jeto gjelber_132

8/14/2019 Jeto Gjelber_132

1/8

JETGjelbr

FKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKKPKKFe de r FederFe de r FederFederata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare ePyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve dhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.shkpkk.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPPPKAsosa cion i iAsosacioni iAsosa cion i iAsosacioni iAsosa cion i i

PPPPPronarve tronarve tronarve tronarve tronarve t PyjevePyjevePyjevePyjevePyjevePrivat,Privat,Privat,Privat,Privat, KoKoKoKoKosovsovsovsovsov

www.akppp.net

1

JET

Gjelbr

FKPKKFKPKKFKPKKFKPKKFKPKKKPKKFederFederFederFederFederata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare eata Kombtare ePyjevePyjevePyjevePyjevePyjeve dhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe Kullotavedhe KullotaveKomunalKomunalKomunalKomunalKomunale, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqiprie, Shqipri

www.shkpkk.org

APPKAPPKAPPKAPPKAPPPPKAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni iAsosacioni i


www.akppp.net

Gazet Periodike, Tiran (Viti i pesmbdhjet i botimit) Nr. 132, tetor 2013shprndahetFALAS

Ligji t'u njoh pronarvet drejtat e mohuara!

ALARMI

Ministri Koka takim me

ambientalistt: Situata

n pyje tepr e rnd!

Faqe 4

VIZITA

Prvoj nga Peja...

Faqe 3

Situata n pyjet e Shqiprisvler sohet n pikn m alarmantet 100 viteve t fundit. Sipasambientalistve, siprfaqet pyjoreja n re du kt ua r nd je sh mkrahasimisht me at ka utrashgua nga sistemi monist...

N emr t FederatsKombtare t Pyjeve eKullotave Komunale, tshoqatave t prdoruesve t

pyjeve e kullotave, t krijuara n 250komuna t vendit, vlersojm si shumt dobishme dhe mbshtesim plotsishtnismat e fundit t Qeveris pr ndalimine shkatrrimit t mtejshm t pyjevedhe pr t ndaluar eksportin eprodhimeve drusore e t qymyrit tdrurit.Decentralizimi i qeverisjes se burimevenatyrore dhe transferimi i t drejtave eprgjegjsive t pyjeve tek njsit eqeverisjes vendore dhe tek vetprdoruesit e tyre, si dhe pjesmarrja efshatarve n vendime pr trajtimin e

tyre sht nj proces q ka ndikim pozitivn fillimin e mbarshtrimit tqndrueshm t pyjeve e kullotave nShqipri. Ky proces, i filluar 20 vjet mpar, duke transferuar pyje shtetror npronsi t komunave e bashkive, pr t'uadhn n prdorim t fshatrave dhefamiljeve fshatare, sht realizuar n 240komuna. Kshtu, jan transferuar rreth488,000 ha pyje prgjithsisht tdegraduara, 193,750 ha kullota e livadhe,si dhe siprfaqe me bimsi pyjore eprdorime t tjera, t cilat zn mbi 60%t siprfaqes pyjore t vendit.Gjat ktij procesi, n do komun ukrijuan shoqatat e prdoruesve t pyjeve

e kullotave komunale (SHPKK), siorganizime t komuniteteve pr njmbarshtrim m t mir t ktyrepasurive natyrore. N 10 vitet e funditshoqatat u vetorganizuan n nivelrajonal, duke krijuar federatat rajonale

(FPKK) n qarqet Dibr, Kuks, Kor,Berat, Elbasan, Shkodr, Lezh, Puk,Tiran dhe Gjirokastr, t cilatprfaqsojn 250 shoqata. Kto federata,n shkall vendi krijuan FederatnKombtare (FKPKK). T gjitha sbashku, kto struktura punojn prforcimin e kapaciteteve pr mbshtetjene mbarshtrimit t qndrueshm tpyjeve e kullotave komunale, si dhe prlobimin dhe mbrojtjen e interesave tantarve n nivel vendor e kombtar.Procesi i transferimit ka dhn ndikimete tij shum pozitive n drejtim tmbrojtjes dhe mkmbjes s pyjeve tdegraduar, si rezultat i kontributit tkomuniteteve dhe me financimin eProjektit t Pyjeve, i mbshtetur ngaQeveria e Shqipris, Banka Botrore,

Qeveria Italiane, ajo Suedeze e Zvicerane,USAID-i, ILC etj. Shoqatat po vazhdojnaktivitetet e tyre edhe pas prfundimitt Projektit t Zhvillimit t BurimeveNatyrore, t SNV - CNVP (OrganizataHolandeze per Zhvillim) dhe SIDA

(Agjencia Suedeze pr Zhvillim). Tgjitha kto organizma mbshtetsmeritojn falnderimin dhe mirnjohjenton dhe t komuniteteve fshatare tprfshira n projektet disavjeare.Sipas t dhnave nga komunat pilot nMalzi e Bujan (Qarku i Kuksit), Melan,Maqellar, Zerqan e Ulz (Dibr), Blerim(Puk), Kurvelesh (Tepelen), Markat(Sarand), komunat Grekan, Tregan ePapr (Qarku i Elbasanit), rezulton sembi 30 % e banorve t ktyre zonavenjihen pronar tradicional t pyjeve ekullotave dhe fshati i njeh dhe i kakonfirmuar si t till. Kjo gjendje shtpasqyruar dhe n rreth 240 planembarshtrimi t hartuara n secilnkomun.Ky sht nj argument pr t'i sugjeruar

Qeveris q pyjet dhe kullotat aktualishtn prdorim komunal t kalohengradualisht n pronsi private t fshatitdhe familjeve fshatare, bazuar mbitraditn vendore dhe Kushtetutn, pr

"FESTA E T VJELAVE"

Promovimi i prodhimeve

arrore dhe prodhimeve

tradicionale t

rajonit t Dibrs

Faqe 2-3

MARR NGA "MJEDISI SOT" / AGIM BLLOSHMIMasakra e gjuetis

s paligjshme n

rrethin e Librazhdit!!!Po gjuhet n Parkun Kombtar! Nuk kanj inventar t armve! Institucionet

prkatse nuk bjn punn! Gjuajnedhe t huaj?! sht Demir LekaKryetar i Shoqats s Gjuetarve nRrethin e Librazhdit q ngre alarminpr gjuetin e paligjshme q po bhetn rrethin e Librazhdit, kjo ka br qkaprolli, lepuri i egr dhe thllza, gjelii egr, dhia e egr, kafsh dhe shpend

karakteristike t rajonit juglindor, tzhduken dita - dits. Nj problem shtgjuetia n Parkun Kombtar Shebenik-Jabllanic...

Faqe 5

Faqe 3

Sheza TOMCINICNVP (Bashkojm Vlerat e

Natyrs me Njerzit)

M dat 5 Tetor, Fondacioni CNVP(Bashkojm Vlerat e Natyrs meNjerzit) n kuadr t implementimit t

projektit: "Fuqizimi i Pylltaris sQndrueshme Komunale II"mbshtetur nga Ambasada Suedeze,mori pjes n panairin rajonal torganizuar n rajonin e Dibrs...

ZGJEDHJET

Federata shqiptaremerr drejtimin

e REFORD


2/8

2JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

thellimin e reformave drejt ekonomis

s tregut. Ky aspekt duhet t pasqyrohetdhe n ligjin e ri pr pyjet q sht nproces hartimi.Tashm prej 20 vjetsh, n mjaft zona tvendit vrehet se kur pylli ka zot fshatindhe familjet tradicionale, kur t drejtat dhedetyrimet jan t qarta, ai mbrohet dhe

qeveriset m s miri, nuk ndodhin prerjet paligjshme dhe zjarre, duke kontribuarn rritjen e t ardhurave, mbrojtjen e toksnga grryerjet dhe mjaft dobi t tjeraekonomike e mjedisore.

Kemi vrejtur se n pyjet e fermerve qnjihen tradicionalisht prdoruesit, tpaktn n kto vitet e fundit nuk ka pasurasnj zjarr, si dhe nuk ka dmtime apoprerje t paligjshme.Gjat ktyre viteve, rreth 200 mij ha pyjedushku krejtsisht t degraduara n zonate Librazhdit, n Luginn e Drinit, nShkodr, Malsi e Madhe, Kuks, Has,Tropoj, Lugina e Matit, Burrel, Bulqiz,Dibr etj, si pasoj e kujdesimeve nga ataq konsiderohen si pronar tradicionaldhe me mbshtetjen e SHPKK-ve dheFederatave, vrehet nj shtim i rritjesvjetore t pyjeve prkatse 2-3 her m tmadhe se pyjet shtetrore ose kolektive

t ktij lloji. Kjo sht e dokumentuar merreth 100 siprfaqe prov t prhershmeq monitorohen do dy vjet dhe sht njmsim pr fermerin dhe pylltart nterren.Me mbshtetjen e komunitetit dhevullnetin politik, procesi pr transferimine pronave pushtetit vendor dheprdoruesve mund t thellohet m tej,duke prcaktuar politika, procedura,kritere e baz ligjore t prshtatshme.Por, ecuria e mtejshme e ktij procesipengohet nga mungesa e politikave tqarta e t prshtatshme dhe e kuadritligjor prkats, pasi ato nuk trajtojnplotsisht shtjet kryesore t fondit

pyjor, problemet e pronsis e tprdorimit, decentralizimin e delegimine m shum kompetencave tek qeverisjavendore dhe prdoruesit etj. Sipas ligjitaktual, njsit e qeverisjes vendore,prdoruesit dhe shoqatat, megjithsemarrin pyllin n prdorim, nuk kan tdrejta ekskluzive prdorimi dhe

Ligji t'u njoh pronarvet drejtat e mohuara!

