R. D. D. RUPERTIABBATIS TUITIENSIS DE TRINITATEET OPERIBUS EJUSLIBRI XLII IN EZECHIELEM PROPHETAM COMMENTARIORUM LIBER PRIMUS (EZECH. I-XII) CAPUTPRIMUM.Quomodo,inafflictione civitatis,sanctisprophetisincrebuerunt consolatoriae visiones futuri regni Dei. Hacmundiaetatequinta,quampraecedenti voluminesumusingressi,sanctisinBabylone captivis,propheticaecrebrescuntvisionesregni Dei,quarumclaritassicilludcitiusaffuturum denuntiat, quomodo albescente aurora solem in proximoadessenemoquiambigat.Necenim solisjam,utante,verbisSpiritussanctusin auremloquiturprophetarum,sedetquasdam imaginesquibusoculosvidentiumfamiliarius instruat,digitoDei,quiestipse,praepingit. Verbigratia:Ubiantecaptivitatemistamvisus estFiliushominisveniensinnubibuscoeli,ut daretureiregnumethonor,etomnispopulus, tribus,etlinguaeservirentei.Ovenerabilis ordoregniDei!orationabilisetopportuna consolatio regis Dei! Non venit hoc regnum cum festinatione,quemadmodumregnumhujus mundi, de quo rectissime dictum sit: Haereditasadquamfestinaturinprincipio,in novissimissuisbenedictionecarebit(Prov. XX). FestinavitCainterraeambitoraedificare civitatem,etvocarenomenejusexnominefilii suiEnoch,occisoAbelfratresuo(Gen.IV). Extuncafiliishujussaeculifestinatumestad regnandum,usquedumvenitdiluviumet perdiditomnes.PosthocsurrexitNemroth potensinterra,etrobustusvenatorcoram Domino,ethicfestinusregnavit.Fuitautem principiumregniejushaecipsa,dequanunc loquimur, Babylon (Gen. X). In ista regnabatur, etjugumferreumregisejusNabuchodonosor, posueratnuncDominussupercollum cunctarum gentium (Jer. XI). Porro regnum Dei veniebatinterim,cumdilatione,etcivesejus propterspemilliusdeterra,etdecognatione sua egrediebantur, non acceptis repromissionibus, sed a longe eas aspicientes,etsalutantes,etconfitentes,quia peregriniethospitessuntsuperterram(Hebr. XI). Nuncmaximeconfortatoregnomundi peregrinabantur,ethospiteserant,imoet captivicivesregniDei,etdicebantpraesenti captivitatis loco commoniti. SuperLuminaBabylonisillicsedimus,et flevimus,dumrecordaremurSion.Insalicibus in medio ejus suspendimus organa nostra (Psal. CXXXVI), etc.CAPUTII.QuodEzechielpropheta difficilis sit, etquodinprimavisionerectequaeridebeat quomodo quatuor animalia unum animal sint. IgiturrevelationesregniDeidebitacum venerationesuscipientes,adprophetam Ezechielaccedamus,cujusdifficultatem,utait beatusHieronymus,Hebraeorumprobat traditio.Namnisiquisapudeosaetatem sacerdotalisministerii,idesttricesimum annum impleverit, nec principia libri Geneseos, necCanticumcanticorum,nechujusvoluminis exordium,etfinemlegerepermittitur,utad perfectamscientiametmysticosintellectus plenum humanae naturae tempus accedat. Item dicit: Dehacvisioneprolixiusdiximus,quiaet obscura est, et a multis varie exponitur. SedetbeatuspapaGregoriussecundum dulcedinemgratiaesibicollataeplenissime dixit,deprophetiapraescripti,idesttricesimi anni usque ad illum locum: Ettu,sumetibisartaginemferream,etpones eammurumferreuminterteetintercivitatem (Ezech. IV). Cumergodehacvisionetantiviridixerint,et anteipsosamultisvarieexpositasit,etut fatenturipsi,multumhabeatobscuritatis,nos quidfaciemus?Tenemurquippenostri voluptatepropositi,utneinistoquidem prophetatamarduo,tanquamdifficilitaedeat nosimmorari,quaerendotestimoniagloriae ChristiFiliiDei.Fatemurenimaliquidnon parvumdeobscurosuperesse,quodadhuc studiosiuselucidandumsit.Quidestillud? Nimirum similitudo quatuor animalium. In quo haecsimilitudoquidquamadhucobscuritatis autdifficultatishabet?Ineovidelicet,quodet quatuoranimaliadicuntur,etanimalunum. Namsicinprophetiaannisextipostmulta legimus: Ipsumestanimalquodvideramjuxtafluvium Chobar. Cumque ambularent Cherubin, ibant et pariter rotae juxta ea (Ezech. X). Ac deinceps: Ipsum est animal quod vidi subter Deum Israel juxta fluvium Chobar. Et intellexi quia cherubin essent.Quatuorperquatuorvultusuni,et quatuoralaeuni,etsimilitudomanushominis subaliseorum,etsimilitudovultuumeorum, ipsivultusquosvideram,juxtafluviumChobar (ibid.). Igituranimaliaipsa,quaeetquatuorsunt,et unum,duceSpiritusancto,quaererecupimus, nihilmetuentesquodinvisioneamultis proptersuimetobscuritatemvarieexposita, varietatemseumultitudinemexpositionum auxerimus.Namipsumanimalquod quaerimus, cum inventum fuerit, tale ac tantum estutsolonomine,velauctoritatesua parvitatem nostram, si opus sit, ab omnium qui haecvisurisuntcontemptuvelindignatione defendere possit.CAPUTIII.Deipsopropheta,quomodo ejusdem,cujusvisionemvidit,typumgesserit FiliiDei.Quidventusturbinis,etquidnubes magna,etquidinvolvensignis,etcaeteraquae adjecta sunt quid sint. (CAP. I.) Etvidi,etecceventusturbinisveniebatab aquilone, et nubes magna, et ignis involvens, et splendor in circuitu ejus. Et de medio ejus quasi specieselectri,idestdemedioignis,etex medioeorumsimilitudoquatuoranimaliumet hicaspectuseorum,similitudohominisineis, etquatuorfaciesuni,etquatuorpennaeuni,et pedes eorum pedes recti, et planta eorum quasi plantapedisvituli,etscintillaequasiaspectus aeris candentis. Vidensiste,quiinpropriavelprimapersona nunc dicit, et vidi, praemisitsecundumtertiampersonamde semetipso loquens: Et facta est super eum ibi manus Domini. At idem et ante hoc per primam personam dixit: Aperti sunt coeli et vidi visiones Dei. Itaqueveritatemservatconjunctamhumilitati, ut pro humilitate dicat, facta est super eum manus Domini, et pro necessaria rei veritate dicat, et vidi visiones Dei. Porro cum dicit, visiones Dei, pulchreetrectesubintelleximusFilii,deDeo Dei,quianihilmeliusoccurrerepotest intellectui,quamadpropriamvisionesistas pertinerepersonamFiliiDei,quemetnomine significat.Ezechielnamqueinterpretatur fortitudoDei.PorroBuzicontemptussive spretusinterpretatur.EtrecteDeiFiliusper EzechielfiliumBuzisacerdotemdesignatur, quia, cum sit fortitudo Dei, sacerdosinaeternumsecundumordinem Melchisedech (Psal. CIX), secundumcarnemfiliusestpopuli contemptibilis, populi Judaici, ex eo contempti, quodeumdemfiliumsuumcontempsit.Itaque visionesistaeDei,revelationessuntadventus Christi Filii Dei, qui rectissime in isto propheta, alibiunumanimaldicitur,alibiquatuor animalia,videlicetpropterquatuornecessaria nobisEvangeliisuisacramenta,quae postmodumsingulapropriisspeciebus agnoscenda sunt. Visuro autem adventum hujus FiliiDeipulchreetcausapraeostenditur, propter quam illum nobis advenire necessarium fuit. Etecce,inquit,ventusturbinisveniebatab aquilone, etc.Ventusturbinisabaquilonevenit,quando frigidusacharitateDei,diabolusflavit,et turbinetentationisgenushumanuminprimis parentibusabeatitudinisstatudejecit.Tunc venit, et nubes magna, idest,ejusdemgenerishumanicaecitas,qua convolutushomo,etinimicusDeofactus,a visione faciei ejus exciderat. Post haec, et ignis involvens, idest,damnatioposthancvitampeccatores excipiens,etsempiternohorroreconvolvens. Attamen in circuitu ejus splendor, inquit,quiavidelicetinipsairajusteillata, divinitassplenderenondesiit,creaturamsuam prosequens,multisquemonitisetsignis revocansadcognitionemsui.Propterhaec utique mediatorem Dei et hominum (I Tim. II), DeumethominemJesumChristumadvenire nobis necessarium fuit. Sequitur ergo: De medio autem ejus quasi species electri, idest,demedioignis.Electrum pretiosissimum, ex auro argentoque confectum, una eademque persona jam dicti mediatoris Dei et hominum, in quo pretiosa divinitas ut aurum, nostra vero humanitas mundissima in illo velut argentum est. Talis species electri de medio ignis, quianimirumpropternosdamnatuset mortuus,mediatorDeiethominum,talisab inferisvictorascendit.Etexmedioeorum, scilicetventi,velturbinis,nubesetignis,et splendoris in circuitu micantis, similitudo quatuor animalium. OvisorvisionumDei,si,utipsepostmulta dicturus es, unum est animal, quomodo quatuor numeras? Ait: Ethicaspectuseorum.Similitudohominisin eis.Etquatuorfaciesuni,etquatuorpennae uni. Acsidicat:Uniusquidemeratsimilitudo hominis,JesuChristiFiliiDei,similitudo, inquam,etnondumres,nondumenimnatura erat filius hominis, sed huic uni quatuor facies et huic uni quatuor pennae, quasutiquefacies,etpennasvisionemDei sperantinescirenonlicet.Quaeporroillae sunt? Prima est incarnatio vel nativitas ejusdem hominisJesuChristiFiliiDei;secunda,passio; tertia, resurrectio; quarta ascensio, vel sessio ad dextramPatris.Faciesistasnonvidissenobis nonlicet,sicutapostolicumcatholicae confessionis symbolum docet: Credo, inquit, in Deum Patrem omnipotentem, creatorem coeli et terrae. Sequitur continuo: EtinJesumChristum,Filiumejusunicum, Dominumnostrum.Hocestunumanimal,hic estunushomo,dequonuncdicit,similitudo hominis in eis. QuiconceptusestdeSpiritusancto,natusex Maria Virgine. Haec est facies prima. PassussubPontioPilato,crucifixus,mortuus, et sepultus, descendit ad inferna. Haec est secunda facies. Tertia die resurrexit a mortuis. Haec est facies tertia. Ascenditincoelum,sedetaddextramDei Patrisomnipotentis,indeventurusestjudicare vivos et mortuos. Haecestfaciesquarta.Totfacies,ettotidem pennaehuicuni.Verumquaefacies,eaedemet pennae.Sedfacies,quiaperfidemcognosci possunt,etcognitunecessariaesunt;pennae autem,quiarationehumanacomprehendinon possunt. Pedes eorum, pedes recti, quia videlicet processus eorum justitia sunt Dei, et ad justitiam valent omni credenti. Quid enim rectiusautjustius,quamobedientemfuisse ChristumPatriinomnibushis?Idcirco continuo subjungit: Etplantapediseorum,quasiplantapedis vituli. Vitulusexpraeceptolegissolebatpropeccato offerrimultitudinis,sivesacerdotiset multitudinis simul. Ergo planta pedis eorum, ut planta pedis vituli, idestfinalisutilitaseorum,remissioest peccatorum totius mundi. Et scintillae quasi aspectus aeris candentis. RecolamusquiaRedemptornosterincarnatus etpassus,postquamresurrexit,etincoelum ascendit, magnifica hominibus dona scintillavit, quando factusestrepentedecoelosonustanquam advenientisspiritusvehementis,etreplevit totamdomumubierantsedentesapostoli,et apparueruntillisdispertitaelinguaetanquam ignis (Act. II). Haec,inquam,recolamus,etsciemusquid dixerit, et scintillae quasi aspectus aeris candentis. Nam dona illa scintillae fuerunt quasi aspectus aeris candentis, utpotecumfervorecharitatisigneae,longe audibilemreddentiatinnitumevangelicae praedicationis.CAPUTIV.Quidfaciessit,etpennasper quatuorparteshabere,ipsasqueinvicem junctasesse,etquidquodait:Non revertebantur cum incederent. Etmanushominissubpenniseorum,in quatuorpartibus.Etfaciesetpennasper quatuorparteshabebant,junctaequeerant pennaeeorumalteriusadalterum.Non revertebanturcumincederent,sed unumquodque ante faciem suam gradiebatur. Facieseorumnuncexpartecognoscimus, pennaseorumperspemsequimur;speramus enim,quiaquodnuncperspeculumin aenigmatevidemus,tandemfacieadfaciem visurisumus.Manusenimperfamiliaritatem charitatiscontingimus,quibusettrahimur,uti per fidem et spem, eadem charitate opifice, post facies et pennas curramus. Subpennis,inquit,manushominisinquatuor partibus, quianimiruminjamdictisquatuorEvangelii Sacramentis,altitudinemconsiliidiviniper fidemaspicerenonpossemus,nisiinclinataad nos charitas, familiari nobis tactu blandiretur. Etjunctaeerantpennaeeorumalteriusad alterum, quiavidelicetsicsibiconjunctailla,et consociatasunt,utnihilprositfidemalterius habere,nisicredasetalterum.Verbigratia: QuidprodestcredereChristumprosalute generishumanipassum,nisicredasetde incorrupta Virgine natum? Nonrevertebantur,ait,cumincederent,sed unumquodque