3نرخ: 1000دینار2010/1/28 www.Nnmnm.com پێنجشه ممه10 رۆژنامه یه كى كولتوریى گشتییه پێنجشه ممان باڵوده كرێته وه

گه شه جه الل حه فید: به هێزبوونیپێگه ی ئابوریی یه کێکه له ده روازه کانی چاره سه ری مه سه له ی ژن

تاتۆ

8

به بروای هه ندێك كه س كوتاندنی تاتۆ له سه ر له شیان رێگایه كه بۆ جوانی ره گه زی ره نگ و چه نده ها ئه وه له به ر مێ، نێرو جۆری تاتۆ ده بینین كه هه ردوو رگه زه كه دایده نێن له هه ر شوێنێكی له شیاندا به پێی له تاتۆی حه زیان یان خۆیان ، ویستی

ره نگاورنگه یان شین.ساڵ 4000 بۆ ده گه ڕێته وه تاتۆ مێژوی به ر له ئێستا، كه بریتیه له كوتاندنی له ش كوتاندنه كه شوێنی پاشان به ده رزی، به كل و بۆیه پڕ ده كرێته وه له شێوه ی وێنه ی رازاندنه وه مه به ستی كه بۆ جیاوازدا مرۆڤ به كاری دهێنێت، یان هه ندێك كه س كه باوه ڕیان به بیروبۆچونه كۆنه كان هه یه كه تاتۆ مایه ی چاره سه ره له جادوو

نه خۆشییه كانی پێست.له م رێگریان مه سیحی ئیسالم و ئایینی دیارده یه كه چونكه كردووه ، دیارد ه یه شێوه ی پێست تێكده دات و له هه مان كاتدا ده بێت كه كارێكه تاتۆ مه ترسیداره . پێسته كه بكوترێت بۆئه وه ی خوێنی لێ تا كۆتایی ژیان شوێنه كه ی هه ر بێت و ده مێنێته وه و النابرێت، مه گه ر به پاره یه كی سوتاوی شوێنی ئه وه شدا له گه ڵ زۆر به پێسته كه وه هه ر ده مێنێته وه ، ئه وانه ی كه تاتۆ ده كه ن 5%ی موسڵمان و مه سیحیین و خراپیان ده روونی بارێكی له 73%یان به رۆژ رۆژ دیارده یه ئه م به اڵم هه یه ،

له زیادبووندایه .

ده بێته مایه ی بێکاریی؟

کاکه ییه کان نه شته رگری جوانکاریی

5 4

له هه رێمی جوانكاری نه شته رگه ری له رووی كوردستاندا په ره ی سه ندووه و جیاوازی راوبۆچوونی ئایینیه شه وه ره تیده كاته وه ، ئیسالم ئایینی له سه ره ، به اڵم له ئایینی مه سیحدا رێگه پێدراوه .

نه شته رگه ری له وانه ی هه ندێك روخساریان بۆجه سته و جوانكاری ده كه ن، هۆكاره كه ی بۆئه وه ده گه ڕێننه وه كه له الیه ن خه ڵكه وه تانه و ته شه ریان لێ

ده درێت.ماوه ی ته مه ن 26ساڵ ، كاوه ی سه بیحه جوانكاری نه شته رگه ری مانگه چوار كه ده كات له وه باس ئه نجامداوه و ده یه وێت خه ڵك ته شه ری تانه و له به ر ئه گه ر »چونكه بكات، نه شته رگه ری له م واڵته دا كه سێك به شێكی جه سته ی ناڕێك بێت، ئه وا ئه و ناڕێكییه ی بۆ ده كه نه له قه ب و به و شێوه یه بانگی ده كه ن«. ئه و، كه فه رمانبه ری فه رمانگه یه كی نێو هه رێمی كوردستانه ئاماژه به وه ده دات كه چه ند جارێك گوێی لێبووه كه هاوڕێكارنی ئه وه ش درێژ«، »لوت پێیانوتووه ئازاری ده وا له رووی ده روونییه وه و ده بێ به »ناچار«ی نه شته رگه ری جوانكاری له به رئه وه ی به اڵم بكات، لوتی بۆ پێیانوتووه له رووی ئایینییه وه ئه و كاره لوتێكی »ئه گه ر لێی، دوودڵه حه رامه نه ده كرد، نه شته رگه ریم هه بوایه جوانم

ئیتر بۆچی له ئاییندا گوناهه «.

له سه ر هاوار گوندی دانیشتوانی په یڕه وی ئاینی یارسان ـ ئه هلی هه ق به كاكه ییه كان زیاتر كه ده ڕۆن ـ

ناسراون.شاعیرو همیرخان ره مه زان به وه ئاماژه كاكه ییه و نوسه رێكی شاره زوور ئه وه ی پێش كه ده دات به ر بوومه له رزه بكه وێت و وێران ببێت مێژوویه كاندا له كتێبه زۆر وه ك تا ده ره شیشه وه له گوندی نوسراوه ، عه ربه ت هه مووی كاكه یی بووه ، به اڵم وێرانبوونی له رزه كه و بوومه پاش شاره زوور خه ڵكه كه ی به ره و ئێران و په رته وازه عێراق تری شاره كانی بوون، گۆڕه كانیشیان هه ر له و ناوچه یه ئه حمه د كه سایه تی »وه كو بووه ، میكائیلی پیر ده ربه ندیخان، بڕنه عه ربه تی له گۆزه ره قه یه ، میری سورو شێخ ره ش له بناری شاره زوور، پیر له هه ڵه بجه ی شاره زووری محه مه دی شه هید كه ئیستاش ناوی گه ڕه كێك له هه ڵه بجه كه موسوڵمانانیش زیاره تی

ئه م نزرگانه ده كه ن«. هه رچه ند هاوواڵتیه ئه و به وته ی به اڵم جیاوازه ، ئایینه كه یان له گونده كانی خۆیان كات هیچ جیانه كردۆته وه و ده ورووبه ریان په یوه ندی توندوتۆڵیان له گه ڵ گونده

سنوریه كانی ئێران دا هه بووه .

حه اڵڵه یان حه رام؟

خاوه نی هۆزه کانی وسه ین، دۆمان، كوێخان

8

8

خواردنه وه ی ماده کحولییه کانله نێو كچان و ژنانی

هه رێمی کوردستان روو له زیادبوون ده کات

سه‌رنووسه‌ر:‌شوان‌ئاده‌م‌ئه‌یڤه‌س

له‌خه‌لکه‌وه‌‌بو‌خه‌لک7

77

REKLAM

»له كۆی دووملیۆن و نیو ده نگده ر ملیۆنێك و سێسه د هه زاریان فه رمانبه ری حكومه تن«

سه ركۆماری عێراقحه زی له قبوڵییكه ی خه سویه تی

عه بدولسه الم به رواری

تایبه ت به نم نم

سه رۆكی لیژنه ی كاروباری كۆمه اڵیه تی و منداڵ و خێزان له په رله مانی كوردستان خه ڵكانێك كه ده كاته وه له وه جه خت یان ره وا داواكارییه كی هه ر فێربوون ده چنه كۆده بنه وه و هه بێت، ناڕه وایان بۆیان ده كه ن داوا په رله مان و به رده م چاره سه ربكه ن، »بۆنمونه توێژێكی وه كو گه نجان كه بێكارن، كارێكی هه ڵه ده كه ن كه دێنه به رده م په رله مان، چونكه په رله مان ئه گه ر ده رناكات، دامه زراندن بڕیاری یاسایه ك نه بێت، به اڵم كه یاسا هه بوو، مانای ئه وه یه الیه نێك هه یه به ئیشی خۆی هه ڵناستێت و ده بێت داوابكرێت ئه و الیه نه

به ئه ركی خۆی هه ستێت«.ئه و سه رۆكی به رواری عه بدولسه الم كه ده دات به وه ئاماژه لیژنه یه یه و دووملیۆن ونیو كوردستاندا، له هه رێمی له هه ژده ته مه نیان كه هه ن ده نگده ر بكه ن، كار ده توانن زیاتره وه و ساڵ سێسه د ملیۆنێك و رێژه یه له و به اڵم حكومه تن، فه رمانبه ری هه زاریان نییه و نمونه ی دنیادا له هه موو »ئه مه كولتورێكی كۆنه ، به مه كۆمه ڵگا فێری به ده وڵه ته وه ده بێت و رژێمه پابه ندبوون پێیان سه دام وه كو دیكتاتۆرییه كانی خۆش بوو ئه مه هه بێت، تاوه كو هه میشه

خه ڵك به ده وڵه ته وه به سترابێته وه «.

9

3 پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

ژماره : 10

‌

به‌رزان:‌ئایا‌به‌ده‌ركردنی‌یاس���ا‌ئه‌و‌كولت���وره‌‌ده‌گۆرێ���ت،‌ك���ه‌‌مێیینه‌‌به‌هۆی���ه‌وه‌‌رووب���ه‌رووی‌توندوتیژی‌

ده‌بێته‌وه‌؟گه‌شه‌: بێگومان پێویستی به هه نگاوی تره ، له س������ه ره تاوه یاس������ا زۆر گرنگه ، ئه گ������ه ر ئێمه ده ری بكه ی������ن، به اڵم له م قۆناغه دا كۆمه ڵگه یاس������ا قبوڵ نه كات، پێموایه له داهاتوودا باش ده بێت، چونكه

ئیستیجابه ی كۆمه ڵگه ی كوردی باشه .