(Vijon nga faqja 1) menaxhimi t tyre, dhe as gjenerimin e tardhurave nga aktivitetet n to.Bazuar n prvojat e deritanishme dhe

diskutimet e zhvilluara me komunitetet,Federata Kombtare e PKK sugjeronthellimin e reformave dhe prmirsimin epolitikave pyjore sidomos n kto drejtimekryesore:o Rishikimin e ligjit pr pyjet, duke ukonsultuar me prfaqsuesit e

prdoruesve n t gjitha nivelet.o Miratimin e akteve nnligjore prtransferimin dhe menaxhimin e pyjevedhe kullotave komunale, t propozuarakoh m par nga shoqatat, si pr rastin

kur ato jepen n prdorim, ashtu dhe npronsi. Komisioni i fshatit duhet tmbetet njsia baz pr prcaktimin ekufijve tradicionale.o Prfundimin e kalimit t pyjeve dhekullotave komunale n pronsi t njsivet qeverisjes vendore dhe fshatrave nkrejt territorin e vendit n afate kohore tcaktuara dhe, m tej, kalimin n pronsit prdoruesve fshat e familje, t atyre qmirmenaxhojn kto pasuri;o Hartimin e politikave q nxisingjenerimin e t ardhurave nga pyjet ekullotat komunale, prfshir prodhimete dyta e gjahun dhe prdorimin e tyren dobi t prdoruesve dhe komunitetit;

o Decentralizimin e vendimmarrjes prtarifat pyjore n nivel njsie qeverisjejevendore me lehtsime pr zonat ruraleme t ardhura t pakta.o Forcimin e nj shrbimi kshillimorefektiv pr pyjet dhe kullotat komunalenga strukturat shtetrore dhe federatat eprdoruesve.Si prfaqsues t shoqatave tprdoruesve t pyjeve e kullotavekomunale, Federata Kombtare ofronmbshtetje t plot, ekspertiz dhebashkpunim me t gjitha institucionetshtetrore dhe palt e interesuara pr:- prmirsimin e kuadrit ligjor pr pyjetn trsi, dhe pr pyjet komunale n

veanti, si dhe zbatimin e tyre;- pr procedurat dhe zhvillimin e reformsinstitucionale n sektorin e pyjeve dhekullotave;- pr hartimin e projektit ri t "ShrbimeveMjedisore" dhe zbatimin e tij.

Federata Kombtare e Pyjevedhe Kullotave Komunale

"FESTA E T VJELAVE"Promovimi i prodhimeve arroredhe prodhimeve tradicionale

t rajonit t Dibrs

Dibr 5 Tetor 2013

Sheza TOMCINICNVP (Bashkojm Vlerat e

Natyrs me Njerzit)

M dat 5 Tetor, Fondacioni CNVP

(Bashkojm Vlerat e Natyrs me

Njerzit) n kuadr t implementimitt projektit: "Fuqizimi i Pylltaris sQndrueshme Komunale II"mbshtetur nga Ambasada Suedeze,mori pjes n panairin rajonal t

organizuar n rajonin e Dibrs. CNVPlehtsoi dhe mbshteti prodhuesit earrorve t komunave t ndryshme tDibrs dhe Grupin e Grave pr tpromovuar dhe shitur produktet e tyre."Festa e t Vjelave" sht br njtradit pr kt rajon dhe festohet do

vit n fillim t Tetorit. Fokusi i ksajngjarjeje sht festimi i t vjelave t mbaradhe promovimi i produkteve t Dibrs, ttilla si arra, moll, lajthi organike dheushqime tradicionale. Kjo ngjarje, kt vitsolli sbashku komunitetet rurale nga tgjitha komunat e Dibrs, autoritetet

rajonale dhe kombtare, pjesmarrs nga

Debari dhe Gostivari (Maqedoni) dheshum turist, pasi gjat ktij sezoni jant shumt n numr (2000) pr shkak tTrajtimit t Llixhave q ofron qyteti iPeshkopis. Rreth 5000 vizitor patn

mundsin t knaqen, blejn dheshijojn produktet e Dibrs.Kjo ngjarje u organizua n bashkpunimme ALCDF, KASH, ANTARC dhe aktort tjer lokal. Partnert tan kryesorishin Federata e Pyjeve t Dibrs, Klubi iArrorve dhe Argitra - Vizion. Gjithashtu


3/8

JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

3

t ftuar n kt ngjarje ishin edheprfaqsues nga Federata Kombtare ePyjeve dhe Kullotave Komunale, si edheFederatat Rajonale t Shkodrs,Elbasanit dhe Kuksit.

Pjesmarrja e fermerve n panair ktvit ishte shum e lart. Nga 260 fermerpjesmarrs me produkte t ndryshme,prodhuesit e arrorve dhe grupetprodhuese t grave ishin 110 fermer ntotal duke prfshir edhe 40 gra.Karakteristika e ktij viti ishte sasia emadhe e prodhimeve q solln dheshitn fermert n panair (prodhimebujqsore, pyjore, blegtorale dhe fruta).Prodhimet kryesore pyjore ishin: arrat,lajthit, gshtenjat, fruta pylli tprpunuara, bimt mjeksore/aromatike, fidan sherebele dheushqime t ndryshme tradicionale tbra me to.

T DHNA:Sasia e produkteve arrore t shitura:1. Arra 2470 kg, mimi mesatar 500LEK;2. Gshtenja 1258 kg, mimi mesatar200 LEK;3. Lajthi 185 kg, mimi mesatar 600LEK.Prve shitjes s produkteve, fermertpatn mundsin t lidhin kontrata prfidan dhe bim mjeksore me blersit.1. Fidan arre:2500 cop x 250 lek pr cop;

2. Fidan lajthie:1000 cop x 170 lek pr cop;

3. Fidan bajame:300 cop x 200 lek pr cop;

4. Fidan gshtenje:8000 cop x 160 lek pr cop;

5. Fidan sherebele:70000 cop x 8 lek pr cop.

Albora KACANIFederata Kombtare e Pyjeve

dhe Kullotave Komunale

Me dat 26 Gusht 2013, njekip i prbr nga

prfaqsues t FederatsKombtare t Pyjeve dheKullotave Komunale,

Federats Rajonale t Kuksit, prfaqsuest fondacionit CNVP, Kuks (BashkojmVlerat e Natyrs me Njerzit), nj grupfermersh nga Komuna Malzi dheprfaqsues t po ksaj komune bn njvizit n rajonin e Pejs, Kosov. Ekipit iubashkuan n Pej, miqt dhebashkpuntort e CNVP, Kosov,prfaqsuese t grupeve t grave t Istogut

dhe Rugovs dhe prfaqsues tAsosacionit t Pronarve t Pyjeve Privatet Kosovs.Ndalesa e par u b n ndrrmarrjen"Agroproduct sh.p.k" n Istog.

Grupi u mirprit nga menaxheri i saj z.HalitAvdiaj dhe punonjsit e ndrrmarrjes.Ndrrmarja "Agroproduct sh.p.k" shtthemeluar n vitin 2002. Ajosht kompani lidere nKosov q bn grumbullimin,kultivimin, prpunimin dheeksportin e bimve mjeksore,aromatike dhe frutave malore.Sipas z.Avdiaj, ato kultivojnrreth 50 lloje t bimve t egradhe frutave malore ku 15 llojekultivohen n tok me qera. Erndsishme pr ndrrmarjenjan marrdhniet mefermert e zons, t cilt jan

prfituesit kryesor.Ndrmarrja ka kontrata direkte mefermert ku 5 ha tok e fermerve shtkultivuar me bim e fruta malore. Synimi i"Agroproduct sh.p.k" pr vitin 2015 shtq 50 prqind e bimve t jet e kultivuardhe 50 prqind e grumbulluar. Ndrrmarjaka nj organizim shum t mir dheshtrirje t gjer prej 33 qendrashgrumbullimi dhe 3225 grumbulluessezonal n t gjith Kosovn. Ndrrmarjaka lidhur kontrata afagjata me kompani thuaja si n Gjermani, Zvicr, Angli, Austri,Ceki si dhe me disa vende t Ballkanit preksportin e produkteve t saj. Z.Avdiaj nukla pa prmendur problemet q hasen me

grumbulluesit n Shqipri t cilt kanmunges t experiencs dhe organizimitn kt fush. M pas grupi pati mundsint vizitoj ambjentet e brendshme tndrmarrjes. "Agroproduct sh.p.k" ka disatharse t cilat jan kontribut i donacionevet ndryshme n Kosov por edhe t vetndrrmarrjes.

