهاوسهرهكهم لهكاتێكدا هۆكارێك، هیچكهچی بووه، پارتی سهرلقی شههیدی
موچهكهشیپێرهوانابینن”.ئهو لهماوهی ههرچهنده دهڵێت سنور
لهههوڵدابوون ب��هردهوام مانگهدا، 10موچهی بڕینی ه��ۆك��اری زانینی ب��ۆ
هاوسهرهكهی،بهاڵمبێئهنجامبووه.بههۆی ههیه، ل��هوه “گومانمان وت��یئ����هوهوهم��وچ��هك��هیب��ڕدراب��ێ��تكهلهڕۆژنامهكان كوڕهكهم چهندجارێكوهزی��ر، لهسهر دهینووسی بهگلییهوهئهو ل��هداخ��ی ك��ه ل���هوهی بهگومانین
نووسینانهموچهكهیبڕیبێت”.ئهوخێزانهشههیدهلهدرێژهیقسهكانیدائهم لهماوهی كه بۆئهوهشكرد ئاماژهیمهسعود بینینی ههوڵی مانگهدا، 10
بارزانیانداوه،بهاڵمبێسوودبووه.
چنار سه عدوڵاڵ ساڵێكه موچه ی كه سوكاری شه هیدێکی بڕیوه
زانائهحمهدلهههڵهبجه
س���هرۆك���یك��ۆم��هڵ��هیق��ورب��ان��ی��ان��یئهو تهواوی ئێران رایگهیاند، ههڵهبجهبهبریندارانی كهتایبهته دۆكۆمێنتانهیبۆ دهگهڕێنێتهوه كیمیایی، چهكیكۆمهڵهیقوربانیانیههڵهبجهوبۆئهم
مهبهستهشبڕیارهبهمنزیكانهوهفدێكسهردانیواڵتیئێرانبكات.
كۆمهڵهی سهرۆكی عهبدولقادر لوقمانههڵهبجه كیمیابارانی قوربانیانیوت ب��هدهس��ت��ووری لهلێدوانێكیدابهفهرمی سهردانماندا، “لهدواههمینداوامانلهبهرپرسانیكۆماریئیسالمیئهو گ��ێ��ڕان��هوهی بۆ ك���ردووه، ئێران
كهتایبهته دۆكۆمێنتانهی ئهرشیفوبهبریندارانیچهكیكیمیایی،بۆئهوهیبكهن، ئهرشیفی خۆیان الی ئهوانیشبهرپرسانیئێرانیشبهڵێنیانداوهكهههركیمیاباران سهردهمی دۆكۆمێنتێكی
كهالیانبێت،بیگهڕیننهوهبۆیان”.لهپاش راگهیاند ئهوهشی عهبدولقادروهرگرتنهوهیئهوداتایانه،ههوڵدهدهن
بهبریندارانی تایبهت زانیاری بانكێكیچهكیكیمیاییدروستبكهن.
زۆر تائێستاش “ئ��ێ��م��ه وت���ی ئ���هوئهو لهسهر ت��هواو لهزانیاری ههژارینكارهساتی لهكاتی كه بریندارانهینهخۆشخانهكانی براونهته ههڵهبجهدائهوان بهاڵم ئێران، ئیسالمی كۆماریسهردهمی ئهرشیفی زۆرترین خاوهنی
ههوڵی ه��هرچ��ی بۆیه كیمیابارانن،لهپێناو دهیخهینهگهڕ ههیه خۆمانكهتایبهته زانیارییانهی ئهو گیڕانهوهی
بهبریندارانیچهكیكیمیایی”.وهزارهتیشههیدانیشبهڵینیهاوكاریلهماوهی بڕیاره داوهو كۆمهڵهیه بهوسهردانی مهبهسته ئهو بۆ داهاتوودا
واڵتیئێرانبكهن.
ئه رشیفه كانی بریندارانی چه كی كیمیایی ده گه ڕێنرێنه وه بۆ كوردستان
عهلیبانیشاریلهههولێر
وهزارهتیخوێندنیبااڵوتوێژینهوهیكهئهمساڵ رایدهگهیهنێت زانستیتهنها20ههزارخوێندكارلهزانكۆوبهو وهردهگ��ی��رێ��ن، پهیمانگاكانپهیمانگاكانی زانكۆو بێت پێیهشلهتوانایاندایه تهنها كوردستان،لهخولی كه وهربگرن رێژهیه ئهو
یهكهمدادهرچوون.وهزی���رهی ع��هالدی��ن دالوهر د.خوێندنیبااڵوتوێژینهوهیزانستیفهرمی ماڵپهڕی لهسهر ماوهیهكهباڵوكردووهتهوه ئهوهی وهزارهتكهزانكۆوپهیمانگاكانتهنهاتوانایوهرگرتنیئهوخوێندكارانهیههیه
كهلهخولییهكهمدادهرچوون.وهزارهت���ی ئ��ام��ارهك��ان��ی بهپێیههرێم حكومهتی پ�����هروهردهیلهكۆی گشتییهكان لهئهزموونهبهشی لهههردوو قوتابی 76433وێژهییوزانستیپۆلی12ئامادهیی2010-2009 خوێندنی ساڵی بۆلهكۆرسی قوتابی 22454 تهنها
پێیهش بهو دهرچ��وون، یهكهمدالهتوانایاندایه پهیمانگاكان زانكۆو
تهنهائهورێژهیهوهربگرن.لهلیژنهی نهجمهدین عهزیمهپ��������هروهردهوخ��وێ��ن��دن��یب��ااڵدهڵێت، كوردستان لهپهرلهمانینههێڵێت ح��ك��وم��هت دهب���ێ���تق��وت��اب��ی��انت���ووش���یم��هرگ��ی“لیژنهی وتی ببنهوه، وهرنهگرتنئاگاداری پهرلهمانیش پهروهردهیلهحاڵهتی كردووهتهوه وهزارهت��یگرفته ئهم چونكه ج��ۆرهدا، لهوگهورهكانی لهگرفته بهیهكێكب����واریپ������هروهردهدادهن��رێ��ت
لهكوردستاندا”.ئیسماعیل ت����رهوه، ل��هالی��هك��یراگهیاندنی وتهبێژی بهرزنجیلهلێدوانێكیدا پهروهرده وهزارهتیب����هدهس����ت����ووریراگ���هی���ان���دبۆ دان��اوه بهرنامهمان “بهدهیانگرفتهو ئهو رووب��هڕووب��وون��هوهیه��ی��وادهخ��وازی��نق��وت��اب��ی��انبۆدووباره خۆیان، مافی داواكردنی
سهرشهقامهكاننهگرنهوه“.
زانكۆ و په یمانگاكان ته نها توانای وه رگرتنی ئه و خوێندكارانه ی هه یه
كه له خولی یه كه مدا ده رچوونئاوارهجاف
لهقهزایكهالردووكارمهندیئاسایشیدزینی بهتۆمهتی ب��هپ��ارت��ی، س��هرم��ری��ش��كدهس��ت��گ��ی��ردهك��رێ��ن،ب��هاڵمبهرپرسیئاسایشیپارتیدهڵێتدوایكارهیان ئهو كهئهوان دهركهوت ئهوهی
ئهنجامنهداوه،بۆیهئازادمانكردوون.دوكانێكی راب���ردوودا ش��هوی لهچهندمریشكفرۆشلهقهزایكهالردهبڕدرێتودواتردووكارمهندیئاسایشبهتۆمهتی
بڕینیئهودوكانهدهستگیردهكرێن.
رووداوه ل��هو ئ��اگ��ادار سهرچاوهیهكیش��هوی “لهچهند وت ب��هدهس��ت��ووریدوكانێكی 2:00 لهكاتژمێر راب���ردوودادهدزرێت، مریشكهكانی مریشكفرۆش،بارهگای لهنزیك دوكانهكه لهكاتێكدائاسایشیپارتیبووه،لهدوایدادهركهوتكهدووئاسایشئهوكارهیانئهنجامداوه،هێناوهتهوه ئهوهیان بیانووی دوات��رمریشكهكانیان س��هگ لهترسی ك��هلهخاوهنی داوایان زۆریش ههڵگرتووهودوكانهكهكردووه،كهئهوكارهبپۆشرێت،بهوهۆیهوهخاوهندوكانهكهشسكااڵی
تۆمارنهكردووه“.میرۆمحهمهدبهرپرسیئاسایشیپارتیلهكهالرئهوههواڵهبهناڕاستدهزانێتووتی“ئاسایشئهركیپاراستنیواڵته،ئاسایشانه ئ��هو ب��ك��ات، دزی ن��هكلهدوكانهكه پاراستووه مریشكهكانیانخاوهنی تا ههڵیانگرت دهرچووبوون،
دوكانهكههاتبوو”.ئاسایشهكانمان “ئێمه وت��ی م��ی��رۆدهستگیركرد،بهاڵمدواتربۆماندهركهوتپاراستووه، مریشكهكانیان كهئهوان
ئازادمانكردن”.
دوو ئاسایشی پارتی به تۆمه تی دزینی مریشك ده ستگیرده كرێن
مهعازفهرحان
پ����رۆژهی����هكب���ۆت��ێ��ك��هڵ��ك��ردن��یب��هردهم دهخرێته كۆلێژێك چهندسهرۆكایهتیزانكۆیسلێمانی،بهاڵمتائێستائهوپرۆژهیهنهخراوهتهبواریبهجێبهجێكردنی جێبهجێكردنهوه،كۆلێژهكانی ژم��ارهی پرۆژهیه، ئهوزۆر بهڕێژهیهكی سلێمانی زانكۆی
كهمدهكرێنهوه.
یاریدهدهری عهبدولكهریم فاروق د.بۆ سلێمانی زان��ك��ۆی س��هرۆك��یكاروباریكارگێڕی،ئاماژهبهوهدهداتچهند تێكهڵكردنی بۆ كهپرۆژهیهكبهیهك كردنیان كۆلێژێكو ب��هشوكۆلێژیگهورهلهبهردهمسهرۆكایهتیزانكۆدایه،بهاڵمتائێستانهخراوهته
بواریجێبهجێكردنهوه.“بۆ وت ب��هدهس��ت��ووری ف��اروق د.ئهوهمانهئهوكۆلێژانهبكرێنهكۆلێژیگهورهتر،لهوانهكۆلێژیهونهرویاساو
لهگهڵ ئابووری كارگێڕیو كۆلێژیزانستهمرۆڤایهتییهكاندا كۆلێژیكۆلێژه ه��هروهه��ا تێكهڵدهكرێن،دهرمانسازیو واته پزیشكییهكان،ددانوپزیشكیگشتیتێكهڵدهكرێن،ئهندازیارییهكانیش بهشه ت��هواوی
دهكرێنهكۆلێژێكیگهوره”.د.فاروقدهڵێتتائێستائهوپرۆژهیهجێبهجێكردنهوهو نهخراوهتهبواریبهتاوتوێكردن “پێویستی وت��ی
ههیه”.
بۆ ساڵی نوێی خوێندن، چه ند كۆلێژێك له زانكۆی سلێمانی تێكه ڵده كرێن
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
ههواڵ2
فهرمانخێاڵنی
حكومهت جارێكیتر گهرمیان خهڵكیل��هن��اك��ارای��یئ���ی���دارهیگ��هرم��ی��انئهوهش هۆشیاریی ئاگاداردهكهنهوه،ك��اراك��ردن��ی ب��ڕی��اری گ���هر دهدهنئهوا نهكرێت، جێبهجێ ئیدارهكهیان
خۆپیشانداندهكهن.رێكخراوه فشاری لهژێر 2008 ساڵینێچیرڤان گهرمیاندا، مهدهنییهكانیئیدارهی كاراكردنی بڕیاری بارزانیهێشتا ب��هاڵم ئیمزاكرد، گهرمیانیبڕیارهكهكاریپێنهكراوه،چاالكوانێكیمهدهنیش، كۆمهڵگای رێكخراوهكانیراگرتنی ه��ۆك��اری پ��ارت��ی دهڵ��ێ��ت
بڕیارهكهیه.دابڕاوهكانی ق��هزا بۆ راپهڕین دوایك���هرك���وك،پ��ارێ��زگ��ایك��هرك��وكب��هاڵم پێكهێنرا، ل��هدهرب��هن��دی��خ��انبهعس رژێ��م��ی رووخ���ان���ی دوایهۆیهشهوه ب��هو ههڵوهشێنرایهوه،ئیداری بۆشایی توشی قهزایانه ئهو
بوونهتهوه.لهڕێكخراوهكانی ههریهك لهئێستاداگروپی گهرمیان، پهیامی كۆمهڵهیگهنجانیبوێروگروپیبهگژداچوونهوهیگهندهڵی،لهكهالریناوهندیگهرمیان،یان گهرمیان كهئیدارهی داوادهك��هنكارابكرێت،یانههڵبوهشێنرێتهوه.
ع��هدن��انق��ورب��ان��یئ��هن��دام��یك��ارایك���ۆم���هڵ���هیپ��هی��ام��یگ��هرم��ی��انلهلێدوانێكیدابۆدهستووروتی»ئێمه
ههرسێگروپوكۆمهڵهكهداوادهكهینئیدارهیگهرمیانكارابكرێتوبودجهیبۆدابینبكرێت،وهكپارێزگامامهڵهیئیدارهیگهرمیان یان لهگهڵدابكرێت
ههڵبوهشێننهوه«.قوربانیدهڵێتكهپارتیئیدارهیهكیانئیدارهی لهبهرامبهر دروستكردووه،گهرمیاندا،وتی»پارتیكهزانیانئێمهههڵوێستمانههیهوداوایباشتركردنیئهوانیش دهك��هی��ن، ئ��ی��دارهك��هم��انئ���ی���دارهیس��ۆران��ی��انق��وت��ك��ردهوهگهرمیاندا، ئ��ی��دارهی ل��هب��هرام��ب��هرداوای ساڵه چهند ئێمه نمونه بۆئهوهی پێش كهچی دهكهین، زانكۆگهرمیان زان��ك��ۆی بناغهی ب���هردیكردهوه سۆرانیان زانكۆی دابنرێت،ل��هئ��ی��دارهیس���ۆرانوب��اسل��هوهشئهگینا بهپارێزگا، كهدهیكهن دهكهنلهكاراكردنی كهمتهرخهمیانكرد بۆچی
ئیدارهیگهرمیاندا؟«.ههن كهسێك »چهند وتی قوربانیكه وهزی���ران���دا ئهنجومهنی ل��هن��اوجێبهجێكردنی بۆ ناكهن كارئاسانی
بڕیاریكاراكردنیئیدارهكه«.ئ��هوس��ێك��ۆم��هڵ��هی��هم���اوهیدووههفتهیانمۆڵهتبۆحكومهتداناوه،گهرمیان ئیدارهی كاراكردنی بڕیاریجێبهجێبكات،ئهگهرنا،بڕیاریانداوهكهالرو لهقهزاكانی خۆپیشاندان دوومهبهستهش ئ��هم بۆ بكهن، كفریوهزارهتیناوخۆوبهرپرسانیئیدارهی
گهرمیانیانئاگاداركردووهتهوه.
2008ی ساڵی ب��ڕی��ارهك��هی بهپێیكهسهرۆكی وهزی����ران ئهنجومهنیحكومهتئیمزایكردووه،بڕیاردراوهس��ن��وورهی ل��هو گهرمیان ئ��ی��دارهیپارێزگاكانی وهك دیاریكراوه كهبۆیت���ریه��هرێ��م،م��ام��هڵ��هیل��هگ��هڵ��دابكرێت،لهڕووییاساییوكارگێڕیهوهومهركهزهكهشیشاریكهالردهبێت.
ه��هر وهك ه��هی��ه ب���ۆی ئ��ی��دارهك��هراستهوخۆ نووسراو پارێزگایهكیترئ��اڕاس��ت��هیوهزارهت����هك����انب��ك��اتوههبێت راس��ت��هوخ��ۆی پ��هی��وهن��دیبهوهزارهتیناوخۆوه.بهپێیبڕیارهكهجیادهكرێتهوه ئیدارهكه ب��ودج��هیسلێمانی، پ��ارێ��زگ��ای ل��هب��ودج��هیك��هس��هرپ��هرش��ت��ی��اریئ��ی��دارهك��هبودجهكهی خهرجكردنی سهاڵحیاتی
ههبێتبهپێییاسا.ه����هروهه����اف��هرم��ان��گ��هك��ان��یتهندروستیوپهروهردهوئاسایشوهاتوچۆلهسنووریئهوئیدارهیهدایهكبخرێنهوهكهبهشێوهیهكیكاتی
و بو ا ب��هپ��ارێ��زگ��ایلكێنر
سلێمانیهوه.ئهوكاتبڕیاردرالیژنهیهكدروستبكرێتكه بڕیارهكه ئهو جێبهجێكردنی بۆق��هرهداخ��ی لهمحهمهد لهههریهكهسكرتێریئهنجومهنیوهزیران،دڵشادههرێم وهزی���ری جێگری عوسمانبۆك��اروب��اریدارای��ی،ج��هاللشێخهوهزارهتی دیوانی گشتی بهڕێوهبهریقائیمقامی ئهنوهر عهبدوڵاڵ ناوخۆ،ئهندامی مهدحهت كوردستان كهالر،لیژنهیپارێزگایسلێمانیونوێنهرێكیهێشتا ب��هاڵم سلێمانی، پارێزگاری
بڕیارهكهجێبهجێنهكراوه.جێگری ئ��هن��وهر ع��هب��دوڵ��اڵ ش��ێ��خگهرمیانو ئیدارهی سهرپهرشتیاریبۆ لهلێدوانێكدا لیژنهیه ئهو ئهندامی
وت�����یدهس��ت��وور
»ناتوانرێتگهرمیانبكرێتبهپارێزگا،ماددهی لهسنووری ئێمه لهبهرئهوهی140دای������نوس���هرب��هك��هرك��وك��ی��ن،سهركردایهتیكورددهیانهوێتلهكاتیبهدهنگی ك��هرك��وك��دا ری��ف��ران��دۆم��یههرێم، سهر بخهنهوه كهركوك ئێمهئهوكاتهچارهنووسیئیدارهیگهرمیان
یهكالییدهبێتهوه«.ش��ێ��خع���هب���دوڵ���اڵئ���هن���وهروت��ی»ل��هب��ڕی��ارهك��هدائ����هوهیك��هم��اوهبودجهی مهسهلهی جێبهجێبكرێت،تهنها پ��ارێ��زگ��اك��هی��ه، پ��هرهپ��ێ��دان��یگهڕاونهتهوه تهندروستی پ��هروهردهوئاسایشو گهرمیان، ئیدارهی بۆسهر
هاتوچۆسهربهسلێمانین«.خ��اڵ��ێ��ك��یب��هه��ێ��زیرێ��گ��رت��نلهمهسهلهی گهرمیان، بهپارێزگابوونیئ��هوهت��ا ن��ه ب���هاڵم 140ه، م����ادهیس��هرك��ردای��هت��یك���ورد،ئهوسهر بۆ بگێڕنهوه قهزایانهكهركوك.نهئهوهتائیدارهكه
چاالكبكهن.
ناوی زل و دێی وێران!خهڵكیگهرمیانبهدهستئیدارهیهكیسستهوهگیریانخواردووه
هیواقادر
ههریهكهلهههولێرودهۆكنزیكهیدووبۆ بودجه سلێمانی نیوی ئهوهندهوپڕۆژهیوهرزشیسهرفكراوه،لهكاتێكدابوونی ب��هه��ۆی سلێمانی پ��ارێ��زگ��ایرووبهرو لهڕووی گهرمیانهوه ئیدارهیژم���ارهیدان��ی��ش��ت��ووان��هوهل��هه��هردوو
پارێزگاكهگهورهتره.دڵشادحهمهئاغابهڕێوهبهریوهرزشوبۆ لهلێدوانێكیدا سلێمانی الوان���یئاشكرایدهكاتكهپڕۆژهكانی دهستوور،لهبواری ههرێم حكومهتی )2010(یتێدایهبۆ وهرزشداجیاوازییهكیزۆریپارێزگاكانیههرێم،پارێزگایسلێمانیههولێرو بهپارێزگاكانی ب���هراورد به
دهۆكزۆركهمتره.بهجۆری سهبارهت ئاغا حهمه دڵشادپ���رۆژهك���انوب��ودج��هیپ��ڕۆژهك��ان،
ههولێر ل��هپ��ارێ��زگ��ای ك��ه رایگهیاند)26.380.000.000( ب��هگ��وژم��هیههشتا ملیاروسێسهدو بیستوشهشدروستكردنی پڕۆژهكانی دینار، ملیۆنالوان وهرزشو ن��اوهن��دی )ب��ی��ن��ایمێرگهسوور، )چۆمان، له دانه )5(رهواندز(،دروستكردنیهۆڵیداخراویتایكواندۆو پێشبڕكێی هۆڵی وهرزشی،مهلهوانگهی دروستكردنی ك��ارات��ێوداخراو،دروستكردنیبینایكۆمهڵگایوهرزش������ی،دروس��ت��ك��ردن��یچ��هن��د
یاریگایهكیتارتان(.بهگوژمهی دهۆكیش ل��هپ��ارێ��زگ��ای شهش بیستو )26.910.000.000(دینار، ملیۆن ده ن��ۆس��هدو ملیارو)بینای دروس��ت��ك��ردن��ی پ��ڕۆژهك��ان��یدان��ه، )6( الوان وهرزشو ن��اوهن��دیمانكێش، قهسرۆك، )ش��ی��الدزێ، لهداخراوی هۆڵی دروستكردنی خانكێ(،
تایكواندۆو پێشبڕكێی هۆڵی وهرزشی،مهلهوانگهی دروستكردنی ك��ارات��ی،یانهی بینای دروستكردنی داخ���راو،وهرزشینمونهیی)4(دانه،دروستكردنیچهندیاریگایهكیتارتانودروستكردنیبهاڵم جومناستیك(، پێشبركێی هۆڵیبهگوژمهی تهنها سلێمانی لهپارێزگایملیارو ده )10.700.000.000(پڕۆژهكانی دینار، ملیۆن سهد حهوتگ��هوره )یاریگایهكی دروستكردنیدروستكردنی س���وورداش، لهناحیهیجافایهتی، لهدۆڵی گهوره یاریگایهكیدروستكردنیچهندیاریگایهكیتارتان(.بهوهشدا، ئاماژهی ئاغا حهمه دڵشادنزیكهی سلێمانی ب��ودج��هی��هی ئ��هوههولێرو بودجهكانی سێ لهسهر یهكدهۆكه،لهگهڵئهوهیسلێمانیلهڕوویلهو دهبێت بودجهشهوه دانیشتووانو
دووپارێزگایهیزیاتربهربكهوێت.
هه ولێر و دهۆك چوار ئه وه نده ی سلێمانی پڕۆژه ی وه رزشیان بۆ ده كرێت
بۆپڕۆژهیوهرزشی،ههولێرودهۆك،52ملیار،سلێمانیتهنها10ملیاریبۆدابینكراوه
)فهرمانگهكانی بابهتی بۆ وهاڵمێكگهرمیانگوێیانلهقهرزهكانیحكومهتخ��هوان��دووه(ك��ه)دهش��ت��یئ��هن��وهر(لهژماره38یرۆژیچوارشهممه30-دا )دهستوور( رۆژنامهی ی 2010-6
باڵوكراوهتهوه.پێشدهستپێكردنیباسهكهماندهبێتلهالیهن وهاڵم��ه ئهم كه بڵێین ئ��هوهمیری خانووبهرهی )بهڕێوهبهرایهتیئێمه چونكه ن��ووس��راوه، گهرمیان(لهخۆمانهوهباس ئهنوهر وهكدهشتیپاساوی ناكهینو لهفهرمانگهكانیتر
كهبڵێین ناهێنینهوه ب��ۆ ئ��هوهی��انبهڵكو نین، ق��هرزار فهرمانگانه ئهودهیسهلمێنین ب��هڵ��گ��هوه ب��ه تهنهابڕه هیچ كهبهڕێوهبهرایهتییهكهمانوهك كهههر نییه، ق��هرزار پارهیهكبه ئاوهها ئهنوهریش دهشتی دهب��ووبهڵگهوهئهوبابهتهیباڵوبكردایهتهوه.كه ئ����هوهی س���هر بێینه ب��ا دوات����ربكهین، ئهنوهر لهدهشتی پرسیارێك
كهئهویشئهوهیه:بابهتهكهی باش تۆ ئایا دهشتی كاكبزانیت ت��ا خ��وێ��ن��دووهت��هوه خ���ۆت
لهسهرهتای ئێوه نووسیوه؟ چیتبهنووسراوێكی ئاماژهتان بابهتهكهتاندادارایی دیوانیچاودێریو ژماره22یدا 2009-1-26 كه ك��ردووه سلێمانیكراوه؟ گهرمیان گهنجینهی ئاڕاستهینیوێك ساڵو دهڵێیت تۆ وهك باشهئایا تێپهڕیوه، نووسراوهدا ئهو بهسهربهڕایتۆئهمههمووفهرمانگهیكهتۆناوتبردوونلهماوهیئهوساڵونیوهدا،ن��ووس��راوهی ئ��هو وهاڵم��ی یهكێكیانن���هداوهت���هوهب���هوهیك��هق��هرزهك��ان��ی
بداتهوه.
ههیه، ل���هوه گ��وم��ان��م��ان دوات��ری��شنووسراوهكهی ژم��ارهی تهنها كهئێوهناوی نهك البێت، داراییتان چاودێریقهرزهكانیشیان، بڕی فهرمانگهكانوئێوه كه ق��هرزان��هی ئهو بڕی چونكهپارانهیه بڕه ئهو ههمان نووسیوتانه،تردا گۆڤاری لهههندێك كه دهقاودهقباڵوكراوهتهوهكهپێمانباشنییهناوی
ئهوگۆڤارانهبهێنین.پێش بابهتهكهتو پێش تۆ دهبوایهه��هم��وو س���هردان���ی شتێك ه��هم��ووئایا بتزانیایه بكردایهو فهرمانگهكانت
ل��هم��اوهیئ��همس��اڵون��ی��وهدا،چهندبهڕێوهبهرێتیقهرزهكانیانداوهتهوه.
پاشانههندێكلهوقهرزانهیتۆباستكردووه،قهرزیعهقاروهاوسهرگیرییهو
بهمانگانهدهدرێتهوه.ئهستۆپاكی ئێمه دهڵێین لهكۆتایشداساڵی بۆ ههیه گهرمیانمان گهنجینهیئهم لهگهڵ كههاوپێچ 2009 2008وئهوهی بۆ باڵویدهكهینهوه نووسراوهداكهئێوه بزانن هاوواڵتییان كهههمووبابهتهتان ئ��هو ب��هدواداچ��وون بهبێ
باڵوكردووهتهوه.
به ڕێوه به رایه تی خانووبه ره ی میری گه رمیان: قه رزه كانمان داوه ته وه
حكومه تی هه رێمی كوردستانوه زاره تی داد
ژماره:تدادنووسیسلێمانی/دووهمبهروار:6 / 7 /2010
ئاگاداریوباڵوكردنهوه
تۆماركردنیئامێریكارگهیفڕنی)ئاوپهر(بۆدروستكردنینانیئێرانی/پرۆژهیبچوك
بهگوێرهیداواكاریلهالیهنبهڕێز/عوسمانعلیمحمد/كارێزهوشكلهڕۆژی)6 / 7 / 2010(كهتیایداداوایكردووهئهمئامێرانهیخوارهوه
بهناویهوهبۆتۆماربكهین.جاههركهسپهیوهندیههیهپێیانهوه،بابێتهالمانوبهڵگهنامهیڕهسمیبهێنێتتاماوهی)15(ڕۆژلهباڵوكردنهوهیئهمئاگاداریهوهلهڕۆژنامهداتاوهكوكارهكهڕابگرینوبهپێچهوانهوهئێمهناچارئهبینكهئهوئامێرانهتۆماربكهینبهناویانهوهبهگوێرهییاسایتۆماركردنیئامێرژماره)25(ساڵی)1952(و
بروانامهیتۆماركردنیدهدرێتێ.
دادنووسیسلێمانی/دووهم
ئ���امێ����رهك����ان
1-ئامێریفڕنیدوارئێرانی-كارهباییوگازی-2برنربێژماره. 2-عجان-80كغم-ئێرانی-بێژماره/كارهبایی
3–ئامێریپانكهرهوهیگونك-ئێرانی-بێژمارهكارهبایی
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
5 رووداویههفته
فهرمانچۆمانیومحهمهدعهلی
ب��هرپ��رس��ان��یپ��هك��هك��هرای��دهگ��هی��هن��نلهالیهنسوپای كهالشهیكوژراوهكانیانتاسوپا دهڵێن دهشێوێنرێتو توركیاوهدهبێت، وهاڵمیان ئهوانیش هێرشبكاترایدهگهیهنێتكهكاتی توركیاش سوپای
لهڕیشهدهرهێنانیپهكهكهیه.هێرشی لهمانگێكه زیاتر م��اوهیسوپایتوركیابۆسهرپهكهكهبهردهوامهوبهرپرسانیسوپایتوركیاشرایدهگهیهننك��هه��ێ��رش��هك��ان��ی��انچ��ڕت��ردهك��هن��هوهوبهردهوامدهبنلههێرشهكانیان،پهكهكهش
ئامادهنییهئاگربهستدرێژبكاتهوه.سوپایتوركیا:قۆناغهكهههستیارهس��هرۆك باشبوغ ئیلكهر ژهن���هڕالرۆژێك چهند توركیا، سوپای ئهركانیقۆناغهی كهئهو رایگهیاند لهمهوبهرئۆپهراسیۆنو ل��هڕووی لهبهردهمیاندایه
چاالكییهكانهوهقۆناغێكیههستیاره.لههێزه داواش����ی ژهن���هراڵ���ه ئ��هوئ��هم��ن��ی��ی��هك��ان��یواڵت����هك����هیك���رد،لهئامادهباشیتهواودابنووتی»بهتایبهتلهشارهكانیرۆژئاوایتوركیا،چونكهئهو
شارانهههستیارترن«.ئ����هوف���هرم���ان���دهس��هرب��ازی��ی��ه،شانس خاوهن بهڕێكخراوێكی پهكهكهی»ل��هوك��ات��هی واب���وو پێی وهس��ف��ك��ردورێكخراوه ئ��هو ه��ات��ووه ئ��هوه كهكاتیدێته حاڵهتێك لهڕیشهوهدهربهێنرێت،پێشهوهكهههمووشتهكانلهبهرژهوهندی
پهكهكهدادهشكێتهوه«.پهكهكه:ئاگربهستدرێژناكهینهوه
كۆنسهی ئهندامی دهنیز ئهحمهدلهلێدوانێكیدا كوردستان، جڤاكێن كۆمائاگربهست رایگهیاند دهس��ت��وور، ب��ۆتوركیا س��وپ��ای ت��ا درێ��ژن��اك��هی��ن��هوه
بهردهوامبێتلههێرشهكانی.ئ��هح��م��هددهن��ی��زوت���ی»ب��ڕی��اریتوركیا دهوڵهتی ئهگهر ئهوهیه، ئێمهبۆ ههنگاو نهوهستێنێ، هێرشهكانینههاوێت، كورد كێشه چارهسهركردنیئ��اگ��رب��هس��تدهش��ك��ێ��ن��ی��نوش���هڕی
بهرگریكردنلهخۆماندهكهین«.ك��هئ��هوان باسیلهوهشكرد دهن��ی��زهێرشی بهاڵم وهستاندبوو، چاالكییانتوركیا دهڵێت لهسهربوو، گ��هورهی��انسیاسهتمهدارورۆشنبیرومنداڵیكوردیلهزانكۆ كوردی گهنجی دهستگیردهكرد،دهك��وش��تودهس��ت��ی��اندهخ��س��ت��هناوحهوت تهمهن كچی ك��وردان، ناموسیسااڵنلهالیهننوێنهریئاكهپهودهوڵهتدیموكراتیكی ههڵوێستی دهڕفێنران،
تێكدهشكێنراو بهتوندی ك��ورد گهلیهێرشبهتوندیدهكرایهسهرگهریال،لهوهێرشانهنزیكهی150گهریالشههیدكران،دووبارهدهوڵهتیتوركلهگهڵئهوروپاودژی پیالنگێڕی ئهمریكا ئیسرائیلو
پهكهكهدهبهست.دهكرد هێرشیان »ئ��هوان وتی ئهوبهرگریمان ئێمه بهڵكو ئێمه، ن��هوهككردووه،خۆناشكرێتبهرگریلهخۆمان
نهكهین«.ئاماژهی پهكهكه بهرپرسهی ئ��هوبهوهداكهدهوڵهتیتوركیانایهتهپێشهوهوتی كوردو كێشهی چارهسهركردنی بۆقبووڵناكهنو كورد ناسنامهی »ئ��هوانئ��ام��ادهن��ی��ی��نب��ۆچ���ارهس���هرك���ردن،لهدژی ههیه بێویژدانییهك بهئاشكرایی
ناههقیانه ئهو بۆچی پهكهكه، ك��وردونابینرێن«.
پهكهكه ك�����وژراوی 12 الش���هیشێوێنراوه
ك���وژراوی راب����ردوو12 ه��هف��ت��هیپهكهكه،كهكوڕوكچیتێدابوو،دهكهوێتهدهس��ت��یس��وپ��ایت��ورك��ی��اوهودوات��ر
الشهكانیاندهشێوێنرێت.ئ��هح��م��هددهن��ی��زوت��ی»چ��اوی��انئهو ئهی بڕیون، لوتیان دهرهێناونونامرۆڤییهیبهرامبهربهكورددهكرێت،بۆ
كهسقبووڵیناكات«.خوێنه ئهو راگرتنی داوای بهدهپه
دهكاتكهدهڕژێتهاوسهرۆكی دهمیرتاش سهاڵحهدین)بهدهپه( دیموكراسی ئاشتیو پارتی
ب��ان��گ��هوازیراگ��رت��ن��یش��هڕدهك���اتوپێشبڕكێكردن ك��هڕۆژی رایدهگهیهنێت
لهسهرمهرگوئازارهكاننییه.لهحكومهت رهخ��ن��هی دهم��ی��رت��اشرێگهچاره »باشترین رایگهیاند گرتوپهكهكه چ سوپاو چ ه��هردووال ئهوهیه
ئاگربهسترابگهیهنن«.تهنها رهخنهكان دهڵێت: پهكهكه
دژیئێمهیهدهرهوهی پهیوهندییهكانی بهرپرسیسهرباز »ی��هك وت��ی دهن��ی��ز پهكهكهدهكوژرێتدنیاههڵدهستێ،هێرشلهسهركوردانههیهوچهندینكورددهكوژرێنوالش��هی��اندهش��ێ��وێ��ن��رێ،ك��هسئ��هوهنابینێ،دهوڵهتیتوركههرگیزرهخنهیبهرگریمانكردووه ئێمه لێناگیرێت،هێرشمانلهسهرهوئهگهرهێرشنهبونایهئێمه ئاگربهستی یهكالیهنهی بڕیاری
بهردهوامدهبوو«.كهتورك ب��هوهدا ئاماژهی ههروههاسیاسهتیدژیههمووكوردهوناسنامهوئیرادهیكوردقبووڵناكاتووهكنهتهوه
ناڕوانێتهكورد.شوێنێك »ل��هه��هر وت���ی دهن��ی��زئهو دروستبێت، ك��ورد پێشكهوتنیدوژمنایهتیهی ئهو دهكات، دوژمنایهتیخهباتی كارو لهئهنجامی تورك ئهمڕۆیئێمهنییه،بهڵكوسیاسهتیخۆیهتی،بۆنمونهماددهی140جێبهجێنهكرا،خۆپهكهكهئاستهنگنهبوو،پێویستهئهوهلهخهونی كهركوك كهموسڵو بزانرێت
ئهتاتوركدابوون«.سوپایتوركلهتۆپبارانبهردهوامهباڵویكردووهتهوه ف��ورات ماڵپهڕیكهسوپایتوركیابهشێوهیهكیبهردهواموناوچهی كهچهندین بهوهداوه ئاماژهشیت��ۆپ��ب��ارانك���ردووهك��هدهك��هوێ��ت��هژێر
دهسهاڵتیپهكهكهوه.
كوژراوه كانی په كه كه له الیه ن توركیاوه شێوێنراونبهرپرسێكیپهكهكه:دهوڵهتیتوركلهگهڵئهوروپاوئیسرائیلوئهمریكا،پیالنگێڕیدژیپهكهكهدهبهست
مهعازفهرحان
بیرۆكهیدروستبوونیحیزبێكیئیسالمیئیسالمییهكهیتر، حیزبه لهسێ جیاوازئهو فهشهلدههێنێتو ل��هك��وردس��ت��انكهسایهتیوالیهنانهیئهوههوڵهیاندهدا،بهههوڵهكانیان كۆتاییان لهئێستادادهچن بۆ وای چاودێران بهاڵم هێناوه،كۆمهڵی كۆنگرهی ئهگهر كهدوورنییهئهو تێبكهوێت، كێشهی ئیسالمی
بیرۆكهیهسهربگرێت.دهست زانیارییانهی ئ��هو بهپێیچهند ك��هوت��وون، دهستوور رۆژن��ام��هیك��هس��ای��هت��ی��ی��هك��یئ��ی��س��الم��یل��هن��اوكهسێكی چهند كۆمهڵو ب��زووت��ن��هوهوئیسالمی حیزبێكی دهیانهوێت بێالیهن،
»مۆدێرن«،دروستبكهن.دهس���ت���وورل��هس��هرچ��اوهی��هك��یئهوهی زانیاری رووداوهوه لهو ئاگادارلهموشیر كهههریهكه دهستكهوتووه،كۆمهڵو كۆنگرهی ئهندامی گ��هاڵڵ��یزانایانی لهمهكتهبی رازی محهمهدینزیكه كهسێكی كه موسڵیح كۆمهڵولهعهلیباپیریكۆمهڵیئیسالمیوشواندهستلهكاركێشاوهی ئهندامی ههورامیلهگهڵ كۆمهڵ، راگهیاندنی ن��اوهن��دیسهرباز بازیانیو لهمحهمهد ههریهكهئهشرهف جهمال لهبزووتنهوهو خۆشناودیكهدا، كهسێكی چهند ق��ارهم��ان��یو
حیزبێكی بهنیازبوونئ�����ی�����س�����الم�����ی
دروستبكهن.ئ�������������هوس���هرچ���اوهی���هئ������ام������اژهیب������هوهش������داكهشێخمحهمهدب�����هرزن�����ج�����یكۆمهڵی پێشهوای
پێشتر ئ��ی��س��الم��یل��هگ��هڵئ��هوان��هداب��ووه،ههڵوێستی ئێستا ب���هاڵم
رووننییه.دهست زانیارییانهی ئ��هو بهپێیرۆژنامهیدهستووركهوتووه،دووهۆكاردروستبوونی راگرتنی ه��ۆی بوونهتهئهوانیش ئیسالمییه، حیزبه ئ��هوبهشێكیپهیوهندیبهكۆنگرهیكۆمهڵیئیسالمییهوهههیه،چونكهئهوانهیلهناودهزان��ن، بهمافخوراو خۆیان كۆمهڵدادهك��هن، كۆنگرهیه ئ��هو چ��اوهڕوان��یلهحاڵهتیبێبهشكردنیانرهنگهجارێكیترئهوبیرۆكهیهسهرههڵبداتهوه،بهشهكهیبهپهشیمانبوونهوهی پهیوهندی ت��ریم���ح���هم���هدب���ازی���ان���ی���ی���هوهه��هی��هلهدهستلهكاركێشانهوهكهیلهبزووتنهوهی
ئیسالمی.نایشارێتهوه بازیانی محهمهد د.حیزبێكی دروستبوونی كهبیرۆكهی
ئیسالمینوێ،رهنگهلهبۆچوونیزۆرێكلهخهڵكانیئیسالمیدابووبێت.
