giới thiệu · 2017-12-03 · 1 giới thiệu nhóm sinh kế cpo tiếp tục sưu tầm,...

1

Giới thiệu

Nhóm Sinh kế CPO tiếp tục sưu tầm, biên soạn và

gửi đến các anh, chị, em cán bộ dự án một số quy trình kỹ

thuật trồng trọt các loại rau. Một lần nữa chúng tôi xin

nhắc lại rằng tài liệu này được viết chung cho các cây

trồng ở các vùng khác nhau. Vì vậy chúng có thể lệch đôi chút về mùa vụ, mật độ, khoảng cách, v.v. so với quy trình

của địa phương. Do vậy, chỉ nên dùng để tham khảo. Khi

cần áp dụng vào thực tể thì nên đến các phòng Nông

nghiệp, Trạm khuyến nông tại địa phương để xin các quy

trình phù hợp nhất với điều kiện đất đai, thời tiết, khí hậu,

tập quán, .v.v. tại địa phương.

2

PH L C

K THU T TR NG RAU PH N 1: K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY RAU C I ................................................ 3

I. K thu t tr ng c i ng t .................................................................................................................... 3

II. K thu t tr ng cây c i th o ............................................................................................................. 5

IV. K thu t tr ng c i xà lách xoong .................................................................................................. 6

V. K thu t trong và chĕm sóc cây c i bắp ....................................................................................... 10

VI. K thu t gieo tr ng súp lơ ........................................................................................................... 14

VII. K thu t gieo tr ng và chĕm sóc cây rau c i c ........................................................................ 18

VIII. K thu t tr ng Su hào ............................................................................................................... 19

PH N 2: K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY THU C H B U BÍ .............................. 22

I. K thu t tr ng và chĕm sóc bí đỏ .................................................................................................. 22

II. K thu t tr ng rau bí ngô theo hướng khai thác ng n .................................................................. 26

III. K thu t tr ng bí xanh ................................................................................................................. 28

IV. K thu t gieo tr ng dưa chu t ..................................................................................................... 31

VI. K thu t tr ng cây dưa lê ............................................................................................................ 35

VII. K thu t tr ng và chĕm sóc dưa h u .......................................................................................... 40

VIII. K thu t tr ng cây mướp đắng (khổ qua) ................................................................................. 45

IX. K thu t tr ng và chĕm sóc cây su su ......................................................................................... 49

PH N 3 : K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY Đ U .................................................... 52

I. Cách tr ng đ u cô ve lùn ............................................................................................................... 52

II. K thu t tr ng đ u Cove leo ......................................................................................................... 54

III. K thu t tr ng cây đ u Hà Lan ................................................................................................... 56

IV. K thu t tr ng đ u đũa an toàn ................................................................................................... 59

PH N 4: K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY CÀ ........................................................ 61

PH N 5: K THU T TR NG CÁC LO I CÂY RAU LÀM GIA V ......................................... 71

I. K thu t tr ng tía tô .................................................................................................................. 71

II. K thu t tr ng rau mùi (ngò) ........................................................................................................ 74

III.K thu t tr ng và chĕm sóc tỏi ..................................................................................................... 75

IV. K thu t tr ng hành tây xu t khẩu .............................................................................................. 77

3

PH N 1: K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY RAU C I

I. K thu t tr ng c i ng t

Nguồn: trung tâm khuyến nông quốc gia//. www.khuyennongvn.gov.vn

1. Thời v

V đông xuân: Gieo từ tháng 8 đến tháng 11; v hè thu: gieo từ tháng 2 đến tháng 6.

2. Vườn ươm:

Cây c i ng t có thể gieo h t thẳng hoặc gieo vư n ươm r i c y. Làm đ t nhỏ, lên lu ng r ng 1m, cao 30 cm, rãnh r ng 30 cm. Bón lót phân chu ng hoai m c 2 – 3 kg/m2. Nếu gieo để liền chân thì dùng 0,5 - 1g h t gi ng/m2; nếu gieo vư n ươm r i c y thì 1 - 1,2 g h t gi ng/m2. Gieo h t xong ph tr u hoặc rơm r lên mặt lu ng r i dùng thùng ô doa tưới đều, sau đó m i ngày tưới m t l n.

3. Làm đ t, tr ng:

Ch n đ t cát pha hoặc đ t th t nhẹ có đ pH 5,5 - 6,5. Làm đ t nhỏ, lên lu ng r ng 1m, cao 30 cm, rãnh r ng 30 cm. Bón phân chu ng hoai m c 1,2 –2kg/m2. Nếu không có phân chu ng có thể sử d ng phân hữu cơ vi sinh, lượng dùng 100 - 110kg/sào Bắc B . Tr n đều phân vi sinh với đ m, san phẳng mặt lu ng, sau đó gieo h t hoặc c y. Nếu gieo liền chân thì t a làm 2 đợt khi cây có 2 - 3 lá th t với kho ng cách 15 - 20cm. Nếu c y thì để kho ng cách 20-25cm, b o đ m m t đ tr ng 3.000 - 3.600 cây/sào Bắc b .

4. Bón phân

Lượng bón (tính 1 sào Bắc bộ):

+ Phân chu ng: 700kg (hoặc 400kg phân chu ng + 100kg phân Bokashi). Có thể dùng phân hữu cơ vi sinh hoặc phân rác đã chế biến thay thế (bằng 1/3 lượng phân chu ng).

+ Phân hóa h c: 5,5kg ure + 12 -15kg supe lân + 2,5 kg kali clorua.

4

Cách bón:

+ Bón lót: Toàn b phân chu ng, phân hữu cơ vi sinh và phân lân + 30% lượng phân đ m + 50% lượng phân kali.

+ Bón thúc:

- L n 1: Bón 40% lượng đ m + 30% lượng kali; bón khi cây h i xanh (sau tr ng 7 - 10 ngày).

- L n 2: Bón lượng đ m và kali còn l i; bón sau tr ng 16 - 20 ngày.

Ngoài lượng phân trên, giữa các đợt bón thúc nên bón phân qua lá cho rau. Lượng 0,1 - 0,2kg/sào, hòa với nước cho vào bình phun đều trên mặt lá. Có thể sử d ng chế phẩm EM để phun hoặc tưới cho rau.

5. Chĕm sóc

C i ng t là cây ngắn ngày, r t c n nước để sinh trư ng, do v y c n ph i giữ ẩm thư ng xuyên. Sau tr ng tưới m i ngày 1 l n, sau đó 2 - 3 ngày thì tưới 1 l n. Kết hợp các l n tưới với các đợt bón thúc. Nhặt s ch cỏ d i, xới xáo và vun g c 1 - 2 l n.

6. Phòng trừ sâu bệnh

C i ng t thư ng b các lo i sâu bệnh h i chính như: các lo i rệp, b nh y, sâu xám, sâu tơ, sâu xanh, bệnh th i nhũn. Dùng các lo i thu c sau để phòng trừ: Sherpa 25EC hoặc thu c trừ sâu sinh h c Bt để diệt trừ sâu. Sử d ng Rhidomil MZ72 WP, Score 25EC để phòng trừ bệnh th i nhũn, phun với n ng đ và liều lượng ghi trên bao bì c a nhà s n xu t. C n sử d ng các biện pháp phòng trừ tổng hợp như vệ sinh đ ng ru ng, luân canh cây tr ng, bón phân cân đ i...

7. Thu ho ch

Khi thu ho ch c n lo i bỏ các lá g c, lá già, lá b sâu bênh, chú ý rửa s ch, cây không b gi p nát cho vào bao bì s ch để sử d ng.

5

II. K thu t tr ng cây c i th o

Nguồn: trung tâm khuyến nông quốc gia//.Theo www.khuyennongvn.gov.vn

Khi tr ng, bà con nên ch n các gi ng c i th o lai, thích nghi r ng, có nĕng su t, ch t lượng cao như: c i th o Minh Nguyệt, B ch Dương...

1. Thời v

Các t nh phía Bắc tr ng từ tháng 8 – 10 dương l ch, phía Nam tr ng từ tháng 7 nĕm trước đến tháng 4 dương l ch nĕm sau.

2. Vườn ươm

Làm đ t k , nhặt s ch cỏ d i, lên lu ng r ng 90 – 100 cm, rãnh r ng 30 cm, cao 25 cm. Bón lót 1 kg phân chu ng hoai m c + 15g supe lân + 8g kali sunfat cho 1m2 đ t vư n ươm. Tr i đều phân lên mặt lu ng, tr n l n phân với đ t, sau đó vét đ t rãnh ph lên mặt lu ng dày 1,2 – 2 cm.

H t gi ng sau khi ngâm vào nước nóng 500C trong 20 phút, tiếp t c ngâm vào nước s ch trong 4 - 6 gi . Gieo 1,5 – 2 g h t/m2. Gieo h t xong ph lên m t lớp rơm r cắt ngắn 1-1,5cm hoặc tr u đã qua xử lý. Dùng cót tre chùm lên khung bằng tre, nứa u n theo hình vòm c ng để che mưa to, nắng rát trong 12 - 15 ngày đ u. Tưới đ m nước bằng ô doa, những ngày sau đó kho ng 2 ngày tưới 1 l n. Nhổ t a cây b sâu bệnh, cỏ d i, để kho ng cách 2-2,5cm/cây. Tưới thúc bằng nước phân chu ng ngâm ng u pha loãng. Khi cây có 4 - 5 lá th t thì nhổ đem c y ra ru ng s n xu t.

3. Làm đ t, chĕm sóc

Ch n ru ng cát pha, th t nhẹ, ch đ ng nước, làm đ t k , lên lu ng r ng 1,2 m, rãnh r ng 30 cm, cao 25 cm. Tr ng hai hàng d c trên lu ng với kho ng cách: Tr ng hàng cách hàng 50 cm, cây cách cây 35 -40 cm.

Lượng phân bón (tính cho 1 sào Bắc b 360 m2); Phân chu ng hoai m c 0,7 - 1 t n, đ m urê 10 - 12kg, supe lân 15 - 20kg, kali sunfat 5 – 6 kg. Nếu đ t chua (đ pH< 6) bón thêm 20 – 25 kg vôi b t trước khi bừa l n cu i.

6

Cách bón: Bón lót toàn b phân chu ng, phân lân + 1/4 lượng đ m và kali. Tr n đều phân r i c y cây gi ng. Bón thúc l n 1 khi cây bén rễ h i xanh 1/4 đ m, kali. Bón thúc l n 2 khi lá cây bắt đ u vào cu n bón 1/4 phân đ m và kali. Bón l n 3 với lượng phân còn l i, sau l n 2 kho ng 12-15 ngày, kết hợp các đợt bón phân làm cỏ, xới xáo vun g c, tưới nước.

Có thể dùng m t s chế phẩm phân bón lá như: K-H; Atonic, Humate, Yogen,... kho ng 10-12 ngày phun/l n cho nĕng su t tĕng thêm 20-30%, ch t lượng v n đ m b o.

Dùng nước s ch, nước giếng khơi, giếng khoan, nước sông ngòi chưa b ô nhiễm tưới cho c i th o để đ m b o an toàn thực phẩm.

IV. K thu t tr ng c i xà lách xoong

Nguồn:http://www.baovecaytrong.com/kythuatcaytrongchitiet.php?Id=143&ca

ytrongkythuat=rau%20c%E1%BA%A3i (ThS. Trần Thị Ba; Bộ môn Khoa học cây trồng, Khoa Nông nghiệp và sinh học ứng dụng, Trường ĐHCT)

1. Giới thiệu chung

C i xà lách xoong có ngu n ng c Châu Âu, ngày nay được tr ng

phía Tây Châu Á và nhiều nước trong vùng nhiệt đới như Mã Lai, n Đ , In-đô-nê-xi-a, Phi Lu t Tân, Việt Nam,… và phía Bắc Châu Phi. C i xoong giàu Calcium (64 mg), sắt (1,1 mg), vitamin A, C,…

Việt Nam c i xoong được tr ng ch yếu vùng cao, có khí h u mát như miền Bắc, Đà L t, Bình Thu n. Đ ng bằng sông Cửu Long, Huyện Bình Minh t nh Vĩnh Long là nơi tr ng điểm tr ng xà lách xoong, có truyền th ng từ lâu đ i, không những cung c p cho đ ng bằng mà c thành ph H Chí Minh. Ngoài ra t nh An Giang, C n Thơ cũng có tr ng nhưng diện tích không đáng kể.

Thân c i non, mềm, x p dài 20 – 60 cm, m i lóng thân dài 1 – 5 cm tùy thu c r t lớn vào th i tiết và sự chĕm sóc, m i mắt có thể m c m t cành. Lá kép có 3 – 9 lá ph , lá đ nh to nh t, lá c i hình tròn nhỏ màu xanh đ m, rìa lá rĕng

7

cưa. C i xoong thu c lo i rễ chùm, có nhiều rễ ph đ t thân có thể hút ch t dinh dưỡng và nếu đem tr ng sẽ thành cây đ c l p.

C i xoong r t thích s ng nơi nhiều đ t bùn, s ng dưới nước, đ ng p kho ng 4 – 5 cm nơi có dòng nước ch y như dưới chân c a thác nước, mực nước sâu thì thân c i m c dài. Cây sinh trư ng t t nhiệt đ 15 – 200C, đ cao trên 1000 m so với mặt nước biển (như vùng Đà L t). Đ pH c a đ t thích hợp nh t là 6 – 7, không s ng được trong đ t phèn, đ t mặn hoặc đ t cát trong mùa nắng. Cây r t thích đ ẩm cao, c n nước tưới thư ng xuyên.

2. Ch n gi ng

Các gi ng hiện đang canh tác là gi ng đ a phương, qua ch n l c cho th y nó phù hợp với điều kiện canh tác đ a phương như ch ng ch u sâu bệnh, ch u nhiệt cao, cho nĕng su t ổn đ nh, phẩm ch t r t ngon, phù hợp với th hiếu ngư i tiêu dùng

3. Thời v

Tr ng được quanh nĕm, mùa thu n là tr ng vào các tháng 11 – 12 dương l ch, th i tiết mát mẻ, thu n lợi cho sự phát triển c a cây tr ng và cho nĕng su t cao.

4. Làm đ t

Tr ng mới

Ch n đ t giàu hữu cơ, nhiều mùn, không phèn mặn, đ pH = 6 – 7

Cây phát triển không thu n lợi trên đ t cát hoặc phèn mặn

Lên lu ng chìm, r ng 2 – 2,2 m, l i đi giữa lu ng r ng 30 – 40 cm, cao hơn mặt lu ng 10 – 20 cm, xung quanh lu ng có rãnh thoát nước r ng 10 cm, sâu 15 cm, giúp thoát nước t t trong mùa mưa.

Đ t tr ng ph i được phơi khô 1 – 2 tu n để diệt m m bệnh.

Trước khi tr ng cho nước vào ng p ru ng, làm cho đ t tơi lên bùn, sau đó c y cây c i hoặc r i đều lên lu ng, đè nhẹ cho ng p nước, ngày hôm sau rút c n nước cho rau phát triển.

C i g c

8

Sau thu ho ch c n vệ sinh đ ng ru ng, làm s ch cỏ b , vét mương tưới, sửa b và rãnh thoát nước.

R i thêm đ t mới (đ t giàu hữu cơ được phơi khô, đ p nhuyễn) lên lu ng nhằm cung c p đ t cho lứa c i sau phát triển.

5. Bón phân

Lượng phân sử d ng cho 1000 m2

Tr ng mới:

Super lân (lót): 50 kg

Vôi b t: 50 kg

Phân chu ng hoai: 500 kg. (Có thể thay thế bằng phân dơi)

C i g c:

Lân vi sinh: 20 kg

Phân tôm: 30 – 40 kg

Phân chu ng hoai: 200 kg

NPK 16-16-8: 30 – 40 kg

Phân Urê: 4 – 5 kg

Cách bón:

+ Bón lót: Bón phân lân vi sinh khi vừa thu ho ch xong lứa trước.

L n 1: (10 – 15 ngày): Phân tôm 10 kg + phân chu ng.

L n 2 (17 – 20 ngày): Phân NPK 16-16-8 bón 10 kg

L n 3 (24 – 28 ngày): Phân tôm 15 kg + phân chu ng

L n 4 (30 – 35 ngày): NPK 16-16-8 bón từ 12 – 15 kg

L n 5 (37 – 40 ngày): Phân tôm 15 kg + phân chu ng

9

L n 6 (44 – 47 ngày): NPK 16-16-8 bón 15 kg

Giữa hai l n thúc phân có thể bổ sung phân bón lá + 01 kg Urê.

- u : Ngưng tưới phân hóa học tối thiểu 07 ngày trước thu hoạch

6. Tưới nước

C n tưới đ ẩm (tưới sương lên lá nhiều l n trong ngày)

Mùa nắng tưới bình quân 01 gi / l n (10 – 16 l n trong ngày)

7. Làm cỏ

Tr ng c i xà lách xoong có thể diệt cỏ bằng thu c hóa h c

Diệt cỏ tiền n y m m có thể dùng thu c như Dual, Dual gold, Ronstar,.. dùng diệt cỏ đ u v .

Diệt cỏ h u n y m m (diệt khi cây cỏ có 1 – 2 lá và đ t đ ẩm) dùng các lo i thu c trừ cỏ ch n l c như: Nabu, Onecide,… các thu c này r t an toàn cho các lo i cây rau thu c nhóm song tử diệp (hai lá m m)

Diệt cỏ b : Sử d ng các lo i trừ cỏ không ch n l c

8. Che mát

C n làm giàn che mát cho cây c i xà lách xoong (c n 40 – 50 % lượng ánh sáng)


Thực hiện nghiêm ngặt qui trình phòng trừ d ch h i tổng hợp (IPM).

Các đ i tượng gây h i đáng lưu ý như:

Sâu tơ, sâu xanh, sâu ĕn t p

C n luân phiên các nhóm thu c trong các l n phun x t trên cùng m t lứa c i. Nên ph i hợp thu c hóa h c với thu c trừ sâu vi sinh, ức chế sinh trư ng hoặc d u khoáng (SK Enpray, D-C Tronplus)… để tĕng hiệu lực diệt sâu.

Bệnh héo xanh (héo vi khuẩn)

10

Không sử d ng quá thừa phân đ m, có thể phun ngừa các nhóm thu c g c đ ng, nhóm thu c kháng sinh (Kasumin, Kasuran, Starner,…)

Bệnh thán thư (nổ lá)

Có thể phòng tr bằng các nhóm thu c trừ n m sau: nhóm thu c g c đ ng, Mancozeb,Carbendazim, Antracol, Tilt Super, Score, Curzate,..

Bệnh đ m vằn

Dùng các lo i thu c đặc tr như: Validacin, Monceren, Rovral, Bonanza, Anvil,…

10. Thu ho ch

Vào mùa nắng kho ng 60 ngày sau khi cắt lứa trước là thu ho ch.

Tr ng từ tháng 09 – 12 thì thu ho ch vào kho ng 35 ngày sau khi thu ho ch lứa trước.

Thu ho ch bình quân 6 – 8 lứa trong nĕm. Nĕng su t trung bình từ 8 – 10 t n/ ha/ v .

V. K thu t trong và chĕm sóc cây c i bắp

Nguồn:http://www.trungtamqlkdg.com.vn/Index.aspx?urlid=newsdetail&itemid

=971


C i bắp thu c lo i cây ch u l nh, c n qua giai đo n xuân hoá nhiệt đ 1-100C.

C i bắp có b lá r t phát triển, có hệ s sử d ng nước r t lớn nhưng l có b rễ chùm khá dày, do đó ch u h n và ch u nước t t hơn so với su hào và xuplơ.

C i bắp sinh trư ng thu n lợi trong điều kiện nhiệt d 18-20oC, ưa ánh sáng ngày dài và cư ng đ chiếu sáng yếu. C i bắp thích hợp tr ng trong v Đông - Xuân. Đ ẩm thích hợp là 75-85%, đ ẩm không khí thích hợp là 80-90%. C i bắp ưa đ t th t nhẹ, đ t cát pha, có đ pH=6,5. T t nh t là đ t phù sa được b i hàng nĕm.

11

C i bắp đòi hỏi nhiều dinh dưỡng. Để đ t được nĕng su t 80 t n / ha c n 610kg đ m ure, 400kg supe lân, 500 kg KCl.

2. M t s gi ng c i bắp

Hiện nay nước ta có nhiều gi ng c i bắp: c i bắp Bắc Hà, L ng Sơn, Hà N i, Nh t B n...Gi ng sớm nh t là CB26 c a Hà N i, K-cross c a Nh t, tiếp đó là gi ng c a L ng Sơn, Bắc Hà, N-cross Nh t B n.

3. Thời v gieo tr ng

Th i gian gieo tr ng: có 3 v chính

* V sớm: Gieo cu i tháng 7 đ u tháng 8. Tr ng cu i tháng 8 và trong tháng 9. Thu ho ch vào tháng 11 và 12.

* V chính: Gieo trong tháng 9 và tháng 10. Tr ng từ giữa tháng 10 đến hết tháng 11. Thu ho ch vào tháng 1, tháng 2 nĕm sau.

* V mu n: Gieo trong tháng 11, tr ng voà giữa tháng 12. Thu ho ch vào các tháng 2-3 nĕm sau.

4. Gieo h t ươm cây con

Ch n nơi đ t t t, làm đ t nhỏ, lên lu ng 15-20 cm lu ng r ng kho ng 1,2-1,5m (Tưới phân loãng trước khi làm đ t). Gieo kho ng 1 l ng h t/ 25m2 đ t. Ph m t lớp rơm nhẹ, thoáng ( rơm ph mặt được chặt nhỏ kho ng 8-12cm). Tưới nước nhẹ để đ m b o đ ẩm cho h t n y m m và cây con phát triển. Tuổi cây gi ng t t nh t là có từ 4-6 lá th t, tương ứng với th i gian 20, 25, 30 ngày.

5. Làm đ t bón phân:

Làm đ t nhỏ đều. Lên lu ng cao 20-25 cm, lu ng r ng 1-1.2cm, rãnh lu ng r ng 20-25 cm. V sớm lên lu ng mai rùa cao để thoát nước khi mưa. V chính và v mu n làm lu ng phẳng.

Bón lót cho 1 ha: 20 - 30 t n phân chu ng + 150 kg phân lân, 50 - 60 kg kali, 40 – 60 kg đ m ure. Phân chu ng, phân lân, phân kali tr n đều với nhau r i r i vào đ t khi lên lu ng, hoặc bón vào h tr ng. Có thể bón vào giữa lu ng bằng cách r ch m t rãnh sâu giữa lu ng, r i phân vào đó r i l p đ t. Phân đ m bón sau khi tr ng, bón xong tưới nước ngay.

12

6. K thu t tr ng

Ch n cây gi ng lá tròn, cu ng lá dẹt, to và ngắn. Cây sinh trư ng t t đ ng đều, không có sâu bệnh.

Dùng d m hay cu c bổ h c r i đặt cây vào theo thế tự nhiên c a cây. Trên 1 lu ng tr ng 2 hàng, sắp xếp theo kiểu so le. Kho ng cách giữa các cây thay đổi tuỳ thu c vào bắp cu ng c a gi ng to hay nhỏ.

V sớm tr ng với m t đ tr ng 50 x 40cm.

V chính tr ng với kho ng cách 50 x 50cm.

V mu n tr ng với kho ng cách 50 x 40cm.