ب���ه‌رزان:‌له‌هه‌رێم���ی‌كوردس���تان‌به‌مێین���ه‌‌ به‌رامب���ه‌ر‌ توندوتی���ژی‌ته‌نها‌توندوتیژی‌جه‌س���ته‌یی‌نییه‌،‌بۆنمونه‌‌هه‌ندێك‌له‌ئافره‌تان‌حه‌زیان‌له‌پاسكیلس���وارییه‌،‌به‌اڵم‌كۆمه‌ڵگه‌‌رێگ���ره‌‌له‌ب���ه‌رده‌م‌به‌دیهێنانی‌‌ئه‌و‌

خواسته‌یاندا؟توندوتی������ژی ئ������ه وه ش گه‌ش���ه‌:‌ده روونییه ، ئه وه ی تۆ ده یڵێیت رێگرتنه ئه وه ی وه ك م������رۆڤ، له ئازادییه كانی له خوێن������دن ده رده هێنرێت، هه ر زوو توندوتیژی ئاب������وری هه یه كه رێگه ی لێده گیرێ������ت كار ب������كات، یان ئه گه ر كاری كرد موچه كه ی لێده س������ه نرێت، یان جۆری پۆش������ینی ج������ل و به رگ و ره فتاركردن له س������ه ر ش������ه قامه كان كه وه كو مرۆڤێكی ئازاد ناتوانێت به سه ر ش������ه قامه كاندا بڕوات، واته ئێمه پێش هه موو شتێك دیلی ده ستی كۆمه ڵگه ین، به داخه وه كۆمه ڵگه ی ئێمه زیاتر له سه ر

بنه مای خێاڵیه تی دامه زراوه .به‌رزان:‌كه‌واته‌‌ئه‌س���ته‌مه‌‌یاسایه‌ك‌ده‌ربكرێت‌كه‌‌پیره‌پیاوێكی‌گوندنشین‌ناچار‌به‌وه‌‌بكات‌كه‌‌رێگه‌‌به‌كچه‌كه‌ی‌

بدات‌پاسكیل‌لێ‌بخورێت؟گه‌ش���ه‌: ئێمه له یاساكه دا به شێوه یه كی گشتی باسی ئازادی ده كه ین، به اڵم كه تۆ یاس������اكه به و جۆره وورد بكه یته وه بۆ پیره پیاوێكی گوندێك و ئیال به سه ریدا فه رز بكه یت كه كچه كه ی پاسكیل لێ بخورێت، ره نگه ئه م������ه زه مه نی بوێت تاوه كو به الی ئه و پیره پیاوه وه ئاسایی ده بێته وه ، تائێستا یاسایه كی تایبه تمان

نییه بۆ توندوتیژی دژی ئافره تان.

به‌رزان:‌ئایا‌ئاس���انه‌‌له‌كوردستاندا‌ئاف���ره‌ت‌ببێ���ت‌به‌كاربه‌ده‌س���ت‌و‌ده‌سته‌اڵتدار‌ئه‌گه‌ر‌كچ‌و‌ژنی‌پیاوێكی‌ده‌سته‌اڵتدار‌نه‌بێت؟‌بۆنمونه‌‌ئه‌گه‌ر‌تۆ‌كچی‌دارای‌شێخ‌حه‌فید‌نه‌بوویتایه‌‌

ده‌توانی‌ببیت‌به‌په‌رله‌مانتار؟گه‌ش���ه‌:‌ئه گ������ه ر س������ه یری مێژووی بنه ماڵه كه م بكه یت رۆڵیان هه بووه ، به اڵم ئه مه ته نها هۆكار نه بووه بۆ ئه وه ی كه من بوومه ته په رله مانتار، خوشكی ترم هه یه ناگاته ئ������ه م پله یه ، ئه ی خۆ كچی هه مان بنه ماڵه یه ، پێموایه ئه گه ر من خۆم نه هاتمایه ت������ه ناو مه یدانه ك������ه وه و كارم

نه كردایه نه مده توانی بگه م به م پله یه .

به‌رزان:‌باسی‌ئابوری‌ئافره‌تت‌كرد‌ئایا‌خۆت‌كارێكت‌كردووه‌‌كه‌‌پاره‌ت‌

ئابوری‌ ده‌ستبكه‌وێت‌و‌خاوه‌نی‌ تیا‌خۆت‌بیت؟

به هێزبوونی به دڵنیایی������ه وه گه‌ش���ه‌:‌پێگه ی ئابوری������ی ژن یه كێكه له ده رگا س������ه ره كییه كانی چاره سه ری مه سه له ی ژن، من وام بینیوه كه هاوس������ه ره كه م ئه گه ر ئابوریشی زۆر باش بێت خۆم

كارم كردووه .

به‌رزان:‌تۆ‌چ‌ش���تێك‌له‌و‌ش���تانه‌‌ده‌زانیت‌كه‌‌پیاو‌ده‌یانكات؟

گه‌شه‌:‌هه مووی ده توانم، به س ناتوانم لۆری لێبخوڕم.

به‌رزان:‌بۆ‌قه‌ت‌لۆریت‌لێ‌نه‌خوڕیوه‌؟گه‌ش���ه‌:‌له س������اڵی 1995ه وه ده توانم ش������ۆفێری بكه م، به باش������یش ده توانم پاسكیل لێبخورم، چونكه له و رووانه وه

تۆزێك سلێمانی كراوه تره .

ب���ه‌رزان:‌له‌ك���وێ‌پاس���كیلت‌لێ‌خوریوه‌؟

گه‌شه‌: هه ر له ده وروبه ری گه ڕه كه كه ی خۆم������ان، به اڵم تۆزێك جورئه تیش������ی ویس������تووه و تۆزێكیش قسه و قسه ڵۆكم هاتووه ته س������ه ر، به اڵم ئێس������تا تۆزێك موقه یدترم، ئه گه ر ش������وێنێكی تایبه ت هه بێت بۆ لێخورینی پاسكیل منیش لێی ده خورم، به اڵم ره نگه تۆزێك به المه وه گران بێت كه له سه ر جاده یه كی گشتیدا پاسكیل س������واری بكه م، چونكه چاوی

كۆمه ڵگه كه م ئه وه ی به الوه ئاسایی نییه .

ب����ه‌رزان:‌له‌وه‌ت����ه‌ی‌هاتوویته‌ت����ه‌‌ش����تێكت‌ چ‌ په‌رله‌مان����ه‌وه‌‌

بیرچوه‌ته‌وه‌؟گه‌شه‌:‌حه زده كه م ش������تێك له ژندا هه بێت كه ژنایه تی خۆی پێ ئیسپاد بكات، یه كێك له و ش������تانه ی كه خۆم حه زم لێیه تی چێشتلێنانه ، به اڵم نه ك وه كو ئه ركێك له س������ه ر شانم بێت و س������ه رم بێت به ژێر الشه كه مه وه ئیلال هه ر ده بێت چێش������ته كه لێبنێم، به اڵم

ئێستاش هه ر چێشت لێده نێم.

ب����ه‌رزان:‌ه����ه‌ر‌هێلك����ه‌و‌رۆنێك‌به‌خێرایی‌یان‌چێشتی‌قورس؟

گه‌شه‌:‌چێشتی باش ده زانم، چونكه تۆزێك نه وس������نم و حه زم له خواردنه ، به اڵم نازانم كفته لێبنێم، فیعله ن ئێستا چێشتلێنانم كه م بووه ته وه ، به اڵم ئه توانم بڵێم هێش������تا بیرم نه چووه ته وه ، دوای چوار س������اڵی تر وه ره لێم بپرسه ره وه

ره نگه ئه و كاته بیرم بچێته وه .

به‌رزان:‌زۆر‌باسی‌سلێمانیت‌كرد،‌ئایا‌چ‌شوێنێكی‌س����لێمانیت‌زۆر‌

پێخۆشه‌؟گه‌شه‌:‌یه كێك له رۆژه ناخۆشه كانی ژیانم ئه وه بوو كه ل������ه م رۆژانه دا ئه و ماڵه ی كه تیای گه وره بووم له گه ڕه كی تووی مه لیك و ماڵی باپیرم بوو ته خت موڵكی رووخێن������درا، چونكه كرا و وه ره س������ه بوو. ئه وه خۆشترین شوێنی

دنیابوو به الی منه وه كه رووخێندرا.

سامان حه مه غه ریب له سلێمانی

س������امان: گه الوێژخان له گه ڵ سیاسه تدا به ین������ت چۆن������ه و چۆن تائێس������تا هیچ

پۆستێكت نه بووه ؟گه الوێژ: من له سیاسه ت تێر بووم، چونكه هه ر له منداڵیه وه له ماڵی خاڵه كانم گه وره بووم، خاڵه هه مزه عه بدوڵاڵم دامه زێنه ری

پارتی دیموكراتی كوردس������تان بوو، بۆیه له منداڵییه وه له ژینگه یه كی سیاسییدا گه وره بووم. دواتر شوم به مامۆستا ئیبرایم ئه حمه د كرد كه ئه ویش هه ر خه ریكی سیاسه ت بوو، پاشان به هۆی مام جه الل و هێرۆی كچمه وه تائێستاش هه ر له و ژینگه سیاسییه دا ده ژیم.

هه رگیز ئه ندامی هیچ حیزب و رێكخراوێك نه بووم، به اڵم هه میشه له كۆڕی تێكۆشانی كورد دانه بڕاووم و له سه ر كوردایه تی زۆر ده ردو قوربه س������ه ریم چه شتووه ، مناڵ بووم دورخراین������ه وه بۆ عه ك������ه ف له پارێزگای دیوانییه ، دواتر بۆبه سره و به غدا و كه ركوك، به هۆی سیاسه ت و كوردایه تیه وه كه م شاری كوردس������تان و عێراق هه یه نه میدب ێت. تا له كوردس������تاندا بووین قه ت دووس������اڵ له خانوویه كدا نه ژیاوین، ته نانه ت ده ربه ده ری واڵتانی سوریا و میسر و ئێرانیش بووین،

گیرس������اینه وه و له به ریتانیا دواجار ئیتر نیشته جێبووین.

