ip hicheel 1

© 2007 Systems, Inc. All rights reserved. Public 1 Version 4.0

IP сүлжээ

Магистр Д.Эрдэнэтуяа

2 © 2007 Systems, Inc. All rights reserved. Public

Агуулга 1. Сүлжээний ерөнхий ойлголт

1. Сүлжээ гэж юу вэ? 2. Cүлжээний хэрэглээ 3. Сүлжээний бүтэц 4. Шаардлага, давуу тал 5. Сүлжээний загварууд , түвшингүүдийн үүрэг

/OSI , TCP/IP/ 6. Сүлжээний төрөл 7. Сүлжээний функцууд 8. Сүлжээний топологи


1.1 Сүлжээ гэж юу вэ? Хэрэглэгчийн төгсгөлийн төхөөрөмжүүд дуу, дүрс, текст гэх мэт төрөл бүрийн өгөгдлийг дамжуулах зорилгоор олон төрлийн дамжуулах орчин болон сүлжээний төхөөрөмжөөр холбогдсоныг сүлжээ гэнэ.

Сүлжээний бүрэлдэхүүн хэсгүүд: –Дүрэм (rules)- өгөгдлийг хэрхэн дамжуулахыг тодорхойлно –Төхөөрөмж (Device)- өгөгдлийг үүсгэх, дамжуулах гэсэн үүрэгтэй. Жишээ нь: PC , mobile phone, server

–Дамжуулах орчин (medium) – төхөөрөмжүүдийг өөр хооронд нь холбох үүрэгтэй

–Мессэж (message) – сүлжээгээр дамжиж байгаа өгөгдлийн нэгж


1.2 Сүлжээний хэрэглээ Биднийг сурч боловсроход сүлжээ

хэрхэн нөлөөлж байна вэ? E-LEARNING

Бидний чөлөөт цагт сүлжээ хэрхэн нөлөөлж байна вэ?

Бидний ажил, амьдралд сүлжээ хэрхэн нөлөөлж байна вэ?


1.3 Сүлжээний бүтэц

Сүлжээг бүрдүүлдэг үндсэн элементүүдэд:

– Төхөөрөмж • Өөр хоорондоо холбогдож мэдээлэл дамжуулах үүрэгтэй

– Дамжуулах орчин • Төхөөрөмж хооронд холбох үүрэгтэй сүлжээний орчин

– Мессэж • Сүлжээний орчноор дамжиж байгаа мэдээлэл

– Дүрэм, протокол • Сүлжээгээр мессэж хэрхэн дамжихыг тодорхойлдог.

Дуу, дүрс, өгөгдлийн сүлжээнүүд

IP суурьтай нэгдмэл сүлжээ


1.3.1 Төхөөрөмж Хэрэглэгчийн төхөөрөмж

– өгөгдлийг үүсгэх –хэрэглэгчид мэдээлэл байдлаар хэрэглээний програмын тусламжтай хөрвүүлж харуулах үүрэгтэй

Сүлжээний төхөөрөмж –Өгөгдөл дамжуулах –Сүлжээний дотоод болон сүлжээ хоорондын холболтыг гүйцэтгэх үүрэгтэй

Сүлжээний төхөөрөмжүүд

Төгсгөлийн төхөөрөмжүүд


1.3.2 Сүлжээний орчин Утастай

–Зэс – өгөгдлийг цахилгаан соронзон долгион хэлбэрээр зөөдөг

•Coaxial •Twisted pair (TP)

–Unshielded Twisted Pair (UTP) –Shielded Twisted Pair (STP)

–Оптик- өгөгдлийг гэрлийн долгион хэлбэрээр зөөдөг.

Утасгүй –Радио долгионоор хэлбэрээр өгөгдлийг зөөдөг.


1.3.3 Дүрмүүд/протокол/ Өгөгдлийг хэрхэн найдвартай дамжуулах, хөрвүүлж ойлгуулах вэ гэдгийг тодорхойлно.

Протоколын дагуу өгөгдөл дамжуулалт хийгдэнэ.

Хэрэглэгчийн авч байгаа үйлчилгээ бүр өөр өөр протокол дээр суурилдаг.

Интернэт сүлжээнд ашиглагдаж байгаа бүх протоколууд TCP/IP протоколын иж бүрдэлд багтдаг.