ante faciem suam gradiebatur. Verumest,etsanafidecredendumquia, postquamsemelincesserunt,nonrevertentur amplius,nequeenimfietquodimpiissima haeresisdelirareausaest,utiterumChristus nascatur,iterumquepatiatur,iterumresurgat, iterumqueincoelumascendat,sedsicut Apostolus ait: Christusresurgensexmortuis,jamnon moritur,morsilliultranondominabitur.Quod enimmortuusest,peccatomortuusestsemel; quod autem vivit, vivit Deo (Rom. VI). Item: Nequeutsaepeofferatsemetipsum, quemadmodumpontifexintratinsanctaper singulosannosinsanguinealieno,alioquin oportebateumfrequenterpatiaborigine mundi. Nunc autem semel in consummationem saeculorum,addestructionempeccatiper hostiamsuamapparuit,etquemadmodum statutumesthominibussemelmori,posthoc autemjudicium,sicetChristussemeloblatus est, ad multorum exhaurienda peccata; secundo sinepeccatoapparebit,exspectantibussein salutem per fidem (Hebr. IX). Igiturunumquodquecoramfaciesua gradiebatur,etnonrevertebatur,quianimirum singula eorum quae diximus facta sunt semel, et non iterabuntur.CAPUTV.QuidsitinunoChristofacies hominis,faciesleonis,faciesvituli,facies aquilaevolantis;curfaciesleonisadextris,cur faciesvituliasinistris,etcurfaciesaquilae desuper. Similitudo autem vultus eorum facies hominis, et facies leonis a dextris ipsorum quatuor, facies autembovisasinistrisipsorumquatuor,et faciesaquilaedesuperipsorumquatuor.Et facieseorum,etpennaeeorumextentae desuper. Hocestquodpauloantediximus,quiacum credidimuspropterquodetlocutisumus(Psal. CXV),JesumChristumFiliumDeiunicumde Spiritusanctoconceptum,etexMariaVirgine natum,faciemutiqueveriintuemurhominis, noninphantasmate,sedinveritatecarnis absquepeccatoconceptietnati.Cumautem itidempassumsubPontioPilato,crucifixum, mortuum,etsepultum,adinfernum descendisse credentes confitemur, procul dubio faciemvitulicontemplamur,vituliimmaculati, qualemnonlittera,sedinspiritulegis intelligimus, dicente Domino ad Moysen: Sisacerdosquiunctusest,peccaverit, delinquere faciens populum, offeret pro peccato suo vitulum immaculatum Domino (Lev. IV), etc.dequibussuolocopleniusproposse diximus.Cumnihilominuscredimuset confitemurquiatertiadieresurrexitamortuis, nimirumcumtremulafideetfidelitremore faciemsumpsimusleonisfortissimi,dequo patriarcha Jacob: CatulusleonisJuda,adpraedam,filimi, ascendisti.Requiescensaccubuistiutleo,et quasi leaena. Quis suscitabit eum? (Gen. XLIX). Ad summum, cum credimus et confitemur, quia ascendit in coelum, sedet ad dextram Dei Patris omnipotentis,indeventurusestjudicarevivos et mortuos, ecce ista est nobis facies aquilae, quamnubessuscepitaboculishumanis, quemadmodum ipse dixit: Et nemo ascendit in coelum, nisi qui descendit decoelo,Filiushominis,quiestincoelo(Joan. III). Notandum interea quod faciem leonis a dextris, faciem autem bovis intuetur a sinistris ipsorum quatuor,idest,uniusmediatorisDeiet hominum,inquemdicunturistaquatuor.Nam perdexteramfelicitas,persinistramdesignari solet adversitas. Facies ergo leonis a dextris, quianimirummagnailliestfelicitas resurrectionis, facies autem bovis a sinistris, quiaduraetlaboriosafuitillihumilitas passionis, quemadmodum dicebat: Tristisestanimameausqueadmortem (Matth. XXVI); et: Spiritusquidempromptusest,caroautem infirma (ibid.). Porroquodfaciesaquilaedesupersit,quiain coelumascendit,gaudentesvidemus, quemadmodum dicit Apostolus: VidemusDominumJesumpropterpassionem mortis, gloria et honore coronatum (Hebr. II), etc. Sed et quod inde venturus judicare vivos et mortuosfaciemaquilaerespicit,quae,ut physiciperhibent,pullossuosjudicaresolet. Singulosquipperadiissolisobjicit,eteumqui liberoaspectusolemintuetur,utproprium genusagnoscit;eumautemquireverberatiset palpantibusoculissolemnonsustinet,velut adulterinam sui generis maculam damnat atque abjicit. Sic nimirum iste qui ascendit in coelum, cumindeveneritjudicarevivosetmortuos, singulosetomnesnosexaminabit,adductos anteterribileilludtribunalsuaevelpaternae majestatis,etquemgloriadivinitatispro conscientiareverberaverit,tradetigni inexstinguibili;quemautemillasuointuitu dignumjudicabit,componetinillumgloriosum et felicem coetum filiorum Dei.CAPUTVI.CurinApocalypsinonidem animalium ordo, et quo respiciens Joannes, illic postfaciemleonis,hicautemquointendens prophetapriusposueritfaciemhominis,etquo sensuistequatuorpennasuni,hicautem singula animalia senas alas habere dixerit. HicjamrectequaeriturcurinApocalypsi istorumquatuoranimaliumnonidemordosit? Sic enim Scriptura illa dicit: Etanimalprimumsimileleoni.Etsecundum animalsimilevitulo.Ettertiumanimalhabens faciem quasi hominis. Et quartum animal simile aquilae volanti (Apoc. IV). Hocergoquaeriturquidsibivelitordotam diversus.Primoquedicimusquianihil contrarium resonat in eo quod dicit, primum, secundum, et tertium animal. Namhicprophetahujusmodinomininihil apposuit, sed hoc tantum, similitudo, inquit, vultus eorum facies hominis et facies leonis a dextris, etc.Attamenquoniampriussimilitudinem posuithominis,estoutidemvaleat,acsidicat, primafacieshominis,etsecundafaciesIeonis aut vituli. Uterque ordo ratus, neque alter alteri contrariusest,diversotamenrespectu:Ille videlicetVeterisInstrumenti,hicautemNovi. IlleconsiderationeScripturaeVeteris,hic autemreigerendaerespectuordinemsuum tenuit.EtenimunusidemquemediatorDeiet hominuminScripturalegislatorisMoysi,prius leo quam homo dictus est. Prius, inquam, leo, et indevitulus,deindehomo,deindeaquila,per Moysendicitur.Namapudilluminlibro Genesis Jacob patriarcha dicit: CatulusleonisJuda;adpraedam,filimi, ascendisti.Requiescensaccubuistiutleo,et quasi leaena (Gen. XLIX). InlibroautemLevitici,pervitulumsinedubio figuratur,quipropeccatojubeturimmolari,et extracastraefferriatqueincendi(Lev.IX).In Deuteronomiopromittiturhomoinveritate carnis,etomnisnaturaehominis,dumidem Moyses dicit: Prophetamdegentetuaetdefratribustuis, sicutmesuscitabittibiDominusDeustuus, ipsumaudiesutpetistiaDominoDeotuoin Oreb (Deut. XVIII). Namquicausaspetitionisveraciterattendit,in libroExodi,planeintelligitilluddictumethoc promissum,quodDeushomofieret,cuiposset homoloqui.TandeminCanticoDeuteronomii aquilae assimilatur cum dicitur: Sicutaquilaprovocansadvolandumpullos suos, et super eos volitans, expandit alas suas et assumpsiteos,atqueportavitinhumerissuis (Deut. XXXII). Quod ita recte intelligitur, ut dum dicit: Nemo ascendit in coelum, nisi qui descendit de coelo,Filiushominisquiestincoelo(Joan. III). subaudiamus, expedire nobis, ut sicutaquilaprovocansadvolandumpullos suos, et super eos volitans, sicillefaciatnobis,etquoascenderenon possumus,portetnosinhumerissuis,portet nossuperalassuaedivinitatis.Igituretillequi dixit, animal primum simile leoni, verumdixit,quiasicrespraenuntiatafuerat,et istequiprimamposuitfaciemhominis,recte nihilominusfecit,quiasicresadimplendaerat. Etsi rite perpendas, pulchra est contentio, quasi duorumhominumhonoreseinvicem praevenientium,dumetilledeNovo TestamentosacrumservatordinemScripturae Veteris,ethicdeVeteriTestamento sacrosanctumobservateffectum,ordinemque evangelicaenovitatis.Sedetilludquaeritur quomodo hic dicat, quatuorfaciesuni,etquatuorpennaeuni,illi autemetquatuoranimaliasingulaeorum habebant alas senas. Adquodbreviterdicendum,quiasingulae facies,singulaseteodemsensusenashabent alas,quiavidelicetinsingulissacramentis ChristiFiliiDei,unaeademqueexcellentia, unusvolatus,unusspiritus,unadivinitasest, unumVerbum,perquodinsexdiebusomnia facta sunt.CAPUT VII. Quod recte sancta Ecclesia non nisi quatuorevangelistasreciperevoluerit,etquae facies cui evangelistae maxime congruit. Igiturutsuperiusquaerendumproposuimus invenisse nos arbitramur, quia et animal unum, etquatuoranimaliasunt,idestunusChristus, etquatuorprincipaliaChristisacramentasunt, quorumfaciesnullilicetignorare Christianorum,licetcomprehenderenonpossit volatum.Undeverelaudabilisetveneratione dignasanctaeEcclesiaestudiositasatque diligentia,quaeplureshocnumerohabere noluitevangelistas.Siquidemetpraeteristos, multiEvangeliascripserunt,sicutetLucas testatur dicens: Quandoquidemmulticonatisuntordinare narrationemquaeinnobiscompletaesunt rerum, sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi videruntetministrifuerunt,visumest,etmihi assecuto a principio omnia, diligenter ex ordine tibiscribere,optimeTheophile,utcognoscas eorumverborumdequibuserudituses, veritatem (Luc. I). Beneergonetantaemajestatismateriamturba scriptorumsuo,idesthumanosensu scribentium,vilemredderet,atque multitudinemdictorumsivererummentes atque aures humani generis usque ad fastidium implendooneraret,terminumposuitmagistra discretiosedentisinEcclesiaSpiritussancti, sufficerejudicansquadrigamevangelistarum, cursuropermundumverboEvangeliiChristi, Deiethominis,sacerdotisetregis.Istosenim nonhominisordinatio,sedDeivocatio praeparavit, et quasi in speculis gratiae, quatuor facieshujuspropheticaeveritatisineis expressit.DeniqueinMatthaeofacieshominis, inMarcofaciesleonis,inLucafaciesvituli,in Joannefaciesagnoscituraquilaevolantis.Hoc penecunctisnotumest,licetdeMatthaeoet Marcodiversadixerintmagnidoctores.Aliisin Matthaeofaciemhominis,etinMarcofaciem leonis,atquealiisecontrainMatthaeofaciem leonis,etinMarcosuscipientibusfaciem hominis.Necverosolievangelistae,sedet quiquefideliumsingulipromodulosuofacies istasimitaripossunt,sectandocumfide prudentiam,temperantiam,fortitudinem, justitiam.Christianumquippeprudentemesse, idesthominisChristifaciemhabere, temperantemesse,crucifigendocarnemsuam cum vitiis et concupiscentiis, id plane est faciem vitulihabere;fortemesseinadversis,idest faciemleonis;justitiamtenere,idestfaciem habere aquilae volantis.CAPUTVIII.Quomodofaciesetpennae animaliumdesuperextentaesint,quaeduae pennaeetquomodojungi,quomodocorpora eorumtegere,etipsaanimaliaquomodoubi eratspiritusimpetus,illucissevelire,etnon reverti dicantur. Etfacieseorum,etpennaeeorumextentae desuper. Duae pennae singulorum jungebantur, et duae tegebant corpora eorum. Faciesanimalium,etpennaeeorumdesuper extentaesunt,quianequedeterrasunt,neque deterraloquuntur,seddesursumsunt,et sursumtendunt,sursumvocantrationalis hominisanimum,utcontemnatquidquidin imo est, dicatque: Nostraautemconversatioincoelisest(Phil. III). Porroduaepennaesingulorumquae conjunguntur,etduaequaeteguntcorpora eorum,eaedemsunt,omnesScripturae altisonaedivumtestamentorumevangelicae fideitestimoniumperhibentium,omnesistae junguntur et concorditer sonant ad aperiendum fidelibus.Jungunturnihilominusadtegendum et claudendum infidelibus, quemadmodum dicit Apostolus: QuodsietiamopertumestEvangelium nostrum,inhisquipereuntestopertum,in quibusDeushujussaeculiexcaecavitmentes infidelium,utnonfulgeatilluminatioEvangelii gloriae Christi, qui est imago Dei (II Cor. IV). Etunumquodqueeorumcoramfaciesua ambulabat.Ubieratimpetusspiritus,illuc gradiebantur,necrevertebanturcum ambularent. Etsupradixit,quianonrevertebanturcum incederent,sedunumquodqueantefaciem suamgradiebatur.Possemusarbitrariquod tantumprofirmamentoreirepetitiofactasit, nisiquiainterpositumest,quodnonotiosum existimamus, ubi erat impetus spiritus, illuc gradiebantur. Quamdamutique,idquoddicitur,gradientium sonatacrimoniam,pugnantiumconstantiam, vincentiumtriumphalemgloriam.Quisenim nesciat quia sacramenta Evangelii per mundum gradicoeperuntducesanctoSpiritu,etilluc tantum gradi potuerunt Evangelii praecones, ubi erat spiritus