ئهووتی»ئهوبیرۆكهیهبۆئهوهیهحیزبه سێ لهناو كهموكورتییهی ئهوئیسالمییهكهداههیه،پڕبكرێتهوه،بهاڵمباشتره چاكسازی ئێمه بهبۆچوونی
لهوهیكهحیزبیترزیادبكرێت«.ب������ازی������ان������یل�������هب�������ارهیدهس��ت��ل��هك��ارك��ێ��ش��ان��هوهك��هیوت��یداوایانكردكهمن بزووتنهوه »كادیرانینهمتوانی منیش بۆیه لهخزمهتیاندابم،
داواكاكهیانرهتبكهمهوه«.ئیسالمی س��ی��اس��ی چ��اودێ��رێ��ك��یئاشكرابكرێت، ن���اوی كهنهیویستبازیانی محهمهد ئ��هگ��هر رای��گ��هی��ان��دحیزبه ئهوا لهكاربكێشایهتهوه، دهستیئیسالمییهكهلهمماوهیهدادروستدهبوو،وتیشی»ههرچهندهئێستاشئهگهرێكی
ئیسالمی كهحیزبێكی ه��هی��ه، زۆركۆمهڵو بارودۆخی چونكه دروستببێت،
بزووتنهوهزۆرباشنییه«.محهمهدبازیانیجهختلهوهدهكاتهوهلهناو ف��هرم��ان��هك��ان ئ���هركو ئ��هگ��هرئاساییه نهبن، جێبهجێ بزووتنهوهدائهواندا ل���هدهرهوهی كهبچێتهدهرهوهوك��ارب��ك��هی��تووت���ی»ل�������هدهرهوهینازانرێتكه بزووتنهوهشبمهیچبهدوورلهداهاتووداكاریسیاسیبكهم،ئهگهرلهناویدا ئێستا ئیسالمییهی الیهنه ئهمكاردهكهم،نهتوانێتئهركوفهرمانهكانئهو ل���هدهرهوهی ئ��هوا جێبهجێبكات،
ئیشبكهم«.لهحیزبێك ئاساییه دهڵێت بازیانیبچێتهدهرهوهكهتموحتتێدابهدینهیهتوكاربکهیتو ت���ردا الیهنێكی ل��هگ��هڵالیهنی سیاسیو لهكاری »ئ��هوه وتی
ئیسالمیشهوهدروسته«.شوانههورامی،كهماوهیهكلهمهوبهربهپێی هێنا، ئیسالمی لهكۆمهڵی وازیئهو لهگهڵ دهس��ت��وور، زانیارییهكانیكهبیرۆكهی كهسایهتیانهدایه سیاسیو
حیزبێكیتریانگهالڵهكردووه.ه���هورام���یب���هدهس���ت���ووریوتراست ئیسالمی حیزبێكی دروستبوونیوازهێنانم نییه م���هرج ب���هاڵم نییه،ه��ۆی ببێته ئیسالمی ل��هك��ۆم��هڵ��ی
دووركهوتنهوهملهكاریسیاسی«.لهیهكێك ب���ااڵ س��هرچ��اوهی��هك��یلهحیزبهئیسالمییهكان،وتی»ئهوانهیكهكۆنگرهی ب��ڕی��اری��ان��دا ك��ۆم��هڵ ن��اوئهمجارهیكۆمهڵدواوێستگهیانبێت،ئهگهرهاتووگۆڕانكارییهكانیناوكۆنگرهههڵوێست ئ��هوا نهبێت، ئ��هوان بهدڵی
وهردهگرن«.
بیرۆكه ی دروستبوونی حیزبێكی ئیسالمی شکستیهێناپهشیمانبوونهوهیمحهمهدبازیانیلهدهستلهكاركێشانهوهكهی،هۆكارێكیفهشهلهێنانیئهوحیزبهبوو
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
رووداویههفته4
فهرمانخێاڵنی
سیاسییهكانی زیندانییه قهرهبووكردنهوهیشهڕێناوخۆلهڕێگهیحیزبهوه،نیگهرانیلێكهوتووهتهوه، زیندانیانهی لهو بهشێكگومانیئهوهشدهكرێتسهدانكهسبهبێ
بهڵگهبكرێنهزیندانیسیاسی.زیندانییه ك��ۆم��ك��اری پ���ار س��اڵ��یلهنووسراوێكدا كوردستان سیاسییهكانیسیاسیهكانی زیندانییه قهرهبووی داوایكرد. پارتی لهیهكێتیو ناوخۆ ش��هڕیكۆكردنهوهی سهرقاڵی تائێستا ئهوانیشسیاسییهكانی زیندانییه لهسهر زانیارینشهڕیناوخۆلهڕێگهیناوهندهحیزبییهكانیخۆیانهوه،بهمهبهستیقهرهبووكردنهوهیان.2009دا ههشتی لهمانگی یهكێتیدهستهیداكۆكیكردنلهزیندانیانیسیاسیههر كهبۆ دروستكردووه، ناوخۆ ش��هڕیكارگێڕێكی خۆی دهسهاڵتی ژێر قهزایهكیدهستهكهش سهرۆكی دی��اری��ك��ردووه، بۆ
عهبدوڵاڵیحاجیسهعیده.پارتیشلهڕێگهیئۆرگانهحیزبییهكانیبهكۆكردنهوهی دهستیكردووه خۆیهوه،الی بوون سیاسی زیندانی ئهوكهسانهی
یهكێتی.لهناو ئێستا زیندانیانه لهو بهشێككهئهو داوادهك��هن گۆڕاندان، بزووتنهوهیحكومهتهوه لهڕێگهی قهرهبووكردنهوهیهبكرێت،نهكلهڕێگهیناوهندهحیزبییهكانی
یهكێتیوپارتییهوه.لهزیندانییه یهكێكه عهزیز سابیرسیاسییهكانیپارتیلهكاتیشهڕیناوخۆ،لهناو ئێستا ك��راوه، زیندانی یهكێتی الیدهڵێت ك��اردهك��ات، گۆڕاندا بزووتنهوهیئهو8مانگلهساڵی1995زیندانیكراوه،زانیاری ههواڵگری دهزگ���ای لهزیندانیسلێمانی، سهالمی لهمهعهسكهر یهكێتیدوات���رب��هواس��ی��ت��هیك��ۆس��رهترهس��وڵ
ئازادكراوه.سابیرباسلهوهدهكاتكاتێكلیژنهكانیخاچیسوورسهردانیزیندانهكهیكردووه،دهیانگواستنهوه چاوبهستدهكردو ئهوانیان
بۆشوێنێكیترتالیژنهكهنهیانبینن. 1996/1/7 ل��ه جارێكیتر سابیرلیژنهی ئهوهی دوای دهستگیردهكرێتهوه، 1996/2/8 له دهیبینن، س��ور خاچینووسراوی »ئێستاش وتی ئازاددهكرێت.
خاچیسوورینێودهوڵهتیمههیه«.
قهرهبووكردنهوهی داوادهك��ات سابیرپارتیو لهڕێگهی سیاسییهكان زیندانهبهو حكومهت بهڵكو نهبێ�ت، یهكێتیهوهشێوهیهك »بههیچ وتی ههستێت، كارهحیزبییهكانی ناوهنده بڕۆینه ئامادهنیم،ی��هك��ێ��ت��یوپ��ارت��ی��ی��هوهب��هم��هب��هس��ت��ی
قهرهبووكردنهوهمانمامهڵهبكهین«.سابیرگومانیئهوهشیههیه،یهكێتیوبكهنه كهس دهیان مهبهستیتر بۆ پارتیلهدهربهندیخاندا دهڵێت سیاسی، زیندانیلهكاتی ههبووه سیاسی زیندانی 5 پارتیس��هدان ئێستا ك��هچ��ی ن��اوخ��ۆ، ش���هڕی»خهڵكیان وتی پڕكردووهتهوه. فۆرمیانناوخۆ، شهڕی سیاسی زیندانی كردووهتهكه2كاتژمێرلهئاسایشهوهبانگكراوه،یانبهههمان یهكێتیش سنورداشكراوهتهوه،
شێوه«.س��اب��ی��ردهڵ��ێ��ت»م��هت��رس��یئ��همداوایهكی كهئهگهر لهوهدایه شێواندنهشئهوكات تۆماربكهین، نێودهوڵهتی یاساییكهیسی لهبهرئهوهی نابهینهوه، كهیسهكهئهوكهسانهشكهزیندانیسیاسینهبوونودهبرێته س��ی��اس��ی، ب��هزی��ن��دان��ی ك���راونكهیسهكه ئ��هوك��ات دادگ��ای��ی��هك��هوه، ن��او
دهشێوێنێتودادگارهتیدهكاتهوهكهزیندانین��اوخ��ۆدا، ل��هش��هڕی ههبووبێت سیاسیزیندانی دراوینو ئازار ههبووهو لهكاتێكدا
كراوین«.لیژنهی ئهندامی عیزهدین پهیمانكوردستان، لهپهرلهمانی م��رۆڤ مافیئهو حیزبهوه لهڕێگهی نابێت دهڵ��ێ��تشهڕی سیاسی زیندانیانی بۆ مامهاڵنهناوخۆپڕبكرێنهوه،بهڵكودهبێتلهڕێگهیكۆمكاریزیندانییهسیاسییهكانیههرێمهوه
ئهوئیشوكارانهبهڕێبخرێن.بۆ بهدواداچوون »ئێمه وتی پهیمانئهومهسهلهیهدهكهین،چارهسهرێكبۆئهوزیندانییهسیاسییانهیخۆماندهدۆزینهوهبههۆی ن��اوخ��ۆدا ل��هش��هڕی كهپێشتروزیندانی یهكتری لهالی پارتیهوه یهكێتیو
كراونوئهشكهنجهدراون«.ناوچهی بهرپرسی بێستون حاكم لهلێدوانێكیدادهڵێت پارتی، دهربهندیخانیفۆرمیان 100 كهركوك لهكهالرو تائێستالهشهڕی پارتی سیاسی زیندانیانی بۆبوون، دهربهندیخان كهدانیشتووی ناوخۆ،
پڕكردووهتهوه.»فۆرمهكانمان وتی بێستون حاكم
شتێكی هیچ ئێستا تهسلیمكردووهتهوه،هێشتا مهسهلهیهو ئهو لهسهر نییه نوێبۆ ن��هن��راوه ج��ی��دی ههنگاوێكی هیچ
قهرهبووكردنهوهیان«.كارگێری ع��هزی��ز ح��اج��ی ع��هب��دول��یدهستهیداكۆكیكردنلهزیندانیانیسیاسیدهربهندیخان، تهنها دهڵێت ناوخۆ، شهڕیتائێستا130فۆرمیبۆزیندانیانیسیاسیب��وون، بهیهكێتی كهسهر ناوخۆ ش��هڕی
پڕكردووهتهوه.»بهپێی وتی عهزیز حاجی عهبدولیبهئێمهیان ك��ه زان��ی��اری��هك��ان رێنماییوفۆرمهكهدا پڕكردنهوهی لهشێوازی داوه،دواتر نازانم ئیتر بهاڵم ههڵهماننهكردووه،شهڕی سیاسی زیندانی بكرێته خهڵكێكناوخۆكه3مانگكهمترزیندانیكرابێت،
ئهوهیاننازانم«.ب��هڕێ��وهب��هری رهس���وڵ م��ام ئهحمهدههرێم، سیاسییهكانی زیندانییه كاروباریلهسهرۆكی داوایان پارتی یهكێتیو دهڵێتح��ك��وم��هتك����ردووه،ك��هح��ك��وم��هتئهوقهرهبووكردنهوهیهبكات،ئهویشرهزامهندیدهرب��ڕی��وه،وت��ی»رهن��گ��هق��هرهب��ووی��ان
بكهنهوه«.
كێشهكانیشهڕیناوخۆنابڕێنهوهزیندانییهسیاسییهكانیشهڕیناوخۆ،لهڕێگهیحیزبهوهقهرهبوودهكرێنهوه
داوادهكرێتكۆمهڵگاینێودهوڵهتیدژیئێرانهانبدرێت »لهسهربهكارهێنانیچهكیقهدهغهكراو،دهبێتسكااڵلهدژیكۆماریئیسالمیتۆماربكرێت«
هیواسهلیمی
رێكخراوهكانی میدیاكانو داوادهك��رێ��تفشار زی��ات��ر م���هدهن���ی، ك��ۆم��هڵ��گ��ایئێران، ئیسالمی كۆماری تا دروستبكهنكه رابگرێت، تۆپبارانهكان ناچاربكرێتبههۆیهوهزیانیگیانیومادیبهههرێمی
كوردستانگهیشتووه.ب��واری چ��االك��وان��ی ش��ێ��رزداحسێندهستوور بۆ لهلێداوانێكدا ژێنگهپارێزیدهڵێتراگهیاندنیكوردیپێویستهقسهیزانستیانهتر وردترو بابهتیانهتر، زۆرتر،ئهم چونكه بكات، تۆپبارانه ئهم لهسهرك��هدژی بابهتانهی ل��هو یهكێكه بابهتهیاسایه،دژیمافیمرۆڤودژیجهستهی
مرۆڤه.«پهیوهندیدار لهههواڵهكانی لهبهشێكبهزیانهكانیتۆپبارانهكانیكۆماریئیسالمیئێرانبۆسهرخهڵكیناوچهسنووریهكان،خراوهتهڕوو. زیانانه ئهم الیهنی چهندینتۆپبارانهكانی لهئهنجامی نمونه، بۆسنوورییهكانی لهناوچه ئێران حكومهتیدهڤهریباڵهكایهتیوپشدهرلهیهكساڵیرابردوودا،زیاترله500پوورهههنگیئهوناوچانهبهماددهكیمیاوییهكانوپاشماوهیژههریتۆپبارانهكانلهناوچوون.ههروههابناری ناوچهكانی كشتوكاڵی كهرتیخهریكه بارودۆخه، ئهم بههۆی قهندیل
پهكیدهكهوێ.جێگهی ههواڵێكی لهالیهكیترهوه لهم ب��اڵوك��راوهت��هوه، لهمبارهوه سهرنج
شارهدێی كهبهڕێوهبهری هاتووه ههواڵهداوهرتێلهلێدوانێكدابۆئاژانسیپهیامنێر،پزشكییهكان پشكنییه لهئهنجامی باسیناوبراو دهك��او ناوچهكه خهڵكی لهسهر 45 كه راگهیاندووه ههواڵنێرییهی بهملهوانه جهستهییهكانو ئ��ازاره حاڵهتینووسانیدهنگ،خورانیچاولهالیئهوانتۆماركراوه.ئهمهشبۆچهشنیمادهكانیدهگهڕێتهوهو لهبۆمبهكان بهكارهاتووجیهانییهكان، رێككهوتنه ههموو بهپێی
ئهمبابهتهتاوانیدژیمرۆڤایهتییه.پسپۆڕو مهتین هیدایهتووڵاڵ دكتۆریاساناسیناسراویئێرانی،لهلێدوانێكدابۆئهو ئهگهر ئهو بهبڕوای دهڵێت دهستوورحاڵهتانهراستبێوبابهتیلهوشێوهبوونیرێكخراوهكانیكۆمهڵگای پێویسته ههبێ،
ههروهها كوردستاندا، لهههرێمی مهدهنیعێراق كوردستانو ههرێمی حكومهتیلهناوهنده ئیسالمی لهدژیكۆماری سكااڵجیهانییهكانبهرزبكهنهوه،وتی»بێگوماندهدرێتهوه. مهسهله بهم شیاو وهاڵم��یجۆره ئهم بهكارهێنانی كه لهبهرئهوهیقهدهغهكراوهو رهها بهشێوهیهكی چهكانهئهم بهكارهێنهرانی ب��ۆ ق��ورس س��زای
چهكانهدهستنیشانكراوه.«زیانهكانی دهڵێت حسێن شێرزاد»لهالیهنی وت��ی بێشومارن، تۆپباراندهروونی،خهڵكیئێمهلهسهرسنوورهكانوبگرهناوهوهیكوردستانیش،لهحاڵهتێكیلهحاڵهتێكی تاقهتیو ب��ێ ش��پ��رزهی��ی،تۆپبارانكردن چونكه ن��ائ��اس��ای��دای��ه،ئاگر بارینی واته بۆمب، بارینی بهمانای
جهستهی مرۆڤهكانو جهستهی بۆسهرالیهنی دووهم الی��هن��ی خاكهكهیهتی.ههیه جهستهمان دوو ئێمه جهستهییه،كهلێرهتووشیزیانیگهورههاتووه،یهكهمجهستهی دووهم مرۆڤهكانو جهستهیخاكهكهی جهستهی بۆ خاكهكهمانه.بووه، زۆر سووتانێكی كهتووشی ئێمهژیانه بڵێین یاخود ژینگهیهك ئهمهشزۆرتردهبێت. لێره لێرهسووتاوهومردنواتهسووتاندنمانایئهوهیهئێمهتووشیحاڵهتێكبووینبۆدروستكردنیرێژهیهك،لهمردن. زیاتر بڵێین یاخود پانتاییهككهدروستدهبێت، پیسهی ژینگه ئ��همبهژینگهی زهرهر ئێمه، بهئابووری زهرهرئێمهش بهجوانی زهرهر تهنانهت ئێمهو
دهگهیهنێت.«
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
7
مه عازو محه مه د له سلێمانی
بازرگانه كان ده وڵه مه ندو كه سایه تییه قوتابخانه و م��زگ��ه وت و به دروستكردنی بنكه ی ته ندروستی ، خێرو چاكه به رامبه ر هه ندێكیشیان ده كه ن، حكومه ت خه ڵك و
ته واوی موڵكه كانیان ده ده نه حكومه ت.ده ستوور به دواداچوونێكی به پێی ب��ۆ ئ��ه و م��وڵ��ك و خ��ان��وان��ه ی ل��ه الی��ه ن هاوواڵتیانه وه به خشراون، به وه زاره ته كانی وه زاره تی ئیسالمی و كاروباری ئه وقاف و ته ندروستی ، وه زاره ت����ی پ�����ه روه رده و خۆیان ئه ركی له سه ر كه ئه وكه سانه ی قوتابخانه و مزگه وت و بنكه ی ته ندروستیان وه زاره تی ده رده كه وێت دروستكردووه ، ئه وقاف زۆرترین و په روه رده و ته ندروستی ك��ه م��ت��ری��ن ه���اوك���اری ك����راون ل��ه الی��ه ن
هاوواڵتیانه وه . په روه رده و وه زاره ته كانی به رپرسانی پێویستیان ده ڵ���ێ���ن، ت��ه ن��دروس��ت��ی پێشكه شكردنی بۆ هه یه زیاتر به بینای ب��ه خ��ه ڵ��ك، پێویست خ��زم��ه ت��گ��وزاری هه مووی ناتوانێت حكومه ت له به رئه وه ی دابینبكات، بۆیه ده ڵێن بازرگانه كان وه ك
پێویست هاوكاریان نه كردوون.ئه و بازرگانانه ی كه قوتابخانه و بنكه ی به په نجه ی دروستكردووه ، ته ندروستیان ده س��ت ده ژم��ێ��ردرێ��ن، ب��ه اڵم ب��ه ده ی��ان حیزبه كانه وه له الیه ن حكومه تیش بینای
داگیركراوه .ده ستوور به دواداچوونه كه ی به پێی له ماوه ی 18 مانگدا له 2009 بۆ 2010 پانزه مزگه وتیان له سه ر حیسابی خۆیان كه س ب��ۆ ئ��ه وق��اف ك���ردووه ت���ه وه ، پ���ه روه رده ته ندروسیش وه زاره تی قوتابخانه و شه ش هه گبه كه یان به تاڵه له م هاوكاریكردنانه دا.
پێشانگای خاوه نی ماوه تی حسێن له سلێمانی ، ج��وت��ی��ار ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ی پرسه ی هۆڵێكی مزگه وتێك و تائێستا »مزگه وتێكم ده ڵێت دروس��ت��ك��ردووه ، ئه وێ خه ڵكی دروستكردووه ، له قه ره داغ پێی پێویستیان ن��ه ب��وو، مزگه وتیان پرسه م هۆڵێكی له ماوه ت هه روه ها بوو، له كاتی م��اوه ت خه ڵكی دروستكردووه ، منیش نه بوو، شوێنێكیان هیچ پرسه دا له به رخاتری خودا ئه و هۆڵی پرسه یه م بۆ
دروستكردن«.له ده وڵه مه نده كان داواك��اره ماوه تی ده ڵێت ب��ك��ه ن، ه��اوواڵت��ی��ان ه��اوك��اری »به ڕاستی شوێنی زۆر هه یه كه پێویستیان به مزگه وت و قوتابخانه و بنكه ی ته ندروستی هه یه ، به تایبه ت گونده كان، كارێكی چاكه
بۆ هه ردوو دونیا«.له توانامدا وتی »هه رچییه ك ماوه تی واڵته كه مدا خزمه تكردنی له پێناو بێت
ئاماده م بیكه م«.هه ندێك كه سایه تی هه ن له كوردستاندا به و جۆره كارانه هه ڵده ستن و ماڵی خۆیان هه ندێكیش ب��ه وه زاره ت��ه ك��ان، ده به خشن
وه س��ی��ه ت��ده ك��ه ن ك����ه دوای م��ردن��ی��ان، موڵكه كانیان ببه خشرێت به وه زاره تێك بۆ
ئه وه ی بكرێت به پرۆژه ی خزمه تگوزاری .به پێی زانیارییه كانی ده ستوور جه اللی چاودێری دی��وان��ی س��ه رۆك��ی ئاغا س��ام پله ی وه زیری هه یه ، دارایی سلێمانی كه دارایی وه زاره ت��ی كه بریكاری كاته ی ئه و سلێمانی ، له ئیداره ی ب��ووه ئ��اب��وری و به خشیوه ل��ه س��ه رچ��ن��ار خ��ان��وی��ه ك��ی كه نرخه كه ی ته ندروستی ، ب��ه وه زاره ت��ی حه وت سه دو په نجا »750« هه زار دۆالر وه زاره ت��ی له سه ر 2001 له ساڵی ب��ووه ،
ته ندروستی تۆماریكردووه .به خشیوه زه وییه كی پارچه هه روه ها
فرۆشراوه كه دارایی ، به دیوانی چاودێری له بانقدا پاره كه ی دۆالر، به »60«هه زار داده نرێت و سوودی ئه و بڕه پاره یه سااڵنه ده درێ��ت ده ستخۆشانه پ��اداش��ت و وه ك كه كاره كانیان دیوان فه رمانبه ری به سێ سێ له گه ڵ به ڕێوه ده به ن، به ڕێكوپێكی
خانمی چاالکی ناودیوان .نازانێت به باشی ئاغا سام جه اللی ك��اره ك��ان��ی ئ���ه و ل��ه ڕاگ��ه ی��ان��دن��ه ك��ان��دا »رازی وت به ده ستووری باڵوبكرێنه وه ، كاتی باڵوبكرێنه وه ، له ڕاگه یاندندا نه بووم حكومه ت كه سه رۆكی به رهه م د. خۆی یادگار د. له گه ڵ بوو، ئیداره ی سلێمانی
ره وف كه وه زیری ته ندروستی بوو، پێیانوتم تۆ خانوانه ی ئه م له ڕاگه یاندنه كاندا با
باڵوبكرێنه وه ، به اڵم من ئاماده نه بووم«.وتیشی »ته نها ئاغا س��ام جه اللی كه هه یه زه وییه م پارچه خانوه و ئه و به خشیومه، له هیچ شوێنێكی تر یه ك شت
نییه كه به ناوی منه وه بێت«.خێرو پێیوایه ئاغا سام جه اللی به خشین، ده بێت هه موو كه س له خۆیه وه فێربێت نه ك له خه ڵكی تره وه ، سام ئاغا فێری له كه سه وه وت »من به ده ستووری ببه خشم خ��ۆم كه ماڵی ن��ه ب��ووم ئ��ه وه هه ركه سێك فێربێت، له منه وه تاخه ڵك پێویست ببه خشێت، ماڵی ده ی��ه وێ��ت
ده بێت بكات، چاوله خه ڵكیتر ناكات خۆی ئه وهه سته ی الدروستبێت كه خه ڵكی
پێویستیان به یارمه تی ئه وه «.به هۆی ئه وه ی زۆرینه ی دانیشتووانی هاوواڵتیان بۆیه موسڵمانن، كوردستان به پێی دروس��ت��ده ك��ه ن. م��زگ��ه وت زیاتر له ماوه ی ئه وقاف موڵكه كانی ئامارێكی له 2009 بۆ 2010 پانزه كه س 18 مانگدا بۆ مزگه وتیان خۆیان حسابی له سه ر
ئه وقاف كردووه ته وه .به ڕێوه به ری موڵكه كانی ناجیح شێخ به وه قفی سه باره ت سلێمانی ئه وقافی ده ڵێت ده ستوور بۆ له لێدوانێكدا كه سی
كه وه قف )به خشینی موڵك( له سه رچاوه له سااڵنی له خێر، جۆرێكه ئاینییه كه یه وه سه ده ی رابردوودا تا په نجاكانیش، وه قف به شێوه یه كی زۆر هه بووه ، به اڵم له وكاته وه وه زاره ت و بووه ته له دیوانه وه كه ئه وقاف تری پێداویستییه كانی مامۆستاو پاره ی به ره وه ورده ورده دابینكرده وه ، ئه وقافی
كه مبوونه وه روویشتووه .حكومه ت »ئێستا وتی ناجیح شێخ مزگه وت خه ڵكیش دابینده كات و زه وی چه ندین ئه وقاف ئێستا بۆیه ده كاته وه ، كه سااڵنه هه یه گ��ه وره ی وه قفی موڵكی ده ستده خات، ئه وقاف بۆ زۆر داهاتێكی ئه و داهاته ش ناچێته خه زێنه ی ده وڵه ته وه ،
به ڵكو ئه و پاره یه كۆده كرێته وه و له پرۆژه ی خێریدا سه رفده كرێت«.
بیناسازی به ڕێوه به ری عه زیز فه تاح سلێمانی ، په روه رده ی له به ڕێوه به رایه تی كه به خشین هاوواڵتیانه ی ئ��ه و ده ڵێت )ت��ه ب��ه ڕوع( ده ك��ه ن بۆ پ���ه روه رده زۆر كه من، ته نها چه ند حاڵه تێكی له و شێوه یه زه نگه نه عه شره تی له چه مچه ماڵ هه یه ، هه مه وه ندی ئاغای كه ریم بنه ماڵه ی قوتابخانه یه كی شه ش پۆلی دروستكردووه ، قوتابخانه یه كی كه سێك له سلێمانیش هه روه ها دروس��ت��ك��ردووه ، پۆلی ش��ه ش ل��ه گ��ه ڕه ك��ی عه لیش ح��اج��ی ج��ه م��ال��ی پۆلی شه ش قوتابخانه یه كی شه كره كه دروس��ت��ك��ردووه ، ف��ری��ای ك��وڕی حاجی محه مه دی بامۆكی قوتابخانه ی زه رگه ته ی ن���ۆژه ن���ك���ردووه ت���ه وه ، ل��ه ه��ه ڵ��ه ب��ج��ه ی نۆژه نكردنه وه یه كیان چه ند شه هیدیش قوتابخانه یه كیان له بامۆكیش ك��ردووه ،
دروستكردووه .پێیانوایه پ����ه روه رده به رپرسانی له مزگه وت قوتابخانه دروس��ت��ك��ردن��ی ئێستا ئ���ه وه ی ب��ه ه��ۆی پێویستتره ، زانستی ئاستی پۆله كان، قه ره باڵغی بۆ زیانی داب��ه زان��دووه و قوتابخانه كانی
داهاتووی واڵت هه یه .فه تاح عه زیز ده ڵێت »تێناگه م خه ڵك بۆ حه زده كات مزگه وت بكاته وه ، به اڵم بیر له وه ناكاته وه قوتابخانه یه ك دروستبكات، كه ئه ویش شوێنێكی پیرۆزه ، پێویسته بۆ
پێشكه وتنی واڵت«.له ساڵی ته ندروستی وه زاره تی به اڵم بۆ ته ندروستی بنكه یه كی هیچ رابردوودا دروستنه كراوه ، هه روه ها هیچ كه سێكیش ئه و له سه ر نه كردووه وه قف موڵكه كانی
وه زاره ته . له به شی الی��ه ق حاجی عه بدوڵاڵی ده ڵێت سلێمانی ته ندروستی یاسای موڵكی به ڕه سمی هێشتا كه سێك هیچ ئه وا »هه شبێت، وتی نه كردووه ، وه قف نه خراوه ته هێشتا وه سیه تنامه یه و ته نها زۆرجار بۆیه به ڕه سمی، وه زاره ت سه ر ئه گه ر كه سێك بیه وێت موڵكه كانی خۆی ببه خشێت به وه زاره تێك یان هه رالیه نێك، بڕواته ب��دات و عه ریزه یه ك ده بێت ئ��ه وا ئ��ه وه ی بۆ شوێنه ئ��ه و یاسایی به شی
موڵكه كانی وه قف بكات«.
خێری بازرگانه كان، تینویه تی حكومه ت ناشكێنێتهاوواڵتیانبهدروستكردنیمزگهوتونهخۆشخانهوقوتابخانههاوكارییحكومهتدهكهن
محه مه د حه مه نه جیب
ئه و رۆژه ی خێزانه كه ی شه یدا شه ریعه تی كوردستان و بێنه له ئێرانه وه بڕیاریاندا ئه حمه دئاوا هاوینه هه واری س��ه ردان��ی خۆشه كان ل��ه رۆژه بوو یه كێك بكه ن، ناوبانگی چونكه شه ریعه تی، شه یدا بۆ بیستبوو، زۆر هاوینه هه واره یان ئ��ه و به اڵم هه ر كه ده گه نه ئه حمه دئاوا، شه یدا
له هاتنه كه ی په شیمانده بێته وه .شه یدا شه ریعه تی، ته مه ن 34 ساڵه و له به ردابوو، ره ش��ی بلوزێكی ته نوره و ناوچاوانیدا ل��ه ن��ی��وه ی له چكه كه شی ئه م »ئاواته خوازبووم وتی به ستبوو، باسی زۆر چونكه ببینم، هاوینه هه واره خۆزگه ب��ه اڵم ك��ردب��ووم، بۆ ئێره یان
نه هاتمایه «.رێگاوبانه كه ی »ئێره وتی شه یدا زۆرناخۆشه و جێگه ی مه ترسیشه ، شوێنی
حه وانه وه شی بۆ گه شتیاران لێنییه«.له خۆشترین یه كێك به ناوبانگترین و سلێمانی، پارێزگای هاوینه هه واره كانی بێ گه شتیارانه وه ب��ه الی له ئێستادا خ��زم��ه ت��گ��وزاری��ت��ری��ن ه��اوی��ن��ه ه��ه واری ئ��ه و ن��اوچ��ه ی��ه ی��ه ، ه��اوی��ن��ه ه��ه واره ك��ه
ح��ه وان��ه وه ، شوێنی له نه بوونی جگه ناخۆشی و قیرتاونه كراو رێگاوبانێكی به پێی خزمه تگوزارییه كه شی هه یه و
پێویست نییه .سااڵنه ئه حمه دئاوا ها وینه هه واری ده ره كی ناوخۆی و زۆری گه شتیارێكی ل����ه رووی ب����ه اڵم ت���ێ���ده ك���ه ن، رووی چه ندین ب��ه ده س��ت خزمه تگوزارییه وه كێشه ی وه كو نه بوونی رێگاوبان و شوێنی حه وانه وه و پاك و خاوێنییه وه ده ناڵێنێت. ق��ادر ج��ه الل، ته مه ن 55س��اڵ، كه له تاو ئاره ق و ماندووبوندا به رده وام ئاوی ماندوبوونێكی به ده موچاویدا و ده ك��رد زۆری پێوه دیار بوو. ده ڵێت ئه حمه دئاوا به اڵم خۆشه ، دێرینه و زۆر شوێنێكی
به پێی پیویست خزمه تنه كراوه .گه شتیارێك ئه گه ر ئاوا له ئه حمه د ئه وا ئاوه كه ، سه رچاوه ی بگاته بیه وێت زۆر ماندوو ده بێت، چونكه رێگای چوون
بۆ سه رچاوه ی ئاوه كه ناڕه حه ته .به كاتژمێرێك و ك��ه ج���ه الل ق���ادر س��ه رچ��اوه ی گه یشتبووه خ��ول��ه ك 15ئه گه ر سه رچاوه یه »ئه م وتی ئاوه كه ، ئه وا بوایه ، دونیادا تری واڵتێكی له هه ر گه وره ترین سه رمایه ی ئابووری لێده هاته
كاریان لێره خێزان س��ه دان ب��ه ره��ه م و به اڵم لێوه رده گرت، سوودیان ده ك��رد و شوێنه كه ئه وه نده ناڕه حه ت و بێ خزمه ته
كه ته نها ماندوبوونت بۆ ده مێنێته وه «.به سه یرانگا ئ���اوای ئه حمه د ئ��ه و دانه نا، »ئێره ماندووبونگایه «. قادر وای
وت.به ڕێوه به رایه تی ئامارێكی به پێی پێوانه ل��ه ب��ه ش��ی س�����ه رزه وی ئ���اوی ئاوییه كان، رێژه ی ئاوی سه رچاوه ی زه ڵم رۆژ، یه ك بۆ گاڵۆن 256000 ده گاته به رزترین بۆ یه ك خوله ك، 17400گاڵۆن نیسانیدایه له مانگی ئاوه كه ی ئاستی نزمترین دووج��ا و 2 و75س��م كه ده گاته كه ده گاته ئه یلولدایه له مانگی ئاستیشی
16 و9سم دووجا.س����ه رچ����اوه ی زه ڵ����م ده ك��ه وێ��ت��ه خ��ۆره��ه اڵت��ی خ���ورم���اڵ ، س��ه رچ��اوه ی گوندی ده كه وێته ئاوه كه ی هه ڵقواڵنی زه ڵم له تاڤگه ی زه ڵم له شاخی هه ورامان، تێده په ڕێت، مه تر 2571 له به رزی كه له باكووری ق��وڵ��دا ب���ه ردی به دۆڵێكی رۆژهه اڵت به ئاڕاسته ی باشووری رۆژئاوا، تاده گاته كیلومه تره 21 كه رووبه ركه ی
ده ربه ندیخان.
به شی لێپرسراوی محیدین ك��ازم خزمه تگوزاری هاوینه هه واری ئه حمه دئاوا، ده ڵێت هه موو مانگێگ 26 جار پاشماوه ی بۆ زه ڵمه وه له سه رچاوه ی گه شتیاران به نی په ڵگ، كه ده گاته نزیكه ی 50 ته ن
ده گوازنه وه .ئێمه وتی »كێشه ی سه ره كی كازم پێویست به پێی كه هاوواڵتیان ئه وه یه
پاكوخاوێنی راناگرن«.كه سااڵنه ب���ه وه دا ئ��ام��اژه ی ك��ازم رووده كه نه گه شتیار ملیۆن نیو نزیكه ی ئه حمه دئاوا بۆ گه شتكردن ئه حمه دئاوا، تا ده ستپێده كات ب��ه ه��اردا ل���ه وه رزی سێ له ماوه ی هاوین، وه رزی كوتایی گه شتیار ه��ه زار 2500 نزیكه ی مانگدا
روویتێكردووه .كه مسته فا، عه بدلڕحمان دلێر ل��ه ش��اری ه��ه ول��ێ��ره وه س��ه ردان��ی ئه و هاوینه هه واره ی كردبوو، وتی »ئێره زۆر خۆشه ، زۆربه ی شوێنه كانیتری كوردستان گه ڕاوم، به اڵم بڕواناكه م هیچیان به قه ده ر
ئێره خۆشبن«.زۆر »حكومه ت رایگه یاند هه روه ها خزمه تگوزاری له ڕووی كه مته رخه مبووه رێ��گ��اوب��ان و ش��وێ��ن��ی ح���ه وان���ه وه وه ،
جیاوازی كراوه له نێوان ئه حمه دئاوا و ئه و بۆیه له پایته خته وه ، كه نزیكن شوێنانه ی پێویسته حكومه ت گرنگی زیاتری پێبدات بۆ ئه وه ی له رووی ئابوورییه وه داهاتێكی
باشی ببێت بۆ حكومه ت و خه ڵكیش«.وه زاره ت���ی ل��ه الی��ه ن ئ��اوا ئه حمه د زانیارییه كانی به پێی گه شت وگوزاره وه به ڕێوه به ری ناحیه ی خورماڵ بودجه یه كی خزمه تگوزاری ت��اوه ك��و ده رچ���ووه ب��ۆ
زیاتری بۆ بكرێت.ناحیه ی به ڕێوه به ری ساالر سمكۆ قوناغ به دوو »بودجه كه وتی خورماڵ بودجه یه كه ئه و ده درێ��ت، دووس��اڵ یا بۆیه تیدایه ، رێگاوبانه كه شی چاككردنی گه شتوگوزاری له به ڕێوه به رایه تی داوامان س��ل��ێ��م��ان��ی ك������ردووه ، ك��ه ی��ه ك��ه م��ج��ار رێ��گ��اوب��ان��ه ك��ه ی چ��اك��ب��ك��رێ��ت، دوات���ر
خزمه تگوزارییه كانی تری بۆ بكرێت«.كابینانه ی ئ���ه و ده ڵ��ێ��ت سمكۆ ئێستا دروستكراون، ساڵێكه كه چه ند بۆ كراوه بۆ بانگه وازیان له به رنامه دایه و هه یه ، كه موكورتییان هه ندێك ئ��ه وه ی بودجه یه ی ئ��ه و ل��ه س��ه ر چاكبكرێن و ك��ه ت��ه رخ��ان��ك��راوه ب��ۆ ه��اوی��ن��ه ه��ه واری
ئه حمه دئاوا، پاشان ده كرێنه وه .
