·ÈÇÃÃÉ ¾Ñ²¹Ò¤¹ä·ÂÊÙ‹Êѧ¤Á ô.ð·ÈÇÃÃÉ ¾Ñ²¹Ò¤¹ä·ÂÊÙ‹Êѧ¤Á ô.ð

2

บทคดยอผลงาน R2R ป 2560

พมพครงท 1 4กรกฎาคม2560จ�านวน1,000แผน

ทปรกษา ศ.นพ.วจารณพานชนพ.สมศกดชณหรศมนพ.อครนทรนมมานนตย

บรรณาธการ ศ.นพ.สมบรณเทยนทอง

ผเขยน ผศ.(พเศษ)นพ.ไพโรจนบญลกษณศรดร.ผาสขแกวเจรญตานางสาวสรลกษณคณกมลกาญจน

ดร.มาศโมฬจตวรยธรรมผศ.ดร.ภญ.นนทวรรณกตกรรณากรณนายจกรนทรฆองวงษ

ดร.นภาพรลครวงศ

กองบรรณาธการพอ.นพ.ทวศกดนพเกษรนางสมหญงอมบญทพ.วสนตสายเสวกลนางทศนยญาณะนพ.ดเรกสดแดน

ผศ.นวตอณฑพนธนางบษบาการกลาดร.วลยาภรณทงสภตดร.ผาสขแกวเจรญตานายสพฒนสมจตรสกล

นพ.ประสทธชยมงจตรนางพรพมลผดงสงฆนพ.ดามพมกมณดร.จงกลณจนทรศร

นางสาวสรลกษณคณกมลกาญจนนพ.ชวลตหลกดทพญ.สรรตนวระเศรษฐกลนางรววรรณอภนนทชาต

นางสาวจนทนานามเทพผศ.(พเศษ)นพ.ไพโรจนบญลกษณศรนพ.อครนทรนมมานนตยพญ.รชฎาสหะวรกลศกด

นพ.ณรงคเหนประเสรฐแทนางสาววระนชมยเรศนพ.วบลยวาณชยเจรญพรนพ.วศษฎสงวนวงศวาน

ดร.ณฏฐญาพฒนะวาณชนนท ผศ.พญ.อนญญาพงษไพบลย ดร.ประจวบแหลมหลก ดร.มาศโมฬ จตวรยธรรม

นางสาวเกลดดาวจนทฑโรนพ.ปรดาแตอารกษนายจกรนทรฆองวงษนางสาวชรสนกลยมบญณะ

ผศ.ดร.พญ.ภทรวลยตลงจตรผศ.ดร.ภญ.นนทวรรณกตกรรณากรณนางพนตมโนการศ.พญ.วณชาชนกองแกว

ดร.นพ.สธรรตนะมงคลกลดร.ธนษฐาดษสวรรณรศ.นพ.เชดชยนพมณจ�ารสเลศดร.นภาพรลครวงศ

พญ.ปยวรรณลมปญญาเลศนพ.ปรญญาสนตชาตงาม

ผชวยกองบรรณาธการนางสรนยางามทพยวฒนานางสาวอญชสาทวธรรมเจรญ

ประสานงานนางสาวอญชสาทวธรรมเจรญ

จดพมพโดยโครงการสนบสนนการพฒนางานประจ�าสงานวจยระดบประเทศ

พมพทบรษทวงการแพทยพลสมเดยจ�ากดโทรศพท024358111โทรสาร024352286

3

จากบนทกความรวมมอในการด�าเนนงานสนบสนนการพฒนางานประจ�าสงานวจย (R2R)ระดบประเทศ

ระหวางส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล(องคการมหาชน)ส�านกงาน

หลกประกนสขภาพแหงชาตกระทรวงสาธารณสขและคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดลในวนท

18กมภาพนธ2557ทมเจตจ�านงรวมกนทจะสนบสนนการด�าเนนงานเพอพฒนางานประจ�าสงานวจย (R2R) ในระดบ

ประเทศโดยขบเคลอนการพฒนาระบบสขภาพในทกบรบทตงแตระดบปฐมภมจนถงตตยภมทงดานการบรการการรกษา

พยาบาลรวมทงการตอยอดในหลายๆบรบทใหเกดเปนผลงานMetaR2R ซงจะเปนประโยชนอยางยงตอการพฒนา

คณภาพงานใหมประสทธภาพผรบบรการจะไดรบประโยชนสงสด

ผลงานวจยR2Rดเดนนนเปนตวอยางของการท�างานวจยรวมกบการท�างานประจ�าเกดการแลกเปลยนเรยนร

ระหวางผทท�าวจยR2Rและเกดการสรางก�าลงใจทจะปฏบตงาน เพอการพฒนางานอยางมประสทธภาพอยางตอเนอง

ส�าหรบผลงานวจยR2Rทสงเขาประกวดในป2560นมจ�านวนทงสน757ผลงานซงนบวาเปนจ�านวนทมากขนและ

เมอดตามประเภทของผลงานทสงเขาประกวดแลวพบวามทงงานวจยจากการศกษาและงานวจยทเราเรยกวาMetaR2R

ในปนไดรบรางวลผลงานR2RดเดนระดบMetaR2R5เรองแสดงใหเหนวาเกดงานR2Rทมการเชอมโยงการท�าวจย

จากทกภาคสวนทงโรงพยาบาลสาธารณสข และชมชน เพอสรางใหเกดสขภาวะทดแกประชาชนอกทงยงเกด

การขบเคลอนระบบสขภาพระดบอ�าเภอ(DHS)ตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสขอกดวย

เอกสารฉบบนไดท�าการรวบรวมผลงานR2R ทผานการพจารณาจากคณะกรรมการผทรงคณวฒแลววา

เปนผลงานทมคณคาทจะไดรบการตพมพจงเปนฐานขอมลแหลงความรทางวชาการทจะสนบสนนการขบเคลอนงานวจย

อยางตอเนอง โดยเฉพาะการผลกดนใหเกดการพฒนางานประจ�าในทกระบบและน�าความร เหลานไปตอยอด

ในการพฒนางานทน�าสองคความรใหมๆอยางกวางขวาง

รองศาสตราจารยนายแพทยเชดชยนพมณจ�ารสเลศ

4กรกฎาคม2560

ค�าน�า

4

หนา

ค�าน�า 3

ก�าหนดการ 8

ประกาศโครงการสนบสนนการพฒนางานประจ�าสงานวจยระดบประเทศท๐๐๔/๒๕๖๐ 17

เรองผลการตดสนรางวลผลงานR2Rดเดนประจ�าป๒๕๖๐

บทคดยอตามกลมการประกวด

กลม 1 ระดบปฐมภม

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID138การพฒนารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน 23

- ID356การเขาถงบรการโรคหลอดเลอดสมองปลอดภยฉบไวโดยกระบวนการSANGโมเดล 25

- ID713กลมฮาลาเกาะฮและสอ3อวถมสลมกบการลดโรคเบาหวานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ 27

บทคดยอทไดตพมพ

- ID174ผลการใชเมดมะรมลดระดบน�าตาลสะสมในเลอดของผปวยเบาหวานชนดท2ทไมมภาวะแทรกซอน30

- ID642รปแบบการปรบเปลยนพฤตกรรมผปวยโรคเบาหวานเพอลดภาวะแทรกซอนโดยการมสวนรวม 32

กรณศกษาต�าบลหนองหมอ�าเภอกดชมจงหวดยโสธร

- ID678การพฒนาสตรอาหารทางสายยางในผปวยตดเตยงเพอแกไขปญหาทองผกกรณศกษา6ราย 34

- ID696ผลของโปรแกรมการออกก�าลงกายดวยยางยดตอการชะลอโรคขอเขาเสอมของผสงอาย 36

ต�าบลกดแหอ�าเภอเลงนกทาจงหวดยโสธร

กลม 2 ระดบทตยภม

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID83ผลลพธการพฒนารปแบบเขาถงบรการแพทยฉกเฉนแบบบรณาการ3Aของโรคหลอดเลอดสมอง 39

เพอขยายผลสชมชนทยงยน

- ID97TheStudyofCoordinatorNetworkParticipationofChronicRenalFailurePatients 41

andCaretakersStimulation

- ID181การพฒนาการคนหาและการจดการผทมภาวะแทรกซอนทางไตเชงรกในผปวยเบาหวานและ 43

ความดนโลหตสงอ�าเภอโพธารามจงหวดราชบร

- ID282การพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ24ชวโมงแรก 45

- ID283การพฒนาแนวทางเยยมบานผปวยโรคเบาหวานชนดท2หรอความดนโลหตสงดวย 47

ทมหมอครอบครว

- ID324การจดการปญหายาเหลอใชในผปวยโรคเรอรงโรงพยาบาลทาวงผา 49

- ID357ผลของการใชโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมในผเขารบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบา 51

แบบมสวนรวมคลนกฟาใสโรงพยาบาลทาวงผาอ�าเภอทาวงผาจงหวดนาน

- ID359ผลการพฒนาแบบคดกรอง“สญญาณเตอนใจเตอนภยยาเสพตด”ในการประเมนพฤตกรรม 53

ของผใชยาและสารเสพตดของผเขารบการบ�าบดรกษาในคลนกยาเสพตดโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชธาตพนม

- ID635การพฒนาระบบใหการปรกษาคและการใหบรการหญงตงครรภทตดเชอเอชไอวและซฟลส 55

โรงพยาบาลกมภวาปจงหวดอดรธาน

สารบญ

5

บทคดยอทไดตพมพ

- ID16ชดอปกรณชวยพยงเดนในผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะฟนฟ 58

- ID118ผลของAKAPHOprogramตอการลดโอกาสเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดเชงรก 60

- ID189ผลการฝกเซลลกระจกเงาในผปวยโรคหลอดเลอดสมองตอการฟนตวของกลามเนอแขนและมอ 62

- ID313การยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนชนดไวตอความชนต�าในฟนกรามแทซแรกนกเรยน 64

ชนประถมศกษาปท1อ�าเภอควนขนนจงหวดพทลง

- ID389LABVEIWทนเวลาทนทครอบคลมทกพนท 66

กลม 3 ระดบตตยภม

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID78การพฒนาระบบการเขาถงบรการใหกบผปวยตอกระจกจงหวดนาน 69

- ID199การพฒนาแนวทางการดแลผปวยอายรกรรมหลงหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกาย 71

หอผปวยหนกอายรกรรมและโรคหวใจโรงพยาบาลขอนแกน

- ID266การวจยเชงทดลองแบบสมเปรยบเทยบวธการระบายกาซในชองทองดวยวธระบายผานแผลผาตด 73

วธระบายโดยใชแรงดดและวธระบายผานลนของพอรทตออาการแนนทองในผปวยหลงผาตดถงน�าดผานกลอง

- ID427ผลของโปรแกรมการจดการตนเองรายบคคลผานแอพพลเคชนไลนส�าหรบผปวยเบาหวานชนดท2 75

ทมภาวะไขมนในเลอดสง

- ID434การใชSerumhyaluronicacidในการประเมนภาวะพงผดในตบในผปวยธาลสซเมย 77

- ID481การพฒนาเครองมอคดกรองโรคพารกนสนและการส�ารวจในชมชนถงความชกของภาวะ 79

Parkinsonismและโรคพารกนสน(Parkinson’sdisease)

- ID491การพฒนางานฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะกงเฉยบพลนแบบตอเนองสชมชน 81

โรงพยาบาลพทธชนราชพษณโลก

- ID493ผลของเทคนคการฉดยาเฮพารนโมเลกลต�าเขาใตผวหนงนาน30วนาทรอ10วนาทกอนถอนเขม 83

ตอการเกดจ�าเลอดและอาการปวดการวจยเชงทดลองแบบสม

บทคดยอทไดตพมพ

- ID139ผลของโปรแกรมการบรหารรางกายอยางมแบบแผนในผปวยทองอดและปวดหวไหลหลงผาตด 86

นวในถงน�าดโดยวธสองกลอง

- ID148อสานสรภญญะบ�าบดเพอผตดสารเสพตด 88

- ID247การศกษาภาวะแทรกซอนทางวสญญในประเทศไทยโดยการรายงานอบตการณ: 90

ThePerioperative&AnestheticAdverseEventsinThailand(PAAdThai)Study:งานวจยจากงานประจ�า

ใน22โรงพยาบาล

- ID412การพฒนาแบบประเมนการเฝาระวงและปองกนภาวะแทรกซอนในผปวยทใสเครองพยง 93

การท�างานของหวใจ(Intra-aorticballoonpumpRecord)

- ID529การพฒนาทมจตอาสาเปดหลอดเลอดด�าสวนปลาย:ประสบการณโรงพยาบาลตตยภมขนสง 95

- ID547การจดรปแบบการดแลผปวยอบตเหตจราจรณจดเกดเหตของเจาหนาทรกษาความปลอดภย 97

มหาวทยาลยขอนแกน

กลม 4 ระดบนวตกรรม

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID141แวนดตากระตกชวยวนจฉยโรคเวยนศรษะ 100

6

- ID438อปกรณประคบเยน 102

- ID6713DBURNResuscitationSmartphoneApplication 104

บทคดยอทไดตพมพ

- ID582ผลงานอปกรณชดค�าสงดวยเสยงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอก 107

กลม 5 ระดบงานสนบสนนการบรหาร และบรการ

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID31การลดการใชทรพยากรงานยานพาหนะโรงพยาบาลทาวงผาจงหวดนาน 110

- ID233ผลการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผลโดยใชโปรแกรม 112

RDU2016โรงพยาบาลบานมวง

- ID334ระยะเวลาทเหมาะสมของการท�าRecirculationwithultrafiltrationในการขจดน�ายาอบฆาเชอ 114

ตวกรองเลอด

- ID444การประเมนความคมคาของการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมเปรยบเทยบกบ 116

วธเตรยมยาฉดเฉพาะรายโดยพยาบาลโรงพยาบาลศรราช

- ID471การจดการคลนกไตเรอรงเครอขายจงหวดหนองคาย 118

- ID648ธนาคารบญธนาคารขยะบานหวยลก 120

บทคดยอทไดตพมพ

- ID54Wow!Serviceพชตเปาหมาย:ผลของการพฒนาแนวปฏบตในการสนบสนนและอ�านวย 123

ความสะดวกการผลตผลงานวจยโดยบคลากรสายสนบสนนวทยาลยพยาบาลพระปกเกลาจนทบร

- ID172Prospectiveevaluationoftheadulttransthoracicechocardiographyatauniversity 125

hospitalbasedontheAmericanCollegeofCardiologyFoundation2011criteria

- ID183การพฒนารปแบบการประชมปรกษาทางการพยาบาลโรงพยาบาลนาตาลอบลราชธาน 127

- ID443การศกษาพยาธสภาพของโรคทมผลตอคณภาพของภาพถายรงสทรวงอกทายนณหองเอกซเรย 129

โรงพยาบาลภหลวงจงหวดเลย

- ID560การพฒนาระบบการดแลผปวยแบบประคบประคองตามบรบทอ�าเภอสนปาตอง 131

- ID574การใชLineGroupในการเพมHealthLiteracyใหกบกลมสตรมครรภทมารบการฝากครรภ 133

ทโรงพยาบาลปทมธาน

- ID689โปรแกรมชวยตดตามประเมนพฒนาการเดกอาย9,18,30,42เดอนสถานบรการสาธารณสข 135

ชมชนบานมณพฤกษต�าบลงอบอ�าเภอทงชางจงหวดนานป2558-2560

- ID715การพฒนาระบบการดแลผปวยเบาหวานเครอขายบรการสขภาพอ�าเภอบางใหญจงหวดนนทบร 137

กลม 6 ระดบการศกษา

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID144การประยกตทฤษฎการรบรความสามารถตนเองเพอสงเสรมการยกกระดานในรายวชาการนวดไทย140

ของนกศกษาการแพทยแผนไทยชนปท2มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

บทคดยอทไดตพมพ

- ID163การเรยนรแบบออนไลนเรองบาดเจบสมองในนกศกษาแพทยชนปท5มหาวทยาลยสงขลานครนทร 143

- ID208การน�ากระบวนการReflectionมาใชในการจดกระบวนการเรยนรอยางมสวนรวม 145

เพอเสรมสมรรถนะในการบรหารจดการงานปองกนเฝาระวงและการรกษาพยาบาลการบาดเจบจากความรอน

อยางเปนระบบของกรมแพทยทหารบก

7

กลม 7 ระดบ Meta R2R

บทคดยอทไดรบรางวล

- ID688ผลของการพฒนารปแบบการฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองเครอขายบรการสขภาพ 148

อ�าเภอปากพล

- ID622ผลการพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดในจงหวดยโสธร 150

- ID345การพฒนาการดแลคนพการอ�าเภอทาวงผาจงหวดนาน 152

- ID439ผลของการพฒนาเครอขายระบบบรบาลชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอจงหวดปทมธาน 154

- ID634ผลของการใชถงตวงเลอดและการใชแนวทางการปฏบตในการดแลมารดาคลอดตอการตกเลอด 156

หลงคลอดจงหวดปทมธาน

บทคดยอทไดตพมพ

- ID423การพฒนาระบบบรการทเปนมตรส�าหรบวยรนและเยาวชนโดยการมสวนรวมของภาคเครอขาย 159

จงหวดอดรธาน

- ID517พฒนาระบบการดแลเพอการปองกนภาวะเยอบชองปากอกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด161

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ป 2560

การวเคราะหบทคดยอปท10(พ.ศ.2560) 164

การสงเคราะหความรจากผลงานวจยR2Rดานบรหาร 168

การสงเคราะหความรจากผลงานวจยR2Rดานบรการ 172

การสงเคราะหความรจากผลงานวจยR2Rดานนวตกรรม 175

การสงเคราะหความรจากผลงานวจยR2RดานMetaR2R 183

การสงเคราะหความรจากผลงานวจยR2Rดานทารกแรกเกด 187

การสงเคราะหความรจากผลงานวจยR2Rดานโรคทางระบบประสาท 190

R2Rเพอการพฒนาระบบดแลสขภาพผสงอายอยางยงยน 194

8

ก�าหนดการประชมแลกเปลยนเรยนรจากงานประจ�าสงานวจย (R2R) ครงท 10

“ทศวรรษ R2R พฒนาคนไทยสสงคม ๔.๐”

วนท 5 - 7 กรกฎาคม 2560

ณ ชน 2 อาคารศนยการประชมอมแพค ฟอรม เมองทองธาน

วนพธท 5 กรกฎาคม 2560

เวลา กจกรรม

08.00–08.30น. ลงทะเบยน

หอง Grand Diamond Ballroom

08.45–09.15น. รวมชมวดทศน

09.15–09.45น. ปาฐกถาพเศษเรอง“ทศวรรษR2Rพฒนาคนไทยสสงคม๔.๐”

โดยศ.คลนกเกยรตคณนพ.ปยะสกลสกลสตยาทรรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

09.45–10.00น. พธเปด

โดยศ.คลนกเกยรตคณนพ.ปยะสกลสกลสตยาทรรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

10.00–11.00น. ปาฐกถาพเศษเรอง“บทบาทโรงเรยนแพทยตอคนไทย4.0”

โดยศ.ดร.นพ.ประสทธวฒนาภาคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

11.00–12.00น. ปาฐกถาพเศษเรอง“LearntoLearn,Unlearn&Relearn”

โดยนพ.โกมาตรจงเสถยรทรพยส�านกวจยสงคมและสขภาพ

13.00–13.45น. ปาฐกถาพเศษเรอง“R2Rกบสงคมอดมปญญา”

โดยศ.เกยรตคณนพ.ประเวศวะสทปรกษาคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

14.00–15.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“Mednacia”

โดยคณสภสสราวราศรยคณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมหาวทยาลยมหดล

คณศภกรองคศรตระกลคณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมหาวทยาลยมหดล

คณณฐเจนกตวรพงศคณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมหาวทยาลยมหดล

รศ.ดร.เจรญศรมตรภานนทคณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมหาวทยาลยมหดล

Sapphire 202

14.00–15.15น. บรรยายเรอง“Analyticinformationsystem”

โดยดร.โกเมษจนทวมลบรษทดาตาไซเอนซแลบ(ประเทศไทย)

15.15–16.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“สนกกบงานวจยดวยMicrosoftExcel2013เบองตน”

โดยผศ.ดร.ประพฒนสรยผลคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ดร.ด�ารงไมเรยงคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

คณกนกวรรณแซจงคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

9

Sapphire 203

14.00–15.15น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“จดการความไมร”

โดยผศ.นพ.กลธรเทพมงคลคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ผศ.พญ.จราพรเสตกรณกลคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

15.15–16.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“RoboticinHealthcare”

โดยดร.ประการเกยรตยงคงสถาบนวทยาการหนยนตภาคสนาม(Fibo)

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ดร.ศรศกดเทพาค�าศนยความเปนเลศดานชววทยาศาสตร(องคการมหาชน)

ผน�าสนทนารศ.นพ.เชดชยนพมณจ�ารสเลศคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

มหาวทยาลยมหดล

Sapphire 204

13.00–16.00น. แลกเปลยนเรยนรรางวลผลงานR2Rดเดน2560 เรอง“รอยใจประสานพฒนางานเปนระบบ

ยกระดบงานบรการ”

1. การเสรมสรางพลงภาคเครอขายผปวยโรคไตเรอรงและผดแลชะลอไตเสอม

โดยพว.สนรตนสงหค�าโรงพยาบาลแกด�าจ.มหาสารคาม

2. การพฒนารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน

โดยคณเชาวรนทรค�าหาโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลนาฝายจ.ชยภม

3. ผลของการพฒนาเครอขายระบบบรบาลชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอจงหวดปทมธาน

โดยพว.ไพรชพณพาทยโรงพยาบาลปทมธานจ.ปทมธาน

4. การจดการคลนกไตเรอรงเครอขายจงหวดหนองคาย

โดยพว.มณวรรณตงขจรศกดโรงพยาบาลหนองคายจ.หนองคาย

5. การลดการใชทรพยากรงานยานพาหนะโรงพยาบาลทาวงผาจ.นาน

โดยคณสมเพชรสทธยศโรงพยาบาลทาวงผาจ.นาน

6. การพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ24ชวโมงแรก

โดยพว.มณรตนประจนนวลโรงพยาบาลสองดาวจ.สกลนคร

7. ระยะเวลาทเหมาะสมของการท�าRecirculationwithUltrafiltrationในการขจดน�ายา

อบฆาเชอตวกรองเลอด

โดยพว.พรรณพนชอทธพงศสกลคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

8. การพฒนาระบบใหการปรกษาคและการใหบรการหญงตงครรภทตดเชอเอชไอวและซฟลส

โรงพยาบาลกมภวาปจงหวดอดรธาน

โดยพญ.สนนทาเสงมงสาโรงพยาบาลกมภวาปจ.อดรธาน

ผน�าสนทนาดร.มาศโมฬจตวรยธรรมศนยการแพทยกาญจนาภเษกมหาวทยาลยมหดล

ดร.วลยาภรณทงสภตส�านกงานสาธารณสขจงหวดแพร

10

Sapphire 205

13.00-16.00น. แลกเปลยนเรยนรรางวลผลงานR2Rดเดน2560เรอง“ดแลดวยหวใจใสใจผรบบรการ”

1. การพฒนาแนวทางการดแลผปวยอายรกรรมหลงหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภม

ของรางกายหอผปวยหนกอายรกรรมและโรคหวใจโรงพยาบาลขอนแกน

โดยพว.ชยวฒนไชยกาศโรงพยาบาลขอนแกนจ.ขอนแกน

2. ผลการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผลโดยใช

โปรแกรมRDU2016โรงพยาบาลบานมวง

โดยภกญ.ผองพรรณการชมโรงพยาบาลบานมวงจ.สกลนคร

3. การวจยเชงทดลองแบบสมเปรยบเทยบวธการระบายกาซในชองทองดวยวธระบาย

ผานแผลผาตดวธระบายโดยใชแรงดดและวธระบายผานลนของพอรทตออาการแนนทอง

ในผปวยหลงผาตดถงน�าดผานกลอง

โดยพว.วรศราตวยานนทคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

4. การใชserumhyaluronicacidในการประเมนภาวะพงผดในตบในผปวยธาลสซเมย

โดยพญ.กานตภษณสวรรณศรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

5. อปกรณประคบเยน

โดยพว.พสนนนทมงคลจาตรงคคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

6. การประเมนความคมคาของการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมเปรยบเทยบกบ

วธเตรยมยาฉดเฉพาะรายโดยพยาบาลโรงพยาบาลศรราช

โดยภกญ.ประภาพรนพรตยาภรณคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

7. ผลของเทคนคการฉดยาเฮพารนโมเลกลต�าเขาใตผวหนงนาน30วนาทรอ10วนาท

กอนถอนเขมตอการเกดจ�าเลอดและอาการปวดการวจยเชงทดลองแบบสม

โดยพว.โสมพนธเจอแกวคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

8. ผลการพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดในจงหวดยโสธร

โดยพว.วภาดาเชอศภโรบลโรงพยาบาลยโสธรจ.ยโสธร

9. 3DBURNResuscitationSmartphoneApplication

โดยนพ.ธนะสทธกางกอนโรงพยาบาลชลบร

ผน�าสนทนาผศ.(พเศษ)นพ.ไพโรจนบญลกษณศรโรงพยาบาลหาดใหญจ.สงขลา

ดร.นภาพรลครวงศโรงพยาบาลยโสธรจ.ยโสธร

11

วนพฤหสบดท 6 กรกฎาคม 2560

เวลา กจกรรม

หอง Grand Diamond Ballroom

09.00–10.30น. ปาฐกถาพเศษเรอง“R2R,IRandpolicydevelopment”

โดยนพ.สมศกดชณหรศมรองประธานกรรมการมลนธสาธารณสขแหงชาต

10.30–12.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“UCS4.0LeaveNoOneBehind”

โดยนพ.เรองศลปเถอนนาดผอ�านวยการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต10 อบลราชธาน ภก.คณตศกดจนทราพพฒนผอ�านวยการส�านกสนบสนนระบบบรการยาและเวชภณฑ ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ทพ.กววระเศรษฐกลผอ�านวยการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต8 อดรธาน ผน�าสนทนานพ.ชชยศรช�านรองเลขาธการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

13.00–14.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“ValueBaseHealthCare”

โดยนพ.พทกษพลบณยมาลกผชวยปลดกระทรวงสาธารณสข

นพ.จเดจธรรมธชอารรองเลขาธการส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

พว.พรทพยคนงบตรโรงพยาบาลปทมธานจ.ปทมธาน

ผน�าสนทนาผศ.พญ.ภทรวลยตลงจตรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

14.30–16.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“R2RกบการพฒนาบคลากรสาธารณสขเพอมงสHealthCare4.0”

โดยคณอนงคลกษณพนธพรหมธาดาสถาบนบรมราชชนก

นพ.ประจกรเหกขนทดโรงพยาบาลสองดาวจ.สกลนคร

ดร.จฬาพรกระเทศกระทรวงสาธารณสข

ผน�าสนทนาดร.ยพาวรรณทองตะนนามวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนจ.นนทบร

Sapphire 202

09.00–12.00น. แลกเปลยนเรยนร รางวลผลงานR2Rดเดน 2560 เรอง“สยบปญหาเรอรง ดวยพลงเชงรก

สรางสขชมชนดวยคนหนางาน”

1. การพฒนาการคนหาและการจดการผทมภาวะแทรกซอนทางไตเชงรกในผปวยเบาหวาน

และความดนโลหตสงอ�าเภอโพธารามจงหวดราชบร

โดยพว.รสสคนธตนตวชตเวชโรงพยาบาลโพธารามจ.ราชบร

2. การพฒนาแนวทางเยยมบานผปวยโรคเบาหวานชนดท2หรอความดนโลหตสงดวย

ทมหมอครอบครว

โดยพว.อมาภรณก�าลงดโรงพยาบาลบางไทรจ.พงงา

3. การจดการปญหายาเหลอใชในผปวยโรคเรอรงโรงพยาบาลทาวงผา

โดยภก.ปยะวฒนรตนพนธโรงพยาบาลทาวงผาจ.นาน

4. การพฒนาการดแลคนพการอ�าเภอทาวงผาจงหวดนาน

โดยพว.จฬารตนสรยาทยโรงพยาบาลทาวงผาจ.นาน

5. ผลของการใชโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมในผเขารบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบา

แบบมสวนรวมคลนกฟาใสโรงพยาบาลทาวงผาอ�าเภอทาวงผาจงหวดนาน

โดยพว.นงครกษล�านอยโรงพยาบาลทาวงผาจ.นาน

12

6. ผลการพฒนาแบบคดกรอง“สญญาณเตอนใจเตอนภยยาเสพตด”ในการประเมนพฤตกรรม

ของผใชยาและสารเสพตดของผเขารบการบ�าบดรกษาในคลนกยาเสพตด โรงพยาบาล

สมเดจพระยพราชธาตพนม

โดยพว.วชชระหลาค�าแกวโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชธาตพนมจ.นครพนม

7. ผลของโปรแกรมการจดการตนเองรายบคคลผานแอพพลเคชนไลนส�าหรบผปวยเบาหวาน

ชนดท2ทมภาวะไขมนในเลอดสง

โดยพว.กรรณการยงยนคณะแพทยศาตรมหาวทยาลยขอนแกนจ.ขอนแกน

8. ธนาคารบญธนาคารขยะบานหวยลก

โดยพว.จารวรรณวงษเวชโรงพยาบาลคลองทอมจ.กระบ

9. กลมฮาลาเกาะฮและสอ3อ วถมสลม กบการลดโรคเบาหวานของโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลบานบอเระต�าบลบาเระใตอ�าเภอบาเจาะจงหวดนราธวาส

โดยพว.เสาวนยปาวลโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานบอเระจ.นราธวาส

ผน�าสนทนาดร.ผาสขแกวเจรญตาโรงพยาบาลลบแลจ.อตรดตถ

คณจรรยาวฒนทบจนทรโรงพยาบาลสงเนนจ.นครราชสมา

คณจนตนาแสงจนทรโรงพยาบาลเชยงกลางจ.นาน

คณบษบาการกลาโรงพยาบาลตระการพชผลจ.อบลราชธาน

13.00–16.00น. แลกเปลยนเรยนรรางวลผลงานR2Rดเดน2560เรอง“พฒนาระบบบรการพชตกาวขามโรคฉกเฉน”

1. การพฒนาระบบการเขาถงบรการใหกบผปวยตอกระจกจงหวดนาน

โดยพว.ศศญากลวรางคพฒนโรงพยาบาลนานจ.นาน

2. ผลลพธการพฒนารปแบบเขาถงบรการแพทยฉกเฉนแบบบรณาการ3Aของ

โรคหลอดเลอดสมองเพอขยายผลสชมชนทยงยน

โดยพว.เยาวภาพงศพมโรงพยาบาลศรนครนทร(ปญญานนทภกข)จ.พทลง

3. แวนดตากระตกชวยวนจฉยโรคเวยนศรษะ

โดยพญ.หทยรตนเดชะปรากรมโรงพยาบาลศรสงวรสโขทยจ.สโขทย

4. การเขาถงบรการโรคหลอดเลอดสมองปลอดภยฉบไวโดยกระบวนการSANGโมเดล

โดยพว.ขวญชวาอสมสารเสวโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลหนองแสงจ.สกลนคร

5. DevelopmentofaThaiParkinson’sdiseasescreeningtoolandtheprevalence

ofparkinsonismandParkinson’sdiseasebasedonacommunitysurvey

โดยรศ.นพ.วรศกดเมองไพศาลคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

6. การพฒนางานฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะกงเฉยบพลนแบบตอเนองสชมชน

โรงพยาบาลพทธชนราชพษณโลก

โดยกภ.กญญารตนค�าจนโรงพยาบาลพทธชนราชพษณโลกจ.พษณโลก

7. ผลของการใชถงตวงเลอดและการใชแนวทางการปฏบตในการดแลมารดาคลอดตอ

การตกเลอดหลงคลอดจงหวดปทมธาน

โดยพว.พรทพยคนงบตรโรงพยาบาลปทมธานจ.ปทมธาน

13

8. ผลของการพฒนารปแบบการฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองเครอขายบรการสขภาพ

อ�าเภอปากพล

โดยกภ.สราวธสมพงษโรงพยาบาลปากพลจ.นครนายก

ผน�าสนทนานพ.วศษฎสงวนวงศวานโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

คณศรทพยสงวนวงศวานโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

คณอรชรมาลาหอมโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

คณวระนชมยเรศโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

คณเกศราศรส�าอางคโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

Sapphire 203

09.00–10.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“Researchquestionจะท�าวจยหาโจทยอยางไรด”

โดยดร.สมนกหงษยมโรงพยาบาลทพทนจ.อทยธาน

คณกชพรเขอนธนะโรงพยาบาลเชยงกลางจ.นาน

ผน�าสนทนาผศ.พญ.อนญญาพงษไพบลยคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ผศ.พญ.ดารนทรสากยลกษณคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

10.30–12.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“Researchquestionจะท�าวจยหาโจทยอยางไรด”

โดยผศ.พญ.อนญญาพงษไพบลยคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

คณกรณวกากจสวสดคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

13.00–16.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“Consultท�าอยางไรถงจะไดรางวล”

1. การพฒนาสตรอาหารทางสายยางในผปวยตดเตยงเพอแกไขปญหาทองผกกรณศกษา6ราย

โดยพว.ปยะฉตรสะอาดเอยมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลทาแรจงหวดสกลนคร

2. ชดอปกรณชวยพยงเดนในผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะฟนฟ

โดยคณพรรธภามลดโรงพยาบาลทรายมลจ.ยโสธร

3. LABVEIWทนเวลาทนทครอบคลมทกพนท

โดยทนพญ.รตนาภรณปยกะโพธโรงพยาบาลบานมวงจ.สกลนคร

4. ผลของโปรแกรมการบรหารรางกายอยางมแบบแผนในผปวยทองอดและปวดหวไหล

หลงผาตดนวในถงน�าดโดยวธสองกลอง

โดยพว.พรฤดนราสงคคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

5. การพฒนาทมจตอาสาเปดหลอดเลอดด�าสวนปลาย:ประสบการณโรงพยาบาลตตยภมขนสง

โดยพว.สพตราอปนสากรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร

ผน�าสนทนาศ.นพ.สมบรณเทยนทองคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

ดร.ผาสขแกวเจรญตาโรงพยาบาลลบแลจ.อตรดตถ

คณชรสนกลยมบญณะคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

นพ.ประสทธชยมงจตรโรงพยาบาลแกงคอยจ.สระบร

14

Sapphire 204

09.00–10.30น. บรรยายเรอง“การขบเคลอนR&Dสองคกรแหงนวตกรรม”

โดยดร.วลสาวจตรวาทการบรษทSCGจ�ากด(มหาชน)

10.30–12.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“BangkoknoiModel”

โดยคณอนชาเกอจรญประธานชมชนตรอกขาวเมา

รศ.นพ.นรศกจณรงคคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

13.00–14.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“บทบาทของสวรสตอการตอยอดR2Rtopolicy”

โดยผศ.ดร.จรวยพรศรศศลกษณสถาบนวจยระบบสาธารณสข

พญ.ดวงดาวศรยากลโรงพยาบาลเพชรบรณจ.เพชรบรณ

ดร.ปรยนชชยกองเกยรตวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนยะลาจ.ยะลา

ผน�าสนทนานพ.พรพลสทธวเศษศกดสถาบนวจยระบบสาธารณสข

14.30–16.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“คณภาพโรงพยาบาล&คนR2R”

โดยคณประกายพรรณจนดาโรงพยาบาลหวหนจ.ประจวบครขนธ

คณนทธมณพนธแกวส�านกงานสาธารณสขจงหวดสกลนครจ.สกลนคร

ผน�าสนทนานพ.อนวฒนศภชตกลสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล(องคการมหาชน)

Sapphire 205

09.00–09.30น. บรรยายเรอง“การเรยนรในโลกของการเปลยนแปลง”

โดยผศ.ดร.วรรณดสทธนรากรคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

09.30–11.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“OralPresentation”

โดยอ.จรญศรมหนองหวาวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

ดร.วลยาภรณทงสภตส�านกงานสาธารณสขจงหวดแพร

11.00–12.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“StudentVoice:“ExpectationonEducationoftheNewGeneration”

โดยนพท.ยทธนาปนสวรรณวทยาลยแพทยศาสตรพระมงกฎเกลา

คณเจษฎาพรอรมสจจากลมหาวทยาลยรงสต

คณเอกวทยไชยวงคมหาวทยาลยสยาม

คณจนทวรรณค�าแสนวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนกรงเทพ

ผน�าสนทนาดร.นภาพรลครวงศโรงพยาบาลยโสธรจ.ยโสธร

ดร.เชษฐาแกวพรมวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนแพรจ.แพร

13.00–14.30น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“TEDTalkandGroupDiscussion”

“CoachingforProject-BasedLearning

ดร.อตชาตเกตตะพนธมหาวทยาลยเชยงใหม

“Game-BasedLearning”

ดร.เดชรตนสขก�าเนดมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

“TransformativeNursingEducation”

ดร.ปนนเรศกาศอดมวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนแพรจ.แพร

15

“HomeSchool:EducationforFreedom”

คณเชษฐาสวรรณสารานกาแฟแหระเบดและหอศลปแหระเบดจ.แพร

“ResearchFacilitation”

นพ.อครนทรนมมานนตยคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ผน�าสนทนาอ.อภรดเจรญนกลวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสรรพสทธประสงคจ.อบลราชธาน

สะทอนเรองราวผศ.ดร.วรรณดสทธนรากรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

14.30–16.00น. GroupDiscussion&Reflection

Group1“CoachingforProject-BasedLearning”

ดร.อตชาตเกตตะพนธมหาวทยาลยเชยงใหม

อ.จรญศรมหนองหวาวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสรรพสทธประสงค

ผศ.ดร.ภญ.นนทวรรณกตกรรณากรณมหาวทยาลยเชยงใหม

ดร.สาดสายทองแฮมลตนวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนจ.ตรง

Group2“Game-BasedLearning”

ดร.เดชรตนสขก�าเนดมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ดร.นพ.สธรรตนะมงคลกลคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ดร.เชษฐาแกวพรมวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนแพรจ.แพร

Group3“TransformativeNursingEducation”

ดร.ปนนเรศกาศอดมวทยาลยพยาบาลบรมราชชนแพรจ.แพร

ผศ.ดร.วรรณดสทธนรากรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ดร.นสราประเสรฐศรวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสรรพสทธประสงค

Group4“HomeSchool:EducationforFreedom”

คณเชษฐาสวรรณสารานกาแฟแหระเบดและหอศลปแหระเบดจ.แพร

พญ.ปารชาตวงศเสนามหาวทยาลยอบลราชธาน

ผศ.นพ.เทดศกดผลจนทรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยนเรศวร

ดร.วลยาภรณทงสภตส�านกงานสาธารณสขจงหวดแพรจ.แพร

Group5“ResearchFacilitation”

นพ.อครนทรนมมานนตยคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ดร.นภาพรลครวงศโรงพยาบาลยโสธรจ.ยโสธร

นพ.สตางคศภผลโรงพยาบาลศนยขอนแกนจ.ขอนแกน

อ.อภรดเจรญนกลวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสรรพสทธประสงค

16.00–17.00น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“LearninginaChangingWorld:ReflectionandSharing”

โดยผศ.ดร.วรรณดสทธนรากรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ดร.นพ.สธรรตนะมงคลกลมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

16

วนศกรท 7 กรกฎาคม 2560

เวลา กจกรรม

หอง Grand Diamond Ballroom

09.00–10.15น. แลกเปลยนเรยนรเรอง“InnovationforSustainableHealthcare”

โดยMr.DavidDhevarajuluTanTockSengHospital

รศ.นพ.เชดชยนพมณจ�ารสเลศคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

นพ.อครนทรนมมานนตยคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

10.15–11.15น. ปาฐกถาพเศษเรอง“แนวคดเศรษฐกจพอเพยงกบคนไทย4.0”

โดยศ.เกยรตคณนพ.เกษมวฒนชยองคมนตรและนายกสภามหาวทยาลยมหดล

11.15–12.15น. พธมอบรางวลผลงานR2Rดเดน2560

โดยศ.เกยรตคณนพ.เกษมวฒนชยองคมนตรและนายกสภามหาวทยาลยมหดล

ศ.นพ.วจารณพานชทปรกษาโครงการสนบสนนการพฒนางานประจ�า

สงานวจยระดบประเทศ

17

ตามทโครงการพฒนางานประจ�าสงานวจยระดบประเทศ ไดจดใหมกจกรรมการประกวดผลงานR2Rดเดน

กลมงานบรการระดบปฐมภมทตยภมตตยภมศนยความเชยวชาญระดบสงและโรงเรยนแพทยสนบสนนบรหารและบรการ

นวตกรรม/สงประดษฐMetaR2Rและการศกษาเนองในโอกาสการจดการประชมแลกเปลยนเรยนรจากงานประจ�าสงาน

วจยRoutinetoResearch(R2R)ครงท๑๐“ทศวรรษR2Rพฒนาคนสสงคม๔.๐”ซงจดขนระหวางวนท๕–๗กรกฎาคม

๒๕๖๐ณศนยการประชมอมแพคฟอรมเมองทองธานเพอเปนขวญก�าลงใจแกผท�างานวจยควบคไปกบงานประจ�านน

บดนคณะกรรมการพจารณารางวลR2Rดเดนประจ�าป๒๕๖๐ไดท�าการพจารณาผลงานทสงเขาประกวด

ทงหมดเปนทเรยบรอยแลวมผลงานทไดรบการตดสนใหไดรบรางวลรวมทงสนจ�านวน๓๕รางวลจ�าแนกเปนระดบปฐมภม

๓รางวลระดบทตยภม๙รางวลระดบตตยภมศนยความเชยวชาญระดบสงและโรงเรยนแพทย๘รางวลระดบสนบสนน

บรหารและสนบสนนบรการ๖รางวลระดบนวตกรรม/สงประดษฐ๓รางวลระดบMetaR2R๕รางวลและระดบKM

และการศกษา๑รางวลดงมรายชอผลงานและเจาของผลงานทแนบทายประกาศน

ประกาศโครงการสนบสนนการพฒนางานประจ�าสงานวจยระดบประเทศ

ท ๐๐๔/๒๕๖๐

เรอง ผลการตดสนรางวลผลงาน R2R ดเดน ประจ�าป ๒๕๖๐

18

รายชอผลงานและเจาของผลงาน

ทไดรบรางวลผลงาน R2R ดเดน ประจ�าป ๒๕๖๐

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบปฐมภม

๑. ID138การพฒนารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน

โดยเชาวรนทรค�าหาโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลนาฝายจงหวดชยภม

๒. ID356การเขาถงบรการโรคหลอดเลอดสมองปลอดภยฉบไวโดยกระบวนการSANGโมเดล

โดยพว.ขวญชวาอสมสารเสวและคณะโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลหนองแสงจงหวดสกลนคร

๓. ID713กลมฮาลาเกาะฮและสอ3อวถมสลมกบการลดโรคเบาหวานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลบานบอเระต�าบลบาเระใตอ�าเภอบาเจาะจงหวดนราธวาส

โดยพว.เสาวนยปาวลและคณะโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานบอเระจงหวดนราธวาส

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบทตยภม

๑. ID83ผลลพธพฒนารปแบบเขาถงบรการแพทยฉกเฉนแบบบรณาการ3Aของโรคหลอดเลอดสมอง

เพอขยายผลสชมชนทยงยน

โดยพว.เยาวภาพงศพมและคณะโรงพยาบาลศรนครนทร(ปญญานนทภกข)จงหวดพทลง

๒. ID97TheStudyofCoordinatorNetworkParticipation,ChronicRenalFailurePatientsand

CaretakersStimulation

โดยพว.สนรตนสงหค�าโรงพยาบาลแกด�าจงหวดมหาสารคาม

๓. ID181การพฒนารปแบบการคนหาและการจดการผทมภาวะแทรกซอนทางไตเชงรกในผปวยเบาหวานและ

ความดนโลหตสงอ�าเภอโพธารามจงหวดราชบร

โดยพว.รสสคนธตนตวชตเวชและคณะโรงพยาบาลโพธารามจงหวดราชบร

๔. ID282การพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ24ชวโมงแรกของ

โรงพยาบาลสองดาวจงหวดสกลนคร

โดยพว.มณรตนประจนนวลและคณะโรงพยาบาลสองดาวจงหวดสกลนคร

๕. ID283การพฒนาแนวทางเยยมบานผปวยโรคเบาหวานชนดท2หรอความดนโลหตสงดวยทมหมอครอบครว

โดยพว.อมาภรณก�าลงดโรงพยาบาลบางไทรจงหวดพงงา

๖. ID324การจดการปญหายาเหลอใชในผปวยโรคเรอรงโรงพยาบาลทาวงผา

โดยภก.ปยะวฒนรตนพนธและคณะโรงพยาบาลทาวงผาจงหวดนาน

๗. ID357ผลของการใชโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมในผเขารบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบา

แบบมสวนรวมคลนกฟาใสโรงพยาบาลทาวงผาอ�าเภอทาวงผาจงหวดนาน

โดยพว.นงครกษล�านอยและคณะโรงพยาบาลทาวงผาจงหวดนาน

๘. ID359ผลการพฒนาแบบคดกรอง“สญญาณเตอนใจเตอนภยยาเสพตด”ในการประเมน

พฤตกรรมของผใชยาและสารเสพตดของผเขารบการบ�าบดรกษาในคลนกยาเสพตด

โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชธาตพนม

โดยพว.วชชระหลาค�าแกวโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชธาตพนมจงหวดนครพนม

19

๙. ID635การพฒนาระบบใหการปรกษาคและการใหบรการหญงตงครรภทตดเชอเอชไอวและซฟลส

โรงพยาบาลกมภวาปจงหวดอดรธาน

โดยพญ.สนนทาเสงมงสาและคณะโรงพยาบาลกมภวาปจงหวดอดรธาน

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบตตยภม ศนยความเชยวชาญระดบสง และโรงเรยนแพทย

๑. ID78การพฒนาระบบการเขาถงบรการใหกบผปวยตอกระจกจงหวดนาน

โดยภกญ.ศศญากลวรางคพฒนและคณะโรงพยาบาลนานจงหวดนาน

๒. ID199การพฒนาแนวทางการดแลผปวยอายรกรรมหลงหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกาย

หอผปวยหนกอายรกรรมและโรคหวใจโรงพยาบาลขอนแกน

โดยพว.ชยวฒนไชยกาศและคณะโรงพยาบาลขอนแกนจงหวดขอนแกน

๓. ID266การวจยเชงทดลองแบบสมเปรยบเทยบวธการระบายกาซในชองทองดวยวธระบายผานแผลผาตด

วธระบายโดยใชแรงดดและวธระบายผานลนของพอรทตออาการแนนทองในผปวยหลงผาตดถงน�าดผานกลอง

โดยพว.วรศราตวยานนทและคณะคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

๔. ID427ผลของโปรแกรมการจดการตนเองรายบคคลผานแอพพลเคชนไลนส�าหรบผปวยเบาหวานชนดท2

ทมภาวะไขมนในเลอดสง

โดยพว.กรรณการยงยนและคณะคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกนจงหวดขอนแกน

๕. ID434การใชserumhyaluronicacidในการประเมนภาวะพงผดในตบในผปวยธาลสซเมย

โดยพญ.กานตภษณสวรรณศรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

๖. ID481การพฒนาเครองมอคดกรองโรคพารกนสนและการส�ารวจในชมชนถงความชกของ

ภาวะparkinsonismและโรคพารกนสน(Parkinson’sdisease)

โดยรศ.นพ.วรศกดเมองไพศาลและคณะคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

๗. ID491การพฒนางานฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะกงเฉยบพลนแบบตอเนองสชมชน

โรงพยาบาลพทธชนราชพษณโลก

โดยกญญารตนค�าจนและคณะโรงพยาบาลพทธชนราชพษณโลกจงหวดพษณโลก

๘. ID493ผลของเทคนคการฉดยาเฮพารนโมเลกลต�าเขาใตผวหนงนาน30 วนาทรอ10 วนาทกอนถอนเขม

ตอการเกดจ�าเลอดและอาการปวด

โดยพว.โสมพนธเจอแกวและคณะคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบงานสนบสนนบรหารและบรการ

๑. ID31การลดการใชทรพยากรงานยานพาหนะโรงพยาบาลทาวงผาจงหวดนาน

โดยสมเพชรสทธยศและคณะโรงพยาบาลทาวงผาจงหวดนาน

๒. ID233ผลการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผลโดยใช

โปรแกรมRDU2016โรงพยาบาลบานมวง

โดยภกญ.ผองพรรณการชมและคณะโรงพยาบาลบานมวงจงหวดสกลนคร

20

๓. ID334ระยะเวลาทเหมาะสมของการท�าRecirculationwithUltrafiltration ในการขจดน�ายาอบฆาเชอ

ตวกรองเลอด

โดยพว.พรรณพนชอทธพงศสกลและคณะคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

๔. ID444การประเมนความคมคาของการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมเปรยบเทยบกบ

วธเตรยมยาฉดเฉพาะรายโดยพยาบาลโรงพยาบาลศรราช

โดยภกญ.ประภาพรนพรตยาภรณและคณะคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

๕. ID471การจดการคลนกไตเรอรงเครอขายจงหวดหนองคาย

โดยพว.มณวรรณตงขจรศกดและคณะโรงพยาบาลหนองคายจงหวดหนองคาย

๖. ID648ธนาคารบญธนาคารขยะบานหวยลก

โดยพว.จารวรรณวงษเวชโรงพยาบาลคลองทอมจงหวดกระบ

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบนวตกรรม/สงประดษฐ

๑. ID141แวนตาดตากระตกชวยวนจฉยโรคเวยนศรษะ

โดยพญ.หทยรตนเดชะปรากรมโรงพยาบาลศรสงวรสโขทยจงหวดสโขทย

๒. ID438อปกรณประคบเยน

โดยพว.พสนนนทมงคลจาตรงคคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

๓. ID6713Dburnresuscitationsmartphoneapplication

โดยอ.นพ.ธนะสทธกางกอนและคณะโรงพยาบาลชลบรจงหวดชลบร

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบ Meta R2R

๑. ID345การพฒนาการดแลคนพการอ�าเภอทาวงผาจงหวดนาน

โดยกภ.วชรกรภมาลยและคณะโรงพยาบาลทาวงผาจงหวดนาน

๒. ID439ผลของการพฒนาเครอขายระบบบรบาลชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอจงหวดปทมธาน

โดยพว.ไพรชพณพาทยและคณะโรงพยาบาลปทมธานส�านกงานสาธารณสขจงหวดปทมธาน

จงหวดปทมธาน

๓. ID622ผลการพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดในจงหวดยโสธร

โดยพว.วภาดาเชอศภโรบลโรงพยาบาลยโสธรจงหวดยโสธร

๔. ID634ผลของการใชถงตวงเลอดและการใชแนวทางการปฏบตในการดแลมารดาคลอดตอการตกเลอด

หลงคลอดจงหวดปทมธาน

โดยพว.พรทพยคนงบตรและคณะโรงพยาบาลปทมธานจงหวดปทมธาน

๕. ID688ผลของการพฒนารปแบบการฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองเครอขายบรการสขภาพ

อ�าเภอปากพล

โดยกภ.สราวธสมพงษโรงพยาบาลปากพลจงหวดนครนายก

21

รางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบ KM และการศกษา

๑. ID144การประยกตทฤษฎการรบรความสามารถตนเองเพอสงเสรมการยกกระดานในรายวชาการนวดไทย

ของนกศกษาการแพทยแผนไทยชนปท2มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

โดยอ.กตศกดรจกาญจนรตนและคณะคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

จงหวดเพชรบร

กลม 1 ระดบปฐมภม

บทคดยอทไดรบรางวล

23

ทมา

การส�ารวจดชนลกน�ายงลายถอวาเปนกลยทธทส�าคญในการแกปญหาโรคไขเลอดออกทตนเหต เปนการปองกนขนตนใน

การก�าจดแหลงเพาะพนธลกน�ายงลายทสามารถปฏบตไดงายและสะดวก และตนทนต�า นอกจากนคาดชนลกน�ายงลายยง

ไดรบการยอมรบในการบงชวาพนทใดมความเสยงตอการระบาดของโรคไขเลอดออก (WHO,1993) จากรปแบบการจดการ

ดชนลกน�ายงลายทผานมาพบวา เจาหนาทผเกยวของใหความส�าคญตอการส�ารวจดชนนอยมากหากไมเกดการระบาดของโรค

ไขเลอดออก การเตรยมความพรอมของ อสม. เพอใหเหนความส�าคญของขอมลยงไมเพยงพอ ผวจยจงไดท�าการศกษาทบทวน

วรรณกรรม และพบวา ในปจจบนยงไมมพนทใดทมรปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายทชดเจน จ�าเปนอยางยงทจะตองให

ความส�าคญกบรปแบบของการจดการคาดชนลกน�ายงลาย โดยเนนการมสวนรวมของชมชนและการขยายสชมชนตางๆ ตอไป

วตถประสงค

1. เพอพฒนารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน

2. เพอประเมนคณภาพการใชรปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน

ระเบยบวธวจย

การวจยครงนเปนการวจยและพฒนา (Research and Development) เพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน โดยแบง

การวจยออกเปน 3 ระยะ ดงน ระยะท 1 การศกษาปจจยพนฐานและสงเคราะหรปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายในชมชน

ระยะท 2 การพฒนารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน โดยในระยะนไดใชแนวคด

ของ Kemmis and McTagart (1998) ในลกษณะวงรอบ 4 ขนตอน คอ การวางแผน การปฏบต การสงเกตการณ และ

การสะทอนปรบปรง และระยะท 3 การประเมนคณภาพของรปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอปองกนโรคไขเลอดออก

ในชมชน โดยใชรปแบบการวจยกงทดลอง (Quasi Experimental Research) เพอทดลองใชรปแบบการจดการดชนลกน�า

ยงลายเพอปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน ในกลมตวอยาง 2 กลม ไดแก กลมทดลองกบกลมเปรยบเทยบ และวดผลกอน

กบหลงการทดลอง

ผลการศกษา

พบวารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายทพฒนาขนประกอบดวยองคประกอบ 6 องคประกอบ ดงน 1. ครวเรอน ด�าเนน

การ 2 ขนตอน คอ ส�ารวจ ท�าลาย 2. อสม. ด�าเนนการ 5 ขนตอน คอ ส�ารวจ ท�าลาย บนทก รวบรวม น�าสง 3. ประธาน อสม.

ด�าเนนการ 4 ขนตอน คอ รวบรวม ตรวจสอบ บนทก น�าสง 4. ระบบบนทกขอมลลกน�ายงลายออนไลน ประยกตจาก Google

Form ด�าเนนการ 4 ขนตอน คอรวบรวม ตรวจสอบ จดเกบ วเคราะห 5. รพ.สต. ด�าเนนการ 3 ขนตอน คอ ตรวจสอบ

แปลผลน�าเสนอ และ 6. ทมเฝาระวงสอบสวนโรคเคลอนทเรว (SRRT) ต�าบล ด�าเนนการ 2 ขนตอน คอน�าขอมลมาก�าหนด

การพฒนารปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน

เชาวรนทร ค�าหา

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลนาฝาย จงหวดชยภม

ID 138

24

มาตรการและคนขอมลสชมชน การประเมนผลหลงใชรปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายในชมชนของกลมทดลอง พบวา

อสม.มความเขาใจและความตระหนกในการจดการดชนลกน�ายงลายสงกวากอนการทดลองอยางมนยส�าคญทางสถต และ

สงกวากลมเปรยบเทยบอยางมนยส�าคญทางสถต และคาดชนลกน�ายงลาย HI, CI และ BI มคาลดลง

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน เนองจากระบบการจดการดชนลกน�าออนไลน ซงประยกตจาก Google Form สามารถน�าไปใชในการจดการขอมลไดอยางงาย

โดยสามารถควบคมคณภาพของขอมลทงในดานความครบถวนของขอมล ความตรงเวลา และความถกตองของขอมล

เพอใชเปนขอมลประกอบการวางแผนในการจดสรรทรพยากรตางๆ ในการเฝาระวงโรคไขเลอดออก

บทเรยนทไดรบ

รปแบบการจดการดชนลกน�ายงลายเพอการปองกนโรคไขเลอดออกในชมชนมจดเดน คอ ระบบบนทกดชนลกน�ายงลายออนไลน

ซงประยกตจากระบบลงทะเบยนออนไลนของ Google From ซงเปนระบบในการรวบรวมขอมล ตรวจสอบขอมล วเคราะห

ขอมล น�าเสนอขอมล และจดเกบขอมลดชนลกน�ายงลาย เปนกลยทธทส�าคญในความแปลกใหม เปนการจงใจและสราง

ความตระหนกของ อสม. ประกอบกบขนตอนของรปแบบการจดการดชนลกน�ายงลาย ท อสม.ในแตละหมบานมสวนรวมกบ

เจาของบาน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผวจยมความตองการทจะพฒนากลยทธทแปลกใหม เพอเปนการจงใจและสรางความตระหนกของ อสม. เจาหนาท และชมชน

เพอใหลดความเสยงตอการเกดโรคไขเลอดออก และตองการทจะสรางนวตกรรมทสามารถน�าเทคโนโลยรอบตวมาเพอให

เจาหนาทสาธารณสขหรอรฐไดใชโดยอาศยหลกการงายๆและประหยด

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอเมองชยภม ในการด�าเนนการวจยอยางเตมททงเวลาและทรพยากร

ขอคดเหนของกรรมการขอด

1. กระบวนการวจยมความชดเจนในแตละขนตอน และใชสถตวจยทเหมาะสม

2. มความคดสรางสรรคโดยใชเทคโนโลยของ Google form ในการชวยบนทกขอมลลกน�ายงลาย

โอกาสพฒนา

1. การสรปผลยงไมชดเจน เชน การระบวา อสม. ขาดความตระหนก ควรมขอมลยนยน

2. ควรศกษาเพมเตมเพอแสดงผลลพธสดทายคอ ไขเลอดออกลดลงหรอไม

25

การเขาถงบรการโรคหลอดเลอดสมอง ปลอดภย ฉบไว โดยกระบวนการ SANG โมเดล

ขวญชวา อสมสารเสว, พชราภา ถนอมสมบต, ทนงชย บนทราช, สมจตร แปมจ�านก, วลภา เฟอยงาราช,

โสภาภรณ พลจางวาง

ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอค�าตากลา จงหวดสกลนคร

ID 356

ทมา

การพฒนาการรกษาผปวย stroke ชนดขาดเลอดมาเลยงหรอเนอสมองตายจากการขาดเลอด ไดใหความส�าคญ 3 ประเดนหลก

คอ สรางความตระหนกตอโรค สงเสรมการเขาถงบรการ และควบคมปองกนโรคหลอดเลอดสมอง โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลหนองแสง มผปวย stroke รอยละ 3.2 ของผปวยโรคไมตดตอเรอรงและเสยชวต 1 ราย ท�าใหประชาชนเรมตระหนกถง

ความรนแรงกลายเปนปญหาอนดบหนงทคนในพนทใหความส�าคญ ผลการประเมนความเสยงเบองตนตอการเกด stroke

พบวาเปนกลมเสยงสง 112 คนรอยละ 8.74 จากการสมภาษณพบวากลมเสยงสงรอยละ 75 ยงขาดความรเกยวกบโรค อาการ

แสดง และวธจดการเมอเกดเหตฉกเฉน ผรบผดชอบงานจงไดพฒนากระบวนการ SANG โมเดลโดยความรวมมอจากภาค

เครอขายชมชน เพอรวมกนเฝาระวงและจดการสงตอผปวยทนทวงท จะชวยลดความรนแรงและลดโอกาสทจะเกดความพการ

ถาวรได

วตถประสงค

เพอพฒนารปแบบการสรางการตระหนกรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมอง ดวยกระบวนการ SANG โมเดล ในเขตพนทโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลหนองแสง อ�าเภอค�าตากลา จงหวดสกลนคร

ระเบยบวธวจย

วจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมพนทศกษาคอเขตรบผดชอบ รพ.สต.หนองแสง ประชากรคอผอาย 35 ปขนไป ความเสยง

stroke อยในเกณฑเสยงสง 112 คน การเลอกกลมตวอยาง 1. สอสารดวยภาษาไทยได 2. สมครใจ เกณฑคดออกคอไมมเวลา

มอาการปวยกะทนหนและประสงคจะออกจากการวจย ขนาดกลมตวอยางใชสตรของเครจซและมอรแกนไดกลมตวอยาง 87 คน

เครองมอการศกษา 1. แบบสอบถามความรเรอง stroke 2. แบบสมภาษณเชงลก warning sign stroke กระบวนการ SANG

โมเดลมดงน 1. S=SONG & STIKER นวตกรรมสตกเกอรหมอครอบครวและเพลงสญญาณโรคราย 2. A=AWARNESS

สรางการตระหนกรโดยคนขอมลแลกเปลยนเรยนรกบชมชน 3. N=NETWORK สรางเครอขายเฝาระวงโรค 4. G=GOOD

PRACTICES สรปแนวปฏบตทดส�าหรบชมชน เกบขอมลเดอน ก.พ. 2559 - ม.ค. 2560 เปรยบเทยบความแตกตางคะแนน

เฉลยความรกอนและหลงดวยสถต Paired t-test

ผลการศกษา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 65.17 อายเฉลยเทากบ 56.38 (SD=9.46) อายอยระหวาง 40–59 ป รอยละ 52.8

จบมธยมศกษาตอนตนมากทสดรอยละ 35.96 อาชพเกษตรกรรม และมรายไดตอครวเรอน 5,000–10,000 บาท รอยละ

55.06 สถานภาพสมรสรอยละ 64.0 ความสมพนธระหวางคะแนนความรกอนและหลงกระบวนการพบวา กอนการด�าเนนการ

26

สรางการตระหนกรดวยกระบวนการ SANG โมเดล กลมตวอยางมคาคะแนนเฉลยการรบรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมอง อยท

6.60 (SD =1.29) สวนหลงการด�าเนนการมคาคะแนนเฉลย อยท 8.76 (SD =1.37) กลมตวอยางมคะแนนความรเกยวกบ

โรคหลอดเลอดสมองมากกวากอนการทดลองอยางมนยส�าคญทางสถต (p-value <0.001) ผลลพธจากกระบวนการสราง

ความตระหนก SANG โมเดล ท�าใหผปวยทมการเตอนของ stroke ไดรบการสงตอและเขาถงการรกษาภายใน 3 ชวโมง

จ�านวน 3 ราย คดเปนรอยละ 100

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน มแผนการทจะสรางการตระหนกรโดยกระบวน SANG โมเดล น�าไปใชในกลมโรคอนๆทเปนปญหาในชมชน เชน กลมโรคเรอรง

เบาหวาน ความดนโลหตสง และไตวายเรอรง เปนตน

บทเรยนทไดรบ

การเสรมพลงอ�านาจในการดแลตนเองของคนในชมชน เพอใหเกดการดแลสขภาพรวมกน เรมตนจากการรบรภาวะสขภาพ

ตนเอง การใหขอมลและความรภายใตสภาวะสขภาพ เพอใหคนในชมชนมความตระหนกและเหนจ�าเปนในการดแลตนเอง

เฝาระวงอาการทผดปกต หรอสญญาณเตอนตางๆ ทควรพบเจาหนาทท�าใหเกดการเขาถงการรบบรการทรวดเรว สงผลใหลด

อตราการปวยและเสยชวตลงได

ปจจยแหงความส�าเรจ

เกดจากคานยมของบคลากรในองคกรทยดผปวยเปนศนยกลาง มการเรยนรและมการพฒนาอยางตอเนอง โดยไมละเลย

ตอปญหาทเกดขนในพนท เพอใหผปวยสามารถเขาถงบรการไดอยางรวดเรว กระบวนการ SANG โมเดล ท�าใหชมชนเกด

ความตระหนกทจะด�าเนนงานอยางจรงจงและรวมมอรวมใจกนด�าเนนงานในทกขนตอน ท�าใหเกดการแกปญหาของชมชน

โดยคนในชมชนเองไดส�าเรจ

การสนบสนนทไดรบ

หนวยบรการเครอขายโรงพยาบาลค�าตากลารวมสนบสนนดานวชาการ คณะผบรหารสนบสนนงบประมาณพรอมสรางขวญ

ก�าลงใจ และนวตกรรมสตกเกอรและเพลงสญญาณโรครายน�าไปขยายผลใชกบทกหมบานในเขตอ�าเภอค�าตากลาแลว

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ใชกระบวนการมสวนรวมของหลายภาคสวนทเกยวของในการคนหาและแกไขปญหารวมกน

โอกาสพฒนา

1. ควรมการเชอมโยงระบบเขาถงบรการใหเหนชดเจนดวย

2. ควรตดตามผลลพธในระยะยาวเพอดประสทธผลและความยงยนของโมเดลตอไป

27

กลมฮาลาเกาะฮ และสอ 3อ วถมสลม กบการลดโรคเบาหวาน ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานบอเระ ต�าบลบาเระใต อ�าเภอบาเจาะ จงหวดนราธวาส

เสาวนย ปาวล, ศรพนธ เลาะยตา, นรดา อาแวเจ, ศนสนย นนาทพงศ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานบอเระ จงหวดนราธวาส

ID 713

ทมา

การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในวถชาวมสลมในการควบคมระดบน�าตาลในผปวยเบาหวาน ทผานมายงขาดการศกษา

แนวทางการน�าหลกทางศาสนาเพอดแลสขภาพในวถชวตปจจบน การศกษาครงนมวตถประสงค เพอศกษาประสทธภาพของ

การใชกลมฮาลาเกาะฮและสอ 3อ วถมสลมตอการลดโรคเบาหวาน โดยใชการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental) แบบ

กลมเดยววดผลกอนและหลง (One-group pretest-posttest) ในประชากรกลมเสยงและกลมผปวยโรคเบาหวานในชมชน

บานบอเระ ต.บาเระใต อ.บาเจาะ จ.นราธวาส ในประชากร กลมเสยง 38 คน กลมปวย 13 คน รวมจ�านวน 51 ราย เครองมอ

ทใชในการศกษาครงนประกอบดวย สอ 3อ วถมสลมทพฒนาขน ปงปองจราจรชวต 7 ส และการสอสารเรองสขภาพและ

ศาสนาโดยกระบวนการกลมฮาลาเกาะฮแบบสมภาษณซงพฒนาขน ผวจยไดทดสอบคณภาพเครองมอโดยการหาคาความนา

เชอถอ Cronbach’s Alpha เทากบ 0.70 ด�าเนนการทดลองใชกระบวนการกลมฮาลาเกาะฮและสอ 3อ ตามวถมสลมในชมชน

จ�านวน 13 ครงเปนระยะเวลา 9 เดอน ประเมนทก 1 เดอน วเคราะหขอมลโดยใชสถตรอยละและคาเฉลย

วตถประสงค เพอศกษาประสทธภาพของการใชกลมฮาลาเกาะฮและสอ 3อ วถมสลมตอการลดโรคเบาหวานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลบานบอเระ อ�าเภอบาเจาะ จงหวดนราธวาส

ระเบยบวธวจย

การศกษาครงนเปนวจยกงทดลอง (Quasi-experimental) แบบกลมเดยววดผลกอนและหลง (One-group pretest-posttest)

ประชากร เปนกลมเสยงและกลมผปวยโรคเบาหวานทงหมดจากการคดกรองในชมชนบานบอเระ ต.บาเระใต อ.บาเจาะ

จ.นราธวาส จ�านวน 51 ราย เครองมอทใชในการทดลองประกอบดวย 1. กลมฮาลาเกาะฮ 2. สอ 3อ วถมสลม 3. ปงปอง

จราจรชวต 7 ส และเกบขอมลโดยใชแบบสมภาษณ การเกบรวบรวมขอมล เกบรวบรวมขอมลตามแบบแผนการทดลองโดย

ด�าเนนการเปนระยะดงน 1. ระยะกอนทดลอง 1.1 คดกรองระดบน�าตาลในเลอดจากประชาชน ม.7 เพอจ�าแนกเปนกลมเสยง

และกลมผปวย 1.2. รวบรวมขอมลจากกลมเสยงและกลมปวย 2. ระยะทดลอง 2.1 ทดลองใชกระบวนการกลมฮาลาเกาะฮ

และสอ 3อ วถมสลม ในชมชน 13 ครง เวลา 9 เดอน 3. ระยะหลงทดลอง 3.1. รวบรวมขอมลจากกลมเสยงและกลมปวย

วเคราะหขอมล ดวยการเปรยบเทยบจ�านวนและรอยละ

ผลการศกษา

ประชากรทศกษาในครงน จ�านวน 51 คน เปนกลมเสยงโรคเบาหวาน จ�านวน 38 คน รอยละ 74.51 และกลมผปวยโรคเบาหวาน

จ�านวน 13 คน รอยละ 25.49 ซงสวนใหญ เพศหญง รอยละ 66.67 มอาย 60 ปขนไป รอยละ 47.06 และมการศกษา

28

สวนใหญระดบประถมศกษา รอยละ 45.10 และจากผลการวเคราะหขอมลหลงการด�าเนนการทดลองใชกระบวนการกลม

ฮาลาเกาะฮและสอ 3อ วถมสลมในชมชน จ�านวน 13 ครงเปนระยะเวลา 9 เดอน พบวา กลมเสยงโรคเบาหวานหลงการทดลอง

จ�านวน 38 ราย ทมภาวะโรคเบาหวานตามปงปองจราจรชวต 7 ส จากระดบสเขยวออน ลดลงเปนระดบสขาว จ�านวน 30 ราย

คดเปนรอยละ 78.95 กลมผปวยโรคเบาหวานหลงการทดลองประเมนโดยปงปองจราจรชวต 7 ส พบวา มการเปลยนแปลง

จากสเขยวเขม 3 ราย สเหลอง 4 ราย สสม 3 ราย และสแดง 3 ราย รวมทงสนจ�านวน 13 ราย ปรบเปลยนเปนระดบสขาว

จ�านวน 12 ราย คดเปนรอยละ 92.31 เกดสอสขภาพวถมสลม และผลการศกษาไดมการถอดบทเรยน และขยายผลไปใชใน

พนทมสลมในอ�าเภอและจงหวด

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน 1. น�ากระบวนการกลมฮาลาเกาะฮและสอ 3อ วถมสลม มาก�าหนดเปนนโยบายหลกของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

ในการดแลจดการโรคเบาหวาน และใชกบหมบานอนทมบรบทใกลเคยงกน

2. ใชสอ 3อ ตามวถมสลมเปนตนแบบในการพฒนาสอส�าหรบงานอนเชน ความดนโลหตสง CKD และ CVD Risk

3. กลมฮาลาเกาะฮสามารถสรางความรวมมอ กระตนเตอนใหเกดความยงยนในการดแลตนเองดวยชมชนเอง

บทเรยนทไดรบ

1. ชมชนมสวนส�าคญทชวยแกไขปญหาโรคเบาหวาน ดงนนจะตองมการปรบเปลยนการท�างานโดยมงเนนทชมชนใหเขามา

มสวนรวมมากขน

2. กลมเสยงและกลมปวยสามารถประยกตใชองคความรจากสอ 3อ ตามวถมสลมกบการใชชวตประจ�าวนไดจรง

3. อสม. เปนผทมสวนส�าคญในการดแลตดตามกลมเสยงและกลมปวย

ปจจยแหงความส�าเรจ

1. ทมงานใจพรอมส ท�างานดวยใจ

2. ดงภาคเครอขายเขามามสวนรวม ทกภาคมบทบาทและหนาทในการท�างานรวมกน

3. ภาคเครอขายชวยกนแกปญหา เดนเขาหาชมชน ครองใจชมชน

4. ฮาลาเกาะฮเปนจดเรมตนของการแลกเปลยนเรยนร สรางพลงดานจตใจ

5. มการใชกระบวนการ CHIMSE ในการท�างานของชมชน

6. มการคนขอมลใหชมชน ชมชนรวมรบร รวมวางแผน รวมแกปญหา รวมประเมนผล

7. มการจดเวทแลกเปลยนเรยนร

การสนบสนนทไดรบ

1. งบประมาณจากกองทนต�าบลบาเระใต ในการจดซอ strip

2. งบประมาณจาก CUP ในการจดอบรมใหความร ทกษะการท�าวจย

3. สนบสนนอปกรณคอมพวเตอรในการท�าวจย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มความคดสรางสรรคในการประยกตใช 3อ ใหเขากบบรบทของวถมสลมไดเปนอยางด

โอกาสพฒนา

การเขยนบทคดยอควรมรายละเอยดของระเบยบวธวจยและผลลพธทชดเจนมากขน

กลม 1 ระดบปฐมภม

บทคดยอทไดตพมพ

30

ผลการใชเมดมะรมลดระดบน�าตาลสะสมในเลอดของผปวยเบาหวานชนดท 2 ทไมมภาวะแทรกซอน

โสภาภรณ พลจางวาง, นลชชา ขนพนจ, ลกขณา สมสาร, บญธง ธาน, มชย ผายเงน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานทงโพธ จงหวดสกลนคร

ID 174

ทมา

จากปญหาหนางานคลนกเบาหวานพบวา ผลตรวจระดบน�าตาลสะสมนอยกวา 7 mg/dl ในป 2557-2559 มเพยงรอยละ 18.0,

23.5 และ 13.2 ตามล�าดบ หากผปวยเบาหวานยงไมสามารถควบคมระดบน�าตาลสะสมในเลอดไดดจะท�าใหเกดภาวะ