impetus? Alioquinisifortissimoferrenturspiritus impetu,tantafueruntobstacula contradicentium,utinanitergraderenturet ambulantiainvacuumreverterentur.Seddicit ipsehomoetDeus,sacerdosetrex,suis quadrigis, suis animalibus: Cumauteminducentvosinsynagogas,etad magistratusetpotestates,nolitesollicitiesse qualiter aut quid respondeatis, aut quid dicatis; Spiritusenimsanctusdocebitvosinillahora quae oporteat dicere (Luc. XII). Item: Nonenimvosestisquioquimini,sedSpiritus sanctus (ibid.). Igitur ubi erat spiritus impetus, illuc gradiebantur, et non revertebantur cum ambularent, idestduceacprincipebellisanctoSpiritusine victoriaeeffectunonrevertebantur,cum adversusprincipemmundidiabolum dimicarent.Nempehocestquodperalium prophetam de verbo suo loquens Deus: Nonrevertetur,inquit,admevacuum,sed facietquaecunquevolui,etprosperabiturinhis ad quae misi illud (Isa. V).CAPUT IX. Quomodo aspectus animalium quasi carbonumignisardentiumaspectussit,etquis ille ignis, et quod de igne fulgur egrediens erat. Et similitudo animalium aspectus eorum quasi carbonumignisardentium,etquasiaspectus lampadarum.Haeceratvisiodiscurrensin medioanimalium,splendorignis,etdeigne fulgur egrediens. Bonasimilitudoanimalium,bonumutrobique habenseffectum,hinccomburensquasi aspectus carbonum ardentium, illinc illuminans quasiaspectuslampadarum.Nihilverius,nihil Christianaefideicertiusatqueconstantius. Quidenimconsequimur,tendendoinaspectus hujusmodianimalium?Quidaccipimus credendo in unum Jesum Christum Dei Filium, de Spiritu sancto ex Maria Virgine conceptum et natum, deinde passum, crucifixum, mortuum ac sepultum,deindeamortuistertiadiepropria virtutesuscitatum,deindesupercoelos elevatumusqueadpaternaemajestatis consessum?Quid,inquam,vultusistos aspicientes,istacredentesetconfitentes consequimurvelaccipimus?Nimirum geminumSpiritussanctidonum,quorum alterumetprimumremissioestpeccatorum, alterum et secundum diversarum est distributio gratiarum.Primonamquevultuumistorum intuitu,idestprimaChristiconfessione,dum baptizamur,remissionempeccatorum accipimus,etillicaspectusanimaliumsicnobis est, quasi carbonum ignis ardentium; comburunturenimatqueconsumunturillic omnessordespraecedentiumdelictorum. Deindesecundovultuumeorumdemintuitu, cum impositionem manuum accipimus, divisiva singulisgratiatribuitur,proutvultSpiritus sanctus, atque illic nobis sunt quasi aspectus lampadarum. Lucet enim proximus quisque nostrum in gratia quamaccepit,aliusinfide,aliusinsermone sapientiaevelscientiae,aliusinoperatione virtutum (I Cor. XII). Bona igitur et operosa similitudo aspectus animalium. Quid porro vel quomodo erat, imo quae est haecvisiodiscurrensinmedioquatuor animaliumsplendorignis,etdeignefulgur egrediens? Profectosplendorserenamlucis pulchritudinem,fulguregrediensmolestum affert timorem. Ergo splendor ignis lucida est serenitas charitatis, fulgur egrediens severitasesttimorisDei.Etordinequidemvel actu prior est amor, posterior vero timor. Igitur quiaexunoeodemqueanimaliumistorum contuitu et ignis splendet charitatis, et poenalis egreditur fulgur timoris, quem perfecta charitas foras mittit (I Joan. IV), recte dictum est, haeceratvisiodiscurrensinmedioquatuor animalium? Namquandiuinhocmortalicorporesumus, singulisnostrumvisiotalisdiscurrit,dum animaDeietsupernaegloriaecontemplatrix, nuncamoredilatatur,nunctimore constringiturexunoeodemqueignecoelestis desiderii.Nametsimultumincharitate profecit,quaeperfectaservilemtimoremforas mittit,attamenillotimorenoncaret,dequo scriptum est: TimorDominisanctus,permanensin saeculum saeculi (Psal. XVIII). Hictimordiligentem,etiamreverentemet religiosum facit, non jam quidem servientem in timore, attamen exsultantem cum tremore, quia quamvisdiligatetdiligendoexsultet,nemo tamenscitutrumamoreanodiodignussit (Eccle. IX). Et siquidem scit, juxta illud: IpseSpiritustestimoniumredditspiritui nostro, quod sumus filii Dei (Rom. VIII), nontamenscirepraesumit,sedsciensquodam modo nescit, et nesciens aliquo modo scit.CAPUTX.Quandoanimaliarevertanturin similitudinemfulguriscoruscantis,cumsupra dictum sit quia non revertebantur. Etanimaliaibantetrevertebanturin similitudinem fulguris coruscantis. Revertebantur, inquit. At idem supra, semel atque iterum dixit, quia non revertebantur. Numidemaffirmatquodnegavit?Nonutique, seddiversisuntmodireversionis.Deduobus modis qui non revertuntur, supra diximus, nunc dicereoportebat,quonammodovelquibus modisrevertantur.Primofideliumneminem latetquod.animaliahaectuncreversurasintin similitudinem fulguris coruscantis, quando cum potestatemagnaetmajestatevenietjudicare mundum, quemadmodum dicit: Sicut enim fulgur exit ab oriente et paret usque inoccidentem,itaeritadventusFiliihominis (Luc. XI; Matth. XXIV). Tunc,inquam,haecanimaliarevertentur,tunc enimadconvincendumimpios,et laetificandumpios,palamomnibusfietquam vereunusidemquemediatorDeiethominum Christus, homo, et vitulus, et leo, et aquila sit, id est,quamverecumDeusesset,carnem assumpserit,etproomnimundopassussitet resurrexerit,atqueincoelumascenderit. Deindesciendumquiacumbaptizamur,vel baptizamusinnomineChristiJesu,itemque cumsacrosanctumcorporisacsanguinisejus mysteriuminsanctoaltaricelebramus,haec animaliasinedubiopraesentiainvisibiliadnos revertuntur.Namdereversioneillorum, secundumbaptismisacramentumApostolus loquitur: OmnesquicunqueinChristoJesubaptizati sumus,inmorteipsiusbaptizatisumus. Consepulti enim sumus cum illo per baptismum inmortem,utquomodosurrexitChristusa mortuis per gloriam Patris, ita et nos in novitate vitae ambulemus (Rom. VI). Porrodereversionesecundumcorporiset sanguinis ejus sacramentum, idem dicit: Quotiescunqueenimmanducabitispanem hunc,etcalicembibetis,mortemDomini annuntiabitis, donec veniat (I Cor. XI). Igituretrevertunturanimaliahaec,reversione quidemvelpraesentiainvisibili,sedactuvel sacramento visibili, unde dicit: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem saeculi (Matth. XXVIII).CAPUTXI.Quidsitrotaunaapparensjuxta animalia,quaeejusquatuorfacies;quidsit quoddictumest,quasivisiomaris;quomodo unasimilitudoipsarumquatuor,quomodorota in medio rotae. Cumque aspicerem animalia, apparuit rota una superterram,juxtaanimalia,habens,quatuor facies, et aspectus rotarum et opus earum, quasi visiomaris.Etunasimilitudoipsarumquatuor etaspectusearum,etoperaquasisisitrotain medio rotae. RotaunahoclocoestomnissanctaVeteris instrumentiScriptura,dequaveraciterjuxta Psalmistam dicere liceat: Vox tonitrui tui in rota (Psal. LXXVI). Nam revera exinde Deus tonat, contestans omni mundo,neclateresinit,quantasitquatuor animalium auctoritas. Ergo cum aspicerem, inquit, animalia, apparuit rota una super terram juxta animalia. Nihil verius. Nam verissime aspicientibus nobis haecanimalia,idestfidelitercredentibus,ea quaejamdiximusquatuorevangelicaefidei sacramenta,apparetatqueintelligibilisfit sanctaelegisetprophetarumScriptura,totain modumrotaeperfecta,velutisicuipiamrei obscurae,clarissimumcandelabrumadmoveas. Quantoenimpropiuslegemetprophetas intelligerevolens,faciesistas,faciesChristi adhibueris,tantopulchriorem,tantoque perfectioremrotamistamconsiderando admiraberis,etadmirandogaudebis.Et econtrario,quantonegligentiusveltardius animaliahaecaspexeris,tantoseguioremet tantomagissinesensuvitali,rotamistam suspicaberis.ProindeJudaei,quiahaec animalianonaspiciunt,rotamistamquasi mortuametignobilemsibireddunt,nonquia sicest,sedquianonnisiinChristosecundum animaliahaecviderivelinveniripotestvita, quae in illa est. Unde Apostolus: Usqueinhodiernumenimdiemidipsum velameninlectioneVeterisTestamentimanet non revelatum, quoniam in Christo evacuatur (I Cor. III). Ita nimi rum cum hic dicit, cumqueaspiceremanimalia,apparuitrota una, idemest,acsidicat,nisiaspiceremanimalia, nonapparuissetmihirotailla.Apparuitautem superterramjuxtaanimalia,tanquamdiceret: Nonaspicietmealiquis,nisiaspiciathaec animalia,nonapparebocuiquam,nisicui apparuerinthaecanimalia.Quareautem additum est, super terram, nisiquiapriuslatuerant,etadhucubihaec animalianonaspiciuntur,latentsubtusterram, subtus terrenitatem Judaicam? Vel super terram, subaudituromnemnuncapparetrota,quae priusnecurreret,insolacoercebaturJudaea, litque quod dixit Psalmista, Exaltaresupercoelos,Deus,etsuperomnem terramgloriatua(Psal.CVII).Habens,inquit, quatuor facies. Quaeanimalium,imouniusanimalis,ut superiusdictumest,ipsaeetnonaliaesunt uniusrotaequatuorfacies.Nonquidemhic ipsarum in rota exprimit proprietates facierum, sedeaedemipsaesunt.OmnisenimScriptura sancta,Scripturavetus,tamlegalisquam prophetica,quatuoristisfaciebus,scilicet hominis, vituli, leonis, atque aquilae volantis est distincta,quiaquidquidaddocendum,ad instruendum, ad erudiendum omnem hominem utile sonat, eo tendit, eo spectat, ut mediatorem Deiethominum,JesumChristumvere hominem (I Tim. II), vere passum et mortuum, vereresurrexisseamortuis,vereascendissein coelum,secundumEvangeliifidemtestetur atque defendat. Etaspectus,ait,rotarum,etopusearumquasi visio maris. Quaeputasvelqualisestvisiomaris?Utique inexpertisetcordepavidistremendaestet desperabilis,expertisautemetanimo constantibusadeotolerabilis,utnondubitent fragililignocommittereseadvincendam altitudinemfluctuum,violentiamqueabyssi vehementis.Tuncsiflaveritauraplacida, velociteratquedelectabiliteroptatam deferunturinpatriam;siautemventum sequanturcontrariumetsideraerrantia,non perveniuntadportum,sedinfluctibusres pariteramittuntetvitam.Talisnimirum rotarum, sive rotae quatuor facies habentis visio est.Inertibusetveramfideivirtutemnon habentibus,tremendaetinaccessibilisest; studiosisautemetbonamspemhabentibus, adeotractabilis,utnondubitentsenaviculae Ecclesiae,etarboricruciscommittere,ad transmeandumaltitudinemdictorumet sensuum,quimultiplicessuntinlege,et prophetisetpsalmis.Tuncsiaspiraveritgratia Spiritussancti,istoquasidelectabilinavigio curruntinillamcoelestempatriam;siautem spiritumerrorisetvanitatemsectentur haereticam,pejusinhocprofundopereunt, quamsipaupertatempropriamconfitentes, nunquam navigandi sumpsissent audaciam. Et una, inquit, similitudo ipsarum quatuor. Vereunasimilitudo,namsiquisinunafacie erraverit,nunquamincaeterisveritatis notitiamtenebit.Verbigratia:Quiilludnon beneperspexerit,quodfaciesleonisineosit quodresurrexitamortuis,juxtaquodrotaista loco illo testatur: CatulusleonisJuda,adpraedam,filimi, ascendisti,requiescensaccubuistiutleo,et quasi leaena: quis suscitabit eum (Gen. XLIX)? nunquamfaciemaquilaevolantisineo perspiciet,quodincoelumascendit,ubinos, juxtatestimoniumrotaehujus,nos,inquam, pullos suos portare possit in humeris suis. Sic et quifaciemhominisnonperspicit,ineout credatquodDeusethomosit,nonestilliunde sciatquodpassionesuamundumredimere potuerit. Sic una est similitudo ipsarum quatuor, utnimirumquiinunafaciefallitur, consequenter fallatur et in omnibus. Etaspectusearumetoperaquasisisitrotain medio rotae. Hocpingendopotiusquamscribendo,hoc agendomeliusquamcolloquendo,ostenditur videlicetquomodorotainmediorotae,quasi percentrumducatur,etquantumalterius continet,tantasuiparteabalteracontineatur. Caeterum,juxtasensumspiritualemvel mysticum, rota est in medio rotae, idest,sensusspiritualisinmediolitterae.Cum enimutrumque,scilicetveritatemhistoriaeet intelligentiamsuscipiamusallegoriae,rotam veraciter habemus in medio rotae.CAPUTXII.Quomodoperquatuorpartes eunteseant,quomodovelquibusaspectussit