iletişim, konuşma ve sunum tekniklerikayit.etu.edu.tr/turk_dili/tur_102/hafta_11.pdf · telaffuz...

Söz ola kese savaşı

Söz ola kestire başı

Söz ola ağulu aşı

Yağ ile bal ede bir söz

Yunus Emre

11. HAFTA

TÜR 102 TÜRK DİLİ

Bu bölümün bitiminde;

etkili iletişim yöntemlerinin öğrencilere kazandırılması,

güzel konuşma için gerekli olan beden dili, diksiyon

kullanımının öğrenilmesi,

ses kusurlarının düzeltilmesi

ve iş, okul ve sosyal hayatlarında öğrencilerin elde ettikleri bu

becerilerden faydalanmaları hedeflenmektedir.

Amaçlar

11. HAFTA TÜR 102 TÜRK DİLİ 2

İletişim

Güzel konuşma

Diksiyon (ses, vurgu, tonlama, ...)

Beden dili (jest, mimik)

Sözlü anlatım türleri (konferans, panel, ...)


Anahtar Kavramlar

Konuşma ve Güzel Konuşma

Güzel Konuşmanın Önemi

Güzel Konuşabilmek

Beden Dili ve Davranışlar

Diksiyon

Ses

Telaffuz

Telaffuzu Etkileyen Yazım Kuralları

Vurgu

Cümle Vurgusu

Tonlama

Nefes

Nefes Alıştırmaları

Boğumlama

Ses Kusurları

Dudak Alıştırmaları

Boğumlama Alıştırmaları

Sözlü Anlatım Türleri

Hazırlıklı Konuşmalar

Konferans

Panel

Açık Oturum

Forum

Münazara

Söylev (Nutuk)

Sempozyum (Bilgi Şöleni)

Seminer

Röportaj

Mülakat

Röportaj ve Mülakatın Farkları

Başvuru Kaynakları

İçindekiler


İnsanoğlunun sahip olduğu en önemli ve onu diğer

canlılardan ayırt edici özelliklerinden biri gelişmiş iletişim yeteneğidir. Bu iletişim ise daha çok sözel olarak yani konuşma ile sağlanır.

Burada konuşma ile kastedilen bir bütünlük oluşturamayan kelimeleri birbiri peşi sıra söylemek, gereksiz laf etmek değil; güzel ve etkili konuşmadır.

Güzel ve etkili konuşmayı sözü doğru yerde, doğru zamanda ve uygun şekilde söylemek olarak tarif edebiliriz.

Konuşma ve Güzel Konuşma


Güzel konuşma, dolayısıyla etkili iletişim kurma hayatın hemen her

sahasında insan için bir gerekliliktir ve çeşitli faydalar sağlar:

Güzel bir konuşma sosyal bir varlık olan insanın toplumla

iletişiminin en doğru ve kolay şekilde gerçekleşmesine yardım

eder.

Öğrenmek ve öğretmek için, kısacası bilgi aktarımı için konuşmak

gerekir. Düşünce ve bilgilerini en açık, akıcı bir dille ifade edebilen

kişi o konuyu öğretme hususunda başarılı olur.



Ayrıca güzel konuşmak, karşımızdaki insanları etkilemek ve

ikna etmek için de önemlidir. Aile, arkadaşlık ilişkilerinden iş

hayatına kadar her alanda iletişim ve uzlaşı için gereklidir.

«İnsanları etkilemek niçin bu kadar önemlidir? Çünkü

insanları etkilersek, bize değer verir ve güvenirler. Toplum

içinde bir yerimiz olduğunu düşünür ve böylece kendimize

güvenimiz artar; sözümüz dinlenir, dikkate alınır.» (Babacan

2007: 267)



Güzel konuşmada en önemli etken samimiyettir.

Doğallıktan uzak ve bilgiç tavırlar iletişiminize zarar verir.

Alçakgönüllü, nazik ve içten olunmalı.