سامان: پێشمه رگه و كوردستان الی ئێوه هێمای چین و چی ده گه یه نن؟

گه الوێژ: )به گریانه وه ( پێشمه رگه پیرۆزترین كه س������ه و خوێنی گه شی ئه وان ئه م رۆژه ی بۆبه دیهێناوین، به اڵم به داخه وه تائێستاش وه ك پێویست ئاوڕ له بنه ماڵه و كه س وكاریان نه دراوه ته وه ، كوردستانیش بۆئێمه و مانان،

رۆح و گیانمانه .

س������امان: په یوه ندیت له گه ڵ زاواكه ت )مام جه الل( چۆنه ؟

گه الوێژ: هه ر مه پرس������ه هه موو مناڵه كانم به الی������ه ك و ئه وی������ش به الی������ه ك ئه وه نده

خۆشمده وێت.

سامان: په یوه ندی نێوانتان وه كو خه سوو زاوایه یان په یوه ندیه كی هه ڤااڵنه یه ؟

گه الوێژ: پێش ئه وه ی هێرۆیشی بده ینێ، مام جه اللمان ده ناس������ی و ئ������ه و به رده وام هاتووچۆی ده كردین، گه نجێكی جوانی رۆشنبیری به ڕه وشت و كوردپه روه ر بوو. به راستی من و مامۆستا ئیبراهیم زۆرمان خۆشده ویست، له شۆڕشی پارتیدا له گه ڵ

باوكی هیرۆ بوو.

س������امان: به چ ناوێ������ك یه كتری بانگ ده كه ن؟

گه الوێ������ژ: من هه ر پێیده ڵێم مام جه الل و ئه ویش پێمده ڵێت گه له خان.

سامان: كێ ناوی ناویت گه الوێژ؟گه الوێژ: باوكی هێرۆ ناوی ناوم، چونكه

سه ره تا من ناوم ساجیده بوو، پاشان خاڵه محه مه دم به زۆر ك������ردی به ژیان، دوای ئه وه ش كه دوورخراین������ه وه بۆخواروی عێراق بۆناو عه ره ب جارێكی تر به ناوی س������اجیده بانگیان ده كردم. كه شووم كرد به مامۆستا ئیبراهیم ئه حمه د، به ناوی

گۆڤاره كه یه وه ناوی نام گه الوێژ.

سامان: ئه ی چۆن له گه ڵ مامۆستا ئیبراهیم ئه حمه د بڕیاری هاوسه ریتان دا؟

گه الوێژ: ئیبراهی������م له گه ڵ خاڵه هه مزه م له ن������او پارتیدا كاریان ده ك������رد و زۆر خۆشیان ده ویست، چونكه زۆر پیاوێكی له سه رخۆ و رۆش������نبیر بوو، كه هات بۆ داوام، )به پێكه نینه وه (، منیش یه كس������ه ر

رازی بووم.

سامان: له گه ڵ نوسیندا چۆنیت؟گه الوێژ: زۆر باش������م، ئێستاش به رده وام

ده خوێنمه وه و ده نووسم.

سامان: خاوه نی چه ند كتێبیت؟ گه الوێژ: 17 كتێب������ی چاپكراوم هه یه زۆربه یان رۆمان و چیرۆكه ، له گه ڵ كتێبی بیره وه ریه كانم، كه ئێستا به رگی یه كه می له بازاڕدایه و به رگی دووه میشی خه ریكی نووسینه وه یم. له گه ڵ رۆمانێك كه هێشتا ئیشی تێدا ده كه م به ناوی دیواری ناو ئاو.

س������امان: كه واته تائێستاش به به رده وامی ده نوسیت؟

گه الوێژ: بێگومان ده نوس������م، به اڵم زۆر توڕه م له نوسینه كانی ئه مڕۆ، هه ندێ وشه به كارده هێنن كه خۆشیان نازانن چییه ، باش������ه ئه وانه بۆكێ ده نووسن؟ به ڕاستی شێوازی نووسینی رۆژنامه كان زۆرخراپه .

سامان: ئه ی له چ شتێكی تر توڕه یت؟گه الوێژ: له جل و به رگی ئێس������تای ژنان كه به ناوی مۆدێله وه س������ه رو باڵی جلی كوردیان ك������ردووه ، ئه وانه جلی كوردی نیین، ئه گه ر له واڵتێكی تر بووایه ده بوو دیزاینه ره كانیان س������زا بدرێت، چونكه

جله كه یان شێواندووه .

سامان: هیچ له ئینته رنێتدا ده زانیت ؟گه الوێ������ژ: ئه ی چۆن، ه������ه ر خۆم ئیمێڵ ماڵپه ڕه كان سه یری بۆمناڵه كانم و ده كه م

ده كه م، ئه ویش به شی خۆی كاتم ده بات.

سامان: چ خواردنێك ده زانیت؟گه الوێژ: هه م������وو خواردنێ������ك ئه زانم لێبنێم، هه موویان منداڵ������ه كان حه زیان له خواردن������ی منه ، مام جه الل زۆر حه زی

له خواردنه كانمه به تایبه ت قوبڵییه كه م.

سه رۆكی لیژنه ی ئافره تان له په رله مانی كوردستان:چاره‌سه‌ری‌مه‌سه‌له‌ی‌ژن،‌به‌هێزبوونی‌پێگه‌ی‌ئابوریيه‌تی

سه‌ركۆماری‌‌عێراق‌حه‌زی‌له‌قوبڵییكه‌ی‌خه‌سویه‌تیگه الوێژی‌دایكی هێرۆ خان: هه موو مناڵه كانم به الیه ك و مام جه اللیش به الیه ك، ئه وه نده خۆشم ده وێت

به‌رزان‌عه‌لی‌حه‌مه‌‌له‌هه‌ولێر

گه‌الوێژ‌ساڵح‌فه‌تاح‌له‌ساڵی‌‌1930له‌شاری‌

موسڵ‌له‌دایكبووه‌‌و‌ساڵی‌‌1947له‌گه‌ڵ‌مامۆستا‌

ئیبراهیم‌ئه‌حمه‌دی‌‌نوسه‌ری‌‌رۆمانی‌‌ژانی‌‌گه‌ل،‌‌ژیانی‌هاوسه‌ری‌پێكه‌وه‌‌ناوه‌،‌له‌ئێستادا‌خاوه‌نی‌پێنج‌

كچ‌و‌دوو‌كوڕه‌‌به‌ناوه‌كانی‌هێرۆ،‌هه‌ڵۆ،‌شاناز،‌هه‌تاو،‌

هاوكار،‌كورده‌،‌لیلۆز،‌هاوكات‌خاوه‌نی‌‌17رۆمانه‌‌و‌

به‌شێك‌له‌به‌رهه‌مه‌كانیی‌وه‌رگێڕدراونه‌ته‌‌سه‌ر‌زمانی‌

عه‌ربی.گه‌الوێژی‌دایكی‌هێرۆ‌

ئیبراهیمی‌‌خانمی‌‌یه‌كه‌می‌‌عێراق،‌له‌یه‌كه‌مین‌دیمانه‌یدا‌له‌گه‌ڵ‌نم‌نم،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌

ده‌دات‌كه‌‌له‌نوسینی‌بابه‌تی‌رۆژنامه‌كانی‌ئه‌مڕۆی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌و‌تێكدانی‌جلی‌

كوردی‌ژنان‌توڕه‌یه‌،‌هاوكات‌جه‌خت‌له‌وه‌ش‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌زاواكه‌ی‌‌واته‌‌جه‌الل‌تاڵه‌بانی‌‌رێزو‌پێگه‌یه‌كی‌‌تایبه‌تی‌‌هه‌یه‌‌له‌الی‌،‌»هه‌موو‌مناڵه‌كانم‌به‌الیه‌ك‌و‌مام‌جه‌اللیش‌به‌الیه‌ك،‌ئه‌وه‌نده‌‌خۆشم‌

ده‌وێت«.‌

گه‌شه‌‌دارا‌حه‌فید‌له‌ساڵی‌‌1973له‌سلێمانی‌له‌دایك‌بووه‌و‌كۆلێژی‌

یاسای‌زانكۆی‌سه‌اڵحه‌دینی‌ته‌واوكردووه‌و‌له‌زانكۆی‌سلێمانی‌ماسته‌ری‌به‌ده‌ستهێناوه‌،‌ساڵی‌

‌1992له‌ڤییه‌نا‌په‌یوه‌ندی‌به‌رێكخستنه‌كانی‌یه‌كێتی‌نیشتمانی‌‌

كوردستانه‌وه‌‌كردووه‌و‌چووه‌ته‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌خوێندكاران‌و‌دواتر‌پله‌‌

حیزبییه‌كانی‌بریوه‌و‌بووه‌ته‌‌جێگری‌به‌رپرسی‌مه‌ڵبه‌ندی‌21ی‌سلێمانی.ئێستا‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌به‌رگری‌

له‌مافی‌ئافره‌تانه‌و‌له‌یه‌كه‌م‌دیمانه‌یدا‌بۆ‌نم‌نم،‌زه‌قبوونه‌وه‌ی‌‌توندوتیژی‌‌خێزانی‌‌ده‌گه‌رێنێته‌وه‌‌بۆده‌ره‌نجامی‌تێكه‌ڵبوونی‌كولتوره‌‌جیاوازه‌كان،‌كه‌مكردنه‌وه‌و‌بنه‌بركردنی‌‌ئه‌و‌دیارده‌یه‌ش‌بووه‌ته‌‌یه‌كێك‌له‌ستراتیژه‌كانی‌لیژنه‌كه‌یان.

