5

ภาษาไทยธรกจ บทท 2 การเขยนโครงการ

การเขยนโครงการเปนวธการวางแผน และเตรยมการอยางเปนรปธรรมทสามารถน าไปปฏบตงานได

ดงนน การเขยนโครงการจงเปนกจกรรม หรอเครองมอทจะชวย ใหการด าเนนงานสามารถลลวงและประสบความส าเรจไปไดดวยด โครงการ หมายถง แผนการด าเนนงานทเรยบเรยงขนมาอยางเปนขนตอน และมกจกรรมทสามารถน าไปปฏบตไดโดยมวตถประสงคของการด าเนนงานอยางชดเจน เพอเปนแนวทางในการปฏบตใหเปนไปตามเปาตามทก าหนด วตถประสงคของการเขยนโครงการ

1. เพอใหสมาชกทเกยวของไดเขาใจโครงการ 2. เพอเปนทศทางในการปฏบตงานตามโครงการ 3. เพอของบประมาณ

ลกษณะโครงการทด 1. มความทนสมย มความคดรเรมสรางสรรค 2. ตองมวตถประสงคทชดเจน รดกม 3. มการก าหนดวธการ การด าเนนการ ทสอดคลองกบกจการของโครงการ 4. ไดรบการสนบสนนทางดานทรพยากร เชน งบประมาณ และบคลากรทจะมา

ปฏบตงาน 5. มระยะเวลาทเรมตนการท างานจนถงสนสดการท างานอยางชดเจน 6. ประหยดคาใชจายและสรางผลตอบแทนทคนคากบการท าโครง

ประเภทของโครงการ ในการเขยนโครงการมรปแบบในการเขยนหลายแบบ ซงสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงน

1. การเขยนโครงการแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยม (Convention Method) 2. การเขยนโครงการแบบตารางเหตผลตอเนอง (Logical Framework Method)

6

การเขยนโครงการทางธรกจแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยม (Convention Method) การเขยนโครงการแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยม เปนวธทท ากนมานานตงแตอดตจนถง

ปจจบน รายละเอยดของโครงการจะแจกแจงตามหวขอทก าหนดไว ไดแก ชอโครงการ หนวยงานรบผดชอบผ รบผดชอบโครงการ หลกการและเหตผล วตถประสงค กจกรรมและการด าเนนการ ระยะเวลาในการด าเนนโครงการ งบประมาณและทรพยากรทตองใช และประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ขอจ ากดของการเขยนโครงการแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยม 1. ลกษณะของโครงการมความยาวเกดความจ าเปน

2. ตงวตถประสงคเลศเลอจนไมสามารถปฏบตงานได ถงแมวาการเขยนโครงการแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยม จะมขอจ ากดอยบาง ดงทกลาวมา

แตการเขยนโครงการในรปแบบนยงคงไดรบความนยมมผ เขยนเปนจ านวนมาก เนองมาจากความคนเคยของทงผ เขยนและผ รวมงาน และสามารถเขยนโครงการไดอยางรวดเรว ในขณะเดยวกนผบรหารกสามารถอนมตโครงการไดอยางรวดเรว

ดงนน การเขยนโครงการแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยมจงเปนรปแบบทเหมาะสมและยงคงมประโยชนอยางมาก เพยงแตปรบปรงจดออนและขอก าหนดทมของวธการเขยนโครงการในลกษณะน รปแบบการเขยนการเขยนโครงการแบบดงเดมหรอแบบประเพณนยม ประกอบดวย

1. ชอโครงการ 2. หนวยงานรบผดชอบ 3. ผ รบผดชอบโครงการ 4. หลกการและเหตผล 5. วตถประสงค 6. กจกรรมและการด าเนนการ 7. ระยะเวลาในการด าเนนโครงการ 8. งบประมาณและทรพยากรทตองใช 9. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ชอโครงการ การตงชอของโครงการควรใชภาษาทเฉพาะเจาะจง สอความหมายได

ชดเจน สามารถรบรในเบองตนไดวามการจดกจกรรมอะไร ในลกษณะอะไร และแสดงถงจดหมายปลายทางทตองการ

7

2. หนวยงานรบผดชอบ ใหระบชอของหนวยงาน องคกร หรอกลมบคคลใหถกตองและ ชดเจน

3. ผรบผดชอบโครงการ ใหระบชอผ ทด าเนนงาน และหากมผ ด าเนนการหลายคนให ระบชอใหครบทกคน

4. หลกการและเหตผล การเขยนหลกการและเหตผลจะบอกถงความจ าเปนและความ เปนมาของโครงการ ซงผ ท าโครงการจะตองเขยนเหตผลหรอแสดงถงทมาและความจ าเปนในการจดท าโครงการใหชดเจน วาท าไมจงตองท าโครงการน

5. วตถประสงค การเขยนวตถประสงคของโครงการเปนการเขยนทแสดงใหเหนวาถาท า ตามโครงการทเสนอแลว ผลทไดรบคออะไร ตองวดไดและปฏบตได ถามหลายประเดนใหเขยนเปนขอๆ แตไมควรมากเกนไป