به ناوبانگترین هاوینه هه واری سلێمانی، پشتگوێده خرێتئهحمهدئاوا...پهناگهیهكیئاراموهاوینهههوارێكیبێخزمهت
لۆکاڵ
كاروخ نامیق
بێزاری ته كیه ناحیه ی هاوواڵتیانی كارگه یه ئ��ه و ل��ه ت��ه پ��وت��ۆزی خ��ۆی��ان گه چ، به رهه مێنانی كه بۆ ده رده ب���ڕن سااڵنێكه له شارۆچكه كه یان كراوه ته وه . ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ك��ارگ��ه ك��ه ش ده ڵ��ێ��ت ماوه یه كه ئه و گله ییانه كه متر بووه ته وه رێگریكردن بۆ فلته رێك دانانی به هۆی
له باڵوبوونه وه ی ته پوتۆز.كارگه كه ده ڵێن ته كیه خه ڵكی قازانجی ئه وانه ، بۆ تۆزه كه ی ته نها ناوه كه شی حكومه ت و بۆ به رهه مه كه ی به ناوی كارگه كه چونكه بازیانه ، بۆ
گه چی بازیانه وه نراوه .بازیان هونه ریی گه چی كارگه ی كۆمپانیایه كی له الیه ن 1982 له ساڵی به ناوی دروس��ت��ك��راوه ئه ڵمانییه وه )كڵۆب(، له ساڵی 1982-1983 ده ستی كارگه یه ئه و كردووه ، به رهه مهێنان به پیشه سازی و به وه زاره تی سه ر ئێستا بازرگانی حكومه تی هه رێمی كوردستانه ، كارمه ند 74 به شه كانه وه به سه رجه م به پێی موچه كانیان تێداده كه ن، كاری سیستمی موچه ی كارمه ندانی حكومه تی )به پێی رێكخراوه كوردستان هه رێمی
خزمه ت و بڕوانامه (.ك��ارگ��ه ك��ه ك���ه وت���ووه ت���ه وه ن��او فراوانبوونی به هۆی شارۆچكه كه وه ، ن��اح��ی��ی��ه ك��ه ش��ه وه چ��ه ن��دی��ن گ���ه ڕه ك دروستبوون، كارگه یه ئ��ه و له نزیك هۆی ده بێته كارگه ش كاركردنی كاتی
بێزاربوونی زۆرینه ی هاوواڵتیان.هه رێم لوقمان 21 ساڵ، دانیشتووی وت به ده ستووری ته كیه شارۆچكه ی “له هیچ واڵتێكدا نییه كارگه ی له و جۆره ئه و ئه گه ر جا بێت، شاره كاندا له ناو ته پوتۆز و چونكه بێت، گه چ كارگه یه
دوكه ڵێكی زۆری هه یه “.“كارگه كه گله ییكرد گه نجه ئه و ته كیه ن��اح��ی��ی��ه ی ج��ه رگ��ه ی ل��ه ن��او بۆ به رهه مه كه ی بازیانه وه یه ، به ناوی ته پوتۆزو ته نها نییه ، ته كیه خه ڵكی
دووكه ڵه كه ی نه بێت”.كارگه كه ته پوتۆزی ئه وه ی به هۆی شارۆچكه كه گ��ه ڕه ك��ی سێ نزیكه ی بێزاركردووه ، هاوواڵتیانی ده گرێته وه ، ئه وان ئاماژه بۆ ئه وه ده كه ن كه دووكه ڵ و
ته پوتۆزی ئه و كارگه یه بێزاریكردوون.ه��ون��ه ر م��ح��ه م��ه د، دان��ی��ش��ت��ووی بۆ ك��ارگ��ه ی��ه “ئ���ه م ده ڵ��ێ��ت ته كیه خراپییه كانی ته كیه دانیشتووانی له به رئه وه ی له باشییه كانی زۆرت���ره
دان��ی��ش��ت��ووان��ی ئه م ت��ه پ��وت��ۆزه ك��ه ی هه رچه نده بێزاركردووه ، شارۆچكه یه ی
ئێستا تاڕاده یه ك كه مبووه ته وه “.گه چی كارگه ی ئ��ه وه ی س��ه ره ڕای ته ن 400 له ڕۆژێكدا بازیان هونه ریی ئه وه ی ب��ه اڵم به رهه مده هێنێت، گه چ به رهه میده هێنێت به ته واوی له بازاڕه كاندا ده ڵێن هاوواڵتیانیش ساغنابێته وه ،
ئ��ه وه ی ب��ۆ بكرێت ك��ارێ��ك ده ب��ێ��ت ته پوتۆزه كه ی نه مێنێت.
حه سه ن ئه مین محه مه د ئ���ازاد هونه ریی گه چی كارگه ی به ڕێوه به ری دانیشتووانی گله یی له به رامبه ر بازیان، رزگاری پرۆسه ی پێش ده ڵێت ته كیه له كارگه كه كێشه هه ندێك ع��ێ��راق، هه بوو، به تایبه تی له رووی فلته ره كانه وه ك��ه پ��ێ��ی ده وت���رێ���ت س��ه ك��ش��ن ف��ان،
ته پوتۆزی گه چه كه ی گلنه ده دایه وه .پرۆسه ی ل��ه دوای “به اڵم وتی ئه و كوردستان كه بازاڕه كانی عێراق ئازادی فلته ری ك��رای��ه وه ، ده ره وه دا ب��ه ڕووی فلته ره كانمان ئێستا بۆ كڕی و تازه مان تاڕاده یه كی ته پوتۆزه كه ی چاكه ، زۆر له حاڵه تێكدا ته نها كه میكردووه ، زۆر ئه گه ر كێشه ی كاره بامان بۆ دروستبێت،
هه ندێك ته پوتۆز ده كات”.چه ندجارێك به ڕێوه به رانی كارگه كه به اڵم بگۆڕن، ناوه كه ی هه وڵیانداوه به ناوی هه ر ئێستاش نه بووه و سوودی حه زده كه ن هاوواڵتیانیش بازیانه وه یه ، النیكه م ناوه كه ی به ناوی ته كیه وه بێت.وت به ده ستووری محه مه د ئ��ازاد ئه م 83-82 له سااڵنی “له به رئه وه ی كارگه یه دروستكراوه ، واتا له سه رده می ناوه كه شی بۆیه به عس، حكومه تی
سیاسی م��ه س��ه ل��ه ی��ه ك��ی پێده چێت خۆی كه كارگه كه بێت، له پشتیه وه گه چی كارگه ی ناونراوه له ته كیه یه و
هونه ریی بازیان”.ئ��ه و وت��ی “ل��ه س��ااڵن��ی راب���ردوودا بۆ ب���ه رزك���ردووه ت���ه وه پێشنیازمان سه رووی خۆمان، ویستوومانه ناوه كه ی گه چی كارگه ی بۆ بگۆڕین له بازیانه وه ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی وت��ی��ان ب���ه اڵم ته كیه ، له كۆمپانیای واڕۆیشتووه و ناووناوبانگی كڵۆبی ئه ڵمانیش به و ناوه تۆماركراوه ،
بۆیه ئاماده نه بوون ناوه كه ی بگۆڕن”.به ڕێوه به ری ف��ه ره ج عومه ر حاكم ناحیه ی ته كیه له لێدوانێكدا به ده ستووری بوومه ته ئه مساڵ 5/20 له “من وت به ڕێوه به ری ناحیه ی ته كیه ، تائێستاش نزیك گه ڕه كانه ی ئ��ه و دانیشتووانی هیچ بازیان، هونه ریی گه چی كارگه ی ئاڕاسته ی جۆره یان له و داواكارییه كی كارگه كه له گه ڵ تا ن��ه ك��ردووه ، ئێمه بۆ گونجا و چاره سه رێكی قسه بكه ین و
كێشه كه یان بدۆزینه وه “.بۆ “ب��ه دواداچ��وون وتی هه روه ها داواكاریی ئه و گه ڕه كه ده كه ین، كه شفی شوێنی گه ڕه كه كه و كارگه كه ده كه ین، چ له قازانجی خه ڵك بڕیارێك گونجاوبێت و
بێت، ده یده ین”.
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
لۆکاڵ6
هاوواڵتیانی ته كیه حه زده كه ن النیكه م ناوی
كارگه كه به ناوی ته كیه وه بێت
بهرههمهكهیبۆحكومهتوتۆزهكهیبۆخهڵكیتهكیه!هاوواڵتیانیناحیهیتهكیهدهڵێنئهوكارگهگهچهیكهلهناحیهكهیانداههیه،تهنهاتۆزهكهیبۆئهوانه
مامۆستایه كی زانكۆی سلێمانی
مامۆستایه كی دروستكراوی له كێشه یه كی سلێمانی زانكۆی ئه نجومه نی زانكۆدا، له مانگی كۆلێژه كه راگری داوای له سه ر لیژنه یه كی پێكهێنانی بڕیاری 2009/6رۆژ س��ێ دوای ده دات. لێكۆڵینه وه مامۆستاكه پێشتر پێكدێت. لیژنه كه له سه ر الپ��ه ره سێ روونكردنه وه یه كی زانكۆ به سه رۆكی پێشكه ش كێشه كه
ده كات، به اڵم به دواداچوونی بۆ ناكات.خۆی لیژنه كه له ئه ندامانی یه كێك الیه نێكی راسته وخۆی كێشه كه یه و له گه ڵ ئه وه شدا ده كرێته ئه ندامی لیژنه كه . دوای دوو هه فته پرسیاره كان له الیه ن لیژنه كه وه بێئه وه ی مامۆستاكه . بۆ ده نێردرێت بكرێت و مامۆستاكه وه اڵم��ی چاوه ڕێی مامۆستاكه ی له گه ڵ وتووێژ بێئه وه ی كاتی ی���ان ئ��ه ن��ج��ام��دراب��ێ��ت زان���ك���ۆدا بێئه وه ی دیاریكرابێت، بۆ وه اڵمدانه وه ی نووسراوێكی هیچ واژۆی مامۆستاكه لیژنه ی كه چی كردبێت، لیژنه یه ی ئه م بۆ ده نێرێته وه وه اڵمه كه ی لێكۆڵینه وه كه سه رۆكی زانكۆو ته وسیه ی خۆی ده نێرێت سزای پێشنیازی زانكۆو ئه نجومه نی بۆ
ئینزار دژ به مامۆستاكه ده كات. به اڵم له مه فه زیحه تر
ب���ه اڵم ل��ه م��ه ف��ه زی��ح��ه ت��ر ئ��ه وه ی��ه كه ئه نجومه نی زانكۆ ته نیا سێ رۆژ دوای
ئه نجامی بێئه وه ی خ��ۆی و بڕیاره كه ی سزای بڕیاری پێگه یشتبێته وه لیژنه كی دواتر ده رده ك��ات. مامۆستاكه بۆ ئینزار تۆمه تباركراو داوای پێداچوونه وه ده كات و به رگریكردنی مافی ده كات ئه وه داوای له خۆی پێ بدرێت، به اڵم ئه نجومه نی زانكۆ نایاساییانه و نائه كادیمی و به شێوازێكی بڕیاره كه ده كات و مامه ڵه نادادپه روه رانه
وه ك خۆی ده مێنێته وه .ئه ندامی زانكۆدا ئه نجومه نی له ناو ئه نجومه نی پرۆتۆكۆله ی كه ئه م تێیدایه خوێندبێتییه وه و بێئه وه ی واژۆك��ردووه ، جۆره له م شتی نییه یه كه مجار ئه مه ش رووبدات. یه كێك له ئه ندامانی ئه نجومه نی سه رۆكی له یاریده ده ری كه بریتییه زانكۆ له ناو له وێ ئیداری كاروباری بۆ زانكۆ حه سه ن “عه لی وتویه تی ئه نجومه نه كه چه كی كۆمه ڵكوژه و كه ئاشكرایه مه جید كیمیاوی به كارهێناوه دژی كورد، كه چی مافی ئه وه ی درایه به رگری له خۆی بكات، نادرێ… مامۆستایه به و مافه ئه م بۆ
تاد”.ته نانه ت زیاتر له بیست خوله ك له نێو ئه نجومه نی زانكۆدا باسی شتی شه خسی كه ئه وێ پێش، هێنراوه ته كێشه یه ئه م خێزانی و شه خسی و باسه ئه م شوێنی ئه مه ببێت، ن��ه ده ب��وو كۆمه اڵیه تییانه نوێنه ری یان زانكۆ سه رۆكی بێئه وه ی مامۆستایان، یان هه ر راگرێك رێگر بووبن كه مافی كردبوو داوای مامۆستاكه لێی.
نێو بچێته پێبدرێت و له خۆ به رگریكردنی ئه نجومه نی زاكۆوه بۆ روونكردنه وه و دوای روونكردنه وه ی به نووسراویش بڕیاره كه ئه نجومه نی بۆ ن��اردب��وو خ��ۆی ت��ه واوی داواك��ه ی به اڵم زانكۆ، سه رۆكی زانكۆو ئه مه ئایا پشتگوێخرابوو. ره فزكرابووه و شێوه یه به م ئایا زانكۆ؟ ده وت��رێ پێی ئه كادیمی نوێی نه وه یه كی ده م��ان��ه وێ
به رهه مبهێنین؟ ده كرێ ئه و مامۆستایه هه ر سزایه ك
بدرێت، به اڵم به م شێوه نایاساییه نازانكۆیه مامۆستایه ی ئه و ده كرێ هه رسزایه ك بدرێت، به اڵم ده بێت له سه ر
بنه مایه كی یاسایی و به ڵگه و مافی به رگری په یوه ندی نه ك تێدابێت، له خۆكردنی شه خسی رۆل ببینێت، نه ك به م میتۆده له سه ر بڕیار كاربكات و زانكۆ هه رزانه ئه نجومه نی ب��دات. زانكۆ دكتۆرێكی دادگاو كردووه ته خۆی لێره دا زانكۆ بینیوه . خراپی زۆر دادوه رێكی رۆلی مافی ده بێت كه حوكمیده ده ن، مرۆڤ به رگریكردنیشی له خۆ بدرێتێ. كه سێك بتوانێت بڕیارێكی له م جۆره قبوڵبكات، كوشتنیش حوكمی ده ت��وان��ێ��ت ئ��ه وا وه ك چونكه بكات، ئیمزا ده ربكات و
پره نسیپ هیچ جیاوازییه كی نییه .
سه رۆكی لیژنه كه یاساناسه !ئ���اف���ه ری���ن ئ��ه ك��ادی��م��ی��س��ت و زانكۆ ئه نجومه نی نێو یاساناسه كانی یاساناسه و خۆی لیژنه كه كه سه رۆكی له سه ر لیستی یه كێتی نیشتمانی، ئێستا په رله مان به ئه ندام بوو خوله ئه م بۆ ئه وه ی بۆ به رده وامبن هه روا له به غداد، ببنه نمونه یه كی خراپی زانست و ئیداره . سه رقاڵی ئ��ه وه به چاره كێكی خۆزگه هی ده ب��وون ته زویرانه بڕوانامه ئه و به رپرسه خوێندكاره مامۆستایان و هه ن، زان��ك��ۆدا له ناو كه حیزبیه كان رووبه ڕووی كه مێك باشتربوو هه روه ها گه نده ڵییه كانی ناو زانكۆ بوونایه ته وه .
وه زی�����ری خ��وێ��ن��دن��ی ب����ااڵی لێ ئاگاداركراوه ته وه و سكااڵش تۆمارده كرێت
وه زیری رووب��ه ڕووی نووسینه ئه م زانستی توێژینه وی ب��ااڵو خوێندنی به نیازه مامۆستایه ش ئه و كراوه ته وه و له دادگا سكااڵ تۆماربكات. ئه مه یه كه م فه زیحه ی ئه م زانكۆیه نییه و دواهه میش نابێت. یه كیك له ئامانجه كان بۆ گۆڕینی له نێو خراپانه یه دی��ارده ج��ۆره ئ��ه م زانكۆدا به گشتی. ئه گه ر ئه م دكتۆره ی زان��ك��ۆ ب��ه رپ��رس و ده س��ه اڵت��دارێ��ك��ی دڵنیابن ب��وای��ه ، ل��ه پ��ش��ت ح��ی��زب��ی به مشێوه یه ك��ه ن��ه ده وێ��ردرا ل���ه وه ی هه مان بكرێت. ل��ه گ��ه ڵ��دا م��ام��ه ڵ��ه ی فه رمانبه رانیش خوێندكاران و دی��ارده
ده گرێته وه .
ف���هزی���ح���هی���هك���یئ��هن��ج��وم��هن��یزان����ك����ۆیس��ل��ێ��م��ان��ی
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
9 لڤین
به به شێك جێگره كه ی سه رنووسه ر و كه گه یشتوون، مادییه كانیان له ئامانجه هیوادارم واز له م جۆره كاره بهێنن، له به ر ره وتێكی له سه ر له به رئه وه ی نا هیچ رۆژنامه وانیی باش هه ژمارده كرێن كه دوو رۆژنامه ی باشی وه كو هاواڵتی و ئاوێنه و رادیۆیه كی وه كو نه وای تێدایه . ئه وه شی ده نگی لڤین ئێستا وای��ك��ردووه ك��ه جاران وه ك نه توانێت نه بێت و زواڵڵ بێمه نتانه وه اڵمبداته وه ، ئه و هه موو كاره ده یكه ن، لڤین سه رانی كه ناشرینانه یه له ڕووی گۆڤاره كه وه له قۆرخكردنی هه ر باڵوكردنه وه ی هه تا بیگره مادییه وه ، نووسینی بێبنه ما و چوونه ناو كۆمه ڵێك له و ته واو كه نائه خالقییه وه ، حساباتی به تاڵیكردوونه ته وه ئه خالقییه هێزه گۆڤاره كه مان بۆ ئێمه عه یامێك كه
درووستكردبوو. ده یان نموونه ی دیكه له سه ر ئه م كێشه كه له به رده ستدان، لڤین ئه خالقییانه ی هه موویان باسكردنی م��ه ودای لێره دا ده بێت ك��ه شته یه ئ��ه و ئه مه نییه ، نه ك ته ماشابكرێت، به عه یبه له لڤیندا ئه و ئه مه به یه كگرتووه ، سه ر ئ��ه وه ی په رێزپاكه كان كه سه ده بێت كه شته یه هه وڵبده ن بڵێن و لڤینی براده رانه ی به و
لێیدووربكه ونه وه .سه ر لڤین ب��ه وه ی س��ه ب��اره ت دووه م: به یه كگرتووه ، ئه وه یان بابه تێكه كه لڤین بۆ هه بێت راسته قینه ی وه اڵمی ده بێت ئه م دانه پاڵه ، نه ك جنێودان و ناوزڕاندن. من كه له ژماره ی یه كه مه وه له و گۆڤاره دا كارمكردووه ، تا ژماره 79ش به ڕێوبه ری له رێكه وتی 79 )ژماره بووم نووسینی ب���اڵوك���راوه ت���ه وه ( 2008/11/15دا ورده كارییه كانی ه��ه م��وو ئ��اگ��اداری��ی به یه كگرتووه وه ، بووم لڤین په یوه ندیی وه رگیراوه ، پاره چه ند چۆن و ده زان��م چ یه كگرتوو س��وورب��ووه و هێڵی چی به اڵم گۆڤاره دا، له و هه بووه رۆڵێكی راستگۆنه بم، ناتوانم هه میشه وه ك براده رانی كه بپۆشم له وه چاو ناتوانم به هێزیی الوازی و به پێی یه كگرتوو به كاربهێنن، گۆڤاره كه ده یانتوانی ئێمه ئه وان رۆژێك له ڕۆژان شتێكیان به سه ردا الوازی��ی ئ��ه وه ب��ه اڵم نه سه پاندووین، بوو ئێستا جێگره كه ی سه رنووسه ر و ئه ندام ته نانه ت رێگه یانخۆشكرد، كه لقێكی ئه و حیزبه ، ده ستبخاته كاروباری گۆڤاره كه وه ، هه موو ئه وانه مان كه وازمان له لڤین هێنا، زۆرجار له سه رئه وه ی لڤین له یه كێتی و ره خنه گرتنه خه ریكی هه ر به یه كگرتوو و شتێك هیچ پ��ارت��ی و له گه ڵ چه ندجار ناڵێت، ئیسالمییه كان سه رنووسه ری محه مه دی ئه مجه د كاك شه ڕ، كردوومانه ته لڤین پێشووتری ت��ه ن��ان��ه ت ج��ارێ��ك ه���ه ر ب��ه ك��ۆم��ه ڵ وازمانهێنا، به اڵم له هیچكام له وجارانه دا، ئێستای نه جێگره كه ی نه سه رنووسه ر و نووسین و به ڕێوه به ری ئه وسا كه لڤین، ئه م له گه ڵ بوون، نووسه ران ده سته ی گۆڤاره كه ئازادكردنی بۆ ئێمه هه وڵه ی جێگری بگره به ردێك، ده ستیاننه دایه له یه كێك لڤین ئێستای سه رنووسه ری له قسه هه ره به ناوبانگه كانیدا فه رمووی : بداتێ دینارم سێسه د هه ركه سێك من ئاماده م ب��وو( سویسری ئه وسا )ك��ه
خه یاتییشی بۆ بكه م.ئ��ه وه ی بۆ ئێمه هه وڵه كانی هه موو شیمانه یی له تریبۆنێكی گۆڤاره ئه م تریبۆنێكی بكه ینه ی��ه ك��گ��رت��ووه وه كاكی به هۆی راسته قینه ، سه ربه خۆی جێگره كه یه وه ئێستا و سه رنووسه ری با ف��ش��ده ب��وون��ه وه ، باڵۆنێك وه ك���و نه بن، تۆمه ت بانگه شه و هه ر قسه كانم به فیعلی هه وڵیده دا بزانن كێ فه رموون كاریگه رییه كانی له ته پوتۆزی لڤین )له یه كێك پاكبكاته وه یه كگرتوو هاواڵتیدا رۆژن��ام��ه ی ل��ه ژم��اره ك��ان��ی )ب���ه داخ���ه وه ن��ازان��م ژم���اره چ��ه ن��ده ، له ژماره كانی یه كێك پێموابێت ب��ه اڵم به ڕێز چاوپێكه وتنێكی 2004�ه ( ساڵی ئه و باڵوكراوه ته وه ، قه ره داغی هێمن بۆ ئاماده مكردبوو من چاوپێكه وتنه بوو یه كێك كه قه ره داغی هێمن لڤین،
له كوڕه هه ره رۆشنبیر و خوێنده واره كانی وازی به تازه تازه یه كگرتوو، ئه وسای له و حیزبه هێنابوو، من به هۆی ئه وه ی نزیكبووم لێی و له ژێركاریگه ریی بۆچوونه چاوپێكه وتنێكم بووم، رۆشنگه ره كانیدا له گه ڵدا كرد، له و چاوپێكه وتنه دا هێمن گرتبوو، له یه كگرتوو زۆری ره خنه ی باڵویبكه مه وه ، ویستم هێنام و من كه سه رنووسه ری ب��وون: دژی كه س سێ ئ���ه وس���ا و ب���ه ڕێ���ز ئ��ه ح��م��ه د م��ی��ره و جێگره كه ی ئێستای . من پێموتن كه ئه م چاوپێكه وتنه شتێكی هه ر زۆر ساده یه و باڵویبكه مه وه ، نه هێڵن ئێوه ئه گه ر ده ی��ده م��ه رۆژن��ام��ه ی ه��اواڵت��ی ، ئ��ه وان بیكه ، لێده كه یت چی فه رموو وتیان هاواڵتی له رۆژنامه ی دوات��ر رۆژ دوو ب��ۆ ج���اری دووه م ب���اڵوب���ووه وه و م��ن به هێڵی بووه یه كگرتوو له سه رئه وه ی هێنا و له لڤین وازم گۆڤاره كه ، سووری دوو ئ��ه و ئه مجه د و ك��اك م��ن و نێوانی براده ره ی دیكه تێكچوو، به اڵم هاوڕێیانم نه جیب و فازڵ ئه نوه ر و زمناكۆ له لڤین عه بدولڕه حمان و فرمان عومه ر و به رهه م هه ڵوێستێكی فاتیح شێخ محه مه د یاسین وتیان نواند و زۆرجوامێرانه یان نه گه ڕێته وه ، ئێمه ش كارناكه ین، ئه وه بوو دواتر به موباده ره یه كی مامۆستا ئه مجه د بابه تی له مه ودوا به ومه رجه ی محه مه د و ره خنه ییش له سه ر یه كگرتوو داببه زێت،
من گه ڕامه وه .باسكردنه شیاوی كه دووه م نموونه ی له سه ر ب��وو بابه تێك ب��اڵوك��ردن��ه وه ی سیاسییه كی مه كته ب كچێكی ك��وڕو جه الل مام به واسیته ی كه یه كگرتوو، وه رگ��ی��راب��وون، سلێمانی ل��ه زان��ك��ۆی له كاتێكدا نمره كانیان بایی هێنده نه بوو بخوێنن، به یانیان له كۆلێژه كانی كه له غیابی سه رنووسه ردا، من ئه و بابه ته م باجه كه یدا؟ كێ ب��ه اڵم ب��اڵوك��رده وه ، بێگومان من. من كه ئه وسا له ڕێكخراوی س��ه ر ك����وردی ئیسالمیی راب��ی��ت��ه ی به یه كگرتوو، لێپرسراوی راگه یاندنی لقی بابه ته وه ئه و به هۆی بووم، سلێمانیی ده ركرام، نه ك ده ركردن بگره سووكایه تیم رێكخراوه ئ��ه و ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری پێكرا، ده تكه ین ده ت��وان��ی��ت ئ��ه گ��ه ر پێیوتم )سه یركه ن! باره گاكه به پاسه وانی له لێپرسراوی راگه یاندنه وه بۆ پاسه وان! كه مێك له به رئه وه ی له به رچی ، ئه مه ش راستگۆبین له گه ڵ خۆماندا و چۆن ره خنه له یه كگرتووشی ده گ��ری��ن، له خه ڵك بگرین(. مووچه ی ئه وسای من، نزیكه ی یه ك دوو هه زار دیناری سویسری بوو، باوه ڕم له به رئه وه ی گوێشمپێنه دا، هه ر به و بوو، لڤین ناوی كه بوو به شتێك گۆڤاره ئه م كه كارمده كرد، هیوایه وه گۆڤاره كانی له باشترین یه كێك ده بێته
كوردستان.تا ژماره 79، ئه وه ی به من و به هاوڕێیانی ده س��ت��ل��ه ك��ارك��ێ��ش��اوه م ك��راب��ێ��ت، نه مانهێشتووه ره خنه كردنی یه كگرتوو و )بێگومان ببڕێت له لڤین ئیسالمییه كان
له هه ر دوور م��ه وزوع��ی��ی ره خ��ن��ه ی غه ره زێكی شه خسی ( ئه وه له پاڵ ره خنه ئه و تا یه كێتی . له پارتی و تونده كانمان ئیتر گۆڤاره كه ین، ئاگاداری ژماره یه ش خۆی خاوه نی گۆڤاره كه ب��ه دوا ل��ه وه
هه یه )وهم أدری بشعوبها(...ئێمه ب����ه وه ی س���ه ب���اره ت س��ێ��ی��ه م: له ده زگاكه ی د. به رهه م كارمانكردبێت و له لڤیندا، لێنه گرتبێت ره خ��ن��ه م��ان په یوه ندیی به منه وه نییه ، من له خه ندان گه نجیش له ئاسۆی هه ر كارمكردووه و ب��وو، ئاسۆ رۆژن��ام��ه ی پاشكۆی ك��ه د. له سه ر ره خنه ییم بابه تی چه ندانجار به رهه م دابه زاندووه ، من له مه دا ده توانم په رێزپاكیی خۆم و به ڕێز هه ردی مه هدی كه له و پاشكۆیه دا كاریده كرد بسه لمێنم، پاشكۆیه دا له و كاركردنمان كه هه رگیز نه له به ر پاره بووه ، نه به و هۆیه شه وه له لڤیندا خاتری د. به رهه ممان گرتووه ، ئه مه هه ر له بنه ماوه راست نییه ، چونكه زۆر پۆستی ده زگایه دا له و دواتر ئێمه به رزیشمان پێدرا نه مانكرد، به تایبه تیی هیچ ئاسۆ رۆژن��ام��ه ی ئ���ه وه ی دوای ئه و ده ریشكه وت نه ماو ره ونه قێكی ده زگایه بۆ به رژه وه ندیی چه ند كه سێك لڤین به مامه ڵه ی سه باره ت قۆرغكراوه . هه مان ئ��ه وا به رهه میش، د. له گه ڵ ته حه كومی شه خسییه میزاجه ئ��ه و دیكه ش ئه وانی بۆ كه پ��ێ��وه ده ك��رد، به كارده هێنرا. زۆرباش بیرمه كه به نده واده ی چاوپێكه وتنێكی له گه ڵ د. به رهه م وه رگرت، به اڵم د. به رهه م چه ندجارێك ژماره یه ك دواخست، چاوپێكه وتنه كه ی له ژماره كان له ڕووی بابه ته وه الوازبووین، به رهه م د. چاوپێكه وتنه كه ی ئه گه ر بكرایه شتێكی زۆر باش ده بوو بۆمان، له به ر نازانم )ج��ا به رهه م د. ب��ه اڵم سه رقاڵی بوو، یان خۆی ده یویست واده ی به رژه وه ندیی به پێی چاوپێكه وتنه كه چاوپێكه وتنه كه ی دیاریبكات( خۆی نه كرد، ده زانن سه رنووسه ر و جێگره كه ی چ��ی��ی��ان ك���رد؟ چ���وون راپ��ۆرت��ێ��ك��ی شیكارییان له سه ر د. به رهه م دابه زاند و له گه ڵ شتیان هه مان نوكته ، كردیانه كاك ك��رد، عه لیشدا به ختیار ك��اك به من چاوپێكه وتنێكی به ڵێنی به ختیار كاك ب��ارودۆخ��ی ئاگاداریی )م��ن دا، سه رقاڵییه وه به هۆی ب��ووم و به ختیار چاوپێكه وتنه كه له وكاته دا نه یده توانی نییه ، ناخۆش شتێكی لێره شدا بكات( چییان ئازیزه مان دوو ئه و بزانن كه خۆیان به حسابی ئ��ه وه ی دوای كرد؟ چوون عه لی ، له به ختیار بێهیوابوون یه ك چاوپێكه وتنی تێروته سه لیان له گه ڵ به ڕێز غه فوور ساڵحدا كرد و هه مووشمان ده زانین ئه و به ڕێزه چۆن نامه وزوعییانه قسه له باره ی به ختیار عه لییه وه ده كات، شه رمه زارییه كی ه��ۆی ب��ووه ئ��ه وه ش گ���ه وره ب��ۆ م��ن. م��ن زۆرئ��اس��ای��ی بوو به المه وه له لڤیندا غه فور ساڵح و مه حمود و قسه بكه ن، جاسمیش خدر و مه غدید و لێدانی كاركردن و ئینتیقائییانه به س نائیتیكییانه ن، زۆر ك��اری شه خسی ، وازی��ان ب��راده ران��ه ئه و تائێستاش كه ل��ێ��ن��ه ه��ێ��ن��اوه ، دوات��ری��ن��ی��ش��ی��ان ئ��ه و كه بوو بێئه ده بانه یه ناشرین و قسه غه ریب ره حمان رۆژنامه نووس به رانبه ر ئه وه ی گه یشتنه ته نانه ت كه كردیان، وش��ه ی��ه ك بڵێن و به دایكیشی قسه هه رچی و ته نانه ت كه به كاربهێینن خه ڵك و ب��ه ئ��اگ��اداری��ی په رچییه كان به ئاشكرا به كاریناهێنن، چ جای ئه وه ی
له گۆڤارێكدا بینووسن. تائێره ئه وه ی په یوه سته به منه وه قسه م ئه و ده بێت پێشموایه كردووه ، له سه ر بچنه وه و به خۆیاندا لڤین براده ری دوو گۆڤاره كه ش خۆیان و ناوبانگی هێنده ناشرین نه كه ن، پێویسته كه به ردت گرته به چیمه نتۆی هه بێت ماڵێكت خه ڵك، مسته فا م��ه ال ف��اروق��ی ك��ارگ��ه ك��ه ی ده زانین وه ك چونكه درووستكرابێت، خه ڵكیش دوو ده ستیان هه یه ، به ردیش تامێكی هاڕڕه كردنی شووشه ش، زۆره و سه یری هه یه .. »وللحدیث بقیة «.....
جێگری سه رنووسه ری ئێستای لڤین له یه كێك
له قسه هه ره به ناوبانگه كانیدا
فه رمووی : من هه ركه سێك سێسه د دینارم بداتێ ئاماده م خه یاتییشی بۆ بكه م
زه واجی موتعه له نێوان یه كگرتووی ئیسالمی و
ئه حمه د میره داره حمان غه ریب
زه واج��ی مه سه له ی ئ��ه وه ی له به ر فقهییه و م��ه س��ه ل��ه ی��ه ك��ی م��وت��ع��ه ناو ب��ۆ شۆڕنابێته وه راس��ت��ه وخ��ۆ ئه مجاره یان بۆیه ده روونی، زانستی ئیسالمی له فیقهی م��ه س��ه ل��ه ی��ه ك قسه كردن ب��ۆ ده ك���ه م ئیستیعاره نێوان په یوه ندییه ی ئ��ه و ل��ه س��ه ر ئه حمه د میره و یه كگرتووی ئیسالمی. فه قێیه كی ئه و، له وه ی بێگومانیشم یه كگرتووی حوجره كانی ده رچ��ووی ئیسالمییه ، زۆر دوور نییه له و مه سه له فقهیانه و ماف و ئه ركی به رامبه ر له ناو پرۆسه یه كی سیاسی ده زانێت و ناچمه
ناو ورده كارییه كه یه وه .ئ�����ه وه ی ن��ووس��ی��ن��ێ��ك��ی ئ��ه م
نه ك بخوێنێته وه ، گۆڤاره ئه و پێشوی له ڕۆژنامه نووسانی یه كێك هه فته یه ی نێوان شه راكه ته ی ئه و چیرۆكی ده توانێت به مله وه نی، به ڵكو به ڕه شوسپی، یه كگرتووی ئیسالمی و یه كێتی نیشتمانی له الیه ك و ئه حمه د شه شۆیی و گۆڤاری
لڤین له الكه یتر ببینێت. به بێ رتوش ته ماشابكات كێ شاباشی كێ ده كات. كاك ئه حمه د شه شۆیی، دووجار چووه ته ناو ئه و پرۆسه یه و هیچ جاریش له یه كێتی و به پێشه كی لێیده رنه چووه . جاری یه كه میان به بێ ماره یی سیاسی پاشانیش به موئه خره له یه كگرتوو. له هه ردوو پرسه كه دا الیه ك قازانج و الیه ك پاكیزه یی شه ڕی به تازه تازه ئێستا كه چی لێوه رگرتووه . سیاسی موتعه ی شه رعی له په یوه ندی باس كۆمه ڵگه نایه وێت ده ك��ات و له گه ڵ پیشه ییمان له یه كێتی وه رگرتن پاره فه سادی بكات و ئیسالمی یه كگرتووی له گه ڵ ئه و،
بیربهێننه وه .واڵته ماندا، ئ��ه م ئه خالقی سیاسی و ف��ه س��ادی ف��ه زای له ناو دڵنیام خه ڵكیان بین و سه رقاڵیان ده بوو هه ن، بایه خ پڕ گه وره و گه لێك مه سه له ی ده ڵێن: وابیرده كه نه وه و كه هاوڕێیانه م ئه و له گه ڵ من لێئاگاداربكه ینه وه . »پاره وه رگرتنه كه ی لڤین له سكرتێری گشتی یه كێتی و زه كاته كه ی له یه كگرتوو، دڵۆپێكه له ناو ده ریای ئه و فه ساده ی له م فه زا سیاسییه ی هه رێمدا، ژینگه ی
رۆژنامه گه ریشی پیسكردووه .« به اڵم به خشیش و كۆمه كه كه ی یه كێتی و یه كگرتوو بۆ گۆڤارێك، كه ده یه وێت بۆ حیسابی سه ربه خۆ ئه هلی و رۆژنامه گه ری خێزانی له ناو ئه ندامێك وه ك بكرێت، هه ر فه ساده و ده بوو به الی ئه حمه د شه شۆیی وه ك پاره ی هه تیو حه رام بووایه و جیاوازی نه بوایه له و مه كره مه و پاره هه ڵڕشتنه ی بۆ رۆژنامه ی وابه سته حه اڵڵ كراوه . ئێستاش تێنه گه یشتین ئه م نووسینانه ی بۆ سه رنووسه ری لڤینی به كارهێنا، ئێمه دژی موفره داتی كۆمه ڵێك بۆ په نای كردو هستریا تووشی
كه رووی میساقی شه ره فی گۆڤاره كه ی خۆی پێڕه شكرد.ئه و تا وابووه . هه ر ریایكردنه ، ماستاو و گومان و پڕ فه زای ئه م به اڵم به اڵم بووم، ئه حمه د كاك كه هاوبۆچوونی پارێزرا كه رامه تم من ئه ندازه یه ئاكاری په یامی ئه حمه د كاك با گرت، ره خنه یه كم ته نها كه جیاوازبووم و رۆژنامه نووسی و میساقی شه ره فی گۆڤارێكیشی نووسیبێت، باخاوه نی بڕوانامه ی ماسته ریش بێت، ئاماده بوو به و شێوه یه وه اڵممبداته وه ، كه مه گه ر له مامۆستای
مامۆستا جنێوفرۆشه كان بوه شێته وه .من له نووسینی پێشوومدا، نه هاتووم په الماری كه سێتی ئه و یان بنه ماڵه كه ی بده م، تا ئه ویش بێت به و چاوقایمییه په الماری خێزانه كه م )مه به ستم دایك و باوكمه ( بدات. دایكم، كه تا كۆچی دواییكرد، وه ك زۆرینه ی زۆری هه موو دایكه به شمه ینه ته كانی ئه م هه رێمه ، به ئاواره یی و كارگوزاری و به دبه ختی و هه ژاریی و قوربانی ده ستی شه ڕی ناوخۆ، كۆشێ سه رخێزانی په روه رده كرد. ئه وه چ ئاكارو په الماردانی به فه رهه نگی پیشه یی، گفتوگۆی له بری بێیت تۆ پره نسپێكه چ
قه برو گۆڕی مردووه كانمان، گۆڤاره كه ت بخه یته به ر دیدی خوێنه رانت.وایه به م شێوه یه ته له به كانی فێری نیازی ئایا كاك ئه حمه د شه شۆیی جه ده ل و بیروڕا گۆڕینه وه بكات؟ ئایا شه شۆیی باوك، شه شۆیی خاوه ن خێزان، شه شۆیی سه رنووسه ر، پاش ئه و جنێوانه به خێزانی من، رووی هه یه ئه و جنێوانه كه ناڵی له سه ر شاشه ی ئیتر چۆن باشه بخوێنێته وه ؟ له به رده م خێزانه كه یدا رۆژنامه نووسی كاری له ئه خالقیاتی باس هاوڕێیانی ته له به و له ناو ئاسمانی و
ده كات؟ كاك ئه حمه دی شه شۆیی له بری ئه وه ی بێت ئایه تێكی قورئان بهێنێته وه یان حه دیسێك ته فسیربكات بۆ ئه و هه موو زه كات و خیرو سه ده قه یه ی له یه كگرتووی ئیسالمی و یه كێتی نیشتمانی وه ریگرتووه . له بری ئه وه ی به وته ی خه لیفه یه ك، ئیمامێك یان زانایه كی ئیسالمی، پاساو بۆ وه رگتنی پاره ی سیاسی و زه كاته كان بهێنێته وه ، دێت شیكار بۆ رابردووی من ده كات. رابردوویه ك، كه كاره كته ره كانی خێزانێكی هه موو كه وه ك دڵسۆزن، برای خوشك و كۆمه ڵێك باوك و دایك و ئه م هه رێمه هه ر ساڵه و له شارێك ژیانیان دروستكردووته وه و قوربانیی ده ستی هه موو ئه و مه زڵومیه ته بوون، كه به سه ر هه مووماندا هاتووه . رابردوویه ك كه تا هه نووكه شانازیم به مێژووی خۆمه وه كردووه له ناو حزبی شیوعی كوردستاندا. مزگه وته كانی ناو له خه باته كه ی كه باس شه شۆیی ئه حمه د كاك وه ك نه ك
یه كگرتوو بۆ ده كه یت، توشی هیستریا بێت. هێرشێك له كه سێكه وه كه ئیدعای ئه وه ده كات »یه كه م میساقی شه ره فی رۆژنامه نووسی كوردی نووسیبێت « تیایدا هاوپیشه یه كت بكه یت به »ساقیته « و فه رهه نگ و له هه ر بدات، كۆچكردوو به دبه ختی دایكێكی قه بری په الماری ره وشت و میساقه كه ی ئه حمه د میره جێیده بێته وه ، له كۆتایشدا هیوادارم دایكم
لێی ببورێت.