Nükte kullanmak da konuşmayı güzelleştiren

etkenlerdendir. Her ne kadar bu bir yetenek olsa da

zamanla, kültür birikimiyle nükte yeteneği geliştirilebilir.

Bu sayede kırıcı olmadan eleştirilerinizi yapabilir ve

konuşmanızı güzelleştirebilirsiniz.



Güzel konuşma yeteneği kültür birikimi ile gelişebilir.

Okumak bu kültür birikimine katkı sağlayabilecek yöntemlerden

biridir. Okumak ayrıca kelime dağarcığınızı da geliştirir ki bu da

konuşmanıza olumlu etki eder.

İyi bir konuşmacı olmak için aynı zamanda iyi bir dinleyici olmak

gerekir.

Güzel konuşmada en etkili unsurlardan biri de beden dilinin

doğru kullanılması ve diksiyona dikkat edilmesidir.



Konuşmanın dışında duygu ve düşüncelerin daha canlı

anlatılması için, konuşmacı birtakım hareketler yapar, bu hareketlerin tamamına beden dili denir.

Mimik; yüz kaslarının anlatım amaçlı

kullanımına,

Jest ise baş, el, kol, ayak, bacak ve bedenin kullanımına denir.

Bu hareketlerde ölçüye dikkat edilmelidir.



Beden dili; kültürlere göre farklı anlamlar kazanabilir. Hatta

kişiden kişiye bile beden dilinin farklılaştığını görürüz. Bir

toplumda normal sayılan el kol hareketleri bir başka toplumda

hakaret anlamına gelebilir. (Koç 2008: 459)

Beden dili, kelimelerle anlatılamayacak pek çok duyguyu,

tepkiyi en kısa yoldan ifade edebilir.

Fakat beden dilini kontrol etmek, kelimeleri kontrol etmekten

zordur. Çoğu kez bilinçsizce jest ve mimikleri kullanırız.



Beden dilimizi kontrol edebilmeli, en azından konuşmamızla jest

ve mimiklerimizin uyumlu olmasına dikkat etmeliyiz.

Çünkü bir sunum sırasında söylediklerimiz ile beden dilimiz

çelişiyorsa bu durumda söylediklerimize kendimizin de inanmadığı

gibi bir duruma düşebiliriz. İnsanlar sözlerden ziyade bedenimizin

söylediklerine inanacaktır.

Örneğin; lirik bir şiiri okurken elimizi yumruk yaparak ikide bir ileri

savurmamız garip kaçacaktır. Ya da coşkulu bir konuşmada kolları

iki yana indirip hareketsiz durmak da aynı şekilde tuhaf olur ve

dinleyiciye istediğimiz mesajı/duyguyu veremeyiz.



Jest ve mimiklerimiz ile sözlerimizin çelişmemesi için sunum sırasında doğal davranmalı, samimi olmalıyız.

Samimiyet dinleyicilerin de yakınlığını kazanır. Yapmacık davranışlar ise anlattığınız konudan çok hareketlerinizin ilgi çekmesine sebep olur.

Yersiz mimikler ile aşırı el, kol hareketleri de aynı şekilde dinleyicilerin dikkatini dağıtır.



Jest ve mimikler esas ve ikincil olarak

ikiye ayrılır.

Esas jest ve mimikler bir mesaj içeriği

olan hareketlerdir. Sohbet sırasında baş

sallama, söylenenlere mimikle karşılık verme,

el sallamak, başla selam vermek gibi... (Yaman 2009: 389)

Hapşırma, esneme, kaşınma gibi istemsiz gerçekleşen, daha doğrusu bir

mesaj iletme amacı olmayan hareketler ise ikincil jest ve mimiklere girer.



Ne kadar istem dışı ve amaçsız olsa da ikincil derecedeki jest

ve mimiklerin kullanımı da ortama, kişilere göre değişir ve

duruma göre esas jestlere dönüşebilir.