6. กจกรรมและการด าเนนการ เปนการใหรายละเอยดหรอขนตอนในการปฏบตงาน 7. ระยะเวลาในการด าเนนโครงการ เปนการระบเวลาในการด าเนนโครงการ โดยระบ

ระยะเวลาตงแตเรมตนโครงการจนกระทงถงวนสนสดโครงการวาใชเวลาทงหมดเทาไร แสดงใหเหนจดเรมตน และสนสดของโครงการ ระบว นเดอนป ถาหากเปนโครงการระยะยาว และมหลายระยะ กตองแสดงชวงเวลาในแตละระยะขอโครงการนนดวย

8. งบประมาณและทรพยากรท ตองใช การเขยนงบประมาณและทรพยากรทตองใช ตองระบเปนจ านวนเงนเทาไรใหชดเจน

9. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ เปนการระบผลส าเรจของการจดท าโครงการเมอสนสด การด าเนนงาน โดยระบวาใครจะไดรบประโยชนหรอเกดการเปลยนแปลงในเรองอะไรบาง

การเขยนโครงการแบบตารางเหตผลตอเนอง (Logical Framework Method) การเขยนโครงการแบบตารางเหตผลตอเนอง เปนเทคนคในการจดท าโครงการทมการพ จารณาโครงการอย าง เปน ระบบ เนนหล กการวเคราะหแบบ “ค า ใช จ าย เปรยบ เทยบก บประสทธผล หรอผลสมฤทธ” (Cost – Effectiveness) และใชหลกตรรกวทยา (เหตและผล) ในการอธบายความสมพนธระหวางองคประกอบทส าคญของโครงการ โดยมการสรปสาระส าคญของโครงการไวในตาราง

ซงในการปฏบตเกยวกบการจดเตรยมขอมลรายละเอยดและการเข ยนสรปสาระลงตารางทสอดคลองเปนเหตเปนผลซงกน และกน ซงตองใชเวลาในการเขยนโครงการ ทผานมาจงท าให การเขยนโครงการทางธรกจแบบตารางเหตผลตอเนองจงไมเปนทนยม

*************************************

8

ค าศพททายบท

รปธรรม หมายถง สงท ร และเหนไดดวยตา ห จมก ลน กาย อนไดแก รป เสยง กลน รส และสงท

สามารถสมผสไดดวยกาย เชน ท างานโครงการไดส าเรจเปนไปตามจดมงหมายทก าหนด

ลลวง หมายถง ท างานไดส าเรจ เชน โครงการนส าเรจลลวงไปไดดวยด.

งบประมาณ หมายถง การประมาณการรายรบและรายจายเพอขอรบเงนมาใชในการด าเนนการ เชน

การด าเนนโครงการฝกอบรมมคคเทศกนอย จงหวดสงหบร ไดรบเงนจากสนบสนนจากราชการจ านวน 500,000 บาท เปนตน

อนมต หมายถง เหนชอบตาม อนญาต เชน นกศกษาน าโครงการทองเทยวสดสปดาหมา เสนอ

ใหกบอาจารย อาจารยเหนชอบอนมตใหนกศกษาเดนทางในชวงสดสปดาหน

ดงเดม หมายถง แตเดม เกากอน เกาแก เดมท เดม เรมแรก เชน นายชาตชายยงคงใชวถชวต

แบบเกากอนไมยอมใชเครองคอมพวเตอรแตยงคงใชเครองพมพดดธรรมดในการพมพเอกสาร

เลศเลอ หมายถง วเศษ ดเลศ เชน น กมวยทงสองคายตางตอส ก นโดยคดวา ค ายมวยของต ว

เลอเลศกวาของฝายตรงขาม

ภมปญญาทองถน หมายถง ความรทไดรบการสงสอนและสบทอดกนมาตงแตบรรพบรษ (ป ยา ตายาย) มา

จนถงปจจบน เชนการประกอบอาหารไทย อาหารจนทยงคงรสชาตแบบดงเดม เปนตน

9

ตวอยางการเขยนโครงการ

1. ชอเรอง โครงการฝกอบรมมคคเทศกนอย จงหวดสงหบร

2. หนวยงานรบผดชอบ โปรแกรมวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยสวนดสต

3. ผรบผดชอบโครงการ นางสาวชศากญญ เลาช

4. หลกการและเหตผล เน องดวยจงหว ดสงหบ ร มชอ เสยงทางดานประวตศาสตร ว ฒนธรรม วถชวตและภมปญญาทองถนและมจดเดนทางดานการทองเทยวทสามารถดงดดนกทองเท ยวและผ เดนทางจากตางถนใหแวะเวยนมาเยยมชมได อกท งย งเปนจ งหว ดทอย ไม ไกลจากกรงเทพมหานคร การเดนทางสะดวก โครงการฝกอบรมมกคเทศกนอย เปนสวนหนงของการพฒนาจงหวดสงหบรใหเปนแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร วฒนธรรม และภมปญญาทองถน เพ อเปนการเตรยมความพรอมของบคลากร (เยาวชน) ในชมชน ใหมความรท กษะการน าเสนอขอมลในทองถน เพอเปนการเปดโอกาสใหเยาวชนในทองถนไดมสวนรวมในการสงเสรมการทองเทยว สรางจตส านกและตระหนกถงดานการทองเทยวใหกบเยาวชน อกทงยงเปนการสรางอาชพและรายไดใหแกทองถนอกดวย

