Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿лэгчлэгч

Эмнэлгийн гоо зүйЭмнэлгийн гоо зүй

Эмнэлгийн гоо зүйЭмнэлгийн гоо зүй

Эмнэлгийн зүйЭмнэлгийн зүй

Эмнэлгийн зүйЭмнэлгийн зүй

Õýö¿¿ ºâ÷òºíèé òóõàé Õýö¿¿ ºâ÷òºíèé òóõàé òîäîðõîéëîëòòîäîðõîéëîëò

• Ñýòãýöèéí õóâüä ýìãýãòýéÑýòãýöèéí õóâüä ýìãýãòýé• Ýð¿¿ë ìýíäèéí õóâüä ÿìàð íýãýí òóëãàìäñàí Ýð¿¿ë ìýíäèéí õóâüä ÿìàð íýãýí òóëãàìäñàí

àñóóäàëòàéàñóóäàëòàé• Õóâü õ¿íèé õóâüä õàðüöàõàä àìàðã¿éÕóâü õ¿íèé õóâüä õàðüöàõàä àìàðã¿é• Îí óäààí æèëèéí òóðø ÿìàð íýã àðõàã ºâ÷íººð Îí óäààí æèëèéí òóðø ÿìàð íýã àðõàã ºâ÷íººð

øàíàëñàí áóþó íèéãìèéí õàëàìæ àâ÷ ÷àäàõã¿é øàíàëñàí áóþó íèéãìèéí õàëàìæ àâ÷ ÷àäàõã¿é áàéãàà íýãýí áîëíî.áàéãàà íýãýí áîëíî.

/Adams&Murray 1998//Adams&Murray 1998/

Õýö¿¿ ºâ÷òºí ãýæ õýí áý?Õýö¿¿ ºâ÷òºí ãýæ õýí áý?• ““Ýì÷ Ýì÷ , сувилагч , сувилагч íàðûí àëü áîëîõ íàðûí àëü áîëîõ

ýì÷ëýõýýñýý àéäàã ýñâýë ýì÷ëýõýýñýý àéäàã ýñâýë òºâºãøººäºã ºâ÷òºí ”òºâºãøººäºã ºâ÷òºí ”

/Groves, 1978, Hankes, 1984//Groves, 1978, Hankes, 1984/

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí øîøãóóäÕýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí øîøãóóä

• ÑrocksÑrocks• GomersGomers• Frequent flyerFrequent flyer• ShposShpos• Thick chartThick chart

• Àëòàí çàãàñíû ýìãýíÀëòàí çàãàñíû ýìãýí• ÇàëüæèíÇàëüæèí• Äàðàìòëàã÷Äàðàìòëàã÷• Èõ ìýäýã÷Èõ ìýäýã÷• ØàëèãØàëèã• Îðîí ãàðàíÎðîí ãàðàí

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Áèåèéí Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Áèåèéí áàéäëûí õóâüä/áàéäëûí õóâüä/

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ ÿìàð íýãýí ñóóðü ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ ÿìàð íýãýí ñóóðü ºâ÷òýé áàéäàã /ÀÄ èõýññýí, àðõàã ºâ÷òýé áàéäàã /ÀÄ èõýññýí, àðõàã ïèåëîíåôðèò, ¿å ìº÷íèé ºâ÷èí, õàðøèë ïèåëîíåôðèò, ¿å ìº÷íèé ºâ÷èí, õàðøèë çýðýã îëîí ºâ÷èí òîî÷ñîí/çýðýã îëîí ºâ÷èí òîî÷ñîí/

• Áèå ýðõòýí òîãòîëöîîíä íü 2 áà Áèå ýðõòýí òîãòîëöîîíä íü 2 áà ò¿¿íýýñ äýýø øèíæ òýìäýã, çîâèóð ò¿¿íýýñ äýýø øèíæ òýìäýã, çîâèóð èëýðñýí.èëýðñýí.