چێشتی‌باش‌ده‌زانم،‌چونكه‌‌تۆزێك‌نه‌وسنم‌و‌حه‌زم‌له‌خواردنه‌،‌به‌اڵم‌نازانم‌كفته‌‌لێبنێم،‌‌فیعله‌ن‌ئێستا‌چێشتلێنانم‌

كه‌م‌بووه‌ته‌وه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌توانم‌بڵێم‌هێشتا‌بیرم‌نه‌چووه‌ته‌وه‌،‌دوای‌چوار‌ساڵی‌تر‌وه‌ره‌‌لێم‌بپرسه‌ره‌وه‌‌ره‌نگه‌‌ئه‌و‌كاته‌‌بیرم‌

بچێته‌وه‌

‌‌گه‌الوێژ‌خان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سه‌ركۆماری‌‌عێراق‌و‌هه‌ندێ‌له‌ئه‌ندامانی‌‌خێزانه‌كه‌ی‌

پێنجشه‌ممه22010‌/1/18

ژماره : 10

‌‌‌‌نارین‌عه‌بدولره‌حمان

پێ������ش‌ خۆشه‌ویس������تی‌ ئه‌وان������ه‌ی‌هاوسه‌رگیریی‌به‌باش‌ده‌زانن،‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌ته‌نها‌له‌و‌رێگه‌یه‌وه‌،‌

هاوسه‌رگیریی‌ده‌كه‌ن.شۆخان‌یه‌حیای‌ته‌مه‌ن‌26ساڵ،‌كچێكی‌‌بااڵ‌مامناوه‌ندی‌‌قژ‌ڕه‌ش‌بوو،‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌‌دا‌كه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌و‌یه‌كترناس������ینی‌پێ������ش‌هاوس������ه‌رگیری،‌دواتر‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌سه‌ركه‌وتنی‌‌ژیانی‌‌هاوسه‌ری‌و‌»جۆره‌‌تێگه‌شتنێك‌له‌نێوان‌‌ئه‌و‌دوو‌كه‌سه‌دا‌دروست‌ده‌بێت،‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌دوو‌كه‌س������ه‌‌نه‌شگونجێن،‌ده‌توانن‌خۆیان‌بگونجێنن‌و‌كێشه‌كانیان‌پێكه‌وه‌‌

چاره‌سه‌‌بكه‌ن«.به‌وته‌ی‌ئه‌و‌خاتوون������ه‌،‌ئه‌و‌په‌یوه‌ندی‌‌خۆشه‌ویستییه‌‌ده‌بێته‌‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌

ئه‌و‌كوڕو‌كچه‌‌هیچ‌ش������تێك‌له‌یه‌ك‌نه‌ش������ارنه‌وه‌و‌به‌وه‌ش‌باوه‌ڕیان‌به‌یه‌ك‌ده‌بێت‌و‌راس������تگۆ‌ده‌بن‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كتر،‌راستگۆیی‌ له‌خۆشه‌ویستیدا‌ »ئه‌گه‌ر‌هه‌بێت،‌ئه‌وا‌ئه‌و‌دوو‌كه‌سه‌‌تاكۆتایی‌

ته‌مه‌ن‌پێكه‌وه‌‌ده‌ژین«.

خۆشه‌ویستی‌پردی‌سه‌ركه‌وتنه‌النه‌‌عه‌لی‌ته‌مه‌ن‌23ساڵ‌خوێندكاری‌‌زانكۆیه‌‌و‌هه‌مان‌بیركردنه‌وه‌ی‌شۆخانی‌هه‌ی������ه‌و‌پێوایه‌،‌یه‌كترناس������ینی‌پێش‌هاوس������ه‌ریی‌‌پێویس������ته‌،‌»مه‌رج‌نییه‌‌هه‌ر‌خۆشه‌ویستیی‌بێت،‌به‌ڵكو‌ئه‌گه‌ر‌یه‌كترناسینه‌كه‌‌به‌هۆی‌خزمایه‌تی‌یان‌هاوڕێیه‌تیش������ه‌وه‌‌بێت‌شتێكی‌باشه‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌دوو‌كه‌سه‌‌له‌هه‌ڵسوكه‌وت‌و‌

ره‌وشتی‌یه‌كتر‌شاره‌زا‌ده‌بن«.له‌الیه‌كی‌‌دیكه‌وه‌‌سارا‌ئه‌ژده‌ری‌ته‌مه‌ن‌27س������اڵ‌كه‌‌به‌وته‌ی‌‌خۆی‌‌هێش������تا‌نه‌چووه‌ت������ه‌‌نێو‌ژیانی‌هاوس������ه‌رییه‌وه‌‌كورێكی‌خۆش‌ده‌وێت‌و‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌پێویسته‌‌ئه‌و‌ماوه‌یه‌ی‌‌كچ‌و‌كوڕێك‌یه‌كتری‌‌تیاده‌ناسن،‌له‌یه‌كتر‌تێبگه‌ن‌و‌ئه‌و‌شتانه‌‌دووباره‌‌نه‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌یه‌كێیان‌پێ‌توڕه‌‌كردووه‌،‌»پێویسته‌‌به‌خۆشه‌ویستی‌ كچێك‌ كوڕو‌ هه‌موو‌هاوكات‌ پێكبهێنن«،‌ هاوسه‌رگیریی‌ئارام‌س������اڵحی‌ته‌مه‌ن‌30س������اڵیش‌كه‌‌مامۆستای‌قۆناغی‌بنه‌ڕه‌تییه‌،‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌خۆشه‌ویس������تی‌پێش‌هاوس������ه‌رگیری‌پردی‌‌س������ه‌ركه‌وتنی‌پرۆسه‌كه‌یه‌،«ماوه‌ی‌چوارساڵه‌‌كچێكم‌خۆشده‌وێت،‌ده‌مه‌وێت‌كۆتایی‌ئه‌مساڵ‌

بچمه‌‌داوایی‌و‌بیكه‌مه‌‌هاوسه‌رم«.ئه‌وانه‌ی‌له‌خۆشه‌ویستی‌په‌شیمانن

نه‌رمین‌كه‌ریمی‌ته‌مه‌ن‌23ساڵ،‌ژنێكی‌‌

له‌هاوس������ه‌ره‌كه‌ی‌ ده‌یه‌وێت‌ بااڵبه‌رزه‌و‌جیاببێته‌وه‌،‌بۆئه‌و‌مه‌به‌سته‌ش‌كێشه‌كه‌یان‌بردووه‌ته‌‌دادگا.‌ئه‌و،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌ئه‌و‌كاته‌ی‌‌ش������ووی‌‌كردووه‌‌ته‌مه‌نی‌‌15سااڵن‌بووه‌‌و‌هاوسه‌ره‌كه‌شی‌‌18سااڵن‌بووه‌،‌»پێشتر‌یه‌كمان‌خۆشده‌ویست،‌ماوه‌ی‌هه‌شت‌س������اڵه‌‌له‌گه‌ڵێدام،‌ته‌نها‌دڵخۆش������ی‌‌ به‌ئارامی‌‌و‌ یه‌كه‌م‌ س������اڵی‌‌

پێكه‌وه‌بووین«.باوكی‌ئه‌و‌كچه‌‌له‌سه‌ره‌تاوه‌‌رازی‌نه‌بووه‌‌كچه‌كی‌ش������وو‌به‌و‌كوڕه‌‌بكات،‌»هه‌تا‌باوكم‌ڕازی‌‌بوو‌ش������ووی‌‌پێبكه‌م‌قیر‌سپی‌‌بوو,‌كه‌چی‌ئێس������تا‌له‌ڕوم‌نایه‌‌سه‌یری‌‌ناوچاوی‌‌باوكم‌بكه‌م،‌چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌به‌قسه‌ی‌‌ئه‌وم‌بكردایه‌‌حاڵم‌به‌م‌

ڕۆژه‌‌نه‌ده‌گه‌شت«.‌به‌وته‌ی‌خۆی‌‌ئێستا‌خاوه‌نی‌دوو‌كوڕه‌،‌به‌اڵم‌له‌به‌ر‌خراپی‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌به‌نیازه‌‌جیاببێته‌وه‌‌لێی،‌چونك‌»زۆردڵپیس‌و‌توڕه‌یه‌‌و‌به‌رده‌وام‌شه‌ڕ‌و‌كێشه‌مان‌هه‌بووه‌‌و‌چوومه‌ته‌وه‌‌ماڵی‌‌باوكم،‌كه‌چی‌ئه‌و‌هه‌ر‌باش‌نه‌بوو«،‌هه‌ربۆیه‌‌كێشه‌یه‌كی‌‌زۆر‌كه‌وتوه‌ته‌‌نێوانی������ان،‌هاوكات‌گه‌الوێژ‌ئه‌كره‌م������ی‌ته‌مه‌ن‌39س������اڵ‌كه‌‌دایكی‌سێ‌منداڵه‌،‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌بۆچوونه‌كانی‌‌س������ه‌ره‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌نییه‌‌كه‌‌كچان‌»بوونی‌‌ ش������ووبكه‌ن،‌ به‌خۆشه‌ویستی‌په‌یوه‌ن������دی‌‌خۆشه‌ویس������تی‌‌هۆكاره‌‌بۆ‌هه‌ڵوه‌ش������انه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌هاوس������ه‌رگیرییه،‌‌چونكه‌‌ئ������ه‌و‌دوو‌كه‌س������ه‌‌یه‌كتریان‌ژیانی‌‌ پێكهێنانی‌‌ له‌به‌رچاو‌ده‌كه‌وێت‌

هاوسه‌رگیری‌‌به‌ڕێكه‌وت‌باشتره«.