Хүмүүсийн протокол: “надад асуулт байна Цаг хэд болж байна вэ? 5:30 минут

Сүлжээний протокол: Машинууд ашиглана Интернэт сүлжээний бүх

дамжуулалт протоколоор зохицуулагдана


1.4 Сүлжээний шаардлагууд

Гүйцэтгэл • Дамжуулалтын хугацаа • Хариулт өгөх хугацаа

• Хэрэглэгчийн тоо • Дамжуулах орчны төрөл • Төхөөрөмжүүдийн холболтын багтаамж • Програмын хүчин чадал

Найдвартай байдал

Хамгаалалт


1.4 Сүлжээний давуу талууд

Нөөцийг хамтран ашиглах • Техник хангамж: Принтер, диск, сервер. . . • Програм хангамж: Төрөл бүрийн програм,

online тоглоомууд... • Өгөгдөл: текст, дуу, видео. . .

Өгөгдлийн тэнцвэртэй байдал

Сувгийн ашиглалт

Байрлал


1.5 Сүлжээний загварууд Тайлбар загвар – OSI (open system

interconnection) –1980-аад онд ISO байгууллагаас гаргасан.

–Сүлжээний боловсруулалтыг нарийвчлан тайлбарлахад туслах зориулалттай.

–7 түвшинтэй

Протокол загвар – TCP/IP –TCP/IP протоколын иж бүрдэлд багтах протоколуудын түвшин бүр дээр гүйцэтгэх үүргээр тодорхойлогддог

–4 түвшинтэй –OSI – загвар дээр суурилдаг мөн түүгээр тайлбарлагдах боломжтой байдаг


Physical layer

Функцууд Өгөгдлийг кодлох (битийг сигналь) Дамжуулалтын хурдыг тодорхойлох Дамжуулагч болон хүлээн авуурын синхрончлолыг хангах Холболтын төрлийг тодорхойлох (PPP, Multipoint) Физик топологийг тодорхойлох Холболтын зурвасын өргөнийг торхойлох Дамжуулах төхөөрөмж болон дамжуулах орчны хоорондын характеристикуудыг тодорхойлох

Дамжуулалтын чиглэлийг тодорхойлох


Data link layer

Функцууд

Framing

Physical addressing

Flow control

Error control

Access control LLC (Logical link control) MAC (Media Access Control) Teхнологи - Ethernet


Network Layer

Функцууд

Логик болон Физик хаягуудын хооронд хөрвүүлэлт хийнэ.

Үйлчилгээний чанарыг тодорхойлох бөгөөд аль багцад зэрэглэл олгоно.

Багцыг уртыг өөрчлөх

Багцын чиглүүлэлтийг хийнэ.

L3 flow control, error control

Протокол – IP


Transport layer

Дамжуулагч талд өгөгдлийг сегмент рүү хуваана.

Хүлээн авах талд нийтүүлнэ.

Толгойн мэдээлэлд үйлчилгээг таних хаягийг оруулна. – port number – 16bit – 0-65535

Connection oriented болон Connectionless үйлчилгээгээр ялгана.

End-to-end урсгалын хяналтын гүйцэтгэнэ.

Протокол – TCP, UDP


Session layer

Хоёр системийг хоорондоо харилцах боломжийг хангана. Хоёр процессын хоорондох холболтыг үүсгэнэ.

Дамжуулалтанд алдаа гарсан бол зогссон хэсгээс дахин дамжуулуулна.


Presentation layer

Хоёр системийн хооронд дамжуулагдсан мэдээний бүрэн зөв эсэхийг хянана.

Сүлжээний орчин болон компьютерийн өгөгдлийн форматын хооронд хөрвүүлэлт хийнэ.

Өгөгдлийг дамжуулах талд шифрлэх, шахах болон хүлээн авах талд шифрийг тайлах, задлах

UNICODE , ASCII , MPEG, JPG , SSL ...


Application

Компьютер дэх өгөгдлийг хүнд ойлгомжтой хэлбэрээр харуулах, ажиллах боломжийг олгох

SMTP, FTP , HTTP ...