PRVOJ NGA PEJA...Z.Avdiaj, sht pjes e grupit t hartimit tStrategjis pr Pyjet n Kosov. Kjo shtnj mundsi shum e mir prfaqsimi prbiznesin privat n Kosov.Me prfundimin e vizits n ndrmarrjen"Agroproduct sh.p.k" grupi bri nj ndales

t shkurtr tek burimi i lumit Drin, 11 kmlarg qytetit t Pejs. Nj mrekulli natyrore,ku grshetohen bukurit ujore me atomalore.Pjes e programit t vizits n Kosov ishteedhe ndalesa n Rugov, ku grupi u pritnga prfaqsues t Pronarve t PyjevePrivate "Bjeshkt e Rugovs"n Pej.Kryetari i Shoqats z.Ramiz Qorraj i uroigrupit mirseardhjen n Bjeshkt eRugovs. Shoqata "Bjeshkt e Rugovs"sht themeluar m 25 shkurt 2010 dhe

nga 13 antare q kapatur n fillim, sot ka250 me shtrirje n gjithRajonin. Ajo u formua

me qllimmirmenaxhimin epyjeve dhe kthimin e tdrejtave t pronsisbanorve vendas.Shoqata nbashkpunim dhembshtetje tfondacionit CNVP karealizuar do vitaktivitete konkrete.

Kto aktivitete lidhen me prmirsimindhe mbrojtjen e pyjeve si dhe zhvillimin evet rajonit. Pr t'u prmendur sipas z.Qorraj sht nj studim i br n lidhjeme mundsin e shfrytzimit t

mbeturinave nga prerjet e rregullta npyjet private dhe kthimin e tyre n ashklapr prodhimin e energjis termike pr

ngrohje. Ky studim do t vihet s shpejtin zbatim. Me mbshtetje t CNVP,Kosov ata kan siguruar nj makingrirse, tashm pron e Shoqats sPronarve t Pyjeve. P zbatimin estudimit ata kan siguruar brendashoqats edhe nj mjeti lvizs (zetor) dheshum shpejt do t sigurojn edhetenderimin pr instalimin e furrs dhetubacioneve pasi kjo inisiativ do t

shrbej edhe pr ngrohjen e shkolls szons.Prve prfitimeve nga ana e pronarvet pyjeve, pozitive n zbatimin e ktijstudimi sht pastrimi i pyllit, ruajtja dhembrojtja e pyjeve nga smundjet e

ndryshme, si dhe grumbullimi i ktyrembeturinave. Z.Qorraj sht vet pronari 15 ha pyjesh dhe merr prej tyre rreth 30m3 n vit n pyjet e Ahut. Krahas kujdesitq tregon pr pyllin dhe plotsimin enevojave familjare ai ka mundsin tshes lnd pr sigurimin e t ardhurave.Jo vetm z.Qorrja por t gjith pronart epyjeve n Kosov kan krkuar tsigurohen m shum t drejta dhelehtsira n ligjin e ri pr pyjet n Kosov.Kjo gjithashtu, n drejtim t taksave dhet drejtave m t mdha pr Shoqatn.Krkesa jan br edhe t drejtat mbipyjet t mohuara historikisht. Sipasz.Qorraj pyjet e Rugovs jan pron e

trasheguar nga t part ndr shekuj.Prvoja q solli ai ishte shum erndesishme dhe pr grupin e fermervenga Shqipria t pranishm n kt vizit.N Pej jan evidentuar rreth 500 pronarprivat me 6000 ha pyje dhe pretendimisht se ka ende nj siprfaqe tkonsiderueshme pyjesh q historikisht usht mohuar pronarve.T gjith do t dshironim t gjenimforma t reja menaxhimi pr t siguruarprodukte t vazhdueshme t pyllit prnevojat e t njerzve, por gjithmon dukee prdorur pyllin n mnyr tqndrueshme. Mohimi i t drejts spronsis, prdorimi spontan dhe varfria

jan ndr shkaqet kryesore q pyjet jandhe vazhdojn t dmtohen edhe nmasivet e Rugovs.N kuadrin e diskutimeve q shpesh kanbr pr ndryshimet ligjore, shum ngastrukturat jan shprehur kundr dhniess t drejtave pronarve edhe pse ataparaqesin n t gjith Kosovn modele dhepyje m t shndetshme se ato t shtetit.M pas grupi pati mundsin t vizitoj njtjetr ndrmarrje t quajtur kooperativa

bujqsore Rugova. Ktu bhejgrumbullimi, prpunimi dhetregtimi kryesisht i frutavepyjore.Kjo vizit nj ditore n rajonin

e Pejs iu sherbeupjesmarrsve n njohjen emetodave t grumbullimit dheprpunimit t bimvemjeksore, aromatike dhefrutave pyjore si dhe ndarjene prvojave t menaxhimit tpyjeve privat e komunale.


4/8

4JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

Dmtimi i pyjeve, krye komunari akuzon

qeverin: Nuk na e kaluan n prdorim

Marr nga gazeta Metropol

ELBASAN- Kryetari ikomuns Funar ka brnj deklarat t fort ipyetur mbi faktin se nterritorin e komuns s

tij jan dmtuar nj siprfaqe ekonsiderueshme pyjore. Komuna kambrojtur at q ka mundur nga pyjet.Vet banort e fshatrave i kan rua jtursiprfaqet pyjore, t cilat kan qen nadministrim privat, por pjesa tjetr qsht n administrim shtetror kashkuar drejt shkatrrimit. Komunapara dy vitesh i ka br krkes

Ministris s Mjedisit dhe qeveris q

t kalonte t gjith siprfaqet pyjore tksaj zone nn administrimin ekomuns, por kjo nuk sht pranuarnga ish qeveria demokratike. Sherja thase zona m problematike sht ajo emalit t Korrs q pr nj periudh tshkurtr kohore sht shpyllzuar egjitha. Sipas tij, prerja e pyjeve shtlejuar nga Drejtoria e Shrbimit Pyjor.Ndrkoh kreu i komuns shprehet sekomuna sht duke hartuar nj planadministrimi pr liqenet dhe zonatpyjore q i kan kaluar komuns meqllim kthimin e tyre n destinacionturistik. Sipas tij, komuna do t lejojndrtimin e shtpive prej druri duke

ruajtur mjedisin dhe pr t'ju prshtatur

Dmtohen siprfaqe t konsiderueshme

pyjesh, vendori: Me lejen e pushtetarvekrkesave t kohs.Pyjet po shkojn drejt degradimit edhen zonn e Librazhdit. Kshtu nkomunat Rrajc, Orenj, Stravaj janshkatrruar edhe siprfaqet m tmdha. Sipas Drejtoris s Pyjeve nkt rreth jan proceduar 4 persona prprerje t paligjshme dhe jan vn mbi200 gjoba, por ende vazhdon prerja.

Sipas t dhnave t ksaj drejtorie janrreth 27 mij hektar pyje komunale sh 24 mij ha pyje shtetror. Pyjet edmtuara jan n administrim tDrejtoris s Pyjeve, ndrsa ato q ikan shptuar disi sulmit t prerjevejan pyje n administr im komunal oset individve q kan prfituar tdrejtn pr t'i menaxhuar.

Federata Kombtar ePyjeve dhe Kullotave

Komuna le

Pylltaria komunale kaarritur mjaft suksese nShqipri, ku prfshirja eprdoruesve -familjevefshatare - sht e lart.Ndikimi duket sidomos nruajtjen dhe prmirsimin e

pyjeve t degraduara tndodhura pran fshatrave,t prdorura tradicionalishtprej tyre, bashkrisht sifshat apo vean secilafamilje n pjes t caktuara.N kto zona, pyjet poriprtrihen dhe kan filluart japin prodhime drusoreaq shum t nevojshme prt zbutur varfrin n fshatsi dhe shrbime t tjera.Zona t mdha t pyjeve tdegraduara jan kthyersrish n pyje t vlefshme.Shmbuj mund t shihen nt gjith Shqiprin si n

Kuks, Dibr, Lezh, Kor,Elbasan etj.Pr fat t keq, n tkundrtn e zhvillimitpozitiv t pyjeve komunal,pyjet e larta n pronsi tshtetit mbetenproblematike; eksperienca

Suksese t pylltaris

komunale n Shqipri

Balkanweb

Situata n pyjet e Shqipris vlersohet npikn m alarmante t 100 viteve t fundit.Sipas ambientalistve, siprfaqet pyjore jan

reduktuar ndjeshm krahasimisht me at kau trashgua nga sistemi monist, vlersim ky qsht n t njjtin qndrim me at t ministritt ri t mjedisit Lefter Koka."Fatkeqsisht n kto pak dit pune kamkonstatuar q pyjet kryesisht dhe lumenjtkan psuar nj dmtim shum t madh"-deklaroi ministri Koka.

q prej viteve 90' deri m sottregon pr mbishfrytzimine tyre, djegien masive dheprerjet ilegale. ShrbimiPyjor Shtetror dheministrit prkatse q janngarkuar me pyjet, nuk kanqen n gjendje deri tani tndalojn degradimin epyjeve. Krkohen prpjekjet mdha pr ruajtjen dhe

uarjen e ktyre pyjeve drejtmenaxhimit tqndrueshm.Krcnimi q paraqesinndryshimet klimatike tenjerzit, bota e gjall dhe nmjedisin ton t jetess tanisht pranuar me prmasa tmdha, si n nivelinshkencor ashtu edhendrmjet atyre q marrinvendime, dhe gji thnj e mshum, tek politikant dheopinioni publik nprgjithsi; megjithat, tgjitha t dhnat aktuale dheinformacioni, si dhe nj sr

modelesh t ndrlikuara,tregojn se ekosistemet,produktet dhe shrbimet qsigurojn, si dhebiodiversiteti q sht pjesprbrse e tyre, podegradohen do dit e mshum.