هاوسه‌رداری‌بێ‌خۆشه‌ویستی‌نابێتكه‌مالی‌ ساالر‌ گه‌الوێژه‌وه‌‌ به‌پێچه‌وانیه‌‌ته‌م������ه‌ن‌32س������اڵ‌بۆچوونێكی‌‌دیكه‌ی‌‌

هه‌یه‌و‌ئه‌زمون������ی‌‌خۆی‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌كه‌‌ماوه‌ی‌سێ‌ساڵه‌‌به‌خۆشه‌ویستی‌ژیانی‌هاوس������ه‌ری‌له‌گه‌ڵ‌چ������رۆی‌خێزانیدا‌پێكهێن������اوه‌و‌به‌وته‌ی‌خۆی‌تائێس������تا‌هیچ‌كێش������ه‌یه‌كیان‌نه‌بووه‌‌و‌له‌خۆشی‌و‌

ناخۆشیدا‌پێكه‌وه‌‌بوون.س������االر‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌خۆشه‌ویستیه‌یه‌‌یه‌كه‌مجار‌بووه‌ته‌‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌ك������ه‌‌له‌گه‌ڵ‌خێزانه‌كه‌یدا‌له‌یه‌ك‌تێبگه‌ن‌و‌رووبه‌ڕووی‌هه‌موو‌كێشه‌یه‌ك‌ببنه‌وه‌‌و‌ژیانێكی‌ئاسوده‌‌پێكه‌وه‌‌بنێن.

رون������اك‌ئه‌حمه‌دی‌ته‌مه‌ن‌40س������اڵیش‌جه‌خ������ت‌ل������ه‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌ك������ه‌‌ته‌نها‌به‌خۆشه‌ویس������تی‌كچ‌و‌ك������وڕ‌ده‌توانن‌هاوس������ه‌رێكی‌باش‌بۆخۆی������ان‌دیاری‌بكه‌ن‌ن������ه‌ك‌به‌رێكه‌وت،‌»پێش‌ئه‌وه‌ی‌كه‌سێكت‌خۆشبووێت‌باش‌ده‌یناسیت،‌به‌اڵم‌كه‌سێك‌كه‌‌له‌ژیانتا‌نه‌تدیبێت،‌چۆن‌یه‌كسه‌ر‌خۆشه‌ویستیت‌به‌رامبه‌ری‌

دروست‌ده‌بێت«.‌

پێویسته‌‌كوڕو‌كچ‌یه‌كتر‌بناسنجه‌خت‌ كۆمه‌ڵناسی‌ بواری‌ پسپۆرانی‌له‌وه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌كه‌‌پێویسته‌‌كوڕان‌و‌كچان‌پێش‌ئه‌نجامدانی‌پرۆسه‌ی‌هاوسه‌رگیری‌

یه‌كتر‌بناسن‌و‌له‌یه‌ك‌تێبگه‌ن.ستار‌جه‌بار‌وه‌ك‌توێژه‌رێكی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌ئاماژه‌‌ب������ه‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌كوران‌و‌كچان‌پێویسته‌‌خاوه‌نی‌بیركردنه‌وه‌ی‌خۆیان‌ب������ن‌و‌خۆیان‌بڕی������ار‌بده‌ن‌له‌س������ه‌ر‌ئ������ه‌وه‌ی‌كێ‌ده‌بێته‌‌هاوس������ه‌ریان‌نه‌ك‌ئه‌وان‌ئاگادار‌نه‌ب������ن‌و‌له‌الیه‌ن‌كه‌س‌و‌بڕابێته‌وه‌،‌ ش������تێك‌ هه‌موو‌ كاریانه‌وه‌‌»ئه‌گه‌ر‌كوڕو‌كچ‌هۆشیار‌بن‌و‌پێش‌دوای‌ تێده‌گه‌ن‌و‌ له‌یه‌ك‌ هاوسه‌رگیری‌ئه‌وه‌ی‌كێش������ه‌یان‌بۆ‌دورست‌نابێت،‌

ئه‌گه‌ر‌كێشه‌ش������یان‌بۆدروست‌ببێت‌له‌نێوان‌خۆیاندا‌چاره‌سه‌ری‌ده‌كه‌ن«.‌ده‌رب������اره‌ی‌ئ������ه‌وه‌ی‌ئه‌و‌كه‌س������انه‌ی‌هاوس������ه‌رگیریان‌ به‌خۆشه‌ویس������تی‌كردووه‌و‌دواتر‌جیابوونه‌ته‌وه‌،‌س������تار‌

ئام������اژه‌ی‌‌ب������ه‌وه‌‌دا‌كه‌‌م������ه‌رج‌نییه‌‌100%‌هه‌موو‌خۆشه‌ویستییه‌ك‌راست‌بێت‌و‌هه‌مووش������یان‌له‌هاوسه‌رگیریدا‌زۆرینه‌یان‌ ب������ه‌اڵم‌ س������ه‌ركه‌وتووبن،‌

ژیانێكی‌ئارام‌و‌بێكێشه‌یان‌ده‌بێت.

‌‌‌‌‌كه‌تایون‌محه‌مه‌د

پێیانوای������ه‌‌ له‌كچ������ان‌ هه‌ندێ������ك‌له‌هاوسه‌رگیرییدا‌ته‌نها‌خۆشه‌ویستی‌گرنگه‌‌نه‌ك‌ئاڵتون‌و‌شتی‌دیكه‌،‌به‌اڵم‌هه‌ندێكی‌‌دیكه‌‌ئاڵتوون‌و‌جیهازی‌‌زۆر‌

ده‌خه‌نه‌‌پێش‌هه‌مووشتێكه‌وه‌.ته‌مه‌ن40س������اڵه‌و‌ ژنێكی‌ س������ه‌میره‌‌ ‌مامۆس������تای‌ئاماده‌ییه‌،‌به‌وته‌ی‌‌خۆی‌‌م������اوه‌ی‌18س������اڵ‌له‌مه‌وب������ه‌ر‌له‌گه‌ڵ‌هاوس������ه‌ره‌كه‌یدا‌ژیانی‌‌هاوس������ه‌ریی‌پێكهێناوه‌‌و‌ئه‌و‌كاته‌ش������ی‌كه‌‌شوی‌ئاڵتونی‌ ئه‌ڵقه‌یه‌كی‌ ته‌نه������ا‌ كردووه‌‌

به‌مێرده‌كه‌ی‌كڕیووه‌،‌»هاوسه‌رگیری‌‌واته‌‌رێككه‌وتنی‌‌ئه‌و‌دوو‌كه‌س������ه‌‌بۆ‌پێكه‌وه‌‌ژیان‌و‌له‌یه‌كتر‌تێگه‌یش������تن‌و‌رێز‌له‌یه‌كترگرتن،‌بۆبه‌خته‌وه‌ری‌‌نه‌ك‌بۆ‌ئه‌و‌بڕه‌‌ئاڵتونه‌«،‌هه‌ربۆیه‌‌پێیوایه‌‌

ئاڵتون‌ئه‌وه‌نده‌‌گرنگ‌نییه‌‌كه‌‌ببێته‌‌هۆی‌ش������ونه‌كردنی‌كچان،‌»كچان‌واده‌زان������ن‌ئاڵتون‌هه‌موو‌ش������تێكیان‌ب������ۆ‌ده‌كات،‌ب������ه‌اڵم‌زۆرینه‌ی‌كچان‌له‌كۆمه‌ڵگ������ه‌ی‌ئێمه‌دا‌ه������ه‌ر‌ماوه‌یه‌ك‌

خاوه‌نی‌ئه‌و‌ئاڵتونانه‌ن‌و‌دواتر‌بۆكه‌م‌و‌كوڕی‌ماڵه‌كه‌یان‌ده‌یفرۆشنه‌وه‌«.

ناوبراو،‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌بۆ‌گه‌یشتن‌به‌ژیانێكی‌‌ئاسووده‌‌و‌به‌خته‌وه‌ر‌پێویس������ته‌‌له‌كاتی‌‌داواكارییدا،‌ماڵی‌‌بووك‌و‌زاوا‌له‌سه‌ر‌دیاریكردنی‌‌ئاڵتون‌ناكۆكیان‌نه‌كه‌وێته‌‌نێوان،‌»هه‌ندێجار‌له‌وانه‌یه‌‌بیستبێتمان‌كه‌‌له‌سه‌ر‌ئاڵتون‌زۆر‌ك������وڕو‌كچ‌پێ������ش‌ته‌واوبوونی‌هاوسه‌رگیری‌په‌ش������یمان‌بوبێتنه‌وه‌‌و‌

