8/13/2019 Jeto Gjelber 133

1/8

JETO GJELBR

KPKK PPK

1

JETO GJELBR

FKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKKPKKFederFederFederFederFederata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare ePyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve dhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.fkpkk-shqiperi.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPPPKAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni i

PPPPPronarve tronarve tronarve tronarve tronarve tPyjevePyjevePyjevePyjevePyjevePrivat,Privat,Privat,Privat,Privat, KoKoKoKoKosovsovsovsovsov

www.akppp.net

Gazet Periodike, Tiran (Viti i pesmbdhjet i botimit) Nr. 133, nntor 2013 shprndahetFALAS

Studimi i t drejts pr tokn, pjes

e shkencs dhe politikave pyjore

TRADITA

Festa e Gshtenjs

n Junik

Faqe 4

Me date 13 nntor 2013 n organizimt Komuns se Junikut dhe nbashkpunim me CNVP (ConectingNatural Values &People), n objektine Qendrs Rajonale t Turizmit "QRTn'Dukagjin" ( Kulla e Isufajve ), u mbajtFestivali i Gshtenjs "Juniku 2013"...

Haki KOLA

Zhveshja e Shqipris ton vazhdon meritme t shpejta e t pabesueshme. Duketse ata q kan qeverisur kombin shqiptarn mijvjearin e fundit, ia kan dal tmos vihen n tehun e kritikave pr ktkrim q ka filluar hert dhe po vazhdonpa pushuar t na shmtoj peizazhet,djeg e masakroj drurt e bimt dhe thumbas pa pushim tokn. Ish-presidenti amerikan Rusvelt pati ln njamanet, q mund t prmblidhet: "dogjenerat e ka pr detyr q t'i ler asaj

n vijim tokn n nj gjendje m t mirse sa e ka gjetur". Evropa e dendur dhe ezhvilluar' duket q pas nj vuajtjeje tgjat disashekullore, e gjeti zgjidhjenrreth dy shekuj m par. Ne e humbnat shans dhe historin nuk mund tagjykojm.Sa her trajtohet kjo tem, pyetja e parq t shkon n mndje sht nse ata qmarrin vendime dhe na drejtojn, kaninformacion apo e njohin zgjidhjen, q eshptoi pyllin e tokn evropiane ngaprerja apo grryerjet. E di se n kurikulne Fakultetit t Pyjeve, kjo deri von nuksht trajtuar. Nj shkenctar ngaAkademia e Shkencave Suedeze, q ishte

pjesmarrs n konferencn shkencorepr t sotmen e t ardhmen e pylltarisShqiptare t 1-2 Nntorit 2011,organizuar nga Akademia e ShkencaveBujqsore t Suedis, n bashkpunimme Akademin Shqiptare t Shkencave,

rekomandoi me kmbngulje q shtjae pronsis dhe t drejts s prdorimitt toks pyjore t prfshihet n kurikulne Fakultetit t Pyjeve. Koha do t tregojense zri i tij ka arritur ndonj vesh qdgjon. Kujtoj q ka m se 15 vjet qdebatojm me koleg q psh edheproblematika e pyjeve komunale tfillonte t trajtohej nga ky Fakultet, porn fakt kto 15 vite nuk kan mjaftuarpr t bindur vendimmarrsit.Ndoshta sht tepr teknike dhe prpublikun bhesh i bezdisshm kur prsritshpesh t njjtn gj, por meq flitet prtokn, ujin e ajrin, m mir t mrziten e t'i

rregullojn se sa t lihen t qet e tishkatrrojn. Le t shrbej kjo si nj lejeq t'ua kujtojm kt mekanizm, qshqiptart e patn t part n kanunin etyre, ashtu instinktivisht, e sado qzakonisht duam ta prcjellim fajin n

histori, psh tek turqit, kta t fundit jovetm nuk ua rrzuan kt t drejtkanunore, por n hapsirat e Kosovs ualegalizuan fillimisht fshatrave e m passecilit sipas familjeve, tokn me pyllin e tij,ndrsa n malsit, ku nuk kishin pushtett plot, pothuaj nuk arritn as t filloninta legalizonin t drejtn q e kishin ndarbanort me njri tjetrin pr do pllmbt toks me an t kanunit. Edhe n pjesnfushore t vendit, dgjon me dhjetra rasteq banort prmendin pr dokumenteOsmane kur krkojn ndonj t drejtpronsie apo prdorimi pr prona pyjoren pjesn lehtsisht t aksesueshme t

vendit. Periudhn pas lufts s dytbotrore kemi t leht ta justifikojm, pasiia faturojm komunizmit. Ajo q nukkuptoj sht se prse edhe 20 vjet pas

PREZANTIMI

Roli i Gruas n Sektorin

e Pylltaris n Kosov -

Konferenc e organizuar

nga FAO dhe MBPZHR

Faqe 3

REFORMAT

Domosdoshmria e modernizimit

t Kadastrave Urbane, Pyjore

dhe Toks Bujqsore

Edmond LEKAJ

Invent sh.p.k. & Geo Consulting (AL)N kohn e kadastrs s forms s letrsn Shqipri, por edhe n vende t tjera kapasur kryesisht tre lloj kadastrash:kadastra urbane, kadastra e tokavebujqsore dhe kadastra e pyjeve...

Faqe 3

Faqe 2

Blerina HOXHA

M datn 24 tetor 2013, sht mbajturkonferenca mbi Rolin e Gruas nSektorin e Pylltaris n Kosov,organizuar nga FAO dhe MBPZHR.N pjesn e par t dits, gjat ksaj

konference u bn prezantime ngapjsmarrs t ndryshm: niveliQndror/MBPZHR, FAO, AKPPP,CNVP/Sida, Arneni kompani, OJQ/SHE-ERA etj...

MARRVESHJE MIDIS MINISTRIS SMJEDISIT DHE MINISTRIS

S PUNEVE TE BRENDSHMEMbrojtja e pyjeve dhe rikthimi i parqeve n identitet, ishten fokusin e marrveshjes s firmosur mes Ministris sMjedisit dhe asaj t Brendshme...

Faqe 3

REFORD

Takim Rajonal mbi Udhzuesit

Vullnetar n Qeverisjen e

Prgjegjshme t zotrimit t Toks,

Peshkimit dhe Pyjeve

Faqe 7

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

2/8

2JETO GJELB R

KPKK PPK

rrzimit t komunizmit, kjo mbetet tabu e

uditshme, shpesh me zarar, qoft edhepr t'u prmendur. Diku t vete mndjatek ashprsia me t cilin u luftua kanuninga komunizmi, ashprsi q gjenerata jone jetoi n shum detaje emocionalisht. Egroposi n mnyr t pabesueshme. Prshumicn e njerzve lufta kundr kanunitsht konceptuar lidhur me pjes t tij tlidhura me hakmarrjen apo dallimet epadrejta gjinore. Vet luftuesit e kanunitdiku e prmendin se kanuni ishte idmshm pasi mbshteste pronn private.Pak kush sht thelluar t shoh se cilnpron private, apo se ishte fjala pikrishtpr pyjet e kullotat. Qeveria e Nolit eprogramoi n kuadrin e reforms se toks

parimin q populli t merrte n pronsi prt siguruar nevojat pr material drusor apokullosor, ka fort rrall prmendet, ngastudiues t s drejts. Pr malsort kanuniishte ve t tjerash edhe nj kadastr, qndante e prkufizonte t drejtn prterritorin ku jetonte. Njerzit urban ktose nuk duan ose e kan t vshtir takuptojn. Bazuar n kanun e gjith toka eShqipris ishte e ndar pr krahinat,fshatrat, fiset. Kjo jeton deri n ditt tona.Secili mund ta provoj kt trashgimi nnj mnyr shum t thjesht, megjithsepyjet e kullotat nuk ishin t ndara me kufimidis fshatrave, megjithse shteti nukkishte asnj hart apo regjistr pr kufijt

e fshatit apo familjes, n vitin 1990, kudoq u provua, u konstatua se komisionet meprfaqsues t fshatrave e gjetn dhe seshumica e kan pranuar reciprokisht ktkufi q vinte q nga kanuni. Pra, kudo endetshpirti i patrupzuar i kufijve, q tashmka marr formn e nj fantazme, n pyll ekullot, njerzit lokal i din, e vazhdojnn mjaft raste edhe i zbatojn me sukses,n t kundrt ata q prfaqsojn shtetin,nuk i njohin dhe kurr, pavarsisht ngapremtimet e herpashershme, nuk filluant'i pranojn apo t'i regjistrojn. shtpabesueshme q edhe shkolla, dijet apopolitikat vazhdojn t rezistojn e t'iqndrojn larg ksaj sfide, pa kaprcimin

e s cils nuk ka frenim t degradimit. Kjopolitik e vazhdueshme e sofistikuar emosnjohjes , u ka shkaktuar humbje tpallogaritshme shqiptarve, shkatrrimee degradim, q n ditt tona po shtohet,duke prfshir pyje, shtretr lumenjsh,kullota e do pllmb t toks "pa zot" nShqipri.Alpet e Evrops jan aktualisht t begata prnga mbulesa pyjore. Komunitetet e ktyreAlpeve n vitin 1848 u morn vesh me

Studimi i t drejts pr tokn, pjes e

shkencs dhe politikave pyjore(Vijon nga faqja 1) shtetet e tyre dhe e ndan token e midis tyre,

q t mbronin me kt akt pyllin, kullotndhe tokn q i rrit kto t dyja dhe ushqen

rruzullin me uj. Sot ata dshmojn searritn rezultate fantastike, ruajtn dheshtuan pyllin e kullotn, ruajtn e pasuruantoken e ujin. Ata e shmangn tragjedin e tprbashkts q po ndodh n pyjet e kullotatshqiptare. Kt e arritn (i) duke ndjekurparimet vendosjes s kufijve t qart; (ii)rregullat pr t drejtat e detyrimet reciprokeshtet-komunitet u prputhn me kushtetdhe nevojat lokale; (iii) individt q janpjes e ktyre marrveshjeve kan t drejtt marrin pjes pr t'i rishikuar, (iv)autoritetet shtetrore ta respektojn tdrejtn e komuniteteve n vendosjen ektyre rregullave, (v) nj sistem prvetmonitorim t sjelljes s antarve

ngrihet e funksionon; ka nj sistem tpranuar sanksionesh pr shkelsit dheantart e komunitetit kan mundsin earritjes se mekanizmave me kosto t ultpr t zgjidhur konfliktet.Pr ne ballkanasit perndimor tingllon sie pabesueshme kur msojm q shtetimenaxhon at q u tepron banorve rural.Q n vitin 1948, kur banort e Austris, sbashku me shum shtete t tjera t Evropse fituan t drejtn q nga bujkrobr tktheheshin n pronar t nj siprfaqe toket mjaftueshme pr t siguruar nevojat e tyrevjetore me lnd druri e baz ushqimore prblegtorin. Jan mbi 2000 komunitetepronare t pyjeve n zonat e banuara prreth

Alpeve, atje ku takohen kufijt shtetrore tItalis, Austris e Sllovenis, t cilt kan mbi2000 vjet prvoje administrimi tprbashkt. Mohimi i dhunshm i kanunitt Lek Dukagjinit, Sknderbeut apo IdrizSulit, bri q guri dhe kufiri i vendosur nrrjedhn e shekujve, pr t fiksuar t drejtndhe detyrimet e secilit mbi kto pasuri tprbashkta, t mos njihej nga regjimi ikaluar, duke u tundur banorve gjithmonkambann e mungess s dokumentacionit,duke krijuar pasiguri shkatrruese, q i haprrugn zbatimit t tragjedis s tprbashkts mbi kto pasuri t muara.Kan kaluar 162 vjet, qkur lvizja fshataren t shumtn e vendeve t Evrops

Perndimore fitoi dhe qeverit filluan trregullojn t drejtat e fshatarve mbitokn pyjore e kullosore. Bujkrobrit fituanlirin, bashk me t drejtn q nevojat prprodhime pyje e kullosore t'i siguronin ngatoka e tyre. Fermert e shteti i besuansistemit t s drejts, e pranuan sfidn evshtir afatgjat t ndrtimit t tij. Shpatet tra malore t shfrytzuara tej mase prnevojat e industris minerare e t prerarrah, filluan t vishen e jan shndrruar

aktualisht n ekosisteme mjaft tstabilizuara, q prodhojn e shtohen.Ballkanasit e perndimit n at koh nuk

mundn t'i bashkoheshin ksaj lvizjeje.Rnia e murit t Berlinit dhe fillimi iproceseve demokratike i gjeti zyrtart tsaturuar me mentalitetin komunist lindordhe gjenerata rurale q u ndesh me ketmoment, gati e kishte harruar q mund t'irikrkonte kto t drejta t mohuara nshekuj. E msuar q kto t'i realizonteashtu si kishte br historikisht, n rrugjoligjore dhe pa detyrime fiskale, nj pjese popullsis sikur edhe i druhej q torganizohej, duke u mjaftuar me njshprndarje t toks bujqsore. "T fortt",q u lidhen me politikn apo q shtuanblegtorin, gjithmon i kan gjetur formate prdornit ilegal t ktyre burimeve, duke

prer apo kullotur t drejtn e fshatrave ttre. Zyrtart sikur jan msuar t mos ipranojn apo t'i minimizojn nevojat prprodukte drusore vjetore t popullsisrurale, aq sa ka vite q konsumi nukregjistrohet e monitorohet. Duket sikurrealiteti virtual i krijuar n mendjen e tyresht larg realitetit,dhe u mbetet hatri kurdikush thot q nj familje n Dragash,Puk, Kuks, Malishev, Devoll apoLeskovice, harxhon gjat nj viti edhe 25apo 30 m3 dru pr ngrohje, apo nj deledhi apo lop merr pr do dit nga pylli ekullota disa kilogram gjethe e bar. Tmsuar q t nderojn qeverin apozyrtart e lart, ata vrapojn t minimizojn

kta tregues, t shmangin vzhgimet ematjet, duke krijuar nj klim n disfavort qytetarve politikbrsve. Ata nuk ebesojn psh q pylli shqiptar n gjendjenaktuale nuk ka kapacitet t plotsojnevojat e zonave rurale pr dru zjarri endrtim. Kullotat e jugut nuk i plotsojnnevojat e blegtoris pr kullotje. Qeveriapunon me peshore t prishur,q i tregonshum her m pak peshn e atyre q nfakt i merren pyllit e kullots. I gjithsistemi sht i orientuar, akuzat tndrsjella n rritje. Si rezultat, pr tplotsuar kto nevoja t papranuarazyrtarisht pylli pritet rreth tre her m teprse sa rritet dhe vazhdon t degradohet.