horribilis, et quomodo totum corpus sit plenum oculis. Perquatuorpartesearumeuntesibant,etnon revertebanturcumambularent.Staturaquoque erat in rotis, et altitudo, et horribilis aspectus, et totum corpus plenum oculis in circuitu ipsarum quatuor. Quomodo,inquam,fieripotuerit,velpossit,ut rotae corporales aut visibiles per quatuor partes eunteseant,etnonrevertanturcum ambulaverint,praesertimcumaspectusearum et opera sic sint, quasi si sit rota in medio rotae, videatquipotest.Caeterumquiavisioest, intelligipotestquodsimulomneseteaedemin diversasquatuorpartesabirent,etnon reverterenturcumambularent.Inrequae significabatur,nondubiumestquomodo factumsitautfiat,quiavidelicetsancta Scripturasaepedictashabensquatuorfacies, perquatuorfaciessuaseundoivit,idest quadrifidumcontinenssensumincarnationis, passionis,resurrectionis,etascensionisChristi Filii Dei, quatuor mundi partes occupavit. Quod non revertebantur cum ambularent, itaintelligendum,utsupra.Quomodoautem, velquibusstatura,etaltitudorotarumvel aspectusearumest,auterathorribilis? Nimirummalevidentibus,etinvidentibus Judaeisesthorribilis,eoquodanimaliahaec, juxtaquaeconstiteruntrotaeistae,non aspexerint et aspicere noluerint. Idcirco altitudo vel aspectus rotarum horribilis est illis, maxime quiatotumcorpusillarumplenumestoculis. Sicillisquondamcornutus,idestradiosus MoysesexconsortiosermonisDei,fuit horribilis,cumeispotiusdulcisessedebuisset atquevenerabilis,ettimebantpropeaccedere. Quod faciei splendidae radiis in Moyse, hoc tam multisoculissignificaturincorporerotarumin hacvisione.QuidquidloquiturMoysesremoto velaminesplendidumest,quidquidsanctae Scripturaerotacontinet,credentibusin Christumaltumetluminosumest.Verum JudaeisChristumnonrecipientibus,etdeillo Scripturasloquinonconsentientibus,quidquid exinde illis ingeritur, quo magis altum, eo magis horribile,etquomagisluminosum,eomagis intolerabile.FugiuntutquondamMoysen fugerunt,etlippientibusoculisvelamen perfidiae pertinaciter obstringunt.CAPUTXIII.Quomodocumambulantibus rotaeambulent,etcumelevatiseleventur,et quomodospiritumsequantur,velspiritusvitae in illis sit. Cumqueambularentanimalia,ambulabant pariteretrotaejuxtaea,etcumelevarentur animaliadeterra,elevabantursimuletrotae. Quocunqueibatspiritus,illuceuntespiritu,et rotaepariterlevabantursequenteseum. Spiritus enim vitae erat in rotis. AnimaliaambulareestEvangeliumChristide locoadlocum,degenteingentemtransire, ipsaquedeterraelevariestsublimiterintelligi, quia scriptum est: DeSionexibitlex,etverbumDominide Hierusalem (Isa. I). DeniquequandoinnomineChristi poenitentiametremissionempeccatorum praedicaricoeptumestabHierusalem,extunc animalia haec ambulare coeperunt, extunc de terra elevata,idest,sublimiterintellectasunt,ettoti mundointantavenerationehabita,utnon minus hominis aut vituli faciem mundus adoret, juxtapraescriptamrationem,quamhominisac vitulicreatoremDeumPatrem,noninquam, minusleonisautaquilaevolantis,quamtotius mundi creatricem Trinitatem. Ita ambulantibus, etitaelevatisanimalibus,pariteretrotae ambulant,etpariterelevantur,quiavidelicet quocunquepergitEvangeliumChristi,lexet prophetaecomitantur,neutrumquippesine alterocuiquamsuscipereconceditur,et quantumlibet vilem habeat corticem litterae, lex aequalicumEvangeliomajestatehonoraturet glorificatur in uno eodemque spiritu. Quare? Spiritus enim vitae erat in rotis. Acsidicat:Namextrinsecusquidemhispida legislitteraoccidit,sedspiritusvivificansintus est suavis et dulcis. Verum ergo est quia quocunqueibatspiritus,illuseuntespiritu,et rotae pariter levabantur sequentes eum. Quod est dicere: Apud quemcunque est Spiritus sanctus,apudillumaperientesensumad intelligendumScripturasSpiritusancto, Scripturaeipsaeinmagnohonorehabentur,in magnaaequeutEvangeliumChristimajestate adoraturetsuscipitur.Quisenimdigne suscipiens illud de Verbo Dei dictum: Omniaperipsumfactasunt,etsineipso factum est nihil (Joan. I), nonstatimintelligens,eademveneratione suscipiat illud de psalmo: Quiaipsedixitetfactasunt,ipsemandavitet creata sunt (Psal. CXLVIII). Itemque illud de Moyse: Dixit Deus; Fiat lux, et facta est lux (Gen. I), dixitDeus:Fiathocvelillud,etfactumestita? Ergocumeuntibusibant,etcumstantibus stabant,etcumelevatisaterrapariter elevabantur, et rotae sequentes ea, quia Spiritus vitae erat in rotis. ProindenonputentJudaeiquod,cumanimalia haecabireetadgentesirefecerunt,lexet prophetae apud illos remanserint, vel quod cum haecanimaliaforisstentextraSynagogam ipsorum,lexetprophetaeintussint,quiasi verusesthicprophetaipsorum,cumeuntibus abierunt,etcumforisstanbilusanimalibus nostrisrotaeistaedeSynagogaillaegressae stantforis,stant,inquam,forisspiritusvitae, quiestinrotis,etintraSynagogamabditasola est littera, quae occidit.CAPUTXIV.Quidsitsupercapitaanimalium similitudofirmamentiquasiaspectuscristalli horribilis,etquidsubfirmamentopennoe extentaealteriusadalterum,etquomodo unumquodque velet corpus suum. Etsimilitudosupercapitaanimalium firmamenti,quasiaspectuscrystallihorribilis, etextentisupercapitaeorumdesuper.Sub firmamentoautempennaeearumrectealterius adalterum.Unumquodqueduabusalisvelabat corpus suum, et alterum similiter velabatur. Similitudofirmamentisupercapitaanimalium, regnumimmortalitatisest,promercede paratumevangelizantibus,etsuscipientibus Christi Evangelium. Hoc firmamentum quasi aspectus est crystalli horribilis, videlicet quia crystallum forte quidem nimis est, sedexaquasolidatur,rectepercrystallum regnumilludintelligitur,ubietangelicanatura ex mutabili immutabilis facta, et ita solidata est ut jam solvi vel in vitium labi non possit, pro eo quodapostatisspontelabentibusangelis,pars illalapsumhumilitercavitetcum superbientibuspedemmoverenoluit.Et humanaquoquenaturaitidemremuneranda est,utpostresurrectionemsolidata,jamultra nequemori,nequepeccarepossit.Quod crystallumhorribile,etextensumsupercapita animaliumdicitur,quiaillaepotestates angelicae,quaeomnipotentisDeiconspectui assistunt,nobisadhucinhaccorruptione positis,terribilesatquepavendaesunt.Unde Daniel,cumquasdamregniilliusvidisset imagines: Horruit,inquit,spiritusmeus.EgoDaniel territussumnimis,etvisionescapitismei conturbaverunt me (Dan. VII). Sub hoc firmamento, ait, pennae eorum recte alterius ad alterum, verumtamen unumquodqueduabusalisvelabatcorpus suum. Nam quandiu in hoc mortali corpore sumus, ubi quidemgratiarumcoelestiumsesenobisalae aperiunt,quidquidilludest,rectumet rationabilesonatintotoEvangeliosanctorum animalium,summaqueconcordiaalteriusad alterum.Namsibibeneconsonant,etbene conveniunt,Christumnonhominemtantum, sedetverumesseDeum,atqueidcircodigne hominemunumpotuissepassionesuatotum redimeremundum.Idcirconihilominus,quia Deusest,potuisseresurgereamortuis,et ascendereincoelurVerumhaecipsanuncex partenobisvelantur,nequeadplenumea cognoscerepossumus,quemadmodumdicit Apostolus: Exparteenimcognoscimus,etexparte prophetamus.Cumautemveneritquod perfectumest,evacuabiturquodexparteest(I Cor. XIII). Ampliusauteminfidelibustotumvelatur, quorum,utsuperiusdictumest,quiainfideles sunt, mentes excaecavit Deus. Igitur subfirmamentopennaeeorumrectequidem alteriusadalterum,sedunumquodqueduabus alis velabat corpus suum, quiaquandiuinhacmortalitatevivitur,ipsum quodcredimusnonparvanobisexparte absconditur. Etalterum,inquit,similitervelabatur, Similiter, inquam,namproquantapartecuiquenostrum absconditumestunumquodlibeteorumquae credidimus,protantaparteetalterumvelatur, necmajorequispiammensuramysterium sacrosantaeIncarnationis,quamPassionisaut Resurrectionis comprehendere mereretur.CAPUTXV.Quidsitaudiresonumalarum quasisonumaquarummultarum,etinquo quasisonumsublimisDei,quidsonus castrorum,etquidsitstantibuseisdimitti pennas eorum. Etaudiebamsonumalarum,quasisonum aquarummultarum,quasisonumsublimisDei. Cum ambularent, quasi sonus erat multitudinis, utsonuscastrorum.Cumquestarent, dimittebanturpennaeeorum.Namcumfieret voxsuprafirmamentumquoderatsupercaput eorum, stabant et submittebant alas suas. Ubi factusestrepentedecoelosonustanquam advenientisspiritusvehementis,replevittotam domum ubi erant sedentes apostoli (Act. II), illic extunc audiri coepit sonus alarum animalium coelestium, ita ut factahacvoceconveniretmultitudo,quaeet menteconfusaest,quoniamaudiebat unusquisque lingua sua illos loquentes (ibid.). Tunc,inquam,coepitaudirisonusalarumsicut sonusaquarummultarum.Multaesiquidem gratiae coelestes, multa charismatum tunc dona confluxerunt,multavivaeaquaefluminade ventrecredentiumfluerecoeperunt,multis sermonibus,multisloquelis,etomnium gentium linguis, completumque est illud: Fluminis impetus laetificat civitatem Dei (Psal. XLV). Item: CoelienarrantgloriamDei,etoperamanuum ejusannuntiatfirmamentum.Diesdieieructat verbum,etnoxnoctiindicatscientiam.Non suntloquelaenequesermones,quorumnon audiantur voces eorum. In omnem terram exivit soruseorum,etinfinesorbisterraeverba eorum (Psal. XVIII). Igitur audiebam,inquit,sonumalarumquasisonum aquarum multarum, quemvidelicetsonummajoremfaciebatmotus aquarumaliarum,motusaquarum repugnantium,secundumalteriusquoque psalmi testimonium: Elevaverunt,inquit,flumina,Domine, elevaveruntfluminavocemsuam:Elevaverunt fluminafluctussuosavocibusaquarum multarum.Mirabileselationesmaris,mirabilis in altis Dominus (Psal. XCII). Cujusenimhoc,nisimirabilisDomini miraculumfuit?Fuerantenimhominesidiotae etsinelitteris,quibusnuncdatumestoset sapientia,cuinonpoterantresistere,et contradicereomnesadversariisui(Luc.XXI). Propterea cum dixisset, quasi sonum aquarum multarum, continuo subjunxit, quasi sonum sublimis Dei. Hoc et ipsi fatentur cum dicunt, utsublimitassitvirtutisDei,etnonexnobis (II Cor. IV). Namreveranequeabhominenequeper hominemtalemsonum,sivetantasvoces acceperunt,sedperrevelationemJesuChristi, utiquesublimisDeisedentissublimisolioad dextram Patris. Cum,inquit,ambularentquasisonuserat multitudinis, ut sonus castrorum. Cum ambularent, idestpraedicarent.Namadsonum praedicationissonusecontrariofiebat contradictionis, juxta quod ante dictum est: Elevaveruntfluminafluctussuos,avocibus aquarum multarum, ethinceratquasisonusmultitudinisatque castrorum. Et cum starent dimittebantur pennae eorum. Cumstarent,idestcumnonpraedicarent. Stabantenimaliquando,prohibentene ambularentDeo,vetanteSpiritusancto,juxta illud in Actibus apostolorum: TranseuntesautemPhrygiametGalatiae regionemvetitisuntaSpiritusanctoloqui verbuminAsia.Cumvenissentautemin Mysiam,tentabantireinBithyniam,etnon permisit eos Spiritus Jesu (Act. XVI). Igiturcumfieretvoxsuperfirmamentum,cum audirentsublimisDei,velSpiritussancti prohibentisimperium,quodimminebatcapiti eorum,cuisubjectierant,etparatiad obediendum, stabant, id est non praedicabant, et tunc dimittebantur pennae eorum, nec erat ut sonus multitudinis atque castrorum, quianoneratcontradictio,autbellum,nisiad eum,quiexparteipsorumerat,praedicationis sonum.CAPUTXVI.Quidsitsimilitudothronisuper firmamentum,etquidsitaspectushominis super thronum sedentis. Etsuperfirmamentumquoderatimminens capitieorumquasiaspectuslapidissapphiri similitudothroni,etpersimilitudinemthroni, similitudoquasiaspectushominisdesuper.Et vidiquasispeciemelectri,velutaspectumignis intrinsecusejuspercircuitumalumbisejuset desuper,etalumbisejususqueaddorsumvidi quasispeciemignissplendentisincircuitu, velutaspectumarcuscumfueritinnubeindie pluviae. Hic erat aspectus