ناكوكیان‌كه‌وتبێته‌‌نێوان«.‌

داواكاری‌زۆرچاولێكه‌رییه‌‌یان‌گوشاری‌‌باوانی‌‌بووك

سه‌میره‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌له‌ئێستادا‌ئاڵتونكردن������ی‌زۆر‌له‌الیه‌ن‌كچانه‌وه‌،‌ته‌نه������ا‌چاولێكه‌ریی������ه‌و‌كچان‌حه‌ز‌ئاڵتونێكی‌ له‌ئاهه‌نگه‌كانیاندا‌ ده‌كه‌ن‌زۆریان‌پێوه‌‌بێ������ت،‌»ئاڵتونی‌زۆر‌ته‌نها‌ب������ۆرۆژی‌ئاهه‌نگه‌،‌حه‌زناكه‌م‌كچانی‌‌ئێستا‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌بیربكه‌نه‌وه‌،‌چونكه‌‌ژیان‌زۆر‌له‌ئاڵتون‌و‌شتی‌‌دیكه‌‌به‌نرختره‌«،‌هاوكات‌س������ێوه‌‌ئه‌حمه‌د‌كه‌‌ماوه‌ی‌چوار‌مانگه‌‌ده‌زگیرانداری‌ئامۆزایه‌كی‌خۆیه‌تی،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئامۆزایه‌كی‌‌خۆی‌‌خۆشده‌ویست،‌كاتێ������ك‌هاتن������ه‌‌داوای‌‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌بیركردنه‌وه‌ی‌‌خۆیه‌وه‌،‌باوكی‌‌داوای‌‌بڕێكی‌‌زۆر‌ئاڵتون������ی‌‌له‌ماڵی‌‌مامی‌‌كردووه‌،‌»له‌به‌رئه‌وه‌ی‌حه‌زی‌‌نه‌ده‌كرد‌

شوو‌به‌ئامۆزاكه‌م‌بكه‌م«.ئه‌و‌داواكارییه‌‌زۆره‌ش‌وا‌له‌رێبواری‌خۆشه‌ویستی‌س������ێوه‌‌كردووه‌‌زیاتر‌خ������ۆی‌‌ماندووبكات‌و‌ئیش������ی‌‌زیاتر‌بكات‌تا‌ئ������ه‌و‌بڕه‌پاره‌یه‌‌دابین‌بكات‌كه‌‌پێویس������ته‌‌بۆكڕینی‌‌ئاڵتونه‌كه‌یان،‌

»له‌ماوه‌ی‌هه‌ش������ت‌مانگدا‌ئه‌و‌بڕه‌‌پێیوایه‌‌ ناوبراو،‌ پێكه‌وه‌نا«.‌ پاره‌یه‌ی‌ئه‌وو‌ له‌نێوان‌ ئه‌و‌خۆشه‌ویس������تییه‌ی‌رێبوردا‌هه‌بووه‌،‌كاڵ‌نه‌بووه‌ته‌وه‌و‌ئێستا‌پێكه‌وه‌‌به‌خته‌وه‌رن،‌»هه‌ركات‌هه‌ست‌به‌پاره‌یه‌‌ پێویستی‌‌ بكه‌م‌هاوسه‌ره‌كه‌م‌ئه‌و‌بڕه‌‌ئاڵتونه‌ی‌هه‌مه‌‌به‌دڵنیایه‌وه‌‌بۆی‌‌ده‌فرۆشم،‌چونكه‌‌ئاڵتون‌الی‌‌من‌مه‌رج‌نییه‌‌بۆ‌پێكه‌وه‌‌به‌ستنی‌‌خۆشه‌ویستی‌،‌ته‌نه������ا‌كولتورێكی‌‌كۆن������ه‌‌و‌هیچی‌‌

دیكه‌«.

ئه‌و‌كچانه‌‌ناخوازرێن‌كه‌‌ئاڵتونی‌زۆریان‌ده‌وێت؟

كاروان‌محه‌م������ه‌د‌كوڕێك������ی‌‌ته‌مه‌ن‌28ساڵه‌‌و‌هێشتا‌نه‌چووه‌ته‌‌نێو‌ژیانی‌‌هاوسه‌ری‌،‌به‌اڵم‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ژیانی‌هاوبه‌شی‌نێوان‌كوڕو‌كچ‌ئه‌وه‌‌نییه‌‌كه‌‌كوڕان‌خۆیان‌ئاڵتونێكی‌زۆرو‌ماڵی‌ته‌واو‌بكه‌ن‌و‌كچانیش‌بڕۆنه‌‌سه‌ر‌حازری،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌‌هه‌ردووالیان‌ته‌واوكه‌ری‌‌یه‌كترب������ن،‌»مه‌رج‌نییه‌‌كچ‌شت‌بهێنیت‌بۆماڵی‌زاوا،‌به‌ڵكو‌پێویسته‌‌له‌بڕیاره‌كانیدا‌ره‌چاوی‌باری‌دارای������ی‌كوڕه‌كه‌‌ب������كات«،‌هه‌ربۆیه‌‌كاروان‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌كچێكی‌خۆش‌بوێت‌و‌بچێته‌‌داوای‌و‌داوای‌ئاڵتون������ی‌زۆر‌بكات،‌ئه‌و‌كات‌لێی،‌»كچێك‌ ده‌بێته‌وه‌‌ په‌ش������یمان‌به‌ئاڵتونه‌وه‌‌منی‌خۆشبوێت،‌نامه‌وێت«.له‌الیه‌كی‌‌دیكه‌وه‌‌س������روه‌‌عه‌لی‌وه‌ك‌خوێندكارێك������ی‌‌زانكۆ‌كه‌‌هێش������تا‌نه‌چووه‌ته‌‌نێو‌ژیانی‌‌هاوسه‌ری‌،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌هاوسه‌رگیری‌‌به‌مانای‌رازیبوونی‌ئه‌و‌دوو‌كه‌سه‌‌دێت‌له‌سه‌ر‌ئاڵتون‌و‌ماڵ‌و‌شته‌كانی‌تر،‌»ئاڵتون‌و‌

كچان‌ نابێت‌ چه‌واش������ه‌كردنه‌و‌ ماڵ‌خۆیان‌بفرۆش������ن‌به‌ئاڵتونی‌زۆر‌یان‌ماڵ‌یان‌پاره‌،‌راس������ته‌‌ئه‌وانه‌‌هه‌بێت‌باش������ه‌،‌به‌اڵم‌ژیانی‌خۆش‌به‌و‌شتانه‌‌ناكڕرێت«،‌هه‌ربۆیه‌‌ئه‌و‌كچه‌‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌كوڕێك‌بچێته‌‌داوای‌و‌به‌دڵ������ی‌بێت،‌الی‌ئاس������اییه‌‌هه‌رچی‌بۆبكات،‌»ئه‌گه‌ر‌به‌دڵم‌بێت،‌

به‌ئه‌ڵقه‌یه‌كیش‌رازی‌ده‌بم«.‌

سه‌ركه‌وتوو‌نابن‌ئه‌وانه‌ی‌‌داوای‌‌ماڵ‌و‌سامانی‌‌زۆر‌ده‌كه‌ن

پس������پۆڕانی‌بواری‌ده‌روونی‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كه‌ن������ه‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌كه‌س������انه‌ی‌ئاڵتون‌ ماڵ‌و‌ ته‌نها‌ له‌هاوسه‌رگیریدا‌مه‌رجی‌‌سه‌ره‌كیانه‌‌بۆژیانی‌‌هاوسه‌ری‌،‌

سه‌ركه‌وتوو‌نابن.گۆنا‌شێركۆ‌وه‌ك‌توێژه‌رێكی‌ده‌روونی‌جه‌خت‌له‌و‌ده‌‌كاته‌وه‌‌كه‌‌سه‌ره‌كیترین‌خاڵ‌له‌‌پرۆس������ه‌ی‌هاوس������ه‌رگیریدا‌پێكه‌وه‌‌ژیانه‌،‌نه‌ك‌ خۆشه‌ویس������تی‌و‌ماڵ‌و‌سامان،‌»ئه‌وانه‌ی‌داوای‌شتی‌زۆر‌له‌كوڕان‌ده‌كه‌ن‌نرخ‌بۆ‌خۆیان‌داده‌نێن،‌چونكه‌‌مرۆڤ‌نرخی‌له‌سه‌ر‌دانانرێت‌و‌هه‌موو‌مرۆڤێك‌وه‌كو‌یه‌ك‌

وایه‌«.ئه‌و‌توێژه‌ره‌‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌چه‌ندین‌كچ‌به‌و‌هۆیه‌وه‌‌له‌الیه‌ن‌دایك‌و‌ئێستا‌ به‌ش������وو‌ نه‌دراون‌ باوكیانه‌وه‌‌ماونه‌ته‌وه‌و‌ته‌مه‌نیان‌گه‌وره‌‌بووه‌،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌به‌پێویستی‌ده‌زانێت‌كه‌‌دایك‌و‌باوكان‌ئامۆژگاری‌كچه‌كانیان‌بكه‌ن‌و‌بیر‌له‌ماڵ‌و‌س������امانی‌زۆر‌نه‌كه‌نه‌وه‌‌له‌پرۆسه‌ی‌هاوس������ه‌رییدا،‌»بۆئه‌وه‌ی‌زوو‌بچنه‌‌ماڵی‌خۆیانه‌وه‌و‌خێزانێكی‌

نوێ‌دروست‌بكه‌ن«.‌

په‌یوه‌ندی‌...‌ژیانی‌‌هاوسه‌ریی‌ده‌نه‌خشێنێ‌یان‌ده‌یشێوێنێ؟»مه‌رج‌نییه‌‌هه‌موو‌خۆشه‌ویستییه‌ك‌راست‌بێت‌و‌هه‌مووشیان‌له‌هاوسه‌رگیریدا‌سه‌ركه‌وتووبن«

كچان‌له‌پێناوی‌ئاڵتوندا‌خۆشه‌ویسته‌كانیان‌له‌ده‌ست‌ده‌ده‌نئاڵتون‌و‌جیهازی‌‌زۆر‌كچان‌و‌كوڕان‌له‌ژیانی‌‌هاوسه‌ری‌‌دوورده‌خاته‌وه‌

په‌یوه‌ندی‌خۆشه‌ویستی‌نێوان‌ره‌گه‌زی‌و‌نێرو‌مێ،‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ر‌سات‌و‌سه‌رده‌م‌و‌قۆناغێكدا‌جیاوازی‌‌و‌تایبه‌تمه‌ندی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌و‌كوڕان‌و‌كچانی‌‌ئێستای‌‌نێو‌هه‌رێمی‌‌كوردستانیش‌تێڕوانینی‌‌جیاوازیان‌هه‌یه‌‌بۆئه‌و‌جۆره‌‌په‌یوه‌ندیانه‌،‌

هه‌ندێكیان‌له‌پێش‌چونه‌‌نێو‌پرۆسه‌ی‌‌هاوسه‌ریی‌به‌باش‌و‌

پێویستی‌‌ده‌زانن،‌به‌اڵم‌هه‌ندێكی‌‌دیكه‌یان‌پێیانوایه‌‌ئه‌و‌په‌یوه‌ندیانه‌‌ده‌بنه‌‌هۆی‌

هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌‌شیرازه‌‌هاوسه‌ریی‌و‌خێزانداری‌.