5. วตถประสงค 3.1 เพอสรางเยาวชนใน จงหวดสงหบรใหมความรเกยวกบแหลงทองเทยวของทองถน

มความสามารถ มทกษะในการน าเสนอแหลงทองเทยว และภมปญญาทองถนของตนเองไดอยางถกตองตามหลกวชาการ

3.2 เพอสรางความตระหนกในการอนรกษและพฒนาทรพยากรการทองเทยวของทองถน ใหแกเยาวชน

3.3 เพอกอใหเกดกระบวนการเสรมสรางประสบการณทางดานการทองเทยวใหแกเยาวชน 3.4 เพอกอใหเกดการสรางงานใหกบเยาวชนและทองถน

โครงการฝกอบรมมคคเทศกนอย จงหวดสงหบร โปรแกรมวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยสวนดสต

10

กจกรรมและการด าเนนการ ในการฝกอบรมในครงน เปนการบรรยายเกยวกบความรและแหลงทองเทยวโดยใชเวลาทงส น 12 ช วโมง รวมเปนเวลา 2 ว น สถานทใชในการฝกอบรม ณ. บรเวณหอประชมจ งหวดสงหบร และพาเยาวชนไปเยยมชมสถานทแหลงทองเทยวตาง ๆ ภายในจงหวดสงหบร เปนเวลา 3 วน รวมเปนเวลาทงสน 5 วน

รายละเอยดของการบรรยาย

หวขอบรรยาย เวลา/ชวโมง 1. ความส าคญของแหลงทองเทยวตอทองถน 1 2. หลกการมคคเทศก 1 3. พฤตกรรมของนกทองเทยว 1 4. การตอนรบนกทองเทยวและการเปนเจาบานทด 1 5. ศลปะการพดส าหรบมกคเทศก 2 6. แหลงทองเทยวในทองถน 2 7. วฒนธรรมประเพณทองถน 2 8. การอนรกษทรพยากรทองเทยวในแหลงทองเทยว 2

เยยมชมแหลงทองเทยวภายในจงหวดสงหบร

วนท แหลงทองเทยว 1 วดพระนอนจกรสห วดหนาพระธาต วดพกลทอง อนสาวรยวรชนคายบางระจน

วดโพธเกาตน 2 พพธภณฑสถานแหงชาตอนทรบร อทยานแมลามหาราชานสรณ

แหลงเตาเผาแมน านอย 3 วดสวางอารมณ วดกระดงงาบปผาราม คคายพมา

7. ระยะเวลาในการด าเนนโครงการ ตงแต มกราคม – พฤษภาคม 2559 โดยจดอบรมครงละ 5 วน ไดแก วนท 1 – 5 เมษายน 2559 (รนท 1) และวนท 1 – 5 พฤษภาคม 2559 (รนท 2) จ านวนเยาวชนผ เขาอบรมรนละ 50 คน

11

8. งบประมาณและทรพยากรท ตองใช งบประมาณ ท ตอ ง ใช เ ป นค าสถาน ท ฝ กอบ รม ค า ท พ ก ค าอ าหารส าห รบ ว ทยาก ร

ผ ด าเนนงาน และเยาวชนผ เขารวมการอบรม คารถส าหรบเดนทางไปตามถานททองเทยว โดยเบกจากงบประมาณตามแผนปฏบ ตราชการไทยเขมแขง 2559 ประจ าปงบประมาณ 2558 เพ อพฒนาการทองเทยวกลมจงหวดภาคกลาง จ านวนทงสน 500 ,000 บาท

9. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 9.1 ท าใหเยาวชนในจงหวดสงหบรท าหนาทเปนเจาบานทด 9.2 สามารถเพมรายไดใหกบเยาวชนและประชาชนในจงหวดสงหบร จากการใชสงท

ตนเองมอยใหเกดความคมคาตอตนเองและชมชน 9.3 ท าใหคนในชมชนแหลงทองเทยวมกจกรรมรวมกนน ามาซงความรกและความสามคค

9.4 ท าใหคนในชมชน หวงแหน อนรกษ และพฒนาทรพยากรการทองเทยวของทองถนให คงอยตลอดไป

12

ก าหนดการอบรม โครงการฝกอบรมมคคเทศกนอย จงหวดสงหบร

รนท 1 และรนท 2 ณ. หอประชมจงหวดสงหบร

วนท 1 08.00 น. – 08.30 น. ลงทะเบยน 08.30 น. – 09.00 น. พธเปดการอบรมโครงการฝกอบรมมคคเทศกนอย จงหวดสงหบร 09.00 น. – 10.00 น. ความส าคญของแหลงทองเทยวตอทองถน 10.00 น. – 11.00 น. หลกการมคคเทศก 11.00 น. – 12.00 น. พฤตกรรมนกทองเทยว 12.00 น. – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00 น. – 14.00 น. การตอนรบนกทองเทยวและการเปนเจาบานทด 14.00 น. – 16.00 น. ศลปะการพดส าหรบมกคเทศก 16.00 น. – 17.30 น. กจกรรมกลมสมพนธ 17.30 น. รบประทานอาหาร/เขาทพก