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Çàí ¿éëèéí Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Çàí ¿éëèéí õóâüä/õóâüä/

• ßðüæ áàéãàà ç¿éë íü óòãà àâöàëäàà ìóóòàéßðüæ áàéãàà ç¿éë íü óòãà àâöàëäàà ìóóòàé• ªºðòºº õýò èõ à÷ õîëáîãäîë ºãñºí.ªºðòºº õýò èõ à÷ õîëáîãäîë ºãñºí.• Áàðüöã¿é, ñýòãýë ñàíààíû õóâüä Áàðüöã¿é, ñýòãýë ñàíààíû õóâüä

òîãòâîðã¿é/ÿàõ ãýýä áàéãàà íü ìýäýãääýãã¿é/òîãòâîðã¿é/ÿàõ ãýýä áàéãàà íü ìýäýãääýãã¿é/• Àðèóí öýâýð ìóó ñàõèäàãÀðèóí öýâýð ìóó ñàõèäàã• Èõèéã øààðääàã.ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ Èõèéã øààðääàã.ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ

¿éë÷èëãýýã áîëîìæîîñ äàâóóëàí øààðäàã÷èä¿éë÷èëãýýã áîëîìæîîñ äàâóóëàí øààðäàã÷èä• Çàëüòàé, ýñâýë õ¿í õýò èõ øàëãàñàíÇàëüòàé, ýñâýë õ¿í õýò èõ øàëãàñàí

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Çàí ¿éëèéí Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Çàí ¿éëèéí õóâüä/õóâüä/

• Òîëãîé ýðã¿¿ëñýíÒîëãîé ýðã¿¿ëñýí• Áýëãèéí áóþó ººð áóñàä ç¿éëýýð Áýëãèéí áóþó ººð áóñàä ç¿éëýýð

äàðàíãóéëàã÷äàðàíãóéëàã÷• Çóóðñàí, íààëäñàí, õ¿íýýñ õýò èõ Çóóðñàí, íààëäñàí, õ¿íýýñ õýò èõ

õàìààðàëòàéõàìààðàëòàé• Ñýòãýë õàíàìæã¿é, ºñºðõºãÑýòãýë õàíàìæã¿é, ºñºðõºã• ¯çëýãèéí òºãñãºëä íýìæ øèíý çîâèóð ¯çëýãèéí òºãñãºëä íýìæ øèíý çîâèóð

õýëäýãõýëäýã• Ýì÷èéí çààâðûã áèåë¿¿ëäýãã¿éÝì÷èéí çààâðûã áèåë¿¿ëäýãã¿é• Çîâèóðã¿éÇîâèóðã¿é

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Ñýòãýöèéí Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ /Ñýòãýöèéí õóâüäõóâüä//

• Þìûã ¿íýëæ ä¿ãíýõ ÷àäâàð ìóó, áîäèò Þìûã ¿íýëæ ä¿ãíýõ ÷àäâàð ìóó, áîäèò áàéäëààñ õºíäèéáàéäëààñ õºíäèé

• Õàðüöàõàä õýö¿¿Õàðüöàõàä õýö¿¿• Òîäîðõîé áèø îéëãîìæã¿é çîâèóðóóäÒîäîðõîé áèø îéëãîìæã¿é çîâèóðóóä• Õýò èõýýð ñýòãýë çîâîõÕýò èõýýð ñýòãýë çîâîõ

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷

• ““Áèäýíä äóðã¿é ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä Áèäýíä äóðã¿é ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä áóþó áèä ÷ äóðã¿é ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä” áóþó áèä ÷ äóðã¿é ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä”

Ed Shahady Ed Shahady

Àñóóäëûí ã¿í ð¿¿ îðâîëÀñóóäëûí ã¿í ð¿¿ îðâîë

• ªíäºð íàñòàé, ãýð á¿ëèéí õóâüä ªíäºð íàñòàé, ãýð á¿ëèéí õóâüä òîãòâîðã¿é, ýñâýë áýëýâñýðñýí, òîãòâîðã¿é, ýñâýë áýëýâñýðñýí, àðõàã õóó÷ ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñàðõàã õóó÷ ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñ

• 722 ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí äóíä õèéñýí 722 ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí äóíä õèéñýí ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä 30% íü èéì ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä 30% íü èéì ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä áàéäàã.¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä áàéäàã.