Ministri Koka takim me ambientalistt:

Situata n pyje tepr e rnd!

"N studimet q jan brnga Banka Botrore karezultuar q, Shqiprianuk ka pyje m tepr se 1shifr, 7-8 apo 9%,ndrkoh q Shqipria katrashguar pyje 70-80% tterritorit, ndrsa sot kemi

me nj shifr, sepse nukquhen pyje ato q kanmbetur me nj cop barapo shkurre."- deklaroiambientalisti Sazan Guri.Prball nj situate t till,ministri Koka ka mbledhurn nj tryez trrumbullakt prfaqsuest shoqatave mjedisore, kudhe ka paraqitur dyprojekt moratoriume q dot'i propozohen qeveris. I

pari pr ndalimin e eksportit t lnds drusoret paprpunuar dhe qymyrit t drurit, si dhemoratoriumi pr prdorimin e armve t gjahut."N nj pr/vendim q ne shum shpejt do t'aparaqesim n Kshillin e Ministrave, ndalojm

eksportin e drurit t paprpunuar, eksportin eqymyrit t drurit. Jemi n prag t nj pr/vendi mi pr nj mor atorium pr gju et in ."-deklaroi ministri.Seleksionimi i mbetjeve n vend ishte nj tjetrpik e diskutuar, ku ministri krkoi mbshtetjenedhe t pushtetit vendor pr nisjen e nj projektipilot n institucionet publike arsimore.


5/8

JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

5

Masakra e gjuetis s

paligjshme n rrethine Librazhdit!!!

Qendra Rajonale pr Pylltari dheZhvillim Rural (REFORD) mbajti n30 Shtator deri me 2 Tetor 2013,Asamb len e Pr gji thshme e cila uzhvillua n ambjentet e Hotel Bianka

Resort n Kolashin t Malit te Zi.Asambleja e Prgjith shme mirpri tiKroacin dhe "Republikn Serbe" nBosnje Herzegovin si antare t rejat REFORD. Kroacia prfaqsohetnga Unionin Kroat i Shoqatave tPronarve t Pyjeve Private ndrsa"Republika Serbe"- Bosnje

REFORD zgjedhpresidenten e re

Hercegovin nga Shoqatat e Pronarvet Pyjeve Private - "Pylli yn". Tanim,REFORD ka 7 antar n nivelba ll ka ni k (B os nj e He rc eg ov in ,Bullgari, Kosov, Kroaci, Mali i Zi,

Maqedoni, Shqipri).Antar t e REF ORD zg jodhn gjatAsamb les edhe Preside nte n e re ttyre, Albora Kacani. Ajo shtprfaqsuese e Federats Kombtare tPyjeve dhe Kullotave Komunale nShqipri dhe pritet t ushtrojmandatin e saj per dy vjet.

Marr nga "Mjedisi SOT"Agim BLLOSHMI

Po gjuhet n Parkun Kombtar! Nuk kanj inventar t armve! Institucionetprkatse nuk bjn punn! Gjuajnedhe t huaj?!sht Demir Leka Kryetar i Shoqatss Gjuetarve n Rrethin e Librazhditq ngre alarmin pr gjuetin epaligjshme q po bhet n

rrethin e Librazhdit, kjo kabr q kapro lli, lepur i i egrdhe thllza, gjeli i egr, dhiae egr, kafsh dhe shpendkarakteristike t rajonitjug lin dor , t zhd uke n dit a -dits. Nj problem shtgjuetia n Parkun KombtarShebenik-Jabllanic, po ashtudhe n disa zona t tjera trrethit si n Stblev, Sopot,Polis, Dardh, Hotolisht,Quks etj.Sipas kryetarit t Shoqats sGjuetarve n Librazhd Demir Leka, kuai thot pr "Eko-lvizjen" se - kjo qpo ndodh, fare mir mund tkonsiderohet si nj masakr, pasi po

zhduket dhe shkatrrohet e gjithfauna e vendit ton.Sipas tij, q nga viti 1997 nuk sht brasnj inventarizim i armve t gjahut,nuk dihet se kush ka arm, madje nukbjn punn as organet e rendit dhe as

ato t Drejtoris s Shrbimit Pyjor prkapjen e gjuetarve, t cilt mbajnarm gjahu pa leje. Madje sipas tij,gjuhet gjat gjith javs, hyhet n parkpa asnj leje gjuetie, gjuajn edhe thuaj, gjuhet natn dhe ditn, n Sopotgjuetart shkojn me makinafrigoriferike duke qndruar me javdhe duke asgjsuar gjithka. Organet

kompetente nuk kan kapur asnjgjuetar q dmton faunn e egr, ku kadhe mjaft kafsh q jan n zhdukje,por q po masakrohen.Deri m tani si nga Shrbimi Pyjor, po r

edhe nga Policia e Rendit, nuk ka asnjperson t vn para drejtsis prshkatrrimin e madh t ksaj pasurieq ka ky rreth, ku ka gjasht zona tmbrojtura, nj Park Kombtar dhe njrezervat gjuetie.

Federata Kombtare e Pyjevedhe Kullotave Komunale

Mendojm se kemi arritur n nj situattepr t rnd dhe tashm duhet shumpun t kthehemi n normalitet. sht eleht t flitet dhe t fajsohen t tjert, stafine Ministris apo Shrbimit Pyjor, q kanprgjegjsin m t madhe, por nga ana

tjetr, duhet t fillojm t'i bjm apel vetessi t prmirsojm gjendjen.Dmtimi ka ardhur jo vetm nga gjuetia epakontrolluar apo nga moskujdesi prshtimin e saj (me forma t ndryshme ngapersona t interesuar si psh: personat epajisur me arm gjahu dhe shum tpaliensuar si antar t shoqatave tgjuetarve), por edhe nga dmtimi i pyjeveku ushqehen, strehohen e riprodhohenkafsht e egra. Ndrgjegjsimi pr mbrojtjendhe shtimin e kafshve t egra duhet brtek t gjith ata q gjuajn apo kryejnaktivitete t ndryshme n pyje e kullota.Disa nisma q kan ardhur nga gjuetart eterrenit kan qen "T ndalojm gjuetinpr disa vite", dikush thot 1-3, dikush 5 vjet.Kjo sht mir t diskutohet s pari nga vetgjuetart e shoqatat e tyre dhe t propozojnsa e si duhet vepruar pr t mundsuarndalimin e gjuetis, llojet, kohn, vendin,periudhn, duke argumentuar shkaqet. Megjith paksimin dhe dmtimin e ndodhur- q ne t gjith jemi dshmitar - prsri

Propozime pr

mbrojtjen e fauns s

egr dhe gjuetin

sht nj "far" sado e pakt q duhetruajtur, pr brezat e ardhshm pr t mirne natyrs, shoqris dhe zhvillimit, kur tbhemi ndonjher shtet normal. Faraduhet ruajtur sot! Ajo q ndodh sot shtshfarosje dhe s'ka lidhje me gjuetin. shtmir, q nse ekzistojn hapsirat logjike eligjore ta shpallim t ndaluar gjuetin dhet vm n mbrojtje ato pak relikte/t rralla,

q na plqen t besojm se vazhdojn t

jetojn n hapsirn shqiptare.Nse hapi i par sht ndalimi i gjuetis,mendojm se ka mjaft pun t tjera pr tbr duke fill uar nga inve tarizimi,prmirsimi i bazs ligjore pr t siguruarprfshirjen e komunitetit jo vetm tgjuetarve, n vendime q lidhen membrojtjen dhe mbarshtrimin e Fauns segr n Shqipri.


6/8

6JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

FAO (Organizata pr Ushqimdhe Bujqsi e Kombeve t

Bashkuar a)

Zotrimi i pyjeve sht nj koncept igjer q prfshin pronsin,qeramarrjen dhe rregullime t tjerapr prdorimin e pyjeve. Ai sht njkombinim i pronsis s prcaktuarn mnyr ligjore apo zakonore dhei t drejtave dhe rregullimeve prmenaxhimin dhe prdorimin eburimeve pyjo re. Zotrimi i pyjeve

ve nd os se ku sh mu nd dh e f ar burimesh t prdor, pr sa koh dhenn far kushtesh.Ndrsa shtjet e zotrimit t toksjan investigua r dhe debatu ar pr njkoh t gjat, zotrimi i pyjeve kamarr vmendjen e komunitetitndrkombtar vetm kohve t