7. K thu t chĕm sóc:

Sau khi tr ng cây xong ph i tưới ngay. Sau đó tưới hàng ngày cho đến khi cây h i xanh. Từ đó tr đi có thể 5-7 ngày tưới 1 l n. Có thể kết hợp tưới với bón thúc bằng phân nước hay phân đ m hoà tan.

Khi c i bắp tr i lá bàng nên d n nước vào rãnh, ng p đến 1/3 lu ng, để nước th m d n vào lu ng. Khi c i bắp đã cu n cho nước vào rãnh l n thứ 2, để ng p 2/3 rãnh . Không nên để thưa trong ru ng c i bắp. Khi c i bắp đã cu n chắc thì không tưới nữa để tránh hiện tượng nứt bắp.

Bón thúc cho c i bắp vào 2 thời kì chính:

Kỳ đ u bón vào th i gian từ lúc ra ngôi đến lúc cây tr i lá bàng, trong kho ng 30 - 45 ngày tuỳ theo gi ng. th i kì này c i bắp c n được bón thúc 2 l n. L n đ u bón khi cây ra ngôi 10 - 15 ngày. Dùng phân chu ng loãng 30% để tưới. L n thứ 2 khi cây sắp tr i lá bàng. L n này cũng tưới nước phân chu ng pha loãng, kết hợp với bón 60-70kg phân đ m cho 1 ha.

Kì thứ 2 bón vào giai đo n cây trư ng thành đến khi cu n xong, kì này bón làm 2 - 3 l n. L n đ u bón khi cây bắt đ u vào cu n. Dùng phân chu ng pha đặc kết hợp với 50 kg đ m ure để bón thúc cho 1 ha. L n thứ 2 bón khi c i bắp đã cu n chắc. Cũng dùng lượng phân chu ng pha đặc như trên kết hợp với 60-70 kg đ m ure bón cho 1 ha.

13

Sau đó nều điều kiện th i tiết thu n lợi thì không c n bón thúc nữa. Nhưng nếu th i tiết xâu, cây sinh trư ng kém, lá vàng thì bón thúc thêm l n thứ 3. Lượng phân chu ng pha đặc tuỳ theo tr ng thái t t x u c a cây.

Sau khi tr ng 10 - 12 ngày c n tiến hành xới cho cây, kết hợp với nhặt cỏ trước khi bón thúc l n đ u.

Khi cây c i bắp sắp tr i lá bàng thì xới sâu trên mặt lu ng, xới mép lu ng và vun g c. Sau đó vài hôm thì bón thúc.

Khi tr i mưa đ t b dính mà cây bắp còn nhỏ thì c n xới phá váng k p th i và bón thúc sau khi xới.

Sau khi ra ngôi được 4- 5 ngày thì tiến hành giặm những nơi cây b m t để đ m b o m t đ .

Khi cây vào cu n, c n t a bỏ những lá chân đã già c i, không còn kh nĕng quang hợp,làm cho ru ng c i bắp thông thoáng, h n chế sự phát trển sâu bệnh. Việc này c n tiến hành thư ng xuyên cho đến khi thu ho ch. Chú ý làm cẩn th n không để gi p gãy các lá còn khoẻ m nh.

Th i gian đ u khi bắp c i còn nhỏ, nên tr ng xen xà lách, c i trắng, c i thìa. Th i gian tr ng xen không nên quá 30-35 ngày.

8. K thu t làm gi ng bắp c i

Gi ng c i bắp được thu ho ch từ những cây được để làm gi ng. Những cây này được gieo h t đ i trà vào cu i tháng 7 và đ u tháng 8. Cây gi ng được 35 ngày thì ra ngôi, chĕm sóc gi ng như cây c i bắp tr ng đ i trà. Đến tháng 12 thì thu ho ch. Dùng dao sắc chặt hơi vát không làm gi p làm xước vỏ cây. Chú ý ch n những cây to m p, có những đặc điểm tiêu biểu c a gi ng để làm gi ng. Sau khi thu ho ch bắp c i, các g c cây được d n vào m t khu vực trên ru ng. khu vực này cũng lên lu ng và bổ h c để đặt các g c c i bắp vào, h c này các h c kia 40-50cm. Bón m i h c 2 kg phân chu ng đã với 100g tro bếp và kho ng 7 g supe lân. Phân được tr n đều với đ t, đặt g c cây c i vào, nén cho chặt g c r i tưới nước.

Sang xuân g c c i bắp phát ng ng và ra hoa. Ng ng vừa vươn cao vừa ra hoa kết qu . M i g c ch giữ 3 - 4 ng ng hoa. Khi ng ng hoà 50-60 cm thì ph i cắm c c và bu c giữ các ng ng để không b gió làm gãy. Tiến hành b m ng n để nước và ch t dinh dưỡng t p trung nuôi qu và h t. Khi qu có đ m vàng là

14

qu đã chín. C n tiến hành thu ho ch ngay để đem thêm 3-5 ngày cho qu chín thêm r i đem phơi khô, tách l y h t, sàng sẩy k c t kĩ để đ m b o cho v sau.

các vùng núi cao, c i bắp để gi ng được gieo h t vào tháng 6, tr ng vào cu i tháng 7 sang đ u tháng 8, thu ho ch bắp c i vào tháng 11 và tháng 12. Sau đó l y g c tr ng, ngay hoặc để l i t i ch r i tiến hành chĕm sóc. Đến tháng 2 c i bắp trổ ng ng, ra hoa. Tháng 4-5 thu ho ch h t để gi ng. C n thu ho ch h t nhanh g n, k p th i vì lúc này các t nh miền núi phía Bắc thư ng có mưa sớm, dễ làm h t b th i, m c, hoặc m c m m ngay trên cành.

VI. K thu t gieo tr ng súp lơ

Nguồn: Theo: Rauhoaquavietnam.vn


a. Đặc tính sinh h c

Thực phẩm c a Súp lơ là toàn b ph n hoa chưa n . B ph n này mềm, x p không ch u được mưa nắng.

Súp lơ có b ph n lá r t phát triển so với su hào, nhưng b rễ phát triển kém hơn nhiều, ĕn nông ( lớp đ t 10 - 15 cm) và ít lan r ng, bán kính ho t đ ng c a b rễ ch 35 – 50 cm. Vì thế tính ch u h n, ch u nước kém.

b. Yêu c u về điều kiện ngo i c nh

Yêu c u nhiệt đ

Súp lơ là lo i cây 2 nĕm, ch u được l nh; nhiệt đ thích hợp nh t cho sinh trư ng và phát triển là 150 – 180C. Từ 250C tr lên cây m c kém, ch m, mau hóa già, hoa súp lơ bé và dễ n . Qu l i giai đo n súp lơ đang ra hoa nếu nhiệt đ dưới 100C hoa lơ cũng bé phẩm ch t kém, vì thế giai đo n này nếu gặp gió mùa đông bắc c n có biện pháp che ph , ch ng rét cho súp lơ.

Yêu c u ánh sáng

th i kỳ cây con c n nhiều ánh sáng, sau khi b lá đã phát triển đ y đ r i thì yêu c u ánh sáng l i gi m đi. Ngày dài rút ngắn sự sinh trư ng và phát triển c a súp lơ. Khi ra hoa yêu c u ánh sáng nhẹ mới đ t nĕng su t và phẩm ch t cao.

Yêu c u về đ ẩm

15

Súp lơ được xếp vào lo i rau ưa ẩm. Nếu đ ẩm không khí th p nhiệt đ không khí cao, đ t l i không đ ẩm (dưới 50 - 60% đ ẩm đ ng ru ng) thì hoa bé, chóng già , nĕng su t th p.

Nếu đ ẩm không khí cao (trên 90%) kết hợp với nhiệt đ cao thì hoa dễ th i.

Đ ẩm đ t trên 90% súp lơ dễ b các vi khuẩn h i b rễ.

Đ ẩm thích hợp là 50 - 80% đ chứa ẩm đ ng ru ng.

Yêu c u ch t dinh dưỡng

Súp lơ ưa đ t th t nhẹ, nhiều mùn, có đ pH = 6,0. Súp lơ c n lượng phân bón g p đôi so với cây c i bắp, đến 70 - 75% lượng ch t dinh dưỡng t p trung vào th i kỳ làm hoa. Vì thế bón thúc r t có hiệu lực.

Các gi ng phổ biến

Có hai lo i:

- Súp lơ đơn: Để tr ng v sớm. Gi ng này lá nhỏ, dài, trên mặt phiến lá có lớp ph n trắng, mỏng, ngù hoa trắng, g o nhỏ, mặt m n, mỏng, ĕn ngon, nặng từ 1- 2 kg

- Súp lơ kép: Để tr ng v chính và mu n. Cây lùn, hoa to, nặng từ 1,5 - 3 kg, màu trắng ngà (trắng sữa), lá mỏng và b u, hơi nghiêng về m t phía, nõn tía.

Ngoài ra còn tr ng lo i súp lơ xanh c a Nh t B n. Khác với lo i súp lơ thông thư ng có hoa màu trắng hoặc trắng ngà, lo i súp lơ này c cu ng l n ngù hoa đều có màu xanh đ m như màu lá, g o hoa nhỏ, mặt hoa thưa không m n, nhưng ĕn ng t và ngon, ch u nhiệt t t hơn lo i súp lơ trắng.

2. Thời v gieo tr ng

- V sớm: gieo tháng 7, tháng 8, tr ng tháng 8 - 9.

- V chính: gieo tháng 10 - tháng 12, tr ng tháng 11 - 12.

Trước khi đem gieo, ngâm h t vào nước nóng 500C trong 25 - 30 phút để diệt các n m bệnh bám vỏ h t gi ng, đ ng th i tĕng t lệ m c c a h t khi gieo.

16

Lượng h t gieo trên 1m2 kho ng 3,5 - 4g (1 ha gieo 400g đến 600g). Sau khi gieo h t ph i tưới giữ ẩm từ 65 - 70%.

Chú ý: che mưa nắng cho cây giống.

Riêng đ i với súp lơ v sớm sau khi cây con m c được 15 - 18 ngày thì ph i đem giâm. Đ t giâm súp lơ v sớm cũng làm lu ng như lúc gieo h t, cây cách cây 5 - 6 cm theo hình nanh s u.

Chú ý: Nên giâm vào buổi chiều để cây đỡ héo, mau bén rễ. Giâm xong tưới nước giữ ẩm ngay. Cây giống giâm được 20 - 25 ngày thì nhổ đem trồng.

3. Làm đ t, bón phân lót

Lu ng r ng 0,9 – 1m: v sớm làm lu ng cao, hình mui luyện, v mu n và chính làm lu ng th p và phẳng.

Bón lót cho 1 ha: phân chu ng hoai 40 t n.

Phân đ m urê 50 kg.

Phân lân 25kg.

Phân kali 70kg.

Phân chu ng, phân lân và kali tr n đều nhau r i theo h c tr ng là t t nh t. M i h c bón từ 800g đến 1.000g. Bón xong đ o đ t cho đều.

4. Tr ng súp lơ

Tr ng hàng kép nanh s u trên lu ng với kho ng cách 60 x 50cm hoặc 40 x 50 cm (21.000 - 23.000 cây trên 1 ha); kho ng 750 - 820 cây/sào). Tuổi cây gi ng kho ng 40 - 50 ngày (khi cây gi ng có 5 - 6 lá). Ch n cây to, m p, lá xanh, g c đỏ, không b d hình để đem tr ng.

5. Chĕm sóc súp lơ

Xới vun và tưới nước: Sau khi tr ng ph i được tưới nước m i ngày 2 l n vào buổi sớm và chiều mát, trong 7 - 8 ngày liền (dùng ô doa có l nhỏ, tưới nhẹ và đều). Sau đó cứ hai ngày tưới m t l n để giữ đ ẩm điều hòa kho ng 70- 80%.

17

Khi th y cây đã chéo nõn (các lá nõn c p l i) thì không tưới bằng ô doa nữa mà tưới vào g c để tránh làm hỏng hoa. Tưới đ m, 1 - 2 ngày m t l n. Gặp tiết tr i n m không được tưới nước.

Khi xới ph i xới tơi đ t r i mới vun. Gi ng sớm ch vun cao m t l n sau khi tr ng kho ng 12 - 15 ngày, gi ng mu n vun l n thứ hai sau đó 10 - 12 ngày.

Bón phân thúc: thư ng dùng nước gi i, phân bắc, phân nước và phân đ m pha loãng để thúc 2 - 3 l n.

Lượng phân để bón thúc cho 1 ha như sau:

Phân bắc, phân đ m urê 80 - 100kg. Các kỳ bón thúc:

Kỳ 1: Sau khi tr ng đ 15 ngày, dùng phân bắc pha 1/10 phân đ m cho 20 kg urê để tưới.

Kỳ 2: Sau đó 10 - 12 ngày, cũng thúc như v y.

Kỳ 3: Khi cây đã chéo nõn, lúc này t p trung s phân còn l i bón n t để thúc cây ra ngù nhanh, chắc.

Kỳ này có thể rắc phân đ m và r i phân bắc, phân m c vào giữa lu ng, r i cho nước vào rãnh, l y gáo té lên mặt lu ng.

Che đ y hoa: Sau khi tr ng được 45 ngày (gi ng sớm) đến 60 - 70 ngày (gi ng chính v và mu n) th y có ngù hoa trong lá nõn thì ph i che đ y ngay. Việc che đ y này ph i làm cho tới khu thu ho ch hoa lơ. Lúc đ u hoa lơ còn bé, có thể bẻ g p 1 - 2 lá trong l i để đ y (chú ý không bẻ r i hẳn mà ch bẻ g y chân chính c a lá); khi hoa đã lớn thì ngắt bỏ các lá ngoài (l y kho ng 1/3 phiến lá ph n đ u lá) để đ y cho hoa, cứ th y lá đ y hoa hơi héo là ph i thay đổi lá đ y khác ngay để nước khỏi d t vào ngù làm th i rữa hoa.


Ngoài những sâu bệnh h i cây súp lơ thư ng b bệnh th i cổ rễ và bệnh g i đen. Ngu n bệnh ch yếu lây lan qua h t gi ng và phát triển m nh mẽ trong điều kiện đ ẩm c a đ t quá cao (trên 90%).

Vì v y, nh t thiết ph i xử lý h t gi ng trước khi gieo và tránh tưới nước quá ẩm gây đ c h i cho b rễ súp lơ.

18

7. Thu ho ch súp lơ

C n thu ho ch đúng lúc mới đ m b o được nĕng su t và phẩm ch t c a hoa lơ.

Sau khi ngù hoa xu t hiện 15 - 20 ngày thu là vừa. Lúc này mặt hoa lơ bắt đ u g ghề, có hiện tượng rão xung quanh hoa thì ph i thu ho ch ngay.

Dùng dao sắc, chặt m t lá sát g c, t a bỏ m t vài lá chân, xếp đứng cu ng hoa hoặc xếp ch m cu ng hoa vào nhau để dễ v n chuyển. Nĕng su t súp lơ có thể đ t từ 18 - 22 t n/ha (6 - 8 t /sào).

8. Để gi ng súp lơ

Chúng ta ph i tính toán th i v để khi súp lơ ra hoa kết qu không gặp mưa nhiều, lúc thu ho ch có thể hong phơi được ngay.

Khi để gi ng ngư i ta thư ng b trí cho qu chín vào tháng 4 và tháng 5. Gieo h t vào h tu n tháng 9 đến thượng tu n tháng 10, ra ngôi tháng 11 và tháng 12. Tính bình quân m t cây súp lơ gi ng cho 5 - 7g h t, tr ng t t, chĕm sóc chu đáo có thể đ t 12 - 15g m i cây, tức là vào kho ng 3 - 5 t /1 ha (10 - 18kg/sào).

VII. K thu t gieo tr ng và chĕm sóc cây rau c i củ

Nguồn: Theo Nhà XB Văn hoá dân tộc

1. Thời v

Chính v : gieo từ tháng 8 đến cu i tháng 9. V mu n; gieo tháng 10, tháng 11. V chiêm hè: gieo tháng 4, tháng 5.

2. Làm đ t, bón phân , gieo h t

C n cày, cu c sâu để i và làm nhỏ, nhặt bỏ các lo i sỏi, đá, g ch v n; làm lu ng r ng 1,2 m – 1,5 m. Bón lót cho 1 ha c n: 15 – 16 t n (5 – 6 t /sào) phân chu ng với 5% lân và kali. T i phân trên mặt lu ng r i tr n đều với đ t, để 1 –2 ngày r i gieo h t; gieo 15 – 17 kg /ha (0,5 – 0,6 kg/sào). Nếu gieo hàng thì bỏ phân vào r ch, l p đ t vài hôm r i gieo. Hàng cách nhau 25 – 30 cm. Gieo xong l p đ t, ph r .

3. Chĕm sóc

19

Tưới nước phân thúc: Ph r sau khi gieo r i tưới nước giữ ẩm. Hai ngày tưới m t l n cho đến khi m c. Ch tưới lướt để giữ ẩm chứ không c n tưới đ m nước. Cây có 2 – 3 lá th t thì t a l n thứ nh t, r i bón thúc l n đ u bằng nước phân pha loãng; sau đó 5 –7 ngày t a l n thứ hai kết hợp với nhặt cỏ, để l i kho ng cách 15 – 20 cm m t cây. Sau đó thúc l n thứ hai. Thúc l n ba khi cây đang phát triển.


Sâu bệnh h i c i c gi ng như sâu bệnh h i các lo i rau c i, đặc biệt là rệp rau và b nhẩy, c n phát triển và phun phòng k p th i.

Chú ý: không nên gieo 2 – 3 đợt cải củ trên cùng một diện tích.

5. Thu ho ch

V chính sau khi gieo 60 – 70 ngày được thu ho ch; v mu n ph i 80 – 100 ngày mới được thu ho ch, trái l i v chiêm ch 25 – 35 ngày là thu ho ch c cây, ĕn c lá, rễ, c r t bé có v hĕng gắt. Nĕng su t c i c có thể đ t 17 – 30 t n/ha ( 6 – 10 t /sào) tuỳ gi ng và tuỳ v gieo tr ng.

6. Để gi ng c i củ

Sau khi đã chuẩn b đ t k , tìm những cây r lá vào buổi trưa, ch n c to, đều đặn, dáng đẹp, không sâu bệnh; cắt bỏ ch l y 1/3 c và 15 – 18 cm ls; ch m mặt cắt vào tro bếp, ch cho lát cắt se r i tr ng theo hàng với kho ng cách 30 x 40 cm hoặc 40 x 50 cm, n chặt đ t quanh g c và tưới giữ ẩm liên tiếp cho cây ra rễ mới. Nửa tháng sau tưới thúc bằng nước phân loãng. Khi cây trổ ng ng thì b m ng n để ng ng phát nhanh sẽ cho nhiều hoa và qu . Từ khi trổ ng ng đến khi ra qu c n tưới nước phân cho cây 3 – 4 l n nữa, qu sẽ sáng, h t chắc.

Khi qu chuyển từ màu xanh sang màu vàng l c thì thu ho ch, cắt c cành đem về bó l i để ch thoáng đ 5 – 7 ngày sau đó mới phơi khô l y h t. M t hecta c i c có thể thu từ 600 – 1000 kg h t c i c ( 22 – 35 kg/sào).

VIII. K thu t tr ng Su hào

Nguồn:http://khcncaobang.gov.vn/index.php?option=com_docman&task=

cat_view&gid=87&Itemid=154


20

Cây su hào thu c h Th p tự.

Thân c a cây phát triển phình to ra thành c khí sinh, trong chứa r t nhiều ch t dinh dưỡng, và được dùng làm thực phẩm (rau). Tuy cũng có những đòi hỏi gi ng như cây c i bắp về các điều kiện s ng, nhưng có thể ch u được nóng hơn c i bắp 2 - 3oC. Vì v y su hào có thể tr ng sớm và mu n hơn c i bắp được, do đó góp ph n ch ng giáp v rau trong v xuân hè.

Su hào l i không đòi hỏi nhiều đ i với đ t cũng như phân bón.

2. Các gi ng su hào tr ng ở nước ta.

Thường có 2 gi ng.

- Su hào d c trung (hay su hào d c nhỡ): c tròn, to, mỏng vỏ, c ng và phiến lá to hơn, dày hơn lo i su hào d c tĕm. Điển hình là su hào Hà Giang.

Th i gian sinh trư ng 90 - 105 ngày.

- Su hào d c đ i (su hào bánh xe): c to hơi dẹt, vỏ r t dày, c ng và phiến lá r t to, dày. Th i gian sinh trư ng 120 - 130 ngày. Đặc trưng là su hào Tiểu Anh Tử (Trung Qu c) hoặc Thiên Anh Tử (Nh t B n).

3. Thời v gieo tr ng:

- V chính: gieo tháng 9 đến hết tháng 10. Dùng các gi ng su hào nhỡ và su hào d c đ i để thu ho ch được dài ngày. Tuổi cây gi ng 30 - 35 ngày.

- V mu n: gieo tháng 11, ch yếu dùng lo i su hào d c tĕm và m t ph n lo i d c nhỡ để có thể kéo dài thu ho ch tới t n cu i tháng 4 nĕm sau. Tuổi cây gi ng 25 - 30 ngày.

4. Tr ng su hào.

Trước khi nhổ c y 4 - 5 hôm không tưới nước, tưới phân nữa để rèn luyện cây gi ng, bắt chúng phát triển b rễ mới và sau này c y ra cây mau bén rễ.

Đến lúc nhổ c y nên tưới nước trước m t buổi cho dễ nhổ.

- D c nhỡ với kho ng cách 30 x 35 cm (2.700 - 2.800 cây/sào).

- D c đ i tr ng với kho ng cách 35 x 40 cm (2.000 - 2.100 cây/sào).

21

Đ m b o m t đ từ 55.000 đến 75.000 cây/ha.

Rễ cái cây gi ng dài có thể cắt bớt đi cho mau ra rễ mới. Dùng giằm (xén) hay cu c con bới đ t ra, đặt cây gi ng theo chiều tự nhiên c a nó, l y tay hay giằm hoặc cu c con khẽ nh n đ t vào g c là được.

Bón lót:

Yêu c u bón lót cho 1 ha su hào như sau: Phân chu ng đã hoai m c: 15 - 20 t n. Phân lân: 90 - 120 kg. Phân kali: 40 - 50 kg.

Tr n đều l i với nhau r i bón r i lên mặt lu ng khi làm đ t; đ o k phân với đ t r i tr ng.

5. Chĕm sóc

- Tưới nước: Sau khi tr ng xong ph i tưới nước ngay, sau đó ngày tưới 2 l n vào buổi sớm và chiều mát. Tưới như thế trong 5 - 6 ngày. B y ngày sau khi c y thì bón thúc kết hợp tưới. Tưới sao giữ được đ ẩm cho đ t trong su t th i gian sinh trư ng.

- Bón thúc: bón thúc l n đ u sau khi cây đã bén rễ bằng phân chu ng pha loãng 20%. Sau đó cứ m t tu n l i thúc m t l n. Lượng phân đ m để thúc su t quá trình sinh trư ng từ 150 - 200 kg urê cho 1 ha. Chú ý, su hào càng lớn lượng phân thúc càng tĕng. Thúc l n cu i trước khi thu ho ch m t tu n để c nẩy đều, mỏng vỏ.

- Vun xới: Xới xáo làm hai l n: l n đ u vào sau khi ra ngôi được 15 - 20 ngày, l n thứ hai sau l n trước kho ng 15 ngày.