Örneğin; «Bir konser salonunda insan hapşırığını tutmaya

çalışır ve özür diler bir ifade takınır, ancak istemediği hâlde

eşi camları açmışsa ve bundan rahatsız oluyorsa hapşırması

çok daha farklı olur. Açık, net ve mümkün olduğunca şiddetli

olan hapşırık artık ikinci derecede jest olmaktan çıkar.»

(Babacan 2007: 299)



Konuşma sırasında her sesi doğru ve güzel bir şekilde çıkarmaktır.

Heceleri belirtme, telaffuz, ses perdesini ayarlama

gibi çalışmalar diksiyon eğitiminin esaslarını oluşturur.

Özellikle tiyatro sanatçıları diksiyon eğitiminden

faydalanırlar, bu eğitim sırasında tekerlemelerden

çokça yararlanılır. (Karaağaç 2011: 207-208)

Örneğin; «elli» gibi kelimeleri söylerken bazen ‘e’ sesi çok yayarak

söyleyebiliriz. Bu kusuru gidermek için ağza kalem alınarak şu tekerleme ile alıştırma yapılır:

«Ecelerin Eceabat’taki evlerindeki tekir kedi, tenceredeki elli dirhem eti kendi kendine yedi.»

Diksiyon


Diksiyonun Önemi:

Diksiyon

Öz güven

Toplumda saygınlık

Etkin iletişim

İknâ yeteneği

Anlaşılır ve akıcı

konuşma


Diksiyon

Ses

Telaffuz

Vurgu

Tonlama

Nefes

Boğumlama

Konuşmanın Etmenleri


Ses, insan vücudundaki pek çok organın birlikte

çalışması sonucu ortaya çıkar.

Sesin çıkışında etkili organlar:

Diksiyon Ses

Akciğerler Ses Telleri

Gırtlak Diyafram

Boğaz Kaburgalar

Ağız Dişler

Göğüs Kafesi Dudak

Burun Boşlukları Dil

Kaliteli bir seste bulunması gereken

unsurlar:

İşitilebilirlik

Hoşa giderlik

Akıcılık

Anlamlılık


Yapılan araştırmalar ses ile kişilik arasında bir ilişki

olduğunu göstermektedir.

İnsanlar vücudundan çıkan havanın basıncını kontrol edebilir. Bu sayde şarkı söyleyebilir, bağırabilir veya fısıldayabilir.

İnsanların bu yapısı kişiden kişiye değişiklik gösterir. Örneğin; erkek ve kadın arasında veya şişman biri ile zayıf bir insan arasında ses frekansı farkı vardır. (Tekalan-Toman 2009: 353)

Diksiyon Ses


Kadın sesleri: Erkek sesleri:

Diksiyon Ses

Soprano: En yüksek

ve tiz ses

Mezzo Soprano:

Orta yükseklikte ses

Kontralto: En düşük

ve kalıntı ses

Tenor: En yüksek ve

ince ses

Bariton: Orta

kalınlıkta ses

Bas: En kalın ve

düşük ses


Sözcüklerin, sesi doğru kullanarak ağızdan çıkarılmasına denir.

Sözün karşımızdaki insanlar tarafından doğru ve tam anlaşılabilmesinin ve güzel, etkili konuşmanın ön şartlarından biri de doğru teleffuzdur.

Vücuttu bulunan fizikî noksanlıklara dayalı ekleme, değiştirme, ıslıklama, kekeleme gibi telaffuz hataları olabilir. Bunların hemen hepsi iyi bir eğitimle düzeltilebilir. (Tekalan-Toman 2009: 354)

Konuşmalarda ayrıca lehçe ve ağız özelliklerine dikkat edilmeli ve standart Türkçe kullanımına özen gösterilmelidir.

Diksiyon Telaffuz


Düzeltme işareti (^) gibi bazı yazım kuralları telaffuzu

etkiler ve bu yazım ve telaffuz değişikliği anlam farklılığını

gösterir.