Өгөгдлийн нэгж болон багцлалт/encapsulation/

• Түвшин бүр хоорондоо цэгээс цэгт (peer-to-peer) холболттой байна

• Түвшин бүр дээр ажиллаж байгаа протокол өөрийн толгой мэдээллийг дээд түвшний өгөгдөл дээр залгах процессыг encapsulation гэж нэрлэнэ. Урвуу процессыг decapsulation гэнэ

• PDU-protocol data unit- түвшин бүр дээр encapsulation хийгдэсний дараа бий болох өгөгдлийн нэгж Data – Хэрэглээний түвшний PDU

Segment – Дамжууллын түвшний PDU Packet – Сүлжээний түвшний PDU Frame – Өгөгдлийн хандалтын түвшний PDU Bits – физик түвшний PDU


Протокол болон загварын хамаарал


1.6 Сүлжээний төрөл


Сүлжээг хамрах хүрээгээр нь ангилбал Сүлжээний хэмжээ Процессын байрлал Сүлжээний жишээ

0.1м Төхөөрөмж Өгөгдөл дамжуулагч

1м Ижил систем компьютерууд

10м Өрөө LAN

100м Байшин LAN

1км Хотхон LAN

10км Хот МАN

100км Улс WAN

1000км Тив WAN

10000км Гариг Internet


1. Хувийн эзэмшлийн сүлжээ. 2. Хамрах хүрээний хувьд жижиг,

хязгаарлагдмал. 3. LAN сүлжээг байгуулах болох цаашид

авч явахад хялбар. 4. Дамжуулах орчны хувьд коаксиаль, UTP

гэх мэт кабелиудыг ашиглана. 5. Өгөгдөл дамжуулахад хурдан. Алдагдал

болон хоцролт зэрэг нь бараг байдаггүй. 6. Өгөгдөл дамжуулах хурд өндөр 7. Технологи : Этернэт, токен ринг

1. Хувийн эсвэл нийтийн байж болно. 2. Хамрах хүрээний хувьд том. Улс болон

тэдгэрийн хооронд яригдана. 3. WAN сүлжээг үүсгэх ашиглах нь хялбар

биш 4. Дамжуулах орчны хувьд PSTN, optic

болон сансарын холбоо 5. Өгөгдөл дамжуулахад саатал болон

алдагдал гардаг. 6. Өгөгдөл дамжуулах хурд бага. 7. Технологи : frame-relay, PPP, ISDN г.м

LAN болон WAN сүлжээний харьцуулалт Local Area Network Wide Area Network


Интернэт сүлжээ LANs + WANs= INTERNET


1.7 Сүлжээний функцууд Switching

Routing

Flow control

Speed

Security

Backup

Failure Monitoring

Traffic monitoring

Accountability

Internetworking

Network management


1.8 Сүлжээний топологи Сүлжээний топологи гэдэг нь компьютер, кабель болон бусад бүрэлдэхүүн хэсгүүд нь хэрхэн холбогдож байгаа физик болон логик хэлбэрийг хэлнэ. Дараах ангилалтай. Үүнд:


Bus topology

Давуу тал Жижиг сүлжээнд ашиглах боломжтой бөгөөд суурилуулалт хялбар

Зардал бага, компьютеруудыг холбоход кабель бага шаардана

Сүлжээг өргөтгөхөд хялбар

Сул тал Өгөгдөл дамжуулах хурд бага. Нэг PC өгөгдөл дамжуулж байхад бусад нь хүлээдэг.

Сүлжээг өргөтгөхөд сигналын хүч буурдаг.

Кабель тасрах, коннекторыг холбохгүй сул орхиход

сүлжээ бүхэлдээ тасарна.


Ring topology

• Бүх компьютерууд ижилхэн хандана.

• Гүйцэтгэл өндөр

Давуу тал

• Нэг компьютер гэмтэх, саатах үед сүлжээ тасалдана.

• Компьютер нэмэх, хасах үед сүлжээ саатна.

Сул тал


Star topology

• Найдваржилт болон гүйцэтгэл өндөр

• Компьютер нэмэр, хасахад хялбар

Давуу тал

• Төв цэг гэмтэх үед сүлжээ бүхэлдээ ажиллагаагүй болно.

• Кабелийн өртөг өндөр

Сул тал


Mesh topology

• Найдваржилт болон гүйцэтгэл өндөр

• Нэг холболт тасрахад сүлжээ бүхэлдээ тасрахгүй.

• Мэдээний авулгүй байдал өндөр • Сүлжээнд доголдол гарахад доголдлыг оношлох болон засахад хялбар

Давуу тал

• Суурилуулалт болон тохиргоо хийх нь хүндрэлтэй.

• Кабелийн өртөг өндөр • Нэмэлт техник хангамж шаардлагатай.

Сул тал


АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА

ip hicheel 1

Education