6. Phòng trừ sâu bệnh:

T t c các lo i sâu bệnh h i c i bắp cũng đều h i su hào, đặc biệt là rệp rau: chúng t p trung ph n nõn c và lá non mới nhú để chích hút làm cho các b ph n này b teo đi, su hào không lớn được. Ph i phát hiện k p th i và dùng dipterêc pha 1/1600 để phun trừ.

7. Thu ho ch:

Cĕn cứ vào th i gian sinh trư ng c a từng gi ng, từng v và th y mặt c đã bằng, lá non ngừng sinh trư ng thì thu ho ch: kéo dài thêm sẽ già, nhiều xơ,

22

gi m phẩm ch t. Nĕng su t su hào c a ta hiện nay từ 16 - 30 t n/ha (6 - 10 t /sào).

8. Để gi ng su hào.

Gieo h t vào tháng 9 đến cu i tháng 10 để tr ng vào tháng 11, tháng 12.

Để gi ng c n bón lót nhiều kết hợp với lượng lân và kali g p đôi đ i trà: lượng đ m gi m đi từ 1/2 - 2/3. Cây sinh trư ng bình thư ng thì không c n dùng đ m để thúc.

PH N 2: K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY THU C H B U BÍ

I. K thu t tr ng và chĕm sóc bí đỏ

Nguồn:http://www.rauhoaquavietnam.vn/default.aspx?tabID=5&ID=37&Lan

gID=1&NewsID=263


Bí đỏ có ngu n g c Trung M , g m 25 loài nhưng phổ biến nh t vùng nhiệt đới là C. pepo và C. moschata, còn C. maxima thì thích hợp vùng khí h u mát.

S n phẩm sử d ng chính là trái giàu vitamin A, trái chứa 85 - 91% nước, ch t đ m 0,8 - 2 g, ch t béo 0,1 - 0,5 g, ch t b t đư ng 3,3 - 11 g, cho nĕng lượng 85 -170 kJ/100 g. Ngoài ra, hoa, lá và đ t non cũng được dùng làm rau ĕn.

Đặc tính sinh h c: Rễ: Hệ th ng rễ phát triển m nh, rễ chính ĕn sâu và rễ ph ĕn lan r ng nên

kh nĕng ch u h n t t. Cây có kh nĕng phát triển trên đ t hơi phèn hoặc mặn. Đây là cây rau được chú ý canh tác đ u tiên trên những vùng đ t mới khai phá.

Thân: Thân bò có tua cu n, thân dài ngắn tuỳ gi ng, thân tròn hay có g c c nh. Thân có kh nĕng ra rễ b t đ nh đ t. Tua cu n phân nhánh m c đ t thân.

Lá: Lá đơn, m c cách, cu ng dài, phiến lá r ng, tròn hay g c c nh, có xẻ thùy sâu hay c n, màu xanh hay l m đ m trắng.

Hoa: Hoa đơn phái cùng cây, to, cánh màu vàng, th ph n nh côn trùng.

23

Trong điều kiện khí h u không thu n hợp cây sinh ra hoa lưỡng tính hay hoa đực b t th .

Trái: Đặc điểm c a cu ng trái là m t đặc tính dùng để phân biệt các loài bí tr ng. Cu ng trái mềm hay cứng, tròn hay g c c nh, đáy cu ng phình hay không. Vỏ trái cứng hay mềm, trơn láng hay s n sùi, màu sắc vỏ trái thay đổi từ xanh đ m tới vàng, hơi trắng. Hình d ng trái r t thay đổi từ tròn, oval tới dài. Th t trái d y hay mỏng, màu vàng đỏ đến vàng tươi. Ru t chứa nhiều h t nằm giữa trái.

Bí đỏ thích nghi r ng với điều kiện vùng nhiệt đới, bí có thể tr ng đ ng bằng cho đến cao nguyên có cao đ 1.500 m. Nhiệt đ thích hợp cho cây sinh trư ng và phát triển từ 18 - 27oC. Cây sinh trư ng t t trong điều kiện cư ng đ chiếu sáng m nh, có kh nĕng ch u h n khá nhưng nếu khô h n quá dễ b r ng hoa và trái non.

Nhiệt đ và đ dài ngày đều có nh hư ng trên sự hìanh thành t lệ hoa đực và cái trên cây. Ngày dài và nhiệt đ cao thích hợp cho cây ra nhiều hoa đực.

Cây không kén đ t nhưng đòi hỏi ph i thoát nước t t, vì cây ch u úng kém nhưng ch u khô h n t t. ẩm đ cao không thích hợp cho cây phát triển vì dễ phát sinh bệnh trên lá.

Gi ng Các gi ng đ a phương tr ng phổ biến. Hai gi ng được ưa chu ng nh t là:

- Gi ng Bí Vàm Rĕng: Tr ng phổ biến Kiên Giang, C n Thơ, Sóc Trĕng. Trái tròn dẹp, có khía, nặng 3 - 5 kg, trái già màu vàng, vỏ hai da, th t d y, dẻo, màu vàng tươi, phẩm ch t ngon.

- Gi ng Bí trái dài Ban Mê Thu t: Tr ng phổ biến miền Đông Nam B và cao nguyên. Trái b u d c dài, nặng 1 - 2 kg, vỏ vàng xanh hay vàng, trơn láng hay s n sùi, th t mỏng, màu vàng tươi đến vàng cam, ít dẻo, ngon ng t.

2. Thời v tr ng

Bí đỏ tr ng được quanh nĕm, tùy theo điều kiện đ t và nước từng nơi mà b trí tr ng mùa khô hay mùa mưa. Mùa khô gieo tháng 11 - 12 dương l ch, thu ho ch tháng 3 - 4 dương l ch; mùa mưa gieo tháng 5 - 6, thu ho ch tháng 8 - 9 dương l ch.

24

3. Làm đ t, Gieo h t

Bí đỏ r t dễ tr ng không kén đ t, có thể tr ng trên đ t b hoặc đ t ru ng sau mùa lúa, nhưng t t nh t là đ t mới khai phá. K thu t làm đ t bí tương tự như làm đ t tr ng dưa h u. Đ t được cu c lên líp đôi, kho ng cách giữa 2 tim mương 5 - 6 m, mương r ng 0,4 - 0,6 m, mặt lu ng r ng 0,7 m, cao 0,2 - 0,3 m, kho ng cách cây trên lu ng 0,5 - 0,7 m, m t đ 5.500 - 7.500 cây/ha.

H t gieo thẳng hoặc gieo trong b u, thư ng ngâm cho nẩy m m trước khi gieo. Lượng gi ng gieo 1 - 1,5 kg/ha tùy gi ng. Cây con đem tr ng có 1 - 2 lá nhám.

4. Bón phân, tưới nước, t o hình

Công thức phân áp d ng và cách bón như sau cho 1 ha:

N: từ 230- 250 kg

P2O5: 150-200 kg

K2O: 90 -100 kg

Lo i phân Lư ng phân

Bón lót Thúc l n 1 (20NSKT)

Thúc l n 2 (40 NSKT)

Thúc nuôi trái

Phân chu ng (m3)

30 30

Vôi (kg) 1.000 1.000

Phân 16-16-8 600 200 200 200

Uree (kg) 250 250

DAP (kg) 150 120 30

KCl (kg) 100 100

NSKT: Ngày sau khi gieo

25

Ngoài lượng phân trên có thể phun phân qua lá đ nh kỳ 7-10 ngày/l n như Bayfolan, HVP, Komix, Bioted... với n ng đ khuyến cáo trên nh n chai thu c giúp cây khoẻ m nh, tĕng trư ng nhanh, cho trái t t.

Tưới nước: Cung c p đ y đ nước trong mùa khô, nh t là giai đo n ra hoa. Thoát nước t t trong mùa mưa không để rễ cây b úng.

T o hình: Khi bí dài 1m, l y đ t đắp đo n thân giúp cây phát triển rễ ph tĕng kh nĕng hút ch t dinh dưỡng, cây sinh trư ng t t hơn. Bí có kh nĕng đâm nhánh m nh nên ra r t nhiều nhánh. M i cây ch nên chừa 2 - 4 nhánh t t nh t hoặc dây chánh và 1 - 2 dây nhánh, t a hết các nhánh khác làm rau ĕn để cây t p trung dinh dưỡng nuôi trái. Cũng t a bớt các lá chân hoặc lá vàng úa, giúp thông thoáng ong bướm dể tìm hoa hút nh y, tĕng t lệ đ u trái.

Để trái: Hoa đực bí đỏ r t nhiều, g p hơn 20 l n hoa cái, hoa đực có sớm hơn hoa cái vài ba ngày. Kho ng 35 ngày sau khi tr ng hoa cái bắt đ u n . Hoa n vào buổi sáng sớm, thư ng thì hoa đực và hoa cái trên m t cây n hoa không cùng lúc mà h t ph n ch th tinh trong vài gi , vì v y th ph n nhân t o r t c n thiết để đ m b o nĕng su t. Ngắt hoa đực, bỏ hết đài và cánh hoa, quét nh đực lên vòi nh y. Không nên phun thu c trừ sâu xông hơi m nh trong th i gian ch m n . M i cây thư ng để 1 - 3 trái tùy theo kho ng cách tr ng và đ phì c a đ t.


B dưa Phòng trừ: Bắt, xua đuổi thành trùng bằng tay, dùng vợt hay phun thu c

Politrin, Baythroid, Admire, Đ u Trâu BISAD 0.5 ME liều lượng 10-15 ml/ bình 12-16 lít nước.

R i thu c h t Basudin, Vibam g c sau khi tr ng và trước khi cây ra hoa (kết hợp khi bón phân thúc).

Sâu vẽ bùa

Phòng trừ: Phun thu c Ofunack, Fenvalerate, Polirin, Oncol, Sumicidin, Đ u Trâu BISAD 0.5 ME liều lượng 10-15 ml/ bình 12-16 lít nước.

B trĩ

Phòng trừ: Kiểm tra đ ng ru ng thư ng xuyên. Phun thu c ngay khi m t

26

đ b trĩ còn th p (2-3 con/ lá). Thay đổi lo i thu c thư ng xuyên để tránh b trĩ kháng thu c.

Thu c hữu hiệu là: Phun thu c Đ u Trâu FEAT 25 EC liều lượng 10-15 ml/ bình 12-16 lít nước. Hoặc Regen, Admire, Danitol, Oncol, Confidor.

Sâu ĕn t p (Spodoptera litura)

Cày i, phơi đ t, vệ sinh đ ng ru ng. R i thu c h t khử đ t để diệt sâu, nh ng s ng trong đ t trước khi tr ng. Ngắt bỏ ổ trứng hay sâu non.

Phun các lo i thu c: Supracide, Ambush, Karate, Atabron, Shersol, Lorsban giai đo n sâu non.

Ngoài ra còn các lo i sâu khác như: Sâu ĕn lá, r y mềm và các bệnh quan tr ng như bệnh héo rũ cây con, bệnh ch y nhựa thân, bệnh thán thư, bệnh sương mai, bệnh nứt thân ch y m , bệnh héo vi khuẩn và bệnh kh m nên sử d ng OLICIDE 0 DD liều lượng 25-30 cc/ bình 8 líl nước hoặc THUMB liều lượng 25-30 cc/ bình 8 líl.

6. Thu ho ch:

Nếu ĕn ngay hoặc tiêu th nhanh t i đi phương có thể thu trái non (kho ng 30 ngày sau khi đ u trái), trái thu non hái được nhiều trái và dây lâu tàn. Nếu để dự trử lâu nên thu khi trái th t già vỏ cứng có màu vàng, có lớp sừng, có ph n, cu ng vàng và cứng (kho ng 3 - 4 tháng sau khi tr ng) tùy theo gi ng, dùng dao cắt c cu ng đem về bôi vôi vào mặt cắt giữ nơi thoáng mát. Nĕng su t 20 - 30 t n/ha.

7. Để gi ng

C n ch n trái đều đặn, nằm trên dây chính, th t già, vỏ cứng chắc, thu ho ch khi dây đã tàn, c t giữ trong nhà ít nh t 1 tháng mới bổ ra l y h t. H t được rửa s ch, phơi khô để vào chai kín c t giữ.

II. K thu t tr ng rau bí ngô theo hướng khai thác ng n

Nguồn:http://www2.bacninh.gov.vn/Story/NongNghiepKhuyenNong/KHCNNongNghiep/2008/3/11260.html

1. Thời v

27

Có thể tr ng quanh nĕm, nhưng t p trung vào 2 v chính: Đông Xuân tr ng tháng 11 để cắt ng n tháng 2, tháng 3, thu qu tháng 4, tháng 5; Hè Thu tr ng tháng 7 để cắt ng n bán vào tháng 9, tháng 10.

2. Ch n và làm đ t

Bí ngô ưa đ t t t, giàu mùn, tơi x p, có c u tượng nhẹ, dễ thoát nước vì v y nên ch n những chân đ t cao ráo, đ t th t nhẹ pha cát như đ t phù sa ven sông, su i. Có thể t n d ng các b lô, b thửa, b ru ng để tr ng, tr ng xen canh trong vư n cây ĕn qu khi chưa khép tán nhưng cách g c các lo i cây này kho ng 1m. Cũng có thể tranh th tr ng m t v luân canh với lúa mùa sau khi thu ho ch nhưng ph i lên lu ng, khơi rãnh để tránh b úng ng p dễ b bệnh th i g c, th i cây. Với đ t bãi, đ t vư n ch c n cày bừa, lên lu ng r ng 2m; với đ t lúa mùa ch c n cày l t, lên lu ng r i đặt đ t m i vào trong cây đã gieo qua b u r i xĕm xới đ t trong quá trình chĕm sóc sau này.

3. M t đ và cách gieo tr ng

Có thể ngâm h t trong nước m, vớt ra trong khĕn ẩm cho nứt nanh r i đem gieo trực tiếp trên h hoặc gieo vào b u chĕm sóc thành cây gi ng cứng cáp r i đem tr ng. M i sào nên bón lót kho ng 400-500kg phân chu ng lo i có nhiều ch t đ n. Càng nhiều phân chu ng thì khi bón thúc mới có thể bón được đ m để cây bí sinh trư ng, phát triển khỏe, thu hái được nhiều lứa, bền cây. Kinh nghiệm nhiều nơi cho th y, với đ t bãi, đ t vư n thì nên gieo thẳng cây sẽ sinh trư ng khỏe hơn. M i h c gieo 2-3 h t, khi đã m c thì ch n giữ l i m t cây khỏe m nh còn nhổ bỏ hoặc để tr ng dặm cho những h c không m c hoặc m c yếu. Với đ t ru ng nên tr ng bằng cây b u gi ng là t t nh t. Vì là bí để cắt ng n nên ph i tr ng dày với kho ng cách như sau: Hàng cách hàng 2m, cây cách cây 30-40cm. M i sào có thể tr ng được 500-600 cây, cao g p 3-4 l n so với tr ng để l y qu .

4. Chĕm sóc, thu hái

Khi cây đã bén rễ, h i xanh nên tưới nhử 3 ngày/l n bằng nước gi i hoặc nước phân chu ng pha loãng. Khi bí đã có 3-4 lá th t, cây sắp ng ng n thì c n vun g c k p th i để cho bí có ng n to, b b m, non mới bán được giá. Khi ng n đã bò dài 50-60cm thì bắt đ u thu ho ch bằng cách cắt t t c các ng n bí cách g c 10-15cm. Nhổ s ch cỏ, r ch hàng cách g c 20cm, bón thúc đ m với lượng 2,5-3kg/sào, l p đ t r i tưới nhẹ. Khi các ch i g c đã n y m m, ch n giữ l i m i g c 2-3 ch i khỏe nh t, còn thì ngắt bỏ cho ng n to. Các lứa thu hái tiếp theo cũng

28

làm như v y khi ng n đã dài 60-70cm, cắt ng n g n sát g c và tiếp t c bón thúc, vun g c và tưới nước đ ẩm thư ng xuyên. Bí ngô c n lượng nước r t lớn để duy trì được nĕng su t và s n lượng ch t xanh cao, vì v y c n tưới nước thư ng xuyên, đ m b o đ ẩm cho cây mới có nĕng su t cao, ch t lượng t t.


Bí ngô hay b các lo i sâu ĕn lá, nhện đỏ, rệp h i ng n, h i lá... C n chú ý phát hiện, phun trừ k p th i bằng các lo i thu c sâu, thu c trừ sâu vi sinh như Bt, NPV và đ m b o th i gian cách ly, h n chế sử d ng các lo i thu c b o vệ thực v t hóa h c để tránh ng đ c cho ngư i mua.

III. K thu t tr ng bí xanh

Ngu n:http://www.baovecaytrong.com/kythuatcaytrongchitiet.php?Id=123&cay

trongkythuat=c%C3%A2y%20b%E1%BA%A7u%20b%C3%AD


Đặc điểm

Bí xanh còn g i là bí đao, bí ph n hay bí đá. Qu làm thực phẩm ph c v rau xanh hàng ngày cho m i gia đình. Ngoài ra bí xanh còn là nguyên liệu cho công nghiệp bánh kẹo, nước gi i khát có giá tr xu t khẩu cao.

Cây bí xanh là cây rau thu c h b u bí có kh nĕng sinh trư ng phát triển khỏe, thích ứng r ng, ch ng ch u sâu bệnh r t t t, tr ng bí xanh ít ph i dùng thu c BVTV nên s n xu t bí xanh được coi là s n phẩm s ch.

Do có lớp vỏ dày, cứng nên bí xanh có kh nĕng b o qu n, v n chuyển t t nên bí xanh góp ph n cung c p cho các vùng thiếu rau và kh nĕng b o qu n là điều kiện cung c p rau cho giai đo n giáp v .

Bí xanh cho nĕng su t 35 – 50 t n/ha và là lo i rau cho hiệu qu kinh tế cao.

29

Ngu n g c sinh v t h c của bí xanh

Bí xanh là cây ưa m thu c h b u bí. Nhiệt đ thích hợp từ 24 – 280C. Mặc dù v y h t có thể n y m m nhiệt đ 10 – 150C, nhưng t t nh t là 250C giai đo n cây con (vư n ươm), yêu c u nhiệt đ th p hơn kho ng 20 – 220C. Song để cho qu phát triển bình thư ng thì l i c n cư ng đ ánh sáng gi m (vừa ph i).

Bí xanh có kh nĕng ch u h n khá nh hệ rễ khá phát triển. Th i kỳ cây con đến ra hoa c n yêu c u đ ẩm đ t 65 – 70%, th i kỳ ra hoa kết qu c n đ ẩm đ t 70 – 80 %. Bí xanh ch u úng kém, th i kỳ phát d c ra hoa kết qu gặp đ ẩm lớn do mưa hoặc tưới không hợp lý sẽ gây vàng lá, r ng hoa, r ng qu , nh hư ng nghiêm tr ng đến nĕng su t.

Bí xanh có thể làm việc vùng đ t th t vừa, hơi nặng song t t nh t trên đ t th t nhẹ và phù sa, PH thích hợp 6,5 – 8,0.

2. Thời v có hai v gieo tr ng chính

V thu: Gieo 20/8 – 5/10

V đông xuân: Gieo 1/12 – 15/2

Gieo h t

Lượng h t c n gieo cho 1 ha kho ng 0,9 – 1,1 kg. H t nên ngâm từ 4 – 6 gi r i đem gieo.

Gieo h t trên lu ng, ph h t bằng lớp đ t b t mỏng không nên ph quá dày, h t không đ i lên được. Khi cây m c được 7 – 8 ngày ( 2 lá m m rõ) có thể sang b u, kích thước b u 7 x 10 cm, để đến khi cây 2 – 3 lá th t thì đem tr ng là t t nh t ( B u to 10 x 15cm có thể để cây đến 4 – 5 lá th t mới đưa ra tr ng).

Tr ng b u để tranh th th i gian và dễ chĕm sóc cây con, đ t làm b u là đ t h n hợp đ t b t + phân m c theo t lệ 1:1.

3. Làm đ t

Nếu làm dàn nên tr ng lu ng r ng: 1,5 – 2,0m, kho ng cách tr ng 40 – 50 x 80 cm, cây cách cây 40 – 50 cm và hàng cách hàng 80 cm. Nếu không làm dàn (cây bò trên mặt lu ng) nên lu ng r ng trên 3,5m, tr ng 2 hàng giữa lu ng, kho ng cách tr ng cây x cây = 40 – 50 cm, hàng tr ng cách mép lu ng 15 – 20

30

cm vì v y hàng x hàng 2,5 – 3 m.

Chú ý: nếu trồng bí bò cần có rơm, rạ… phủ mặt luống cho bí bò và đỡ quả.

4. Phân bón

Phân chu ng c n: 800 – 1000 kg/sào.

Đ m Urê: 10 – 12 kg/sào.

Lân Super: 15 – 18 kg/sào.

Kali: 10 – 12 kg/sào.

Bón lót: Toàn b phân chu ng + Lân + 1/4 Kali +1/4 Đ m.

Thúc l n 1: Khi cây bắt đ u leo hoặc ng ng n bò ( Sau khi cây m c 30 – 40 ngày ). Bón 1/4 Kali +1/4 Đ m.

Thúc l n 2: Sau khi cây ra qu r , bón 1/3 Kali + 1/3 Đ m.

S phân còn l i hòa với nước phân chu ng loãng dùng để tưới khi th y cây sinh trư ng, phát triển kém.

5. Các biện pháp chĕm sóc khác

Vun l n 1 kết hợp với bón thúc khi cây 30 – 40 ngày, vun l n 2 kết hợp với bón thúc khi cây ra hoa r (55 – 65 ngày sau tr ng). Bí xanh ra nhiều nhánh, m i cây c n để 1 – 2 nhánh, m i nhánh cho đ u 1 – 2 qu , sau khi qu đ u 5 – 10 ngày có thể đ nh qu sao cho m i g c cây ch để 1 – 2 qu .

Nếu để bí bò, khi cây dài 60 – 70 cm, dùng dây nilon gìm dây khỏi gió l t và t o điều kiện ra dễ ph ( b t đ nh) tĕng kh nĕng hút ch t dinh dưỡng cho cây.


Bí xanh ít ph i phun thu c, khi cây có 2 – 10 lá l c này cây non, mềm thư ng b sâu xanh, rệp phá ho i. Dùng Ofatox 0,1 % hoặc dùng Oncol 20EC phun cho cây. Cây b bệnh sương mai dùng Kasuzan, Zineb 80 WP, bệnh ph n trắng dùng Bavistyl n ng đ 0,25 % phun cho cây.

31

7. Thu ho ch

Bí xanh r t dễ tiêu th . Khi qu 50 – 60 ngày tuổi tr đi có thể thu làm bí rau r t t t. Nếu tiêu th bí già hoặc để b o qu n thì khi qu xu t hiện phân trắng, cắt vào buổi sáng, để c cu ng, xếp cẩn th n nơi thoáng mát có thể b o qu n qu 1 – 2 tháng.

IV. K thu t gieo tr ng dưa chu t

Ngu n:www.rauhoaquavietnam.vn(http://www.cuctrongtrot.gov.vn/Tech_Scien

ce.aspx?index=detail&type=a&idtin=416)

1. Thời v :

Trong điều kiện đ ng bằng, trung du Bắc B và Khu 4 cũ, dưa chu t có thể tr ng 2 v m t nĕm.