แทรกซอนอนๆ ทงทางตา ไต และเทา เกดความพการและทพลภาพตามมา ตองมผดแลผปวย และประเทศชาตตองรบภาระ

คาใชจายในการรกษาอกเปนจ�านวนมากรวมถงบคลากรสาธารณสขกจะไดดแลผปวยเบาหวานทมภาวะแทรกซอนมากขน

อนเปนผลกระทบแบบลกโซ จากการเยยมบานพบผปวยเบาหวานตนแบบกนเมดมะรมรวมกบการใชยาแผนปจจบนท�าใหระดบ

น�าตาลในเลอดอยในเกณฑดนาน 12 ป และมการศกษาพบวาเมดมะรมชวยลดระดบน�าตาลสะสมในเลอดของหนทดลอง

เพศชายเบาหวานชนดท 2 ได และมะรมเปนพชทหาไดงายในพนท จงเกดการศกษาใชเมดมะรมลดระดบน�าตาลสะสมในเลอด

ผปวยเบาหวานชนดท 2 รวมกบการรกษาของแผนปจจบนขน

วตถประสงค

เพอศกษาผลการใชเมดมะรมลดระดบน�าตาลสะสมผปวยเบาหวานชนดท 2 ทไมมภาวะแทรกซอนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลบานทงโพธ ต�าบลหนองสนม อ�าเภอวานรนวาส จงหวดสกลนคร

ระเบยบวธวจย

การศกษากงทดลองแบบ one group pretest–posttest ในคลนกเบาหวาน รพ.สต.บานทงโพธ 69 คน เกณฑคดเลอก

กลมตวอยางคอเปนเบาหวานชนดท 2 และหรอมโรคความดนโลหตสงรวมดวยแตไมมภาวะแทรกซอน ยนยอมเขารวมศกษา

และกนเมดมะรมไมมอาการเบอเมา ไดกลมตวอยาง 46 คน เครองมอศกษาคอแบบสอบถามขอมลทวไป และผล Lab HbA1c,

BUN, Cr, eGFR ระยะเวลาศกษาเดอนกรกฎาคม - ตลาคม 2559 ขนตอนศกษา 1) ศกษาเอกสารทเกยวของ 2) ขอรบบรจาค

เมดมะรมคดเอาเมดทสมบรณ 3) ใหผปวยตนแบบพดคยการกนเมดมะรมในคลนกเบาหวานคอใหกะเทาะเปลอกแลวเคยว

กอนอาหารเชาและเยนครงละ 2 เมดตดตอกน 3 เดอนโดยไมปรบยาเพมและใหเบอรโทรศพทตดตอกลบหากมขอสงสย

4) เจาะเลอดตรวจเมอครบ 3 เดอน วเคราะหขอมลทวไปใชสถตความถ รอยละและเปรยบเทยบ HbA1c, BUN, Cr, eGFR

กอนและหลงใชสถต paired t-test

ผลการศกษา

ผปวยเบาหวานทเขารวมการศกษาสวนใหญเปนวยสงอาย ซงมอายระหวาง 60 – 69 ป รอยละ 39.1 อายนอยทสด 41 ป

และมากทสด 76 ป เพศหญงรอยละ 82.6 สถานภาพสมรสครอยละ 73.9 จบการศกษาระดบประถมศกษา รอยละ 97.8

อาชพหลกเปนเกษตรกร รอยละ 100 เปนโรคเบาหวานทมโรคความดนรวมดวยรอยละ 82.6 ระยะเวลาทเขารบการรกษาดวย

31

โรคเบาหวานสวนใหญระหวาง 1 – 5 ป รอยละ 63.0 ระยะเวลาทเขารบการรกษาดวยโรคเบาหวานมากทสด 20 ป และนอย

ทสด 1 ป ผลการศกษาพบวาผปวยเบาหวานทควบคมระดบน�าตาลไดด HbA1c < 7 mg/dl กอนการทดลองรอยละ 17.4

หลงการทดลอง รอยละ 84.8 เพมขนรอยละ 67.4 ผลการเปรยบเทยบ HbA1c หลงการทดลองแตกตางจากกอนการทดลอง

อยางมนยส�าคญทางสถต (t= 10.49, p-value=0.00) สวนผลการเปรยบเทยบการท�างานของไตทง BUN, Creatinine และ

eGFR ไมพบความแตกตาง

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ไดน�าการสงเสรมการกนมะรมมาใชในคลนกเบาหวานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานทงโพธ และขยายผลไปสคลนก

เบาหวานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลอนๆ ในเขตอ�าเภอ ไดแก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบานสงเปอยและ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลนาค�า และสงเสรมการกนมะรมในกลมเสยง Pre-DM โดยหวงผลในการชะลอหรอปองกน

การเกดโรคเบาหวานชนดท 2 รายใหมและสงเสรมใหเปนสมนไพรทใชในครวเรอน

บทเรยนทไดรบ

ไดเรยนรการประยกตใชภมปญญาทองถนของไทยมาเปนทางเลอกในการดแลผปวยเบาหวานชนดท 2 รวมกบการใชยา

แผนปจจบน ท�าใหเหนคณคาและชนชมภมปญญาทองถนมากขน ตลอดจนเหนถงชองทางการขยายผลเพอลดอบตการณ

เบาหวานรายใหมในกลมเสยงทจะด�าเนนการขยายผลตอไป

ปจจยแหงความส�าเรจ

เกดจากจตเมตตาของผปวยเบาหวานตนแบบทมจตใจกวาง ถายทอดความรและประสบการณแกผปวยเบาหวานทานอนๆ

ปฏบตตาม ท�าใหสามารถควบคมระดบน�าตาลสะสมในเลอดอยในเกณฑดเปนทนาพอใจ และเกดจากความรวมมอของ

ชาวบานทบรจาคเมดมะรมมาใชในการศกษาครงน และความรวมมอของบคลากรของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

บานทงโพธ และทม NCD board CUP วานรนวาสทใหความชวยเหลอในการศกษาครงน

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารระดบ CUP สนบสนนดานการตรวจทางหองปฏบตการ สาธารณสขอ�าเภอวานรนวาสไดน�าการกนมะรมไปเผยแพร

ในการลงใหบรการในคลนกเบาหวานคณภาพ โดยทมสหวชาชพในชมชนพนทอนๆ ในเขตอ�าเภอวานรนวาส และผอ�านวยการ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลสงเสรมใหมการปลกและการกนมะรมเปนสมนไพรในครวเรอน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มแนวคดสรางสรรคดในการใชสมนไพรมาด�าเนนการ

โอกาสพฒนา

1. ควรมการทบทวนความรและวรรณกรรมของเมดมะรม

2. ควรบอกขอจ�ากดผลขางเคยงทอาจเกดขน

3. การก�าหนดปจจยในการควบคมเบาหวาน มตวเกยวของหลายปจจยใหก�าหนดเงอนไขใหชดเจน

4. ควรใชระยะเวลาในการเกบขอมลทสงผลกระทบการปรบเปลยนผลลพธ

32

รปแบบการปรบเปลยนพฤตกรรมผปวยโรคเบาหวาน เพอลดภาวะแทรกซอนโดยการมสวนรวม กรณศกษา ต�าบลหนองหม อ�าเภอกดชม จงหวดยโสธร

จราวรรณ สวรรณศร, น�าฝน ชมวงษ, อ�านาจ สลบศร, น�าฝน นาถาบ�ารง, และคณะ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลหนองหม จงหวดยโสธร

ID 642

ทมา

ป พ.ศ. 2557 โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลหนองหม มผปวยโรคเบาหวาน จ�านวน 209 ราย ควบคมระดบน�าตาลได

ในเกณฑปกต รอยละ 8.61 สมภาษณผปวยโรคเบาหวานทควบคมระดบน�าตาลไมได รอยละ 41.66 มพฤตกรรมการปฏบต

เพอควบคมระดบน�าตาลในเลอดไมสม�าเสมอ เชน การควบคมอาหาร การออกก�าลงกาย และการกนยา ผปวยโรคเบาหวาน

เปนแผลทขาและเทา จ�านวน 13 ราย ตองตดนวเทาทเปนแผล จ�านวน 5 ราย ตดขา 1 ขาง จ�านวน 1 ราย ตดขา 2 ขาง

จ�านวน 1 ราย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลหนองหม จงประยกตใชรปแบบ “พวงกญแจชวต พชตเบาหวาน 4441”

โดยใหเหมาะสมตามสภาพแวดลอมทเปนจรง สอดคลองกบสภาพทางสงคมและวถชวตประจ�าวนในหมบาน ท�าใหผปวย

เกดก�าลงใจและมความพยายามในการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในทางทดมากขน สามารถควบคมระดบน�าตาลในเลอดใหอย

ในเกณฑปกต และปองกนโรคแทรกซอนตางๆ ได

วตถประสงค เพอศกษาผลของการประยกตใช รปแบบการปรบเปลยนพฤตกรรมผปวยโรคเบาหวานลดภาวะแทรกซอนโดยการมสวนรวม

ระเบยบวธวจย

เปนวจยเชงปฏบตการ (Action Research) ปรบเปลยนพฤตกรรมผปวยโรคเบาหวานลดภาวะแทรกซอนโดยการมสวนรวม

ศกษาทต�าบลหนองหม อ�าเภอกดชม จงหวดยโสธร เดอน พฤษภาคม 2559 – มนาคม 2560 กลมตวอยางเลอกแบบเจาะจง

คดเลอกผปวยโรคเบาหวานควบคมระดบน�าตาลไมได แกนน�าชมชน อาสาสมครสาธารณสข (อสม.) นกบรบาลชมชน

(Care giver: CG) องคการบรหารสวนต�าบล (อบต.) รวม 200 คน เครองมอทใช แบบบนทกขอมลสวนบคคล เครองตรวจ

ระดบน�าตาลในเลอด แบบบนทกพฤตกรรมการรบประทานอาหารและออกก�าลงกาย คมอปรบเปลยนพฤตกรรม กจกรรม

เขาคาย การประชมกลม (focus group) การสงเกตแบบมสวนรวม และรปแบบ “พวงกญแจชวต พชตเบาหวาน 4441”

การวเคราะหขอมลทวไป ใชสถตเชงพรรณนา รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสงสด - ต�าสด ขอมลเชงคณภาพ

น�ามาวเคราะหเชงเนอหาแลวสรางเปนขอสรป

ผลการศกษา

ผปวยโรคเบาหวาน จ�านวน 240 ราย เพศชาย รอยละ 30.00 คามธยฐานอายผปวย 60 ป (ต�าสด 24 ป, สงสด 86 ป)

เปนโรคเบาหวานชนดท 2 รอยละ 91.66 ใชรปแบบ “พวงกญแจชวต พชตเบาหวาน 4441” ดอกท 1 ทมสหวชาชพ

ตรวจสขภาพ ตรวจภาวะแทรกซอน ตาไตตน คาย - คมอปรบเปลยนพฤตกรรม 4 รน 4 ฐาน 3อ., 5ส. ปงปองจราจร 7 ส

33

การกนยา สมนไพรแชเทา การนวดเทา ดอกท 2 แกนน�า อสม. CG แจงขาว ตดตาม ใชการเยยมบานและทะเบยนเฝาระวง

ปงปองจราจร 7 ส ดอกท 3 กลมเพอนชวยเพอน ประชมกลม แลกเปลยนเรยนรประสบการณ ดอกท 4 อบต.สนบสนน

เงนงบประมาณด�าเนนการ ผลลพธ ควบคมระดบน�าตาลไดเลอดอยในเกณฑปกตเพมขนจากรอยละ 8.61 เปนรอยละ 40.41

ผปวยมแผลทเทาเดอนพฤษภาคม 2559 - มนาคม 2560 จ�านวน 12 ราย อาการชาทปลายเทานอยลง การรบความรสกทเทา

ดขน ไมไดตดเทาหรอนวเทา

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ไดรปแบบการปรบเปลยนพฤตกรรมผปวยโรคเบาหวานเพอลดภาวะแทรกซอนโดยการมสวนรวม “พวงกญแจชวต พชต

เบาหวาน 4441” ใชกจกรรมเขาคายปรบเปลยนพฤตกรรม 4 ฐาน 4 รน 1 กลม เปนแนวทางและทางเลอกรกษาอาการ

ชาเทา ลดภาวะเสยงการเปนแผลทเทา ลดการตดนวเทาและขาในผปวยโรคเบาหวาน ใชระบบการตดตามผปวยโดยทะเบยน

และแกนน�า อสม. CG สรางกลมเพอนชวยเพอนเพอด�าเนนกจกรรมรวมกนในชมชน

บทเรยนทไดรบ

ไดเรยนรการท�างานเปนทม การท�างานตามขนตอน การประสานงาน การมสวนรวม เกดรปแบบในการด�าเนนงาน ไดแนวทาง

และทางเลอกในการรกษาอาการชาทเทา ลดภาวะเสยงตอการเปนแผลทเทา และการตดขาและนวเทา การด�าเนนงานเหมาะสม

ตามสภาพแวดลอมทเปนจรง สอดคลองกบสภาพทางสงคมและวถชวตประจ�าวนในหมบาน สามารถควบคมระดบน�าตาล

ในเลอดใหอยในเกณฑปกต และปองกนโรคแทรกซอนตางๆ ไดในผปวยโรคเบาหวาน

ปจจยแหงความส�าเรจ

มการวางแผนด ทมงานทดในชมชนมาบรหารจดการ มรปแบบด�าเนนงานและระบบตดตามทชดเจน มการสอสารทเหมาะสม

ท�าใหเขาใจถงสงทท�าและไดรบความรวมมอจากทกภาคสวนเพอแกไขปญหารวมกน ผบรหารใหความส�าคญสนบสนน

กระบวนการ ทรพยากรและเครองมอชวยในการด�าเนนงาน มการเรยนรรวมกนเพอสรางความเขาใจและตระหนกถง

ความส�าคญ มการวดผล น�าผลทไดมาปรบปรงเปนรปแบบทชดเจน

การสนบสนนทไดรบ

ส�านกงานสาธารณสขจงหวดยโสธร ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอกดชม โรงพยาบาลกดชม ผน�าชมชน ประชาชนมสวนรวม

องคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนงบประมาณเพอด�าเนนกจกรรมตามโครงการปรบเปลยนพฤตกรรมของผ ปวย

โรคเบาหวานเพอลดภาวะแทรกซอน ผปวยโรคเบาหวาน แกนน�าชมชน อสม. CG เขารวมกจกรรมโดยความสมครใจ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มการใชภาคเครอขายชวยในการท�าการศกษาท�าใหไดผลลพธทดขนไดและขยายผลไดงายขน

โอกาสพฒนา

1. ควรแยกกลมตวอยางระหวางผใหบรการและผรบบรการออกจากกน และตวเลขของกลมตวอยางในวธการศกษาและ

ในผลการศกษาควรสอดคลองกน

2. ควรระบรายละเอยดและระยะเวลาในการท�ากจกรรมยอยแตละอยางและระยะเวลารวมทงหมดใหชดเจน

3. ควรมผลการประเมนผลลพธทเปน process outcome หรอ intermediate outcomes ดวย จะชวยเพมความนาเชอถอ

มากขน

34

การพฒนาสตรอาหารทางสายยางในผปวยตดเตยง เพอแกไขปญหาทองผก กรณศกษา 6 ราย

ปยะฉตร สะอาดเอยม1, พศมย ศกรนนทน1, ทพวรรณ ปนเมอง2 1โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลทาแร 2โรงพยาบาลสกลนคร อ�าเภอเมอง จงหวดสกลนคร

ID 678

ทมา

ต�าบลทาแรเขาสภาวะประชากรสงอาย รอยละ 15.19 มผปวยตงแตป 2556 ผสงอายจ�าแนกศกยภาพตามความสามารถใน

การประกอบกจวตรประจ�าวน ผปวยตดเตยง 29 ราย ผปวยระยะสดทาย 17 ราย สวนใหญเปนกลมโรคสมองขาดเลอด

รอยละ 23.91 ผสงอาย รอยละ 15.22 และผปวยเบาหวาน รอยละ 13.04 ซงมผปวยทตองไดรบการดแลใหอาหารทางสายยาง

10 ราย (รอยละ 21.74) อยในกลมผปวยตดเตยง 8 ราย ผปวยระยะสดทาย 2 ราย เปนผสงอาย 8 ราย จากภาวะพงพาสมบรณ

ผดแลตองเตรยมอาหาร และดแลใหอาหารทางสายยาง จากภาระการดแลทมาก อาจจดเตรยมอาหารทไหลไดเรว ซงมกากใย

อาหารไมเพยงพอ สงผลใหผปวยมปญหาการขบถาย อจจาระเหลวเกนไป หรอไมถายอจจาระเปนเวลานานจนอจจาระอดแนน

สงผลตองลวงอจจาระ ท�าใหเกดการระคายเคองผวบรเวณกน เสยงตอการเกดแผลกดทบ สรางภาระการดแล เพมคาใชจาย

ซอแผนรองซบ และกระทบกบความรสกของผดแล

วตถประสงค1. ศกษาสตรอาหารทางสายยาง เพอแกไขปญหาทองผกในผปวยตดเตยง

2. เพอศกษาผลของการใชสตรอาหารทางสายยาง เพอแกไขปญหาทองผกในผปวยตดเตยงตอผปวย ผดแลหลก

ระเบยบวธวจย

เปนการศกษารายกรณ สถานทศกษา: รพ.สต.ต�าบลทาแร อ.เมอง จ.สกลนคร ประชากรคอผปวยตดเตยงใน รพ.สต.ทาแร

และผดแล ทมอายตงแต 18 ปขนไป กลมตวอยาง: ผปวยตดเตยงตามเกณฑการคดเขา จ�านวน 6 ราย เครองมอทใช:

1) แบบสมภาษณผดแล 2) แบบบนทกขอมลผปวย 3) แบบคดกรอง ADL 4) แบบบนทกการดแลดานการขบถาย 5) แบบ

บนทกการดแลตอเนองทบาน 6) แบบบนทกความพงพอใจผรบบรการ 7) แบบบนทกการปรบสตรอาหารทางสายยาง ขนตอนการ

ศกษา 1. ศกษาขอมลผปวยตดเตยงปญหาการขบถาย 2. สรางเครองมอ 3. สมภาษณผดแลเกยวกบการเตรยมอาหาร การปรบ

สตรอาหาร 4. พฒนาสตรอาหารทางสายยาง เพอแกปญหาทองผก 5. น�าสตรอาหารทพฒนาไปใช 6. ตดตามผล สมภาษณ

และบนทกขอมลหลงการใชสตรทพฒนา ชวงเวลาทท�าการศกษา: ระหวางเดอนมกราคม ถงเดอนเมษายน 2560 การวเคราะห

ขอมล:แจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย

ผลการศกษา1. ไดสตรอาหารทางสายยาง 1:1 (400 ซซ x 4 feed) เพอแกปญหาทองผกในผปวยตดเตยง

2. เปรยบเทยบผลการศกษาสตรอาหารเดมกบสตรอาหารทพฒนา พบวาหลงใชสตรอาหารทพฒนา คะแนน ADL เพมขนจาก

0-4 เปน 0-6 ขบถายอจจาระเฉลยเพมขนจาก 1.2 ครงเปน 3.4 ครง/สปดาห ลกษณะอจจาระเดม เปนขแพะ กอนเลกและแขง

35

เหลวเปนน�า หลงใชสตรอาหารทพฒนาลกษณะอจจาระเปนแทงยาว นม ผวเรยบ นมมาก จ�านวนครงการ EVAC ลดลงจาก

เฉลย 2.5 ครง/เดอน เปน 0 ครง ลกษณะผวบรเวณกน สะโพก แหง ไมมรอยแดง และไมเกดแผลกดทบ 3. ดานผดแล พบวา

หลงใชสตรอาหารทพฒนา ลดคาใชจายในการซอแผนรองรบซบจากเดม 30 ชน/สปดาห ลดลงเปน 21 ชน ความพงพอใจ

เกยวกบการขบถายเดม อยในระดบ 3 ปานกลาง เพมเปนระดบ 5 พงพอใจมาก และระดบความพงพอใจผรบบรการในชมชน

รปแบบใหม 93%

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน สตรอาหารทางสายยาง เพอแกไขปญหาทองผกในผปวยตดเตยง สามารถน�าไปปรบใชในผปวยตดเตยงรายใหมในพนทไดด

สตรอาหารใหม ชวยกระตนระบบการยอยและการขบถาย สงผลใหการพยาบาลทบานลดความยงยาก ลดหตถการทางการ

พยาบาล สงผลตอคณภาพชวตทดของผปวยและผดแล ดานองคกร รพ.สต.ทาแร เปนแหลงเรยนร นวตกรรมชมชน ในการ

ดแลผปวยตดเตยงทมลกษณะใกลเคยงกน

บทเรยนทไดรบ

การเสรมพลงอ�านาจในการดแลตนเองของผดแล สรางขนไดโดยน�าความรทฝงลกอยในผดแล ทใหการดแลดวยความรก

ประสบการณและผลการดแลผปวยเปนเวลานานยงคงสขภาวะ และไมมภาวะแทรกซอน แลกเปลยนระหวางผดแลดวยกน

จะเกดการเรยนรถายทอดการดแลดวยใจ และเอออาทรซงกนและกน อกทงการชนชมของชมชน คดเลอกผปวย ผดแลเปน

ผสงอายตวอยาง ลกกตญญ ชวยสรางคณคาและความภาคภมใจได

ปจจยแหงความส�าเรจ

จากคานยมของรพ.สต.ทาแร ทมงใหประชาชนสขภาพด โดยพฒนาระบบบรการสขภาพปฐมภม ดวยความรกซงกนและกน

อนเปนหลกค�าสอนทางศาสนาเปนสงยดเหนยวรวมกนของภาคสขภาพ ผบรหารทน�าองคกรดานการบรการเชงรกในชมชน

ทมบคลากรทมงมนดแลผปวย ทส�าคญทสดคอความเอออาทร เขมแขง ของผปวย ผดแล และชมชน ทรวมดแลเกอกลกน

จนเกดสงคมสขภาพได

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารทน�าองคกรดานการบรการเชงรกในชมชน ทมบคลากรทมงมนดแลผปวย เรยนรจากทกขของผปวย น�ามาพฒนา

รปแบบบรการชนชม สรางคณคา สงตอความรจากบคคลตนแบบ เพอใหผปวยไดรบบรการทมคณภาพและชมชนเกด

การเรยนร โดยมทมสหวชาชพใน รพ.สต.ทาแรและแมขายโรงพยาบาลสกลนคร

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มความคดรเรมในการประยกตใชความรไปสการพฒนาการใหบรการทด ซงจะน�าไปตอยอดไดอก

โอกาสพฒนา

1. จ�านวนผปวยยงนอยอาจตองหาวธเพมจ�านวน เชน ใชเครอขาย เปนตน

2. ควรก�าหนดสตรอาหารใหชดเจนวาสตรไหนใชส�าหรบแกปญหาอะไร เพราะผปวยแตละรายมปญหาแตกตางกน

3. ควรมการทบทวนเรองประเภทอาหารทน�ามาใช เนองจากในแตละทองทอาจมวตถดบไมเหมอนกน

4. อาจหาตววดอนเพมเตมทสอดคลองกน เพอเพมความสนใจใหมากขน

36

ผลของโปรแกรมการออกก�าลงกายดวยยางยดตอการชะลอโรคขอเขาเสอมของผสงอายต�าบลกดแห อ�าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร

ดวงกมล สมนตะ1, ดร.ประเสรฐ ประสมรกษ2, ดร. ภก.กเกยรต ทดปอ3 1โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลกดแห อ�าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร 2คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล วทยาเขตจงหวดอ�านาจเจรญ 3คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

ID 696

ทมา

ปญหาโรคขอเขาเสอมพบมากในกลมผสงอาย และมแนวโนมเพมมากขน ต�าบลกดแห อ�าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร

กเชนเดยวกนมแนวโนมปญหาโรคขอเขาเสอมเพมมากขน โดยป 2554-2558 พบรอยละ 20.20, 24.23, 30.12, 38.89 และ

46.15 ตามล�าดบ แตจากการศกษาในพนทพบวา ผสงอายยงไมมพฤตกรรมในการปองกนโรคเขาขอเสอม ดงนนจงจ�าเปน

ตองมรปแบบในการปองกนหรอชะลอโรคขอเขาเสอมใหชาลง

วตถประสงค เพอศกษาผลของโปรแกรมการออกก�าลงกายดวยยางยดตอการชะลอโรคขอเขาเสอมของผสงอายต�าบลกดแห อ�าเภอเลงนกทา

จงหวดยโสธร

ระเบยบวธวจย เปนการวจยแบบกงทดลองแบบ 2 กลม เปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมตวอยาง ค�านวณขนาดตวอยางโดยใชสตร

ประมาณคาเฉลยสองกลมทเปนอสระตอกน ไดกลมตวอยางกลมละ 47 คน คดเลอกกลมตวอยางโดยวธสมอยางงาย

เกณฑการคดเลอกกลมตวอยาง 1) เกณฑการคดเขา ไดแก ประชาชน 60 ปขนไป ไมพบอาการผดปกตของโรคขอเขาเสอม

หรอเรมมอาการของโรคขอเขาเสอมระยะแรก คดกรองโดยเครองมอคดกรองการประเมนขอเขาเสอมของ Oxford Knee

Score ใชคะแนนรวม 30-48 คะแนน สามารถเขารวมกจกรรมได 2) เกณฑการคดออก คอผสงอายทปวยดวยโรคหวใจ มะเรง

เจบปวยเกยวกบสะโพก เขา ขอ กระดกสนหลง และโรคอนทมขอหามการออกก�าลงกาย เครองมอในการวจย แบงออกเปน

2 ประเภท คอ 1) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสมภาษณ คาความเชอมนเทากบ 0.87 และเครองวด

ความแขงแรงของกลามเนอตนขา 2) เครองมอทใชในการทดลอง โปรแกรมการออกก�าลงกายดวยยางยด 12 สปดาห วเคราะห

ขอมลดวยสถตเชงพรรณนาและสถตเชงอนมาน ไดแก Paired t-test, Independent t-test

ผลการศกษา กลมทดลอง สวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 80.9 อายระหวาง 60-64 ป รอยละ 48.9 คา BMI อยในเกณฑอวน รอยละ 66.0

จบการศกษาชนประถมศกษา รอยละ 83.0 สถานภาพสมรส รอยละ 66.0 อาชพเกษตรกรรม รอยละ 72.3 สวนกลมควบคม

เปนเพศหญง รอยละ 70.2 อาย ระหวาง 60-64 ป รอยละ 54.0 คา BMI อยในเกณฑอวนรอยละ 53.2 จบการศกษา

37

ชนประถมศกษา รอยละ 78.7 สถานภาพสมรส รอยละ 66.0 อาชพเกษตรกรรม รอยละ 63.0 กอนการทดลอง กลมทดลองและ

กลมควบคม มความแขงแรงของกลามเนอขาไมแตกตางกน สวนหลงการทดลอง กลมทดลองมความแขงแรงของกลามเนอขา

มากกวากอนการทดลองอยางมนยส�าคญทางสถต (p-value<0.001) โดยเพมขนจากกอนทดลองเทากบ 56.13 กโลกรม

เปน 69.04 กโลกรม และมากกวากลมควบคมอยางมนยส�าคญทางสถต ผสงอายทมอาการเขาเสอมระยะแรกจาก 9 คน

เปนระดบปกต 7 คน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน โปรแกรมการออกก�าลงกายดวยยางยด เปนการเสรมสรางความแขงแรงของกลามเนอตนขา เปนรปแบบทเหมาะสมและ

ประหยด สอดคลองกบบรบทและวถชวตชมชน โดยเปนวธการรวมกบการสงเสรมสขภาพคอการเรยนรจากสอบคคลทเปน

ตวแบบและการเสรมสรางความยงยนดวยการเยยมบาน สงผลใหสามารถชะลออาการโรคขอเขาเสอมของผสงอายอยางไดผล

บทเรยนทไดรบ

โปรแกรมการออกก�าลงกายดวยยางยดท�าใหกลามเนอตนขาของผสงอายมความแขงแรงเพมขน สงผลใหสามารถชะลอ

โรคขอเขาเสอมของผสงอายได จงควรสงเสรมสนบสนนใหมการน�าวธการดงกลาวไปประยกตใชกบพนทอนตอไป

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผบรหารสนบสนน มงบประมาณสนบสนน ผปฏบตงานมก�าลงใจ องคกรตางๆ มสวนรวม และกลมตวอยางใหความรวมมอ

ในการเขารวมวจย

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบงบประมาณสนบสนนจากกองทนหลกประกนสขภาพเทศบาลต�าบลกดแห จ�านวน 30,000 บาท วทยากรจากโรงพยาบาล

สมเดจพระยพราชเลงนกทา ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอเลงนกทา และบคลากรจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลกดแห

ขอคดเหนของกรรมการขอด

การออกแบบวจยมขนตอนทด มการเปรยบเทยบสองกลม

โอกาสพฒนา

1. ควรทบทวนการใชยางยดเพมเตม และใหรายละเอยดวธการใช ระยะเวลาและความสม�าเสมอทใชใหชดเจน เนองจากเกณฑ

คดเขาเปนคนทยงไมมอาการหรอมนอย การวดผลจงไมชดเจนวาจะชวยไดแคไหน จงยงไมเหนความแตกตางของผลลพธระหวาง

2 กลม

2. ควรรายงานปจจยอนๆ ทอาจเกยวของดวย เชน น�าหนกตวลดลง กลดอาการปวดเขาได

กลม 2 ระดบทตยภม

บทคดยอทไดรบรางวล

39

ผลลพธพฒนารปแบบเขาถงบรการแพทยฉกเฉนแบบบรณาการ 3A ของโรคหลอดเลอดสมอง เพอขยายผลสชมชนทยงยน

พว.เยาวภา พงศพม, พว.นยนรตน จนทรเพง, พว.ละออทพย แสงทอง

โรงพยาบาลศรนครนทร (ปญญานนทภกข) จงหวดพทลง

ID 83

ทมา จากการปฏบตงาน ไดรบขอมลอาการของผปวยทสงสยเปนโรคหลอดเลอดสมองหลายๆ ครงพบประโยคทวา “ปามอาการ

ชาทมอและเดนเซ แตเมอปาบบนวด นอนพกผอนสกคร อาการกหายไปเลยไมมาโรงพยาบาล ครงนเปนมากจงมา” และผปวย

มาทนเวลาไมเกน 3 ชม.เพยงรอยละ 31 เกดพการตามมารอยละ 3.46 ปญหาดงกลาวตองแกไขโดยดวน จงไดวเคราะหลงสชมชน

พบสาเหตทไมสามารถเขารบบรการการแพทยฉกเฉนไดทน คอ 1) รบรสญญาณเตอนของโรค (Awareness) เพยงรอยละ 20

2) ชองทางเขารบบรการแพทยฉกเฉน (Access) ทลาชาจากผปวยสวนใหญเปนผสงอายอยบานคนเดยว ชมชนอยหางไกลและ

ขาดการสงขอมลกลมเสยงไปยงชมชน จากหลกการท�าใหผวจยตองการศกษาผลลพธการพฒนารปแบบเขาถงบรการแพทย

ฉกเฉนแบบบรณาการ3A ของโรคหลอดเลอดสมองเพอขยายผลส รพ.สต.ทงอ�าเภอ เพอใหการดแลทครอบคลมเพมขน

วตถประสงค เพอศกษาผลลพธและความพงพอใจตอการพฒนารปแบบเขาถงบรการแพทยฉกเฉนแบบบรณาการ 3A ของโรคหลอดเลอดสมอง

เพอขยายผลสชมชนทยงยน

ระเบยบวธวจย

ศกษากงทดลองในผปวยทเปนกลมเสยงโรคหลอดเลอดสมองจ�านวน 30 คนทสมครเขารวมโครงการ ระหวางสงหาคม 2558 -

มนาคม 2559 เครองมอทใชแบบประเมนการรบรสญญาณเตอนผานการตรวจสอบความตรงของเนอหา 0.80 และตรวจสอบ

ความเชอมน 0.86 ประยกตใชกรอบแนวคดของ Shearer (2009) ดงน 1. Awareness พยาบาลคนขอมล เชญบคคลตวอยาง

ทเปนโรคหลอดเลอดสมองชนดชวคราว (TIA) มารวมอธบายและตอบขอซกถามและผเขารวมแลกเปลยนและแจกคมอท

ผวจยจดท�าขน ใหแตละคนวเคราะหปญหาและอปสรรคทเกดขนกบตนเอง ก�าหนดเปาหมายของตนเอง 2. Action ทกต�าบล

มรถและหนวยกชพ อสม.คอยตดตามอาการ สปดาหละ 2-3 ครง รบรสญญาณเตอนของโรคเปนระยะในชวง 3, 6 เดอน

เพอกระตนการรบร รณรงคประชาสมพนธในหมบาน 3. Access ก�าหนดจดรบสงทชดเจน ผวจยจดท�าพกดหลงคาเรอนของ

ผปวยทเสยง

ผลการศกษา

1. ผลลพธดานการรบรสญญาณเตอนของโรคเพมขนหลงไดรบการพฒนารปแบบรอยละ95 (t=60.208, p< .05) สอดคลอง

กบการศกษาของหสยาพร (2552) การสงเสรมการรบรสญญาณเตอนตองเนน 6 อาการหลกและสอดคลองกบสภาวด (2551)

2. ผลดานการเขาถงบรการแพทยฉกเฉนพบวาจ�านวนกลมเปาหมาย 30 คน ชวงเวลาทศกษามการเกดสญญาณเตอนของโรค

40

เพยง 1 ราย โดยมอาการ ชาทมอ รสกตงบรเวณใบหนาและมมปากตกเลกนอย เกดอาการขณะท�างานอยทบาน ประมาณ

1 ชวโมงกอนมาโรงพยาบาลโดยใชบรการรถกชพของต�าบลน�าสงใชเวลา 30 นาท และไดมการสงตอดวยระบบ Stroke Fast

track ไปยงโรงพยาบาลประจ�าจงหวด เพอตรวจ CT brain ตามมาตรฐานการดแลผปวยและความพงพอใจตอการพฒนา

รปแบบพบวามความพงพอใจรอยละ 97 อยในระดบดมาก (4.83)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน 1. น�ารปแบบไปใชในระดบ รพ.สต. ทง 5 แหงในอ�าเภอศรนครนทร เพอใหมการดแลทครอบคลมทกพนท

2. น�าเสนอแนวทางการด�าเนนงานในระดบอ�าเภอ สงผลใหองคกรภาคเครอขายเหนความส�าคญถงท�าใหมการชวยเหลอและ

สนบสนนรถกชพใหพรอมใชตลอดเวลา

3. เปนการพฒนาองคความรของตนเองสงผลตอการพฒนาดานจตใจใหมคณธรรม เพราะงานวจยสอนใหคดและใหมองปญหา

อยางครอบคลมทกมต สามารถหาหลกฐานอางองเพอแกปญหา

บทเรยนทไดรบ

สงผลใหน�าไปสการใชงานวจยในผปวยทมภาวะวกฤตหรอฉกเฉนกลมผปวยโรคหวใจขาดเลอดเฉยบพลน กลมภาวะวกฤต

เบาหวาน และหอบหดตามมา เพอใหผปวยกลมดงกลาวไดรบการดแลและการพยาบาลทเหมาะสมและทนเวลา ลดภาวะ

แทรกซอนทเกดขนกบผปวย

ปจจยแหงความส�าเรจ

งานวจยครงนส�าเรจลลวงไดดวย การสนบสนนของผอ�านวยการโรงพยาบาลศรนครนทร (ปญญานนทภกข) และทมสขภาพ

ใหการสนบสนนและค�าแนะน�าทเปนประโยชนในการศกษาครงนและเปดโอกาสใหน�าเสนอแนวทางการด�าเนนงานในระดบ

อ�าเภอ ท�าใหองคกรภาคเครอขายใหการสนบสนนและใหการชวยเหลอ และขอบคณคณะกรรมการด�าเนนงานโครงการสนบสนน

การพฒนางานประจ�าสงานวจยระดบประเทศและภาคเครอขาย R2R

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารสนบสนนดานงบประมาณในการจดท�างานวจยชนน และเปดโอกาสใหไดเขารวมอบรมความรทางงานวจยตลอดมา

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ม Intervention ชดเจน ตวผลงานทสรางขนสามารถน�ามาใชงานไดจรง ผลลพธทไดตอบโจทยตอวตถประสงคของงานวจย

และสามารถน�าไปพฒนาหรอตอยอดในอนาคตได

โอกาสพฒนา

1. ควรปรบแกระเบยบวธการวจยใหสอดคลองกบเนอหาและกระบวนการวจย เนองจากบรบททใสมาในงานวจยนเปนงานวจย

เชงพฒนาไมใชงานวจยกงทดลอง เนองจากรปแบบงานวจยทวางไวเปนแบบเชงพฒนา และมกลมทดลองจ�านวนนอยเกนไป

2. ควรอธบายถงกระบวนทน�ามาสการคดคนอปกรณชวยพยง วามขนตอนการคดคนอยางไรจงไดตวผลงานชนนออกมาให

ผปวยใชงานไมไดแสดงใหเหนถงความแตกตางของกลมตวอยาง 2 กลมททดลองใช

3. ควรปรบเปลยนชอเรองของงานวจยใหสอดคลองกบค�าถามงาน และรปแบบการศกษาในบรบททศกษาตามหลกการ

การตงชอเรองงานวจย

41

The Study of Coordinator Network Participation of Chronic Renal Failure Patients and Caretakers Stimulation

สนรตน สงหค�า

โรงพยาบาลแกด�า อ�าเภอแกด�า จงหวดมหาสารคาม

ID 97

ทมา

ปญหาโรคไตเรอรงเปนปญหาสาธารณสขทส�าคญ พบไดทวโลกรวมทงประเทศไทยอบตการณพบสงขนเรอยๆ ทวโลก

อย ระหวางรอยละ 3.2-7.6 ตอป ประชากรไทย พบรอยละ 17.5 จากการศกษาของ Thai SEEK Study, 2552

พบความชกของโรคไตเรอรงได 17.5% สาเหตส�าคญ คอ โรคเบาหวานและความดนโลหตสง อ�าเภอแกด�าไดมการศกษา

การพฒนารปแบบการดแลผปวยโรคไตเรอรง ป 2557 แตโรคไตเรอรงยงเปนปญหาสาธารณสขทส�าคญ สถตผปวยโรคไต

เรอรงอ�าเภอแกด�า ป 2557-2559 คดเปนรอยละ 65.35, 82.04 และ 82.46 ผปวยบ�าบดทดแทนไต 12, 20 และ 24 คน

พบวามแนวโนมสงขน ผปวยลางไตเสยชวต 4 คน เพอสงเสรมพฒนางานการดแลผปวยโรคไตอยางมประสทธภาพและตอเนอง

ผวจยจงไดศกษาการเสรมสรางพลงภาคเครอขาย ผปวยโรคไตเรอรงและผดแลแบบมสวนรวม ชะลอไตเสอม

วตถประสงค เพอเสรมสรางพลงภาคเครอขาย ผปวยโรคไตเรอรงและผดแลแบบมสวนรวม ชะลอไตเสอม

ระเบยบวธวจย

ใชรปแบบวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participation action research) กลมเปาหมาย ไดแก กลมภาคเครอขาย ชมรม

โรคไตเรอรงภาพครอบครว เยาวชนตนแบบจตอาสาในโรงเรยนและกลมผปวยโรคไตเรอรงระยะท 1-3 และผแล จ�านวน 1,110 คน

เครองมอทใช ไดแก แบบสอบถามเพอสอบถามการรบรและพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคไตเรอรงระยะท 1-3 และ

ขอมลทางหองปฏบตการ ในการตรวจหาคา Creatinine ของผปวยโรคไตเรอรงระยะท 1-3 จ�านวน 270 คน กอนและหลง

ด�าเนนการ 12 เดอน

ผลการศกษา

พบวา อตราการกรองของไตคา eGFR<4ml/min/1.73 ตารางเมตร ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 1-3 คดเปนรอยละ 63.33 และ

การลดระยะความรนแรงของผปวยโรคไตเรอรงมากทสด คอ ระยะท 3 คดเปนรอยละ 23.33 รองลงมา คอระยะท 1 คดเปน

รอยละ 16.30 ดานการปรบเปลยนพฤตกรรมดานความรโรคไตเรอรง กอนด�าเนนการ มความรรอยละ 42.6 (mean =1.10

S.D =1.490) หลงด�าเนนการเพมขน รอยละ 83.0 (mean =2.81 S.D =1.550) ดานการรบประทานอาหารรสเคม ผปวยไต

เรอรงระยะท 1-3 รบประทานอาหารเคม กอนด�าเนนการ รอยละ 89.6 (mean =3.11 S.D =1.411 ) หลงด�าเนนการลดลง

42

รอยละ 72.6 (mean=1.53 S.D =1.413 ดานการออกก�าลงกาย ผปวยโรคไตเรอรง ระยะท 1-3 มการออกก�าลงกายตอสปดาห

กอนด�าเนนการรอยละ 68.9 (mean=1.01 S.D =.783 ) หลงด�าเนนการเพมขนรอยละ 93.3 (mean =1.91 S.D =.915)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การเสรมสรางพลงภาคเครอขาย ผปวยโรคไตเรอรงและผดแลแบบมสวนรวม ชวยลดระยะความรนแรงของโรคไตเรอรง ชะลอ

ไตเสอมและท�าใหภาคเครอขาย ผปวย ผดแล มความร ความเขาใจน�าไปปรบเปลยนพฤตกรรมตนเองเกยวกบโรคไตเรอรง

มคณภาพชวตทด สามารถด�ารงชวตประจ�าวนไดปกตสขตอไป

บทเรยนทไดรบ

เพอใหผปวยโรคไตเรอรง และผดแลมความร ความเขาใจ ตระหนกในการปฏบตตวทถกตอง อยางตอเนองและยงยน

ปจจยแหงความส�าเรจ

นโยบายของผบรหารชดเจนสนบสนนตอเนอง มการพฒนาระบบการดแลผปวยโรคไตเรอรงทชดเจน มประสทธภาพ

เปนแนวทางปฏบตเดยวกนเกดขน มบคลากรผรบผดชอบงเชอมโยงเครอขายทกสหวชาชพ มภาคเครอขายทกภาคสวนมสวน

รวมในการดแลผปวยโรคไตเรอรงมากขน ผปวยโรคไตเรอรงและผดแลมความตระหนกในการดแลตนเองทถกตองมากขน

มการนเทศตดตามทงในคลนกและเครอขายอยางตอเนอง

การสนบสนนทไดรบส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต 7 ขอนแกนทสนบสนนงบประมาณ ขอบคณหนวยงานทเกยวของ เขตสขภาพท 7

ขอนแกน วทยาลยพยาบาลศรมหาสารคาม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ส�านกงานสาธารณสขจงหวด

มหาสารคาม โรงพยาบาลแกด�า

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มระเบยบวจยและมผลลพธของงานวจยทชดเจน

โอกาสพฒนา

มการวดผลลพธทเกนกวาวตถประสงคทก�าหนดไว และไมไดบอกถงวธการเสรมสรางพลงเครอขายทท�าใหเกดการมสวนรวม

43

การพฒนารปแบบการคนหาและการจดการผทมภาวะแทรกซอนทางไตเชงรกในผปวยเบาหวานและความดนโลหตสง อ�าเภอโพธาราม จงหวดราชบร

พว.รสสคนธ ตนตวชตเวช และคณะ

โรงพยาบาลโพธาราม จงหวดราชบร

ID 181

ทมา ภาวะแทรกซอนทางไตในผปวยเบาหวานและความดนโลหตสงเปนภาวะทพบไดมากทสด หากไมสามารถชะลอการเสอม

หนาทของไตได จะท�าใหเกดโรคไตวายเรอรงระยะสดทายทมการรกษาทย งยากและมคาใชจายสง การด�าเนนงานดแล

ผปวยกลมนพบวา การตรวจคดกรองภาวะแทรกซอนทางไตในปงบประมาณ 2558 ขาดการวนจฉยวาเปนโรคไตรอยละ 78

วนจฉยไมถกตองรอยละ 10 การเขาถงบรการคลนกโรคไตผปวยโรคไตระยะท 4-5 ไดเพยงรอยละ 28 และรอยละ 82

ฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมแบบฉกเฉนกอนลางไตทางชองทอง จากการทบทวนการด�าเนนงานพบวาจากจ�านวนผปวย

กลม NCD มจ�านวนมาก การวนจฉยโรคไตและการบนทกรปแบบเดมไมสม�าเสมอและตองใชเวลา ขาดการตรวจสอบและ

แกไขวนจฉยทไมถกตอง แนวทางการสงตอผปวยเพอเขาถงคลนกโรคไตไมชดเจนและลาชา

วตถประสงคเพอพฒนารปแบบคนหาและการจดการผทมภาวะแทรกซอนทางไตเชงรกในผปวยเบาหวานและความดนโลหตสง และ

เปรยบเทยบผลการด�าเนนงานการใหบรการระหวางกอนกบหลงการน�ารปแบบใหมทพฒนาขนไปด�าเนนการ

ระเบยบวธวจย

การวจยและพฒนาเชงทดลอง 1 กลม วดกอนและหลงการทดลองระหวางเดอน ต.ค. 2557 ถง ก.ย. 2559 กลมตวอยางท

ศกษาประกอบดวย 2 กลม 1. ผปวยเบาหวานและความดนโลหตสง จ�านวน 26,393 คน 2. ผปฏบตงานไดแก แพทย พยาบาล

เจาหนาทเวชสถต เจาหนาทสารสนเทศ ซงทงหมดทปฏบตงานจรงขณะวดผลการด�าเนนงาน รวมทงสน 5 คน ภายใตแนวคด

การพฒนาคณภาพงาน PDCA (Plan Do Check Act) ไปประยกตใชในการพฒนารปแบบ เครองมอทใชการวจยประกอบดวย

เวชระเบยน โปรแกรม HosXp คอมพวเตอร แบบบนทกความพงพอใจ วเคราะหขอมลโดยใชสถตพรรณนาดวยจ�านวน

คารอยละและคาเฉลย

ผลการศกษา

ลกษณะของรปแบบใหมมงเนนการใชกระบวนการดานการบรหารจดการและเทคโนโลยสมยใหม เพอใหเกดการท�างานเชงรก

พบวา ผปวยเบาหวานและความดนโลหตสงทมภาวะแทรกซอนทางไตไดรบการวนจฉยเปนโรคไตระยะตางๆ เพมขนจากเดม

รอยละ 28 เปนรอยละ 88 การวนจฉยถกตองเพมขนจากเดมรอยละ 82 เปนรอยละ 92 การเขาถงบรการคลนกโรคไตของ

ผปวยโรคไตระยะท 4 - 5 เพมขนจากรอยละ 28 เปนรอยละ 55 ผปวยโรคไตระยะท 5 ไดรบการเตรยมความพรอมสามารถ

44

ลางไตทางชองทองโดยไมตองฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมแบบฉกเฉนกอนลางไตทางชองทองเพมขนจากรอยละ 18 เปน

รอยละ 64 ลดคาใชจายการฟอกเลอดฯ แบบฉกเฉนจาก 306,500 บาท เหลอ 192,000 บาท ระดบความพงพอใจของ

เจาหนาททเกยวของเฉลยเพมสงขนรอยละ 78 เปนรอยละ 88 โดยสวนใหญมความคดเหนวาเปนประโยชนตอผปวยโดยตรง

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

น�าไปพฒนาแนวทางการเขาถงบรการคลนกโรคไตและการรกษาของแพทย ระบตวผปวยทไดรบการวนจฉยแลวในคลนก NCD

เพอใหทราบระยะการเสอมของไตเพอการปฏบตตวทถกตอง ขยายการคนหาเชงรกเปนผปวยทกรายทมารบบรการทโรงพยาบาล

และสามารถจดท�าเปนรายงานเพอคนขอมลผปวยโรคไตระยะตางๆ ใหกบชมชน และตอยอดน�าไปพฒนาการรายงานขอมล

เพอตอบสนอง Service plan สาขาไตดวย

บทเรยนทไดรบ การคนหาผทมภาวะแทรกซอนทางไตไมไดพบแตในคลนก NCD เทานน ยงพบมผปวยโรคไตระยะตางๆ ทมารบบรการกระจาย

อยตามแผนกตางๆ ของโรงพยาบาลและในชมชนดวย ซงจะเปนขอมลทส�าคญทน�าไปสการวางแผนการใหบรการผปวยโรคไต

ทครอบคลมมากขน นอกจากน การน�าเทคโนโลยทมอยสามารถน�ามาใชใหเกดประโยชนขนไดโดยไมตองเพมงบประมาณ

ปจจยแหงความส�าเรจ

การมสวนรวมจากสหสาขาวชาชพทม NCD คณภาพทใหความส�าคญในการพฒนางานการดแลผปวยโรคไตโดยความใสใจ

มงมนและพฒนามาอยางตอเนอง การออกแบบการคนหาโดยใชโปรแกรม HosXp ทสะดวก รวดเรวและขนตอนไมยงยาก

ด�าเนนงานอยางสม�าเสมอและตอเนองโดยไมคดวาเปนการเพมภาระจากงานประจ�า

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารเหนความส�าคญใหโอกาสและสนบสนนการพฒนางานการดแลผปวยโรคไต และเปดโอกาสใหน�าเสนอผลงาน

ทางวชาการในเวทตางๆ รวมทงสหสาขาวชาชพทม NCD คณภาพ ใหความรวมมอในการพฒนางานเปนอยางดแบบกลยาณมตร

ขอคดเหนของกรรมการขอด

1. มการวางแผนงานวจยไดเหมาะสม และสามารถวดผลลพธของงานวจยได

2. เปนงานวจยทน�าปญหาดานสขภาพทมความเปนปจจบนมาท�างานวจย มการก�าหนดปญหาทชดเจน มการวางแผนงานวจย

ไดเหมาะสม และสามารถวดผลลพธของงานวจยได

โอกาสพฒนา

มการวดผลลพธทอยในขอบเขตของวตถประสงคทตงไว แตควรหาขอมลส�าหรบแปลผลเพมเตม

45

การพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอด หลงคลอดในระยะ 24 ชวโมงแรกของโรงพยาบาลสองดาว จงหวดสกลนคร

พว.มณรตน ประจนนวล และคณะ

โรงพยาบาลสองดาว จงหวดสกลนคร

ID 282

ทมา ภาวะตกเลอดหลงคลอดเปนภาวะฉกเฉนทางสตกรรมเกดขนไดอยางรวดเรวหากการชวยเหลอไมทนทวงทอาจท�าใหเปน

เสยชวตไดตงแตป 2556-2558 พบอตรา PPH รอยละ 2.1, 3.5 และ 1.8 ป 2556 เกดภาวะชอคและใหเลอดรอยละ 0.5

สาเหตหลกเกดจากการหดรดตวของมดลกไมดรอยละ 76.9 รกคางรอยละ 15.2 ชองคลอดฉกขาดรอยละ 7.9 ยงพบอกวา

การหดรดตวของมดลกไมดสาเหตเกดจากภาวะ Prolonged 2nd stage รอยละ40 ทารกตวโตรอยละ 30 ใหยาเรงคลอดรอยละ 20

ภาวะซดขณะตงครรภรอยละ 10 และรอยละ 100 เปน PPH ในระยะ 24 ชม.แรก ส�าหรบแนวทางการดแลนนถงแม

จะเนนการประเมนภาวะเสยงการปองกนและการชวยเหลอเมอมการตกเลอดแต PPH ยงคงเปนปญหาส�าคญของหนวยงาน

หองคลอดรวมกบทม MCH และ PCT จงไดพฒนารปแบบการปองกนฯ ใหเหมาะสมกบบรบทของโรงพยาบาลเพอการดแล

ทมประสทธภาพมากยงขนอาจจะท�าให PPH ลดลงไดสอดคลองโครงการโรงพยาบาลมาตรฐานงานอนามยแมและเดก

วตถประสงค เพอพฒนาและศกษาผลลพธการพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ 24 ชวโมงแรกของ

โรงพยาบาลสองดาว จงหวดสกลนคร

ระเบยบวธวจย การวจยเชงปฏบตการประชากรคอกลมตวอยางทงหมดคอพยาบาลวชาชพงานหองคลอด 5 คนผทมาคลอดทหองคลอด

โรงพยาบาลสองดาวตงแต 1 ต.ค. 2558 ถง 30 ก.ย. 2559 จ�านวน 159 ราย เครองมอทใชในการท�าวจยคอรปแบบการปองกน

การเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ 24 ชวโมงแรกของโรงพยาบาลสองดาว จงหวดสกลนคร เครองมอทใชในการเกบ

รวบรวมขอมลในขน planning คอการสอบถาม แบบบนทกขอมลการคลอดและแบบสอบถามความคดเหนของพยาบาลวชาชพ

ในหองคลอดตอพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ24 ชวโมงแรกของโรงพยาบาลสองดาว

จงหวดสกลนคร ซงผศกษาไดปรบปรงเนอหามาจากแบบสอบถามของสมบญ ธนบดววฒน (2549) วเคราะหขอมลโดย

การวเคราะหเนอหา ความถ และรอยละ

ผลการศกษา 1. พฒนารปแบบฯ ขน planning จดท�ารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ 24 ชม.แรกของ

โรงพยาบาลสองดาวองมาตรฐานโรงพยาบาลมาตรฐานอนามยแมและเดกโดยทมสหวชาชพขน acting พยาบาลหองคลอด

46

ใชรปแบบการปองกนฯ ในการดแลหญงตงครรภทมาคลอดตงแตรบใหมจนกระทงจ�าหนายออกจากโรงพยาบาล 2. ผลการใช

รปแบบฯขน observation กลมตวอยางหญงตงครรภทคลอดในโรงพยาบาลสองดาว 159 ราย พบมภาวะเสยงสงตอ

การเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดรอยละ 34.6 พบมารดาตกเลอดจ�านวน 1 ราย (รอยละ 0.63) เกดจากการฉกขาดของชอง

ทางคลอดไมพบภาวะชอค อตราการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดลดลงจาก 1.8 ป 2558 เปน 0.6 ป 2559 ความพงพอใจของ

พยาบาลระดบสงมากเรองเขาใจหลกการดแลตามรปแบบฯ และคดวาการดแลตามรปแบบฯ จะสามารถแกปญหาทมอยเดม

ไดขน reflecting ผวจยคนขอมลผลการใชรปแบบฯ แกหนวยงาน MCH เสนอเปนรปแบบฯ ของโรงพยาบาลสองดาวตอไป

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน งานหองคลอดน�ารปแบบการปองกนการเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดในระยะ24 ชม.แรกของโรงพยาบาลสองดาวมาใชเปน

รปแบบปฏบตในการดแลหรอเฝาระวงผคลอดทมาคลอดในโรงพยาบาลสองดาวทกระยะของการคลอดจนกระทงจ�าหนาย

หวหนางานหองคลอด หวหนาพยาบาล ผบรหารใชเปนเครองมอในการนเทศตดตามการดแลดานคลนกบรการเพอปองกน

การเกดภาวะตกเลอดหลงคลอดทกวน เกดความครอบคลมและเปนไปตามมาตรฐานงานหองคลอดคณภาพ

บทเรยนทไดรบ

ตลอดเวลาเกอบ 5 ปทผวจยลมลกคลกคลานในงาน R2R เพอทจะใชงาน R2R แกปญหาในหนวยงานใหส�าเรจมคณคา

เกดจากตวผวจยเองเปนคนทมงมนทมเทอยากจะเรยนรทจะพฒนาความสามารถของตนเองประกอบกบทมงานและเครอขาย

ใหความรวมมอในการพฒนางานจนเกดผลลพธทดแกผรบบรการและไดรบรางวลจากการน�าในเวทเสนอผลการพฒนางาน

ประจ�าสงานวจยจงหวดสกลนคร

ปจจยแหงความส�าเรจ

การยดผคลอดเปนศนยกลางและใหการชวยเหลออยางทนทวงทของทมสหวชาชพ เกดรปแบบการปองกนการเกดภาวะ

ขาดออกซเจนในทารกแรกเกดรวมกน ท�าใหพยาบาลหองคลอดใหการดแลผคลอดไดอยางรวดเรว ความช�านาญของพยาบาล

ของพยาบาลหองคลอดในการสงเกตและประเมน อาการผดปกตของทารกในครรภจะท�าใหชวยเหลอทารกไดอยางรวดเรว

เกดความปลอดภยไมเกดภาวะแทรกซอนหรอเสยชวต

การสนบสนนทไดรบ

ผอ�านวยการโรงพยาบาลสองดาว เปน Project management งาน R2R จงหวดสกลนคร ใหการสงเสรมและสนบสนน

การศกษาครงนอยางเตมท สรางขวญก�าลงใจ ในการพฒนางานประจ�าใหราบรน โดยสนบสนนดานงบประมาณ สนบสนน

ใหมเวทน�าเสนอผลงาน R2R ในหนวยงาน และสงเสรมใหเขารวมประชมน�าเสนอผลงานในระดบจงหวด ระดบเขต ท�าใหผวจย

และทมงานมความสขในการท�างาน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

การเขยน Action research (AR) มขนตอนเปรยบเทยบชดเจน ผลลพธด

โอกาสพฒนา

ควรมการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม เนองจากงานวจยลกษณะนมคนท�าอยเยอะและควรหาจดเดนหรอจดตางของงานวจย

ทมความแตกตางจากคนอนๆ

47

การพฒนาแนวทางเยยมบานผปวยโรคเบาหวานชนดท 2 หรอความดนโลหตสงดวยทมหมอครอบครว

อมาภรณ ก�าลงด, ภาวนา บญมสก, ดร.อจรยา วชราววฒน

โรงพยาบาลบางไทร จงหวดพงงา

ID 283

ทมา

ตงแตป 2553 เปนตนมาโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลรมณย จงหวดพงงา พบปญหาผลการดแลผปวยเบาหวาน ความดน

โลหตสงไมเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ไดแก ผปวยรกษาไมตอเนองไมสม�าเสมอ ไมสามารถควบคมโรคไดด ไดรบคดกรอง

ภาวะแทรกซอนไมครบตามเกณฑ กลมทมภาวะแทรกซอนไมไดรบการดแลตอเนองน�าไปสการเกดผลกระทบทงดานสงคม

เศรษฐกจของผปวย ครอบครว และระบบบรการของหนวยงาน ผลการทบทวนประเดนปญหาพบวา สาเหตส�าคญเกดจากการ

ดแลไมตอเนองไปถงชมชน แนวทางการเยยมบานผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงของหนวยบรการยงขาดความชดเจน ท�าให

ผลลพธทางคลนกไมด รวมถงแนวทางไมครอบคลมถงการประสานกนระหวางเครอขายชมชน หรอทมหมอครอบครว ท�าให

ไมสามารถแกไขปญหาดานอนๆทสงผลเชอมโยงปญหาทางคลนกของผปวย มผลท�าใหผลลพธทางคลนกไมดมากยงขน

วตถประสงค 1. เพอพฒนาแนวทางเยยมบานผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงดวยทมหมอครอบครว

2. เพอใหผลลพธทางคลนกของการดแลผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงดขน

ระเบยบวธวจยเปนการวจยเชงพฒนาภายใตกรอบแนวคด CHIP Model ทมงใหมการรวมกนวเคราะหปจจยน�าเขา ประเดนปญหา รวมแกไข

ปญหาและประเมนผลลพธของการเยยมบานผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงโดยทมหมอครอบครว ด�าเนนการพฒนา

ตอเนองเปนเวลา 15 เดอน ตงแตมถนายน 2557 ถงกนยายน 2558 โดยด�าเนนการ 8 ระยะ คอ การศกษาสภาพปญหา

การทบทวนเอกสารทเกยวของ การพฒนาแนวทางการเยยมบาน การน�าแนวทางไปทดลองใชและการปรบปรงแนวทาง 2 ครง

การสรปผลและการน�าไปใชจรง กลมตวอยางเลอกแบบเฉพาะเจาะจง เปนผปวยเบาหวานชนดท 2 หรอความดนโลหตสง

จ�านวน 148 คน เครองมอวจย ไดแก แนวทางทพฒนาขน ผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน มคาความตรง

ของเนอหา 0.89 แบบสอบถามความพงพอใจของผรบบรการและผใหบรการของส�านกการพยาบาลป 2557 วเคราะหขอมล

โดยใชคาสถต รอยละ

ผลการศกษา

หนวยบรการมแนวทางการเยยมบานผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงโดยทมหมอครอบครวทครอบคลมประเดนการคดเลอก

เปาหมายการเยยมบาน การจดทมการเยยมบาน กระบวนการเยยมบานทงในสวนของกอนเยยม ขณะเยยม และหลงเยยม

และเกณฑการเยยมฉกเฉน หลงใชแนวทาง พบวา ผลลพธทางคลนกดขน คอ กลมผปวยเบาหวานทควบคมไดเพมขนจาก

48

รอยละ 40.12 เปนรอยละ 55.62 กลมผปวยความดนโลหตสงทควบคมไดเพมขนจากรอยละ 45.12 เปนรอยละ 59.63 ไดรบ

การคดกรองภาวะแทรกซอน ตา ไต เทา และประเมน CVD Risks เพมขนจากรอยละ 59.43, 68.97, 69.64, 58.99 เปน

รอยละ 85.57, 97.12, 92.11, 95.58 ตามล�าดบ ผรบบรการพงพอใจระดบดเพมขนจากรอยละ75.82 เปนรอยละ 95.54

ผใหบรการพงพอใจระดบดเพมขนจากรอยละ 74.26 เปนรอยละ 93.21

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ผลการวจยแสดงใหเหนวาการน�าแนวทางทพฒนาขนไปใชจรงท�าใหงานบรการเยยมบานผปวยความดนโลหตสงมทศทาง

ทชดเจน มขนตอนการปฎบตทชดเจน เกดผลลพธทางคลนกทด ผรบบรการพงพอใจและสามารถท�าใหเกดความเขมแขงระหวาง

เครอขายในชมชน เกดความรกสามคคในชมชน ท�าใหน�าไปสการพฒนางานสาธารณสขดานอนๆ ไดเปนอยางด

บทเรยนทไดรบ

แนวทางการเยยมบานทพฒนาขน มเนอหาความรและรปแบบการด�าเนนการหลากหลายและนาสนใจ ตรงกบความตองการ

ของผปวยและผใหบรการ ครอบคลมการดแลทงมตดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและจตวญญาณ ซงสามารถทจะไป

ประยกตใชในการพฒนาแนวทางการเยยมบานผปวยโรคอนๆ หรอกลมเปาหมายอนๆ ไดเปนอยางด

ปจจยแหงความส�าเรจ 1. การสนบสนนทดจากผบรหารระดบจงหวด ระดบอ�าเภอ และระดบหนวยงาน

2. ความรวมมอระหวางผปวย ครอบครว เครอขายชมชน และทมหมอครอบครวในพนท

3. ความมงมนและตงใจจรงของผเกยวของทกฝายทมการตดตามการใชแนวทาง น�ามาพฒนาอยางตอเนองจนแนวทางสามารถ

น�าไปใชไดจรงสอดคลองกบความตองการของพนท ของผรบบรการและผใหบรการ

การสนบสนนทไดรบ

การมนโยบายทสอดรบกบการน�าแนวทางทพฒนาไปใช ไดแก การประกาศนโยบายการเยยมบานเปนนโยบายหลกของ

หนวยบรการ มการมอบหมายผรบผดชอบหลก ผรบผดชอบรอง การรวมปฏบต การจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางผเกยวของ

เพอทบทวนการใชแนวทาง ชนชมผลงานอยางตอเนอง

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มการเขาถงชมชนเพอใหชมชนไดมสวนรวม

โอกาสพฒนา

ควรมการทบทวนวรรณกรรมเพมเตมหรอบอกถงทมาของปญหาและขนาดของปญหาใหชดเจน วาท�าไมถงตองมการพฒนา

แนวทางการเยยมบานนขน รปแบบการเยยมบานในรปแบบเดมเปนอยางไร เพราะเหตใดจงตองใชทมหมอครอบครว

49

การจดการปญหายาเหลอใชในผปวยโรคเรอรง โรงพยาบาลทาวงผา

ภก.ปยะวฒน รตนพนธ, ภญ.อมาพร ธนะขวาง, ภก.ประดบ เพชรจรญ, จพ.วรรวภา หลวงทะ,

พญ.นภสพร ศรเกน, พว.ญาณน เสฏฐวฒพงศ

โรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน

ID 324

ทมา

ในป 2557 รพ.ทาวงผา มผปวยโรคไมตดตอเรอรงคอความดนโลหตสง 5,044 คน โรคเบาหวาน 1,814 คน โรคปอดอดกน

เรอรงและหอบหด 825 คน สวนใหญเปนผปวยสงอายทไดรบยาโรคเรอรงหลายชนดและไดรบยาปรมาณมาก ซงมกจะมปญหา

ในการใชยาเกดขน ท�าใหมโอกาสเกดยาเหลอใชจ�านวนมาก จากการเกบขอมลในป 2557 พบวามลคายาดทยาเหลอใชมมลคา

923,969.16 บาทตอป ซงเปนมลคาทสงและมผลกระทบตอคาใชจายของโรงพยาบาล ทมผวจยจงไดทบทวนรวมกบสหวชาชพ

เพอหาสาเหตและก�าหนดแนวทางการจดการระบบยาเหลอใชใหครอบคลมทงระบบ โดยก�าหนดบทบาทของสหวชาชพใหม

สวนรวมการจดการปญหายาเหลอใชและจดการรายกรณส�าหรบผปวยรายทมปญหาการใชยาเพอสงเสรมความรวมมอ

ในการใชยา ทงนเพอเปนการแกปญหาการใชยาของผปวยไดอยางตรงประเดนและลดความสญเสยดานยาทเกดขน

วตถประสงค เพอศกษากระบวนการพฒนาระบบและผลลพธของแนวทางการจดการยาเหลอใชโดยเปรยบเทยบกอนและหลงการด�าเนน

แนวทางการจดการยาเหลอใชในคลนกผปวยโรคไมตดตอเรอรง โรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน

ระเบยบวธวจย

การวจยเชงปฏบตการกลมตวอยางคอผปวยโรคเรอรงทมารบยาทคลนก NCD ระหวางป2557-2558 ซงการวจยแบงเปน 3

ระยะคอ 1. ส�ารวจปรมาณและมลคายาเหลอใชเพอใหเหนภาพรวมของปญหาสะทอนขอมลใหผบรหารและทมสหวชาชพเพอ

ก�าหนดแนวทางและก�าหนดบทบาทสหสาขาวชาชพในการจดการปญหารวมกน 2. ด�าเนนการตามแนวทางการจดการปญหา

ยาเหลอใชดงน 1) วเคราะหรายกรณถงสาเหตยาเหลอใชและจดการตามสาเหตนน 2) สรางระบบใหผปวยน�ายาเหลอใชมาทก

ครง 3) สงจายยาใหตรงตามวนนด 4) พฒนาระบบนดและตดตามผปวยขาดนด 5) ตดตามเยยมทบานเพอทบทวนการใชยา

สรางความรวมมอกบผดแล 6) ท�านวตกรรมชวยรบประทานยาใหถกตอง 3. ประเมนผลการวจยซงตวแปรทใชวดความส�าเรจ

ของการวจยคอมลคายาเหลอใชอตราการขาดนดผปวยรบประทานยาไดถกตองวเคราะหขอมลใชสถตเชงพรรณนารอยละ

เปรยบเทยบผลลพธกอนและหลงการวจย

ผลการศกษา

หลงจากการด�าเนนกจกรรมการจดการปญหายาเหลอใชโดยสหวชาชพ พบวา

1. การรณรงคการน�ายาเหลอมาโรงพยาบาลทกครงการสงจายยาใหผปวยตรงตามวนนดการจดการรายกรณสามารถลดมลคา

ยาเหลอใชของผปวยจาก 923,969.16 บาทตอปลดลงเปน 645,745.41 บาทตอป

50

2. กจกรรมการพฒนาระบบการนดและการตดตามผปวยขาดนดซงพบวาเหตส�าคญ คอ การลงนดผดจดบรการท�าใหระบบ

การตดตามผปวยขาดประสทธภาพ จากการด�าเนนกจกรรมพบวาอตราการขาดนดของผปวยลดลงจากรอยละ 34.48 เปน

รอยละ 2.60

3. กจกรรมสงเสรมการรบประทานยาใหถกตองตามแพทยสง ซงผปวยทมปญหาการรบประทานยาใชนวตกรรมฉลากชวยรบ

ประทานยา (สญญลกษณวงกลมและปฏทนยา) พบวาผปวยรบประทานยาไดถกตองเพมขนจากรอยละ 22 เปนรอยละ 95

4. กจกรรมการดแลตอเนองทบาน โดยการเยยมบานโดยสหวชาชพพบวาสามารถแกปญหาการใชยาของผปวยไดเพมขน

รอยละ 90

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

มแนวทางและก�าหนดบทบาทของสหวชาชพอยางชดเจนในการจดการปญหายาเหลอใชแบบบรณาการ ซงลดคาใชจาย

ดานยาของโรงพยาบาล ลดการครอบครองยาของผปวยเกนความจ�าเปน ลดอตราการขาดนด ท�าใหผปวยไดรบการตรวจ

ตดตามการรกษาทเหมาะสมและชวยผปวยใหรบประทานยาอยางถกตอง ทงนยงเปนตนแบบในการขยายผลรปแบบการด�าเนน

กจกรรมไปสโรงพยาบาลอนในจงหวดนานและสถานบรการระดบรองอนเชน รพ.สต. ได

บทเรยนทไดรบ การใชขอมลจากการปฏบตงานประจ�าเพอมาวเคราะหและสะทอนปญหาทเกดขนในองคกรใหแกผบรหารและทมสหวชาชพ

เหนถงความส�าคญของปญหา และลงมอแกปญหาแบบมสวนรวมของทมสหวชาชพสามารถท�าใหระบบการดแลและตดตาม

ผปวยมประสทธภาพมากขน การใชทรพยากรเกดความคมคามากขน คาใชจายของโรงพยาบาลลดลง ผปวยสามารถใชยา

ไดอยางถกตองและปลอดภย ลดความเสยงการมยาเหลอใชในครวเรอน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผบรหารเหนความส�าคญของปญหาและผลกดนนโยบายการจดการปญหายาเหลอใชใหเปนนโยบายส�าคญของโรงพยาบาล

ความรวมมอรวมใจในการท�างานเปนทมของสหวชาชพ ผานกระบวนการแกไขปญหา การแลกเปลยนเรยนรรวมกนและความ

มงมนของทมท�าใหเกดการพฒนากจกรรมอยางตอเนอง นอกจากนนความตระหนกของผปวยทเหนความส�าคญของปญหายา

เหลอใชและความรวมมอของผปวยในการด�าเนนกจกรรมเปนปจจยท�าใหเกดความส�าเรจ

การสนบสนนทไดรบ

ผอ�านวยการโรงพยาบาลใหการสนบสนนโดยก�าหนดเปนนโยบายของโรงพยาบาล องคกรแพทย หวหนางานเภสชกรรม

หวหนากลมการพยาบาล หวหนางานคลนกโรคไมตดตอเรอรง ศนยคณภาพ ใหค�าแนะน�า ขอเสนอแนะ จดใหมการแลกเปลยน

ปญหาและสรางแนวทางการด�าเนนงานรวมกนเพอสงเสรมบทบาทของทมสหวชาชพ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มการวางระเบยบวจยทด มองเหนปญหาและวธการแกไขไดชดเจนและสามารถน�ามาประยกตใชไดจรง

โอกาสพฒนา

ในการท�าวจยอาจมผลลพธมากกวาทก�าหนดไวในวตถประสงคได แตการเขยนรายงานควรระบเฉพาะผลลพธทตอบ

ตอวตถประสงคเทานน

51

ผลของการใชโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมในผเขารบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบาแบบมสวนรวม คลนกฟาใส โรงพยาบาลทาวงผา

พว.นงครกษ ล�านอย, นวก.ประภสร จงจตร, นวก.วไล อบเชย, พว.นกร พยะ, พว.นงนช อนใจ,

ภกญ.สกญญา นนทชย

โรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน

ID 357

ทมา

ตามพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ป 2545 ก�าหนดใหผทตดยาเสพตดเปนผปวยทตองไดรบการฟนฟสมรรถภาพ

จากขอมลป 2556 ประเทศไทยมผตดยาเสพตด 4,438 รายและตดยาบาเปนอนดบ 1 คดเปนรอยละ 53.70 มผปวยทเขาส

การบ�าบดยาบา รอยละ100 (สถาบนบ�าบดรกษาและฟนฟผตดยาเสพตดแหงชาตบรมราชชนน ป 2555-2559) และป 2556-

2558 รพ.ทาวงผามผตดยาบาเขารบการบ�าบด148,169 รายและ 131 ราย ตามล�าดบ อตราความส�าเรจรอยละ 75.67, 89.94

และ 90 ตามล�าดบ แตยงพบการกลบไปเสพยาซ�าหลงบ�าบด 3 เดอน 36 ราย (รอยละ 24.32), 17 ราย (รอยละ 10.05) และ

13 ราย (รอยละ 9.92) ตามล�าดบ จากพฤตกรรมของผปวยไดแกการใชยาเพอใหท�างานมากขนไมเหนอย 25 ราย ผทตดสรา

บหรใชสารเสพตดและกลมขาดนดไมมรถมาบ�าบด 20 ราย อยในพนททยาบาชกชม 13 ราย และพบครอบครว ชมชนไมให

ความใสใจตลอดจนการดแลตอเนองยงไมเปนรปแบบทชดเจน

วตถประสงค

เพอพฒนารปแบบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบาโดยใชโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมในผเขารบการบ�าบดสารเสพตด

ชนดยาบาแบบมสวนรวม

ระเบยบวธวจย

วจยเชงปฏบตแบบมสวนรวมผทเขารบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบา 58 ราย คดเลอกแบบเจาะจง ระหวางตลาคม 2558-

สงหาคม 2559 เครองมอทใช 4 ชน คอ แบบประเมนพฤตกรรมสขภาพ ความพงพอใจแบบบนทกการเยยมบานโปรแกรมการ

ปรบเปลยนพฤตกรรมแบบมสวนรวมการวจยแบงเปน 3 ระยะไดแก 1. ระยะเตรยมการ วเคราะหปญหาออกแบบโปรแกรม

การปรบเปลยนพฤตกรรมการมสวนรวมภาคเครอขาย 2. ระยะด�าเนนการ 1) ปรบโปรแกรมบทเรยนท 16 เลนเกมบทบาท

สมมตเพอสรางสมพนธภาพ แนวปฏบตของครอบครว 2) สรางภาพพลกวดโอเปนการตนคมอการปรบเปลยนพฤตกรรม

3) ชองทางชวยเหลอไลนกลมฟาใส 4) ชมชนสรางกฎระเบยบทกหมบานลงโทษผเสพยาปรบเปนเงนเขาหมบาน 5) ชมชน

จดกฬาปลอดยาเสพตด 6) งานปกครองสงเสรมอาชพ 7) เยยมบานรวมกบชมชน อสม. เจาหนาทเครอขาย ระบบรายงาน

ระบบตดตาม และเฝาระวงปญหายาเสพตด (บสต.) ทาวงผา ระยะท 3 ประเมนผล โดยสถตเชงพรรณนาและ paired t-test

52

ผลการศกษา มรปแบบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบาโดยใชโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมแบบมสวนรวมสงผลให พฤตกรรมการดแล

ตนเองดขนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 อตราการบ�าบดส�าเรจไมกลบไมเสพซ�าหลงจ�าหนาย 3 เดอนจ�านวน 55 ราย

คดเปนรอยละ 94.82 อตราการกลบมาเสพยาซ�าหลงจ�าหนาย 3 เดอนจ�านวน 3 ราย คดเปนรอยละ 5.17 จ�าแนกตามพฤตกรรม

ดงน กลมผปวยทใชยาเพอใหไดท�างานมากขน ไมเหนอย กลบไปใชยาบาจ�านวน 1 รายรอยละ 4 กลมทอยในทชกชมของยาบา

กลบไปใชยาบา 2 ราย รอยละ 15.38 และไมพบกลมทสบบหรหรอดมสราทกลบไปเสพยาบาความพงพอใจตอรปแบบโปรแกรม

การปรบเปลยนพฤตกรรมในผเขารบการบ�าบดสารเสพตดชนดยาบาแบบมสวนรวมของผปวยรอยละ 97.01 และความพงพอใจ

ของญาตและครอบครวรอยละ 98.32

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ไดน�ารปแบบโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมแบบมสวนรวมไปปรบใชในการการบ�าบดบหรและสรา และขยายผลการดแล

ตอเนองไปยง รพ.สต.ในเครอขายและทอนๆ หากมหนวยบรการมาขอค�าปรกษา

บทเรยนทไดรบ

การมสวนรวมของชมชนในการดแลชวยเหลอผเขารบการบ�าบดสารยาบาโดยมรปแบบโปรแกรมในการปรบเปลยนพฤตกรรม

ทเหมาะสมชวยใหผปวยตระหนกถงคณคาของตนเองมก�าลงใจเขารบการบ�าบดจนประสบความส�าเรจมทกษะชวตทเหมาะสม

จงไมหนกลบไปเสพซ�าอก

ปจจยแหงความส�าเรจ ทมมความมงมนในการแกปญหาผปวย ตงใจท�างาน มการพฒนาตนเองและมงมนใหผเขารบการบ�าบดมการปรบเปลยน

พฤตกรรมใหดขนเพอคนรายดเขาสงคมโดยยดตามมาตรฐานวชาชพรวมถงการมสวนรวมในกระบวนการของผปวย ครอบครว

ชมชนและทมสหสาขาวชาชพ

การสนบสนนทไดรบ ผบรหารองคกรใหความส�าคญตอการสงเสรมพนกจ (mission) ของทางโรงพยาบาล วาดวยการสงเสรมและสนบสนนภาค

เครอขายใหมสวนรวมตอการจดการสขภาพ รวมถงเปนการพฒนาระบบบรการวาดวยการดแลผปวยดวยหวใจความเปนมนษย

เกดการเรยนรและแกไขปญหาจากหนางานใหดยงขน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนประเดนปญหางานวจยทมความนาสนใจ

โอกาสพฒนา

ควรมการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม และมการพฒนาเพอตอยอดใหสามารถใชไดในระดบอ�าเภอ ระดบจงหวดอยางทวถง

และคลอบคลมทงจงหวด

53

ผลการพฒนาแบบคดกรอง “สญญาณเตอนใจ เตอนภยยาเสพตด” ในการประเมนพฤตกรรมของผใชยาและสารเสพตดของผเขารบการบ�าบดรกษาในคลนกยาเสพตด โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชธาตพนม

วชชระ หลาค�าแกว, พมล สกลอนทร, พนาวรรณ ไมตร

โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชธาตพนม จงหวดนครพนม

ID 359

ทมา การคดกรองและประเมนพฤตกรรมของผใชยาและสารเสพตดเปนกระบวนการหนงทส�าคญทบงบอกถงสญญาณเตอนทอนตราย

ในการเสพยาและสารเสพตด ปงบประมาณ 2557 จากผลการคดกรองและจ�าแนกกลมผเสพพบเปนผเสพรายใหมทครอบครว

ไมรบรถงพฤตกรรมการใชยาและสารเสพตดถงรอยละ 52.78 และในปจจบนพบวากลมผเสพหนาใหมมแนวโนมเพมขนเรอยๆ

โดยเฉพาะกลมเดกวยรน คลนกยาเสพตดจงไดพฒนาแบบคดกรองและประเมนพฤตกรรม “สญญาณเตอนใจเตอนภย

ยาเสพตด” จากการถอดบทเรยนประสบการณตรงของผเขารบการบ�าบดรกษาและครอบครวโดยกระบวนการกลมครอบครว

บ�าบดเพอน�ามาใชเปนแบบคดกรองและประเมนพฤตกรรมของผใชยาและสารเสพตดในชมชนส�าหรบเจาหนาทสาธารณสขคร

ผปกครองและผน�าชมชนในการดแลชวยเหลอเบองตนในการจ�าแนกผเสพยาและสารเสพตดพรอมใหการดแลสงตอเขาส

กระบวนการบ�าบดรกษาไดอยางถกตองและทนเวลากอนสายเกนไป

วตถประสงค เพอพฒนาแบบคดกรองในการประเมนพฤตกรรมของผใชยาและสารเสพตด ศกษาผลการใชแบบคดกรองและประเมนพฤตกรรม

ในการจ�าแนกกลมผเสพและการลดคาใชจายในการตรวจยาและสารเสพตดปสสาวะ

ระเบยบวธวจย

การศกษาครงนเปนรปแบบการศกษาเชงปฏบตการ โดยใชเครองมอทใชในการวจยคอแบบคดกรองในการประเมนพฤตกรรม

“สญญาณเตอนใจ เตอนภยยาเสพตด” ซงผวจยไดสรางและพฒนาขอมลดานพฤตกรรมและการแสดงออกทมโอกาสเสยง

ในการใชยาและสารเสพตดจ�านวน 15 ขอ จากการถอดบทเรยนประสบการณตรงของผเขารบการบ�าบดรกษาและครอบครว

และไดท�าการทดสอบความเชอมนเทยงตรงของขอมล อยทระดบ 0.86 เกบขอมลโดยกระบวนการกลมครอบครวบ�าบด จ�านวน

78 ครอบครว และท�าการทดสอบขอมลในกลมผเขารบการบ�าบดรกษา จ�านวน 142 ราย คดเลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง

เปนผเขารบการบ�าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผตดยาและสารเสพตด ในคลนกยาเสพตด จ�านวน 47 ราย เกบรวบรวม

ขอมลระหวางเดอนตลาคม 2558 ถงเดอนมนาคม 2559 วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาความถและรอยละ

54

ผลการศกษา

ผลการคดกรองและประเมนพฤตกรรมการใชยาและสารเสพตดจากการสอบถามขอมลจากครอบครวในการตดตามเยยมบาน

จากการสงเกตพฤตกรรมของผเขารบการบ�าบดรกษาในชวงระยะเวลา 4 สปดาห สามารถจ�าแนกพฤตกรรมความเสยงใน

การใชยาและสารเสพตดแบงออกไดเปน 4 ระดบไดแก 1) ไมมพฤตกรรมเสยง 25 ราย ตรวจปสสาวะไมพบยาและสารเสพตด

25 ราย 2) มพฤตกรรมเสยงระดบต�า 5 ราย ตรวจปสสาวะไมพบยาและสารเสพตด 4 ราย และใหการยอมรบสารภาพ 1 ราย

3) มพฤตกรรมเสยงระดบปานกลาง 6 ราย ตรวจพบสารเสพตดในปสสาวะ 4 ราย และใหการยอมรบสารภาพ 2 ราย

4) มพฤตกรรมเสยงระดบสง 11 ราย ตรวจพบสารเสพตดในปสสาวะ 2 ราย และใหการยอมรบสารภาพ 9 ราย และจากการ

ใชแบบประเมนและคดกรอง จ�านวน 12 ราย ไดมการ “ยอมรบสารภาพ” บอกถงพฤตกรรมการใชยาและสารเสพตด

อยางแทจรง โดยไมมการตรวจปสสาวะเพอหาสารเสพตด ท�าใหสามารถลดคาใชจายในการตรวจปสสาวะ 1,800 บาท

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

เจาหนาทไดน�าแบบคดกรองและประเมนพฤตกรรมไปใชในการตดตามเยยมบาน เพอคดกรองและจ�าแนกกลมผเสพกอนการ

สงตรวจปสสาวะ ท�าใหสามารถจ�าแนกกลมผเสพและลดคาใชจายในการตรวจปสสาวะ และในสวนของผน�าชมชน อสม.