Kullota mbishfrytzohet disa her mbikapacitetin e saj dhe degradimi i toks,shtimi i erozionit e prmbytjeve jan nprogresion. N pozicion krejt t kundrtjan banort e zonave rurale, q evlersojn realisht at nevoje q ataprpiqen me do mjet ta realizojn dukeshfrytzuar sa pyllin, apo fundin e ars,buzn e prroit ku e siguron drurin prngrohje me minimumin e transportit. Kysistem sht arritur pas prpjekjevepothuaj njqindvjeare dhe bazn esuksesit e ka garantuar nga regjistratkorrekt t toks t realizuar q n vitin 1871.Jan prllogaritur nevojat pr do familjedhe sipas traditave e kushteve konkrete,

jan vendosur kufijt midis komuniteteveapo familjeve, si dhe jan prcaktuar tdrejtat dhe detyrimet e tyre nprmjet njkuadri ligjor me prvoj mbi 160 vjeare.Ata jan t brengosur, q megjithse tditur sistemi i tyre menaxhues nukfunksionon.

MARRVESHJE

MIDISMINISTRIS S

MJEDISIT DHEMINISTRIS S

PUNEVE TEBRENDSHME

Edmond LEKAJInvent sh.p.k.

& Geo Consulting (AL)

N kohn e kadastrs s forms s letrsn Shqipri, por edhe n vende t tjeraka pasur kryesisht tre lloj kadastrash:kadastra urbane, kadastra e tokave

bujqsore dhe kadastra e pyjeve. Ktokan qen jo vetm ndarje n nivel teknik,por edhe ndarje n nivel administrativ.Arsyeja kryesore pr kt lloj ndarje kaqenSHKALLA E HARTAVE, q ka qne kushtzuar nga madhsia e PARCELSKADASTRALE. N tokat urbane, kumadhsia e nj parcele ishte deri n 300m2 ishte e nevojshme q shkallt ehartave t ishin 1:1000 dhe 1:500. Prtokat bujqsore ishte e nevojshme harta1:5000 dhe m von pr pasurit e tokavebujqsore 1:2500. Pr kadastrn pyjorekryesisht jan prdorur harta t shkallve1: 25000 dhe ndoshta n vendet fushorehartat e shkalls 1:10000 topografike(Ushtarake).Arsyeja e ekzistencs t tre kadastrave nt shkuarn ka qen thjesht e lidhurngusht me shkalln e harts sdomosdoshme. Kostoja dhe koha ekrijimit t secils shkall harte ka njdiference shum t madhe.

Tender announcementALCDF (Albanian Local Capacity Development Foundation) is implementing the project"To improve management of the National Park Lura and Natural Park Korab-Koritnik

(Albania) & National Parks Mavrovo and Pelister (Macedonia)" financed by EuropeanCommission under IPA/CBC (Albania and Macedonia). The subject of this tender isprocurement, delivery, installation and configuration of the core hardware and softwareelements and associated implementation services for establishing enterprise GIS platform,according the needs. For full details of the tendering procedures an ToR, please refer tothe webpage www.prexalbania.com, you can also contact ALCDF (Albanian Local CapacityDevelopment Foundation) office , Ms. Lindita Manga, Address: Rr. Pjeter Bogdani, 23/1,Tirana, Albania, Tel/Fax N : + 355 42240751,E-mail: lmanga@alcdf.org .

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

3/8

JETO GJELBR

KPKK PPK

3

Mbrojtja e pyjeve dhe rikthimi i parqeve n identitet,ishte n fokusin e marrveshjes s firmosur mesMinistris s Mjedisit dhe asaj t Brendshme.Marrveshja sht nnshkruar nga Ministri iMjedisit, zoti Lefter Koka dhe Ministri i Brendshemzoti Sajmir Tahiri n ambientet e hotel "TiranaInternacional".Rikthimi i parqeve kombtare n identitet sht dhenj nga objektivat kryesor t puns s Task Forcs,

t krijuar kto ditt e fundit me Vendim t Kshillitt Ministrave. Gjat ksaj ceremonie, Ministri iMjedisit, zoti Lefter Koka ka deklaruar se, "Pasuriakombtare sht n gjendje rreziku. Jan br prerjepa kriter t pyjeve". Sipas ministrit Koka, sotnnshkruhet nj marreveshje me Ministrin eBrendshme pr kontrollin e materialit drusor. Gjatnnshkrimit t ksaj marrveshjeje sht br e diturse, jan proceduar 670 raste pr prerjet n pyje.Gjat nnshkrimit t marrveshjes, Ministri iBrendshm, zoti Sajmir Tahiri deklaroi se "Jemi nkushte pune pr parandalimin e prerjes s paligjshme

dhe dnimin e t gjithe atyre q dmtojn mjedisindhe ndrtimin e nj baze t dhnash pr ruajtjen efondit pyjor. Jemi duke koordinuar medepartamentet e Policis s Shtetit prparandalimin dhe ndshkimin e paligjshmris".Me kt marrveshje mes dy ministrive, synohett arriheto Kontrolli i transportit t materialit drusor - dhendshkimin e t gjith kundravajtsve.

o Rritjen e efikasitetit t parandalimit - dhe ngoditjen e aktiviteteve ilegale n fondin pyjor.o Ngritjen e postoblloqeve n rrugt nacionale dherrugt autopyjore.o Marrjen e masave ligjore ndaj personave qkundrshtojn ose pengojn organet e PolicisPyjore gjat kryerjes s detyrs, - me synimmbrojtjen e pasuris pyjore dhe kullosore.Gjithashtu me kt marrveshje mes dy ministrive,ndrtohen instrumentat e bashkpunimit dhe urate komunikimit edhe me qytetart, sepse kjo shtnj luft e prbashkt pr ruajtjen e mjedisit.

Psh.sht e vshtir pr Zyrn eRegjistrimit t Pasurive t Paluajtshmeq t'a marr kt vendim. Dmth. t heqdor nga hartat e kartelat e letrs dhe toperoj vetm me informacion dixhital.Ajo do t duhet t'a marr kt vendimvetm kur t jet e sigurt q e kontrollonregjistrimin e t drejtave t pasurive mekompetenc t plot n formn dixhitale.Efekti pr gabime e pasaktsira n tregune pasurive ka efekt shum t madh

financiar tek pronart.N rastin e kadastrs s prdorimit ttoks problemi nuk sht i vshtir.Vendimi pr t kaluar tek versionetzyrtare dixhitale sht m i thjesht.Efektet negative q mund t ndodhin prshkak t paaftsis s administrats janjo serioze. Ligjet dhe rregulloret q kandal n fushn e planifikimit urban,gjithashtu e kan hapur rrugn drejt ktijvendimi.Prdorimi i versionit dixhital t kadastrssi version zyrtar, krijon pr PushtetinVendor njsravantazhesh:1. Mundsi realizimi t funksioneve tplota t zyrs s kadastrs;

2. Ulje t ndjeshme t kostove;3. Shkmbim dhe prdorim iinformacionit n mnyr shumefiente;4. Shkurtim i ndjeshm i kohsadministrative n realizimin e shumproedurave q lidhen me shrbimetndaj qytetarve.Konkluzion i qart q sot mund tvrtetohet me realizimet konkretegjithandej, por edhe duke par sistemetq ofron Geo Consulting sht se:" Sistemi Gjeografik i Informacionitmund t mbshtes t paktn n fushne hartave dhe inventarit t toks edhekadastrn urbane edhe kadastrn e

tokave bujqsore edhe kadastrn epyjeve e kullotave n t njjtn koh." Pushteti vendor mund t mendojseriozisht dhe pa frik n krijimin esistemeve dixhitale t kadastrs, t ciltt japin informacionin dixhital nformn zyrtare.

Domosdoshmria e modernizimitt Kadastrave Urbane, Pyjore dhe

Toks Bujqsorefar dmesh i sjell ekzistenca e ktij llojsistemi administrativ dhe teknik sistemitt Informacionit GIS mbi territorin?1. Saktsia e evidentimit t toks pyjore dhekullosore sht shum e ult dhe eprgjithshme;2. Mbivendosje t parcelave kadastrale,sidomos ato t hartave pyjore me tokatbujqsore dhe urbane sht shum emadhe;3. Si rezultat i ktyre mbivendosjeve nuk

mund t bhet nj regjistrim i sakt ipasurive nZyrn e Regjistrimit tPasurive;4. Saktsia e siprfaqeve dhe si rrjedhimkontrolli baz i siprfaqeve t parcelave nukmund t realizohet.Nse ende mendojm se do t vazhdojmme kadastr t forms s letrs, ktoprobleme do t vazhdojn t ekzistojn.Pushteti vendor asnjher nuk do t ketnj bilanc apo inventar t sakt dhe tprditsuart toks!Zhvillimi teknologjik q ka ndodhur ndekadn e fundit n lidhje me sistemet"GIS" t informacionit prbn nj shptimpr pushtetin vendor, nse ai ka vetmvullnetin dhe motivimin pr krijimin apo

modernizimin e kadastrs s prdorimitt toks.N kushtet e krijimit t kadastrs nformn dixhitale,sht plotsisht emundur q t realizohet Bashkimi i "TreKadastrave" n nj t vetme." Harta dixhitale krijohet n shkalln 1:1.N kt rast shte papranueshmendarjae kadastrave pr arsye t shkalls shartave;" Realizimi i Ortofotove me rezolucione dhesaktsi si ajo e vitit 2007, ka krijuar njmundsi t art pr reduktimin e kostovedhe kohs s matjeve t hartave memetoda klasike.Informacioni Zyrtar i Kadastrs s

Prdorimit t Toks.N prgjithsi, n botsht hezituar q thiqet dor nga prdorimi i versionit dixhitalt hartave si informacion zyrtar. Arsyeja ethjesht ka qen kapaciteti dhe siguria einstitucioneve pr t punuar dhe siguruarinformacionin e tyre n formn dixhitale.

Blerina HOXHA

M datn 24 tetor 2013, sht mbajturkonferenca mbi Rolin e Gruas nSektorin e Pylltaris n Kosov,organizuar nga FAO dhe MBPZHR.N pjesn e par t dits, gjat ksajkonference u bn prezantime ngapjsmarrs t ndryshm: niveliQndror/MBPZHR, FAO, AKPPP,

CNVP/Sida, Arneni kompani,OJQ/SHE-ERA etj. Prezantimi"Praktikat m t mira przhvillimin e aspektit gjinor nprogramet pyjore dhe prfshirjene gruas n pylltarin private" ub nga Blerina Hoxha - AKPPPdhe Sebiha Ramaxhiku - CNVP,me t cilin prezantim u shfaqnshum aktivite t kryera ngaAsociaci oni/Shoqat at nmbshtetje nga CNVP - Kosov.N pjesn e dyt t dits u bndarja n dy grupe, ku pas nj puneshum t prkushtuar t grupevepunuese u nxorn disa rokomandime/

konkluzione me vler shum trndsishme pr rregullimin e situatsn t ardhmen pr Rolin e Gruas nSektorin e Pylltaris n Kosov.Konkluzionet e nxjerra nga grupet epuns jan:- Informimi n koh dhendrgjegjsimi pr grante dhe

ROLI I GRUAS N SEKTORIN EPYLLTARIS N KOSOV - KONFERENC E

ORGANIZUAR NGA FAO DHE MBPZHRsubvencione;- Ngritje kapaciteteshpr seksionet eformuara t grave(Sektori i gruas nkuadr t AKPPP),investime sipas nevojavet identifikuara;- Ngritja e pjesmarrjess gruas n shrbimet

kshillimore (fokus npylltari);- Formimi dhe nxitja ekrijimit t NVM(ndrmarrjeve t vogladhe t mesme);

- Asistenc teknike pr marketing dhesigurimi i tregut;- Monitrorimi i kuotizimit n aspektingjinor;- Ndrtimi i Politikave afariste gjinoren sektorin e pyjeve;- Diskriminimi pozitiv/Kuotat, niveliQndror/Lokal.- Rishikimi i legjislacionit dheprfaqsimi gjinor n politikat dhe

strategjit e pyjeve.- Ngritja e kapaciteve t prgjithshmeinstitucionale pr prfshirjen e grave

n proeset vendimtare;- Zbatimi i legjislacionit pr pronsi(me theks t veant gruaja t jettrashgimtare);- Shkmbimi i praktikave m t mira nmes t grave,t cilat mirren me pylltari;- Trajnimi i trajnerve (ToT)nprmjet vizitave studimore.