วนท 2 09.00 น. – 11.00 น. แหลงทองเทยวในทองถน 11.00 น. – 12.00 น. วฒนธรรมประเพณทองถน 12.00 น. – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00 น. – 14.00 น. วฒนธรรมประเพณทองถน (ตอ) 14.00 น. – 16.00 น. การอนรกษทรพยากรทองเทยวในแหลงทองเทยว 16.00 น. – 17.30 น. กจกรรมกลมสมพนธ 17.30 น. รบประทานอาหาร/เขาทพก

วนท 3 08.30 น. เตรยมตวเดนทางทจดนดพบ 09.00 น. – 12.00 น. วดพระนอนจกรสห, วดหนาพระธาต 12.00น. – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน

13

วนท 3 (ตอ) 13.00น. – 15.00 น. วดพกลทอง 15.00 น. – 16.30 น. อนสาวรยวรชนคายบางระจน, วดโพธเกาตน 16.30 น. เดนทางกลบทพก 17.30 น. รบประทานอาหาร

วนท 4 08.30 น. เตรยมตวเดนทางทจดนดพบ 09.00 น. – 12.00 น. พพธภณฑสถานแหงชาตอนทรบร 12.00น. – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00น. – 14.00 น. อทยานแมลามหาราชานสรณ 14.00 น. – 16.30 น. แหลงเตาเผาแมน านอย 16.30 น. เดนทางกลบทพก 17.30 น. รบประทานอาหาร

วนท 5 08.30 น. เตรยมตวเดนทางทจดนดพบ 09.00 น. – 11.00 น. วดสวางอารมณ 11.00 น. – 12.00 น. วดกระดงงาบปผาราม 12.00น. – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00น. – 14.00 น. คคายพมา 14.00 น. ปดการอบรม 14.30 น. เดนทางกลบ

****************************************

14

จงหวดสงหบร

ขอมลท วไป

ประวตความเปนมา

จ งหว ดสงหบ ร เปนเมองเกาแก ส รางข นกอนกรงส โขท ย ราว พ .ศ.1650 โดยพระเจา ไกรสรราช ตอมาในสมยกรงรตนโกสนทร ราว พ.ศ.2437 ไดมการจดรปการปกครองเมองตามระบบมณฑลเทศาภบาล จงไดจดตงมณฑลกรงเกา (มณฑลอยธยา) ขนประกอบดวยเมอง 8 เมอง คอกรงเกาพระพทธบาทพรหมบร ลพบร สระบร สงหบร อางทอง และอนทรบร ใน พ.ศ.2439 ไดมการยบเมองพรหมบร เมองอนทรบร ลงใหเปนอ าเภอขนกบเมองสงหบร ในขณะเดยวกน ไดยายเมองสงหบ รจากปากบางตนโพธ ไปตง ทต าบลบางพทรา อ าเภอเมองสงหบ ร อ นเปนทตงของจงหวดสงหบรในปจจบน

ตราสญลกษณประจ าจงหวดสงหบร รป "อนสาวรยวรชนคายบางระจ น " ใชอ กษร "สห" เปนอกษรยอประจ าจงหวด

ค าขวญประจ าจงหวด ถนวรชนคนกลา คหลาพระนอน นามกระฉอนปลาชอนแมลา เทศกาลกนปลาประจ าป

15

ตนไมประจ าจงหวด ตนมะกล าตาชางหรอมะกล าตน

สตวน าประจ าจงหวด ปลาชอน

จ านวนประชากร มจ านวนประชากร ใน ป 2558 มจ านวนประชากรชาย 101,181 คน ประชากรหญ ง

110,977 คน รวม 212,158 คน

ภมศาสตร ลกษณะภมประเทศโดยท วไป เปนทราบล มมแมน าส าค ญ ไหลผาน 3 สาย คอ แมน า

เจาพระยา แมน านอย และแมน าลพบร นอกจากนยงมล าน าสายอน ๆ คอ ล าแมลา ล าการอง ล าเชยงราก และล าโพธชย ไมมพนทเปนภเขาและปาไมและไมมแรธาตทส าคญ

ลกษณะของภมอากาศ ฤดรอน ตงแตเดอนกมภาพนธ-เมษายน ฤดฝน ตงแตเดอนพฤษภาคม-ตลาคม ฤดหนาว ตงแตเดอนพฤศจกายน-มกราคม

ทตงและอาณาเขต จงหวดสงหบร ตงอยภาคกลางของประเทศไทย หางจากกรงเทพมหานคร 142 กโลเมตร ม

เนอททงหมดประมาณ 822.478 ตารางกโลเมตร หรอ 514,049 ไร มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยงดงน

ทศเหนอ ตดกบ อ าเภอสรรพยา จงหวดชยนาท และอ าเภอตาคล จงหวดนครสวรรค ทศใต ตดกบ อ าเภอไชโย อ าเภอโพธทอง และอ าเภอแสวงหา จงหวดอางทอง ทศตะวนออก ตดกบ อ าเภอบานหม และอ าเภอทาว ง จงหวดลพบร ทศตะวนตก ตดกบ อ าเภอสรรคบร จงหวดชยนาท และอ าเภอเดมบางนางบวช จงหวด สพรรณบร