- V Xuân là v chính, gieo h t cu i tháng giêng, đ u tháng 2. Nếu gieo sớm hơn, th i tiết quá l nh sẽ kéo dài th i gian sinh trư ng và cây sinh trư ng yếu. Nếu gieo mu n gặp nhiệt đ cao và mưa sớm làm gi m t lệ qu , nĕng su t sẽ th p.

- V Hè: gieo tháng 4 đến tháng 7, thu ho ch tháng 6 đến tháng 9, tháng 10.

- V Đông: gieo h t cu i tháng 9, đ u tháng 10, thu ho ch trung tu n tháng 11 đến giữa tháng 12.

- Các t nh phía Nam gieo h t cu i tháng tư đ u tháng 5, thu ho ch giữa tháng 6 đến hết tháng 7.

2. Làm đ t, bón phân

Do b rễ phát triển yếu nên ph i làm đ t k . Sau khi cày bừa, tiến hành lên lu ng ngay, tránh gặp mưa, nh t là vào v đông. R ch hàng chia lu ng với kho ng cách 1, 5 m m i lu ng (mặt lu ng 1, 2 m; rãnh 0,3m), cao 0,3 m.

Lượng phân bón cho dưa chu t trên 1 hécta như sau:

- Phân chu ng m c: 20 t n (7 t /sào bắc b )

- Đ m urê: 150kg (5-6 kg/sào)

- Supe lân: 200kg (7 kg/sào)

http://www.rauhoaquavietnam.vn/

32

- Kali sunfat: 200kg (7 kg/sào)

Đ t hơi chua, pH dưới 5,0 có thể bón thêm 30 kg vôi b t/sào (kho ng 840 kg/ha).

Phân chu ng, vôi b t và lân bón lót toàn b cùng với m t nửa s phân đ m và kali. S còn l i dùng để bón thúc kết hợp với xới vun.

Phân bón lót được bỏ vào h c, đ o đều, và l p m t lớp đ t nhẹ. H t gieo hai hàng trên lu ng với kho ng cách 60cm, m i h c cách nhau 40cm. M t đ tr ng 33.000 h c /ha (1.200-1.300 h c /sào). M i h c gieo 3 h t, sau để l i 2 cây. Gi ng lai F1 để 1 cây. Lượng h t để gieo cho 1 sào Bắc B là 50g (1,3kg/ha). Gi ng lai F1 có thể rút bớt lượng h t gieo (30-40g/sào hay 1kg/ha).

Trong v Xuân, nhiệt đ th p (dưới 150C) nên m m cho h t nứt nanh r i hãy gieo. H t gieo sâu 1-1,5cm, rắc m t lớp đ t m n lên trên, sau đó ph m t lớp mùn m c hoặc tr u lên trên trước khi tưới ẩm lên h t gieo.

3. Chĕm sóc

Cây 4-5 lá th t, lúc ra tua cu n thì xới vun kết hợp bón lót 1/2 s đ m và kali còn l i. Sau khi bón phân, xới vun lu ng, nhặt cỏ kết hợp tưới rãnh cho cây nếu trước đó và kh nĕng sau đó 5 - 7 ngày không có mưa thì tát nước đ y rãnh, ngâm 3 - 4 gi cho ng m và tháo hết nước. Sau 3 - 4 ngày khi rãnh khô, đ t lu ng còn ẩm, tiến hành cắm giàn cho cây.

Giàn dưa chu t cắm hình chữ nh t. M i sào c n 1400-1500 cây dóc (m i h c bình quân 1,2 dóc). Sau khi cắm bu c giàn chắc chắn, dùng dây đay, dây chu i mềm bu c ng n dưa lên giàn. Công việc này làm thư ng xuyên đến khi cây ngừng sinh trư ng (thu 3 - 4 lứa qu ).

Sau khi thu lứa qu đ u, dùng n t s đ m và kali còn l i tưới thúc cho cây. Nếu gặp mưa, đ t ẩm, dùng cu c nhỏ bổ h c giữa 2 g c cây, bón phân và l p đ t, kết hợp làm cỏ và lo i bỏ lá già, lá b bệnh.

Sau m i l n thu, nếu có nước phân loãng tưới cho cây sẽ kéo dài th i gian thu ho ch qu .


Dưa chu t thư ng gặp các bệnh sau đây:

33

- Bệnh sương mai là bệnh nguy hiểm, gây h i cho dưa chu t t t c các vùng tr ng. Vào th i kỳ có nhiệt đ th p (dưới 200C) và đ ẩm không khí cao, bệnh gây các vết thâm vuông c nh trên mặt lá, làm chết các tế bào, d n tới khô lá.

Dùng Boocđô 1% hoặc Zineb 80% pha loãng với nước theo n ng đ 0,4% (400g thu c cho 100 lít nước lã) phun phòng và trừ bệnh). Ngoài ra, có thể dùng Ridomil MZ 72 WP phun 1 l n, lượng 1,5 kg/ha hoặc Alliette 80 WP phun 2 l n, lượng 2,0 kg/ha/1 l n phun.

- Bệnh ph n trắng. Bệnh xu t hiện giữa hoặc cu i th i kỳ sinh trư ng. Các gi ng đ a phương ít b bệnh. Các gi ng nh p n i nhiễm nặng hơn.

Dùng Bayleton (Triadiamefon) sữa 25% với 200-250g để pha tưới cho 1 ha dưa chu t. Ngoài ra có thể dùng Sumi - 8 lo i b t th m nước 12,5% pha với nước n ng đ 0,01% để phun.

5. Thu ho ch

Qu 7-10 ngày tuổi, có thể thu ho ch. Nếu để qu già sẽ nh hư ng tới sự ra hoa, đ u qu c a các lứa tiếp theo, nĕng su t sẽ gi m. Qu nên thu vào buổi sáng để buổi chiều tưới thúc nước phân. Th i kỳ r qu , có thể thu 2 - 3 ngày m t đợt.

6. Để gi ng

Để làm gi ng, ru ng dưa chu t giữa các gi ng khác nhau, ph i có kho ng cách cách ly ít nh t 2km. M i cây l y 3 - 4 qu gi ng. Sau khi thu lứa đ u qu thương phẩm, để những qu giữa thân làm gi ng. Các hoa cái khác vặt hết để t p trung dinh dưỡng nuôi qu gi ng.

Qu gi ng 25 - 30 ngày tuổi, thu về để chín sinh lý 4 - 5 ngày. Bổ d c qu , l y thìa con c o h t ngâm vào ch u nhựa m t ngày đêm, sau đó đãi k , phơi 3-4 nắng nhẹ.

H t c t vào l , chum v i, dưới có m t lớp vôi b t, nắp k , có thể sử d ng sau 3 - 4 nĕm c t giữ.

Các gi ng lai F1 không để gi ng cho v sau được.

34

V. K thu t tr ng dưa chu t bao tử Ngu n:http://www.rauhoaquavietnam.vn/default.aspx?tabID=5&ID=43&LangI

D=1&NewsID=1222

1. Thời v ở đ ng bằng và trung du Bắc b

- V xuân hè: Gieo h t 15 - 20/2, thu ho ch kho ng 25/3 - 30/4.

- V thu đông: Gieo h t 10 - 20/9, thu ho ch kho ng 15/10 - 30/11.

2. Làm đ t, gieo tr ng

Ch n đ t thích hợp, có thể tưới tiêu ch đ ng, lên lu ng cao 20 – 30 cm, mặt lu ng r ng 1m. Rãnh r ng 30cm, bổ h c với kho ng cách 25 cm, các lo i phân lót bỏ vào h c tr n đều với đ t và l p kín sau đó tr ng cây.

Lượng h t gi ng: 30 g/sào (0,83 kg/ha). Vì h t gi ng đắt tiền nên ph i gieo b u hoặc gieo khay, nếu gieo b u có thể để cây trong b u từ 7 - 10 ngày (khi cây có 2 lá th t).

Nếu gieo h t trên khay cát để cây 3 - 5 ngày (khi cây có 2 lá sò).

- Trước khi gieo ngâm h t cho hút no nước (kho ng 5 - 6 gi ) h t nơi m kho ng 300C. Sau 1 - 2 ngày h t nứt nanh thì đem gieo.

- Tr ng hai hàng d c lu ng cách nhau 60 cm, cây trên cùng m t hàng cách nhau 35 cm. M t đ 1100 cây trên sào (30470 cây/ha).

3. Bón phân

- Phân bón thúc hòa loãng vào nước để tưới 5 - 7 ngày, bón thúc m t l n. Có thể dùng nước phân chu ng hoai để tưới thúc thêm.

- Bón phân qua lá: V xuân tháng đ u chĕm sóc thư ng b rét, cây dưa sinh trư ng ch m, nên bón phân qua lá để thúc đẩy cây sinh trư ng. Khi cây dưa 4 - 5 lá, hễ rễ còn yếu, phun urê n ng đ 1% hoặc phun các lo i phân qua lá khác.

4. Chĕm sóc

- Tưới ẩm đều thư ng xuyên.

- Cắm giàn: Khi cây có 2 - 3 lá th t thì cắm giàn hình chữ A. Thư ng

35

xuyên dùng dây mềm bu c cây vào giàn vì tua cu n r t yếu.

Làm cỏ sới váng sau mưa, kết hợp hót rãnh vun lu ng...

- K thu t tr ng: M i lu ng tr ng làm 2 hàng d c, cây cách cây chừng 45 cm, bổ h c, dùng dao r ch túi bóng (nếu làm b u bằng túi nilon), 1 sào tr ng hết kho ng 950 -1 000 cây là vừa (m i h c tr ng 1 cây). Để có đ dinh dưỡng, mức đ u tư (tính cho 1 sào Bắc b ): 350 – 450 kg phân chu ng, 7 – 8 kg đ m urê, 9 – 10 kg kali, 25 – 30 kg lân. Bón lót 100% phân chu ng, lân và 20 – 30% lượng đ m, kali, s phân còn l i dùng để tưới thúc d n. Phân chu ng có thể bón thúc bổ sung vào giữa hàng để rễ ĕn lan r ng, nhiều xã viên khác thì tưới nước phân chu ng hòa loãng cho cây cũng mang l i hiệu qu cao.

Có thể liên hệ mua gi ng t i: Công ty v t tư nông nghiệp đ a phương, Viện khoa h c nông nghiệp Miền Nam Việt Nam, công ty Long Đ nh

VI. K thu t tr ng cây dưa lê

Nguồn: trung tâm khuyến nông quốc gia//. Khuyennongvn.gov.vn


Ngu n g c

Cây dưa lê có ngu n g c từ n Đ , nước ta dưa lê mới xu t hiện kho ng mư i nĕm tr l i đây, cây dưa lê tr thành cây tr ng chính c a nhiều vùng, dưa lê là cây mới nh p n i và trong m t s nĕm g n đây nó đã thích nghi với khí h u c a nước ta, cho kết qu t t, nhân dân ta tự để gi ng được. Tuy v y trong m t vài nĕm nay phẩm ch t c a dưa lê đã kém đi, qu to ra, mùi thơm và v ng t gi m, màu sắc qu không thu n, nh t là lo i dưa trắng, vỏ l i có l n m t chút màu vàng. Đó là do ngư i tr ng chưa chú ý ch n và giữ gi ng.

Đặc tính của gi ng

Dưa lê sinh trư ng khoẻ, kh nĕng phân nhánh nhiều, hoa màu vàng nhỏ, đơn tính như các loài hoa dưa khác, nhưng hoa cái h u hết l i là hoa lưỡng tính. Hoa cái có c nh cái và nh đực. Trên thân chính ít cho hoa cái, ph n nhiều t p trung các nhánh, đặc biệt các nhánh ngay đ t lá đ u tiên đã cho hoa cái. Hoa cái các nhánh c p hai thư ng cho qu to hơn. sau khi cho hoa cái đ u tiên, cứ cách 5- 6 đ t lá cho hoa đực thì l i m t đ t cho hoa cái. Dưa lê có nhiều

36

gi ng, nước ta ch có m t s gi ng b ch lê, hoàng lê, thanh lê, cẩm lê… nhưng được ưa chu ng nh t là b ch lê và hoàng lê.

Các gi ng lê r t dễ b lai t p l n nhau, có khi với c dưa h ng , dưa b nên nếu tr ng nhiều gi ng trên m t cánh đ ng , dễ làm m t giá tr đặc biệt c a nhau c về phẩm ch t, màu sắc và hình d ng. H t dưa lê nhỏ như h t dưa chu t , m i gam có kho ng 35 h t tr ng lượng 1000 h t chừng 25- 35 gam. M t qu dưa lê cho kho ng 200 - 300 h t.

Yêu c u ng ai c nh

- Nhiệt đ và nước

Nhiệt đ thích hợp cho dưa lê thay đổi là 18- 320C, ph m vi t i thích tương đ i r ng cho nên có thể gieo tr ng h u khắp các tháng trong nĕm trừ những ngày đông giá l nh. Đ ẩm luôn luôn giữ điều hoà từ 75 - 80%, đ ẩm không khí th p cây dưa lê ít b bệnh phá h i.

- Ánh sáng

Tr i âm u ít ánh sáng l i có mưa phùn thư ng gây cho dưa lê lúc có 1- 2 lá th t chết hàng lo t. Nếu là cây đã lớn có hoa qu thì b dòi đ c g c và bệnh héo rũ ph n trắng phá h i, nếu không phòng trừ k p th i có khi m t trắng. Nhưng nếu tr i âm u có ít ánh sáng mà nhiệt đ cao thì l i gây hiện tượng r ng n , r ng hoa và qu non, th m chí gây th i qu hoặc qu có màu sắc x u và v nh t ít thơm.

- Đ t và dinh dưỡng

Dưa lê ưa nh t đ t th t nhẹ và cát pha nh t là đ t phù sa. Đ t cát pha và th t nhẹ vừa thoát nước, giữ được màu mà còn giữ được nhiệt đ c a đ t điều hoà, thúc đẩy quá trình phát d c c a dưa lê, làm cho dưa lê mau có qu , cho qu có màu sắc hương v cao. Nơi có t ng đ t canh tác mỏng, nhiều cát, ít màu, khô h n không những s n lượng th p mà ch t lượng cũng kém. Đ i với đ t th t mưa đã giữ nước lâu, nắng hay b nứt nẻ làm cây b đứt rễ sẽ không t t. Dưa lê không đòi hỏi luân canh triệt để như dưa h u nhưng tr ng liên t c trên m t m nh ru ng cũng b nh hư ng tới s n lượng và phẩm ch t vì sâu bệnh phá h i, cây trước l y hết dinh dưỡng c n thiết c a cây và sau để l i những tàn dư cặn th i cho cây sau, nên cũng c n h n chế liên canh.

2. Thời v

37

Th i v lý tư ng nh t là tháng 2 - 3. Tr ng đ u tháng 2 sẽ thu ho ch qu vào tháng 5 - 6. Từ lúc gieo h t đến lúc được thu ho ch kho ng dưới 90 ngày. tr ng sớm hơn, th i gian đ u còn rét , tr i âm u, nắng cây sinh trư ng phát triển kém hay b sâu bệnh phá h i.

Sang tháng 4 - 5 nhhiệt đ không khí tĕng ánh sáng nhiều cây phát triển nhanh. Từ tháng 4 - 8 th i gian đ u cũng có gieo tr ng vì mưa to nắng lớn, khi cây trư ng thành cho hoa kết qu v n b mưa gió vùi gi p, qu hay b th i, thân lá gi p nát và nhiều nước nên phẩm ch t kém, ít ng t và ít thơm. Cây mau tàn, qu chóng già và qu nhỏ.

Dưa lê có thể tr ng từ tháng 1 - 8, xong v sớm ch ng giá rét và v mu n ph i ch n chân đ t th t thoát nước, chú ý đề phòng sâu bệnh.

3. Gieo ươm cây con

Th i v sớm c n ph i tr ng vào b u cách này tiện nh t b u được xếp vào nơi t p trung có che ph để t o điều kiện có nhiệt đ cao, dễ qu n lý chim chu t không ĕn h t và khi h t n y m m cũng không b sâu xám phá h i. Dùng đ t lặn thành từng bát nhỏ hoặc l y lá chu i tươi , bẹ cây chu i, lá dưa d i …. khoanh thành từng khuôn như chiếc chén to, bỏ phân ch n với đ t i vào r i gieo m i b u m t h t. Khi cây có 2 -3 lá th t thì ch n cây đem tr ng. Tr ng riêng từng lo i t t x u khác nhau để dễ dàng chĕm sóc. Cũng có thể dùng bùn ao đổ thành từng lu ng trên sân g ch hoặc xi mĕng như kiều gieo m sân. khi gieo nhớ cắm đ u nh n c a h t xu ng với m t đ 4 x 5 cm m t h t, để đến khi cây có 2 -3 lá th t thì bóc đem tr ng và để nguyên cây trên từng m ng bùn khô. Th i v mu n có thể gieo thẳng xong cũng r t khó qu n lý. T t hơn là nên làm đ t bón phân lót r i gieo thành từng lu ng. Khi cây đến tuổi thì đánh đem tr ng. Dù gieo thẳng hay gieo bằng cách nào cũng nên sử lý nước 530C(3 sôi 2 l nh) để diệt trùng và kích thích cho h t mau n y m m, ngâm 1 ngày m t đêm và nứt lanh r i mới gieo.

4. Làm đ t, lên lu ng, bón phân lót và tr ng cây

Có 2 cách làm lu ng, làm lu ng để th thân bò và làm giàn

Làm lu ng để th thân bò:

Mặt lu ng r ng 1.5 - 1.6 m, lu ng cao 30 cm, bổ h c d c theo lu ng. H c cách h c 80- 100 cm và bón phân theo h c.

38

Lượng phân bón: phân hữu cơ 30 - 45 t n/ ha, phân đ m 80 kg, phân lân 250 kg, kali 80 kg nguyên ch t. Tr n đều phân với đ t, xoa bằng mặt. Mùa hanh khô có thể làm trũng r i mới gieo h t hoặc tr ng cây. Cây con đem tr ng ch vừa l p kín mặt b u hoặc cổ cây. Không l p đ t sâu cây dưa ch m phát triẻn.

Làm lu ng để làm giàn

Lu ng cao 30 cm mặt lu ng r ng 1.5 - 1.6 m m hai r ch d c lu ng với kho ng cách 80 - 90 cm bón phân lót ch n đều với đ t b t r i gieo tr ng. M i h c c n m t cây t t, khoẻ với kho ng cách 30 - 35 cm. lượng phân bón cho ru ng dưa theo kiều làm giàn có thể tĕng thêm m t chút, vì m t đ cây dày hơn. làm cách này c t để lợi d ng không gian, diện tích đ t tuy t n ít nhưng s lượng h t hoặc cây con t n g p 2 đến 3 l n.

5. Bón phân thúc, vun xới làm cỏ

Bón thúc chia 4 l n:

+ L n m t bón sau khi cây có 2 - 3 lá th t, lượng phân 20 kg đ m + 20 kali nguyên ch t/ ha

+ L n 2 khi cây có 6 - 7 lá th t và bắt đ u bẻ ng n bón 20 kg đ m + 20 kali.

+ L n 3 khi cây bắt đ u có hoa cái 40 kg Đ m + 40 kg ka li

+ L n 4 khi bắt đ u thu qu 40 kg Đ m + 40 kg ka li.

Kết hợp với các l n bón thúc là xới vun g c và làm cỏ. Ch nên xới xáo 1 l n sau khi bón thúc l n đ u, xới nông g n g c và phía ngoài, xới sâu vun nhẹ sau đó ch nhổ cỏ và hót đ t từ rãnh đắp g c tránh làm đứt rễ dưa.

6. Làm giàn, bẻ ng n và d n dây

Làm giàn theo kiểu d u nhân (X) có c nẹp trên cùng và hai nẹp hai bên, giàn cao từ 2 - 2,2 m.

Bẻ ng n và d n thân khi có giàn

Khi cây leo giàn c n bu c và d n thân cho phân b đều trên mặt giàn. Khi cây có 6 - 7 lá th t thì bẻ ng n chi để cho thân chính phát sinh hai nhánh t t, còn t a bỏ các nhánh khác. Cây dưa lê ra qu ngay đ t lá đ u tiên c a các nhánh và cho qu to nhánh c p 2. Do đó khi cây đã có qu thì bẻ ng n, chừa l i 2 - 3 lá.

39

Từ các đợt lá l i phát sinh nhánh và l i bẻ để l i 2 nhánh. Sau khi nhánh có qu l i bẻ ng n l n thứ 2. Sau khi nhánh thứ 2 có qu l i bẻ tiếp l n 3. Sau 2 - 3 l n bẻ nhánh s qu sẽ có trên m i cây từ 6 - 14 qu . Đ i với dưa lê v n đề bẻ ng n để phát triển nhanh là v n đề t i quan tr ng.

Bẻ ng n và d n thân khi không làm giàn

Có thể bẻ ng n theo nhiều cách:

- Cách 1

Sau lá thứ 5 thì có thể bẻ ng n và thân chính để cho 2 nhánh c p 1 phát triển. Khi nhánh c p 1 có 5 - 6 lá thì bẻ ng n để cho 5 nhánh c p 2 phát triển. Khi nhánh c p 2 có 5 - 6 lá l i bẻ ng n để nhánh c p 3 phát triển 5 nhánh. Sau khi bẻ ng n 3 l n m t cây dưa có thể cho tới 72 hoa cái có kh nĕng cho qu .

- Cách 2

Sau khi bẻ ng n thân chính ch để 4 nhánh c p 1 phát triển. M i nhánh c p 1 sẽ l y 5 nhánh c p 2 r i để phát triển tự nhiên, sau 2 l n bẻ ng n m t cây dưa lê đã cho tới 24 hoa cái có kh nĕng cho qu .

- Cách 3

Sau khi bẻ ng n thân chính để 5 nhánh c p 1 phát triển. Trên 5 nhánh c p 1 sẽ cho 5 hoa cái có kh nĕng cho qu r i cứ để phát triển tự nhiên. S nhánh sẽ ra nhiều ít không đièu khiển được, do đó s qu sẽ l n x n qu ra không đ ng đều c về lúa qu l n tr ng lượng qu . Cách thứ 3 này là cách kém nh t sau cách để thân bò tự nhiên không bẻ ng n.

7. Chặn thân và b o vệ qu

Dưa lê hay b gió thổi làm cu n thân, l t lá, nên nếu làm giàn c n ph i dùng dây đay bu c thân vào giàn. Lưu ý bu c dây dưới qu để đỡ thân, tránh sức nặng c a qu làm t t thân sẽ làm nh hư ng x u tới nĕng su t. Nếu để thân bò trên mặt lu ng thì c n dùng đ t đè thân theo từng kho ng cách 60 – 70 cm không c n dùng đ t tr n ph n vì dưa lê ít khi ra rễ ph . Cũng có thể dùng ghim tre ghim thân chắc xu ng mặt đ t hoặc tr i rơm r lên mặt lu ng. Qu dưa lê vỏ mỏng, khi chín có mùi thơm ngào ng t, nếu không làm giàn c n kê để khỏi b giun dế phá hỏng. Dùng lá che kín qu không cho l ra ngoài ánh

40

sáng, khi chín qu sẽ có màu trắng ngà, không có vân xanh và không b vàng qu sẽ được ưa chu ng hơn.