ØàëòãààíóóäØàëòãààíóóä

• È÷èìòãèé, ººðèé㺺 ãýìòýé , ýñâýë È÷èìòãèé, ººðèé㺺 ãýìòýé , ýñâýë õýðýãã¿é ãýæ ¿çäýãõýðýãã¿é ãýæ ¿çäýã

• Ãàíöààðäàë, íèéãìýýñ Ãàíöààðäàë, íèéãìýýñ òóñãààðëàãäàõòóñãààðëàãäàõ

• Õàÿãäàõààñ Õàÿãäàõààñ àéõ àéäàñòàéàéõ àéäàñòàé• ÑòðåññÑòðåññ• ªíãºðñºí àìüäðàëûí àéäàñ ªíãºðñºí àìüäðàëûí àéäàñ

/Õ¿÷èðõèéëýë//Õ¿÷èðõèéëýë/• ÁóñàäÁóñàä

• Ýìíýëãèéí õýðýãëýýíèé çîõèõ Ýìíýëãèéí õýðýãëýýíèé çîõèõ ìýäëýãòýéìýäëýãòýé

• ªâ÷èí ýìãýãªâ÷èí ýìãýã• Çàí õàðèëöààíû ººð÷ëºëòòýéÇàí õàðèëöààíû ººð÷ëºëòòýé

Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé õàðüöàõ Õýö¿¿ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé õàðüöàõ çàð÷ìóóäçàð÷ìóóä

3 çàð÷èì áàéäàã.3 çàð÷èì áàéäàã.• ªºð÷ëºëòèéí ¿å ªºð÷ëºëòèéí ¿å

øàòóóä/Prochaska&Clemente,1983/øàòóóä/Prochaska&Clemente,1983/• Shahady-èéí “Òàâòûí Shahady-èéí “Òàâòûí

çàð÷èì”/Shahady,1990/çàð÷èì”/Shahady,1990/• Õýö¿¿ ºâ÷òºíòýé õàðüöàõ ïðàêòèêèéí Õýö¿¿ ºâ÷òºíòýé õàðüöàõ ïðàêòèêèéí

ãàðûí àâëàãà/Gillette,2000/ãàðûí àâëàãà/Gillette,2000/

Õàðèëöààíû àðãà çàìóóäÕàðèëöààíû àðãà çàìóóä

1.1. Ýì÷èéí òàëààñ õèéõ àëõàìóóä /Ýì÷ Ýì÷èéí òàëààñ õèéõ àëõàìóóä /Ýì÷ õ¿í ººðòºº ÿìà𠺺ð÷ëºëò õèéõ âý?/õ¿í ººðòºº ÿìà𠺺ð÷ëºëò õèéõ âý?/

2.2. ¯éë÷ë¿¿ëýã÷äýý õèéõ ººð÷ëºëò¿¿ä ¯éë÷ë¿¿ëýã÷äýý õèéõ ººð÷ëºëò¿¿ä /¯éë÷ë¿¿ëýã÷ýý ÿàæ óäèðäàõ âý?//¯éë÷ë¿¿ëýã÷ýý ÿàæ óäèðäàõ âý?/

CALMERCALMERÒàéâøðóóëàõ 6 àëõàìÒàéâøðóóëàõ 6 àëõàì

CALMERCALMER

• CCatalystatalyst• AA ltering your thoughtsltering your thoughts• LL isten and make decisionisten and make decision• MMake an agreement with patientake an agreement with patient• EEducation& Follow upducation& Follow up• RReach out& discuss your feelings each out& discuss your feelings

CatalystCatalyst

• ªºð÷ëºëòèéí òºëºº ººðèé㺺 ººð÷ëºõªºð÷ëºëòèéí òºëºº ººðèé㺺 ººð÷ëºõ

Altering your thoughtsAltering your thoughts

• ªºðèéí ¿çýë áîäëûã ººð÷ëºõªºðèéí ¿çýë áîäëûã ººð÷ëºõ

Listen and then make a decisionListen and then make a decision

• Ñîíñîæ áàéæ øèéäâýð ãàðãàõÑîíñîæ áàéæ øèéäâýð ãàðãàõ

Make an agreement with the Make an agreement with the patientpatient

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷òýé çºâøèëöºëä õ¿ðýõ¯éë÷ë¿¿ëýã÷òýé çºâøèëöºëä õ¿ðýõ

Education and follow upEducation and follow up

• Çààæ ñóðãàõÇààæ ñóðãàõ

Reach out and discuss your Reach out and discuss your feelings after seeing the patient feelings after seeing the patient

with trustedwith trusted• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä èòãýë òºðñíèé ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä èòãýë òºðñíèé

äàðàà ÿðèëöàæ çºâëºëäºõäàðàà ÿðèëöàæ çºâëºëäºõ

2. 2. ¯éë÷ë¿¿ëýã÷äýý õèéõ ¯éë÷ë¿¿ëýã÷äýý õèéõ ººð÷ëºëò¿¿äººð÷ëºëò¿¿äBATHEBATHE òåõíèê òåõíèê