ZOTRIMI I PYJEVE

Pse sht i rndsishmvlersimi i pronsis s pyjevefundit, veanrisht n kontekstin enismave t tilla si zbatimi i ligjit,qeverisja dhe tregtimi (FLGT) dheprpjekjet pr uljen e emetimeve tgazrave me efekt ser nga shpyllzimetdhe degradimi i pyjeve (REDD). Ponjihet gjithnj e m tepr q zotrimi isigurt i burimeve pyjore mund tkontribuoj n zbutjen e varfris tmiliona njerzve, t cilt varen direktapo indirekt nga burimet pyjore prje te s n e ty re , n m ny r m tprgjithshme nga menaxhimi i

qndrueshm i pyjeve.Megjithse pjesa m e madhe e pyjevet bots mbeten n pronsi publike dhekontrollin shtetror, veanrisht nvend et n zhvi llim, nj dive rsi fikim irregullimeve t zotrimit t pyjeve pozhvillohet n rajone t ndryshme tbots, si pjes e r ishikimit t politikave

dhe ligjeve pyjore. Natyra e ktyrerregullimeve t reja t zotrimit varionn mnyr t konsiderueshme, duke

reflektuar historin e shkuar dhe ataktuale t shteteve, qasjet e ndryshmet zgjedhura nga qeverit pr tprmirsuar menaxhimin e pyjeve, porgjithashtu zrat n rritje t aktorvelokal, t cilt krkojn njohjen e tdrejtave t tyre dhe nj rol nvendi mmarrje. Shum proese t reforms szotrimit, t tilla si privatizimi,titullimi dhe kthimi apo rishprndarjae toks nuk jan implementuar nmnyr t duhur, pr shkak t njmjedisi t dobt mbshtets, njmungese prfshirjeje t prfituesve nvendi mma rr je rreth rr egu lli meve treja t zotrimit dhe komunikimit tvarfr. Pa shmangshmrisht , kjo krijon

pasiguri, mosbesim dhe konflikt, rritbrishtsin e zotrimit dhe ul interesinpr menaxhimin e duhur t pyjeve.Reformat e zotrimit duhet tinkorporohen n nj kontekst m tgjer q prfshin kuadrin qeveriss dherregullator; t kryera n izolim ato jant prirura t dshtojn apo t ken

impakt t kufizuar. Fuqizimi nuk vjenvetm nga t itull imi, dhe titullimi nuksiguron kapacitetin pr t prfituar

nga burimet pyjore, por krkonshum mbshtetje shtes.Ak ti vi te te t e FA O- s n li dh je mezotrimin e pyjeve synojn nmbshtetjen e zhvillimit dheimplementimin e sistemeve tdiversifikuara t zotrimit t pyjeven fushat e mposhtme:" Vlersimin e sistemeve t ndryshmet zotrimit dhe impaktit t tyre mbimenaxhimin e qndrueshm t pyjevedhe zbutjen e varfris;" Mbledhjen e vazhdueshme dheshprndarjen e t dhnave mbizotrimin e pyjeve n nivel vendor,rajonal dhe global;" Rritjen e ndrgjegjsimit dhestimulimin e debateve n nivel

kombtar dhe forumetndrkombtare mbi shtjet ezotrimit t pyjeve n veanti praktort lokal;" Sigurimin e mbshtetjes nga shtetin proesin e reforms s zotrimitprmes projekteve t fushs dhezhvillimit t mjeteve praktike.

Xhelal SHUTIKordinatori FPPKK Kuks

M dat 23/09/2013 u zhvilluanj takim midisprfaqsuesve t Federats s

PPKK Kuks dhe Kryetarit t Kshillitt Qarkut Kuks z. Ibsen Elezi dhe stafitt tij.N kt takim u diskutuan problemetn fushn e pylltaris komunale nQarkun e Kuksit, si dhe sfidat prva zh di mi n e re fo rm av e p r nj menaxhim t qndrueshm t pyjevedhe kullotave komunale n kt qark.Federata Rajonale bri nj prezantimt prgjithshm, ku u theksua setransferimi i pyjeve dhe kullotave npronsi t NJQV deri tani ka arriturn masn 50%, ka filluar proesi iregjistrimit t tyre n ZRPP dhe nrrethin e Kuksit i kan regjistruar 7komuna dhe kan aplikuar edhe 4 ttjera, ndrsa n rrethin Has dheTropoj ky proes nuk ka filluar ende.Pas ksaj prvoje, Kryetari i Kshillit unjoh me prvojn e fituar n komunnMalzi, e cila ka marr n pronsi 50%t pyjeve dhe kullotave dhe kto tregjistruara n ZRPP, ajo ka br edheidentifikimin e 27 grup/prdoruesvetradicional n fshatin Petkaj t ksajkomune, me t cilt ka lidhur kontrataprdorimi me nj afat 50 vjear. Kjomundson hapjen e rrugs s proesevet zhvillimit dhe menaxhimit tqndrueshm t ksaj pasurie. Kta

ban or kan fil lua r t inv estoj n nparcelat e tyre, aty ku ata shohin seinteresi sht m i madh pr t sjellfitime pr nj koh sa m t shkurtr.Parcelat me interes fitimi t shpejtjan par celat me pyje gshtenje, t ci latata po mundohen t'i trajtojn si parce lat orientuara pr prodhim frutashgshtenje, por mundsit ekonomikefamiljare jan t vogla. Komuna Malzika n pronsi 700 ha pyje gshtenje, t

Bashkpunimi midis aktorve vendor n Qarkun KuksDOMOSDOSHMRI PR QEVERISJEN E QNDRUESHME T PYJEVE DHE KULLOTAVE KOMUNALE

cilat krkojn ndrhyrje emergjente prt'i kthyer nga pyje gshtenje n parcelapr prodhim fruti gshtenje n mnyrq rritet rendimenti i prodhimit tfrutave t gshtenjs por edhe drurvet zjarrit, njkohsisht arrihet edhepunsimi i nj numri tkonsiderueshm familjesh.Kryetari i Qarkut pasi u njoh nprgjithsi me ecurin e proesit, si dhe

modelet e krijuara, prshndeti tgjith aktort q kan kontribuar nkt proes dhe n emr t Kshillit tQarkut premtoi, se do t mbshtes menj paket financiare disa familje apogrup familjesh, t cilat kan plotsuarkriteret dhe standartet tekniko-ligjorepr rehabilitimin dhe krijimin emodeleve t parcelave pyjore, ku vetfamiljet i shohin si prioritare przhvillimin e tyre. Mundsimin e

trajnimeve profesionale pr prhapjene prvojave m t mira n zhvillimin epylltaris. Ai premtoi gjithashtu se, dot mbshtes grupet prodhuese npromovimin e prodhimeve nga sektorii arrorve, si n organizimin epanaireve ashtu dhe n rrit jen eshkalls s prpunimit t ktyreprodhimeve, duke shfrytzuar traditn,por edhe metodat e reja q prdoren n

vendet me m shum prvoj n ktdrejtim. T gjitha kto aktivitete duhetdhe i shrbejn punsimit sa m tgjer t familjeve rurale, jo vetm nplotsimin e nevojave t tyre, por edhepromovimin e turizmit me produktetradicionale t zons.Ne - tha n fjaln e tij z. Xhelal Shuti -falnderojm kryetarin e qarkut prkt takim n diskutimin dhembshtetjen e disa aktiviteteve

promovuese, pr nxitjen e krijimit tmodeleve t prparuara n zhvillimin

e qndrueshm t pylltaris komunalen kt qark. Ai shtoi se Kshilli iQarkut mund dhe duhet t vr nlvizje strukturat e NjQV-ve nzgjidhjen e problemeve t regjistrimitt pyjeve dhe kullotave n ZRPP dhekto t fundit t mos bhen penges nkt proes.Komunat t rekrutojn n stafet e tyreekspert t fushs s pyjeve me qllimq t hartojn planet operacionalegjat tremujorit t katrt t ktij viti,me qllim q n muajin Janar t vititpasardhs t miratohen n Kshillet eKomunave plane vjetore tpakontestueshme.Komunat nprmjet komisioneve ttyre, t legalizojn konsolidimin ekufijve tradicional t fshatrave, siqel iza baz n administrimin eterritorit si dhe t mbshtesin eforcojn Shoqatat e Prdoruesve tPyjeve q merren me menaxhimin ePyjeve dhe Kullotave Komunale.Ne - vijoi ai - mendojm se duhet tva zh do j pr o es i i tr an sf er im it tpyjeve dhe kullotave n pronsi tpushtetit vendor, por edhe Qarku tket prona, si parqe apo zona kreativerajonale n shrbim t zhvillimit dhet fuqizimit ekonomik e social trajonit.Pr t gjitha pronat vet Qarku nba sh k pu ni m me Fe de ra ta t dh eShoqatat mund t hartoj Strategji

Rajonale pr menaxhimin e integruart Burimeve Natyrore, prfshirjen epyjeve n shrbimet mjedisore,zhvillimin e agropylltaris dheturizmit, pr t patur m shum ndikimn cilsin e jets s njerzve nvazhdimsi.Pr t gjitha kto u gjet nj mirkuptimnga t dy palt dhe u mendua krijimi inj grupi bashkpunumi midis stafitt qarkut dhe Federats s PPKK Kuks.