8. Thu ho ch

Từ lúc gieo h t tới lúc thu qu kho ng 90 - 100 ngày. Từ lúc hoa cái tàn tới lúc qu chín kho ng 30 - 40 ngày. Th i gian cho thu qu r 30 - 40 ngày, càng bẻ ng n đ nh s qu cho m t cây chính xác, s qu thu càng có đ đ ng đều cao và càng có th i gian thu g n. B trí được th i v chính xác càng cho thu nh p cao (tr ng sớm, tr ng mu n tranh th th i gian khan hiếm), và vừa tranh th được đ t đai để tĕng v . Qu dưa lê (b ch lê) khi chín ph i có màu trắng ngà và có mùi thơm. Thu xong xếp dưa vào nơi thoáng mát trong nhà để chín thêm m t hai ngày nữa, làm tĕng thêm phẩm ch t và hương v c a dưa lê.

9. Để gi ng

Ru ng dưa lê để gi ng, không những ph i cách ly 400 – 500 m giữa các gi ng dưa lê với nhau mà còn ph i cách ly với c dưa gang, dưa b , dưa h ng, dưa ếch, dưa đá… Ch n những cây mang đ y đ tính ch t c a gi ng dưa b ch lê - lo i dưa thông thư ng, thư ng gặp: qu nhỏ, có tr ng lượng chừng 0,25 - 0,3 kg, có hình gi ng qu lê. Màu vỏ trắng ngà , có mùi thơm, ĕn giòn, ng t. Ch n gi ng sinh trư ng khoẻ, phát triển đều, không b sâu bệnh phá h i. Giữ l i các qu trên nhánh c p 2 để qu chín cây thêm vài 3 ngày so với thu thương phẩm, r i l i để chín thêm vài ba ngày trong nhà sau khi thu, r i mới bổ qu l y h t. Để h t 1 - 2 ngày trong ch u men hay ch u sành cho lên men r i rửa và đãi hết h t lép. Đem h t phơi dưới nắng nhẹ 2 - 3 ngày. Xoa h t cho đều r i phơi râm cho đến khi khô kiệt đem c t giữ và b o qu n, h t phơi được nắng thì sẽ sáng đẹp.

VII. K thu t tr ng và chĕm sóc dưa h u

Nguồn: http://www.binhdien.com/articlebd.php?id=153&cid=1

1. Thời v Nước ta có thể tr ng dưa h u h u như quanh nĕm. Tuy nhiên, tùy điều kiện

th i tiết từng vùng mà mùa tr ng có khác nhau:

- V sớm (dưa Noel ): Gieo tr ng vào tháng 10 dương l ch và thu ho ch vào d p Noel (20 - 30/12 dương l ch ).

- V chính (dưa Tết): Gieo tr ng tháng 11 dương l ch và thu ho ch vào d p Tết Nguyên Đán.

41

- V hè (dưa L c H u): Gieo tr ng vào tháng 02 - 05 dương l ch.

2. Gieo h t, ươm cây con

Lượng h t gi ng c n thiết để tr ng 1 ha dưa h u là 0,5 - 1,0 kg.

h t: Phơi h t nơi nắng nhẹ 1 - 2 gi , để h t ngu i r i ngâm vào nước s ch 4 - 6 gi , vớt h t ra, rửa s ch nhớt r i gói h t trong khĕn ẩm, h t 24 - 36 gi nhiệt đ 28-300C cho nứt m m.

Gieo thẳng: Chuẩn b lổ tr ng ngoài đ ng ru ng bằng chày, n c đ c lổ, sâu 10 cm, bón phân tro hoai m c để giữ đ t ẩm sau khi gieo. Gieo h t đã nứt m m, sâu 2 - 3 cm, l p h t với tro tr u hay đ t b t.

Gieo b u: Gieo h t trong b u là thu n lợi nh t, tiện cho việc chĕm sóc cây con, tiết kiệm h t gi ng và có th i gian chuẩn b đ t tr ng chu đáo hơn. Làm lu ng r ng 60 – 80 cm, cao 15 – 20 cm, nơi có ánh sáng đ y đ và thoáng gió để đặt b u.

3. Làm đ t, tr ng cây

- Chuẩn b đ t: Nếu tr ng trên đ t ru ng lúa, nên làm đ t sau khi thu ho ch lúa. D n s ch cỏ d i và tàn dư thực v t, cày 1 lượt, bừa 1 - 2 lượt r i đào mương lên lu ng.

- Phân lô, lên lu ng: Kho ng cách lu ng thư ng 2,5 – 3 m cho lu ng đơn và 4,5 – 6 m cho lu ng đôi. Mương tưới nước r ng 30 – 40 cm, sâu 40 cm, b trí theo hướng Đông Tây để cây nh n được nhiều ánh sáng. Lu ng tr ng r ng 80 -90 cm, cao 15 – 20 cm.

- Kho ng cách, m t đ : Mu n có nĕng su t cao nên tr ng 2,3 -2,5 m x 0,5 -0,6 m, nghĩa là m t đ 9.000 cây/ ha.

- Cách tr ng: Cây con được 5 - 7 ngày tuổi, có 1 - 2 lá th t thì đem tr ng. Tưới nước đ m, r ch bao nylon r i đặt b u vào l đ c sẵn.

4. Sử d ng màng phủ nông nghiệp (b t Plastic)

- M c đích:

Có tác d ng h n chế sâu bệnh h i.

42

H n chế b c thoát hơi nước, tiết kiệm nước.

Tiết kiệm phân bón.

Tĕng kh nĕng quang hợp cho cây.

H n chế cỏ d i.

Giữ đ ẩm và nhiệt đ cho b rễ.

H n chế mưa xói mòn, nh hư ng úng rễ.

- Cách tr i b t: Dùng b t có chiều ngang 1 m, ph mặt có màu tráng b t lên phía trên mặt, kéo cĕng b t theo chiều dài lu ng, bìa b t ph sát mép mương để tránh cỏ m c sau này.

- Đ c l : Dùng lon bia có đư ng kính 8 – 10 cm, cắt 2/3 mài bén hoặc dùng than đ t nóng bỏ vào lon để đ c l b t t o thành l tròn, cách đ u mương từ 20 -30 cm.

5. Bón phân - Chĕm sóc

Lượng phân bón nhiều hay ít tuỳ thu c đ màu mỡ c a đ t. Đ t b c màu, đ t cát c n bón nhiều phân hơn đ t th t và đ t sét.

lư ng phân bón chung Phân chu ng hoai hoặc phân hữu cơ: 1.000 kg/ha

Vôi b t (quét tư ng hoặc vôi nung từ vỏ Sò): 1.000 kg/ha

Phân bón NPK 13-13-13+TE Đ u Trâu: 1.000-1.200 kg/ha

Bón lót Bón lót toàn b 1 t n phân chu ng hoặc phân hữu cơ hoai, 1t n vôi b t và

500kg phân Đ u Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha, có thể tr n với m t ít thu c b o vệ thưc v t như Basudin 10 H hoặc Furadan 3H để trừ kiến, dế…

Bón đều trên lu ng hoặc bón theo hàng tr ng khi làm lu ng. Xong tr i màng ph nông nghiệp, đ c l , gieo h t…

- Bón thúc l n 1 (12 - 15 ngày sau khi tr ng): 150 – 200 kg Đ u Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha.

43

- Bón thúc l n 2 (20 - 22 ngày sau khi tr ng): 150 - 200kg Đ u Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha.

- Bón thúc thúc nuôi trái (40 ngày sau khi tr ng): 200 – 300 kg Đ u Trâu NPK 13-13-13+TE cho 1 ha.

Chú ý: Khi bón phân cho những lần bón thúc có thể dùng một vật nhọn đâm xuyên thủng làm thủng bạt khoảng giữa 2 gốc dưa rồi rải phân xuống hốc. Hoặc bơm nước vào các rãnh, giữ nước lại, rồi rải phân xuống các rãnh. Đây là biện pháp tưới thấm, tuy nhiên nên bổ sung thêm lượng phân từ 20-30%.

Ngoài ra còn kết hợp phun phân bón lá Đầu Trâu 005 giai đoạn cây con giúp cây phát rễ nhanh, thân lá mau bò; Đầu Trâu 007 giai đoạn sắp ra hoa giúp cây ra hoa đồng loạt; Đầu Trâu 009 giúp trái to, vị ngọt, tồn trữ, bảo quản tốt, vận chuyển xa dễ dàng; liều lượng mỗi loại 01 gói (10mg) pha cho bình 08

lít nước, phun đều trên khắp mặt lá - phun định kỳ 5 - 7 ngày/lần cho đến khi trước thu hoạch 10 ngày.

Làm cỏ Sau m i l n bón thúc hai bên lu ng dưa, tiến hành làm cỏ quanh g c và

trên lu ng để cỏ không c nh tranh dinh dưỡng với cây.

Tưới nước Tr ng thông thư ng có thể dùng phương pháp tưới phun hay tưới th m tùy

điều kiện tưới tiêu từng vùng. Tr ng dưa có tr i b t ph i áp d ng phương pháp tưới th m bằng cách bơm hoặc tháo nước vào mương, sau đó rút c n nước trong mương trong ngày. Lượng nước tưới và s l n tưới tùy theo điều kiện tr ng và giai đo n tĕng trư ng c a cây. Khi cây nhỏ, rễ chưa ĕn sâu r ng, nên tưới nhiều l n/ngày và tưới g n g c.

T a nhánh Khi dưa bò, ph i t a bớt nhánh để tránh hao phí ch t dinh dưỡng, dây dưa

m p m nh, dễ chĕm sóc, l y trái sau này.

Đ nh hướng dây Khi dưa bắt đ u bò, tiến hành sửa dây thư ng xuyên và c đ nh v trí bò

cho các dây nằm song song nhau trên mặt lu ng và thẳng góc với hàng tr ng.

Th ph n

44

Th ph n nhân t o là biện pháp k thu t c n thiết trong s n xu t dưa để dễ chĕm sóc, bón thúc nuôi trái, trái lớn đều, chín và thu ho ch cùng lúc. Th ph n vào buổi sáng từ 7-9 gi lúc dây dưa dài kho ng 1,5m và ra hoa r (25-30 ngày sau khi tr ng). Ngắt hoa đực b t kỳ, hoa vừa n , to và có nhiều ph n; ch m ph n đều lên hoa cái vừa n .

Ch n trái Mu n cho trái thương phẩm to, tròn đều nên để m i cây m t trái. Ch n trái

v trí lá 15 - 20 trên dây chính (hoa cái thứ 3, thứ 4) hay 8 - 12 trên dây nhánh (hoa cái thứ 2, 3), trái có cu ng to, dài, b u noãn to, tròn đ y, không sâu bệnh và lớn nhanh sau khi th ph n.


M t s sâu h i dưa h u quan tr ng

B dưa Phòng trừ: Bắt, xua đuổi thành trùng bằng tay, dùng vợt hay phun thu c

Politrin, Baythroid, Admire, Đ u Trâu BISAD 0.5 ME liều lượng 10-15 ml/ bình 12-16 lít nước.

R i thu c h t Basudin, Vibam g c dưa sau khi tr ng và trước khi cây ra hoa (kết hợp khi bón phân thúc).

Sâu vẽ bùa Phòng trừ: Phun thu c Ofunack, Fenvalerate, Polirin, Oncol, Sumicidin,

Đ u Trâu BISAD 0.5 ME liều lượng 10-15 ml/ bình 12-16 lít nước.

B trĩ Phòng trừ:

Kiểm tra đ ng ru ng thư ng xuyên. Phun thu c ngay khi m t đ b trĩ còn th p (2-3 con/ lá). Thay đổi lo i thu c thư ng xuyên để tránh b trĩ kháng thu c.

Thu c hữu hiệu là: Phun thu c Đ u Trâu FEAT 25 EC liều lượng 10-15 ml/ bình 12-16 lít nước. Hoặc Regen, Admire, Danitol, Oncol, Confidor.

Sâu ĕn t p (Spodoptera litura) Cày i, phơi đ t, vệ sinh đ ng ru ng. R i thu c h t khử đ t để diệt sâu,

nh ng s ng trong đ t trước khi tr ng. Ngắt bỏ ổ trứng hay sâu non.

45

Phun các lo i thu c: Supracide, Ambush, Karate, Atabron, Shersol, Lorsban giai đo n sâu non.

Ngoài ra còn các lo i sâu khác như: Sâu ĕn lá, r y mềm và các bệnh quan tr ng như bệnh héo rũ cây con, bệnh ch y nhựa thân, bệnh thán thư, bệnh sương mai, bệnh nứt thân ch y m , bệnh héo vi khuẩn và bệnh kh m nên sử d ng OLICIDE 0 DD liều lượng 25-30 cc/ bình 8 líl nước hoặc THUMB liều lượng 25-30 cc/ bình 8 líl.

7. Thu ho ch

Dưa thương phẩm được thu ho ch khi có đ chín 70-80% (kho ng 25-30 ngày sau khi th ph n hay 65-70 ngày sau khi tr ng). Nĕng su t từ 18-45 t n/ ha.

VIII. K thu t tr ng cây mướp đắng (khổ qua)

Nguồn: http://www.ninhthuan.gov.vn/chinhquyen/sonnnt/Pages/Ky-thuat-trong-

cay-muop-dang-%28kho-qua%29.aspx (sở nông nghiệp và phat triển nông thôn

tỉnh ninh thuận)

1.Thời v

Mướp đắng có thể tr ng quanh nĕm. T t nh t là v Đông xuân (tháng 10 đến tháng 1 nĕm sau), v hè thu nĕng su t cao nhưng thu ng b ru i đ c trái phá h i.

2. Gi ng

- Các gi ng đ a phương phổ biến như TH-12, khổ qua xiêm,….

- Các gi ng lai F1 như gi ng Chiatai, 054 và 185, East-west 241, 242, 277; TS-01,….

3. Chuẩn b đ t tr ng

- Nên ch n lo i đ t th t nhẹ, đ t cát pha, tơi x p và thoát nước, có đ pH từ 5.5-6.5.

- Đ t cày bừa k , làm s ch cỏ trước khi gieo.

- Lên lu ng r ng 1,0-1,2m, cao 20 - 25cm.

http://www.ninhthuan.gov.vn/chinhquyen/sonnnt/Pages/Ky-thuat-trong-cay-muop-dang-%28kho-qua%29.aspx

http://www.ninhthuan.gov.vn/chinhquyen/sonnnt/Pages/Ky-thuat-trong-cay-muop-dang-%28kho-qua%29.aspx

46

- Kho ng cách tr ng: hàng cách hàng 0,8 - 1m, cây cách cây: 25-30cm. M i h c gieo 1-2 h t. Lượng h t gi ng gieo là 5 kg/ha, m t đ từ 5-5,7 v n cây/ha.

4. Chĕm sóc

- Bón phân:

Lượng phân: Đơn v tính Ha

Lo i phân Tổngs Bónlót

Bón thúc L n 18-10 NSG

L n 218-20NSG

L n 328-30NSG

Phân chu ng hoai m c (t n)

10-15 10-15 / / /

Phân HC vi sinh (kg)

1.000 1.000 / / /

Phân lân vi sinh (kg)

1.000 1.000 / / /

Vôi b t (kg) 1.000 1.000 / / / Urea (kg) 100 20 40 40

Kali (kg) 50 10 20 20

Lượng phân vô cơ trên có thể tăng hoặc giảm 10-20% tùy theo đất đai, thời tiết, mùa vụ …

- Tưới nước: Cung c p đ y đ nước trong mùa khô, nh t là giai đo n ra hoa. Thoát nước t t trong mùa mưa không để cây b úng.

- Làm giàn: Khi cây bắt đ u xu t hiện 3-4 lá th t thì làm giàn cho dây mướp leo. Cũng có thể làm giàn trước khi cây có tua. Thư ng làm giàn chữ X cho cây leo, giàn cao 1,2 – 1,5m

- Sửa dây: Khi dây leo lên giàn, c n sửa dây phân b đều, t a bỏ nhánh nhỏ, sâu bệnh giúp giàn thông thoáng, gi m sâu bệnh h i.


Nên áp d ng các biện pháp qu n lý d ch h i tổng hợp (IPM) như các biện pháp luân, xen canh với các cây ngoài h b u bí; nên dùng thu c sinh h c, dùng

47

gi ng kháng , nên dùng thu c hóa h c luân phiên … để gi m áp lực sâu bệnh h i trên đ ng ru ng.

Sâu h i chính thường có

+ Sâu ĕn lá (Diaphania indica)

Bướm nhỏ, màu nâu, khi đ u có hình tam giác màu trắng giữa cánh, ho t đ ng vào ban đêm và đẻ trứng r i r c trên các đ t non. Trứng r t nhỏ, màu trắng, n trong vòng 4-5 ngày. Sâu non màu xanh l c có s c trắng đặc sắc giữa lưng, thư ng nh tơ cu n lá non l i và bên trong ĕn lá hoặc c p vỏ trái non.

Phòng trừ: Có thể phòng trừ bằng các lo i thu c như nhóm Vi khuẩn Bacillus thuringiensis var. aizawai, hoặc var. kurstaki (Vi BT 32000WP , Biocin 16WP , Aztron 7000 DBMU....), Abamectin (Vibamec,Vertimec 1.8EC,…..)

+ Sâu xanh (Hilecoverpa armigera): Sâu h i hoa và qu t t c các th i kỳ. Có thể phòng trừ bằng các lo i thu c như nhóm Vi khuẩn Bacillus thuringiensis var. aizawai, hoặc var. kurstaki (Vi BT 32000WP , Biocin 16WP , Aztron 7000 DBMU....), kết hợp với các nhóm thu c khác như Abamectin (Vibamec,Vertimec 1.8EC,…..), Diafenthiuron (Pegasus 500SC), Chlorfluazuron (Atabron 5 EC ).

+ Dòi đ c lá (Liryomyza sp.) làm trắng lá, nh hư ng lớn tới sinh trư ng c a cây. Phòng trừ bằng các thu c: Cyromazine (Trigard 75WP), Cypermethrin + profenofos (Polytrin P 440EC), Abamectin (Vibamec,Vertimec 1.8EC,…..)

+ Ru i đ c trái (Bactrocera cucurbitae): Ru i có hình d ng và kích thước r t gi ng ru i đ c trái cây, nhưng ch gây h i trên các cây h b u bí. u trùng là dòi có màu trắng ngà, đ c thành đư ng h m ngoằn ngèo bên trong trái làm trái th i vàng, r ng sớm.

Phòng trừ: - Nên thu gom tiêu diệt trái r ng xu ng đ t,

- Nếu ru i m t đ cao có thể dùng d m pha với m t ít đư ng và tr n với thu c trừ sâu, xong đặt r i rác 6 -10 m m t bẩy. Cũng có thể dùng gi y báo, bao nilong để bao trái sau khi trái đ u 2 ngày.

- Phun ngừa ru i bằng các thu c Cyromazine (Trigard 75WP), Chlorfenapyr (secure 10EC) , …..

48

+ B trĩ (Thrips sp.)

Thành trùng và u trùng r t nhỏ có màu trắng hơi vàng, s ng t p trung trong đ t non hay mặt dưới lá non, chích hút nhựa cây làm cho đ t non b xoĕn l i. B trĩ phát triển m nh vào th i kỳ khô h n.

Phòng trừ: phun d u khoáng Petroleum sprayoil (DC-Tron plus 98.8EC) hoặc SK Enspray 99EC sẽ gi m đáng kể sự t n công c a b trĩ; khi th y m t s b trĩ cao trên m t đ t non c n phun m t trong các lo i thu c như Abamectin (Vibamec,Vertimec 1.8EC,…..), Imidaclorid ( Confidor 100SL, Admire 50EC) , … nên luân phiên thu c thư ng xuyên.

+ Rệp (Aphis spp.)

Còn được g i là r y m t, c u trùng l n thành trùng đều r t nhỏ, dài đ 1-2mm, có màu vàng, s ng thành đám đông mặt dưới lá non từ khi cây có 2 lá m m đến khi thu ho ch, chích hút nhựa làm cho ng n dây dưa chùn đ t và lá b vàng. R y truyền các lo i bệnh siêu vi khuẩn như kh m vàng. Chúng có r t nhiều thiên đ ch như b rùa, dòi, kiến, nhện, n m ký sinh,.....

Phòng trừ: nên ch phun thu c khi nào m t s quá cao nh hư ng đến nĕng su t. Phun các lo i thu c trừ r y như: Imidaclorid (Admire 050EC), Etofenprox ( Trebon 30EC) ,.....

+ Nhện đỏ: Có thể phòng trừ bằng các lo i thu c như : Propargite (Comite 73EC), Saponin+Rotenone (Dibonin 5WP), Fenpyroximate (Ortus 5SC), ...

Bệnh h i: M t s bệnh h i chính như

+ Bệnh ph n trắng (Erysiphe sp.) h i ch yếu trên lá, cành hoa.

Triệu chứng đ u tiên c a bệnh là xu t hiện các vết bệnh trên lá, màu trắng như rắc b t. Về sau n m lan ra khắp c phiến lá, cu ng lá và cành. Lá b bệnh nặng thư ng r ng sớm, cành b bệnh kém phát triển.

Phòng trừ: - Thu d n s ch tàn dư cây trên ru ng sau m i v thu ho ch.

- Phun thu c phòng trừ như: : Tebuconazone + Trifloxystrobin (Nativo 750WG), Mancozeb (Manozeb 80WP), Thiophanate-Methyl (Thio-M 70WP), Chlorothalon (Daconil 75WP) ...

+ Bệnh chết cây con: do n m Rhizoctonia solani.

49

Phòng trừ: Phun các lo i thu c như: Propineb (Antracol 70WP) , Pencycuron (Monceren),Validamycin (Validacin 5DD) ...

+ Bệnh đ m vàng: do n m Pseudoperonospora cubensis. Lúc đ u, mặt trên lá vết bệnh nhỏ màu xanh nh t, sau đó chuyển sang màu vàng nâu và giới h n trong các gân ph c a lá, nên đ m bệnh có hình góc c nh. Bên dưới ngay vết bệnh có lớp tơ n m lúc đ u màu trắng sau đó chuyển sang màu vàng tím. Nhiều vết bệnh liên kết l i làm lá vàng, cây phát triển ch m, trái nhỏ kém ch t lượng. Bệnh phát triển m nh trong điều kiện ẩm đ cao.

Phòng trừ: Phun Mancozeb (Dipomate 80 WP), Bordeaux + Zineb (Copper-zinc 85WP), Mancozeb+Metalaxyl ( Ridomil Gold 68 WP),… kết hợp t a bỏ lá già.

+ Bệnh thán thư do n m Colletotrichum lagenarium: Bệnh gây h i trên hoa, cu ng trái, trái non và c trái chín. Vết bệnh trên trái có màu nâu tròn, lõm, khi bệnh nặng các vết này liên kết thành m ng to gây th i trái và làm trái r ng sớm.

Phòng trừ: có thể phun các lo i thu c như: Propineb (Antracol 70WP), Thiophanate-Methyl (Topsin-M 70WP), Benomyl+Bordeaux+Zineb (Vi Ben-C 50WP, Copper-B 75WP),…..

Chú ý: Để nông s n an toàn trước khi lưu thông trên th trư ng tiêu th , khi sử d ng các lo i thu c hoá h c (tuỳ lo i thu c) c n đ m b o th i gian cách ly trước thu ho ch .

6. Thu ho ch.

- Sau khi gieo 48-50 ngày (gi ng đ a phương) và 45-50 ngày (gi ng nh p n i) thì bắt đ u thu qu .