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

4/8

4JETO GJELB R

KPKK PPK

FESTA E GSHTENJS N JUNIKMe date 13 nntor 2013 n organizim tKomuns se Junikut dhe nbashkpunim me CNVP (Conecting Natu-ral Values &People), n objektin eQendrs Rajonale t Turizmit "QRTn'Dukagjin" ( Kulla e Isufajve ), u mbajtFestivali i Gshtenjs "Juniku 2013".Juniku me rrethin shtrihet nveriperndim t Rrafshit t Dukagjinitdhe ka nj ka pozit t prshtatshmegjeografike n grykn e lumit Ereniku, icili lum buron n lartsit e AlpeveShqiptare rrz Gjeravics e cila shtmaja m e lart e Alpeve n Kosov melartsi prej: 2626 m lmd. Lumi buron ngaLiqeni i madh i Gjaravics n Majn e zezdhe ka nj gjatsi prej 51 km deri nvendin ku bashkohet me lumin Drini iBardh pr te vazhduar rrugn drejtKuksit e Shkodres tutje deri ne detinAdriatik.Juniku prmendet shum hert kurse nvitin 1485, sipas defterit t Sanxhakut tShkodrs, thuhet se Juniku i takonte

nahis s Altuni-Ilis, dhe quhej me emrinLunik, ishte vend pazari dhe kishte 52shtpi.Gjat gjith historis Juniku ka krijuaridentitetin e vet n historik dhe kulturor.Me qllim t ruajtjes dhe t ringjalljes sedokeve dhe te trashgimis me inciativanga komuniteti, t prkrahura ngaStrukturat komunale dhe t mbshteturedhe nga nj numr donatorsh deri tanijan br pun t mdha n restaurimit eKullave - kto shtpi fortifikata te njohurapr shtrirje gjithandej ku flitet shqip porsi m te shumta n rrafshin e Dukagjinite posarisht n Junik me rrethin. Disanga kto Kulla jan funksionalizuar dheprdoren pr nxitje dhe zhvillim tTurizmit duke ofruar nj mikpritje, njrander kto Kulla sht edhe Kulla e Isufajvee cila vepron n kuadr t Qendrs sTurizmit n`Dukagjin me seli ne Junikdhe ku n organizim t Komuns sJunikut dhe n bashkpunim meFondacionin CNVP u organizua dhe umbajt me datn 13 nntor 2013 Festivalii Gshtenjs i cili besohet se n tardhmen t jet tradicional. Edhe Pyjet egshtenjs q kryesisht shtrihen n brezinpyjor nga Peja e deri n Gjakov, dukeprfshi edhe komunat Dean dhe Junikdhe sit e tilla formojn nj kompleksbashk me ato t Malsis s Gjakovsparaqesin Trashgimi natyrore trndsis s veant.Prve strukturave m t larta t

Komuns s Junikut, Kryetarit,Nnkryetarit dhe drejtorve t drejtorive

respektive si organizator me pjesmarrjee nderuan Festivalin Prfaqsuesit eDepartamentit te Pyjeve pran Ministriss Bujqsis dhe Pylltaris, nga AgjenciaPyjore e Kosovs, Prfaqsues tedrejtoratve pr Bujqsi Pylltari dhezhvillim rural nga Komunat: Burim, Pej,Dean dhe Gjakov.Kryetari i Komuns s Junikut z. AgronKui gjat prshndetjes s ktij festivalitha se edhe ky Festival do t mbshtetetnga Komuna e Junikut sepse edhe ky hynn konceptin e ringjalljes s traditave nRrafshin e Dukagjinit si jan edhe: "Ditte Vers" (Nj fest tradicionale shqiptareq festohet n muajin mars) , "TZhdjergat" (Dita kur blegtort jan

zhdjerg me familje dhe bagti ngatbanat e vers) paraqiti edhe brengat prt ardhmen e pyjeve t gshtenjs n ktKomun sepse ato nuk jan t rrezikuaranga prerjet ilegale, por jan t rrezikuaranga smundjet.Duhet theksuar se nga viti 1974 sht brdiagnostifikimi i ktyre pyjeve mefitopatogjenin Cryphonectria parasitica(Endothia parasitica) q njihet si Kanceri ilvores s Gshtenjs q ka shkaktuar dmeshum t mdha t ktyre pyjeve jo vetmn Junik por n mbar kompleksin e pyjevet gshtenjs n Rrafshin e Dukagjinit.Banoret e ktyre trevave q nga lashtsiai kan menaxhuar pyjet e gshtenjs tcilat jan n pronsi private dhe nga ato

kan shfrytzuar "Resin" (lulen egshtenjs) si kullos pr blett, frutin pr

prdorim familjar dhe pr treg dhe drurinqoft pr djegie, prodhim qymyri, lndndrtimi apo prpunim teknik. Si n tkaluarn ashtu edhe n ditt e sotmefrutat e gshtenjs paraqesin burim tkonsiderueshm t t ardhurave pr

familjet e ksaj zone. Si theksoi banoridhe pronari i 4 hektarve t pyjeve meGshtenj z. Avdi Goi vetm brenda ktijvit i n drej tim t Shk odrs janeksportuar rreth 50 ton fruta Gshtenje,duke mos llogaritur ktu furnizimin etregut n Kosov, apo edhe sasin eruajtur e cila do t prdoret pas vitit te rie deri n pranver. Avdiu e ka mirpritur

organizimin e festivalit dhe shpreson qn t ardhmen ky Festival t krijoj

fizionomin e vet dhe t jet edhe mmasiv duke zgjeruar pjesmarrjen edheme prfaqsues t Malsis s Gjakovsdhe m gjer.Festivalin e prshndeti edhe udhheqsii CNVP-s Haki Kola i cili tha se: Misionii organizats ton CNVP, n gjuhnshqipe thot bashkojm vlerat e natyrsme njerzit, edhe un manifestimin:Festivali i Gshtenjs e quaj hap tshklqyer t Komuns s Junikut pr tbashkuar vlerat historike, vlerat e natyrsme njerzit, pr t rritur mirqenien dhepotencoj se Gshtenja e lidh Pemtarindhe Pylltarin.Drejtori i Drejtoris pr ZhvillimEkonomik n Komunn e Junikut ArtenHamza e theksoj se qllimi i organizimitt ktij Festivali sht: stimulimi dhesensibilizimi opinionit t gjer, pr roline gshtenjs dhe prodhimeve t tjerajodrunore nga pylli n gjenerimin e tardhurave pr qytetart, sepse kjo trevka burime t mdha pr prodhimin e

gshtenjs dhe grumbullimin e frutavetjer pyjor.Peshn e festivalit ja rriti edhe organizimiI pjekjes s frutave t Gshtenjave nNatyr, Pikat muzikore dhe Recitali inxnsve t Shkolls s Mesme t Ult sidhe ekspozimi i produkteve nga antart

e Shoqatave Komunale t pronar tPyjeve Private: "Alpet Shqiptare" Deanme fidan t Gshtenjs, "Gjeravica"Junik me Gshtenja t freskta n Bo(Zhguall), "Pashtriku" Gjakov me Mjaltdhe punime artizanale t instrumentevetradicionale muzikore si Fyell dhe Kavalldhe Shoqatave simotra nga Juniku qofrojn ushqime tradicionale t zons

duke prfshir edhe mblsirat me bazfrutat e Gshtenjs.

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

5/8

JETO GJELBR

KPKK PPK

5

Takim Rajonal mbiUdhzuesit Vullnetar

n Qeverisjen ePrgjegjshme tzotrimit t Toks,

Peshkimit dhe Pyjeve

Nga data 29 deri 31 Tetor 2013, antart e QendrsRajonale pr Pylltari dhe Zhvillim Rural (REFORD)morn pjese n takimin pr Udhzuesit Vullnetar nQeverisjen e Prgjegjshme t zotrimit t Toks, Peshkimitdhe Pyjeve n kuadr t Sigurimit Kombtar t Ushqimit.Takimi u zhvillua n Sofie, Bullgari dhe sht pjes e

strategjis t Organizats s Kombeve t Bashkuara prBujqsi dhe Ushqim (FAO) pr t rritur ndrgjegjsiminmbi Udhzuesit Vullnetar dhe t diskutoj mbiimplementimin e tyre n Europ.Pjesmarrsit ishin prfaqsues nga aktor t ndryshm,prfshir profesionist q punojn n sektorin publik prtokat, peshkimin dhe pyjet, organizatave t shoqriscivile, bots akademike dhe organizatave rajonale.REFORD u prfaqsua nga Albora Kacani, nga FederataKombtare e Pyjeve dhe Kullotave t Shqipris dheAleksandar Mrkobrada, nga Shoqata e Pronarve t PyjevePrivate n Republikn Serbe n Bosnje Herzegovin.Prfaqsuesit e REFORD patn mundsin t promovojnREFORD-in si nj rrjet ekzistues n rajonin e Ballkanit.Nprmjet puns n grupe pjesmarrsit reflektuan dhesugjeruan veprime pr prdorimin dhe implementimin eUdhzuesve n rajon. Ndr idet pr veprim, REFORD uprmend si nj nism ekzistuese rajonale e cila mund t

siguroje nj mekanizm mbshtets n shprehjen ekrkesave t antarve t saj prmes UdhzuesveVullnetar.Takimi sht nj hap pr t ndrtuar rrjete t aktorvepr t ndar informacione, eksperienca dhe njohuri mbiqeverisjen e zotrimit t toks, peshkimit dhe pyjeve nnivel rajonal.Pr m shum informacione mbi Udhzuesit Vullnetarvizitoni: http://www.fao.org/nr/tenure/volun-tary-Guidelines/en/

1. Disa komente t prgjithshme:Me gjith prmirsimet q jan br n projekt-ligj pas disa komentevenga FKPKK dhe partner t tjer, ende vrehen disa mangsi t theksuaradhe mosrakordime n projektin e ri t propozuar.- Nuk jan respektuar disa kushte t Termave t Referencs (ToR) tPZHBN: N ToR theksohet objektivi q t hartohet Draft Ligji pr Pyjet.Projektligji q na paraqitet sht pr Pyjet dhe Kullotat. Me gjithkrkesn ton, ne nuk kemi marr sqarime pse u hartua draft ligji prPyjet dhe Kullotat.- Ka nj platform t MMPAU e diskutuar nga pal t interesuara,megjithse e pamiratuar. N ToR theksohet q draft-ligji t shoqrohet me rregulloret prkatse.Ne fakt, Propozimet pr aktet nnligjorejan krejt t mangta.Duhet t jen shum m t gjra e me rregulla t qarta pr shtjet qtrajtojn. Sipas ToR, konsulenti duhet t siguronte efektivitetin e draft-ligjit dukearriturkonsensusin e palve t interesuara. N fakt jan br disa takime,por nuk sht arritur asnjher konsensus. N ToR prmendet se nj grup pune i MMPAU i krijuar me urdhr tMinistrit ishte duke prgatitur nj draft-ligj. Kemi krkuar sqarime pseky dualitet grup pune konsulent i kontraktuar, por nuk kemi marrsqarime. ToR krkon ndarjen e funksioneve regullatore nga ato menaxheriale,por kjo nuk del n draft ligj.- Kemi sugjeruar q t paraprihet me nj analiz se far t metash patiligji i mparshm, prvojat e nxjerra, argumentimi i domosdoshmrispr ligjin e ri. Nuk sht br nj analiz e till.