Diksiyon Telaffuzu Etkileyen Yazım Kuralları

Hal: Pazar yeri Alem: Bayrak

Hâl: Durum Âlem: Evren

Aşık: Oyun Vakıf: Fayda amaçlı kuruluş

Âşık: Seven Vâkıf: Bir konuya hâkim kişi

Adet: Tane Hala: Babanın kız kardeşi

Âdet: Gelenek Hâlâ: Henüz

Kar: Yağış Şura: Şu yer

Kâr: Kazanç Şûra: Danışma kurulu


Kelimedeki bir hecenin diğerine göre daha baskılı

söylenmesidir.

Diksiyon Vurgu

Türkçede genellikle vurgu son hecededir.

Örn: evLER, evlerDE

Pekiştirmeli sözcüklerde vurgu pekiştirme

ekindedir.

Örn: BÜSbütün

ç, k, p, r, s, z ünsüzleri bulundukları heceye

vurgu alır.

Örn: SORdu, SEÇim, KOŞtu

Tek heceli

sözcüklerde

sözcük vurgusu

bulunmaz.

Arapça-Farsça

sözcüklerde

vurgular uzun

hecededir. Örn:

muÂrız, teNÂsüp


Konuşma, vurguya göre çok başka bir anlam

kazanabilir. Örneğin;

Diksiyon Vurgu

ÇaresizsiNİZ.

ÇaRE, sizsiNİZ.

DeLİ kaçabiLİR.

DeLİK açabiLİR.


Türkçede isim cümlelerinde vurgu yüklemin üzerindedir.

Örnek: Bugün hava çok güzel.

Fiil cümlelerinde ise vurgu yüklemden hemen önceki kelimededir.

Örnek: Bahattin yarın okula gidecek. (Başka bir yere değil «okula»)

Bahattin okula yarın gidecek. (Başka bir zaman değil «yarın»)

Okula yarın Bahattin gidecek. (Başka biri değil «Bahattin»)

Diksiyon Cümle Vurgusu


Diksiyon Cümle Vurgusu

Cümle içerisinde vurgular değişebilir.

Hatta cümle içinde «de» bağlacı veya

«mi» edatı kullanıldığında vurgu

bunların üstüne kayar.

Örnek: Bu hediyeyi de sen mi aldın?


Titreşen, ses veren varlığın titreşim sayısının az ya da çok

oluşuna denir (Aktaran Durmuş 2013: 197).

Tonlama; sesin şiddeti, yüksekliği ve anlatma niteliğini

gösterir.

Tonlama sayesinde iletilmek istenen mesaj ve duygu doğru

bir şekilde aktarılır.

Diksiyon Tonlama


Konuşmada, özellikle bir noktayı belirtmek veya farklı olana

dikkat çekmek gerektiğinde tonlamadan faydalanılır.

Konuşmanın türüne ve içeriğine göre uygun bir tonlama belirlenir.

Örneğin; soru cümlelerinde yükselen, cevaplarda alçalan tonlama mevcuttur.

Bağlama ve anlama göre kayıtsız, alaycı, sinirli vb. tonların bulunduğu görülmektedir.

Diksiyon Tonlama


Diksiyonda en önemli unsurlardan biri de nefesi doğru kullanmaktır.

Nefesi doğru kullanma ve kontrol altında tutma teknikleri müzik,

drama, ve hitabet eğitimlerinin en önemli bölümlerindendir.

Konuşma sırasında akciğerlerimizde yeterince hava biriktirebilmeli

ve bu havayı kontrollü kullanabilmeliyiz.

Doğru nefes burundan alınır ve ağızdan verilir. Alırken cömert,

verirken cimri olunur. (Tekalan-Toman 2009: 363)

Diksiyon Nefes


Nefes alma iki şekilde gerçekleşir:

1. Diyaframdan nefes alma

2. Göğüsten nefes alma

Diyafram, göğüs kafesinin altında bulunan bir

kastır. Bu kas göğüs boşluğu ile karın boşlu-

ğunu birbirinden ayırır.