และครทปรกษาในโรงเรยน มการน�าไปใชในการคดกรองกลมเสยงในความรบผดชอบของตนเอง ท�าใหคนพบผเสพรายใหม

ทไดรบการดแลชวยเหลอและไดเขาสกระบวนการบ�าบดรกษา จ�านวน 41 ราย

บทเรยนทไดรบ

แบบคดกรองในการประเมนพฤตกรรม “สญญาณเตอนใจ เตอนภยยาเสพตด” เปนเครองมอทสอดคลองเขากบบรบท

ของพนท เปนขอมลพฤตกรรมเสยงในการใชยาและสารเสพตดทไดจากการถอดบทเรยนประสบการณตรงของผเสพยาเสพตด

และครอบครว ซงสามารถใชเปนแนวทางเฝาระวงและสงเกตพฤตกรรมของบคคลในครอบครวทเขาใจไดงาย น�าไปใชไดจรง

ปจจยแหงความส�าเรจ

การสรางสมพนธภาพทดใหเกดขนระหวางผเขารบการบ�าบด ครอบครวและเจาหนาทผใหการบ�าบดรกษา เปนสงทส�าคญ

อยางยง ทจะสงผลตอความไววางใจซงกนและกนในกระบวนการท�างานการเปดใจรบฟงขอมลของเจาหนาท การบอกความ

จรงของผเขารบการบ�าบดรกษาและครอบครวจะไดมาถงขอมลทน�ามาวางแผนและรวมกนแกไขปญหาอยางแทจรง

การสนบสนนทไดรบผอ�านวยการโรงพยาบาล หวหนาหนวยงาน และเจาหนาทในหนวยงานไดใหการสนบสนนในการด�าเนนการวจยในครงน

อยางเตมททงเวลาและทรพยากรในสวนภาคเครอขาย ทานนายอ�าเภอธาตพนม เจาหนาทฝายปกครองอ�าเภอธาตพนม

กองรอยต�ารวจตระเวนชายแดนท 235 ไดใหการสนบสนนและเอออ�านวยในการศกษาครงน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มรปแบบงานวจยทมความหลากหลาย ผท�าวจยไดมการสรางแบบสอบถามขนเอง และสามารถน�าไปตอยอดเพอพฒนารปแบบ

ในอนาคตได

โอกาสพฒนา

ควรเพมจ�านวนผเขารวมงานวจย เพอใหเกดความนาเชอถอมากยงขน

55

การพฒนาระบบใหการปรกษาคและการใหบรการหญงตงครรภทตดเชอเอชไอวและซฟลส โรงพยาบาลกมภวาป จงหวดอดรธาน

ID 635

ทมา

หญงตงครรภตองไดรบการคดกรองความเสยงและการปองกนโรคทสามารถตตตอไดจากแมสลก เชน โรคเอดส โรคซฟลสหรอ

ไวรสตบอกเสบบ รพ.กมภวาป ไดเขารวมโครงการจดบรการใหการปรกษาคป 2553 พบวาใหการปรกษาคไดรอยละ 40.3

ซงต�ากวาเปาหมาย (รอยละ 60) และพบวากรณผลเลอดของหญงตงครรภผดปกต ไมสามารถตดตามสามมาตรวจเลอด

ภายหลงได จากการทบทวนผลงานรวมกบงานนภาคลนก พบวาในป 2552 -2553 หญงตงครรภ 13 ราย ไมมารบยาตานไวรส

ตอตามนด 6 ราย และเสยชวต 1 ราย เนองจากปกปดสามและสมาชกในครอบครว งานฝากครรภและนภาคลนกจงพฒนา

ระบบรวมกนในการคดกรองการตดเชอเอชไอวในหญงตงครรภและสามและพฒนาระบบการดแลรกษาตามมาตรฐานในกลม

ทตดเชอทงหญงตงครรภและสามและในคทผลเลอดตาง และเรมใหการดแลหญงตงครรภตดเชอซฟลสป 2558

วตถประสงค เพอศกษาผลการพฒนาระบบใหการปรกษาคในหญงตงครรภและสามทมาฝากครรภท รพ.กมภวาปและศกษาผลลพธ

การตงครรภของหญงตงครรภทตดเชอเอชไอว/ซฟลส

ระเบยบวธวจย

กลมเปาหมาย คอ หญงตงครรภและสามทมาฝากครรภครงแรกทโรงพยาบาลกมภวาปและกลมหญงตงครรภทตดเชอเอชไอว

44 ราย วธด�าเนนการวจย แบงเปน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 ศกษาสถานการณการใหบรการ ระยะท 2 วางแผนด�าเนนงาน

โดยการประชมผเกยวของและวางแผนจดบรการ ระยะท 3 ด�าเนนการตามแผนพฒนาระบบใหบรการปรกษาท รพ.สต.

โดยเนนการปรกษาค การปรบรปแบบการบรการหญงตงครรภทตดเชอเอชไอว ปรบปรงการบนทกเวชระเบยน การตรวจสอบ

การใชยาตานไวรส การสงตอขอมลและดแลตอเนอง ระยะท 4 การสรปและประเมนผล ระยะเวลาด�าเนนการ ป 2554-2559

เกบรวบรวมขอมลยอนหลงจากบนทกผลการตรวจทางหองปฏบตการ ขอมลจากเวชระเบยน ทะเบยนขอมลของผรบบรการ

วเคราะหขอมลโดยสถตเชงพรรณนา รอยละ คาเฉลย และการวเคราะหเนอหา

ผลการศกษา

การใหการปรกษาคของ รพ.กมภวาปยงต�ากวาเปาหมาย จงพฒนาการใหบรการปรกษาครวมกบ รพ.สต. ป 2554 ถง 2559

การปรกษาแบบคเพมขนเปนรอยละ 57.9, 61.7, 63.3, 68.7, 70.9 และ 72.5 ตามล�าดบ พบหญงตงครรภตดเชอเอชไอว 3,

พญ.สนนทา เสงมงสา, วชดา ชาวสวน, สกญญา บณฑตกล, นภาพร กนธยะ, นนทณภส ขนธวทย, อญชล ทาราช

โรงพยาบาลกมภวาป จงหวดอดรธาน

56

11, 11, 9, 5 และ5 ราย ตามล�าดบรวมเปน 44 ราย คดเปน 1% เปนหญงตงครรภตดเชอรายใหม 22 ราย (50%) และเปน

หญงตงครรภรบยาตานไวรสเดม 22 ราย (50%) สามผลเลอดปกต 21 ราย (47.7%) ตดเชอเอชไอวรายใหม 7 ราย (16%)

และสามรบยาตานไวรสเดม 16 ราย (36.3%) คลอดปกต 37 ราย (88%) ผาตดคลอดจากขอบงชทางสตกรรม 5 ราย

(12%) ผล Viral load ทกรายนอยกวา 1,000 ทารกน�าหนกนอย 8 ราย (19%) ทารกทกรายไดรบยาตานไวรส และผลตรวจเลอด

PCR เมออาย 18 เดอน จ�านวน 39 ราย ผลปกตทกราย พบหญงตงครรภตดเชอซฟลส 5 ราย (0.45%) หลงรกษาผลเลอด

ปกต

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การพฒนาระบบใหการปรกษาคใน รพ.สต.ท�าใหเจาหนาทรพ.สต.มสมรรถนะเพมขน หญงตงครรภและสามเขาถงบรการ

สะดวกขน มการเผยแพรผลงานในเวทประชมอนามยแมและเดกหรอโรคเอดสในระดบจงหวด เขตและประเทศ การพฒนา

การดแลหญงตงครรภทตดเชอเอชไอว/ซฟลสเปนรปแบบเฉพาะทเหมาะสมกบบรบทของรพ.กมภวาปและมผลลพธการด�าเนนงาน

ทด จงเปนแหลงศกษาดงานของหลายหนวยงาน

บทเรยนทไดรบ

การใหการปรกษาแบบคสามารถท�าไดดมากกวาเปาหมายจากความรวมมอของเจาหนาท รพ.กมภวาป และ รพสต. ในการ

ปรบระบบบรการ เชนเพมบรการใหการปรกษากอนและหลงท รพ.สต. และใหบรการฝากครรภทกวน และการดแลหญง

ตงครรภทตดเชอเอชไอวแบบครบวงจรตงแตการคดกรอง การรบยาตานไวรส การฝากครรภ การดแลมารดาและทารก

หลงคลอดท�าใหหญงตงครรภเขาถงบรการและลดการตดเชอเอชไอว/ซฟลสจากแมสลก

ปจจยแหงความส�าเรจ

การท�างานเปนทมของทมงานแมและเดกและนภาคลนก ความมงมนของเจาหนาทในการพฒนาสมรรถนะใหสามารถบรการ

ใหการปรกษาไดใน รพ. และการจดบรการทไรรอยตอในดานการบรการดแลหญงตงครรภทตดเชอเอชไอวและซฟลส โดยความ

รวมมอของสหสาขาวชาชพ คอ สตแพทย อายรแพทย กมารแพทย เภสชกร พยาบาลและเจาหนาทใน รพ.สต. ในการปรบปรง

ระบบบรการใหมมาตรฐานและมคณภาพ

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของและภาคเครอขาย เชน จตอาสาจากกลมผตดเชอเอชไอวทชวยตดตามและ

เยยมบานหญงตงครรภ ผบรหารใหความส�าคญการดแลกลมหญงตงครรภทตดเชอเอชไอว และสนบสนนบคลากร งบประมาณ

ในการปฏบตงาน การประชมวชาการ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ตอบโจทยของงานวจยชดเจน แสดงประเดนปญหาไดดท�าใหมองประเดนปญหาตางๆ ออก มการบอกถงทมาของการไดผลลพธ

ของงานวจย เปนจดเดนของงานวจยทบอก How to

โอกาสพฒนา

ควรระบรปแบบการศกษาในบทคดยอดวย และ การวจยลกษณะน อาจวดผลลพธเชงคณภาพรวมดวยได

กลม 2 ระดบทตยภม

บทคดยอทไดตพมพ

58

ชดอปกรณชวยพยงเดนในผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะฟนฟ

พรรธภา มลด, นพ.ปกาสต โอวาทกานนท

โรงพยาบาลทรายมล จงหวดยโสธร

ID 16

ทมา โรคหลอดเลอดสมองเปนปญหาทางสาธารณสขทส�าคญ โดยผปวยมอาการอมพาตครงซกคอแขนขาซกใดซกหนงออนแรงท�าให

ความสามารถในการเดนลดลง เปาหมายส�าคญ คอ ผปวยจะตองกลบมายนเดนไดดวยตวเองโดยเรว การฟนฟปจจบนมการ

ใชอปกรณและเทคโนโลยเขามาชวยฝกเดนแตมขอจ�ากดทตองใชคนชวยควบคม 2-3 คน ในชวงเวลาทจ�ากด และราคาสงมาก

โรงพยาบาลทรายมลมผปวยโรคหลอดเลอดสมองไมเกน 6 เดอนแรก เขารบการรกษาตงแตเดอน ตลาคม - สงหาคม 2559

จ�านวนทงหมด 10 ราย ซงจ�าเปนตองไดรบการฟนฟสมรรถภาพ

วตถประสงค

เพอศกษาผลการฝกเดนโดยใชอปกรณชวยพยงเดนในผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะฟนฟ

ระเบยบวธวจย

การศกษาแบบกงทดลอง ผปวยโรคหลอดเลอดสมองไมเกน 6 เดอนแรก เขารบการรกษาทโรงพยาบาลทรายมลจ�านวนทงหมด

10 รายแบงเขากลม 2 กลมดวยวธการจบสลาก โดยกลมทดลองฝกเดนโดยใชอปกรณชวยพยงเดน เปนเวลา 30 นาทรวมกบ

โปรแกรมการฟนฟทางกายภาพบ�าบด สวนกลมควบคมไดรบโปรแกรมการฟนฟทางกายภาพบ�าบดอยางเดยว 3 ครงตอสปดาห

เปนเวลา 4 สปดาหกอนและหลงการฝก โดยประเมนระดบความสามารถเดนดวย Functional Ambulatory Category (FAC)

และการทรงตวดวย Berg Balance Scale (BBS) วเคราะหขอมลโดยใชสถต Wilcoxon signed rang test

ผลการศกษา

พบวาระดบความสามารถเดน (FAC) และการทรงตว (BBS) ดขนหลงการฝกกลมทดลองเพมขนมากกวากลมควบคมอยางม

นยส�าคญทางสถต (p<0.05) โดยกลมทดลองคามธยฐานของ FAC เพมขนจากระดบ 2 เปนระดบ 3 และคาคะแนนเฉลยของ

BBS เพมขนจาก 37 เปน 42 คะแนน การฝกผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะฟนฟดวยอปกรณชวยพยงเดนรวมกบโปรแกรม

กายภาพบ�าบด สามารถเพมระดบความสามารถในการเดนและการทรงตวดขนกวาโปรแกรมทางกายภาพบ�าบดอยางเดยวซง

สอดคลองการการศกษาการฝกเดนดวยเครอง Lokomat® ท�าใหผปวยลงน�าหนกทขาขางออนแรงไดนานกวา สงผลให

การเดนมสมมาตรกวาการฝกเดนบนพนแบบเดม นอกจากนควรมการศกษาในกลมตวอยางขนาดใหญเพอความสมบรณ

ของงานวจยตอไป

59

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การฝกผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะฟนฟดวยชดอปกรณชวยพยงเดนรวมกบโปรแกรมกายภาพบ�าบด ชวยใหผปวย

ลงน�าหนกทขาขางออนแรงไดนานกวา สงผลใหการเดนมสมมาตรกวาการฝกเดนบนพนแบบเดม สามารถเพมระดบ

ความสามารถในการเดนและการทรงตวทดขน

บทเรยนทไดรบ

การเขาถงปญหาและการมสวนรวมทงผปวย ญาต และนกกายภาพบ�าบด ในการชวยออกแบบอปกรณชวยพยงเดน สามารถ

น�ามาใชฝกเดนไดเองทบาน ราคาไมแพง อกทงเปนการเพมแรงจงใจในการฝกเดนดวยตนเอง ลดภาระญาต

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผปวยและผดแล มความคาดหวงมงมน และเปาหมายส�าคญ ในการฟนฟสมรรถภาพทางการเคลอนไหว โดยจะตองกลบมายน

และเดนได สงผลใหผปวยไดรบการดแลอยางตอเนองและมประสทธภาพ การสนบสนนทไดรบ ไดรบการผลกดนจากผอ�านวย

การโรงพยาบาล ซงมความมงเนนใหเปนองคกรแหงการเรยนร ใหความส�าค�ญบรการเยยมบานเชงรก เพอเขาถงปญหาผปวย

ในชมชน และสนบสนนบคลากรในการพฒนางานประจ�า

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ม Intervention ชดเจน ตวผลงานทสรางขนสามารถน�ามาใชงานไดจรง ผลลพธทไดตอบโจทยตอวตถประสงคของงานวจย

และสามารถน�าไปพฒนาหรอตอยอดในอนาคตได

โอกาสพฒนา

ควรอธบายถงกระบวนการทน�ามาสการคดคนอปกรณชวยพยงวามขนตอนการคดคนอยางไร จงไดตวผลงานชนนออกมาให

ผปวยใชงานไมไดแสดงใหเหนถงความแตกตางของกลมตวอยาง 2 กลมททดลองใชเผยแพรและน�าไปใชประโยชนใหแพรหลาย

มากขน

60

ผลของ A KAPHO program ตอการลดโอกาสเสยง โรคหวใจและหลอดเลอดเชงรก

นรซาน โตะเดน

โรงพยาบาลกะพอ จงหวดปตตาน

ID 118

ทมา

โรคหวใจและหลอดเลอดจดเปนปญหาส�าคญทางดานสาธารณสข เนองจากเปนสาเหตการตายอนดบตนๆ มอตราปวยเพมขน

ทกป กอใหเกดความพการและทพพลภาพ ป 2557 มอตราการเสยชวตของประชากรไทยดวยโรคนเฉลยชวโมงละ 7 คน

คดเปนอตราตาย 90.3 ตอแสนประชากร ส�าหรบโรงพยาบาลกะพอมรอยละผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดตอประชากรกลาง

ป พ.ศ. 2556-2558 เทากบ 6.63, 9.51, 9.86 ตามล�าดบ มาจากผปวยกลมโรคเรอรง (NCD) 41.67, 25, 57.14 ตามล�าดบ

จะเหนไดวามแนวโนมสงขนทกป สาเหตการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดเกดจากผปวยมปจจยเสยงตอการเกดภาวะ

หลอดเลอดเสอมสภาพ ไดแก โรคความดนโลหตสง เบาหวาน ไขมนในเลอดสง สบบหร อวน ขาดการออกก�าลงกาย

เครยด เปนตน ถามการควบคมปจจยเสยงหรอโรคเรอรงทเปนอยไดด โอกาสทจะเปนโรคหวใจและหลอดเลอดจะนอยลง

วตถประสงค เพอศกษาผลของ A KAPHO program ตอการลดโอกาสเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดในกลมเสยง

ระเบยบวธวจย

A KAPHO ประกอบดวย A: Assessment, K: Knowledge, A: Action group, P: practice, H: Home health care,

O: Other professional ด�าเนนกจกรรม 5 สปดาห สปดาหท 1: 1. สรางสมพนธภาพ ประเมน BMI, BP, FBS, cholesterol

ความรและพฤตกรรมสขภาพ 2. ใหความรเรองโรค อาหาร ยา 3. เปด VDO clip เรอง ACS ภาษามลาย 4. สาธตการออก

ก�าลงกายและการผอนคลายความเครยดหลงละหมาด 5. แจกรายชอกลม CVD risk ทอยในเขตรบผดชอบของ อสม. แตละทาน

สปดาหท 2: 1. สนทนากลมแลกเปลยนเรยนรรวมกนเรองโรค อาหาร ยา 2. ประชาสมพนธชองทางดวน 3. ประกอบอาหาร

และรบประทานทานอาหารตวอยางรวมกน 4. ออกก�าลงกายและผอนคลายความเครยดรวมกน สปดาหท 3-4 ตดตาม

เยยมบานรวมกนเปนทมสหวชาชพ สปดาหท 5 ประเมนผล

ผลการศกษา

กลมตวอยางม 30 ราย ทงหมดนบถอศาสนาอสลาม สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 70 อายระหวาง 51-55 ป รอยละ 30

สมรสรอยละ 99.66 ระดบการศกษาสงสดชนประถมศกษา รอยละ 63.3 อาชพเกษตรกรรม รอยละ 60 มปญหาเรองเครยด

รอยละ 23.33 และมประวตสบบหร รอยละ 23.33 คะแนนโอกาสเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดของกลมเสยงกอนและหลง

เขารวม A KAPHO program ลดลงอยางมนยส�าคญทางสถต (p < .001) กอนเขารวมสวนใหญอยในระดบสงและหลงเขารวม

อยในระดบปานกลางคะแนนความรของกลมเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดกอนและหลงเขารวมเพมขนอยางมนยส�าคญ

61

ทางสถต (p < .000) และคะแนนพฤตกรรมสขภาพของกลมเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดกอนและหลงเขารวมเพมขน

อยางมนยส�าคญทางสถต (p < .000)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ทมเยยมบานและงานโรคเรอรงน�าไปเปน guideline ในการใหความรและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพกลมเสยงโรคหวใจ

และหลอดเลอด ก�าหนดเปาหมายป 2560 กลมเสยงสงมาก risk > 30% อ�าเภอกะพอรอยละ 100 ไดรบโปรแกรม A KAPHO

และก�าหนดยทธศาสตรของโรงพยาบาลกะพอในการดแลกลมเสยงโรคหวใจและหลอดเลอดทมคะแนนเสยงปานกลาง

risk > 20% ขนไปครอบคลมถงป 2566

บทเรยนทไดรบ

การคนหาปญหาของผปวยควรมการตดตามเยยมบาน เพอใหเหนปญหาทแทจรง การแกไขปญหาตางๆ ควรสอดคลองกบวถ

ชมชน ใชแรงสนบสนนทางสงคม และใหผปวยและญาตไดมสวนรวมในการแกไขปญหา

ปจจยแหงความส�าเรจ

ความมงมนและตงใจของกลมเสยงทเขารวมวจย แรงกระตนระหวางกลมเสยงดวยกนในการปรบพฤตกรรมสขภาพใหดมาก

ยงขน รวมทงการไดรบความรวมมอจากเครอขายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเขตอ�าเภอกะพอและอาสาสมครชมชน

ทมองเหนประโยชนจากงานวจยน

การสนบสนนทไดรบ

ความรวมมอจากทมสหวชาชพ การสนบสนนจากทม Facilitator ในการเชญวทยากรใหความร ตลอดจนการตดตามให

ความชวยเหลอในทกชวงของการด�าเนนงาน ไดรบการสนบสนนบคคล สถานท จาก รพ.สต. อ.กะพอ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เขยน Intervention ชดเจน

โอกาสพฒนา

กรอบแนวคดยงไมชดเจน ผลลพธยงไมตอบตอโจทยของงานวจย และควรมการทบทวนวรรณกรรมเพมเตมหรอแสดงให

เหนถงทมาของโปรแกรมทน�ามาใชในงานวจย

62

ผลการฝกเซลลกระจกเงาในผปวยโรคหลอดเลอดสมองตอการฟนตวของกลามเนอแขนและมอ

ฟารดา มะหวเอน, ฝาตหมะ หมดหมาน

โรงพยาบาลรามน จงหวดยะลา

ID 189

ทมา

โรคหลอดเลอดสมองเปนโรคทพบไดบอย มผปวยตดเตยงเพมมากขน ท�าใหผปวยชวยเหลอตวเองไดนอยลง เปนภาระ

แกสมาชกในครอบครว ดงนนตองมการฟนฟใหผปวยสามารถกลบมาชวยเหลอตนเองไดเรวขนโดยไมเปนภาระตอผดแล ปจจบน

พบวาการฝกกายภาพบ�าบดและกจกรรมบ�าบดเพอชวยกระตนการฟนตวของระบบประสาทของแขนและขาขางทออนแรงได

โดยใชโปรแกรมการฝกตางๆ จากงานวจยในปจจบนเชอวาเกดจาก กลไก motor imagery คอการทผปวยใชจนตนาการสราง

มโนภาพวามอขางทออนแรงมการเคลอนไหวไดเหมอนปกต โดยเชอวามผลไปกระตนการท�างานของระบบประสาทไดอก

ทางหนง และกลไกสดทายพบวามความเกยวของกบ mirror neuron ซงเปนเซลลประสาทกลมหนงในสมองทมความสามารถ

ในการตอบสนองไดจากหลายตวกระตน (polymodalneuron) มนกวทยาศาสตร น�าแนวคดดงกลาวมาพฒนาใชและท�าการ

ศกษาวจย ในปจจบนยงมผศกษาผลของการฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมองในทางคลนกนอย ดงนนการศกษานจงมวตถประสงค

เพอศกษาการฟนตวของระบบประสาทของโดยดการท�างานทสมพนธกนของเซลลกระจกเงากบการเคลอนไหวของผปวย

โรคหลอดเลอดสมองเรอรง

วตถประสงค

เพอศกษาการฟนตวของระบบประสาทผานเซลลกระจกเงาในผปวยโรคหลอดเลอดสมองตอการตอบสนองของการฟนตว

ของกลามเนอแขนและมอ

ระเบยบวธวจย

การวจยครงนเปนการวจยแบบสม 2 กลม วดผลกอนและหลงการทดลอง ประชากรคอผปวยโรคหลอดเลอดสมองในระยะแรก

(1-6 เดอน) ในเขตพนท อ.รามน จ.ยะลาจ�านวน 33 คน กลมตวอยางคดเลอกจากผสมครใจเขารวมงานวจยจ�านวน 30 คน

โดยสมหยบฉลากเขากลมทดลองจ�านวน 15 คน และกลมควบคมจ�านวน 15 คน ทงนกลมทดลองจะมการฝกดวยการดวดโอ

ในทาเออมแขนจบแกวดมน�าและหยบมาดมและทาเออมแขนจบชอนแลวตกอาหารเขาปากในกลมผปวยโรคหลอดเลอดสมอง

ระยะกงเฉยบพลนวนละ 30 นาท 7 วนตอสปดาหรวมกบการฝกแบบมาตรฐานเปนระยะเวลา 20 วน ส�าหรบเครองมอทใชใน

การเกบรวบรวมขอมลคอ modified Barthel index, Brunnstrom stage hand และ Brunnstrom stage arm การวเคราะห

ขอมลใชสถต Wilcoxon matched pairs signed rank test เพอใชหาความแตกตางของการฟนตวของระบบประสาท

ผานเซลลกระจกเงากอนและหลงการทดลองของกลมทดลอง และ Mann-Whitney U test เพอใชหาความแตกตางของการ

ฟนตวของระบบประสาทผานเซลลกระจกเงาหลงการทดลองของกลมทดลองและกลมควบคม

63

ผลการศกษา

หลงการฝกเซลลกระจกเงารวมกบโปรแกรมพนฐานในผปวยโรคหลอดเลอดสมอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยสงกวากอน

เขารวมโปรแกรมการฝกและสงกวากลมควบคมอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 แสดงใหเหนวา หลงการทดลอง

ฝกโปรแกรมเซลลกระจกเงารวมกบการท�าโปรแกรมพนฐานกลมทดลองมก�าลงกลามเนอแขนเพมขน ท�าใหสามารถท�ากจวตร

ประจ�าวนไดดขน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน น�าโปรแกรมมาใชในผปวยหลอดเลอดสมองในหนวยงานกายภาพ และน�าไปขยายการใชในผปวยทนอนรกษาตวใน รพ.

ในตกผปวยในและตก Snap (sub-acute and non-acute patient)

บทเรยนทไดรบ

ท�าใหเขาใจรปแบบและวธการท�า R2R ท�าใหเปลยนความคดจากทเคยคดวา R2R เปนเรองยาก เปนรสกสนกในการท�า R2R

และรสกเชอมนวาผลทเกดขนนนมความนาเชอถอ ท�าใหมความมนใจในการน�าไปใชกบผปวยตอเนอง และเผยแพรไปใชใน

หนวยงานอนๆ

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผบรหาร ทมน�า และเพอนรวมงานใหความสนบสนน ใหความชวยเหลอ และใหก�าลงใจเปนอยางด มทมชวยเหลอในการท�า

R2R ตงแตเรมตนการคนควา การวางแผนการท�า การรวบรวมขอมล การลง intervention และการประมวนผล ท�าใหรสก

ไมกลวทจะท�า R2R

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารใหการสนบสนนดานเวลาในการคนหารวบรวมหลกฐานเชงประจกษจากแหลงตางๆ สนบสนนอปกรณอเลกโทรนค

ในการใช ไดแก Notebook และสนบสนนโดยมทมชวยเหลอในการท�าผลงานวชาการ โดยเฉพาะ R2R

ขอคดเหนของกรรมการขอด

วางรปแบบกรอบแนวคดงานวจยออกมาไดด

โอกาสพฒนา

ควรมการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม เนองจากมทมาของปญหานอยเกนไป

64

การยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนชนดไวตอความชนต�าในฟนกรามแทซแรกนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 อ�าเภอควนขนน จงหวดพทลง

สธาสน หลวจตร, ทพญ.สธาสน หลวจตร, จรวย ทองเนอขาว, และคณะ

โรงพยาบาลควนขนน จงหวดพทลง

ID 313

ทมา คปส. อ�าเภอควนขนนไดใหบรการเคลอบหลมรองฟนกรามแทซแรก ในเดกนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทมขอบงชทกคน

ป 2558 โรงพยาบาลควนขนนไดออกสมตรวจฟนทไดรบการเคลอบหลมรองฟน พบวามการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟน

ชนดตดแนนหลงท�า 6 เดอนเพยงรอยละ 40 ซงเปาหมาย คอรอยละ 70 โดยฟนทมการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนชนด

บางสวนหรอหลดทงหมดตองนดเดกนกเรยนมาซอม ความยากของการเคลอบหลมรองฟนในเดกนกเรยน ป. 1 คอ วสด

แบบเดมผวฟนไมสามารถโดนความชนไดในขณะท�าการเคลอบหลมรองฟน การควบคมความชนในฟนกรามซในสดในเดก

ท�าไดยากมาก ปจจบนไดมวสดเคลอบหลมรองฟนแบบใหมทมความไวตอความชนต�ามาขาย จากการศกษาของตางประเทศ

ในหองปฏบตการพบวาวสดเคลอบหลมรองฟนแบบไวตอความชนต�ามการยดตดกบหลมรองฟนทดกวาแบบเดมแตยงไมม

การศกษาเปรยบเทยบการใชงานจรง

วตถประสงค เพอท�าการเปรยบเทยบประสทธภาพการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนระหวางแบบดงเดมและแบบไวตอความชนต�า

ในฟนกรามแทซแรกของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ในอ�าเภอควนขนน

ระเบยบวธวจย

เปนการวจยแบบกงทดลอง (Quasi-experimental research) ท�าการปรบมาตรฐานในการเคลอบหลมรองฟน โดยท�า

การอบรมเพมความรและเทคนคในการเคลอบหลมรองฟนแกทนตาภบาล ใน คปส อ�าเภอควนขนน ตรวจวดความเขมแสง

เครองฉายแสงและตรวจอปกรณอนๆ ทเกยวของ แบงโรงเรยนทท�าการศกษา 2 กลม 6 โรงเรยน ท�าการเคลอบหลมรองฟน

โดยสารเคลอบหลมรองฟนแบบดงเดม 3 โรงเรยนและแบบไวตอความชนต�ากลมละ 3 โรงเรยน หลงจากนน 6 เดอน ทนตแพทย

1 คน จากโรงพยาบาลควนขนน ออกไปตรวจการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนของนกเรยนทโรงเรยน และน�าผลการศกษา

มาวเคราะห สถตทใช คอ สถตเชงพรรณนา และ Chi-Square

ผลการศกษา

นกเรยนในกลมทท�าการศกษามาทงหมด 61 คน เพศชาย 30 คน เพศหญง 31 ฟนทท�าการเคลอบหลมรองฟน 109 ซ

เปนฟนกรามบน 39 ซ ฟนกรามลาง 70 ซใชสารเคลอบหลมรองฟนแบบดงเดม 31 คน 65 ซ แบบไวตอความชนต�า 30 คน

65

44 ซ มการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนทงหมด 81 ซ คดเปนรอยละ 74.3 หลดบางสวน หรอหลดทงหมด 28 ซ คดเปน

รอยละ 25.7 โดยในกลมทใชสารเคลอบหลมรองฟนแบบดงเดม มการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนทงหมด 39 ซ หลด

บางสวน หรอหลดทงหมด 26 ซ ในกลมทใชสารเคลอบหลมรองฟนแบบไวตอความชนต�า มการยดตดของสารเคลอบหลมรอง

ฟนทงหมด 42 ซ หลดบางสวน หรอหลดทงหมด 2 ซ จากการศกษาพบวาการยดตดของสารเคลอบหลมรองฟนสมพนธกบ

ชนดของสารเคลอบหลมรองฟนอยางมนยส�าคญ ทางสถต (p <0.05)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

การเลอกสารเคลอบหลมรองฟนชนดทไวตอความชนต�า เหมาะกบการใชงานในเดกทมความยากในการควบคมความชน

แกปญหาสารเคลอบหลมรองฟนหลด สามารถปองกนฟนผในฟนกรามแทซแรกไดอยางมประสทธภาพ ลดเวลา และวสด

อปกรณทใชในการนดเดกมาเพอซอม และท�าใหเดกมทศนคตทดตอการท�าฟนในอนาคต

บทเรยนทไดรบ

การศกษาหาความรและวสดใหมๆ มาใชในการปรบปรงการใหบรการและแกปญหาในพนทการพจารณาเลอกวสดชนดใหม

มาใชในหนวยงาน จากขอมลงานวจยทผานมาในการเลอกสารเคลอบหลมรองฟนทเหมาะกบการใชในเดกทยากตอการจดการ

ความชนขณะท�า เพอใหงานเคลอบหลมรองฟนในเดกท�าไดสะดวกและประสบความส�าเรจมากขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ความรวมมอของทนตบคลกรทง คปส. อ�าเภอควนขนนในการพฒนาการใหบรการเคลอบหลมรองฟนกรามแทซท 1 ในเดก

นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทมขอบงชในเชงการรวมวจยเพอแกปญหาเชงระบบ

การสนบสนนทไดรบ

ผอ�านวยการโรงพยาบาลควนขนน ทนตบคลาการ คปส. อ�าเภอควนขนน และคณะกรรมการพฒนาสขภาพชองปากระดบ

อ�าเภอควนขนน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เลอกประเดนปญหาทพบบอยมาท�าการวจย ไดความรทนาเชอถอและน�าไปใชประโยชนไดจรง

โอกาสพฒนา

มการบอกผลลพธเชงประสทธผลแลว ควรบอกผลลพธเชงประสทธภาพดวย ผลสรปงานวจยยงสรปไดไมคลอบคลมและควร

มการทบทวนวรรณกรรมเพมเตม เพอหาสงทเปนสาเหตของการยดตดของสารรวมทงเพอใหน�ามาใชเปนตวแปรควบคมได

66

LAB VEIW ทนเวลา ทนท ครอบคลมทกพนท

รตนาภรณ ปยกะโพธ, วนย โยลย, นนณภชณสรณ ศรวภกด, ชยพล อนทชย, นพ.ทวศลป ไชยบตร

โรงพยาบาลบานมวง จงหวดสกลนคร

ID 389

ทมา

ป 2559 การรายงานผลตรวจวเคราะหตวอยางเลอดผปวยคลนกโรคเรอรงและคลนกฝากครรภหนวยบรการปฐมภมทง 10 แหง

ของเครอขายพบวาไดรบผลลาชาเฉลย 5.17 วน หนวยบรการปฐมภมไดรบรายงานลาชาเกน 1 วน หลงสงตวอยางรอยละ 45

ผปวยโรคเรอรงทผลตรวจวเคราะหผดปกตไดรบการรกษาทนทรอยละ 64.95 จากการวเคราะหพบวาความลาชาของผล

การตรวจวเคราะหเกดจากเจาหนาทตองตรวจใหครบทกรายและบนทกในแบบรายงานเพอใหหนวยบรการปฐมภมมารบเอง

ในรายทตองการผลดวนการถายภาพแบบรายงานสงออนไลนมความเสยงความไมชดเจนของขอมลและการคดลอกคาตรวจ

วเคราะหผดพลาด หนวยบรการ 4 แหงอยไกลการเดนทางไมสะดวก ทมงานไดหาแนวทางใหไดรบคาตรวจวเคราะหทนเวลา

ผปวยไดรบการรกษาทนทและใหครอบคลมทกหนวยบรการในเครอขายโดยพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศจดท�าโปรแกรม

LAB VIEW ขน

วตถประสงค

เพอศกษาผลการพฒนาโปรแกรมการรายงานผลทางหองปฏบตการส�าหรบหนวยปฐมภม (LAB VIEW)

ระเบยบวธวจย วจยเชงปฏบตการ มขนตอนคอ 1. ทมสหวชาชพรวมวเคราะหระบบการรายงานผลตรวจหองปฏบตการแบบเดมและวางแผน

ในการพฒนาโปรแกรม 2. ออกแบบโปรแกรม LAB VIEW ใชเลขประจ�าตวประชาชนในการคนหาพมพผลการตรวจเรมทดลอง

ใชท รพสต. มา 3. ขยายการใชโปรแกรมไปยงหนวยบรการปฐมภมในเครอขายส�ารวจความพงพอใจผใชงานและประสทธผล

ในการใชงาน 4. ปรบปรงโปรแกรมและส�ารวจความพงพอใจของผใชงาน ครงท 1 เพมระบบความปลอดภยในการเขาถงขอมล

ผปวยโดยก�าหนดรหสในการใชงาน ครงท 2 เพมการสบคนขอมลผปวยโดยใช HN ครงท 3 เพมการดผลการตรวจวเคราะห

ทเปนรปภาพ เครองมอทใชในการวจย 1. แบบสอบส�ารวจความพงพอใจการใชโปรแกรม LAB VIEW 2. แบบบนทกระยะเวลา

การรายงานผลการตรวจวเคราะหตวอยาง 3. แบบบนทกผปวยทไดรบการรกษา สถตทใชเชงพรรณนา รอยละ

ผลการศกษา

จากการศกษาพบวาดานความทนเวลาโปรแกรมสามารถรายงานผลคาวเคราะหตวอยางแกหนวยบรการปฐมภมในวนทสงตรวจ

รอยละ100 ดานความรวดเรวผปวยคลนกโรคเรอรงทมคาวเคราะหตวอยางเลอดทผดปกตไดรบการรกษาทนทรอยละ100

และผลการวเคราะหสามารถคนหาในโปรแกรมไดทนท (Real time) เปนรายบคคล ในดานความครอบคลมหนวยบรการ

ปฐมภมทกแหงสามารถรบรายงานคาวเคราะหได ผลการประเมนความพงพอใจผใชโปรแกรมพบวากอนด�าเนนการอยในระดบ

ปานกลางคะแนนเฉลยรอยละ 78.20 หลงด�าเนนโครงการอยในระดบดมากคะแนนเฉลยรอยละ 95.93 ขอจ�ากดของการใช

โปรแกรมคอการรายงานผลผานทางอนเทอรเนต และโรงพยาบาลแมขายบนทกขอมลในโปรแกรม HosXp การน�าผลงานวจย

67

ไปใชประโยชน ไดขยายผลไปใชในการรบรายงานผลคาวเคราะหตวอยางของผปวยคลนกโรคเรอรงและคลนกฝากครรภ

ในทกหนวยบรการปฐมภมของอ�าเภอบานมวงตงแตเดอนพฤศจกายน 2559 ท�าใหหนวยบรการไดรบการรายงานผลทนเวลา

ผปวยไดรบการดแลรกษาทนทวงท

บทเรยนทไดรบ

การสะทอนปญหาจากหนวยบรการปฐมภมถงแมขาย และมการวางแผนแกไขปญหารวมกนท�าใหเกดการน�าเทคโนโลย

และระบบสารสนเทศมาใชในการแกปญหาเพอท�าใหเกดระบบงานทเชอมโยงกนภายในเครอขาย

ปจจยแหงความส�าเรจ

ทมสหวชาชพมการแลกเปลยนเรยนร ระหวางเครอขายบรการปฐมภม เพอสะทอนปญหาและพฒนาระบบโปรแกรม

ใหมประสทธภาพมากขน โดยมการพฒนาโปรแกรมถง 4 ครง จนเกดผลลพธทดตอการใหบรการครอบคลมทกหนวยบรการ

ปฐมภม

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารเครอขายบรการปฐมภม สนบสนนและผลกดนใหน�าเทคโนโลยและระบบสารสนเทศมาใชพฒนาระบบการบรการ

เพอตอบสนองตอการดแลผปวย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ม Intervention ชดเจน โปรแกรมทน�ามาใชไดมการออกแบบและพฒนาขนเอง รวมทงมการน�าเอาเทคโนโลยมาปรบใช

เพอใหมความทนสมย

โอกาสพฒนา

ควรมการทบทวนวรรณกรรมเพมเตมเพอใหทราบวาไดน�าเอาแนวความคดใดมาใชในการออกแบบโปรแกรม

กลม 3 ระดบตตยภม

บทคดยอทไดรบรางวล

69

การพฒนาระบบการเขาถงบรการใหกบผปวยตอกระจก จงหวดนาน

ศศญา กลวรางคพฒน, กนยา จงประสาธนสข, ทศนย บญเรอง, สมาล ซยหาญ, ศรลกษณ จตตรง,

มนสรา ประสทธวฒศกด และคณะ

โรงพยาบาลนาน จงหวดนาน

ID 78

ทมา

โรคตอกระจกเปนสาเหตอนดบหนงทท�าใหตาบอดและเปนโรคทสามารถแกไขใหผปวยมระดบการมองเหนดขนได จงหวดนาน

ป 2557 มผปวยทผาตดตาตอกระจกจ�านวน 826 ขางคดจากรอยละ 51.14 ของผสงอายทไดรบคดกรองเทานน พบวา

เปนตอกระจกชนดบอดรอยละ 60 เนองจากพนทจงหวดนานสวนใหญเปนภเขาการเดนทางล�าบากผปวยมฐานะยากจน

มความเชอทไมถกตองเกยวกบการผาตดตาไมตดสนใจรบการผาตดและมบางสวนไมไดรบการคดกรองเกดการตกคางในชมชน

อกจ�านวนมากและมโอกาสเกดตาบอดคาดวาจะมผปวยตอกระจกรายใหมใน จ.นาน จ�านวน 700 ราย/ป มผปวยทไมได

เขารบการรกษารอจนกระทงตอกระจกสกมากจนเลนสแกวตาบวมปวดจ�านวน 20 คนสงผลใหการรกษาไมทนทวงทท�าให

การมองเหนไมดขนเนองจากการผาตดเปนเพยงเอาเลนสออกใหหายปวดเทานน รพ.นาน จงคดพฒนาระบบการเขาถงบรการ

ใหกบผปวยตอกระจกจงหวดนานขน

วตถประสงค เพอพฒนาระบบการเขาถงบรการใหกบผปวยตอกระจก จงหวดนาน

ระเบยบวธวจย

วจยเชงปฏบตการด�าเนนการระหวาง ตลาคม 2557-กนยายน 2559 กลมเปาหมายคอผสงอาย 60 ปขนไป แบงเปน 4 ระยะ

คอ ระยะท 1 ศกษาสถานการณ ระยะท 2 วางแผนด�าเนนการประชมผเกยวของจดท�าแนวทางการเขาถงบรการไดแก

1) พฒนาศกยภาพการคดกรองวดสายตารวมกบ รพ.สต.และ รพช. 2) ออกหนวยคดกรองตอกระจกเชงรก 15 อ�าเภอ ใหผปวย

ทผานการผาตดเปนผบอกตอผลสมฤทธของการรกษา 3) จดควผาตดในผปวยตอกระจกชนดบอด 4) จดชองทางพเศษส�าหรบ

ผปวยตอกระจกชนดบอดและบานไกลนดผปวยเปนหมคณะภมล�าเนาเดยวกนประสาน อบต.และรพช.รบสง 5) จดระบบการ

ผาตดเพอลดการนอนรพ.หลายครงโดยผาตดทงสองขางในการนอน รพ.ครงเดยว 6) เพมจ�านวน case ผาตดในแตละวน

เพอลดระยะเวลารอคว 6) ลดอปสรรคการงดผาตดจากการกนยาละลายลมเลอดโดยเตรยมผปวยใหพรอมจาก รพช. ระยะท 3

ด�าเนนการตามแผน ระยะท 4 สรปและประเมนผลวเคราะหขอมลโดยใชสถตรอยละ

ผลการศกษา 1. อตราการคดกรองวดสายตาในผปวยอาย 60 ปขนไป ป 2558-2559 เพมขนเปนรอยละ 75.09 และ 80.94

2. จ�านวนผปวยตอกระจกทเขารบการผาตด ป 2558-2559 เพมขนเปน 1,190 และ 1,325 (ขาง)

70

3. จ�านวนผปวยตอกระจกชนดบอดทเขารบการผาตด ป 2558-2559 รอยละ 67.14 และ 64.13

4. ผปวยตอกระจกไดรบการผาตดโดยไมตองรอคว ป 2558-2559 จ�านวน 58 และ 67 ราย

5. ผปวยตอกระจกชนดบอดไดรบการผาตด 2 ตาในการนอนโรงพยาบาล 1 ครง ป 2558-2559 จ�านวน 14 และ 25 ราย

6. รอยละความพงพอใจผรบบรการผาตดตอกระจก ป 2558-2559 รอยละ 97 และ 98.41

7. ผปวยตอกระจกสกมากจนเลนสแกวตาบวมปวดลดลงใน ป 2558-2559 เปนจ�านวน 8 และ 6 ราย

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

สถานบรการทกระดบใน จ.นานไดปฏบตตามแนวทางเขาถงบรการใหกบผปวยตอกระจก ท�าใหผปวยไดรบการคนหาและ

มโอกาสเขารบการผาตดมากขน เขตสขภาพท 1 สาขาจกษไดน�าแนวทางดงกลาวเผยแพรในเวทการประชม service plan

เขต 1 และใหทกจงหวดน�าแนวทางไปปฏบตและไดเผยแพรในเวท service plan sharing ระดบประเทศมหลายโรงพยาบาล

สนใจตดตอขอน�าแนวทางไปใช

บทเรยนทไดรบ การออกหนวยเพอคนหาผปวยตอกระจกเชงรกเปนการเพมโอกาสการเขาถงบรการลดคาใชจายการเดนทางของผปวยการจด

ระบบผาตดทรวดเรวโดยใชผปวยเปนจดศนยกลางสามารถลดขนตอนและระยะเวลารอคอยในการผาตดนอกจากนใชวธ patient

empower patient จะเปนการสรางความมนใจใหผรบบรการมารบการผาตดมากขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผบรหารสถานพยาบาลทกระดบใน จ.นาน ใหความส�าคญดานจกษซงเปน service plan สาขาหนงสงผลใหมการพฒนาระบบ

สรางความรวมมอของเครอขายจากสถานบรการจกษทกระดบในจงหวดนาน ทมจกษ รพ.นานรวมกนหาแนวทางปรบระบบ

ทเออตอบรการผาตดตาในโรงพยาบาลนาน ความรวมมอของชมชนทรวมมอในการรบสงผปวยผาตด

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผบรหารตงแตระดบ สสจ.นาน หวหนากลมงานจกษและเจาหนาทเครอขายจกษในหนวยบรการ

ทกระดบ ท�าใหเกดการบรการทสามารถเชอมโยงระหวางกน สงผลใหผปวยตอกระจกไดเขารบบรการการผาตดในระยะเวลา

ทเหมาะสม

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการวจยเชงปฏบตการ โดยการสรางระบบเพอดแลผปวยทตองใชการประสานงานและความเชอมโยงระหวางหนวยงาน

ตางๆ ใหเกดประโยชนกบผปวยในวงกวาง

โอกาสพฒนา

1. ควรวเคราะหประเดนปญหาทยงมอยในระบบการท�างานนเพอพฒนาและอาจท�าการวจยตอไป

2. ควรอธบายการประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เชน องคการบรหารสวนทองถน ภาคผน�าชมชน ใหชดเจนเพมขน

3. ควรน�าเสนอใหเหนภาพของการใชเครองมอในการวจยใหชดเจนเพมขน

71

การพฒนาแนวทางการดแลผปวยอายรกรรมหลงหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกาย หอผปวยหนกอายรกรรมและโรคหวใจ โรงพยาบาลขอนแกน

พว.ชยวฒน ไชยกาศ, พว.จราพร นอมกศล

โรงพยาบาลขอนแกน จงหวดขอนแกน

ID 199

ทมา

สถตปงบประมาณ 2558 แผนกอายรกรรมโรงพยาบาลขอนแกน มผปวยหวใจหยดเตนเขารบการรกษาจ�านวน 811 ราย

คดเปนรอยละ 3.8 ซงเขารบการรกษาในหอผปวยหนกอายรกรรมและโรคหวใจ 84 ราย คดเปนรอยละ10.3 ของผปวยทม

ภาวะหวใจหยดเตน พบอตราการเสยชวตสงถงรอยละ33.3 ซงทผานมาสวนใหญจะรกษาตามอาการโดยใชยา จากการทบทวน

วรรณกรรมพบวา ขณะนการลดอณหภมของรางกายเปนมาตรฐานการรกษาผปวยผใหญหลงหวใจหยดเตนชนด Shock table

Rhythm ทมการไหลเวยนเลอดกลบมาไดเองอกครงและยงอยในสภาพโคมา การสงเคราะหงานวจยดวยวธวเคราะหอภมาน

พบวาผปวยหลงหวใจหยดเตนทรกษาดวยการลดอณหภมของรางกาย อตราการรอดชวต 6 เดอนและการกลบคนฟงกชนการ

ท�างานของระบบประสาทดกวา ศนยหวใจโรงพยาบาลขอนแกนจงไดคดพฒนาแนวทางการดแลผปวยดวยการลดอณหภม

รางกายในผปวยหลงหวใจหยดเตน

วตถประสงค

เพอพฒนาแนวทางการดแลผปวยหลงหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกาย

ระเบยบวธวจย

เปนงานวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม กลมเปาหมายคอ สหสาขาวชาชพ 53 คนและผปวยกลมตวอยางเลอกแบบเฉพาะ

เจาะจง ศกษาระหวางเดอนพฤษภาคม-ตลาคม 2559 แบงเปน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 วเคราะหสถานการณและสภาพปญหา

ระยะท 2 วางแผนการด�าเนนงาน ประกอบดวย 1) จดประชมทมสหสาขาวชาชพเพอออกแบบแนวทางการดแล 2) จดซอ

เครองควบคมอณหภมของรางกาย 3) พฒนาสมรรถนะบคลากร 4) สรางแนวทางการดแลผปวยหวใจหยดเตนดวยการลด

อณหภมของรางกาย ระยะท 3 น�าใชแนวทางการดแลผปวยหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกายในผปวยกลมตวอยาง

ระยะท 4 ประเมนผล เครองมอทใชไดแก ผ วจย แบบบนทกขอมล แบบบนทกการสมภาษณ แบบบนทกการสงเกต

เกบรวบรวมขอมลโดย การสงเกต สมภาษณเชงลก เวชระเบยน วเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใชความถ รอยละ คาเฉลย

ขอมลเชงคณภาพโดยวธ Content Analysis

ผลการศกษา

พบวา 1. สถานการณกอนการพฒนาแนวทางการดแล ผปวยหลงหวใจหยดเตนทกรายไดรบการดแลยงไมครอบคลม

ตามมาตรฐานการดแล บคลากรใหการดแลตามประสบการณและมความหลากหลาย และยงไมไดมการน�าการรกษาดวยการ

72

ลดอณหภมรางกายมาใชในการดแล 2. สถานการณหลงการพฒนาแนวทางการดแล เกดแนวทางการดแลผปวยหลงหวใจ

หยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกาย ประกอบดวย 1) แผนผงการไหลการรกษา 2) ขนตอนการดแล 3) มาตรฐานค�าสง

การรกษา 4) เครองมอการประเมนผปวย 5) แนวปฏบตในการใชสทธและคารกษา 3. ผลจากการน�าใชแนวทางการดแล

ดานบคลากร พบวา แนวทางการดแลสามารถปฏบตไดจรงและมการใชแนวทางการดแล รอยละ 100 ดานผปวย พบวา ผปวย

หลงหวใจหยดเตนเขารบการรกษาจ�านวน 42 ราย มคณสมบตเปนผปวยกลมตวอยางจ�านวน 4 ราย รอดชวต 3 ราย ในสภาพ

Good neurological และเสยชวต 1 ราย

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

หลงใชแนวทางการดแลพบวาอตราการรอดชวตในผปวยหลงหวใจหยดเตนรอดเพมขน ซงไดน�าผลการศกษาประกาศใช

เปนแนวทางการดแลผปวยผใหญหลงหวใจหยดเตนของโรงพยาบาลขอนแกน และไดจดอบรบการดแลผปวยหลงหวใจ

หยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกายใหแกบคลากรในโรงพยาบาล รวมทงเผยแพรผลงานในการประชมวชาการ Cardiac

Network Forum ครงท 9 และ การประชมวชาการ HA National Forum ครงท 18

บทเรยนทไดรบ

การดแลผปวยหลงหวใจหยดเตนดวยการลดอณหภมของรางกายนนเปนสงใหมในโรงพยาบาลขอนแกน แนวทางการดแล

จงเปนสงจ�าเปนเพอใหบคลากรสหสาขาวชาชพสามารถใหการดแลรกษาผปวยได โดยแนวทางตองไดมาจากหลกฐาน

เชงประจกษเพอเปนทยอมรบและใหความรวมมอจากสหสาขาวชาชพ อกทงผใชแนวทางการดแลตองมสวนรวมและเขาใจ

แนวทางการดแลจงจะน�าไปสผลลพธการรกษาทดขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

แนวทางการดแลประสบความส�าเรจสามารถปฏบตไดจรง เกดจากการประยกตใชหลกฐานเชงประจกษ การเตรยมความพรอม

บคลากรโดยการเพมสมรรถนะ การมสวนรวมของผใชแนวทางการดแลและการท�างานเปนทมของสหสาขาวชาชพ ท�าให

แนวทางการดแลผปวยทไดสามารถสอสารไดชดเจนเขาใจตรงกน

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนเชงนโยบายและงบประมาณจากศนยหวใจและโรงพยาบาลขอนแกนในการจดซอเครองควบคมอณหภม

ของรางกายและประกาศใชแนวทางการดแลและในการเผยแพรผลงานไดรบการสนบสนนจากศนยวจยและการเรยนร

โรงพยาบาลขอนแกน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

1. งานวจย แสดงขนตอนงานวจยแบบ Participation Action Research ไดชดเจน

2. เปนการมสวนรวมของทมงานสหวชาชพ รวมถงแพทยทใชทน

3. เปนการประยกตใชการวจยในการพฒนาระบบการดแลผปวยทระบบการดแลไมชดเจน

โอกาสพฒนา

ผลการศกษาควรวดผลลพธดานกระบวนการเพมมากขน เชน ความร ทกษะของบคลากร

73

การวจยเชงทดลองแบบสมเปรยบเทยบวธการระบายกาซในชองทอง ดวยวธระบายผานแผลผาตด วธระบายโดยใชแรงดด และวธระบายผานลนของพอรทตออาการแนนทองในผปวยหลงผาตดถงน�าดผานกลอง

ID 266

ทมา

การผาตดถงน�าดผานกลอง (Laparoscopic Cholecystectomy: LC) ถอเปนมาตรฐานในการรกษาโรคนวในถงน�าด โดย

การผาตดจ�าเปนตองใสกาซ CO2 เขาชองทองเพอคงสภาวะ Pneumoperitoneum ใหมองเหนบรเวณผาตดไดชดเจน ถงแม

การผาตด LC จะชวยใหผปวยฟนตวเรวกวาการผาตดแบบเปด แตกลบพบวาผปวยสวนใหญมกมอาการแนนทองในระยะหลง

ผาตด โดยปกตเมอการผาตดเสรจสนกาซ CO2 จะถกปลอยออกทางแผลผาตด อยางไรกดยงคงมกาซทเหลออยในชองทอง

(residual gas) ซงเปนสาเหตของอาการแนนทองและความไมสขสบายหลงผาตด นอกจากนปรมาณ residual gas ยงมความ

สมพนธในระดบสงกบอาการปวดไหลในระยะหลงผาตดผานกลองอกดวย ดงนนการศกษาครงนเพอประเมนระดบอาการ

แนนทองของผปวย หลงไดรบการระบายกาซในชองทองดวยวธตางๆ ภายหลงการผาตดถงน�าดผานกลอง

วตถประสงค

เพอเปรยบเทยบอาการแนนทองหลงผาตดในผปวยผาตดถงน�าดผานกลอง ระหวางกลมทไดรบโปรแกรมการระบายกาซ

ในชองทองภายหลงเสรจสนการผาตดกบกลมทไดรบการดแลตามปกต

ระเบยบวธวจย

การศกษาแบบ RCT กลมตวอยางเปนผปวยทไดรบการผาตดถงน�าดผานกลองจ�านวน 150 คน แบงออกเปน 3 กลมโดย

การสมแบบ random allocation แตละรายจะถกเลอกรบวธการใหค�าแนะน�าทง 3 แบบดวยโอกาสทเทาๆ กนโดยน�ากลมท

ไดจากการสมเขยนในฉลากใสซองปดผนก เรยงตามล�าดบผปวยทเขารวมวจย คนท�าฉลากใสซอง คนหยบ-เปดซอง คนท�า

intervention program และคนเกบขอมลเปนคนละคนกน โดยกลมท 1 control group ใชวธการระบายกาซ CO2

ออกทางแผลผาตด กลมท 2 active aspiration group ใชวธการดดกาซ CO2 ออกทาง port valve และกลมท 3 valve

release group ใชวธระบายกาซ CO2 ออกทาง port valve ตวแปรทศกษาคอระดบอาการแนนทองและระดบอาการปวดไหล

ประเมนโดยใช Numeric Rating Scale ในระยะ 30, 60 นาท 4, 24 ชวโมงหลงผาตด วเคราะหขอมลใชคาเฉลย รอยละ

และวเคราะหความแตกตางระหวางกลมดวยสถต ANOVA

วรศรา ตวยานนท, พจนย ศลปชย, รศ.ดร.นพ.ยงยทธ ศรวฒนอกษร, พรทตา วศวาจารย, จารวรรณ พวงดอก,

สนนทา ตนกลาย และคณะ

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

74

ผลการศกษา

ในกลม active aspiration พบจ�านวนผปวยทมอาการแนนทองในระยะ 30 นาท 4 และ 24 ชวโมงหลงผาตด นอยกวากลม

control ในชวงเวลาเดยวกนอยางมนยส�าคญทางสถต (50% vs 80.9%, 43.8% vs 76.6%, 33.3% vs 57.4%, p<0.05)

เชนเดยวกบกบกลม passive valve release พบจ�านวนผปวยทมอาการแนนทองในในระยะ 4 และ 24 ชวโมงหลงผาตด

นอยกวากลม control ในชวงเวลาเดยวกนอยางมนยส�าคญทางสถต (51.1% vs 76.6%, 36.2% vs 57.4%, p<0.05)

สวนเสนรอบทองทงในระยะกอนผาตด และหลงผาตด 30 นาท 60 นาท 4 ชวโมง และ 24 ชวโมง ของทง 3 กลม

ไมแตกตางกน นอกจากนยงพบวากลมตวอยางทงหมดมอาการปวดไหลในระยะหลงผาตดจ�านวน 60 ราย (42.2%) โดยพบวา

กลม control มจ�านวนผปวยทมอาการปวดไหลสงสด เมอเปรยบเทยบกบกลม active aspiration และกลม valve release

(68.1%, 22.9% และ 34.0% ตามล�าดบ)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน หนวยงานไดน�าวธระบาย residual gas โดยวธดดกาซหรอวธระบายผานลนของพอรท เปนแนวทางปฏบตกอนเสรจสน

การผาตดถงน�าดผานกลองทกราย โดยไดรบความรวมมอจากศลยแพทยอยางด เพอชวยลดอาการแนนทองและอาการ

ปวดไหลในระยะหลงผาตดสงเสรมใหผปวยมการฟนตวหลงผาตดทดยงขน สอดรบกบนโยบายโรงพยาบาลทตองการลดอตรา

การครองเตยงใหผปวยกลบบานโดยเรวและมคณภาพชวตหลงผาตดทด

บทเรยนทไดรบ

การท�าวจยในคลนกนอกจากจะสามารถแกปญหาทเกดกบผปวยไดแลว ยงแสดงใหเหนบทบาททส�าคญของพยาบาลหองผาตด

คอการพทกษสทธผปวยทตองดมยาสลบระหวางการผาตด โดยการประสานความรวมมอกบศลยแพทยใหผปวยไดรบการระบาย

residual gas ในชองทองออกอยางมประสทธภาพหลงการผาตดผานกลอง เพอลดอาการแนนทองและอาการปวดไหลในระยะ

หลงผาตด เพอใหผปวยมการฟนตวหลงผาตดทเรวยงขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ทมผวจยเหนปญหาจากการตามเยยมผปวยหลงผาตดถงน�าดผานกลอง จงรวมกนสบคนและออกแบบวธการทปลอดภยในการ

ระบาย residual gas ออกจากชองทองผปวยหลงผาตด โดยมอาจารยศลยแพทยเปนทปรกษา และยงไดรบความรวมมอทด

จากศลยแพทยประจ�าบาน ในขนตอนของการศกษาทดลอง ซงการศกษาวจยนตองอาศยการท�างานรวมกนระหวางทมสหสาขา

วชาชพ ซงเปนปจจยส�าคญทท�าใหงานวจยประสบผลส�าเรจ

การสนบสนนทไดรบ

งานวจยนไดรบทนสนบสนนจาก R2R คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล นอกจากนยงไดรบการสนบสนนดานกระบวนการ

พฒนางานวจยอยางเปนระบบเชน การใหค�าปรกษาตงแตการเขยนโครงรางวจย ระเบยบวธวจยทเหมาะสม โดยผานกระบวนการ

ท�ากลม ซงเปนสวนส�าคญทท�าใหงานวจยส�าเรจลลวงไปไดดวยด

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ตงโจทยวจยไดชดเจน จากปญหาของหนวยงาน

โอกาสพฒนา

ควรตดตามการขยายผลการวจย โดยอาจสรางแนวทางปฏบตและท�าการวจย Implementation research ตอไป

75

ผลของโปรแกรมการจดการตนเองรายบคคลผานแอพพลเคชนไลนส�าหรบผปวยเบาหวานชนดท 2 ทมภาวะไขมนในเลอดสง

ID 427

ทมา

ผปวยเบาหวานทหองตรวจอายรกรรม โรงพยาบาลศรนครนทร ป 2554 และ 2555 เพมขนจาก 1,923 เปน 2,311 ราย ขอมล

เบองตนของผปวย 600 ราย มผปวยทมระดบน�าตาลสะสม (HbA1C) มากกวารอยละ 8 รอยละ 63 มโรครวมคอภาวะไขมน

ในเลอดสงรอยละ 95 จากการสมภาษณผปวย 10 ราย มพฤตกรรมในการจดการตนเองยงไมเหมาะสม ทผานมาพยาบาล

ใชกระบวนการพยาบาลโดยใหค�าแนะน�าการดแลตนเองตามปญหาทพบในแตละครงทมารบบรการ เมอทบทวนพบวาการ

ใชรปแบบการใหความรโดยระบบบรการสขภาพทางไกล (Lichin C ,2013 ) ชวยใหผปวยมพฤตกรรมการจดการตนเองดขน

และสามารถลดระดบน�าตาลสะสมไดในเดอนท 6 และระดบไขมน LDL ลดลงหลงไดรบโปรแกรม 12 เดอน (Davis 2010)

นอกจากนยงลดคาใชจายคายาและมคณภาพชวตดขน (Gordon, 2014) การศกษาครงนจงดแลผปวยเบาหวานโดยใชแนวคด

การจดการตนเอง โดยน�าระบบบรการสขภาพทางไกลมาใช

วตถประสงค เพอศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองรายบคคลผานแอพพลเคชนไลนส�าหรบผปวยเบาหวานชนดท 2 ทมภาวะไขมน

ในเลอดสง

ระเบยบวธวจย วจยแบบกงทดลอง แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม ค�านวณขนาดตวอยางไดกลมละ 25 คน เลอกกลมตวอยาง

แบบเฉพาะเจาะจง เกบขอมลเดอนพฤศจกายน 2558- เดอนพฤษภาคม 2559 โปรแกรมการจดการตนเอง ไดแก คมอประกอบ

ดวยความรเรองการจดการตนเอง 6 เรอง ไดแก รบประทานอาหาร การออกก�าลงกาย การใชยา การจดการอารมณ การดแล

เมอเกดภาวะแทรกซอน และการจดการไขมนในเลอด และรปภาพการจดการตนเอง สงทางแอพลเคชนไลน แบบประเมน

พฤตกรรมการจดการตนเอง การปฏบต สปดาหท 1 ใหความรเกยวกบการจดการตนเอง ใหคมอการจดการตนเอง ท�าแบบ