- Kemi sugjeruar se kullotat jan pjes e bujqsis e jo e pyjeve, prrrjedhoj, ti kalojn sektorit t bujqsis. Nuk kemi marr argumenta.- Kemi sugjeruar se termi mbarshtrim (e jo mbarshtim) shtdiskutuar dhe pranuar prej kohsh nga personalitetet shkencore eadministrative pyjore t vendit (bile edhe me punonjs shkencor t

Akademis s Shkencave) dhe nuk ka pse t ndryshohet tashm; termq prdoret n terren nga Shrbimi Pyjor prej dhjetra vjetesh dhe ngaFakulteti i Shkencave Pyjore e Shkolla e Mesme Profesionale Pyjore qyshprej themelimit t tyre. Nuk sht marr n konsiderat!- Kemi sugjeruar q n vend t termit mosh e pjekuris (e cila ka njprdorim t prcaktuar n varsi t moshs), t prdoret termi moshe shfrytzueshmris q praktikohet pr qllime t caktuara.- N tekstin e projekt-ligjit duhet t respektohet drejtshkrimi i gjuhsshqipe dhe zvendsimi i mjaft fjalve me ato shqipe.1. Komente pr nene t veanta:Neni 1- Qllimi Koment: duhet prmendur kryesorja - pasurikombtare me rndsi t veanta,pr prodhimet drusore e jodrusore,si baz kullosore pr bagtin, jetike pr banort e zonave ruraleNeni 3 - 5. Ekonomi pyjore sht siprfaqja, brenda s cils grumbujtpyjor i nnshtrohen nj forme t caktuar regjimi qeveriss dhe punimevet trajtimit t veant nga regjimet e tjer, e organizuar me ngastra ennngastra, e cila plotson parimin e prodhimit pyjor t qndrueshm.Koment:kjo pik sht e keqinterpretuar dhe keqformuluar, pasi n

kushtet e vendit ton ekonomia pyjore prmbledh pjes pyjesh meregjime t ndryshme qeverisjeje dhe nuk mund t siguroj asnjherprodhim t qndrueshm. - Mjedis harmonik sht ky mjedisharmonik? 8. Fondi pyjor jan t gjitha siprfaqet me grumbuj pyjorKoment: duhet shtuar - dhe me shkurre; 9. Kadastra sht sistemi i tdhnave t fondit pyjor e kullosor kombtar, i organizuar n nivelqndror, rajonal dhe vendor, n t cilin regjistrohen t gjithinformacionet baz dhe ndryshimet periodike t ndodhura, s bashkume sistemin e informacionit gjeografik (GIS).Koment: GIS nuk shtpjes e kadastrs, por mjet q e prdor kadastra; 10. Kullot shtsiprfaqja e toks, m e madhe se 0,5 ha, me bimsi barishtore natyroret dendur, n form t qndrueshme ose me bimsi tjetr, q plotsonkrkesat pr kullotje.Koment:duhet sqaruarsa e dendur? Po ato q jan me bimsi t rrall? Nstatistikat ndrkombtare, kullotat hyjn n Tok Bujqsore. [AgriculturalLand: the sum of area under Arable land, Permanent crops andPermanent pastures (Compendium of Agricultural EnvironmentalIndicators 1989-91 to 2000 - FAO 2003].Shih edhe: FAO Land Cover. 14.Pasuri pyjore jan trsia e elementeve natyror t nj siprfaqeje pylli atoke pyjore, me vlera t konsiderueshme.Koment: po ato me vlera jo tkonsiderueshme?17. Plani i mbarshtimit sht dokumenti baz prqeverisjen e pyllit/kullots, i hartuar pr ekonomin pyjore/kullosore osepellgun ujmbledhsKoment: plan mbarshtrimi hartohet jo vetm prekonomin pyjore/kullosore ose pellgun ujmbledhs, porpr do pyll osepjes pylli, pavarsisht nga madhsia, n varsi t pronsis dhe statusit tdhn;25. Shfrytzimi i pyjeve prfaqson punimet pr prerjen dhenxjerrjen e lnds drusore nga brendsia e ngastrave / nnngastrave pyjore,n grumbujt q kan arritur moshn epjekuris,duke krijuar njkohsishtkushtet e nevojshme pr instalimin e gjenerats s re n rrug natyrore,gjat fazave t prerjeve si dhe vlersimi ekonomik i materialit drusor tprfituar nga prerjet.Koment: duhet moshn e shfrytzueshmris;nrrug natyroreose artificiale. Te jepet prkufizimi sipas FAO-s i termitshkurre dhe tok tjetr pyjore (q ne sot e quajm thjesht tok pyjore).T gjitha prkufizimet duhet t krahasohen dhe prshtaten me atondrkombtare t FAO-s.Neni 4 -2. Strategjia e Zhvillimit t Pyjeve dhe Kullotave sht dokumentizyrtar, n zbatim t politiks qeveritare t deklaruar, q prmban parimete synimet strategjike si dhe objektivat q do t arrihen brenda njperiudhe10 vjeare.Koment:brenda nj periudhet paktn 40 vjeare;N pikn 5 t shtohet: 5. Politika n fushn e pyjeve dhe kullotavemiratohet nga Kuvendi i Shqipris.StrategjiaNeni 5 - 1. Zbatimi i Strategjis s Zhvillimit t Pyjeve dhe Kullotave,realizohet nprmjet Programit Kombtar t Pyjeve dhe Kullotave, i cilihartohet pr nj periudh 10 vjeare.Koment: pr nj periudh tpaktn 40 vjeare.Neni 7 - Funksionet e pyjeve dhe kullotave -Pika 1 dhe 2:Koment:mendojm se duhet shprehur vetm me nj resht; hollsirat jan teknike.

Neni 8 - Klasifikimi i pyjeve -Pika 1: t shprehet vetm me nj rresht,pa hollsira teknike.Kriteret q krkohen n nene t ndryshme t ktijligji mund t trajtohen ne Regullore q duhet t nxirret nga Ministri, nzbatim t ligjit dhe jo pr do problem t nxirret udhzim i veant.Neni 10 - Prbrja e fondit pyjor e kullosor - 4 b. Paraqet urbandhe siprfaqet e pyllzuara pran monumenteve dhe varrezave,pavarsisht nga siprfaqet e tyre. Koment: Pr shkak t veorive qparaqet, kjo kategori duhet trajtuar me ligj t veant dhe jo me ktligj.Neni 11- Pronsia -A. Pronsi publike:Koment- t shtohet: b. pyjet,kullotat dhe livadhet shtetrore, n administrim/pronsi t njsive t

KOMENTE MBI DRAFT LIGJIN

E PYJEVE DHE KULLOTAVEqeverisjes vendore dhe fshatit(sipas ligjit pr pronat publike).B. Pronsi private:Komentt shtohen fjalt: a. pyjet, grupet e drurve, drurte veant dhe kullotat e livadhet natyrore ose t krijuara artificialishtnpronsi t personave privat fizik, juridik dhe individve; b. pyjet, grupete drurve, drurt e veant dhe kullotat e livadhet natyrore ose t krijuaraartificialishtn pronsi t institucioneve / komuniteteve fetare; 5. Privatizimii pyjeve dhe kullotave bhet me ligj t veant. Prjashtohen nga privatizimilerat e ujit t pijshm pr blegtorin. Koment: t shtohet fjala: Privatizimi ipyjeve me funksione ekonomike prodhimi. Propozim: Prdoruesitkomunal (fshati, familja rurale) t ken t drejta ekskluzive prdorimimbi pyjet dhe kullotat e dhna n prdorim, t ken t drejt t shesinprodhimet drusore e jodrusore shtes q rezultojn nga pylli e kullota edhn n prdorim, si dhe nga pyjet e kullotat shtetrore q u jepen prshfrytzim sipas kritereve e rregullave n fuqi, pr zbutjen e varfris dheshtimin e t ardhurave, sidomos n zonat e varfra rurale. Duhet tligjrohet kalimi i pyjeve nga prdorimi n pronsi t prdoruesve (fshatite familjeve), sipas kritereve t caktuara, kur vrehet se ata i ruajn dhe imbarshtrojn si duhet pr nj koh t gjat.Neni 14 - Administrimi i fondit pyjor e kullosor, n administrim/pronsi t njsive t qeverisjes vendore - Koment:pika 2 tformulohet:Njsia e qeverisjes vendore krijon nj njsi t specializuar nstrukturn e saj me personel inxhiniero-teknik me profil pyjor , pradministrimin, qeverisjen dhe mbrojtjen e pyjeve e kullotave, t marra nadministrim/pronsi. Personeli inxhiniero-teknik i pyjeve dhe kullotavekomunale njhsohet me punonjsit e Shrbimit Pyjor publik.Neni 16 - Kadastra Kombtare - 1. Pyjet, kullotat e livadhet, s bashkume infrastrukturat prkatse, regjistrohen n Zyrn e Regjistrimit t Pasurivet Paluajtshme, nga administruesit dhe pronart e tyre, sipas dispozitave t

legjislacionit prkats, n fuqi.Koment:t shtohet fjala:nga administruesit,prdoruesitdhe pronart e tyre.Propozohet q KM t prballoj shpenzimetpr regjistrimin e pyjeve dhe kullotave t prdoruesve ne ZRPP;2. KadastraKombtare e Pyjeve dhe Kullotave, prfaqson regjistrin zyrtar dhe bazn et dhnave, n t cilin pasqyrohet trsia e informacioneve t nevojshmepr administrimin dhe qeverisjen e fondit pyjor e kullosor kombtar, s

bashku me sistemin e informacionit gjeografik (GIS). Ka prsritje menenin1, pika 9. Shih komentin pr kt pik.Neni 21- Mbarshtimi i pyjeve e kullotave -Koment:pikat 1 dhe 2mendojm se nuk duhet t jen pjes e ligjit; Pika 4: nuk qndron kushti qpunimet t fillojn e mbarojn n koh fikse; 5. Mbarshtimi kryhet, prpyjet, kullotat dhe livadhet: a. publike, nga subjekte juridik ose fizik.Koment: mbarshtrimi t kryhet nga grup pune i prbr nga vet personelii Shrbimit Pyjor dhe me asistenc nga ekspert kur sht e nevojshme.Neni 22 - Plani i mbarshtimit -Pika 4:Nuk duhet t jet pjes e ligjit;Pika 7: vetm pr pyjet shtetror. Pr pyjet komunal sht prgjegjsi eNJQV dhe miratimi nga kshilli i NJQV. Pr pyjet privat mbikqyren ngaShrbimi Pyjor, por i pranon vet pronari;Pika 9: rishikimi dhe pasqyrimii ndryshimeve t ndodhura bhet pas 5 vjetsh,ndrsa n fund t 10 vjearitribhet plani i mbarshtrimit.Neni 23 - Inventari kombtar i pyjeve dhe kullotave - N fund tpiks 1 t shtohet: inventari kombtar kryhet me harta n shkalln q janhartuar planet e mbarshtrimit; 2. Inventari Kombtar i pyjeve dhe kullotave

kryhetjo m pak senj her n 10 vjet dhe drejtohet nga Shrbimi Pyjor.Koment:duhet t jet taksative - kryhet nj her n 10 vjet.Neni 24 - Flora dhe fauna e egr -T shtohet nj pik:Pronsia e florsdhe fauns s egr, si pjes prbrse e ekosistemeve pyjore, sht e pandarnga pronsia e pyjeve dhe tokave t tjera pyjore prkatese.Neni 26 - Punimet silvikulturore- Mendojme se nukduhet t jen pjese ligjit.Neni 27 - Shfrytzimi i pyjeve dhe kullotave - 1. Shfrytzimi i pyjevekryhet n grumbujt q kan arritur moshn e pjekuris.Koment: Kjo ka tbj me pyjet trungishte. Duhet jo moshn e pjekuris, pormoshn eshfrytzueshmris. Duhet specifikuar dhe pr pyjet e ult dhe shkurret;Pika 3: mundsin e shfrytzimit nuk e cakton DSHP, por plani imbarshtrimit. Formulimi nuk sht i sakt; Pikat 5,6 e 7 mund t trajtohenn rregullore e jo n ligj; Pika 8: duhen specifikuar rastet dhe lloji iprodhimeve ku duhet t zbatohet.Neni 32 - Vlersimi i ndikimeve n mjedis - 2. Vlersimi i ndikimeven mjedis bazohet n udhzuesit e hartuar pr kt qllim, t cilt prmbajnedhe masat zbutse t efekteve negative, n funksion t natyrs s projektit.Koment, t shtohet: masat zbutse t efekteve negative dhe masatrehabilituese pr sjelljen e terrenit n gjendjen e mparshme, shoqruarme faturn financiare prkatse; 3. Masat zbutse t efekteve negative nmjedis, jan t detyrueshme t jen pjes prbrse t projekteve.Koment,t shtohet: Masat zbutse t efekteve negative dhe masat rehabilituese prsjelljen e terrenit n gjendjen e mparshme, shoqruar me faturn financiare

prkatse; 6. Shqyrtimi, verifikimi dhe miratimi i projekteve bhet ngaShrbimi Pyjor dhe njsia e qeverisjes vendore, pr pyjet, kullotat e livadhetpublike dhe komunale, ndrsa pr pyjet, kullotat dhe livadhet private nganjra prej tyre, n funksion t zgjedhjes s br nga vet pronari.Koment:pr pyjet, kullotat dhe livadhet private bhet nga njra prej tyre ose nj firme liensuar, n funksion t zgjedhjes s br nga vet pronari.Neni 34 - Klasifikimi i prodhimeve - Pika 1.b t shtohenpem e Vititt Ri.Neni 38 - Shitja e lnds drusore - T shtohet nj pik:Prdoruesit(fshati dhe familjet fshatare) kan t drejt t shesin lnd e dru zjarri ngapyjet e dhn n prdorim pr shtimin e t ardhurave, kundrejt nj tarife tcaktuar nga Kshilli i Ministrave ose pa tarif pr familjet e varfra.Neni 42 - Tregtimi i lnds drusore - Pika 6: fjala etj. duhet t hiqet.Neni 48 - Ndryshimi i destinacionit t fondit pyjor e kullosor - Nfund t piks 6 t shtohet: vetm pasi t marrin plqimin e NJQV,prdoruesve t tyre dhe pronarve privat.Neni 60 - Prdorimi i burimeve financiare - Pika 3, burimetfinanciare pronari privat i cakton si t dshiroj.Neni 66 - Organizimi i Shrbimit Pyjor - Pikat 3 dhe 4 jandiskriminuese. Nuk duhet t ket dallime t tilla.Neni 71 - Komiteti i Pyjeve dhe Kullotave -Kemi mendimin se kyKomitet sht nj hallk e teprt. Funksionet e tij mund ti ngarkohen KshillitKonsultativ.