splendoris per gyrum. Haec erat visio similitudinis gloriae Domini. Quod super firmamentum in illo immortalitatis regnosuperomnemprincipatumetpotestatem etvirtutem,nonjamsimilitudo,sedveritas throni sit, et non jam similitudo quasi aspectus hominis, sedverusaspectusverihominisJesuChristi sedeatdesuper,assertionenostranonindiget. Certumquippehabetcatholicafides,etdehoc dubitarecuipiamsacrilegiumest,quiaquod tuncinimagineostendebaturextuncinrei veritate perfectum est, ex quo videntibusapostolis,elevatusest,etnubes suscepit eum ab oculis eorum (Act. I), etsedetadextrisDei(Marc.XVI),juxtaillud: DixitDominusDominomeo:Sedeadextris meis (Psal. CIX). Sedes illius firmitatem et gloriam designat, cum dicit, quasi aspectus lapidis sapphiri. Naminlapidefirmitas,insapphiroserenicoeli pulchritudoest.Quareautem,inilla similitudine throni, solum videt quasi aspectum hominis,cumhactenusquatuorfacies numeraverit,faciemhominis,faciemleonis, faciemvituli,faciemaquilaevolantis?Videlicet quiasedensille,leo,vitulus,aquiladicitur, tantumprosimilitudinevelparabolica translatione,homoautemest,etessepermanet in veritate naturae. Et hunc hominem vidi, inquit, quasi speciem electri. Namquomodoelectrumnonexunatantum specie,sedexduabusconstatspeciebus,auri atque argenti, sic homo ille non ex una tantum, sed ex duabus consistit naturis, Deus ex sua, vel exDeiPatris,homoexnostrasubstantiaquam assumpsit. Nec tantum quasi speciem electri, sed velutaspectumignisait,intrinsecusejusper circuitum a lumbis ejus et desuper. Ignisintrinsecus,ejusigneadivinitatisvirtus est, quae intrinsecus habitans, carne vestita est. NamDeusnosterignisconsumensest(Hebr. XII). A lumbis, inquam, desuper tantum ignis; nam a lumbisejususquedeorsum,vidi,inquit,quasi speciemignissplendentisincircuitu,simulque velutaspectumarcuscumfueritinnube,indie pluviae. Quidesthoc,nisiquiaantecarnis assumptionem,quaeperlumbosrecte exprimitur,Deusgenerihumanoiratus, tantummodoignisconsumenserat,postquam autemcarnemassumpsitjamnonsolummodo ignis,sedetinclinationobisestpropitiationis. Arcus quippe in die pluviae signum est foederis et pacis, sicut ipse Deus Noe promisit (Gen. IX). Igitur a lumbis ejus usque deorsum, simulspeciesignisetaspectusarcusquodest signumpropitiationis,quiapostquamhomo factusest,sicignemjustitiae,veljudiciisui placidamiserationisauracontemperavit,ut neminemignisillejudicaturussitquinunc interimperfidemadmisericordiamejus confugerevoluerit.Hictalisaspectustam temperatussplendorispergyrum,omnibus nimirum paratus qui in circuitu ejus sunt, qui in ipsumcredunt,quiadipsumrespiciunt.(CAP. II.) Haec visio similitudinis gloriae Domini, idest,dignametcongruampraeferens similitudinemejus,quaenuncestgloriae Domini,gloriaeFiliiDei,ejusquidemfilii hominisgloriaethonorecoronati,etconstituti super opera manuum Patris.CAPUTXVII.Quoruminhocprophetatypum gesserit,quodait:Etvidietcecidiinfaciem meam, etc., et quomodo ad gentes apostatrices missus sit. Etvidi,etcecidiinfaciemmeam.Etaudivi vocemloquentis,etdicitadme:Filihominis, stasuperpedestuos,etloquartecum.Et ingressusestinmespiritus,postquamlocutus est mihi, et statuit me supra pedes meos. PostrevelatamEvangeliiChristigloriam,quae deincepsconsecutasint,velconsequantur, propheticavisiodemonstrarehincincipit, clausoquidemsermone,sedtalisermonisvel revelationis ordine, ut collata cum rebus deinde gestis,propequasihistoricanarratiosit. ProphetaipsepostquamEvangeliifigurassive imaginestammirabilespervidit,jamnunc praedicatorisejusdemEvangelii,idest apostolorumveldiscipulorumChristitypum gerit. Et vidi, inquit, et cecidi in faciem meam. Nonstatimutviditsimilitudinemquatuor animaliumvelcaeteraquaeconsecutasunt, ceciditinfaciemsuam;sedpostquamvidit similitudinemthroni,etdesupersimilitudinem quasi aspectus hominis, cecidi, ait, in faciem meam. SicnimirumapostolinonstatimutChristum Dominumcoeperuntsequi,etvideregloriam Evangeliiejus,itacognoverunteum,velita credideruntutadorarenteum,sedpostquam resurrexitamortuis,etincoelumascendit, adoraverunt,etadorandumillumesse praedicaverunt. Etaudivi,ait,vocemloquentis,etaitadme: Fili hominis, sta super pedes tuos. Dicendo, fili hominis, admonebat eum propriae conditionis,nenesciretquodcoelestiadmissus esset visioni, gratiae magis esse quam meriti. Et apostolis utique quodammodo dictum est: State superpedesvestros,etreveraingressusestin eosSpiritus,etstatuiteossuperpedessuos, quandoquipriuserantinfirmiettimidi,induti suntvirtuteexalto,confirmatiSpiritusancto, itaut,verbigratia,Petrus,quiChristum DominumetMagistrumsuum,confiteri timueratcoramunaancillaostiaria,jam confiterinondubitaretinplenaSynagoga,imo coramuniversaRomamundidomina,tot fascibus, tot potestatibus, totque gladiis armata. Etaudiviloquentemadmeetdicentem:Fili hominis,mittoegoteadfiliosIsrael,adgentes apostatricesquaerecesseruntame.Patres eorumpraevaricatisuntpactummeumusque addiemhanc,etfiliidurafacieetindomabili corde sunt. Quidaliuddictumputamusapostolis,nisiut confirmatiSpiritusancto,irentadfiliosIsrael, nonjamDeipopulum,sedpluralinumero gentes,gentesapostatrices,quaeaDomino recesserunt,gentibusquibuslibetdeteriores, quorumpatrespraevaricatifuerintpactum Dominiusqueaddiemillum,etipsimalorum patrumfiliipessimi,durafacieetindomabili cordeerant?Nequeenimtunctemporissine auctoritateScripturaediceretillisStephanus protomartyr: Duracerviceetincircumcisiscordibuset auribus,vossemperSpirituisanctorestitistis, sicut patres vestri, et vos (Act. VII). Etdicesadeos:HaecdicitDominusDeus:Si fortevelipsiaudiant,etsifortequiescant,quia domusexasperansest.Etscientquiapropheta fuerit in medio eorum. NonignorabatDominusDeusquodnecipsi audirentnequequiescerent,sicutnecpatres eorumaudierant,autquieverant,sedillis oportebat primum loqui verbum Dei (Act. XIII), utessentinexcusabiles,scirenolentesquod propheta ille, de quo praedixerat Moyses (Deut. XVIII), fuerit in medio eorum.CAPUTXVIII.Quidsitlibrumcoramillo expandi,quieratinvolutusetscriptusintuset foris,etquidineoscriptasesselamentationes, et carmen et vae. Aperiostuum,etcomedequaecunqueegodo tibi.Etvidi,eteccemanusmissaadmeinqua eratinvolutusliber.Etexpanditillumcoram me,quieratscriptusintusetforis.Etscriptae erant in eo lamentationes, et carmen et vae. LiberisteinvolutusipseestquiinApocalypsi memoratur septem sigillis signatus (Apoc. V). Intus et foris scriptus est, intusvidelicetperallegoriam,forisper historiam.Intusperspiritualemintellectum, forispersensumlitteraesimplicem.Hic deniqueliber,omnissanctuariiScripturaest. Huncmanusmissacoramapostolisexpandit, quandodextraPatrisFiliusDeiScripturarum illis intelligentiam dedit, sicut ait Lucas, quia tuncaperuitillissensum,utintelligerent Scripturas(Luc.XXIV).Lamentationesinhoc libroscriptaesunt,etcarmen,etvae.Prius lamentationes,deindecarmen,quiaqui seminantinlacrymis,ingaudiometent(Psal. CXXV),quiautemnunclamentari,idest poenitentiamagerenolunt,illisvae,quia mittenturinignemaeternum.Quidaliudtotus liber, quid, inquam, aliud omnis sacra Scriptura continet?Etrectedicitur,aperiostuumet comede quaecunque ego do tibi, quianimirumoportetutadcomedendum verbumDeicibum,piaaviditatesubmissi disponamur, juxta quod in psalmo dicitur: Dilata os tuum, et implebo illud (Psal. XXC). ComederequippeestScripturamintelligere, quod Dei donum est, propter quod dicit, et comede quaecunque ego do tibi. Ergonostrumquidemestosaperire,idest Scripturaeintellectumquaerere,Deiautem implere,idestverumScripturaesensum aperire.(CAP.III.)Hunclibrumnisimanus missaexpandisset,hodienonlegeremus,idest sanctamScripturam,nisiChristusDeiFiliusin semetipsoopereadimplessetnon intelligeremus. Etcomediillud,etfactumestinoremeosicut mel dulce. Quiexpertusest,ipsenovit,quamveredulcis sit Scripturarum cibus, id est sensus spiritualis. Propter quod dicit: Quamdulciafaucibusmeiseloquiatua!super mel et favum ori meo (Psal. CXVIII). Etdixitadme:Filihominis,vadeaddomum Israel,etloquerisverbameaadeos.Nonenim adpopulumprofundisermonisetignotae linguaetumitteris,quorumnonpossisaudire sermones. Et si ad illos mittereris, ipsi audirent te:DominusautemIsraelnoluitaudirete,quia nolunt audire me. Quam vere haec dicta sint, effectus probavit. Si,inquit,adpopulosmultosprofundi sermonisetignotaelinguaemittereris,ipsi audirentte,quodetfactumest.Domusautem Israel noluit audire te, quodetfactumest.Nosenimpopulimulti, profundisermonis,GraecietLatini,missosad nosaudivimusapostolosChristi,domusautem Israel eos audire noluit. Manifestatranscurrimus,imoetquaedam transilimus,quiavidelicetjamostiopatentesi semperadapostolicarespiciastempora,fere nihil est quod gressus intelligentiae retardet.CAPUT XIX. Quomodo apostoli Christi, quos ut spiritusisteassumpserit,audierintpostse vocemcommotionismagnae:Benedictagloria Domini de loco sancto suo. Etassumpsitmespiritus,etaudivipostme vocemcommotionismagnae:Benedictagloria Dominidelocosanctosuo.Etvocemalarum animaliumpercutientiumalteramadalteram, etvocemrotarumsequentiumanimalia,et vocem commotionis magnae. Hocdicereprimumutiqueapostolicocongruit ordini. Et assumpsit me, inquit, spiritus, subauditurinopusvelministeriumsuum.Sic enim dicit in Actibus apostolorum idem Spiritus sanctus: SegregatemihiBarnabametSauluminopus quo assumpsi eos (Act. XIII). Quid autem est quod, assumente se spiritu, audivi,inquit,postmevocemcommotionis magnae: Benedicta gloria Domini de loco sancto suo? Nimirumcumhincplurarecteetutiliter dicantur,illudcumauctoritateScripturae fidenterdicamus,quiaomnihabentidabitur (Luc.XV),idestevangelizanticuiquequantum accepitgratiascientiaevelsapientiae,magisac magis augebitur. Ergo assumpsit me spiritus, et audivi post me vocem commotionismagnae,etvocemalarum animaliumpercutientiumalteramadalteram, et vocem rotarum sequentium animalia, idemestacsidicat:Ubiadimperiumsancti Spiritus,obedienterEvangeliiministerium ingressussum,creditumquemihitalentum coepiexpendere,magisacmagissensu ditescere, atque aures audiendi coepi habere, et internoaudituaudirevocemcommotionis magnae,vocemetlamentationemsupernae patriae,totiusqueangelicaecuriae,etincoelis conversari,suspensamente,cumadhucin terrisperegrinarercorpore,etintelligere praeclariusEvangeliorumalassacramentorum adinvicempercutientium,idestconsona veritatistestimoniareddentium,intelligere nihilominusvocemrotarumsequentium animalia,idestlegisetprophetarum testimonia, Christi Evangelio consonantia. Haec omniapostmeaudivi,idestdepraeterito recollegi.Verbigratia:Petruscoramsenon audiebat,praesentisquippeDominifactavel dicta non intelligebat. Propterea dictum est illi: Quodegofacio,tunescismodo,sciesautem postea (Joan. XIII). Et alibi tam Petro quam caeteris: Adhuc et vos sine intellectu estis? (Matth.XV.)Necmirum.Erantenimhomines idiotaeetsinelitteris.Atubieum,scilicet Petrum,assumpsitspirituspromissus,ab eodem Domino dicente: Cumautemveneritillespiritusveritatis, docebitvosomnemveritatem(Joan.XVI), praeteritumChristiEvangelium,sensuet intellecturecollegit,praeteritasquoque prophetarumvocesintusaudivit,foris enuntiavit,dixitenim:ViriJudaeietqui habitatisHierusalemuniversi,nonsicutvos aestimatis hi ebrii sunt, cum sit hora diei tertia. Sedhocestquoddictumestperprophetam Joel:Eteritinnovissimisdiebus,dicit Dominus,effundamdespiritumeosuper omnemcarnem,etprophetabuntfiliivestriet filiae vestrae (Act. II), etc. Et subinde: Davidenimdicitineum:Providebam Dominum in