DRVO - struktura i osobine

Dr.Sc. Adnan Mujkanović

MikrostrukturaMikrostruktura

MakrostrukturaMakrostruktura

OsobineOsobine

Mikrostruktura drveta

Traheide (hrast) Traheide (bijeli bor) Tiloza

Hemijski sastav drveta

Celuloza i lignin do 80% Voda (hemijski vezana) cca 17% Smole, ulja, skrob, tanin cca 3%

Prosječan sadržaj hemijskih elemenata (suho drvo):

Ugljik (C) 49% Kisik (O) i azot (N)44% Vodik (H) 6% Kalcijum (Ca) 1%

Mikrostruktura drveta

Anatomija drveta

Poprečni presjek stabla

Srž

Srčika

Bjeljika

Kambijum

Unutrašnja kora (lika)

Vanjska (mrtva) kora

Presjeci

Cetinar Listopadno drvo

Godovi četinara i listopadnog drveća

Defekti drveta

Prednosti drveta kao konstrukcionog materijala

male zapreminska težina (600 - 800 kg/m³) : 13 puta lakše od čelika, 4 puta od

betona - velika čvrstoća, posebno zatezna u smjeru vlakana

laka obrada

velike mogućnosti oblikovanja poprečnog presjeka

sloboda u oblikovanju linija i dužine nosača - praktično neograničena

mala osjetljivost na temperaturne promjene

otpornost na neke agresivne utjecaje (sol, fosfati itd)

estetska svojstva

Nedostaci drveta kao konstrukcionog materijala

nehomogenost – anizotropiju zapaljivost promjena mehaničkih svojstava i volumena kod promjene vlažnosti

Godišnja potrošnjadrveta u svijetu

Kompoziti na bazi drveta• Lijepljene ploče (laminati),

• Šper ploče,

• Iverice,

• Blok ploče,

• OSB ploče,

• MDF, HDF ploče,

• Drvo-polimer kompoziti,

• Proizvodi dobiveni zavarivanjem drveta ...

Lijepljene ploče - laminatiDobijaju se lijepljenjem više slojeva drveta tako da vlakna budu ukrštena. Ovako lijepljene ploče jače su od punog drvetaiste debljine, imaju izotropne osobine, manje se Skupljaju, bubre i deformišu

Šper pločeŠper ploče se izrađuju od drvene strugotine uz dodatak mehaničkog sredstva protiv bubrenja. Takva masa se suši i potom presuje na toplo.Šper ploče mogu biti sa jedne strane presvučene drvom ili plastikom.

Iverice

Iverice su proizvodi dobijeni od drvenih otpadaka koji se zagrijavaju i presuju zajedno sa sintetičkim smolama. Zahvaljujući pritisku povećava se gustina, a smanjuje poroznost polaznih sirovina, odnosno drvena masa se Zaštićuje smolama i vodootpornim lijepkovima.

FurniriFurniri su tanki listovi drveta, dobijeni ljuštenjem, debljine 0,6 – 2 mm,koji se upotrebljavaju za oblaganje vidljivih površina namještaja ienterijera.

Lesonit pločeLesonit ploče se izrađuju presovanjem drvenih vlakana, uz dodatak veziva ili bez njih. Razlikuju se ekstratvrde, tvrde, polutvrde i izolacione(porozne) lesonit ploče.

Hard boardMDF OSB

Drvo-polimer kompoziti

To su relativno novi materijali, koji se odlikuju izvanrednim mehaničkimosobinama. Proizvode se od reciklirane plastike i drvenog otpada.Postoji i specijalna vrsta kompozitnih materijala koja se sastoji iz polimernog matriksa i drvenih vlakana.

Proizvodi dobiveni zavarivanjem drveta

Trajnost drveta

Na trajnost drveta u najvećoj meri utiče mjesto i način upotrebe. Najveću trajnost drvo ima u suhoj sredini i uslovima stalne cirkulacije vazduha. Veliku trajnost drvo pokazuje i u slučajevima kada je stalno pod vodom.Međutim, drvo pokazuje vrlo malutrajnost ako se naizmenično kvasi i suši.

Zaštita drvene građe

-Sušenje drveta

- Zaštitni premazi i obloge

- Impregnacija drveta

- Zaštita od insekata, paljenja i gorenja

Zaštita drveta ima za cilj da poveća otpornost i trajnost drveta prema spoljašnjim uticajuma. Razlikuje se zaštita od trulenja i crvotočine i zaštita od vatre.

Trulenje je pojava do koje dolazi usled razlaganja celuloze pod uticajem različitih vrsta gljiva i mikroorganizama. Prisustvo vlage u drvetu predstavlja jedan od bitnih faktora koji uslovlajavaju pojavu trulenja.

U cilju zaštite drveta od trulenja primenjuju se: postupci sušenja, kao i različiti postupci zaštite od vlage.

Sušenje drvetaSušenje je najčešći i najprostiji način zaštite drvene građe,kojim se poboljšavaju fizičko-mehanička svojstva drveta i produžava njegova trajnost. Proces sušenja započinje odmah po obaranju stabla u šumi, a obično se završava u specijalnim pogonima za sušenje drveta.

Sušenje drveta može da bude prirodno(na slobodnom vazduhu) ili veštačko. Veštačko sušenje se izvodi u naročitim sušarama,primenom različitih postupaka.

Zaštitni premazi i obloge

U cilju zaštite drveta od uticaja vlage koristi se površinsko premazivanje drveta raznim lakovima, emajlima, masnim bojama, bitumenskim i katranskim proizvodima i dr.

Impregnacija drveta

Pod impregnacijom drveta podrazumeva se uvođenje u strukturu drveta antiseptika - supstanci koje su otrovne za gljive i mikroorganizme. Trajnost impregnisanog drveta može se povećati 2-5 puta u poređenju sa neimpregnisanim drvetom.

Za zaštitu drveta od trulenja danas se najčešće upotrebljavaju sledeći antiseptici: − vodeni rastvori soli: natrijum fluorida (NaF), bakar sulfata (CuSO4), cink hlorida (ZnCl), hlorida žive (HgCl2), plavog kamena (CuSO4. 5H2O), dr. − supstance koje se ne rastvaraju u vodi: katranska ulja, katran iz drveta, katran kamenog uglja, bitumen, kreozot, karbolineum i dr.

Zaštita od insekata, paljenja i gorenjaKao preventivna zaštita od insekata uglavnom skoriste razni antiseptici, s tim što se iz razloga povećanja toksičnosti antiseptici mešajusa manjom količinom insekticida.

Antipireni - sredstva za zaštitu drveta od paljenja i gorenja. Predstavnici: borna kiselina, amonijum-sulfat, amonijum-fosfat i dr.