Neni 73 - E drejta e proedimit - N asnj vend tjetr nuk prmendetpolicia pyjore. Ku gjendet, nga varet, far detyrash ka etj.Duhet t ndahenfunksionet menaxheriale nga ato kontrolluese; Pika 1: duhet t prcaktohetse kur dmi konsiderohet prgjegjsi penale; Pika 2: konstatim dmi dhembajtje proes verbali duhet ta ken kompetenc edhe punonjsit e pyjevekomunale.Propozohet q Bashkia/komuna, prdoruesit dhe shoqata t prfitojnkompensime apo t ardhura nga kufizimet q u bhen nga ligjet pr parqetkombtare dhe zonat e mbrojtura, pr pasurit ujore e minerale, pr zonatturistike dhe zonat ushtarake q ndodhen n territorin e tyre.

Pr FKPKK (Grupi i puns)

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

6/8

6JETO GJELB R

KPKK PPK

Media sociale.... (paqartsiapo munges informacioni ???)Nj publikim i kohve t fundit lidhur mesiprfaqen aktuale t pyjeve t Shqipriska nxitur nj diskutim mjaft interesantmidis ekspertve t fushs n rrjetetsociale elektronike. Diskutime t cilatjepen si m posht:Rexhep Ndreu -A jeni dakord me ktshifr?Pranvera Mulleti - N qoft se sht evrtet... sht me t vrtet alarmante!Admir Seci - Un flas po foln kolegt emi dhe tant (ata t prkushtuarit dhe tprgjegjshmit) e jo ata q kan kontribuarn kt masakr...Rexhep Ndreu - Duhet t gjendet kystudim dhe t publikohen, ose ... "Nstudimet q jan br nga Banka Botrore

ka rezultuar q Shqipria nuk ka pyje mtepr se rendi njshifror 7, 8 apo 9%,ndrkoh q Shqipria ka trashguar pyje70 - 80% t territorit, ndrsa sot kemi menj shifr, sepse nuk quhen pyje ato qkan mbetur me nj cop bar apo shkurre(Sazan Guri, ambientalist).Edmond Numani - Masakra m emadhe n kt koh ka qen n natyr(pyje) e parikuperueshme ku duhenshekuj. Makutria duke u shoqruar meinjorancn (pa ditur se far po i bjnnatyrs dhe vetes) e kan uar gjendjenn pyje dhe n ndrmarrjet pyjore n njsituat katastrofike. Kam frik se edhekta q kan ardhur n pushtet nuk do tvazhdojn gja t duke i mbushurndrmarrjet me militant dhe duke parinteresat e tyre. Ndoshta duhet njorganizim m i mir i specialistve dheatyre q e njohin situatn dhe u dhimbset.Jakov Boduri - Bravo!Bedri Cera - Siprfaqet pyjore nuk janpaksuar n10%, ato jan rreth 50%, porgjendja e tyre paraqitet e rnd e drejt njdegradimi t plot, sidomos pyjet e lart.Edhe pse sht br nj pun e madhe tekpyjet komunal, banort e ktyre zonavekan mentalitetin e viteve t para 90-s.do gj e krkojn tek shteti, e aq mkeqe shohin pyllin si nj "plak" ku duhet tnxjerrin fitime t shpejta pa menduar prnj menaxhim t qndrueshm t tyre.

Admir Seci - Koleg t nderuar nuk flitetme "absolutizm" pr asgj e aq m tepr

pr kt, por ajo q shihet nuk dokomente... Por nj gj, e falnderoj mesinqeritet z. Rexhep Ndreu pr gjithka kabr e bn pr kt pasuri (megjithsekam disa vrejtje... pr mosveprim m t"ashpr"...), nuk sht von, jemi n koh!Gjergji Tane - T nderuar koleg. Kakoh q me pyjet nuk po merrenseriozisht institucionet prgjegjse(Ministria prkatse, ku t ishin dhe pyjet,t cilt pa dyshim jan si siprfaqe, por jot gjith n kmb etj.) specialistt m nz e t ditur, aq m pak inxhiniert ngajan e nga nuk jan q as nuk pyeten prkt pasuri kombtare. Kemi shoqatnton t specialistve t pyjeve (SP), shtmomenti i vonuar q ne edhe kshtu torganizuar t ngrihemi pr objektin ton"Pyll" (me t cilin po merren mjedisor,servil e militant, t paaft e ata q jubjn qejfin shefave). Pr pyjet, reformn,transferimin, sht investuar shum, porrealiteti sht shkatrrimi.Hazis Porja - T nderuar koleg dhe ttjer q i bren meraku pr pyjet. Domundohem t flas shkurt dhe n radh t

par po flas pr ata q i bren meraku prpyjet, i falnderoj dhe prgzoj q ngrenzrin pr pyjet, por ju lutem q kur flasinme shifra t flasin me prgjegjsi dhe tkonsultohen me profesionist t pyjeve,se po bjn gabime q orientojn t gjithopinionin dhe qeverisjen. E dyta, pyjetdhe specialistt e pyjeve po diskriminohenn nj mnyr t pashembullt. Zri dheprofesionalizmi jon ka humbur pr dyarsye: (i) kushdo specialist q ka nj vendpune n shtet nuk flet dot se ka frik dhe(ii) duan t bjn karrier n kurriz tshkatrrimit t ktij fondi pyjor dheprofesional. Ata q jan t papun dhenuk jan n shtet dhe kur flasin nuk idgjon kush dhe m e keqja urrehen se

prse flasin. Akoma pyjet po drejtohendhe menaxhohen nga njerz joprofesionist q kan shkatrruar dhe poshkatrrojn pyjet dhe specialistt epyjeve. Pr mendimin tim, ktu po gabonpolitika dhe ne jemi fajtor sepse nuk poarrijm t organizohemi dhe t lobojmpr mirmenaxhimin e pyjeve dhe tspecialistve t pyjeve. I lutemi politiksshqiptare q nqoftse do t qeverisseriozisht pyjet si duhet, ato mund t'iqeverisin vetm specialistt e mirfillt tpyjeve dhe asnjher kt nuk mund tabjn as specialistt karrierist t pyjeve,as pseudospecialistt dhe aq m keq asnjnjeri tjetr q nuk ka haber pr pyjet dheq i besohet t qeverisin dhe menaxhojnkt pasuri t rrall pyjesh dhe pylltarsh.Rexhep Ndreu - Konkluzion nga Raport -Progresi:Ka patur pak progres n fushn e mjedisitdhe ndryshimeve klimatike. Bashkrendimime kuadrin ligjor europian ka br progres,por nevojiten urgjentisht prpjekje tmtejshme pr t siguruar implementimindhe zbatimin e duhur t legjislacionit.Burimet mbeten t kufizuara dhe nevojiteninvestime substanciale. Konsultimi mepublikun pr investimet publike dhepjesmarrja n nismat ligjore duhet t nxitet.Krkohen prpjekje t mdha dhe vullnetpolitik pr t zhvilluar nj qasje strategjikepr vendin dhe t fuqizoj kapacitetinadministrativ dhe bashkpuniminndrinstitucional. Prgatitjet n fushn e

mjedisit dhe ndryshimeve klimatike jan nnj stad t hershm.Genci Pina - T nderuar pylltar, miqdhe koleg! Situatat e vshtira, t cilat ekan prkeqsuar s teprmi klimn nfushn e mjedisit dhe t pyjeve janprezente kudo. Gjithandej prerje ilegale,zaptime e ndrtime pa leje, shpyllzime,por edhe zjarrvnie pr t mbuluarhorrllqet dhe dmet. Administrata embrojtjes s pyjeve dhe mjedisit nuk kaditur t bj punn e saj, sepseprofesionalizmi ka qen n nivele t atillasa nuk kan ditur se 't bjn. Edhe atapak specialist q kan ngelur n ktadministrat, duke qen n minoranc,nuk jan ndier fare sepse ndoshta "nuk ipyeste njeri". Reforma, e cila pritet dhe povazhdon shum ngadal (shum qarqenuk kan drejtor) bn q dmtimet nkoh t jen evidente. Duhen brzgjedhjet e duhura, duke larguarmilitantt e fardolloj ngjyre, duke idhn prioritet specialistve dhe njerzvet ndershm. Populli thot: "M mirdjepi bosh se sa shejtani brenda"

(Pjes nga Studimi)

Shkatrrimi i nj regjimi, i cili mohoi n thelbpronn private dhe shenjtroi deri nabsurditet at shtetrore, krkonte ndryshime

t thella n ri-organizimin nprmjet ligjeve ereformave t thella, n ndarjen e siprfaqespyjore n tre lloje pronsie: private n baz

frymsh, familjeve apo fiseve; komunale, tnj ose m shum fshatrave; dhe n atshtetrore pr masivet pyjore n largsi tmdha nga qndrat e banuara.Filluan hartimet e strategjive t zhvillimit tpyjeve, takime e konsultime me ekspert nga

vende t ndryshme t bots, me ato t FAO etj.Inxhinier pyjesh, jurist, profesor e doktorshkencash mprehn penat shtrydhntrut, shfletuan literatur t bollshme dheshkruajtn: Stavri Pllaha (2001), MehmetMetaj (2001), Ferdin Liaj (2006), VullnetTafa (2007), Rexhep Ndreu (2008, 2012) nt njjtin vit boton studimin e tij skrupuloz Dr.Thimaq Lako me titull Analiza e gjndjesaktuale.Analiza e pylltaris komunale e

private n Shqipri dhe roli i tyre n proesine strategjis kombtare t pyjeve.

Dhe n katr vitet e fundit hedhin mendimet etyre n organet e shtypit edhe mjaft specialistt tjer, ku shquhet Inxhinieri Haki Kola, i cilitrajton at q nga perandoria Bizantine e

vazhdon me ligj in e pyje ve t viti t 1870tqeveris Turke, me Kanunin e maleve meprvojn e shum shteteve perndimore,sidomos modelit anglez etj., dukerekomanduar edhe zgjidhje konkrete.Megjith materialin e bollshm teorik,prvojn q kaardhur duke u pasuruar, dheme drejtort e prgjithshm t pyjeve pas

viteve 90 si Mahmud Xhelili, Thimaq Lako,Maxhun Dida, Kol Malaj, Nehat allaku,

Arsen Proko, t gjith inxhinier pyjesh meprvoj pune, me tituj doktorshkencash,madje edhe profesora, ende nuk kamarr fund stablizimi prfundimtar ipronsis mbi pyjet. Ne vitin 2008 ne librinAnaliza e kuadrit ligjorpr Pyjet e KullotatnShqipri Prof. Dr. Vezir Muharremaj, njri

ndr njerzit m t shquar pr fushn, hodhiiden se dhe pse jan miratuar mbi 37 Ligjedhe Akte n/ligjore per pyjet dhe mjedisin,akoma kerkohen prmirsime pr shkak treforms dhe zhvillimeve.Cilt jan faktort objektiv e subjektiv q nuksht realizuar kjo reform? A mos vall do tmsojm e veprojmsi qeverit Kineze q ekan filluar reformn mbi pyjet q n vitin1980 dhe vazhdojn akoma? Apo janfraksionet politike, grupet parlamentare tpartive t ndryshme q skan as dshir, asaftsi dhe as prgjegjsi morale e atdhetare prt zgjidhur sa m shpejt kt problem madhort nj rndsie mbarkombtare?Ligji i pyjeve dhe kullotave, dekretuar m 27.01.1923, i cili me nen t veant njihte

pronart privat mbi pyllin. Qtek ky ligj, sidhe materiale t Kadastrs Pyjore t krijuarn vitin 1937, si dhe toponomistika prrethfshatrave prbjn elsin pr t hyr n

organizimin praktik dhe interpretimet teorikee formulimet e ligjeve pr t realizuar ndarjenadministrative dhe pronsore t pyjeve endaluar shkatrrimin drastik t masivevepyjore.Dhe m pas Pr t disiplinuar kriteret tekniket zbatuara n siprfaqet pyjore private,komunale dhe shtetrore, i duhet ln e drejtadhe dhn inisiativa personelit inxhiniero-teknik pr t kontrolluar n mnyr tvazhdueshme zbatimet e kritereve teknikedhe ligjeve n baz, duke iu dhn direktivateknike t qarta e rigoroze dhe ndjekur aton vazhdimsi se vetm kshtu bashkohet dheshkrihet n nj, interesi i individit dhe i atijmbarkombtar, vetm kshtu, ruhetvazhdimsia e prodhimit dhe e peisazhevenatyrore gjithmon dobiprurse ebukurindjellse.Por n kto vite, a mund t zbatohen porosite msiprme? E pamundur, sepse, policia