ศาสนา จงหวดสงหบรมว ดในศาสนาพทธ จ านวน 178 แหง โบสถครสต 2 แหง วดครสต 1 แหง

มสยด 2 แหง จ านวนผ น บถอศาสนาพทธ รอยละ 98.80 จ านวนผ น บถอศาสนาอสลาม รอยละ 1.02 จ านวนผ นบถอศาสนาครสต รอยละ 0.18

16

พระอารามหลวง วดพระนอนจกรสหวรวหาร(พระอารามหลวงชนตร ชนดวรวหาร) ตงอยท ต าบลจกรสห

อ าเภอเมอง จงหวดสงหบร วดพกลทอง(พระอารามหลวงชนตร ชนดสามญ) ตงอยทต าบลพกลทอง อ าเภอทาชาง วดโบสถ (พระอารามหลวงชนตร ชนดสามญ) (ธรรมยตกนกาย) ตงอยทต าบลอนทรบร อ าเภอ

อนทรบร

การคมนาคม การคมนาคมของจงหวดสงหบร ม 2 ทาง คอ 1. ทางบก

ตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 32 (บางปะอน-พยหะคร) จากกรงเทพมหานครถงสงหบร ระยะทาง 142 กโลเมตร

ทางหลวงแผนดนหมายเลข 309 (วงนอย-สงหบร) ผานจงหวดอางทอง ระยะทาง 144 กโลเมตร

ทางหลวงแผนดนหมายเลข 311 (ลพบร-ชยนาท) เชอมตอทางหลวงแผนดนหมายเลข 309 ไป ยงจงหวดชยนาท

2. ทางน า ใชแมน าเจาพระยาเปนเสนทางเดนเรอ เพอขนสงผลผลตทางการเกษตรจากกรงเทพมหานคร

ถงสงหบ ร ระยะทางประมาณ 160 กโลเมตร หรอมาทางแมน านอย แยกจากแมน าเจาพระยา ทอ าเภอเมอง จงหวดชยนาท ผานอ าเภอสรรคบร อ าเภอบางระจน อ าเภอคายบางระจน อ าเภอทาชาง ถงจงหวดสงหบร

17

แหลงทองเทยว

วดพระนอนจกรสห

วดพระนอนจกรสหวรวหาร เปนพระอารามหลวงชนตร ตงอยทต าบลจกรสห อ าเภอเมองสงหบร สนนษฐานวาวดนสรางสมยกอนกรงศรอยธยาเปนราชธาน

พระนอนจกรสห เปนพระพทธรปไสยาสน ปางโปรดอสรนทราห ประดษฐานอยภายในวดพระนอนจกรสหวรวหาร หรอ วดพระนอนจกรสห พระพทธไสยาสนองคน เปนพระพทธรปทใหญและยาวทสดของประเทศไทย สรางมานานเกาแกจนไมทราบ แนชดวามประวตความเปนมาอยางไร สวนใหญเปนเรองเลาในท านองนยายปร าปรา ท านองเดยวกนกบพระปฐมเจดย เชน กลาววาพระเจาสงหพาหเปนผสราง แตกไมมใครทราบวาพระเจาสงหพาห คอผ ใด ครองเมองอะไร ในยคสมยใด สนนษฐานวาสรางกอนตงกรง ศรอยธยาเปนราชธาน องคพระหนพระเศยรไปทางทศตะวนออก ความยาว 1 เสน 3 วา 2 ศอก 1 คบ 7 นว

วดหนาพระธาต

วดหนาพระธาต อยในเขตบานพระนอนจกรสห ต าบลจกรสห หางจากวดพระนอนจกรสหไปประมาณ 1.5 กโลเมตร เดมชาวบานเรยกวดนวา วดหวเมอง ตอมาในสมยรชกาลท 4 ไดเปลยนชอมาเปน วดหนาพระธาต สนนษฐานวาสถานทบรเวณนจะเปนทตงของเมองสงหบรเกา สงทส าคญของวดน คอ องคพระปรางคสงประมาณ 8 วา ท าเปนรปครฑ อสรถอกระบองประดบอยเหนอชนเชงบาตร ภายหลงมการเสรมแตงเปนสถาปตยกรรมแบบศลปะอยธยาตอนตน โดยการกออฐเพมเตมเปนซมจรนมทงสดาน

18

ตงแตฐานศลาแลงขนไปกอดวยอฐยอมมทรงปรางค กลบขนนปรางคกอดวยอฐ ทศตะวนออกขององคปรางคมพระวหารหลวง ทศตะวนตกเปนพระอโบสถ และมเจดยกลมเรยงรายหลายองค เปนลกษณะของสถาปตยกรรมแบบสมยอยธยาตอนปลาย กรมศลปากรไดขนทะเบยนเปนโบราณสถานเมอวนท 8 มนาคม พ.ศ. 2478

