Mga Sistemang Pang- Ekonomiya

Ano nga ba ang Sistemang Pang- Ekonomiya?

• Sumasaklaw sa mga istraktura, institusyon at mekanismo na batayan sa pagsasagawa ng mga gawaing pangproduksyon upang sagutin ang mga pangunahing katanungang pang-ekonomiya.

• Maaring baguhin ayon sa pangangailangan ng lipunan.

MGA UNANG URI NG SISTEMANG PANG-EKONOMIYA

Sinaunang Komunismo

• Ang tao ay namumuhay sa komunidad at lahat ng pagaari ng bawat isa ay pagaari ng lahat.

• Lahat ng tao ay nagtratrabaho para sa isang komunidad o tribo.

• Sa Tsina ito ay tinawag na Komyun at sa Israel naman ay Kibbutz.

Feudalismo

• Sistemang Pangkabuhayan na ang batayan ng kapangyarihan ng tao ang pagmamayari ng lupain na malalawak.

• Pamayanan o Manor ang naging sentro ng pamumuhay dito.

• Paninoong feudal- taong nagmamayari ng mga lupain. Nagbibigay sila ng lupa sa mga naglilingkod sa kanila na tinatawag na basalyo o vassals- nagkakaloob ng serbisyong militar at agrikultural sa mga Panginoong feudal.

Merkantalismo

• May kinalaman sa pagpapayaman ng mga bansa sa pamamagitan ng paglikom ng mga mahahalagang metal tulad ng ginto at pilak.

• Marami ang naniniwala na ang ginto at pilak ang batayan ng kapangyarihan.

• Ito ang nagbigay-ugat sa pananakop ng mga bansa.

Caciquismo

• Cacique- Nagmamayari sa lupa na nagpapahiram ng lupa sa mga tenants (tulad ng encomiendero).

• Sistemang Inquilino-kasama ang ngababayad sa renta, maaring salapi o pananim. Naglalarawan sa pagiging magkasosyo ng landlord at ng tenant. 1/3 sa may ari, 2/3 sa tenant.

ALOKASYON

Pagpapayaman ng mga pinagkukunang yaman

TeknolohiyaKonserbasyonPangangapital

Paggamit ng mga sistemang Pang-

ekonomiya

Feudalismo:Kaunaunahang

Komunismo

MerkantalismoGinto at Pilak

LupaYamang TaoLikas na YamanYamang Pisikal

MGA MAKABAGONG SISTEMANG PANG-EKONOMIYA

Rebolusyong Industriyal

• Nagbigay daan sa pagkilala ng mga karapatan ng mga mangagawa at mga pribadong tao sa pagunlad ng industriya.

Kapitalismo• Ang pagmamay-ari ng mga salik ng

produksyon tulad ng lupa, kapital, paggawa at entreprenyur ay nasa pribadong sektor.

• Ang pribadong pag-aari ay may layuning tumubo.

• Mayroong free market system o free enterprise-o kalayaang mamili ng ninanais na produkto.

• Malaya din ang kompetiyon ng mga negosyante.

Kapitalismo

Pagdedesisyon

Pag-aari ng Yaman

Pagtatakda ng Presyo

Pangunahing Layunin

Sosyalimo

• Pinaghalong kapitalismo at komunismo.• Ang ga pangunahing industriya ay hawak ng

estado at ang mamamayan ay pinapayagan magmayari ng maliit na industriya na maaring pakialaman ng pamahalaan.

• Ang pagamayari n g yaman sa kolektibong paraan ay ginawa sa sitemang ito.

• Unang ginamit ni Robert Owen

Isang Kapitalista na dumamamay sa mahihirap at kawawang mangagawa.Binatay niya ito sa kaisipan ni San Tomas More sa librong Utopia.

Komunismo

• Sosyalimong nakabase sa plano.• Sistemang Pang-ekonomiya na ang

estado ang kumokontrol at nagmamayari ng lahat ng industriya at yaman ng bansa.

• Sa kasalukuyan wala pang absolute communism dahil hindi pa natatamo ang isang classless society.

Facismo

• Lahat ng industriya ay kontrolado ng diktador.• Ang estado na pinamumunuan ng diktador

ang nagpapasya sa mga gawaing pampuitikal, panlipunan at pang-ekonomiya.

• Ipinagbabawal ang pagaangkat ng produkto mula sa ibang bansa.

• Una itong pinasimulan ni Benito Mussolini sa Italya, at ni Adolf Hitler sa Bansang Aleman.