pyjore nuk ka paisjet e domosdoshme pr tkryer kt detyr, mungojn mjetet etransporit dhe t ndrlidhjes, uniforma etj.,nga tridhjet e gjasht ndrmarrje n tridhjete dy prej tyre jan vendosur n drejtim tkuadrit inxhiniero- teknik, ithtart, aktivistt,t devotshmit e partive n pushtet meprofesionet, agronom e veteriner, inxhinierminierash e tekniksh ndrtimi e t tjeraprofesione. Si vall do t diskutohet e

aprovohet nj projekt, si do t zgjidhet e jepetdrejtim nj problemi inxhinierik? Kuptohet

vetvetiu, peshku sht qelbur nga koka!Si prfundim pa vendosjen e pronsis mbisiprfaqet pyjore, pa riorganizimin e strukturave

t qeverisjes nga baza n maj t piramidsqeveritare s ksaj pasurie t madhe kombtare,nuk mund t mbrohen e zbatohet silvoteknikan grumbujt pyjor, nuk mund t realizohenpyllzime e riprtritja e pyjeve, nuk mund tkryhen prmirsimepyjore e sistemime malore,nuk mund t sigurohet prodhimi i vazhdueshmme druzjarri, lnd ndrtimi etj. Gjithashtu, mtej nuk ruhen fondet e pastra gjenetike, pasuriashtazore, shkurrore e barishtore q prbn

bashkjetesn e natyrshme mijra vjeare t tyre.Pra kshtu prgatitet katastrofa mjedisore, dukekrijuar shtratin e ngroht t varfris dheashprsimin e krizs ekonomike e shoqrore t

banorve prreth dhe t mbar kombit.Bashkbisedim me realitetetIshte zjarri burim zhvillimi, dhe shtysa e rritjess mirqnies e zhvillimit ekonomik, shoqror ekulturor pr njerzimin. Por ska ndodhurgjithmon kshtu! N vitin dyzet e tet para ersson, Jul ezari dogji Muzeun dhe bibliotekn e

Aleksandris me 700 000 volume, n Qershor1997 digjet biblioteka e Institutit Bujqsor Kamzme mijra libra, traktate, revista, disertacione etj.N vitin gjashtdhjet e tet t ers son Nerone,Luio Domizio i vuri flakn Roms. Ngjarje t tillat kobshme dhe shkatrrimtare jan t shumtan arqipelagun e shekujve. Zvendsimi ityreshte nj ndrmarrje utopike, hiri i tyre shtlnda inorganike m e shmtuara nga pamja dhepa kurrfar dobie n krahasim m at q kazhdukur njher e prgjithmon.N rastin e par dhe t tret faji sht gjetur dhesht gjykuar rreptsisht nga perandoria romakedhe ka emra, t cilt historia i ka vn ngarderobn e saj. Por e dyta dhe katastrofa mtragjike e t sotmes e s ardhmes, shkatrrimetmarramendse t pasuris shum funksionshet pyjeve, vall kujt do tia veshimpallton e zezt fajit? M sipr i bm vetes shum pyetje,morm nga dshmit e realitetit shqiptar mjaftshembuj, tashm, ka ardhur koha t gjykojm

fajtorin dhe t mbledhim forcat pr taparandaluar krimin, njkohsisht t shtrojmshinat pr tarivn trenin e gjelbr n dobi tnjeriut e njerzimit.

Viti 1987 troket n portat e gjelbrta me lajminmargaritar: do vit pyllzohet rreth 5000 hadhe jan krijuar blloqe t mdha, si n kodrat e

Puks, n Londrtun t Shkodrs, te Guri iBardh n Burrel, te Krasta e Krujs, n Shmilt Elbasanit, n Morav n Kor, te Mali i Gjrn Gjirokastr etj. Kronika e Gushtit t vitit2012, t prlot syt e t prgjak mushkrit: meqindra hektar pyje t mbjella nga dora e

pukianve dhe q prbnin Kurorn e Gjelbrt Puks, nuk jan m!Ndrsa Krasta e Krujs, projektuar e zbatuar nginxh. Muharrem Loka e Fadil Llubani shtmbushur me varre gjigande, ku vjellin pa pushimtymra e pluhura, duke zhdukur qindra hektarmasiv pishe t egr, duke krijuar kshtu nj

vullkan helmrash shekullor t pashuar dhe

sterrzuar peisazhet me bukuri prrallore tdikurshme, n shmtira si t nj masakreatomike. Politika anti-njeri dhe anti-mjedis igjelbr n kto dy dhjetvjear ka dhn ktorezultate! Ndrsa pr vendet dikur t gjelbruara,t prmendura msipr, nuk kemi burimeinformimi, por duhet s paku t jen prgjysmuarsiprfaqet. Ndrsa, sa pr siprfaqe t reja tpyllzuara, as q mundet q pena t shkruajndonj shifr. Sigurisht vetm:gnjeshtrade-facto, n letra e raporte qeveritarsh.Edhe pse shkruar n vitin 2001, po ikonsiderojm t vrteta s paku emrat: Po ashtu,kemi dhe parqe kombtare si ai i Mali t Dajtit(Tiran), Bredhi i Bozdovecit (Kor), Pylli i

Llogoras (Vlor), Pylli i Divjaks (Lushnje),Thethi (Shkodr), Liqenet e Lurs (Dibr) etj. qarrijn n 12 mij hektar.Kronika mbytse, epabesueshmja dhe e paprsritshmja(shpresojm!) e gushtit 1912: u dogjn pyjet embeturadhe t riprtrira n parqet kombtare

t Dajtit, Lurs,Bozdovecit etj.T gjitha gjallesatbrenda piramids shtetrore nuk shqetsohen,ves e kur iu afrohet rrezi ku prvlue s evdekjeprurs pran strehs s tyre, ather dhevetm ather, veprojn energjikisht, dukehedhur pr tu mbrojtur, forcat ushtarake me tgjith arsenalin e tyre. Kshtu q, ato nuk kanpsuarhumbje n njerz. Rasti i zjarrit dhjet-ditor n malin e Dajtit e tregoi shkoqur kt,ndrsa pr gjallesat e pyjeve as q e vrasin

Zjarri mitologjik

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

7/8

JETO GJELBR

KPKK PPK

7

dhe realiteti shqiptar

Po afron koha e prshtatshme pr mbjelljen e fidanve pyjor! Ju njoftojm se disponojm fidan t llojeve tndryshme si m posht:Zeman Lalaj n Vlor disponon 5000 fidan bredhi me lartsi 1.5 metr, 2000 fidan pishe t zez me lartsi 1-

5 -2.5 metr, si dhe 40 mij fidan t llojeve t ndryshme. Pr do sqarim t mtejshm jeni t lutur tkontaktoni n numrat e telefonit +355 69 21 23 919, dhe +355 332 22 843.N fidanishten e Z. Florin Torba n Peshkopi ka fidan standart pr mbjellje n vjesht Arr 2 vjeare 4000cop, Gshtenj 2 vjeare 4000 cop, Bli dekorativ 1.5 m mbi 1000 cop.Kontaktoni me Z. Florin Torba n numrin e telefonit: +355 68 34 01 378.Haxhi Mani nga Muhurri i rrethit Dibr, 12 km larg qytetit t Peshkopis disponon fidan sherebele t ciltbhen gati pr mbjellje para dats 20 Shtator. T interesuarit jan t lutur tkontaktojn me Z. Haxhi Manin numrin e telefonit +355 68 64 69 360.

NJOFTIM

PRONSIA, QEVERISJA DHE DREJTIMI TEKNIK I PYJEVEmendjen ata! Sa qesharake! far tragjedie

ekologjike! Po t keni koh lexoni ktu poshtedhe ju qeveritar dhe parlamentar: Llogaritnidobit q sjellin ato kafsht e shpendt e

pyllit.Nj Kukuvajk shpton nj ton drith nvit nga minjt, nj Gargull ha 22 kg. karkalecan muaj, Qukapiku shpton plepishtetngaSaperda, Qyqja shpton pishnajat nga

proesi onaria ...Folen, shtpin e tyre nmjedisin e qet, klim pastr dhe t bukur qquhet grumbull pyjor, ua ka br shkrumb e hizjarri, ky invadues barabar i pamshirshm.Fatkeqsisht ka ndodhur kshtu! Politikant esotm ngrohen n zjarrin e krimeve!Po n siprfaqet kullosore far sht zhdukur?Njihuni me mendimin e specialistit dhe gjykoni:1- Ul prodhimtarin e tyre, zhduk barrat edobishme shumvjeare dhe iu jep mundsiinstalimit t barrave t kqia dhehelmuese;2- Djeg farrat e bimve t dobishmeshumvjeare n tok dhe pengon riprtritjennatyrore t tyre;

3- Prish strukturn e toks, e varfron at dhefavorizon erozionin;4- Paksojn lndn organike, zhdukinmikrorganizmat e toks dhe pr pasojmungojn kushtet e prshtatshme pr zhvillimine bimve.Kuptohen pasojat e vetshkatrrimit t mjedisitkullosor me an t zjarrit, prandaj parandalimi iktyre veprimeve sht i detyrueshm prpropagandn e natyralistve dhe veprimetkonkrete t t gjitha strukturave t policispyjore. Dhe ja si paraqitet situata e bazsushqimore t blegtoris n natyr: Prej 1 248000 ha kullota q kishte n vitin 1938, jan vetm400 mij ha n vitin 2000, shtimi i popullsis ekonsumit kan si pasoj rritjen e tejskajshme tdegradimit t bimsis e erozionit n ktbalanc t prishur n fshatrat malor.Dukendjekur kronikat e zjarreve e shkatrrimeve prrrug e ndrtime pr gjat 22 vjetve, zvoglimi iktij fondi ka humbje t paimagjinueshme.

Shifrat zyrtare e jo zyrtare t siprfaqeve pyjoredhe volumeve t materialit drusor, jan tmbarsura me kontradikta e pasaktsi dhe ato

jan, sikur hyjn n nj xhungl t vrtet, kusmund t orientohesh e t gjykosh.E far mund t zhduk pa ln gjurm nj zjarrsiprfaqsor (pra jo i kurorave) n nj pyll?Kuptohet lehtsisht nga shpejgimi i mposhtm:N 35% t siprfaqes(1700 ha; Zall Goaj) karn gjat viteve 1990-1994, zjarr siprfaqsor,i cili ka shkaktuar:a) Djegien e grathatelit dhe t gjith florsbarishtore bashkshoqruese;b) Djegien plotsisht apo tharjen e filizris t

pishs s zez e arnenit, prmasat e t cilaveluhaten nga diametri nj cm dhe lartsitetdhjet cm si dhe me diametr 4 cme lartsi2.2 metra;c) Shkatrrimin plotsisht t shkurreve eshkurrzave shoqruese siGrathateli,Vodhza,Drunakuqi, Trndafili iegr etj.;d) Djegia e mbeturinave t drurve t prer, tgjith pasqyrs s rrshinimit, e foles mbajtset rrshirs, duke ulur prodhimtarin dhedobsuar rezistencn pr prballimin e errave

furtunave e peshn e bors e t akullit.Shkatrrimi i s ardhmes s pyllit, ulja eprodhmtaris s tij, kto jan dy kollonat ethrmuaranga zjarri siprfaqsor, duke vnn rrezik real, kushtet mekaniko-fizike dhestrukturor t toks, e cila prbn bazn ushqyeset bimsis pyjore, sigurisht edhe t ardhmen.far katastrofe mjedisore kan

shkaktuar Politikant?