B Assess the backround situation B Assess the backround situation A Assess the patients effectA Assess the patients effectT Determine the problem that is most T Determine the problem that is most

troubling for the patienttroubling for the patientH Evaluate how the patient is handling the H Evaluate how the patient is handling the

problemproblemE Covey empathyE Covey empathy

Assess the background Assess the background situationsituation• Õ¿íèé àñóóäëûã ìýäýõ, òàéëàõÕ¿íèé àñóóäëûã ìýäýõ, òàéëàõ

Assess the patients effectAssess the patients effect

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä íºëººëºõ /ººðèé㺺 ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä íºëººëºõ /ººðèé㺺 èòã¿¿ëýõ/èòã¿¿ëýõ/

Determine the problem that is most Determine the problem that is most troubling for the patienttroubling for the patient

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èéã õàìãèéí èõ çîâîîæ ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èéã õàìãèéí èõ çîâîîæ áàéãàà àñóóäëûã ìýäýõáàéãàà àñóóäëûã ìýäýõ

Evaluate how the patient is Evaluate how the patient is handling the problem handling the problem

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èéí àñóóäàëä ÿàæ ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èéí àñóóäàëä ÿàæ õàíäàæ áàéãààã ¿íýëýõõàíäàæ áàéãààã ¿íýëýõ

Covey empathyCovey empathy

• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ýý îéëãîæ áàéãààãàà ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ýý îéëãîæ áàéãààãàà èëýðõèéëýõèëýðõèéëýõ

Õýðâýý òàíû á¿õ îðîëäëîãî Õýðâýý òàíû á¿õ îðîëäëîãî àìæèëòã¿é áîëáîë ÿàõ âý?àìæèëòã¿é áîëáîë ÿàõ âý?• ““Ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòíèé ¸ñ ç¿éí õýì Ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòíèé ¸ñ ç¿éí õýì

õýìæýý”3.18 –ä çààñíààð :õýìæýý”3.18 –ä çààñíààð :¯éë÷ë¿¿ëýã÷ íü ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòýí, ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ íü ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòýí,

ò¿¿íèé ìýðãýæèë íýãò íºõäºä ò¿¿íèé ìýðãýæèë íýãò íºõäºä õ¿íäýòãýëã¿é õàíäñàõ, ¸ñ áóñààð õ¿íäýòãýëã¿é õàíäñàõ, ¸ñ áóñààð õàðèëöàõ çýðýã øàëòãààíû óëìààñ õàðèëöàõ çýðýã øàëòãààíû óëìààñ ìýðãýæëèéí õàðèëöààãàà öààøèä ìýðãýæëèéí õàðèëöààãàà öààøèä ¿ðãýëæë¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áàéäàë ¿ðãýëæë¿¿ëýõ áîëîìæã¿é áàéäàë ¿¿ñâýë ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòýí ò¿¿íä ¿¿ñâýë ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòýí ò¿¿íä òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý ¿ðãýëæë¿¿ëýí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý ¿ðãýëæë¿¿ëýí ¿ç¿¿ëýõýýñ òàòãàëçàæ áîëíî ãýæ ¿ç¿¿ëýõýýñ òàòãàëçàæ áîëíî ãýæ çààæýý. çààæýý.

Òºãñãºëä íüÒºãñãºëä íü

Àç æàðãàëûã áè õ¿íèé ñýòãýëèéí ãàëààð Àç æàðãàëûã áè õ¿íèé ñýòãýëèéí ãàëààð òºñººëäºãòºñººëäºã

Àëòàí íàðàí ãýðëýý áèäýíä àâ àäèëõàí õàéðëàäàã Àëòàí íàðàí ãýðëýý áèäýíä àâ àäèëõàí õàéðëàäàã áîëîõîîð áîëîõîîð

Àìüä ÿâàõûã áè áóñäàä õàéðàà ò¿ãýýõèéí íýð Àìüä ÿâàõûã áè áóñäàä õàéðàà ò¿ãýýõèéí íýð ãýæ áîäíîìãýæ áîäíîì

Àç æàðãàëûã áè áóñäààñ õàéð õ¿ëýýñíèé íýð Àç æàðãàëûã áè áóñäààñ õàéð õ¿ëýýñíèé íýð ãýæ áîäíîìãýæ áîäíîì

Î.ÄàøáàëáàðÎ.Äàøáàëáàð