conspectu meo semper, quoniam a dextrisestmihinecommovear.Propterhoc laetatumestcormeum,etexsultavitlingua mea,insuperetcaromearequiescetinspe. Quoniamnonderelinquesanimammeamin inferno,necdabisSanctumtuumvidere corruptionem (ibid.). Igitur qui ante me, ne saltem alarum animalium vocemaudirepotui,jamassumptusaspiritu, nonsolumanimalium,sedetrotarumanimalia sequentiumvocempostmeaudivimagna commotione,idestquicuminpraesenti haberemDeum,nesaltemincarnationisejus causam,passionisutilitatem,resurrectionis veritatem, ascensionis gloriam intelligere potui. JammissodecoelisSpiritusancto,nonsolum haec,sedetlegisetprophetarumarcanade praeteritovaluipercipere,magnainterim audituscertitudine.Etquasiquaereresqualem vocemaudierit,velnedubitaresutrum articulatam, an inarticulatam vocem audierit, in illa magnitudine commotionis, pulchre ait: Benedicta gloria Domini de loco sancto suo, nonquodsola,sedquodprimahaecvoxlaudis incommotioneanimaliumauditasit.Namubi primafacieshominisalamsuammovit,idest ubiprimumDeushomofactusincarne apparuit,auditaestbenehaeceademangelicae laudis vox: Gloria in excelsis Deo (Luc. II). Proindesiquaerasdequolocosanctosuo benedictasitgloriaDomini,eccelocusejusin excelsumsoliumpaternaemajestatis,cujusad dextramconseditgloriosusvictor,quod praeoptantes simul et praenuntiantes, dicebant: Gloria in excelsis Deo.CAPUTXX.QuomodoapostoliacceptoSpiritu sanctoamarietindignantesfactisint,etad quemacervumnovarumfrugumvenerint, sederint, et moerentes manserint. Spiritus quoque levavit me, et assumpsit me, et abiiamarus,inindignationespiritusmei. ManusenimDominieratmecumconfortans me. Beneetcompetenter.Parumquippefuerat sanctisapostolisperassumptionemSpiritus vocem audisse post se, id est facta praeterita, et antiquasScripturasintellexisse,nisiper eumdemSpiritumlevati,etcompetentifiducia sublimesfacti,auderentamariindignantesque incederespiritualiindignationeetsevera amaritudine, qualem utique indignationem sive amaritudinemSpiritussanctusseseillis conferresignificans,apparerevoluitinigne. Nam apparueruntillisdispertitaelinguaetanquam ignis (Act. II). Proindequasiquaereresquomodoamarus,vel quali indignatione, addit continuo: ManusenimDominieratmecumconfortans me. Ergofortitudozeli,quafortesfactisunt apostoli,ipsaestamaritudodulcedinivitiorum contraria,ipsaestindignatioquaeprocausa Dei,quamlibetaltoshominesdespicerenon dubitat. Etveniadtransmigrationem,adacervum novarumfrugum,adeosquihabitabantjuxta flumenChobar,etsediubiillisedebant,mansi diebus septem moerens in medio eorum. MiromodopropheticahaecScripturatempus quoqueinsinuatquoChristiapostolosvirtute armatosadpraedicandummisitSpiritussancti gratia, dicendo: Etveniadtransmigrationem,adacervum novarum frugum. Quoenimannitemporesintacervinovarum fruguminterrisillis,testanturduopanes primitiarum,quiinsolemnitatePentecostes,ex legejubebanturofferri.Ergononabread acervumnovarumfrugumsevenissedicit, spiritualiterprorationetemporisnovasfruges eosappellans,quiperpraedicationem apostolorumadChristumcollectisunt,ipsadie adventusSpiritussancti.Spiritualiter,inquam, ipsos transmigrationem, ipsos acervum appellat novarumfrugum,ipsoshabitaridicitjuxta fluvium Chobar; Transmigrationem, quianimirumcredendoinChristum,captivos se esse confitebantur, et transmigratos in Adam ab illa superna Hierusalem; acervum novarum frugum, quiaconsepultigrano,frumentiChristoper baptismuminmortem(Col.II),deincepsin novitate vitae ambulare coeperunt (Rom. VI), juxta fluvium Chobar, quod nostra lingua grave sonat,habitabant,quiaquotquotsupernae Hierusalemveracitermeminerunt,gravitatem miseraemortalitatistristespraeoculis habebantetflebant,juxtailludDavidicum: SuperfluminaBabylonisillicsedimus,et flevimus,dumrecordaremurtui,Sion(Psal. CXXXVI).Sedi,inquit,ubiillisedebant,et mansiseptemdiebusmoerensinmedio eorum. Etapostoliutiqueinmediopraedictorum moerentessederunt,moerentes,inquam,non modoquodinmundihujusBabylonecaptivi essent,verumetquodnimiumpaucosex cognatissuisJudaeisadmemoriamsupernae Hierusalem revocare possent, insuper et multas persecutionesabeisillatassustinerent.Septem dies quibus in medio eorum sedisse dicitur, post haecegressurusincampumadimperium Domini,totumsignificanttempus,quo Judaeamnonreliqueruntapostoli,scilicetfere bisseptemannosusqueadquartumClaudii annum, quo Paulus et Barnabas a Spiritu sancto ad praedicandum gentibus sunt missi, et Petrus Romam ingressus est.CAPUTXXI.Quantasitevangelizandi necessitaseisquibusdispensatiocreditaest, secundumidquodait:Speculatoremdedite domuiIsrael,etquodperhaecsubversio pronuntieturHierosolymorum,quaesubsecuta estpassionemDomini,etpraedicationem apostolorum. Cum autem pertransissent septem dies, factum est verbum Domini ad me, dicens: Fili hominis, speculatorem dedi te domui Israel, et audies de oremeoverbum,etannuntiabiseisexme.Si dicentemeadimpium,mortemorieris,non annuntiaverisei,nequelocutusfuerisut avertaturaviapessima,etvivat,ipseimpiusin impietatesuamorietur;sanguinemautemejus de manu tua requiram. Magnaetformidabilisnecessitasspeculatorum ejusmodi,quamsciensunusillorumPaulus, dicit: Namsievangelizavero,nonestmihigloria: necessitasenimincumbitmihi.Vaeenimmihi est,sinonevangelizavero!Sienimvolenshoc ago,mercedemhabeo;siauteminvitus, dispensatio mihi credita est (I Cor. IX). Magna itidem, et justa damnatio Judaeae, quae speculatorumvigilantiamclamantem,quantum potuit,audirenoluit,sedetpersecutaest,et longe a se repulit. Sequitur enim: Siautemtuannuntiaverisimpio,etillenon fueritconversusabimpietatesua,etaviasua impia,ipsequidemininiquitatesuamorietur, tu autem animam tuam liberasti. Liberationemhujuscemodiquomodo agnoscerent,velqualiterassererentapostoli, Dominus ipse in Evangelio sic praedocuit: Etquicunquenonreceperintvos,exeuntes inde,excutitepulveremdepedibusvestrisin testimoniumillis(Matth.X;Marc.VI;Luc. IX). Hocfecisseillosapostolicorumactuum Scripturanontacuit,quandoJudaeorum seditionibus defessi, transierunt ad gentes bona conscientialiberati.Dequoillorumtransitu sequitur hic: EtfactaestsupermemanusDomini,etdixit adme:Surgensegredereincampum,etibi loquartecum.Etsurgensegressussumin campum. Mystice quippe campus latitudo est gentium. Ibi, inquit, loquar tecum, subauditur,cummultomajorefructu audientium. EcceibigloriaDoministabat,quasigloria quam videram juxta fluvium Chobar. Etestsensus:Incampo,inlatitudinegentium, nonminusquaminEcclesiaeorum,quiex Judaeiscrediderunt,Evangeliigloriaclaruitin omnigratia,inprodigiis,virtutibus,etsignis, primoextuncubiloquentePetroadeosquide gentibusveniebant,ceciditSpiritussanctus supereosquiaudiebantverbum,eterant loquenteslinguis,etmagnificantesDeum(Act. X). Unde Petrus: SiergoeamdemgratiamDeusdeditillis,sicut etnobisquicredimusinDominumnostrum JesumChristum,egoquiseramquipossem prohibere Deum? (Act. XI.) Et alibi: EtquinovitcordaDeustestimonium perhibuit,dansillisSpiritumsanctumsicutet nobis,etnihildiscrevitinternosetillos,fide purificans corda eorum (Act. XV). Igitur quae juxta fluvium Chobar, eadem deinde incampostetitgloriaDomini,quiasicutet Paulus ait: Non est distinctio Judaei et Graeci (Rom. X), etperindebitamgratiam,primumJudaeo, deinde Graeco eadem se exhibuit gloria Domini, utjustificaretutrumqueperfidemJesuChristi (Gal. II). Etcecidiinfaciemmeam,etingressusestin me spiritus, et statuit me super pedes meos. Cur hoc in campo ut supra juxta fluvium Chobar deprophetaagitur,nisiutspecialiter designetur,quiaetiamelectisgentiumdandus essetSpiritussanctusquieosquosassumeret, priusasuperbiaesuaestatudejiceret,et postmodum super pedes suos, idestsuperbonaoperasuasolidaret?Etnunc quidem Israelitico populo ablata, in altitudinem gentium gloria Domini sparsa est, sed et in fine mundi ad illos revertetur, sicut scriptum est: Donecplenitudogentiumintroiret,etsic omnis Israel salvus fieret (Rom. XI). Sequitur ergo: Et locutus est mihi, et dixit ad me: Ingredere et includere in medio domus tuae. Includiinmediodomussuaepraecipitur,quia Antichristitemporeabeisgentibus,quaein infidelitateremanserint,conversaplebs Judaeorumdura,persecutionibusangustatur. Unde subditur adhuc: Ettu,filihominis,eccedatasuntsuperte vincula, et ligabunt te in eis, et non egredieris in medioeorum,etlinguamtuamadhaerescere faciampalatotuo,eterismutus,necquasivir objurgans, quia domus exasperans est. Prophetaindomosuavinculasuscipit,et ligatur, quia in extremis cum Judaea crediderit, gravissimasAntichristipersecutionespatietur. Etinmedioeorumnonegredietur,quiaad cordapravorumpraedicationonpervenit,dum tacet lingua bonorum ligata tribulationibus.CAPUTXXII.Decivitatisobsidione,quomodo portentumejusfuerit,quoddormirejussusest propheta super latus suum sinistrum, et portare iniquitatesdomusIsraeltrecentosetnonaginta dies,etdormireinlatussuumdextrum,et portareiniquitatesdomusJudaquadraginta diebus. (CAP. IV.) Ettu,filihominis,sumetibilaterem,et describesineocivitatemHierusalem,et ordinabis adversus eam obsidionem, etc.Juxtarerumgerendarumordinem, sensumquepropheticumeorumquaetunc gerenda, nunc autem gesta sunt, hoc prophetiae capitulum et loco jungendum est, ubi paulo ante dixit: Etsurgensegressussumincampum,etecce gloria Domini stabat quasi gloria quam videram juxta fluvium Chobar PostquamenimrepulsaaJudaeisadgentes exivitgloriaDomini,notumomnimundoillud miseraecivitatisHierusalemexcidium successit,quodnondubitamushicprophetice praemonstrari. Sequitur enim: Ettudormiessuperlatustuumsinistrum,et ponesiniquitatesdomusIsraelsupereo, numerodierumquibusdormiessuperillud,et assumes iniquitates eorum. Ego autem dedi tibi annosiniquitatiseorum,numerodierum trecentosetnonagintadies,etportabis iniquitatemdomusIsrael:Etcumcompleveris haec,dormiessuperlatustuumdextrum secundo,etassumesiniquitatemdomusJuda quadragintadiebus.Diemproanno,diem, inquam, pro anno dedi tibi. Cum dixisset dormies super latus tuum dextrum, secundo, et assumesiniquitatemdomusJudaquadraginta diebus, tunc demum subjunxit: Diem pro anno dedi tibi. Notandum quod non itidem cum dixisset, egoautemdeditibiannosiniquitatiseorum, numerodierumtrecentosetnonagintadies,et portabis iniquitatem domus Israel, non,inquam,itidemsubjunxit,diemproanno dedi tibi. Haec dicimus, ut longissimam, et quae longeantehancprophetiamcoeptaest, annorumprolixitatemevadamus,etadidquo tendimus,secundumcertumrerumgestarum eventumliberiusaccedamus.NamaPhacee regeIsrael,subquoSalmanasarIsraelitici populivastavitmilliamultausquead quadragesimumannumAssueri,supputamus quidemannostrecentosnonaginta,quando universaJudaicipopulipersecutioestmitigata (IVReg.XVII;IEsd.IV),sedhaecsupputatio caeteraequeexpositiones,quasaliiatquealii superhoclocosenserunt,scrupulosaesunt, atquereidequanuncagitur,minus,ut arbitramur,conveniunt.Igiturquianeclittera praesensnoscogitsuscipereutrobique,idest taminsinistri,quamindextrilateris dormitione,diemproannodari,jamnuncad illud,dequosupracoepimus,extremum Hierosolymorumexcidiumaccedamus,et historiaeveritateperspecta,videbimusquam recteinsignumejus,vinctusatqueconstrictus propheta sit, et sic dormire jussus.CAPUTXXIII.Demiseraobsidione Hierusalem,factaapassioneChristianno quadragesimoprimosubTitoetVespasiano imperatoribus. AnnoprimodelatiimperiiVespasiano,quierat apassioneDomininostriJesuChristi quadragesimusprimus,Tituspaterniexsecutor electustriumphicumelectamanu Hierosolymamdirigitur,posttresannos