วดพกลทอง

วดพกลทอง อยในเขตต าบลวหารขาว หางจากตวเมองประมาณ 16 กโลเมตร อยหางจากวดพระนอนจกรสห วรวหารไปประมาณ 9 กโลเมตร เดมชอวา “วดใหมพกลทอง” แตมกเรยกขานกนวา “วดใหม” เพราะสรางขนใหม เมอ ป พ.ศ.2434 โดยขนสทธ , นายกลบ สถตยบตร และนายชวง เปนหวหนาด าเนนการกอสราง ไดรบพระราชทานวสงคามสมา ครงแรก เมอวนท 7 มนาคม พ.ศ.2440 ตอมาในป พ.ศ.2483 ไดขอเปลยนนามวดเปน “วดพกลทอง”

บรเวณวดพกลทองแบงเปนสองสวน คอสวนของตววดเดมและสวนของทสราง ขนใหมฝงตรงขาม เปนวดทมความสวยงามดวยศลปกรรมและการตกแตง

อนสาวรยวรชนคายบางระจน

อนสาวรยวรชนคายบางระจน อยหางจากตวเมอง 15 กโลเมตร ตามเสนทางหลวงหมายเลข 3032 มพนทประมาณ 115 ไร เปนสวนรกขชาตพกผอนหยอนใจ จะเหนอนสาวรยวรชนคายบางระจน เปน

19

รปหลอประตมากรรมของหวหนาชาวคายบางระจนทง 11 คน สรางโดยกรมศลปากร ปรากฏสวยเดนเปนสงาอยในสวน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบนทรงเปดอนสาวรยนเมอวนท 29 กรกฎาคม 2519 คายบางระจนมความส าคญยงทางประวตศาสตร ผนแผนดนแหงนไดบนทกเหตการณความกลาหาญ และเสยสละของวรชนไทยทเกดขน เมอเดอน 3 ประกา พ.ศ. 2308 ในครงนนชาวบานบางระจนไดรวมพลงกน ตอสกบกองทพพมาซงมจ านวนมากมายมหาศาล โดยพมาตองยกทพเขาตหมบานนถง 8 ครง ใชเวลา 5 เดอน จงเอาชนะไดเมอวนจนทรแรม 2 ค า เดอน 8 ปจอ พ.ศ. 2309 นบเปนอนสาวรยทมความส าคญยงแหงหนง

วดโพธเกาตน

วดโพธเกาตน หรอ วดไมแดง ตงอยตรงขามกบอนสาวรยวรชนคาย เปนสถานททวรชนชาวบาน

บางระจนไดเคยใชเปนทมน ในการตอตานพมาทยกกองทพมาตกรงศรอยธยาเมอป พ.ศ. 2308 ชาวบานเรยกวดนวา “วดไมแดง” เพราะภายในบรเวณ มตนไมแดง ซงเปนไมเนอแขงอยหลายตน และชาวบานถอกนวาเปนไมศกดสทธ ไมมใครกลาตดหรอท าลาย ในบรเวณวดม “วหารพระอาจารยธรรมโชต” เปนวหารทรงจตรมข

พระอาจารยธรรมโชตทานเปนผน าส าคญผหนง ของชาวบานบางระจน และใกล ๆ กนมสระน าพระอาจารยธรรมโชต มปลาอยชกชมเพราะชาวบานถอวาเปนปลาศกดสทธจงไมจบไปรบประทาน และยงมศาลรวมวญญาณวรชนคายบางระจนตงอยใกล รมรว สวนหนาวดไดมการจ าลองคายบางระจนตามประวตศาสตรไวดวย กรมศลปากรไดขนทะเบยนวดโพธเกาตนเปนโบราณสถาน ตงแตป พ.ศ. 2498

20

พพธภณฑสถานแหงชาตอนทรบร

พพธภณฑสถานแหงชาตอนทรบร ตงอยในบรเวณเดยวกบวดโบสถ ตดรมแมน าเจาพระยา เดมเปนพพธภณฑของวดโบสถมากอน กอตงโดยอดตเจาอาวาสวดโบสถ พระเทพสทธโมล เจาคณะจงหวดสงหบรและอทยธาน ไดรวบรวมจดเกบรกษาโบราณวตถ ศลปวตถไวตงแตป พ.ศ. 2483 มโบราณวตถทส าคญ และเปนทรวมความรดานประวตศาสตร เชน โบราณวตถทขดพบไดจากแหลงโบราณบานคเมอง แหลงเตาเผาแมน านอย จดแสดงเครองประดบสมณศกดของพระสงฆ พดยศ พระพทธรปสมยตาง ๆ เครองถวยศลปะไทย-จน เครองดนตรไทย สวนชนลาง เปนการละเลนพนบาน เครองมอดกปลา เครองทอผา ตะเกยงโบราณ พพธภณฑสถานแหงชาตอนทรบรน จะเปดใหเขาชมทกวนพธ -อาทตย ตงแตเวลา 08.30-16.00 น.