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
لڤین8
هاتمه ده ره وه ، له لڤین دواج��ار كه من یه ك چاخواردنه وه و كووپی دوو ته نیا خالقی و مه زهه ری وێنه یه كی شه كردان و به جێهێشت، ل���ه وێ ش��ك��اوم دڵێكی به ده ردی عه ره ب ده ڵێن، كلكی شكستم هاتمه ده ر، راكێشاو خۆمدا ب���ه دوای پرۆژه یه كی له دامه زراندنی شكستهێنان كولتووری -رۆشنبیریی رۆژنامه نووسی - گۆڤاری له كردنی شكستهێنان گه وره ، به هێز و پته و و به دامه زراوه یه كی لڤین ه��ه ر ب��ه ڕاس��ت س��ه رب��ه خ��ۆ و ق��ورس، شكستخواردن له وه ی ئه م گۆڤاره بكه ینه تیایدا باشه كان هاوڕێ كه پرۆژه یه ك
كۆببنه وه و .....هتد.په ناده گرم به خوا، ئه گه ر ئه وانه ی ئێستا خراپ به كه سانێكی كارده كه ن له لڤیندا هێنده داوه رییه كی ئه وه له قه ڵه مبده م، قورسه ، كه من هه ر به خه یاڵیشمدا نایه ت، له چاكه و رێژه یه ك هه موومان چونكه هه یه ، له ناوه وه ماندا له خراپه بڕێك كه ناگه یه نێت ئه وه مانای ئه وه به اڵم قسه له سه ر كرده وه ی خراپی كه سه كان نه كه ین و ده بێت ئه وه له به رچاوبگرین، كه مرۆڤه خراپه كان ئه وانه نین كه هه رگیز مرۆڤه به ڵكو له ده ستنایه ت، چاكه یان خراپه كان ئه وانه ن كه هه میشه له ملمالنێی ناوه وه یاندا جڵه و فریشته كه ی شه یتان و بۆ شه یتانه كه به رده ده ن تا كاری خۆی ئه وانه ی )هه موو لڤین له ئێمه بكات، رووبه ڕووی هاتینه ده ره وه ( به دڵشكاویی هه میشه ئێمه بووینه وه ، خراپه یه ئه م گۆڤاره »میراتگرانه ی ئه م له گه ڵ كه ده كه وتین، ب��ه ری��ه ك نه خۆشه كه »دا ده نارد ناوه وه یان شه یتانه كه ی ئه وان ب��ۆ م��ام��ه ڵ��ه ك��ردن، ه��ات��ن��ه ده ره وه م��ان نه بوو له وه شه وه نه بوو، له الوازییه وه ل��ه وه وه سته ملێكراوبووین، ئێمه كه شه یتانه كه ی نه مانده توانی كه ب��وو ناوه وه مان ئازادبكه ین چی بوێت بیكات، شته كان ئێستا واشمانبكردایه ئه گه ر
به وشێوه یه نه ده بوون كه هه ن.گرنگه به اڵم زیاده یه ، ده ستپێكه ئه م كه هه مووان الی روونبێت ئ��ه وه ی بۆ كینه یه ك له هه ر پاكبوومه ته وه من سه ربخمه ئ��ام��اده م ب���راده ران���ه ، ل��ه و له هه ر ق��ه رزداری��ان��م ئه گه ر ژێرپێیان لێكردوون، نه خیانه تم من روویه كه وه ، نه زیاده ڕه وییم شكاندووه ، نه دڵیانم كردووه به رانبه ر هیچ مافێكیان. ده بێت راستگۆبم و بشڵێم ئه وه ی كه له م وتاره دا
نه بوون، ورووژێ��ن��ه ری ئ��ه وان ده یڵێم من ناوهێنانی وتم پێشتر وه ك به ڵكو به اڵم س��ه ره وه دا، راپۆرته ی له و بووه ده ك��ه م، قسه كانیشم كه سه ره نجام ئه وان یه خه ی هه ر له شته كان زۆرێ��ك بووه كه م��رۆڤ چونكه ده گ��رێ��ت��ه وه ، میراتگری شتێك، چاك و خراپی ئه و شته ناچاره چۆن سوود ئه وو ده بنه موڵكی به هه مانشێوه وه رده گرێت، له چاكه كان
قبوڵی خراپییه كانیشی بكات.ئه وه ی ئێستا به رانبه ر به لڤین ده كرێت و
ئۆرگانێكی ب��ه وه ی تۆمه تبارده كرێت یه كگرتووی ئیسالمیی كوردستانه ، یاخود تۆمه تبار ده كرێت به وه ی وێنه ی كوردی خۆی بێگومان )ك��ه ناشرینكردووه لڤین ئ��ه وه ی یاخود نییه (، جوان زۆر بێت رۆژنامه گه رییه وه فه وزای له پشت هه واڵی لڤین ئه وه ی یان له كوردستان، زانیارییه كانی باڵوده كاته وه و ناڕاست وه همین، یان پاره له م و له و وه رده گرێت و به هه مانشێوه كه دیكه تۆمه تی ده یان ئه و كه ده گرێته وه له وانه ی لڤینیش هه موویان ئاراسته ده كه ن، ره خنانه ی له ناڕاستییان بڕێك له راستی و بڕێك لڤین گه وره ی گرفتی پێشموایه تێدایه ،
ئه مانه نین، چونكه : یه كه م: سه باره ت به وه ی لڤین له ژێره وه
ده كات ئیسالمی یه كگرتووی بۆ كار كار هه ر لڤین به اڵم كۆنه ، راستییه كی بگره ناكات، ئیسالمی یه كگرتووی بۆ هه ندێكجار كه ئه م گۆڤاره ده خوێنیته وه تێدایه وای ك��اری كه هه ستده كه یت، له پێناوی تاكه كه سێكدا ئه نجامدراوه )با رۆژنامه ی بهێنمه وه : نموونه یه ك چه ند ئیسالمیی كۆمه ڵی زمانحاڵی كۆمه ڵی دواالپه ڕه یدا له ستوونێكی كوردستان، خراپی كارێكی له سه ر نووسینێكیان كه نووسیبوو، ب��راده ران��ه له و یه كێك )وه لهه ق ك��ارده ك��ه ن له لڤیندا هێشتا زۆر ئێجگار بڕێكی نووسینه كه شیان رۆژنامه نووسه ئه م تێدابوو(، له ڕاستیی وه اڵمی ئه وه ی له بری كورد گه وره یه ی بداته وه ، ستوونه كه بابه تی ستوونه كه و موخابه راتی فایلی كۆمه ڵێك ه��ات تایبه ت به عه لی باپیری ئه میری كۆمه ڵی ب��اڵوك��رده وه ، س��ه رل��ه ن��وێ ئیسالمیی عه یامێك ف��ای��الن��ه ئ���ه و ل��ه ك��ات��ێ��ك��دا دی��ك��ه دا شوێنی س��ێ ل���ه دوو پێشتر باڵوكرابوونه وه ، من سووكه ده مه قاڵه یه كم ئه و له گه ڵ مه سه له یه ئه م له سه ر بوو براده ره دا، به اڵم بێگومان ئه وان هه میشه بویستایه ، چیان و سواربوو داشیان دواتر باڵویانده كرده وه ، تێیانده په ڕاند و رۆژن��ام��ه ی ه��ات��ی��ن��ه ده ره وه ، ئێمه كه كۆمه ڵ ده یویست كێشه كه ی ئێمه له دژی ئه و له گه ڵ ئێمه به كاربهێنێت، لڤین نه چووینه كۆمه ڵ رۆژنامه ی دۆستانه ی ئیتر لڤین، له دژی هاوپه یمانێیتییه وه لێره وه سه رنووسه ری لڤین و جێگره كه ی قیبله كه ی روویانكرده به په له پڕووزكه ك��ۆم��ه ڵ��ی ئ��ی��س��الم��ی و ده س��ت��ب��ه ج��ێ چاوپێكه تنێكی ئه میره كه یان باڵوكرده وه و له دژی شیكارییشیان راپۆرتی دووسێ كۆمه ڵ نه یاری ئیسالمیی بزووتنه وه ی كرد و سه رنووسه ری لڤینیش به میوانداریی چووه به رنامه یه كی كه ناڵی په یامی سه ر هه ر پێشتر كه ئیسالمی ، به كۆمه ڵی بكات له گه ڵ قسه یان بێزیشینه ده هات هه میشه یی میوانی ئێستاش )بێگومان له پێناوی ئه مانه هه موو به رنامه یه (، ئه و راگه یاندنی ئێمه كه بوو ئ��ه وه دا هێرشكردنه بۆ دوانگه نه كه ینه حیزبه سه ر ئه وان )كه بێگومان بێئه وه ش هه ر تائێستا له وكاته وه ئیتر نه مانده كرد(. لڤین و له نێوان كاتی ئاگربه ستێكی ئه گه ر لڤین هه یه و ئیسالمییدا كۆمه ڵی باڵوبكاته وه كۆمه ڵ له سه ر بابه تیش
ناهێڵێت نه ڕیش بسووتێت، نه كه باب.ئه مه نموونه یه كی زۆر بچووك و بێبه هایه ، خه مێكی كه ئ��ه وه ی��ه به ڵگه ی ب��ه اڵم كاره كانی په تیی رۆژنامه نووسی قووڵی به ڵكو ئاراسته ناكات، گ��ۆڤ��اره ئ��ه م مه زاج و به رژه وه ندیی دوو دانه كه س، كه به ئاره زووی خۆیان گۆڤاره كه یان كردووه كه س و لێدانی یان ستایش، به مه یدانی
حیزب و دامه زراوه كان. بهێنمه وه ، دی��ك��ه ن��م��وون��ه ی��ه ك��ی ب��ا ئه وكاته كه لڤین، ل��ه ب��راده رن��ی دوو و ته واوكردبوو ماسته ری دانه یه كیان هێشتا له زانكۆكانی هه رێم دانه مه زرابوو، له خوێندنی ئه وساته تا دووه میشیان رێگربوون وه رن��ه گ��ی��راب��وو، ماسته ر له به رده م ئه وه ی هه ر بابه تێكی ره خنه یی له سه ر وه زاره تی خوێندنی بااڵی كابینه ی ه��ادی ئیدریس ب��ه ڕێ��ز ك��ه پێنجه م، كه متر وه زاره ته كه شی بوو و وه زی��ری دیكه ، له وه زاره ته كانی نه بوو گه نده ڵ داببه زێنین. له وماوه یه دا له گۆڤاری لڤیندا وه زاره ت��ه و ئه م له سه ر چییه بابه تێك بڕۆن نه نووسران، سلێمانییش زانكۆی یه ك بزانن لڤین هه ڵبده نه وه ، ئه رشیفی ره خنه چییه له و وه زاره ته بوونی هه یه دامه زراندنی له گه ڵ به اڵم له وماوه یه دا، ی��ه ك��ه م��ی��ان و وه رگ��رت��ن��ی دووه م��ی��ان له گه ڵ هاوكات ماسته ر و له خوێندنی وه زاره تی بۆ عه الدین دالوه ر د. هاتنی لڤین ره خنه ی زمانی ب��ااڵ، خوێندنی زۆر ه��ه ر كه پ��ژا، ئ��ازای��ه پیاوه ل��ه م به ڕاستی ده یه وێت زانكۆكانی كوردستان زانكۆگه لێكی بكاته له ته ممه ڵخانه وه كه مێك موعته به ر. ئه مه له پێناوی چییدا؟ دره نگوه خته ی ئازایه تییه ئه م نهێنیی هه موومان بێگومان له چیدایه ؟ لڤین ده زانین ئه و مه رجانه ی كه وه زیری نوێ سه رنووسه ری )له گه ڵئه وه ی دایناون لڤین له زۆریان تێنه گه یشتووه ( به شێكیان نین، ب���راده ره دا دوو ئ��ه م له خزمه تی سه ره ڕای ئه وه ش، ئه م دوو ئازیزه له گه ڵ هاتنی ئه م وه زیره دا، كاری خۆیان كرد و كه س ئیدی به ئاواته كانیان و گه یشتن بكات ده ستكه وتانه یان له و ناتوانێت ده می هه ربۆیه به ده ستیانهێنان، كه وه زاره ته كه ی دالوه ر و د. له ره خنه یان پژا، له مه شدا هاوته ریب بوون له گه ڵ ئه و كه وتبوونه كه پارتییه ی مامۆستا پۆله هیچ له به ر وه زی��ره ، له م سه نگه رگرتن كاریده كرد كۆمه ڵێك له به رئه وه ی نا،
كه به دڵی براده رانی پارتی نه بوو. ئ��ه م��ه ك��اره س��ات��ه ن��ه ك ئ����ه وه ی ، كه به یه كگرتووه ، سه ر لڤین باسده كرێت حزبێكی ئیسالمی یه كگرتووی چونكه مه ده نیی بێمیلیشیای میانه ڕه وی یاساییه حیزبه ئه م مه ترسییه كانی )هه رچه نده ژێره وانكێ و كوردیی كۆمه ڵگه ی بۆسه ر هێواشن(، به اڵم ئه وه ی كار بۆ یه كگرتوو به ڵكو شه رمئاوه رنییه ، شتێكی بكه یت بكه یت رۆژنامه كه ت یان گۆڤار ئه وه ی كینه و بوغز و یه كالكردنه وه ی به مه یدانی شه خسییه كانت به رژه وه ندییه ش��ه ڕ و ئ��ه وه ی ئ��اب��ڕوب��ه ران��ه ی��ه ، شه رمهێن و هۆپێناوێك بكه یته گ��ۆڤ��اره ك��ه ت كه ب��ۆ ده وڵ��ه م��ه ن��دب��وون و ت��ه ن��ان��ه ت سڵ له گه ڵ درۆ نه كه یته وه و له درۆكردنیش بكه یت، خ��ۆش��ت��دا خ��وێ��ن��ه ره ك��ان��ی چه پڵه ی دوو فلس و دوو هه ربۆئه وه ی حه رامت ده ستبكه وێت )بێگومان له لڤیندا درۆ، هه واڵی درۆ، راپۆرتی چه ندان لێره دا كه هه ن وه همی چاوپێكه وتنی ئێستا )ئه وانه ی ئێمه ناكه ین( باسیان له لڤیندا نه ماوین(، هه میشه هه وڵمانده دا ئه م شه ڕه شه خسییانه و ئه م هه ڵپه كردنه بازرگانییكردن ده وڵ��ه م��ه ن��دب��وون و بۆ له لڤین خه ڵكه وه به مه ینه تییه كانی ده زانن هه مووان به اڵم دووربخه ینه وه ، ئێستا ب��ه اڵم سه ركه وتوونه بووین، كه
ل���ڤ���ی���ن و ی���ه ك���گ���رت���وو و چ��ه ن��د ش��ت��ێ��ك��ی ت���ری���ش...
دواجار بێئه وه ی خۆم بمه وێت، هێنرامه شه ڕێكه وه كه ده مێكه خۆمی لێبه دوورده گرم، ستراتیژیسته كات و خۆت كه شه ڕێكه وه »مه چۆره دووب��اره ده ك��ه ن��ه وه زۆر قسه یه ك هه میشه سه ربازییه كان شوێنه كه یت هه ڵنه بژاردووه «. سه ره ڕای ئه م راستییه ش، هه میشه ده چینه ئه و شه ڕانه وه كه نه كات، نه شوێن، نه راده ی توندوتیژییه كه ی ئێمه هه ڵماننه بژاردووه ، به ڵكو ئه وه گه مه كه ره كانی دیكه ن ناو ئه و شه ڕه ، بۆ بۆ ئێمه دیاریده كه ن. سه ره تای راكێشرانیشم به یه كه وه كه واده و شوێنه كه ش كه له به ره یه كیدا گۆڤاری لڤین هه یه و له به ره كه ی دیكه یدا چه ند رۆژنامه و گۆڤارێكی دیكه ، ئه و راپۆرته ی رۆژنامه ی ده ستوور بوو، له ژماره ی 29ی رۆژی 2010/7/7 كه ناونیشانی »كێ میدیای سێبه ره ؟«ی هه ڵگرتبوو. هۆكاری ئه م نووسینه شم ئه وه بوو كه له ڕاپۆرتی ناوبراودا ناوی من له دوو شوێندا هاتووه ، هه روه ها كۆی راپۆرته كه ش ده ستبردنه بۆ نزیكه ی پێنج ساڵ كاركردنم له و گۆڤاره دا،
كه ناوی لڤین-ی هه ڵگرتووه و من یه كێك له دامه زرێنه ران و سه رپێخه ران و پێشخه رانیشی بووم.
یاسین عومه ر ئیبراهیم
من كه دواجار له لڤین هاتمه ده ره وه ،
ته نیا دوو كووپی چاخواردنه وه و
یه ك شه كردان و وێنه یه كی مه زهه ری خالقی و دڵێكی شكاوم
له وێ به جێهێشت
هه موو هه وڵه كانی ئێمه بۆ ئه وه ی ئه م گۆڤاره له تریبۆنێكی شیمانه یی یه كگرتووه وه بكه ینه تریبۆنێكی سه ربه خۆی
راسته قینه ، به هۆی كاكی سه رنووسه ری ئێستا و جێگره كه یه وه وه كو باڵۆنێك فشبوونه وه
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
11 پشوو
له به رده ستدایه زۆرت بیرۆكه ی بۆ به سه ربردنی كاته كانت، به اڵم بێت له بیر ئ���ه وه ت پێویسته ناتگه یه ننه كه زۆرجار بیرۆكه كان ده بێته نزیك كه سێكی ئه نجام. كاریگه ری كارێك و بۆ هانده رت
زۆرت له سه رت جێده هێڵێ.
تهرازوو)22ئهیلول-22ت.یهکهم(
ه���ه ن���دێ���ك ك���ێ���ش���ه ی ژی���ان���ت چ������اره س������ه رك������ردووه ، ب����ه اڵم گۆشه نیگاكانت بۆچوونه كانت و پێویستیان رووداوه ك��������ان ب��ۆ سووریت هه یه . به پێداچوونه وه له سه ر ئه وه ی كه تۆ راستیت، به اڵم بۆ ئ��ه وه ت دژی هه لومه رجه كان
ده سه لمێنن.
دوپشک)23ت.یهکهم-21ت.دووهم(
ب���ڕوا ب��ه خ��ۆب��وون��ت زی���ادده ك���ات، راده كێشیت و كه سانێك سه رنجی ئاگاشت لێ نییه ، تایبه تمه ندییه كانت ئه وه ی هۆی ده بنه له كاره كه تدا، سوپاس ده وروبه ره كه ته وه له الیه ن به ره و سۆزداریت الیه نی بكرێیت.
باشی ده ڕوات.
کهوان)22ت.یهکهم-20ک.یهکهم(
ئ������ه م م������اوه ی������ه ن���ات���وان���ی به باشی به رپرسیارێتییه كانت رۆژێ��ك ه��ه م��وو به جێبگه یه نیت. رووب���ه ڕوو كێشه یه دا ئ��ه و له گه ڵ هه ن ك��ار كه چه ندین ده ب��ی��ت��ه وه بكه یت، جێبه جێیان پێویستبووه ن��ه ت��ك��ردوون. ك��اری ئه مڕۆ ب��ه اڵم
مه خه ره سبه ینێ .
گیسک)21ک.یهکهم-19ک.دووهم(
قورسه به الته وه كه له سه ركێشه یه كی به اڵم ونبكه یت، خۆت رۆمانسیدا چاری دیكه شت نییه .حه ز به كه مێك له په یوه ندییه كانتدا زیاتر ئ��ازادی پێی به رامبه ره كه ت به اڵ ده كه یت، خۆش نییه . به باشی بیربكه ره وه بۆ ئه وه ی كێشه كانت لێ ئاڵۆز نه بێ.
سهتڵ)20ک.دووهم-18شوبات(
ده ده ی��ت و به ته ندروستیت بایه خ كه م هه روه ك به ئیش و كاره كانیشت،پێویسته بچوكه كان كه كێشه بێت له وه ئاگات دواتر ده بنه كێشه ی گه وره . خۆشترین رۆژی س��ۆزداری��ی��ه وه له الیه نی رۆژ پێ به شداری ده وروب��ه رت شه ممه یه .
بكه له خۆشیه كانتدا.
نهههنگ)19شوبات-20ئازار(
ده ستوور
پاركێك داواده كات جوان حه مه عه بدولی هونه رمه ند یان هۆڵێكی رۆشنبیری به ناوی هونه رمه ند و ده رهێنه ر
حسێن میسرییه وه بكرێته وه .راگه یاند ب��ه ده س��ت��ووری ج���وان ح��ه م��ه ع��ه ب��دول��ی میسری ، حسێن خۆشبوو لێ خوا »هونه رمه ندی خزمه تێكی زۆری هونه ری كوردی كرد، به تایبه ت له م سااڵنه ی دوایدا كه به رده وام خه ریكی كاری دراما بوو بۆ بینه ری كوردی، بۆیه پێویسته پرۆژه یه كی هونه ری
بكرێت به ناویه وه«.له ئه كته ره كانی بوو كه یه كێك هونه رمه نده ئه و »من وت ئ��ه وه ش��ی میسری ، حسێن درام��اك��ان��ی یان پاركێك یان رۆشنبیری هۆڵێكی پێشنیازده كه م بكرێت بێت، هونه ری كارێكی هه ر یان ستۆدیۆیه ك
به ناویه وه «.ع��ه ب��دول��ی ح��ه م��ه ج���وان ئ��ام��اژه ی ب��ه وه ش��دا هونه رمه نده وه ، ئه و به ناوی بكرێت كه هه ركارێك ئه وه نده كه س چونكه نه بێت، په یكه ر به اڵم جوانه ، ده بینین “ئه وه تانێ وتی ن��ادات و به په یكه ر گرنگی په یكه ر دروستكراوه و به رواری هه ڵه یه ، بۆیه پێشنیازی
كارێكیتر ده كه م له جیاتی دروستكردنی په یكه ر”.
داواده كرێت پاركێك بۆ حسێن میسری دروستبكرێت
سازدانی : ئه میر هه ڵه بجه یی
هونه رمه ند نه جم محه مه د، كه یه كێكه له و گۆرانییه كانی به سروود و هونه رمه ندانه ی كه به سه ر هه ڵه بجه یدا وتووه ، ناوبانگی ده گرێت ئ��ه وه ره خنه ی ده رك���ردووه ، بازرگانیی ه��ه ن، هونه رمه ند هه ندێك
به خوێن و قوربانیی هه ڵه بجه وه ده كه ن.»هونه رمه ند ده ڵێت محه مه د نه جم ئه نفال و سوپای به سه ر گۆرانی هه یه ، بۆ رێزلێنانی ب��ه اڵم وت��ووه ، كیمیاوی
كراوه به ناوی هه ڵه بجه وه «.ناو هاتنه س��ه ره ت��ای ده س��ت��وور: دون��ی��ای گ��ۆران��ی و م��ۆزی��ك��ی ك��وردی به تایبه ت الیه نی سروود، به چ په یامێك
بوو به خولیای تۆ؟نه جم: دیاره هونه ر خۆی گه یاندنی په یامێكه ، په یامی منیش په یامی مرۆیی بووه له ڕووی خۆشه ویستی و چینایه تی و شۆڕشگێڕیه وه ، به پێویستمزانی له ڕێگه ی به هونه ری خزمه تبكه م په یامه وه ئه و
كوردی .محه مه د نه جم بابزانین ده ستوور: چۆن راگه یاندندا كه ناڵه كانی له گه ڵ چییه تێڕوانینی هه یه و هه ماهه نگی ل��ه ڕووی راگ��ه ی��ان��دن كه ناڵه كانی ب��ۆ
هونه رییه وه ؟نه جم: به داخه وه ، من وه ك پێویست هه ماهه نگیم نییه له گه ڵ راگه یاندنه كاندا،
له منه وه خه مساردییه كه ی ئ��ه م��ه ش راگه یاندنه كان له خودی به ڵكو نییه ، خۆیانه وه یه كه جیاوازی ده كه ن و زۆربه ی هونه رمه ندانی ناوخۆیان په راوێزكردووه .
له ڕووی محه مه د نه جم ده ستوور: دروستنه بووه ، بۆ بارگرانی ئابورییه وه له سه رئه ركی به رهه مه كانی چونكه موچه ی ته نها ت��ۆم��ارك��ردووه و خ��ۆی
مامۆستاییه كه ی شكده بات؟له كوردستان هونه ر دی��اره نه جم: لێی تاهونه رمه ند پیشه ، نه بووه ته به ڵكو ئابووریه وه ، له ڕووی سودمه ندبێ تری پیشه یه كی هه میشه هونه رمه ند بژێوییه وه ، ل��ه ڕووی بۆئه وه ی ك��ردووه خۆیشی و به ژیانی به رده وامی بتوانێت به دڵنیاییه وه ب��دات، هونه ره كه یشی ك��اری��گ��ه ری ل��ه س��ه ر م��ن ه��ه ی��ه ، ب��ه اڵم هاوكاریی حكومه ت چونكه ن��اچ��ارم، ن��اك��ات، ئێمه وه ك ه��ون��ه رم��ه ن��دی به رهه مه كانم ه��ه م��وو تائێستا م��ن له سه رگیرفانی خۆم به رهه مهێناوه ، به اڵم هونه رمه ندانیتر له سه ر گیرفانی حكومه ت كۆمه ڵێك ل��ه س��ه ر به رهه میده هێنن
په یوه ندی حیزبی و شه خسی .ساڵێك هه موو به ڕێزتان ده ستوور: له یادی كاره ساتی جه رگبڕی هه ڵه بجه دا پێویست وه ك ك���ردووه ، به شداریتان ئایا دراوه ت��ه وه ، له هونه رمه ندانیتر ئاوڕ
ماندووبوونی تۆ به هه ندوه رگیراوه ؟
به اڵم نه خێر، بڵێم ده توانم نه جم: شاره كه ی بۆ چونكه ئ��اس��وده م، من یه كه م ده ڵێم، سروود بێبه رامبه ر خۆم ه��ون��ه رم��ه ن��دم زۆرت��ری��ن س���روودم بۆ خۆم، له سه رئه ركی وت��ووه هه ڵه بجه بازرگانیی هه یه ، هونه رمه ند به داخه وه ده كات و ئه وشاره وه قوربانی به خوێن و سه رفده كرێ ، بۆ پ��اره ی خه یاڵی بڕی گرنگی راگ��ه ی��ان��دن��ی��ش��ه وه ل����ه ڕووی خه ڵكی وه ك ئێمه ب��ه اڵم پ��ێ��ده درێ ، ئه مه ش پ��ه راوێ��زده خ��رێ��ی��ن، ش��اره ك��ه له پشته ئایدۆلۆژی حیزبایه تی و ده ستی ئه گه رنا مه سه له ی توانای هونه ری بێت، هونه رمه ندانه ی له و به تواناترین زۆر
كه بازرگانیی ده كه ن به و شاره وه .له مه راسیمی زۆرس��اڵ ده س��ت��وور: یادی هه ڵه بجه دا رێز له كه سێك ده نرێت كه ئیشی بۆ هه ڵه بجه كردبێت، بۆچی تا
ئێستا ئاوڕ له به ڕێزت نه دراوه ته وه ؟ئاماژه مپێكرد پێشتر ن��ه ج��م: ده ك��ه م، هه ڵه بجه بۆ كار بێبه رامبه ر رێزلێنان له وه نه كراوه ته وه بیر تائێستا ب��ۆم��ن ب��ك��رێ��ت، ئ���ه وه ك��ه وت��ووه ت��ه ئه ستۆی بنه ماڵه ی شه هیدان و ئه دیبان و بڵێم ده توانم شاره كه ، رووناكبیرانی پ���ه روه ر، شڤان هونه رمه ند ل���ه دوای سروودم بۆ هه ڵه بجه وتووه له ئۆردوگای دوای مانگێك ل��ه ئ��ێ��ران ك��ام��ێ��ران
ئه و به رده وامم تائه مڕۆش كاره ساته كه ، یاده م كردووه ته وه ، به داخه وه هونه رمه ند ئه نفال و سوپای بۆ س��روودی هه بووه بۆكراوه رێزلێنانی وت��ووه ، كیمیاوی
به ناوی هه ڵه بجه وه .له ساڵی هونه رمه ند نه جم محه مه د 1992یه كه م به رهه می خۆی تۆماركردووه
كه سروودێك بۆ هه ڵه بجه بووه . چ������وار ك��اس��ێ��ت��ی گ���ۆران���ی گۆرانی كاسێتی 3 كه باڵوكردووه ته وه س���روودی كاسێتی 1 س������ۆزداری و چ��ی��ن��ای��ه ت��ی و ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی��ه ، ل��ه گ��ه ڵ تیپه كانی هه ڵه بجه و سلێمانی و شنروێ و
گروپی ئازادی كاریكردووه .
نه جم محه مه د: هونه رمه ند هه یه ، بازرگانیی به خوێن و قوربانیی هه ڵه بجه وه ده كات
محه مه دو یاسین و بێستوندرامایه كی په خشكردنی ب��ه ه��ۆی فرۆشه كانی سیدی ب���ازاڕی توركییه وه ، شاری سلێمانی رۆژانه سه دان كاسێتی ئه و به جۆرێك ده فرۆشن، توركییه هونه رمه نده هونه رمه نده ش ئ��ه و ده نگی ه��ه واداران��ی
به ڕێژه یه كی به رچاو زیادیكردووه .)سبیل كه هونه رمه ند بێریڤان درامای كان( رۆڵی سه ره كی تێدا ده بینێت، به هۆی په خشكردنی له كاتی كه گۆرانییه ی ئه و دراماكه دا داده به زێنرێت، هه وادارانی ده نگی ئه و هونه رمه نده زیادیكردووه و جگه له كڕینی به دوای سلێمانی گه نجانی دراماكه ، سیدی
گۆرانییه كه شدا ده گه ڕێن.ئه وانه ی كه ئه و سیدییه ده كڕن، پێیانوایه جوانی سبیل كان و ده نگخۆشی وای كردووه كه گوێی لێ بگرن و سه یریبكه ن، ئه مه جگه به خۆش و تریشی گۆرانییه كانی ل��ه وه ی
رۆمانسی ده زانن.پێشتر له وه ده كه ن باس دوكانداره كان له بازاڕه كاندا به كه می زۆر گۆرانییه ئه و
ده فرۆشرا، به اڵم ئێستا به هۆی په خشكردنی دراماكه وه له یه كێك له كه ناڵه كوردییه كاندا، وای كردووه كه ژماره یه كی زۆری سیدی ئه و
هونه رمه نده بفرۆشرێت.كچانه ی ل��ه و یه كێك عه بدوڵاڵ الن��ه له بازاڕی ئه و ده ك��ات، دراماكه كه سه یری ئه و سه یری وه ستابوو داره س��ووت��اوه ك��ه كه دوكانه كان ده كرد بێریڤانی گۆرانییه ی لێیانده دا، النه ده ڵێت “من خۆم زۆر سه یری دراما توركییه كان ده كه م، به تایبه ت ئه مه ی
بێریڤان كه زۆر كاری تێكردووم”.داره سووتاوه كه له بازاڕی هه رێم جه میل ده ڵێت هه یه ، سیدی فرۆشتنی دوكانی كه ك��ردووه وای هه یه هۆكارێك »چه ند ئه و ك��ان��ه وه سبیل گۆرانییه كی به هۆی بفرۆشرێت، لێ زۆری ژماره یه كی سیدییه ئه ویش دراماكه و جوانی هونه رمه نده كه یه «.
سه دان رۆژانه “ئێستا ده ڵێت هه روه ها كاسێت و سیدی ئه و هونه رمه نده ده فرۆشین، پیر و گه نج و الو دێن بۆ كڕینی گۆرانییه كانی
بێریڤان و گوێی لێده گرن”.
په خشكردنی درامای بێریڤان، هه وادارانی ده نگی هونه رمه ند
سبیل كان زیادده كات
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14
پشوو10
به شداری له ئاهه نگی له دایكبوونی ك��ه س��ێ��ك��دا ده ك��ه ی��ت،ل��ه س��ه ر كاره كه ت توشی هه ندێك كێشه ی خۆت ده بیته وه .پێویسته بچوك به دووربگریت، له ده مه قاڵێكان ناكه ونه ئ��ه وان��ه ی به تایبه ت
چوارچێوه ی به رپرسیارێتیته وه .
كاوڕ )21 مارس - 20 نیسان(
ماندوو زۆر رۆژێ��ك چه ند م��اوه ی سه ره كی هۆكاری له وانه یه ده بیت، ماندووبونه كه شت كه شی ده وروبه رت بده . به ته ندروستیت بایه خ بێت. راكێشه پێ خۆت به ڕه كه ی به قه د گرفتی هه ندێ توشی ئ��ه وه ی بۆ
نه خوازراو نه بیت.
فه ریک )22 ئاب - 22 ئه یلول(
نابن ئ��ه وه خ��ۆش وه ك رۆژه ك���ان كێشه كانت ده ك��رد. كه پێشبینیت رێگای س��ه ر ده ك��ه ون��ه ل��ه خ��ۆوه پێویستناكات چ��اره س��ه رب��وون و بكه یت. م��ان��دوو پ��ێ��وه خۆتیان هه وا و كه ش و به گۆڕینی پێویستت دوورك��ه وت��ن��ه وه ل��ه ده وروب��ه ره ك��ه ت
هه یه .
گا )21 نیسان - 20 ئایار(
ده كه یت، به دڵخۆشی هه ست هه موو كار وباره كانت به شێوه یه كی ئ��اس��ان ب���ه ڕێ���وه ده چ���ن. ئ��ه و ئه م ل��ه م��اوه ی په یوه ندییانه ی هه ڵده ستیت، پێیان هه فته یه دا به جۆرێك له جۆره كان له داهاتوودا سوودی ئابوورییان بۆت ده بێت.
دووانه )21 ئایار - 20 حوزه یران(
داهاتوو هه فته ی هه فته یه و ئ��ه م ه���ه س���ت ب���ه ب���اش���ی ده ك���ه ی���ت. ح��ه زده ك��ه ی��ت پ��ه ی��وه ن��دی��ت ب��ه و كه سااڵنێك نه پچڕێت كه سانه وه پێكه وه هاوڕێ بوون. جگه له وانه ش تێكه اڵوی ك��ه س هه ندێك له گه ڵ به الی كه سه رنجت په یداده كه یت
خۆیاندا راده كێشن.
قرژاڵ )21 حوزه یران - 22 ته موز(
ه��ه م��وو ك��اروب��اره ك��ان��ی ژی��ان��ت به اڵم به ڕێوه ده چن، به ڕێكوپێكی پێویسته خۆت له هه ر ده نگه ده نگێك بپارێزی به تایبه ت له كۆتایی هه فته دا. هێمنبه و له خۆوه هه ڵمه چۆ. هه لێكت هه ندێك كه ده توانیت به رده م دێته
پاره كۆبكه یته وه .
شێر )22 ته موز - 22 ئاب(
i n f o @ d e s t u r. n e t
ده شتی ئه نوه ر
له واڵتی له گه شتێكه كه ئێستا ئه كته ر، ن��ه وزادی ده وه ن به ریتانیدا ئه كته ری ژماره یه ك به نیازه له گه ڵ ئه ڵمانیا،
له فیلمێكی سینه ماییدا به شداریبكات.له لێدوانێكیدا بۆ ده ستوور، ده وه ن رایگه یاند گه شته كه ی بۆ
ئه ڵمانیا، هه م بۆ هونه ره و هه میش بۆ پشوودان.ب��ه ده س��ت��ه وه ی��ه و سینه مایم “ك��ارێ��ك��ی وت��ی ئ��ه و كه ڕۆڵی لێكردووم داوای له به ریتانیا كورد ده رهێنه رێكی سینه ماییه دا، فیلمه ل��ه و هه بێت سه ره كیم ئه كته ری كه هه موو ستافه كه ی به ریتانین، بۆیه چه ند مه رجێكی بۆ داناوم تاوه كو ئه و رۆڵه م پێبدا، یه كێكان ئه وه یه كه كێشی خۆم كه مبكه مه وه تاوه كو ئه و رۆڵه بگێڕم، چونكه ئێستا
65 كیلۆم ده بێت له 60 كه متربم”.ئه و ئه كته ره كچه باسی له وه كرد كه پێویسته كچان له ناو نه مێنێت ئه و شه رمه چیتر بشكێنن و رێچكه یه ئه و درامای كوردیدا، كچ و كوڕ نه توانن ده ستی یه كتری بگرین.ئه و وتی “با به شێوازێکی نوێتر په یوه ندی نێوان کچ و
کوڕ ده ربخرێت، ته قلیدیانه نه بێت”.رێچكه ی یه كێك “ئه گه ر ده ڵێت ده وه ن له وباره یه وه هه یه مه رج كۆمه ڵێك ئه وا هه ڵبژارد، ئه كته ریی نواندن و بیشكێنێت، من له گه ڵ ئه وه نیم له كلتوور ال بدرێت، به اڵم پێمخۆشه نوێكاری هه بێت و خۆم نوێكاریم كردووه ، هه موو كه كردوومه ، بینیوه ئه وه یان ئه كته ره كانیش ده رهێنه رو ره نگه ئه وه ی من كردبێتم له به رئه وه بێت كه دایك و باوكم له پشته وه یه و ئه وان زه مانێكی زۆره كاری هونه ری ده كه ن و
هاوكاریشمن”. ده وه ن نه وزاد كچی هه ردوو هونه رمه ند نه وزاد مه جید و سه بیحه خانه ، ئه و سوپاسی خوا ده كات كه كچی ئه و دوو هونه رییه ی ئاسته ئه م بگاته توانیویه تی هونه رمه نده یه و
ئێستای .كاتێك نا، 2002دا له ساڵی هه نگاوی یه كه م ده وه ن ده رك��ه وت و پۆلیس ره ش��ه ی له درامای كۆمبارس وه ك��و فیلم كورته فیلم و له چه ندین به شداری به دوایدا دواتریش
كردووه .ده وه ن سه ختترین كاری هونه ری خۆی باس ده كات و كه ژاڵت رۆڵی كه پێیانووتم من بۆ قورسبوو “زۆر ده ڵێت پێده ده ین له درامای رابووندا، به اڵم توانیم ئه و هه نگاوه بنێم و
رۆڵێكی باش بگێڕم، زۆریش به ده ستیه وه ماندووبووم”.
ده وه ن نه وزاد له گه ڵ به ریتانییه كان له فیلمێكی سینه ماییدا به شداریده كات
ده ستوورسه ردانی راب��ردوودا رۆژی له چه ند سلێمانی كچانی گروپی شاری دهۆكیان كرد و به نیازن دواتر كۆنسێرت له كه ركوك و كۆیه ش
ئه نجامبده ن.ئه نوه ر قه ره داخی به ڕێوه به ری گروپی كچانی سلێمانی به ده ستووری ئه وێ كه بچینه لێكردین داوای���ان ده��ۆك پارێزگاری راگه یاند كۆنسێرته مان ئه و رازیبووین و ئێمه ش بكه ین، بۆ كۆنسێرتێكیان
سازكرد.قه ره داخی ئه وه شی وت “له و كۆنسێرته دا چه ند ئاوازێكی نوێمان پێشكه شكرد، كه بۆ یه كه مجار بوو له گه ڵ چه ند به رهه مێكی ئاماده كراو له بابه تی فۆلكلۆری ، هه روه ها به نیازین هه مان كۆنسێرت ببه ین بۆ شاری كه ركوك و كۆیه و شاره كانی تری كوردستان، گه ر هه لومه رجی بۆ خۆئاماده كردنین خه ریكی ئێستاش بڕه خسێت، بۆ گونجاومان
به رهه مهێنانی CDیه ك بۆ گروپه كه “.