ประเมนพฤตกรรมการจดการตนเอง สปดาหท 2-7 สงขอมลความรเพอกระตนผปวยผานแอพพลเคชนไลนสปดาหละ 1 เรอง

และในสปดาหท 12 โดยประเมนพฤตกรรมการจดการตนเอง และผลตรวจทางหองปฏบตการ การวดผล วดพฤตกรรม

การจดการตนเอง ระดบ FBS, HbA1C ระดบไขมนในเลอด

พว.กรรณการ ยงยน, ผศ. ดร.นงลกษณ เมธากาญจนศกด, ศ. นพ.ฉตรเลศ พงษไชยกล, อญชนา ไชยชมพ

โรงพยาบาลศรนครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน จงหวดขอนแกน

76

ผลการศกษา

ขอมลสวนบคคลกลมตวอยางทงกลมทดลองและกลมควบคม สวนใหญเปนเพศชายมอายอยในชวง 51-65 ป มสถานภาพ

สมรส นบถอศาสนาพทธทงหมด มอาชพรบราชการ และมระดบการศกษาสวนใหญคอระดบปรญญาตร และพบโรครวมคอ

โรคความดนโลหตสงรอยละ 88 โรคไขมนในเลอดสง รอยละ 100 คาเฉลยคะแนนพฤตกรรมการจดการตนเองหลงไดรบ

โปรแกรม กลมทดลองดกวากลมควบคม (85.56 และ 74.84 คะแนน; p = 0.003) คาเฉลยระดบ HbA1C ในกลมทดลอง

ต�ากวากลมควบคม (8.47% vs 9.20%; p=0.047) แตยงสงกวา 8% คาเฉลยของระดบ FBS กลมทดลองและกลมควบคม

ไมตางกน (145 mg% vs 159 mg%; p=0.491) คาเฉลยระดบไขมนในเลอด Cholesterol, Triglyceride, LDL, และ HDL

ทงสองกลมไมแตกตางกน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ไดน�าโปรแกรมนไปใชในผปวยคลนก โรคเบาหวาน ทไมสามารถควบคมระดบน�าตาลได และน�าไปทดลองใชในผปวยเบาหวาน

ทคลนกโรคไตเสอมและไดน�าเสนอใหแกพยาบาลผจดการรายกรณโรงพยาบาลสระบรเพอน�าไปทดลองใช

บทเรยนทไดรบ ในกรณทผปวยทมเฉพาะปญหาทควบคมระดบน�าตาลไมได การใหโปรแกรมระยะสน 12 สปดาห สามารถชวยใหผปวย

มพฤตกรรมการจดการตนเองทเหมาะสมสงผลใหสามารถควบคมระดบน�าตาลได แตกรณผปวยมระดบไขมนสงดวยควรเพม

ระยะเวลาในการใหโปรแกรม นานขนเปน 6 เดอนหรอ 12 เดอน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ทกษะและความสามารถของทมโดยการท�างานเปนทมสหสาขาวชาชพใหการพฒนาโปรแกรม สามารถใหค�าปรกษาแกผปวย

ไดทนททผปวยมปญหา ไมวาจะนอกเวลางานผปวยสามารถปรกษาปญหาไดตลอดเวลา เปนการสอสารทมประสทธภาพรวดเรว

ทนเหตการณนอกจากนการมสวนรวมของผปวยในการรบขอมลและปรกษาทมสขภาพในแตละสปดาหวาตองการเรยนรเรอง

อะไรทมปญหา และการสนบสนนจากผบรหารทใหเวลาในการท�างาน

การสนบสนนทไดรบ

การสนบสนนเงนทนจากศนยวจยและฝก อบรมเพอสงเสรมคณภาพชวตคนวยแรงงาน มหาวทยาลยขอนแกน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มความนาสนใจในการน�าเอาเทคโนโลยทอยในชวตประจ�าวนของคนรนปจจบนมาใช

โอกาสพฒนา

เพมเตมรายละเอยดของ application ทกลาวถง เพอใหผอานสามารถน�าไปประยกตใชตอได ตดตามผลระยะยาวตอระดบ

น�าตาล และไขมนในโลหตดงทระบไวในขอจ�ากด และควรทบทวนวรรณกรรณเพอเรยนรขอจ�ากดของผลการวจยทมมากอน

77

การใช serum hyaluronic acid ในการประเมนภาวะพงผดในตบในผปวยธาลสซเมย

พญ.กานต ภษณสวรรณศร, รศ. นพ.ทวศกด แทนวนด

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 434

ทมา

ผปวยธาลสซเมยทตองไดรบเลอดนนมกมปญหาภาวะเหลกเกนในรางกาย โดยธาตเหลกทไปสะสมทตบจะท�าใหเกดพงผด

ในตบและตบแขงตามมาได การตรวจเพอวนจฉยภาวะพงผดในตบมความส�าคญเพอทจะไดรกษาตงแตระยะตน เฝาระวงภาวะ

แทรกซอนจากตบแขงรวมถงมะเรงตบ วธการประเมนพงผดในตบทเปน gold standard คอ liver biopsy แตเปนวธท

invasive จงอาจจะไมเหมาะนกในผปวยกลมน การใชเครองตรวจความยดหยนของตบ (Transient elastography) เปนวธ

ทคอนขางแมนย�าและ non-invasive แตเครองนมอยเฉพาะในโรงพยาบาลขนาดใหญหรอโรงเรยนแพทยเทานน สวนการใช

non-invasive serum marker เชน AST to Platelet Ratio Index (APRI) หรอ FIB-4 score นนมขอจ�ากดเนองจาก AST

เปนหนงในตวแปรทใชในการค�านวณมกมคาทสงขนจากภาวะเมดเลอดแดงแตก ท�าใหคา serum marker นนๆ สงกวา

ความเปนจรงได Hyaluronic acid (HA) เปน polysaccharide ทสรางจากตบอาจเขามามบทบาทในการประเมนภาวะพงผด

ในตบในผปวยกลมน เนองจาก non-invasive ตรวจไดงาย และยงสามารถมาใชในการตรวจตดตามไดดวย

วตถประสงคเพอทจะหาความสมพนธของ serum HA กบระดบพงผดในตบโดยการตรวจดวยเครองตรวจความยดหยนของตบ นอกจากน

เพอเปรยบเทยบคา serum marker ไดแก APRI หรอ FIB-4 กบระดบพงผดในตบ

ระเบยบวธวจย

การศกษานเปน cross-sectional study โดยศกษาในผปวยธาลสซเมยชนดรนแรงและชนดปานกลางทมาตรวจในธาลสซเมย

คลนกของโรงพยาบาลศรราช ตงแตวนท 1 มกราคม ถง 31 ตลาคม 2559 โดยผปวยทเขารวมในงานวจยจะตองมอาย 18 ป

ขนไป มประวตไดรบเลอดมากอนและยนยอมเขารวมวจย โดยจะมการเกบขอมลทเกยวของรวมถงปจจยเสยงของการเกดพงผด

ในตบ และเจาะเลอดเพอประเมนคาการท�างานของตบ และคาทใชในการค�านวณหา APRI และ FIB-4 และไดมการเกบซรม

สวนหนงไวเพอสงตรวจระดบ HA นอกจากนผปวยจะไดรบการตรวจความยดหยนของตบโดยใชเครอง Transient elastography

(TE) ในวนเดยวกน โดยคาของ TE ทบงชภาวะพงผดในตบผดปกตคอ 7.1 kPa

ผลการศกษา

ผปวยธาลสซเมยทเขารวมวจยทงหมด 158 คน เปนเพศหญง 101 คน (รอยละ 63.9) อายเฉลย 38 ป ไดรบยาขบธาตเหลก

132 คน (รอยละ 83.5) มทงหมด 56 คนทมภาวะพงผดในตบผดปกต จากการหาคาพนทใตกราฟของระดบ HA, APRI, FIB-4

score ไดเทากบ 0.71, 0.68, 0.56 ตามล�าดบ โดยเกณฑทใชบงชภาวะพงผดในตบผดปกตคอคา HA level > 120 ng/mL

78

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

คา HA ทมากกวาหรอเทากบ 120 ng/mL สามารถชวยบงชภาวะพงผดในตบผดปกตในผปวยธาลสซเมยทเคยไดรบเลอด

เนองจากการตรวจวดระดบ HA สามารถท�าไดในโรงพยาบาลทวไปโดยใชชดตรวจทไมยงยาก จงอาจจะเปนทางเลอกหนง

ทใชในการประเมนภาวะพงผดในตบ รวมถงการใชตรวจตดตามภาวะพงผดในตบในททไมมเครอง TE อยางไรกตามคงตองม

การรวบรวมขอมลเพมเตมเพอสนบสนนผลการวจยดงกลาว

บทเรยนทไดรบ

เราสามารถหาวธในการตรวจทท�าไดงายและไมยงยาก เพอใชในการประเมนพงผดตบทผดปกตเบองตนกอนทจะมาตรวจเพม

เตมทซบซอนขนตอไปได โดยการตรวจนเปนการตรวจทมอยจรงแตยงไมเปนทแพรหลาย ซงสามารถพฒนาใหเปนชดตรวจ

ทสามารถมในโรงพยาบาลขนาดเลกหรอขนาดกลางได ควรม validation group เพอยนยนผลการวจยดงกลาว

ปจจยแหงความส�าเรจ

มความตงใจและความพยายามในการเชญชวนผเขารวมวจยโดยชใหเหนถงประโยชนในการตรวจประเมนพงผดตบในผปวย

ทมความเสยงตอการเกดพงผดในตบ ความใสใจในการดแลและตดตามผปวย โดยผปวยทตรวจพบคาพงผดตบมากผดปกต

จะไดรบการตรวจตดตามตอเนองและเฝาระวงผลแทรกซอนทจะเกดขนจากภาวะตบแขง มการประสานงานอยางดในการ

สงตรวจทางหองปฏบตการทงในและนอกสถาบนและการตรวจ TE จงไดผลเรว

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบเงนทนสนบสนนการวจยจาก R2R

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการศกษา evidence เพมเตมเพอสนบสนนวาวธการตรวจดงกลาวไดผลเปนอยางไรในกลมเฉพาะโรคมากขน เชน

thalassemia เพอเปน standard recommendation ตอไปและผลการวจยทนาจะประยกตใชในงานประจ�าไดตอไป

โอกาสพฒนา

ใชประเมนความคมคา และตดตามการขยายผลการวจย โดยอาจสรางแนวทางปฏบตและท�าการวจย Implementation

research ตอไป

79

การพฒนาเครองมอคดกรองโรคพารกนสน และการส�ารวจในชมชนถงความชกของภาวะ parkinsonism และโรคพารกนสน (Parkinson’s disease)

รศ. นพ.วรศกด เมองไพศาล, พว.ปตพร สรทพากร, ศ. นพ.ประเสรฐ อสสนตชย, ทมคลนกผสงอาย

และงานบรการสขภาพปฐมภม

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 481

ทมา

ผปวยโรคพารกนสน (Parkinson’s disease: PD) มกไมไดรบการวนจฉยหรอไดรบการวนจฉยไมถกตอง เนองจากตองอาศย

ทกษะช�านาญของแพทยผตรวจและมกเปนการวนจฉยทางคลนก โดยมการศกษาพบวาแพทยทวไปวนจฉย PD ถกตองเพยง

รอยละ 53 การวนจฉยโดยประสาทแพทยผเชยวชาญดานโรคการเคลอนไหว มความไวรอยละ 91 อยางไรกจ�านวนแพทย

ดานนมจ�ากด ท�าใหการไดรบการวนจฉยอยางถกตองยงท�าไดยาก นอกจากนนประชาชนจ�านวนมากไมไดมาพบแพทยเนองจาก

ผปวยและครอบครวคดวาเปนอาการปกตทพบไดในผสงอายทวไป หรอในบางรายทมาพบแพทยดวยอาการสนและคดวาตนเอง

เปน PD ทงทไมใช การพฒนาเครองมอชวยในการคดกรองโรคน จะท�าใหประชาชนสามารถไดรบการคดกรองอยางทวถง

ไดทบาน นอกจากนนขอมลทางระบาดวทยาของภาวะ parkinsonism และ PD ในชมชนในประเทศไทย ยงไมเคยมการศกษา

มากอน

วตถประสงค

เพอพฒนาแบบประเมนคดกรอง PD ดวยตนเอง เพอชวยในการวนจฉยโรคนในประชาชนทไมไดรบการวนจฉยมากอน

และศกษาถงระบาดวทยาของภาวะ parkinsonism และ PD ในชมชนในประเทศไทย

ระเบยบวธวจย พฒนาแบบประเมน PD 11 ขอ (ตอบ “ใช” หรอ “ไมใช”) ตามวธมาตรฐาน แลวทดสอบใชในผปวย PD 65 รายในโรงพยาบาล

ทไดรบการวนจฉยโดยประสาทแพทยตามเกณฑมาตรฐาน United Kingdom Parkinson’s Disease Society Brain Bank

Criteria เทยบกบคนปกต 100 ราย โดยผประเมนแบบคดกรอง PD น ไมทราบการวนจฉยโรคมากอน และแพทยผวนจฉยโรค

ไมทราบผลจากแบบคดกรอง หลงจากนนน�าแบบคดกรองไปใชทดสอบในประชากรในชมชนในกรงเทพ ทอายมากกวา 50 ป

1,846 คน โดยทกรายจะไดรบการซกประวต ตรวจรางกาย ประเมนดวยแบบคดกรอง PD และพบประสาทแพทยทกราย

โดยผประเมนแบบคดกรองและประสาทแพทยไมทราบการวนจฉยเดมและผลของการประเมนของอกฝาย แลวน�ามาค�านวณ

Receiver operating characteristic curves (ROC) ความไว ความจ�าเพาะ PPV, NPV และ Likelihood ratio (LR)

ความชกของโรคในชมชนปรบตาม WHO standard population

80

ผลการศกษา

ผปวยในคลนก กลม PD และกลมปกต มอายเฉลย 71.5 + 9.2 และ 69.6 + 7.1 คา mean (SD) TMSE 25.9 + 3.4 และ

25.7 + 1.8 ตามล�าดบ ผปวยมคา median modified Hoehn and Yahr 2 คะแนนแบบทดสอบตงแต 5 ขอ ขนไป มความไว

รอยละ 98 ความจ�าเพาะรอยละ 94 ม LR บวกและลบ 16.33 และ 0.02 เทา โดยมคา area under the curve (AUC) 0.985

ในการวนจฉย PD การศกษาระบาดวทยาในชมชน ประชากรอายเฉลย 64.4 ± 8.0 ป ม age-standardized prevalence

ของ parkinsonism และ PD เทากบ 1,954 และ 706 ตอ 100,000 ประชากร โดยความชกเพมมากขนตามอาย ในผปวย

parkinsonism 36 รายทพบ เปน PD 13 ราย vascular parkinsonism 13 ราย drug-induce parkinsonism 8 ราย และ

จากสาเหตอน 2 ราย โดยมเพยง 3 ราย (รอยละ 8.3) ทผปวยทราบมากอนวาเปน PD ทเหลอเปนผปวยทตรวจพบจากการ

ศกษาคดกรองในครงน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน สามารถน�าแบบคดกรองไปเผยแพรเพอชวยใหประชาชนทวไปไดรบการคดกรองดวยตนเองและชวยเพมความแมนย�าในการ

วนจฉยเมอมอาการทสงสยวาเปนอาการของ PD หรอไม โดยเฉพาะในระดบประชากรทมคา NPV รอยละ 99 ชวยในการ

บอกวาไมม PD ถามคะแนนนอยกวา 5 สวนในคลนกทมผมาปรกษาถงความผดปกต โดยเฉพาะเมอตรวจกบแพทยทไมใช

ผเชยวชาญ การน�าแบบคดกรองนไปใชจะชวยเพมความแมนย�าในการวนจฉยมากขน ในขณะนก�าลงอยในขนตอนการเผยแพร

ไปในองคกรวชาชพและโรงพยาบาลตางๆ

บทเรยนทไดรบ

PD สวนใหญไมไดรบการวนจฉยในชมชนและไมเคยเขาถงบรการทางการแพทย การน�าแบบคดกรองไปใชเพอส�ารวจประเมน

ผสงอายในชมชนเปนการเพมโอกาสการวนจฉยโรค และลดปรมาณการตรวจประชากรทกคนในชมชนโดยแพทยผเชยวชาญ

เปนประจ�า ซงไมสามารถจะเปนไปไดจรงในบรบทของประเทศทขาดแคลนผเชยวชาญ นอกจากนนการวนจฉยในคลนก

ทผปวยมาปรกษาดวยอาการทสงสย มโอกาสวนจฉยผดพลาดสงพอสมควร การใชแบบคดกรองจะเพมความแมนย�าในการ

วนจฉยของแพทยทวไปไดมากขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ความสนใจในปญหาทเกดขนในการวนจฉยในคลนกและการเขาถงบรการของผสงอาย เปนจดน�าใหเกดการวจยเพอแก

ปญหาน และมผรวมงานในคลนก หนวยปฐมภม ผน�าชมชนและประชาชนทยนยอมเขารวมการศกษาเพอหวงประโยชน

ใหเกดขนกบประเทศตอไป

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารและองคกรสนบสนนการวจย ไดสนบสนนใหผชวยวจยมาชวย ไดรบทนการวจยจากมหาวทยาลยและไดรบการประสาน

ชวยเหลอใหงานส�าเรจลลวงโดยทมคลนกและหนวยปฐมภมของโรงพยาบาล ตลอดจนส�านกงานเขต

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มการรวบรวมแบบคดกรองตางๆ มาศกษาและประยกตใช โดยการ validation, เปนการดแลสขภาพเชงรกเพอคนหาผทอาจ

จะมปญหาในชมชน

โอกาสพฒนา

ควรตอยอดการน�าผลวจยไปใชในวงกวาง

81

การพฒนางานฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมองระยะกงเฉยบพลนแบบตอเนองสชมชนโรงพยาบาลพทธชนราช พษณโลก

กภ.กญญารตน ค�าจน, พญ.ปานจต วรรณภระ, กภ.ปานปรญณ ปนสกล, กภ.ศศธร สมจตต

โรงพยาบาลพทธชนราช จงหวดพษณโลก

ID 491

ทมา

ผปวยโรคหลอดเลอดสมอง (Stroke) เปนสาเหตการตายและความพการมแนวโนมเพมขน ป 2556-2558 จงหวดพษณโลก

มผปวย Stroke จ�านวน 1,878, 2,052, 2,065 คน ตามล�าดบ อาศยอยในเขตอ.เมอง จ�านวนมากทสดคอ 604, 703, 678 คน

ตามล�าดบ จากขอมลป 2550 ผปวย Stroke ไดรบบรการกายภาพบ�าบดเฉลย 2 ครง ในป 2553 -2557 ไดจดระบบบรการ

กายภาพบ�าบดชมชนทศนยฟนฟ 7 แหง แหงละ 1 ครงตอเดอน แตผรบบรการสวนใหญเปน Stroke ระยะยาว (Long term

care, LTC) ทมอาการเกน 6 เดอน เพอคงสภาพผปวยประกอบกบไมก�าหนดเวลาสนสดการใหบรการ ท�าใหผปวยระยะ

กงเฉยบพลน (Subacute) ทมอาการไมเกน 6 เดอนซงเปนชวงเวลาทมการฟนตวสงสดขาดโอกาสไดรบบรการดานการฟนฟ

ใหเตมศกยภาพอยางตอเนองสงผลใหไมสามารถปองกนและลดความพการ เกดภาวะตดเตยงในระยะยาว เปนปญหาในระบบ

สขภาพ

วตถประสงค เพอพฒนาระบบการใหบรการฟนฟผปวย Stroke ระยะ Subacute ใหไดรบบรการตอเนองมความสามารถเพมขน และ

เพอศกษาผลการฟนฟผปวย Stroke ระยะ Subacute และระยะ LTC

ระเบยบวธวจย

เปนการวจยเชงปฏบตการ (action research) เพอพฒนาระบบการใหบรการฟนฟผปวย Stroke ระยะ Subacute ใหไดรบ

บรการตอเนองมความสามารถเพมขน และเพอศกษาผลการฟนฟผปวย Stroke ระยะ Subacute และ LTC เขต อ.เมอง พนท

รบผดชอบโรงพยาบาลพทธชนราช พษณโลก เดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2558 – ตลาคม พ.ศ. 2559 ศกษาในผปวย Stroke

ระยะ Subacute ทมอาการออนแรงเปนมาไมเกน 6 เดอน และผปวย LTC ทมอาการออนแรงเกน 6 เดอน ทมคะแนน

ความสามารถการท�ากจวตรประจ�าวน (Barthel Index, BI) < 75 คะแนน เครองมอทใชคอแบบบนทกกายภาพบ�าบดชมชน

และแบบประเมน BI แบบสงตอชมชน เปรยบเทยบความแตกตางภายในกลมดวย Wilcoxon Signed Ranks Test

เปรยบเทยบแตกตางระหวางกลม Subacute และ LTC ดวย Mann-Whitney U ก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05

ผลการศกษา

การพฒนาระบบบรการกายภาพบ�าบดในชมชนโดยทมสหวชาชพ บรณาการการสงตอดวยแบบบนทก BI เรยงล�าดบการ

ใหบรการ Subacute กอน LTC เพอพฒนาศกยภาพสงสดและลดความพการผปวย Subacute ครอบคลมพนทใหบรการ

82

25 แหง (16 รพสต. 7 PCC และ 2 ศสม.) เฉลยแหงละ 2 ครงตอเดอน แลกเปลยนเรยนรแบบไรรอยตอหลงใหบรการในกลม

Line ทกวน สงตอ Subacute ลงชมชน 152 คน ชมชนสง LTC 59 คน รวม 211 คน น�ามาวเคราะหขอมลเฉพาะทม BI<75

คะแนนและสนสดการรกษาแลว 84 คน เปนผปวย Subacute 48 คน และ LTC 36 คน ไดรบบรการเฉลย 5.4 และ 3.5 ครง

ตามล�าดบ เมอสนสดการรกษาผปวยทงสองกลมมคะแนน BI เพมขน (p<0.001) เมอเปรยบเทยบระหวาง Subacute และ

LTC พบวา BI เรมตนไมตางกนคอ 40 คะแนนแตเมอสนสดการรกษาแลวคะแนน BI ทงสองกลมตางกนคอ 90 และ 50 คะแนน

ตามล�าดบ (p<0.001)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การพฒนาระบบการใหบรการฟนฟในชมชนชวยใหผปวย Stroke ระยะ Subacute เขาถงบรการฟนฟอยางตอเนองเฉลย

5.4 ครง ท�าใหความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนเพมขน การฟนฟผปวยระยะ subacute สามารถพฒนาศกยภาพได

มากกวาผปวยระยะ LTC ผลวจยครงนจงเปนขอมลสนบสนนการจดระบบการใหบรการฟนฟอยางตอเนองในชมชนจนถง

ปจจบน รวมถงเผยแพรขอมลใหเครอขายฟนฟ เขต 2

บทเรยนทไดรบ

การฟนฟผปวยระยะ Subacute สามารถพฒนาศกยภาพไดมากกวาผปวยระยะ LTC ควรใหความส�าคญและสนบสนนฟนฟ

ผปวยระยะ Subacute เพอลดปญหาตดเตยง ลดความพการ ท�าใหคณภาพชวตดขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

ทมผวจยเหนวาการพฒนาระบบในครงนจะเปนการเพมโอกาสใหผปวยทจ�าเปนตองไดรบบรการทางการแพทยดานการฟนฟ

มโอกาสรบบรการอยางตอเนองอยางเหมาะสมไดมากทสดในชวงเวลาทมการฟนตว เกดประโยชนสงสดแกผปวย ปองกนและ

ลดความพการ มคณภาพชวตทด ลดจ�านวนผปวยในสภาพตดเตยงมภาวะพงพง ลดภาระในการดแลปญหาสขภาพครอบครว

สงคม และพฒนาระบบบรการสขภาพทดของประเทศไทย

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารใหความส�าคญและสนบสนนทรพยากรเพอฟนฟสภาพผปวย Stroke อยางตอเนองในชมชน และความรวมมอ

ทมสหวชาชพไดแก ทมเวชกรรมฟนฟ ทมเวชกรรมสงคมและบรการปฐมภม ทมส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ รวมกนออกแบบ

ระบบและบรณาการการสงตอ รวมถงทมรพสต. อสม. จตอาสา ทรวมกนใหบรการฟนฟในชมชน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการพฒนางานในระดบจงหวดส�าหรบผปวยเฉพาะโรคทพบบอย เปนภาวะทลดความรนแรงหรอแกไขได

โอกาสพฒนา

1. ควรทบทวนการประเมนผลเปรยบเทยบผลลพธกอนการพฒนาเครอขายทงในดานความครอบคลมและผลการรกษาฟนฟ

2. ควรน�าเสนอใหเหนภาพของการใชเครองมอในการวจยใหชดเจนเพมขน

83

ผลของเทคนคการฉดยาเฮพารนโมเลกลต�าเขาใตผวหนงนาน 30 วนาท รอ 10 วนาท กอนถอนเขมตอการเกด จ�าเลอดและอาการปวด

พว.โสมพนธ เจอแกว, ผศ. ดร.นพ.ณฐวฒ เสรมสาธนสวสด, พว.รตนา เพยรเจรญสน, พว.นชชญกร ปนเกสร,

พว.ศรณยา ทพยารมณ

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 493

ทมา

การรกษาโรคลมเลอดอดตนในหลอดเลอดด�า และภาวะหลอดเลอดด�าชนลกอดตนสามารถใหการรกษาแบบผปวยนอกดวย

การใหยาฉดยาเฮพารนโมเลกลต�า (low molecular weight heparin: LMWH) เขาใตผวหนง 1-2 ครงตอวน นาน 2 สปดาห

และใหตอเนองนาน 3 เดอนในผปวยทมโรคมะเรงรวม เพอปองกนการเกดซ�า ผปวยมากกวารอยละ 80 เกดจ�าเลอด กอนเลอด

และอาการปวดบรเวณทฉดยา ใชเวลา 2-3 สปดาหจ�าเลอดจงจางหาย เปนอปสรรคในการฉดยาตอเนอง ปญหาดงกลาว

สงผลใหผปวยเกดความวตกกงวล ขาดความมนใจและปฏเสธการฉดยา เสยงตอการเกดโรคซ�า ในปจจบนยงไมมแนวปฏบต

ทชดเจนในการฉดยา LMWH และยงไมพบการศกษาทกลาวถงการฉดยา LMWH เขาใตผวหนงดวยตนเองของผปวยหรอญาต

คณะผวจยจงศกษาเทคนคการฉดยาเพอหาแนวทางการปฏบตทปลอดภย ลดภาวะแทรกซอน เปนประโยชนตอผปวยทตอง

บรหารยาฉดดวยตนเอง

วตถประสงค

ศกษาผลของเทคนคการฉดยา LMWH ระหวางการฉดยานาน 30 วนาทและรอ 10 วนาทกอนถอนเขมและการฉดยานาน

10 วนาท ตออตราการเกดจ�าเลอด ขนาดจ�าเลอดภายหลงฉดยาทระยะ 48-72 ชวโมงและอาการปวดขณะฉดยา

ระเบยบวธวจย

การศกษาแบบ Stratified randomized controlled study ในผปวยทมารบบรการแบบผปวยนอกโรงพยาบาลศรราช

โรคลมเลอดอดตนในหลอดเลอดด�าและภาวะหลอดเลอดด�าชนลกอดตน และไดรบการรกษาดวยยาฉดเฮพารนโมเลกลต�า

2 ชนดไดแก Enoxaparin หรอ Tinzaparin เขาใตผวหนงเพยงอยางเดยว หรอไดรบยา Warfarin รวมดวย โดยกลบไปบรหาร

ยาตอเนองทบานจ�านวน 60 ราย สมเปน 2 กลมกลมควบคมไดรบการฝกเทคนคฉดยาตามมาตรฐานนาน 10 วนาท และกลม

ทดลองไดรบการฝกเทคนคฉดยาตามมาตรฐานนาน 30 วนาท รอ 10 วนาท กอนถอนเขมโดยพยาบาลทผานเกณฑประเมน

การอบรมและนเทศการสอนทกษะฉดยาและก�าหนดเวลาขณะฉดยาดวยนาฬกาจบเวลา โดยมตวแปรในการประเมนผลดงน

visual analog scale (VAS) ผปวยจะประเมนขณะฉดยา อตราการเกดจ�าเลอดและขนาดจ�าเลอดระยะ 48 ถง 72 ชวโมง

หลงฉดยาผประเมนจะวดผลในวนนดตรวจตดตามผลการรกษา

84

ผลการศกษา

กลมตวอยางในการศกษาครงนมทงหมด 52 ราย แบงเปนกลมควบคม 25 ราย กลมทดลอง 27 ราย ทระยะเวลา 48 ชวโมง

หลงฉดยาพบอตราการเกดจ�าเลอดในกลมควบคมรอยละ 32 (n=8) ในกลมทในกลมทดลองรอยละ 11.1 (n=3) (p = 0.065)

ทระยะเวลา 72 ชวโมงหลงฉดยาพบอตราการเกดจ�าเลอดในกลมควบคมรอยละ 44 (n=11) กลมทดลองพบรอยละ18.5 (n=5)

(p = 0.045) มความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต ขนาดจ�าเลอดทระยะเวลา 48 ชวโมง หลงฉดยา กลมควบคมมขนาด

จ�าเลอด 35 mm2 (105.0±154.4) ในกลมทดลองมขนาดจ�าเลอด 20 mm2 (16.7±5.8) (p= 0.054) ในระยะเวลา 72 ชวโมง

หลงการฉดยา กลมควบคมมขนาดจ�าเลอด 190 mm2 (345.5 ± 475.3) ในกลมทดลองมขนาดจ�าเลอด 80 mm2 (128.0 ±

98.6) (p= 0.394) ไมพบความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตแตมแนวโนมทกลมทดลองจะมขนาดจ�าเลอดทเลกกวา

ระดบความเจบปวดขณะฉดยาทงสองกลมไมแตกตางกน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ก�าหนดเปนแนวทางปฏบตทางการพยาบาลและสอนทกษะใหกบผปวยและญาตทตองกลบไปบรหารยาตอเนองดวยตนเอง

ทบานทกรายถงปจจบนขยายผลสหนวยงานอนทงในโรงพยาบาลและนอกโรงพยาบาลเชนน�าผลวจยมาปรบ work Instruction

ของฝายการพยาบาลฯ เผยแพรผลวจยในการอบรมเรองการขบเคลอน R2R ทจดใหกบองคกรภายนอกการเผยแพรสประชาชน

ทวไปผานทางสอสขภาพออนไลนเวบไซตคณะแพทยศาสตรฯ และมแอพพลเคชน QR code

บทเรยนทไดรบ

กระบวนการวจยท�าใหเกดการเรยนรรวมกนในการแกไขปญหาแบบมสวนรวมทงทมพยาบาลและแพทยเพอสรางรปแบบการ

สอนทเหมาะสมเออตอการเรยนรของผปวยและญาตดวยการสงเสรมใหตระหนกถงความส�าคญในการดแลตนเองวจยท�าให

เหนผลเปนรปธรรมจงสรางการยอมรบในหนวยงานทจะน�าผลจากการวจยมาปรบปรงพฒนาการใหบรการมองเหนคณคา

และสรางโอกาสพฒนาในการท�างานประจ�าเพอใหการบรการผปวยมคณภาพมากยงขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

การเรยนรอยางตอเนองมงมนพฒนางานเนนประโยชนสวนรวมและค�านงถงผปวยเปนศนยกลางและการสรางสมพนธภาพทด

ระหวางผปวยญาตและทมสหสาขาวชาชพท�าใหเกดความไววางใจใหความรวมมอในแผนการรกษาสงผลใหการรกษา

มประสทธภาพสรางความเปลยนแปลง มบรรยากาศในการพฒนาการท�างานเกดการดแลผปวยแบบมสวนรวมท�าใหงานวจย

ส�าเรจลลวงทมเกดความสนกในการเรยนรและมพฒนาตนเองอยางตอเนอง

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบทนสนบสนน และความชวยเหลอก�าลงใจค�าปรกษาขอแนะน�าในการท�าวจยจากหนวยพฒนางานประจ�าสงานวจย

คณะแพทยศาสตรฯ รวมทงไดรบความรวมมอและการสนบสนนจากหวหนาหนวยและบคลากรประจ�าหนวยตรวจรกษาดวย

เครองมอพเศษและตดตามผลงานการพยาบาลผาตดฝายการพยาบาลฯงานวจยและสารสนเทศฯฝายการพยาบาลฯ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

แสดงระเบยบวธวจยไดชดเจน ผลงานวจยเปนประโยชนอยางมากตอผรบบรการ

โอกาสพฒนา

ผลการศกษายงไมชดเจนในชวง 48 ชวโมง ควรตดตามการขยายผลการวจย โดยอาจสรางแนวทางปฏบตและท�าการวจย

Implementation research ตอไป

กลม 3 ระดบตตยภม

บทคดยอทไดตพมพ

86

ผลของโปรแกรมการบรหารรางกายอยางมแบบแผนในผปวยทองอดและปวดหวไหลหลงผาตดนวในถงน�าดโดยวธสองกลอง

ID 139

ทมา

นวในถงน�าดเปนโรคทมความชกสงของโรคในระบบทางเดนอาหาร การรกษาทดทสดคอการผาตดซงแบงเปน 2 วธ การผาตด

แบบเปดหนาทอง และการผาตดแบบสองกลองซงในปจจบนจะนยมใชวธแบบสองกลองเนองจากปวดแผลนอยกวา

อยโรงพยาบาลสนกวา ฟนตวเรวกวา แผลมขนาดเลกกวา ภาวะแทรกซอนทเกดขนภายหลงผาตดพบบอยมากทสดคอ

ภาวะทองอด มสาเหตจากการไดยาระงบความรสกทวรางกายทตองเพมการระบายอากาศในปอดกอนใสทอชวยทางเดนหายใจ

และการใสกาซ CO2 ในชองทองขณะผาตดสองกลอง ท�าใหมภาวะ CO2 Insufflation นอกจากนมอาการปวดหวไหล

(Shoulder pain) สวนใหญพบในระยะหลงผาตด 24 ชม. ภาวะแทรกซอนนสามารถปองกนได โดยจะตองมการเตรยมตว

กอนผาตดและการฟนฟหลงผาตดทด จากการทบทวนวรรณกรรมผวจยยงไมพบผทศกษาเกยวกบผลของการบรหารรางกาย

ตอภาวะทองอดและอาการปวดหลงในผปวยผาตดนวในถงน�าดโดยวธสองกลองโดยตรงดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษา

“ผลของโปรแกรมการบรหารรางกายอยางมแบบแผนในผปวยทองอดและปวดหวไหลหลงผาตดนวในถงน�าดโดยวธสองกลอง”

เพอเพมประสทธภาพการฟนฟสภาพดแลใหการพยาบาลผปวยโรคนวในถงน�าดทผาตดโดยวธสองกลองเพอลดอาการทองอด

และลดอาการปวดหวไหล

วตถประสงค วตถประสงคหลกเพอเปรยบเทยบการเกดอาการทองอดและปวดหวไหล วตถประสงครองเพอเปรยบเทยบคณภาพการฟนตว

หลงผาตดและความพงพอใจของผปวยหลงผาตดนวในถงน�าดโดยวธสองกลองทไดรบโปรแกรมการบรหารอยางมแบบแผน

กบผปวยหลงผาตดทไดรบการพยาบาลปกต

ระเบยบวธวจย

เปนการวจยแบบ Randomized controlled trial กลมตวอยางเปนผปวยหลงผาตดนวในถงน�าดโดยวธสองกลอง รพ.ศรราช

สมเขากลมควบคม 60 คน ซงไดรบการพยาบาลตามปกต และกลมทดลอง 60 คน ซงไดรบโปรแกรมการบรหารรางกาย

อยางมแบบแผนโดยใชแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบบนทกอาการทองอด ปวดหวไหล ประเมนคณภาพการฟนตวหลง

ผาตด (QoR-40) และความพงพอใจของผปวย วเคราะหขอมลโดยใชสถตพรรณนา คาทดสอบทและแมนวทนย ย และ

การวดซ�าขอมล

พรฤด นราสงค, ลดาวลย กาศเจรญ, ไขมก รจรเศรษฐกล, นพ.ประเวชย มหาวทตวงศ, ภาวณ ปยบญศร

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

87

ผลการศกษา หลงผาตดวนท 1 กลมทดลองมอาการทองอดปานกลาง-มาก 53 รายจาก 60 ราย (รอยละ 88.3) เปรยบเทยบกบกลมควบคม

ม 54 รายจาก 60 ราย (รอยละ 90.0) พบวาไมแตกตางกนทางสถต (p = 0.765) แตเมอมการวดซ�าขอมลพบวา กลมทดลอง

มคะแนนทองอดเฉลย 12 คะแนน กลมควบคมม 12.98 คะแนน แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต (p= 0.016, 95% CI:

0.19-1.77) และในเวลา 24 ชม. กลมทดลองมคะแนนทองอดลดลง 2.4 คะแนนเมอเทยบกบกลมควบคมมคะแนนลดลง 1.8

คะแนน (p = 0.038) และกลมทดลองมคณภาพการฟนตวหลงผาตดดานสภาวะอารมณและการสนบสนนดานจตใจสงกวา

กลมควบคมอยางมนยส�าคญทางสถต (p = 0.022 และ p= 0.042 ตามล�าดบ) แตอาการปวดหวไหลและความพงพอใจตอ

การพยาบาลของทงสองกลมไมแตกตางกนในทางสถต

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

น�าทาบรหารรางกายมาใชกบผปวยโรคนวในถงน�าดทผาตดโดยวธสองกลองภายในหอผปวยพเศษงานการพยาบาลศลยศาสตร

บางทาสามารถน�ามาประยกตใชกบโรคอนๆทผาตดโดยวธสองกลองผานทางหนาทอง ผลการวจยพบวา ลดอาการทองอด

ไดเลกนอยแตไมสามารถลดอาการปวดหวไหลได งานวจยนยงไมพบภาวะแทรกซอนจากการบรหารรางกาย เชนเลอดออกมาก

การเกดอบตเหตของผปวย สามารถพฒนาแนวทางการกระตนใหผปวย Ambulate ไดเรวขนภายใน 24 ชวโมงหลงผาตด

และเตรยมน�าไปใชกบหอผปวยอน

บทเรยนทไดรบ

ตองมการทบทวนวรรณกรรมอยางมากและปรกษาผเชยวชาญดานกายภาพบ�าบดในการออกแบบทากายบรหารใหลดอาการ

ทองอดกบปวดหวไหลโดยตรงและตองไมมภาวะแทรกซอนในแตละโรคและการผาตด ในการคดออกแบบวธวจยตองควบคม

ตวแปรกวนทมผลตอการวจยใหไดมากทสด เครองมอทใชในการเกบขอมลทองอดและปวดหวไหลตองมความเทยงตรงและ

ผทเกบขอมลจะตองมความซอสตยเพอใหไดผลการวจยทนาเชอถอ

ปจจยแหงความส�าเรจ

ความขยนหมนเพยร ความอดทน ความรวมมอของผวจยทกทานถงแมสมาชกในทมวจยจะมความรพนฐานทางดานการวจย

คอนขางนอย แตไดรบการสนบสนนจาก R2R ใหมการอบรมความรกอนท�าวจยและคอยใหค�าปรกษามาโดยตลอด ตดตาม

ความกาวหนาและกระตนอยางตอเนองถงแมบางทจะมบางชวงเวลาททอแท ไมส เหนอย แตกไดทมวจยงานการพยาบาล

ศลยศาสตร ฝายการพยาบาล และ R2R คอยใหก�าลงใจและเปนแรงผลกดนมาตลอด

การสนบสนนทไดรบ

ทมวจยงานการพยาบาลศลยศาสตรและฝายการพยาบาล โรงพยาบาลศรราชและหนวยพฒนางานประจ�าส งานวจย

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ตงโจทยวจยจากปญหาหนางานไดชดเจน

โอกาสพฒนา

1. พฒนาการดแลตอไปไดอก เนองจากผลจากการศกษานยงไมเดนชด อาจเปนเพราะยงไมไดแกทสาเหตหลก

2. ควรศกษาวธการลดอาการทองอด นอกเหนอจากการบรหารรางกายอยางมแบบแผนเพมเตม

88

อสานสรภญญะบ�าบด เพอผตดสารเสพตดID 148

ทมา

ผปวยในจตเวชโรงพยาบาลหนองบวล�าภมผปวยตดสารเสพตดตงแตเดอนตลาคมถงเดอนธนวาคม 2559 คดเปนรอยละ 58,

56 และ 59 ของจ�านวนผปวยในจตเวชทเขารบการบ�าบดรกษาทงหมด จากการศกษาสถานการณผปวยตดสารเสพตดทมอาการ

ทางจตรวมของโรงพยาบาลหนองบวล�าภพบวา ดานผปวยขาดความตระหนกรเกยวกบโทษพษภยและอนตรายจากสารเสพตด

มพฤตกรรมการกลบไปเสพซ�าหลงจากการเขารบการบ�าบดรกษา จากการสมภาษณผปวยทเขารบการบ�าบดรกษาพบวาผปวย

สวนใหญทราบถงโทษพษภยและอนตรายของสารเสพตดสวนใหญคดวาสราสงผลกระทบตอตนเองนอยทสดเมอเทยบกบ

สารเสพตดชนดอนสอ การรณรงคเกยวกบสารเสพตดเปนเรองไกลตว เขาใจยากและภาษาทใชไมคอยคนเคยกบวถชวตและ

วฒนธรรมของตนเองท�าใหไมสามารถน�าความรไปปรบใชในชวตประจ�าวนได ผวจยจงไดการพฒนาสอ “สออสานสรภญญะ

บ�าบด” เพอเปนสอในการบ�าบด

วตถประสงค

เพอพฒนารปแบบการบ�าบด โดยการใชสออสานสรภญญะบ�าบด ส�าหรบผปวยตดสารเสพตดทเขารบการบ�าบดรกษา

หอผปวยในจตเวช โรงพยาบาลหนองบวล�าภ

ระเบยบวธวจย

การศกษาและสรางนวตกรรมในครงน ใชกระบวนการ PAOR วางแผน ศกษาขอมลคนหาสาเหต ส�ารวจปญหา เกบรวบรวม

ขอมล ประเมนความรเกยวกบโทษและอนตรายของสารเสพตดกอนท�ากจกรรม วเคราะหขอมล การพฒนาสอ โดยการประพนธ

บทสวดอสานสรภญญะทมเนอหาเกยวกบโทษ อนตรายของสารเสพตดแตละชนด ตรวจสอบเนอหาความเหมาะสมจาก

ผทรงคณวฒ 3 ทาน น�ามาทดลองใชหลงจากการสวดมนตประจ�าวน เวลา 20.00 น. ในผปวยในจตเวช บนทกแผนเสยง

สออสานสรภญญะเพอเปดใหผปวยฟง ตอนเชา 06.00 น. ตอนเทยง 12.30 น. และตอนเยน 18.00 น.ประเมนความรผปวย

กอนจ�าหนาย ใหแผนเสยงบทสวดอสานสรภญญะส�าหรบผตดสารเสพตดพรอมแจกเอกสารแผนพบกลบบานดวย ประเมน

ความร ความพงพอใจผปวยหลงจากกลบบานและนดตดตามอาการอก 2 สปดาห

ผลการศกษา

ผปวยมความรเรองโทษอนตรายของสารเสพตดเพมมากขน รอยละ 97 พอใจในสอและเนอหาทสามารถเขาถงวฒนธรรม

และภมปญญาทองถนของตน เขาใจงายและปรบใชไดจรง สมาชกในครอบครวเองกไดรบความรเกยวกบโทษและอนตรายของ

สารเสพตดดวย บคลากรผบ�าบดสารเสพตด มความชนชอบในนวตกรรมเนอหาครอบคลมเขาใจงาย ไมตองใชเวลาสอนหรอ

อธบายซ�าอกครงนาน ลดเวลางานและเกดประสทธผล

อธวฒน กลวงษ

โรงพยาบาลหนองบวล�าภ จงหวดหนองบวล�าภ

89

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ใชหลงจากการสวดมนตประจ�าวนเวลา 20.00 น.ในผปวยในจตเวชบนทกแผนเสยงสออสานสรภญญะเพอเปดใหผปวยฟง

ตอนเชา 06.00 น. ตอนเทยง 12.30 น. และตอนเยน 18.00 น.ประเมนความรผปวยกอนจ�าหนายใหแผนเสยงบทสวดอสาน

สรภญญะพรอมแจกเอกสารแผนพบกลบบานดวยประเมนความร ความพงพอใจผปวยหลงจากกลบบานและนดตดตามอาการ

อก 2 สปดาห

บทเรยนทไดรบ

ไดรปแบบของการบ�าบดโดยการใชสอทสามารถใหความรในรปแบบของสรภญญะอสาน ภาษาและท�านองทน�ามาใชเขาถง

จตวญญาณรากเหงาของความเปนอสาน ท�าใหผรบบรการทงผปวยและญาตนนเกดความสนใจ น�าไปสความเขาใจ และ

ชนชอบในสอ รวมถงตวของผใหบรการเองทมความชนชอบเพราะเกดประสทธผลในการใชงาน ลดระยะเวลาความซ�าซอน

และยงยากในการสอนเรองการปฏบตตวได

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผวจยมความตองการพฒนาสอใหมความเหมาะสมกบบรบทของชมชนมากขน เพอใหสอดคลองกบการปองกนในระดบ

ปฐมภม มการถายทอดสอและความรลงสชมชนใหมการเปดแผนเสยงหรอประชาสมพนธในหมบานทกหมบานในระดบจงหวด

และระดบเขตเพอใหประชาชนเขาถงและปองกนการใชยาและสารเสพตดในชมชนมากขน มการจดประกวดแขงขนการขบรอง

สรภญญะตานยาเสพตดในชมชน

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผอ�านวยการโรงพยาบาล หวหนากลมงานจตเวช หวหนางานจตเวช ในการสนบสนนงบประมาณ

และการจดท�าสอ ผเชยวชาญ และปราชญชาวบานในการตรวจสอบเนอหาและใหค�าแนะน�าเรองท�านองอสานสรภญญะ

และทมเจาหนาทบคลากรหอผปวยในจตเวช

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มความงายตอการน�าไปประยกตใชในบรบท โดยประยกตใชศาสนาและความเชอกบการดแลรกษาผปวย เกบขอมลไดผลเบองตน

ของการพฒนาน

โอกาสพฒนา

1. ควรระบวาใชกระบวนการ PDCA ของ CQI ถาคนพบวธการใหม กสามารถท�าการศกษาเชงปรมาณตอยอดตอไปได

2. ควรแสดงใหเหนถงการน�าผลการวเคราะหปญหา ความตองการของผปวย มาผลตเปนสอใหความร จะท�าใหขนตอน

การวจยมความสมบรณมากยงขน

90

การศกษาภาวะแทรกซอนทางวสญญในประเทศไทย โดยการรายงานอบตการณ: The Perioperative & Anesthetic Adverse Events in Thailand (PAAd Thai)Study: งานวจยจากงานประจ�าใน 22 โรงพยาบาล

ID 247

ทมา

ราชวทยาลยวสญญแพทยแหงประเทศไทย ไดรเรมจดการท�าวจยสหสถาบน ในลกษณะการท�าวจยจากงานประจ�า

The Perioperative & Anesthetic Adverse Events in Thailand (PAAd Thai) Study ขนในโรงพยาบาล 22 แหง

จากทกภมภาคของประเทศไทย

วตถประสงค

เพอทราบอบตการณอตราการเกดภาวะหวใจหยดเตน อตราตาย ภาวะแทรกซอนทเกยวกบวสญญอนๆ ตลอดจนแบบจ�าลอง

การเกดภาวะแทรกซอนเพอวธการหามาตรการการปองกน การลดอบตการณทเกดขน

ระเบยบวธวจย

ท�าการศกษาโดยการใชรายงานอบตการณ ซงปรบปรงจากรายงานอบตการณของราชวทยาลยวสญญแพทยแหงประเทศไทย

ประกอบดวยสวนทเปนขอมลปลายปด ไดแก ขอมลประชากรศาสตร ศลยศาสตร วสญญและภาวะแทรกซอนทเกดขน และ

ขอมลปลายเปด ซงบรรยายเชงพรรณณาของการเกดอบตการณ การวนจฉย การรกษา และการปองกน ผจดการเกบขอมล

แตละโรงพยาบาลท�าการตรวจทาน และสงขอมลชนดการใหยาระงบความรสกรายเดอนมายงสวนกลาง วสญญแพทยอาวโส

3 ทาน ทบทวนรายงานอบตการณ และลงความเหนเกยวกบปจจยการเกดอบตการณในแงของผปวย ศลยกรรม วสญญ และ

เชงระบบ ตลอดจนโอกาสในการปองกน งานวจยนไดรบการอนมตในการวจยจากคณะกรรมการวจยของแตละสถาบน

ผลการศกษา

จากการเกบขอมลระหวางวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2558–31 ธนวาคม พ.ศ. 2558 ในโรงพยาบาล 22 โรงพยาบาลทวประเทศไทย

จากฐานขอมลการใหยาระงบความรสก 333,219 ราย โดยเปนการใหยาระงบความรสกแบบทงตว (GA) รอยละ 64 แบบฉด

สมรตน จารลกษณานนท1, นพ.ยอดยง ปญจสวสดวงศ2, พญ.วมลรตน ศรราช3, พญ.ศรพร ปตอานะอาร4,

นพ.วชย อทธชยกลฑล5, พญ.ศศกานต นมมานรชต6, และคณะ 1คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 2คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 3คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย

ขอนแกน 4คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล 5คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลย

มหดล 6คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

91

เขาหลอดเลอดด�า (TIVA) รอยละ 8 การใหยาระงบความรสกแบบเฝาระวง (Monitor Anesthesia Care: MAC) รอยละ 5

การใหยาระงบความรสกฉดยาเขาไขสนหลง รอยละ 18 และการใหยาระงบความรสกโดยฉดยาชาเหนอชนดรา รอยละ 0.6

พบอบตการณภาวะแทรกซอนทางวสญญ 2206 ราย ประชากรทมความเสยงในการเกดอบตการณ ไดแก ผปวยอายนอยกวา

10 ป (13%) อายมากกวา 70 ป (18%) อบตการณทนาสนใจ ไดแก ภาวะหวใจหยดเตนภายใน 24 ชวโมง 15.5: 10000 ราย

อตราตายทกสาเหตใน 24 ชวโมง 13: 10000 ราย การใสทอหายใจใหม 11: 10000 ราย การใสทอหายใจเขาหลอดอาหาร

8.5: 10000 ราย ภาวะใสทอหายใจล�าบาก 8: 10000 ราย และภาวะ Malignant hyperthermia 1: 200000 ราย เปนตน

ผปวยศลยกรรมทวไป ผปวยผาตดหวใจและทรวงอก ผปวยผาตดห คอ จมก เปนผปวยทมความเสยงสง สถานทวกฤต ไดแก

หองผาตด และหองพกฟนเกดอบตการณสงสด

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน งานวจยนแสดงใหเหนถงการพฒนาดานความปลอดภยทางวสญญในประเทศไทย ไดแก อตราหวใจหยดเตน และอตราตายลด

ลงครงหนง อตราภาวะแทรกซอนทางระบบหายใจลดลงอยางมาก สนบสนนใหโรงพยาบาลจดหาเครอง Vediolaryngoscope

มาใชในการใสทอหายใจยาก งานวจยสนบสนนการบงคบใชเครองเฝาระวงระดบคารบอนไดออกไซดในลมหายใจออก

(capnometer) ในแนวทางเวชปฏบต ปจจยแนะน�าส�าหรบการลดอบตการณทางวสญญในประเทศไทยไดแก การปฏบตตาม

แนวทางเวชปฏบต การปรบปรงการฝกอบรมแพทยประจ�าบาน และวสญญพยาบาล การปรบปรงการควบคมปรกษาระหวาง

ท�างาน และกจกรรมพฒนาคณภาพ

บทเรยนทไดรบ

1. บคลากรทางวสญญมความรวมมอในการรายงานอบตการณ เพอความปลอดภยของผปวยเปนเปาหมายรวม เนองจาก

การปลกฝง no blame culture

2. เปนตวอยางทดของการรวมมอระหวางสถาบนทงโรงเรยนแพทย และโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข

3. มการแลกเปลยนเรยนร และสรางนกวจยหนาใหมในผลงานวจยยอยทจะทยอยลงตพมพ - สนบสนนการปรบปรงแนวทาง

เวชปฏบต ไดแก การใช capnometer การจดหา vediolaryngoscope

ปจจยแหงความส�าเรจ

1. ความรวมมอของ 22 โรงพยาบาล ไดแก โรงพยาบาลมหาวทยาลย กระทรวงกลาโหม และกรงเทพมหานคร

2. ความใหญของโครงการท�าใหสามารถแบงปนโครงการยอย ไดแก ภาวะแทรกซอนในหองพกฟน ในหออภบาลผปวยวกฤต

ภาวะแทรกซอนในการผาตดชนดตางๆ ไดแก สตนรเวช การผาตดกระดก ผาตดระบบประสาท

การสนบสนนทไดรบ

ทนสนบสนนจากมหาวทยาลยตางๆ ไดแก จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลย

สงขลานครนทร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาวทยาลยเชยงใหม สภาวจยแหงชาต สถาบนวจยระบบสาธารณสข และ

ราชวทยาลยวสญญแพทยแหงประเทศไทย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนตวอยางความรวมมอในการท�าวจยจากงานประจ�า เกบรวบรวมขอมลเพอแสดงปญหา และใหขอแนะน�าเชงนโยบาย

ระดบสง

92

โอกาสในการพฒนา

1. ควรน�ามาวเคราะหแลวสรางผลงานวจยในประเดนของ correlation or application จะเปนประโยชนโดยตรงมากขน

2. ควรตดตามการขยายผลการวจย โดยอาจสรางแนวทางปฏบต และท�าการวจยเพอประเมนประสทธภาพของการปรบปรง

แกไข หรอท�า Implementation research ตอไป

93

ทมา

เครองพยงการท�างานของหวใจ (Intra-aortic balloon pump : IABP ) เปนอปกรณแบบ Invasive procedure ทใชใน

การรกษาผปวยทมระบบการไหลเวยนโลหตไมคงท โดยเฉพาะผปวย Acute myocardial infarction, Cardiogenic Shock

แตอาจท�าใหเกดภาวะแทรกซอนทรนแรงตงแตพการจนถงแกชวตได โดยเฉพาะภาวะ Vascular complication ซงสามารถ

เกดไดรอยละ 8-18 จากอบตการณทเกดขนในการดแลผปวยทใสเครอง IABP ของศนยหวใจพบวา จากสถตป 2558 ผปวยท

ใสเครอง IABP จ�านวน 53 คนพบผปวยเกดภาวะ Acute limb ischemia และไดรบการตดขาจ�านวน 1 ราย (รอยละ 1.88)

ทงนเนองจากการประเมน การเฝาระวงการเกดภาวะแทรกซอนยงไมเพยงพอ อกทงยงขาดการเกบรวบรวมขอมลอบตการณ

ทเปนภาวะแทรกซอนอนๆ ทอาจเกดขน จากสาเหตดงกลาวจงไดพฒนาแบบการประเมนเพอเฝาระวงและปองกนภาวะ

แทรกซอนขนมา

วตถประสงค เพอพฒนาแบบประเมนการเฝาระวงและปองกนภาวะแทรกซอนในผปวยทใสเครองพยงการท�างานของหวใจ

ระเบยบวธวจย

เปนการศกษาวจยและพฒนาศกษาในผปวยทใส IABP หอผปวยหนกโรคหวใจ โรงพยาบาลขอนแกนจ�านวน 58 คน ใชระยะ

เวลา 1 ตลาคม 2558 - 30 กนยายน 2559 การศกษาแบงเปน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 ศกษาสถานการณภาวะแทรกซอน

ทเกดจากการใส IABP ระยะท 2 การวางแผนด�าเนนงานแบบมสวนรวมและสรางแบบประเมน ระยะท 3 ด�าเนนงานตามแผน

โดยชแจงการใชแบบประเมนกบพยาบาลทกคนในหอผปวยและน�าใชกบผปวยทกคนทใส IABP ระยะท 4 ประเมนผล ใชเวลา

ด�าเนนงาน 12 เดอน วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา ไดแก คาความถ รอยละ คาเฉลย

ผลการศกษา

ผลการศกษาพบวา 1) มแบบประเมน IABP check list ในหอผปวย มกลมตวอยางทงหมด 58 คน เพศชายจ�านวน 40 คน

คดเปนรอยละ 68.97 เพศหญงจ�านวน 18 คน คดเปนรอยละ 31.03 2) สามารถบนทกขอมลอบตการณทเปนภาวะแทรกซอน

ไดแก อตราการเกดภาวะ Thrombocytopenia พบรอยละ 20.69 อตราการเกด Hematoma พบรอยละ 17.24 อตรา

การเกด Infection พบรอยละ 6.90 และอตราการเกด Acute Limb ischemia พบรอยละ 8.62

การพฒนาแบบประเมนการเฝาระวงและปองกนภาวะแทรกซอนในผปวยทใสเครองพยงการท�างานของหวใจ (Intra-aortic balloon pump record)

สกญญา สมานชย, จราพร นอมกศล, เสาวนย เพงจางค, มยร สลอม

โรงพยาบาลขอนแกน จงหวดขอนแกน

ID 412

94

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

น�ามาเปนแบบประเมนเพอเฝาระวงและปองกนภาวะแทรกซอนในผปวยทใสเครองพยงการท�างานของหวใจ ในหอผปวยหนก

โรคหวใจ โรงพยาบาลขอนแกน พยาบาลมความรวดเรวในการประเมนผปวยเพอปองกนอนตรายทอาจจะเกดขน รวมทง

เผยแพรในงานประชมวชาการ Cardiac Network ครงท 9 นอกจากนจะด�าเนนขยายการดแลไปยงหอผปวยระยะวกฤต

ศลยกรรมหวใจและทรวงอกตอไป

บทเรยนทไดรบ

การท�างานเปนทมควรใหทกคนทเกยวของมการรบรปญหา ผลกระทบทเกดขนจรงและรวมกนวางแผน มการใชแบบประเมน

และตดตามประเมนผลอยางตอเนอง พยาบาลสามารถน�าแบบประเมนมาปฏบตในรปแบบเดยวกนและมความรในการดแล

ผปวยทใสเครองพยงการท�างานของหวใจท�าใหเกดความพการในดานรางกาย นอกจากนยงเปนการเพมศกยภาพในการดแล

ผปวยเฉพาะทางหวใจมากขน

ปจจยแหงความส�าเรจ

การคนหาปญหาจากการปฏบตงานและน�ามาพฒนาเพอแกไขจะสงผลใหเกดความปลอดภยกบผปวย รวมถงการแสวงหา

ความรใหมๆ ในการท�างานเปนทม การอบรม R2R เพอพฒนางานประจ�าใหเปนงานวจยซงเปนการยกระดบคณภาพของ

การพยาบาล

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผบรหาร ศนยหวใจ ศนยการเรยนรและวจยโรงพยาบาลขอนแกน โดยเขามาอบรมในดาน R2R

เปนทปรกษาและใหการสนบสนนเขารวมเสนอผลงานวจยในเวทประชมวชาการทงในและนอกโรงพยาบาล

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการพฒนาระบบการดแลผปวยโดยใชกระบวนการวจยทด

โอกาสพฒนา

1. ผลการศกษาเหมอนเปนการจดการระบบ ขนตอนตางๆ ในการดแลผปวยใหมคณภาพขน ซงสามารถพฒนาเพอคนหา

องคความรใหมแบบตอยอดโดยการเฝาระวงปญหาตางๆ ตอไป

2. ควรหาค�าถามวจยทจ�าเพาะมากขนจากการท�า Action Research น เพอพฒนาตอไปและประเมนเปรยบเทยบผลลพธ

การดแลรกษาผปวยเพอแสดงถงประโยชนของการพฒนาน

95

ทมา

ปจจบนมผปวยทมอาการซบซอนและมภาวะโรคคกคามไปหลายระบบของรางกาย โดยในผปวยเหลานเปนโรคเรอรงและ

รบการรกษามาแลวระยะเวลาหนง รวมถงมผปวยสงอายมากขน กลมผปวยมขอจ�ากดในการเปดหลอดเลอดด�าสวนปลายมากขน

ทงจากสภาพหลอดเลอดจากตวโรคโดยตรงหรอจากการรกษา เชน กลมโรคหลอดเลอดตางๆ โรค SLE โรคมะเรงทไดรบ

ยาเคมบ�าบด นอกจากนผรบบรการเองมความคาดหวงตอความส�าเรจในการเปดหลอดเลอดสวนปลายครงแรก ในขณะท

ประสบการณหรออายการท�างานของพยาบาลมแนวโนมลดลง จากปญหาการเปดหลอดเลอดด�าสวนปลายยาก ใชเวลานาน

น�ามาซงความปวดของผรบบรการ ความลาชาในการไดรบยาหรอสารน�าตางๆ โดยเฉพาะยาฆาเชอทตองใหภายใน 60 นาท

ทมวจยเหนความส�าคญของปญหาดงกลาวจงไดจดตงทมพยาบาลจตอาสาเปดหลอดเลอดด�าสวนปลาย

วตถประสงค

1. เพอจดตงทมจตอาสาเปดหลอดเลอดสวนปลาย (Volunteers IV Team)

2. ผลลพธทางคลนกจากบรการของทมจตอาสาเปดหลอดเลอดสวนปลาย และความพงพอใจของผรบบรการ

ระเบยบวธวจย

การวจยเชงคณภาพเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action research) แบงการศกษาเปน 4 ระยะ

1) การวางแผน มกลมตวอยางเขารวมโครงการจ�านวน 35 คน แบงทมเปน 2 ทม ประกอบดวยทมรบโทรศพท (call center)

จ�านวน 5 คน และทมเปดหลอดเลอดด�าสวนปลาย ใหบรการตลอด 24 ชวโมง ในรปแบบอาสาสมครไมมคาตอบแทนพเศษ

เรยกใชบรการผานระบบโทรศพทภายในโรงพยาบาลทพวงเขามอถอ call center เมอไมสามารถเปดหลอดเลอดไดใน 3 ครง

2) การปฏบต เรมเปดใหบรการ 15 ตลาคม 2558 - 30 กนยายน 2559 3) การสงเกต และ 4) การสะทอนการปฏบตและ

การปรบปรงแผน เกบขอมลโดยการสนทนากลม การสงเกตแบบ มสวนรวม และแบบบนทกขอมลทไดสรางขน วเคราะหขอมล

โดยแจกแจง ความถ คารอยละ และวเคราะหเชงเนอหา

ผลการศกษา

มการปรบปรงแผน จ�านวน 3 ครง ดงน 1) ขยายบรการสกลมผปวยเดก 2) จดการใหบรการเปนกลมหอผปวย (zoning)

ยดตามลกษณะโครงสรางของตกและลกษณะของผปวย 3) ปรบการเขาถงบรการใหเรวขน 4) ลดขนตอนการท�างานของ call

center 5) รบฟงความคดเหนจากเพอนรวมงานและน�ามาปรบกระบวนการท�างาน 6) พฒนาความรความสามารถของทม

7) ทดลองใชเครองมอพเศษ 8) บรการโคมไฟเคลอนท 9) ก�าหนดเปาหมายทชดเจน ผลลพธทางคลนก ใหบรการ 324 ครง

การพฒนาทมจตอาสาเปดหลอดเลอดด�าสวนปลาย: ประสบการณโรงพยาบาลตตยภมขนสง

สพตรา อปนสากร, สนนทา สกลด, วาสนา ธรรมศรพงษ, นภาวรรณ ชามทอง, ธนยมย ศรหมาด

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา

ID 529

96

รอยละ 81.79 เปนผปวยผใหญ รอยละ 64.51 เปดหลอดเลอดเพอใหยาฆาเชอ รอยละ 78.40 เปดหลอดเลอดส�าเรจภายใน

ครงแรก รอยละ 95.99 เปดหลอดเลอดส�าเรจ ความพงพอใจของผปวย อยในระดบมากทสดรอยละ 49.69 ระดบมากรอยละ

38.89 ความพงพอใจของผขอใชบรการอยในระดบมากทสดรอยละ 38.96 ระดบมากรอยละ 35.39

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ปจจบนมมสมาชกทงหมด 70 คน ใหบรการครอบคลมทกกลมผปวยและทกพนทบรการของโรงพยาบาลสงขลานครนทร

โดยปงบประมาณ 2560 ระยะเวลา 6 เดอน ใหบรการทงหมด 272 ครง รอยละ 71.32 เปนผปวยผใหญ รอยละ 47.06

มเหตผลของการเปดหลอดเลอดเพอใหยาฆาเชอ รอยละ 70.59 เปดหลอดเลอดด�าสวนปลายส�าเรจภายในครงแรก และ

รอยละ 95.22 เปดหลอดเลอดด�าสวนปลายส�าเรจ

บทเรยนทไดรบ

ทมจตอาสาทพฒนาขนสามารถเพมผลลพธทางคลนก และความพงพอใจของผรบบรการ และควรศกษาดานความคมคา

ของตนทนเพมเตม ความส�าเรจของโครงการเรมจากจดเลกๆ เมอประสบความส�าเรจจงขยายผลและเผยแพรสองคกรภายนอก

โดยมการวางแผน และจดระบบกอใหเกดการพฒนาในภาพกวาง และสรางประโยชนใหกบผรบบรการเพมขน การใช

ความพยายามในการแกปญหายดผปวยเปนศนยกลางท�าใหเกดความรวมมอแบบถาวร

ปจจยแหงความส�าเรจ

มการวเคราะหผลลพธ คนหาปจจยแหงความส�าเรจและโอกาสพฒนา เกดการเรยนรและพฒนาซงกนและกนจากการปฏบต

มผลลพธทด ไดรวบรวมและสกดเปนความรขององคกร (Knowledge asset) น�าไปสการขยายผลทวทงองคกร

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารใหการสนบสนนดานนโยบาย แนวคด กระบวนการรวมถงการขยายผลทวทงองคกร และสรางเครอขายใหความ

รวมมอรวมถงการเปนทปรกษาแกโรงพยาบาลอนๆ เชน โรงพยาบาลยะลา โรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา โรงพยาบาล

มหาสารคาม เปนตน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนความคดรเรมทด ปลกจตส�านกเรองการดแลผปวยดวยจตอาสา ชวยพฒนาความสมพนธและคณคาของผปฏบตงาน

โอกาสพฒนา

คนหาโจทยวจยทแหลมคมตอไป เพอใหเกดการท�างานทผปฏบตงานมศกยภาพดานนเพยงพอในระบบปกตเพอความยงยนตอไป

97

ทมา

อบตเหตจราจรภายในมหาวทยาลยขอนแกนเพมขน ป 2551 - 2557 พบเกดอบตเหตจราจร 754 ครง บาดเจบ 745 ราย

เสยชวต 9 ราย เฉลยปละ 2 ราย ป 2558 หนวย EMS โรงพยาบาลศรนครนทรทบทวนคณภาพการบรการผปวยม

การออกปฏบตการกรณอบตเหตจราจรภายในมหาวทยาลยขอนแกน 247 ครง พบปญหา คอ บรการลาชา เจาหนาทรปภ.