susceptaeexpeditionis;namhiceratannus quartus.PaterquippeVespasianus,utvictis postcommemoratfiliusTitus,cumpotuisset improvisusinimparatosseinfundere, Galilaeam circuibat, longinqua exurebat, ut vos, inquit,deponeretisinsolentiam,veniam postularetis.Virtutemostendit,etcum universosterreret,Aegyptumpetiit,utinducias resipiscendi daret. Insolentiores vos nostra fecit absentia,quianosoccupatosputastis,etc. Quartoitaqueexpeditionis,primo,utjam dictumest,imperiiVespasianianno,repletis intrapaucosdiesordinibusmilitarium numerorum,dequibuslectamanusmissa fueratinItaliam,ventumestadurbem,quae ferebaturlatronumarmispremi,etfactionum stipaminecircumveniri,quippecuitertius tyrannus Eleazarus accesserat, occupatis templi interioribus,etcircuituomni,suprafores quoqueinvestibuliipsiusfrontearmis constitutis.Simonvero,quemsibityrannum populusintroduxerat,superioraurbistenebat, inferioraquoquepopuloipsiusreplebantur. IntertresmediuseratJoannes,inferior Eleazaro,superiorSimone,instructiortamen caeterissubsidiismachinarum,etomnigenere telorumbellumaequabat.Instabatautem paschaliscelebritas,etquemadmodumMoyses tanto tempore ante cecinerat, foris vastabat eos gladius,etintuspavor(Deut.XXXII),etubi primumforensepraeliumcommissumest,et paulisperquievit,internumsuccessit.Namque paschalis,utjamdictumest,interventu celebritatis, subornatis plerisque, Joannes quasi observationisgratiatemplumadiret,quippe cumipsifactionumvirinuncsecohortati fuissentinvicem,utinunumconspirantibus studiis patriam defensarent, ne eorum discordia incruentamRomanisvictoriamdaret,ita tanquamsociisdataingrediendicopiadolum patravit. Ingressi enim specie civili, sed interius armati,rejectisexuviis,gladiosattollunt, loricato pectore, et praeliari accincti munimine. Hismalorumhabitisinitiis,totusexactusest annusmiserabilis,palamquefuitmiseris,tunc Barabbamseditionisauctoremvivere,Jesum autempacisprincipemsibimortuumesse (Matth. XXVII; Luc. XXIII; Joan. XVIII). Hostis extramurumpacemofferebat,seditionis auctoresintramurumpraeliabantur.Cogebat famesegredi,quibusbeneficiumeratferro perire,jejuniicomparatione.Furebatintus Simon,furebatJoannes,insidiabantursingulis perministrossuos.Siquisfugeretentaret, tractusperhumumdiscerpebatur.Eorum quoque qui abierant proximi trucidabantur, aut cruciaffixaplerorumquecadavera,suisqui elapsifuerant,ostentabantur.Eousquefames grassata est, ut mulier quaedam, Maria nomine, delocupletissimisregionibusPereae, infantulumquemgenuerat,gladiooccisum, atqueigniappositum,pietatisgenitalisusu oblitteratocomederet.Quidmulta?Revertentis annimensequinto,decimamensis,templum cujusjamdudumnudafaciesremanserat, exustumest,quodiequondamBabyloniis ingruentibusfueratincensum.Verumantehoc murisdirutispatueratexcessusclausisad Romanos confugiendi, tanta inedia confectis, ut appositis cibis, plerique cum quid absorbuissent molliorisalimoniae,interclusisjamfaucium meatibusstrangularentur.Quisigiturnon videathistoriamtamatrocistragoediae,cum numeroconveniredierumhujuspropheticae dormitionisinsinistrolatere?Nempeetsi paulopluresvideanturmiseraeobsidionis, quamtrecentinonagintadies,usqueadid,quo clausisadRomanosconfugiendifacultasfacta est,quodtamenprobaredifficileest,attamen adlaboremprophetaeprototaparteanni secundi,quantulacunquefuerit,sufficiunt vigintiquinquedies.Nuncadipsaprophetiae verba revertamur.CAPUTXXIV.Quomodopassioetcarceres Evangeliipraedicatorumeorumdemabjectio quoquepraesignatasitinprophetaisto,et quampessimaquamquehorrendafames obsessorumpraesigneturinejusmodipane, quemprophetasibicoquereinstercore,et comedere jubetur. PostquamgloriaDominiincampumexiit,quo significabaturevangelicapraedicatio,adgentes exitura,relictisJudaeis,loquiturspiritusad prophetam: Ingredere,etincludereinmediodomustuae, ettu,filihominis,eccedatasuntsuperte vincula,etligabuntteineis,etnonegredieris demedioeorum.Etlinguamtuamadhaerere faciampalatotuo,eterismutus,necquasivir objurgans,quiadomusexasperansest(Ezech. III). HocportentoEvangeliipraedicatoresa domesticisetcontribulibussuisvinculaet carcerespassuri,etobhocorasuaillisclausuri significantur,doneccircafinemsaeculiiterum illispraedicatioreddatur,etsaltemreliquiaeex illis convertantur. Sequitur enim: Cumautemlocutusfuerotibi,aperiamos tuum,etdicesadeos:HaecdicitDominus Deus: Qui audit audiat, et qui quiescit quiescat, quia domus exasperans est. AitautemDominuseisquiprophetas occiderant,etapostolos,sicutperpraedicta vincula significatur, persecuturi erant: Utveniatsupervosomnissanguisjustus,qui effususestsuperterramasanguineAbeljusti usqueadsanguinemZachariaefiliiBarachiae, quemoccidistisintertemplumetaltare.Amen dicovobis,venienthaecomniasuper generationem istam (Matth. XXIII). Sequitur ergo: Ettu,filihominis,sumetibilaterem,etpones eumcoramte,etdescribesineocivitatem Hierusalem,etordinabisadversuseam obsidionem,etaedificabismunitiones,et comportabisaggerem,etdabiscontraeam castra, et pones arietes in gyro. Haec est Romanorum obsidio, quam praevidens Dominus flebat super eam, dicens: Quiasicognovisses,ettu(Luc.XIX).Ettu, sumetibisartaginemferream,etponeseum murumferreuminterteetintercivitatem,et obfirmabisfaciemtuamadeam,eteritin obsidionem, et circumdabis eam. SignumestdomuiIsrael.HaecestiraDei,de qua idem qui supra Dominus dicit: Eritenimpressuramagnasuperterram,etira populohuic(Luc.XXI).Sartagoquippeferrea, quae et murus ferreus coelestis irae nimietatem significat,cujusseveritatemexcurrerenon possitmisericordia,utadclausosvelobsessos perveniat.Etutsciatprophetaquanta obsidionis futura sit mora, et tu, inquit, dormies super latus tuum sinistrum, et pones iniquitates domusIsraelsupereonumerodierumquibus dormiessuperillud,etassumesiniquitatem eorum.Egoautemdeditibiannosiniquitatis eorumnumerodierumtrecentosnonaginta dies, et portabis iniquitatem domus Israel. Annos,ait,videlicetplusquamunum,minus tamenquamduos.Item,utsciatquantum temporisaperpetratosacrilegioDominicae mortisusqueadeamdemobsidionemfuturum sit.Etcum,inquit,compleverishaec,dormies superlatustuumdextrumsecundo,etassumes iniquitatem domus Juda quadraginta diebus. Diemproanno,diem,inquam,proannodedi tibi. DeniqueapassioneDominiusquead obsidionemcivitatisquae,utsupradictumest, coeptaestquartoannoexpeditionis, quadragintaannifuerunt.Beneergo,quia nimiumetimportabilefuissetprophetaetanto tempore dormire super latus unum, diem, ait, pro anno dedi tibi. Tumneignoretquampessima,quamhorrenda in ipsa obsidione futura sit famis rabies: Ettu,inquit,sumetibifrumentum,et hordeum,etfabam,etlentem,etmilium,et viciam,etmitteseainvasunum,etfaciestibi panesnumerodierumquibusdormiessuper latusunum:trecentisnonagintadiebus comedesillud.Cibusautemtuusquovesceris, erit in pondere viginti stateres in die; a tempore usqueadtempuscomedesillud:etaquamin mensurabibes,sextampartemhin:atempore usqueadtempusbibesillud,etquasi subcinericiumpanemhordeaceumcomedes illud,etstercorequodegredieturdehomine, operies illud in oculis eorum. Et dixit Dominus: SiccomedentfiliiIsraelpanemsuumpollutum inter gentes, ad quas ejiciam eos. Inter gentes, id est Romanos obsidentes, ad quas ejiciam eos, ait,cumpraevalenssubegeritillosfames.Et bene pollutum panem dixit:quidenimpaneillopollutius,quemut comederentparricidialisanguinepolluebant? Insidiabanturinvicem,quiscuiraperet.Ubi alimentisuspicio,ibibelluminterdomesticos, pugnabaturprocibo,necabanturcharissimi, discutiebanturdefuncti,nequisinteramictus eorum cibus lateret. Simulare se aliqui mortuos existimabantur,neviventesaliquidalimenti haberesuspicarentur.Sedneviventesquidem autvitaefungimunere,autmortemsimulare poterant,verumapertoore,sicutrabidicanes, aurarumcaptantesspiramina,hucatqueilluc circumferebantur.Insidiabanturjumentis alvum purgantibus, et vetusta rimabantur boum stercora, ut (quod visu erat horribile!) hoc fieret esca esurientibus. Recte igitur operies,inquit,illudstercore,quodegreditur de homine, quiacibumsuumpolluerehabebanthomines mutuosanguine,licetprophetaehoc exhorrescentimoderatiusconcessumsit,ut fimumboumacciperetprostercoribus humanis.Notandumsanequoddequadraginta dierumdormitionisindextrolaterepanibus omninotaceat,quiavidelicetperjamdictos quadragintaannosJudaeipropterscelerasua nonsanguineautfamevapulaverunt,quinimo luxuriiscumulaverunt,sicuttestatur fremebundospiritu,loquensillisJacobus apostolus: Agitenunc,divites,plorateululantesin miseriis vestris, quae advenient vobis (Jac. V). Et post pauca: Etepulatiestissuperterram,etinluxuriis enutristiscordavestra.Indieoccisionis adduxistis,occidistisjustum,etnonrestitit vobis (ibid.).CAPUT XXV. Quomodo Judaei reliqui tanquam pili capitis, aut barbae, gladio acutissimo abrasi sint,Hierosolymaatribustyrannis crudelissimis funditus destructa. (CAP. V.) Ettu,filihominis,sumetibigladiumacutum, radentempilos,etassumeseum,etducesper caputtuumetbarbamtuam.Etassumestibi stateramponderis,etdivideseos.Tertiam partemignicomburesinmediocivitatis,juxta completionemdierumobsidionis.Etassumes tibitertiampartem,etconcidesgladioin circuituejus.Tertiamveroaliamdispergesin ventum,etgladiumnudaboposteos.Etsumes indeparvumnumerum,etligabiseosin summitatepalliitui,etexeisrursumtolles,et projicies in medio ignis, et combures igni. Ex eis egredietur ignis in omnem domum Israel. Miseriarumpraedictaeobsidionis,velexcidii Hierosolymorumrecapitulatiohaecetbrevis complexio est. Sume,inquit,tibigladiumacutum,radentem pilos. Gladiusacutusradenspilos,severascelerum ultrixsententiaest,superfluosexterminatura Judaeos.Sicutenimpilicapitisautbarbae corporiadhaerent,sedcorporispartesaut membranonsunt,sicJudaei,dequibusvel contraquossermoest,Deopatrumsuorum nominequidemvelprofessioneadhaerebant, sednulloveritatistimorevelamorisaffectuad eum pertinebant. Unde est illud: Populushiclabiismehonorat,corautem eorum longe est a me (Isa. XXIX; Matth. XV). Assumes, inquit, eum et duces per caput tuum et per barbam tuam, atque divides eos in statera ponderis, utvidelicetcadantinoregladii,etcaptivi ducanturinomnesgentes,proutsehabent mensurae, vel pondera peccati. Nam tertiampartemignicomburesinmedio civitatis,juxtacompletionemdierum obsidionis. Istisunt,quostriumlatronumJoannis, Simonis,atqueEleazarigladiusdiscorsintra civitatemtrucidavit,simulquefamesindefessa plebiumpopulatrix,tantamultitudine,utcum sepelirinequirent,demurodefunctorum reliquiaeinprofundapraecipitiadejicerentur. DeniqueaspiciensTituspraeruptosspecus cadaverumsaniemdilaceratisvisceribus innatantem,alteingemuit,etmanusadcoelum elevans,testaturhaudquaquamilludsibi ascribendum,quivoluissetveniamdare,si deditioprocederet,exspectasseseutpacem rogarent,paratumseutincolumesservaret,si bellum deposuissent. Et sumes tertiam partem, et concides gladio in circuitu ejus. IstisuntquosforisconsertispraeliisRomanus mucro concidit. Tertiam vero aliam disperges in ventum. Istisuntquivenditietcaptiviinomnesgentes abductisunt.Plurimivenales,sedpauci emptores,quiaetRomanihabereinservitutem Judaeos dedignabantur. Et gladium, inquit, nudabo post eos. IstisuntquiTitoprocedente,etpersingulas urbespompamcelebrantevictoriae, perimebanturinarena,quicunquepergebant, acdilaceratiabestiispendebantmerita rebellionis. Et sumes inde parvum numerum, et ligabis eos in summitate pallii tui. Istisuntquivitaereservati,vitamhactenus aguntsubjugoligatamextremaservitute, conditione,vectigali.Sednunquidisti vindictamevaduntsanguinisChristi?Non