- C n chú ý thu đúng th i kỳ chín thương phẩm để đ t c nĕng su t và ch t lượng.

- C n t a bỏ qu b sâu h i và qu nhỏ trong quá trình chĕm sóc.

IX. K thu t tr ng và chĕm sóc cây su su

Ngu n: Theo vietnamgateway.org

1. K thu t gieo tr ng

50

Gi ng và thời v :

Có hai gi ng su su phổ biến là su su trơn và su su gai. Th i v gieo tr ng từ tháng 9 đến tháng 11, sau khi tr ng 3 tháng tr lên sẽ được thu ho ch, th i gian thu ho ch kéo dài tới t n tháng 5.

Làm đ t, bón lót và tr ng

Những chân đ t thích hợp với b u bí cũng thích hợp với su su, làm đ t như đ i với tr ng mướp.

Tr ng su su bằng qu gi ng đã có m m. Qu gi ng to, mẩy, gai cứng, m m to khỏe mới nhú là qu gi ng t t.

Đào h r ng 80-100cm, sâu 40-50cm, đổ nhiều mùn rác, phân bón vào h và để chừng m t tu n mới đặt qu gi ng xu ng. Các h được đào thẳng hàng, cách nhau 2,5-3,0m. M i h bón 10-15 kg phân chu ng và 1 kg supe lân, 1 kg kali sunfat (không kể đổ thêm các ch t mùn bã).

Tr ng m i h c 3-4 qu , cách nhau 30-40cm, sau đó l p đ t ph kín qu , ch để h m m. M t ha ph i tr ng từ 250-360kg qu gi ng để đ m b o m t đ 1.000-1.500 cây/ha.

2. Chĕm sóc và thu ho ch

Công việc chĕm sóc su su r t đơn gi n, g m các thao tác sau:

Che nắng cho qu gi ng lúc mới tr ng,

Kiểm tra sau khi m c để khỏi b m t kho ng.

Khi cây đã m c đều ph i làm giàn theo kiểu giàn mướp, cao 1,8-2m. Khi su su m c dài 1-1,5m thì cắm dóc cho cây leo lên giàn. B trí, san dây cho đều, tuyệt đ i không được đánh cành b m ng n c a su su như đ i với b u bí.

Khi nương dây lên giàn cũng là lúc vét đ t xung quanh ph lên g c cây su su.

Bón phân thúc cho su su vào hai giai đo n:

+ Khi cây vừa lên giàn, dùng phân tưới nước quanh g c để rễ ĕn r ng, có thể r i m t lượt bùn sông, bùn c ng rãnh lên mặt lu ng.

51

+ Khi được thu ho ch, l i thúc bằng phân nước hoặc phân đ m có hòa l n kali, làm cho qu sáng mã và chắc, ch ng r ng qu .

Sau đó tùy tình hình sinh trư ng c a cây và kh nĕng phân bón sẵn có mà quyết đ nh bón thúc thêm vào lúc nào có lợi.

3. Thu ho ch:

Su su vừa tới lứa thì thu ho ch ngay, cách 5-7 ngày l i thu được m t l n. Thu khi qu vừa cĕng, trông láng vỏ là vừa. Nĕng su t trung bình 30-50 t n/ha (1-1,7 t n/sào).

Để gi ng su su

Hiện nay nước ta có hai vùng để gi ng su su là:

- Vùng đ ng bằng tr ng su su v Đông - Xuân l y qu gi ng vào tháng 5, đem về giâm trong h n hợp đ t, phân (7 đ t 1 phân m c) trong những s t hay thùng g đặt nơi thoáng mát, m i s t hay h p g ch giâm 5-6 qu . Cứ để như v y cho đến tháng8, tháng 9 thì đem tr ng.

Cũng có thể cho su su tàn đi, vun g c, cắt dây ch để l i đ 2m dây g c r i khoanh vòng thúng l i quanh g c, l p kín đ t lên, còn giàn thì để cho mướp leo, lợi d ng bóng mát c a mưới che g c cho su su. Cho đến tháng 7, tháng 8 mới bới nhẹ g c ra, tiếp t c chĕm sóc để cho su su tái sinh trong v mới.

Vùng núi cao có khí h u mát như Sa Pa, Tam Đ o, L ng Sơn, Cao Bằng…v.v. su su ra qu vào mùa hè, còn đến mùa Đông (tháng 10 tr đi) do rét nên su su tàn l i. T i những vùng này, giữ gi ng bằng cách cắt dây, ch để l i 2m ph n sát g c r i khoanh vòng thúng quanh g c, l p h n hợp phân, đ t ph đ y cho cây m g c để có thể tiềm sinh trong đ t qua đông.

Sang Xuân, vào kho ng tháng 3 khi tiết tr i đã m, su su sẽ n y m m và tái sinh. Xới đ t và bón phân thúc r i đưa dây lên giàn. Tháng 6 sẽ cho qu và thu ho ch cho tới tháng 8, đến tháng 10 thì su su đã già.

52

PH N 3 : K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY Đ U

I. Cách tr ng đ u cô ve lùn

Nguồn: Theo Hoinongdan.org.vn


Đặc điểm sinh h c

Đ u cô ve lùn, còn g i là đ u xanh. Qu màu xanh, h t nâu, cây lùn không leo. Ĕn qu xanh có thể để gi ĕn h t. Qu ĕn không ngon bằng đ u vàng. Tính ch ng ch u khá hơn đ u vàng.

Đ u cô ve lùn đều thu c nhóm đ u lùn. Cây có d ng b i, cao 30-40cm. Cây có kh nĕng t o nhánh mức trung bình. Thân m nh, có lóng, có thể vươn dài như m t dây leo. Trong trư ng hợp vươn dài, nĕng su t b gi m rõ rệt.

Yêu c u sinh thái

Nhiệt đ thích hợp để sinh trư ng là 12-200C. Vì vây, ch tr ng v đông xuân mới có nĕng su t cao. Tuy nhiên, đ u vàng không ch u được giá l nh dưới 100C.

Đ u côve thu c lo i ngắn ngày. Th i gian chiếu sáng 8-10gi / ngày là thích hợp.

Đ u côve có b rễ ĕn nông, l i ít rễ ph . Do đó chúng yêu c u đ t luôn được giữ ẩm. Đ ẩm đ t 65% là thích hợp. Vượt quá 80% cây dễ b bệnh. Th i kì ra hoa c n ẩm nhiều.

Đ ẩm không khí th p có thể gây ra hiện tượng r ng hoa, r ng qu và nhiều hiện tượng khác thư ng làm m t giá tr thương phẩm.

Đ u cô ve ưa các lo i đ t nhẹ, có đ phì vao. Đ t c n tơi x p, dễ thoát nước.

2. Thời v

Có 3 v gieo tr ng:

53

V sớm: Gieo từ tháng 8 đến tháng 9.

V chính gieo từ tháng chín đến hết tháng 11.

V mu n: Gieo từ tháng 12 đến hết tháng 1 nĕm sau.

3. K thu t tr ng

Làm đ t và bón lót, gieo h t: đ t được làm kĩ đ p nhỏ để đ u nhanh bén rễ.

Lu ng có bề mặt r ng 0,9-1m. V sớm c n chú ý lên lu ng cao và d c để thoát nước.

Bón lót cho 1 ha đ u vàng tr ng thu n c n.

8-10 t n phân chu ng đã th t hoai m c

100-125 kg phân lân

25-35 kg phân kali

25 kg phân đ m urê

Các lo i phân lân và kali được tr n với phân chu ng trước khi bón. Riêng phân đ m lúc tr ng đ u mới tr n l n với phân chu ng hoai để bón hoặc rắc lên bề mặt r ch r i đ o sau. Phân lót được bón theo r ch. Dùng cu c r ch thành từng hàng trên lu ng, sâu 10-12cm l p đ t ph kín phân r i tra h t lên trên.

Hàng được r ch cách nhau 30-40 cm. Cây trên hàng cách nhau 10-15cm. H t được đặt vào các h c, m i h c tra 2-3 h t. Tra xong l y tay xoa đ t l p kín h t. M i hec ta gieo 80kg h t gi ng.

4. K thu t chĕm sóc

Sau khi gieo h t không nên tưới nguyên nhân nước đ m làm h t hút no nước quá m nh, trương lên làm rách vỏ áo, h t dễ b th i. T t nh t là trước khi gieo nên tưới nước láng qua trên mặt lu ng nếu đ t b khô để đ m b o đ ẩm cho h t, sau đó mới gieo h t. Trư ng hợp s đ t th y mát tay thì không c n tới nước lên lu ng.

Khi đ u có 2-3 lá th t thì n o cỏ, xới đ t và vun nhẹ vào g c.

Khi đ u cao 20 cm thì xới mặt lu ng, thu nhặt cỏ và vun cao g c.

54

Sau m i tr n mưa, mặt lu ng b đóng váng, nh t thiết ph i xới xáo l i, nhưng c n đợi khô đ t mới được tiến hành xới. Nếu xới khi đ t còn ướt có thể làm thương tổn rễ và g c cây, t o điều kiện cho n m và vi khuẩn xâm nh p vào gây bệnh. Đặc biệt là bệnh chết vàng. Cây đ u có lá vàng, úa r i chết.

Bón thúc cho đ u vàng được tiến hành 3 l n;

L n thứ nh t khi cây có 4-5 lá th t, ch bón nhẹ.

L n thứ hai khi cây 7-8 lá th t.

L n thứ ba khi n sắp n .

Hai l n sau bón thúc phân đ m hơn. Phân dùng để bón thúc là phân đ m. Dùng 60kg urê bón cho 1 ha cho c ba l n. Có thể thay thế phân đ m bằng 7-8 t n phân ngâm để bón thúc.

Biện pháp ch n gi ng và giữ gi ng:

Mu n ch n gi ng đ u côve, c n ch n những ru ng t t, không b sâu bệnh h i những v chính. Ch n l y những qu lứa đ u làm gi ng, hái sớm những qu lứa sau để t p trung ch t dinh dưỡng nuôi qu để gi ng.

Khi qu để gi ng đã già, hái về để nguyên c vỏ phơi th t khô. Trước khi phơi ch n kĩ để lo i qu x u, qu d hình, qu b sâu bệnh. Sau đó phơi khô: R i h t lên nong nia phơi thêm 1-2 nắng nhẹ cho h t th t khô r i đem b o qu n nơi thoáng mát để tr ng v sau.

II. K thu t tr ng đ u Cove leo

Nguồn: Kỹ thuật trồng rau sạch, NXB Nông nghiệp

Đ u cô-ve leo thu c nhóm cây ch u l nh. Nhiệt đ thích hợp cho sinh trư ng, phát triển và t o qu 18o - 22oC. Tuy nhiên, nhiệt đ th p hơn (8o - 10oC) cây v n chưa b tổn thương như đ u tương hoặc đ u vàng.

Đ u cô-ve leo là cây ưa ánh sáng, do v y r t c n giàn để leo. Cây có b rễ lớn ĕn sâu nên kh nĕng ch u h n khá.

1. Thời v .

Đ u cô-ve leo có thể tr ng 2 v trong nĕm:

55

- V Xuân: gieo h t từ tháng giêng đến tháng 3.

- V Thu: gieo h t vào tháng 9 - 10.

2. Làm đ t, bón phân và gieo h t.

Sau khi làm đ t lên lu ng với kích thước: r ng 1m, cao 0,2m, rãnh lu ng 0,2 - 0,25m. M i hecta bón lót 10 - 15 t n phân chu ng hoai m c, 150 kg supe lân và 50 kg kali. Gieo 2 hàng trên lu ng và kho ng cách hàng 60cm, kho ng cách h t 12 - 15cm. Lượng h t gieo 60 kg/ha (2kg/sào). Gieo xong ph m t lớp đ t b t d y 1 cm. Do c u t o vỏ h t mỏng, kh nĕng hút trương nhanh nên không v i tưới. Sau 1-2 ngày dùng ô-doa tưới nhẹ mặt lu ng.

3. Chĕm sóc.

Do đ u cô-ve leo có b lá lớn, hệ s thoát hơi nước cao nên ph i thư ng xuyên giữ ẩm đ t, nh t là th i kỳ cây ra hoa, t o qu . Th i điểm này c n đ ẩm đ t thư ng xuyên 70%. Nhu c u phân bón cho đ u không cao, nhưng ngoài lượng phân lót, m i ha có thể bón thúc thêm 30kg đ m urê và 30kg kali vào 2 th i điểm: cây ra tua cu n và lúc r hoa.

Khi cây có tua cu n, c n làm cỏ, xới vun và bón thúc; sau đó cắm giàn ngay cho cây leo. M i hecta c n 50.000 cây dóc cắm (m i sào 1.700 cây). Khi cây có hoa tiến hành t a d n lá già, những lá b bệnh, những kho ng giữa có m t đ lá đ m đặc để t o sự thông thoáng cho cây, tĕng kh nĕng t o qu .

4. Phòng trừ sâu bệnh.

Đây là n i dung tr ng tr t đ u cô-ve theo quy trình s ch. Các biện pháp này cũng áp d ng với đ u đũa, đ u vàng, v.v....

- Sâu xám hay xu t hiện th i kỳ cây còn non. Diệt trừ bằng biện pháp th công (bắt sâu bằng tay). Với sâu khoang, ngắt lá có ổ trứng và ổ sâu non tuổi 1-2.

- Sâu đ c qu là đ i tượng phòng trừ chính. C n thư ng xuyên kiểm tra đ ng ru ng, phát hiện k p th i, khi có 10% qu non b h i ph i trừ ngay. Cho đến nay, đ i tượng này v n sử d ng thu c hoá h c. Có thể sử d ng m t trong các lo i thu c sau: Pegasus 250 SC, Sherpa 25 EC, Sumidicin 20 EC n ng đ 0,1% (1 lít thu c/ha). S l n phun ph thu c vào m t đ c a sâu, t i đa không quá 4 l n/v . Sau phun ph i ít nh t 3 ngày mới được thu qu .

56

- Với bệnh l cổ rễ phun Validacin n ng đ 0,15% (1,5 lít/ha).

- Bệnh g sắt, ph n trắng dùng Ridomil MZ 72 WP lượng 2,5 kg/ha hoặc Alvil 1-1,5 lít/ha phun khi chớm có bệnh.

C n chú ý khi ru ng có c sâu và bệnh thì phun kết hợp c thu c sâu và bệnh. Phun ướt đều cây để gi m t i đa s l n phun.

5. Thu ho ch.

Trong v xuân, lứa đ u được thu sau 50-60 ngày, v thu mu n hơn 10 ngày. Thu qu đ đ chín nhưng không già (qu chuyển từ xanh đ m sang xanh nh t, th y rõ vết h t thân qu ). Vào th i điểm r , thu m i ngày 1 l n vào sáng sớm. Trư ng hợp có phun thu c hoá h c, thu sau phun 3 ngày, lo i bỏ qu già, ch sử d ng qu đ ch t lượng thương phẩm.

III. K thu t tr ng cây đ u Hà Lan

Nguồn: Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam

1. Thời v : Gieo tr ng từ tháng 5/10 đến 5/11, thu ho ch từ tháng 12 đến đ u tháng 3 nĕm sau. nếu gieo mu n, bệnh ph n trắng gây h i nặng làm nĕng su t gi m rõ rệt.

2. Gi ng:

- Gi ng đ u Hà lan leo c n 40 – 50 kg/h t/ha (3kg/sào).

- Gi ng đ u Hà lan lùn c n 60 – 70 kg h t/ha (4,5 kg/sào). Gi ng đ u này được tr ng phổ biến hơn.

3. Làm đ t:

- Ch n lo i đ t th t nhẹ, đ t cát pha, chân đ t cao, dễ thoát nước, có đ pH 6,0 – 6,5, pH dưới 5,5 ph i bón vôi (10 – 15 kg vôi b t/sào).

- Đ t được cày bừa k , làm s ch cỏ trước khi gieo. C n thực hiện chế đ luân canh với cây khác h , đặc biệt là cây lương thực.

- Chia lu ng 1,3 m, mặt lu ng r ng 1,0m, cao 25 – 30 cm.

4. M t đ , kho ng cách:

57

Gieo 3 hàng với đ u Hà lan lùn, gieo 2 hàng với đ u Hà lan leo lu ng để tiện cắm giàn.

Đ u Hà Lan lùn: gieo với kho ng cách từ 60 – 70cm x 10 cm/1 cây, m t đ 10,0 – 12,0 v n cây/ha.

Đ u hà lan leo: gieo với kho ng cách từ 60 – 70cm x 10cm/1 cây, m t đ 10,0 – 12,0 v n cây/ha.

5. Phân bón:

Tuyệt đ i không được dùng phân chu ng tươi, phân bắc tươi và nước phân tươi để bón tưới.

Phân chu ng;

Bón lót từ 15 – 20 t n/ha (540 – 740 kg/sào bắc b , cũng có thể dùng phân hữu cơ sinh h c hoặc phân rác chế biến thay thế phân chu ng với lượng bằng 1/3 lượng phân chu ng.

Th i gian bón thúc:

+ L n 1: cây có 4 – 5 lá th t;

+ L n 2: trước khi cắm dóc;

+ L n 3: sau thu qu đợt 1.

* Chú ý:

- Có thể dùng các dạng nitrat amôn, sulfat amôn thay thế cho urê, cloruakali thay cho kali sunphat hoặc các dạng phân hỗn hợp, phức hợp NPK để bón với liều nguyên chất tương ứng. Ngoài biện pháp bón phân vào đất, có thể phun qua lá các dung dịch dinh dưỡng đa lượng, trung lượng, vi lượng theo hướng dẫn sử dụng của hãng sản xuất.

- Đậu Hà lan leo cần tưới thêm nước phân ủ mục.

- Làm cỏ, xới, vun 3 lần kết hợp vứi 3 lần bón thúc, làm giàn khi cây cao 20

– 25 cm.

- Chỉ thu hoạch sau khi bón phân ít nhất 10 ngày

58

6. Tưới nước:

- Sử d ng ngu n nước tưới s ch tuyệt đ i không được dùng nước ao tù, nước th i sinh ho t, nước b nhiễm bẩn chưa được xử lý để tưới.

- Sau khi gieo, c n thư ng xuyên giữ đ ẩm đ t từ 70 – 80%.

7. Phòng trừ sâu bệnh:

Sâu h i:

Thư ng có b ph n, b trĩ, rệp, sâu đ c qu , giòi đ c lá, nhện đỏ.

- Biện pháp phòng trừ:

Với b ph n có thể sử d ng thu c sherpa 20 ec, karate 2,5 ec. Với b trĩ thì dùng thu c admire 0,50 ec, confidor 0,50 ec (100 sl), gaucho 70 ws. Trừ rệp có thể dùng thu c: karate 2,5 ec, sherpa 20 ec, trebon 10ec. Sâu đ c qu có thể trừ bằng sherpa 20 ec, sumicidin 10ec, cyperan 25 ec, ph i phun sớm khi qu mới đ u, th i gian cách ly t i thiểu 7 ngày. Giòi đ c lá phun baythroid 50 ec, confidor 100 sl, ofatox 400 ec theo hướng d n trên nhãn.

Bệnh h i

Thư ng gặp là bệnh ph n trắng, bệnh l cổ rễ, bệnh g sắt. Để phòng trừ các bệnh này không nên tr ng đ u liên t c nhiều v mà c n luân canh với các rau khác h : H th p tự, h cà hay h lúa nước. Đ t không được để úng kéo dài, ph i luôn thoát nước, thu d n và xử lý các tàn dự cây bệnh làm cho ru ng thông thoáng, s ch sẽ. Ngoài ra có thể sử d ng các thu c trừ bệnh: Valicidin 3 sl để trừ bệnh l cổ rễ, thu c anvil 5 sc, score 250 ec, rovral 50 wp để trừ các bệnh ph n trắng, g sắt, th i gian cách ly ít nh t 10 ngày.

K thu t phun thu c ph i theo đúng hướng d n trên nhãn bao bì c a từng lo i thu c.

8. Thu ho ch:

Đ u hà lan có thể sử d ng qu non hoặc h t già. Nếu thực hiện đ y đ qui trình này có thể thu ho ch trên 6 t n qu non/ha.

59

IV. K thu t tr ng đ u đũa an toàn

Nguồn: http://www.khuyennongvn.gov.vn/ky-thuat-trong-dau-dua-an-

toan_t77c625n28055tn.aspx

1. Gi ng: Có hai nhóm gi ng là đ u lùn và đ u leo:

Đ u lùn: cây cao 50 – 70 cm, chiều dài qu 20 – 30 cm, h t dày, th t qu chắc, ĕn ngon, sai qu , thu ho ch t p trung. Nhóm đ u lùn thu ít lứa, th i gian sinh trư ng ngắn và nĕng su t th p hơn đ u leo.

Đ u leo: thân sinh trư ng vô h n, khi tr ng ph i làm giàn, chiều dài qu 40 – 70 cm, h t thưa, th t qu x p, ĕn nh t hơn đ u lùn. Hiện nay, trên th trư ng có nhiều lo i gi ng có nĕng su t cao, có tính kháng bệnh cao, thích hợp tr ng các mùa trong nĕm.

Tiêu chuẩn gi ng: h t gi ng ph i b o đ m tiêu chuẩn, có t lệ n y m m cao.

2. Thời v Đ u đũa có thể tr ng được quanh nĕm. V đông xuân gieo h t tháng 1, v

xuân hè gieo h t tháng 3, v hè thu gieo h t tháng 5, v thu đông gieo h t tháng 8 - 9 dương l ch.

3. Chuẩn b đ t Đ u đũa không kén đ t, nhưng yêu c u đ t ph i thoát nước, tơi x p, t t

nh t là đ t th t nhẹ, nhiều ch t hữu cơ, đ pH 6 -7.

Đ t được cày r i phơi i ít nh t 1 tu n. Bón vôi b t với lượng 800 - 1.000 kg/ha, đ ng th i xử lý đ t bằng thu c Basudin 10H r i đều trước khi phay đ t để h n chế sâu h i từ đ t. Sau đó, tiến hành làm tơi đ t, nhặt s ch cỏ d i. Lên lu ng: Lu ng cao hay th p ph thu c vào t ng đ t mặt, mực nước ng m và th i v gieo tr ng. Những chân ru ng có mực nước ng m cao, th i v mưa nhiều thì lên lu ng cao hơn để ch ng úng. Thông thư ng, đ cao c a lu ng v hè thu là 30 cm, v thu đông 25 cm, v đông xuân và xuân hè 18 – 20 cm. Mặt lu ng r ng 90 – 100 cm, rãnh r ng 30 – 40 cm.

Bón lót trước khi gieo h t: M i ha bón 10-15 t n phân chu ng hoai m c hoặc 1-1,5 t n phân hữu cơ vi sinh Biogro, 250 kg lân Lâm Thao, 50 kg kali

60

clorua.

4. M t đ , kho ng cách gieo h t Gieo 2 hàng trên lu ng, hàng cách hàng 60 - 65 cm, h t cách h t 10 - 15

cm. Gieo xong ph đ t kín h t dày 1 cm, sau đó tưới nhẹ trên mặt lu ng. Lượng h t gi ng 25 – 35 kg/ha ph thu c vào gi ng và t lệ n y m m c a h t gi ng. Nếu kích thước h t to, t lệ n y m m th p thì c n tĕng lượng h t gi ng. H t gi ng trước khi gieo nên ngâm vào nước m (2 sôi, 3 l nh) kho ng 1 gi , sau đó vớt ra, vào khĕn ẩm. M i ngày kiểm tra h t 1 l n và phun nước bổ sung r i tiếp t c cho đến khi h t nứt nanh thì đem gieo.