เปนบคคลทเขาถงเหตประเมนสถานการณและแจงขอมลสถานทเกดเหตไมชดเจน แจงขอมลผปวยขอความชวยเหลอไมครบ

ไมกลาเขาไปประเมนผปวยและเรงทม EMS ผปวยไมไดรบการปฐมพยาบาลและเมอทม EMS มาถงไมมนใจในการรวม

ชวยเหลอผปวยกบทม EMS รปภ.ตองการพฒนา หนวย PCU/ EMS/ รปภ.ชวยกนขบเคลอนนโยบาย 5ค ของสถาบนการ

แพทยฉกเฉนแหงชาต โดยพฒนา รปภ.ใหเปน อฉช. รปภ. รวมกนจดรปแบบการดแลผปวย ณ จดเกดเหตภายในมหาวทยาลย

ขอนแกนใหปลอดภย

วตถประสงค เพอจดรปแบบการดแลผปวยอบตเหตจราจร ณ จดเกดเหตภายในมหาวทยาลยขอนแกน และพฒนาสมรรถนะใหเจาหนาท

รกษาความปลอดภยมความรความสามารถดานการแพทยฉกเฉน

ระเบยบวธวจย

ผวจยไดด�าเนนการโดยวธวจยเชงปฏบตการโดยใชวงจร PAOR 4 ขนตอน คอ ขนวางแผน (Plan) ขนปฏบตการ (Act)

ขนสงเกตการณ (Observe) และขนสะทอนผลการปฏบต (Reflect) กลมเปาหมาย คอ เจาหนาทรกษาความปลอดภย

มหาวทยาลยขอนแกน จ�านวน 50 คน เจาหนาทหนวย EMS จ�านวน 20 คน เจาหนาทหนวย PCU จ�านวน 10 คน นกศกษา

จ�านวน 10 คน รวมจ�านวน 100 คน เครองมอทใช คอ แบบสอบถาม แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบจดรปแบบ

การดแลผปวยอบตเหตจราจร ณ จดเกดเหต แบบทดสอบความรกอนและหลงฝกอบรม แบบประเมนทกษะการปฏบต

ในสถานการณจ�าลองและสถานการณจรง การวเคราะหขอมล โดยจ�าแนกขอมลและสรปแตละประเดนยอยจากผลโครงการ

แตละตอนตามกรอบการวจยปฏบตการและเรยบเรยงเชงพรรณนา และการวเคราะหเชงเนอหา (content analysis)

ผลการศกษา

ไดรปแบบการดแลผปวยอบตเหตจราจร ณ จดเกดเหตภายในมหาวทยาลยขอนแกน การสอสารมแผนสอทแสดงแผนทถนน

และแนวทางแจงเหตมอบแกผปฏบตงานทงสองฝายและประชมตอเนอง ผลลพธคอ มการแจงขอมลครบถวนรอยละ 100

จดทมเหมาะสมรอยละ 85 การดแลผปวยพบวา ผปวยไดรบการดแลชวยเหลอจาก อฉช. รปภ.อยางรวดเรวภายใน 5 นาท

กญญา วงศร1, ราน แสงจนทรนวล1, มรกต สบน2, พนอ เตชะอธก1, นพ.กรกฎ อภรตนวรากล1 1คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 2งานรกษาความปลอดภย มหาวทยาลยขอนแกน จงหวดขอนแกน

ID 547

การจดรปแบบการดแลผปวยอบตเหตจราจร ณ จดเกดเหตของเจาหนาทรกษาความปลอดภย มหาวทยาลยขอนแกน

98

และสามารถปฏบตเหมาะสมรอยละ 100 ไมมผเสยชวตและดานการพฒนา มการจดอบรม อฉช.รปภ.เนอหาประกอบดวย

การแจงเหตการใชแผนทและแนวทางการแจงเหต การปฐมพยาบาล CPR2015+AED และการเคลอนยาย ผลพบวา ความร

สงกวาเกณฑโดยกอนอบรมรอยละ 84 หลงอบรม รอยละ 100 ความพงพอใจตอการอบรมระดบมากถงมากทสดรอยละ 100

และเหนดวยระดบมากเกยวกบการจดรปแบบการดแลผปวยอบตเหตจราจร ณ จดเกดเหตภายในมหาวทยาลยขอนแกน

(x=4.22, S.D.=0.73)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การลดชองวางดานการแพทยฉกเฉนตองอาศยการแกไขปญหาหนางานแบบมสวนรวม เขาถง เขาใจ ชวยเหลอ มอาสาฉกเฉนชมชน

ดแลผปวยรวมกบทม EMS จะชวยใหผปวยไดรบการดแลอยางรวดเรว ปลอดภยไดมาตรฐาน ควรขยายผลใหมอาสาฉกเฉน

เพมในกลมประชากรอน เพมรปแบบการดแลผปวยฉกเฉนกลมโรคส�าคญ และน�ารปแบบการวจยดงกลาวไปใชยงสถานศกษา

อนๆ ทวประเทศตอไป

บทเรยนทไดรบ

ปญหาหนางานไดรบแกไขโดยไดรบความรวมมอมการแลกเปลยนเรยนร บคลากรมความเขาใจซงกนและกน การพฒนาเพม

ศกยภาพบคลากรเปน อฉช. สามารถลดชองวางดานการแพทยฉกเฉนลงได ซงน�าไปสการปรบปรงและพฒนาดานบรการ

การแพทยฉกเฉนภายในพนทมหาวทยาลยขอนแกนมความครอบคลมและมประสทธภาพ ผปวยปลอดภยไดรบการบรการ

ณ จดเกดเหตอยางเปนระบบตอเนองและยงยน

ปจจยแหงความส�าเรจ ขอขอบคณทมผวจยและผบรหารเกยวของทใหความรวมมอสนบสนนการท�างานใหท�าวจยในงานประจ�า และใหโอกาสเขารวม

กจกรรม R2R EMS ทกระยะ จากทมงานหนวย EMS หนวย PCU และเจาหนาทรกษาความปลอดภย มหาวทยาลยขอนแกน

สามารถน�าความรไปใชในการท�างานรวมกบทม EMS “เขาถง เขาใจ ชวยเหลอ” และสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต

ทสนบสนนงบประมาณและจดกระบวนการเรยนร R2R EMS

การสนบสนนทไดรบ

รพ.ศรนครนทร คณะแพทยศาสตร และงานรกษาความปลอดภย มหาวทยาลยขอนแกน ผทรงคณวฒในงานวจย R2R EMS

พท.นพ.ทนงสรร เทยรถาวร ผศ.ดร.จรวยพร ศรศศลกษณ ดร.นภาพร ลครวงศ อาจารยอบล จวงพานช ผบรหารและคณะ

ท�างานสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาตทสนบสนนงบประมาณการท�าวจย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนความคดรเรมทดในการดงผทสามารถชวยเหลอไดมารวมมอกน

โอกาสพฒนา

ควรตดตามการขยายผลการวจย คนหาโจทยวจยทแหลมคมในประเดนยอยเพอสรางความรและพฒนาตอยอดตอไป

กลม 4 ระดบนวตกรรม

บทคดยอทไดรบรางวล

100

ทมา

โรคเวยนศรษะบานหมน พบบอย การวนจฉยนอกจากการซกประวตแลว ยงตองอาศยการตรวจรางกาย โดยเฉพาะอยางยง

การดทศทางของลกตาทกระตก (Nystagmus) การดลกตากระตกบางครงสงเกตยาก มแวนตาพเศษเรยกวา Frenzel’s glasses

ชวยใหแพทยมองเหนตากระตกไดชดเจน แวนตาชนดนมราคาสง 20,000-40,000 บาท ตองน�าเขาจากตางประเทศ จงเปน

การยากในการจดหามาใช ส�าหรบโรงพยาบาลในประเทศไทยหลายแหงซงประสบปญหาดานการเงน

วตถประสงค 1. เพอพฒนาแวนตาส�าหรบดตากระตกทมประสทธภาพด กะทดรดในราคายอมเยา

2. เผยแพรการประดษฐใหทกโรงพยาบาลมแวนดตากระตกชวยวนจฉยโรคเวยนศรษะใช

ระเบยบวธวจย

กงทดลอง 1. ประดษฐแวนตาดตากระตก โดยใชแวนตาส�าหรบเชอมโลหะ น�ามาถอดกระจกสด�าออกทงสองขาง ใชเลนสนน

จากแวนขยายใสแทนกระจกสด�า ตดหลอดไฟ LED ไวดานขาง (ดานใน) กรอบแวน ตอสายไฟกบถานกระดมดานนอกแวน

2. น�าแวนตาไปใชตรวจผปวยทมาตรวจทแผนกห คอ จมก ดวยเรองเวยนศรษะ เพอดการกระตกของลกตา 3. เปรยบเทยบ

การตรวจดวย Frenzel’s glasses กบการตรวจดวยแวนตาดตากระตกประดษฐเองวามองเหนการกระตกของลกตาไดชดเจน

แตกตางกนหรอไม อยางไร

ผลการศกษา

1. แวนตาดตากระตกทท�าขนเองสามารถดตากระตกในผปวยโรคเวยนศรษะไดอยางชดเจน

2. ไมตองเสยบปลก ไมมสายไฟ สะดวกในการใชงานทงในและนอกแผนกผปวยนอกโรคห คอ จมก

3. ลดความเสยงเรองไฟฟาชอตขณะใชงาน

4. ท�างาย ราคาถก

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ใชในการชวยวนจฉยผปวยโรคเวยนศรษะทมารบการรกษาทโรงพยาบาลศรสงวรสโขทย

บทเรยนทไดรบ

ความขาดแคลน เปนแรงผลกดนใหเกดความคดสรางสรรค

พญ.หทยรตน เดชะปรากรม

โรงพยาบาลศรสงวรสโขทย จงหวดสโขทย

ID 141

แวนตาดตากระตกชวยวนจฉยโรคเวยนศรษะ

101

ปจจยแหงความส�าเรจ

การมโอกาสไดเหนสงตางๆ ทหลากหลาย ท�าใหสามารถน�ามาประยกตสรางเครองมอตามทเราตองการ

การสนบสนนทไดรบ

เจาหนาทหนวยดแลเครองมอแพทย ชวยตดหลอดไฟในแวนตา

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ผลงานวจยนสามารถลน�าไปใชไดจรง ชวยท�าใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดทกพนทและสามารถขยายผลได เนองจาก

ราคาไมแพง เปดโอกาสใหประชาชนเขาถงบรการทมขอจ�ากดทางทรพยากร

โอกาสพฒนา

1. ยงไมมการศกษาระยะเวลาทปลอดภยของการใชแสงสองไฟเขาไปทตา ถาหากมการศกษาเพมเตมในเรองนจะเปนประโยชน

ตอการน�าไปใชอยางยง

2. การเขยนบทคดยอไมเหนภาพของกระบวนการวจยและรปแบบการวจย (กงทดลอง) ไมชดเจน

รหสประจ�าตว 141 แวนตาดตากระตกชวยวนจฉยโรคเวยนศรษะ

102

ทมา หอผปวย 84 ป ชน 6 ตะวนออก รบผปวยโรคขอเขาเสอมทมารบการผาตดเปลยนขอเขาเทยมมากเปนอนดบหนงการดแล

ผปวยหลงผาตด และการจดการกบความปวดจงเปนความรบผดชอบของทมสขภาพ วธการบรรเทาปวดมหลายวธส�าหรบ

พยาบาลบทบาทอสระทพยาบาลสามารถท�าไดในการบรรเทาความเจบปวดคอการประคบเยน ซงการบ�าบดดวยความเยน

เปนวธการทมประสทธภาพมประโยชนในการชวยลดอาการปวดบวมจากการบาดเจบของเนอเยอ ปจจบนมอปกรณประคบเยน

หลายชนดทใชในการดแลผปวยแตมขอดขอเสยตางกน เชน ประคบเยนดวย Cryocuff ใชงายใหความความเยนนาน 60 นาท

แตเครองมราคาแพงและมเครองอยจ�านวนนอย การประคบเยนดวย Cold pack ตองใชหลายชนในการสลบเพอแชเยนกอน

น�ามาใชประคบท�าใหไมสะดวกทจะตองคอยเปลยนหรอบางครงความเยนไมคงทตองเสยเวลาในการแชเยนนาน ดงนนจงได

ประดษฐอปกรณประคบเยนขนเพอใชลดความปวด

วตถประสงค1. เพอใชประคบเยนรกษาและบรรเทาความปวดบรเวณขอเขา

2. เพอใหผปวยไดรบความสขสบายขณะประคบขอเขาดวยความเยนทมอณหภมคงท

ระเบยบวธวจย

จดหาอปกรณและจดท�านวตกรรมอปกรณประคบเยน น�าผาส�าลเยบเปนถงขนาด 25x50 ซม. ทปลายทง 2 ดานตดเทปกาว

ขนาด 3 x10 ซม. ดานละ 2 แถบ น�าถง Urine bag (ใหม) 1 ใบ ตดสายเสนทยาวใหเหลอโคน 2 นว และใส Clamp และน�า

Urine bag ใสในถงผาปดปากถงผาใหเรยบรอย จะไดเปน Cuff ขนาดใหญ น�าสายยางยาว 120 ซม. (สายสเขยวเลก) ตอกบ

ทอ Cuff ดานน�าออกซงจะท�าหนาท drain น�าออกจาก Cuff กลบเขาสกระตก น�าสายยางยาว 120 ซม. (สาย Urine bag

ทตดไว) ตอกบทอ Cuff ดานน�าเขาและตอเขากบปมน�าตวเลกใสในกระตกน�าขนาด 3 ลตร เมอน�าไปใชใสน�าและน�าแขงใน

กระตก น�าสายยางดานน�าออก (สายสเขยวเลก) แชลงในกระตก น�า Cuff รดทขาเสยบปลกไฟปมน�าเยนเขาเตม Cuff แลวจะ

มแรงดนน�าท�าใหน�าไหลออกทางดานน�าออก (สายสเขยวเลก) จะท�าใหมน�าเยนหมนเวยนเขาใน Cuff ตลอดเวลาและน�ามาใช

กบผปวยหลงผาตดบรเวณขอเขาตามวธการใชงานและประเมนผล

ผลการศกษา

อตราความปวดของผปวยลดลงอยางนอย 2 ระดบ รอยละ 90 อตราความเยนของอณหภมต�ากวา 8 องศาเซลเซยส รอยละ 100

ระยะเวลาความคงทนของความเยนใหความเยนตลอดชวงการใชงาน ราคา 250 บาท มความปลอดภยในการใชงาน เนองจาก

ตวปมน�าทน�ามาใชเปนอปกรณซงใชในตปลามขนาด 5 วตต ใหกระแสไฟฟาประมาณ 0.02 แอมป ซงนอยกวาถายไฟฉาย

กอนใหญ 1 กอน ทใหกระแสไฟ 1.5 แอมป นบวามกระแสไฟนอยมากจงไมมอนตรายกบรางกายและประกอบดวยอปกรณ

พสนนนท มงคลจาตรงค

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 438

อปกรณประคบเยน

103

ประคบเยนทสมผสกบตวผปวย เปนวสดทเปนชนวนไฟฟา เชน ผาส�าล สายยาง จงปลอดภยส�าหรบผใชงาน ซงนวตกรรม

ทสรางขนแตกตางจาก Cold pack คอ Cold pack ใหระยะเวลาความคงทนของความเยนใหความเยนไดเพยง 10-20 นาท

ราคา 118 บาท และ Cryocuff ระยะเวลาความคงทนของความเยนใหความเยนไดเพยง 40 - 60 นาท ราคา 6,000 บาท

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน น�านวตกรรมมาใชในการดแลผปวยโรคขอเขาเสอม ทมารบการผาตดเปลยนขอเขาเทยมทกรายของหอผปวยทสงกดงาน

การพยาบาลผปวยพเศษ และเผยแพรใหกบหนวยงานภายในสงกดฝายการพยาบาลฯทราบ น�าเสนอนวตกรรมในภาควชา

ศลยศาสตรออรโธปดคสและกายภาพบ�าบด คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล ใหแพทยและพยาบาล

ทราบเพอใหมการน�าไปใช

บทเรยนทไดรบ

ไดเรยนร ไดใชกระบวนการคด คดหาทางแกไขปญหาหนางานโดยใชบทบาทอสระทางการพยาบาล ดวยอปกรณใกลตวทมอย

ในการท�างานประจ�า สรางคณคาใหกบของทมอยสรางเปนนวตกรรมและน�ากลบมาใชในงานประจ�า เพอแกไขปญหาหนางาน

จากปญหาจรงในการท�างานสงผลลพธทดในการดแลผปวย นวตกรรมทสรางขนลดความปวดไดดผปวยฟนฟสภาพไดเรว

ทกคนไดเขาถงการดแลเพราะสามารถสรางไดเองดวยราคาไมแพง

ปจจยแหงความส�าเรจ

การรจกสงเกตการท�างานและไมเพกเฉยตอค�าบนค�ารองขอของผปวยหรอผใหบรการในการท�างานประจ�าทกวนท�าใหไดมา

ซงปญหาการคนหาวธในการแกไขปญหาผานกระบวนการคดอยางเปนระบบรบฟงความคดเหนของผรวมงานทกคน คดวา

ปญหาเปนปญหาของทกคนเพอมงแกไขปญหารวมกนและใหเกดความพงพอใจทงสองฝายทงผรบบรการ และผใหบรการ

เมอสรางนวตกรรมหากความรใดยงไมรจรงตองคนควาและถามผรใหรจรง

การสนบสนนทไดรบ

บคลากรทกคนในหนวยงานใหความรวมมอ ผบรหารใหความส�าคญ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

สามารถพฒนาอปกรณทจ�าเปนตองใชไดเอง มความสะดวก ปลอดภย ราคาไมแพง น�าไปตอยอดได

โอกาสพฒนา

ควรมขอมลการรกษาความเยนไดต�ากวา 8 องศา นานแคไหน ประคบไดนานแคไหนเพอไมใหเกดการบาดเจบจากความเยน

รหสประจ�าตว 438 อปกรณประคบเยน

104

ทมา

การประเมนขนาดพนทผวของแผลไหมเปนปจจยทส�าคญในการค�านวณสารน�าทดแทนเพอรกษาภาวะชอก และใชประกอบ

การวางแผนใหการรกษาแผลไหม ผลการศกษาขอมลยอนหลงหนวยแผลไหมโรงพยาบาลชลบรพบวาผปวยจากโรงพยาบาล

ผสงตว รอยละ 20 ไดรบการประเมนขนาดพนทผวไหมสงกวาความเปนจรง 10% ของพนทผวทงตว (%TBSA) เนองจากวธการ

ประเมนพนทผวไหมแบบดงเดมดวยแผน Lund-Browder Chart ทใชมานานมากกวา 70 ป เปนภาพสดสวนรางกายแบบ 2 มต

ผใชจ�าเปนตองไดรบการอบรมและมประสบการณ จากปญหาเหลานท�าใหคณะท�างานไดพฒนา “3D BURN RESUSCITATION”

application ส�าหรบ smartphone เพอชวยใหบคลากรทางการแพทยสามารถประเมนพนทแผลไฟไหมไดแมนย�าดวย

ภาพหนจ�าลองสามมตทมขนาด รปราง เพศ ตรงตามลกษณะของผปวย ประเมนพนทผวไดทกสวนและแสดงปรมาณสารน�า

ทดแทนภาวะ Burn Shock จากการวเคราะหโดย application ไดอตโนมต

วตถประสงค 1. เพอชวยใหแพทยสามารถใช smartphone ประเมนขนาดพนทผวของแผลไหมไดอยางแมนย�า

2. เพอชวยใหแพทยสามารถใช smartphone วางแผนการรกษาผปวยแผลไหมไดถกตองรวดเรว

ระเบยบวธวจย

ในการศกษานทมผวจยมจดมงหมายทจะเปรยบเทยบความแมนย�าและความนาเชอถอของการประเมนแผลไหมดวยวธ Lund

and Browder chart และ “3D BURN RESUSCITATION” smartphone application โดยเทยบกบพนทผวจรงทรคา

ทแนนอนแลวโดยการวดพนทของแผนกระดาษทตดบนตวของอาสาสมครผปวยจ�าลอง 7 ราย โดยคดเลอกผประเมนจาก

แพทยประจ�าบานศลยกรรมตกแตงและเสรมสรางจาก รพ.จฬาลงกรณ ชนปท 3 ถง 5 จ�านวน 6 คน ผประเมนทกราย

มประสบการณในการดแลผปวยแผลไฟไหมและมความคนเคยกบ การใช Lund and Browder chart และสตรการใหสาร

น�าของ Parkland-Formula ผประเมนทกรายไดรบค�าแนะน�าเบองตนในการใชงาน “3D BURN RESUSCITATION”

smartphone application

ผลการศกษา

จากผลการศกษาคาเฉลยของพนทแผลไหมทรคาจรงอยท รอยละ 36.5 โดยทจ�านวนนมาจากการวดพนทของกระดาษทตด

บนตวของผปวยจ�าลอง ในขณะทคาเฉลยของการประเมนแผลไฟไหมโดยใชวธ Lund and Browder และ “3D BURN

RESUSCITATION” smartphone application อยท รอยละ 35.3 และ รอยละ 34.0 จากผลการทดสอบพบวา ไมม

ความแตกตางทางนยยะสถต ระหวาง Lund and Browder chart กบ “3D BURN RESUSCITATION” smartphone

application

นพ.ธนะสทธ กางกอน, รศ. นพ.อภชย องสพทธ, นพ.ชยาโมท ชยางศ

โรงพยาบาลชลบร จงหวดชลบร

ID 671

3D Burn Resuscitation Smartphone Application

105

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

แพทยสามารถประเมนพนทผวไหมและค�านวณปรมาณสารน�าทดแทนดวย 3D BURN RESUSCITATION ไดแมนย�าเทยบเทา

Lund-Browder chart และสะดวกรวดเรวดวย smartphone application เหมาะส�าหรบน�าไปใชในการรกษาทวไป

และเหตการณทมผไดรบบาดเจบจากแผลไหมเปนจ�านวนมาก ปจจบนมผดาวนโหลดมากกวา 1000 ราย จากหลายประเทศ

ทวโลก เชน ไทย จน ญปน สหรฐอเมรกา เยอรมน ฝรงเศส รสเซย สวเดน ไดรบคะแนนความนยม 4.4/5

บทเรยนทไดรบ

3D BURN RESUSCITATION smartphone application ชวยใหแพทยประเมนพนทผวไหม และวางแผนการรกษาไดสะดวก

รวดเรวเนองจากสามารถค�านวณคา BMI และคดเลอกหนจ�าลองสามมต ชายหญงทมรปรางสดสวนทใกลเคยงผปวย

ระบต�าแหนงแผลไหมไดเสมอนจรง ค�านวณปรมาณสารน�าทดแทน โดยอตโนมตและบคลากรทางการแพทยทวไปสามารถ

ฝกการใชงานไดงาย อยระหวางการท�าวจยทางคลนกเพอน�าไปสการพฒนาแนวทางการรกษาผปวยตอไป

ปจจยแหงความส�าเรจประสบการณการท�างานรกษาผปวยแผลไหมเปนเวลานาน ไดเลงเหนปญหาและสาเหตของประเมนพนทผวดวยความคด

สรางสรรคของทมงานและเทคโนโลยดานคอมพวเตอร โทรศพทมอถอและอนเตอรเนตมความเจรญกาวหนาไปอยางรวดเรว

มาก โดยไดรบความรวมมอสนบสนนจากผเชยวชาญสาขาวชาชพอน เชน วศวกร หนวยงานภาครฐ องคกรการกศลตางๆ

และนโยบายของภาครฐทเนนการพฒนาดานเทคโนโลย THAILAND 4.0

การสนบสนนทไดรบ

โครงการ Size Thailand ของศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC - Thailand: National

Electronics and Computer Technology) คณะวศวกรรมศาสตรศรราชา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา

มลนธสรางรอยยม (ประเทศไทย) คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

งานวจยนเปนการใชเทคโนโลยเฉพาะในบรบทของคนไทยทเอาความรในเรองรางกายคนไทยเขาไปประกอบกบเทคโนโลยใหม

เพอใหสะดวกตอการใชงาน และมแอพออกมาใชจรงแลว

โอกาสพฒนา

ถาสามารถปรบใหการใชงาน application งาย เหมาะกบผใชจะดยงขน

รหสประจ�าตว 671 3D burn resuscitation smartphone application

กลม 4 ระดบนวตกรรม

บทคดยอทไดตพมพ

107

ทมา

ป 2557 โรงพยาบาลอดรธานมการใหบรการถายภาพรงสทรวงอกคดเปนรอยละ 46.7 ของการถายภาพรงสทวไปทงหมด

ในการถายภาพรงสทรวงอกเจาหนาทตองออกค�าสงใหผปวยหายใจเขาเตมทแลวกลนใจนงๆ ทกราย ซ�าๆ กน ท�าใหเกด

การเหนอยลา ความดงของเสยงและการออกค�าสงไมสม�าเสมอเปนผลใหภาพถายรงสทไดไมมคณภาพตองถายภาพรงสทรวงอกซ�า

จากสถตในป 2557 พบวา มการถายรงสทรวงอกซ�าจ�านวน 176 ครง มสาเหตจากการหายใจเขาไมเตมทและไมกลนหายใจ

จ�านวน 34 ครง คดเปนรอยละ 19 และไดใหบรการถายภาพรงสทรวงอกแรงงานตางดาวทขนทะเบยนและตองตรวจสขภาพ

เชน พมา เขมร และลาว ซงเจาหนาทไมสามารถพดภาษาตางดาวไดท�าใหเกดปญหาในการสอสารใหผรบบรการปฏบตตาม

ดงนนผวจยจงไดประดษฐอปกรณชดค�าสงดวยเสยงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอกทท�างานสอสารกบผรบบรการไดหลาย

ภาษา

วตถประสงค เพอศกษาผลของอปกรณชดค�าสงดวยเสยงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอก และประเมนความพงพอใจในการใชงานอปกรณ

ของผใหและผรบบรการ

ระเบยบวธวจย

ประชมกลมเพอคนหาปญหา ออกแบบและสรางอปกรณชดค�าสงดวยเสยงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอก ใหสามารถออก

ค�าสงไดหลายภาษาไดแก ไทย องกฤษ ลาว จนกลาง จนแตจว เขมร เวยดนาม และพมา ท�าการทดสอบความปลอดภยใน

การใชงานจากกระแสรวไหลจากตวอปกรณและปมสมผสตางๆ น�าอปกรณไปใชงานและประเมนความพงพอใจจากกลมตวอยาง

สองกลม ไดแก 1. กลมผรบบรการทโรงพยาบาลอดรธานทงคนไทยและชาวตางชาต จ�านวน 207 ราย ประกอบดวย คนไทย

149 ราย พมา 32 ราย ลาว 8 ราย เขมร 16 ราย และอเมรกน 2 ราย 2. กลมเจาหนาทผใหบรการถายภาพรงสทรวงอก

ในโรงพยาบาลตางๆ ทมการใชงานอปกรณน จ�านวน 36 ราย ท�าการเกบรวบรวมขอมลแบบบนทกขอมลผรบบรการ

และแบบประเมนความพงพอใจชวง 1 ตลาคม 2557 ถง 30 กนยายน 2559 วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา คาเฉลย

และรอยละ

ผลการศกษา

อปกรณทประดษฐขนน มขนาด กวาง x ยาว x สง เทากบ 21 x 21.5 x 8 เซนตเมตร ใชไฟฟา 220 โวลต ใชงานรวมกบ

ชดล�าโพงขยายเสยง สามารถออกค�าสงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอกได 8 ภาษา คอ ไทย องกฤษ ลาว จนกลาง จนแตจว เขมร

พมา และเวยดนาม ดานความปลอดภยในการใชงานพบวามกระแสรวไหลจากปมสมผสและสกรตางๆ เพยง 0.1 ไมโครแอมแปร

ซงไมเกนมาตรฐาน (100 ไมโครแอมแปร) จากการประเมนความพงพอใจของผรบบรการและผใหบรการมคาเทากบรอยละ

94.0 และ 81.2 ตามล�าดบ ทงผรบบรการและผใหบรการมความพงพอใจดานความชดเจนและความดงของเสยงสงสด

อทศ กนธยะ, นายภราดร ภทว, นรนดา ปานบญเกด

โรงพยาบาลอดรธาน จงหวดอดรธาน

ID 582

อปกรณชดค�าสงดวยเสยงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอก

108

เหมอนกนทรอยละ 93.8 และ 95.3 ตามล�าดบ อตราการถายภาพรงสทรวงอกซ�าจากสาเหตทผรบบรการหายใจเขาไมเตมท

และกลนหายใจไมนง มคาเทากบรอยละ 12.4 ลดลงจากรอยละ 19.0

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน อปกรณทประดษฐขนมานไดถกใชงานในโรงพยาบาลอดรธานและโรงพยาบาลอนๆ ไดแก โรงพยาบาลมะเรงอดรธาน จงหวด

อดรธาน โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร จงหวดปราจนบร โรงพยาบาลสระแกว จงหวดสระแกว โรงพยาบาลอรญประเทศ

สระแกว โรงพยาบาลสมเดจ ณ ศรราชาจงหวดชลบร และโรงพยาบาลพระนงเกลา จงหวดนนทบร

บทเรยนทไดรบ

ทมงานเกดการวเคราะหหาสาเหตของปญหาจากการท�างาน น�าไปสการคดคนสงประดษฐโดยใชวสดอปกรณทมจ�าหนาย

ในทองตลาด ราคาไมแพง เพอพฒนางาน ลดความเหนอยลาของเจาหนาท ผรบบรการไดรบบรการทมคณภาพ การบรการ

รวดเรวขนจากการทเจาหนาทไมตองพดซ�าๆ และใชภาษาทผรบบรการเขาใจจากอปกรณสอสาร ชวยลดการถายภาพรงส

ทรวงอกซ�า ปจจยแหงความส�าเรจ ความรวมมอรวมใจและการท�างานเปนทมของรงสแพทย นกรงสการแพทยและเจาพนกงาน

รงสการแพทยในการระดมความคดในการวเคราะหปญหาทพบและเสนอแนวทางเพอแกปญหาของหนวยงาน การออกแบบ

ศกษาคนควาดานอเลคทรอนกส การเขยนโปรแกรมควบคมการท�างานและการประดษฐอปกรณ รวมถงการทดลองใชงานและ

การพฒนาอยางตอเนอง

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารใหอสระในการคดเพอพฒนางาน สนบสนนใหมการอบรมเพมความรดานการท�าวจยในโรงพยาบาลและใหโอกาส

เผยแพรนวตกรรมในการประชมวชาการระดบจงหวดและระดบเขต

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ผลงานวจยนสามารถแกปญหาหนางานไดจรง และในยคทเปน AEC งานวจยนจะเปนแบบใหไปพฒนาบรการอนๆ เพมขนได

โอกาสพฒนา

1. ควรเปรยบเทยบวาการใชอปกรณนกบไมใชจะมความแตกตางกนหรอไม

2. ควรจะมการพสจนการวจยเชงทดลองเปรยบเทยบระหวางการใชเสยงแบบเดมกบการใชอปกรณเสยงแบบใหมวาอะไรด

กวากน

รหสประจ�าตว 582 ผลงาน อปกรณชดค�าสงดวยเสยงส�าหรบการถายภาพรงสทรวงอก

(Voice Instruction Device for Chest Radiography)

กลม 5

ระดบงานสนบสนนการบรหารและบรการ

บทคดยอทไดรบรางวล

110

ทมา

จากการวเคราะหขอมลป 2557 พบวางานยานพาหนะมคาใชจายในการซอมแซมรถในจ�านวน 181,356 บาท/ป ใชน�ามน

เชอเพลง 18,978.96 ลตร/ป และคาใชจายอนๆ เชน คาวสดส�านกงาน 25,600 บาท/ป งานยานพาหนะไดรบรายงาน

อบตการณขอรองเรยนยานพาหนไมเพยงพอใชจ�านวน 34 ครง เกดอบตการณรถเสยไมพรอมใชระหวางทางจ�านวน 3 ครง

จ�านวนพนกงานขบรถ (พขร.) ไมเพยงพอไมสามารถสนองตอบตอผรบบรการไดทวถง ชมชนรองเรยนออกไปรบ EMS ลาชา

เนองจากรถไมพรอมใช พขร. ไมเพยงพอ โรงพยาบาลทาวงผาประสบปญหาดานการเงนการคลง risk score ระดบ 7 ดงนน

ในป 2558 - 2559 โรงพยาบาลจงก�าหนดเขมมงในการลดการใชทรพยากรอยางคมคาดงนนหนวยงานยานพาหนะจงไดมา

ทบทวนลดการใชทรพยากรในหนวยงานและปรบปรงบรการ

วตถประสงค

เพอลดการใชทรพยากร งานยานพาหนะ โรงพยาบาลทาวงผา

ระเบยบวธวจย

วจยเชงปฏบตการด�าเนนการ ต.ค. 2557 - ก.ย. 2559 ม 3 ระยะคอระยะท 1 วเคราะหสถานการณน�าขอมลป 2557

มาทบทวนในหนวยงานและผทเกยวของใชแนวคด Lean มาออกแบบแนวทางการลดการใชทรพยากรแบงเปน 3 กลม

1) ลดคาใชจายในการดแลยานพาหนะเปลยนจากซอมแซมเปนซอมบ�ารงมการตรวจสอบรถประจ�าวนจดตารางซอมบ�ารงลด

การใชน�ามนเชอเพลงใชรถทางเดยวกนไปดวยกนวางแผนการใชรถใหเหมาะสมกบผโดยสารรถพยาบาลทสงตอผปวยใหประสาน

หนวยงานอนทกครงกรณมรถเขาในตวจงหวดใหสอบถามงานเอกสารบรหารและ Lab ทกครง 2) ลดการใชวสดส�านกงานดวย

การน�าของเกาทเหลอใชกลบมาซอมดดแปลงใหใชงานไดลดการใชไฟฟา 3) บรหารบคคลจายคาตอบแทนตามปฏบตงานจรง

เวรส�ารองเปน oncall และจด พขร.ส�ารองเปนเจาหนาทอนทไดรบการแตงตงสามารถขบเองไดระยะท 2 น�าแนวทางลงส

การปฏบต ระยะท 3 ประเมนผลเครองมอทใชเปนแบบบนทกขอมลงานยานพาหนะ

ผลการศกษา

1) ลดคาใชจายในการซอมแซมรถ จากป 2557 จ�านวน 181,356 บาท ลดลงใน ป 2558 เปน 164,528 บาท และ ป 2559

เปน 135,830 บาท 2) ลดการใชน�ามนเชอเพลง จากป 2557 จ�านวน 18,978.96 ลตร ลดลงในป 2558 เปน 16,666.70 ลตร

และ ป 2559 เปน 14,423.47 ลตร 3) ลดคาใชจายวสดส�านกงาน จากป 2557 จ�านวน 25,600 บาทลดลงในป 2558

เปน 15,550 บาท และป 2559 เปน 11,260 บาท 4) ลดอบตการณขอรองเรยนจาก เจาหนาท-ชมชน ในการบรการลาชา

จากป 2557จ�านวน 34 ครง เปนจ�านวน 6 ครงในป 2558 และจ�านวน 3 ครงในป 2559 5) ไมมรายงานอบตการณรถเสย

ระหวางทาง

สมเพชร สทธยศ, บญชวย จณะสทธ, ชาตร จนตะยอด, ยรรยง แสนพช, ธนธรณ จปน, คมคด ค�าแดง

โรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน

ID 31

การลดการใชทรพยากร งานยานพาหนะ โรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน

111

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ไดเผยแพรผลงานในเวทวชาการของโรงพยาบาล จงมนโยบายขยายผลใหทกหนวยงานของโรงพยาบาลน�าแนวคดนไปใช

ลดทรพยากรในหนวยงานตนเององคกรไดน�าผลงานไปเผยแพรในทประชม สสจ.นานไดออกเปนนโยบายใหงานยานพาหนะ

ของทกอ�าเภอในจงหวดนานน�าแนวคดนไปด�าเนนการ และเสนอผลลพธปลายปนอกจากนไดน�าเสนอผลงานระดบเขต

(จ.เชยงราย) เวท HA National Forum พบวามรพ.หลายแหงใหความสนใจขอน�าแนวทางดงกลาวไปด�าเนนการตอ

บทเรยนทไดรบ

หนวยงานไดออกแบบวธการเกบขอมลและน�าขอมลทรวบรวมไวมาวเคราะหไดเหนขอบกพรองและโอกาสพฒนางาน

วธการออกแบบแนวทางการด�าเนนการใหไดรบความรวมมอ ตองน�าทกภาคสวนทเกยวของมาหารอโดยทหนวยงานมวธการ

เกบขอมลอยางเปนระบบ และตองเปนผเสยสละเสนอตวทจะลดทรพยากรในหนวยงานตนเองกอนถงจะไดรบความรวมมอ

จากหนวยงานอนอยางตอเนอง

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผบรหารใหการสนบสนนทกๆ ดานทงนโยบายทลดการใชทรพยากรสนเปลอง ชวยผลกดนและกระตนใหเกดการวจย

เจาหนาททกหนวยงานใหความรวมมอและประชาสมพนธการพฒนาในหนวยงาน เจาหนาททกคนในโรงพยาบาลเขาใจและ

ยอมรบการเปลยนแปลง รวมมอในการลดทรพยากร เกดความสะดวกตอผปฏบตรวมทงชวยให รพ.ลดคาใชจาย ทมวจย

มความมงมนในการพฒนางานตามหลกวชาการ

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารไดใหการสนบสนนทกๆ ดานทงผอ�านวยการโรงพยาบาลหวหนาหนวยงานผทเกยวของทมวชาการ ไดแก การสนบสนน

ใหโอกาสในการพฒนางานใหขวญ ก�าลงใจ และบคลากรในการปฏบตงานรวมทงใหค�าปรกษาและแนะน�าในการวจย

คณเออชวยเหลอ ผลกดน กระตน ใหเกดการพฒนางานและการวจย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนเรองทใชหลกการ lean ทถงแมจะเปน standard มาแลว แตเปนการน�ามาปรบใชตามบรบทของหนวยงาน มการด�าเนนการ

หลายมาตรการรวมกน ซงตองไดรบความรวมมอจากบคคลากรจ�านวนมาก และเกดประโยชนไดจรงรวมทงเปนตนแบบ

ใหหนวยงานอนได

โอกาสพฒนา

การประเมนผลในบางมต เชน เรองรองเรยนหากเปรยบเทยบเปนอตราตอการขอใชรถกจะท�าใหมความชดเจน

112

ทมา

ในปงบประมาณ 2559 กระทรวงสาธารณสขมแผนพฒนาระบบบรการสขภาพเพอการใชยาอยางสมเหตผล (RDU: Rational

Drug Use) เพอเปนการคมครองใหประชาชนไดรบการรกษาดวยยาอยางมประสทธภาพปลอดภยและคมคา มการก�าหนด

ตวชวดการใชยาอยางสมเหตผลระดบโรงพยาบาล 18 ตวชวดและใหหนวยบรการรายงานตวชวดตอส�านกบรหารการสาธารณสข

ตามล�าดบขน ซงการรายงานตวชวดจากขอมล 43 แฟมของระบบคลงขอมลดานการแพทยและสขภาพจงหวด (HDC)

พบขอก�าจด คอ ไมสามารถรายงานตวชวดไดครบถวนไมสามารถเขาถงรายละเอยดของขอมลไดครบถวนและไมสามารถ

ดขอมลไดทนท ซงอาจท�าใหเกดผลกระทบคอการจดการปญหาทลาชาไมบรรลตามเกณฑ ดงนนเพอใหผบรหารและผปฏบตงาน

สามารถเขาถงขอมลครบถวน รบรถงสถานการณการใชยาของหนวยงานตวเองจงไดมการพฒนาระบบสารสนเทศในการก�ากบ

ตดตามการใชยาอยางสมเหตผลโดยใชโปรแกรม RDU 2016

วตถประสงค

เพอศกษาผลของการพฒนาระบบสารสนเทศ RDU 2016 ในการตดตามรายงานตวชวดการใชยาอยางสมเหตผล

ระเบยบวธวจย

วจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (PAR) ขนวางแผน (Planning) ประชมคณะกรรมการเภสชกรรมและการบ�าบด นกวชาการ

คอมพวเตอรและผเกยวของ วเคราะหจดออนและจดแขงของระบบการรายงานตวชวดจากขอมล 43 แฟม วางแผนด�าเนน

การออกแบบระบบสารสนเทศใหมความครอบคลมตามทกระทรวงก�าหนด ขนการปฏบต (Acting) พฒนาโปรแกรมทสามารถ

ท�าการเชอมตอขอมลจากฐานขอมล HOSxP ในโรงพยาบาล เขาสฐานขอมลกลาง จากนนน�าขอมลมาวเคราะหและประมวลผล

ขอมลผานทาง Web Application โดยใชชอโปรแกรม RDU 2016 จดท�าคมอการใช ทดลองใชโปรแกรม ตรวจสอบผล

การใชงาน ปรบโปรแกรมหลงทดลองใช ตดตามการใชเปนระยะและประเมนผล ขนการสะทอนผล (Reflecting) ประเมนผล

โดยการท�าแบบสอบถามออนไลน น�าปญหาทสะทอนจากผใชงานไปแกไขโปรแกรมใหมประสทธภาพมากขน ระยะเวลา

ท�าการวจย ต.ค. 2559 - ม.ค. 2560 วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนาคอคาเฉลยรอยละ

ภกญ.ผองพรรณ การชม, ภก.สเทพ สวรรณไตร, นพ.ทวศลป ไชยบตร, วนย โยลย, ภกญ.จราพร สวรรณไตร,

บญยง ขนทะหด

โรงพยาบาลบานมวง จงหวดสกลนคร

ID 233

ผลการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผล โดยใชโปรแกรม RDU 2016โรงพยาบาลบานมวง

113

ผลการศกษา ผลการพฒนาระบบสารสนเทศ RDU 2016 พบวาประสทธภาพของโปรแกรม มความครอบคลมในการดงรายงานครบทก

ตวชวดรอยละ 100 เขาถงรายละเอยดของขอมลครบถวน รอยละ 100 จากการประเมนของผใชงานโปรแกรมพบวา โปรแกรม

ชวยท�าใหท�างานรวดเรวขน รอยละ 88.24 โปรแกรมใชงานงาย รอยละ 87.45 โปรแกรมชวยอ�านวยความสะดวกในการจด

ท�ารายงานใหกบผบรหาร รอยละ 87.06 เมนการใชงานมความเหมาะสม รอยละ 83.33 ผลจากการตดตามตวชวด RDU ท�าให

ผบรหารทราบถงสถานการณการใชยาไมเหมาะสมของโรงพยาบาลท�าใหเกดการแกไขปญหาทนท โดยมการก�าหนดมาตรการ

การใชยาทเหมาะสมกบผปวยแตละกลมโรค มการใชยาในบญชยาหลกแหงชาตใหสมเหตสมผล ซงกอนด�าเนนการผานเกณฑ

9 ตวชวด คดเปนรอยละ 50 และมการตดตามตวชวดทกเดอน ท�าใหหลงด�าเนนการผานเกณฑ 16 ตวชวด คดเปนรอยละ

88.88

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

น�าไปใชตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผลตามแผนพฒนาระบบบรการสขภาพเพอการใชยาอยางสมเหตผล (Service

plan) ของโรงพยาบาลบานมวงและหนวยบรการในเขตบรการสขภาพท 8 คดเปนรอยละ 96.55 ของหนวยบรการในเขตทใช

และขยายผลไปหนวยบรการอนๆ ในประเทศ จ�านวน 641 แหง บทเรยนทไดรบ การน�าเทคโนโลยและระบบสารสนเทศมาใช

ท�าใหผบรหารสามารถใชประโยชนจากระบบฐานขอมลในการก�ากบการด�าเนนงานตามองคประกอบตางๆ ไดอยางสะดวก

ใชในประกอบการตดสนใจในเชงนโยบายตางๆ ได

ปจจยแหงความส�าเรจ

ความมงมนของทมงานในการใชความรดานเทคโนโลยสารสนเทศในการปรบปรงโปรแกรม จงท�าใหโปรแกรมสามารถ

ตอบสนองความตองการของผใชงาน และความรวมมอของทมสหวชาชพในการบรหารจดการดานยาท�าใหเกดการใชยาท

เหมาะสม

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารองคกร ผบรหารระดบเขต สนบสนนและผลกดนใหมการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดในงานสาธารณสข

ขอคดเหนของกรรมการขอด

สามารถสรางเครองมอชวยในการท�างานไดอยางมประสทธภาพ มการประเมนประสทธภาพของเครองมออยางชดเจน

เครองมอถกน�าไปใชตออยางกวางขวางแสดงใหเหนวาเปนเครองมอทใชงายและมประสทธภาพ

โอกาสพฒนา

ในบรบททเปลยนแปลงไปในความตองการดานขอมล หากโปรแกรมสามารถปรบปรงไดงายและเหมาะสมกบสถานการณ

จะท�าใหเปนเครองมอทสามารถใชไดยาวนาน และหากไดประเมนการน�าไปใชใหชดเจนจะเปนงานทสมบรณมากๆ

114

ทมา

การรกษาผ ปวยไตวายเรอรงระยะทายโดยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมในประเทศไทย อปกรณทส�าคญทใชใน

การฟอกเลอด คอ ตวกรองเลอด (dialyzer) ซงมการน�าตวกรองเลอดมาใชซ�า (reused dialyzer) โดยการลางและอบฆาเชอ

ตวกรองเลอดดวย 0.16% peracetic acid ดงนนกอนน�ามาใชกบผปวยจ�าเปนตองลางน�ายาอบฆาเชอออกใหหมด เพอความ

ปลอดภยของผปวย วธการลางน�ายาอบฆาเชอในขนตอนการท�า recirculation with ultrafiltration ใชเวลาถง 10 นาท

จงตองการศกษาเพอหาระยะเวลาทเหมาะสมและคมคาในการท�า recirculation with ultrafiltration เพอขจดน�ายาฆาเชอ

ในตวกรองเลอดทน�ากลบมาใชซ�า

วตถประสงค

เพอหาระยะเวลาทเหมาะสมในการขจดน�ายาฆาเชอ 0.16% peracetic acid ในตวกรองเลอดทน�ากลบมาใชซ�า

ระเบยบวธวจย

รปแบบการศกษาเปนแบบ experimental procedure ในตวกรองเลอดทน�ากลบมาใชซ�า จ�านวน 420 ตว ชนด high flux

3 ชนด คอ FB210U F80S และ Elisio210HR โดยลางน�ายา peracetic acid ดานdialysate compartment ดวยน�า RO

และดาน blood compartment ดวย 0.9% NSS 1,000 ml. และท�าการ recirculation with ultrafiltration ดวย BFR

400ml/min UF 3000ml/min UFG 500ml DFR 500 ml/min ใช syringe 1 ml. ดดน�ายาจาก port artery ขณะท�า

การ recirculation นาทท 0-10 น�ามา test โดยใช residual peroxide strip test ทดสอบน�ายาตกคางใชผอานผลอยางนอย

2 คน โดยทมทราบวาเปนน�ายาจากตวกรองชนดใดและนาททเทาใดสถตทใช: รอยละ minimum, maximum, Mean±SD,

ANOVA

ผลการศกษา

1. ระยะเวลาทสามารถขจดน�ายาฆาเชอ peracetic acid ไดหมดในตวกรองเลอดทกชนด คอ นาทท 5 ของการท�า recirculation

with ultrafiltration สามารถใชเปนมาตรฐานใหมในการเตรยมตวกรองเลอดทน�ากลบมาใชซ�าแทนมาตรฐานเดม ซงใชเวลา

นาน 10 นาทไมวาจะเปน reused, total cell volume และ grade ของ dialyzer เทาใดกตาม สามารถประหยดเวลา

แรงงานบคลากร และทรพยากรลงไดครงหนง คดเปนเงน 121,680 บาท/ป ในศนยไตเทยมกลยาณวฒนาโรงพยาบาลศรราช

2. พบวาตวกรองเลอดชนด F80S มผลตางจากตวกรองชนด FB210U และ Elisio210HR อยางมนยส�าคญทางสถต

ท P< 0.001 ซงอาจจะเกยวของกบขนาดของรกรอง (pore size) พนทผว (surface area) ชนดของ membrane, หรอ

คา Kuf ของตวกรองเลอดแตละชนด ซงตองท�าการศกษาตอไป

พรรณพนช อทธพงศสกล, อมพร ซอฐานานศกด, วรรณชนาถ ศรมงคล, ศ. นพ.ชยรตน ฉายากล

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 334

ระยะเวลาทเหมาะสมของการท�า Recirculation with Ultrafiltration ในการขจดน�ายาอบฆาเชอตวกรองเลอด

115

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ปจจบนหนวยไตเทยมทกหนวยในประเทศไทย ท�าการ recirculation with ultrafiltration เพอขจดน�ายาอบฆาเชอตวกรองเลอด

ใชระยะเวลา 10 นาท ดงนนผลการวจยนสามารถยนยนไดวา การ recirculation นาทท 5 กสามารถน�าตวกรองเลอดมาใช

กบผปวยไดอยางปลอดภย

บทเรยนทไดรบ

ไดมาตรฐานใหมเพอใชเปนแนวทางปฏบตการเตรยมตวกรองเลอดทน�ากลบมาใชซ�า

ปจจยแหงความส�าเรจ

ในการท�างานวจย ผวจยทกคนไดรบการอบรมการท�าวจยจาก R2R และการดแลใหค�าแนะน�าอยางตอเนองจากกรรมการวจย

ของฝายการพยาบาลและงานการพยาบาลผปวยพเศษ รพ. ศรราช

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนในทกๆ ดานไดแก เงนทนวจย อาจารยทปรกษา และ R2R ทคอยชวยเหลอการท�างานวจย ดานเวลา

และทงดานก�าลงใจในการท�างานครงน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ออกแบบวธวดผลไดด ไดแนวทางการปฏบตทรวดเรว ปลอดภยและชวยลดคาใชจาย

โอกาสพฒนา

ควรเพมเตมการทบทวนวรรณกรรมในสวนองคความรเรองน

116

ทมา

การจดเตรยมยาในรปแบบยาฉดพรอมใชเปนการเพมบทบาทวชาชพเภสชกร ในการเพมความปลอดภยในการบรหารยาฉด

และเปนการลดภาระงานบางสวนทไมจ�าเปนของพยาบาล แตการเปลยนแปลงระบบยอมมผลกระทบตอวธการท�างาน

และตนทนทเกดขนจากการเปลยนแปลงระบบ จงควรมการประเมนความคมคาของทงสองระบบเพอประกอบการพจารณา

กอนการตดสนใจของผบรหาร

วตถประสงค เพอประเมนตนทนทเกดขนของระบบการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรม (Ready to use system: RTU system)

เปรยบเทยบกบระบบดงเดมทเตรยมโดยพยาบาล (traditional system) เพอประกอบการตดสนใจถงความสามารถใน

การจายไดในบรบทของโรงพยาบาล

ระเบยบวธวจย

ศกษารปแบบการท�างานของระบบการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรม (RTU system) และระบบดงเดมทเตรยม

โดยพยาบาล (traditional system) ประเมนตนทนทเกดขนของทง 2 ระบบในมมมองของโรงพยาบาลโดยมกรอบระยะเวลา

10 ป ตนทนทเกดขนในอนาคตในชวงเวลาทแตกตางกนมการปรบใหเปนมลคาในปจจบน โดยใชอตราปรบลดรอยละ 3

พรอมทงท�า Sensitivity analysis เพอทดสอบความไวของตวแปรตางๆ ทมตอการวเคราะห

ผลการศกษา

ตนทนของ RTU system ในกรอบระยะเวลา 10 ป เทากบ 88,782,660.10 บาท ซงต�ากวาระบบเดม ซงมตนทนอยท

107,492,819.79 บาท ดงนนหากน�าระบบการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมมาใชจะมตนทนถกกวาระบบเดมท

เตรยมยาฉดโดยพยาบาลเทากบ 18,710,159.68 บาท หรอปละ 1,871,016 บาท และสามารถลดภาระงานของพยาบาลได

19.32 FTE จากการท�า sensitivity analysis พบวา จ�านวนยาฉดพรอมใชทเตรยมเปนปจจยทมอทธพลตอความคมคาของ

RTU system มากทสด รองลงมา ไดแก ระยะเวลาทพยาบาลใชในการเตรยมยา พนทส�าหรบใชในการเตรยมยาฉดพรอมใช

เงนเดอนรวมสวสดการของเภสชกร ตามล�าดบ อยางไรกตามการศกษานตนทนบางรายการไมไดน�ามาใชในการวเคราะห เชน

ภกญ.ประภาพร นพรตยาภรณ, ภกญ.อภรมย เหลาเจรญเกยรต, ปนฏฐา นาคชวย, อ. นพ.เขมชาต หวงทวทรพย,

ดร.ภกญ.ฐนตา ทวธรรมเจรญ, ภกญ.อญชลกา กลนนยม และคณะ

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 444

การประเมนความคมคาของการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมเปรยบเทยบกบวธเตรยมยาฉดเฉพาะรายโดยพยาบาล โรงพยาบาลศรราช

117

ตนทนคายาและสารละลายยา เนองจากตนทนในสวนนทง 2 ระบบไมมความแตกตางกน ตนทนคายาทประหยดไดจาก

การลดยาเหลอทงไมไดถกน�ามาวเคราะห เพราะขนาดยาทเตรยมใน RTU system เปนขนาดยาทเทากบขนาดยาทบรรจ

ในบรรจภณฑจากบรษท และตนทนทประหยดไดของคารกษาพยาบาลในกรณทเกดความคลาดเคลอนในการบรหารยา อนม

สาเหตจากการเตรยมยาฉด

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

เปนขอมลเชงประจกษใหกบผบรหารเพอประกอบการตดสนใจเลอกวธการเตรยมยาฉด โดยโครงการนเปนการตอยอดจาก

งานประจ�าทมอยซงเปนการเตรยมยาฉดกลม High alert drug และผลการศกษานมการวเคราะหความออนไหวของปจจย

ตางๆ (Sensitivity analysis) ทอาจสงผลกระทบตอการด�าเนนโครงการ ท�าใหสามารถใชเปนขอมลในการ Implement

โครงการอยางมประสทธภาพ และคมคามากทสด

บทเรยนทไดรบเปนการเรยนร แลกเปลยนประสบการณและบรณาการการท�างานรวมกนระหวางสหสาขาวชาชพ ท�าใหผทเขามามสวนรวมในโครงการไดเหน

และเขาใจการท�างานของอกฝาย และมมมมองเพมเตมในเรองของตนทนในการด�าเนนการตางๆ การวเคราะหความคมคา

รวมไปถงความผนแปรทอาจเกดขนระหวางด�าเนนการซงเปนสงทจ�าเปนตองตระหนกควบคไปกบความปลอดภยของผปวย

ปจจยแหงความส�าเรจ

การสอสารกนในทมเพอสรางความเขาใจ และเหนความส�าคญในการด�าเนนการ จนเกดความรวมแรงรวมใจกนของทมใน

การด�าเนนการตงแตขนตอนการเกบรวบรวมขอมลตางๆ ท�าใหไดขอมลทมความถกตองและตรงกบการใชงานจรง ซงสงผลให

การวเคราะหขอมลในโครงการมความถกตอง ไดรบความเชอถอ เมอผลลพธจากการวเคราะหออกมากท�าใหเปนทยอมรบของ

ผเกยวของทกฝาย

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารโรงพยาบาล ผบรหารฝายการพยาบาลและฝายเภสชกรรมเหนความส�าคญของการเตรยมยาฉดพรอมใช ทจะชวยเพม

ความปลอดภยใหกบผปวยและเปนการสนบสนนใหเกดการท�างานทตรงตามมาตรฐานวชาชพ จงสนบสนนใหบคลากรในสงกด

มารวมมอในการเกบขอมล เขารวมประชมเพอใหความคดเหนตลอดระยะเวลาการศกษาและรวมวางแผนในการ implement

ขอคดเหนของกรรมการขอด

การสรางรปแบบจ�าลองและมการประเมนเปรยบเทยบทางเลอกนบเปนงานทนาสนใจทยงมไมมากนกในแวดวง R2R แนวคด

ในการด�าเนนการเรองนสามารถน�าไปประยกตใชในงานอนๆ ได งานวจยนอาจไมสมบรณถาไดแตขอเสนอแตผวจยไดมการ

น�าเสนอตอผบรหารและไดมการด�าเนนการเพมเตมตามขอเสนอนน

โอกาสพฒนา

การจ�าลองสถานการณอาจแตกตางไปจากสถานการณจรงเพราะมปจจยทผวจยไมไดน�ามาประกอบในการศกษา โดยเฉพาะ

อยางยงปจจยดานความรวมมอของบคลากรในการด�าเนนงานและอนๆ

118

ทมา

โรงพยาบาลหนองคายมบทบาทเปนแมขายในการดแลผปวยในจงหวดหนองคาย รวมถงประเทศเพอนบาน ผปวยโรคไต

มจ�านวนมากขนเรอยๆ เฉลยปละประมาณมากกวารอยละ 20 ผปวยโรคไตระยะสดทายทตองรกษาโดยการบ�าบดทดแทนไต

ตองมภาระในการเดนทางไปโรงพยาบาลเพอฟอก เชนเดยวกบผปวยทลางไตทางชองทองตองมผดแลและคาใชจายคาน�ายา

ลางไต ท�าใหเกดภาระทงคาใชจายในการรกษาของกองทนสขภาพ รวมทงผลกระทบตอคณภาพชวตของผปวยและญาตทงดาน

การเงนและเวลาทสญเสยไป โรงพยาบาลหนองคายในฐานะแมขายในจงหวดและยงเปนผทรบผดชอบหลกของงาน Service

plan สาขาไตเขตสขภาพท 8 โดยคณะกรรมการไตจงหวดหนองคายไดออกแบบการจดตงคลนกโรคไต รวมทงกจกรรมตางๆ

ในคลนกเพอน�าไปด�าเนนการจดบรการใหแกผปวยโรคไต เพอใหการชะลอไตเสอมมประสทธภาพมากยงขน

วตถประสงค

เพอใหมการจดบรการ “คลนกโรคไตเรอรง” (Chronic Kidney Disease Clinic: CKD clinic) ในโรงพยาบาลเครอขาย

จงหวดหนองคายทกแหงและสมารถชะลอไตเสอมไดอยางมประสทธภาพและยงยน

ระเบยบวธวจย

การศกษาครงนเปนการศกษา Action research โดยศกษาระบบการดแลและพฒนาระบบของการจดการคลนกโรคไตเรอรง

เครอขายจงหวดหนองคาย ดงน 1) สรางเกณฑเพอใชในการประเมนผล คอ เกณฑ “CKD clinic คณภาพ” โดยตองผานเกณฑ

อยางนอยรอยละ 80 เพอใหโรงพยาบาลประเมนตนเองเพอพฒนาและคณะกรรมการใชประเมน 2) มระบบพเลยงโรงพยาบาล

หนองคายและทมส�านกงานสาธารณสขจงหวดจะเปนพเลยงชวยดแลโรงพยาบาลชมชนและรพ.สต 3) การตดตามผล

ทก 6 เดอน 4) จดท�าสอทใชดวยกนไดทงจงหวด (และทงเขตสขภาพ) เพอใหความร 5) สนบสนนใหมการตรวจวด Creatinine

ดวยวธ enzymatic method และใชสตรค�านวณ EPI ใชเปนแนวทางเดยวกนทงจงหวด ระยะเวลาในการศกษา 1 ตลาคม

2558 ถง 30 กนยายน 2559 ใชสถตบรรยาย คาเฉลย รอยละในการวเคราะหขอมล

ผลการศกษา

จากผลการด�าเนนงานพบวา ผปวยทมคาอตราการกรองของไตลดลงนอยกวา 4 cc/1.72 m2/min เปนรอยละ 60.27 ซงสง

กวาเกณฑทสมาคมโรคไตก�าหนดนนหมายถงมการชะลอไตเสอมไดอยางมประสทธภาพสามารถชะลอไตเสอมไดเพมขน

รอยละ 10 มการจดบรการ CKD clinic ครบทกโรงพยาบาลในจงหวดหนองคาย (โรงพยาบาลชมชนและโรงพยาบาลทวไป)

และผานเกณฑการประเมนทกแหง (รอยละ100) มทมสหวชาชพครบทมทกโรงพยาบาลในเครอขาย สวนโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลมการน�ารปแบบไปด�าเนนการทกแหง นอกจากนนยงมแนวทางการดแลผปวยโรคไตเสอมทเปนแนวทางเดยวกน

ทงจงหวดมระบบฐานขอมลโดยเฉพาะโรงพยาบาลหนองคายทมการพฒนาใหสามรถจดเกบและตดตามผปวยรายบคคลได

มณวรรณ ตงขจรศกด, วนเพญ วศษฎชยนนท, ธนยชนก รงเรอง, กมลฐา เกยดานกลาง, ธชนนท ศรศานต,

บงกชจนทร กถนานนท

โรงพยาบาลหนองคาย จงหวดหนองคาย

ID 471

การจดการคลนกไตเรอรงเครอขายจงหวดหนองคาย

119

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน CKD clinic modelน สามารถน�าไปใชในการจดบรการ CKD clinic ไดจรงและมการพฒนาอยางตอเนองมากกวา 2 ป

เปน Model ทใชทกจงหวดในเขตสขภาพท 8 พฒนาการท�างานเปนทม เกดเครอขายการดแลผปวยโรคไตในจงหวดหนองคาย

มรปแบบการท�างานและมแนวทางเดยวกนในการท�างานบรหารเหนผลลพธของการท�างาน ท�าใหไดรบการสนบสนนการด�าเนนงาน

เปนอยางดผลกดนใหมระบบการตรวจคา Creatinine ดวยวธ Enzymetic method

บทเรยนทไดรบ

การทบทวนปญหาน�าสการพฒนาและการใหความรวมมอของทม ท�าใหเกดเครอขายในการดแลผปวยโรคไตทเขมแขง

และยงยน

ปจจยแหงความส�าเรจ

การเลงเหนความส�าคญของการดแลผปวยโรคไตของผบรหาร การใหความรวมมอของผเกยวของท�าใหเกดเครอขาย

และเปน model ในเขตสขภาพท 8

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากเขตสขภาพท 8 ในการสนบสนนงบประมาณการจดอบรมวชาการแกบคลากรผปฏบตงานใน CKD clinic

และไดรบความรวมมอในการประสานงานจากกลมงานโรคไมตดตอ ส�านกงานสาธารณสขจงหวดหนองคายและการไดรบ

ความรวมมอจากทมอายรแพทยในการวางแนวทางการพฒนาการด�าเนนงาน CKD clinic เปนอยางดยง

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เกดระบบการท�างานเปนเครอขายทมประสทธภาพ และเปนแบบอยางของพนทอนๆ

โอกาสพฒนา

ผลลพธตอวตถประสงค การชะลอไตเสอมอยางมประสทธภาพยงไมชดเจนวาเปนกล มไหน อยางไร ผลการพฒนา

ทตอเนองและยงยน คออะไร

120

ทมา จากการเขารวมกนวเคราะหปญหาในหมบานพบวา ชมชนบานหวยลกไดเลอกปญหาเรองขยะและไขเลอดออกในหมบาน

โดยในป 2558 มผปวยโรคไขเลอดออกจาก 6 ราย (อตรา 302.87 ตอแสนประชากร) ประชาชนไดรบความเดอดรอน

จากปญหาขยะในชมชนทมปรมาณขยะมากถงวนละ 1,000 กโลกรม เกดผลกระทบตอคนในชมชนทงดานสขภาพและปญหา

สงแวดลอม จากปญหาขยะลนถงสงกลนเหมนร�าคาญและกอใหเกดโรคไขเลอดออกในหมบานโดยในป 2558 มผปวยโรค

ไขเลอดออก จ�านวน 6 ราย (อตราปวย 302.87 ตอแสนประชากร) และพบวาชมชนไมมระบบการบรหารจดการขยะ จงได

เลอกน�าปญหาขยะในชมชนมาด�าเนนการ

วตถประสงค

เพอศกษาผลการบรหารจดการขยะแบบครบวงจรโดยการมสวนรวมของคนในชมชน

ระเบยบวธวจย

ใชแนวคดการพฒนาอยางตอเนอง PDCA และหลกการศาสนาอสลาม “ความสะอาดเปนสวนหนงของการศรทธา” ด�าเนนการ

ตงแตเดอนกรกฎาคม 2558 ถงมถนายน 2559 ในหมท 1 บานหวยลก ต�าบลหวยลก อ�าเภอคลองทอม จงหวดกระบ

เกบขอมลแบบผสมผสานทงเชงปรมาณและคณภาพ วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย รอยละ และตรวจสอบขอมลแบบสามเสา

(Triangulation) และวเคราะหความตรงเนอหาเชงคณภาพ (Content Analysis)

ผลการศกษา

หลงด�าเนนงาน 6 เดอน ปรมาณขยะในชมขนลดลงหนงในสามเหลอจาก 1,000 กโลกรมตอวน เหลอเพยง 300 กโลกรมตอวน

มจ�านวนครวเรอนสมครใจเขารวมจาก 100 ครวเรอน (รอยละ 22.22) เพมเปน 380 ครวเรอน (รอยละ 84.44) มจตอาสา

เขารวมคดแยกขยะทกสปดาห เกดกลมรกษสะอาด โซนบานสะอาด และจดกจกรรมเกบขยะและท�าลายแหลงลกน�ายงลาย

รวมกนในหมบาน จดตงธนาคารขยะน�ารายไดมาจดเงนสวสดการชมชนมอบแกเดกก�าพรา ทนการศกษา ผยากไรและผเสยชวต

รายละ 1,000 บาท จ�านวนผปวยโรคไขเลอดออกในหมบานลดลงจาก 6 ราย (อตรา 302.87 ตอแสนประชากร) เหลอเพยง

1 ราย (อตรา 50.47 ตอแสนประชากร) เปนทศกษาดงานทงในและนอกจงหวด เกดนวตกรรมเปลยนขยะใหเปนบรจาค

(ซะกาต) เกดมาตรการการจดการขยะในชมชน จนไดรบรางวลรองชนะเลศอนดบหนงในการด�าเนนงานหมบานเศรษฐกจ

พอเพยง จงหวดกระบ ประจ�าป 2559

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

จากการทชมชนไดมสวนรวมในการจดการปญหาไขเลอดออกในหมบานโดยพบวาสาเหตเกดจากไมมการจดการขยะในชมชน

ท�าใหเปนแหลงโรคไขเลอดออกน�ามาสการท�างานรวมกนจนเกดระบบการจดการขยะท�าใหเกดการท�างานอยางมสวนรวม

จารวรรณ วงษเวช

โรงพยาบาลคลองทอม จงหวดกระบ

ID 648

ธนาคารบญ ธนาคารขยะ บานหวยลก

121

ของชมชนในการจดการปญหาสขภาพในชมชนเองเกดความยงยนในการด�าเนนงานสรางสขภาพโดยชมชนมสวนรวม

ชวยประหยดงบประมาณในการจดการโรคไขเลอดออกและขยะไดอยางยงยน

บทเรยนทไดรบ

การท�างานรวมกบชมชนใหส�าเรจตองมการตงเปาหมายรวมกนใหชดเจนตองใหชมชนไดรบรและยอมรบวาเปนปญหา

ของชมชนเอง ภายใตความคดวาชมชนมศกยภาพในการท�างาน เจาหนาทมบทบาทในดานหนนเสรมตดตามการท�างาน

และเสรมพลงชมชนโดยการประชมตดตามอยางตอเนอง

ปจจยแหงความส�าเรจ

1. ชมชนมองเหนวาเปนปญหาของชมชนทตองแกไข

2. มทมพเลยงทคอยใหค�าแนะน�า ปรกษาในการท�างาน

3. มงบประมาณด�าเนนงาน

4. มการลงพนทเยยมเสรมพลงอยางตอเนอง

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผบรหารในดานเวลาในการท�างาน อกทงทรพยากรพาหนะในการลงพนทเยยมเสรมพลง

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนงานทเรมจากปญหาสขภาพรวมถงไขเลอดออก อาจจะไมไดเกยวเนองโดยตรงจากขยะซงถกน�ามาอางในเรองปญหา

สงแวดลอมมาหลายป โครงการนท�าใหเหนความรวมมอของชมชนชดเจน มการน�าเรองศาสนามาใชในการท�างาน มมตของ

การแกปญหาสงคมทโรงพยาบาลและบคลากรมสวนรวม

โอกาสพฒนา

ผลการศกษาบางมตยงเปนเพยงการบอกเลายงขาดหลกฐานประกอบทชดเจน และตองท�าใหเกดความยงยน

กลม 5

ระดบงานสนบสนนการบรหารและบรการ

บทคดยอทไดตพมพ

123

ทมา บคลากรสายสนบสนนดานการวจยมบทบาทในการสงเสรมสนบสนนและอ�านวยความสะดวกแกบคลากรสายวชาการใน

การผลตและเผยแพรผลงานวจยตามพนธกจของวทยาลยเพอใหการด�าเนนงานบรรลตามเกณฑประกนคณภาพการศกษา จาก

การวเคราะหความคดเหนเกยวกบการสนบสนนพนธกจดานการวจยโดยบคลากรสายวชาการป 2556-2557 แมวาจะมคะแนน

ความพงพอใจในระดบดแตยงพบปญหาและอปสรรคในการผลตผลงานวจยในขนตอนการด�าเนนงานดานเอกสารและระเบยบ

ปฏบตท�าใหการด�าเนนงานวจยมความลาชา นกวจยเกดความเบอหนายในการท�างาน ผวจยซงเปนบคลากรสายสนบสนนดาน

การวจยจงเหนความส�าคญของการพฒนาแนวปฏบตในการสนบสนนและอ�านวยความสะดวกส�าหรบบคลากรสายวชาการ

ในการด�าเนนการวจยเพอใหสามารถผลตผลงานวจยไดตามเกณฑการประกนคณภาพการศกษา ลดภาระ และเกดความ

พงพอใจตอการสนบสนนพนธกจดานการวจยของฝายวจย

วตถประสงค 1. พฒนาแนวปฏบตในการสนบสนนและอ�านวยความสะดวกในการผลตผลงานวจยส�าหรบบคลากรสายวชาการ

2. เปรยบเทยบความพงพอใจตอการสนบสนนและอ�านวยความสะดวกในการผลตผลงานวจยกอนและหลงการพฒนา

แนวปฏบต

ระเบยบวธวจย

การวจยนเปนการวจยเชงปฏบตการ กลมตวอยางเปนบคลากรสายวชาการวทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร ป 2558

จ�านวน 64 คน ขนตอนการด�าเนนการประกอบดวย 1) วเคราะหปญหาอปสรรคในการผลตผลงานวจย ในสวนทเกยวของกบ

งานสายสนบสนนการวจยโดยศกษาขอมลยอนหลงในปงบประมาณ 2556-2557 2) พฒนาแนวปฏบตในการสนบสนนและ

อ�านวยความสะดวกส�าหรบบคลากรสายวชาการ วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร เพอผลตผลงานวจยรวมกบหวหนา

งานวจย 3) น�าแนวปฏบตทพฒนาขนไปใชในการสนบสนนพนธกจดานการวจยไปทดลองปฏบต 4) ประเมนประสทธผล

ของแนวปฏบต เกบขอมลจากแบบประเมนความพงพอใจในระบบออนไลน วเคราะหขอมลดวยสถต Repeated Measure

ANOVA และ Bonferroni’s method เปรยบเทยบรอยละโครงการวจยกอนและหลงพฒนาดวย McNemar’s test ขอมล

เกยวกบบรการของฝายสนบสนนงานวจย ใชการวเคราะหเนอหา

ชมพ เนนหาด, ดร.ยศพล เหลองโสมนภา

วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร จงหวดจนทบร

ID 54

Wow! Service พชตเปาหมาย: ผลของการพฒนาแนวปฏบตในการสนบสนนและอ�านวยความสะดวกการผลตผลงานวจยโดยบคลากรสายสนบสนน วทยาลยพยาบาลพระปกเกลา จนทบร

124

ผลการศกษา

แนวปฏบตจากการศกษาครงนประกอบดวย 1) การพฒนาระบบเอกสารใหสามารถเขาถงไดโดยสะดวก สามารถดาวนโหลด

แบบฟอรมในการจดท�าโครงการวจยจากเครอขายอนเตอรเนตไดรวดเรว 2) อ�านวยความสะดวกและตรวจสอบความถกตอง

สมบรณของเอกสารการเสนอของบประมาณและการเบกจาย 3) จดระบบการเกบรวบรวมขอมลงานวจยใหสามารถสบคน

ขอมลไดสะดวก 4) ปรบปรงระบบตดตามความกาวหนาในการด�าเนนงานวจยรายไตรมาส 5) ตดตามประเมนความพงพอใจ

เพอน�ามาปรบปรงบรการ ผลการเปรยบเทยบคะแนนความพงพอใจหลงพฒนาแนวปฏบต ป 2558 และ 2559 (M=4.65±0.18,

4.69±0.41) สงกวาป 2556 และ ป 2557 (M=4.23±0.53, 4.24± 0.24) อยางมนยส�าคญ (p<.001) ปรมาณการผลตผลงานวจย

ป 2558 และ 2559 สงกวาป 2556 และ 2557 อยางมนยส�าคญ (p<.01 และ p<.001) ขอมลเชงคณภาพพบวาบคลากร

สายวชาการพงพอใจตอกลยทธการผลกดนงานวจย จตบรการและการอ�านวยความสะดวก

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน ปฏบตจรงในฝายวจยและบรการวชาการ เกดประโยชนตอนกวจยในการผลตผลงานวจย เกดความสะดวก ลดเวลาใน

การท�าเอกสาร เกดผลงานวจยเพมขนจนบรรลเกณฑประกนคณภาพการศกษา เปนแหลงศกษาดงานดานสนบสนนการวจย

ผลการด�าเนนงานทเนนการเออตอการปฏบตงานของบคลากรสายวชาการ จดประกายในการก�าหนดประเดนแลกเปลยน

เรยนรชมชนนกปฏบตของบคลากรสายสนบสนนในองคกรเรองจตบรการสงานเปนเลศ

บทเรยนทไดรบ

การพฒนาบรการของเจาหนาทสายสนบสนนดานการวจยทใหความส�าคญตอการแกปญหาและอปสรรคในการผลตผลงานวจย

และด�าเนนการแกไขอยางเปนระบบ กอใหเกดความพงพอใจและมสวนส�าคญในการชวยสนบสนนพนธกจดานการผลตผลงาน

วจยของบคลากรสายวชาการ และสามารถใชเปนแนวทางการพฒนาบรการของเจาหนาสายสนบสนนดานอนๆ ขององคกร

ปจจยแหงความส�าเรจ

ผบงคบบญชาใหความส�าคญในการพฒนางานและรบฟงความคดเหน รวมทงสนบสนนใหเจาหนาทสายสนบสนนมสวนรวม

ในการคดรเรมพฒนางาน พรอมทงใหค�าปรกษาทเปนประโยชนในการพฒนาแนวทางการสนบสนนพนธกจดานการวจยและ

ทมงานมพฤตกรรมบรการทมงท�าประโยชนตอองคกร ทมเทก�าลงกาย ก�าลงใจและมความมงมนในการพฒนาคณภาพบรการ

การสนบสนนทไดรบ

รองผอ�านวยการฝายวจยและบรการวชาการมสวนรวมในการพฒนาแนวปฏบตในการสนบสนนและอ�านวยความสะดวกใน

การผลตผลงานวจยส�าหรบบคลากรสายวชาการและใหการสนบสนนดานวชาการ ผอ�านวยการใหความส�าคญตอการพฒนา

งานของสายสนบสนนและเสรมสรางขวญก�าลงใจ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

งานนเปนการพฒนางานคณคางานวจยอยทฝายสนบสนน (Back office) สามารถจดการ (คณอ�านวย) ท�าใหไดผลงานเพม

ท�าใหเกดการพฒนาเชงระบบทดขน

โอกาสพฒนา

เนองจากการด�าเนนการในหลายดานควรคนหา Key success factor จะท�าใหทราบปจจยทสงผลจรง หนวยงานอนจะสามารถ

น�าความรนไปประยกตตอไดงายและควรระมดระวงวาปจจยดานบคคลจะมผลเชนกน ตองพฒนาตอเนองเชงระบบใหขนกบ

บคคลใหนอยทสดเพอความยงยน

125

ทมา

การตรวจคลนเสยงสะทอนหวใจ (Transthoracic Echocardiography, TTE) มขอบงชกวาง ชวยวนจฉย ตดตามและประเมน

การรกษาโรคหวใจ นยมสงตรวจมากขน ราคาไมแพง ไมมผลขางเคยงไดผลทนท อาจเปนสาเหตหนงทท�าใหระยะเวลา

รอควนดตรวจนาน ตางประเทศศกษาเกณฑ ปค.ศ.2007 พบความเหมาะสมในการสงตรวจมชวงกวางรอยละ 56 - 91ประเทศไทย

ทจฬาลงกรณพบระดบความเหมาะสมการสงตรวจมากถงรอยละ 89 แตไมสามารถประยกตแกปญหาในศรราชไดเพราะความ

แตกตางของระบบงาน การสอนอบรมและกลมผปวยทมารบบรการ บางการศกษาไมมขอมลความนาเชอถอในการประเมน

จงคดประเมนความเหมาะสมการสงตรวจ TTE ในผปวยผใหญของโรงพยาบาลศรราช และคนหาปจจยทมผลตอการสงตรวจ

ไมเหมาะสม ศกษาไปขางหนาโดยอางองเกณฑความเหมาะสมลาสดของสหรฐอเมรกา ป ค.ศ. 2011 ซงยงไมมสถาบนใดอางอง

เกณฑนและยงไมมเกณฑความเหมาะสมของประเทศไทยเอง

วตถประสงค ประเมนความเหมาะสมของการสงตรวจคลนเสยงสะทอนหวใจผานผนงทรวงอกของโรงพยาบาลศรราช และคนหาปจจย

ทมผลตอการสงตรวจไมเหมาะสม

ระเบยบวธวจย

เปน Prospective descriptive study ในผปวยทมาตรวจ TTE ควปกตในเวลาราชการทมขอบงชการสงตรวจ/สถานะ

ผสงตรวจ/สทธการรกษา โดยใชขอมลจากเวชระเบยนเทานน ขอมลทวไป อาท แพทยผสงตรวจ/สทธการรกษาส�าหรบ

การตรวจ TTE ครงน Cardiac Sonographer /พยาบาลรวมวจยเปนผบนทกแตการประเมนความเหมาะสมการสงตรวจ

ทเปนเกณฑของประเทศสหรฐอเมรกา ผรวมวจยทเปน Cardiologist เปนผตดสนวาจะเขากบตวเลอกใด ทงนมการขอ

ความอนเคราะหใชขอมลผานผอ�านวยการ รพ.ศรราช มการประเมนความนาเชอถอของขอบงชในการสงตรวจ TTE อางอง

เกณฑความเหมาะสมของประเทศสหรฐอเมรกา ป ค.ศ.2011 ผประเมนเปนแพทย Board Certified Cardiologist 2 คน

ตางคนตางประเมนไมเกยวของกนในกลมตวอยางทกราย กรณผลการประเมนตางกนจะตดสนการประเมนโดยอายรแพทย

ผเชยวชาญโรคหวใจอก 1 ทาน

เกษร ปนล, ผศ.นพ.กมล อดล, อ. นพ.วทยา ไชยธระพนธ, รศ. พญ.นธมา เชาวลต, วนด โรจนะสร,

สธรา พฤทธไพศาล

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร

ID 172

Prospective Evaluation of the Adult Transthoracic Echocardiography at a University Hospital Based on the American College of Cardiology Foundation 2011 Criteria