7/8

JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

7

Po afron koha e prshtatshme pr mbjelljen e fidanve pyjor! Ju njoftojm se disponojm fidan t llojeve tndryshme si m posht:Zeman Lalaj n Vlor disponon 5000 fidan bredhi me lartsi 1.5 metr, 2000 fidan pishe t zez me lartsi 1-

5 -2.5 metr, si dhe 40 mij fidan t llojeve t ndryshme. Pr do sqarim t mtejshm jeni t lutur tkontaktoni n numrat e telefonit +355 69 21 23 919, dhe +355 332 22 843.N fidanishten e Z. Florin Torba n Peshkopi ka fidan standart pr mbjellje n vjesht Arr 2 vjeare 4000cop, Gshtenj 2 vjeare 4000 cop, Bli dekorativ 1.5 m mbi 1000 cop.Kontaktoni me Z. Florin Torba n numrin e telefonit: +355 68 34 01 378.Haxhi Mani nga Muhurri i rrethit Dibr, 12 km larg qytetit t Peshkopis disponon fidan sherebele t ciltbhen gati pr mbjellje para dats 20 Shtator. T interesuarit jan t lutur t kontaktojn me Z. Haxhi Manin numrin e telefonit +355 68 64 69 360.

NJOFTIM

Struktura e pronsis dhemenaxhimit t pyjeve n Franc

KODI I PYJEVE DHE REGJIMIPYJOR FRANCEZ (KODI PYJOR)

Qllimi i kodit pyjor shtsigurimi i orientimeve tprgjithshme t politikavepyjore dhe rregulloreve qderivojn prej tyre, si edhe t

prezantojn rolin e institucioneveprgjegjse pr implementimin e tyre. KodiPyjor konsiston n tre kapituj:Kapitullli i par sht shum iprgjithshm, ai prmban:Institucionet, pushtetin dhe detyrat e tyre nsektorin e pyjeve;Politikat pyjore, menaxhimin e

qndrueshm dhe rregulloret;Mbrojtjen e pyjeve nga zjarret dherregulloret prkatse;Mbrojtjen e pyjeve dhe rregulloret lidhur met;Zhvillimi i pyjeve;Dispozitat penale.Kapitulli i dyt fokusohet tek pyjet nn"regjimin pyjor":==> Operacionet, prgjegjsin dhepushtetin e Zyrs Kombtare t Pyjeve;==> T drejtat e prbashkta;==> Grupimet (konsolidimi) e pyjeve;==> Financimi i aktiviteteve t komunavepronare pyjesh;==> Dispozitat penale.Kapitulli i tret fokusohet tek t gjithpyjet private:" Institucionet, pushtetet dhe detyrat e tyren sektorin e pyjeve;" Menaxhimi i pyjeve;

" Termat e konsolidimit t pronsis dhemenaxhimit t tyre.Regjimi Pyjor FrancezT gjith pyjet q i prkasin Shtetit,autoriteteve lokale apo institucionevepublike konsiderohen n dobi publike dheprandaj qeverisen sipas Regjimit Pyjor tFracs. Si t till, kto pyje i nnshtrohenplanifikimit strikt t menaxhimit. Kymenaxhim duhet t integrojshumfunksionalitetin e pyjeve dhe jo vetmprodhimin. Regjimi Pyjor Francez ka njimpakt direkt n menaxhimin aktual. Psh.pranimi i vizitorve sht i detyrueshm, siedhe duke marr n konsiderat ruajtjen e

bio div ers ite tit dhe habita teve. Kto pyj egjithashtu mund t jen subjekt i krkimeveshkencore. "Amnagement" sht njdokument menaxhimi, i cili sht idetyrueshm pr do pyll dhe shkon prtejnj prshkrimi t thjesht t grumbujve t

ndryshm dhe rregullave silvikulturore qduhet t zbatohen. Administrata Kombtaree Pyjeve (AKP) sht autoriteti i vetmprgjegjs pr implementimin e "regjimit tpyjeve" n partneritet me pronart publik.85% e planit t financimit t Regjimit PyjorFrancez vjen nga qeveria qndrore n formne pagesave kompensuese t hartuara pr tmbuluar kostot e AKP. Pjesa e mbetur prej15% financohet nga njsit e qeverisjes lokalekur ato paguajn koston e monitorimit tpyjeve t tyre bazuar mbi t ardhurat ngashitja e lnds drusore.Siprfaqja m e madhe e pyjeve shtprivate (Asetet e pyjeve private)Tre t katrtat e pyjeve t Francs jan pri-

vate dhe siprfaqja totale e tyre arrin 10.6milion ha. Ato prfshijn njshumllojshmri t lart speciesh, qkryesisht konsistojn n lloje gjethernse.Prej 5 milion hektarsh pyje dushqesh n

Franc, afrsisht 4 milion hektar jan pyjeprivat. Ndr llojet m t tregtuara, 80 - 90%e pishs s detit dhe pseudocugs jan pyjeprivate. Gjithashtu strukturat variojnshum. Gjysma e siprfaqes sht e mbuluarnga pyje t lart dhe pjesa e cungishtevezakonisht konsiston n parcela t vogla tdestinuara pr prodhimin e drurve t zjarritpr vetkonsum sht me e madhe se sa pyjetpublike. 70% e volumit t lnds drusore nkmb ndodhet n pyjet private (153 m3/ha).Struktura e pronsis s pyjeve n Franc

nuk sht homogjene, rajoni qndror, lindordhe verilindor kryesisht kan mesatarishtfragmentizim m t madh t tyre. N vitin2010 sipas Qndrs Kombtare t PronavePyjore t Francs, pronart e pyjevezotrojn mesatarisht 8.8 ha, por jo n njpjes. Ato jan ndar mesatarisht n 5 blloqeme mesatarisht 1.8 ha pr njsi menaxhimi.Pavarsisht prpjekjeve pr konsolidimin epronsis prmes panaireve t kmbimit apoprmes ligjit, ndryshimet jan t ngadalta.Grupimi pr menaxhimin e pyjeve nprmjetstrukturave ligjore t tilla si bashkimet e liraapo t liensuara apo shoqatat e unioneve tmenaxhimit t pyjeve dhe tregtimit po rriten

n numr por ende jan t dobta.Menaxhimi i Pyjeve PrivateQ prej vitit 1963, pronarvet pyjeve me mshum se 25 ha u sht krkuar me ligj q tkrijojn nj dokument ligjor i quajtur "Plani Thjesht Menaxhimi" (Plan Simple deGestion), i cili t aprovohet nga qndratrajonale pr pronat pyjore. Ky dokumentprshkruhet n kodin pyjor dhe integrohetn politikn e menaxhimit t qndrueshmt Pyjeve t Francs. Numri i Planeve tThjesht t Menaxhimit sht rritur q prej

vi ti t 20 10 pa si li gj i nu k e ku fi zo n mrndsin e tyre pr pyjet q tejkalojn 25ha n nj njsi. Planet e Thjeshta tMenaxhimit (PTM) gjithashtu mund thartohen vullnetarisht pr ngastrat midis 10- 25 ha ose nse disa pronar bashkojnngastrat e tyre pyjore pr t hartuar njPTMK (Plan i Thjesht Menaxhimi Kolektiv).PTM-t duhet t jen n prputhje me kodin

pyjor dhe Skemat Rajonale t Menaxhimitt Tokave Pyjore t vendosura nga QndratRajonale t Pronave Pyjore pr t prcaktuarpraktikat e menaxhimit t toks pyjore tprshtatura pr secilin rajon. do PTMprshkruan grumbujt dhe programet vjetoret prerjes s lnds drusore apo aktivitetetq duhet t kryhen pr do ngastr apo n/ngastr. Menaxhimi i kafshve t egragjithashtu sht prfshir n PTM. Kydokument siguron nj shqyrtim mbimenaxhimin e kaluar dhe nj analiz tsfidave ekonomike, mjedisore dhe sociale.Pronart e pyjeve me siprfaqe t vegjlmundet ose t ndjekin nj kod t praktikavet mira pyjore, i cili e bn menaxhimin epyjeve m t thjesht dhe u mundson atyret marrin subvencione nga shteti, ose tdokumentojn nj regullore t modelit tmenaxhimit. Dokumenti i Rregullores sModelit t Menaxhimit prshkruan masat

pyjore q do t aplikohen, rotacionin ekshillueshm dhe llojet q do t prdoren,si dhe shtjet madhore mjedisore q duhett merren n konsiderat. N vitin 2010, 2.8milion ha dhe 26.500 prona u mbuluan mePTM. 16.300 pronar ndjekin kodin epraktikave t mira pyjore, kakorrenspondon me 163.000 ha. 1147Rregullore t Modelit t Menaxhimit qmbulojn 18.901 ha jan aprovuar. Nsdikush krahason kto shifra me 10.6 milionhektar t pyjeve private, vetm nj e treta e

pyjeve privat ka nj dokument menaxhimi.Ky krahasim sht i rndsishm sepsedokumenti i menaxhimit reflekton interesine pronarve t pyjeve pr menaxhimin etokave pyjore.Marketingu i produkteve drusoreN vitin 2010, 44 milion m3 lnd drusoreu shfrytzua n pyjet private ndaj 6.2 milionm3 t shfrytzuara n pyjet shtetror dhe7.8 milion m3 n pyjet komunale. Vjelja elnds drusore sht vetm 66% e rritjes

vjetore t pyjeve, e cila sht vlersuar n 103milion m3/vit. 56% e tregut t lndsdrusore nga pyjet private trajtohet direkt ngapronart, ndrsa 26% e pronarve prdorin