Chú ý: tránh tưới quá nhiều sau khi gieo, hạt hút nước nhanh làm rách vỏ hạt, hạt không mọc được.

5. Chĕm sóc

Làm giàn

Đ i với các gi ng đ u đũa thân leo, khi tr ng c n làm giàn. Khi cây có 6 – 9 lá th t, ng n bắt đ u vươn dài (có tua cu n) thì cắm giàn cho cây leo. Dùng c c t m vông hoặc cây nứa, cây dóc cắm giàn chữ A cao kho ng 1,5 – 1,8 m; kho ng cách 0,5 – 0,6 m; sau đó giĕng dây để đ u leo lên giàn. Khi cây ra hoa c n t a bớt lá già, lá b sâu bệnh nhằm t o cho ru ng thông thoáng, h n chế sự lây lan c a sâu bệnh.

Bón phân, tưới nước

Khi cây m c, cứ 2 ngày tưới 1 l n để cho đ t thư ng xuyên ẩm, đ ẩm đ t 70%, nh t là th i kỳ cây ra hoa, t o qu .

Lượng phân bón tính cho 1 ha:

L n 1: Sau tr ng 10 ngày, bón 13 kg đ m urê, 50 kg NPK lo i 16:16:8

L n 2: Sau tr ng 25 ngày, bón 25 kg đ m urê, 50 kg NPK lo i 16:16:8

L n 3: Sau tr ng 40 ngày, khi cây ra hoa r , bón 25 kg đ m urê, 50 kg kali clorua, 75 kg NPK lo i 16:16:8

Cách bón: Hòa tan phân vào nước r i tưới h c. Nên bón vào buổi sáng hoặc chiều mát. Bón phân nên kết hợp với làm cỏ và xới vun g c để tránh th t

61

thoát phân bón do sự canh tranh dinh dưỡng c a cỏ d i cũng như do b c hơi hoặc rửa trôi.

Phòng trừ sâu bệnh

Đ u đũa thư ng b các lo i sâu bệnh h i chính sau: sâu vẽ bùa, b ph n, sâu đ c qu , bệnh héo vàng, g sắt… Trong đó, sâu đ c qu là đ i tượng khó phòng tr nh t. Để h n chế sâu bệnh h i, c n thực hiện t t khâu vệ sinh đ ng ru ng, cắt t a lá già, áp d ng quy trình qu n lý d ch h i tổng hợp IPM, đặc biệt l y phòng bệnh là chính, phun thu c trừ k p th i khi sâu bệnh chớp xu t hiện. Trong giai đo n thu ho ch, c n sử d ng các lo i thu c có th i gian phân h y nhanh như Vertimex, Match, Proclaim và các thu c có ngu n g c th o m c để phun phòng trừ sâu bệnh.

6. Thu ho ch Nói chung, đ u đũa từ lúc gieo đến bắt đ u thu ho ch là 50 – 60 ngày.

Th i gian thu qu ph thu c vào điều kiện chĕm sóc. Nếu chĕm sóc t t thì th i gian thu hái sẽ kéo dài. Trong th i gian thu ho ch r , kho ng 2 -3 ngày thu 1 lứa.

Dùng dao cắt hay dùng tay vặn nhẹ qu , không gi t m nh làm r ng n hoa các lứa sau.

PH N 4: K THU T TR NG VÀ CHĔM SÓC CÂY CÀ

I. k thu t tr ng và chĕm sóc cà chua

Nguồn: Trung tâm Thông tin Nông nghiệp & PTNT

Cà chua tr ng được trên nhiều lo i đ t, song thích hợp nh t v n là trên đ t pha cát, nhiều ch t mùn hay đ t phù sa, đ t b i giữ ẩm và thoát nước t t, đ t có pH = 6.0 - 6.5. Nếu đ t chua hơn ph i bón thêm vôi.

1. Thời v

V Đông Xuân: Gieo tháng 10 - 11 dương l ch, thu ho ch vào tháng 1- 2 nĕm sau.

2. Làm đ t

62

Cày bừa để i trong th i gian ít nh t là m t tu n. Sau khi cày bừa l i và lên lu ng sơ b , sửa sang thành lu ng chính thức để chuẩn b tr ng.

Yêu c u làm đ t: Không đ p đ t quá nhỏ thành d ng đ t b t. Lu ng cà chua có chiều r ng 110 - 120cm, rãnh r ng 20 - 25cm, cao 30cm. Các lu ng nên b trí theo hướng Đông- Tây.

3. Gieo h t và ương cây con

Lượng gi ng dùng gieo tr ng cho 1 ha tùy thu c vào m t đ tr ng, tr ng lượng h t và t lệ n y m m (m t đ tr ng khỏang 17 ngàn đến 23 ngàn cây/ha, 1 gr h t có kho ng 300 đến 400 h t). Trước khi ngâm nên phơi h t gi ng ra nắng kho ng 1-2 gi .

Ngâm h t trong nước m (2 sôi 3 l nh) trong kho ng 6 - 7 gi . Vớt h t ra để ráo nước, gói vào khĕn ẩm, cho gói h t vào túi nilon (bu c miệng túi để ch ng thoát, hơi nước) và đem nhiệt đ 26 – 280C. Sau th i gian kho ng 72 gi thì h t bắt đ u n y m m. Khi h t nhú m m thì tiến hành gieo ngay, các h t chưa n y m m thì tiến hành cung c p đ ẩm và tiếp. Có thể gieo h t ra lu ng hoặc gieo trong b u đ t. Hiện nay đa ph n bà con gieo h t vào trong b u đ t để dễ v n chuyển khi tr ng và đ m b o ch t lượng cây con t t hơn. Đ t lu ng gieo, đ t b u g m 1 ph n đ t tơi x p + 1 ph n phân chu ng hoai m c + 1 ph n tro tr u + 0,2% lân. Nếu đ t chua ph i xử lý thêm vôi. Gieo h t đều trên lu ng hoặc b u sau đó r i 1 lớp đ t mỏng lên trên mặt. Nên làm giàn che chắn và cung c p đ ẩm thư ng xuyên. Khi cây được 2 - 3 lá th t thì đem tr ng.

4. M t đ tr ng và kho ng cách tr ng

M t đ tr ng cà chua tùy thu c vào đặc điểm c a gi ng, mức đ phì nhiêu c a đ t nhưng có thể b trí như sau:

Hàng cách hàng 80cm, cây cách cây 60 cm, hoặc có thể là cây cách cây 40cm.

Khi tr ng nên cắt bớt rễ cái để cho cây khi tr ng bén rễ nhanh.

Nên tr ng cây to với cây to cây nhỏ với cây nhỏ để tiện chĕm sóc.

Sau khi tr ng n nhẹ đ t vào g c cây và làm bằng phẳng đ t chung quanh g c.

63

Tr ng xong tưới nước cho cà chua ngay

5. Phân bón

Phân bón cho cà chua nên sử d ng các lo i phân h n hợp NPK. Giai đo n đ u cây sinh trư ng ch m, ph i bổ sung lượng nhỏ phân đ m và lân. Có thể kết hợp phun phân bón lá có hàm lượng các ch t trung và vi lượng cao hoặc chứa các axit amin như Agrodream, WEHG…

Lượng phân bón cho 1 sào (360 m2) như sau: 300 kg phân chu ng + 4 kg đ m Urê + 15 kg Supe lân + 5 kg Kali + 8 kg NPK Đ u Trâu( 16-16-8-13S)

- Bón lót: trước khi tr ng 3 - 7 ngày, vãi đều phân trên mặt đ t trước khi lên lu ng 300 kg phân chu ng hoai m c + 15 kg lân Lâm Thao + 2 kg kali

+ Bón thúc lần 1: Sau khi tr ng 3 ngày tưới các chế phẩm kích thích ra rễ xung quanh g c như: Start Vitamin B1, Grow more Vitamin B1 …

+ Bón thúc lần 2: Sau khi tr ng 15 ngày, dùng 1 kg urê + 2 kg NPK Đ u Trâu( 16-16-8-13S) hoà nước tưới xung quanh g c.

+ Bón thúc lần 3: sau tr ng 35 ngày; l n 4 sau tr ng 60 ngày; l n 5 sau tr ng 70 - 80 ngày đ i với cây sinh trư ng vô h n. Lượng bón cho m i l n: 1 kg urê + 1 kg kali + 2 kg NPK Đ u Trâu ( 16-16-8-13S) hoà nước tưới xung quanh g c.

Ngoài ra có thể bổ sung các lo i phân bón lá có hàm lượng vi lượng cao như Botrac, HK… sau tr ng từ 5, 20, 35, 50 ngày.

6. Chĕm sóc

Nhu c u nước Nhu c u nước c a cà chua tùy thu c vào giai đo n phát triển c a cây. Khi

cây ra hoa đ u qu là khi cây c n nhiều nước nh t. Lượng nước tưới cũng nên thay đổi tùy thu c vào lượng phân bón, m t đ tr ng và lo i đ t. Khi bón nhiều phân đ m và tr ng d y, c n thiết gia tĕng lượng nước tưới.

Sau khi tr ng ph i tưới nước liên t c trong 1 tu n, m i ngày tưới 1 l n vào buổi sáng. Sau khi cây bén rễ thì 2 - 3 ngày tưới 1 l n. Khi cành lá phát triển nhiều thì lượng nước tưới m i l n ph i được tĕng lên. Th i kỳ cà chua ra hoa và qu nhỏ là lúc cây c n nhiều nước nên đ t luôn ph i được giữ ẩm.

64

Vun xới Việc vun xới cà chua c n được tiến hành trước khi cây ra hoa kết qu . Từ

lúc tr ng đến khi cây được 20 ngày ph i vun g c 2 l n: l n thứ nh t sau khi tr ng kho ng 8 - 10 ngày và l n thứ 2 cách l n thứ nh t 1 tu n.

Làm giàn Việc làm giàn được tiến hành sau khi cây ra chùm hoa thứ nh t. T t nh t

nên tiến hành làm giàn cà chua theo kiểu làm hàng rào. M i m t cây cà chua được cắm m t c c thẳng đứng sát g c. Cây vươn tới đâu thì bu c thân cây vào c c tới đó. C c thư ng dài 1,5m, đóng sâu xu ng đ t 20cm. C n bu c m t cây n i theo hàng c c cho giàn được chắc.

B m ng n và t a cành M c đích b m ng n t a cành là để t p trung ch t dinh dưỡng nuôi qu . Có

hai cách b m ng n t a cành, tùy thu c vào đặc điểm c a từng gi ng cây thì dùng cách khác nhau.

Đ i với gi ng cà chua ngắn ngày, ta nên t a cành ch để l i m t thân mẹ: M i cây ch để l i m t thân chính, các m m xu t hiện nách lá 3 - 4cm là vặt đi ngay. Công tác t a cành được làm thư ng xuyên 4 - 5 ngày m t l n. Sau khi trên thân chính đã có đ chùm hoa qu như ý mu n (4 - 5 chùm) thì tiến hành b m ng n.

Khi tr ng cà chua trên diện tích lớn, những nơi đ t màu mỡ, mưa nhiều, tr ng cây cà chua nhiều ngày, sinh trư ng khỏe, thư ng ngư i ta áp d ng phương pháp t a để 2 cành.

Tiến hành b m cành nhưng v n để l i m t cành từ thân chính dưới nách c ng lá phía dưới chùm hoa thứ nh t. (T t c ch i non và cành khỏe cắt hết). B m ng n khi cây đó ra được 4 - 5 chùm qu . Tính từ chùm qu cu i cùng lên chừa l i hai lá, ph n ng n phía trên b m đi.

T a lá già Vào cu i th i kỳ sinh trư ng c a cây, cà chua có những lá già vàng c n

ph i t a bỏ để làm thoáng ru ng cho cây phát triển t t.

7. Thu ho ch

Cà cho thu ho ch kho ng 75-80 ngày sau khi tr ng, th i gian cho thu ho ch kéo dài 30-60 ngày tùy theo gi ng vô h n hay hữu h n và điều kiện chĕm sóc.

65

Nĕng su t gi ng đ a phương th p 10-15 t n/ha, gi ng nh p n i 30-40 t n/ha.

II. K thu t gieo ươm, tr ng và chĕm sóc cây cà tím Nguồn:http://www.rauhoaquavietnam.vn/default.aspx?tabID=5&ID=37&Lang

ID=1&NewsID=1365

1. Thời v : V đông - xuân có thể tr ng từ tháng 9 đến tháng 3 nĕm sau. V hè-thu

tr ng từ tháng 4 đến tháng 7. Kinh nghiệm c a nhiều nhà vư n cho th y các t nh Nam b không nên tr ng vào các tháng mùa mưa (tháng 5, tháng 6), các t nh phía Bắc không nên tr ng vào các tháng 12, tháng 1 vì r t dễ b sâu đ c qu gây h i vào th i gian cây cho thu ho ch.

2. Gieo ươm cây gi ng Do h t cà có vỏ g cứng tương đ i dày nên trước khi gieo ph i ngâm nước

24 -30 gi , vớt ra ngâm tiếp trong nước m 500C (2 sôi, 3 l nh, vừa để diệt n m bệnh, vừa kích thích cho h t nhanh nẩy m m) 1 gi , trong v i ẩm cho nứt nanh r i đem gieo trên liếp ươm hoặc trong túi b u. Lượng h t gi ng c n gieo để có đ cây gi ng tr ng cho 1.000 m2 là từ 30 - 40g. Gieo đều và thưa, c n tưới giữ ẩm cho đ t 4 - 5 l n, t a bỏ những ch quá dày, những cây m c yếu. Cây con có 5 - 6 lá th t, cao 6 – 8 cm, khoẻ m nh, thân m p đều là nhổ đem tr ng ra ru ng.

3. Làm đ t, bón lót, tr ng cây: Ch n các lo i đ t cát pha, đ t th t nhẹ, giàu mùn, tơi x p, dễ thoát nước, có

đ pH từ 6,8 - 7,2 là thích hợp nh t. Cày bừa k , nhặt s ch cỏ d i và lên lu ng mui luyện r ng 1,2 m, cao 20 – 25 cm, rãnh r ng 30 cm. Lượng phân bón lót cho 1.000 m2 bao g m: 800kg phân chu ng hoai m c + 30 kg supe lân + 5 kg phân kali + 50kg tro bếp. Bổ h c sâu 10-15cm thành 2 hàng trên mặt lu ng với kho ng cách: Hàng cách hàng 60cm, cây cách cây 70cm (m t đ kho ng 2000 -2.500 cây/1.000 m2).Tr n đều các lo i phân trên với nhau, bón theo h c, tr n đều với đ t, l p bằng để 3 - 4 hôm mới tr ng cây. Mùa mưa nên tr ng thưa hơn sẽ cho nĕng su t cao hơn là tr ng dày. Kinh nghiệm bà con H i Dương, Nam Đ nh là có thể tr ng xen tỏi tây, hành lá và các lo i rau ĕn lá ngắn ngày vào giữa 2 hàng cà tím vừa tĕng thêm thu nh p vừa h n chế được cỏ d i trong giai đo n đ u.

4. Chĕm sóc:

Bón thúc l n 1 (10 ngày sau tr ng): 5 – 6 kg phân urê, 3 – 4 kg phân KCl, 20 - 25 kg khô d u hoặc xác mắm; l n 2 (25 - 30 ngày sau tr ng): 7 – 8 kg urê, 4

66

- 5 kg KCl; l n 3 (45 - 50 ngày sâu tr ng): 8 – 10 kg urê, 5 – 6 kg KCl, 25 – 30 kg bánh khô d u hoặc xác mắm. Sau khi thu ho ch lứa qu thứ 2 nên bón thúc thêm 5 kg urê, 15 - 20 kg phân chu ng hoai m c hoặc bã mắm, khô d u cho cà sai qu và có thể thu được nhiều lứa. Chú ý kết hợp làm cỏ, vun g c cho cà vào các đợt bón thúc.

Thư ng xuyên tưới đ ẩm cho cà sinh trư ng, phát triển t t, đặc biệt là th i kỳ ra hoa, nuôi qu . Có thể d n nước ng p 2/3 rãnh lu ng cho nước ng m vào mặt lu ng kho ng 2 - 3 gi r i tháo c n nước đi. Không để mặt lu ng b khô, thiếu nước cà sẽ kém ra hoa, nĕng su t kém, trái nhỏ.

T a nhánh, cắm giàn: Khi cây bắt đ u ra hoa nên t a bỏ bớt các cành nhánh dưới chùm hoa thứ nh t cho g c được thông thoáng. Khi cà ra đợt hoa thứ 2 thì b m ng n, hãm cành h n chế chiều cao để cho cà ra nhiều cành nhánh qu . Khi cà bắt đ u phân nhánh thì làm giàn bằng tre, nứa cho cà khỏi đổ.

Chú ý kiểm tra sâu bệnh thư ng xuyên để có biện pháp phòng tr k p th i. Các đ i tượng gây h i chính là sâu xám, sâu ĕn lá, b rùa 28 ch m, nhện đỏ, rệp... Dùng các lo i thu c trừ sâu như Ofatox, Dipterex, Regent... để phun trừ. H n chế đ ẩm trong lu ng, tránh để b úng ng p nhằm tránh các bệnh h i do n m và vi khuẩn như l cổ rễ, th i g c, chết ẻo, chết nhát... Có thể sử d ng các lo i thu c trừ n m như Validacin, Score, Topsin M, Ridomil, Aliette... để phòng trừ ngay từ khi mới có triệu chứng ban đ u.

5. Thu ho ch

Thu hái khi qu đã lớn đ y, cĕng đều, vỏ bắt đ u chuyển từ màu tím sang tím nh t. Cách 2 - 3 ngày thu ch n m t l n, không để cà quá già kém ch t lượng.

Để gi ng: Ch n những qu lớn đều, không sâu bệnh lứa qu thứ 2, thứ 3 để l i trên cây cho chín già làm gi ng. Thu về để thêm 1 tu n nữa cho chín hoàn toàn r i mới bổ l y h t rửa s ch, phơi nơi thoáng mát cho khô hẳn để làm gi ng cho v sau. M i qu cà cho kho ng 1.000-1.500 h t, cứ kho ng 800 qu cà tím cho 1,5kg h t gi ng.

III. K thu t tr ng cà pháo, cà dĩa

Nguồn:http://www.ninhthuan.gov.vn/chinhquyen/sonnnt/Pages/Ky-thuat-trong-

ca-phao,-ca-dia,-ca-tim.aspx

1. Thời v :

67

Cà pháo, cà dĩa gieo tr ng từ tháng 10 đến tháng 1 nĕm sau.

2. Gi ng và chuẩn b vườn ươm:

- Đ i với cà pháo, cà dĩa thư ng dùng các gi ng đ a phương;

+ Lên liếp ươm cao từ 20 - 25cm. H t cà có vỏ cứng tương đ i dày. Vì v y, để h t có thể n y m m được t t trước khi gieo h t c n ngâm h t trong nước 23-30 gi , sau đó vớt ra để cho se h t r i đem gieo.

+ Khi cây con m c c n ph i luôn giữ ẩm, nếu cây con m c quá dày nên t a bớt, ch để l i kho ng cách giữa các cây con là 5-6 cm.

H t gi ng được gieo qua liếp ươm, sau đó chuyển cây non ra tr ng trên ru ng.

3. Chuẩn b đ t, tr ng cây:

Không tr ng liên t c nhiều v cà tím trên cùng m t chân đ t và không được tr ng trên đ t đã tr ng các lo i cây cùng h như: ớt, cà chua, thu c lá…, nên luân canh với các cây thu c h khác.

Cây cà phát triển t t trên các lo i đ t cát pha, đ t th t nhẹ, đ t phù sa, các lo i đ t dễ thoát nước.

Lên lu ng r ng 1 – 1,2 m, cao 20-25 cm.

Kho ng cách tr ng: 60 x 80cm.

Cây gi ng đem tr ng có th i gian s ng trong vư n ươm là 35 - 45 ngày. Trước khi nhổ cây con đem tr ng không nên tưới nước cho cây 5 - 7 ngày, ch tưới ẩm 4 - 5 gi trước lúc nhổ cho cây không b đứt rễ và chóng bén.

4. Chĕm sóc:

Bao g m t t c các khâu tác đ ng đến cây cà từ sau c y cho đến khi thu ho ch.

68

Bón phân: Lượng phân: Đơn v tính Ha

Lo i phân Tổng s Bón lót Bón thúc

L n 1(7-10NST)

L n 2(20-25NST)

L n 3(40-45NST)

Phân chu ng hoai m c (t n)

10 - 15 10-15 / / /

Phân HC vi sinh (kg)

1.000 1.000 / / /

Phân lân vi sinh (kg)

1.000 1.000 / / /

Vôi b t (kg) 1.000 1.000 / / /

Urea (kg) 100 20 40 40

Kali (kg) 80 20 30 30

Lượng phân vô cơ trên có thể tăng hoặc giảm 10 - 20% tùy theo đất đai, thời tiết, mùa vụ …

Tưới nước và t a cành: Từ lúc tr ng đến lúc ra hoa c n giữ đ ẩm trong đ t. Nếu tr i nắng tưới

ngày m t l n, tr i râm mát 3-4 ngày tưới m t l n. Lúc cà có qu non thì tưới nhiều hơn. Th i kỳ đ u khi cây con mới tr ng c n thư ng xuyên xới đ t để đ t không đóng váng, tĕng đ ẩm cho đ t, giúp cho b rễ phát triển và cây lớn nhanh. Nh t là sau khi tr ng cây con 1 tháng thì vun g c để thúc cho b rễ phát triển, tĕng cư ng sức giữ nước, giữ màu c a đ t, ch ng đổ ngã cho cây.

Cây cà sau khi m c được 7 - 9 lá là bắt đ u có qu . Lúc đó những nhánh dưới chùm hoa thứ nh t c n t a bỏ hết đi. Thư ng những nhánh này phát triển yếu, hoa qu hình thành ch m. Các cành này thư ng m c thẳng đứng làm cho bên trong tán cây r m r p, thiếu ánh sáng, tán cây không thông thoáng, t o điều kiện cho sâu bệnh phát triển nhiều. C n t a nhanh k p th i, ch để l i m t nhánh g n chùm qu thứ nh t, các nhánh khác c n được t a bỏ. Từ th i kỳ giữa đến cu i th i gian sinh trư ng c a cây cà m c thêm nhiều lá phía dưới làm cho cây không thông gió và thiếu ánh sáng. Vì v y, c n t a lá k p th i để thúc m c thêm nhiều qu .


69

Các lo i sâu h i chính: * Sâu xanh đ c trái

Sâu đ c vào n hoặc trái non, ĕn r ng bên trong, làm n , qu b r ng hoặc b th i.

Phòng trừ

dùng các lo i thu c vi sinh như như nhóm Vi khuẩn Bacillus thuringiensis var. aizawai, hoặc var. kurstaki (Vi BT 32000WP, Biocin 16WP, Aztron 7000DBMU....), Abamectin (Vibamec,Vertimec 1.8EC,…..), Diafenthiuron (Pegasus 500SC), Chlorfluazuron (Atabron 5 EC ), Spinosad (Success 25SC)…, dùng luân phiên với thu c hoá h c g c Deltamethrin ( Decis 2.5EC, Delta 2.5EC)...; hoặc dùng các chế phẩm có ngu n g c th o m c.