كیژانی سلێمانی له دهۆكن
ده ستووره���ون���ه رم���ه ن���د ف����ه ره����ه ن����گ ج���ان سه رقاڵی له ئێستادا یه كێك كلیپكردنی ل��ه گ��ۆران��ی��ی��ه ك��ان��ی خ��ۆی��ه ت��ی ب��ه ن��اوی له ئاینده یه كی دیالنه و نزیكدا باڵوده كرێته وه .جان ف��ه ره��ه ن��گ به ده ستووری راگه یاند
ته واوبووه ، به ده نگ دیالنه “گۆرانی نزیكیشدا له ئاینده یه كی كلیپ و بكرێته ماوه ئه وه ی ته نها به اڵم
ئه وه ئه نجامده درێت”.هه روه ها وتی “ئه م گۆرانییه ، گۆرانییه كی كچانه ی فۆلكلۆریه و كوڕێك كچ و نێوان له خۆشه ویستی كه باس وتراوه كه س دوو بۆ
ده كات، دوای ئه وه ی كه ده كه ونه داوی خۆشه ویستییه وه “.له الیه ن گۆرانیه ئه و ئاوازی ئاشكراكرد، ئه وه شی فه رهه نگ
هه رێم محه مه د و شیعری شامی سه باحه .
فه رهه نگ، گۆرانی بۆ كچان
ده ڵێت
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
13 پهروهرده
له سێیه م وتاردا كۆتایی به و باسه دێنم، كه له سه ر چاكسازییه كانی خوێندنی بااڵ نووسیومن و پێمخۆشه لێره به دواوه ئه وانه ی پسپۆڕن له بواری خوێندنی بااڵداو ئه و مامۆستاو سه رۆك زانكۆیانه ی به ڕاستی بابه ته كان جیدین و هه وڵی باشیان هه یه ، ده ست به شرۆڤه كردنی له و یه كێك ده رئه نجام. باشترین بگه نه وه زیردا له گه ڵ بكه ن و گله ییانه ی كه ده كرێت، ئه وه یه وه زیر به شێوه یه كی تاكڕه وانه ئه م بڕیارانه ده رده كات و وه زاره تیش پێچه وانه ی ئه مه ده ڵێت. له كاتێكدا من له دووره وه ناتوانم ئه م مه سه له یه یه كالبكه مه وه ، به اڵم ئه گه ر وابێت پێم سه یره ، چونكه كاك دالوه ر له سایه ی په روه رده یه كی لیبراڵدا خوێندویه تی و كاری كردووه و كه به بێ راوێژ هیچ كارێك ناكرێت. بۆیه پێم سه یره ئه گه ر ئه مه راستبێت. به اڵم له الیه كی دیكه وه مرۆڤ له هیچ پرۆژه یه كدا ناتوانێت راوێژ به هه زاره ها كادیر بكات، چونكه به شی زۆری كادیره كانی په روه رده و خوێندنی بااڵش له دواكه وتووییدا نوقمبوون. من خۆم له گه ڵ كادیرێكی په روه رده یی له ریفۆرمی ك��ردووه ئ��ه وه ی��ان كه گله یی كۆبوومه ته وه زۆردا په روه رده ییدا كه س پرسی به وان نه كردووه ، به اڵم زۆرینه ی ئه و كادیرانه توانای نوێبوونه وه و تازه گه رییان نییه ، بۆیه كات كوشتنه له گه ڵ هه موویاندا كۆبوونه وه سازبكرێت. به اڵم له الیه كی دیكه وه
نابێت كادیره جیدییه كان و تازه گه ره كان پشتگوێبخرێن.من پێشكه شكردووه و باشی پرۆژه یه كی دالوه ر كاك ئێستا پێموایه له ئێستا به دواوه ئه ركی سه رۆكی زانكۆكانه له سه ر ئاستی كۆبوونه وه و زانكۆكان سه رۆكایه تی ئاستی دواتریش به شه كان و له گه ڵ له زانكۆكان نماینده یه ك با دواتریش بكه ن. سیمینار وه زاره تدا پشنیاره كان تاوتوێبكه ن بۆ ئه وه ی پرۆژه یه كی تۆكمه
ئاماده بكرێت.سیوه یلی رێ��ب��وار راب�����ردووه وه وت��اره ك��ان��ی ب��ه پ��ێ��چ��ه وان��ه ی كه هه ندێ نووسیوه وتارێكی زانكۆیه ، چاالكی كه مامۆستایه كی هیچ پرۆژه یه دا له و نمونه بۆ باسكردووه . تیادا جیدی خاڵی بۆ نه كراوه ، مامۆستاكان پێشینه ی بۆ حیسابێك یا بایه خێك نمونه هه ندێك مامۆستا هه ن نووسه ری جیدین و كتێبیان هه یه و له سه ر ئاستی فیكری كار ده كه ن و جێی خۆیه تی حیسابێك بۆ ئه م كاره بكرێت. به اڵم له هه مووی گرنگتر ئه وه یه مامۆستاكانی زانكۆ بێده نگ نه بن و دواتر گله یی بكه ن. باشترین چاره سه ریش ئه وه یه ئه وان پرۆژه ی ئه لته رنتایڤ پێشكه شبكه ن یا هه ندێك گۆڕانكاری له پرۆژه كه ی وه زیری خوێندنی بااڵدا بكه ن و له گه ل خودی وه زیردا
شرۆڤه ی بكه ن. له الیه كی دیكه وه هه ندێك مامۆستا له وه زویر بوون كه من زانكۆكان و ناو بردووه . پێمخۆشه به شێكی زۆری مامۆستاكانیانم به ته مبه ڵ له به ر رۆشنایی نین و من یاداشتبكه م كه شته كان شه خسی ئه وه بهێنمه وه . نمونه یه ك ته نها لێره دا با ده ڵێم. ئه مه كاره كانیان له هه وڵه كانی به ده ر ده گێڕم كوردیدا به كتێبخانه ی چاو كاتێك په روه رده دا له بواری كتێبم دانه یه ك قه ره چه تانی كه رێم به ڕێز ده ستناكه وێت كه مامۆستاكانی زانكۆ نووسیبێتیان له گه ڵ ئه وه شدا ئه مه ئاخر هه یه . ب��واره دا له م ماسته رمان دوكتۆرو كۆڵێك له وانه یه دیكه دا له بواره كانی بارودۆخه كه ئه ڵبه ته كاره ساته !! باشتر بێت، به اڵم به شێوه یه كی گشتی زوربه ی مامۆستاكانی زانكۆ هه وڵه كانیان هه موو لێهاتووه و ئاماده ییه كانیان مامۆستای وه كو له خاڵه كانی یه كێك بۆیه چڕكردووه ته وه . له وانه ووتنه وه دا ته نها هه ر ده بێ كه كادیره كان ده كاته وه له وه ئه و چاكسازییه جه خت چه ند مانگ جارێك وتارێك بنووسن. من پێم سه یره مامۆستایه كی وتارێكی جارێك مانگ سێ هه ر سه خته ئێمه بۆ ده ڵێ زانكۆ 2500 وشه یی بنووسین له كاتێكدا خوێندكارێكی ناوه ندی له واڵته نامه وێت من ده كات. كاره ئه م مانگێگ هه موو ئه وروپاییه كاندا به راوردی كوردستان و ئه وروپا بكه م، به اڵم به راوردی مامۆستایه كی له و دیكه خاڵێكی ده ك��ه م. ن��اوه ن��دی خوێندكارێكی زانكۆو به رنامه یه دا داوا له هه موو به شه كان ده كات، به رنامه یه كی وه رزی بۆ سیمیناره زانسیته كانیان ئاماده بكه ن. ئه مه ش ده بێته هۆی ئه وه ی زانكۆكان ببنه سه نته ری ئه و باسه زانستیانه نه ك پاشكۆی بۆ كۆمه ڵه كان ناچێت ئه وكات خه ڵك ئێستا. وه كو باسانه ئه و بۆ ئه وه ی گوێ له سیمینارێك بگرێت. خاڵێكی دیكه به ستنه وه ی زانكۆو خوێندكاره كانی خوێندنی بااڵیه به زانكۆكانی ده ره وه . ته نها كاركردن له گه ڵ زانكۆیه كی پێشكه وتووداو خوێندنه وه به زمانێكی به ڕێزه كانماندا مامۆستا خوێندكارو ب��ه ڕووی جیهانێك زیندوو ده كاته وه ، كه وێنه ی نییه و یه كسه ر كاریگه ری له سه ر جیهانبینی ئه وان و نه وعیه تی به رهه مه كانیان داده نێت. من بۆڵه بۆڵی دونیام ئابورییه كه میان كرد كه بۆ جاری یه كه م بڕوانامه ی به كالۆریۆسی ئه وه ی پاش به اڵم كردم، موعاده له بۆ ساڵ به دوو له ئه وروپا په روه رده م له سفره وه خوێند، وتم ئه گه ر خۆم بڕوانامه كه ی خۆم
هه ڵبسه نگاندایه هه ر به شه ش مانگ موعاده له م ده كرد.له كۆتاییدا ده بێ ئه وه یاداشتبكه م له زانكۆكاندا به شێكی زۆر كه می مامۆستاكان له سه ر ئاستی نووسینی زانستی و تازه گه ریدا چاالكن، بتوانرێت بۆ ئه وه ی له و كه سانه ش وه ربگیرێت بۆیه ده بێ سود پرۆژه پۆزه تیڤه كه ی كاك دالوه ر ده وڵه مه ندتر بكرێت. به اڵم ئه گه ر له وه زیر گله یی هه موومان ئه وكات نه گۆڕدرێت سیستمه ش ئه م خۆیه تی مافی ئه رك و وه زیر بۆیه له مامۆستاكان، نه ك ده كه ین
به هه موو الیه كدا هه وڵبدات.
وهزیربهرپرسیارهلهنهگۆڕینیئهمسیستمه
جيهانبينیپهروهردهفایه ق سه عید
عه لی بانیشاری له هه ولێر
له دایه نگه ده ڵ��ێ��ن ب��اوك��ان دای��ك��ان و ئه هلییه كان خزمه تی منداڵه كانیان ناكرێت و خراپی ره وشی ته ندروستی ئه و دایه نگانه
منداڵه كانیانی نه خۆش خستوون.دای��ه ن��گ��ه ئ��ه ه��ل��ی��ی��ه ك��ان م��ان��گ��ان��ه بۆ وه رده گرن، دینار هه زار 120 هه رمنداڵێك به اڵم هاوواڵتیان ده ڵێن دایه نگه كان به قه د
ئه و پاره یه ، خزمه ت به مندااڵن ناكه ن.له هه ولێر زیاتر له 40ی دایه نگه ی ئه هلی و له الیه ن هه یه ، حكومی دایه نگه ی 55كۆمه اڵیه تیه وه كاروكاروباری وه زاره ت��ی دایه نگه زۆرینه ی ده كرێن، سه رپه رشتی ئه هلییه كان رووبه ڕووی ره خنه و گازه نده ی
خه ڵك بوونه ته وه .هاوواڵتییه كی عه بدلڕه حمان س��ه ب��ری “چه ندینجار ده ڵێت هه ولێره ، دانیشتووی كه ئێواره دایه نگه و بۆ ب��ردووه منداڵمان هێناومانه ته وه توشی نه خۆشی سكچوون و جارێك به مانگی چونكه بوون، رشانه وه لیژنه ی ته ندروستی سه ردانی ئه و دایه نگانه
ناكات”.له مه وپێش م��اوه ی��ه ك ده ڵ��ێ��ت س��ه ب��ری بڕیاریاندا گه ڕه كه كه خه ڵكی زۆرینه ی بكه ن، گه ڕه كه كه له دایه نگه ی شكات به هۆی ئه وه ی زۆرینه ی دایكه كان گومانیان
له خراپی دایه نگه كه الدروستبوو.دایه نگه ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری غ��ازی ب��ش��وه ر ده نێت ب��ه وه دا دان ئه هلی ئه نالینه ری مه رجی ئه هلییه كان دایه نگه كه زۆرینه ی “راسته وت��ی تێدانییه ، ته ندورستیان دایه نگه رووب��ه ڕووی زۆره ی گله ییه ئه و ئه وه نده بووه ته وه ، له هه ولێر ئه هلییه كان حكومییه كان دای��ه ن��گ��ه رووب������ه ڕووی
نابێته وه “.بشوه ر بڕوای وایه به شێكی زۆر له گله یی و
وتی “كه وتیان بێبنه مان، گازه نده كان خه ڵك ئیتر حكومییه ، دایه نگه یه ئه و واده زانێت ئه وه له ئاسمانه وه دابه زیووه «.
ته ندروستییه كان لیژنه ده ڵێن هاوواڵتیان ناكه ن، ئه هلییه كان دایه نگه سه ردانی وردیان چاودێری ناتوانن هۆیه شه وه به و له سه ریان هه بێت، به اڵم ئه م تۆمه ته له الیه ن
لیژنه ته ندروستیه كان ره تده كرێته وه .ب��ه وه ئ��ام��اژه ته ندروستیه كان لیژنه نه كردووه درێخییان ك��ات هیچ ده ده ن ده ڵێن دایه نگه نه ، ئه و له سه ردانكردنی ده توانێت هه یه ، گله یی الیه نێكیش هه ر داواكه ی ئاڕاسته ی وه زاره تی كاروكاروباری
كۆمه اڵیه تی بكات.دان���ا غ��ه ف��ور ل��ه ل��ی��ژن��ه ی ت��ه ن��دروس��ت��ی ده ستوور بۆ له لێدوانێكدا دایه نگه كان، دایه نگه كانه وه زۆری ب��ه ه��ۆی ده ڵ��ێ��ت تائێستا وه ك پێویست نه توانراوه سه ردانی دایه نگه كان بكرێت، وتی “به اڵم هیچ كات ئه مه مانای ئه وه نییه ئه وان كه مته رخه میان
كردبێت له ڕاپه ڕاندنی كاره كانیاندا”.ح���ك���وم���ه ت ج��گ��ه ل��ه پ��ێ��داوی��س��ت��ی و بۆ تایبه تیشی پسپۆڕی كه ره سه ته كان، به اڵم دابینكردووه ، حكومییه كان دایه نگه
ئه هلییه كان، دایه نگه بۆ مه رجه كانی دایكان و باوكانی نیگه رانكردووه .
دایه نگه ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری فایه ق به فرین وه زاره ت به وه دا ئاماژه ی حكومی النه ی ك��ارئ��اس��ان��ی ت����ه واوی ب��ۆ دای��ه ن��گ��ه ك��ان بۆ پسپۆڕی مامۆستای چه ندین كردووه ، پێنج هه ر بۆ به شێوه یه ك دابینكردوون،
منداڵێك و مامۆستایه ك هه یه .به فرین فایه ق وتی “ئه و پاره یه ی كه دایه نگه منداڵێك هه ر بۆ وه ریده گرن ئه هلییه كان زۆره ، سه ره ڕای ئه وه ی گه وره ترین گرفتی ئه وان بچوكی بینای دایه نگه كانه ، به اڵم ئه م حكومییه كان دایه نگه رووبه ڕووی گرفتانه
نابێته وه “.سه رپه رشتیاره كان لیژنه ئه ندامێكی كۆمه اڵیه تی كاروكاروباری ل��ه وه زاره ت��ی كه نه یویست ناو باڵوبكرێته وه ، له لێدوانێكدا بۆ ده ستوور وتی “وه زاره ت ئاگاداری حاڵی دایه نگه ئه هلیه كانه و ده شزانێت كه هه ندێك ته ندروستیان مه رجی دایه نگه نه ل��ه و دیاریكراودا له ماوه یه كی به اڵم تێدانییه ،
لێپرسینه وه له و دایه نگانه ده كرێت”.داخستنی ئ��ه گ��ه ری ب��ه وه ش��دا ئ��ام��اژه ی
چه ندین دایه نگه ی ئه هلی له ئارادایه
دایه نگه ئه هلییه كان ته ندروستی منداڵ فه رامۆشده كه ن
مه عاز فه رحان
ئاواته خوازه س��اڵ، 15 حسێن س��ۆران خێزانه كه ی ژیانی بژێوی بێت رۆژێ��ك به شداری بتوانێت ئه وه ی بۆ باشبێت، زمانه فێری بكات و هاوینه خوله كانی
بیانییه كان و زانستی كۆمپیوته ر بێت.سۆران له و پارچه مۆزیكانه ش بێبه شبووه خێزانه م��ن��داڵ��ی ل��ه خ��ول��ه ك��ان��دا ك��ه ئه و به اڵم ده بن، فێری ده وڵه مه نده كان بتوانێت ئه ویش بێت رۆژێك به هیوایه
له خولی هاوینه دا به شداربێت.سۆران كه بژێوی ژیانی خۆی و خێزانه كه ی دابینده كات، نانه وه فرۆشتنی له ڕێی له خوله كانی به شداری “حه زده كه م وتی له به رهه ژاریی ب��ه اڵم بكه م، هاوینه دا خۆم و ژیانی بژێوی ناچارم ناتوانم،
خێزانه كه م دابینبكه م”.ه��ه زاران به سه رهاتی س��ۆران چیرۆكی له به ر كه كه مده رامه ته ه��ه ژارو منداڵی به شداری ناتوانن هه ژاریی ، نه بوونی و
له خوله كانی پشووی هاوینه دا بكه ن.
خوێندن، ت��ه واوب��وون��ی دوای س��ااڵن��ه زۆرینه ی مندااڵنی خێزانه ده وڵه مه نده كان تایبه ت په یمانگای خ���ول و ده چ��ن��ه به فێربووونی زمان و مۆزیك و كۆمپیوته ر، به اڵم منداڵی هه ژاره كان بێبه شبوون له و
خوالنه .شڤان عیزه دین 14 ساڵ به هه مان شێوه ی سۆران له به ر هه ژاریی ناتوانێت به شداری
له خوله كانی پشووی هاوینه دا بكات. شڤان كه خه ریكی كاركردن بوو، وتی “زۆر بكه م، ئه و خوالنه به شداری حه زده كه م له به رئه وه ی به شداریبكه م ناتوانم به اڵم
رۆژانه بژێوی ژیانم دابینده كه م”.كه هه ڵده ستن په یمانگایانه ی ئ��ه و هاوین، پشووی خوله كانی به كردنه وه ی چاوپۆشیان زۆر ب��ه وه ده ك��ه ن ئ��ام��اژه له مندااڵنی هه ژار كردووه له ڕووی نرخه وه .
ته حیسن سه باح به ڕێوه به ری په یمانگای ن����ه وه ی ن���وێ ب��ۆ ف��ێ��رب��ون��ی زم��ان��ه ئاماژه كۆمپیوته ر زانستی بیانییه كان و ل��ه ڕووی كه هه وڵیانداوه ب��ه وه ده ك��ات منداڵه باشی هاوكارییه كی ن��رخ��ه وه
كه مده رامه ته كان بكه ن.ته حسین وتی “خولی هاوینه كه فێربوونی زمانی ئینگلیزی و كۆمپیوته ر و وێنه كێشانه هه زار بڕی 550 مانگه و ماوه ی سێ بۆ له مندااڵن وه رده گرین و پێداویستی دینار
قرتاسیه و پاسیان بۆ دابینده كه ین”.ته حسین وتی »بۆ منداڵی فه رمانبه ران هه ژارانیش بۆ ده كه ین و داشكاندن %10جاریش ه��ه ن��دێ هه یه داشكاندنمان پاره مان له منداڵی هه تیو وه رنه گرتووه «.
رێنمایی ل��ه ژێ��ر زۆرب��ه ی��ان خوله كان وه زاره ت��ی پ���ه روه ر ده دا ده ب��ن و جۆرێك له یارمه تیش بۆ مندااڵنی شه هید و ئه نفال
هه یه .ه���ه ت���او ح��ه م��ه س��ه ع��ی��د وت��ه ب��ێ��ژی سلێمانی پ��ه روه رده ی به ڕێوه به رایه تی له لێدوانێكدا بۆ ده ستوور وتی »په روه رده رێنمایی به پێی خوالنه و له و ئاگاداره
په روه رده ئه و خوالنه ده كرێنه وه«. هه تاو وتی »بۆ كه سوكاری شه هیدان و كه مده رامه ته كان ئه نفال و مندااڵنی
هه وڵدراوه نرخه كه گونجاوبێت«.
منداڵی ده وڵه مه نده كان بۆ خوله كانی هاوینه و هه ژاره كانیش بۆ شه قامه كان
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
گهنجان12
*دهستوور
كچانوكوڕانیسلێمانیهێشتابهكلتووریبازاڕهكانی رانههاتوون، گوڵ گۆڕینهوهیلهپێشانگاكانی پ���ڕب���وون ش��اری��شسروشتی، گوڵی بهفرۆشتنی تایبهتسروشتی گ��وڵ��ی ك��ڕی��ارهك��ان��ی ب���هاڵمكچانو تائێستا كه دهنێن، دان��ب��هوهدابۆ گوڵ گۆڕینهوهی بهكلتووری ك��وڕان
خۆشهویستهكانیانرانههاتوون.پ��ێ��ش��ان��گ��اك��ان��یف��رۆش��ت��ن��یگ��وڵلهبۆنه ب��هزۆری كه ب��هوهدهك��هن ئاماژهتایبهتییهكانداهاوواڵتیانبۆكڕینیگوڵبازاڕیان دهڵێن بهاڵم تێدهكهن، روویانكڕیارهكانی كهمی بههۆی نییهو باشنزیكبوونهتهوه سروشتییهوه، گوڵی
لهداخستنیدوكانهكانیان.ئ�����هواندهڵ���ێ���نت��هن��ه��ال��هب��ۆن��هحیزبییهكاندا مهراسیمه تایبهتییهكانوبهوهشدهكهن ئاماژه باشه، ب��ازاڕی��انك��وڕان لهكچانو ك��هم زۆر كهبهشێكیرۆژانهبۆكڕینیگوڵیسروشتیروویان
تێدهكهن.دوك��ان��ی خ����اوهن حبیب ئ��ام��ان��جفرۆشتنیگوڵیسروشتیلهسلێمانی،وتیڤاالنتاینو لهوانه بۆنهكاندا لهكاتی زیاتردایك، رۆژی حیزبییهكانو مهراسیمهههروههالهكاتیپرۆسهیهاوسهرگیرییداخهڵكیبۆكڕینیگوڵیسروشتیروویان
تێدهكهن.ئهووتی"لهكاتهكانیتركهمترخهڵك
سهردانماندهكهن".تهمهنهكاندا "لهههموو وتی ئامانجپیر، گهنجو منداڵو دهكهن، سهردانمان
بهاڵمرێژهیانكهمه".سروشتییانهی گوڵه ئ��هو زۆرب��هیدهفرۆشرێن، سلێمانیدا لهبازاڕهكانی كه
لهدهرهوهبهتایبهتلهئێرانهوهدههێنرێن،نرخهكانیان ت���اڕادهی���هك ك��ڕی��ارهك��انئاماژه فرۆشیارهكان ب��هاڵم زۆره، پێ
بهوهدهكهنكهناتواننلهونرخهههرزانتربیفرۆشن.
دوك��ان��یگوڵی ئ��ام��ان��جخ��اوهن��ی
لێره "ل���هب���هرئ���هوهی وت���ی س��روش��ت��یبۆیه دێ��ت، لهئێرانهوه دروستناكرێتوس��هر، دهك��هوێ��ت��ه زۆری مهسرهفێكیبۆ بێت ه���هرزان ح��هزدهك��هی��ن ئێمهش
ئهوهیبڕێكیزۆربفرۆشین".تهمهن26 گهنجێكی كهریم، سامانساڵ،رۆژیئاههنگیهاوسهرگیرینهبێتكهساڵێكلهمهوبهربوو،هیچكاتگوڵیسروشتینهكڕیووه،ههرچهندهخێزانهكهی
حهزبهگوڵیسروشتیدهكات.رانههاتووینو "ئێمه وت��ی سامانكاتێكدا چ له سروشتی گوڵی نازانیندۆستانو خێزانو بۆ ببرێت پێویسته
خۆشهویستانمان".تازهیه، كلتووره "ئهم وتی ههروههانازانینچۆنگوڵیسروشتیبهكاربهێنن".شابازعهبدولقادر21ساڵ،وتی"مندیارییهك وهك گوڵ لهبۆنهكاندا زیاتردهك��هم، خۆشهویستانم پێشكهشیخۆی تایبهتمهندی گوڵ لهبهرئهوهیههیهوجیایدهكاتهوهلهدیارییهكانیتر".
شابازئهورۆژهیقسهیبۆدهستووركرد،بڕیاریدابووگوڵێكیسروشتیوهكو
دیارییهكبۆدایكیبباتهوه.ئهورۆژانهیلهشارهكانیكوردستانسروشتی گوڵی لهسلێمانی بهتایبهتڤاالنتاین رۆژان���ی تهنها دهبینیت،ئهوهش حیزبییهكانه، مهراسیمه یانل��هوه جگه ك��هم، زۆر بهشێوهیهكیب��هدهس��ت سروشتی گ��وڵ��ی رۆژان��ی��ت��ر
خهڵكهوهنابینرێت.لهنێو گ��وڵ گۆڕینهوهی كلتووریهێشتا خۆشهویستان بهتایبهت خێزانوئاشنا ك��وردی دابونهریتی بهكلتوورونهبووه.كچانوكوڕاننابینرێتلهشهقاموكۆاڵنوباخهكانیشارداگوڵیسروشتی
بگۆڕنهوه.وت��ی ع��هب��اس23س���اڵ ه��ێ��ڤ��ی
بۆ ب��هدی��اری گ��وڵ زیاتر "لهبۆنهكانداهاوڕێكانمی خۆشهویستو كهسانیلهههموو نییه م��هرج ب��هاڵم دهن��ێ��رم،
بۆنهكاندادیارییهكهمگوڵبێت".ئهووتی"بهزۆریلهرۆژانیڤاالنتاینوئاههنگی نهخۆشو سهردانی ههروهها
دهرچوونداگوڵدهگۆڕینهوه".سروشتی، گ��وڵ��ی ف��رۆش��گ��اك��ان��یزهرد پهمهییو سپیو س��وورو بهگوڵیرازێنراونهتهوه،نرخیتاڵێكگوڵلهنێوان2ههزاربۆ4ههزاردایه،نرخیچهپكێ
گوڵیشلهنێوان10بۆ25ههزاردایه.كهفرۆشگایهكی عوسمان رزگ���ارههیه، سروشتی گوڵی ب��ۆ تایبهتیكهسهردانمان ك��هس��ان��هی "ئ��هو وت��یدهكهن،زیاتركهسانیرۆشنبیروتوێژی
گهنجانن".رزگاروتی"رۆژبهڕۆژدوكانیزیاتریبیرمان لهبهرئهوهش دهكرێتهوه، گوڵلهوهكردووهتهوهئیشهكهبگۆڕین،چونكهكارهكهزۆربووهوقازانجیكهمبووهتهوه".ب���ردن���یگ����وڵ،م���اوهی���هك���هبۆبهو ق��هدهغ��هك��راوه، نهخۆشهكانیشجۆره ئهو فرۆشكاگانی بازاڕی هۆیهوه
گواڵنهكهمیكردووه.فریشتهعومهرتهمهن20ساڵكهبۆسهردانینهخۆشهاتبووبۆنهخۆشخانه،گوڵی "پێمباشه وت ب��هدهس��ت��وریچونكه نهخۆش، بۆ ببرێت سروشتی
هیوایهكدههبهخشێتبهنهخۆش".ژیانعهبدوڵاڵتهمهن25ساڵوتی"بردنیگوڵیسروشتیوادهكاتنهخۆش
كهمێكئازارهكهیبیربباتهوه".جهبارو رۆژگار حهسهنو *محهمهدنهسردهین، منیره شهریفو بێستونخ��وێ��ن��دك��اران��یب��هش��یرۆژن��ام��هوان��یلهخولی سلێمانی، تهكنیكی پهیمانگایهاوینهیاندائهمراپۆرتهیانئهنجامداوه.
به گوڵی سروشتی راهاتووی؟كچانوكوڕانكهمتربهگوڵیسروشتیراهاتوون،فرۆشگاكانیفرۆشتنیگوڵیشدهڵێنزیاترلهبۆنهكاندابازاڕیانباشه
بێستونفهتاح
پسپۆڕانوپزیشكانیتهندروستیدهڵێنكهماوهیهكه گوێپاككهرهوانهی ئ��هوگهنجان بهتایبهت لههاوواڵتیانو زۆرێكبهكاریدههێنن،مهترسیگهورهیههیهبۆلهو خۆیان داوادهك��هن گوێیهكانو سهر
جۆرهگوێپاككهرهوانهبپارێزن.بهكارهێنانیچیلكهیگوێپاككهرهوه،ی��انئ���هوهیك��هل���هب���ازاڕدای���هوپێیبهڕای پاككهرهوه، گوێچكه دهوترێت
پسپۆڕانیپزیشكیوبهتایبهتپسپۆڕانیههڵهو بهخویهكی لووت گوێو قورگوداوادهك��هن دهژمێردرێت، ناتهندروست
خۆیانیلێبهدووربگرن.گوێپاككهرهوهچییه؟
چیلكهیهكی گوێپاككهرهوانه، ئهولهههردوو درێ��ژهو سانتیمهتر 7 تا 6لۆكه ب��هپ��ارچ��هی��هك س���هرهك���هی���هوهلهم بهتایبهت هاوواڵتیان رووپۆشكراوه،پاككردنهوهی بۆ گهنجان سهردهمهدا
گوێكانیانبهكاریدههێنن.»جگهلهزیانسوودینییه«
پ��س��پ��ۆڕی س��هع��ی��د ش��ێ��رك��ۆ د.نهشتهرگهریگوێومامۆستایئهوبوارهسلێمانی، زانكۆی پزیشكیی لهكۆلیژیل��هزی��ان »بێجگه وت ب��هدهس��ت��ووریتری سوودێكی گوێپاككهرهوانه ئ��هوكهناوی لۆكهیه ئهو بهكارهێنانی نییه،ل��هب��ازاڕدا ل��ێ��ن��راوهو گوێپاككهرهوهیدهفرۆشرێت، ب��هرف��راوان بهشێوهیهكینهخۆشیو دهبێتههۆیچهندههاجۆری
گیروگرفتبۆگوێیهكان«.ئهوپسپۆڕهیگوێباسیلهزیانهكانیدهبێتههۆی »بهكارهێنانی وتی ك��ردو
ههوكردنیگوێیناوهڕاست«.ب��هزۆری لهئێستادا گوێپاككهرهوهزۆرێ��ك ب��هاڵم بهكاریدههێنن، گهنجانلهدایكانیشلهكاتیشوشتنیمنداڵهكهیان
گوێیهكانیانیپێپاكدهكهنهوه.لهالیهن »ئ��هوهش وتی شێركۆ د.بۆ زۆری زیانی خووو بووهته دایكان
منداڵهكانیاندهبێت«.پزیشكی پ��س��پ��ۆڕان��ی زۆری���ن���هیئهو لهسهر ههیه بۆچوونیان ههمان
گوێپاككهرهوانه.د.ی��ادگ��ارش��هوق��یب��هڕێ��وهب��هریسلێمانی لهشاری ئۆدۆلۆجی سهنتهریكهیهكێكهلهوسهنتهرانهیكهرتیگشتیبهكێشهكانی تایبهته بهڕێوهیدهباتو»زۆرینهی وت بهدهستووری بیستن،ووشككرنهوهی بهبیانووی هاوواڵتیانگوێیانئهوكارهدهكهن،بهاڵملهراستیدابهپارچهیهك دهتوانێت نییهو راس��تدیوی تهنها كلێنسێك یان پاك پهڕۆی
دهرهوهیگوێیانوشكبكهنهوه«.گوێیهكانپێویستیانبهپاككردنهوهی
ئێمهنییهپ��س��پ��ۆڕی س��هع��ی��د ش��ێ��رك��ۆ د.ب��هوهدا ئ��ام��اژهی گ��وێ نهشتهرگهریكهقهناتیگوێیانجۆگهیگوێقهناتێكیتهسكهودرێژییهكهینزیكهی2-3سمهوتیرهكهشینزیكهی7ملمهووتی»ئهمشێوهیقهناتهوادهكاتپهنجهیكهسهكهنهگاتهههمووبهشهكانیئهمقهناته،تاپاكبكرێتهوه، جۆگهكه ههموو بتوانرێتبهاڵمگوێیمرۆڤوادروستبووهكهخۆی
خۆیپاكدهكاتهوه«.ئهوپسپۆڕهئاماژهیبهوهداكهگوێیمرۆڤوهكجهستهیمرۆڤبهتایبهتیداپۆشراوهو بهڕوپۆشێك لهش پێستیتوانایهكیخۆپارێزیههیه،ئهوخانانهیخۆشتندا لهكاتی ه��هڵ��دهوهرن، پێستئهو دهست بۆ دهست لێخشاندنی یانتوێژانهههڵدهوهرن،بهاڵموتی»لهگوێداكهتهنانهت داخ�����راوهدا ق��هن��ات��ه ل��هوتائهو پێناگات مرۆڤیشی پهنجهیتوێژانهههڵبوهرێت،ههربۆیهگوێیهكانجیاواز دروستبوون بهتایبهتمهندییهك
هێواش خانانه رووكهشه ئهو لهجهستههێواشرادهماڵرێنلهناوهندهوهبۆبهشی
دهرهوه«.كه هێنایهوه ئ��هوهی نمونهی ئهوبۆ پاكنهكاتهوه گوێی گ��هر كهسێكتوێژانهو ئهو ههفتهیهك چهند م��اوهیدێنه خۆڕسك پێوهیهتی پیسییهی ئهودهرهوه،ههربۆیهوتی»پێویستبهوهبۆ یاریدهدهری كاریگهرێكی هیچ ناكاتئهنجامبدرێت،دیاردهیگوێپاككردنهوه
كهلوپهلێكیتر بهههر یان بهگوێپاكهرهوهلهروویتهندروستیهوهههڵهن،ئهوكارهقهناتهی ئهو كاری ناو بهتهداخولكردنیگ��وێدادهن���رێ���ت،گ��وێخ��ۆیخۆی
پاكدهكاتهوه«.بهكارهێنانی شێركۆ د. ب���هڕایتهداخولكردن هۆی دهبێته لۆكهیه ئهولهكاریگوێیهكانداووتی»چونكهدواترئهوسیستمیپاككردنهوهیهتێكدهچێتو
سستدهبێت«.
بۆ گه نجان... گوێیه كانتان بپارێزنپسپۆڕانیپزیشكی،هاوواڵتیانوبهتایبهتگهنجانلهمهترسیگوێپاككهرهوهئاگاداردهكهنهوه
گوێ پاككردنه وه ،
به ته داخولكردنی ناو كاری قه ناتی گوێ داده نرێت، بۆیه زیانی زۆره
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
15 ئۆپۆزیسیۆن
سازدانی : وریا حه مه تاهیر
به شی یه كه م
نووسه رو ئیسماعیل ره س��وڵ رێبین روون��اك��ب��ی��ر ل��ه چ��اوپ��ێ��ك��ه وت��ن��ێ��ك��دا س��ازی��داوه ، له گه ڵیدا ك��ه ده س��ت��وور له قه یرانێكی ئۆپۆزیسیۆن ده ڵ��ێ��ت له گه ڵ مامه ڵه چۆن نازانێت قوڵدایه و »تا ده ڵێت بكات. ب��ارودۆخ��ه ك��ه دا له كوردستان ئۆپۆزیسیۆن ئێستاش ئه وه نده ی دروشم و ته پڵلێدان و ریكالمی نه بووه ته ئ��ه وه ن��ده نیو ئیعالمییه ،
پڕۆژه و به رنامه ی كار«.له ئه دای ره خنه ره س��وڵ رێبین ده گرێت ئۆپۆزیسیۆن په رله مانتارانی ده ڵێ�ت كوردستاندا، له په رله مانی كاریگه ریی چۆن نازانن دۆشداماون و بۆیه دابنێن. ده سه اڵت لیستی له سه ر هه ندێكیان ده ك��ات ئ��ه وه پێشنیازی ده زان��ن م��ادام ده ستله كاربكێشنه وه ، نین به رپرسیارییه تیه دا ئه و له ئاست
كه پێیان سپێردراوه .ئه و ده ڕوانیته چ��ۆن ده س��ت��وور: ده وترێت پێی كه ئێستا دی��ارده ی��ه ی چین سه رنجه كانت ئۆپۆزیسیۆنبوون، گۆڕان، مامه ڵه ی تێگه یشتن و له سه ر
كۆمه ڵ یه كگرتوو وه ك ئۆپۆزیسیۆن؟رێبین ره سوڵ: دیاره ئۆپۆزیسیۆن به شێكه له سیستمی دیموكراتی ، له هه ر هه بێت، به هێز ئۆپۆزیسیۆنی شوێنێك له و شوێنه دا حكومه تی به هێزیش هه یه . هه ڵبژاردنه كانی له گه ڵ روانگه یه وه له و په رله مانی كوردستان له ساڵی 2009 دا دیارده ی ئۆپۆزیسیۆن وه كو شێوه یه كی به اڵم سه ریهه ڵداوه ، راسته قینه نیمچه زۆربه ی وه كو دیارده یه ش ئه و دیاره زۆری دیارده سیاسی و كۆمه اڵیه تییه كانی كۆمه ڵگه ی كوردی ، بێ كه موكوڕی نییه و تێگه یشتنی به فراوانكردن و پێویستی گونجاوه میكانیزمی دۆزینه وه ی تازه و خۆی راسته قینه ی رۆڵی بتوانێت تا بانگه شه ی هه موومان ئاسانه ببینێت. به اڵم كه ئۆپۆزیسیۆنین، بكه ین ئه وه رۆڵی بتوانین هه موومان نییه ئاسان روانگه یه وه له و ببینین. ئۆپۆزیسیۆن هه مان له كوردستاندا ئۆپۆزیسیۆن قه یرانێكی له نێو ده س��ه اڵت شێوه ی قوڵدایه ، هه ر وه كو ده سه اڵتیش نازانێت چۆن خۆی له و قه یرانه ده ربازبكات. تا له كوردستاندا ئۆپۆزیسیۆن ئێستاش ته پڵلێدان و دروش����م و ئ���ه وه ن���ده ی ئ��ه وه ن��ده نیو ئیعالمییه ، ریكالمی نیو كار، به رنامه ی پ��ڕۆژه و نه بووه ته سیمیناری ك��ۆڕو نه بووه ته ئه وه نده نه بووه ته ئ��ه وه ن��ده نیو ج��ه م��اوه ری ، واقیعی سیاسی و بۆ گۆڕینی تێكۆشان به پێچه وانه وه ، كۆمه اڵیه تی . ئابووری و وه همی پ��ڕۆژه ی ئۆپۆزیسیۆنه ئ��ه وه دابینكردنی به ناوی پێشكه شده كات ئه وه ی له بری ماڵ، كابانی بۆ مووچه بۆ پێشكه شبكه ن گشتگیر پڕۆژه یه كی بیمه ی له باره ی كۆمه ڵگه سه رتاسه ری
بێكاری . له راگه یاندنه وه ده س���ه اڵت چ��ۆن ری��ك��الم ب��ۆ خ��ۆی ده ك����ات، ئ��اواش به اڵم رێ��ك��الم، هه مان ئۆپۆزیسیۆن لێره شدا دووباره ده كاته وه ، به پێچه وانه په رله مانیی ئۆپۆزیسیۆنی قه یرانی له گرێی كه ناتوانێت ده رده ك��ه وێ��ت، به ده سه اڵت به رانبه ر خۆبه كه مزانین ده رب��ازی��ب��ێ��ت، چ��ۆن ده س���ه اڵت زۆر هه زمده كات، ئۆپۆزیسیۆن به زه حمه ت ئۆپۆزیسیۆن زه حمه تیش به هه مان مانای ئه وه ش هه زمده كات، ده سه اڵت
وایه خه له لێكی گه وره له بونیادی فیكری ئۆپۆزیسیۆندا هه یه .
