muh_eko_2

8/2/2019 Muh_Eko_2

1/29

Prof. Dr.Birol ELEVL Mhendislik Ekonomisi

MHENDSLK EKONOMS

SLAYT 3

MALYETLER

8/2/2019 Muh_Eko_2

2/29

Maliyet (Gider):retimde

bir mal elde edilinceyedein harcanan deerlerintoplamdr

8/2/2019 Muh_Eko_2

3/29


MALYET KAVRAMI

Oluum sklklar, greceli bykl vefaaliyetlerdeki etkisine gre farkllk gsterendeiikmaliyettanmlamalar vardr

Sabit, Deiken ve Artan Maliyetler

Direkt, Dolayl ve Standart maliyetler Nakit Maliyeti, Defter Maliyeti

Batk Maliyet (Sunk Cost)

Frsat Maliyeti Yaam-Dngs Maliyeti (Life-Cycle Cost)

8/2/2019 Muh_Eko_2

4/29


Sabit, Deiken ve Artan Maliyetler

Sabit Maliyetler: Belirli bir retim kapasitesindefaaliyet seviyesindeki deiimlerden etkilenmeyenmaliyetlerdir. Sigorta, faiz, genel idari gider,amortismanlar bu kapsamdadr.

Deiken Maliyetler :Faaliyet seviyesindeki deiimebal olarak toplamda deien maliyetlerdir.Genellikle malzeme, iilik,enerji bu kapsamdadr

Artan Maliyetler:Sistemdeki kty bir birimartrmakla oluan ilave maliyettir. Belirlemek oldukazordur.

8/2/2019 Muh_Eko_2

5/29


Sabit ve Deiken Giderler

Gider

Sabit DeikenKira

Genel

Amortisman

MaalarMalzeme

Enerji

Bakm,Der,vs

8/2/2019 Muh_Eko_2

6/29


Direkt, Dolayl ve Standart maliyetler

Direkt Maliyetler: Bir faaliyet veya rn iin direktolan yaplan llebilen harcamalardr. Faaliyetledirek ilgili iilik, malzeme, vs. gibi

Dolayl Maliyetler : Faaliyet veya rnle direkilikili olmayan maliyetlerdir. rne veya bir faaliyetedatm zordur. Ortak amal donanm, malzeme,ekipman bakm, genel giderler(pazarlama, reklam,finans, vs)

Standart Maliyetler:retim balamadan nce

tahmin edilen ve planlanan birim maliyettir. Maliyetkontrol ve dier ynetim fonksiyonlar iin nemlidir.Yararlar unlardr;

8/2/2019 Muh_Eko_2

7/29Prof. Dr.Birol ELEVL Mhendislik Ekonomisi

Direkt ve Dolayl GiderlerMaliyet

Direkt Dolayl

Personel DierYnetim

Arazi,bina,

tesisat, vs.sabit deerler

Maalar

Bonuslar

Ekipman

SMalzeme Blmirket

letme MasraflarSermaye Masreflar

8/2/2019 Muh_Eko_2


Nakit Maliyeti, Defter Maliyeti

Nakit deme ile ilgili maliyetler Nakit Maliyetlerolarak tanmlanr. Nakit olmayan demeler isedefter maliyeti olarak tanmlanr.

Mhendislik ekonomisi asndan en nemli

defter maliyeti amortismangiderleridir.Gerekte bununla ilgili bir deme olmamasnaramen vergi asndan maliyet olarakgsterilir,

8/2/2019 Muh_Eko_2


Batk Maliyet (Sunk Cost)

Batk maliyet:gemite olumu, gelecek maliyetve gelirlerin hesaplanmasyla alakas olmayanmaliyettir.

Mhendislik ekonomisi asndan ihmal edilir,

Bavurularda harcanan paralardr.Defter deeri ile piyasa deeri arasndaki farktr,

8/2/2019 Muh_Eko_2


Frsat Maliyeti

Kaynaklar snrl olduu iin oluabilecek birmaliyettir. nsanlar tercih yapmakzorundadr,tercihler FIRSAT MALYET olarakbilinir,

Bir renci bir yl okula gitmek yerinealarak 20000 Tl kazanabilir. Ancakokula giderek 5000 Tl haryor. Bu

durumda frsat maliyeti 5000 TLsinakit olma zere 25000 TLdir.

8/2/2019 Muh_Eko_2


Hayat-Dngs (evrim) Maliyeti

Bir rn, yap, sistem veya servisin mrboyunca ilikilendirilecei tm maliyetlerinzeti olarak tanmlanr,

Hayat dngs, rn veya hizmete olan

ihtiyala balar ve rnn atlmasyla biter.

8/2/2019 Muh_Eko_2


Toplam Maliyet Fonksiyonu

Toplam Maliyet(TM), sabit maliyet(SM) ile birimdeiken maliyetin (bm) rn miktar (Q) ilearpmlarnntoplamdr.