126

ผลการศกษาความเหมาะสมขอบงชการสงตรวจ TTE ท Reliability โดย Cardiologist อางองเกณฑประเทศสหรฐอเมรกาป 2011

ในผมารบบรการตรวจควปกตในเวลาราชการ 490 รายใชขอมลจากเวชระเบยนเทานน (ขอมลไมสมบรณ 8 ราย) พบ

การสงตรวจมความเหมาะสม 432 จาก 482 ราย (รอยละ 89.6) ไมเหมาะสมและก�ากง 27 และ 23 รายคดเปนรอยละ 5.6

และ 4.8 ขอบงชทสงตรวจบอยทสดคออาการแสดงและภาวะทสงสยวาจะเกยวของกบโรคหวใจ ปจจยทมผลตอการสงตรวจ

ไมเหมาะสม ไดแกสถานะผสงตรวจ (Cardiologist, Fellow, Cardiothoracic Surgeon) สทธการรกษาของผปวย (เบกได-

เบกไมได) ผลการศกษามแนวโนมวา Fellow เปนกลมทสงตรวจมากทสด (261 จาก 482 ราย) มความเหมาะสมในการ

สงตรวจมากดวยเชนกน (p=0.108) สทธการรกษาประเภทเบกได ไดแก การเบกจายตรงและประกนสงคม มการสงตรวจมาก

คดเปนรอยละ 7.6 และ 6.3 (p=0.106) ระดบความสอดคลองของการประเมนอยในระดบปานกลาง (kappa=0.46)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

ระบบคดกรองการสงตรวจ TTE มมาตรฐานสงเทยบเคยงตางประเทศ ประกนคณภาพบรการ/การเรยนการสอนมงส

ความเปนเลศ การเรยกเกบเงนจากกองทนตางๆ มความเหมาะสม คมคาการลงทนเครอง Echo การคดกรองสงตรวจไมมผล

ตอควรอนดตรวจนาน หลกสตรทางการแพทยพฒนามาถกทาง เชน Cardiac sonographer ท�าใหมความสมดลของผให/

ผรบบรการ มความหลากหลายของโรคหวใจเปนประโยชนตอการเรยนร มตวชวดส�าคญหลกเพมขน

บทเรยนทไดรบ

ปญหาจากการท�างานทาทายสการคดสรางสรรคไดโดยไมใชความรสก/ความเชอในการตดสนใจ ฝกแก ปญหาดวยกระบวนการ

วจย/เรยนรการตรวจสอบขอเทจจรงใหเหนความเชอมโยงของระบบการท�างานทตอเนองมคณภาพ ท�าใหร จกคณคา

ในตนเอง/ผอน หนวยงาน/องคกร ทส�าคญไดสะทอนกลไกในการตรวจสอบและทบทวน Utilization management ทขบเคลอน

ดวยแนวคด Appropriateness ตอยอดสการปฏบตเพอประโยชนของผปวย

ปจจยแหงความส�าเรจ

เชอมน/เหนคณคาในตนเอง มใจเปดรบ ใชฝน/วสยทศนรวมขบเคลอนงานอยางตอเนอง เชอมโยงงานพฒนาคณภาพ

สงานวจย บรหารทม/งาน/เวลา ไดอยางเหมาะสม เรยนรจากทกกาวยางโดยไมกลวการเปลยนแปลง ผบรหาร/ผรวมงาน

ใหก�าลงใจ การ Feed back จากผทรงคณวฒท�าใหงานวจยดขน มคณคาขนเรอยๆ ความสมพนธสวนตวชวยไดมาก มพเลยง

ใหค�าแนะน�าดานวชาการ ใหทน กระตนตดตาม

การสนบสนนทไดรบ

องคกรใหความส�าคญในการพฒนางานประจ�าสงานวจย มหนวยงานท�าหนาทสนบสนนสงเสรมใหบคลากรสรางผลงานวจย

จากงานประจ�าชวยเหลอตงแตการตงค�าถาม ใหความร ใหทนวจย ตรวจทาน และหาเวทวพากษ คณะฯเปนแหลงเรมตน

จนเปนหนวยงานตนแบบ มการมาดงานจากทวประเทศและขยายเปนเครอขาย R2R ทวประเทศ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

การประเมนการตรวจคลนเสยงสะทอนหวใจผานผนงทรวงอกวาเหมาะสมหรอไม เปนความพยายามทด ผลการศกษากชดเจน

และยนยนความเหมาะสมการสงตรวจได

โอกาสพฒนา

จดเรมตนการวจย หากมค�าถามเรองความไมเหมาะสม หากมขอมลเบองตนเกยวกบความไมเหมาะสมของการสงตรวจ

ทอาจพบในผปวยบางรายมากอน จะท�าใหมเหตผลในการท�าเรองนทหนกแนนขน

127

ทมา

การประชมปรกษาทางการพยาบาล (Nursing care conference) เปนกจกรรมหนงในการพฒนาคณภาพการดแลผปวย

ของวชาชพการพยาบาล เปนการน�าผปวยกรณศกษาทมประเดนการดแลทนาสนใจ มความยงยาก ซบซอนในการดแล

มารวมวเคราะหกระบวนการดแลเพอใหผเขารวมกจกรรมไดแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนน�าสการพฒนาแนวปฏบต

ทางการพยาบาลในการดแลผปวยรวมกน จากการทบทวนการประชมปรกษาทางการพยาบาลของโรงพยาบาลนาตาลทผานมา

การประชมตองใชเวลาศกษาคนควาแนวคดทฤษฎทเกยวของ การเตรยมขอมล ตลอดจนการน�าเสนอขอมล ดงนน

แตละหนวยงานจงไมสามารถท�าการประชมปรกษาทางการพยาบาลไดบอยๆ ไมมการสงรายงานหลงท�าการทบทวน รวมทง

รปแบบการประชมฯ ไมมชดเจนและไมไดก�าหนดมอบหมายการจดท�า คณะวจยจงท�าการศกษานขน

วตถประสงค

เพอศกษาและพฒนารปแบบการประชมปรกษาทางการพยาบาล โรงพยาบาลนาตาล อบลราชธาน

ระเบยบวธวจย

เปนการวจยและพฒนาม 4 ระยะคอ 1. พฒนารปแบบการประชมปรกษาทางการพยาบาล 2. น�ารปแบบการประชมปรกษา

ทางการพยาบาลไปทดลองใช 3. การประเมนผลและพฒนาปรบปรง 4. สรปผลน�าไปใชงานจรง เนนการจดท�าเชงรก

แทนการจดในหองประชมภายใตรปแบบ Model 5C Nursing care conference ประกอบดวย Case: การน�าเสนอกรณและ

ขอมลแบบ Time Line, Conference: ประเดนการทบทวนตามกระบวนการการดแลผปวย (Patient Care Process 13 กจกรรม),

Care: หลกการดแลและการพยาบาลผปวย, Cure: การรกษาใหมประสทธภาพและการตดตามผลการรกษาอยางตอเนอง,

Conclusion and Report: สรปแลวจดท�ารายงานการทบทวนเผยแพร โดยประยกตใชกรอบแนวคดของสเตทเลอร กลมตวอยาง

เลอกแบบเจาะจงคอพยาบาลวชาชพ 23 คน แพทย 3 คน พฒนาและน�ารปแบบไปใชระหวาง ม.ค. 2559 ถง ม.ค. 2560

โดยใชแบบสอบถามและแบบประเมนรปแบบ สถตเชงพรรณนาและวเคราะหเนอหา

ผลการศกษา

กล มตวอยางมความพงพอใจตอรปแบบการการประชมปรกษาการพยาบาลโดยใชรปแบบเทคนค 5C ในระดบมาก

รอยละ 95.65 มความเปนไปไดและความตอเนองยงยนในระดบมาก รอยละ 91.30 น�ารปแบบการประชมมาใช 50 ครง โดยมรปแบบ

ทชดเจนตามแบบฟอรม มความสะดวกในการใช กระชบเวลาในการเตรยมและจดประชม ไดประเดนการเรยนรและพฒนา

น�ามาแกไขความเสยงได งานตางๆ และหอผปวยผลดเปลยนกนเปนผน�าในการประชม นดเวลา สถานทผานการสอสาร

จกรพงศ ปตโชคโภคนท, พชร อมรสน, นนทนภส ปตโชคโภคนท, สายชล ชณกธรรม, ดารณ พาใบศร

โรงพยาบาลนาตาล จงหวดอบลราชธาน

ID 183

การพฒนารปแบบการประชมปรกษาทางการพยาบาล โรงพยาบาลนาตาล อบลราชธาน

128

Line group เนนการจดท�าเชงรกในหนวยงานแทนการจดในหองประชม เมอวเคราะหขอมลเชงคณภาพพบวาไดแนวคด

หลกการดแลและการพยาบาลผปวยใหเกดประสทธภาพสงสด มการปรบแนวทางการพยาบาลทชดเจน ผลจากการทบทวน

คณภาพการพยาบาลพบวาเกดคณภาพการพยาบาลเพมขนและมการน�าไปใชเปนแนวปฏบตไปใชในหนวยงานผปวยนอก

งานอบตเหตฉกเฉนและขยายไปใชในโรงพยาบาลชมชนจงหวดอบลราชธาน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน หลงการศกษาและพฒนารปแบบการประชมปรกษาทางการพยาบาล โรงพยาบาลนาตาล อบลราชธาน มการน�าไปใชเปน

แนวปฏบตในการประชมปรกษาทางการพยาบาลในหนวยงานผปวยนอก งานอบตเหตฉกเฉน งานผปวยใน และขยายรปแบบ

ไปใชเปนตนแบบในการประชมทกๆ หนวยงานในโรงพยาบาลทกครงทมการจดประชมปรกษาทางการแพทย ทงยงขยายผล

ไปใชในโรงพยาบาลชมชน จงหวดอบลราชธาน

บทเรยนทไดรบ

การน�าปญหาทพบในการปฏบตงานมาทบทวนแลววางแผนการแกไขโดยพฒนาใหเหมาะสมกบหนวยงานแลวน�ามาประยกต

ใชเกดมประสทธผลทดตอการวางแผนการดแลผรบบรการ เปนโอกาสการพฒนางานประจ�าสานตอคณภาพการใหบรการทด

ตอไป บคลากรมความสขจากงานและเกดความภาคภมใจในผลงานอกดวย

ปจจยแหงความส�าเรจ

1. การแกปญหาอยางเปนระบบ: การจดการความเสยงโดยใชความรมาประยกตกบงานอยางสรางสรรคท�าใหเกดการพฒนา

และแกปญหาได

2. ท�างานเปนทม: การท�างานประจ�าทเหนปญหาซ�าๆ น�ามาสการแกปญหาโดยทม รวมคด รวมท�า รวมน�าจนตนาการ

3. การมจดมงหมายเดยวกน

4. ผบรหารใหการสนบสนนและบคลากรใหความรวมมอ

การสนบสนนทไดรบ

องคกรและผ บรหารใหการสนบสนนโดยค�าแนะน�าใหขอเสนอแนะในการพฒนาใหทนสนบสนนในการจดท�าและ

การน�าเสนอผลงานเพอใหผลงานไดรบการเผยแพร สงเสรมใหเกดการพฒนาการเรยนรการท�างานโดยทมเพอใหเกดประโยชน

กบผลงานและบคลากรท�าใหมขวญและก�าลงใจทดเกดความภาคภมใจในผลงานอกดวย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

งานในระดบโรงพยาบาลชมชนขนาดเลก โจทยเปนปญหาหนางาน มการสงเคราะหองคความรและน�ามาพฒนาเปนรปแบบ

ของตนเอง มผลสบเนองทท�าใหเกดการพฒนางานอนๆ ตอเนองอกดวย

โอกาสพฒนา

การประเมนประสทธผลของรปแบบทน�ามาใชนเปนแนวคดทดแตความส�าเรจของการประชมทท�าไดมากขนอาจเปนผลมาจาก

หลายปจจย เชน การจดการ (ทมการกลาวถงไวบางในวธการ) ซงในหลายหนวยงานแมมเครองมอทดแตการบรหารจดการ

ไมดกไมประสบผลส�าเรจในทางปฏบต ซงควรไดศกษาหรอระบไวในการประเมนใหชดเจนระหวางการประเมนเครองมอ

และการประเมนระบบ

129

ทมา

ภาพถายรงสทรวงอกทสงใหแพทยวนจฉยโรคนน ตองมคณภาพเพยงพอเหมาะสมตามเกณฑของ The Commission

of European Communities ดงน ดาน Positioning criteria แสดงถงมาตรฐานของการจดทาทด ดาน Image Quality แสดงถง

คณภาพของภาพรงสทดและปรมาณรงสทผวหนงทผปวยไดรบตองไมเกนเกณฑททบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศ

(IAEA) ก�าหนดไวคอ 0.40 มลลเกรย ปจจยทมผลตอคณภาพของภาพรงสคอ ความด�า ความเปรยบตางความด�า รายละเอยด

ของการบนทกภาพ ความบดเบอน โดยความด�านนสวนของอวยวะทจะสรางภาพมผลอยางมาก เพราะการดดกลนรงสขนอยกบ

ปจจยหลายอยาง เชน ความหนา ชนดของเนอเยอภายใน พยาธสภาพ (บรรจง เขอนแกว, 2551) จากสถตฟลมเสยปงบ 2558

รวม 86 แผน เปนภาพถายรงสทรวงอกทายน 20 แผน สาเหตจากฟลมขาวเกนไป 14 แผน ฟลมด�าเกนไป 6 แผน

วตถประสงค

เพอศกษาพยาธสภาพของโรคทมผลตอคณภาพของภาพถายรงสทรวงอกทายน ณ หองเอกซเรย โรงพยาบาลภหลวง

จงหวดเลย

ระเบยบวธวจย

การศกษาแบบเชงพรรณนา (Descriptive study) ประชากรทใชในการศกษาคอฟลมเสยจากภาพถายรงสทรวงอกทายน

ณ หองเอกซเรย โรงพยาบาลภหลวง กลมตวอยางคอ ฟลมเสยจากภาพถายรงสทรวงอกทายน จ�านวน 20 ราย ของผปวยทมา

รบบรการชวงวนท 1 ตลาคม 2557 - 30 กนยายน 2558 เครองมอทใชในงานวจย ไดแก 1) แบบบนทกขอมลฟลมเสยทผวจย

สรางขนเอง สวนท 1 ไดแก เพศของผปวย ความหนาของอวยวะ สวนท 2 ไดแก โรคหรอพยาธสภาพของโรค 2) แบบบนทก

ขอมลปรมาณรงสทใชในการถายภาพรงสทรวงอกทายน วธเกบรวบรวมขอมล 1) ผวจยรวบรวมขอมลและประเมนคณภาพ

ภาพถายรงสทรวงอกทายนโดยใช เกณฑ Image Quality เปนเกณฑทแสดงใหเหนคณภาพของภาพรงสทด วเคราะหขอมล

โดยใชสถตเชงพรรณนาและน�าเสนอขอมลดวยคาสถต จ�านวนและรอยละ

ผลการศกษา

พบขอมลภาพถายรงสทรวงอกทายนทไมไดคณภาพจ�านวน 20 รายสวนใหญเปนเพศหญงจ�านวน 13 ราย (รอยละ 65)

เพศชายจ�านวน 7 ราย (รอยละ 35) พยาธสภาพของโรคทมผลท�าใหฟลมขาวเกนไป ไดแก ภาวะหวใจวาย (Congestive heart

สถาพร พนสนท

โรงพยาบาลภหลวง จงหวดเลย

ID 443

การศกษาพยาธสภาพของโรคทมผลตอคณภาพของภาพถายรงสทรวงอกทายน ณ หองเอกซเรย โรงพยาบาลภหลวง จงหวดเลย

130

failure) จ�านวน 4 ราย (รอยละ 20) ปอดบวมจากเชอแบคทเรย (Bacterial pneumonia) จ�านวน 3 ราย (รอยละ 15)

ไตวายเรอรง (End stage renal failure) จ�านวน 3 ราย (รอยละ 15) วณโรคปอด (Pulmonary tuberculosis) จ�านวน 2 ราย

(รอยละ 10) หวใจโต (Cardiomegaly) จ�านวน 1 ราย (รอยละ 5) ปอดบวมจากเชอไวรส (viral pneumonia) จ�านวน 1 ราย

(รอยละ 5) ตามล�าดบ พยาธสภาพของโรคทมผลท�าใหฟลมด�าเกนไปพบวาปอดอดกนเรอรง (COPD) จ�านวน 4 ราย (รอยละ

20) วณโรคปอด (Pulmonary tuberculosis) จ�านวน 1 ราย (รอยละ 5) ปอดบวมจากเชอแบคทเรย (Bacterial pneumonia)

จ�านวน 1 ราย (รอยละ 5) ตามล�าดบ

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน สอสารขอมลผปวยรวมกบแพทยโดยการระบ Rule out ในค�าสงและเจาหนาทตองทวนสอบค�าสงกบพยาธสภาพของผปวย

กอนถายภาพรงส น�าขอมลมาสรางตารางปรมาณรงสทมความละเอยดมากยงขนเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานใหไดฟลม

ทมคณภาพ ลดปรมาณรงสทผปวยไดรบ ลดชวโมงการท�างานของเจาหนาท ลดคาใชจายของโรงพยาบาลจากการเอกซเรยซ�า

ลดระยะเวลารอคอยฟลม

บทเรยนทไดรบ

การศกษาครงนเปนการเขยนงานวจยเรองแรกซงถอวาเปนจดเรมตนทดของผวจย ท�าใหไดเรยนรกระบวนการวจยทเกดจาก

การท�างานประจ�า เปนประสบการณทดเพอตอยอดการเขยนงานวจยจากงานประจ�าในเรองตอไปและยงเปนการพฒนางาน

ตามมาตรฐานวชาชพรงส เพอประโยชนของผปวยและองคกร ซงหนวยงานรงสควรมการด�าเนนกจกรรมการพฒนาคณภาพ

อยางตอเนอง

ปจจยแหงความส�าเรจ

“ทศนคตทด” การเขยนงานวจยโดยบรณาการรวมกบการท�างานประจ�าทท�าในทกๆ วนและยงเปนการพฒนางานตามมาตรฐาน

วชาชพรงสโดยทไมคดวาเปนการเพมภาระงานแตอยางใด ท�าใหเกดเปนแรงผลกดนในการพฒนางานประจ�าของตนเองส

งานวจยใหประสบผลส�าเรจ

การสนบสนนทไดรบ

สนบสนนดานเครองมอและอปกรณ โอกาสในการพฒนางานประจ�าและทปรกษาในการเขยนงานวจยจากทมพฒนาบคลากร

ของโรงพยาบาลภหลวง รวมทงมการจดประชมวชาการใหกบเจาหนาทในโรงพยาบาลเพอเรยนรเรองการเขยนผลงานวชาการ

ตางๆ เชน R2R CQI นวตกรรมโดยวทยากรภายนอกหนวยงาน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มกระบวนการในการแกไขปญหาอยางเปนเหตเปนผล

โอกาสพฒนา

เกบขอมลเพมเกยวกบฟลมเสย หลงใชมาตรการทคนพบจากการวจย

131

ทมา

ประเทศไทยเขาสสงคมผสงอาย มอตราการเสยชวตดวยโรคเรอรงและโรคมะเรงเพมสงขน แตผ ปวยทไดรบการดแล

แบบประคบประคองกลบมจ�านวนนอยมาก จากการวเคราะหปญหาของอ�าเภอสนปาตองพบวา ผปวยและผดแลไมรจกการดแล

แบบประคบประคอง เมอแพทยวนจฉยแลววาไมสามารถรกษาใหหายได ผปวยและญาตจะหมายถงการกลบมารอความตาย

ทบานโดยไมเกยวของกบโรงพยาบาลแลว นอกจากนทางทมผรกษากขาดความรความเขาใจท�าใหไมสามารถดแลแบบประคบประคอง

ไดอยางมประสทธภาพ อกทงไมมยาบางรายการและขาดแคลนอปกรณทจ�าเปน รวมถงเครอขายชมชนยงขาดการ

ประสานงานทดท�าใหไมสามารถดแลตอเนองทบานได การพฒนาระบบการดแลผปวยแบบประคบประคองตามบรบท

ของอ�าเภอจงมความส�าคญ เพอใหการด�าเนนงานทงในโรงพยาบาลและเครอขายชมชนเปนไปอยางมประสทธภาพ

วตถประสงค

ผปวยระยะทายไดรบการดแลแบบประคบประคองอยางครอบคลมและเหมาะสมตามบรบทอ�าเภอสนปาตอง

ระเบยบวธวจย

เปนโครงการพฒนาระบบการดแลแบบประคบประคองทไดมาตรฐานตามหลกการดแลผปวยระยะทายและเปนไปตามบรบท

ของอ�าเภอสนปาตอง ทงดานก�าลงคน ยา เวชภณฑ งบประมาณ ระบบขอมล และภาคเครอขาย ระยะเวลา 1 เมษายน 2558

- 30 กนยายน 2559 (ระยะท 1) โดยมประเดนการพฒนาประกอบดวย 1) ก�าหนดโครงสรางคณะท�างานในแตละระดบทง

สวนโรงพยาบาลและเครอขายชมชน พรอมก�าหนดบทบาทและกลไกการประสานงานระหวางคณะท�างาน รวมทงพฒนา

ศกยภาพคณะท�างานและเครอขาย 2) ก�าหนดระบบการใหบรการดแลผปวยแบบประคบประคองในโรงพยาบาลสนปาตอง

ทงผปวยใน ผปวยนอก และเครอขายชมชน 3) ก�าหนดรายการยาและอปกรณทจ�าเปนในการดแลผปวยแบบประคบประคอง

ทงสวนโรงพยาบาลและเครอขายชมชน 4) ก�าหนดแนวทางการดแลผปวยแบบประคบประคองของอ�าเภอสนปาตอง 5) สงเสรม

การมสวนรวมของชมชน องคกรปกครองสวนทองถน และบทบาทพระสงฆ

ผลการศกษา

ผปวยระยะทายทไดรบการดแลแบบประคบประคองมจ�านวนเพมมากขน (ป 2555=57 ราย ป 2556=95 ราย ป 2557=191

ราย ป 2558=242 ราย ป 2559=327 ราย) โดยผปวยกลมเปาหมาย (มะเรงระยะลกลาม) ไดรบการดแลแบบประคบประคอง

ครอบคลมมากกวารอยละ 50 (ป 2558=รอยละ 53.2 ป 2559=รอยละ 76.27) ผปวยระยะทายไดรบการดแลอยางเหมาะสม

พญ.ดนชา ชอเฟอง, จารพร ตามสตย, วารณ ปญญาเปง, ชาญชย มาแกว

โรงพยาบาลสนปาตอง จงหวดเชยงใหม

ID 560

การพฒนาระบบการดแลผปวยแบบประคบประคองตามบรบทอ�าเภอสนปาตอง

132

สามารถลดอตราการเขารบการรกษาทหองฉกเฉนซ�าใน 48 ชวโมง ดวยอาการรบกวนของผปวยระยะทาย (ป 2558=รอยละ

9.5 ป 2559=รอยละ 6.7) ลดอตราการเขารบการรกษาในโรงพยาบาลซ�าใน 28 วน ดวยอาการรบกวนของผปวยระยะทาย

(ป 2558=รอยละ 3.3 ป 2559=รอยละ 1.5) และลดอตราการพบขอรองเรยนตอการดแลผปวยแบบประคบประคอง

(ป 2558=รอยละ 0.8 ป 2559=รอยละ 0)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การพฒนาระบบในระยะท 1 ไดผลผลตเปนคมอการดแลผปวยแบบประคบประคองอ�าเภอสนปาตอง ตอยอดการพฒนา

ในระยะท 2 โดยการเผยแพรและสนบสนนการใชคมอแกแพทยทกทาน พยาบาลทกหนวยงาน และบคลากรสาธารณสข

ในอ�าเภอสนปาตอง เพอขยายเครอขายการด�าเนนงานทเปนระบบเดยวกนทงอ�าเภอ รองรบปรมาณผปวยทเพมขน

จากการยกฐานะเปนโรงพยาบาลระดบ M1

บทเรยนทไดรบ

สามารถใชเปนแนวทางในการพฒนาระบบการดแลผปวยแบบประคบประคองส�าหรบโรงพยาบาลชมชนอนๆ

ปจจยแหงความส�าเรจ

มคณะท�างานหลกทตดตอได 24 ชวโมง (แพทย 1 ทาน พยาบาล Care manager 2 ทาน เภสชกร 1 ทาน) สรางเครอขาย

การด�าเนนงานโดยใชตวแทนพยาบาลแผนกละ 1 คน และตวแทนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลแหงละ 1 คน มกระบวนการ

ใหขอมลกอนการตดสนใจรบการดแลแบบประคบประคองทกราย (Family group and advance care plan) และ

การมสมพนธภาพทดระหวางทมผดแล ผปวย และญาต

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของในอ�าเภอสนปาตอง ผานขอตกลง (MOU) วาดวยความรวมมอดานการดแลผปวย

ระยะยาวและผปวยระยะทายระดบอ�าเภอ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

ปญหามความส�าคญและทาทายการท�างานแบบสหสาขาวชาชพ

โอกาสพฒนา

หากมขอมลเชงเศรษฐศาสตรสาธารณสขจะท�าใหงานวจยโดดเดนยงขน

133

ทมา

การดแลสขภาพของหญงในระยะตงครรภเปนสงส�าคญเพราะหมายถงความกาวหนาทดของการตงครรภและการคลอด

การขาดความรสงผลใหมารดาทมภาวะแทรกซอนเขารบการรกษาลาชาเนองจากไมทราบวาเปนอาการผดปกต ในป 2559

โรงพยาบาลปทมธานมมารดาคลอด 3,304 ราย ฝากครรภเฉลยวนละ 80 ราย ตอพยาบาล 2 คน มมารดาทเขามารบการตรวจ

ดวยอาการทไมจ�าเปนเฉลยวนละ 3 ราย และมมารดาเจบครรภคลอดกอนก�าหนดเขารบการตรวจรกษาลาชาจนไมสามารถ

ยบยงการคลอดไดหลายราย สงผลใหทารกพการ เสยชวตจากการคลอดกอนก�าหนด ท�าใหมารดาและองคกรสญเสยคารกษา

พยาบาลสง ผศกษาและทมไดเลงเหนถงปญหานและดวยเทคโนโลยททนสมย จงไดคดพฒนารปแบบการใหความรกบมารดา

ทตงครรภผานทาง “แอปพลเคชน LINE” เพอใหมารดาสามารถดแลตนเองและเขาสกระบวนการคลอดไดอยางถกตองปลอดภย

ชวยลดความสญเสย ลดภาระงานทไมจ�าเปนของเจาหนาท

วตถประสงค

1. เพอศกษาสาเหตของการเขารบบรการในมารดาทมาคลอดกอนก�าหนดและมารดาทมาตรวจและไมไดรบไวนอนใน

โรงพยาบาล

2. เพอศกษาผลการเตรยมตวในการเขาสกระบวนการคลอดของมารดาตงครรภทเขารวม LINE กลม

ระเบยบวธวจย

การวจยครงนเปนการวจยผสมผสาน วจยเชงปรมาณแบบพรรณนา (Descriptive) และการวจยเชงปฏบตการ (Action

research) โดยกลมตวอยางแรกไดแก มารดาตงครรภทมาคลอดกอนก�าหนดและมารดาทมาเขารบการตรวจและไมไดรบ

ไวนอนในหองคลอดโรงพยาบาลปทมธาน ปพ.ศ. 2559 สวนการวจยเชงปฏบตการ (Action research) กลมตวอยาง

เปนมารดาทเขารบการฝากครรภในโรงพยาบาลปทมธาน และสมครใจเขารวมโครงการ Line กลม จ�านวน 66 ราย เครองมอ

ทใชในการศกษา ไดแก แบบบนทกขอมลการคลอด แบบบนทกขอมลประวตผปวย (OPD Card) แบบสงเกต และจาก

การสอบถามความคดเหนของมารดารายบคคล ด�าเนนการระหวางเดอน 15 ธนวาคม - 15 เมษายน 2560 วเคราะหขอมล

โดยใชสถต รอยละ เกบขอมลเชงคณภาพ จากแบบสอบถาม ใชการวเคราะหเชงเนอหา

พว.พรทพย คนงบตร, พว.นธนนท ศรบารมสทธ, พว.พชรฐา มนตรโรงพยาบาลปทมธาน จงหวดปทมธาน

ID 574

การใช Line Group ในการเพม Health Literacy ใหกบกลมสตรมครรภทมารบการฝากครรภท โรงพยาบาลปทมธาน

134

ผลการศกษา ในป 2559 มมารดาทมาคลอดกอนก�าหนด จ�านวน 162 ราย และเขารบการคลอดในระยะทไมสามารถยบยงการคลอดได

63 ราย (รอยละ 39) สวนมารดาทเขารบการตรวจและไมไดรบไวนอนมจ�านวน 1,369 ราย (เฉลยวนละ 3.7 ราย) มาดวยอาการ

เจบครรภเตอนถงรอยละ 98 มารดาใน Line กลม 66 คน ผานการคลอดแลว 53 ราย (รอยละ 80) คลอดปกตรอยละ 72

เขารบการคลอดเมอปากมดลกเปดเฉลย 3 cm ระยะเวลาในการนอนรอคลอดเฉลย อยท 7.1 ชวโมง ทารกทคลอดออกมา

มน�าหนกและม APGAR อยในเกณฑปกตทกคน มมารดา 6 คนทมความผดปกตขณะตงครรภ มาเขารบการตรวจรกษาตาม

ค�าแนะน�า จากแบบสงเกตพบวามารดามการเตรยมตวมาคลอด มความอดทนเผชญความเจบปวดขณะรอคลอดไดด และ

เบงคลอดไดอยางถกวธถง รอยละ 98 ทกคนตอบวา Line กลมมประโยชนมาก ไดเรยนรจากประสบการณตรงท�าใหมารดา

รอาการทผดปกตไดอยางรวดเรว ท�าใหดแลตนเองได

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การใหความร และชวยเหลอใหค�าปรกษาไดอยางรวดเรวทนกบความตองการจะชวยใหมารดาสามารถดแลตนเองได

การเลอกเทคโนโลยมาสอสารใหความรจงมความสะดวกสบายและเปนทนยมแพรหลาย เหมาะกบบรบททบคลากร

ไมเพยงพอตอการใหบรการ ชวยลดภาวะแทรกซอนทปองกนได ลดคาใชจายของผรบบรการและองคกรทเกดจาการดแลตนเอง

ไมถกตองและยงชวยลดภาระงานทไมจ�าเปนของเจาหนาทลงไดอยางมากดวย

บทเรยนทไดรบ

ความเชอมนในศกยภาพของคนวาเขาสามารถดแลตนเองไดถามคนคอยแนะน�าและใหค�าปรกษาอยางใกลชด การเลอกใช

แอปพลเคชนทด เปนทคนนยมใชกนของคนโดยสวนใหญจะชวยใหการท�างานลดลงแตมประสทธภาพมากขน การใช Social

media มทงขอดและขอเสยตอบคลากรทางการแพทย จงตองเลอกใชดวยความระมดระวงการท�าความเขาใจและท�าขอตกลง

รวมกนทดจะเกดประโยชนมากกวาโทษ

ปจจยแหงความส�าเรจ

การ Management by fact ท�าใหเกดการยอมรบและใหความรวมมอในพฒนาแกไขปญหาหนางานอยางตอเนอง การเลอก

ใชเทคโนโลยทท�าใหการสอสารการใหความรมความสะดวกสบายและประสทธภาพมาก ผเกยวของใหความรวมมอในการ

พฒนางานเปนอยางด

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารของหนวยงานสงเสรมบรรยากาศองคกรใหเจาหนาทมความสขตอการพฒนาคนพฒนางานอยางตอเนองไมปดกลน

ความคดและอนญาตใหทดลองท�าสงใหมๆ เพอเปนประโยชนตอผรบบรการและคนท�างาน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มการเกบขอมลเพอวเคราะหปญหาและท�าการแกไขเปนระบบ ใช social media ใหเปนประโยชน ลดคาใชจายและเวลา

ของเจาหนาทและผปวยจากการมาโรงพยาบาลโดยไมจ�าเปน

โอกาสพฒนา

เพมรายละเอยดการใชไลนกลม ท�าอยางไรและสอสารอะไรบาง จงมผลตอ outcomes ทด

135

ทมา

สถานบรการสาธารณสขชมชนบานมณพฤกษเปนหนวยบรการสาขาของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลในพนทจงหวดนาน

ซงตงอยในพนทชายแดนหางจากโรงพยาบาลชมชน 80 กโลเมตร มปญหาเรองระบบสอสารและสญญาณอนเตอรเนต

การดแลสขภาพของกลมชาตพนธมงและลวะซงสวนใหญไมรหนงสอ มเจาหนาทสาธารณสขเพยง 2 คนใหบรการ ผปวยเฉลยวนละ

50 ราย จากการตดตามพฒนาการเดกอาย 9, 18, 30, 42 เดอนจ�านวน 259 ราย เปนพฒนาการปกตรอยละ 99.23 และ

พฒนาการลาชารอยละ 0.77 แตปญหาทพบคอมความครอบคลมในการประเมนพฒนาการอยในเกณฑทต�าเนองจากภาระงาน

ทมากเจาหนาทจะไมทราบวาในเดอนนนตองมเดกคนใดบางทตองไดรบการประเมน ท�าใหเดกทมความผดปกตไมไดรบ

การวนจฉยและสงเสรมกระตนพฒนาการอยางทนทวงท ผวจยจงมแนวคดทจะพฒนานวตกรรมนขนเพอชวยค�านวณวนททจะ

ประเมนแตละชวงอายอยางถกตองรวดเรว

วตถประสงคเพอศกษาประสทธผลของนวตกรรมในประเดนความยากงายในการใชงานความรวดเรวในการค�านวณความครอบคลม

กลมเปาหมายทตองไดรบการตรวจพฒนาการความสามารถในการระบความผดปกตเพอการรกษาสงตออยางทนทวงท

ระเบยบวธวจย ใชรปแบบการวจยและพฒนาระหวางเดอนเมษายน 2558–กมภาพนธ 2560 ประชากร คอ เดกแรกเกด - 5 ปในพนทบาน

มณพฤกษในป 2558 จ�านวน 259 คน ในการวจยครงนใชประชากรเปนกลมตวอยางทงหมด เครองมอทใชคอโปรแกรม

ชวยตดตามประเมนพฒนาการเดกและคมอการใชโปรแกรมการพฒนาคณภาพเครองมอด�าเนนการ โดยการทบทวนโปรแกรม

ทใชงานอยในหนวยบรการปฐมภมคอโปรแกรม HOSxP_PCU โปรแกรม iData รปแบบการพฒนาโปรแกรมในลกษณะน

การทบทวนคมอการด�าเนนงานสงเสรมพฒนาเดกปฐมวย (DSPM) คมอประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกกลมเสยง (DAIM)

วเคราะหขอมล 4 ดานคอความยากงายในการใชงานความรวดเรวในการค�านวณความครอบคลมกลมเปาหมายทตองไดรบ

การตรวจพฒนาการความสามารถในการระบความผดปกต เพอการรกษาสงตออยางทนทวงทเปรยบเทยบกบวธการอนๆ

และน�าเสนอในรปแบบตารางสถตทใชคอความถและรอยละ

ประภาส ศลปทาว1, อทธพล กาญจนเรองวฒน2, กมล สทธหลวง3, พชราวรรณ เมธาธรกล2, กมล ไชยอามตร1, กรภทร ขนไชย1

1ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอทงชาง 2สถานบรการสาธารณสขชมชนบานมณพฤกษ จงหวดนาน

ID 689

โปรแกรมชวยตดตามประเมนพฒนาการเดกอาย9, 18, 30, 42 เดอน สถานบรการสาธารณสขชมชนบานมณพฤกษ ต�าบลงอบ อ�าเภอทงชาง จงหวดนาน ป 2558 - 2560

136

ผลการศกษา

เปนการพฒนาโดยใชโปรแกรม excel ใชสตรในการค�านวณอายและวนททจะประเมนในแตละชวงอายและก�าหนด

คาความผดปกตดานพฒนาการแตละดานเพอใหสามารถกระตนพฒนาการตามแบบ DSPM และ DAIM ของกรมอนามย

การใชงานเรมจากการเลอกเดกทอายครบ 9, 18, 30, 42 เดอน จากนนรายชอเดกเปาหมายในเดอนนนจะปรากฏขนมาแลวดวนท

ทจะประเมนซงจะมสญลกษณสก�ากบ เชน สชมพ คอเลยเวลามาแลวสน�าเงนคอในเดอนปจจบนสเหลองคอเดอนถดไปส�าหรบ

พฒนาการแตละดานถาเปนเลข 1 หรอสน�าเงนคอปกตเลข 2 หรอ สชมพ คอสงสยลาชาเลข 3 หรอ สแดง คอลาชาพบวา

นวตกรรมมความงายตอการคนหากลมเปาหมายโดยมความรวดเรวในการค�านวณเพยง 30 วนาท ความครอบคลม

กลมเปาหมายทตองไดรบการตรวจพฒนาการเทากบรอยละ100 ความสามารถในการระบความผดปกตเพอการรกษาสงตอ

อยางทนทวงทเทากบรอยละ100 ซงสงกวาโปรแกรมทใชอยเดมทกโปรแกรม

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

ไดมการพฒนารปแบบทสามารถตอบสนองตอการใชงานของผปฏบต และสามารถเชอมตอกบโปรแกรมอนเพอลดความซ�าซอน

ในการบนทกขอมลการออกรายงานการแกไขรายงาน มการขยายผลน�าไปใชในหนวยบรการสาธารณสขอนในพนทอ�าเภอ

ทงชางแลวทกแหง

บทเรยนทไดรบ

นวตกรรมสามารถชวยลดระยะเวลาในการคนหากลมเปาหมายและการคนหาความผดปกตแตละดานรายบคคล เพอน�ามา

วเคราะหขอมลไดเมอเทยบกบโปรแกรม HOSxP_PCU และโปรแกรม iData นอกจากนนวตกรรมทพฒนาขนและคมอ

การใชงานไมมความซบซอนบคลากรสาธารณสขทกคนสามารถน�าไปใชได

ปจจยแหงความส�าเรจ

งานวจยครงนประสบความส�าเรจเพราะไดรบความรวมมอจากบคลากรในหนวยงานทงเจาหนาทลกจาง และผบรหารรวมทง

เจาหนาทสาธารณสขในเครอขายบรการสาธารณสขอ�าเภอทงชาง ทใหขอเสนอแนะค�าแนะน�าดานวชาการและงบประมาณ

ในการจดท�าจนกระทงส�าเรจลงดวยด

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบจงหวด ระดบสาธารณสขอ�าเภอ หวหนาสถานบรการสาธารณสขชมชน สงเสรมพฒนา

ใหเขารวมประชมงานประชมวชาการทงระดบชาตระดบเขตและภายในจงหวดเปนประจ�าทกป ท�าใหเกดการแลกเปลยน

เรยนรพฒนาความรอยางตอเนอง

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนงานพฒนาสารสนเทศ เกดเครองมอใหมในการสนบสนนงานใหมประสทธภาพ แมเปนหนวยงานเลกทอยปลายสด กสามารถ

พฒนางานได เปนแบบอยางไดใชงายและน�าไปใชในหนวยงานอนๆ ได

โอกาสพฒนา

แมวาเครองมอจะด แตควรเนนหรอตอยอดแนวคดไปสการปฏบตงานจรงวาไดท�าใหเกดผลบวกตอการท�างานและท�าให

กลมเปาหมายไดรบการดแลดขนไดจรงจะเปนงานวจยทมประโยชนอยางมาก

137

ทมาผปวยเบาหวานในอ�าเภอบางใหญมแนวโนมเพมขนทกป อ�าเภอบางใหญมประชากรทงสน 137,490 คน มผปวยดวยโรคเบาหวาน

ทขนทะเบยนรกษาทคลนกเบาหวานจ�านวนรวม 4,006 คน คดเปนอตราปวย 2,913 คนตอแสนประชากร ผปวยเบาหวาน

ทขนทะเบยนรกษาสามารถควบคมระดบน�าตาลไดตามเกณฑเพยงรอยละ 42.09 ในป 2557-2558 ประชากรในอ�าเภอ

บางใหญ มสาเหตการตายจากโรคเบาหวานเปนล�าดบท 2 ของจงหวดนนทบร ปญหาทสงผลตอระบบการดแลผปวยเบาหวาน

ในอ�าเภอบางใหญ มาจากแนวโนมการเพมขนของผปวยเบาหวาน ครอบครว สภาพแวดลอมเศรษฐกจ ผวจยมความสนใจจะ

ศกษาสาเหตของพฤตกรรมทแทจรงทเปนสาเหตของผปวยเบาหวานและเปนปจจยตอการควบคมระดบน�าตาลไมได รวมทง

ศกษาระบบการดแลผปวยเบาหวานทเหมาะสมกบบรบทพนท จากการทบทวนแนวคดดานความรอบรทางดานสขภาพและ

รปแบบการดแลผปวยโรคเรอรง (Chronic care model) มาเปนแนวทางวจย

วตถประสงค

1. เพอศกษาสาเหตของพฤตกรรมผปวยเบาหวานทเปนปจจยตอการควบคมระดบน�าตาลไมได

2. เพอศกษาระบบการดแลทเหมาะสมกบผปวยรายบคคลและครอบครว

3. เพอพฒนาเครอขายบรการสขภาพ อ�าเภอบางใหญแบบไรรอยตอ

ระเบยบวธวจย

เปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (PAR) ศกษาในกลมตวอยางซงคดเลอกแบบเฉพาะเจาะจงตามเกณฑคดเลอก คอ

ผปวยโรคเบาหวานทรกษาในคลนกโรคเรอรงในพนทการศกษา รพ.สต.9 แหงและคลนก NCD ใน รพช. ของอ�าเภอบางใหญ

จ�านวน 300 คน และประชากรเจาหนาทสาธารณสขทมบทบาทเกยวของกบการดแลผปวยโรคเรอรง โดยการสมภาษณผปวย

เบาหวานจากแบบสอบถามดานการรอบรในการดแลพฤตกรรมสขภาพตนเองของผปวยโรคเบาหวาน และการท�า Focus

group และสมภาษณเชงลกในกลมเจาหนาทโดยมกระบวนการวจย 5 ขนตอนคอ การวางแผน การปฏบตการ การสงเกตการณ

การสะทอนผลการปฏบตและการประเมนผล จากการใชระบบการดแลผปวยเบาหวานประเมนทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ

เพอศกษาผลเปรยบเทยบกบระบบเดมผานเวทแลกเปลยนเรยนรของตวแทนเครอขายหนวยบรการทรวมกระบวนการวจย

ถอดบทเรยนผลลพธทเกดขน และใชการวเคราะหเชงเนอหา

ธนตถนนท โตประมาณ1, มะลวลย เงนเผอก2, ณราวรรณ ปทมวทย3, นนทวน กนเจรญ4, อมาวส พลบจย5,ศศภาส กลดเลก6, และคณะ 1ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอบางใหญ 2รพ.สต.บางแมนาง 3รพ.บางใหญ 4รพ.สต.บานใหม 5รพ.สต.บานคลองโยง 6รพ.สต.วหารประชา จงหวดนนทบร

ID 715

การพฒนาระบบการดแลผปวยเบาหวานเครอขายบรการสขภาพอ�าเภอบางใหญ จงหวดนนทบร

138

ผลการศกษา

3S คอ 1. ผลส�าเรจมระบบการดแลทเหมาะสมกบบรบทพนท ผลลพธเชงคลนกของกลมตวอยางโดยวดผลเปรยบเทยบ

กอนหลงมผลดขนรอยละ75 ควบคมระดบน�าตาลในเลอด (100-180 mg%) ดขนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05

2. ความสขของบคลากรเพมมากขนจากการไดเขามามสวนรวมออกแบบระบบของการท�างาน ลดภาระงาน ผลประเมนความ

พงพอใจของผปวยและญาตมากกวารอยละ 80 ในการใชนวตกรรมมาดแล

3. การสรางการท�างานจากพนฐานขอมลทเกดจากการศกษาสาเหตของปญหาจรงในพนทและวเคราะหสถานการณปญหา

รวมทงวางระบบรวมกนอยางมสวนรวม ความพงพอใจของบคลากรทเกยวของตอระบบมากกวารอยละ 85

3I คอ 1. คนขอมลสขภาพใหผปวยและญาต

2. นวตกรรม มการรวบรวมนวตกรรมของแตละ รพ.สต. มาใชประโยชนและขยายผล

3. การบรณาการระบบดแลใหเชอมโยงเปนเครอขายสงตอขอมลการดแลระหวางหนวยบรการโดยใชสมดประจ�าตวผปวย

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

ระบบการดแลถกน�าไปใชในการดแลผปวยเบาหวานและประเมนผลเปนวงรอบโดยการน�ามาถอดบทเรยนในคณะกรรมการ

ดแลผปวยโรคเรอรงเครอขายสขภาพ อ�าเภอบางใหญ และวเคราะหปญหารวมกนอยางตอเนองเพอวนรอบการแกไขและพฒนา

ในวงรอบตอไป นวตกรรมทศกษาและใชไดผลดในการดแลของแตละ รพ.สต. ถกน�ามาขยายผลใชครอบคลมทงเครอขาย

บรการสขภาพ พฒนาตอยอดโดยน�าแนวคดของ Health literacy เปนแนวทางการศกษาและขยายการใชนวตกรรม

บทเรยนทไดรบ

ขอมลและการบรหารจดการขอมลเปนสงทส�าคญ ขอมลทดตองตอบสนองตอการใชงาน การบรณาการภาคเครอขายเพอใช

ทรพยากรรวมกน การท�างานในบรบทของ DHS ทครบทงระบบเชอมโยงไปถงครอบครวชมชนและอปท. กระบวนการเรยนร

และพฒนาทสอดคลองกบบรบทพนทเปนการท�างานภายใตศกยภาพทมการเรยนรจากสงทมในพนทแลวตอยอดพฒนาโดยใช

การจดการความรและถอดบทเรยนเปนเครองมอส�าคญ ท�าใหเกดการรวบรวมนวตกรรมมาใช

ปจจยแหงความส�าเรจ

สงส�าคญทท�าใหการด�าเนนการส�าเรจนนมปจจยทส�าคญในการขบเคลอนกระบวนการคอ เครอขาย 4ค.: คน-คย-เครอขาย-

โครงสราง คน คอ คนท�างานตองมพลงและแรงบนดาลใจรบผดชอบในบทบาทหนาทของตนเองและเชอมโยงกนได

คย คอ การแลกเปลยนเรยนรรวมกนอยางตอเนอง ภาคเครอขาย คอ ผมสวนไดสวนเสยทงหมด เขามามสวนรวม โครงสราง

ระบบ คอ สงทตองวางไวในทศทางเดยวกนเชอมโยงกนไดอยางไรรอยตอ

การสนบสนนทไดรบ

สสจ. ใหการก�าหนดนโยบายการดแลผปวยโรคเรอรงทชดเจนและพฒนาองคความรดานการท�าวจยใหบคลากร สสอ.และ รพช.

สนบสนนองคความรทมงานวจยและงบประมาณตางๆ รวมทงก�าหนดใหจดตงคณะกรรมการดแลโรคเรอรงเครอขาย

บรการสขภาพทมสหวชาชพเขามามสวนรวมวเคราะหปญหารวมวางแผนและด�าเนนงานรวมกน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มนวตกรรมทชวยพฒนาคณภาพบรการและสรางระบบการดแลแบบบรณาการจากปญหา

โอกาสพฒนา

ไมมขอมลการเผยแพรผลการวจย

กลม 6 ระดบการศกษา

บทคดยอทไดรบรางวล

140

ทมามหาวทยาลยราชภฏเพชรบร มการเรยนวชาชพการแพทยแผนไทย ดานการนวดไทย การเรยนรตามวชาชพทระบถง

การฝกก�าลงนวมอ เรยกวา การยกกระดาน โดยขนตอนการปฏบต ไดแก นงขดสมาธเพชรสองชน หยงนวมอทงสองขาง วางไว

ดานขางล�าตว และใชก�าลงนวยกตวของผปฏบตขนเหนอพน ระยะเวลาทควรท�าได คอ 60 วนาท แตพบปญหาวา นกศกษา

บางคนไมสามารถปฏบตได โดยบางคนไมมความเชอมนในตนเองวาสามารถปฏบตได และไมเหนประโยชนทเกดจาก

การปฏบต ท�าใหผวจยไดทบทวนการเรยนการสอน วางแผนจดการปญหา และท�ากจกรรมโดยน�าทฤษฎการรบรความสามารถ

ตนเองมาประยกตส�าหรบนกศกษาปการศกษา 2559

วตถประสงคเพอศกษาผลของการจดการเรยนรผานกจกรรมในดานการรบรความสามารถตนเอง ความคาดหวงในผลด และระยะเวลา

ในการยกกระดาน ของนกศกษาการแพทยแผนไทยชนปท 2

ระเบยบวธวจยการวจยแบบกงทดลอง แบบสองกลมวดผลกอนและหลงการทดลอง กลมตวอยางกลมละ 25 ราย ใชระยะเวลาในการเกบ

ขอมล 2 เดอน โดยกลมทดลองจะไดเขารวมกจกรรม จ�านวน 8 ครง สปดาหละ 1 ครงๆ ละ 30 นาท โดยแบงเปนกจกรรมท 1

การเสรมสรางทกษะการยกกระดาน กจกรรมท 2 ประโยชนของการยกกระดาน กจกรรมท 3 การสงเสรมการรบรความสามารถ

ตนเองในการยกกระดาน ใช Buddy budder game และเกมบนไดง กจกรรมท 4 การสงเสรมความคาดหวงในผลดของ

การยกกระดาน ใหตงความคาดหวง ในเกมบนไดงยกกระดาน กจกรรมท 5 เขาท�าได ฉนท�าได โดยการใชตวแบบ กจกรรม

ท 6 ประสบการณและอนาคต เปนการใชตวแบบทเปนรนพ กจกรรมท 7-8 ใชเกมตางๆ เกบขอมลดวยแบบสอบถามกอน

และหลงกจกรรม เรองการสงเสรมการรบรความสามารถตนเอง ความคาดหวงในผลด และระยะเวลาการยกกระดาน

ผลการศกษากลมทดลองมการรบรความสามารถตนเองในการยกกระดานเพมขนกวากอนการทดลอง 24.40 คะแนน และความคาดหวง

ในผลดของการยกกระดานเพมขน 7.12 คะแนน และเมอเปรยบเทยบคาเฉลยกอนและหลงทดลองพบวา มความแตกตางกน

อาจารยกตศกด รจกาญจนรตน และคณะคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร จงหวดเพชรบร

ID 144

การประยกตทฤษฎการรบรความสามารถตนเองเพอสงเสรมการยกกระดานในรายวชาการนวดไทยของนกศกษาการแพทยแผนไทยชนปท 2 มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

141

อยางมนยส�าคญทางสถต (p-value<0.001) สงผลให กลมทดลองมระยะเวลาเฉลยของการยกกระดานเพมขนกวากอน

การทดลอง (เพมขน 11.72 วนาท) และมากกวากลมเปรยบเทยบ โดยเมอเปรยบเทยบคาเฉลยกอนและหลงทดลอง

และระหวางกลมพบวา มความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต (p-value<0.001)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนการจดการเรยนรครงนท�าใหนกศกษาสามารถเพมระยะเวลาในการยกกระดานไดเพมขน ท�าใหมก�าลงนวมอส�าหรบการนวด

รกษาตอไป ดวยวธการบรรยาย กจกรรมกลม เกม การแสดงบทบาทสมมต การใชตวแบบ การอภปรายกลม และการใหรางวล

และผลการวจยครงนสามารถขยายผลไปถงหลกสตรการแพทยแผนไทยบณฑตของมหาวทยาลยอนตอไปได

บทเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยวธการทหลากหลาย และเหมาะสมกบกลมเปาหมาย เชน เกม การแสดงบทบาทสมมต การใชตวแบบ

การใหรางวล ท�าใหการจดการเรยนรเกดความสนก กลมเปาหมายอยากเขารวมกจกรรม จนท�าใหเกดความรวมมอใน

การจดกจกรรม

ปจจยแหงความส�าเรจเกดจากการใหความส�าคญตอการฝกก�าลงนวมอของอาจารยประจ�าวชา และการใชกจกรรมทหลากหลายและเหมาะสม

กบกลมเปาหมาย การใชระยะเวลาไมนาน และเปนเวลาเรยนทไมรบกวนเวลาอนของกลมเปาหมาย

การสนบสนนทไดรบสนบสนนดานก�าลงใจ เวลาและสถานท จากสาขาวชาการแพทยแผนไทย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฎเพชรบร

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการสรางนวตกรรมทางการศกษาทมรปแบบการศกษาแบบกงทดลอง 2 กลม และมการประยกตทฤษฎการรบร

ความสามารถตนเอง สงเสรมการยกกระดานนวดไทยของนกศกษาการแพทยแผนไทยและมระเบยบวธวจยทชดเจน

โอกาสพฒนา

บทคดยอ ขาดขอมลหลายอยาง เชน ขนาดปญหาทน�ามาสการวจย ทมาของขนาดตวอยาง วธการแบงกลม วธการคดคะแนน

ในแบบสอบถาม และการน�าเสนอผลการศกษาทมขอมลนอยไป

กลม 6 ระดบการศกษา

บทคดยอทไดตพมพ

143

ทมาบาดเจบสมอง (Traumatic brain injury) เปนหวขอหนงในรายวชาการดแลผปวยกอนและหลงผาตดของนกศกษาแพทย

ชนปท 5 โดยขอจ�ากดส�าคญตอการเรยนร คอ นกศกษามเวลาส�าหรบรายวชานทงหมด 6 สปดาห ในขณะทมระยะเวลา

ส�าหรบการฝกปฏบตบนหอผปวยศลยกรรมประสาทและอบตเหตเพยง 1 สปดาห และมการบรรยายในหวขอนโดยอาจารย

1 ชวโมง ดงนนการเรยนแบบเดมอาจไมใชวธทเหมาะสม เนองจากเปนการสอสารระบบทางเดยว ขาดการมสวนรวมของ

นกศกษาในการเรยนร จากขอจ�ากดดานเวลาและวธการดงกลาว ท�าใหผวจยไดเรมพฒนาการเรยนรแบบออนไลนขนโดยใชสอ

ประสมหลากหลายชนด ใชเปนสอในการสอนเนอหาทจ�าเปนตองเรยนร และสามารถน�าไปประยกตในการวนจฉยและท�า

การตดสนใจรกษาผบาดเจบสมองไดอยางเหมาะสม

วตถประสงคเพอประเมนความรในเรอง บาดเจบสมอง และความพงพอใจของนกศกษาแพทยจากการเรยนรแบบออนไลน

ระเบยบวธวจยศกษาในนกศกษาแพทยชนปท 5 รายวชาการดแลกอน-หลงผาตด โดยใชสอการสอนออนไลนทหลากหลายรปแบบ ประกอบ

ดวยโปรแกรม Moodle 3.0 สรางหองเรยนการดแลผปวยกอนและหลงผาตดขนมา จากนนท�าการลงทะเบยนนกศกษา

เขาหองเรยนรายวชาภายในหองเรยนออนไลน นกศกษาสามารถศกษาเนอหาความรเกยวกบการบาดเจบสมองไดดวยตวเอง

ทงกอนและหลงการเรยนและปฏบตงานจรงภายในหอผปวยโดยบทเรยนออนไลนทใชสอประสม ประกอบดวย เอกสารเนอหา

เรองบาดเจบสมอง ภาพเคลอนไหว (Animation) วดทศนลกษณะความผดปกตของผบาดเจบสมอง จากนนนกศกษาพบผสอน

1 ชวโมง ภายในชวโมงมการเรยนรจากการเปดใหนกศกษาสอบถามขอสงสยจากบทเรยน แสดงความคดเหนและการตดสนใจ

จากสถานการณจ�าลอง (Decision making) เพอใหนกศกษาสามารถประยกตใชความรจากบทเรยน ประเมนวดผลการเรยนร

และความพงพอใจหลงจากการเรยน

ผลการศกษานกศกษาแพทยชนปท 5 จ�านวน 54 คน เพศชาย รอยละ 52 เและ เพศหญง รอยละ 48 มความรเรองบาดเจบสมอง รอยละ

90.75 ผานเกณฑ ในขณะทมเพยงรอยละ 9.25 ทไมผานเกณฑ โดยทคะแนนเฉลยอยท 7.12 (คาเบยงเบนมาตรฐาน 1.22)

ในสวนของความพงพอใจของนกศกษาตอการเรยนรแบบออนไลนเรองบาดเจบสมอง ทางดานภาพและรปแบบการน�าเสนอ

นพ.ธาราณ ตนธนาธป, ศ.สงวนสน รตนเลศ, รศ.ศกดชย แซเฮง, พญ.นวพร นะลตาคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา

ID 163

การเรยนรแบบออนไลนเรองบาดเจบสมองในนกศกษาแพทยชนปท 5 มหาวทยาลยสงขลานครนทร

144

รอยละ 92.6 มความพงพอใจระดบมากทสด ดานเนอหาของสอพบวา สวนใหญมความพงพอใจในระดบมากทสดรอยละ 87

และดานการน�าไปใชพบวา สวนใหญมความพงพอใจในระดบมากและมากทสด รอยละ 11.1 และ 88.9 ตามล�าดบ จาก

ผลการศกษา รอยละ 90.75 ของนกศกษามคะแนนความรผานเกณฑ แสดงใหเหนวา การเรยนรเรองบาดเจบสมองนนสามารถ

เรยนรไดดวยวธการเรยนรแบบออนไลนและนกศกษาสวนใหญมความพงพอใจตอการเรยนร โดยนกศกษาไดแสดงความเหนวา

มความนาสนใจและกระตนการเรยนรไดด

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนจากผลวจยพบวา การเรยนรแบบออนไลน สามารถน�ามาใชแทนการเรยนรแบบเดมไดอยางมประสทธภาพ เนองจากการเรยนร

ดวยวธนสามารถเขาถงไดงาย ไมจ�ากดระยะเวลาและสถานทในการเรยนร เนองจากในปจจบนการพฒนาเทคโนโลย

การสอสารมากขนและนกศกษาสามารถเขาถงบทเรยนออนไลนไดงาย นอกจากนขอดคอ สามารถกลบมาทบทวนไดแมนกศกษา

จะจบการศกษาไปแลวกตาม

บทเรยนทไดรบเนองจากการเรยนแบบออนไลน เปนการเรยนแบบทนกศกษาเปนศนยกลาง ดงนนการเรยนรจ�าเปนตองเกดจากความตองการ

ของนกศกษาเปนหลก บทเรยนจากการเรมใชบทเรยนออนไลน พบวาจ�าเปนตองประชาสมพนธอยางตอเนองเพอใหนกศกษา

ลงทะเบยนเขาสบทเรยนออนไลน เนองจากนกศกษาสวนใหญคนเคยกบวธเรยนแบบเดม

ปจจยแหงความส�าเรจการประชาสมพนธอยางตอเนองและการน�าสอแบบประสมทมความนาสนใจ เชน ภาพเคลอนไหว วดทศนของผบาดเจบ

ทมอาการผดปกตจรง ท�าใหเกดการกระตนการมองเหนและไดยนท�าใหนกศกษาสนใจทจะเรยนรมากขน

การสนบสนนทไดรบอาจารยแพทยใชทนหนวยประสาทศลยศาสตร และเจาหนาทวชาการ ภาควชาศลยศาสตร ชวยเหลอในดานการประชาสมพนธ

ใหนกศกษาเขาลงทะเบยนเรยนบทเรยนออนไลนของหนวย

ขอคดเหนของกรรมการขอด

การพฒนาการจดการเรยนการสอนบาดเจบสมองดวยสอแบบออนไลนเปนการสรางสอการสอนทนาสนใจ ทนสมย

โอกาสพฒนา

1. ระเบยบวธวจย ควรระบรปแบบการศกษาใหอธบายขนตอนการพฒนาสอการสอน ผใชสอ หรอมผสอนกคน ชองทาง

ทนกศกษาแพทยใช หรอความถในการเขาใช ตองครบทก 6 หวขอหรอไม ทราบไดอยางไร ผประเมนใชวธประเมนอยางไร

ระยะเวลาทประเมนทนทหลงชนเรยนหรออยางไร อาจเกดความเกรงใจอาจารยผสอนหรอไมอยางไร ซงสงผลถง Bias

2. วธการประเมนเปนการวดความร ความพงพอใจตอสอ ควรระบวาจะน�าไปใชประโยชนอยางไรตอไป

3. ควรสรปผลทไดจากการศกษาเทานน เชน พบความรรอยละ 91 ผานเกณฑ จะแปลความอยางไร เมอผวจยไมไดเปรยบ

เทยบกบวธเดม และยงไมไดแสดงใหเหนถงความใหมของเนองาน

145

ทมาปจจบนองคความรในเรองการปองกนเฝาระวงและการดแลรกษาพยาบาลการบาดเจบจากความรอนมการพฒนาอยางตอเนอง

แตจากการลงพนทนเทศหนวย และการสอบสวนโรคลมรอนพบวา บางหนวยมการปฏบตคลาดเคลอนจากมาตรการท

กรมแพทยทหารบกก�าหนด จนท�าใหทหารเสยชวต เกดทพพลภาพจากโรคลมรอน ซงจากการส�ารวจขอมลพบวา บคลากรทงใน

สวนการฝกทหาร เวชกรรมปองกน และการรกษา มการหมนเวยนสบเปลยนบอย ขาดประสบการณในการท�างาน ท�าใหม

ปญหาดานการปฏบตไดไมถกตอง กรมแพทยทหารบกจงตองมาทบทวนถงปญหาทเกดขน เพอใหลดความสญเสยทจะเกดขน

ในการฝกทหาร การศกษาครงนเปนการจดกระบวนการและกจกรรมการเรยนเปนทม โดยใชกระบวนการสะทอนกลบ (Kolb’s

reflective cycle) การแลกเปลยนเรยนร ถอดบทเรยนจากประสบการณ มาพฒนางานการปองกนเฝาระวงและการรกษา

พยาบาลการบาดเจบจากความรอนในการฝกทหารใหม

วตถประสงคเพอศกษาการถอดบทเรยนของการน�ากระบวนการ Reflection มาใชในการจดกระบวนการเรยนรอยางมสวนรวม เพอเสรม

สมรรถนะในการบรหารจดการการด�าเนนงานการปองกนเฝาระวง การปฐมพยาบาล และการรกษาพยาบาลการบาดเจบ

จากความรอนอยางเปนระบบของกรมแพทยทหารบก

ระเบยบวธวจยการศกษาวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ ผใหขอมลเลอกแบบเจาะจง ประกอบดวย ผวจย ผฝกทหารใหม นายทหารเวชกรรม

ปองกน ทมการรกษาของโรงพยาบาลในสงกดกองทพบก จ�านวน 120 คน โดยใชการแลกเปลยนเรยนรรวมกนผาน 4 กจกรรม

(Kolb’s cycle) นกถงการปฏบตหนาทในปทผานมา (Concrete experience) ยอนคด/สงเกตกจกรรมแบบเปนระบบ

(Reflecting/observation) ใหคดกจกรรมในอนาคตแบบเปนระบบ (Moving forward Medical process/framework)

น�าเสนอมาตรฐานการใหการรกษาทควรจะเปนในแตละระดบ (HS system improvement) เพอน�าไปสการวางแผน

การพฒนารวมกนในระดบกองทพภาค วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา

พ.ต.หญง เสาวนตย แพงโพธ, พ.ท.นพ. ทนงสรรค เทยนถาวรกรมแพทยทหารบก

ID 208

การน�ากระบวนการ Reflection มาใชในการจดกระบวนการเรยนรอยางมสวนรวม เพอเสรมสมรรถนะในการบรหารจดการงานปองกนเฝาระวง และการรกษาพยาบาลการบาดเจบจากความรอนอยางเปนระบบของกรมแพทยทหารบก

146

ผลการศกษาจากการใชทง 4 กระบวนการท�าใหผเรยนทง 3 สวนเกดการเรยนรรวมกน ดงน - นกถงการปฏบตหนาทในปทผานมา (Concrete

experience) และยอนคด/สงเกตกจกรรมแบบเปนระบบ (Reflecting/observation) ท�าใหยอนนกไปถงเรองทท�าและเหน

มมมอง/ปญหาจากคนกลมเดยวกน แลกเปลยนเรยนร - ใหคดกจกรรมในอนาคตแบบเปนระบบ (Moving forward Medical

process/framework) และน�าเสนอมาตรฐานการใหการรกษาทควรจะเปนในแตละระดบ (HS system improvement)

ท�าใหคดวเคราะหไปถงเรองทจะท�าและเหนมมมองจากกลมอาชพตางๆ TED talk (ระหวางกลม) ท�าใหเกด Reflection อก

ครงหลงน�าเสนอ ในขณะเดยวกนผฟงจะได Reflection ในระหวางกองทพภาค

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนการจดการเรยนเพอเสรมสมรรถนะในการบรหารจดการการด�าเนนงานการปองกนเฝาระวง การปฐมพยาบาล และการกษา

พยาบาลการบาดเจบจากความรอนอยางเปนระบบของกรมแพทยทหารบก ผานกระบวนการสะทอนกลบ นอกจากจะท�าให

เกดการสะทอนคดและปรบปรงการจดระบบการปองกนการเฝาระวงการบาดเจบจากความรอนทงในดานการใหความร

การเขานเทศ การตดตอประสานงานกบตางหนวย อกทงยงไดระบบการสงตอผปวยภายในของกองทพและเครอขาย และ

ยงน�าไปสการปรบเปลยนระบบการถายทอดความร และการปรบปรงประกาศ เรองค�าแนะน�า การปองกน การเฝาระวง

การปฐมพยาบาล และการรกษาพยาบาลการบาดเจบจากความรอนอกดวย

บทเรยนทไดรบการใชกระบวนการสะทอนกลบทง 4 กจกรรม เกดขนอยางธรรมชาต การรบฟงความคดเหนจากคนท�างาน ท�าใหเกด

การเรยนรรวมกน ยอมรบซงกนและกน น�าไปสความเขาใจในการท�างานของแตละดานมากขน สงเสรมการท�างานเปนระบบ

เปนทม เปนเครอขาย เกดความคดตอยอดในงานจากการแลกเปลยนในบางพนทท�าใหเกดการสรางเครอขาย (Network)

ในพนทอยางเปนระบบ ทงในแนวราบและแนวตง

ปจจยแหงความส�าเรจการสรางและน�ากระบวนการทง 4 กจกรรม มาใชในการเรยนครงน ท�าใหผเรยนเกดการพดคยกนอยางเปนกนเอง เปดใจ

ยอมรบซงกนและกน ลดอคต เปนไปตามวถธรรมชาต จงท�าใหมการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

การสนบสนนทไดรบผบงคบบญชาทกระดบ คณะวทยากรทกทานทใหการสนบสนนและผลกดนจนท�าใหกจกรรมประสบความส�าเรจ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

การถอดบทเรยนดวย Reflection ใช Kolb’s reflective cycle 4 เปนการสรางบทเรยนทนาสนใจทน�าองคประกอบ

การเรยนรมาผสมผสานจนเปนหลกสตรใหม

โอกาสพฒนา

1. ชอการวจย “...อยางมสวนรวม เพอเสรมสมรรถนะการจดการงาน...” แตไมชดเจนวา ระดบการมสวนรวมจ�าแนกตาม

กลมถอดบทเรยน อยระดบใด เหมอนหรอตางกนหรอไม กระบวนการคดเลอกมคณลกษณะเปนอยางไร เพอปองกนการขม

ทางปญญาในเชงคณภาพ

2. วตถประสงค 2 เพอเสรมสมรรถนะ มการวดประเมนอยางไร

3. ไมพบวา หลง Refection & TED talk แลว น�าไปพฒนาหนางานอยางไรตอไป หลงจากไดแผนงานแลว

4. การเขยนผลในรปแบบวจยเชงคณภาพยงไมชดเจน

กลม 7 ระดบ Meta R2R

บทคดยอทไดรบรางวล

148

ทมา โรคหลอดเลอดสมองเปนภาวะส�าคญทท�าใหเกดความบกพรองทางการเคลอนไหวรวมทงความพการตดบานตดเตยง แนวโนม

ผปวยโรคหลอดเลอดสมองรายใหมของพนทอ�าเภอปากพลยงคงเกดขนอยางตอเนองและมแนวโนมเพมขนในป 2558 - 2559

ซงพบวาผปวยตดเตยงรอยละ 50.16 มสาเหตมาจากการเกด Cerebrovascular event จากหลายการศกษาพบวาการฟนฟสภาพ

เปนกระบวนการส�าคญในการฟนฟสภาพผปวยใหสามารถชวยเหลอตนเองไดไมเกดภาวะความพการในอนาคต แตพบวาผปวย

รอยละ 44.78 ในป 2557 และรอยละ 41.33 ในป 2558 ไมไดรบกระบวนการฟนฟสภาพเนองจากภาระงานของงาน

กายภาพบ�าบดทเพมมากขน การสงตอขอมลผ ปวยทไมมประสทธภาพและสภาพทางเศรษฐกจและสงคมของผปวย

งานกายภาพบ�าบดโรงพยาบาลปากพลจงไดพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมองในเครอขายสขภาพอ�าเภอปากพล

เพอการดแลและฟนฟสภาพผปวยอยางมประสทธภาพ

วตถประสงค เพอศกษาและพฒนารปแบบการดแลและฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองในเขตพนทอ�าเภอปากพล

ระเบยบวธวจย

1) ป 2555-2556 ท�าการศกษาแบบ RCT โดยใช Hemiplegic Program ทางกายภาพบ�าบดในชมชนวเคราะหขอมล

ทางสถตเปรยบเทยบ MAS BTI และความพงพอใจกอนและหลงการฟนฟสภาพ 2) ป 2556 - 2557 ท�าการศกษาเชงปฏบตการ

การพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดตอเนองแบบบรณาการดวยทมสหวชาชพ ใชสถตในรปแบบรอยละและการ

วเคราะหเชงเนอหา 3) ป 2557 - 2558 ท�าการศกษาแบบกงทดลองในการใชไทเกกเพอบ�าบดฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมอง

เรอรง วเคราะหขอมลดวยการเปรยบเทยบ BTI FACIT-Sp กอนและหลงการทดลอง 4) ป 2557 - 2559 ท�าการศกษา

เชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมอง แบงออกเปน 3 ระยะคอ ระยะท 1 พฒนา

ระบบการสงตอขอมลผปวย ระยะท 2 พฒนาเครอขายการดแลใน รพ.สต. 9 แหง ระยะท 3 พฒนาศกยภาพทมหมอครอบครว

ใชสถตในรปแบบรอยละและการวเคราะหเชงเนอหา

ผลการศกษา

จากการศกษาพบวา Hemiplegic Program เปนโปรแกรมทมประสทธภาพในการฟนฟสภาพผปวยมากกวารปแบบเดม

โดยมการเพมขนของ MAS และ BTI มากกวารปแบบเดมอยางมนยส�าคญทางสถต (p<.05) เกดการพฒนาทมสหวชาชพ

กภ.สราวธ สมพงษโรงพยาบาลปากพล จงหวดนครนายก

ID 688

ผลของการพฒนารปแบบการฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองเครอขายบรการสขภาพอ�าเภอปากพล

149

ในโรงพยาบาลและ รพ.สต. เพอรวมกนฟนฟสภาพแบบบรณาการ มการพฒนาระบบการสงตอขอมลผปวยทมประสทธภาพ

มากขนท�าใหไมเกดการสญหายของขอมลเชอมตอการดแลอยางไรรอยตอภายในเครอขายบรการ สงเสรมการมสวนรวมของ

ชมชนในการฟนฟสภาพโดยมเครอขายกชพในชมชนชวยน�าสงผปวยมาท�าการฟนฟสภาพ ทมหมอครอบครว/จตอาสาในชมชน

รวมฟนฟสภาพผปวยทบาน พบวาผปวยรายใหมไดรบการฟนฟสภาพ 100% และมการเพมขนของ MAS และ BTI อยาง

มนยส�าคญทางสถต (p<.05) และผปวยโรคหลอดเลอดสมองเรอรงทมความสามารถในการฟนตวมการเพมขนของ BTI

เพมขนอยางมนยส�าคญทางสถต (p<.05)

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

งานกายภาพบ�าบดไดใชรปแบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมองเปนแนวทางการฟนฟสภาพของเครอขายบรการสขภาพ

อ�าเภอปากพล เกดการขบเคลอนระบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมองอยางตอเนอง ทงนผวจยยงไดน�ารปแบบดงกลาว

รวมแลกเปลยนในเวทการประชมวชาชพในระดบจงหวดเพอเผยแพรรปแบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมองของอ�าเภอ

ปากพลเพอการพฒนาการดแลในระดบจงหวดอกดวย

บทเรยนทไดรบ การฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองโดยอาศยความรวมมอและมการบรณาการอยางไรรอยตอ ท�าใหการฟนฟสภาพ

ผปวยเกดขนอยางตอเนอง การสงตอขอมลทเปนระบบและมประสทธภาพท�าใหการวางแผนการดแลเปนไปอยางมประสทธภาพ

บคลากรในเครอขายไดแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ท�าใหเกดการพฒนาระบบการดแลทเหมาะสมกบพนทและการสงเสรม

การมสวนรวมของชมชนท�าใหการฟนฟสภาพเปนไปอยางมประสทธภาพ

ปจจยแหงความส�าเรจ

โปรแกรมการฟนฟสภาพทสามารถท�าไดเองทบานและใชอปกรณตางๆ ทสามารถหาไดภายในชมชนท�าใหการฟนฟสภาพ

ในชมชนเปนไปอยางตอเนอง การปฏบตงานดวยทมสหวชาชพ (การท�างานเปนทม) ทงในโรงพยาบาลและเครอขาย รพ.สต.