گوتاری ده ڵێن هه ندێك ده ستوور: هێزه ئۆپۆزیسیۆنه كان زیاد له پێویست ستراتیژی ئ��ه وه ی وه ك تاكتیكییه ، پالنی به رنامه و ئ��ه وان هێشتا بێت؟ نه خستوه ته ڕوو؟ هیچ بۆ ستراتیژییان ج��گ��ه ل��ه ه��ه ن��دێ��ك ش���ه ڕ ل��ه م��ی��دی��او
له په رله مان هیچی ئه وتۆ دیار نییه .ئۆپۆزیسیۆن ره س����وڵ: رێبین تاكتیكی تا نییه ستراتیژییه كی هیچ كه ئه وان واقیعه ئه مری ئه وه هه بێت، ده بێت نازانن، كارو نێو كه وتوونه ته ئه گه ر چیبكه ن. بكه ن و مامه ڵه چۆن به وردی له نزیكه وه سه رنجی یه ك ساڵی كاری په رله مان بده ین، هه ندێك شتمان ئۆپۆزیسیۆن بۆ ده رده كه وێت. سه ره تا په رله مان، ناو هاته گه وره به هێزێكی مه عنه وییه وه له الیه نی نه یتوانی به اڵم به كاربێنێت، پێویست وه كو هێزه ئه و هه ستی كوردستانی لیستی له كاتێكدا
ج��اران��ی پێگه ی ده ك���ردو ب����ه الوازی ئاماده بوو په رله مانداو له نێو نه مابوو هه ندێك هاوبه شدا ك��اری له به رانبه ر پێشكه شبكات، ب��اش ت��ه ن��ازوالت��ی هێزه ئه و به كارهێنانی به پێچه وانه وه مه غرورانه زۆر ئۆپۆزیسیۆن له الیه ن نه یتوانی ئ��ه وه ی گه یشته تاكار بوو، ئێستاش به ده ستبێنێت. شتێك هیچ زیاتر ب��ه رۆژ رۆژ كوردستانی لیستی )ئیحتیوا( گۆشه گیر ئۆپۆزیسیۆن ده ك���ات و ب��ه ش��ه ڕی الوه ك���ی و بچوك س��ه رق��اڵ��ی��ان ده ك�����ات، ب��ه ج��ۆرێ��ك ئۆپۆزیسیۆن نازانێت، ده بێت شه ڕ به چی زیره كی ئه وه ش بكات، بۆ چی بكات و كوردستانی لیستی س��ه رك��رده ك��ان��ی ناڕۆشنی ئ��اڵ��ۆزی و پ��ی��ش��ان��ده دات و
سه ركرده كانی ئۆپۆزیسیۆن ده رده خات. دوای ساڵێك ئێستا پێویسته له سه رمان له ئۆپۆزیسیۆن بپرسین: ئه رێ زه حمه ت نه بێت كوا ده سكه وته كانتان؟ ئه وانیش پڕۆژه پێناده ن رێگامان ده ڵێن پێمان ته ماشای كاربكه ین؟! پێشكه شبكه ین و وه كو بكه ن، كۆمیدییه وه اڵم��ه ئ��ه و دونیا ئۆپۆزیسیۆنه كانی هه موو ئه وه ی خۆیان پڕۆژه كانی پێدرابێت رێگایان
بكه نه ئه مری واقیع. ئۆپۆزیسیۆن كاری ئایا ده ستوور: رووپ��ه ڕی په رله مان و له هۆڵی ته نها
میدیادا كورت ده بێته وه ؟نه خێر، بێگومان ره س��وڵ: رێبین كوردستاندا ئێستای له ڕه وشی به اڵم ئه و دووالیه نه ته واو زاڵن به سه ر هه موو له ئێستاشدا دی��س��ان الیه نه كانیترو جه ختكردنه سه ر ئه و دووالیه نه ره نگه ته واو هێشتا چونكه بێت، زۆرباشتر نییه ، له بار سیاسی ئه منی و زه مینه ی خۆپیشاندانی بتوانێت ئۆپۆزیسیۆن
جه ماوه ری گه وره و رێكخراو به ڕێوه ببات، بیرنه چووه ته وه خۆپیشاندانانه مان ئه و بكوژانی ئ��اش��ك��راك��ردن��ی ك����ه داوای عوسمانیان سه رده شت رۆژنامه نووس سه ر بۆ هه ڕه شه وه كو چۆن ده ك��رد، ئاسایشی نه ته وه یی ته ماشاده كرا؟! بۆیه ئه گه ر ئۆپۆزیسیۆن له كاری په رله مانیدا به اڵم هێنابێت، گ��ه وره ی شكستێكی زۆر سه ركه وتنی میدیاییدا له كاری گه وره ی به ده ستهێناوه به جۆرێك ئێستا ل��ه ج��اران باشتر ك���وردی ده س��ه اڵت��ی له هێزی میدیای ئازاد تێده گات، پێموایه جارێكیتر ناوێرێت به شێوه ی راسته وخۆ رووبه ڕووی ئه و میدیایه ببێته وه ، ئه وه ش پڕ سه ركه وتنێكی گه وره و هه نگاوێكی بایه خه و ده بێت به گرنگ ته ماشابكرێت، راپه رینه وه له دوای یه كه مجاره چونكه ناچاربكات، ده س��ه اڵت بتوانێت میدیا داخ��وازی��ی��ه ك��ان��ی ، ب��ۆ ملكه چبكات دڵنیام ب��وو، گ��ه وره ده رسێكی ئ��ه وه تێیگه یشتن، ب��اش س��ه رك��رده ك��ان هیوادارم میدیاش باش تێیگه یشتبێت.
ده ڵێت هه یه رای��ه ك ده س��ت��وور: رابه ری ببێته نه یتوانی ئۆپۆزیسیۆن، له كێشه كانی داكۆكی جه ماوه ره و ئه و له پێش ن��ه ی��ت��وان��ی ب��ك��ات، خ��ه ڵ��ك به گژداچوونه وه ی بۆ بێت جه ماوه ره وه ده ترسن، یان شه رمده كه ن ن��ادادی ، خه ڵك ئێمه ب��ه ڵ��ێ بڵێن ل����ه وه ی
هانده ده ین دژی حكومه ت؟رێ��ب��ی��ن ره س������وڵ: ب���ا ل��ێ��ره دا م��ن راش��ك��اوان��ه ت��ر ق��س��ه ب��ك��ه م، ئه و له كوردستاندا ئێستا ئۆپۆزیسیۆنه ی هه یه ، ئێمه ناومان ناوه ئۆپۆزیسیۆن و پاڵیان پێوه ده نێین و هانیانده ده ین رۆڵی به راستی ئه گینا ببینن، ئۆپۆزیسیۆن پێت ئێستا نین. ئۆپۆزیسیۆن ئه وانه
ئۆپۆزیسیۆن ئیسالمییه كان بۆ، ده ڵێم ئه وان به ئۆپۆزیسیۆن، ناشبن نین و تایبه تدا به رژه وه ندی هه ندێك به دوای ده گه ڕێن، هه ر كاتێك ئه و به رژه وه ندییه به ركه وت، شه خسییانه یان تایبه تی و ئه زموونی دێنن، له ئۆپۆزیسیۆن واز چه ند ساڵی رابردووش شایه تی له سه ر پار كاتێك ته ماشاكه ده ده ن. ئه وه پێش ده ك��را ده س��ت��وور له سه ر قسه هه ڵبژاردنه كان، چۆن خۆیان له گه ڵ ئه و داكۆكیكه ری وه كو گونجاندو گوتاره دا دیموكراتی خۆیان ده ناساندو ده یانووت ئ��ه و ده س���ت���ووره ده س��ه اڵت��ی زۆری قبووڵی ه��ه رێ��م و س��ه رۆك��ی داوه ت���ه ل��ه دواس��ات��دا كاتێك ب���ه اڵم ن��اك��ه ن، پێشكه شكرا، سیاسییان سه فقه یه كی بۆ ده نگ رازیده بن ئه وان وتیان چۆن ئه وه كه واته ب��ده ن! ده س��ت��ووره ئه و به ڵكو نییه ، راسته قینه ئۆپۆزیسیۆنی ب��ه دوای ساخته یه و ئۆپۆزیسیۆنێكی ده گ��ه ڕێ��ت، تایبه تدا ب���ه رژه وه ن���دی
سه باره ت گشتی . به رژه وه ندی نه وه ك به شێك دیاره گۆڕانیش، به براده رانی تاماوه یه كی پێشتر ب��راده ران��ه ل��ه و ل��ه ده س��ه اڵت و به شێكبوون نزیكیش باسی ئێستا ن��ادادپ��ه روه ری��ی��ه ی ل��ه و زۆریشیان به شێكی ده ك���ه ن، لێوه ناعه داله تییه ی له و سوودمه ندبوون وه كو كه خۆیان ئێستاش كه هه بوو، نییه ئاسان ده ناسێنن، ئۆپۆزیسیۆن دڵنیانه بین له وه پێبكه ین و متمانه یان ژێر سه فقه ی ئیسالمییه كان وه ك��و ئ��ه وه ی نابه ستن! سیاسی ب��ه ژێ��ری خه ڵكی هاندا پاڵپشتی له ئۆپۆزیسیۆن له نێو بوو گۆڕانكاری ح��ه زی بكات، ئه گینا هاته دی . ئه وه ش ده سه اڵتدا، ئۆپۆزیسیۆنێك هه موو سه ره كی كاری
به رانبه ر خه ڵكه هاندانی له دونیادا به ناعه داله تی و تاوانكاری ، ئه وان كاتێك وتی سووركردنه وه و لێ چاوی پارتی هانده ده ن، ئێمه له دژی خه ڵك ئێوه ترسان و پاشه كشه یان كردو نه یانتوانی بۆیه ئۆپۆزیسیۆنه ، كاری ئه وه بڵێن ن��ووس��ه ران م��ی��دی��اك��ارو وه ك���و ئێمه ده م��ان��ووت ل��ێ��ده ك��ردن و به رگریمان ئێستاش ئۆپۆزیسیۆنه ! ك��اری ئ��ه وه له پشت خۆی ئه وه نده ی ئۆپۆزیسیۆن رۆژنامه نووسان شاردووه ته وه ، ئه وه نده پیشانی خ��ۆی به ئاشكرا ن��اوێ��رێ��ت خه ریكه وا بۆیه ب���دات، ده س���ه اڵت ئۆپۆزیسیۆنه له و هێدی هێدی خه ڵك ده ب��ن. ئومید بێ ب��ه رژه وه ن��دی��خ��وازه هه نگاوی هه ندێك ئ��ه وه ش��دا له گه ڵ ج��وان��ی��ان ن���اوه ، ده ب��ێ��ت ئ��ام��اژه ی پێبكه ین و جێگه ی رێزو شانازییه وه كو ره تكردنه وه ی پاره ی كڕینی ئۆتۆمۆبێل.
ئۆپۆزیسیۆنه كان الیه نه ده ستوور: بۆ ستراتیژیان ئایا گۆڕان، به تایبه ت گۆڕینی سیستمه كه هه یه ، یان هێواش هیواش ده بن به به شێك له سیستمه كه ؟ رێبین ره سوڵ: ره نگه ئه و پرسیاره بێت. باشتر بكرێت خۆیان ئاڕاسته ی له راستیدا من هیچ تاكتیكێك نابینم تا بكه م، ستراتیژییه ت له سه ر قسه بێم هه موو ستراتیژییه تێك له میانه ی چه ند ده گه یه نرێت، به جێ تاكتیكێكه وه ئینجا نه بینیوه . وام هیچی هێشتا سیسته مه كه گ��ۆڕی��ن��ی م��ه س��ه ل��ه ی براده رانه دایه ، ئه و له خه یاڵی نازانم ئه و زۆری به شێكی چونكه ن��ا؟! یا سیستمه یان ئ��ه و خۆیان ب��راده ران��ه دامه زراندووه و تا دوێنێش به شێكبوون لێده كرد، به رگریان سیستمه و ل��ه و ده ك��ردو قسه یه كمان ئێمه كاتێك هه بووایه ن��اڕه زای��ی��ه ك��م��ان گله یی و ده یانناساندین و ده ره ك��ی به ده ستی ده یانووت هه ر ئه وه نده ده كرێت و ئێوه رۆمانسییانه بیرده كه نه وه . بۆیه ئه گه ر وا گۆڕان براده رانی په رله مانی كاری تێڕوانینه ئه و هه ڵگری ببنه ب��ڕوات و لێوه باسیان رۆمانسییه ته ی كه خۆیان ده كرد، ئه وه له دوای كۆتاییهاتنی ئه و بزانین نییه ئاسان په رله مان، خوله ی كوردستانی ، كێ و ب��وو گ��ۆڕان كێ ت��ه واو ه��ه ر ب��راده ران��ه ئ��ه و چونكه پاڵیان لێداوه ته وه و ئیشه كه یان داوه ته ده ست خواو هاوپه یمانی كوردستانی ، تێڕوانینیان ئه وان ده بێت له كاتێكدا هه بێت بۆ چاكتركردنی كاری خۆیان و كاریان میكانیزمی ده زان���ن ئ��ه گ��ه ر یا بیگۆڕن، ده بێت تێدایه ، هه ڵه ی
چاكتری بكه ن.
»خهلهلێكیگهورهلهبونیادیفیكریئۆپۆزیسیۆنداههیه«نووسهرورووناكبیررێبینرهسوڵبۆدهستوور
ئۆپۆزیسیۆن له كوردستاندا، هه مان شێوه ی ده سه اڵت له نێو قه یرانێكی
قوڵدایه
ئێستاش ئۆپۆزیسیۆن ئه وه نده ی خۆی
له پشت رۆژنامه نووسان شاردووه ته وه ،
ئه وه نده ناوێرێت به ئاشكرا خۆی پیشانی ده سه اڵت
بدات
ئیسالمییه كان ئۆپۆزیسیۆن نین و
ناشبن به ئۆپۆزیسیۆن، ئه وان به دوای هه ندێك به رژه وه ندی
تایبه تدا ده گه ڕێن
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
سیاسهت14
فهرمانخێاڵنیلهسلێمانی
یهكێتی لهپهالمارهكهی ساڵ 10 پاشكرێكاریی، كۆمۆنیستی بۆسهرحیزبیئهوحیزبهداوادهكاتیهكێتیبهڕهسمیرایبگهیهنێت بنێتو بهتاوانهكهدا دانكهئازادیسیاسیوهكتاوانسهیرناكات.
سهرهتایرووداوهكه2000دا س��اڵ��ی ت��هم��م��وزی 11ی ل��هشارهوانیسلێمانیبهنووسراوێكحیزبیكوردستانیان كرێكاریی كۆمۆنیستیئ��اگ��ادارك��ردهوهل��هدوورخ��س��ت��ن��هوهیوهك شار، دهرهوهی بۆ بارهگاكانیاندی����اردهی نههێشتنی ب��ۆ ه��هوڵ��ێ��ك
چهكداریلهناوشاردا.داواك��هی��ان كۆمۆنیستیش حیزبی تهمموزدا 13ی ل��ه جێبهجێنهكرد،لهبهرامبهر ناڕهزایهتیان خۆپیشاندانیئهوبڕیارهدابهڕێخست،لهخۆپیشانهكهداكرا خۆپیشاندهراندا ب��هس��هر تهقهدواتریش باڵوهپێكردنیان، بهمهبهستیبارهگاكانیان تهلهفۆنی كارهباو ئاووب��ڕی��نوه��ات��وچ��ۆیب��ارهگ��اك��ان��ی��ان
قهدهغهكرد.عوسمانیحاجیمارفناسراوبهئهمجهدناوهندی كۆمیتهی سكرتێری غهفورحیزبیكۆمۆنیستیكرێكارییكوردستان،دهڵێتههمووحیزبهكانبارهگایانلهناووتی ههبوو، گهڕهكهكاندا لهناو شارودهستیانپێكرد، لهئێمهوه ئهوان "بهاڵمبارهگاكهمان نهبووین ئاماده ئێمهشلهبهرئهوهی ش��ار، دهرهوهی ببهینهناسیۆنالیستو ئیسالمیو ههمووحیزبهههبوو، بارهگایان تریش چهپهكانیچهكداریشیانلهئێمهزیاتربوو،كهچیبههیچكاملهوحیزبانهیانرانهگهیاندبوو
كهبارهگاببهنهدهرهوهیشار"."ه��هرك��هس��ێ��كههتا وت��ی ه��هروهه��ابارهگاكهی سهردانی نهبوایه ئهندامیشبكردینایه،یهكێتیدهستگیریدهكرد".بارهگای كۆمۆنیست، حیزبی كات ئهورێكخستنی بارهگای سیاسیو مهكتهبیسلێمانیان،لهگردیعهلیناجیسلێمانیماڵی لهنزیك كهههردووكیان ههبوو،نهوشیروانمستهفایجێگریسكرتێری
گشتیئهوکاتهییهكێتیبوو.ع��وس��م��ان��یح��اج��یم����ارفدهڵ��ێ��تمستهفادا ن��هوش��ی��روان لهگهڵ دوات��ردانیشتنهدا "ل��هم وتی كۆبوونهتهوه،رێ��ك��ك��هوت��ی��نك��هئ��ێ��م��هب��هم��اوهی��هكبارهگاكانمانبگوازینهوهبۆگهڕهكێكیتر،لهم ئێمه شار، دهرهوهی بیبهینه نهكرێككهوتنهدابووینلهگهڵنهوشیرواندا،ههرلهوسهروبهندهدا5هاوڕێیچاالكی
ئێمهیانشههیدكرد".
قوربانییهكانیپهالمارهكهلهپهالمارهكهییهكێتیدابۆسهرحیزبیحیزبه ئهو ئهندامی پێنج كۆمۆنیست،موحسین، عهبدولباست بهناوهكانیئیبراهیممحهمهد،هاوڕێلهتیف،محهمهدچهند كوژرانو نیكبین ئومێد مستهفاوكهسێكیانبرینداربوون،لهبهرامبهریشدا
ك��وژراو ئاسایش لههێزهكهی كهسێكهێزهكانی برینداربوو. كهسیشیان دووالیهنگری ئهندامو 50 نزیكهی ئاسایش
ئهوحیزبهیاندهستگیركرد.ئ��هو وهف��دێ��ك��ی پ��هالم��ارهك��ه دوایئهحمهد رێبوار بهسهرۆكایهتی حیزبهناوهندی كۆمیتهی ئهوكاتهی سكرتێریئهندامێكی چهند كۆمۆنیستو حیزبیحیزبه، ئهو ناوهندی كۆمیتهی تریچ��ارهس��هری لهسهر گفتوگۆكردن بۆلهفراوانبوونی ب��هرگ��رت��ن كێشهكهوپهالماردانهكه،چوونهالیسهركردایهتیوهفدهكهیان یهكێتی ب��هاڵم یهكێتی،داخستنو ب��ڕی��اری دهستبهسهركرد،ك��رده حیزبهكهیان، ق��هدهغ��هك��ردن��ی
پێشمهرجیئازادكردنیان.بهسهر دهستیانگرت ب��هوج��ۆرهش مومتهلهكاتی ههموو بارهگاكانو بنكهون��اوب��راودا، حیزبی ب��ارهگ��اك��ان��ی ن��اوهێزهكانی ل�������ه2000/7/21دا دوات���ررێكخراوه بنكهی پ��هالم��اری ئاسایشرێ��ك��خ��راوی وهك ج��هم��اوهری��ی��هك��ان��یسهنتهری ئ��اف��رهت��انو س��هرب��هخ��ۆیبهرگری سهنتهری لهژنانو پارێزگاریل��هم��اف��هك��ان��یم���ن���دااڵنورێ��ك��خ��راویمامۆستایانیانداودهرگایحیزبوئهم
رێكخراوانهیانداخست.ناڕهزایهتییهكی یهكێتی كردهوانهی ئهمرێكخراوهكانی جیهانیو رێكخراوه زۆریمافیمرۆڤیلهناوهوهودهرهوهیههرێمدا
لێكهوتهوه.
ناداتهوه كوژراوهكان تهرمی ئاسایشبهخاوهنهكانیان
ك��ادی��رهك��هی پێنج كوشتنی دوایسلێمانی ئاسایشی كۆمۆنیست، حیزبیبهخێزانهكانیان، نهدایهوه تهرمهكانیانبهڵكو بێوچانو "ههوڵدانێكی دوایكوبهوه، سهركهوتی خودی بهواسیتهیكهسهرۆكایهتیپرۆسهیدانانیكهمپینوكوشتنهكهیكردبوو،توانیمانبزانینكه
الشهكانیانلهكوێنێژراوه".ئااڵلهتیفخوشكییهكێكلهكوژراوهكانخۆمان بماندهنهوهو ئهوهی "نهك وتیبهخاكیانبسپێرین،نهكلهمهراسیمێكیرێگهمان تهنانهت بهڵكو حیزبیدا،خێزانیشدا لهمهراسیمێكی پێنهدرا
بهخاكیانبسپێرین".پێنچ ئهو "كوشتنی وتی لهتیف ئااڵبهرچاوی به ل��هروون��اك��ی��داو ك��ادی��ره،تاڵهبانیو جهالل بهبیرۆكهی خهڵكهوه،مهیدانهی لهو نهوشیروانمستهفا،ههرشهقامیسههۆڵهكهدائهنجامدراكهساڵیپاروئێستاششهڕیگۆڕانیتێدادهكهن،راستییه ئ���هو ب��هڵ��گ��هك��ان ه��هم��ووئهو سهرهكی كهئامانجی پیشاندهدهنحیساباته یهكالكردنهوهی بۆ كوشتارهسیاسییهكانینێوانیهكێتینیشتمانیوههڵبهت بوو، ئێران ئیسالمی كۆماریخێزانی وهك ئێمه تۆمهتی پهنجهیبۆ تهنها ك��هس��ه، پێنچ ل��هو یهكێكچونكه نییه، مستهفا ن��هوش��ی��روانكۆمۆنیستهكان كهكوشتاری دڵنیاینس��هوزی گڵۆپی داگیرساندنی دوای
تاڵهبانیهاتووه".حیزبی كوژراوهكهی پێنج كهسوكارییاساییان داوایهكی هیچ كۆمۆنیست،لهبهر نهكرد، تۆمار یهكێتی ل��هدژی
بڕوانهبوونیانبهدادگاگۆڕی سهر چوونه دهڵێت لهتیف ئااڵئهوپێنچكهسه،وهكئهوكاتهیرژێمیئهو خێزانی لهبهرئهوهی بوو، بهعسگۆڕی سهر بۆ لهچوونیان كهسه پێنچرۆڵهكانیان،چهندانجارلهالیهنهێزهكانی
ئاسایشهوهپهالماریاندراوه.ئاسایش چ��هك��دارهك��ان��ی "ه��ێ��زه وت��یب��هج��ن��ێ��ووس��وك��ای��هت��یول��ێ��دانوئهو خوشكی ل��هدای��كو زلله ش��هقوباڵوهی دهستگیركردنیان، كوژراوانهوك��ردووه، گۆڕستان بهسهردانیكهرانیهێزهكانی بهڵكو ئ���هوه، ه��هر ن��هكبهردهرگای ههتا لهگۆڕستان ئاسایشژنه ئهو دوای جنێو بهلێدانو ماڵهوهكهبهڕاكردن دهكهوتن بهسااڵچووانهش
گۆڕستانیانبهجێدههێشت".كهدادگاو فهزایهدا "لهو وتی ههروههاحیزبێكهوه بهدهستی ئاسایش پۆلیسوئهنجامداوه، تاوانهكهی كهخۆی بێت،تۆماركردنی بۆ دهمێنێتهوه بوارێك چ
داواییاساییلهدادگا؟"كهخانهوادهی دهدات بهوه ئاماژه ئااڵقهرهبوونین چ��اوهڕێ��ی ك���وژراوهك���انبهواتامادیهكهی،بهڵكوچاوهڕێندادگابهڕێگهیاساییهكهیقهرهبوویانبكاتهوه،بهحوكمدانیئهنجامدهرانیكوشتارهكه.سهركهوتحهسهنناسراوبهسهركهوتیئهوكاتهی ئاسایشی بهڕێوهبهری كوبه،لهو ل��ێ��دوان ئ��ام��ادهن��هب��وو سلێمانیبارهیهوهبدات،وتی"ئامادهنیمههرگیز
لهسهررابردوولێدوانبدهم".
پ��هالم��ارهك��ه ئ��ێ��ران داوای ل��هس��هرئهنجامدراوه
پێشتریشساڵی1996یهكێتیوحیزبیسهربهخۆیی پرسی لهسهر كۆمۆنیستكوردستانناكۆكبوون،یهكێتیدژایهتی
پ��رۆژهی��هك��یئ��هوان��یدهك���ردك��هبۆئهوهی لهمهڕ بوو، راپرسی ئهنجامدانیدهوڵهتێكی بكرێته كوردستان ههرێمیلهسهرئهوپرۆژهیه یهكێتی سهربهخۆ،كۆمۆنیست لهسهر سكااڵی ل��هدادگ��ا
تۆماركرد،بهاڵمداواكهیدۆڕاند.بهشدارو ئهوكات كۆمۆنیست حیزبیههڵسوڕێنهرێكیچاالكانهیناڕهزایهتییهلهچهندین جگه بوو، جهماوهرییهكانههبوو، رۆژنامهشیان رادی��ۆو بارهگاژمارهیهكیبهرچاوكادیریههڵسوڕاویان
ههبوو.عوسمانیحاجیمارفدهڵێت"ئهمهشئهو یهكێتیو بۆ نائارامی بارودۆخێكیتێدا كهیهكێتی جوگرافیایهی سنوورهلهو جگهلهوهش دروستكردبوو، ب��وو،زۆر پهیوهندییهكی یهكێتی ك��ات��هدائێران ئێرانداو لهگهڵ ههبوو بههێزیههر ئێمهش دهكردن، ماددی پاڵپشتیكۆمۆنیستهكانی لهگهڵ ك��ات��هدا ل��هو
ئێرانداپهیوهندیمانزۆربههێزبوو"."بۆیه وت��ی م��ارف حاجی عوسمانیبوو ئێرانیشدا یهكێتیو لهبهرژهوهندیئهو لهبهرئهوهی بكهن، الواز كهئێمهكاتهكۆمۆنیستهكانیئێرانیشلهچاالكینیشتمانی یهكێتی بۆیه گهورهدابوون،بۆ مۆركرد ئێران لهگهڵ رێككهوتنێكی
لێدانیئێمهوبارهگاكانمان".یهكێتی دهڵ��ێ��ت كۆمۆنیست حیزبیمهبهستی ئیسالمی كۆماری بهفهرمانیب�����ووه،ل��ێ��ی��انب�����دات،م��هس��هل��هیبووه، بیانویهك تهنها بارهگاكانیشههموو ب��ارهگ��ای ئێستا ت��ا چونكه
حیزبهكانلهناومااڵندایه.ع��وس��م��ان��یح��اج��یم����ارفدهڵ��ێ��تزمانحاڵی )ك��هی��ه��ان(ی رۆژن���ام���هیل��هژم��ارهی ئ��ێ��ران ئیسالمی ك��ۆم��اریسوپاسنامهی 2000/8/1دا، رۆژیباڵوكردهوه ئێرانی ب��ااڵی بهرپرسانیكهبۆجهاللتاڵهبانیانناردووه،لهسهرلێدانو بهڵێنهكانیو جێبهجێكردنیكوشتنودهستگیركردنیكۆمۆنیستهكانلهرۆژنامهی كهدواتریش لهسلێمانی،رێ��ب��ازیئ���ازادی���داب��هك��وردیدهق��ی
سوپاسنامهكهباڵوكرایهوه.
دهستپێشخهرییهكێتیبۆئاشتبوونهوهههڵبژاردنهكانی لهپێش پ��ار ساڵیمهكتهبی كارگێڕی مهالبهختیار 7/25لهحیزبی داوای یهكێتی، سیاسیحیزبی كهئاشتببنهوه. كرد كۆمۆنیستدوای دان��هوهو وهاڵمیان كۆمۆنیستیشچهندكۆبوونهوهیهك،دهستپێشخهریهكه
بهبێئاكاممایهوه.عوسمانیحاجیمارفدهڵێتلهئهنجامیسیاسی مهكتهبی لهگهڵ گفتوگۆكانهوهیهكێتی،گهیشتینهجۆرهرێككهوتنێك،یهكێتی پێكهاتبوو، خاڵێك چهندت��اوانو وهك بنێن، تاوانهدا بهو دانكارێكینادروستكهلهبهرامبهرحیزبیكردیان، 2000/7/14دا له كۆمۆنیستدانێوان كێشهی چ��ارهس��هرك��ردن��ی ب��ۆنهبرێت، چ��هك بۆ پهنا حیزبهكان،چارهسهربكرێت، بهگفتوگۆ بهڵكوكۆمۆنیست حیزبی ئهندامانهی ئ��هویهكێتی كهكوژراون،وهكشههیدهكانیخانهوادهكانیان بكرێتو بۆ حیسابیانق��هرهب��ووب��ك��رێ��ن��هوه،ق��هرهب��وویئهوكه بكهنهوه حیزبهكه خ��هس��ارهت��هیل��هوك��ات��هدال��هب��ارهگ��اوك��هل��وپ��هلو
شتومهكهكانیاندراوه."دوات��ر وت��ی م��ارف حاجی عوسمانیهكێتیهوه، سیاسی مهكتهبی لهرێگهیتاڵهبانیو كهجهالل راگهیهندرا پێمانبهههموو یهكێتی، س��هرك��ردای��هت��یداواك��اری��هك��ان��م��انرازی���نوئ��ام��ادهیج��ێ��ب��هج��ێ��ك��ردن��ی��ن،ب����هاڵمل��هب��هرب��ۆئ��هوهی رایناگهیهنین ه��هڵ��ب��ژاردنههڵبژاردنو بهپڕوپاگهندهی نهبێتداواكانتان لهههڵبژاردن ههفته 2 دوای
ج��ێ��ب��هج��ێ��دهك��هی��نوب��هڕهس��م��ی��شههفته، 2 نهك ب��هاڵم رایدهگهیهنین،ههر پێچوو ساڵێكی نزیكهی بهڵكو
وهاڵمیاننهبوو".دواترلهپێشههڵبژاردنی2010/3/7دایهكێتی، سیاسی مهكتهبی دیسانهوهكۆمۆنیستهوه بهحیزبی پهیوهندیلێدهكهن، كۆبوونهوهیان داوای دهكهن،بهاڵمئهوانرهتیدهكهنهوه،بهوپاساوهیپێشتركۆبوونهوهكراوهوههمووشتهكان
رێككهوتنیلهسهركراوه.عوسمانیحاجیمارفوتی"وهفدهكهیبكهین؟ چی ئهی پێیانوتین، یهكێت�یسیاسیتان م��هك��ت��هب��ی ب��ا وت��م��انئێمهش بنێرێت، بۆ نووسراوێكمانئێستا تا بهاڵم دهدهینهوه، وهاڵمتان
هیچوهاڵمێكیاننییه".پ��هی��ام��ن��ێ��ریدهس���ت���وورپ��هی��وهن��دیلێپرسراوی بهختیار لهمهال بهههریهكسیاسیو مهكتهبی كارگێری دهستهیسیاسی مهکتهبی کارگێڕی قادر حاكمبهختیار م���هال ك����رد، ی��هك��ێ��ت��ی��هوهئامادهنهبوولێدوانبداتلهوبارهیهوه،كه ئ��هوهی بهبیانووی قادریش حاكمئهم لهسهر لێدوانی واڵته، لهدهرهوهی
رووداوهنهدا.
مهرجهكانیحیزبیكۆمۆنیستدوای10 ساڵ
كۆمۆنیستی حیزبی سیاسی مهكتهبیكرێكاریكوردستانلهدوایتێپهڕبوونی10ساڵبهسهررووداوهكهدا2010/7/10 تێیدا باڵوكردووهتهوه، بهیاننامهیهكیانئێمهو لهنێوان "ئهمكێشهیهش هاتووهزهحمهتكێشو كرێكارو خهڵكی بهرهیسهركردایهتی لهالیهكو ئازادیخوازانباڵی بهههردوو نیشتمانیدا، یهكێتیمستهفاوه ن��هوش��ی��روان ت��اڵ��هب��ان��یو
دههێڵینهوه".لهبهیاننامهكهداچارهسهریكێشهتهنهازیانلێكهووتووانو قهرهبووكردنهوهی بهنابهستنهوه، ئیمتیازاتهوه وهرگرتنیئهو چ��ارهس��هرب��وون��ی مهرجی بهڵكوكێشهیهلهالیهنئهوانهوهپهیوهستكراوهبهوهیكهیهكێتیراشكاوانهرایبگهیهننرهخنه، بهیانو سیاسیو ك��هئ��ازادیجیاوازی لهسهر دهناسنو بهڕهسمیبۆپهالماری دهست بیروباوهڕ سیاسیوچهكداریبۆسهرهیچالیهنێكنابهن.هاتووه لهبهیاننامهکهدا ه��هروهه��اكهداخوازی رایبگهیهنن ئ��هوان "دهب��ێپێكهێنانی كوردستانو جیابوونهوهیدهوڵهتیسهربهخۆ،یهكسانیژنوپیاو،جیاكردنهوهیدینلهدهوڵهت،مافهكانیئازادی زهحمهتكێش، كرێكارو خهڵكینین، تاوان سیاسی، قهیدوشهرتی بێئێمهوه لهالیهن كێشهیه ئهم كات ئهو
بهئهنجامیچارهسهربووندهگات".