Solunumda diyaframı kullanmak soluksuz kalma riskini azaltır.

Konuşma sırasında en uygun soluk alma yöntemi göğüs boşluğu ile birlikte diyaframdan nefes alıp vermektir.

Konuşma için en elverişsizi ise üst göğüsten yapılan solumadır. (Tekalan-Toman 2009: 364)

Diksiyon

Nefes


Diksiyon Nefes Alıştırmaları

• Derin soluk alıp bir defada ssssssss veya mmmmmmm

seslerini çıkartarak nefesi verin.

• Nefesi verirken ateşe üfler gibi „f“ sesini çıkartarak

soluğunuzu bırakın.

• Derin soluk aldıktan sonra „s“ sesini önce kesik kesik

ardından da kesintisiz bir şekil çıkartın.

• Kesik kesik nefes alın ve bir anda verin.

• Kısa sürede nefes alın ve bir anda verin.

• Tek nefeste alfabeyi saymaya çalışın (Tekalan-Toman

2009: 364-365).


Konuşma organlarımızın (damak, dil, yanaklar, alt çene ve dudaklar)

boğazımından çıkan sese biçim vermek için topluca çalışması demektir.

Heceleri gerektiği gibi ses değerlerini vererek doğru bir şekilde

söylemektir.

Sigara kullanımı, solunumla ilgili sorunlar oluşturacağından

boğumlamada zorluk çekilebilir.

Yanlış boğumlama ses kusurlarını meydana getirir. (Tekalan-Toman

2009: 367)

Ses kusurları:

Diksiyon Boğumlama

Boğumlama gecikmesi Yerleştirme

Ağır boğumlama Yutma

Tutukluk Gevşeklik

Atlama Gığılama

Söyleniş bozuklukları Değiştirme

Aykırılaşma/başkalaşma


Boğumlama Gecikmesi: Kişinin yaşanın gerektirdiği dil olgunluğa göre

sesleri çıkaramamasına denir.

Ağır Boğumlama: Heceleri gereğinden fazla uzatarak konuşmaktır. Bu genelde bir kelimenin tüm hecelerinde veya bir cümlenin tüm kelimelerinde uzatma şeklinde görülür. En az rastlanan konuşma bozukluğudur. Çoğunlukla alışkanlık veya kötü örnekten kaynaklanır.

Tutukluk: Dilde hafif bir tutukluk olması, duru dura konuşmak, serbest ve kolay bir şekilde konuşamamaktır.

Atlama: Hece atlayarak konuşmaktır. Bunu önlemek için, konuşma sırasında konuşma hızına, harflerin ve hecelerin çıkışlarına dikkat etmek gerekir.

Diksiyon Boğumlama – Ses Kusurları


Gığılama: «r» sesinin küçük dilin titremesiyle çıkarılmasıdır. Normalde

bu ses dilin ucu damağa kadar kaldırılarak verilir.

Gevşeklik: Boğumlama tembelliğinden ileri gelmektedir. Bu kusuru düzeltmek için dişler arasında bir kurşun kalem sıkıştırıp heceleri söylerken onların iyice telaffuz edilmesine çalışılır. Bu alıştırma sayesinde artık konuşurken dudak ve yanaklar görevini yapmaya başlar.

Yerleştirme: Heceye fazladan «y» ünsüzünü eklemekten ya da mevcut bazı sesleri «y»ye dönüştürmekten ileri gelir. Örn: «iade» yerine «idaye» demek. Bu ses kusuru bazı ağızlarda ise «b» yerine «p», «d» yerine «t» yerleştirilmesiyle olur. Örn: «Kıbrıs» yerine «Kıprıs», «leblebi» yerine «leplepi» demek gibi.



Yutma: Genellikle içinde «h» sesi bulunan kelimelerde görülür.