*Sâu ĕn lá

Bao g m các lo i sâu như sâu khoang, sâu đo,… là lo i sâu ĕn t p, cắn phá h i lá. Để h n chế tác h i c a chúng dùng các lo i thu c như sâu xanh.

*Sâu xám

Sâu non s ng trong đ t, ban đêm chui lên cắn phá cây.

Phòng trừ: Làm đ t i và diệt s ch cỏ trên đ ng ru ng. Dùng thu c Diazinon (ViBasu 10H) rãi vào đ t theo hàng cây để diệt sâu non.

* Đ i với r y xanh

Dùng m t trong các lo i thu c Fenvalerate ( Sumicidin 10, 20EC) , Thiamethoxam (Actara 25WG), Buprofezin ( Applaud 10WP) , …

Các lo i bệnh h i chính * Bệnh lở cổ rễ

Do n m Rhizoctonia solani Kuhn gây ra.

N m này gây bệnh cho cây con lúc ươm và cây nhỏ khi mới tr ng. Triệu chứng c a bệnh là đo n thân g n g c teo thắt l i, có màu đen. Toàn b hệ th ng m ch d n, vỏ cây b th i và cây b gãy đổ ngay thân r i chết.

70

Cách phòng trừ: Luân canh cà với các cây tr ng khác. Vệ sinh đ t, không để đ t ươm cây con quá ẩm. Khi bệnh xu t hiện, dùng các lo i thu c như: thu c g c đ ng, Carbendazim (Bavistin 50SC), Propineb (Antracol 70WP), Validamycin (Validacin 5L) để phun.

* Bệnh chết xanh

Do vi khuẩn Pseudomonas malvacearum gây ra. Vi khuẩn này làm cho cây hoặc b ph n cây b chết nhưng v n giữ màu xanh.

Vi khuẩn gây bệnh làm hu ho i, tắt nghẽn các m ch d n trong cây. Cũng có trư ng hợp vi khuẩn làm b rễ cây b th i không hút được nước, cây b héo và chết.

Cách phòng trừ:

- C n thâm canh, bón phân đ y đ cho cây.

- Sử d ng các gi ng kháng bệnh.

- K p th i phát hiện sớm và lo i bỏ những cây b bệnh, đem xa khỏi ru ng và tiêu h y. Để h n chế sự lây lan c a bệnh, có thể dùng các lo i thu c như Kasugamycin (Kasumin 2L), Streptomyces lidicus WYEC 108 (Actinovate 1SP), ...

* Bệnh đ m nâu

Do n m Cladosporium fulvum Cke gây ra.

Vết bệnh xu t hiện trên lá, ban đ u có màu nâu, cu i cùng chuyển sang màu đen. Bệnh lan d n ra toàn mặt lá làm cho lá khô và r ng.

Bệnh ban đ u xu t hiện các lá th p, sau lan d n lên các lá trên. Bệnh phát triển m nh khi cây ra hoa, hình thành qu và cao nh t lúc qu chín. Cây b bệnh này có thể chết. Bệnh phát triển nhiều trong điều kiện ẩm 90-95%, nhiệt đ 22-250C. Ngu n lây lan bệnh ch yếu là tàn dư cây b bệnh.

Phòng trừ:

Thu d n tàn dư cây sau m i v thu ho ch.

Luân canh cà với các cây tr ng khác h .

71

K p th i t a cành, t a lá, b m ng n.

Dùng các lo i thu c Mancozeb (Dipomate 80 WP), Bordeaux + Zineb (Copper-zinc 85WP), Mancozeb+Metalaxyl ( Ridomil Gold 68 WP),… để phun khi bệnh xu t hiện nhiều.

Chú ý: Để nông sản an toàn trước khi lưu thông trên thị trường tiêu thụ, khi sử dụng các loại thuốc hoá học (tuỳ loại thuốc) cần đảm bảo thời gian cách ly trước thu hoạch .

6. Thu ho ch và để gi ng cho v sau

Không nên để cà quá già làm cho qu b gi m phẩm ch t và cây b kiệt quệ, nh hư ng đến các đợt qu sau. Cách 2-3 ngày thu m t l n.

Đ i với cà pháo, cà bát khi để h t gi ng ch n cây có nhánh to bằng thân chính, cành lá không r m quá, trên cành có nhiều qu và qu t t. Ch n l y những qu m c t ng thứ nh t và t ng thứ hai, những qu đã chín sớm nhiều h t. Những cây l y gi ng ch để m i cây 1 - 2 qu . Khi vỏ qu chuyển sang màu vàng, có vết r n nứt, tai qu hơi cong lên, thu ho ch lúc này là t t nh t. Thu về để vài ngày, sau đó bổ qu , l y h t phơi khô trong râm, c t giữ làm gi ng cho v sau.

Cũng có thể để h t gi ng theo cách cổ truyền sau đây: để cho qu cà nhũn ra, bóp h t vào tro, cho thêm nước tr n thành h n hợp tro, h t, nặn thành nắm và gắn chặt vào tư ng g n bếp để khô tự nhiên, đến v đem bóp v n và mang gieo. Cách để gi ng này r t thích hợp với quy mô tr ng tr t nhỏ gia đình, tự túc cây gi ng.

PH N 5: K THU T TR NG CÁC LO I CÂY RAU LÀM GIA V

I. K thu t tr ng tía tô

Nguồn:http://www.baovecaytrong.com/kythuatcaytrongchitiet.php?Id=152&ca

ytrongkythuat=rau%20c%E1%BA%A3i

Tên khoa học: Perilla fruescens (L.)

Họ môi : Lamiaceae.

72

1. Giới thiệu chung Tía tô là cây thân th o, m c

hằng nĕm, đứng thẳng. Thân vuông, có rãnh d c và có lông. Lá m c đ i, có cu ng dài, phiến là hình trứng, đ u nh n. Hoa trắng hay tím.

2. Đ t tr ng

- Ch n chân đ t cao, tơi x p, thoát nước t t.

- Đ t được cày bừa k , d n s ch cỏ và lên lu ng.

- Mùa nắng : Làm lu ng r ng 1 - 1.2 m, nếu đ t cát pha có thể làm lu ng chìm để giữ ẩm.

- Mùa mưa : Làm lu ng r ng 0.8 – 1 m, cao 20 cm.

3. Cách gieo tr ng

Có 2 cách : gieo h t và giâm cành

Lu ng gieo h t được cày bừa k (đ t nhuyễn), bón lót phân chu ng hoai. trước khi gieo nên r i Basudin và sau khi gieo ph rơm. Khi h t nẩy m m ph i gi rơm để cây m c cứng.

Khi cây có 5 – 6 lá th t (30 – 35 ngày sau gieo) là đem tr ng .

4. Thời v gieo tr ng, m t đ , kho ng cách

Tía tô có thể tr ng được quanh nĕm.

Cây cách cây, hàng cách hàng : 15 x 15 cm.

M t đ : 450.000 cây/ha

5. Bón phân (tính cho 1.000 m2)

Bón lót: 1 t n phân chu ng + 10 kg super lân.

73

Bón thúc

+ 10 NST (ngày sau tr ng): Hoà phân urê với n ng đ 20 g/10 lít nước, kết hợp với bánh d u, phân chu ng. 10 ngày tưới/l n.

+ 20 NST: Hoà phân urê để tưới như trên.

Thư ng xuyên làm cỏ, xới xáo, vun g c cho cây sinh trư ng.


Bệnh chết cây và bệnh g sắt

Giai đo n cây con có 4 – 5 lá th t thư ng b bệnh chết r p cây con do n m Fusarium sp gây nên.

Phòng trừ bằng cách xử lý đ t bằng vôi trước khi tr ng. Vào mùa mưa nên làm chân lu ng cao, tr ng thưa, thu gom tàn dư cây tr ng đem hu . Không tr ng tía tô trên cùng m t chân đ t.

Sâu ĕn lá

Sử d ng các lo i thu c như Sherpe, Polytrin, Cyper,… để phun phòng tr .

Sử d ng T t c các lo i thu c nên tuân theo nguyên tắc “4 đúng”. Tía tô là rau gia v nên cẩn th n trong việc sử d ng nông dược. Trước khi thu ho ch 2 tu n tuyệt đ i không sử d ng b t cứ lo i thu c nào.

7. Thu ho ch

Sau khi tr ng 40 ngày là có thể thu ho ch.

Thu ho ch đợt đ u bằng cách cắt chừa g c 10 cm, sau đó tiếp t c chĕm sóc cho cây tái sinh 15 - 20 ngày thu 1 l n.

Sau m i đợt thu tiến hành làm cỏ, vun g c kết hợp với tưới nước phân như trên

Kho ng 2 đợt bón bổ sung bánh d u, phân chu ng + 4 kg urê.

74

II. K thu t tr ng rau mùi (ngò)

Nguồn:hhtp://www.baovecaytrong.com/kythuatcaytrongchitiet.php?Id=43

6&caytrongkythuat=rau%20c%E1%BA%A3i tp

Ngò rí là rau mùi thu c cây thân th o, lá mềm. Lá cây m c thẳng từ g c bằng m t cu ng dài có hình ng, r ng ru t. Lá màu xanh, hơi tròn, mép lõm vào như hình cánh hoa. M i cây có từ 5 – 6 lá, mùi hương dễ ch u.

Rau ngò rí có thể tr ng quanh nĕm nhưng th i điểm t t nh t là trong v đông xuân, từ tháng 10 nĕm trước đến tháng 1 nĕm sau.

Khi làm đ t ph i chú ý cày bừa đ t nhỏ, tơi x p, không b úng nước. Đ t nhiều mùn (hữu cơ) và được xử lý bằng các lo i thu c trừ kiến, dế và côn trùng có h i.

Làm lu ng r ng 1,2m. Chiều dài lu ng tùy theo kích thước vư n. Chiều cao lu ng kho ng 20 – 25cm (tùy theo th i v gieo tr ng).

Trước khi gieo h t nên phơi nắng nhẹ. Sau phơi c n ngâm h t từ 12 – 14 gi trong nước s ch để h t hút nước. C n tr n h t với chế phẩm Comcat để cây phát triển khỏe. H t c n gieo đều, gieo xong có thể ph rơm r nhẹ hoặc lớp đ t th t mỏng để giữ ẩm giúp h t nhanh m c.

Liều lượng phân bón (sử d ng cho 1.000m2) g m: 1,5 t n phân chu ng hoai m c. Nếu không có phân chu ng thì sử d ng các lo i phân hữu cơ chế biến (phân hữu cơ sinh h c hoặc hữu cơ vi sinh với lượng bón từ 500kg - 1.000 kg/1.000m2 (sử d ng cho bón lót, lúc làm đ t). Bón thúc 5kg phân urê + 2kg NPK/1.000m2. Sau đó sử d ng thêm phân bón lá NPK (30-10-10 + TE) và Roots Dry, VTM-B1 để phun khi cây m c được 12 – 15 ngày (kể từ lúc gieo h t). Th i lượng phun đ nh kỳ 3 - 5 ngày/l n.

Tưới nước ngay sau khi bón phân. Sau đó m i ngày tưới 1 l n vào sáng sớm. Ngu n nước tưới c n sử d ng nước s ch để tưới (nước phù sa được d n

75

trực tiếp hoặc nước giếng khoan), tuyệt đ i không được dùng nước ao tù, nước th i sinh ho t, nước th i công nghiệp chưa được xử lý.

Rau ngò rí là lo i cây m c khỏe nên sau khi cây m c, các lo i cỏ sẽ c nh tranh dinh dưỡng, c n nhổ cỏ để rau ngò rí không b l n át. Trong trư ng hợp rau ngò rí m c dày, có thể t a bớt để ĕn d n. Rau ngò rí sau khi tr ng kho ng 30 – 32 ngày là có thể thu ho ch. Thu ho ch bằng cách nhổ t a hoặc thu c lu ng.

Rau ngò rí r t ít b sâu bệnh h i. Nếu có, ch là sâu cắn phá lá rau. Có thể sử d ng Sherpa hoặc Biocin để phun. Tuy nhiên, do th i gian canh tác rau ngắn nên c n tính toán k th i gian phun thu c để thu ho ch cho thích hợp (đ m b o th i gian cách ly ít nh t 7 ngày). Trừ bệnh sử d ng thu c Physan.

III.K thu t tr ng và chĕm sóc tỏi

Nguồn:http://www2.bacninh.gov.vn/Story/NongNghiepKhuyenNong/KHC

NNongNghiep/2008/3/11102.html

1. Thời v

đ ng bằng sông H ng, tỏi nằm trong công thức luân canh giữa 2 v lúa (mùa sớm và xuân) nên th i v thích hợp tr ng là 25/9 - 5/10 dương l ch, thu ho ch 30/1 - 5/2 dương l ch v n đ m b o đ th i gian sinh trư ng và không nh hư ng đến th i v c a lúa. Tuy nhiên vì không có th i gian cho đ t ngh nên việc làm đ t ph i tính toán k , từ ch n ru ng tr ng đến việc ch đ ng chế đ nước cho lúa mùa. Nếu để tỏi gi ng với th i gian sinh trư ng trên 140 ngày, tỏi ph i tr ng đ t bãi ven sông, không c y lúa xuân.

khu vực miền Trung, tỏi tr ng vào tháng 9 – 10 dương l ch , thu ho ch c vào tháng 1 – 2 dương l ch.

2. Làm đ t, bón phân, tr ng củ

Đ t tr ng tỏi ch n chân vàm cao, dễ thoát nước. Sau khi gặt xong lúa mùa sớm, làm đ t k và lên lu ng ngay để tránh gặp mưa mu n. Lu ng r ng 1,2 - 1,5m , rãnh 0,3m. Sau khi lên lu ng, r ch hàng bón phân. M i lu ng tr ng 5 - 6 hàng, kho ng cách hàng 20 cm.

M i hecta tỏi bón 20 t n phân chu ng, 300 kg đ m urê, 500 kg supe lân và 240 kg kali sunphat (tính ra 1 sào Bắc B hết 740 kg phân chu ng, 11 kg đ m urê, 18,5 kg supe lân và 9 kg kali sunphat). Đ t chua c n bón thêm vôi b t. Kh i

76

lượng vôi tùy theo đ chua c a đ t. Toàn b vôi b t, phân chu ng, lân và, 1/3 s đ m kali dùng để bón lót. R i đều theo hàng và tr n k s đ m và kali còn l i dùng để bón thúc. Tỏi gi ng ch n những nhánh từ c chắc, tr ng lượng c 12 - 15g, có 10 - 12 nhánh. M i hecta c n 1 t n tỏi gi ng (370 kg/sào). Kho ng cách tr ng m i nhánh 8 - 10 cm, n sâu xu ng đ t 2/3 nhánh tỏi, ph đ t nhỏ lên trên. Sau khi tr ng dùng rơm, r bĕm nhỏ ph m t lớp dày 5 cm để giữ ẩm và h n chế cỏ m c.

3. Chĕm sóc

Tưới nước đều đến khi cây m c và khi có 3 - 4 lá th t thì tưới nước vào rãnh, để nước th m lên d n.

C th i gian sinh trư ng tưới 4 - 5 l n. Trước m i l n tưới rãnh nên kết hợp bón thúc phân hóa h c (s đ m và kali còn l i).


Cây tỏi thư ng b các bệnh sau đây:

Bệnh sương mai (Peronospora destructor Unger.) Xu t hiện vào cu i tháng 11 dương l ch, khi có nhiệt đ th p và đ ẩm

không khí cao.

Phòng bệnh t t nh t là trước khi bệnh xu t hiện phun đ nh kỳ dung d ch Boócđô 1% (1 kg phèn xanh + 1 kg vôi c c + 100 lít nước lã) hoặc Zineb 80%, hoặc Ziram 90% pha 2 - 4 ph n nghìn và phun với lượng 18 - 20 lít/sào Bắc B .

Tr ng 1 sào tỏi c n chuẩn b 2 kg phèn xanh hoặc 8 kg thu c Zineb.

Ngoài ra, những ngày có sương nên tưới rửa sương cho cây hoặc rắc tro bếp cũng là biện pháp t t.

Bệnh than đen (Urocystis cepula Prost.). Bệnh xu t hiện trên c , khi c sắp thu ho ch và c trong th i kỳ b o qu n.

Cách ly những c b bệnh. Dùng Zineb 80% để phun trừ.

5. Thu ho ch, để gi ng

C thương phẩm thu ho ch sau khi tr ng 125 - 130 ngày lúc lá đã già, g n khô. Nhổ c , giũ s ch đ t bó thành chùm, treo trên dây ch thoáng để b o

77

qu n. Nếu có nhiều để vào kho, trên giàn nhiều t ng.

C gi ng ph i có th i gian sinh trư ng trên 140 ngày. Ch n những c đư ng kính 3,5 - 4cm, có 10 - 12 nhánh, không b bệnh để riêng, bó thành bó nhỏ treo nơi thoáng mát hoặc trên gác bếp. IV. K thu t tr ng hành tây xu t khẩu

Nguồn:http://www.rauhoaquavietnam.vn/default.aspx?tabID=5&ID=37&Lan

gID=1&NewsID=1041 1. Giới thiệu chung

Hành tây có tên khoa h c Allium cepa L, là m t s n phẩm rau cao c p, được sử d ng để chế biến các món ĕn mà h u hết trên thế giới đều dùng. Hiện nay đ i với nước ta hành tây còn đang là m t mặt hàng rau tươi xu t khẩu sang các nước phương Tây và các nước trong khu vực.

Các vùng tr ng hành tây ch yếu nước ta như Phan Rang, Đà L t, Vĩnh Phúc, Hà Bắc, Hà N i ... đã rút ra được nhiều kinh nghiệm s n xu t trong việc thâm canh để đ t nĕng su t cao, b o đ m phẩm ch t đ tiêu chuẩn xu t khẩu.

Đặc điểm sinh h c: Cây hành tây ưa ánh sáng ngày dài, đ dài ánh sáng trong ngày thích hợp là

12-14 gi , nh t là giai đo n hình thành và phát triển c . Hành tây không ch u được úng, song nếu đ t khô h n cũng làm gi m nĕng su t và ch t lượng c . Đ ẩm c n thiết cho giai đo n cây con và c đang lớn kho ng 80-85%, lúc c già thì kho ng 70%. Do b rễ kém phát triển nên đ t tr ng hành tây c n tơi x p, pha cát, giàu dinh dưỡng, đ pH từ 6-6,5.

Gi ng hành tây: Các gi ng tr ng ch yếu hiện nay g m: Granex, Grano, Red Creole.

2. Thời v tr ng

- V chính gieo tháng 9 – 10 dương l ch, thu ho ch tháng giêng tháng 2 dương l ch.

- V ngh ch gieo cu i tháng 3, đ u tháng 4 downg l ch, thu ho ch vào tháng 8 – 9 dương l ch.

3. K thu t vườn ươm

Đ t làm vư n ươm ph i ch n nơi cao, thoáng dễ thoát nước. Đ t làm k , lên lu ng cao, lu ng r ng từ 1,2-1,5 m. M i mét vuông gieo 3-4 gram h t. C n

78

sử d ng 2,5-3kg h t gi ng để tr ng m t ha.

Sau khi gieo xong, dùng rơm r bĕm nhỏ rắc lên trên và tưới đ m, sau 7-12 ngày h t n y m m, lúc này c n tưới hằng ngày với lượng đ th m. Khi cây cao 3-5 cm, bóc d n lớp rơm r ph lu ng. T a bỏ bớt những cây yếu, cây x u.

Kinh nghiệm phân biệt cây con t t hay x u là dựa vào giai đo n phát triển đặc biệt g i là "u n g i" trước khi cây đứng thẳng. Nếu h t gi ng x u thì giai đo n m c đứng thẳng không qua giai đo n "u n g i" ta c n nhổ bỏ các cây này, giai đo n này thư ng vào lúc cây con 15-20 ngày tuổi.

4. K thu t tr ng và chĕm sóc

Để c hành xu t khẩu được, yêu c u c n c ph i to, chắc, dáng bên ngoài đẹp, b o qu n được lâu thì m t trong những điều kiện c a k thu t tr ng là ph i tr ng cây con đúng tuổi. Khi cây đ t từ 50-60 ngày tuổi, lúc có 5-6 lá th t, mới nên nhổ tr ng. Nếu tr ng sớm, hàng mau bén rễ và sớm thu ho ch nhưng c nhiều nước (hàm lượng nước trên 90%, c dễ hỏng, không b o qu n được lâu, nên không xu t khẩu được). Lên lu ng r ng 1,2m, rãnh 0,3m. Tr ng 4 hàng d c lu ng, kho ng cách m i hàng 20cm, kho ng cách cây 15cm, m t đ tr ng lý tư ng từ 150-170 ngàn cây /ha.

5. Bón phân

- Lượng phân bón thâm canh cho hành tây để t o nĕng su t cao, phẩm ch t t t cho yêu c u xu t khẩu, c n bón như sau:

+ Phân chu ng (hoặc phân hữu cơ khác) : 20-30 t n/ha.

+ Urê : 140-200 kg/ha.

+ Super lân : 400-500 kg/ha.

+ Sulfat Kali : 200-260 kg/ha.

+ Nếu đ t chua c n bón vôì từ 250-350 kg/ha. Chú ý đ pH ph i đ t từ 6-6,5.

- Cách bón: phân lân, phân chu ng, vôi bón lót toàn b , cùng 1/3 lượng phân đ m và kali. Lượng phân còn l i chia đều, bón từ 3-4 l n vào các giai đo n phát triển thân, lá, hình thành và phát triển c . Tùy vào ch t đ t có thể bón tĕng kali, lân, phân chu ng nhưng không được tĕng lượng đ m quá 100 kg nguyên

79

ch t (tức không được vượt quá 220 kg urê) sẽ làm cho nitrat tích lũy trong c hành lớn, phẩm ch t gi m ngay, hành mau b th i ... khi kiểm tra ch t lượng sẽ không đ t được tiêu chuẩn xu t khẩu.


C n chú ý 2 lo i bệnh chính thư ng xu t hiện và gây nh hư ng đến nĕng su t, ch t lượng c hành.

+ Bệnh sương mai (Pernospora Sp) xu t hiện vào lúc đ ẩm không khí cao trên 90%, nhiệt đ th p dưới 20OC. Do v y khi th y th i tiết trên thì phun ngừa bằng dung d ch Bordeaux 1% phun theo đ nh kỳ 4-7 ngày /l n.

+ Bệnh th i c hành: đây là lo i bệnh thư ng th y ngư i tr ng hành lo ng i, vì dễ th y xu t hiện trên ru ng hành. Bệnh do vi khuẩn Ervinia Sp, hoặc n m loài Botrytis gây h i từ lúc c chắc đến thu ho ch và b o qu n.

Nguyên nhân gây bệnh là do th i tiết ẩm uớt và bón nhiều đ m, m t cân đ i. Phòng bệnh bằng việc xử lý h t gi ng với Granosan 3 g/1 kg h t gi ng, hoặc Benomyl 2 g/1 kg h t gi ng. Phun trừ bằng Zineb (0,2-0,3 %) hoặc Benomyl (0,2-0,3 %).

giới thiệu · 2017-12-03 · 1 giới thiệu nhóm sinh kế cpo tiếp tục sưu tầm,...

Documents