kooperativat dhe 18% prdorin ekspert.Mnyrat e financimit dhe orientimetkryesore t politiks pyjore FrancezeOrientimet kryesore t politikspyjore FrancezeMotoja aktuale e politiks pyjore francezesht t "shfrytzojm m shum dukembrojtur m mir pyjet e Francs". Kjo motosht nj prmbledhje e mir e objektivavet ksaj politike. Politika sht e orientuardrejt menaxhimit t pyllit q merr nkonsiderat gjithnj e m tepr aspektetmjedisore. N kt perspektiv synimi iafatmesm i shtetit sht t klasifikoj 2%t siprfaqes pyjore me status t striktmbrojts. Paralelisht, objektivi i vjeljes sdisa qindra mijrave m3 shtes materialidrusor n vit sht deklaruar qartsisht.Lnda drusore pr ndrtim dhe energji jandy boshtet kryesore t zhvillimit. Krijimi ikanaleve t shitjes sht mbshtetur

fuqimisht. Stacionet energjitike me ashklat cilt ofrojn nj minimum energjie prngrohje mund t bashkfinancohennprmjet subvencioneve publike.Programet ADAME (Agjensia e Mjedisit dheKonservimit t Energjis) dhe MAAF(Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhePyjeve) kan bashkfinancuar "1000stacione energjitike me ashkla" pr zonatrurale me objektivin e mbshtetjes skrijimit t stacioneve t prodhimit tashklave dhe garantimin e furnizimit meashkla prej zons.Kantieret e sharrave gjithashtu mund tmarrin subvencione pr lloje t caktuaradetyrash. Shteti bashkfinancon programine "1000 ndrtimeve me lnd drusorelokale". Qeveria ka themeluar PlanetRajonale Afatgjata pr Zhvillimin e Pyjeve,n mnyr q t identifikoj zonat n t cilatdo t investohen kryesisht parat publike pr

t zhvilluar aktivitete dhe mundsuar vjeljene volumeve t mdha t lnds drusore.Shteti merr pjes n financimin e aktivitetevet tjera t shumta me synimin e mobilizimitt t gjith sektorit t lidhur me lndndrusore. Megjithat, disa pika nuk janprcaktuar ende. Aktort e prfshir direktn vjelje krkojn pyje q jan tprshtatshme pr nevojat e tyre, ka do tthot nj pyll n gjendj pr t siguruar nmas t madhe bredh, hormoq, pish dhepseudocug. Por prtritja e plantacioneve

do t rriste m tepr siprfaqen e llojevekonifere, ka nuk sht n prputhje mesynimin e konsiderimit t mtejshm taspekteve mjedisore. Qeveria deri m taninuk e ka qartsuar ktaspekt, por aisigurisht duhet t adresohet nga ligji i ri iorientimit i parashikuar n fundin e vitit2013. Vendimi pr bashkfinancime tmundshme t projekteve t mdha primpiante t kombinuar ngrohje dhe energjieq furnizohet n mnyr esenciale nga

biomasa pyjore sht gjit hashtu n p ritje.Skemat e financimit pr aktivitetet e

menaxhimit t pyjeveN t kaluarn Fondi Kombtar i Pyjevemund t prfitonte prej fondeve q vinin ngataksa specifike dhe prandaj i shte pothuajsei pavarur nga buxhetimi vjetor. Por q prej

vendimit pr prfundimin e ktij instrumentifinancimi, nuk sht propozuar asnjmundsi tjetr pr zhvillimin e aktivitetevepr zhvillimin apo mbrojtjen e pyjeve.

Ak tu al is ht in st it uc io ne t nd ry sh meshpresojn q fondet e karbonit n tardhmen mund t mbshtesin zhvillimin epyjeve. Taksa shtes (taksa mbi tokn jotruall) sht prdorur nga dhoma prshtjet bujqsore pr t zhvilluar aktivitetet cilat favorizojn zhvillimin e sektorit tpyjeve. Nj pjes e ksaj takse i transferohetQndrave Rajonale t Pronave Pyjore dheshoqatave t komuniteteve pyjore. Federatate industrive t lidhura me lndn drusore,midis tyreFrance Bois Fort, t cilat marrin

fondet e mbledhura nga "Kontributi iDetyrueshm Vullnetar" (kontributi i paguarnga industria e drurit) i shprndajn ktopara nprmjet projekteve t financimit apostudimeve duke kontribuar n zhvillimin esektorit pyjor. Fondet tradicionale jan atonga kshillet lokale apo rajonale, si edhe atot shtetit nprmjet Ministris s Mjedisit,Zhvillimit t Qndrueshm dhe Energjisdhe Ministris s Bujqsis, Ushqimit dhePyjeve, plus edhe fondet e siguruaranprmjet programeve t financuara ngaERDF (Fondi Europian i Zhvillimit Rajonal)dhe EAFRD (Fondi Europian Bujqsor prZhvillimin Rural). Prve ktyre financimevet ndryshme, krkohet nj financim shtes, icili sigurohet nga komunitetet, shoqatat eautoriteteve lokale apo federatat ekomuniteteve. Shteti transferon fondingjithnj e m tepr drejt kshilleve rajonal.Shteti financon ONF (Administrata

Kombtare e Pyjeve) nprmjet Ministriss Bujqsis Ushqimit dhe Pyjeve (MBUP)n mnyr q t garantoj planifikimin emenaxhimit t pyjeve. N pyjet komunale,financimi regjimit pyjor sht 85% i siguruarnga nj "pages kompensuese" nga shteti(MBUP) t alokuara tek AdministrataKombtare e Pyjeve, prve pagess s"kostos pr distriktet pyjore" (rreth 15%) tpaguara nga komunitetet (mbi baz t tardhurave t siguruara nga pyjet e tyre). Npyjet shtetrore, shteti si pronar heq dorprej produkteve nga prona e tij. T ardhuratnga pyjet shtetrore ri-investohen nmenaxhimin e pyjeve dhe infrastrukturnpyjore. Administrata Kombtare e Pyjevefiton t ardhura duke ofruar shrbime tndryshme dhe studime teknike. Pr rolin erndsishm t dhn pr QndrnKombtare t Pronave Pyjore dhedelegimeve rajonale (Qndra Rajonale t

Pronave Pyjore) me ligjin pyjor n pyjet pri-vat e, t msi prmit fina ncoh en me dy ttretat nga shteti dhe taksa e toks (nprmjetdhomave t shtjeve bujqsore) dhe nj ttretn nga rajonet dhe provincat pr

veprimtar i spec ifike.Ma rr ng a ra po rt i i Inte gr imit tMb ro jtje s s Na ty r s n Po li ti k nPyjore t Francs

(Wilfried Tissot, Yann Kohler/Instituti Europian i Pyjeve)

(Perktheu Arjol Lila)


8/8

8JETGjelbr


www.shkpkk.org



www.akppp.net

Gazet e FKPKK,

Shqipri dhe eAPPK, Kosov

KURORA EGJELBR

www.fkpkk.org

www.akppp.net

Kshilli Botues:R. Nreu, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. Hoxha, A.Kacani

Kryeredaktor:AHMET OSJA Zv. kryeredaktor:Nijazi IDRIZI, Ferdin Liaj

Redaksia:V.Muharremaj, H.Kola, Gj.Fierza, M.Shehi

Adresa:Bulevardi Zogu I, Godina e ZP, kati II, Tiran

Mobile:068 40 75 975; e-mail:[email protected]

Regional Centre for Forestry and Rural Development(REFORD) held from 30th of September to 2nd of Octo-

ber, the General Assembly which took place in Hotel BiankaResort in Kolasin, Montenegro. The General Assembly wel-comed Croatia and "Repub-lic of Srpska" in BosniaHerzegovina as new mem-

bers of REFORD. Croatia isrepresented by CroatianUnion of Private Forest Own-ers Associations (UPFOA),

whi le the "R epu bl ic ofSrpska" in BosniaHerzegovina by Associations of Private Forests Owners -"Our Forest". REFORD has now seven members at Balkanlevel (Albania, Bosnia Herzegovina, Bulgaria Croatia,Kosovo, Macedonia, Montenegro).During the General Assembly, REFORD members electedalso the new president, Ms.Albora Kacani with a two yearmandate. She is the representative of National Federation

of Communal Forests and Pastures of Albania.

REFORD has a new president

Diber re gion5 October 2013

On 5th of October CNVP (Connecting Natural Values andPeople) in the framework of implementation of the project:

Strengthening Sus-tainable CommunalForestry II" sup-ported by the Em-

ba ssy of Swede n,participated in theregional fair orga-nized in Diber re-gion. CNVP facili-tated and supportednut producers fromdifferent communesof Diber and womengroup to promoteand sell their prod-ucts.The "Harvest Feast"has become a tradi-tion for this region and is celebrated every year on the be-ginning of October. The focus of this event is celebratingfor the good harvesting and promoting Dibra products such

as walnuts, apples, organic hazel nuts, chest nuts and tra-ditional foods. This year this event brought together ruralcommunities from all Dibra communes, regional and na-tional authorities, participants from Debar and Gostivar(Macedonia) and a lot of tourists as during this season area lot in number (2000) due to the Spa Centre that Peshkopioffers. Around 5000 visitors had the opportunity to enjoy,

buy & taste the Diber products.The event was organized in cooperation with ALCDF,KASH, ANTARC, and other local actors.Diber Forestry Federation, Nut club and Agritra-Vizion

were our main partners. Visitors in the event were also par-ticipants from National Federation and Regional Federa-tion of Shkoder, Elbasan and Kukes.This year the participation of farmers in the fair was veryhigh. Out of 260 farmers participating with different prod-ucts, nut producers and women producer groups were (110)farmers total including (40 women). A characteristic ofthis year was the high quantity of the products that farm-ers brought and sold in the fair (agriculture, fruits, andforestry and dairy products).