อทยานแมลามหาราชานสรณ

อทยานแมลามหาราชานสรณ ตงอยทต าบลทบยา มพนทอยในเขตอ าเภออนทรบรและอ าเภอบางระจน หางจากอ าเภอเมองไปตามเสนทางหลวงหมายเลข 309 ประมาณ 9 กโลเมตร

ค าวา “แมลา” เปนชอล าน าสายหนงในทองทจงหวดสงหบร ไหลผานพนท 3 อ าเภอ คอ อ าเภออนทรบร อ าเภอบางระจน และอ าเภอเมองสงหบร เปนล าน าธรรมชาตทอดมสมบรณไปดวยอาหารของปลา ฉะนนปลาทจบไดจากล าน าแมลาจงมรสชาตอรอย อวน เนอนม มน โดยเฉพาะปลาชอนแมลา ซงเปนอาหารและของฝากทขนชอของจงหวดสงหบร

21

ปจจบนปลาชอนแมลาหายากขนทกวน ทางราชการจงหาทางอนรกษและฟนฟ โดยขดลอกล าน า และสรางอทยานแมลามหาราชานสรณขนรมฝงแมน าลาการอง โดยรอบ ๆ บรเวณอาคารไดจดใหเปนสถานทพกผอนหยอนใจของประชาชน

แหลงเตาเผาแมน านอย

แหลงเตาเผาแมน านอย ตงอยในบรเวณวดพระปรางค (ชณสตร) เปนแหลงผลตเครองปนดนเผาขนาดใหญทสดในสมยกรงศรอยธยา ระหวาง พ.ศ. 1914-2310 ลกษณะตวเตาเปนแบบระบายความรอนเฉยงขน กอดวยอฐ ตวเตาบางสวนคลายเรอประทน จงเรยก “เตาประทน” แบงเปน 3 สวน คอ ปลองไฟ หองวางเครองปนดนเผา และหองเชอเพลง ตวเตาเผาทนบวามขนาดใหญ มความยาวถง 14 เมตร กวาง 5.60 เมตร และเสนผาศนยกลางของปลองควนไฟยาว 2.15 เมตร เคยใชเปนทผลตภาชนะดนเผา เชน ไห อาง ครก กระปก ชอฟา กระเบองปพน เปนตน

ตวอยางเครองปนดนเผาตาง ๆ ทขดไดบรเวณแหลงเตาเผาแมน านอย สามารถชมไดในกฏของทานเจาอาวาส แหลงโบราณคดแหงนไมเพยงแตเปนมรดกวฒนธรรมทส าคญยงแหลงหนงแลว ยงเปนศนยศกษาทางวชาการเซรามคอนยงใหญแหงหนงของโลกอกดวย

วดสวางอารมณ

วดสวางอารมณ ตงอยทบานบางมอญ ต าบลตนโพธ ในเขตเทศบาลอ าเภอเมองสงหบร วดนเปนศนยรวมของศลปะหลายดาน ไดแก การศกษา การกอสรางโบสถ วหารศาลา และโดยเฉพาะการปนพระพทธรปเหมอน ทสบทอดวชาปนพระพทธรป มาจากตระกลบานชางหลอธนบร

22

ภายในวดยงม พพธภณฑหนงใหญ เปนแหลงเกบรวบรวมตวหนงใหญทสมบรณ และสามารถเลนไดกวา 300 ตว จากฝมอชางสมยกรงศรอยธยาตอนปลายเอาไว และสวนหนงไดรบมอบหมายจากครเปย หวหนาคณะหนงเร ผ ทมความสามารถในการเชด-พาทยหนงใหญ และไดถายทอดการแสดงหนงใหญสบตอกนมา ตวหนงใหญ ทใชแสดงแบงเปนชดใหญ ๆ ได 4 ชด คอ ชดศกใหญ (ศกทศกณฑ) ชดศก มงกฎ-บตรลบ ชดนาคบาศ และชดศกวรณจ าบง มการสาธตการแสดงหนงใหญ พพธภณฑเปดใหเขาชมทกวน

วดกระดงงาบปผาราม

วดกระดงงาบปผาราม ตงอยหมท 6 ต าบลบางกระบอ มโบสถรปทรงสมยใหมทงดงามไมเหมอนโบสถแหงไหน สรางอยบนฐานศาลาการเปรยญหลงเกา และวดนยงมเจดยโบราณทรงระฆงคว าคลายเจดยสมยอยธยาตอนตน ฐานเปนชน มซ มทรงระฆงตงแตปลองไฉนขนไป เจดยองคนนบวามความสมบรณทสดทมอยในสมยเดยวกน ไดรบการขนทะเบยนเปนโบราณสถานแหงชาตแลว นอกจากน ดานหนาเจดยยงมวหารเกาแกหลงคามงดวยกระเบองดน บานประตโบสถเปนไมแกะสลกลวดลายสวยงามมาก

คคายพมา

คคายพมา ตงอยทบานเจดยหก หม 1 ต าบลบานแปง หางจากตวเมองสงหบรไปประมาณ 16 กโลเมตร ตามเสนทางหลวงหมายเลข 32 กโลเมตรท 129 เปนแหลงชมชนโบราณมลกษณะเปนเนนดน

23

แนวยาวรปรางคลายตว L ยาวประมาณ 5-15 เมตร กวางประมาณ 3 เมตร สนนษฐานวาสรางขนในสมยกรงศรอยธยาเมอประมาณป พ.ศ. 2127 ครงทพมายกกองทพมาตงทปากน าบางพทราเพอรวบรวมก าลงเขาตกรงศรอยธยา นบเปนแหลงประวตศาสตรทส าคญ ปจจบนไดปรบปรงใหเปนสวนสาธารณะส าหรบพกผอนหยอนใจของประชาชนทวไป