ท�าใหผปวยไดรบการประเมนปญหาอยางครอบคลมในทกมต และการมสวนรวมของชมชนในการฟนฟสภาพทงการน�าสง

ผปวยและการฟนฟสภาพทบานอยางตอเนอง

การสนบสนนทไดรบ

ผบรหารผลกดนการศกษาและก�าหนดเปนนโยบายของเครอขายและสงเสรมกระบวนการศกษาและพฒนาอยางตอเนอง

บคลากรสาธารณสขในพนททใหความรวมมอในการรวบรวมขอมลผปวย/กลมประชากรในการศกษาและวดผลใหกบผวจย

ทมนกกายภาพบ�าบดและทมสหวชาชพรวมกนพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมอง

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มการวเคราะหถงปญหาของงานวจยไดชดเจนและมความคดสรางสรรค เปนการดแลตอเนองทใชความรวมมอของชมชน

เหนคณคาของการมสวนรวมในชมชนไดเปนอยางด และเปนตวอยางทดในการใช Meta R2R ในการดแลผปวย Stroke

โอกาสพฒนา

การวจยเหมอนจะตอเนองการพฒนาจากตดเตยงจนถงเดนไดและฝกไทเกก แตไมสามารถบอกไดวาผปวยเปนกลมเดยวกน

ทไดรบการดแลตอเนองฟนฟจนเดนไดครบวงจรหรอไมและควรตอยอด โดยใช PAR ในกระบวนการ Care process ครอบคลม

มตคณภาพทส�าคญ โดยเพมประเดน NEWS, HIM-BR, HELP (ตามกระบวนการพฒนาคณภาพ) ใน Care process ทส�าคญ

นอกจากนควรเพมประเดน 3P ใหครอบคลมถง Pre-hospital phase, In-hospital phase, Post-hospital phase

150

ทมา

ทารกปวยใน รพ.ยโสธร ป 2556, 2557, 2558 จ�านวนรอยละ 46.15 (3,339 คน), 48.27 (3,283 คน) และ 51.73 (3,145 คน)

จ�านวนทรกษาใน NICU รอยละ 30.01 (1,541 คน), 20.06 (1,585 คน) และ 28.83 (1,627 คน) ในจ�านวนนพบวาทารก

น�าหนกตวนอยกวา 2500 กรม มถงรอยละ 9.81 (300 คน), 9.02 (318 คน), 10.20 (339 คน) ทารกขาดออกซเจนระหวาง

การคลอดรอยละ 20.99, 18.18, 22.25 (ตอ 1,000 การเกดมชพ) มแนวโนมทเพมขน ในจ�านวนนเปนผปวยทรบสงตอจาก

โรงพยาบาลชมชน รอยละ 3.36 (160 คน) รบไวในหอผปวยวกฤตทงหมด และอตราการสงกลบโรงพยาบาลชมชน รอยละ

3.12 (5 คน) ไมสามารถสงกลบทกรายและพบวามขอจ�ากดของระบบการดแลและสงตอระหวางโรงพยาบาลเครอขายในจงหวด

ยโสธร ทยงขาดแนวทางการดแลทารกแรกเกด ดงนนผวจยไดตระหนกถงปญหาและสนใจทจะพฒนาเครอขายบรการสขภาพ

ทารกแรกเกดในจงหวดยโสธร

วตถประสงค1. เพอพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดทเจบปวยในจงหวดยโสธร

2. เพอศกษาผลของเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดตอผลลพธตวชวดคณภาพ

ระเบยบวธวจย

พนทเปาหมายในการศกษา ไดแก หนวยงานผปวยหนกกมารเวชกรรม โรงพยาบาลยโสธร โรงพยาบาลชมชนจ�านวน 8 แหง

และวเคราะหขอมลโดยใชสถตรอยละและวเคราะหเชงเนอหา มงานวจย 4 เรอง 1. ศกษาสถานการณและวเคราะหระบบ

การดแลทารกแรกเกดปวยแบบมสวนรวมในเครอขายในจงหวดโดยใชกระบวนการเชงคณภาพ 1 ตลาคม ถง ธนวาคม 2556

2. การสรางรปแบบการพฒนาระบบทเหมาะสมในการดแลทารกแรกเกดปวยทงเครอขายในจงหวด 1 ตลาคม 2556 - 30

กนยายน 2558 3. การพฒนาศกยภาพผปฏบตงานดแลทารกแรกเกดและพฒนาศกยภาพบคลากรสาธารณสขดานการดแล

ทารกแรกเกด โดยใชการวจยเชงปฏบตการ 4. ผลของ Conference case สญจรตอการประเมนผลการด�าเนนงานการดแล

ทารกแรกเกดปวยในเครอขาย โดยใชการวจยเชงปฏบตการ

ผลการศกษา

เพมศกยภาพในการรบผปวย มการบรหารทรพยากรรวมกนระหวางเครอขาย ผานการอบรมหลกสตรทารกและเดกวกฤต

เพมขน (รอยละ 40) มแนวทางการสงตอ ในภาวะฉกเฉนดวยระบบ Fast track newborn ม Alert sign ม Hotline counseling

สงตอ ม CPG Preterm มแนวทางในการดแลทารกแรกเกดทมภาวะตวเหลอง ลดการสงตอเขาสโรงพยาบาลแมขาย รอยละ

วภาดา เชอศภโรบลโรงพยาบาลยโสธร จงหวดยโสธร

ID 622

ผลการพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดใน จงหวดยโสธร

151

6.3 ลดเหลอ รอยละ 4.4 ทารกเกดมชพน�าหนกนอยกวา 2500 กรม เสยชวตใน 28 วนแรก รอยละ 0.3 อตราการสงตอ

ลดลงและอตราการสงกลบรกษาตอโรงพยาบาลใกลบานลดลง ภาวะแทรกซอนระหวางการสงตอลดลงเรอยๆ รวมถงอตรา

การเสยชวตของทารกแรกเกดอาย < 28 วนลดลงตามล�าดบ สวนอตราการเกดภาวะพรองออกซเจนใน 3 ปไมพบ

ความแตกตางกน

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

โรงพยาบาลชมชนสามารถพฒนาการดแลทารกปวยไดมากขน มความพรอมดานครภณฑในระดบหนง และมแนวทางการดแล

ทารกแรกเกดทเปนมาตรฐานเดยวกนทงจงหวด ท�าใหเกดความมนใจในการดแลมากขน รวมทงมระบบใหค�าปรกษาดานทารก

แรกเกดสงผลใหบคลากรมศกยภาพในการดแลทารกแรกเกดมากขน

บทเรยนทไดรบ

การพฒนางานทไมหยดยง มความตอเนอง อาจพบปญหาและอปสรรคจากการท�างาน แตท�าใหพบความหลากหลายของ

ความรทอยในกระบวนการท�างานเกดการประสานเชอมโยงสรางเปนเครอขาย ดวยทมผดแลทารกแรกเกด ทารกทเจบปวย

จงไดรบการดแลตามคณภาพมาตรฐาน สามารถอยในสถานพยาบาลทใกลบาน น�าไปสการลดอตราการตาย ลดภาวะแทรกซอน

และลดคาใชจาย

ปจจยแหงความส�าเรจ

นโยบาย Service plan ท�าใหทมมความมงมนสรางความเขาใจในการพฒนาเครอขายรวมกน ท�าใหเกดเครอขายการท�างาน

ทยงยน ชมชนมสวนรวม พรอมทจะพฒนาในงาน

การสนบสนนทไดรบ

ทมผบรหารมการสนบสนนใหเครอขายมศกยภาพในการดแลทารกแรกเกดอยางตอเนอง ท�าใหผปวยทารกแรกเกดไดรบ

การสงตออยางเหมาะสมและยงสนบสนนใหเกดหออภบาลทารกแรกเกดปวย (Sick newborn unit) ทมคณภาพและมาตรฐาน

ครภณฑการแพทยทเหมาะสม ท�าใหบคลากรแพทยและพยาบาลมความเชอมนในการดแลทารกแรกเกดมากขน

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการตอยอดกระบวนการ Meta R2R ในการดแลผปวย Newborn ท�าใหมองเหนภาพของการดแลผปวย Newborn

ไดชดเจน การน�าไปใชนนมการเชอมโยงไปในระดบเขตและในระดบจงหวด

โอกาสพฒนา

การเขยนงานวจยยงมเปาหมายอยหลายเรอง และงานวจยบางเรองไมสมพนธกบเปาหมายหลก เชน การตงครรภในวยรน

เปนตน และควรตอยอดโดยใช PAR ในกระบวนการ Care process ครอบคลมมตคณภาพทส�าคญ โดยเพมประเดน NEWS,

HIM-BR, HELP (ตามกระบวนการพฒนาคณภาพ) ใน Care process ทส�าคญ นอกจากนควรเพมประเดน 3P ใหครอบคลม

ถง Pre-hospital phase, In-hospital phase, Post-hospital phase

152

ทมา

คนพการเปนบคคลซงความสามารถถกจ�ากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจ�าวนและการมสวนรวมในสงคมกอใหเกด

ผลกระทบหลายๆ ดาน จากสถตพบคนพการมแนวโนมเพมมากขนทกระดบ ในป 2548 ประเทศไทยมคนพการ 40,112 คน

คนพการดานรางกายและการเคลอนไหว รอยละ 49.91 เปนอนดบหนง (ส�านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย)

อ�าเภอทาวงผา มคนพการ 415 คน คดเปน 946.9 ตอแสนประชากร ในป 2549 อ�าเภอทาวงผาประสบอทกภยอยางรนแรง

สงผลเสยหายตอชวตและทรพยสนของประชาชนซงมคนพการรวมอยดวย สงทคนพการเหลอรอดจากภยพบตครงนคอชวต

และความพการซ�าซอนทเกดขน สวนกายอปกรณและสงอ�านวยความสะดวกตอความจ�าเปนในชวตประจ�าวนถกกระแสน�า

พดพาและท�าลายจนหมดสน นอกจากนหนวยบรการยงขาดทรพยากรในการดแลและอ�านวยความสะดวกตอคนพการ เชน

นกกายภาพบ�าบด กายอปกรณทจ�าเปน สภาพแวดลอมทไมเอออ�านวยตอคนพการ เปนตน

วตถประสงค

เพอพฒนาการดแลคนพการในอ�าเภอทาวงผา

ระเบยบวธวจย

ป 2549 วจยเชงปฏบตการสรางการมสวนรวมในการชวยเหลอคนพการทประสบอทกภย สงเสรมการเขาถงสทธคนพการ

สรางเยาวชนจตอาสาในชมชน 150 ราย ป 2552 วจยเชงปฏบตการพฒนารปแบบบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชน

เปนฐาน “สรางชมชนเปนสถานบรการ มอาสาสมครประจ�าบานพยาบาลประจ�าครวเรอนและคนพการเปนเจาของสขภาพ”

ใชแบบประเมนคณภาพชวตแบบประเมน ADL, MMT และความพงพอใจ เปรยบเทยบโดย paired t-test 145 ราย ป 2554

วจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมผลของศนยการฟนฟคนพการในชมชนต�าบลศรภม 40 ราย ป 2555-2558 วจยเชงปฏบต

การพฒนารปแบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการคนตาบอดดานการท�าความคนเคยกบสภาพแวดลอมและการเคลอนไหว

และนวตกรรมไมแขวนเสอคนตาบอด 366 ราย

ผลการศกษา

ป 2549 ไดรบความรวมมอจากทกภาคสวนในการชวยเหลอคนพการดานกายอปกรณและปรบสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบ

คนพการ 64 ราย ป 2552 จากการ “สรางชมชนเปนสถานบรการมอาสาสมครประจ�าบานพยาบาลประจ�าครวเรอนคนพการ

เปนเจาของสขภาพ” สงผลใหคณภาพชวต AD Lและ MMT เพมขนอยางมนยส�าคญทางสถต p<.05 ความพงพอใจรอยละ

93.41 ป 2554 รวมกบเครอขายในชมชนและรพ.สต.ศรภมจดตงศนยฟนฟสมรรถภาพคนพการในชมชนและพฒนารปแบบ

การฟนฟฯ พบวา ADL และคณภาพชวตของคนพการในชมชนเพมขนรอยละ18 และ 8.75 มความพงพอใจในระดบสง

กภ.วชรกร ภมาลย, พว.จฬารตน สรยาทย, กภ.กาญจนา ธนะขวาง, พว.พจนพร พลแดง, พว.กตยา ขนแปง, พยง ถงเสนโรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน

ID 345

การพฒนาการดแลคนพการ อ�าเภอทาวงผา จงหวดนาน

153

และเพมขนรอยละ 32.80 ป 2555 คนตาบอดในเขตอ�าเภอทาวงผามคณภาพชวตเพมขนรอยละ 20 สามารถท�ากจวตรประจ�าวน

เพมขนรอยละไดปรบรปแบบการคดกรองการอบรมและสรางจตอาสาดแลคนตาบอดในชมชนสงผลใหคนตาบอดมคณภาพ

ชวตเพมขนรอยละ 20.91 และสามารถท�ากจวตรประจ�าวนเพมขนรอยละ 29.28

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การฟนฟสมรรถภาพคนพการในชมชนไดมการถอดบทเรยนรปแบบการด�าเนนการเพอเปนแนวทาง และขยายผลสหลายอ�าเภอในจงหวด

และรปแบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการทประยกตจากวทยาลยราชสดาใหเหมาะสมกบบรบทของพนทไดขยายผลส

สถานบรการอนทวทงจงหวดนาน และจงหวดในภาคเหนอ เชน ล�าพน เชยงราย

บทเรยนทไดรบ

คนพการเปนบคคลทมความซบซอนนอกจากปญหาดานกายภาพแลวยงมปญหาดานจตใจและสงคมรวมดวย ในการดแล

คนพการจงจ�าเปนตองมเครอขายทกภาคสวนในการดแลแบบองครวมเพอใหคนพการสามารถอย กบความพการได

อยางมความสขและเทาเทยมกบบคคลอน

ปจจยแหงความส�าเรจ

1. การสนบสนนของผบรหารและทม FA

2. การท�างานรวมกนเปนทมของทมวจย และเครอขายนกกายภาพบ�าบดจงหวดนาน

3. การประสานงานทมประสทธภาพ

4. ความตองการแกไขและพฒนาการดแลคนพการเพอใหมคณภาพชวตทด

5. ความรวมมอของภาคเครอขาย โดยเฉพาะในภาคสวนทองถน ชมชน และคนพการ

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผบรหารสาธารณสขทกระดบในจงหวดนาน โดยสนบสนนทรพยากร เวลา สถานท การประสานงาน

และการชนชม เปนก�าลงใจ และผน�าในภาคสวนทองถนทใหการสนบสนนและอ�านวยความสะดวกทกๆ ดาน ไดแก งบประมาณ

สถานท เวลา และทรพยากร

ขอคดเหนของกรรมการขอด

เปนการพฒนาการดแลคนพการ โดยใช Meta R2R แบบ PAR และมความตงใจทจะพฒนางานวจยชนน ตลอดจนดงศกยภาพ

ของชมชนมาใชใหเกดเปนประโยชน ซงท�าใหเหนคณคาของการมสวนรวมในชมชนอยางเหนไดชด

โอกาสพฒนา

ควรตอยอด Content synthesis ในมตคณภาพทส�าคญในการดแลผปวย โดยเพม NEWS, HIM-BR, HELP (ตามกระบวน

การพฒนาคณภาพ) ใน Care process ทส�าคญ และปรบเนอหาในสวนการแปลผลใหสอดคลองกบรปแบบงานวจยมากยงขน

154

ทมา

จงหวดปทมธาน มผปวยโรคเบาหวานและ/หรอความดนโลหตสง ในฐานขอมล 43 แฟม ในป 2557 ทไมเคยไดรบการวนจฉย

วาเปนโรคไต จ�านวน 21,702 ราย พบภาวะแทรกซอนทางไต จ�านวน 7,893 ราย คดเปนรอยละ 36.37 เนองจากจงหวด

ปทมธานเปนเขตปรมณฑลมวถชวตแบบสงคมเมองท�าใหประชาชนมแนวโนมทจะเปนโรคเรอรง โดยเฉพาะโรคเบาหวาน

และความดนโลหตสง ซงจะน�ามาซงภาวะแทรกซอนทางไต ดงนนผวจยและคณะจงเลงเหนถงความส�าคญและความจ�าเปน

ในการพฒนาระบบการจดบรการผปวยชะลอไตเสอม เพอลดความรนแรงของโรคและผปวยมคณภาพชวตทดขน โดยเฉพาะ

ในระยะตนของโรคทสามารถชะลอความเสอมของไต และปองกนภาวะไตวายเฉยบพลนได จงไดด�าเนนการพฒนาระบบบรการ

ชะลอไตเสอม ดวยรปแบบการจดบรการชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอ

วตถประสงคเพอศกษาผลของการพฒนาเครอขายระบบบรบาลชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอจงหวดปทมธาน

ระเบยบวธวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพฒนา มพนทการศกษาครอบคลมหนวยบรการภาครฐในสงกด ระดบ รพท.และ รพช.จ�านวน

8 แหง และหนวยบรการภาคเอกชนในรปแบบคลนกชมชนอบอน จ�านวน 2 แหง น�างานวจย R2R ของหนวยบรการ จ�านวน

10 เรอง มาสงเคราะหเชงเนอหา ใชสถตรอยละ และประมวลผลเชงคณภาพการบรการโดยใชตวชวดระบบบรการสขภาพ

สาขาไต จากฐานขอมล HDC

ผลการศกษา

จงหวดปทมธาน มคลนกชะลอไตเสอมในโรงพยาบาล จ�านวน 8 แหงและคลนกชมชนอบอน จ�านวน 2 แหง มนวตกรรม

และงานวจยตอยอดการพฒนาระดบหนวยบรการ จ�านวน 10 เรอง ในดานคณภาพการบรการภาพรวมจงหวดในป 2559

พบวา โรคเบาหวาน และหรอโรคความดนโลหตสงไดรบตรวจคดกรองโรคไตรอยละ 81.15 พบ ผปวยโรคไตรายใหมรอยละ

19.39 การควบคมความดนโลหตไดถงคาเปาหมาย (140/90 mmHg) คดเปนรอยละ 69.38 ผปวยเบาหวานทไดรบการตรวจ

HbA1c และมคา HbA1c ตงแต 6.5%-7.5% คดเปนรอยละ 6.62 อตราการลดลงของอตราการกรองของไต (eGFR) <4 ml/

min/1.73 m2/year) คดเปนรอยละ 61.55 ตามล�าดบ สามารถชะลอผปวยจากไตเสอมเรอรงระยะท 4 (CKD Stage 4)

ไปเปนไตเสอมเรอรงระยะท 5 (CKD Stage 5) ไดรอยละ 83.13 และไมมอบตการณการบ�าบดทดแทนไตทไมไดมการวางแผน

พว.ไพรช พณพาทย, เออมพร ลมบตรโรงพยาบาลปทมธาน และสาธารณสขจงหวดปทมธาน จงหวดปทมธาน

ID 439

ผลของการพฒนาเครอขายระบบบรบาลชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอจงหวดปทมธาน

155

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน เกดรปแบบการจดบรการคลนกชะลอไตเสอม (CKD Clinic) ในระดบโรงพยาบาลทกระดบ คลนกชมชนอบอนทเหมาะสม

ตามบรบทพนทและศกยภาพหนวยบรการและผปวยกลมเสยง (ผปวยเบาหวาน และความดนโลหตสง) ไดเขาสบรการชะลอ

ไตเสอมตามระยะของโรคและเขารบการบ�าบดทดแทนไตไดอยางเหมาะสมตามความจ�าเปนในรปแบบเครอขายระดบจงหวด

บทเรยนทไดรบ

การพฒนาระบบบรการสขภาพของหนวยบรการตองเกดจากความรวมมอของผปฏบตงานระดบเครอขายทท�างานตามแนวทาง

ทก�าหนด การดแลผปวยเบาหวานและหรอความดนโลหตสง การชะลอภาวะไตเสอมตองใชความตอเนองและสม�าเสมอ

จงจะเกดประสทธภาพโดยเปาหมายทส�าคญทสดคอตองสงเสรมใหชมชนและผปวยสามารถดแลตนเองได

ปจจยแหงความส�าเรจ

การท�างานเปนทมไดรบความรวมมออยางดทงจากหนวยบรการแมขาย ลกขาย และภาคเครอขายในรปแบบ DHS มการเยยม

ตดตามแบบเสรมพลงจากรพ.แมขาย และทมวชาการจากคณาจารยสาขาโรคไต คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การประสานการรบสงตอกบหนวยบรการแมขาย เขาถงไดงายและรวดเรว มระบบใหค�าปรกษาส�าหรบแพทยของหนวยบรบาล

ในเครอขาย และแลกเปลยนความร

การสนบสนนทไดรบ

ดานบรหารจดการไดรบการสนบสนนจากผบรหารและคณะกรรมการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาไต จงหวดปทมธาน

ดานวชาการไดรบจากคณาจารย คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดานงบประมาณไดรบจากส�านกงาน

สาธารณสขจงหวดปทมธานและสปสช.เขต 4 สระบร

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มความมงมนในการคนหาปญหาทน�ามาสงานวจยและสามารถตอบโจทยเชงนโยบายได เปนงานวจยทชวยพฒนาระบบ

เครอขายบรบาล CKD ในกลมผปวย NCD ไดอกดวย ตลอดจนมการเชอมโยงไปถงระบบ Service plan การรวมกบสถาบน

การศกษาในเขตพนท และยงสามารถเขยนน�าเสนอผลงานวจยไดด คอนขางชดเจน มความเขาใจงาย สามารถเปนตวอยาง

ทดในการเขยนน�าเสนองานวจยรปแบบของ Meta R2R

โอกาสพฒนา

ควรขยายผลโดยใช Mixed research ใน R2R โดยวเคราะห Content synthesis ทไดจากการถอดบทเรยน ตอยอดในมต

คณภาพทส�าคญใหครอบคลมทก Care process โดยเพมประเดน NEWS, HIM-BR, HELP (ตามกระบวนการพฒนาคณภาพ)

และเพมประเดน Subgroup analysis ในกลมทส�าคญ ควรปรบปรงการน�าเสนอ R2R ยอยใน 10 เรองอกเลกนอย กจะท�าให

เกดความสมบรณของงานวจยมากยงขน

156

ทมา

ภาวะตกเลอดหลงคลอด (Postpartum Haemorrhage: PPH) เปนภาวะแทรกซอนทางสตกรรมทเปนสาเหตการตายส�าคญ

ของมารดาหลงคลอดถงรอยละ 34 ของมารดาตายทวโลก (WHO, 2012) ส�าหรบประเทศไทยในเขต 4 มมารดาตาย ใน

ป 2557-2559 จ�านวน 18 คน จาก Direct cause 8 คน คดเปนรอยละ44 จงหวดปทมธานมมารดาเสยชวตจากการตกเลอด

หลงคลอดในป 2558 จ�านวน 1 ราย จงไดมการพฒนาการใชถงตวงเลอดและแนวปฏบตเมอมารดามภาวะเสยงตอการตกเลอด

หลงคลอดขนในโรงพยาบาลทกแหงในจงหวด เพอการดแลมารดาใหปลอดภยจากการตกเลอดหลงคลอดมากขน

วตถประสงค เพอศกษาผลการใชถงตวงเลอดและการใชแนวทางการปฏบตในการดแลมารดาคลอดตอการตกเลอดหลงคลอด จงหวดปทมธาน

ระเบยบวธวจย

งานวจยครงนใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (PAR) จ�านวน 8 เรอง จากทกโรงพยาบาลในจงหวด กลมตวอยาง

ไดแก เจาหนาทหองคลอดทงจงหวดปทมธาน รวม 8 แหง ทงหมด 68 คน ระยะเวลาด�าเนนงาน 1 ตลาคม2559 - 31 มนาคม

2560 เครองมอทใชคอ แบบบนทกการตกเลอดหลงคลอด การสนทนากลม เกบรวบรวมขอมลโดยการสนทนากลมและ

จากแบบบนทกการตกเลอดหลงคลอด วเคราะหขอมล โดยการแจกแจงความถ คารอยละ วเคราะหเนอหาจากการสนทนา

กลม

ผลการศกษา

1) พยาบาลหองคลอดทกแหงในจงหวดปทมธานใชถงตวงเลอดเปนเครองมอในการประเมนการสญเสยเลอดหลงคลอด

2) พยาบาลหองคลอดทกแหงมการเปดเสนใหสารน�าทางหลอดเลอดด�าในมารดาทเขาสระยะคลอดทกราย 3) มการใหยา

Syntocinon 10 unit iv. ภายหลงทารกคลอดภายใน 1 นาททกราย โดยเฉพาะในสวนของ รพช.ทกแหงสามารถบรหารยา

ไดทนเวลาถงแมบางแหงจะมพยาบาลขนเวร 1 คนกตาม 4) พยาบาลสวนใหญตดสนใจม Intervention ใหการชวยเหลอ

เมอมารดาเสยเลอดท 300 ซซ ขนไป 5) อตราการตกเลอดหลงคลอดป พ.ศ. 2559-2560 มแนวโนมเพมขนและพบวาอตรา

การเกดภาวะชอกจากการตกเลอดลดลงมาก ไมมมารดาเสยชวตจากการตกเลอดหลงคลอดในโรงพยาบาล

นางพรทพย คนงบตร และคณะโรงพยาบาลปทมธานและส�านกงานสาธารณสขจงหวดปทมธาน จงหวดปทมธาน

ID 634

ผลของการใชถงตวงเลอดและการใชแนวทางการปฏบตในการดแลมารดาคลอดตอการตกเลอดหลงคลอด จงหวดปทมธาน

157

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

การประเมนผลการเสยเลอดทถกตองแมนย�าในมารดาคลอดจะท�าใหการตดสนใจทจะใหการดแลรกษาเปนไปดวยความรวดเรว

การมแนวทางการดแลรกษาทชดเจนปฏบตไดจรงจะท�าใหผปฏบตงานมความมนใจในการดแลรกษาผคลอดไดอยางถกตอง

ผคลอดกไดรบการดแลทมประสทธภาพปลอดภยจากการคลอด ไววางใจโรงพยาบาล ไมเกดการฟองรองรองเรยนขน

บทเรยนทไดรบ การมแนวทางปฏบตทชดเจน มการอธบายผลดผลเสยของการใชแนวปฏบตใหทกคนเขาใจจะท�าใหไดรบความรวมมอใน

การใชแนวปฏบตนนเปนอยางด และเมอปฏบตแลวพบวามนชวยคนไขไดอยางแทจรงจะท�าใหทกคนปฏบตอยางตอเนองตอไป

ปจจยแหงความส�าเรจ

เจาหนาทหองคลอดทกคนทกแหงใหความรวมมอในการดแลมารดาใหปลอดภย การมแนวปฏบตทชดเจน ท�าไดงาย ท�าไดจรง

และเหนผลลพธทด ทกคนจงชวยกนปฏบตอยางตอเนอง การผลกดนในเชงนโยบายจาก สรพ.การท�า CoP LR ท�าใหเกด

การเรยนร การยอมรบและน�าไปสการปฏบตไดมากขน

การสนบสนนทไดรบนายแพทยสาธารณสขจงหวดเปนประธาน MCH Board ออกหนงสอค�าสงใหรพช.ทกแหงน�าถงตวงเลอดและแนวทางการ

ปองกนการตกเลอดหลงคลอดไปใชทงจงหวด ผอ�านวยการและหวหนาพยาบาลทกแหงสนบสนนใหเจาหนาทหองคลอดพฒนา

ระบบการดแลผคลอดใหปลอดภย สตแพทย ชวยใหความรและเขยนแนวทางการปฏบตให รพช.น�าไปใช

ขอคดเหนของกรรมการขอด

กระต นการ Implement ผลงานวจยทสอดคลองกบบรบทแตละพนทในประเดนเดยวกน อกทงยงเปนตวอยางทด

ในการขยายผล Meta R2R มาใชทงจงหวด

โอกาสพฒนา

ควรตอยอด โดยใช PAR ในกระบวนการ Care process ครอบคลมมตคณภาพทส�าคญ โดยเพมประเดน NEWS, HIM-BR,

HELP (ตามกระบวนการพฒนาคณภาพ) ใน Care process ทส�าคญ และควรเพมประเดน 3P ใหครอบคลมถง Pre-hospital

phase, In-hospital phase, Post-hospital phase

กลม 7 ระดบ Meta R2R

บทคดยอทไดตพมพ

159

ทมา

ปจจบนเยาวชนมความเปราะบางทางพฤตกรรมและวถชวตเพมขน การมเพศสมพนธครงแรกของวยรนอายนอยลง สวนใหญ

ไมมการปองกนการตงครรภ ป 2556 อดรธาน มอตราการคลอดของมารดาวยรน 15 - 19 ป คดเปน 59.09 ตอพนประชากร

เยาวชนขาดทพงเมอเผชญกบปญหาจากพฤตกรรมเสยงทางเพศ ไมสามารถเขาถงบรการ การจดบรการสขภาพทขาดการ

เชอมโยงบรการและการสงตอ พนทไมมสวนรวมในการจดระบบบรการ จงมการพฒนาระบบบรการทเปนมตรส�าหรบ

วยรนและเยาวชนโดยการมสวนรวมของแกนน�าเยาวชน ผใหญใจดและภาคเครอขายมาอยางตอเนอง เพอหวงผลใหเยาวชน

เขาถงและไดรบบรการสขภาพอยางตอเนองและมคณภาพ พนทเขามามสวนรวมในการพฒนาระบบบรการทเปนมตรของพนท

มระบบการเชอมโยงบรการและการสงตอทมประสทธภาพ เพอพฒนาคณภาพชวตดานสขภาวะทางเพศของวยรนและเยาวชน

วตถประสงค เพอพฒนาระบบบรการทเปนมตรส�าหรบวยรนและเยาวชนใหสามารถเขาถงบรการ โดยการมสวนรวมของภาคเครอขาย

ระเบยบวธวจยป 2553 วจยคณภาพพฤตกรรมทางเพศวยรน 36 คน พบวยรนมกไมปองกนและขาดทพง ป 2553 วจยกบพอแมวยรน 30 คน

พบพอแมมกไมคยเรองเพศกบลก ป 2556 วจยเชงส�ารวจการเขาถงบรการวยรนกลมเสยง 439 คน พบเขาถงบรการยาก

ไมไววางใจเจาหนาทและตองการมสวนรวม ป 2557 วจยบคลากรประเมนศกยภาพ 51 คน และวจย PAOR การพฒนาระบบ

บรการทเปนมตรรวมกบภาคเครอขาย 5 พนท พฒนาศกยภาพผใหบรการผใหญใจด แกนน�าเยาวชนจดบรการในสถานบรการ

และชมชนพฒนาชองทางการสอสาร เกดเครอขายท�าเนยบผใหบรการสรางกลมเยาวชนดานเพศศกษาในพนท ผลลพธคอ

วยรนเขาถงบรการไดงายและมสวนรวม ป 2558 วจย PAOR พฒนาระบบการเชอมโยงสงตอตงครรภไมพรอม และขยายผล

10 พนทพฒนาศกยภาพคร ก. 40 คน เปนพเลยงพนทใหม ป 2560 ขยายผลพฒนาระบบบรการโดยการมสวนรวมของภาค

เกดความเขมแขงดวยตนเองครอบคลมทงจงหวด

ผลการศกษา

ผลวจยป 2553 พบวยรนมพฤตกรรมเสยงทางเพศเพมขนและขาดทพง ผลวจยป 2556-2557 วยรนและเจาหนาท ตองการ

พฒนาระบบบรการโดยภาคมสวนรวม มการเสรมศกยภาพคนท�างาน จดระบบทงในสถานบรการและชมชนโดยภาคมสวนรวม

ดร.ฉววรรณ ศรดาวเรอง1, ดวงพร ถนถา2, สถดาภรณ สระถตย2, เพญศร ศรจนทร2, ปณณวชญ สภโตษะ3

1วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนอดรธาน 2ส�านกงานสาธารณสขจงหวดอดรธาน 3โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลนาพ

จงหวดอดรธาน

ID 423

การพฒนาระบบบรการทเปนมตรส�าหรบวยรนและเยาวชนโดยการมสวนรวมของภาคเครอขาย จงหวดอดรธาน

160

มชองทางในการสอสารทโดนใจวยรน ทมไดรบการพฒนาตอเนอง จดเวทแลกเปลยนเรยนรป 2558 เกดระบบเชอมโยงสงตอ

ตงครรภไมพรอมขยายผล 10 พนท พฒนาคร ก.40 คนเปนพเลยงใหพนทขยายผล ผลลพธคอวยรนเขาถงบรการงายและ

ตรงใจ เพมขนจากเดมถงรอยละ 47.48 รบบรการใหค�าปรกษาในสถานบรการเพมขนจากเดมรอยละ 56.35 อตราตงครรภ

วยรนลดลงตอเนองจาก 59.09 (2556) เปน 42.51 (2559) ตอพนการเกดมชพ เกดรปแบบการเชอมโยงบรการและการสงตอ

กรณตงครรภไมพรอมทชดเจนและมการพฒนาอยางตอเนอง ลดปญหาการตดเชอและการท�าแทงเถอนลง ป 2560 การขยายผล

ครอบคลม 20 อ�าเภอทงจงหวด

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การพฒนาระบบบรการทเปนมตร เปนการแกปญหาการเขาถงบรการของวยรนและเยาวชนทเปนรปธรรม สามารถเขาถง

บรการอยางไรรอยตอ เกดเครอขายท�างานตอเนอง เกดชองทางการสอสาร เกดรปแบบการท�างานโดยภาคเครอขายทงใน

สถานบรการและชมชนทตรงใจวยรน พนทมศกยภาพพงตนเองได ขยายผลทงจงหวด เปนแหลงเรยนรส�าหรบ 20 จงหวด

เพอน�าไปประยกตใช พฒนาอยางมประสทธภาพ ตอเนองยงยน

บทเรยนทไดรบ

การจดระบบบรการทเปนมตรเปนงานประจ�า แตพบวาวยรนเขาถงบรการไดยากไรทพง ดงนนการพฒนาระบบบรการ

ตามสภาพปญหาของพนท และความมงมนของภาคเครอขายในการแกปญหาอยางตอเนองท�าใหเกดระบบบรการทเปนมตร

ทงในสถานบรการและชมชน ท�าใหกลมเปาหมายเขาถงบรการไดแบบโดนใจ โดยระบบสาธารณสขเสรมหนนศกยภาพพนท

ใหมสวนรวมในระบบบรการ ท�าใหเกดความยงยนมความเปนเจาของ

ปจจยแหงความส�าเรจ

การท�างานดวยความรวมมอรวมใจของภาคเครอขาย เปาหมายเพอใหวยรนเยาวชนสามารถเขาถงบรการอนามยเจรญพนธ

เพอผลลพธทดตอสขภาวะทางเพศของวยรนและเยาวชน เกดระบบการดแลทเชอมโยงระบบบรการ การเพมชองทางการสอสาร

การท�างานเปนทมทมประสทธภาพ มเวทแลกเปลยนเรยนรการท�างานรวมกนจรงจงตอเนอง การเสรมหนนศกยภาพพนท

ท�าใหเกดการพฒนาระบบบรการทเปนมตรทพนทมสวนรวม

การสนบสนนทไดรบ

งบประมาณโครงการจาก สสส. ป 2556-2561 การสนบสนนจากผบรหาร การสนบสนนวทยากรจากองคกรภายนอกใน

การพฒนาศกยภาพภาคเครอขายการตดตามเสรมหนนการท�างานจากองคกรวชาการภายนอก รวมถงการสนบสนนเวลาท�างาน

จากผบรหารทกภาคสวนทเกยวของในพนท ท�าใหเกดการพฒนางานโดยใช R2R อยางตอเนอง และจรงจง

ขอคดเหนของกรรมการขอด

1. เปนการพฒนาระบบบรการส�าหรบวยรนและเยาวชน เหมาะสมกบบรบททเปนอย

2. เปนงานวจยทสามารถเปนตวอยางทดของการท�าใหเกดความรวมมอ

โอกาสพฒนา

งานวจยชนนยงไมใชปญหาของคนหนางานทงหมด ท�าใหการน�าไปใชในหนวยงานตางๆ กอใหเกดผลลพธทไมชดเจน ควรแสดง

ผลลพธดงกลาวในแบบรปธรรมไปใชกบคนหนางานในแตละหนวยงานทเกยวของทมผลลพธในระดบต�าบล อ�าเภอ จงหวด

ทสามารถแสดงผลลพธได

161

ทมา

ในป 2553 อตราการเกดชองปากอกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด รอยละ 60 จงไดน�าผลวจยมาใชในการดแลชองปาก

ในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด โดยใหอมน�าแขงในชองปาก ทก 2 ชวโมงครงละ 5 นาท ในป 2554 พบอตราการเกดชองปาก

อกเสบ รอยละ 45.45 สวนใหญเปนมะเรงศรษะและล�าคอ รอยละ 70.91 ท�าใหผปวยทกขทรมานจากความปวดในชองปาก

และไมไดรบยาเคมบ�าบดตามแผนการรกษา ป 2555 ไดน�าทบทวนแนวปฏบตใหมและน�ามาใชในการดแลชองปาก พบอตรา

การเกดชองปากอกเสบ รอยละ 16.97 จะเหนวาสามารถปองกนการเกดชองปากไดด จงตองการน�าผลวจยไปใชอยาง

เปนระบบและยงยนใหทวทงองคกร ดงนนในป 2559 จงพฒนาเพอการน�าผลวจยไปใชเพอการปองกนภาวะเยอบชองปาก

อกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบดอยางตอเนอง

วตถประสงค พฒนาระบบการดแลเพอการปองกนภาวะเยอบชองปากอกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด

ระเบยบวธวจย

1) ป 2553 ตดตามการน�าผลวจยมาใชในการดแลชองปากในผปวยมะเรงทไดยาเคมบ�าบด จ�านวน 54 คน 2) ใน ป 2555

ศกษาผลการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอการปองกนและบรรเทาการเกดชองปากอกเสบในผปวยมะเรงศรษะและคอทไดรบ

ยาเคมบ�าบด เปนวจยกงทดลอง จ�านวน 33 คน 3) ป 2559 พฒนาการน�าผลวจยไปใชเพอการปองกนภาวะเยอบชองปาก

อกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด ผรวมวจยประกอบดวย พยาบาลทดแลผปวยทไดรบยาเคมบ�าบด 20 คนและผปวย

มะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด 57 คน

ผลการศกษา

ป 2553 น�าผลวจยมาใชในการดแลชองปากในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด 54 คน พบอตราการเกดชองปากอกเสบรอยละ

45.45 ป 2555 ศกษาผลการใชแนวปฏบตการพยาบาลเพอการปองกนชองปากอกเสบในผปวยมะเรงศรษะและคอทไดรบยา

เคมบ�าบด 33 คน วจยกงทดลองโดยการพฒนาแนวปฏบตฯใหม มคมอและวดทศนใหผปวยศกษา พบอตราการเกดชองปาก

อกเสบรอยละ 16.97 ป 2559 พฒนาการน�าผลวจยไปใชเพอปองกนภาวะชองปากอกเสบในผปวยมะเรงทไดยาเคมบ�าบด

เปนวจยเชงปฏบตการโดยวเคราะหสถานการณ พฒนาระบบการน�าผลวจยไปใชและประเมนผลลพธ กลมตวอยางเปนพยาบาล

อบล จวงพานช, สกญญา จนหบ, ณฏฐชญา ไชยวงษ, อภญญา คารมณปราชญ, ผศ. นพ. โกสนทร วระษร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ID 517

พฒนาระบบการดแลเพอการปองกนภาวะเยอบชองปากอกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด

162

ทดแลผปวยทไดรบยาเคมบ�าบด 20 คน และผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด 57 คน พยาบาลสามารถปฏบตตามแนวปฏบตฯ

ไดรอยละ 98.88 และอตราการเกดชองปากอกเสบในผปวยฯ 7.04 ดงนนการน�าผลวจยไปใชสามารถปองกนชองปากอกเสบ

ไดรอยละ 92.97

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชน การน�าผลวจยไปใชอยางเปนระบบและตอเนองมการวเคราะหปญหา จดอบรมเพอพฒนาสมรรถนะบคลากรและ

จดแลกเปลยนเรยนรเทคนคการปฏบตทดและใหมสวนรวม รวมทงจดหาอปกรณในการดแลชองปากใหเพยงพอ มการถอด

บทเรยนแนวปฏบตทดไวใหบคลากรไดเรยนร และมการขยายผลการวจยไปใชกบผปวยทไดรบเคมบ�าบดภายในโรงพยาบาล

รวมทงเผยแพรใหกบพยาบาลจากโรงพยาบาลรอยแกนสารสนธทมาอบรมในหลกสตรการพยาบาลเคมบ�าบดทกรน เผยแพร

ทางเวบไซต ท�าใหพยาบาลในโรงพยาบาลอนสามารถน�าไปใชไดทวทงประเทศ จากการตดตามผลลพธการน�าไปใช พบวาอตรา

การเกดชองปากลดลง

บทเรยนทไดรบ

พยาบาลสามารถดแลผปวยตามแนวปฏบตฯ เปนแนวทางเดยวกน จะตองใหบคลากรสามารถเรยนรและเขาถงวธการปฏบต

ไดงาย มสอการสอนทนสมยส�าหรบการดแลชองปาก ท�าใหผปวยเขาใจ ปฏบตตามไดงายและท�าถกตอง ท�าใหอตราการเกด

เยอบชองปากอกเสบลดลงอยางเหนไดชด

ปจจยแหงความส�าเรจ

การดแลเพอปองกนชองปากอกเสบในผปวยมะเรงทไดรบยาเคมบ�าบด เกดจากทมงานพบความทกขทรมานของผปวยทไดรบ

ยาเคมบ�าบด แลวน�ามาทบทวนและคนหาหลกฐานเชงประจกษมาใช รวมมอ รวมใจน�าวธทดทสดเขาไปใช ตดตามผลลพธ

เปนการพฒนางานประจ�าใหเปนวจยอยางตอเนอง เกดประโยชนตอผปวยและผคนท�างานเกดสข ปญญา กาวหนา สามารถ

น�าผลการท�างานไปใชเพอความกาวหนาทางวชาชพได

การสนบสนนทไดรบ

ไดรบการสนบสนนจากผบรหารทกระดบ ทงทนสนบสนนการพฒนางานประจ�าใหเปนวจยและใหโอกาสไปแลกเปลยนเรยนร

ทงในองคกร ในระดบประเทศและสนบสนนใหไปน�าเสนอผลงานตางประเทศ สนบสนนใหตพมพผลงาน ท�าให

คนท�างานเกดความภาคภมใจ

ขอคดเหนของกรรมการขอด

มกระบวนการน�า R2R ใชเปนเครองมอในการพฒนางานอยางเปนระบบและจบประเดนไดอยางตอเนอง เปนการตอยอด

โดยใช R2R ในกลมผปวยทไดรบ CMT อยางเหนไดชด

โอกาสพฒนา

มการน�าเสนอผลยงไมสอดคลองกบรปแบบงานวจย การเผยแพรในเวบไซดบอกรายละเอยดการใชประโยชนไมชดเจน

ยงมการทบทวนวรรณกรรมนอย ควรมการอางองหลกฐานเชงประจกษ (Evidence base) ใหมากขนไมไดมการรวมมอ

จากสหสถาบน และการขยายผลยงอยในพนทแคบๆ

การสงเคราะหความร

จากผลงานวจย R2R ป 2560

164

การประชมแลกเปลยนเรยนรจากงานประจ�าสงานวจย Routine to Research (R2R) ครงท ๑๐ “ทศวรรษ R2R พฒนาคน

สสงคม ๔.๐” มผลงานทสงเขารวมการประกวดรางวล R2R ดเดน ทงหมด จ�านวน 757 เรอง ซงเปนจ�านวนผลงานทคอนขางสง

กวาทกๆ ปทผานมา ยกเวนป 2558 (ตารางท 1)

ตารางท 1 เปรยบเทยบผลงานทสงเขารวมการประกวดและไดรบรางวล R2R ดเดน ประจ�าป 2551 – 2560

2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

จ�านวนผลงานทสง ไมมขอมล 445 322 362 548 287 498 827 587 757

จ�านวนทไดรางวล 13 44 39 41 30 46 47 44 40 35

ในป 2560 ผลงานทสงเขารวมการประกวดทงหมด 757 เรอง ถกแบงเปนกลมตางๆ 8 กลม ดงน 1) งานบรการระดบปฐมภม

143 เรอง 2) งานบรการระดบทตยภม 192 เรอง 3) งานบรการระดบตตยภม ศนยความเชยวชาญระดบสง และโรงเรยน

แพทย 135 เรอง 4) นวตกรรม (สงประดษฐ) 118 เรอง 5) งานสนบสนนบรการ 74 เรอง 6) งานสนบสนนบรหาร 67 เรอง

7) KM และการศกษา 15 เรอง และ 8) Meta R2R 13 เรอง โดยใชเกณฑการแบงกลมจากหนวยงาน/โรงพยาบาลตนสงกด

ของนกวจยหลกซงจะท�าใหเหนขอมลจรงของการท�างานวจย R2R ในพนทท�าใหในปนมผลงานทสมครเขาประกวดจ�านวนหนง

ถกยายไปพจารณาในกลมทเหมาะสม ซงในรอบแรกคณะกรรมการพจารณารางวล R2R ดเดนไดพจารณาจากบทคดยอ และ

คดเลอกผลงาน 194 เรองเพอขอรายงานการวจยฉบบสมบรณ จากนนพจารณาอกครงเพอคดเลอกเปนผลงานดเดน ซงใน

ปนมผลงานดเดน ทงหมด 35 รางวล

ภาพรวมของผลงานทสงเขารวมการประกวดรางวล R2R ดเดน แยกตามเขตตางๆ โดยเปรยบเทยบป 2560 กบป 2558 และ

2559 ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 จ�านวนผลงานทสงเขารวมการประกวดรางวล R2R ดเดน ประจ�าป แยกตามเขตสขภาพ เปรยบเทยบระหวาง

ป 2558 – 2560

จ�านวน

ผลงาน

เขต

1

เขต

2

เขต

3

เขต

4

เขต

5

เขต

6

เขต

7

เขต

8

เขต

9

เขต

10

เขต

11

เขต

12

กทม รวม

ป 2558 199 27 4 44 59 17 59 160 83 55 25 41 54 827

ป 2559 167 13 5 19 6 22 28 155 25 45 9 48 45 587

ป 2560 160 14 5 19 30 9 87 170 39 99 24 50 51 757

การวเคราะหบทคดยอปท 10 (พ.ศ. 2560)

ศ.นพ.สมบรณ เทยนทอง1

สรนยา งามทพยวฒนา, อญชสา ทวธรรมเจรญ2

1ภาควชาวสญญวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน2หนวยพฒนางานประจ�าสงานวจย คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล

165

เขตสขภาพทมผวจยสงผลงานมากทสด คอ เขต 8 จ�านวน 170 เรอง โดยจงหวดในเขต 8 ทมผลงานมากทสด คอ จงหวดสกลนคร

มผลงานทงหมด 37 เรอง และเขตทสงผลงานมากเปนอนดบสอง คอ เขต 1 จ�านวน 160 เรอง โดยจงหวดนานมผลงาน

มากทสดในเขตนคอ 79 เรอง และยงเปนจงหวดทมการสงผลงานสงทสดในปน (ตารางท 3)

ตารางท 3 ผลงานทสมครเขารวมการประกวดรางวล R2R ดเดนประจ�าป 2560 ทงหมดแยกตามเขตสขภาพ จงหวดและ

หนวยงานทสง

เขตสขภาพ/จงหวด ปฐมภม ทตยภม ตตยภม บรหาร บรการ นวตกรรม การศกษา Meta รวม

เขต 1 160

เชยงราย - 3 - - - - 3 - 6

เชยงใหม - 1 1 1 - 1 1 - 5

นาน 43 13 2 3 3 1 12 2 79

พะเยา 5 2 2 1 - - - 1 11

แพร 6 13 - 2 3 - 1 - 25

แมฮองสอน - 16 - 3 4 - - - 23

ล�าปาง 2 - - 2 - - 1 - 5

ล�าพน - 1 - 3 1 - 1 - 6

เขต 2 14

ตาก 1 - - - - - - - 1

พษณโลก 1 1 1 - 1 - 1 - 5

เพชรบรณ 1 - - - - - - - 1

สโขทย - 1 - - 1 - 1 - 3

อตรดตถ - - 2 1 1 - - - 4

เขต 3 5

ก�าแพงเพชร - - - - - - - - 0

ชยนาท - 1 - - - - 1 - 2

นครสวรรค - - - - 1 1 - - 2

พจตร - - - - - - - - 0

อทยธาน - 1 - - - - - - 1

เขต 4 19

นครนายก - - - - - - - 1 1

นนทบร 2 - - 1 1 - - - 4

ปทมธาน - - - 3 - - 1 2 6

พระนครศรอยธยา - 1 4 - - - 1 - 6

ลพบร - - - - - - - - 0

สระบร - - - - 1 - 1 - 2

สงหบร - - - - - - - - 0

อางทอง - - - - - - - - 0

166

เขตสขภาพ/จงหวด ปฐมภม ทตยภม ตตยภม บรหาร บรการ นวตกรรม การศกษา Meta รวม

เขต 5 30

กาญจนบร - - - 1 - - - - 1

นครปฐม - 4 2 1 4 - 1 - 12

ประจวบครขนธ - 1 - - - - - - 1

เพชรบร - - - - - 1 - - 1

ราชบร - 1 - - 1 - - - 2

สมทรสาคร - 2 1 1 2 - - - 6

สมทรสงคราม 1 - 1 - - - - - 2

สพรรณบร 2 1 1 - - - 1 - 5

เขต 6 9

จนทบร - - - - 1 - - - 1

ฉะเชงเทรา - - - - - - - - 0

ชลบร - - 2 - - - 1 - 3

ตราด - - - - - - - - 0

ปราจนบร - - 1 - - 1 1 - 3

ระยอง - - 1 - 1 - - - 2

สมทรปราการ - - - - - - - - 0

สระแกว - - - - - - - - 0

เขต 7 87

กาฬสนธ 4 7 - - 4 - 3 - 18

ขอนแกน 3 - 15 6 4 1 3 - 32

มหาสารคาม 2 6 1 3 1 1 3 - 17

รอยเอด 6 1 7 4 1 - 1 - 20

เขต 8 170

นครพนม 16 6 1 - 2 - 9 - 34

บงกาฬ - 4 3 4 - - 1 - 12

เลย - 6 1 4 - - 2 - 13

สกลนคร 9 12 3 1 6 1 5 - 37

หนองคาย 5 6 9 3 - - 5 - 28

หนองบวล�าภ 2 9 4 3 1 - 7 - 26

อดรธาน - 5 4 1 3 2 4 1 20

เขต 9 39

ชยภม 5 - - - 1 - - - 6

นครราชสมา - 3 7 3 1 - 8 - 22

บรรมย - 6 - - - - 2 - 8

สรนทร - - 1 - - - 2 - 3

167

เขตสขภาพ/จงหวด ปฐมภม ทตยภม ตตยภม บรหาร บรการ นวตกรรม การศกษา Meta รวม

เขต 10 99

มกดาหาร - - 3 1 1 - 1 - 6

ยโสธร 5 9 11 1 1 - 4 3 34

ศรสะเกษ 3 1 3 3 - - - - 10

อ�านาจเจรญ 4 13 - 3 5 - - - 25

อบลราชธาน 9 6 - 1 1 - 7 - 24

เขต 11 24

กระบ 1 2 - - 1 - 1 - 5

ชมพร - - - - - - - - 0

นครศรธรรมราช 1 - 2 - 1 - - - 4

พงงา 2 2 - 1 - - - - 5

ภเกต 1 - 7 2 - - - - 10

ระนอง - - - - - - - - 0

สราษฏรธาน - - - - - - - - 0

เขต 12 50

ตรง - 1 - - - - 1 - 2

นราธวาส 1 - 2 - - - 2 - 5

ปตตาน - 7 - 2 - - 1 1 11

พทลง - 14 - 2 3 - 3 - 22

ยะลา - 2 - - - - - - 2

สงขลา - 1 4 - 1 2 - - 8

สตล - - - - - - - - 0

กรงเทพฯ - - 27 3 3 4 14 - 51

143 192 135 67 74 118 15 13 757

168

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดานบรหาร

จกรนทร ฆองวงษ

ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต เขต 4 สระบร

ผลงานกลมสนบสนนการบรหาร เปนผลงานทเกยวของกบงานดานธรการ, การเงน, พสด, การพฒนาคน รวมถงการพฒนา

ระบบบรการ ระบบ IT ระบบเครอขาย หรอกระบวนการ หรอประสทธภาพขององคกร มผลงานทสงเขาประกวดจ�านวน 67 เรอง

แยกตามประเภทกลมผลงาน ออกเปน 6 กลม ไดแก

1) ผลงานระบบเครอขาย (การจดการขยะ/คณภาพน�า/การปองกนอบตเหต) จ�านวน 11 เรอง

2) ผลงานดานการพฒนาระบบงานบรหาร จ�านวน 4 เรอง

3) ผลงานดานพฒนาระบบบรการสนบสนนงานบรหาร จ�านวน 16 เรอง

4) ผลงานดานประสทธภาพองคกร (การประเมนผล/วเคราะห) จ�านวน 13 เรอง

5) ผลงานดานการพฒนาคน (สนบสนนงานวจย/งานบรหาร/ปรบพฤตกรรม) จ�านวน 10 เรอง และ

6) ผลงานดานระบบ IT สนบสนนการปฏบตงาน จ�านวน 13 เรอง

คณะกรรมการฯ พจารณาผลงานดงกลาวเพอเขาสรอบทสอง ประมาณรอยละ 30 ซงในรอบทสอง มผลงานทผานการพจารณา

จ�านวน 23 เรอง ไดแก

1) ผลงานระบบเครอขาย (การจดการขยะ/คณภาพน�า/การปองกนอบตเหต) จ�านวน 5 เรอง

2) ผลงานดานการพฒนาระบบงานบรหาร จ�านวน 5 เรอง

3) ผลงานดานพฒนาระบบบรการสนบสนนงานบรหาร จ�านวน 1 เรอง

4) ผลงานดานประสทธภาพองคกร (การประเมนผล/วเคราะห) จ�านวน 5 เรอง

5) ผลงานดานการพฒนาคน (สนบสนนงานวจย/งานบรหาร/ปรบพฤตกรรม) จ�านวน 2 เรอง

6) ผลงานดานระบบ IT สนบสนนการปฏบตงาน จ�านวน 5 เรอง

คณะกรรมการฯ มขอสรปรางวลผลงาน R2R ดเดน ระดบงานสนบสนนบรหาร จ�านวน 4 เรอง และบรการ จ�านวน 2 เรอง

1. ID31 การลดการใชทรพยากร งานยานพาหนะ โรงพยาบาลทาวงผา จ.นาน

โดย สมเพชร สทธยศ และคณะ โรงพยาบาลทาวงผา จงหวดนาน (ผลงานบรหาร)

2. ID 233 ผลการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผล โดยใชโปรแกรม

RDU 2016 โรงพยาบาลบานมวง (ผลงานบรหาร)

โดย ภกญ.ผองพรรณ การชม และคณะ โรงพยาบาลบานมวง จงหวดสกลนคร

3. ID 334 ระยะเวลาทเหมาะสมของการทา Recirculation with Ultrafiltration ในการขจดน�ายา อบฆาเชอ

ตวกรองเลอด (ผลงานบรการ)

โดย พว.พรรณพนช อทธพงศสกล และคณะ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล จงหวด

กรงเทพมหานคร

4. ID 444 การประเมนความคมคาของการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมเปรยบเทยบกบวธเตรยมยาฉด

เฉพาะรายโดยพยาบาลโรงพยาบาลศรราช (ผลงานบรหาร)

169

โดย ภกญ.ประภาพร นพรตยาภรณ และคณะ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล

จงหวดกรงเทพมหานคร

5. ID 471 การจดการคลนกไตเรอรงเครอขายจงหวดหนองคาย (ผลงานบรการ)

โดย พว.มณวรรณ ตงขจรศกด และคณะ โรงพยาบาลหนองคาย จงหวดหนองคาย

6. ID 648 ธนาคารบญ ธนาคารขยะ บานหวยลก (ผลงานบรหาร)

โดย พว.จารวรรณ วงษเวช โรงพยาบาลคลองทอม จงหวดกระบ

ตารางท 1 ขอมลผลงาน R2R ดานบรหาร จ�าแนกรายกลม และรายภาคทสงผลงาน

ประเภทภาค

รวมอสาน เหนอ กลาง ตะวนออก ใต

ระบบเครอขาย (การจดการขยะ/คณภาพน�า/

การปองกนอบตเหต)

5 3 3 11

การพฒนาระบบงานบรหาร 2 2 4

พฒนาระบบบรการ สนบสนนงานบรหาร 7 4 3 1 1 16

ประสทธภาพองคกร (การประเมนผล/วเคราะห) 7 2 4 13

พฒนาคน (สนบสนนงานวจย/งานบรหาร/

ปรบพฤตกรรม)

4 1 2 1 2 10

ระบบ IT สนบสนนการปฏบตงาน 7 2 3 1 13

รวม 32 14 12 2 7 67

ตารางท 2 ขอมลกลมผลงาน R2R ดานบรหาร จ�าแนกตามประเภทหนวยงานทสงผลงาน

ประเภท

ประเภทหนวยงาน

รวมรพศ. รพท.

ศนย

วชาการรพ.ม. รพช. สสอ. สสจ. สปสช. อนๆ

ระบบเครอขาย (การจดการขยะ/

คณภาพน�า/การปองกนอบตเหต)

2 1 6 1 1 11

การพฒนาระบบงานบรหาร 1 2 1 4

พฒนาระบบบรการ สนบสนน

งานบรหาร

1 1 1 7 1 1 4 16

ประสทธภาพองคกร

(การประเมนผล /วเคราะห)

1 4 3 3 1 1 13

พฒนาคน (สนบสนนงานวจย/

งานบรหาร/ปรบพฤตกรรม)

1 2 2 2 3 10

ระบบ IT สนบสนนการปฏบตงาน 4 1 3 1 1 2 1 13

รวม 4 6 4 6 23 6 5 3 10 67

170

เมอพจารณาจากกลมผลงาน จ�านวน 6 กลม ในภาพรวม กลมทมผลงานสงเขาพจารณาสงสด ไดแก กลมพฒนาระบบ

บรการ สนบสนนงานบรหาร จ�านวน 16 เรอง รอยละ 23.88 และพบวา หนวยงานในระดบโรงพยาบาลชมชนสงผลงาน

ในกลมนสงสดจ�านวน 7 เรอง ซงลกษณะผลงานทหนวยงานตางๆ สงผลงาน R2R ยงอยในเงอนไขการพฒนางานจาก

งานประจ�าสการวจยและเปนบทบาทของหนวยงานและประสบการณของผวจย

เมอพจารณาผลงาน R2R ดเดน ผลงานดานบรหาร ป 2560 พบวา

- ผลงาน ID31 เรอง การลดการใชทรพยากร งานยานพาหนะ โรงพยาบาลทาวงผา จ.นาน

ใชแนวคด Lean คอ การเปลยนจากความสญเปลา (waste) ไปสคณคา (value) ในมมมองของผรบผลงาน ปรบปรง

เปลยนแปลงอยางไมรจบ และยงชวยใหเราพจารณาวา “งานคอสงทเราควรท�า” มใช “งานคอสงทเราก�าลงท�าอย” การท

หนวยงานยานพาหนะ ของโรงพยาบาลทาวงผา มการทบทวนลดการใชทรพยากรในหนวยงานและปรบปรงบรการลดการใช

ทรพยากรอยางคมคาและเพอความปลอดภย ผรบผลงานพงพอใจ จงเปนตวอยางทด และไดเผยแพรผลงานในเวทวชาการของ

โรงพยาบาล และม นโยบายขยายผลใหทกหนวยงานของโรงพยาบาลน�าแนวคดนไปใชลดทรพยากรในหนวยงานตนเอง และ

องคกรไดน�าผลงานไปเผยแพรในทประชม สสจ.นาน และเปนนโยบายใหงานยานพาหนะของทกอ�าเภอในจงหวดนาน น�าแนวคด

นไปด�าเนนการและเสนอผลลพธปลายป นอกจากนไดน�าเสนอผลงานระดบเขต (จ.เชยงราย) และ เวท HA National Forum

(อมแพคเมองทองธาน จ.นนทบร) พบวา มโรงพยาบาลหลายแหงใหความสนใจ และน�าแนวทางดงกลาวไปด�าเนนการตอ

- ผลงาน ID233 เรอง ผลการพฒนาระบบสารสนเทศในการตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผล โดยใช

โปรแกรม RDU 2016 โรงพยาบาลบานมวง (ผลงานบรหาร)

การใชโปรแกรม RDU 2016 ในการตดตามขอมลตวชวด การใชยาอยางสมเหตผล เปนผลงานทท�าใหผบรหารและ

คณะกรรมการเภสชกรรมและการบ�าบด (Pharmacy and Therapeutic Committee - PCT) ไดมการก�าหนดนโยบาย

การใชยาในโรงพยาบาลใหสอดคลองกบนโยบายการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาท 15 ของกระทรวงสาธารณสข สงผลให

เกดการใชยาทเหมาะสมมากขน จนเปนผลใหผานเกณฑ ตามตวชวดนนๆ นอกจากนไดมการพฒนาระบบแจงเตอนการสง

ใชยาทไมสมเหตผล โดยแจงเตอนผานทางโปรแกรม HOSxP และแจงเตอนผาน Application LINE กรณทมการสงใชยาท

ไมเหมาะสมตามเกณฑ ผปฏบตงานสามารถเขาไปดรายละเอยดของขอมลไดเปนรายกรณผานโปรแกรม RDU 2016

ท�าใหทราบปญหาและแกไขปญหาไดถกตอง เชน ตวชวดรอยละการใชยาปฏชวนะในโรคอจจาระรวงเฉยบพลน ในบาดแผลสด

จากอบตเหต ในหญงคลอดปกตครบก�าหนดทางชองคลอด ไดมการท�าแนวทางการรกษา (Clinical Practice Guideline - CPG)

ของโรงพยาบาลขน เปนตน น�าไปใชตดตามตวชวดการใชยาอยางสมเหตผลตามแผนพฒนาระบบบรการสขภาพเพอ

การใชยาอยางสมเหตผล (Service plan) ของโรงพยาบาลบานมวง และหนวยบรการในเขตบรการสขภาพท 8 คดเปน

รอยละ 96.55 ของหนวยบรการในเขตทใช และขยายผลไปหนวยบรการอนๆ ในประเทศ จ�านวน 641 แหง ขอมล ณ เดอน

มนาคม 2560 นบเปนตวอยางของการพฒนางานบรหารอกรปแบบหนงทตอบสนองนโยบายรฐบาลทเปนรปธรรม

- ผลงาน ID 444 เรอง การประเมนความคมคาของการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรมเปรยบเทยบกบ

วธเตรยมยาฉดเฉพาะรายโดยพยาบาลโรงพยาบาลศรราช (ผลงานบรหาร)

ระบบการเตรยมยาฉดพรอมใชโดยฝายเภสชกรรม (Ready to use system - RTU system) มาทดแทนการท�างาน

ทพยาบาลเปนผผสมยาฉดเอง (Traditional system) สามารถลดภาระงานของพยาบาลได 19.32 FTE (Full-time equivalent)

แตเพมภาระงานของเภสชกร 3.63 FTE และผชวยเภสชกร 10.90 FTE โดยในสวนของตนทนคาแรงพบวา RTU system ม

ตนทนคาแรงต�ากวา Traditional system ประมาณปละ 5,872,544 บาท (ตนทนคาแรงรวม 10 ป เมอค�านวณมลคาทหก

ลดเปนคาปจจบนของ Traditional system และ RTU system เทากบ 98,241,974 บาท และ 39,516,535 บาท ตามล�าดบ)

ตนทนวสดอปกรณ ในการเตรยมยาของ RTU system แมจะมตนทนคา Package และฉลากยาทเพมขน แตเนองจากปรมาณ

การใชเขม และ Syringe ตอ Dose ยาทเตรยมนอยกวาการเตรยมยาดวย Traditional system ท�าใหในภาพรวมของตนทน

วสดอปกรณในการเตรยมยาของ RTU system ต�ากวา Traditional system โดยตนทนคาวสดอปกรณรวม 10 ป เมอค�านวณ

เปน Present value ของ Traditional system และ RTU system เทากบ 9,250,846 บาท และ 5,074,750 บาท ตามล�าดบ

171

อยางไรกตาม RTU system ตองมการลงทนเพมเตมส�าหรบการจดเตรยมยา เชน คาลงทนซอครภณฑ คาบ�ารงรกษา เปนตน

แตในภาพรวมทงระบบพบวาในชวงระยะเวลา 10 ป ตนทนการด�าเนนการของ RTU system เปนเงน 88,782,660 บาท

ในขณะท Traditional system มตนทน 107,492,820 บาท จงท�าใหระบบการเตรยมยาโดยฝายเภสชกรรมสามารถ

ลดตนทนใหกบโรงพยาบาลได 18,710,160 บาท หรอคดเปนเฉลยปละ 1,871,016 บาท อก 1 ผลงานทเปนแบบอยางการ

พฒนางานทมระบบการจดเกบผลงานทเปนระบบ และแสดงผลลพธของการพฒนาไดชดเจน

- ผลงานID 648 เรอง ธนาคารบญ ธนาคารขยะ บานหวยลก (ผลงานบรหาร)

ผลจากการด�าเนนงานขยะหลงด�าเนนงานโครงการเปนเวลา 1 ป ท�าใหปรมาณขยะในชมชน มปรมาณลดลงถงหนง

ในสามของขยะทงหมด เหลอประมาณ 300 กโลกรมตอวน ซงเปนขยะจากดานเกษตรกรรม โดยชมชนมแผนงานทจะน�าไป

จดท�าปยอนทรยเพอน�ากลบไปใชในการเกษตรอกตอไป ทงนมสมาชกเขารวมโครงการประมาณ 200 ครวเรอน และในเรองน

เกดการขยายผลเชงนโยบายสาธารณะ ไดแก การขยายผลการด�าเนนงานการจดการขยะไปสหมบานใกลเคยงทงในและนอก

ต�าบลทรายขาว ด�าเนนงานกจกรรมอยางตอเนอง มการเชอมโยงและแลกเปลยนเรยนรดวยกนในการขยะสเครอขาย

การจดการขยะชมชนภายในจงหวดกระบ ชมชนใหความส�าคญและตอยอดจนเกดกลมรกษสะอาด และโซนบานสะอาดใน

ชมชนบานหวยลก ขยายการด�าเนนงานสการด�าเนนงานหมบานเศรษฐกจพอเพยง จนไดรบการประเมนรองชนะเลศอนดบ 1

ของการประกวดหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ จงหวดกระบ ป 2560

โดยสรปกระบวนการเรยนรและพฒนางานประจ�าสงานวจย ไมวาผวจยหรอคนท�างานจะอยในสวนหนางานประเภทใด

หากมการจดความรดวยเครองมอใดๆ ไมวาจะเปน PDCA (Plan–Do–Check–Act), CQI (Continuous Quality

Improvement) หรอจะเปน R2R กตาม ประโยชนยอมท�าใหเกดการเพมประสทธภาพขององคกร เปนการลงทนในตนทน

มนษย ในการพฒนาความสามารถทจะแบงปนความรทไดเรยนรมาใหกบคนอนๆ ในองคกร และน�าความรไปปรบใชกบงานท

ท�าอยใหเกดประสทธผลมากยงขน เปนการพฒนาคนและพฒนาองคกร ชวยเพมขดความสามารถในการตดสนใจและวางแผน

ด�าเนนงานใหรวดเรว และดขน รวมทงการมสารสนเทศหรอแหลงความรเฉพาะทมหลกการ เหตผล และนาเชอถอ

ชวยสนบสนนการตดสนใจ ผบงคบบญชาจะสามารถท�างานเชอมโยงกบผใตบงคบบญชาใหใกลชดกนมากขน ชวยเพมความ

กลมเกลยวในหนวยงาน เมอพบขอผดพลาดจากการปฏบตงานกสามารถหาวธแกไขไดทนทวงท เปนการลงทนทางทรพยากร

บคคล เพมความสามารถในการแขงขนการเรยนรรวมกนไดอยางลงตว และยงยน

172

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดานบรการ

ผศ.ดร.ภญ.นนทวรรณ กตกรรณากรณ

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม จ.เชยงใหม

ผลการจดการความรจากผลงานวจย R2R ดเดน กลมงานสนบสนนบรการ ทง 2 เรอง พบวาเปนการพฒนางานระดบตตยภม

ทสอดคลองกบวตถประสงคของแผนการจดการระบบบรการสขภาพ (Service plan) สาขาไต ไดแก 1) งานวจย

เรองการจดการคลนกไตเรอรงเครอขายจงหวดหนองคาย ผลการด�าเนนงานท�าใหผ ปวยมการชะลอไตเสอมไดอยางม

ประสทธภาพ ประชาชนเขาถงบรการโรคไตทมคณภาพอยางเสมอภาคและมมาตรฐานผานเกณฑประเมนเดยวกน

ทกเครอขายในจงหวด มฐานขอมลรายบคคลและการจดบรการ Chronic kidney disease clinic (CKD clinic) ครบทก

โรงพยาบาลในจงหวด 2) งานวจยเรอง ระยะเวลาทเหมาะสมของการท�า Recirculation with Ultrafiltration

ในการขจดน�ายาอบ ฆาเชอตวกรองเลอด โรงพยาบาลศรราช ผลจากการวจยท�าใหสามารถประหยดเวลา แรงงานของบคลากร

ทรพยากรในการท�างาน และตนทนของหนวยบรการ ซงจะท�าใหผปวยเขารบการเปลยนไตเพมขนตามแผนการจดการสขภาพ

และ ผลงานเรองอนๆ ทนาสนใจทสนบสนนแผนการจดการระบบบรการสขภาพในหลายสาขา เปนการพฒนาเครอขายโดย

ความรวมมอจากบคลากรและทรพยากร ทงภาครฐ เอกชน และประชาชนในเขตสขภาพ ใหเกดระบบทมคณภาพและ

ประสทธภาพในการจดการตามบรบทของพนท ใหค�าปรกษา สงตอ เพอลดอตราปวย อตราตาย ความรนแรง ความพการ

เกดความมนคงดานสงคมและเศรษฐกจ และถอเปนการลดตนทนดานเศรษฐศาสตรของประเทศในระยะยาว งานวจยหลายเรอง

แมจะไมไดจดท�าเพอตอบสนองตวชวดของแผนบรการระบบสขภาพสาขาใดสาขาหนง แตกเปนขอมลทส�าคญใน 6 เสาหลก

ของระบบสขภาพตาม WHO ตวอยางสรปผลงานวจยจากงานประจ�า จ�าแนกตามหมวดหมจ�าแนกตาม Service plan และ

6 Building Blocks ของ WHO ดงตารางท 1

ตารางท 1 ตวอยางผลงานวจยจากงานประจ�า จ�าแนกตาม Service plan และ 6 Building Blocks ของ WHO

6 Building

Blocks

สาขาบรการ

(Service

plan)

เรองงานวจย/

ประเดนความร และการน�าไปใช

ประโยชน

เปาหมายการใหบรการ

(Service delivery)

ตวชวด (KPI)

1 ก�าลงคน ไมพบขอมล ไมพบขอมล ไมพบขอมล ไมพบขอมล

2 ระบบ

สารสนเทศ

ดานสขภาพ

ไมพบขอมล การใช Line Group ในการเพม

Health Literacy ใหกบกลมสตร

มครรภทมารบการฝากครรภท

โรงพยาบาลปทมธาน

ไมพบขอมล ไมพบขอมล

ไมพบขอมล การศกษาพยาธสภาพของโรค

ทมผลตอคณภาพของภาพถาย

รงสทรวงอกทายน ณ หอง

เอกซเรย โรงพยาบาลภหลวง

จงหวดเลย

ไมพบขอมล ไมพบขอมล

173

6 Building

Blocks

สาขาบรการ

(Service

plan)

เรองงานวจย/

ประเดนความร และการน�าไปใช

ประโยชน

เปาหมายการใหบรการ

(Service delivery)

ตวชวด (KPI)

3 การเขาถงยา

และเวชภณฑ

ทจ�าเปน

ไมพบขอมล รถสงยามาแลวครบ โรงพยาบาล

ลออ�านาจ อ�าเภอลออ�านาจ

จงหวดอ�านาจเจรญ

ไมพบขอมล ไมพบขอมล

4 การออกแบบ

ระบบบรการ

สาขาโรคหวใจ ผลของการน�ากชพขนพนฐาน

ระดบต�าบลในคนหาผปวยกลาม

เนอหวใจตายเฉยบพลน (Acute

myocardial infarction - AMI)

โรงพยาบาลอทมพรพสย

จงหวดศรสะเกษ

H1 บรการใหยาละลาย

ลมเลอดในผปวย

โรคกลามเนอหวใจขาด

เลอดเฉยบพลน

(ST-Elevation

Myocardial Infarction

- STEMI)

(ไมม investment)