Ashtu si n katastrofn atomike t vitit 1945 nNagasaki e Hiroshima, ku kan vdekur prgjatdhjetvjearve 20% e banorve qshptuan, ngasubstancat e helmta e radioaktive q ende vjellmjedisi i tyre i jetess e banimit. Po kshtu edhen Shqiprin q po shkretohet nga bimsia egjelbr pr rrjedhoj ndotja e ajritsht rrituredhe me forma t tjera, t gjitha kto kan uarn shtimin e numrit t vdekjeve n vit pr tgjitha moshat e popullsis t ktij vendi. Edhesepse nuk sht e rastit q pylli shtkonsideruar faktor q merr pjes nekulibrinekologjik t njeriut, kto element t

praktiks s natyrs integrohen nmjeksinekologjikeduke prdorur kushtet dhe faktorte mjedisit planetar. Pra, mjeksia ekologjike

prfs hin komp leksi n e masav e q studionpato logj in n rala cion me mjed isinplanetar.Juve politikan, nuk i shikoni ktoepidemi zhdukse t popullsis s vendit tuajedhe pse statistikat i japin me shifra q t

rrnqethin mishrat e trupit, juve luani e bnidemagogji, duke ia hedhur stafetn e fajit hernjrs pal her tjetrs, pr kt apo at ligj tmos zbatuar apo t pa formuluar e vendosur etj.Keni zhdukur rezervat gjenetike duke dmtuart ardhmen e pyjeve, ulur ndjeshm cilsin emjedisit ku jetojm, e fshir nga faqja e dheutlloje t ndryshme drunore e barishtore, kafshe shpend t ndryshme etj. Ka humburgrumbulli i hartins dhe arnenitmonumentnatyre n Lur, dafina e Dhmblanit tTepelns: Ky pyl l ka qen nj ngamonumentet e veant t bukuris dhe begatiss natyrs shqiptare. Ndrsa, politika duhett jet gjithmon prgatitsi i t ardhmes edhen prmirsimet gjenetike, juve keni prgatiturshkatrrimin total t tyre! Nuk jeni as n stadine politikave Platonian, t Greqis antike!T ardhurat turistike nga bukurit natyrore tpeizazheve magjepsse, parqeve kombtar,liqeneve natyror etj., kan psuar rnien me

hapa vigane drejt zeros absolute. Ato siprfaqeiu ngjajn shkatrrimeve t natyrs vietnamezet bombarduara nga avionet B52 amerikan, atotani t shkaktojn lot, dhimbje, t plagosinshpirtin e t nxjerrin nga thellsit e zemrs e tmndjes shprehjet mallkuese e sharse prpolitikat pyjore t zbatuara mbi peisazhet eekosistemet pyjore prgjat mshum se dydhjet vjearve. Ato ishin: pr t shprehurknaqsin e mallin q kam ndjer dhendoshta privilegjin q kishakur ndodhesha n

Lur, goja m shijonte ujin m t mir n bot,syt m knaqeshin duke soditur panorama tmrekullueshme, e plot kontraste t bukura,mushkrit m mbusheshin me ajrin e pastrt filtruar, t oksigjenuar, nervat mqetsoheshin duke dgjuar cicrimat e zogjveq fluturonin t lir, t gzuar e t dashuruarnjri me tjetrin n hapsirat e gjelbra t

pafundme dhe her pashere qukapiku, doktorii pyllit vizitonte drurt dhe i pastronte ato ngakrimbat, larvat e do parazit duke thyerkshtu, monotonin me zhurmn e mbl qshkaktonte ukitja e sqepit t tij.Fakeqsit kan trokitur n jetn e malsorve,

banor t prhershm, ku ndodhej mbulesa egjelbr, prrenjt kan filluar t ken prurje ujit pakta e t shterojn m shpejt, syt ekaltrt liqeneve t Belshit, Lurs, etj. jan kthyer nsiprfaqe knetore, burime nuk ka m sepseformuesi i tij sht zhdukur.Ndrsa orteqet e

bors, kan e do t vrshojn gjigantesk e tegrsuar, duke zhdukur shtpi me njerzit

brnda. Fatkeqsi natyrore apo e shkatuar nga

politikat pyjore, do t pyesin brezat njeri-tjetrin?! Gjykojeni juve politikan! Kush ngaparlamentart shqiptar ka shkruar n organete shtypit, kush nga kto ka ngritur alarmin SOS,n parlament etjera etjera? Askush! Pikrishtpr kt akuzat bien si rrufe mbi ju. Nuk hidhnias ide apo t debatoni, por ushqeniindiferentizmin dhe moskokarjen pr ktoprobleme thellsisht kombtare dhe t njrndsie jetsore pr mbijetes e zhvillim.Shkrettirat e krijuara n faqet e maleve dhe npellgjet ujmbledhse do t shkatrrojn tokn(mijra ha jan tashm t shkretuara) duke ekthyer at n masive shkmbore pa jetorganizmash, mikrorganizmash dhe bimsie,atje grryerjet e shkallve t ndryshme e kankafshuar at me gjith forcn dhe lirin absolute.Kafsht e pyllit kan kaprcyer kufijtshtetror, duke iu larguar shkulmeve t flakvegjigande t zjarreve e tymravesi mjegullnajatsiberiane. Ndrsa gjuetari e ka braktisur iften

dhe ka vn kujn duke qar nga dhimbjatherse n shpirt se nuk do ta ushtroj m ktaktivitet argtues, ushqyes e njkohsishtsportiv.Popullsia n prgjithsi e n veanti rinia kamarr arratin, si iknin dikur nga barbarizmat,serbe, bullgare, greke apo t ushtrive t PaoloEmilios gjat pushtimit Romak, drejt bregdetit,qyteteve apo m mir n hapsirat ekontinenteve t rruzullit toksor. Kshtuzhduket dal ngadal shqiptarizma, humbetpatriotizmi, dashuria pr natyrn, bujqsindhe blegtorin, me metodat m armiqsore e m

barbare t t gjitha kohrave. E kjo emrtohet:kasaphan mjedisore e njerzore q juve keniprojektuar, mbshtetur dhe ushqyer

vazhdimisht me paaftsin e do parlamentari,me krenarin tuaj, me egoizmin tuaj me unintuaj, me kokfortsin tuaj, mbi t gjitha mennvleftsimin tuaj e korrupsionin q ushqeni,t prgatitur hap pas hapi n disapesvjear.

Me urdhrin Nr. 430 t dats 17 . 11. 2009 tMinistris s MMPAU, u realizua projekti Mbirehabilitimin e pyjeve t Lursme punimeterreni e zyre, pra u kryen llogaritjet, u shkruaprojekti,u krijuan hartat e ekonomive n studimnga doktort Hajri Hasko, Behar Hate, KlitoStarja si dhe Ylli Hoxha, Shklzen Shehi dheMyrteza Preza. Projekti i plot ka rn n gjumletargjik n sirtart e pushtetarve, e far shtm dshpruese e hidhruese, sht se pyjet eLurs vazhdojn t digjen edhe fosilet e funditt blerta Kush e ka fajin? Ezopt, Eskilt eHerodott n t ardhmen dot shkruajn veprate tyre sipas gjinive prkatse, pr krematort ekrematoriumet e natyrs shqiptare.Ndrsa krimin m t madh ju politikanshqiptar t sotm, e keni kryer kundrspecialistve t pyjeve, duke iu futurpsikologjin e friks, t ndrydhjes, theshtjes,pr t mos shprehur haptazipikpamjet mbi politikn shkatrruese,hiroshimjane mbi hapsirn e gjelbr. Atakrcnohen me heqjen nga puna, e prandaj met drejt n kt situat t egr kapitalisteshqiptare, mbrojn familjen nga uria, vdekjadhe vuajtjet e epoks Migjeniane. Ndrsa

brnda tyre ata vuajn, si vuan pigmenti igjelbr nga strukturat tuaja t dhuns me zjarr,sopata e motosharra etj. sepse ata jan armatainteligjente e teknike e ruajtjes snatyrs enjeriut nga ky shkatrrim kriminal iekosistemeve pyjore e livadheve alpine. Porfatkeqsisht nuk munden! Sa koh duhet t

rikthehet nj bashkshoqrim bimor dhe t

rritet pylli i gatshm pr t dhnmaksimumin e prodhimit, pr shumicn ellojeve natyror vendas s paku, mbi njqind

vjet?! Ndrsa pr tu ndrtuar grataela e pare New York-ut( 1929) prej 448 metralartsi udeshn vetm nje vit e gjysm. Vet perandoriNeron e ndrtoi njt tretn e Roms t djegurprej tij pr rreth nj dhjet vjear. Ndrsa prtu rritur nj pyll, lexoni m posht, njshembull t thjesht: Nj zjarr i vitit 1944ka prfshir rreth katr hektar Pishe t zezte Hala e Bacs (Ekonomia Pyjore Zall-Gjoaj) duke e shkatrruar plotsisht at,tashm ne shohim t vegjetoj nj pyll pisheme kuror dendsi nj dhe diameter mesatar12 cm e lartsi mesatare 7. 5 m(20)Shembulli i msiprm dhe krahasimi q mundt kryhet, nuk kan nevoj pr argumente eshpejgime. Natyra ka ligjet e veta t rritjes, tcilat jan ngushtsisht t lidhura me biologjine llojit e kushtet klimatike e toksore pra t

mjedisit bio-ekologjik, ku jeton nj ose disalloje t caktuara pyjore.MbylljeZeusi e ndshkoi Prometeun pse vodhi zjarrindhe ia dhuroi njerzimit, duke uar kshtuprpara zhvillimin njerzor n t gjitha hallkate tij, n shkrepat e thepisura shkmbore t njmali, ku shqiponja i shkaktonte torturn mt dhimbshme e shum vuajtse, si dhe tprhershme.Ndrsa ju politikan t djeshm e t sotm,keni dnuar kt popull dashurues t natyrse mjeshtr t kultivimit t bimve bujqsore,duke i shkatrruar bazn prodhuese, mjetinm universal t prodhimit, t mbijetess, tzhvillimit. Pra me t njjtn metod, por ama

jo mit ologji ke por real e, t prek shme ,vetzhdukese, t shum vuajtshme, torturuesedhe s fundi t dhimbshme me prmasahimalajesh jo nj Promete por me miliona.Strategjit mbi zhvillimin tre pronsor t

ekonomis pyjore jan hartuar, mbi kursimine lnds drusore dhe mnyrat se si gjithashtu,qindra artikujdhe dosje jan gati meudhzues, shpenzime me projekte t fushavet ndryshme t veprimtaris pyjore etj.Mungon vullneti i mir i politikanve egrupeve t tyre parlamentare, e komisionevet ndryshme pr ti detajuar, kthyer n ligje ezbatuar. Ligjratat dhe fjalimet jan mbajtur,direktivat e zbatimi i tyre kan psuar dshtimt plot. Politikan e bij t tyre, kmbanat ealarmit kan rn prej dekadash pr rreziqetkatastrofike hiroshimjane, tani po bien sirenatshurdhuese t Uliksit, i cili ndodhej n detinpran ishujeve Shila e Cardit.Ndrsa prdashuruesit e arkitektit e natyrs far kambetur? Kuptohet vetvetiu: Brezat q do tvijn do t mund t perceptojn pyllinshqiptar dhe mbulesn e gjelbr t Shqipris,ndoshta nprmjet librave dhe dokumentave,arkivave, po qe se do t ruhen dhe sdo t

zhduken, apo t digjen sipas tradits allashqiptaro-ballkanike. Me t vrtet kshtuka ndodhur? Apo do t ndodh! Shpresojmpr dit m t mira! Apo jo! E pastaj...Doktort pyllit, shpirtmir, t aft, t prgjegjshmduhet t bhemi t gjith, q nga qeveritart,politikant, pylltart, banort e qyteteve dhet fshatrave, si dhe fmijt n shkolla dukemsuar mbi natyrn, ruajtur e shruar atkudo e kurdoher si pjes prbrse edomosdoshme e saj.

Dr. Selman Mziu

8/13/2019 Jeto Gjelber 133

8/8

8JETO GJELB R

KPKK PPK

Gazet e FKPKK,

Shqipri dhe e

APPK, Kosov www.akppp.net

JETGjelbr

FKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKKPKKFederFederFederFederFederataKombtareeataKombtareeataKombtareeataKombtareeataKombtareePyjevePyjevePyjevePyjevePyjevedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.shkpkk.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPPPKAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni i

PPPPPronarve tronarve tronarve tronarve tronarve t PyjevePyjevePyjevePyjevePyjevePr iv at,Pr iv at,Pr iv at,Pr iv at,Privat, KoKoKoKoKosovsovsovsovsov

www.akppp.net

www.fkpkk-shqiperi.org

Kshilli Botues:R. Nreu, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. Hoxha, A.Kacani

Kryeredaktor:Prof. Dr. Vezir Muharremi Zv. kryeredaktor:Nijazi Idrizi, Ferdin Liaj

Redaksia:H.Kola, A.Lila, M.Shehi

Adresa:Bulevardi Zogu I, Godina e ZP, kati II, Tiran

Mobile:068 40 75 975; e-mail:kontakt@fkpkk-shqiperi.org

COMMENTS ON THE FOREST AND PASTURES DRAFT-LAW "Technical workshop on theVoluntary Guidelines on theResponsible Governance of

tenure of Land, Fisheries andForest in the context of

National Food Security"

From 29 to 31 of October 2013,REFORD members partici-pated at the Technical work-shop on the Voluntary Guide-lines on the Responsible Gover-nance of tenure of Land, Fish-eries and Forest in the contextof National Food Security. The

wor ksh op was hel d in Sof ia,

Bulgariaand it is part of FAO's(Food and Agriculture Organi-zation of the United Nations)strategy to raise awareness onthe Guidelines and discus theiruse and implementation in Eu-ropean regions.The participants were repre-sentatives from various stake-holders including professionals

working on t he tenure of land,fisheries and forests in publicsector, civil society organiza-tions, academia and regionalorganizations. REFORD wasrepresented byMs.AlboraKacani from Na-tional Federation of CommunalForests and Pastures of Albaniaand by Mr.AleksandarMrkobradafrom the Associa-tion of Private Forest Owners inRepublic of Srpska - BosniaHerzegovina. The REFORDrepresentatives had the oppor-tunity to promote REFORD asan existing network in theBalkan region.During the workshop the par-ticipants reflected andsuggestedactions on the use andthe implementation of theGuidelines in the regionsthrough the working groups.

