HISTOLOGIE

PLANTEN s.L.1e ba Biochemie en biotechnologie

parenchymweefsel prosenchym

Naar vorm:

afgeplat

Saccharina latissima

Geringe weefseldifferentiatie bij multicellulaire wieren

• Apicale meristemen• Restmeristemen• Secundaire meristemen

MERISTEEMWEEFSELS

Hoe bouw je een plant vertrekkende van 1 enkele cel?

Start met eenenkele cel(meestal de zygote, gevormdna bevruchting)

Laat deze celmeerdere keren

delen

Celdeling

Hoe bouw je een plant vertrekkende van 1 enkele cel?

Voeg variatie toe – laat cellenongelijkmatigdelen Dit kan resulteren in

een locale verandering

Of eerder gradueel zodat een gradient ontstaat

Hoe bouw je een plant vertrekkende van 1 enkele cel?

Laat bepaaldecellen op eenverschillendemanier ontwikkelen

of door sterker te groeien

door sneller en meer te delen

Hoe bouw je een plant vertrekkende van 1 enkele cel?

Zowel planten als dieren beginnen als 1 enkele cel

ZygoteZygote

Embryo ontwikkeling

Embryo ontwikkeling

Dezelfde processen liggen aan de basis van de vroege ontwikkeling bij planten en dieren

zygote

zygote

Celdeling Patroonvormingen organogenese

Differentiatieen groei

Op het einde van de embryogenese zijn dieren vrij klein maar volledig ontwikkeld

Na de embryogenese maken planten continu nieuwe organen bij – bladeren wortels bloemen

ADULT

ZYGOTE

SEEDLINGEMBRYO

Meristemen: ontstaan en behoud

Capron, A., Chatfield, S., Provart, N., and Berleth, T. (November 12, 2009) Embryogenesis: Pattern Formation from a Single Cell. In The Arabidopsis Book, CR. Somerville and E.M. Meyerowitz, eds (Rockville, MD: American Society of Plant Biologists), doi/10/1199/tab0129.

Embryonic development of Arabidopsis

Root apical meristem (RAM)

Shoot apical

meristem (SAM)

Na de embryogenese staan de meristemen in voor de groei

Het stengelmeristeem zorgt voor de stengel, bladeren, bloemen, vruchten en zaden

Het wortelmeristeem zorgt voor de vorming van de primaire wortel

Het stengelmeristeem is klein en veelal moeilijk waar te nemen

SAM

Nicotiana tabacum (tabak)SAM

Oryza sativa (rijst)

SAM

Arabidopsis thaliana

De pas gevormdebladeren die het meristeemomgevenwordenprimordiagenoemd

Het meristeem is gewoonlijk slechts 0.1 – 1 mm in diameter

Bij zaadplanten is het stengelmeristeem meercellig

Central zonePeripheral

zone

Rib meristem

Cellen in de centrale zone zijn ongedifferentieerdestamcellen

Cellen in de perifere zone delen verder en differentiënin laterale organen

Cellen in het ribmeristemdelen en differentiën in stengelweefsel

Aan de oppervlakte zijn er 1 of 2 afgebakende cellagen (L1, L2) die samen de tunica wordt genoemd.

De meer naar binnen gelegen cellen zijn eerder willekeurig gerangschikt en vormen het corpus of L3. Onder de centrale zone in het corpusweefsel komt bij dicotylen nog een zone met snel-delende cellen voor: het ribmeristeem of mergmeristeem.

Het stengelmeristem: opbouw

De stengelapex bij varens bevat één enkele apicale cel

A

A A

A A

De apicale cel (A) deelt alternerend langs de drie zijden en behoud zijntetraëdrische vorm

Redrawn from Golub, S.J., and Wetmore, R.H. (1948) Am. J. Bot. 35: 755-767.

stengelmeristeem wortelmeristeem

Restmeristemen

Monocotylen met verbrede meristemen: palmen met primaire diktegroei

GRONDWEEFSEL

parenchym

aerenchym

chlorenchym

hydrenchym

Aloe vera

Dudul masker Etnografische Verzameling Ugent

Juncus effusus

AH5

aerenchym

AFSLUITEND WEEFSEL

epidermis

AH6

Lactuca sativa L. - Sla

stoma

sluitcel

porus

epidermiscel

Epidermis: stomata (Dicotyl)

Epidermis: stomata (Monocotyl)

AH 8

37

GC

GC

GMC

MMC

MM

M

SM

PC

MMC

I

II

M

I

II III

M

SM

Normaal geen twee stomata naast elkaar, maar diverse ontwikkelingspatronen zijn mogelijk

asymmetrische delingspatronen tijdens stomata-ontwikkelingPC epidermiscel (Pavement cell)

MMC Meristemoied moedercel

M Meristemoied

GMC sluitcel-moedercel

GC sluitcel (Guard cell)

SM Satteliet meristemoied

CB&Hist2de bach B&B 38

Meristemoieden

De belangrijktste factoren die het patroon van stomata bepalen zijn signalen afkomstig van de volwassen sluitcellen of van hun precursoren, de sluitcel-moedercellen of de meristemoieden.

De cellen die in contact zijn met een enkel stoma zullen signalen ontvangen die hen er toe aan zet de volgende asymmetrische deling weg van het stoma te doen plaatsvinden.

Cellen die contact maken met 2 of meer stomata ontvangen inhiberende signalen zodat ze niet meer delen.

GMCs

sluitcellen

39

Epidermis: haren/trichomen en fytolieten

AFSLUITEND WEEFSEL

rhizodermis

AH11

Afsluitend weefsel: rhizodermis, wortelharen

Afsluitend weefsel: rhizodermis, wortelharen

Radiale opbouw van de Arabidopsis-wortel

AFSLUITEND WEEFSEL

endodermis

AH12

ENDODERMISCEL MET

PUNTEN OF LIJSTEN VAN CASPARY

Lijst

Punt

dwarse / radiale / tangentiale doorsnede

dwars radiaal tangentiaal

Endodermis van Clivia nobilis: lijsten van Caspary

Blauwe lis (Iris germanica) : endodermis met U-vormig verdikte cellen

Iris (Iris sp.) : endodermis

met doorlaatcellen

AH12

Endodermis

Doorlaatcel

Pericambium

pX

mX

pFl

mFl

Grondparenchym

AFSLUITEND WEEFSEL

peridermis

AH13

Lenticellen: ontstaan

Lenticellen: oppervlakte-beeld & doorsnede

Lenticellen: verdere ontwikkeling

Schors: typologie

Acer capillipes Acer griseum

Betula nigraBetula papyrifera

Ringschors

Betula utilis

Betula pendula

Ringschors

Pinus bungeana Pinus sylvestris

Schubbenschors of rhytidoom

Platanus

Robinia

Kurkeik