วฒนธรรมและประเพณ

ประเพณกวนขาวทพย

การกวนขาวทพยหรอขาวมธปายาสนมกจะจดขนทหมบานวดกฎทอง บานโภคาภวฒน วดอตมะพชย อ าเภอพรหมบร วนท าพธกวนขาวทพยมไดก าหนดไวเปนทแนนอนมกจะท ากนในชวงขาวก าลงเปนน านมโดยการ ปลกปะร าพธแลวใชดายสายสญจนวนรอบปะร าพธ นมนตพระสงฆมาเจรญพระพทธมนตแลวใหหญงสาวพรหมจารน าเครองปรงขาวทพยตาง ๆ

ประเพณตขาวบณฑ

ในสมยโบราณชาวบานจกรสห ไดเลอมใสศรทธาพระพทธไสยาสน เมอมปญหาในการด าเนนวถชวต การท ามาหากน การเกษตรกรรมเพาะปลกกจะมากราบไหวขอพร และน าน ามนตไปประพรมพชสวนไรนา

เมอประสบผลส าเรจก จะน าอาหารหวาน คาว มาถวาย จนกระทงเกดการรวมตวกนของคนในชมชนจกรสห จดกจกรรมวนปใหมไทย 13 เมษายน รวมกนจดงานตขาวบณฑซงท าจากขาวเหนยวปนเปน

24

รปเจดยมดอกไมธปเทยนน ามาถวายพระพทธไสยาสนเมอถวายแลวจะสวดมนตสรรเสรญพระรตนตรยเพอเปนสรมงคลตอตนเองและครอบครว

ประเพณก าฟา

เปนงานบญพนบานของชาวไทยพวนทบานบางน าเชยว และหมบานโภคาภวฒน อ าเภอพรหมบร จดขนเพอเปนการบชาและระลกถงเทพยดาผ รกษาฟากฟา และบนดาลใหฝนตกตองตามฤดกาล ถอเอาวนขน 2 ค า เดอน 3 เปนวนสกดบ โดยชาวบานจะชวยกนต าขาวป น (ขนมจน) และขาวจ ขาวหลาม ไวส าหรบท าบญตกบาตรในวนรงขน พธจะมในตอนเยน เรยกกนวา “ไปงนขาวจ”

ชาวบานจะน าขาวเหนยว ไข น าตาล ไปเขาพธเจรญพระพทธมนตกลางคนจะมมหรสพแสดงกนเปนทสนกสนาน ตกดกจะพากนนงขาวเหนยว ท าขนม ในวนขน 3 ค า เดอน 3 ซงเปนวนก าฟา ชาวบานกจะน าเครองไทยทาน และอาหารทเตรยมไวไปรวมท าบญทวด เมอพนก าฟา 7 วนแลว จะตองก าฟาอกครงวน และนบตอไปอก 5 วน จะมการจดอาหารน ามาถวายพระ เสรจแลวน าไฟดนหนงไปท าพธเลยแลง โดยการน าไปลอยตามแมน าล าคลอง ถอเปนการบชาและระลกถงเทพเจา เปนอนเสรจพธก าฟา

งานวนวรชนคายบางระจน

จดขนระหวางวนท 4-6 กมภาพนธ ของทกป ทบรเวณอนสาวรยวรชนและอทยานคายบางระจน ต าบลบางระจน อ าเภอคายบางระจน ประกอบไปดวยพธสกการะรปจ าลองพระอาจารยธรรมโชต และวาง

25

พวงมาลาสกการะอนสาวรยวรชนคายบางระจน การแสดงละครประวตศาสตรเกยวกบวรกรรมวรชนคายบางระจน ประกอบแสง ส เสยง การละเลนพนบาน มหรสพ การแสดงนทรรศการของดเมองสงหตาง ๆ มากมาย

การแขงเรอยาวประเพณ

การแขงขนเรอยาวจดขนเปนประจ าในชวงเดอนกนยายนของทกป ทบรเวณแมน าเจาพระยา รมเขอนหนาศาลากลางจงหวดหลงเกา ซงมเรอทม ชอเสยงของจงหวด นบเปนงานประเพณทตนเตนสนกสนานและเราใจ ตลอดจนไดเพลดเพลนกบความสวยงามของเรอแตละล าทตกแตงลวดลายและประชนฝพายกนอยางเตม

งานเทศกาลกนปลาและงานกาชาดจงหวดสงหบร

งานเทศกาลกนปลาและงานกาชาดจงหวดสงหบร จะมการจดงานขนประมาณปลายเดอนธนวาคมของทกป เนองจากจงหวดสงหบรมล าน าแมลาเปนล าน าธรรมชาตทมปลาชกชม และมชอเสยงมากคอ ปลาชอนแมลา ซงเปนอาหารจานเดดของสงหบร นอกจากนสงหบรยงเปนถนก าเนดของแมครว หวปา ตนต ารบอาหารคาว-หวาน ทมชอเสยง ดงนนงานเทศกาลกนปลาจงเปนทรวบรวมอาหารรสเดดนานาชนดของสงหบร

26

ผลตภณฑและของฝาก

ปลาชอนแดดเดยว ปลาชอนแมลาเผา กวนเชยง ขนมเปยะ

*************************************