Amo ng the ideas for act ion,REFORD was mentioned as anexisting regional initiative

whi ch can ens ure a str ong ersupport mechanism to expressthe demands of its membersthrough the Voluntary Guide-lines.The workshop is a step to buildnetworks of actors to share in-formation, experiences andknowledge on the governance oftenure land, fisheries and for-ests and regional level.For further information aboutthe Voluntary Guidelines pleasecheck the link below: http://www.fao.org/nr/tenure/voluntary-Guidelines/en/

1. General comments:With al l imp rovement s made to the draft- law, a fterseveral comments by NFCFP and other partners, yetcan be noticed several significant shortages andmismatches at the new proposed project.- Several conditions of NRDPs ToR are not respected: On the ToR is stressed out the objective for drawingup the Draft-Law on Forests. The draft-law presentedis on Forests and Pastures. Despite our request, wehave not taken any clarification why the draft-law isdrawn up on Forests and Pastures.

- There is a platform of MEFWA discussed bystakeholders, though not approved. On the ToR is stressed out that the draft- law to beassociated with the respective regulations.

Actuall y, the proposals for the sublegal acts aretotally deficient.It should be much broader and clearrules on issues that deal. According to ToR, the consultant should provideeffectiveness of the draft-law by reaching thestakeholders consensus.

Actu all y, seve ral meet ings are deve lope d but theconsensus is never reached. On the ToR is mentioned a working group ofMEFWA established by Ministers order waspreparing a draft-law. We have asked clarifications

wh y th is du al it y, wo rk in g gr ou p c on tr ac te dconsultant, no clarifications. ToR require division of regulatory functions by th osemanagerial, but this is not reflected on the draft-law.- We have suggested to be preceded with an analysis

wha t gap s and sho rta ges had the pre vio us law ,lessons learnt and argumentation of the necessity forthe new law. No such analysis is done!- We have suggested that pastures are part of

agriculture not the forests, consequently to bedevolved to the agriculture sector. No argumentsprovided!- We have suggested that the term mbareshtrim/management is discussed and admitted since longtime ago by science and administrative personalitiesof the country (even by the staff of the Academy ofSciences) and it is not necessary to be changedalready; its a term used on ground by the forestservice since long time and by the Faculty of ForestrySciences and the Forestry Professional School sincefrom their establishment. Its not taken into account!- We have suggested the term maturity age (whichhas a defined use depending on age) to be substituted

with the term expl oitation age which is pr acticedfor certain purposes.- In the draft-law text should be respected the

Albania n language spel ling and substit ution of manyforeign words with those Albanian.1. Comments on particular articles:

Ar ti cl e 1 - PurposeComment: should bementioned the foremost national asset with specialimportance, for wood and non -wood produc tions, as

grazing basis for livestock, essential for rural areasinhabitantsArticle 3 - 5. Forest economy is the surface withinwhich the forest stands undergo a certai n form ofgoverning regime and special treating works by otherregimes, organized in plots and subplots, whichsatisfies the principle of sustainable forest production.Comment:this point is misinterpreted, as in theconditions of our country the forest economy includesparts of forests with different governance regimes, andcan never provide sustainable production. -Harmonious environment whats this harmoniousenvironment?8. Forest fund are all surfaces withforest stands Comment: should be added- andshrubs; 9. Cadastre is the database of the nationalforest and pastures fund, organized at central, regionaland local levels, in which are registered all basicinformation and periodical changes occurred, along

with the Geogr aphic al Infor matio n Syste m (GIS) ,Comment: GIS is not part of the cadastre but a toolused by the cadastre; 10. Pasture is the land surface

bi gg er th an 0.5 he ct ar es wi th de ns e na tu ra lherbaceous vegetation, in sustainable form or with

other vegetation, that satisfies the needs for grazing.Comment: should be clarified how dense? What aboutthose with scarce vegetation? On internationalstatistics, pastures belong to the agriculturalland.[Agricultural Land: the sum of area under Arableland, Permanent crops and Permane nt pasture s(Compendium of Agricultural EnvironmentalIndicators 1989-91 to 2000 - FAO 2003]. See also: FAOLand Cover; 14. Forest asset are the entirety ofnatural elements of a forest or forest land surface, withconsiderable values. Comment: what about those withnon-considerable values? 17. Management plan isthe basic document for the forest/pasture governance,drawn up for the forest/pasture economy or the

basin...Comment: The management plan is drawn up notonly for the forest/pasture economy or the basin, butthe every forest or part of forest, regardless the size,depending on ownership and the given status; 25.Forest exploitation represents all works for cuttingand extracting wood from the inside of forest plots/subplots, in the forest stands that have reached thematurity age,by creating simultaneously the neededconditions for installation of new generation innatural way, during cutting phases, as well as the

economic assessment of wood material obtainedfrom cuttings.Comment: should be exploitation age; innatural or artificial way.To be provided thedefinition of the term shrub and other forestland according to FAO (that we today just call itsimply fo re st la nd). Al l de fi ni ti on s sh ou ld becompared and adapted with those international ofFAO.Artic le 4 - 2. The strategy of Forest and PasturesDevelopment is the official document, pursuing the

stated government policy, containing the principlesand strategic aims as well as the objectives to beachieved within a 10-year period. Comment:withina period at least 40 year. At th e parag raph 5 to beadded: 5. Pol icy in th e dom ain of fo res ts an dpasture s is approve d by the Par liamen t of Alban ia.The strategy.

Arti cle 5 - 1. Implementation of the Forest andPastures Development Strategy is realized throughthe National Program on Forests and Pastures,

which is draw n up fo r a 10- year period. Comment: for a period at least 40 years.

Articl e 7 - Functio ns of for ests and pas tures -Paragraph 1 and 2:Comment:we think that should

be expre ssed shor tly; de tails ar e techni cal.Artic le 8 - Fo rest classi ficat ion - Paragraph 1:to be expressed briefly, without technical details.Criteria required at various articles of this law canbe provided in Regulations that should be issued bythe Minister, pursuant to law and not to be issued apartic ular dir ectiv e for ea ch probl em.Arti cle 10 - Comp osi tion of the for est andpastures fund - 4 b. Urban parks and afforestedareas near monuments and cemeteries regardless

their size. Comment: Due to the properties thiscategory represents, should be dealt with a speciallaw and not with this law.

Articl e 11 Owners hip - A. Public ownership :Comment- to be added: b. forests, pastures and statemeadows in administration/ownership to localgovernment units and villages(according to the lawon public properties). B. Private ownership: Commentto be added the words: a. forests, groups of trees,particular trees and pastures and natural orartificially created meadowsin ownership to natural,legal persons and individuals; b. forests, groups oftrees, particular trees and natural or artificiallycreated meadows in ownership to institutions/religious communities; 5. Forest and pasturesprivatization is done by special law. Are excludedfrom privatization the water points for livestock.Comment: to be added the word: Privatization offorests with economic production functions.Proposal: Communal users (village, rural household)to have exclusive use rights on forests and pasturesgiven in use, to have the right to sell the additionalwood and non-wood products deriving from forest

and pasture given in use, as well as from state forestand pastures given for exploitation according tocriteria and rules in force, for poverty alleviation andincrease of incomes, especially in the poor ruralareas. Should be legalized devolution of forests fromuse to users ownership (village andhouseholds)according to defined criteria, when it isnoticed that they maintain and manage properlyforests an d pasturs for a lo ng time.Art ic le 14 - Adm ini str ati on of for est andpastures fund, in administration/ownershipto local government - Comment:paragraph 2 to

be formu lated :Local Gove rnmen t Unit establ ishesa specialized unit under its structure withengineering-technical staff with forestry profile, foradministration, governance and protection offorests and pastures taken in administration/ownership. En gi ne er in g- te ch ni ca l st af f ofcommunal forests and pastures to be equivalentwith public forest service employees.

Art icl e 16 - Nat ion al Cad ast re - 1. Forests,pastures and meadows along with the respectiveinfrastructures, are registered at Immovable

Property Registration Office by their administratorsand owners, according to the respective provisionsof legislation in force. Comment: to be added the

word: by th eir admi nistrat ors, users and owners.Itis proposed that the Council of Ministers to affordthe expenses for registration of users forests andpastur es a t I PRO; 2. National Cadastre of Forestsand Pastures, represents the official register and thedatabase, on which are reflected the entirety of theneeded information for administration andgovernance of the national forests and pastures fundalong with the Geographical Information System(GIS). There is a repetition with the article 1,paragr aph 9. S ee the comme nt on th is parag raph .Article 21 - Forests and Pastures Management- Comment: paragraph 1 and 2, we think thatshouldnt be part of the law. Paragraph 4: thecondition that the works to start and end in fixedtime doesnt stand; 5. Management is carried out,for forests, pastures and meadows: a. public, bynatural or legal persons. Comment: managementto be carried out by a working group comprised byown staff of forests service and assisted by expertswhen its needed.

Artic le 22 - M anageme nt p lan - Paragr aph 4:

Shouldnt be part of the law. Paragraph 7: only forthe state forests. For the communal forests it is aresponsibility of LGU and the approval by thecouncil of LGU. For the private forests, aresupervised by the forests service but are admitted

by the owner hi mself ;Parag raph 9: r evisio n andreflection of changes occurred is done after 5years, whereas at the end of 10 year period themanagement plan is redone.

Arti cle 23 - Nati onal Inve ntor y of Fore stand Pastures -At t he end of pa ragraph 1 to be

added: the national inventory is carried out withmaps at the scale the management plans aredrawn up.2. National Inventory of forests and pastures iscarried out not less than once a 10 years and isrun by the Forest Service. Comment: should beprecise - is carried out once a 10 years.

Artic le 2 4 - Flora and f auna - To be added aparagraph: The ownership of flora and fauna, asan integral part of forest ecosystems, is undividedfrom owne rship of respe ctive fores ts and otherforest l ands.Artic le 26 - Silvi cultu ral work s - We think,that should not be part of the law.

Art icl e 27 - Ex pl oi tat io n of fo res ts andpastures - 1. Forest exploitation is carried out inthe stands that have reached the maturity age.Comment: This deals with high forests. It should

be n ot m aturity age, but exploitation age. Itshould be specified even for the coppice forestsand shrubs; Paragraph 3: the exploitationpos sib ili ty is not set out by DFS , but by th emanagement plan. Formulation its not accurate;Paragraphs 5, 6 and 7 can be provided inregulations and not in law;Paragr aph 8: t here shoul d be sp ecifi ed the casesand the kinds of productions where it should beimplemented.

Arti cle 32 - A sses sment of envi ron menta limpacts - 2. Environmental impact assessmentis based on guidelines provided for this purpose,

which conta in even the miti gati on measu res ofnegative effects in function of the kind of theproject. Comment: to be added: mitigationmeasures of the negative effects andrehabilitative measures for bringing the terrainin the previous state, associated with therespective financial invoice;3. Mitigationmeasures of the negative effects in environmentare mandatory to be integral part of the projects.Comment: to be added: Mitigation measures ofthe negative effects and rehabilitative measuresfor brin ging the terr ain in the prev ious state ,associated with the respective financial invoice;6. Review, verification and approval of projectsis done by the Forest Service and LGU for forests,pastures and public and communal meadows,

whe rea s for the pri vat e for est s, pas tur es andmeadows by one of them, depending on thechoice made by the owner. Comment: for theprivate forests, pastures and meadows, is done

by one of th emor by a licensed firm, dependingon the choice made by the owner.

Art icl e 34 - Cla ssi fic ati on of pro duc ts -Paragraph 1.b to be addedNew Years (Chris tmas)trees.

Art ic le 38 - Woo d sa le; To be added oneparagraph: Users (village and rural households)have the right to sell timber and firewood fromfores ts given in use fo r incre ase of th eir inc omes,against a defined tariff by the Council of Ministersor without tariff for the poor families.

Artic le 4 2 - Wood commer ce - Paragraph 6:the word etc. should be removed.

Article 48 - Destin ation change of the for estand pastures fund -At the end of p aragra ph 6to be added: only after getting the approval ofLGU, th eir use rs and pr ivate owne rs.Ar ti cl e 60 - Us e of fi na nc ia l so ur ce s -Paragr aph 3, t he priva te user sets the finan cialsources as he/she wishes.

Artic le 66 - Or ganizat ion o f For est Se rvic e- Paragraphs 3 and 4 are discriminatory. Thereshould be no such differences .

Artic le 71 - For est and Pa sture s Commi ttee- We think that this Committee is a redundantstructure. Its functions should be charged to theConsultative Council.

Artic le 73 - T he r ight of p rocee ding - Thereis no other country where is mentioned the forestpolice .Where is it place d, depending fr om whom,what are t he ta sks e tc.? There should be dividedthe managerial functions from those controlling.Parag raph 1: shoul d be defi ned that when thedamage is considered penal responsibility;Paragrap h 2: the dam age ascert ainme nt and theverbal process should be competence even ofcommunal forest employees.It is proposed that the Municipality/commune,users and associations to benefit compensation orincomes from restrictions set out by laws for thenational parks and protected areas, for water andmineral resources, for touristic areas and militaryzones located in their territory.

NFCFP A (worki ng grou p)