Main forestry related products were: wall nuts, hazel nuts,chest nuts, processed forest fruits, medical /aromaticplants, sage seedlings and different traditional foods made

with.Facts sheet:Quantity of nut products sold:1. walnuts 2470 kg average prize 500 LEKE2. chestnuts 1258 kg average prize 200 LEKE3. Hazelnuts 185 kg average prize 600 LEKEApart from selling products the farmers had theopportunity to establish contracts for seedlings,nuts and medicinal plants with buyers.1. Walnut seedling 2500 piece x 250 leke per piece from 3farmers2. Hazelnut seedling 1000 piece x 170 leke per piece3. Almond seedling 300 piece x 200 leke per piece4. Chestnut seedling 8000 piece x 160 leke per piece5. Sage 70000 seedling x 8 leke per piece

Promotion of nut cropsand traditional products

Dibra "Harvest feast"

FAO (Food and Agriculture Organization of theUnited Nations)

Forest tenure is a broad concept that includes ownership, ten-ancy and other arrangements for the use of forests. It is a com-

bination of legally or customarily defined forest ownershipand of rights and arrangements to manage and use forest re-

sources. Forest tenure determines who can use what re-sources, for how long and under what conditions.While land tenure issues have been investigated and debatedfor a long time, forest tenure has only recently raised the at-tention of the international community, particularly in thecontext of initiatives such as forest law enforcement, gover-nance and trade (FLEGT) and efforts to reduce greenhousegas emissions from deforestation and forest degradation(REDD). It is also increasingly being recognized that securetenure of forest resources may contribute to poverty allevia-tion of the millions of people who depend directly or indi-rectly on forest resources for their livelihoods and, more gen-erally, to sustainable forest management.

Although the majority of worlds' forests remain under publicownership and state control, especially in developing coun-tries, a diversification of forest tenure arrangements is takingplace in various regions of the world as part of revised forestpolicies and laws. The nature of these new tenure settings

varies considerably, reflecting the past and recent history ofthe countries, the different approaches selected by govern-ments to improve forest management, but also the growing

WHY ASSESSING FOREST OWNERSHIP IS IMPORTANTForest tenure

voices of l ocal stakeholder s demanding recognition of theirrights and a role in decision making.Many of the tenure reform processes such as privatization,titling and restitution or redistribution of land are not ad-equately implemented because of a weak supporting environ-ment, a lack of involvement of the beneficiaries in decisionmaking about the new tenure arrangements and poor com-

munication. Inevitably, this creates insecurity, mistrust andconflict, increases the fragility of tenure and reduces the in-terest in proper forest management.Tenure reforms should be incorporated in a broader contextthat includes governance and regulatory frameworks; con-ducted in isolation they are bound to fail or have limited im-pact. Empowerment does not come from titling alone, andtitling does not ensure the capacity to benefit from forest re-sources, but requires a lot of additional support.FAO activities on forest tenure are aimed at supporting thedevelopment and implementation of adequate and diversi-fied forest tenure systems, in the following areas:" assessment of different tenure systems and their impact onsustainable forest management and poverty alleviation;" continuous collection and dissemination of data on foresttenure at country, regional and global level;" raising awareness and stimulating debates at national leveland in international fora on forest tenure related issues inparticular for local stakeholders;" providing country support in the process of tenure reformthrough field projects and development of practical tools.

On behalf of the National Federation of Communal Forests andPastures of Albania, Forest and Pastures User Associations,established across 250 country's communes, appraise as veryuseful and we fully support the latest Government's initiativeson stopping the further degradation of forests and banning theexport of roundwood and charcoal. Decentralization of natu-ral resources governance and delegation of the rights and re-sponsibilities on forests to LGUs and further to their users, as

well as participation of rural communities in decision makingfor their treatment is a process, which positively impacts oninitiation of sustainable forest and pasture management in Al-

bania. This process, started since 20 years ago, by transferringstate forests to communes and municipalities' ownership, forgiving those in use of villages and rural families, is realized in240 communes. Thus, there are transferred about 488,000hectares of forests generally degraded, 193,750 hectares of pas-tures and meadows, as well as other forest plants and otheruses, which occupy over 60% of country's forest area. During

this process, at each commune were established CommunalForest and Pastures User Associations, as organizations of com-munities for a better management of these natural assets. Inthe last decade, the associations were self-organized at regionallevel, by establishing the Regional Federations of Forest andPastures in counties of Diber, Kukes, Korca, Berat, Elbasan,Shkoder, Lezhe, Puke, Tirane and Gjirokaster, which repre-sent 250 associations. These federations, at country scale es-tablished the National Federation (NFCFP). These structures

work all together on enhancement of capacities for supportingof sustainable management of communal forests and pastures,as well as for lobbying and protection of members' interests atlocal and national levels.The transfer process has given its very positive impacts in termsof protection and regeneration of degraded forests, as a result ofcommunities' contribution and with funding of the ForestProject, supported by the Government of Albania, World Bank,Governments of Italy, Sweden, Switzerland, USAID, ILC etc.

Associations are continuing on their activities even after endingof the Natural Resources Development Project of SNV - CNVP(Netherland Development Organization) and SIDA (Swedish

International Development Agency). We and all rural commu-nities, involved in several-year projects express our deepestthanks and gratitude to all these supportive organisms.

According to the data from pilot communes in Malzi and Bujan(county of Kukes), Melan, Maqellare, Zerqan and Ulez (Diber),Blerim (Puke), Kurvelesh (Tepelene), Markat (Sarande), Grekan,Tregan and Paper (Elbasan) results that over 30% of inhabit-ants of these areas are recognized as traditional users of forestsand pastures and are recognized by the village's community andconfirmed as such also. This situation is reflected even on about240 management plans drawn up at each commune. This is anargument for suggesting to the Government that forests andpastures currently in communal use, to be gradually devolvedin private ownership of the village and rural families, based onlocal tradition and Constitution, for deepening reforms towardsthe market economy. This aspect should be reflected even onthe new Forest Law, which is in drafting process yet. Already,since 20 years, in many areas of the country can be noticed that,

when the forest has as owner the village and traditional fami-lies, when their rights and responsibilities are clear, it is pro-tected and governed at best, there are no illegal cuttings nor fires,

contributing so in increase of incomes, soil protection from cor-

The Law should recognize the denied rights of ownersrosion and many other environmental and economic benefits.

We have noticed that in the forests where users are traditionallyrecognized, at least these recent years have not occurred firecases, as well as there are no damages nor i llegal cuttings. Dur-ing these years, about 200 thousand hectares of oak forests to-tally degraded in the areas of Librazhd, Drini Valley, Shkoder,Malesi e Madhe, Kukes, Has, Tropoje, Mati Valley, Burrel,Bulqize, Diber etc. as result of attention and carefulness by those

who are considered as traditional owners and supported byFPUAs and Federations, it is noticed an augmentation of theannual growth of respective forests by 2 to 3 times more thanthe state forests or collective forests of this type. This is evidenced

by about 100 permanent sample plots that are biennially moni-tored and it is a lesson for the farmer and foresters in terrain.

With the support of community and the political will, the pro-cess on transferring of properties to Local Government and us-ers can be further deepened, by defining policies, procedures,criteria and proper legal basis.

But, the further performance of this process is impeded by thelack of clear and proper policies and the respective legal frame-work, as those do not completely reckon in the main issues ofthe forest fund, ownership and use problems, decentralizationand delegation of more competencies to Local Government Unitand users etc. According to the current law, LGUs, users andassociations although take the forest in use, have not exclusiveuse and management rights, nor generation of incomes fromactivities in forest.Based on so far experiences and discussions developed with com-munities, the National Federation of Communal Forests andPastures suggests deepening of reforms and improvement offorest policies, especially in the following directions:Revision of the law on forests, consulting with the representa-tives of users at all levels;

Approval of the sublegal acts on communal forest and pasturestransfer and management, proposed earlier by associations, asto the case when these are given in use, also even in ownership.

Village's commission should remain the basic unit for definitionof traditional boundaries;Finalization of the devolution of communal forests and pastures

in ownership of LGUs and villages all over country's territory incertain deadlines and further devolution in ownership of users,village and family, to those who manage well these assets;Designation of policies which foster generation of incomes fromcommunal forest and pastures, including secondary productsand game and their usage in benefit of users and community;Decentralization of decision making on forest tariffs at local gov-ernment unit level with facilities for the rural areas with scarceincomes;Strengthening of an effective advisory service on communal for-est and pastures by state structures and users' federations.

As a representative of Communal Forests and Pastures User Asso-ciations, the National Federation provides full support, expertiseand cooperation with all state institutions and stakeholders on:- Improvement of the legal framework on forests in generaland communal forests in particular, as well as its enforcement;- Procedures and development of the institutional reform inforest and pasture sector;- Designation of the new "Environmental Services Project" andits implementation.

Nationa l Federati on of Communal

Forests and Pasture s

jeto gjelber_132

Documents