داواكارییه‌كانی‌كچان‌له‌سه‌ر‌دابینكردنی‌‌زۆرترین‌

بڕی‌‌ئاڵتون‌و‌جیازی‌،‌كوڕان‌په‌شیمان‌ده‌كاته‌وه‌‌له‌ژنهێنان‌و‌ئه‌وه‌ش‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌دوورخستنه‌وه‌ی‌‌كچان‌

له‌شووكردن‌و‌مانه‌وه‌یان‌به‌قه‌یره‌یی،‌هاوكات‌

هۆكارێكیشه‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌كوڕان‌خۆشه‌ویسته‌كانیان‌له‌ده‌ست‌بده‌ن‌و‌بیر‌له‌رێگه‌ی‌‌دیكه‌‌بكه‌نه‌وه‌‌بۆتێركردنی‌‌ئه‌و‌

پێداویستییه‌یان.

په‌یوه‌ندیی‌خۆشه‌ویستی‌و‌ئاکامێکی‌نادیار

زێڕو‌زیوو‌جیهازی‌ده‌بنه‌‌به‌دیلی‌خۆشه‌ویستی‌

5 پێنجشه ممه2010 /1/28

ژماره : 10

فه توایه ك له دژی ئایه تی قورئان له سه ر زه نگی

ته له فون

‌‌‌‌هه‌ستی‌‌محه‌مه‌د

موفت������ی‌گه‌وره‌ی‌میس������ر‌له‌فه‌توایه‌كدا‌رایگه‌یان������د‌كه‌‌موس������ڵمانه‌كان‌نابێت‌ئایه‌ته‌كان������ی‌قورئان‌ی������ان‌بانگ‌وه‌ك‌

زه‌نگی‌‌مۆبایل‌به‌كاربهێنن.عه‌لی‌جومعه‌‌موفتی‌گه‌وره‌ی‌میس������ر‌رایگه‌یاند‌كه‌س������انێك‌كه‌‌ده‌یانه‌وێت‌ئایینه‌كه‌ی������ان‌به‌هۆی‌مۆبایل������ه‌وه‌‌به‌رز‌رابگرن،‌ده‌توانن‌له‌سرود‌یان‌شیعری‌ئایینی‌سوودوه‌ربگرن،‌"قورئان‌له‌الیه‌ن‌پێویس������ته‌‌ نێردراوه‌‌و‌ خوداوه‌ن������ده‌وه‌‌وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ بخوێنرێ������ت‌و‌ به‌ڕێزه‌وه‌‌ته‌له‌ف������ون‌به‌دڵنیایی������ه‌وه‌‌خوێندنه‌وه‌ی‌ئایه‌ته‌كان‌ده‌بڕێت‌و‌ئه‌وه‌ش‌بێ‌ڕێزییه‌‌

به‌و‌كتێبه‌‌پیرۆزه‌".هه‌روه‌ه������ا‌ئه‌و‌موفتیی������ه‌‌رایگه‌یاند‌كه‌‌به‌كارهێنانی‌بانگ‌بێ‌رێزی‌ده‌بێت،‌چونكه‌‌ره‌نگه‌‌ده‌نگی‌ته‌لفونه‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌

كاتی‌نوێژ‌هه‌ڵه‌‌بكرێت.راپۆرته‌كان‌جگه‌ل������ه‌وه‌ی‌كه‌‌ به‌پێ������ی‌ئایه‌ته‌كان������ی‌قورئ������ان‌و‌بان������گ‌وه‌ك‌زه‌ن������گ‌له‌واڵتی‌میس������ر‌مۆبایل‌زۆر‌به‌كارده‌هێنرێن،‌به‌ڵكو‌وه‌ك‌س������كرین‌سه‌یڤه‌ر‌و‌مه‌سیجیش‌خواستی‌زۆریان‌

له‌سه‌ره‌.

ئه مریكا رێ بۆگه ڕانه وه ی دوو زانای موسوڵمان

خۆش ده كات‌‌‌‌له‌توركییه‌وه‌:‌شه‌هێن

وه‌‌زیری‌ده‌‌ره‌‌وه‌ی‌‌ئه‌‌مریكا‌رێی‌خۆشكرد‌بۆگه‌‌ڕانه‌‌وه‌ی‌‌دوو‌زانای‌موسڵمان‌بۆئه‌‌و‌واڵته‌،‌ئه‌ویش‌‌پاش‌ئه‌‌وه‌ی‌‌به‌پاس������اوی‌‌بانگه‌‌شه‌‌كردنیان‌له‌الیان‌تیرۆریست‌انه‌‌وه‌،‌پێنه‌ده‌درا‌ رێگه‌ی������ان‌ كرابوون‌‌‌و‌ ره‌‌فز‌

بگه‌ڕێنه‌وه‌‌ئه‌مریكا.وته‌بێژێ������ك‌به‌ناوی‌دارب������ی‌هۆاڵدی‌چوارش������ه‌ممه‌‌ رۆژی‌‌ ك������ه‌‌‌ رایگه‌یاند‌رۆدهام‌ هیالری،‌ ویالیه‌‌تی‌ ‌سكرتێری‌كلینتۆن‌ئیمزای‌ره‌‌گه‌پێدانی‌ئه‌‌و‌دوو‌زانای������ه‌ی‌‌كردووه‌،‌»ئه‌‌گ������ه‌‌ر‌ڤیزایان‌

ده‌‌ست‌بكه‌‌وێت«.‌هه‌ریه‌ك‌له‌و‌دوو‌زانایه‌ش‌بریتی‌بوون‌له‌‌تاریق‌ره‌مه‌زان‌له‌زانكۆی‌ئۆكسفۆردو‌ئاده‌‌م‌حه‌بیب‌له‌زانكۆی‌جۆهانێسبیرگ.‌هۆاڵده‌ی‌،‌سه‌رنجی‌‌میدیاكانی‌‌بۆگۆڕینی‌‌ده‌سه‌اڵت‌له‌ئه‌مریكا‌و‌سیساسه‌تی‌‌نوێی‌ئه‌مریكا‌راكێشاو‌جه‌ختی‌‌له‌وه‌‌كرده‌وه‌‌كه‌‌هیالری‌‌كلینتۆنی‌‌وه‌زیری‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مریكا،‌ده‌‌سته‌‌اڵتی‌خۆی‌به‌كارده‌هێنێت‌له‌‌ئه‌زمون‌و‌شاره‌زایی‌ بۆ‌سودوه‌‌رگرتن‌ئ������ه‌و‌دوو‌زانای������ه‌.‌یه‌‌كێت������ی‌ئازادییه‌‌مه‌ده‌نییه‌كانی‌‌ئه‌‌مری������كا‌رایگه‌یاند‌كه‌‌‌پێش������بینی‌ئه‌‌وه‌‌‌ده‌‌كات‌له‌ماوه‌ی‌‌چه‌‌ند‌هه‌‌فته‌یه‌‌ك������دا‌ڤیزه‌‌بۆئ������ه‌و‌دوو‌زانایه‌‌به‌مه‌به‌س������تی‌‌هه‌رچی‌‌زوو‌ بكرێ������ت،‌گه‌ڕانه‌وه‌یان‌بۆواڵته‌كه‌یان.‌له‌كاردانه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌ئاسانكارییه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌بۆگه‌ڕانه‌وه‌یان،‌ئاده‌م‌حه‌بیب‌له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا‌رایگه‌یاند‌كه‌‌ئ������ه‌و‌هه‌نگاوه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌ئه‌مریكا،‌»س������ه‌ركه‌وتنێكه‌‌بۆ‌دیموكراس������یه‌‌ت‌

له‌هه‌‌موو‌جیهاندا«.

‌‌‌‌‌‌سه‌نگه‌ر‌حه‌سه‌ن‌له‌چه‌مچه‌ماڵ

له‌وان������ه‌ی‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌ هه‌ندێ������ك‌جوانكاری‌بۆجه‌س������ته‌و‌روخس������اریان‌ده‌كه‌ن،‌هۆكاره‌كه‌ی‌بۆئه‌وه‌‌ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌خه‌ڵكه‌وه‌‌تانه‌و‌ته‌شه‌ریان‌لێ‌

ده‌درێت.س������ه‌بیحه‌‌كاوه‌ی‌ته‌مه‌ن‌26ساڵ‌،‌ماوه‌ی‌‌چوار‌مانگه‌‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌‌جوانكاری‌‌ئه‌نجام������داوه‌‌و‌باس‌ل������ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌به‌ر‌تانه‌و‌ته‌ش������ه‌ری‌خه‌ڵك‌ده‌یه‌وێت‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌بكات،‌»چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌له‌م‌واڵته‌دا‌كه‌سێك‌به‌شێكی‌‌جه‌سته‌ی‌ناڕێك‌بێت،‌ئ������ه‌وا‌ئه‌و‌ناڕێكییه‌ی‌‌بۆ‌ده‌كه‌نه‌‌له‌ق������ه‌ب‌و‌به‌و‌ش������ێوه‌یه‌‌بانگی‌

ده‌كه‌ن«.