TM = Sabit maliyet + Toplamdeiken maliyet

TM = SM + (bm x Q)

8/2/2019 Muh_Eko_2


Ortalama Birim Maliyet (OBM)

Belirli bir zaman dilimindeki toplam maliyeti (TM),ayn dnemdeki retim miktarna blerekhesaplanr;

OBM = TM / Q

8/2/2019 Muh_Eko_2

14/29


Marjinal Maliyet (MM)

retime ilave edilen son birimin maliyeti marjinalmaliyettir

MM = dTM / dQ

8/2/2019 Muh_Eko_2

15/29


Toplam Gelir Fonksiyonu

Toplam gelir (TG),bir firmann rnlerinin birininsat fiyat, p, ile rnden satlan miktarn,Q,arpmdr

TG = fiyat x miktar = p x Q

8/2/2019 Muh_Eko_2

16/29


Kar (Zarar) Fonksiyonu

Kar(Zarar), toplam gelirden toplam maliyetinkarlmasyla bulunur;

Kar (zarar) = TG TM

= (p x Q) (SM + (bm x Q))

= (p x Q) SM(bm x Q)

Kar (zarar) = (p-bm) x Q -SM

8/2/2019 Muh_Eko_2

17/29


Maliyetlerin Grafiksel Gsterimi

Miktar (Q)

Para

(TL

)

SM

DM

TMGelir

Q1 Q2

8/2/2019 Muh_Eko_2

18/29


Baaba Noktas

Toplam maliyet erisi ile toplam gelir erisininkesitii nokta baabanoktas olarak tanmlanr,

8/2/2019 Muh_Eko_2

19/29


Kritik retim Seviyesi; Bir iletmenin toplam geliriile toplam giderinin eit olduu noktadr.

Baaba noktasndaki retim seviyesi olarak

tanmlanr,

Baaba Noktas zellikleri

Kritik Seviye

8/2/2019 Muh_Eko_2

20/29


Baaba Noktas Hesab

TM=TG veya TG-TM= 0olmal

(p x Q)

(SM + (bm x Q)) = 0

=== QBBN= SM / (p-bm)

8/2/2019 Muh_Eko_2

21/29


Mhendislik ekonomisinin

en zor,

pahal ve

zaman alc ksm,

alternatiflerle ilgili, maliyetlerin, gelirlerin, faydalmrn ve hurda deerinin tahmin edilmesidir.

Bu tahminler/hesaplamalar kararlar dorudan

etkilemektedir.

MALYETLER HESAPLAMA

8/2/2019 Muh_Eko_2

22/29


Sat fiyat, teklif fiyat belirlemek veya

szlemeleri deerlendirmede kullanmak. Planlanan rnn karl olarak satlp

satlamayacan belirlemek, lem deiiklii veya yenilikler iin ne

kadar sermaye gerektiini deerlendirmek, Verimlilik artrma almalar iin eik deer

tanmlamak,

retim maliyetleri tahmin edilir, Standart maliyet ile gerekleen maliyet

mukayese edilerek iletmenin performansllr,

NN GEREKLDR?

8/2/2019 Muh_Eko_2

23/29


Maliyetleri belirleme genellikle aamal bir itir;1. lgili Faaliyetleri Belirlemek

2. Faaliyetlerle ilgili Gider ve Gelirleri

tanmlamak3. Tahmin Teknikleri kullanmak(Modellemek)

MALYETLER NASIL BELRLENR?

8/2/2019 Muh_Eko_2

24/29


Gider ve Gelir Tanmlamalar

Faaliyetler tanmlandktan sonra her faaliyet iingelir ve giderlerin tanmlanmas ve snflandrlmasgerekir

Baz gider ve gelirler u ekilde tanmlanabilir lk yatrm, gc maliyeti, Malzeme Maliyeti Enerji Maliyeti, Bakm maliyeti Vergiler ve sigorta Genel giderler, Gelirler, Kalite maliyeti, vs

8/2/2019 Muh_Eko_2

25/29


Gelir ve Gider Tahmin Yaklamlar

Tahmin teknikleri, detay gelir ve gider bilgileriile birlikte, her alternatif iin nakit-ak ve netnakit-akn tespit etmede kullanlr,

Gelir-gider tahminlerinde kullanlan baz

teknikler;ndeksler: Maliyet ve fiyatlar zamanla deiik

sebeplerle deiirler (teknolojik gelimeler, iilikve malzeme, enflasyon). Fiyat ve maliyetlerin

deiimi baz yla gre indeksler kullanlarak tahminedilebilir,

Cn= Ck( In/Ik)

8/2/2019 Muh_Eko_2

26/29



Birim Maliyet Teknii: Bir birimlik maliyetkullanlarak hesaplamalar yaplabilir;lkYatrm / 1kW

Gelir/km

TM/km

Faktr Teknii;Birim tekniinin birazgelitirilmiidir

C = Top[Cd]+Top[fmUm]

Ctahmin edilen maliyet,Cd. d parasnn hesaplanan maliyeti

fm.. m parann birim maliyeti

Um .m para says

8/2/2019 Muh_Eko_2

27/29



Parametrik Teknikler;Maliyet tahminlerindeeski maliyet bilgileri ve istatistiksel yntemlerkullanlarak gelecekteki maliyetler tahmin edilmeyeallr,

ssel Model

Regresyon analizleri

8/2/2019 Muh_Eko_2

28/29


AY ZAMANI MIPROBLEM ZME ZAMANIMI ?????

8/2/2019 Muh_Eko_2

29/29

Prof Dr Birol ELEVL Mhendislik Ekonomisi

PROBLEMLER

ZLECEK Sayfa 53.rnek 2.3.

Sayfa 69Problem 2.1

Sayfa 75.Problem 2.5

Sayfa 80Problem 2.11

DEV Sayfa 85.problem 2.1

Sayfa 87problem 2.9 Sayfa 89problem 2.14

muh_eko_2

Documents