Örnek: «Ahmet» yerine «aamet».

Söyleniş Bozuklukları: Çoğunlukla ünlülerin söylenişinde görülür.

İnce a yerine kalın a: Örn. Kemal kelimesinde görülebildiği gibi

e yerine a: elektrik yerine alektrik

a yerine e: Azrail yerine ezrail

ince o yerine kalın o söylemek: Örn. Lokma kelimesi.



Değiştirme: Harflerin, hecelerin ve sözcüklerin birbirine

karıştırılmasıdır. Örn:

Aykırılaşma/ Başkalaşma: Aynı cins iki ünsüzden birinin, kakofoniyi

(ses uyumsuzluğunu) ortadan kaldırmak için başka bir sese

dönüşmesidir.


Doğru Kullanım Yanlış Kullanım

Attar Aktar

Aşçı Ahçı

Jimnastik Cimlastik (halk dilinde)

Bira:der Bilader (halk dilinde)


Ağız boşluğu, seslerin boğumlanmasında büyük önem taşımaktadır.

Açılmayan bir çene ve gerektiği gibi hareket etmeyen dudaklarla sesleri

doğru boğumlamak mümkün değildir.

Dudağı doğru kullanarak sesleri gereği gibi çıkarabilmek için şu alıştırmalar

yapılır:

Diksiyon Dudak Alıştırmaları

Dudakları yanlara doğru çekerek dişleri bitişik vaziyette göstermek

Üst dişleri göstermek Kalemi dudaklar arasında tutmak

Alt dişleri göstermek Alt dudağı ısırma

Üst dudağı ısırma

Alt dudağı dışa doğru çevirmek «U» sesi çıkarır gibi dudakları

öne uzatmak


Boğumlamayı doğru yapabilmek için kalem alıştırmalarının

yanında tekerleme alıştırmaları da önemli bir yer tutar.

Tekerlemeler diksiyon çalışmalarında sıkça kullanılır.

Tekerleme örnekleri:

Diksiyon Boğumlanma Alıştırmaları

Bu sarımsakları sarımsaklasak da mı saklasak,

sarımsaklamasak da mı saklasak?

Değirmene girdi köpek, değirmende yedi kepek,

değirmenci attı kötek, hem kepek yedi köpek hem

kötek yedi köpek.


SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ


Konuşmalar hazırlıklı veya hazırlıksız konuşmalar olarak iki

durumda gerçekleşebilir.

Her iki konuşma türünde de ifade çok önemlidir.

Hazırlıksız konuşmalar;

günlük hayatın içinde kendiliğinden gelişir.

Önceden yapılan bir hazırlık, plan ve programı gerektirmez.

Örnekleri: Selamlaşma, hatır sorma, tanışma ve tanıştırma, kutlama, baş sağlığı, özür dileme, adres sorma ve söyleme...

Sözlü Anlatım Türleri


Hazırlıklı konuşmalar genelde bir dinleyici topluluğu önünde gerçek-leştirilen

ve önceden bir hazırlığı ve formatı olan konuşma türleridir:

Hazırlıklı Konuşmalar

Konferans

Panel

Açık Oturum

Forum

Münazara

Söylev (Nutuk)

Sempozyum (Bilgi Şöleni)

Seminer

Röportaj

Mülakat


Bilim adamı, düşünür, sanatçı veya alanında uzman bir kişinin bir konu

hakkında bilgi vermek üzere topluluk önünde yaptığı hazırlıklı ve planlı

konuşmalara konferans denir.

Hazırlıklı Konuşmalar Konferans

• Amaç : dinleyicileri bilgilendirmeli.

• Konu : İlgi çekici olmalı.

• Konuşmacı : Alanında uzman veya tanınmış kimse.

• Konferansların sonunda bazen dinleyicilerin soruları cevaplanabilir.