7/14رۆژهشومهكهیكۆمۆنیستهكانیسلێمانیله سه ر داوای ئێران، یه كێتی په الماری حیزبی كۆمۆنیستی داو 5 كادیری كوشتن
هێزه چه كداره كانی ئاسایش به جنێوو سوكایه تی و لێدان و
شه ق و زلله له دایك و خوشكی ئه و كوژراوانه و
ده ستگیركردنیان باڵوه ی
به سه ردانیكه رانی گۆڕستان كردووه
رۆژنامه ی )كه یهان(ی زمانحاڵی كۆماری ئیسالمی ئێران له ژماره ی رۆژی
2000/8/1دا، سوپاسنامه ی به رپرسانی بااڵی ئێرانی باڵوكرده وه كه بۆ جه الل
تاڵه بانیان ناردووه ، له سه ر جێبه جێكردنی به ڵێنه كانی و لێدان و
كوشتن و ده ستگیركردنی كۆمۆنیسته كان له سلێمانی
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
17 کۆمێنت
برایانی لڤین كه ئه گه ر ئه ندام و هه واداری بێگومان نه بن، ئیسالمی حیزبێكی به موسڵمان خۆیان كه خوداپه رستن و ده زانن، ره نگه له م پێناوه شدا كه م تا زۆر رۆژێك له رۆژان و ئێستاشی له گه ڵدابێت، به شداری جیهادیان كردبێت یان النیكه م خه ون به ئه ماره تی ئیسالمییه وه ببینن، ره خنه یی له په رچه كردارێكی كه چی غه ریبدا ره ح��م��ان رۆژن��ام��ه ن��ووس��ی ئه خالقی پێوه رێكی له هه موو دوور ئاینییه كان، دونیاو یاسا ئینسانی و كه وتنه سوكایه تیكردن به مرۆڤێك كه تا كه چی بوو، خۆیان هاوپیشه ی دوێنێ ئه مڕۆش زۆر ناجوامێرانه له نووسینێكی له كه داركردن و كه وتنه گۆڤاره كه یاندا ره ح��م��ان جنێوپێدانی ن���اوزڕان���دن و كه ته مه نێكی رۆژنامه نووس، غه ریبی له جه ربه زه یی و سه ركێشی به سه ربردووه گه نده ڵی و نایه كسانی و له به رامبه ر كوردستانییه كاندا، حیزبه سته مكاری به رابردووی نییه پیاهه ڵدان من كاری شكاندنی رۆژن��ام��ه ن��ووس و ره حمانی پێموایه من لڤین، گۆڤاری براده رانی
ك��ه ه��ه م ره ح���م���ان و ه���ه م رۆژن��ام��ه له گه ڵ ه��اوش��ان لڤین، نووسه كانی كاری كارامه ئازاو رۆژنامه نووسی زۆر زۆرباشیان كردووه له كایه ی رۆژنامه گه ری كوردیدا، بۆ ئاشكراكردنی تاوان و دزی و ئه م ده س��ه اڵت��داران��ی گه نده ڵییه كانی داوه ، قوربانیان ماندووبوون و هه رێمه ، به اڵم ئه وه ی كه نه ده بوو برایانی گۆڤاری لڤین دژ به هاوڕێ ره حمان بیاننووسیایه ، ت��ه واوی كه به داخه وه ن��ووس��ی��ان؟؟!! له ئیتیكی خ��اڵ��ی��ه ن��ووس��ی��ن��ه ك��ه ئینسانی و ئه خالقی رۆژنامه نووسی و له ئایه ته كانی یه كێك پێچه وانه ی بگره موسڵمانانیشه محمدی قورئانه كه ی له په یڕه وانی یه كێكن لڤین كه برایانی )التین( له سوره تی ئاینه ، چونكه ئه و داو له ئایه تی 4 دا هاتووه »لقد خلقنا االنسان فی احسن تقویم«، كه خودای به جوانترین مرۆڤێكی هه موو ئیسالم ش��ێ��وه دروس��ت��ك��ردووه ، دی���اره به م نادرێت مرۆڤێك به هیچ رێگا ئایه ته ش كه گاڵته به رووخساری دروستكراوه كانی كه چی ب��ك��ات، م��ح��م��د خ���وداك���ه ی لڤین، گ��ۆڤ��اری موسڵمانی برایانی كه باس دیكه له په ره گرافێكی جگه
به م ده ك��ات، خێزانی له تایبه تمه ندی ئه م »ئاخر ده ڵێت كه په ره گرافه ی پ��ی��اوه ئ��ه گ��ه ر ه��ه م��وو ژی��ان��ی گرێی چییه ئێمه تاوانی نه بێت، ده روون��ی دروستیكردووه « به ناشیرینی خ��وا نین كه پرۆفێشناڵ سه لماندیان هه م به مه ش رۆژنامه نووسیداو ل��ه ب��واری میساقی رۆژنامه نووسی و له ئیتیكی شه ره ف الیانداوه و هه میش پێچه وانه ی قورئانه كه ی خۆیان و یاسا ئینسانییه كان به یه كێك گه ڵته جاڕییان الی��ان��داوه و ك��ردووه ، خوداكه یان به ئایه ته كانی ، تاوانێكدا وه ها له ئه نجامدانی به اڵم گۆڤاری رۆژنامه نووسانی س��زای كێ فه تواده ر مه الیانی ئایا ده دات، لڤین ئ��ازادی��خ��واز، خه ڵكانی گیانی ب��ۆ به هه مان شێوه فه توای لێدانی شه الق و لڤین برایانی به رده بارانكردنی جه لدو جۆه ئ��ه و دژی خ��ۆم )كه من ده دات یان پ��اره به بڕێك ی��ان فه توایانه م( كۆتایی فه تواكه گۆڤاره كه ، داخستنی به ده ستپێشخه ریی یاخود پێدێت؟!!؟ سه ندیكای رۆژنامه نووسانی كوردستان، به دۆسییه كی دێت و گشتی داواك��اری عادیالنه ، دادگای گۆڤاری لڤین ده كات،
ی��ان كامه دام���ه زراوه دێ��ت و وان��ه ی له خولێكی رۆژنامه نووسیان ئیتیكی بۆ خۆی وه ك رۆژنامه نووسیدا نوێی كه هیچ دڵنیام من به اڵم باسده كات، ڕوون��ادات، س��ه ره وه ئه گه رانه ی له م كه غاندی ئ���ه وه م ب��ه ه��ی��وای ته نها رۆژنامه نووس غه ریبی ره حمان ئاسا تۆڵه سه ندنه وه و له بری ببورێت له خۆی ته واوی برینداركه ر، بابه تی نووسینی رۆژنامه نووسانی لڤین و حیزب و میدیای میترۆوی سه نته ری بانگهێشتی سێبه ر IWPR بكات بۆ كردنه وه ی خولێكی به ناوی »ئیتیكی رۆژنامه نووسی نوێی حیزب و م��ی��دی��ای ب��ۆ رۆژن��ام��ه وان��ی سێبه ر« تا لێره وه كار بۆ پاككردنه وی میدیای سه ربه خۆو ئه هلی بكرێت و له م حیزب و رۆژنامه نووسانی ش��ه ڕه ش��دا له ئه خالقاتی سودمه نبن سێبه ره كه ی رۆژن��ام��ه وان��ی و ل��ێ��ره ش��ه وه ت���ه واوی توانای له هێزو سودمه ندبن گۆمه ڵگا نه هێشتنی له پێناو رۆژنامه نووسان سته م و تاوان و نابه رابه ری و چه وسانه وه مشه خۆره كانی پ��ارت��ه ب��ه ده س��ت��ی
كوردستان[email protected]
شوان سدیق: هه ولێر
ئیسالمی له سه ر چیتر پێمباشبوو گ��روپ و ره وت و ه��ه ر ی��ان سیاسی به چاك و ئیسالمیانه ، كۆمه ڵه یه كی پێموایه چونكه قسه نه كه م، به خراپ هه ر باسكردنێكی ئه م هێزانه ئیدامه دان و هه ندێجار ب��ه اڵم پێیان، بایه خدانه بوختانهه ڵبه ستن، هۆنینه وه و تۆمه ت
ناچارتده كات هه ڵوێست وه ربگریت.ده ستووردا، رۆژنامه ی )39( له ژماره وته بێژی مه جید عه بدولستار به ڕێز سه باره ت كۆمه ڵ، سیاسی مه كته بی زۆره ی ژم���اره ئ��ه و به هه ڵوێستی كه داوایان رۆژنامه نووسانه نووسه رو ل��ه ئ��ه م��ی��ری ح��ی��زب��ه ك��ه ی ك��ردب��وو، له به رانبه ر ئه و سوكایه تی و بێڕێزیكردنه كه نواندبووی به رانبه ر به سروودی ئه ی داوای باپیر عه لی »پێویسته ره قیب ئه وه ی س��ه ره ڕای بكات«، لێبوردن به ڕێز ئه میری كۆمه ڵی ئیسالمی داوای له هه مان هاوكات نه كرد، لێبوردنی هیچ بێگوێدانه به ڕێزه دا، رۆژنامه ئه م نووسه رو ئه و بۆ كه حیساب پێوه رێك له وه اڵمێكی بكرێت، رۆژنامه نووسانه هۆنینه وه دا ت��ۆم��ه ت ئیستفزازی و ده ڵێت ئیسالمی كۆمه ڵی وته بێژی »به ته ئكید ده ستێك هه یه بۆ جواڵندنی ئه و به گوێره ی به اڵم مه سه له یه ، ئه و ناویان له كه مپینه كه دا كه ن��اوان��ه ی له پشت كه كێ روونده بێته وه هاتووه ،
ئه و جواڵندنه وه یه «.كۆمه ڵی وته بێژی هه ڵوێسته ی ئه م هه موو هه ڵوێستی بێگومان ئیسالمی حیزبه كه یه تی، ئێمه وه كو هه ڵسوڕاوی له وه كه سێك هه موو كه مپینه ، ئه و ئامانجێكمان ته نیا دڵنیاده كه ینه وه ، سروودی له ئیستادا بۆچی ئه وه بووه ، له پێناو ئامانج ده كرێته ره قیب ئه ی كێشمه كێش و ملمالنێیه كی سیاسیانه دا!ئیسالمی كۆمه ڵی وته بێژی ئه گه ر رۆژنامه نووس و ئه و نه زانیبێت ئه وه ی تریان ئیشێكی هیچ رۆشنبیرانه له سه ر قسه یان ئه وان ته نیا نه بووه ،
ئه وا ب��ووه ، ئ��ه وان كۆمه ڵی ئه میری كه ئیمه روونده كه ینه وه ، بۆی ئێستا ه��ی��چ ك���ات ل��ه ئ��اس��ت��ی پ��رس��ه ك��ان��ی ئینتمای حیزبی و به بێگوێدانه دیكه دا، نه ته وه یی و ئاینی له پێناو ریگاچاره یه كی مه ده نییانه به رێگایه كه ی گونجاو هه بووه . زۆرشت له سه ر هه ڵوێستمان ئه و ئێمه به ڕێزتان زانیاری باشتر بۆ له شاری بووین رۆژنامه نووسه كۆمه ڵه هه ولێر سه ره ڕای ئه وه ی له الیه ن زۆرێك له هاوكاره كانمانه وه پشتگیری نه كراین، خۆمان هه ڵوێستی له سه ر ئێمه به اڵم دژ ناڕه زایمان كه مپێنێكی سوربووین و عوسمان سه رده شت به تیرۆركردنی راگه یاندنه كانی له ده زگا رێكخست و
ئێوه ش بایه خی پێدرا. ئینسانیانه هه ڵوێستێكی بۆ دوات��ر ب��ه ب��ه ڵ��گ��ه ش��ه وه ده ی��س��ه ل��م��ێ��ن��ی��ن رێژه یه كی زۆرك��ورت��دا له ماوه یه كی رۆشنبیران و ل��ه رۆژن��ام��ه ن��ووس و زۆر س��ی��اس��ه ت��م��ه داران��ی��ش��م��ان ل��ه س��ه ر سنوورییه كان ناوچه تۆپبارانكردنی به توندیش رێكخست و هه ڵوێستیانمان كۆماری ك��رده وان��ه ی ئ��ه و ئیدانه ی بۆ ره نگه ك��رد. ئێرانمان ئیسالمی س��ه رده ش��ت كوشتنی هه ڵوێستی ئه وانیش پارتی ب��راده ران��ی عوسمان ده ستمان كه ئیمه كردبێت، گومانیان
له پشته وه بێت!گومان و تۆمه ت دروستكردن به داخه وه نه توانینی ئه زموونی و بێ له به رامبه ر به پیشه ی ب���ووه ئێستا دی��ال��ۆك، له سیاسه تمه داری زۆرێ��ك هه میشه ی الی به تایبه تی كوردییه كان، حیزبه زۆرێك له الیه نه ئیسالمییه كان و پارتی و یه كێتی كۆمه ڵیش له ریزیاندایه ، چونكه وه ستایانه ئیستا وادا له كاتێكی بۆخه ڵكی له نه تاش چۆن لێیده زانێت، رۆژنامه نووس و بۆ كه تۆمه ت ده تاشن، »ده ستیان دروستده كه ن، رۆشنبیران ل��ه پ��ش��ت��ه « پ��ێ��م��ان��وای��ه ئ��ه م��ه ش ده كات ئه زموونییه بێ له و ده الل��ه ت ك����ه رووب����ه ڕووی ئ��ه ح��زاب��ی ك���وردی
كاره كته ره كانیشی بۆیه ب��ووه ت��ه وه ، به وشێوه یه قسه ده كه ن.
له سه ر قسه بمانه وێت ئه گه ر ئێمه ئ��ه وه ب��ك��ه ی��ن، ئیسالمی ك��ۆم��ه ڵ��ی ب��ه دڵ��ن��ی��ای��ی��ه وه ده ت��وان��ی��ن ئ���ه وه ی بێسڵه مینه وه ب��ێ��ت ل��ه ده س��ت��م��ان یان كۆمه ڵ چونكه نه كه ین، درێغی ئیسالمی سیاسی حیزبێكی ه��ه ر فه رهه نگێكی بیری ك��ه ه��ه ڵ��ق��واڵوی یاساو ك��ه ه��ه م��وو دواك��ه وت��ووان��ه ن، ره وت��ی ئ��ه ح��زاب و پره نسیپه كانی به نه ریت و نامۆیه سیاسی ئیسالمی ئه و ك��وردی و كۆمه ڵگای عه قائیدی نه ریته خورافییه ی ئه وان بانگه شه ی بۆ بیركردنه وه ی له گه ڵ هه رگیز ده كه ن،
تاكی كوردیدا ناگونجێت.به یاننامه ی ئ���ه و ل���ه وه اڵم���ی ه���ه ر كۆمه ڵی رۆش��ن��ب��ی��ران��ه دا ن��ووس��ه رو به زمانێكی ئه وه ی سه ره ڕای ئیسالمی ئ��ی��س��ت��ف��زازی��ان��ه ی خ���ۆی���ان ئ��اس��ا وت��ووه ئه وه شیان وه اڵم���ده ده ن���ه وه ، م��وزای��ه ده م��ان خه ڵكه كۆمه ڵه ئ��ه و ئێمه پێمانوایه ده ك��ه ن، ب��ه س��ه ره وه یان نه ته وه په ر ستی الفی موزایه ده و ناسیۆنالیستی به سه ر هیچ ئه حزابێكی الیه نێكی هه ر یان سیاسی ئیسالمی دی لێ ناده ین، چونكه نه ته وه و واڵت و یان حیزبێك تاكه موڵكی نیشتمان
كه سانێك نییه !ئه حزابه تایبه ته مه رامی بۆ ئ��ه وه ناسیۆنالیسته كان، شه و تابه یانی و رۆژ تاكی موڵكی سامان و ساڵ كۆتای تا به یه كه ی یه كه ده ف��رۆش��ن و ن��ه ت��ه وه ب��ه اڵم دۆش����ن، داده خ��ه ڵ��ك��ه ك��ه ی خۆیان هه بێت، مه رامێكیان كاتێكیش به تاكی تاك چاوساغی به نوێنه ری و حه زینه كانیاندا به وتاره ده زانن و واڵت تاپا سه ر نه ته وه په ر ستی دروشمی
گیانیان ده گرێته وه .ته نیا ئامانجانه مه رام و ئه و بێگومان ك��وردی ناسیۆنالیستی ئ��ه ح��زاب��ی نه گرتووه ته وه ، به ڵكو ئیسالمییه كانیش چ��وون و ئ��ه وان��دا ده ردی ب��ه ه��ه م��ان
خه ڵكی تموحه كانیان م���ه رام و ب��ۆ به ئیسالم ده زانن، كوردستان هه مووی
ئه مه ش به پێچه وانه وه یه .هه ڵوێستی كۆمه ڵی ئیسالمی بۆ ئێمه چاوه ڕوانكراوبوو، چونكه ئه وان ده مێكه شه ڕی خۆیان به ڕووی زۆرێك له خه ڵكی هه وڵه ی ئه م نیشانداوه ، كوردستاندا شتێكیان كه ئه وه یه له به ر ئه وانیش كوردیدا كۆمه ڵگه ی ریزی له ناو نییه وه كو چونكه بكه ن، پێوه شانازی وتمان ئیسالمییه كان هه ڵگری شوناس و جیاوه له دیدگایه كی بیركردنه وه یه كن، له مه سه كان ده ڕوانن، به هه موو شتێكی كۆمه ڵ بۆیه نامۆن، كۆمه ڵگایه ئه م له بری داوای لێبوردن، هانای بۆ تۆمه ت
لڤینییهكانگاڵتهجاڕییبهقورئانهكهیاندهكهن؟!
كۆمهڵیئیسالمیلهجیاتیلێبوردن،هانابۆتۆمهتدهبات!
گومان و تۆمه ت دروستكردن به داخه وه
له به رامبه ر بێ ئه زموونی و نه توانینی
دیالۆك، ئێستا بووه به پیشه ی
هه میشه ی زۆرێك له سیاسه تمه داری حیزبه كوردییه كان
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
لؤكال16
دهستوور
بهئازار ئهوه بۆسیخوڕهێندهی هیچشتێكئهو چونكه كهشفبێت، كهناسنامهكهی نییهدیكهدا، ناونیشانێكی و ناو لهژێر دهیهوێتكارهكانیخۆیبكات،نهكناووناونیشانی
راستهقینهكهیخۆی.ل��هژم��ارهی ی��هك��هم��ج��ارو ب��ۆ ئ���هوهی دوایبهپشتبهستن دهستووردا رۆژنامهی رابردوویلهو ههندێك دۆكۆمێنتێك بهڵگهو بهچهندخستهڕوو، لڤینمان چهواشهكارییهكانهیههڵماڵیو رووخساریان لهسهر پ��هردهم��انههموو ب��ۆ راستهقینهكهیانمان ناسنامهراستی خۆشبهختانه ئاشكراكرد، الی��هكقسهكانیئێمهلهالیهنفازڵنهجیبیئهندامیدهستهیدامهزرێنهریگۆڤاریلڤین)كهپاشگۆڤاره لهو وازی ژماره چهندین دهرچوونیكه وتارێكدا لهدووتوێی سهلمێنرانو هێنا(رۆژی ژم���اره)121( رووداوی لهرۆژنامهیب��اوك��ردووهت��هوه، 2010/7/12 دووشهممهبهڕوونیفازیلئهوهیدیاریكردووه»ئهوكات)لڤین( ب��هن��اوی كهگۆڤارێك ب��ڕی��ارم��ان��دادهرب��ك��هی��نول��هگ��هڵی��هك��همژم��ارهی��دامندهستهینووسهرانبووم.ئهوكاتگۆڤارهكهالوان چاالكی گهشهپێدانی بهسهنتهری سهربڕێك لهسهرهتاوه جهالل مام كهبهڕێز بوو،یهكگرتووی لهالیهن بهاڵم كردبوو، كۆمهكی
ئیسالمییهوهبهڕێوهدهبرا«.ههریهك ئهوهشدا »لهگهڵ دهڵێت ههروهها جگه گ��ۆڤ��اره، ئ��هو ستافی لهئهندامانی20 مانگانهیهكی كارهكانیان، لهپاداشتیلهمهڵبهندی كهراستهوخۆ ههبووه، دۆالریفازیل دههات«، بۆمان ئیسالمی یهكگرتوویههڵنهگره، حاشا »شتێكی وتوه ئهوهشیت��اب��هرواری لهلڤین یهكهم كهسوودمهندیدهركهوتنیگۆڕان،ههریهكگرتوویئیسالمی
بووه».ههستپێدهكهین، ئازاره ئهو قهبارهی ئێستا لڤین، ستافی سهرنووسهرو جهنابی الی كهناسنامهكهیانهوه ئاشكرابوونی ب��هه��ۆی
تووشیبوون.
كێسیخوڕه؟ئهگهرچیئهحمهدشهشۆییلهزمانیخۆیهوهوبهئێمه ئهوهی ترهوه، كهسی لهڕێیچهندینناوهێنانی ئاگاداری نزیك دوورو كهئهو وتنییه،ئهوهیسهبارهتبهئێمههاتووه، ئێمهئێمه كاتێك بهاڵم بووه، بێبهرنامه كارێكییهك تاكه وهاڵم��ی نهیتوانی وهاڵماندایهوه،بچوكترین نهیتوانی تهنانهت بداتهوه، دێڕیكهوتهوه جارێكیتر بۆ بخاتهڕوو، بهڵگهبۆمان، بوختانكردن تۆمهتو بهخشینهوهیبووینه ستافهكهی شهشۆییو الی ئهمجارهئهوهی لهبهرچاوگرتنی به )ئ��هوه سیخوڕ.ن��ووس��راوی��ان ی��هك تهنیا گ��ۆڤ��اره ك��هئ��هوكهسێك هیچ ئهوهی بهبێ باوكردووهتهوه،نووسراوهكه ناو زانیارییهكانی پشتڕاستیبۆچوونی ئ��هوهی بهبێ ههروهها بكاتهوهوكهئهوه وهربگرن بابهته ئهو لهسهر ئێمهشبچوكترینمافیههركهسێكهكهلهرۆژنامهیانگۆڤارێكدانووسینێكلهبارهیهوهباوبكهیتهوه(لهسهرهتای بهڕادهیهكه برادهرانه ئهم كڵۆڵیبۆ پهنایان دهستیانپێكردووه، شهڕهی ئهمچهندشتێكبردووهكهجگهلهخۆیانكهسیتریپێلهخشتهنابرێت،بهاڵمپێمانوایهبۆروونكردنهوهیزیاتریئهوهیكهكێسیخوڕهچهند بوهستینو بابهته ئهم لهسهر كهمێك
نمونهیهكبهێنیینهوه.»كاریرۆژنامهوانیوسیخوڕینێوانیانتهنهاتاڵهمویهكه«ئهمهقسهیسهرنووسهرهكهیلڤینه،ئێمهدڵنیایینئهمدوانهالیئهمزاتهبتوانین كهئهستهمه تێكهڵبووه بهشێوهیهكلهیهكیانجیابكهینهوه،ئهوخودیخۆیئهوگۆڤارهیئیشیتێدادهكات،بهرههمیكارێكیشهشۆیی چاوهڕوانكراوه بۆیه سیخوڕییه،بهمشێوهیهههستیخۆیدهربڕێتبهرامبهر
پیشهیپیرۆزیرۆژنامهگهری.
زاكیرهی لڤین سهرنووسهری رهنگه ب��هاڵمئێمه ب���هاڵم ب��ی��ری��ن��هم��اب��ێ��ت، الوازب���ێ���توبیرمان باش الوازنییهو هێنده بیروهرییمانلهساڵێك كهمتر لڤین كهسهرنووسهری ماوهپێشئێستارۆژنامهیهاواڵتیویستیههواڵێكعهزیز مامۆستا ئ��هوهی لهسهر باوبكاتهوه)عهزیزسهرسپی(بهرپرسیئهوكاتیدهزگایزانیاریلهفهرماندهیگشتییهكێتیوجێگریپێشمهرگهی گشتیی فهرماندهی فهرماندهییهكێتی،كهناوبراوپاشتهواوكردنیخوێندنزانكۆی رامیارییهكانی زانسته لهبهشیسلێمانی،بهاڵمبڕوانامهیئامادهیینهبردووهپهیامنێری ئ��هوهی دوای كۆلێژهكهی، بۆعهزیزهوه بهمامۆستا پهیوهندی هاواڵتیبهاڵمهیچ ب��دات، لێدوان ئ��هوهی بۆ دهك��اتقسهیهكناكات،كهچیئهحمهدمیرهزیاترله10جارتهلهفۆنبۆبرادهرانیهاواڵتیدهكاتومامۆستا لهسهر ههواڵه ئهو تا دهپاڕێتهوهنهبێت دڵنیا ههتا باونهكرێتهوه، عهزیزلهوهیههواڵهكهباوناكرێتهوه،ههرتهلهفون
بۆبرادهرانیهاواڵتیدهكات.میره ئهحمهد پهیوهندی دهپرسین ئێمهبهدهزگایزانیارییهوهچییه؟بۆچیشهفاعهتبۆ میره بۆچی دهك��ات؟ بهرپرسهكانی بۆكهئهو دهپ��اڕێ��ت��هوه دهزگ��ای��هك بهرپرسیچیو ناشهرعییو نایاساییو بهتیرۆریستوخۆی باخوێنهر ئ��هوه ئیتر دهزان��ێ��ت؟ چیبڕیاربداتبۆچیسهرنووسهریگۆڤارێكیلهولهرۆژنامهوانانی ناشیرین ئاوا جۆرهداوایهكیكهچهندینجار دهكات، ئههلیی رۆژنامهیهكیب��اوك��ردووهت��هوه؟! لهوجۆرهیان گهندهڵییدهبێتبۆچیئهحمهدمیرههێندهبهپهرۆشدهزگ��ا بهرپرسانی كهساختهكاریی بێت،دهپرسین ههروهها بشارێتهوه. ئهمنییهكانئایائهمهگهندهڵینییه؟بۆیهبهگۆڤاریلڤینههبێت، ئێوهی تا زانیاری دهزگای دهڵێینئهحمهد ئێستا ئایا نییه. بهئێمه پێویستیچی گۆڤارهكهی خوێنهرانی بۆ وهاڵمی میره
دهبێت؟بهخهتێكی 126 ل��هژم��اره لڤین كاتێكزانیاریو درشتدهنوسێت»ههردوودهزگایپاراستندوودهزگایتیرۆریستین«،بهتهنهاشهشۆیی كاكی ئهمه دوای رۆژێ��ك چهندبهرپرسێكی دهیهوێت كهناڵێكهوه لهچهندبهبیانووی ببینێت، زانیاری دهزگ��ای بااڵیدیاره بیكوژێت.. دهیهوێت پارتی ئ��هوهیخهریكی تائێواره كهرۆژ شهشۆیی ئهحمهدخهریكی لهژێریشهوه بهدهسهاڵت، جوێندانه
كڕوزانهوهیه.لهسیخوڕیناوخۆوهبۆپهڕینهوهبۆكۆاڵنهكانی
سیخوڕیههرێمایهتیبهدیقهتهوه كهمێك خۆشهویست خوێنهریسهرنجلهمچهندبابهتهبده،كهئێمهلهگۆڤاریبزاننچۆن كات ئهو وهرمانگرتوون، لڤینهوهئهمانهدهستیانلهگهڵدهزگاسیخوڕییهكانی
واڵتانیدهوروبهرداتێكهڵكردووه.لڤینلهژماره103دانووسیویهتی»كۆبوونهوهپ��ی��اوه ت��اڵ��هب��ان��یو ن��ێ��وان نهێنییهكهیئایا ن��اوهڕاس��ت«، رۆژههاڵتی شهبهحهكهیئهگهر بزانێت، نهێنییه ب��هم ههیه ك��هسزان��ی��اریو لهدهزگاكانی یهكێك سیخوڕیئ��ی��ت��الع��اتوپ��اراس��ت��نن��هب��ێ��ت.ه��هروهه��ازانیاریی »لڤین نووسیویهتی 80دا لهژمارهبارزانی توركیو میتی دانیشتنهكانی ن��اوباودهكاتهوه»،كێنهێنیناودانیشتنهكانییان دهزانێت، بارزانی توركیو میتی نێواندهبێتسهربهمیتیتوركیبیێت،یاندهزگایپاراستنیانزانیاری.ئهگهرنائێوهشتێكماننووسراوه لڤیندا 71ی لهژماره بڵێن. پێبنكهی 13 ج��هن��درم��هو سیخوڕو 3252«ئایا ههن«، لهكوردستاندا تورك سهربازییدهزگایهكیسیخوڕی زانیاریی زانیارییه، ئهمنییه؟تائێستالهناوخاكیههرێمیكوردستانداتورك جهندهرمهی سهربازو ئهفسهرو 3235بوونیانههیه،كه58دهبابهو27مودهرهعهوئاڕبیجیو 17 ه��اوهن 26 مهدفهعیو 3110دۆش��ك��هو40س��هی��ارهیس��هرب��ازیو13
بیكهیسیودوونازووریشهوانهوسێنازوریقاعیدهو10قهناسویهكبۆمبیئهتاروچواریهك راكاڵو جیهازی دوو سورهییاو مۆبایلیرهسهدودوورافیعهوجیهازێكیپێشكهوتوویدهنگههڵگر)انصات(یانلهبهردهستدایه.
بهپێیئهوزانیارییانهی)لڤین(لهسهرچاوهیهكیرهسمیحكومهتیفیدراڵییهوهدهستیكهتووه،2564 كوردستاندا ههرێمی خاكی لهناوسهربازو91ئهفسهرو240هێزیلێدانو340جهندرمهیتوركبوونیانههیه،كهدابهشبوونلهناوچه سهربازیدا قاعیدهی 13 بهسهرسنوورییهكانیپارێزگایدهۆك،لهناوههمووئهمقاعیدهسهربازیانهشدا،جگهلهوهیبهشیئیستیخباراتبوونیههیه،سریهیهكیتایبهتیئیستخباراتیتوركیلهقاعیدهیباتۆفابوونیههیه،كهله20كهسپێكهاتووهوئهفسهرێكی)فاروق بهناوی دهكات، سهرپهرشتی توركل��هس��وپ��اداو ع��هق��ی��ده كهپلهیهكی ب���هگ(جێگرهكهشیموقهدهمێكهبهناوی)عومهر(.لهبهردهستی)لڤین( زانیارییانهی ئهو بهپێیتوركی سهربازیی قاعیدهی گهورهترین دایه،لهناحیهی س���هرب���ازهوه ژم���ارهی ل���هڕوویكانیماسیدایهكهدهكهوێتهقهزایزاخۆ،لهمبنكهسهربازییهدا580سهربازو91ئهفسهرو240جهندرمهو340)قوهزاربه(ههیه،بهاڵمگهورهترینقاعیدهیسهربازییتوركیلهڕوویلۆجیستییهوهقاعیدهیبامهڕنییه،كهدهكهوێتهبهرامبهرناحیهیبامهڕنیلهپارێزگایدهۆك،شهش م��ودهرهع��هو ههشت دهبابهو 30 كهتێدایه، سهربازیی سهیارهی شهش هاوهنوپێشكهوتووی ئامێرێكی ل��هب��وون��ی جگهسیخوڕی كاری كهبۆ دهنگگرتن )انصات(بهكاریدههێنن،لهناوئهمقاعیدهسهربازییهداسهر ئیستیخباراتی س��ری��هی گ��هورهت��ری��نكوردستاندا ههرێمی خاكی لهناو بهسوپاقاعیدهی ئهمیشدا ب���هدوای ههیه، بوونیقهزای كهدهكهوێته دێت )كریبی( سهربازیتهنیا توركیا سهربازییهكهی قاعیده زاخۆو30مهترلهقوتابخانهیسهرهتاییگوندهكهوهسهربازو 414 سهربازییهدا بنكه لهم دووره.دۆشكهو دوو ئاربیجیو 15 دهبابهو شهششهشمودهرهعهو11مهدفهعیو14سهیارهییهك بیكهیسیو 12 قهناسو 10 سهربازیوبۆمبیئهتارویهكرهسهدودوونازوورودوو
مۆبایلیسورهییاوجیهازێكیراكاڵههیه.بهدوایئهمیشداقاعیدهیسهربازییناحیهی400 زاخۆو قهزای كهدهكهوێته دێت باتۆفایهك مهدفهعیو 21 دهبابهو شهش سهربازوم��ودهرهع��هو14س��هی��ارهیس��هرب��ازیوسێ
نازووریتێدایه.ههروههابهدوایداقاعیدهیسهریسینكیدێتكه80سهربازیتێدایهومهدفهعییهكی)120سهربازیی قاعیدهی پاشان پێیه، ملم(یان75 كه ئامێدی ل��هق��هزای دێ��ت )سیریی(دۆشكهوشهش دهبابهوسێ سهربازوشهشههروهها تێدایه، مودهرهعهیان چوار هاوهنوقاعیدهیسهربازی)كوبكی(كه130سهربازو
دوودهبابهیتێدایه.سپیو كوخی )كمری، قاعیدهكانی ههروههادهرهیداواتیا(یكهههریهكهیان70سهربازی
تێدایه.ههروههالهقاعیدهیسهربازیی)سهریزیری(سهربازو 34 زاخ��ۆ( )گلی له سهربازو 60لهقاعیدهیئامێدیش45سهربازههن،كهدوودوو دۆشكهو یهك س��اروخو چوار ئاڕبیجیو
مودهرهعهیانپێیه«.بپرسین، لڤین ل��هس��هرن��ووس��هری دهك��رێ��تئایا هێنا؟ لهكوێوه زانیارییانهت ئهم ئایاخوێنهربۆینییهبپرسێتكهلڤینچۆنئهمبزانێت گۆڤارێك دهستكهوت؟ زانیارییانهیمیتی بارزانیو مهسعود نێوان كهدانیشتنیتوركیچیتێدادهگوزهرێتوسوپایتوركیابهبێ پێیه، فیشهكی چهند لهكوردستانتهواو زانیاری ههبێت ئهوهی توانای ئهوهیلهسهرگهڕهكێكیئهمشارهبزانێت،بهڕاستی
جێیگومانه.
ك��������ێس������ی������خ������وڕه؟!
پیره پیاوێكی كه مال” “یاشار بێهێزی ل��ه گ��ه ڵ ك��ه س��اڵ��ه ، 85ل��ه ژووره راه��ات��ووه و جه سته ییدا شپرزه كه دا دانیشتووه . نووسه رێك له خه ڵكی زۆر ب��ه ش��ێ��ك��ی ك��ه كه س یه كه م واب��وو الیان توركیا دێنێته وه نۆبڵ كه خه اڵتی ده بێت م��اڵ��ه وه . “ع��ای��ش��ه ب��اب��ان” چا “یاشار ه��اوس��ه ره ك��ه ی بۆ دێنێ ئێستا تا “ ده ڵێت: و كه مال” رۆژنامه نووسێكم نه دیوه ، پرسیاری كه م بپرسێت. یاشار! بهێڵه با ئه م
كوڕه قسه كانی بكات.”“یاشار كه مال” پیربووه ، به اڵم خۆشی تۆنێكی ده نگی هێشتا قسه كانی كه قسه ده كات، تێدایه و پڕه له قسه ی نه سته ق و به سه رهاته شیعره حیكایه ته كان و راسته كان و جاریش ه��ه ن��دێ فۆلكلۆره كان. گۆچانه كه شی و سه ر ده ستده خاته به میرات نووسین ده وه س��ت��ێ . باوكی كه مال. به یاشار گه یشتووه بووه كورد گه وره ی زه میندارێكی بۆ هه ڵهاتووه 1915 كه ساڵی شاعیرانی رۆژه��ه اڵت. ئاناتۆلیای فۆلكلۆره كان، شیعره ناوچه كه و كه مال یاشار مامۆستاكانی یه كه م 14 كه ته نها س��ه رده م ئه و ب��وون و له م یه كێك ب��ووه ، ته مه ن ساڵی ده ك��ات لێ داوای مامۆستایانه له م كه مال ئ��ه و. به قوتابی ببێ “مامۆستاكه ده گێڕێته وه : باره وه “كاراكا به ده ب��م رۆژێ پێیوتم ئاغاڵن)شاعیرو سترانبێژی ناوداری
سه ده ی هه ڤده یه م( “ێكی نوێ.“یاشار كه مال” گونده كه ی باوكی قوتابخانه و رووی��ك��رده جێدێڵێ و چێخۆف و س��ێ��روان��ت��س و ل��ه گ��ه ڵ بوو. ئاستان ستاندال سه ره نجام ستاندال ئه و نووسه ره بوو كه یاشار كه مال له سه ره تای رۆماننووسینیدا به شێوه یه ك خۆشده ویست، زۆری ده ڵێت به ستاندال كه سه باره ت له هه موو هاتبووم. “له گونده وه دوای ب��ه اڵم ده گه یشتم، شتێك نوێدا دونیایه كی له گه ڵ ستاندال كه مال یاشار رووبه ڕووبوومه وه .” نووسین و ئاشنابوونی ئه و سه رده می له گه ڵ ئه ده بی رۆژئاوا به به ختێكی گ���ه وره ی ژی��ان��ی ده زان���ێ ، ب��ه اڵم به مه شه وه به مێژووی بنه ماڵه كه ی و منداڵی سه رده می “چۆكۆرووا”ی “یاشار ده مێنێته وه . وه ف����ادار نووسینی بۆ ه��ه روه ه��ا ك��ه م��ال” پ��ڕف��رۆش��ت��ری��ن دۆك” “ح��ه م��ه هوود”ی “رۆب��ن به كه به رهه می راده ی��ه ك تا ده ناسرێ، ئاناتولی كه ڵكیوه رگرتووه چیرۆكانه له و دیكه یه وه چه ته كانی له زمان كه ته نها”ش “سه لمان بیستوویه تی . كه مال ب��اوك��ی م��ه رگ��ی به پێی 1915 كه ساڵی هه تیوه منداڵێكی قه تڵه ی ئ��ه و ك���ردووه ، گ���ه وره ی ساڵیدا له پێنج یاشار كه خودی
شاهیدی بوو.چیرۆكی أكچاساز” “ئاغایان 1860 ساڵه كانی قه ره جه كانی “چ���ۆك���ۆرووا”ی���ه ، ن��اوچ��ه ی ی بنه مای ل��ه س��ه ر كتێبه ش ئ��ه م “دادائۆغلوو” شاعیری شیعره كانی
عاشقی سه ده ی نۆزده یه می توركیا كه نزیك به زادگه كه ی یاشار كه مال نێژراوه، نووسراوه . “یاشار كه مال” ئۆغلۆو” “دادا له شیعری به شێك راستی به ده ستی ده خوێنێته وه و نیشانده داو شیعره كه ئاستی ده ڵێت: “خودا نیشانه ی خسته ڕوو پته وتر ب���اوه ڕم���ان ئ���ه وه ی ب��ۆ وه هایه ، چاره نووس به اڵم بێت، كه مال فه رمانی سوڵتانه “ فه رمان له درێژه دا ده ڵێت “ گوناهێك له مه
گه وره تر ده بینن؟”قسانه ی به و كه مال” “یاشار كه مانگی ئۆكتۆبه ری 2008 له وتووێژ ئه ڵمانیدا رۆژنامه یه كی له گه ڵ سه رنجی جارێكیتر وت��ب��ووی ، خۆی الی بۆ توركیای خه ڵكی راكێشا، چونكه وتبووی ئیتر هیچ به په یوه ستبوونی نییه هیوایه كی توركیا به یه كێتی ئه وروپا، وتبووی “یه كێتی ئه وروپاش وه ك سه رجه م ده اڵڵی جیهان گه وره كانی هێزه “ك��ه م��ال” ب��ه م��ه ش��ه وه جه نگه .” ه����ه رده م رۆم��ان��ن��وس��ێ��ك وه ك نه ته وه یی شوناسی الی��ه ن��گ��ری چاوی به گومانه وه ب��ووه و خ��ۆی توركیا رۆژئاواییه كانی له ویسته “رۆشنبیره كانی ده ڵێت ك��ردووه . رۆژئ��اوای��ی��ه ك��ان الس��ای��ی ئێمه ده ك��ه ن��ه وه و خ��ۆی��ان ون��ك��ردووه و ئاناتۆلیا ده رب���اره ی شتێك هیچ چاوی به سووكایه تییه وه نازانن و حیكمه ت له نازم چاو ده كه ن. لێ گ���ه وره ی شاعیری ئ��ه و ب��ك��ه ن، پێگه یشت و له ئاناتۆلیا توركیایه ، ئه و شاكاره بێ وێنانه ی نووسی.”