KH1 รอยละของ

ผปวย STEMI

ทไดรบยาละลาย

ลมเลอดและหรอ

PPCI (Primary

Percutaneous

coronary

intervention)

สาขาระบบ

บรการปฐมภม

และสขภาพ

อ�าเภอ

การพฒนาระบบการดแลผปวย

แบบประคบประคองตามบรบท

อ�าเภอสนปาตอง

P2 บรการดแลผสงอาย

ผพการ Palliative care

และเดกทมพฒนาการ

ลาชา

ไมพบขอมล

การพฒนาระบบการดแลผปวย

เบาหวานเครอขายบรการสขภาพ

อ�าเภอบางใหญ

P1 บรการสงเสรม ปองกน

และฟนฟสขภาพ รวมกบ

ทองถน (District Health

System – DHS)

KP1 รอยละของ

อ�าเภอทม DHS

คณภาพ

สาขาไต การจดการคลนกไตเรอรง

เครอขายจงหวดหนองคาย*

K1 บรการคลนกชะลอไต

เสอม (6CKD clinic)

KK1 รอยละของ

ผปวยโรคไตเรอรง

ทมการลดลงของ

eGFR นอยกวา

4 มล. /นาท/

1.73 ตรม. / ป

5 งบประมาณ สาขาไต ระยะเวลาทเหมาะสมของการท�า

Recirculation with

Ultrafiltration ในการขจดน�ายา

อบฆาเชอตวกรองเลอด*

K2 บรการฟอกเลอดดวย

เครองไตเทยม

(hemodialysis- HD)

ไมพบขอมล

6 ผน�า ไมพบขอมล ไมพบขอมล ไมพบขอมล

174

ขอเสนอแนะประเดนขอเดน

การวจยจากงานประจ�าทพบเพมขนเปนการสนบสนนแผนพฒนาระบบบรการสขภาพดวยความรวมมอจากบคลากรและ

ทรพยากร ทงภาครฐ เอกชน และประชาชนในเขตสขภาพ ใหเกดระบบทมคณภาพและประสทธภาพในการจดการตาม

บรบทของพนท ซงจะท�าใหเกดความมนคงดานสงคมและเศรษฐกจในระยะยาว

ประเดนขอพฒนา

เนองจากเปนงานวจยจากงานประจ�าสวนใหญเพอการออกแบบระบบบรการ ผลงานจงเปนลกษณะคลายงานโครงการหรอ

การพฒนางานพนฐานอยางตอเนอง (Continuous quality improvement, CQI) ในบรบทของพนทหรอหนวยงานทม

ความจ�าเพาะ ท�าใหมการแสดงการวเคราะหปญหาและการทบทวนวรรณกรรมหรอรปแบบเครองมอทจะใชใหเหมาะสมกบ

การออกแบบการวจยไมชดเจน และในบางครงอาจจะไมใชตวชวดหรอเปาหมายการใหบรการหลกของแผนการพฒนา

ระบบสขภาพหลกของประเทศ ถามการเพมเตมรายละเอยดในสวนนจะท�าใหเกดงานวจยทสามารถตอยอดหรอน�าไปใช

พฒนาในวงกวางตอไปได

175

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดานนวตกรรม

ดร.มาศโมฬ จตวรยธรรม

ศนยการแพทยกาญจนาภเษก มหาวทยาลยมหดล

บทน�าในสวนนเปนการสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ของผลงานทสงประกวดในกลมนวตกรรม โดยในปนมผสงผลงาน

เขาประกวดตามเขตสขภาพและจงหวด พบวา กรงเทพมหานคร สงผลงานมากทสด จ�านวน 14 ผลงาน รองลงมาคอ นาน

12 ผลงาน นครพนม 9 ผลงาน ดงแผนภมท 1

แผนภมท 1 จ�านวนผลงานทสงเขาประกวดจ�าแนกตามเขตสขภาพและจงหวด

ผลงานแยกตามเขตสขภาพและประเภทของโรงพยาบาล พบวา เขต 8 สงผลงานมากทสด 34 ผลงาน เขต 1 จ�านวน 19

ผลงาน และกรงเทพมหานคร 14 ผลงาน (แผนภมท 2)

แผนภมท 2 จ�านวนผลงานทสงเขาประกวดจ�าแนกตามเขตสขภาพและประเภทโรงพยาบาล

176

ในสวนของการน�าผลงานไปใชงานนน ผลงานสวนใหญมระดบการใชงานอยทระดบ 1 (ใชงานในหนวยงานของตนเอง),

ระดบ 2 (ใชงานในหนวยงานตนเอง และหนวยงานอนๆ ในองคกร) และ ระดบ 3 (ใชงานหลายแหงในจงหวดเดยวกน)

เชนเดยวกบปทผานมา คดเปนรอยละ 34.75, 45.76 และ 13.56 ตามล�าดบ (แผนภมท 3)

แผนภมท 3 ขอมลระดบการน�างานวจยไปใช จ�าแนกตามประเภทโรงพยาบาล

ในสวนของการตพมพ การเผยแพร และไดรางวลพบวา ผลงานสวนใหญจะไดรบการเผยแพร 62 ชน (รอยละ 52.54)

การไดรบรางวล 40 ชน (รอยละ 33.90) และการไดรบการตพมพเปนสงทเกดขนนอยทสด 7 ชน (รอยละ 5.93) (ตารางท 1)

177

ตารา

งท 1

ขอม

ลระด

บการ

น�าผล

จากง

านวจ

ยไปใ

ชงาน

จรง

และก

ารได

รบกา

รตพม

พ เผ

ยแพร

และ

ไดรบ

รางว

ล

ระดบ

การใ

ชจ�า

นวน

ตพมพ

เผ

ยแพ

รรา

งวล

ไมได

ตพมพ

ไดตพ

มพ

ไมได

เผยแ

พร

ไดเผ

ยแพ

ร

ไมได

รางว

ล

ไดรา

งวล

สถาบ

นสม

าคม

วชาช

พกร

ะทรว

งสถ

าบน

สมาค

ม

วชาช

พอ�า

เภอ

จงหว

ดเข

ตปร

ะเทศ

กรม

กระท

รวง

สถาบ

นสม

าคม

วชาช

พปร

ะเทศ

กระท

รวง

0 เพ

งท�าว

จยเส

รจ1

11

1

1 ใน

หนวย

งาน

ตนเอ

ง41

401

234

24

23

276

14

2 หน

วนงา

นตนเ

อง

และห

นวยง

านอน

ๆ

ในอง

คกร

5452

11

259

23

26

32

240

72

12

3 ใช

งานห

ลายแ

หง

ในจง

หวดเ

ดยวก

น16

141

16

52

12

83

11

1

4 ทง

จงหว

ด

5 ทง

ประเ

ทศ6

41

11

32

22

รวม

118

111

23

256

1612

36

126

34

7816

62

7

178

หากจะน�างานวจยทมมาศกษาในประเดนกลมโรคในการท�าวจย พบวา สามารถแบงเปน 6 กลมโรค (ตารางท 2)

ตารางท 2 ขอมลจ�าแนกตามกลมโรค

กลมโรค จ�านวน

กลมโรค NCD/กระดกและขอทอาจน�าไปสภาวะพงพง 30

ไมระบ 19

การพยาบาลเดก 18

การผาตดและระงบความรสกในการรกษา 18

ไมเกยวกบโรคใด 15

โรคทางศลยกรรม 8

การพยาบาลผปวยโรคหวใจและผปวยหนก 7

พการทางการเคลอนไหว 3

รวม 118

เมอจ�าแนกงานวจยตามหนวยงานตนสงกดของเจาของโครงการ สามารถจ�าแนก และเรยงล�าดบไดเปน 14 กลมงาน

(ตารางท 3)

ตารางท 3 ขอมลจ�าแนกตามกลมงานของเจาของโครงการวจย

กลมงาน จ�านวน

อาชวเวชศาสตร และสขาภบาลสงแวดลอม 26

เวชศาสตรฟนฟ 18

รงส เคมบ�าบดและ IV Therapy 12

ฉกเฉน 9

เภสชกรรม/ทนตกรรม 9

ผปวยใน 9

มารดาตงครรภ 8

ทนตกรรมและโรคเหงอก 6

การพยาบาล 5

ผปวยนอก 5

จายกลาง 4

แพทยแผนไทย 3

เทคนคการแพทย 3

ซกฟอก 1

รวม 118

179

ดวยเหตทหวใจหลกของ R2R คอ การแกปญหาหนางาน คณสมบตขอแรกจงไดแก เจาของโครงการวจยหลกตองเปนคน

หนางาน จงมการวเคราะหขอมลสวนตวของเจาของผลงาน โดยน�าเฉพาะขอมลของหวหนาโครงการมาจ�าแนกตามวชาชพ

และวฒการศกษา (ตารางท 4)

ตารางท 4 ขอมลดานวชาชพ และวฒการศกษาของหวหนาโครงการ

วชาชพ

วฒการศกษา

ปวช. ม.6 อนปรญญา ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก รวม

ไมใชวชาชพ 1 1 1 9 2 14

พยาบาล 46 19 2 67

นกวชาการสาธรารณสข 6 1 7

แพทย 3 1 2 6

กายภาพบ�าบด 3 2 5

ทนตแพทย 2 1 3

เทคนคการแพทย 3 3

เภสชกร 2 1 3

รงสเทคนค 2 2

แพทยแผนไทย 2 2

เจาหนาทสาธารณสขปฏบตการ 1 1

เจาพนกงานสาธารณสข 1 1

นกวทยาศาสตร 1 1

ผชวยพยาบาล 1 1

วศวกร 1 1

อาจารย 1 1

รวม 1 1 1 82 28 5 118

จากตารางท 4 พบวา มผลงานเขารวมประกวดจากหลายสาขาวชาชพ ซงวชาชพพยาบาลยงครองต�าแหนงสงเขาประกวด

มากทสด ดงเชนทกปทผานมา สวนวชาชพอนๆ เชน นกวชาการสาธารณสข แพทย กายภาพบ�าบด ทนตแพทย ฯลฯ

ยงมคอนขางนอย

ขอมลทเสนอในขางตน เปนขอมลจากการวเคราะหผลงานในมมของจ�านวนการสงประกวดแยกตามภาค เขตสขภาพ จงหวด

ประเภทโรงพยาบาล การไดรบรางวลและไดเผยแพร รวมถงขอมลสวนตวของเจาของโครงการ ในสวนตอไปจะเปนผล

การสงเคราะหผลงานทสงเขาประกวด เนองจากกลมนเปนกลมนวตกรรม จงจะใชกรอบแนวคดในเรองนวตกรรมใน

การสงเคราะห ดงน

นวตกรรม หมายถง การประสบความส�าเรจทางดานความคดใหมๆ ในเรองผลตภณฑ บรการ กระบวนการ และ

รปแบบธรกจ เปนสงแสดงใหเหนกลยทธระดบองคกร และการสรางโอกาสความรวมมอของภาครฐและภาคเอกชน เพอ

เพมอตราความส�าเรจและประสทธผลของความรวมมอกน สงทาทายและกลยทธส�าคญทชวยในการตอบสนองความส�าเรจ

ขององคกรดานนวตกรรม สามารถแบงเปน 3 ระดบ คอ การเตรยมการ (Prepare) การมหนสวน (Partner) และการรเรม

180

(Pioneer) ซงนวตกรรมทดตองไมเนนไปทการแขงขนอยางเดยว แตตองเนนความยงยนดวย นนคอตองเปนสงสราง

ความสามารถในการท�างานรวมกน นวตกรรมสามารถแบงไดหลายลกษณะ ไมวาจะเปน นวตกรรมเพอสรางสงใหม นวตกรรม

เพอพฒนาผลตภณฑ หรอเพมชองทางการตลาด นวตกรรมทผสมผสานทงสองแบบ โดยคาน�าหนกจะอยท 70-80 : 30-20

ในการจะมองวา สงประดษฐหรองานวจยเปนนวตกรรมหรอไม จะตองมองทงสองมม คอ มมของการผลต และ

การน�าไปใช หากเปนเพยงการตอบสนองความตองการของผรบบรการจะไมนบเปนนวตกรรม เพราะถอเปนระดบทน�าไป

ใชตามปกต แตถาการน�าไปใชนนเปนการน�าไปใชแบบทมการเปลยนแปลงโดยสนเชง จงนบเปนนวตกรรม เมออาศยเกณฑน

ท�าใหไมมผลงานทสงประกวดใดสามารถนบเปนนวตกรรมได เนองจากเปนการพฒนาเพอตอบสนองความตองการของ

ผรบบรการ แตไมไดมการเปลยนแปลงระบบการท�างาน จงนบเปนสงประดษฐแทบทงสน ทงน เมอมองในมมทเปน R2R

ประเภทสงประดษฐ ตามมมของการน�า R2R ไปใชประโยชนของกระทรวงสาธารณสข พบวา สามารถแบงเปน 4 กลม คอ

1. เชงเศรษฐกจ ไดแก ไดรบหนงสอ หรอหลกฐานอน แสดงความสนใจเพอเจรจาธรกจ มการซอขายเทคโนโลยระหวาง

นกวจย และผน�าไปใชประโยชน การจดลขสทธของผลตภณฑจากผลงานวจย

2. เชงวชาการ ไดแก การปรบแนวทางเวชปฏบต การอางองผลงานทตพมพวารสารวชาการระดบชาตหรอนานาชาต

3. เชงนโยบาย ไดแก จ�านวนผลงานวจยทน�าไปประกอบการตดสนใจในการบรหาร และการก�าหนดเปนนโยบาย/มาตรการ/

แนวทางส�าคญในการพฒนาดานสงเสรม รกษา ปองกน ฟนฟสขภาพ และคมครองผบรโภค

4. เชงการพฒนาสงคม/ชมชน การถายทอดเทคโนโลยจากงานวจยในกลมเปาหมายทก�าหนด (อบรม คมอ แผนพบ

โปสเตอร เวบไซตฯลฯ)

181

ตารา

งท 5

แสด

งขอม

ลการ

สงเค

ราะห

ผลงา

นนวต

กรรม

ตามก

รอบข

องกา

รน�า

R2R

ไปใช

ประโ

ยชนข

องกร

ะทรว

งสาธ

ารณ

สข

ประเ

ภทโร

งพยา

บาล

ระดบ

การใ

ชเศ

รษฐก

จวช

าการ

นโยบ

ายพฒ

นาฯ

เขาร

อบรา

งวล

ตพมพ

เรอง

กรมก

ารแพ

ทย1

1

21

กรมค

วบคม

โรค

32

11

เครอ

งพนห

มอกค

วนก�า

จดยง

: ลดร

อน ล

ดยง ล

ดโรค

โรงพ

ยาบา

ลมหา

วทยา

ลย1

41

A no

vel t

echn

ique

of a

lum

iniu

m m

ultip

lier s

lide

cultu

re fo

r fun

gal i

dent

ificat

ion

24

11

Safe

ty M

ix/อป

กรณ

ประค

บเยน

51

โรงพ

ยาบา

ลสงเส

รมสข

ภาต�า

บล1

11

26

101

*กลอ

งคลา

ยรอน

*

โรงพ

ยาบา

ลเอก

ชน1

11

*ถงม

อผาต

าขาย

ใหน�า

เกลอ

ส�าหร

บผปว

ยเดก

*

23

โรงพ

ยาบา

ลชมช

น1

110

11

เครอ

งปลด

เขมเ

จาะเ

ลอดอ

ตโนม

ต

210

21

อปกร

ณดง

นวมอ

มหศจ

รรย

36

22

1. เต

ยงฝก

ยน แ

มแรง

จว พ

ลงแจ

ว 2.

ผาพ

นสะโ

พกฉก

เฉน

Emer

genc

y pe

lvic

wra

p

52

โรงพ

ยาบา

ลทวไ

ป1

19

11

แวนต

าดตา

กระต

กชวย

วนจฉ

ยโรค

เวยน

ศรษะ

29

32

1

โรงพ

ยาบา

ลศนย

112

31.

สาย

รดปอ

งกนป

ลายเ

ทาตก

2. M

obile

Sm

art B

ars

3. ก

ารใช

สพรร

ณโม

เดล

4.0

ถายภ

าพรง

ส or

thov

iew

ในผป

วยขอ

เขาเ

สอม

21

33

33

51

11

11

1. อ

ปกรณ

ชดค�า

สงดว

ยเสย

งส�าห

รบกา

รถาย

ภาพร

งสทร

วงอก

2. 3

D bu

rn re

susc

itatio

n

smar

tpho

ne a

pplic

atio

n

รวม

483

8610

1912

31

182

ผลจากการสงเคราะหผลงานกลมนวตกรรมตามตารางเบองตน ท�าใหเหนไดวา งานทสงประกวดในกลมน สวนใหญ

จะมระดบการใชทระดบ 2 คอ ไดน�าไปใชในหนวยงานตนเองและหนวยงานอนๆ ในองคกรแลว และเปนการน�าไปใชประโยชน

หนกไปในกลมท 2 คอ เปนเชงวชาการ แตเปนการใชงานในลกษณะของการปรบแนวทางการปฏบตในการดแลรกษา เพอ

ใหผรบบรการไดรบความพงพอใจ และเกดความสะดวกในการท�างานของบคลากรหนางาน แมผลงานบางสวนจะไดรบ

การตพมพ แตสวนใหญเปนการตพมพในงานประชมวชาการ ไมวาจะเปนประชมวชาการของหนวยงานเอง หรอวชาการ

กระทรวง ทงในระดบอ�าเภอ จงหวด เขตสขภาพ และประเทศ รวมถงการประชมวชาการของสมาคมวชาชพนนๆ ไมได

เปนการตพมพในวารสารทม Impact factor จงไมไดรบการอางองมากเทาทควร โดยโรงพยาบาลศนยยงคงท�าหนาทเปน

แหลงขอมลทางวชาการ และพฒนาองคความรดานการรกษาดงเชนทผานมาทกป ซงปนโรงพยาบาลศนยนบเปนหนวยงาน

ทมผลงานเขารอบมากทสด 5 รางวล จาก 16 รางวล และสามารถควารางวลมาได 1 ผลงาน และไดรบการตพมพอก

1 ผลงาน โดยผลงานทไดรบรางวลอก 2 รางวลเปนของโรงพยาบาลทวไป 1 ผลงาน และโรงพยาบาลมหาวทยาลย 1 ผลงาน

นอกจากเรองของรางวลแลว ในปน มสงทนาสนใจคอ ยกระดบผลงานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลจากปท

ผานๆ มา ทเปนการสรางและใชในหนวยงานตนเอง ไปสการเผยแพรไปยงหนวยงานอน และยงคงด�าเนนตามเปาหมาย

ของหนวยงานคอ การพฒนาสงคม/ชมชน การถายทอดเทคโนโลยจากงานวจยในกลมเปาหมายทก�าหนด ไมวาจะเปน

อสม. ประชาชนทมารบบรการ หรอแมแตผปฏบตงานดวยกน ท�าใหผลงานสวนใหญออกมาในรปการพฒนาชมชน โดย

การน�าสงประดษฐไปเผยแพร และน�าลงไปใชในชมชนจรงๆ เปนสวนใหญ ซงเปนการใชประโยชนรปแบบท 4 นบเปนสง

ทนาชนใจ และจบตามองเพอหาแนวทางสนบสนนตอไป ในแงมมของการผลกดนงานวจยในเชงนโยบาย ทท�าใหคนใน

หนวยงานหรอองคกร มารวมมอกระท�าสงใดสงหนงไดทงหมด กรมควบคมโรคนบเปนหนวยงานทนาสนใจ เหนไดจาก

ผลงานทสงมาทงสองชน ไดถกผลกดนไปสการเปนนโยบายในการปฏบตงานของหนวยงาน สวนประเดนการใชประโยชนใน

เชงเศรษฐกจ นบเปนประเดนทมผลงานถกจดเขากลมนนอยทสด มเพยงโรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไปเทานน

ทมผลงานในเชงเศรษฐกจ แตเปนเพยงในขนตอนของการขอจดลขสทธ ยงไมไดประเดนของธรกจทสามารถสรางรายได

ใหเหนอยางชดเจน

นอกจากน สงทแสดงใหเหนถงการพฒนาไดอยางชดเจนจากปทแลวคอ การใหความส�าคญตอประเดนดานความปลอดภย

ของผปวยมากขน ในขณะทการวดผลของทงนวตกรรม ไมไดมความแตกตางจากเดมมากนก ยงคงเปนการวดทผล ณ เวลาท

เสรจสนการรกษา และความพงพอใจเปนหลก ท�าใหขอมลทไดมาไมรอบดาน ฉะนน หากตองการความครอบคลม เพอการ

น�ามายนยนผลการวจย การวดผลใหลกไปถงคณภาพชวตของผปวยจงเปนสงส�าคญ

อยางไรกตาม “ความสข” และ “ความพยายาม” คอภาพทเหนชดจากการไดอานงานของคนหนางานผลงานหลายชน

เกดจากการลองผดลองถก ไดรบการพฒนามาหลายรอบ แตคนเลกๆ หนางานกไมเคยหยดการพฒนา เพอเปาหมายทจะ

ท�าใหคณภาพชวตของผปวยดขน เพราะ R2R เกดขนมาจาก “ความรก” และ “ความปรารถนาด” เมอความรกและ

ปรารถนาดถกสรางขน โดยมความพยายามเปนแรงหนน ความสขจงเกดขนไดโดยไมยาก และยงสะทอนกลบมายงคน

ทไดสมผสวงจรน วงจรแหงความสขทมอยในวงจรชวตคนท�า R2R

183

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดาน Meta R2R

ดร.นภาพร ลครวงศ

โรงพยาบาลยโสธร จงหวดยโสธร

บทน�าในป 2560 นมผเขารวมสงผลงานวจย R2R ในกลม Meta R2R ทงสน 12 ผลงาน โดยมเกณฑในการพจารณาผลงานทม

ลกษณะเปน Meta R2R คอ เปนการเชอมโยงของผลงานวจย R2R ทเกดขนอยางนอย 2 ผลงานขนไปเปนผลงานวจย

R2R ทตอบโจทย Issues base หรอ Areas base ในแตละเรองเปนนกวจยกลมเดม หรออาจมเพมเขามา แตนกวจยหลก

กลมเดมเปนคลายผเดนเรองท�าใหเหน Transformation เกดขนทงในนกวจยและประเดนทท�าวจย ม scale อย 2 ระดบ

คอ ระดบในองคกร หรอระดบระหวางองคกร/สหสาขาวชาชพ

นยามของ Issue Based และ Area Based โดย รศ.นพ.เชดชย นพมณจ�ารสเลศ (2560)

1. ลกษณะ Issue Based

“เรมตนดวยหวขอหรอประเดนปญหาทสนใจรวมกน” จากผวจยหลายคนหรอหลายทมเพอแกปญหาเดยวกน

ดวยหลากหลายค�าถามวจย (Multi-Question) ใหอสระในการคดค�าถามวจย ไมมการจ�ากดหรอก�าหนดประเดนค�าถามทเฉพาะ

เจาะจง แตผลลพธของงานวจยทกชนทเกดขนจะถกน�ามาเชอมโยงกนเพอใชแกปญหาประเดนเดยวกน

2. ลกษณะ Area Based

“เรมตนดวยพนทตองการท�างานวจยเพอแกไขปญหาของพนท” จากเดมการท�างานในพนทเปนแบบตางคน

ตางท�า ตางคนตางความคด Meta R2R แบบ Area Based จะเปนการรวมกนด�าเนนงานในทกภาคสวนของพนท เชน

ต�าบล อ�าเภอ จงหวด เขตบรการสขภาพฯ โดยในพนทจะมการก�าหนดค�าถามวจยทเฉพาะเจาะจงเพอแกไขปญหา แตกตาง

จากโจทยของประเภท Issue Based ทจะเปนโจทยหรอเปาหมายกวางๆ จากจ�านวน 12 ผลงาน

มผลงานทไดรางวล R2R ดเดน จ�านวน 5 ผลงาน ดงตารางท 1

184

ตารา

งท 1

ผลง

านแย

กตาม

สาขา

Ser

vice

Pla

n แล

ะพจา

รณาต

ามขอ

เสนอ

แนะ

ล�าดบ

หมวด

สาขา

หลก

ชอเร

อง/ผ

วจย/

สงกด

จดเด

นโอ

กาสพ

ฒนา

1ไต

ผลขอ

งการ

พฒนา

เครอ

ขายร

ะบบ

บรบา

ลชะล

อไตเ

สอมแ

บบไร

รอย

ตอจง

หวดป

ทมธา

น

นางไ

พรช

พณพา

ทย

โรงพ

ยาบา

ลปทม

ธาน,

ส�านก

งานส

าธาร

ณสข

จงหว

ดปทม

ธาน

สงกด

โรงพ

ยาบา

ลทวไ

ป สธ

.

มควา

มมงม

นในก

ารคน

หาปญ

หาทน

�ามาส

งานว

จย

และส

ามาร

ถตอบ

โจทย

เชงน

โยบา

ยไดเ

ปนงา

นวจย

ท

ชวยพ

ฒนา

ระบบ

เครอ

ขายบ

รบาล

Chr

onic

Kidn

ey

Dise

ase

(CKD

) ในก

ลมผป

วย N

on-C

omm

unica

ble

Dise

ase

(NCD

) ไดอ

กดวย

ตลอด

จนมก

ารเช

อมโย

ง

ไปถง

ระบบ

Ser

vice

Plan

การ

รวมก

บสถา

บนกา

รศกษ

า

ในเข

ตพนท

และ

ยงสา

มารถ

เขยน

น�าเส

นอผล

งานว

จย

ไดด

คอนข

างชด

เจนม

ความ

เขาใ

จงาย

สาม

ารถเ

ปน

ตวอย

างทด

ในกา

รเขย

นน�าเ

สนอง

านวจ

ยรปแ

บบขอ

ง

Met

a R2

R

ควรข

ยายผ

ลโดย

ใช M

ixed

rese

arch

ใน R

2R โด

ยวเค

ราะห

cont

ent s

ynth

esis

ทไดจ

ากกา

รถอด

บทเร

ยนตอ

ยอดใ

นมต

คณภา

พทส�า

คญให

ครอบ

คลมท

ก Ca

re P

roce

ss โด

ยเพม

ประเ

ดน

NEW

S (N

eed

& ex

pect

atio

n of

pat

ient

Evi

denc

e-ba

se,

Was

te re

duct

ion

(Lea

n), S

afet

y), H

IM-B

R (H

olist

ic,

Inno

vatio

n, M

ultid

isc te

am, B

ench

mar

k, R

2R),

HELP

(Hol

istic,

Em

pow

erm

ent,

Life

styl

e, P

reve

ntio

n an

d Pa

tient

Righ

t) (ต

ามกร

ะบวน

การพ

ฒนา

คณภา

พ) แ

ละเพ

มประ

เดน

subg

roup

ana

lysis

ในกล

มทส�า

คญ ค

วรปร

บปรง

การน

�าเสน

อ

R2R

ยอยใ

น 10

เรอง

อกเล

กนอย

กจะ

ท�าให

เกดค

วามส

มบรณ

ของ

งานว

จยมา

กยงข

น

2โร

คหลอ

ดเลอ

ด

สมอง

ผลขอ

งการ

พฒนา

รปแบ

บการ

ฟนฟ

สภาพ

ผปวย

โรคห

ลอดเ

ลอดส

มอง

เครอ

ขายบ

รการ

สขภา

พอ�าเ

ภอ

ปากพ

ล

นายส

ราวธ

สมพ

งษ

โรงพ

ยาบา

ลปาก

พล

สงกด

โรงพ

ยาบา

ลชมช

น สธ

.

มการ

วเคร

าะหถ

งปญ

หาขอ

งงาน

วจยไ

ด ชด

เจนแ

ละ

มควา

มคดส

รางส

รรค

เปนก

ารดแ

ลตอเ

นองท

ใช

ความ

รวมม

อชมช

น เห

นคณ

คาถง

การม

สวนร

วม

ในชม

ชนได

เปนอ

ยางด

และ

เปนต

วอยา

งทด

ในกา

รใช

Met

a R2

R ใน

การด

แลผป

วย S

troke

การว

จยเห

มอนจ

ะตอเ

นองก

ารพฒ

นาจา

กตดเ

ตยงจ

นถงเ

ดนได

และ

ฝกไท

เกก

แตไม

สามา

รถบอ

กไดว

าคนไ

ขเปน

กลมเ

ดยวก

นทได

รบ

การด

แลตอ

เนอง

ฟนฟจ

นเดน

ไดคร

บวงจ

รหรอ

ไม แ

ละคว

รตอย

อด

โดยใ

ช PA

R (P

artic

ipat

ory

Actio

n Re

sear

ch) ใ

นกระ

บวนก

าร

Care

Pro

cess

ครอ

บคลม

มตคณ

ภาพท

ส�าคญ

โดยเ

พมปร

ะเดน

NEW

S, H

IM-B

R, H

ELP

(ตาม

กระบ

วนกา

รพฒ

นาคณ

ภาพ)

ใน

Care

Pro

cess

ทส�า

คญ แ

ละคว

รเพม

ประเ

ดน 3

P ให

ครอบ

คลม

ถง P

re-h

ospi

tal p

hase

, In-

hosp

ital p

hase

, Pos

t-hos

pita

l

phas

e

185

ล�าดบ

หมวด

สาขา

หลก

ชอเร

อง/ผ

วจย/

สงกด

จดเด

นโอ

กาสพ

ฒนา

3ทา

รกแร

กเกด

ผลกา

รพฒ

นาเค

รอขา

ยบรก

าร

สขภา

พทาร

กแรก

เกดใ

นจงห

วด

ยโสธ

ร

นางว

ภาดา

เชอ

ศภโร

บล

โรงพ

ยาบา

ลยโส

ธร

สงกด

โรงพ

ยาบา

ลทวไ

ป สธ

.

เปนก

ารตอ

ยอดก

ระบว

นการ

Met

a R2

R ใน

การด

แล

ผปวย

New

born

ท�าใ

หมอง

เหนภ

าพขอ

งการ

ดแล

ผปวย

New

born

ไดชด

เจน

การน

�าไปใ

ชนนม

การ

เชอม

โยงไ

ปในร

ะดบเ

ขตแล

ะในร

ะดบจ

งหวด

การเ

ขยนง

านวจ

ยยงม

เปาห

มายอ

ยหลา

ยเรอ

ง แล

ะงาน

วจยบ

างอน

ไม

สมพน

ธกบเ

ปาหม

ายหล

ก เช

นการ

ตงคร

รภใน

วยรน

เปนต

น แล

ะ

ควรต

อยอด

โดยใ

ช PA

R ใน

กระบ

วนกา

ร Ca

re P

roce

ss ค

รอบค

ลม

มตคณ

ภาพท

ส�าคญ

โดย

เพมป

ระเด

น NE

WS,

HIM

-BR,

HEL

P

(ตาม

กระบ

วนกา

รพฒ

นาคณ

ภาพ)

ใน c

are

proc

ess

ทส�า

คญ

และค

วรเพ

มประ

เดน

3P ให

ครอบ

คลมถ

ง Pr

e-ho

spita

l pha

se,

In-h

ospi

tal p

hase

, Pos

t-hos

pita

l pha

se

4สต

กรรม

ผลขอ

งการ

ใชถง

ตวงเ

ลอดแ

ละ

การใ

ชแนว

ทางก

ารปฏ

บตใน

การ

ดแลม

ารดา

คลอด

ตอกา

รตกเ

ลอด

หลงค

ลอด

จงหว

ดปทม

ธาน

นางพ

รทพย

คนง

บตร

โรงพ

ยาบา

ลปทม

ธาน

สงกด

โรงพ

ยาบา

ลทวไ

ป สธ

.

เปนก

ระตน

การ

Impl

emen

t ใหม

ผลงา

นวจย

ท

สอดค

ลองก

บบรบ

ทแตล

ะพนท

ในปร

ะเดน

เดยว

กน อ

ก

ทงยง

เปนต

วอยา

งทดใ

นการ

ขยาย

ผล M

eta

R2R

มา

ใชทง

จงหว

ด

ควรต

อยอด

โดยใ

ช PA

R ใน

กระบ

วนกา

ร ca

re p

roce

ss

ครอ

บคลม

มตคณ

ภาพท

ส�าคญ

โดย

เพมป

ระเด

น NE

WS,

HIM

-BR,

HELP

(ตาม

กระบ

วนกา

รพฒ

นาคณ

ภาพ)

ใน

care

pro

cess

ทส�าค

ญ แ

ละคว

รเพม

ประเ

ดน 3

P ให

ครอบ

คลมถ

ง Pr

e-ho

spita

l

phas

e, In

-hos

pita

l pha

se, P

ost-h

ospi

tal p

hase

5สน

บสนน

Ser

vice

Plan

การพ

ฒนา

การด

แลคน

พการ

อ�าเภ

อทาว

งผา

จงหว

ดนาน

วชรก

ร ภม

าลย

โรงพ

ยาบา

ลทาว

งผา

สงกด

โรงพ

ยาบา

ลชมช

น สธ

.

เปนก

ารพฒ

นากา

รดแล

คนพก

ารโด

ยใช

Met

a R2

R

แบบ

PAR

และม

ความ

ตงใจ

ทจะพ

ฒนา

งานว

จยชน

น

ตลอด

จนดง

ศกยภ

าพขอ

งชมช

นมาใ

ชใหเ

กดเป

น

ประโ

ยชน

ซงท�า

ใหเห

นคณ

คาขอ

งการ

มสวน

รวมใ

น

ชมชน

อยาง

เหนไ

ดชด

ควรต

อยอด

Con

tent

Syn

thes

is ใน

มตคณ

ภาพท

ส�าคญ

ในกา

รดแล

ผปวย

โดยเ

พม N

EWS,

HIM

-BR,

HEL

P

(ตาม

กระบ

วนกา

รพฒ

นาคณ

ภาพ)

ใน C

are

Proc

ess

ทส�าค

ญ

และป

รบเน

อหาใ

นสวน

การแ

ปรผล

ใหสอ

ดคลอ

งกบร

ปแบบ

งานว

จย

มากย

งขน

186

การพฒนาการดแลคนพการ อ�าเภอทาวงผา จงหวดนาน------------------อตราผพการเพมขน ขาดแคลนทรพยากรในการดแล

Problem / Gap Method Policy BriefResult

- สรางการมสวนรวมในชวยเหลอคนพการ- พฒนารปแบบบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชนเปนฐาน- การแบบมสวนรวมผลของศนยการฟนฟคนพการ- รปแบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการคนตาบอดดานการท�า ความคนเคยกบสภาพแวดลอมและการเคลอนไหวและนวตกรรมไมแขวนเสอคนตาบอด

เกดชมชนมสวนรวมในการดแลผพการ ผพการมคณภาพชวตทดขน

ชดความรเรองการมสวนรวมของเครอขายในการดแลผพการ

การดแลผพการทมความซบซอนโดยมเครอขายทกภาคสวนดแลแบบองครวม

Knowledge

Pt. DM/HT ไดรบการตรวจคดกรอง สามารถชะลอการเกดไตเสอมเรอรง ไมเกดการบ�าบดทดแทนไต

Fast track newbornม Alert sign ม Hotline counseling

อตราการเกดภาวะชอกจากการตกเลอดลดลงมาก ไมมมารดาเสยชวตจากการตกเลอดหลงคลอดใน รพ.

ผปวยเขาถงระบบบรการทางกายภาพในการฟนฟสภาพ ระบบการสงตอขอมลผปวยทมประสทธภาพมากขนท�าใหไมเกดการสญหายของขอมล

ด�าเนนการคลนกชะลอไตเสอม และรปแบบคลนกชมอบอน

พฒนาศกยภาพบคลากรในเครอขายConference case สญจร

ใชถงตวงเลอด และขยายท�า R2R ทวทงจงหวด

การพฒนาระบบการดแลผปวยโรคหลอดเลอดตอเนองแบบบรณาการดวยทมสหวชาชพการใชไทเกกเพอบ�าบดฟนฟผปวยโรคหลอดเลอดสมองเรอรง

การจดการรปแบบบรการคลนกชะลอไตเสอมน�าไปสกลไกการชะลอไตเสอม

ความรการจดการระบบการดแลผทารกแบบไรรอยตอ

เกด COP LR ชมชนนกปฏบตหองคลอด เครอขายปทมธาน

ชดความรเรองการฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองโดยสหสาขาวชพและเครอขายชมชน

หองคลอดทกแหงน�าถงตวงเลอดและแนวทางการปองกนการตกเลอดหลงคลอดไปใช

การจดตง CKD Clinic และการท�างานเชอมโยงเครอขาย DHS

พฒนาศกยภาพการฟนฟสภาพของผปวยในชมชนโดยผลกดนใหขบเคลอนทงทมสหสาขาวชาชพและเครอขายในชมชน

การปดชองวางดวยระบบ Fast track newborn, Alert sign, Hotline counseling สงผลใหทารกทเจบปวยจงไดรบการดแลตามคณภาพมาตรฐาน ในสถานพยาบาลใกลบาน จงน�าไปสการลดอตราการตาย ลดภาวะแทรกซอน ลดคาใชจาย

จากผลการวจยน�าไปสขอเสนอแนะเชงนโยบาย (Policy Brief)

ผลของการพฒนาเครอขายระบบบรบาลชะลอไตเสอมแบบไรรอยตอจงหวดปทมธาน--------------------Pt.DM/HT ไตเสอมเพมขน เขาไมถงระบบบรการ

ผลการพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดใน จงหวดยโสธร

เกดชองวางของการเชอมตอเครอขายทารกแรกเกด อตตาการตายเพมขน

ผลของการพฒนารปแบบการฟนฟสภาพผปวยโรคหลอดเลอดสมองเครอขายบรการสขภาพอ�าเภอปากพล-----------------------ไมไดรบกระบวนการฟนฟสภาพ การสงตอขอมลผปวยทไมมประสทธภาพ

ผลของการใชถงตวงเลอดและการใชแนวทางการปฏบตในการดแลมารดาคลอดตอการตกเลอดหลงคลอด จงหวดปทมธาน-----------------------มารดาเสยชวตจากการตกเลอดหลงคลอด

187

พว.สรลกษณ คณกมลกาญจน

โรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา จงหวดนครราชสมา

งานวจย R2R เปนเครองมอทน�ามาพฒนาคน และพฒนางาน จงน�าไปใชรวมกบทศทางการจดระบบบรการสขภาพ

โดยสวนนเปนการสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดานทารกแรกเกด จ�านวน 21 ผลงาน ตอผลงานทเขารวมทงหมด

757 เรอง คดเปนรอยละ 2.77 โดยมเปาหมายเพอลดความแออดของโรงพยาบาลตตยภม (A, S) และเพมศกยภาพ

หนวยบรการในระดบทตยภม (M, F) ใหมศกยภาพในการดแลรกษาเพมขน ประเภทผลงานวจยจ�าแนกตามระดบสถานบรการ

สขภาพ เปนผลงานจากระดบตตยภมมากทสด จ�านวน 14 เรอง (แผนภมท 1) โดยเปนผลงานนวตกรรม 5 เรอง และ Meta R2R

1 เรอง

แผนภมท 1 ประเภทผลงานวจยจ�าแนกตามระดบสถานบรการสขภาพ

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดานทารกแรกเกด

ผลงานเกอบทงหมดเปนเรองของระบบการดแลรกษาผปวย ตวอยางของผลงานทไดรบรางวล Meta R2R ในป พ.ศ. 2560

ไดแก เรอง ผลการพฒนาเครอขายบรการสขภาพทารกแรกเกดในจงหวดยโสธร โดยมงพฒนาการบรหารจดการการดแลทารก

แรกเกด สงผลใหอตราการเสยชวตของทารกลดลง และสรางเครอขายการดแลทารกแรกเกด เพมศกยภาพโรงพยาบาลชมชน

เกดการพฒนาครบทงวงจร สรปผลงานจ�าแนกหมวดหมเปน 6 Building Blocks ของ WHO ดงตารางท 1

ปฐมภม

ปฐมภม

ทตยภม

ทตยภม

ตตยภม

ตตยภม

188

ตารางท 1 Service plan สาขาทารกแรกเกด จ�าแนกตาม 6 Building Blocks ของ WHO

ล�าดบ 6 Building Blocks ประเดนความร และการน�าไปใชประโยชน

1 การใหบรการ

การสงมอบบรการ

การดแลรกษา และฟนฟ

- การพฒนารปแบบการปองกนการเกดภาวะขาดออกซเจนในทารก

แรกเกด ไดแนวทางการปองกนการเกดภาวะขาดออกซเจน อตรา

การขาดออกซเจนลดลง

- รสาเหตแกตรงจดทารก Sepsis ปลอดภยแนนอน พบอตรา

การเสยชวตของทารกจาก Sepsis ลดลง

- การพฒนาแนวทางการดแลทารกแรกเกดในหอผปวยหลงคลอด

- การควบคมอณหภมทารกแรกเกด เพอปองกนการเกดภาวะ

Hypothermia (5 การศกษา)

- การสรางสมพนธภาพระหวางมารดา และทารกดวยการสงเสรมการ

เลยงลกดวยนมแม (4 การศกษา)

- ผลการพฒนาเครอขายทารกแรกเกด (2 การศกษา)

- นวตกรรมทท�าใหทารกเกดความปลอดภย (4 ผลงาน)

การปองกน และการคดกรอง

- การพฒนาระบบคดกรองการดแลหญงตงครรภ ทเปนเบาหวาน พบ

วาชวยลดอตราการเกด Birth asphyxia

- การพฒนารปแบบการดแลหญงตงครรภเพอลดการเกดทารก

น�าหนกนอย เปนการด�าเนนการเชงรกเชอมโยงสถานบรการชมชน

และภาคเครอขายสามารถแกปญหาทารกน�าหนกนอย

2 ระบบขอมล - เปนการใช Social media เพม Health literacy พบวา ทงมารดา

และทารกมสขภาพทด และปลอดภยจากภาวะแทรกซอน

3 ก�าลงคน ไมพบขอมล

4 ยาและผลตภณฑทางการแพทย ไมพบขอมล

5 งบประมาณ ไมพบขอมล

6 ผน�า ไมพบขอมล

สรปจดเดนทไดจากการสงเคราะหผลงานวจย R2R ทสอดคลองกบแนวทางการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาทารกแรกเกด

คอ ความมงมนตงใจในการพฒนาระบบการดแลทารกอยางตอเนองในทกระดบสถานบรการ ตงแตปฐมภม ทตยภม และ

ตตยภม เกดการสรางความรใหมของผปฏบตหนางาน

ความส�าคญของงานทารกแรกเกด คอ การลดอตราการเสยชวต ซงยงเปนปญหาส�าคญของงานอนามยแมและเดก และ

เปนตวทสะทอนใหเหนถงประสทธผลการดแลมารดาและทารก ประเดนส�าคญของปญหาน คอ ปจจยทเกยวของจะม

ทงในสวนของผเปนมารดาและทารกทไดรบอทธพลของมารดาตงแตอยในครรภ ดงนนการแกปญหาหนางานทน�าไปสโจทย

189

วจยจงเปนสงททาทายตอการจดระบบบรการสขภาพในทกระดบของสถานบรการ เพอใหสามารถจดบรการทงใน

ดานสงเสรม ปองกน และการรกษาทมประสทธภาพ อกทงสรางเปนองคความรใหม

ขอเสนอแนะตองานวจยงานวจยทผานการคดเลอกมการทบทวนวรรณกรรมทกเรอง ควรมการน�าเสนอขอมลทเปนสภาพปญหา หรอสถานการณ

ทเกดขนในขอบเขตการวจยใหเหนชดเจนโดยเนนทงขนาด และความรนแรงของปญหาทเกดขน และเชอมโยงใหเหนภาพ

ในระดบประเทศ

การน�าเสนอผลงานวจยควรใหมความสอดคลองกบประเดนส�าคญของปญหาทท�าการศกษา หรอวตถประสงคของการศกษา

โดยเฉพาะเพอการพฒนาแนวทาง หรอรปแบบทเกดจากการศกษาวจย

ขอเสนอแนะตอการพฒนางานวจยเพอขบเคลอนนโยบาย Service planจากการวเคราะหผลงานวจยจ�านวน 21 เรอง จ�าแนกตาม Six Building Blocks พบวา เปนการออกแบบระบบบรการ

มากทสด เปนการน�าปญหาหนางานมาแกไข หากเพมมมมองในเชงระบบใหครอบคลม ดานก�าลงคน ดานสขภาพ

ระบบขอมล ยา และครภณฑทางการแพทย ภาวะผน�า และงบประมาณ อาจสงผลใหเกดการออกแบบงานวจยทมองภาพ

ในเชงระบบบรการสขภาพ ท�าใหเปนงานวจยจากงานประจ�าทขบเคลอน Service plan ใหโดดเดนมากขน

190

การสงเคราะหความรจากผลงานวจย R2R ดานโรคทางระบบประสาท

ผศ. (พเศษ) นพ. ไพโรจน บญลกษณศร

โรงพยาบาลหาดใหญ จงหวดสงขลา

บทน�าผลงานวจย R2R ทสงประกวดในป 2560 ดานโรคทางระบบประสาททงหมด 13 เรอง สวนใหญเปนโรคหลอดเลอดสมอง

(Stroke) แบงประเภทการวจยเปนการปองกนโดยการใหความร การดแลระยะฟนฟสมรรถภาพในชมชน สถานพยาบาล

และเครอขายการสงตอ

ตารางท 1 สรปประเภทผลงานวจยตามระดบสถานพยาบาล

ระดบสถานพยาบาล ประเภทงานวจย

ปฐมภม (รอยละ 15) การใหความร การดงชมชนและผน�าชมชนเขามสวนรวมในการเฝาระวงและการดแลฟนฟ

ทตยภม (รอยละ 54) การดแลฟนฟ

ตตยภม (รอยละ 31) การดแลฟนฟ จดตงเครอขายระบบการสงตอ

ตารางท 2 สรปผลงานกบ 6 Building blocks ของระบบสาธารณสขไทยสวนใหญเปนเรองของการดแลและฟนฟผปวย

Building blocks ผลงานทเกยวของดานการดแลผปวยทางระบบประสาท

1. ก�าลงคน ไมพบขอมล

2. ระบบขอมล • การลงชมชนเพอคนหาปญหาและความตองการในการดแลผปวยในระยะ

ฟนฟ

3. ยา และ ผลตภณฑการแพทย • ประดษฐอปกรณชวยฝกเดนอยางงาย

4. การออกแบบระบบบรการ • รปแบบการสนบสนนและผลส�าเรจ 7 ดานคอ

1) เกดระบบการดแลผปวยโดยม Care giver จตอาสาในชมชนดแลผปวย

รวมกบญาต

2) มการจดตงศนยกายอปกรณใชหมนเวยนในชมชน

3) เกดการดแลสขภาพกาย จต สงคม จตวญญาณ โดยการท�างานรวมกนของ

เครอขายและทมหมอครอบครว

4) องคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนงบตงกลมอาชพ

5) มการตงกลมวฒนธรรมส�าหรบใหผปวยไดแสดงออกและพนฟสมรรถภาพ

ไปในตว

191

Building blocks ผลงานทเกยวของดานการดแลผปวยทางระบบประสาท

4. การออกแบบระบบบรการ 6) ชมชนปรบปรงทอยอาศยแกผปวยยากไร

7) ชวยเหลอกลมทพงพาโดยสมบรณ พงพาปานกลางและ ไมพงพา

• การสรางการตระหนกรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมอง ดวยกระบวนการ

SANG โมเดล ดงน

1) S = SONG & STIKER นวตกรรมสตกเกอรหมอครอบครวและเพลง

สญญาณโรคราย

2) A = AWARNESS สรางการตระหนกรโดยคนขอมลแลกเปลยนเรยนรกบ

ชมชน

3) N = NETWORK สรางเครอขายเฝาระวงโรค

4) G = GOOD PRACTICES

• ใหความรเรองสญญาณเตอนของโรคหลอดเลอดสมอง Stroke โดยใหชมชน

ไดแก ผน�าชมชน อสม. ผน�าศาสนา มสวนรวมในการใหความร และเฝาระวง

กนเอง และการตดตอเจาหนาทสายดวน

• กายภาพบ�าบดดวยหลกการของฟนตวของระบบประสาทผานเซลลกระจกเงา

การฝกดวยการดวดโอในทาเออมแขนจบแกวดมน�า และหยบมาดม

ทาเออมแขนจบชอนแลวตกอาหารเขาปากในกลมผปวยโรคหลอดเลอดสมอง

ระยะกงเฉยบพลนวนละ 30 นาท 7 วนตอสปดาหรวมกบการฝกแบบ

มาตรฐานเปนระยะเวลา 20 วน

• Hemiplegic Program

1) เกดการดแลสขภาพกาย จต สงคม จตวญญาณ โดย การท�างานรวมกน

ของเครอขายและทมหมอครอบครว

2) องคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนงบตงกลมอาชพ

3) มการตงกลมวฒนธรรมส�าหรบใหผปวยไดแสดงออกและพนฟสมรรถภาพ

ไปในตว

4) ชมชนปรบปรงทอยอาศยแกผปวยยากไร

5) ชวยเหลอกลมทพงพาโดยสมบรณ พงพาปานกลางและ ไมพงพา

• การสรางการตระหนกรเกยวกบโรคหลอดเลอดสมอง ดวยกระบวนการ SANG

โมเดล ดงน

1) S = SONG & STIKER นวตกรรมสตกเกอรหมอครอบครวและเพลง

สญญาณโรคราย

2) A = AWARNESS สรางการตระหนกรโดยคนขอมลแลกเปลยนเรยนรกบ

ชมชน

3) N = NETWORK สรางเครอขายเฝาระวงโรค

4) G = GOOD PRACTICES

ตารางท 2 สรปผลงานกบ 6 Building blocks ของระบบสาธารณสขไทยสวนใหญเปนเรองของการดแล และฟนฟผปวย (ตอ)

192

Building blocks ผลงานทเกยวของดานการดแลผปวยทางระบบประสาท

4. การออกแบบระบบบรการ • ใหความรเรองสญญาณเตอนของโรคหลอดเลอดสมอง Stroke โดยใหชมชน

ไดแก ผน�าชมชน อสม. ผน�าศาสนา มสวนรวมในการใหความร

และเฝาระวงกนเอง และการตดตอเจาหนาทสายดวน

• กายภาพบ�าบดดวยหลกการของฟนตวของระบบประสาทผานเซลลกระจกเงา

การฝกดวยการดวดโอในทาเออมแขนจบแกวดมน�า และหยบมาดม และทา

เออมแขนจบชอนแลวตกอาหารเขาปากในกลมผปวยโรคหลอดเลอดสมอง

ระยะกงเฉยบพลนวนละ 30 นาท 7 วนตอสปดาหรวมกบการ

ฝกแบบมาตรฐานเปนระยะเวลา 20 วน

• Hemiplegic Program

• ใชการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอกดวยวธการนวดไทย ประคบ

สมนไพร อบไอน�าสมนไพร ดมน�าสมนไพร อาหาร และการบรหารรางกาย

โดยศาสตรการแพทยแผนไทย

• การนวดไทยแบบราชส�านกรวมกบการนวดแบบกดจดตอผปวยทมอาการ

ปวดศรษะจากหลอดเลอดสมอง

• พฒนาระบบการใหบรการกายภาพบ�าบดฟนฟผปวย Stroke โดยทมสหวชาชพ

บรณาการการสงตอดวยแบบบนทกระยะ Subacute ใหไดรบบรการตอเนอง

มความสามารถเพมขน และเพอศกษาผลการฟนฟผปวย Stroke ระยะ

Subacute และระยะ Long term care

• การพฒนาเครองมอคดกรองโรคพารกนสน และการส�ารวจในชมชนถงความ

ชกของภาวะ Parkinsonism และโรคพารกนสน (Parkinson’s disease)

5. งบประมาณ ไมพบขอมล

6. การเปนผน�า ไมพบขอมล

ขอเสนอแนะโอกาสพฒนาเนองจากผลงานทไดรบรางวลจะพจารณาเรองคณภาพมากขนไดแก ความเปนงานวจยทไดความร ใหมสามารถ

น�าไปประยกตใชไดจรง รปแบบการศกษาทมความแกรงท�าไดถกตอง ลดอคตใหเหลอนอยทสดทสามารถตอบค�าถามวจยได

อยางนาเชอถอ

ส�าหรบผลงานในเรองโรคทางระบบประสาทยงเปนการพฒนาแบบ CQI เปนสวนใหญ เชน การเกบขอมล คนหาปญหา

เพอแกไขดวยความรมาตรฐานทมอยแลว อยางไรกตามถอไดวาเปนรากฐานของการวจยในกาวแรก ประเดนคณภาพของ

วธการศกษาใชเชงคณภาพเปนสวนใหญ และเลอกแบบ Action research มาท�า แตอาจจะตองเพมความเชยวชาญใหมากขน

ในกระบวนทถกตองตอไป วธการเลอกตวอยางยงไมชดเจน เชน สบสนระหวางเกณฑคดเขากบการสมเลอกตวอยาง

ทมคณสมบตทตรงตามเกณฑแลว

ตารางท 2 สรปผลงานกบ 6 Building blocks ของระบบสาธารณสขไทยสวนใหญเปนเรองของการดแล และฟนฟผปวย (ตอ)

193

ขอแนะน�าการสรางผลงานวจยใหมคณภาพ มดงน1. การทบทวนวรรณกรรมใหครอบคลม จะท�าใหมเหนมมมองและแนวคดกวางและลกขน น�าไปสค�าถามวจยทดในการหา

องคความรใหมตอยอดตอไป การอานบทความควรพจารณาค�าถามของบทความนนๆวาเปนอยางไร โดยจะใชหลกทวไปของ

การท�างานใหประสบผลส�าเรจ S-M-A-R-T goal กได ดงน

·S = Specific คอ เปาหมายควรมความชดเจน เชน ตองการวดผลการรกษาอาการปวดเขาจากการพอกยาสมนไพร

เยนเปรยบเทยบกบแบบสตรรอนเพมพรกไทย

·M = Measurable คอ เปาหมายนนจะตองวดผลได เชน อาการปวดเขาจะวดเปน visual Analog Scale 0-10

โดยผปวยเอง เมอรกษาไปแลว 1 สปดาห เปนตน

·A = Attainable คอ เปาหมายตองอยในวสยทท�าไดจรง

·R = Realistic คอ เปาหมายตองอยบนพนฐานความเปนจรง

·T = Timely คอ เปาหมายตองมการก�าหนดเวลาแนนอน หากไมมกรอบเวลากจะท�าใหความมงมนลดลง เพราะ

มวแตคดวาจะเรมท�าเมอไหรกได

2. ฝกทกษะการท�าวจยและการเขยน Manuscript อยางตอเนอง การท�าผลงานแรกๆมกจะท�าไดไมสมบรณเปนเรองปกต

ดงนนจงควรผลงานใหมเนอง และเรยนรเทคนคตางๆ ไปดวยเสมอ ผลงานตอๆ มากจะสมบรณขน ปญหาทพบบอย

ไดแก การเขยนวตถประสงคการศกษาสบสนปนเปไปกบประโยชนทคาดวาจะไดรบ และน�าไปประยกตใช การเขยนอธบาย

วธการวเคราะหผลการศกษา ทางสถตโดยไมเขาใจวาหมายถงอะไร จ�าเปนตองเขยนอะไรบาง ท�าใหบทความอานเขาใจยาก

วกวน และบดบงแกนแททส�าคญของผลงานนนๆ ไปเพราะท�าใหผ อ านไมเข าใจ นอกจากน ควรพฒนาทกษะ

การเขยนบทคดยอ ซงเปนสวนทจะเขยนล�าดบหลงๆ เมอท�าวจยเสรจแลวโดยเฉพาะอยางยงควรเขยนวธการศกษา

และผลการศกษาฉบบเตมแบบเรยบรอยแลวจงมายอเนอความนนเปนบทคดยอใหผอานไดอานเปนสงแรกพรอมกบ

ชอเรอง (title) ทกระชบ นาสนใจ อานแลวสอไดวาค�าถามวจยคออะไร

3. ปรบทศนคตเรองการพฒนาปญญากบการท�าวจย ใหเปนพลงบวกเพอการท�างานอยางสนก และมความสข รางวลท

มอบใหจากงาน R2R FORUM เปนเครองหมายทแสดงใหเหนวาความส�าเรจของนกวจยไมใชอบตเหตของความตงใจ

“ถางานวจยมนงายนก ทกคนกท�าไดหมดนะส

ความภาคภมใจมนเกดจากการฝาฟนความยากล�าบากมาไดตางหาก”

“If it were easy, everyone would do it.

It’s the hard that makes it great”

194

ดร. ผาสข แกวเจรญตา

โรงพยาบาลลบแล จงหวดอตรดตถ

R2R เพอการพฒนาระบบดแลสขภาพผสงอายอยางยงยน

องคการอนามยโลกไดก�าหนดใหมกลไกการหนนเสรมการดแลผสงอายภายใตวสยทศนใหมวาโลกทผสงอายทกคนมสขภาพด

“A world in which everyone experiences Healthy Aging” (ณ องคการอนามยโลก กรงเจนวา สวสเซอรแลนด เมอ

วนท 28 – 30 ตลาคม 2558) ใน 5 ประเดน ไดแก 1. สนบสนนทกประเทศใหผสงอายมสขภาพด 2. สรางสรรคสงแวดลอม

ทเปนมตรกบผสงอาย 3. ปรบระบบสขภาพตามความตองการของผสงอาย 4. พฒนาระบบการดแลระยะยาว (ทบาน ชมชน

และในสถานบรการ) 5. พฒนาระบบการก�าก�ากบตดตามและการวจยดาน Healthy Ageing

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศ (Thailand Development Research Institute - TDRI) รายงานถงสถานการณผสงอาย

ของประเทศไทยพบวา ปจจบนประเทศไทยมผสงอายทอายเกด 60 ป กวา 11 ลานคน และคาดวา ในปพ.ศ. 2583 จะมผสง

อายเพมมากขนถง 20 ลานคน ผสงอายทตดบานในป 2560 ประมาณ 3.7 แสนคน จะเพมขนมากถง 8.3 แสนคน ดงแสดง

ในตารางน

คาดการณประชากรไทยในระยะ 30 ป (2553-2583)

จ�านวนประชากร (ลานคน) สดสวน (%)

0-14 ป 15-59 ป 60 ปขนไป รวม 0-14 ป 15-59 ป 60 ปขนไป รวม

2553 12.6 42.7 8.4 63.7 19.8 67 13.2 100

2563 11 42.2 12.6 65.9 16.8 64.1 19.1 100

2573 9.8 38.7 17.5 66.1 14.8 58.6 26.6 100

2583 8.1 35.1 20.5 63.8 12.8 55.1 32.1 100

ทมา: ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2556

สงคมผสงอาย ยงแบงยอยออกเปน 3 ระดบ ดงภาพ

195

แนวโนมประชากรผ สงอายท เ พมมากขนยงต องการการดแลและงบประมาณในการจดระบบบรการเพมมากขน

ความตองการพงพาสงขน การดแลระยะยาวทกภาคสวนตองเตรยมความพรอม รบมอกบสภาวะตางๆ ทเกดขนจากการดแล

ผสงอาย ทงดานรางกาย ดานอารมณ ดานเศรษฐกจ ดานสงคม เชนกน ในขณะเดยวกน นบเปนความทาทายในสงคมไทยท

ก�าลงกาวสสงคมผสงอาย จะมกลไกการด�าเนนงานอยางไร รวมไปถงการท�างานรวมกบหนวยงานและภาคเครอขายอยางไร

ซงการศกษาถงสภาพปญหาทเกดขนจรงในพนท และสะทอนสการหาแนวทางในการขบเคลอนเชงนโยบาย นบเปนการใช

ขอมลเชงประจกษทน�าไปสการพฒนาทยงยน

R2R มเปาหมายทส�าคญ คอ การน�าผลการศกษาทไดไปใชแกไขปญหาในงานทรบผดชอบตามบรบทพนททมความแตกตางกน

ในดานมลเหตปจจยของการเกดปญหา กลาวไดวาเสนหของงานวจยแบบ R2R คอ กลไกการใชความรทนอกจากจะชวย

ใหเกดการพฒนางานไดอยางเปนรปธรรม ตอบโจทยปญหา และความตองการพฒนาในพนทแลวยงเปนกลไกการเรยนร

ของทมวจยใหเกดการพฒนาตนเองดานการคดวเคราะห และการใชความรเพอพฒนางานไดอยางเปนรปธรรม กลาวไดวา

ทผานมาแนวคดการดแลผสงอายของไทยมการด�าเนนการศกษาวจยมายาวนาน ซงนโยบายการปฏรประบบสขภาพ นบเปน

โอกาสในการพฒนารปแบบการดแลสขภาพของผสงอายใหสอดคลอง และสามารถรองรบการเปลยนแปลงของประชากรไทย

ทก�าลงเปนสงคมผสงอายในอก 10 ปขางหนาไดอยางเทาทน

วตถประสงค1. เพอศกษาผลงานวจย R2R ในประเดนผสงอายในทกระดบของหนวยบรการทสงเขารวมเวท R2R ป พ.ศ.2560

2. เพอจดท�าขอเสนอเชงนโยบายการพฒนาระบบดแลสขภาพผสงอายอยางยงยน

ผลการศกษา1. ผลการศกษาผลงานวจย R2R ในประเดนผสงอายในทกระดบของหนวยบรการ

การศกษาในประเดนการดแลในกลมผสงอายจาก R2R ครงน เปนการศกษาวจยจากหนวยบรการสขภาพทงจากระดบปฐมภม

ทตยภม และตตยภม จากขอมลงานประจ�าสงานวจยในป พ.ศ.2560 มผลงานวจยทสงเขามาจากทวประเทศจ�านวน

768 ชน เปนการศกษาในกลมผสงอายจ�านวน 44 ชน คดเปนรอยละ 5.73 ซงจากผลงานจ�านวน 44 ชนดงกลาวเมอ

วเคราะหโดยใชเกณฑแบบประเมน Barthel Activities of Daily Living (ADL) จ�าแนกผสงอายตามกลมศกยภาพ ตามความ

สามารถในการประกอบกจวตรประจ�าวน แบงออกเปน 3 กลม ซงผลการศกษาในผสงอายแตละกลมมเปาหมายใน

การศกษารวมกน คอคณภาพชวตทดของผสงอาย สรปไดดงน

1. กลมตดสงคม

เปนผสงอายทพงตนเองได ชวยเหลอผอน ชมชนและสงคม งานในกลมนมเปาหมายคอ การพฒนาศกยภาพดานการสราง

เสรมสขภาพในกลมผสงอายผานกระบวนการกลม เชน ชมรมผสงอาย โรงเรยนผสงอาย โดยใชกลไกการพฒนาและ

การหนนเสรมบทบาทเครอขายในชมชนใหเขามามสวนรวมสนบสนนในกจกรรมทแตกตางกนไปตามสภาพปญหา ความตองการ

ของกลมและบรบทพนท ซงมรปแบบกจกรรมบรณาการดานสขภาพ เชน ตรวจสขภาพรางกาย ใหความรในเรองการดแล

สขภาพ สนบสนนดานสวสดการ หนนเสรม ดานอาชพ ออกก�าลงกาย และพฒนาบทบาทจตอาสาของชมชนดแลกลม

ผสงอายกลมตดบาน ตดเตยง โดยกลมผสงอาย โดยผลงานวจยไดแสดงใหเหนถงกลไกส�าคญในการบรณาการทนทางสงคม

ในพนท เชน ทนดานบคคล ทนทรพยากร ทนทางวฒนธรรม ซงมการขยายผลใหเกดการพฒนาเปนศนยเรยนรชมชน

มระบบบรหารจดการตนเอง ระเบยบวธวจยทใชสวนใหญเปนวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action

Research - PAR)

ขอทาทายในการศกษาพบวา การศกษาสวนใหญยงมจดออนในกระบวนการวจยและการวดผล การด�าเนนงาน รวมไปถง

ประเดนในการศกษาทยงขาดการใชขอมลในเชงเศรษฐศาสตรสขภาพ การวางแผนอนาคตของผสงอาย สวสดการ อาชพ

รายได การเสรมพลง การสรางชดความรและระสบการณ การเขาถงบรการของผสงอายทงเขตเมอง และเขตชนบท

196

2. กลมตดบาน

เปนผสงอายทดแลตนเองไดบาง ชวยเหลอตนเองไดบาง ความแตกตางของกลมเปาหมายในกลมนเมอเทยบกบกลมตด

สงคม คอ สวนใหญเปนผสงอายทมโรคประจ�าตว เชน กลมโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง โรคไต ขอเขาเสอม อาการปวด

ซงปญหาสขภาพ นบเปนปจจยส�าคญทสงผลใหบทบาทดานสงคมลดนอยลง จนน�าไปสการเสอมสภาพของรางกายอยาง

รวดเรวและกลายเปนกลมผสงอายตดเตยงในทสด งานวจยทท�าการศกษาในกลมน สวนใหญเปนงานศกษาในมตของ

การรกษาและการฟนฟสภาพตามกลมโรคทพบมาก ในผสงอาย เชน โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรม นวตกรรมฟนฟสภาพ

รวมไปถงวจยเชงนวตกรรม ดานการฟนฟสภาพ ผลงานสวนใหญใชระเบยบวธวจยเชงปฏบตการ (Action Research) และ

วจยกงทดลอง (Quasi Experimental) ซงพบวา ผลการศกษามแนวโนมของผลงานวจยทสงผลใหเกดการแกปญหาไดจรง

ประเดนทาทายทส�าคญจากขอเสนองานวจย คอ ควรมการศกษาเพมถงการน�าผลการศกษาไปใชเพอพฒนาระบบ

การท�างานจากหนวยบรการทเชอมโยงถงกลไกการดแลตอเนองทบาน ประเดนในการศกษาในดานการดแลทเชอมโยงกบ

Service Plan และการดแลสขภาพในชมชน

3. กลมตดเตยง

เปนผสงอายกลมทพงตนเองไมได ชวยเหลอตนเองไมได พการ หรอทพพลภาพ การศกษาวจยในกลมน พบวา มทง

งานวจยทท�าการศกษาในกลมของผดแล (Care Giver) ในชมชน และ ในครอบครวทมเปาหมายเพอพฒนาศกยภาพ

ในการดแลผสงอายทตองการความชวยเหลอเฉพาะดาน เชน ผสงอายทเปนอมพฤต อมพาต ไมสามารถชวยเหลอตวเอง

ไดจากสภาพรางกายเสอมโทรม รวมไปถงการศกษาทใหความส�าคญดานจตใจ เชน การดแลระยะสดทายทใหความส�าคญกบ

ศกดศรของความเปนมนษย และการมสวนรวมของญาต ระเบยบวธวจยทใชในการศกษาครงนมทงงานวจยเชงปฏบตการ

แบบมสวนรวม (Participatory Action Research: PAR) วจยเชงปฏบตการ (Action Research) และวจยกงทดลอง (Quasi

Experimental) ซงผลของงานวจยไดน�าไปสการสรางการมสวนรวมของภาคเครอขาย การเชอมโยงบทบาทขององคกร

ภาครฐและหนวยงานตางๆ เชน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงมหาดไทย องคกรปกครองสวนทองถน

ผน�าชมชน เครอขายจตอาสามาสนบสนนใหความชวยเหลอตามความตองการของผสงอาย

ขอทาทายของการศกษาในครงน คอ การขยายขอบเขตการศกษาวจยทในการวเคราะหทนทางสงคมมาสการพฒนาทกษะ

และสมรรถนะของบคลากรสขภาพและภาคเครอขายในดแลสขภาพผสงอายในกลมนรวมถงกลมญาตใหสามารถดแลลดภาวะ

แทรกซอน มระบบสนบสนนและการใหความชวยเหลอในชมชน ทงดานการเขาถงบรการ และสวสดการ รวมถงการสราง

เครอขายการดแลในกลมผสงอายทมรายไดนอย ไรญาต การดแลของสหวชาชพของทมหมอครอบครวรวมถงการศกษาวจย

ในเรองการตายอยางสมศกดศรในบรบทวฒนธรรมชมชน

2. เพอจดท�าขอเสนอเชงนโยบายการพฒนาระบบดแลสขภาพผสงอายอยางยงยน

นโยบายปฏรประบบสขภาพภายใตยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข 20 ป มเปาหมายทส�าคญ คอ “ประชาชนสขภาพด

เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยน” ไดก�าหนดวตถประสงคเชงกลยทธ (Strategic Objectives) เพอขบเคลอนใหเกด

กลไกการดแลผสงอายอยางยงยนในชวง 5 ป (2559-2563) ไดแก

1. สนบสนนทกประเทศใหผสงอายมสขภาพดโดยมนโยบายสรางความเขมแขงดานสขภาพกาย จต สงคม และระดบความ

สามารถสงสดในผสงอายทกคน

2. สรางสรรคสงแวดลอมทเปนมตรกบผสงอาย เพอสนบสนนการพงตนเองในผสงอาย สรางความเขมแขงแกครอบครวและ

ชมชน

3. ปรบระบบสขภาพตามความตองการของผสงอาย โดยมระบบบรการสขภาพแบบบรณาการทมคณภาพ และครอบคลม เนน

ผสงอายเปนจดศนยกลาง มระบบการพฒนาก�าลงคนดานสขภาพผสงอาย และการธ�ารงใหอยในระบบอยางยงยน

4. พฒนาระบบการดแลระยะยาว (ทบาน ชมชน และในสถานบรการ) โดยวางรากฐานระบบการดแลระยะยาว ควบคมคณภาพ

ของระบบพฒนาศกยภาพและสนบสนนผดแลผสงอาย

5. พฒนาระบบการก�ากบตดตามและการวจยดาน Healthy Ageing

197

กลาวไดวา จดเดนของกลยทธนคอการเนนการมสวนรวมของทกภาคสวน โดยเฉพาะสรางความเขมแขงทตวผสงอาย

ครอบครวและชมชน และมงใหเกดการบรณาการกลไกการด�าเนนงานทหนนเสรมกนใน 4 กระทรวงไดแก กระทรวงมหาดไทย

กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงศกษาธการ และกระทรวงสาธารณสข

จากผลการศกษาผลงานวจยในประเดนผสงอายพบวา ในการดแลผสงอายทง 3 กลม เกดจากการขบเคลอนนโยบาย

การคดกรองสขภาพของผสงอาย โดยทมสขภาพยงคงใหความส�าคญกบประเดนของสขภาพและความเจบปวยเปนส�าคญ

ในขณะทการสนบสนนคณภาพชวตของผสงอายในมตอนๆ ทมผลตอสขภาพของผสงอายพบวา ยงไมครอบคลมไปถง

การพฒนาระบบการดแลผสงอายทน�าไปสการก�าหนดมาตรฐานการดแลผสงอายระยะยาว ในขณะเดยวกนการพฒนาศกยภาพ

ผดแลผสงอายในระบบบรการสขภาพและชมชนพบวา ยงใหความส�าคญกบการพฒนาศกยภาพในกลม อสม. ทคดเลอก

มาแบบเฉพาะเจาะจง และรวมไปถงการด�าเนนงานของชมรมฯ ผสงอายซงพบวา สวนใหญไดรบการสนบสนนจากองคกร

ปกครองสวนทองถน และการใชงบประมาณจากส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตมาใชในการจดกจกรรม

แตยงไมพบวา มการศกษาในประเดนการด�าเนนงานกองทนสวสดการทจะน�าไปสการออกแบบบรหารจดการโดยผสงอาย

ทยงยน

ขอเสนอเชงนโยบายเพอการพฒนาระบบดแลสขภาพผสงอายอยางยงยนการพฒนาระบบบรการ

1. สนบสนนบทบาทบคลากรสขภาพของหนวยบรการทกระดบ ใหมความเชยวชาญดานการดแลผสงอาย ทเชอมโยง

จากหนวยบรการสชมชน เชอมโยงกบนโยบายการขบเคลอนอ�าเภอจดการสขภาพ (DHS) การออกแบบระบบบรการ

Family Care Team

2. พฒนาศกยภาพบคลากรสขภาพ ใหมความเขาใจในแนวทางการดแลสขภาพผสงอายทยงยน โดยเฉพาะบคลากร

ในหนวยบรการปฐมภม เพอเชอมประสานกบการสรางความเขมแขงของชมชนใหเกดการเรยนรรวมกน และออกแบบ

การจดการระบบการดผสงอายโดยชมชน

3. พฒนาฐานขอมลผสงอาย ครอบคลมทง สขภาพ เศรษฐกจ สงคม และความตองการการสนบสนนชวยเหลอ ททกภาคสวน

สามารถใชในก�าหนดยทธศาสตรอ�าเภอ เพอวางแผนการดแลรวมกน

4. เชอมประสานหนวยงานภาค กระทรวงตางๆ ทมบทบาทหนนเสรมการดแลสขภาพผสงอายทง 3 กลม

การพฒนาศกยภาพชมชน

1. หนนเสรมบทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการก�าหนดเปาหมายการดแลผสงอายทสอดคลองกบความตองการทง

3 กลม โดยมงเนนใหชมชนและสงคม มบทบาทรวมดวยชวยกน ไดแก กจกรรมการสรางเสรมสขภาพ สวสดการผสงอาย

การเขาถงบรการ อาชพ และเครอขายทางสงคมทเกอกลกนในชมชน

2. สนบสนนบทบาทของผสงอายในการน�าองคความร สรางการเรยนรใหชมชน การพฒนานวตกรรมชมชนทสอดคลองกบ

บรบทพนท การสรางความเขมแขงของเครอขายผสงอาย

3. สนบสนนใหเกดกลไกการดแลสขภาพผ สงอายทางเลอก เชน การใชความร แพทยทางเลอกการพฒนาใหเกด

ศนยการดแลผสงอายของชมชน