• Konferanslarda amaç belli bir fikir aşılamak veya dinleyicileri

coşturmak değil, bilgilendirmektir. Bu bakımdan «Nutuk»tan

ayrılır. (Babacan 2007: 326)


Hazırlıklı Konuşmalar Panel

Güncel veya bilimsel bir konunun bir dinleyici topluluğu

karşısında sohbet havası içinde belli bir sonuca ulaşma

amacı olmadan tartışılıp ele alındığı konuşma türüdür.

• Panel bir başkan tarafından yönetilir.

• Tartışmacılar 3-6 kişi arasında olabilir.

• Tartışmacılar farklı fikirleri savunacak kişiler olmalı.

• Konuya çeşitli yönlerden yaklaşma imkânı

oluşturulmalı.


Hazırlıklı Konuşmalar Açık Oturum

Toplumu yakından ilgilendiren bir konuda, bir grup uzman

konuşmacının tartışarak bir sonuca varmaya çalışmasına

denir.

• Topluluk karşısında veya radyo, televizyonda olabilir.

• Son bölüm sorulu-cevaplı ve tartışmalı.

• Konu ilgi çekici olmalı.

• Bir başkan tarafından yönetilir.Konuşmalar birkaç tur

sürebilir.


Forum da, açık oturum ve panelde olduğu gibi önceden

belirlenen bir konunun, o konuyla ilgili uzmanlarca

tartışıldığı; topluluk karşısında gerçekleştirilen konuşma

türlerindendir.

Hazırlıklı Konuşmalar Forum

• Ortak bir sonuca varma amacı yok.

• Forumu diğer konuşma türlerinden asıl ayıran özelliği

dinleyicilerin forum süresince, yönetici kontrolünde söz

alarak soru ve görüşlerini ifade edebilmeleridir.


Önceden verilen bir konunun bir jüri önünde iki farklı grup

tarafından karşıt düşüncelerle savunulduğu tartışma türüdür.

Hazırlıklı Konuşmalar Münazara

• Genelde okullarda öğrencilere yaptırılan

münazara ile öğrencilerin düşüncelerini

geliştirme, ifade etme ve savunma becerilerinin

geliştirilmesi amaçlanır.

• Münazarada doğru düşüncenin kazanması gibi

bir şart yoktur. İyi savunulduğunda gerçekle

uyuşmayan bir fikir de burada galip gelebilir.


Tek bir cümleden oluşan iki karşıt yargı etrafında münazara

konusu oluşturulur. Örneğin; «Üniversi-

telerde Türkçe dersi öğretilmelidir.

Üniversitelerde Türkçe dersi

öğretilmemelidir.» gibi.

Hazırlıklı Konuşmalar Münazara


Nutuk, bir düşünceyi belirli bir topluluğa açıklamak veya aşılamak

amacıyla açık veya kapalı alanlarda yapılan topluluk konuşma

türüdür.

Hazırlıklı Konuşmalar Söylev (Nutuk)

• Heyecana dayalı bu konuşma türünde bir topluluğu

belirli bir konuda ikna etmek veya hislerini harekete

geçirmek amaçlanır.

• Konuşmacının başarılı olabilmesi için, hedef kitlenin

psikolojik ve sosyolojik özelliklerini çok iyi tanıması

gerekir.

• Türleri: Siyasî, askerî, dinî, hukukî,akademik

• İnandırıcı, açık ve kesin ifadeler taşıması


Bir konu etrafında, uzman kişilerce yapılan ve konuyu

çözmeye yönelik yapılan bilimsel konuşmalardır.

Hazırlıklı Konuşmalar Sempozyum (Bilgi Şöleni)

• Sempozyumlarda birden fazla oturum olur. Her oturum

bir başkan tarafından yönetilir. Oturum başkanı

konuşmacıları tanıtır ve değerlendirmeler yapar.

• Sempozyumların duyurusu ve hazırlıkları aylar

öncesinden yapılır.

• Burada okunan-konuşulan metinlere bildiri (tebliğ)

denir. Bu bildiriler bilimsel değeri olan kitap hâline

getirilir (Karaağaç 2011: 211).