له ساڵه كانی كه مال” “یاشار به نووسین و ده ستیكرد 1950وه ك زۆرتر وته كانی له سه ره تادا تئۆلستۆیی پۆپۆلیسمی ج��ۆرێ ده چوو و له ناو چه په كانی توركیادا زۆر پێشوازی لێ ده كرا. “كه مال” له سیاسه ت له منداڵیه وه ه��ه ر به حه ڤده كه بوو تێنه ده گه یشت و “ك��ۆم��ۆن��ی��س��ت كتێبی س����ااڵن به وته ی گرته ده ست و چییه ؟”ی لێ وشه “ی یه ك “ته نانه ت خۆی كاته وه له و هه ر تێنه ده گه یشت. به سۆسیالیستێكی ب��وو ی��اش��ار جیاوازو له گه نجێتییدا ده ستگیركراو كۆرته چیرۆك و نۆڤلێته كانی له الیه ن گیرا. به سه ردا ده ستی پۆلیسه وه سازدانی به تاوانی 1940 ساڵی لێخوڕه كان” “تراكتۆر یه كێتی دێنێته وه : به یاد ده ستگیركراو “تكام له به رپرسی پۆلیس ده كرد، بدۆزێته وه و بۆ ده ستنووسه كانی ئه و له وه اڵمدا ده یووت له “كادێرلی” رۆشنكردنی بۆ به كارمانهێناوه
چرا.”ی���اش���ار ك���ه م���ال م���اوه ی���ه ك چه پی گ��رن��گ��ه ك��ان��ی ل��ه ك��ه س��ه 1970 ساڵه كانی ب��وو، ت��ون��دڕه و دووره په ڕیزخرایه وه ، به اڵم كێشه كان هه ر له گه ڵیدا مایه وه ، ساڵی 1996 له سه ركوته ره خنه گرتن له به ر له جه نگی توركیا وه حشیانه كانی الیه نگری رۆژه��ه اڵت��داو باشووری مانگ 20 به خوازه كان له جیایی ژانوویه ی كرا. مه حكووم زیندان
ژماره ی ئ��ه وه ی دوای راب��ردووش ه��ه زار كه س 40 له ك��وژراوه ك��ان چووه سه ر، راگه یاندنه كانی توركیا كه مال یاشار سه ر هێرشییانكرده له كورده كان داكۆكیكردنی له به ر له شه ڕی كوردو توركیادا، چونكه ئه و وتبووی ده وڵه تی توركیا به م كێشه كان ته نها هێرشكردنانه ی ی��اش��ار كه مال زۆرت���ر ده ك���ات. رۆژنامه وانیدا له كۆنفرانسێكی “به گه ریالكان وت��ی له ئه نقه ره ده ڵێن تیرۆریست و ده مانه وێ به م كێشه كان چاره سه ری شێوه یه بووین ئێمه له حاڵێكدا بكه ین، به نه ته وه كه ی كه دژ به واڵتێك
خۆی جه نگده كات.”به توندی ك��ه م��ال ی��اش��ار ج���ه خ���ت ل����ه س����ه ر ئ����ه وه گوشاره كه هیچكات ده كاته وه سیاسییه كان كاریگه ری له سه ر ده ڵێت ن��ه ب��ووه و ك��اره ك��ه ی بیه وێ ئ��ه گ��ه ر “ن���ووس���ه رێ قوڕگی بۆ بگرێ تیكه یه ك نه بێت، كاری ته واوه .” كه مال كه سانه یه به و دژ به توندی ب��ه ن��ووس��ه رێ��ك��ی چه پ ئ��ه و ده زانن و ده ڵێت “من هه رده م ستایشی ئیمێل زۆال ده كه م، به اڵم رۆمانه كانیم پێ خۆش راستییه ره ن��گ��ه ن��ی��ی��ه . هۆكارێكی كۆمه اڵیه تییه كان
گرنگ بن، به اڵم سیاسه ت، هونه ر له سه ر من مه ترسییه وه . ده خاته وه ها بابه تگه لێك نانووسم. من بۆ من نانووسم. تایبه ت وه رگرێكی من نانووسم. خۆشم بۆ ته نانه ت
ته نها ده نووسم.”ك�����ه ب�����اس دێ����ت����ه س���ه ر زه رده خه نه یه ك سه رقاڵییه كانی ، دێته سه ر لێوی و ده ڵێت “تو خوا چاو له ئێمه بكه ، هه موومان بووین ئه حمه ق و ن��ه زان و به مرۆڤگه لێكی كه چاو له چیرۆك ده كه م داهاتوویه ك هیچ له راستییدا چونكه نابینم، نییه .” ب��وون��ی داه���ات���ووی���ه ك كاناپه كه له سه ر كه مال یاشار ده ن��ووش��ت��ێ��ت��ه وه و درێ����ژه ی پێ ده دات: “به ڵێ جۆرێ تووڕه بوون و به اڵم له رۆمانه كانمدایه ، یاخیبوون ئه مه به مانای شۆڕشكردن نییه دژ به مرۆڤایه تی. تا ئه و كاته ی مرۆڤ بۆ ده ڕوات تاریكه وه له خاڵێكی خاڵێكی تاریكیتر، هه ر ده م ئه فسانه جیاوازیم س��ازده ك��ات. خ��ۆی بۆ من ئه وه یه تردا خه ڵكانی له گه ڵ
ئه فسانه كانم ده نووسمه وه .”یاشار چیرۆكه كانی پاڵه وانی خه ریكی ب������ه رده وام ك���ه م���ال، ملمالنێیه كی ئێگزێستانسیالیستین، “چۆكورووا” ملمالنێیه ی ئه و هه ر به درێژایی ته مه نی له گه ڵی رووبه ڕوو پێش ل��ه وه س��اڵ هه شتا ب��وو. بیشه زارو له ناو “مێمیت” گوندی جه نگه ڵدا بوو، به اڵم ئه مڕۆكه بووه به زه وییه كی رووت . ئیتر كۆچكردن نه ماوه و بووه به به شێك له مێژوو. هێدی وه رزی��ی��ه ك��ان ك��ۆچ��ه ره حه كایه ته له ته واوبووندان و هێدی ئه و خه ڵكانی زاره ك��ی��ی��ه ك��ان��ی ناوچه یه ته نها له زه ینی پیره پیاوو ده رو ل��ه وێ��ی��ه وه پیره ژناندایه و ده بێ ئادانا گشتی له كتێبخانه ی ئه و ئه وه یه )مه به ست به كتێب. كه سانێكه وه له الیه ن حیكایه تانه به كتێب، ده كرێن ده نووسرێن و ئه و ئاگاداری كۆن به ره ی ته نها
نه یه و یه تا حیكابه ره ی تازه لێی دابڕاوه ..(
كه سانه ل��ه و ك��ه م��ال ی��اش��ار داڕشتن تیۆری كه خه ریكی نییه تیۆرییه به جێگای پێیباشه بێت و رۆمانی ده رب��اره ی ئه ده بییه كان “ئ��ه ف��س��ان��ه ی ه�����ه زاران ك��ه ڵ” قسه بكات. بۆ چه ندین پشت و وه چه بنه ماڵه ی حه یده ر، ئاسنگه ربوون و ن��اس��راوب��وون ب��ه دروس��ت��ك��ردن��ی شمشێری باش. حه یده ر بڕیارده دا به بێ له به رچاوگرتنی هه ر چه شنه پله و پایه و پاره یك بڕوات بۆ الی “ره مه زان ئۆغلوو” كوڕه زای پادشای ئاداناو باشترین ده ستكردی خۆی ده رگای حه یده ر پێشكه شبكات. ده ك��ات��ه وه و ه��ه ژاران��ه ك��ه ی ماڵه و ناو خۆشه !” “رۆژێكی ده ڵێت باڵوده بێته وه حه یده ر ن���اوازه ی دروستكه رێكی كه شمشێر به وه ی باشه و ته نانه ت “عێسمه ت ئۆینلوو” 1938 ساڵی ك��ۆم��اری س��ه رۆك ده كڕێ ، لێ شمشێری الی و دێته هیچ به شمشێره كه به رامبه ر به اڵم تا حه یده ر نادات. پێ پاره یه كی ده بێ و كار خه ریكی شه و نیوه ته رمه كه ی دراوس��ێ��ك��ان به یانی ده بیننه وه . به ر له مه رگ، فۆڕمێكی به شمشێره كه . داب���وو خ��راپ��ی ده ڵێت باره وه له م كه مال یاشار له ته به و حه یده ر “چاره نووسی زیاتر نه یده توانی به نه و ئاسنه وه
له و كه سه ی كه هه یه ، ببێ.”كه مال یاشار چیرۆكه كانی دۆنكیشۆتی له كه سایه تی پڕه به اڵم ،)quixoticfigures(هێچ كامیان وه ك نووسه ره كه یان كه مال ناچن. دۆنكیشۆت وه ك ناو رۆماننووسی ناسراوترین دیاره وا به اڵم توركیایه ، واڵتی ئیتر تێپه ڕیوه و به سه ردا زۆری ك��ه س چ��اوه ڕوان��ی ئ��ه وه نییه ببه خشرێت. پێ نۆبڵی خه اڵتی تا ئێستا سی رۆمانی نووسییه و به دووپاته به شێكیان كه س زۆر ده زانن و به شێكیتر ده ڵێن گه اڵڵه و
نی یه تییه كا كه سابه دونیای سه ر كه ماڵ” “یاشار كۆنی ئه ده به و له م رووه وه ناتوانێ فه نتازییا له گه ڵ بكات ملمالنێ ئۆرهان مۆدێرنه كانی پۆست postmodern( پ��ام��ۆك. fantasies of Orhan
)Pamuk Hilmi(”ی�����اووز “هێلمی ره خنه گری شاعیرو )Yavuzناسراوی تورك، ده رباره ی یاشار “چیرۆكنووسێكی ده ڵێت كه مال لێره دایه كێشه به اڵم لێهاتووه ، دونیای گێڕانه وه ی ئه و زۆر دووره مۆدێرنی ژیانی له راستییه كانی واڵتێكی توركیا ئیتر توركیا. فه رمانه ی ئ��ه و نییه و بچووك ببن وه رزێره كان كه ئاتۆركیش به ئه ربابی ئێمه ، ئیتر پێگه یه كی ن��ی��ی��ه .” ب��ه م��ه ش��ه وه “ی��اش��ار قه ڵه پاشه كشه ناكاو ك��ه م��ال” نوێكانی سه ر میزی نووسینه كه ی ت��ازه ده ك��ه ن، له رۆمانێكی باس گواستنه وه ی ده رباره ی رۆمانێك ساڵی دوای یۆنانییه كان تورك و 1922. “یاشار كه مال” ده رباره ی مرۆڤه كان “ ده ڵێت كتێبه ئه م له چاو به اڵم ده ترسن، له مه رگ ده مرین. هه موومان نووقانێكدا، ئ��ه م��ه ئ��ه و چ��ی��رۆك��ه ی��ه ده ب��ێ
بینووسینه وه .”كاتژمێری چ��وار وتووێژه كه “عایشه داهات. ئێواره خایاندو میوان ژووری ده رگ��ای بابان” شته ی “به و ده ڵ��ێ: ده كاته وه و ده بێ گه یشتی ؟ كه ده تویست نانی شه و ئاماده بكه ین.” زه ینم جیاوازه كان، له حیكایه ته پڕه ب����ه ره و ش��ه ق��ام��ێ��ك��ی خ��وارت��ر له ژێر كه ئاگادارم داده گه ڕیم و پان خێرادا پاسێكی تایه كانی دێمه وه ، به خۆ كتوپڕ نه بمه وه . له ناوه ڕاستی ئه سته نبووڵدام نه ك له جیهانی پڕ له تارمایی و خه یاڵی
رۆژهه اڵتیدا.
ده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 i n f o @ d e s t u r. n e t
19 فهرههنگ
و: سارا حسه ین
سیاسهت،هونهروێراندهكاتوتووێژیگاردیانلهگهڵ“یاشاركهمال”
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
فه رهه نگ 18
ن:جهمشیدبههرامی
شانۆ، سهرههڵدانی چۆنیهتی لهسهر جۆراوجۆر جیاوازو روانگهی كۆمهڵێکههیه،بهاڵمگرنگترینروانگه،روانگهیمرۆڤناسییه.لهروانگهیمرۆڤناسییهوهبههێزتره. دی ل��هوان��ی روان��گ��ه سێلهسهر كه مرۆڤناسی روانگهی یهكهمدهدوێت شانۆ سهرههڵدانی چۆنیهتیدرێژهی 1915 تاكو 1875هوه له كه
ههبووه.سێرجیمز بهسهركردهیی مرۆڤناسهكانههموو كه بوون بڕوایهدا لهو فرایزێركلتوورهكانلهسهرخاڵێكیتهواوكهرییجهختدهكهن.لهئامانجداكۆمهڵگهكانیخهزێنهیهكی دهتوانن سهردهمه، ئهمكهراستهوخۆ ئ���هوهی ب��ۆ ب��ن ل��هب��ارشانۆیههزارانساڵپێشئێستابخهنه
بهردهستمان.ل���هس���هرهت���ادام����رۆڤب���ڕوایلهرواڵهتدا كه ههبوو بههێزگهلێكسهرچاوگهیژیانیپێوهندیبهئهوانهوهوهاڵمێكی كهمروڤ لهوێوه ههبوو.ئهو ن��هب��وو، هێزانه ئ��هو ب��ۆ روون���یجادووییو هێزی بهكۆمهڵێك هێزانهیبۆیه ههر دهشوبهاند، مێتافیزیكهوهتهركیزیدهكردهسهرئهوكهرهسانهیئهو بتوانێت ئ��هوان��هوه ب��هه��ۆی ك��همرۆڤ رابكێشت. خوێدا بهالی هێزانهئیدیوردهوردهلهنێوانئهوشێوانهیكۆتاییو لهنێوان و كهدابینیكردبووئهنجامدابهچشتێكینهگۆڕدهگهیشت،بهدوای دوا شێوانه ئهم هێدی هێدیی��هكدووپ��ات��ب��وون��هوهودوات���رب��وونبهجۆرێكیتایبهتونهگۆڕتالهدواییداتایبهت. ئایینێكی بهنهریتو ب��وونبنهماڵه، یان خێڵ ئهندامی ههمووئهكتهرهكانینهریتوئایینهكانبوونومێتافیزیكهكان هێزه بهردهنگهكانیش
بوون.دووه���هم���ی���نروان���گ���هل��هس��هرپێشكهوتنی دوای شانۆ، سهرههڵدانیلهساڵهكانی م��رۆڤ��ن��اس��ی ف��هرم��یروانگهیهك دهستپێدهكات، 1915هوهب���هس���هرك���ردای���هت���ی»ب��ران��ی��س��اودهس��ك��هوت��هك��ان��ی مالینۆفسكی«مالینۆفسكی رهتدهكاتهوه. فرایزێردهپرسێت: شێوهیه بهم لهسهرهتاوهرۆژانهی چۆنیهتی كارتێكردنو رادهیئهم چۆنه؟ تایبهت كۆمهڵگایهكیكلتوورییه ن��اوهن��ده دهڵێت: روانگهپرۆسهگهلی لهرێگهی جۆراوجۆرهكانجۆراوجۆرهوهپهرهدهستێنن،ههربهملهكۆمهڵگا شانۆ سهرههڵدانی شێوهیه
جۆراوجۆرهكانداجیاوازه.بهنێوی دوات���ر روان��گ��هی��ه ئ��هم شهڕی دوای ناسرا. الیهنهوه كرداریروانگه سێههمین جیهانی، دووههمیبنیاتنرا مرۆڤناسهكانهوه ل��هالی��هنناسران، بهپێكهاتهگهرایی دوات��ر كهلئوشتراوس. كلۆد ب��هس��هرك��ردهی��یشتراوسبههۆیكردارهوهداروینیسمیبڕوایهدایه لهو رهتدهكاتهوهو كلتووریكلتووری هێڵی كۆمهڵگایهك ه��هروهك شتراوس ههیه، بهخۆی تایبهتجیهانی بهدیاردهیهكی بڕوای فرایزێرههیه،بهاڵمبهكۆمهڵێكجیاوازییهوه.
بایهخی زۆر كهشتراوس ئهوهی مێشك كهبزانێت ئهوهیه پ��ێ��دهدات،دوات��ر دهك���ات. ههڵسوكهوت چ��ۆنلهههڵسهنگاندنی وهاڵم���هك���هی ب��ۆئ��ۆس��ت��وورهدادهگ��هڕێ��ت.ش��ت��راوس،ئۆستوورهلهوێنهیبهڵگهدادهناسێت.دهڵێن پێكهاتهخوازهكان بهگشتینهریتوئاییینیهكێكینلهبنهڕهتهكانی
شانۆ،بهاڵمتاكهبنهڕهتنین.بمانهوێتو چ روانگانه ئهم بهپێی
یهكێكین ئایین نهریتو نهمانهوێت،شانۆ وات��ه ش��ان��ۆ، لهبنهڕهتهكانینهریت لهئایینو ل��هرهه��هن��دێ��ك��هوه
دهچۆڕێتهوه.ههرلهسهرهتایسهرههڵدانیشانۆ،شانۆ سهرهكی مهبهستێكی بهردهنگبههۆی بهردهنگ واته بینهر، ب��ووه.تووشی ئاییندا لهنهریتو بهشداربوونكاتارسیسبووه،واتهالیهنیدهروونیبهردهنگبههۆیشانۆپاكژبووهتهوه.
ئهرهستۆدهڵێت:تراژێدیبریتیهدروس��تو راس��تو لهههڵسوكهوتێكیدیاریكراوی كهدرێژهیهكی تهواوكهرببێت.دهبێتههستیبهزهییوتۆقاندنتووشی ب��هردهن��گ تاكو بنوێنێت،ب��هردهن��گ وات��ه ببێت، كاتارسیسبزۆزهكانی ههسته بینینهوه بههۆی
پاكژدهكاتهوه.لهشانۆدا ك��ه رووداوان�����هی ئ��هوبهردهنگ به ئهوه رێگهی روودهدات،كۆمهڵێك ب��هردهن��گ تاكو دهدات،دهس��ك��هوت��یت���ازهیه��هب��ێ��تولهمتێگهیشتنهكانی ههڵسوكهوتی رێگهوه
دهوڵهمهندبكات.
بهرههمی لهسهر فرۆید روانگهكانیناهۆشیاری پیشاندهری ه��ون��هری،هیوا پێیه ب��هم ئێمهیهو دهروون���یلهراستیدا ئێمهیه. سهركوتكبووهكانیب���هردهن���گ���یش��ان��ۆخ���ۆیل��هگ��هڵدهبینێتهوه. پاڵهواندا راستییهكانیشانۆكارو ه��ون��هرم��هن��دی پێیه ب��همبههیوا گهیشتن لهرێگهی بهردهنگ،دهرمانێكی س��هرك��وت��ب��ووهك��ان��ی��انو
دهروونیدهگهن.دهرمانی )دهروون س��ای��ك��ۆدرامبهرباڵوی جۆری ههر شانۆوه( بههۆیشانۆیه. شهفابهخشییهی روانگه ئهمچاو دی��ك��هوه لهرهههندێكی ئ��هگ��هرگۆڕینهوهی بكهین، بهردهنگ لهشانۆو
شانۆیی گروپی نێوانهدا. لهم هێزهدهگرێتو هێزوگوڕ بهردهنگ لهبوونیبهردهنگیشههملهبهردهنگهكانیدیكهوههملهشانۆ،هێزوگوڕبهدهستدێنێت."دهیڤیدوازیلۆ"ئهكتهریبهناوبانگیئهمریكیكهبههۆینواندنهپڕجۆشوخرۆشهكانییهوهلهشانۆنامهكانیبكێتدائهكتهرو نێوان پێوهندی ن��اس��راوه،ب��هردهن��گب��هب��ڕوای��هك��یدووالی��هن��هوهك من ئهگهر " دهڵێت: دهزانێتوههموو نواندندا لهكاتی ئهكتهرێكههستونهستمبخهمهگهڕوبههێزهوهنواندنبكهم،ئهوهئهوكاتهبهردهنگدهتوانێتبهوشتهیكهلهسهرتهختی
شانۆروودهدات،بڕوابكات.ناتوانم من وانهبێت ئهگهر بهاڵم ئامانجهكانیگروپهشانۆییهكهمبپێكموبهردهنگیشچێژلهشانۆكهوهرناگرێ."نێوان هێزی بهگۆڕینهوهی سهبارهتشانۆكاروبهردهنگ،جیمزئاریهلجۆنزدهڵێت:"نواندنفڕینێكیرههالهنێوانهێزه گۆڕینهوهی بهردهنگدایه. شانۆوههروهها شانۆداو بهردهنگو لهنێوانفیزیكی پێوهندییهكی ج��ۆره ههموو
جۆراوجۆرهكاندا لهژانره ئهوان نێوانبهناوبانگهكانهوه دهرهێنهره لهالیهنبرێشت، ئیستانیساڤسكی، لهوێنهیبواڵ... ئاگۆستۆ گرۆتۆفسكیو ئارتۆ،ه��ێ��ن��راوهت��هب��هرب���اسوراڤ��هك��ردنول����هدهرهوهیب��ازن��هیب��هه��ێ��زهوهبه
ئهزموونگهیشتووه".جۆرهكانیپێوهندینێوانشانۆوشێوهیه ب��هم دهتوانرێت ب��هردهن��گداب��هش��ب��ك��رێ��ت.ی���هك:پ��ێ��وهن��دیدوو: ب��هردهن��گ. لهگهڵ راستهوخۆپ��ێ��وهن��دین��اڕاس��ت��هوخ��ۆل��هگ��هڵلهمانه ههركام ههڵبژاردنی بهردهنگ.دهرهێنهرو بهئامانجی لهشانۆگهریدامهبهستی جێی كارتێكردنی جۆری
دهرهێنهرهوهبهستراوهتهوه.نواندنی تهكنیكهكانی جۆرهكانوشانۆلهگهڵئهمجۆرهكارتێكردنانهدالهشانۆی وێنه: بۆ ههڵدهبژێردرێنباسی ج��ێ��گ��هی وات���ه ری��ال��ی��س��ت��یدیواری بهبوونی ئیستانیساڤسكی،پێوهندییهكی بوونی چ��وارهم��هوه،راستهوخۆلهگهڵبهردهنگمهبهستهوكارتێكردنێكی بهردهنگ كارتێكردنیتێكهاڵوبوونی لهرێگهی كه ههستییه،خولقێنراو دونیای لهگهڵ بهردهنگ
لهسهرتهختیشانۆوهدهستدێت.بڕێشت دی���ك���هوه ل��هالی��هك��ی بهههڵبژاردنیپێوهندییهكیراستهوخۆل��هگ��هڵب��هردهن��گ��دال��هس��هره��زروك��اردهك��ات. ب��هردهن��گ ئهندێشهیتهكنیكی ب��هی��ارم��هت��ی ه��هڵ��ب��هتشانۆدا لهگهڵ بهردهنگ بێگانهكردنیهونهرمهندی كۆمهڵێك دهگات. بهمهگروتۆفێسكی ئارتۆو ئانتوان وهكلهسهرتهواوی كارتێكردن ئامانجیان
بوونیبهردهنگ،واتههاوكاتلهسهردروستكردنی رۆحو ههستو ه��زرو
گۆڕانێكیدهروونیلهبهردهنگدایه.ئ��ام��ان��ج��یراب���ێ���رتوی��ل��س��ۆنك��ارت��ێ��ك��ردنل��هس��هرن��اه��ۆش��ی��اریب��هردهن��گ��ه.س���هرهڕایه��هم��ووئهمكارتێكهردنانهههرلهكۆنهوهلهوێنهیشانۆییه بهرههمه تا ئایین نهریتو
بهردهنگ بهردهوامبوونی نوێیهكانوهكزهروورهتێكیزهبهاڵحیشانۆییهۆكاری بهكۆمهڵێك ب��هاڵم ب��ووه.یان پچڕاوه پێوهندییانه ئهو جیاوازئاستهنگیانلهنێوانبهردهنگوشانۆدابڵێین دهت��وان��ی��ن دروس��ت��ك��ردووه.بهردهوام كهسهوه كۆمهڵێك لهالیهندروس��ت��ك��راوهو ئاستهنگییانه ئ��هوبارتهقای ئاستهنگیانه ئهم تهمهنیكۆمهڵگا ئهفاتوون شانۆیه. تهمهنی
بهسێدهستهوهدابهشدهكات.یهك:سهرۆكهكانكهلهسهرهوهیئهوانهوهوههمووكۆمهڵگا،دهسهاڵتوفهیلهسوفوهونهرمهندبهرچاوترن.
دوو:جهنگاوهران.كهبریتین ئاسایی خهڵكی سێ: لهپیشهوهرانوجوتیارانو....ئهمسێگروپهبهسێخاڵیپێكهێنانیرۆحهوهلهپێوهندیدانكهبریتینله:یهك:هزر.دهم��ارگ��رژی.سێ: ت��ووڕهی��یو دوو:
مهیل.تهمهننا ی��ان مهیل پێیه ب��همل���هرۆح، بهشێكن شههوانییهكانك������هب������هردهوامب����گ����ۆڕنوب��هسچێژه تهمهنناو سهركوتی بهشوێنئهمه ب���هاڵم ه��هوهس��ی��ی��هك��ان��هوهن،دۆستی ه��زرو لهالیهن كات زۆرب��هیه��هت��اه��هت��ای��ی��هوهوات���هت��وڕهی��یودهمارگرژییهوهسهركوتدهكرێت.
ه���هرب���همپ��ێ��ی��هدهس�����هاڵتوش��ان��ۆك��اروه��هس��ت��هب���زۆزهك���انوحهزهكانیبهشیههرهزۆریكۆمهڵگادهیانبزوێنن. یان دهكهنو سهركوتدهس����هاڵتب��هدرێ��ژای��یم��ێ��ژووبۆكۆنتڕۆڵیكۆمهڵگاههستیبهردهنگ،واتهكۆمهڵگاسهركوتدهكات،بهاڵمههستهكان شانۆكار بهرییهوه لهوب��هدهس��هاڵت دژ شانۆ دهبزوێنێت.نییه،بهاڵمبهچاوخشاندنێكبهرهوتیقهد ههردهسهاڵتێك بهدهسهاڵتبوونیئامانجهكانیدهسهاڵتوشانۆكاریهكی
نهگرتووهتهوه.كۆمهڵگایهكدهتوانێتبانگهشهیبكات شارستانییهت پێشكهوتوییوشانۆش بههونهرو دان كهدهسهاڵتبنێت. لههونهرهكاندا یهكێك وهكشانۆوهكهونهرێككهلههونهرهكانیب����هردهوام ب���ووهو گشتگیرتر دی
خۆ ل���هدهوری هونهرهكانی ههموولههونهرهكانی زۆرتر كۆكردووهتهوهوبهردهنگو لهسهر كارتێكردنی دیكۆمهڵدا تاكهكانی بهیهكهی یهكه
بووه.سهرههڵدانی لهسهرهتای ههر ههستی زووب��هزوو دهس��هاڵت شانۆوهجیاوازو كارتێكردنی بهتایبهتمهندیوزۆرتریشانۆكرد،تهنانهتدواتریشدهسهاڵت مهسیحییهتدا، لهسهردهمیهێندهئهوكارتێكردنهیپێتهحهمولدهدات. سڕینهوهی ههوڵی ناكرێتودهس��هاڵت تێكۆشینهكانی ب��هردهوامئهگهر بهاڵم شانۆیه، سڕینهوهی بۆئهوهیبهئهنجامنهگهیاند،ههوڵدهدات
شانۆبخاتهژێرركێفیخۆیهوه.ب����هدرێ����ژای����یم����ێ����ژووئ���هول��هالی��هن ش��ان��ۆ ژێرركێفخستنهیب��ووه: ب��هدووشێوه دهس��هاڵت��هوه،پۆزهتیڤ. یان بووه نێگهتیڤ یانئامانجهكانی كهدهسهاڵت كاتهدا لهوشانۆكار، لهئامانجهكانی نزیكدهبنهوهپۆزهتیڤ كۆمهڵ لهسهر كارتێكردنیبهس ك��هش��ان��ۆ كاتێكیش دهب���ن.دهسهاڵت سیاسهتهكانی جیرهخۆریكۆمهڵ لهسهر كاركردنی هیچ بووه،زۆرجار بووه. نێگهتیڤ یان نهبووهبهوێنهی دهسهاڵتهوه لهالیهن شانۆبڤهیهییهدا لهم لێكراوه، چاوی بڤهب��هرهو شانۆ تێدهكۆشێ دهس��هاڵتبڕستی تاكو ببات سههوڵبهندانێك
لێببڕێت.ئیترئهوكاتبههۆیئهوهییهكێكبهدهسهاڵتبوونی لهتاكتیكهكانیدهسهاڵت،سهرقاڵكردنیخهڵك،واتهبهردهنگبهژیانیئاساییهوهیه،ئیدیلهشانۆ بیر ناتوانێت نهك بهردهنگبكاتهوه،تهنانهتناتوانێبیرلهسهرخواردنیشبكاتهوه.لێرهدایهكهشانۆدهبێتهوه، قهیرانێك ب����هرهوڕووی
ئهویشنهبوونیبهردهنگه.لهبهرئهوهیبهردهنگوهكنیازێك،واتهنهریتوئایینچاولهشانۆناكات،خاوێنیدهروونیشنییه،بهردهنگلهودهروونی لهپاكژبوونهوهی بیر كاتهدادهروونی پاكژیی نهبوونی ناكاتهوه.بهردهنگدا لهئاناتۆمی كهلێنێك وهكخ��ۆدهن��وێ��ن��ێ.ب��هردهن��گ��ین��ات��هواودهخولقێنێت، ن��ات��هواو شانۆكاریب���همپ��ێ��ی��هك��ۆم��هڵ��گ��ال���هرهوت���یئ��هوق س���اواو بهشارستانیبوونیدا
دهمێنێتهوه.لهشانۆ گوڕ هێزو بهردهنگ نه وهردهگ����رێ����تون���هش��ان��ۆك��اری��شبهردهنگێكههیهتاهێزیلێوهرگرێ.بێهێزو كهكۆمهڵگایهكی لێرهدایهتهوهزهلخۆدهنوێنێت.تهنانهتئهونابات شك ئ��هوه هێزی كۆمهڵگایهلهساوابووندهربچێت.ئهوكۆمهڵگایهبكات، دی��رۆك بانگهشهی ههرچهندنابات، ش��ك هێزێك هیچ چونكهئایینه نهریتو هێدی هێدی لهوانهیه
شانۆییهكانیشلهبیربباتهوه.
سهرههڵدانیشانۆ،چۆنوبهچشێوهیهكبووه؟
ناوه نده كلتوورییه جۆراوجۆره كان له رێگه ی
پرۆسه گه لی جۆراوجۆره وه په ره ده ستێنن،
هه ر به م شێوه یه سه رهه ڵدانی
شانۆ له كۆمه ڵگا جۆراوجۆره كاندا
جیاوازه .
مه یل یان ته مه ننا شه هوانییه كان به شێكن له رۆح،
كه به رده وام بگۆڕن و به س
به شوێن سه ركوتی ته مه نناو چێژه هه وه سییه كانه وه ن
كه ده سه اڵت ئامانجه كانی نزیكده بنه وه له ئامانجه كانی
شانۆكار، كارتێكردنی
له سه ر كۆمه ڵ پۆزه تیڤ ده بن
خاوه نی ئیمتیاز: كۆمپانیای سولی تێلیگراف
iده ستوور، ژماره )40(، چوارشه ممه، 2010/7/14 n f o @ d e s t u r. n e t
سه رۆکی ئه نجومه ن: ئیدریس عومه ر[email protected] - 0533187811
هه رێمی كوردستان، سلێمانی ـ شاڕێی سالم، ته الری میران ـ نهۆمی پێنجه م ـ به رامبه ر به ڕێوه به رایه تی په روه رده 0533184771
جێگری سه رنووسه ر: وریا حه مه تاهیرسکرتێری نووسین: شۆڕش خالید به ڕێوه به ری هونه ریی: لوقمان عومه ر
شه رمه زاریی سڕبیا، واڵتی په رله مانی 15ساڵ پاش یه كشه ممه رۆژی خۆی ده ربڕی له به رامبه ر كوشتاری هه زاران كه س له موسوڵمانانی بۆسنه . پیاوی بۆسنیایی له 8000 كوڕو زیاتر گۆڕستانێك هه ڵدرایه وه كه ته رمی تێدابوو. بنه ماڵه كان و به تایبه ت ژنان له وپه ڕی خه م و گریاندا ده یانڕوانیه ئه و ئێسقانانه ی ته نیا پاشماوه ی جه سته ی ئازیزه كانیان بووه . ساڵی1995 بوو( شه وێك سه ربازه كانی یه كپارچه )ئه وكات هه رزیگۆڤین له بۆسنه و بۆسنیایی رژانه سێربێنیتساو گه مارۆیان دا و پاشان له پێش چاوی خه ڵكدا له گولله وه به هه موو شتێك ده وترێ نێرینه یان كوشت. له هه زاران زیاتر هێزه كانی كوشتووه . پیاوانه یان ئه و لێدان ئاگرو چه قۆو هه تا بگره یه كگرتووه كانه وه نه ته وه رێكخراوی له الیه ن كاته دا له و هۆڵه ندا واڵتی به رپرسی پاراستنی گیان و ئاسایشی ئه و ناوچه یه بوون و ئێستا ئه وانیش دادگای خه ڵك. به ئاسایشی خیانه ت به كه مته رخه می و تاوانباركراون چاودێری تاوانه كانی شه ڕ له ساڵی2005دا رێبه ری ئه وكاته ی سێربێستان واته رادڤان كاراچیچ و یه كێكیتر له فه رمانده كانی به تاوانی دژ به مرۆڤایه تی ناسرا. به ناوی جینۆساید كاره ساته ئه م 2007 زانی و ساڵی به تاوانبار تاوان و گه وره ترین ئه مه جیهانیه وه دووه م��ی شه ڕی ل��ه دوای ده وت��رێ
جینۆسایده دژ به مرۆڤایه تی. پێشینه ی جینۆساید له مێژوودا
جینۆساید ناوێكی تازه یه بۆ تاوانێكی زۆر كۆن. مرۆڤ ده مێكه هه موو ئه سكه نده ری تاقیكردووه ته وه . مرۆڤه كانیتر له سه ر كوشتنێكی جۆره گه لێك ته یموورخان و جه نگیزخان و رۆمی، سورۆسی نێرۆن، مه کدۆنی، كۆمه ڵكوژیان جۆره كانی هه موو ئیسالمییه كان، سیلسیه له حاكمانی كوشت و جووله كه ی به ملیۆن هیتله ر مۆدێرنیشدا له سه رده می كردووه و كریمه ، تاتاره كانی كۆمه ڵكوژی ئه رمه نییه كان، كوشتاری هێشتا ئه ڵمانییه كانی ناوچه ی ڤۆڵگا، سورپێسته كانی ئامازۆن و تۆڵه سه ندنه وه گرنگتر هه ڵه بجه و كیمیابارانی ڤێتنام و له واڵتی الی مای له خه ڵكی دیارده ی فه رامۆشنه كراوه . ئه نفال كاره ساتی ژماره وه ، له باری له وانه كۆمه ڵكوژی وه ك سێبه ر له گه ڵ مرۆڤدا هاتووه ، هه تا سه رده می مۆدێرن و ته نیا شێوه كان و ئامێره كانی گۆڕاوه . له شمشێرو خه نجه رو ئاگره وه به ره و چه كی كیمیایی و ژوری گازی كوشنده و بۆمب. ئه و بابه ته ی كۆمه ڵكوژی ئامانجانه ئه و له رابردوودا كه ئه مه یه جیاده كاته وه ، له دونیا ئێستا كه كۆمه ڵێك خه ڵك یه كجاری له ناوبردنی به مه به ستی واته كوێربوون، به ناوی دوژمن ده ناسران ده كرا، به اڵم ئه مڕۆ ئامانجه كان كوێرنین و رێك تایبه ته وه نه ته وه و فه رهه نگێكی به ئایین، زمان و به گروپێكی مرۆیی دژ ده كرێن. بیره وه ری ئه و كۆمه ڵكوژیه ش تا ماوه یه كی زۆر وه ك ترسێكی
گشتی به سه ر جه ماوه ردا ده مێنێته وه . چه مكی لۆمكێن، رافائێل به ناوی پۆڵۆنیا مافپه روه رێكی یه كه مینجار له تاوانه كانی ژماره یه ك بۆ وشه ی ئه م ئه و به كارهێنا. جینۆسایدی گیانی به كه رامه ت و ك��ه دژ دان��ا، جیهانی دووه م��ی ش��ه ڕی سه رده می دادی ماف و كۆنفڕانسی له پێنجه مین كرابوو. سه ره تا كۆمه ڵێك خه ڵك یان به كه س دژ ئه وانه ی پۆلێنكرد: تاوانی جۆره دوو نێونه ته وه ییدا كۆمه ڵێك خه ڵك ده كرێ و گیانیان ده ستێنێت به ناوی تاوانی دڵڕه قانه و خه ڵك گیانی هاوكات زمانێك و فه رهه نگ و له ناوبردنی كه بۆ ئه وانه ش خه ڵك و گروپێكی كوشتاری پاشان ناوبرا. دڕندانه به تاوانی ده كرێ، كرا. پێناسه به جینۆساید لۆمكینه وه له الیه ن فه رهه نگه كه یان زمان و چه مكی جینۆساید وه ك تاوانێكی نێونه وه یی یه كه مجار له كاتی داڕشتنی
دادگای میلیتاریی نۆرێنبێرگدا نووسرا. جینۆساید له مافی نێونه ته وه ییدا
ده كات و له كۆمه ڵكوژی باس دیسه مبه ری1948 9ی رێككه وتننامه ی به وردی چه شنی تاوانه كان و سزاكانیان دیاریده كرێت. به له به رچاوگرتنی رێككه وتننامه ش ئه م ده گ��ۆڕدرێ��ت، كۆمه ڵكوژی شێوه كانی ئ��ه وه ی به ره به ره خاڵ و ماده ی نوێی پێ زیادكراوه . ماده ی2 به م شێوه باسی
جینۆساید ده كات:كه ده وترێ كرده وانه له م به هه ركام كۆمه ڵكوژی رێككه وتننامه دا له م به مه به ستی كوشتنی هه مووان یان به شێك له گروپێكی نه ته وه یی، نه ژادی یان ئایینی ده كرێت. ئه وانه ش بریتیین له 1- كوشتنی ئه ندامانی گروپێك
2 - ئاسیوگه یاندنی توند به جه سته یان ده روونی ئه ندامانی گروپێك3 - خستنه شوێنێكی ناله بار له باری ژیانه وه بۆ ئه وه ی له باری فیزیكییه وه هه موو یان به شێك له گروپه كه له ناوبچن. 4- ئه و كرده وانه ی به ر به سك و گواستنه وه ی به زۆره ملێ -5 ده گرێت. گروپێك منداڵبوونی و زاو
منداڵه كانی گروپێك بۆ گروپێكیتر.تاوانی سه لماندنی بۆ رێككه وتنامه یه ئه م ماده كانی به پێی هه روه ها
كۆمه ڵكوژی سێ مه رجی سه ره كی پێویسته : 1- ئه و كرده وانه ده بێ دژ به گروپێك له مرۆڤه كان كرابێت.
2-كرده وه كان یه كێك له و5خاڵه ی سه ره وه بێت كه ئاماژه ی پێدراوه .3-كرده وه كان ده بێ به مه به ست و ئامانجێكی دیاریكراوه وه كرابێت، واته
كرده وه گه لێكی كوێر نه بن.ئه گه ر ئه م سێ مه رجه كۆببێته وه ، ئه وكات ده وترێ كه كۆمه ڵكوژی یان
جینۆسایید روویداوه . الیه نگری له گروپه تایبه ته كان
گروپ 4 له ده كات ته واو الیه نگری یه كگرتووه كان نه ته وه رێكخراوی بریتیین ئه وانه ش جینۆسایددان. هه ڕه شه ی له ژێر كه له مرۆڤه كان له گروپی نه ته وه یی تایبه ت، ئیتنیسیته ی تایبه ت كه واڵتی دیاریكراویان تاوانی ئه وه ی له به ر ئه مانه دینی. گروپێكی نه ژادی و گروپێكی نییه ، ده كرێته وه ، به رجه سته مافه كانیان بۆیه ده یانگرێته وه ، جینۆسایید به اڵم هاوكات دوو گروپیش هه ن كه الیه نگرییه كانی نه ته وه یه كگرتووه كان دوو ئه و لێداونه ته وه . ئاوڕیان به كه می زۆر یان نه گرتووه ته وه ، ئه وانی گروپه نه یارانی سیاسیین و گروپێك كه ناوی بێ توانا یان نه خۆشه كانیان لێنراوه . له درێژایی مێژوودا زۆرجار به ناوی نه خۆشیه وه زۆرێك له مرۆڤه كان
كوژراون و ناوی خاوێنكردنی به ره ی لێنراوه . پاش ئه م باسانه پرسیار ئه مه یه بۆچی كۆمه ڵكوژی بۆسنه به گه وره ترین كاره سات دوای شه ڕی جیهانی ده ناسرێت، ئایا هێشتا كاره ساتی ئه نفال
نه ناسراوه و جیهان ئاگای له و جینۆسایده نه بووه ؟
بهیانعهزیزی
پ����ی����اوهك����انزووت�������ردهك����وژرێ����ن
باڵوکرایهوه
ده شتی ئه نوه ر
گروپی چه خماخه بوو به دوو به شه وه و ئێستا دوو گروپ له ژێر ناوی چه خماخه دا هه یه ، گروپی چه خماخه ی كۆن و نوێ، گروپی به ڕێوه به ری ئه حمه د مسته فا چه خماخه ی كۆن، ده ڵێت هه ر گروپێك وتی فه لن و ئه وه هه بێت، ناوه وه به و
"ئێمه چه خماخه ئه سڵییه كه ین".بۆ یه كه مجار گروپی هونه ری چه خماخه ، له ساڵی 1978 دروستبوو، كه مسته فا به ڕێوه به ریه تی، ئێستا تا ئه حمه د نوێ چه خماخه یه كی ئێستا ب��ه اڵم جه لیل حه مه كه عادل دروستبووه ،
به ڕێوه به ریه تی.نوێی چ��ه خ��م��اخ��ه ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری جه لیل حه مه ع��ادل ه��ون��ه رم��ه ن��دان ئێمه گروپه ی "ئه م وت به ده ستووری ته نها بۆ ئه وه دامانناوه كه ئه و كاتانه ی سه رو ببیبه ینه به خۆشی هه مانه ،
حه مه عه لی تیپه كه ش به ڕێوه به ری خانه ".
ئاشكراكرد ئه وه شی به ڕێوه به ره ئه و یارییانكردووه كۆمه ڵێك ك��ه ئ��ه وان له ماوه ی ئه و دوو ساڵه دا كه به شێكی
له گه ڵ كچاندا ده یكه ن".تیپی به ڕێوه به ری خان عه لی حه مه به ده ستووری چه خماخه وه رزش���ی 18 له ئه وان كه گروپه كه ی راگه یاند ئه ندامه كانیان پێكهاتووه و ك��ه س ده چنه ته نها وه رزشین و هه موومان له گه ڵ ی��اری كوردستان شاره كانی
تیپه كانی ئه و شارانه دا ده كه ن.تازه گه ری "پێویسته ده ڵێت هه روه ها س��ه رده م��ی چونكه دروستبكرێت،
رابردوو رۆی ".پاره و بۆ ده ڵێت خان عه لی حه مه ناكه ن، ی��اری ئیمتیازات مه نسه ب و "ئه گه ر بۆ ئیمتیازات بێت، به م ئاخری
ته مه نه وه بۆ چیمانه ".گروپی به ڕێوه به ری ئه حمه د مسته فا
گروپێك "ه��ه ر ده ڵێت چه خماخه ، چه خماخه ن��اوی له ژێر تیپێك ی��ان فه لن و ئ��ه وا یاریبكات، ئیشبكات و
ئه سڵی نین".كه سانه ی "ئ��ه و رایگه یاند هه روه ها گروپه یان ئه و جیابوونه وه و كه لێمان دروستكرد، له به ر كاری گه نده ڵی بوو ئه وه ی پێش چونكه نا، تر هیچی و هه بوو، وا جاری جیابوونه وه له ئێمه ده چوون له م حیزب و له و پیاو پاره یان
وه رده گرت، به بێ ئاگاداری ئێمه "."ئه و وت ئه وه شی ئه حمه د مسته فا تر هیچی یاریكردنه و بۆ ته نها گروپه ناوی له ژێر نییه تر كه سێكی نییه ، ئێمه ته نها ئیشبكات، چه خماخه ئێمه زۆره ماوه یه كی چونكه نه بین، ئه م تیپه مان دروستكردووه و ئێستاش له به ڕێوه به ردنی ، به رده وامین ه��ه ر هه موو خه ڵكی سلێمانیش من ده ناسن و
ئه وانیش ده ناسن ".
چهخماخهبووبهدووبهشهوه