utique;namquiaincredulisunt,etin incredulitate permanent, exeis,inquit,rursumtolles,etprojiciesin medio ignis, et combures eos igni. Et ex eis, inquam,nonomnes,namaliquiexeis convertentur,etinnovissimoreliquiae salvabuntur, quos ignis gehennae non suscipiet. Ex eis egredietur ignis in domum Israel; namreveraexeistemporeAntichristi conflabiturpersecutioinomnes,quiveraciter erunt domus Israel.CAPUTXXVI.MalaomniaquaeHierosolymis acciderunt,maximeproculpaaccidisse sacerdotum,ScribarumetPharisaeorum,et ergoconsequenternuncdici:Haecdicit Dominusmontibusetvallibus:Ecceego inducam super vos gladium. (CAP. VI.) EtfactusestsermoDominiadmedicens:Fili hominis, pone faciem tuam ad montes Israel, et prophetabisadeos,etdices:MontesIsrael, auditeverbumDomini.HaecdicitDominus Deus montibus, et collibus, rupibus, et vallibus: Ecceegoinducamsupervosgladium,et disperdamexcelsavestra,etdemoliararas vestras,etconfringentursimulacravestra,et dejiciam interfectos vestros ante idola vestra, etc.Malorumomniumquaehicdictasunt, maximeprincipessacerdotumetScribasac Pharisaeoscausapremit.IdcircoetDominus postquamflevitsupercivitatem,ethaecomnia malailliventurapraedixit,continuoingressus intemplumcoepitejicerevendentesinilloet ementes,corripienssacerdotes,eoquodde domoorationisfecissentspeluncamlatronum (Luc.XIX),ethicsermopropheticus,per metaphoramsubnominemontiumetcollium, rupiumetvallium,contraeosdemsacerdotes invehitur.Treserantordinesorbieminentes, sacerdotum,ScribarumetPharisaeorum,alii quidemomnesaestimationepropriavel gradibussuis,utmontes,etcollesatquerupes, sedrevera,perhypocrisinatqueprofundam voracitatem, cuncti imae valles, omnes avaritiae sentinamtrahentes,sicutetDominusin Evangeliosemeletiterum,imosexiesaut septiesacriinvectioneimproperatillisut dignum est: Vaevobis,ScribaeetPharisaeihypocritae,qui menthametanethumdecimatis,relinquentes quae graviora sunt legis, vae vobis, hypocritae qui haec et illa facitis (Matth. XXIII). Et bene ad ignominiamillorumnonait:Ecceego disperdamtemplummeumproptervoset altare,etsanctasanctorum,quibusvestra inhianter incubat avaritia, sed, Disperdam,inquit,excelsavestra,etdemoliar arasvestras,etconfringentursimulacravestra, etdejiciaminterfectosvestrosanteidola vestra, nomineexcelsorum,simulacrorum,sive idolorum,suuminfamanstemplumpropter illos,etaltaresuum,quianontamipseinillo templo suo colebatur ab eis quam turpe lucrum, velturpislucrideusMammon.Attamenet propterexcelsaveterasimulacrasiveidola, quaepatreseorumcoluerunt,etpropterquae sanguinemprophetarumfuderunt,malaomnia super generationem illam venerunt, idcirco quia Dominum prophetarum occidendo, et apostolos ejuspersequendo,mensurampatrumsuorum impleverunt.CAPUTXXVII.Dehorroreetmagnitudinediei judicii,inquomajoracunctispraeteritismalis recipientimpii,ethocessequoddixit:finis venit, venit Finis super quatuor plagas terrae. (CAP. VII.) EtfactusestsermoDominiadmedicens.Et tu, fili hominis, haec dicit Dominus Deus terrae Israel:Finisvenit,venitfinissuperquatuor plagasterrae,nuncfinissuperte,etemittam furoremmeuminte,etjudicabotejuxtavias tuas,etponamcontrateomnesabominationes tuas, et non parcet oculus meus super te, et non miserebor,sedviastuasponamsuperte,et abominationes tuae in medio tui erunt, et scietis quiaegoDominus.HaecdicitDominusDeus: Afflictiouna,afflictioeccevenit,finisvenit, venitfinis,evigilavitadversumte,eccevenit. Venitcontritiosuperte,quihabitasinterra. Venittempus,propeestdiesoccisionis,etnon gloriae montium. EtsiillisquibustunctemporisBabylonica captivitasimminebat,quasidigitovidebatur ostendifinisille,etillaafflictio,etdiesille occisionis,nobistamenquiadhucistalegimus, finisille,etillediesafflictionis,diesoccisionis sinedubiodeclamatur,quinonjamuttunc super unam gentem, sed super quatuor plagas terrae, etsuperomnemquihabitatinterra,venturus est, vere finis, vere dies afflictionis. vere dies occisionis, cujusmagnitudiniexprimendae,necista praesens,necullacujusquamdeclamatio sufficit.Namutcoeptumjamcompleamus ordinem,illaestdiesuniversalisjudicii,quod vere tempuseritoccisionis,etnongloriae montium, idestsuperborum,sicutetprophetaaliuscum depraedictatantumBabylonicacaptivitate dicerevidetur,similideclamationedeillo novissimo die dicebat: JuxtaestdiesDominimagnus,juxtaestet veloxnimis.VoxdieiDominiamara, tribulabitur ibi fortis (Soph. I), etc.Etenimquiaevangelicaefideifinishicest, ut is qui propter nos homo factus et passus est, resurrexit,etincoelumascendit,indead judicandosvivosetmortuosventurusesse credatur,rectesicutininitioprophetiaehujus anniquieratquintusannustransmigrationis, perquatuorfaciesanimaliumquadrifidum ChristiintelligimusEvangelium,sicinfine,id estabhoclocousqueadidquoddicit postmodum: Secundumviameorumfaciameis,et secundum judicia eorum judicabo eos, futurum illud denuntiari intelligimus universale judicium.Etnondicatmalusservusincorde suo, in tempora longa fiet istud, vel moram facit Dominus meus venire, et hac praesumptione securior factus, incipiat percutereservossuos,manducareautemet bibere cum ebriis (Luc. XII). Namrevera,etsiilludnoncrediderit,quod illudjudiciumtampropesitutdigitopossit ostendi dicendo, eccefinis,ecceafflictio,eccediesoccisionis, ecce venit finis, nunc venit finis, vel, juxta illum alium, juxtaestdiesDomini,juxta,etestveloxnimis (Sophon. I), at saltem illud dissimulare non potest, quoniam propria vel singulari morte cito moriturus, et in illa jam secundum animam judicandus sit. Venietdominusserviillius,indiequanon sperat,ethoraquamignorat,etdivideteum, partemqueejusponetcumhypocritis(Luc. XII).CAPUTXXVIII.Devisioneannisexti,quodad eadempertineantsacramentaChristiFiliiDei, quodvidelicet,perquatuorabominantium incrementacausaeredduntur,curDominus Judaeosreliqueritetincampumgentium exierit. (CAP.VIII.)Postunius,idestquintianni transmigrationisprophetiam,sequentis quoque,idestsextinonpraetereundam arbitramur, quia nimirum usque ad id quod ait,etspirituslevavitme,adduxitquein Chaldaeam,adtransmigrationeminvisione spiritusDei,etsublataestamevisioquam videram (Ezech. XI), adidemmysteriumChristi,adeademspectat sacramenta Evangelii Christi Filii Dei. Et factum est in anno sexto, in sexto mense, in quintamensis,egosedebamindomomea,et senesJudasedebantcoramme,etceciditibi supermemanusDominiDei.Etvidi,etecce similitudoquasiaspectusignis,abaspectu lumborumejus,etdeorsumignis,etalumbis ejus,etsursumquasiaspectussplendoris,ut visioelectri.Etemissasimilitudomanus apprehenditmeincincinnocapitismei,et elevavitmespiritusinterterrametcoelum,et adduxitmeinHierusaleminvisioneDei,juxta ostiuminterius,quodrespiciebatadaquilonem ubieratstatutumidolumzeliadprovocandam aemulationem.EtecceibigloriaDeiIsrael, secundum visionem quam videram in campo. QuintoannotransmigrationisJechoniae, quartomense,quintamensis,superiorem visionem factam ad prophetam legimus (Ezech. I),haecautemquamnuncexponerevolumus, sextoannoejusdemregis,sextomense,quinta mensisfactamemoratur.Exquoperspicuum est post annum et duos menses haec facta quae scriptasunt,etvelintermissamperannumet duosmensesprophetiam,velpertotos quatuordecimmensesgesta,quaesuperior sermo contexuit. Etdixitadme:Filihominis,levaoculostuos adviamaquilonis.Etlevavioculosmeosad viamaquilonis,etecceabaquilonariparte altaris idolum zeli in ipso introitu, etc.Quatuorabominationumincrementa,quae prophetae in hac visione ostenduntur, diligenter considerandasunt.Namquasicausasjustitiae quaereres,cursecundumpraecedentisanni prophetiamgloriaDomini,relictisJudaeisin campumgentiumexierit,atqueipsiJudaei postmodumobsessi,etfameperditiceciderint inoregladii,atqueinomnesgentescaptivi ductisint,eccealtiusrepetit,etquatuor abominationesgentisgradatiminpejus proficientes, ostendens, deinde sub eadem pene imaginegentisejusdemdestructionem repraesentat atque confirmat, incipiendo sic: Appropinquaveruntvisitationesurbis(Ezech. IX). Et deinceps: Etvidi,eteccequatuorrotaejuxtacherubim. Rotaunajuxtacherubunum,etrotaaliajuxta cherub alterum. Et aspectus earum et similitudo una quatuor quasi si sit rota in medio terrae, etc. (ibid.). De eo cujus similitudoquasiaspectusignisabaspectu lumborumejus,etdeorsumignis,etalumbis ejusetsursum,quasiaspectussplendoris,ut visio electri, jam superius dictum est, nec dubium, quin ipse sitChristusFiliusDei,idemquefiliushominis inquoetsimilitudoestelectriexauro argentoque compositi, qui et in fine judicaturus est saeculum per ignem, quod significatur quasi per finales partes corporis igneas, dum dicitur, abaspectulumborumejus,etdeorsumignis. Abominatio prima haec est. Etlevavioculosmeosadviamaquilonis,et ecceabaquilonaripartealtarisidolumzeli,in ipsointroitu.Adhucconversusait:Videbis abominationes majores. Abominationes majores istae sunt. Cumperfodissemparietem,apparuitostium unum.Etingressusvidi,etecceomnis similitudoreptilium,etanimaliumabominatio, etuniversaidoladomusIsraeldepictaerantin pariete, in circuitu per totum, et septuaginta viri desenioribusdomusIsrael,etJechoniasfilius Saphanstabatinmedioeorumstantiumante picturas, et unusquisque habebat thuribulum in manusua,etvapornebulaedethure consurgebat. Majoresabominationesistaesunt,quia videlicet illic solummodo idolum zeli in ipso introitu, hic autem non solum idola, sed et septuagintaviridesenioribusdomusIsrael stabant,etJechoniasinmedioeorum,et unoquoque eorum habente thuribulum in manu sua vapor de thure consurgebat. Adhuc,inquit,conversus,videbis abominationes majores. Quae sunt illae majores? Introduxit me per ostium domus Domini, quod respiciebatadaquilonem,etecceibimulieres sedebant plangentes Adonidem. Juxta gentilem fabulam in mense Julio Amasius Venerisetpulcherrimusjuvenisoccisus,et deincepsrevixissenarratur.Undeeumdem mensemJuliumeodemnomineappellabant,et anniversariameisolemnitatemcelebrabant,in qua plangebatur a mulieribus quasi mortuus, et posteaquasireviviscenscanebaturatque laudabatur.Majoresabominationesistaesunt, quiavidelicetillicviristabant,hicautem mulieresetiamsedebant.Plurisquippeestin abominationibussedissequamstetisse,idest majorisnoxaeestpeccatuminusumtraxisse quampeccatumperpetrasse.Seddehis postmodum: Adhuc,inquit,conversusvidebis abominationes majores. Quae sunt istae abominationes majores? EtintroduxitmeinatriumdomusDomini interius,etecceinostiotempliDomini,inter vestibulumetaltare,quasivigintiquinqueviri dorsahabentescontratemplumDomini,et facies ad orientem, et adorabant ad ortum solis. Et ecce, ait, applicant ramum ad nares suas. Adorare ad ortum solis, qui utique creatura est, idnimirumerrareest,dorsumautemhabere contra templum Domini, et ramum applicare ad naressuas,idplaneestredarguentem Dominumcontemnere,acsibimetinmalissuis complacere.CAPUTXXIX.Quodperquatuorincrementa haec,idemdebeatintelligiquodper propheticumsensum:Supertribussceleribus Damasci,Gazae,Tyri,etcaeterorum,etsuper quatuor non convertam eum. Incrementahaecpeccatidiligentius consideraturi,prophetaealteriusrecordemur, per quem loquitur Deus: SupertribussceleribusDamasci,Gazae,Tyri, sive Edom aut filiorum Ammon, vel certe Moab, aut Israel, quorumseptenarionumerogentesomnes significantur,supertribus,inquam,sceleribus cujuslibet eorum, et super quatuor non convertam eum (Amos. I, II). Primumscelusestmalumindesideriohabere; secundum,opereperpetrasse;tertium,in consuetudinehabere;quartum,operamala defendere,etinipsissibimetcomplac