Çalışılan konuyla ilgili elde edilen sonuçların sunulduğu;

bu çerçevede belirli bilgilerin aktarıldığı ve elde edilen

sonuçların tartışıldığı topluluk konuşma türlerindendir.

Hazırlıklı Konuşmalar Seminer

• Ayrıca, yetişkin öğrencilerin araştırma raporlarını

uzman kişilerin yönetiminde sundukları ve bu

çerçevede bilgi ve bulgularını izleyicilerle tartış-

tıkları grup çalışmalarına da seminer adı verilir.

• Akademik özellik taşıması.


Toplumu ilgilendiren hemen her konuda, konu ile ilgili

kişilerle yapılan görüşmelere röportaj denir.

Hazırlıklı Konuşmalar Röportaj

• Bu görüşmeler, yazılı veya sözlü hatta görüntülü

olarak sunulabilir.

• Fotoğraf ve belgelerle ilgi çekici olmalı.

• Dikkat çekici, bilgilendirici olmalı.

• Ön araştırma yapılması gerekir.

• Doğru bilgiler taşımalıdır.


Alanında tanınmış siyaset, bilim, sanat insanlarının belirli

konulardaki görüşlerini ortaya koyan; önceden

hazırlanmış sorulara bu kişilerin verdikleri cevaplarla

içeriği oluşturulan konuşmalardır.

Mülakat öncesinde hazırlanan sorular, mülakat yapılacak

kişiye sunulur.

Hazırlıklı Konuşmalar Mülakat


Hazırlıklı Konuşmalar Röportaj ve Mülakatın Farkları

Mülakat tek bir

kişiyle yapılır.

Röportaj ise bir

konu etrafında pek

çok kişiyle birlikte

gerçekleştirilebilir. Mülakatın

röportajdan en

önemli farkı, özel

duygu ve

beyanlara yer

vermemesidir.

Mülakatta

konu

dışına

çıkılmaz


Babacan, Mahmut (2007). Yazılı ve Sözlü Anlatım. İstanbul: 3F Yay.

Demir, Nurettin – Yılmaz, Emine (2009). Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım. 1. Basım. Ankara: Nobel Yay.

Durmuş, Mustafa (2013). «Sözlü Anlatım». Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Türk Dili II. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay. 194-219.

Eker, Süer (2010). Çağdaş Türk Dili. 6. Basım. Ankara: Grafiker Yay.

Karaağaç, Günay – Hayati Yavuzer (2011). Yükseköğretimde Türk Dili ve Komposizyon. 1. Basım. Ankara: Okutman Yay.

BAŞVURU KAYNAKLARI


Koç, Saadettin (2008). «Sözlü Anlatım». Üniversiteler İçin Dil ve Anlatım. Ed. Serdar Odacı. 1. Basım. Konya: Tablet Yay. 413-552.

Sarı, Mehmet (2011). Fakülte ve Yüksekokullar İçin Türk Dili Ders Kitabı. Gen. 2. Basım. Ankara: Okutman Yay.

Tekalan-Toman, Hümeyra (2009). «Doğru ve Güzel Konuşma», Üniversiteler İçin Türk Dili El Kitabı. Ed. Mustafa Durmuş. 1. Basım. Ankara: Grafiker Yay. 349-376.

Yaman, Ertuğrul (2009). «İletişim ve Sunum Teknikleri». Üniversiteler İçin Türk Dili El Kitabı. Ed. Mustafa Durmuş. 1. Basım. Ankara: Grafiker Yay. 377-399.

Zülfikar, Hamza (2008). Doğru Yazma ve Konuşma Bilgileri. Ankara: Zerpa Yay.

BAŞVURU KAYNAKLARI


iletişim, konuşma ve sunum tekniklerikayit.etu.edu.tr/turk_dili/tur_102/hafta_11.pdf · telaffuz...

Documents