ئ������ه‌و،‌كه‌‌فه‌رمانب������ه‌ری‌‌فه‌رمانگه‌یه‌كی‌‌نێو‌هه‌رێمی‌‌كوردس������تانه‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌چه‌ند‌جارێك‌گوێی‌لێبووه‌‌ك������ه‌‌هاوڕێكارنی‌پێیانوت������ووه‌‌»لوت‌درێ������ژ«،‌‌ئه‌وه‌ش‌ئازاری‌‌ده‌وا‌له‌رووی‌‌ده‌روونیی������ه‌وه‌و‌ده‌ب������ێ‌به‌»ناچار«ی‌‌نه‌شته‌رگه‌ری‌جوانكاری‌بۆ‌لوتی‌بكات،‌له‌رووی‌‌ پێیانوت������ووه‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ به‌اڵم‌ئایینیی������ه‌وه‌‌ئ������ه‌و‌كاره‌‌حه‌رامه‌‌دوودڵه‌‌لێی،‌»ئه‌گه‌ر‌لوتێك������ی‌جوانم‌هه‌بوایه‌‌بۆچی‌ ئیتر‌ نه‌ده‌كرد،‌ نه‌ش������ته‌رگه‌ریم‌

له‌ئاییندا‌گوناهه‌«.‌

كولتورو‌ئایین‌كامیان‌رێگرن؟كاڵێ‌‌عه‌لی‌‌ته‌مه‌ن‌20ساڵ،‌به‌وته‌ی‌‌خۆی‌‌تائێستا‌دووجار‌نه‌شته‌رگه‌ری‌‌جوانكاری‌‌بۆ‌لێوی‌‌و‌لوتی‌‌كردووه‌‌و‌پێوایه‌‌پێویسته‌‌كوڕان‌و‌كچان‌روخساریان‌جوان‌بێت،‌»جوانی‌روخسار‌زۆر‌گرنگه‌،‌ئه‌گه‌ر‌بۆ‌كچ‌بێت‌یان‌كوڕ،‌پێویسته‌‌خۆیان‌برازێننه‌وه‌«.‌ئ������ه‌و،‌كچه‌‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌له‌ئێس������تادا‌هه‌ر‌كه‌سێك‌مافی‌خ������ۆی‌هه‌یه‌‌ك������ه‌‌به‌دڵی‌خۆی‌چیده‌كات‌بیكات،‌»چۆن‌كه‌س������انێك‌مافیان‌ئه‌وه‌یان‌هه‌یه‌‌ناوه‌كانیان‌بیگۆڕن‌بۆناوێكی‌‌دیكه‌،‌ی������ان‌گۆڕینی‌‌ره‌نگی‌‌پرچی‌‌كچان‌و‌دابه‌زینی‌كێش،‌ئاواش‌ئێمه‌‌مافمان‌هه‌یه‌‌ده‌ستكاری‌جه‌سته‌و‌مریه‌م‌ هاوكات‌ بكه‌ین«،‌ روخسارمان‌ره‌ئوفی‌‌ته‌مه‌ن‌20ساڵ،‌پێیوایه‌‌له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كوردیدا‌ژیان‌سنوردار‌كراوه‌‌له‌نێوان‌كولتور‌و‌ئایین‌و‌له‌نێوان‌ئاره‌زوه‌كاندا،‌»س������ه‌رهه‌ڵدانی‌‌هه‌ر‌دیارده‌یه‌ك‌له‌نێو‌گه‌ل������ی‌‌ك������ورددا‌كاریگ������ه‌ری‌‌ئایین‌و‌كولتوری‌‌به‌سه‌ره‌وه‌یه‌،‌كوردستان‌له‌زۆر‌روانگه‌وه‌‌شتی‌‌الوه‌كییان‌له‌ال‌پێویست‌

نییه«.‌

نه‌شته‌رگه‌ی‌بۆ‌گه‌نج‌بوونه‌وه‌هه‌ندێك‌له‌و‌هاوواڵتیانه‌ی‌كه‌‌ئێس������تا‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌جوانكاری‌بۆش������ێوه‌و‌روخس������اری‌خۆیان‌ده‌كه‌ن،‌ته‌مه‌نیان‌گه‌وره‌یه‌و‌ده‌یانه‌وێت‌به‌و‌نه‌شته‌رگه‌ریانه‌‌

خۆیان‌گه‌نج‌بكه‌نه‌وه‌.سواره‌‌عه‌باسی‌‌ته‌مه‌ن‌34ساڵ‌شۆفێری‌‌ته‌كسییه‌‌و‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌هه‌رچه‌ند‌به‌ته‌م������ه‌ن‌گه‌وره‌‌نییه‌،‌ب������ه‌اڵم‌»لۆچی‌‌پێس������تی‌‌نێوچه‌وانم‌وای‌‌لێم‌كردووه‌م‌كه‌‌دووهێن������ده‌ی‌‌ته‌مه‌نی‌‌خۆم‌گه‌وره‌تر‌دیارب������م،‌هاوڕێكانم‌بانگم‌ده‌كه‌ن‌مامه‌‌سواره‌«.‌ئه‌و‌كوڕه‌‌ده‌یه‌وێت‌سه‌ردانی‌‌دكتۆرێكی‌جوانكاری‌‌بكات،‌بۆئه‌وه‌ی‌ئه‌و‌لۆچ������ه‌ی‌نێوچه‌وانی‌الببات،‌»گه‌ر‌نه‌شته‌رگه‌ری‌بكه‌م‌فێڵ‌‌ناكه‌م،‌چونكه‌‌من‌خێزانم‌پێكه‌وه‌‌ن������اوه‌،‌به‌اڵم‌لۆچی‌‌ده‌م‌وچاوم������ه‌و‌به‌گوناح‌و‌حه‌رامیش������ی‌

نازانم«.

ئایینی‌‌مه‌سیح‌رازییه‌و‌ئیسالم‌ره‌تیده‌كاته‌وه‌

حه‌مزه‌‌خه‌لیفه‌‌ره‌شید،‌قوتابی‌‌كۆلێژی‌‌ئیمام‌ئه‌عزه‌م،‌به‌ش������ی‌‌بانگه‌واز‌و‌فكری‌‌ئیسالمی‌‌له‌به‌غدا،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌

شارستانیه‌تی‌‌خۆرئاوا،‌نه‌شته‌رگه‌ری‌‌جوانكاری‌‌ده‌كه‌ن،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌جۆرێكه‌‌له‌ده‌س������تكاریكردنی‌‌ئه‌و‌خه‌لقه‌ی‌‌كه‌‌دروس������تیكردووه‌،‌ گ������ه‌وره‌‌ خودای‌‌»ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌ده‌س������تكاریكردنه‌‌له‌شته‌‌زیاده‌كان‌بێت‌واته‌‌پارچه‌یه‌ك‌زیاده‌‌یان‌به‌عزێك‌قنچكه‌‌دروست‌ده‌بێت‌له‌ده‌م‌وچاو‌یان‌جێگای‌‌تر‌ئه‌گه‌ر‌ببێته‌‌مایه‌ی‌ئازارو‌ناڕه‌حه‌تی‌‌ئه‌وا‌دروسته‌‌چاره‌س������ه‌ری‌‌بكرێت«.‌ئه‌و‌مامۆستا‌ئایینیه‌ی‌‌ئیس������الم،‌پێیوای������ه‌‌ئه‌گه‌ر‌كه‌سێك‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌بۆ‌گه‌وره‌یی‌لووت‌و‌ئه‌و‌ددانانه‌ی‌‌پێشه‌وه‌‌و‌به‌ینه‌كه‌ی‌‌پڕبكرێته‌وه‌‌ئه‌وا‌فه‌رموده‌ی‌‌پێغه‌مبه‌ری‌‌له‌سه‌ره‌‌كه‌‌له‌عنه‌ت‌له‌و‌كه‌سانه‌‌كردووه‌‌و‌كه‌‌ددانی‌‌پێشه‌وه‌یان‌پڕده‌كه‌نه‌وه‌‌یاخود‌دروستكراوی‌‌ ده‌س������تكاری‌‌ ئه‌وانه‌ی‌‌خ������ودا‌ده‌كه‌ن‌و‌گۆڕانكاری‌‌به‌س������ه‌ر‌»نابێت‌ دێنن،‌ دروستكراوه‌كانییدا‌ده‌س������تكاری‌‌ئ������ه‌و‌دروس������تكراوه‌یه‌‌بكرێت‌كه‌‌خودا‌دروس������تیكردووه‌،‌ته‌ڵه‌كه‌بازی‌‌و‌ له‌فێڵ‌‌و‌ جۆرێكن‌ ئه‌وانه‌‌

حه‌رامه‌«.‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌ئایینی‌ئیسالمه‌وه‌،‌له‌ئایینی‌مرۆڤه‌كان،‌ رێگه‌پێدراوه‌‌ مه‌س������یحدا‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌جوانكاری‌بۆئه‌ندامه‌‌

جیاوازه‌كانی‌‌جه‌سته‌یان‌بكه‌ن.س������ڵێوه‌‌ره‌سام،‌قه‌ش������ه‌ی‌كه‌نیسه‌ی‌به‌وه‌‌ ئاماژه‌‌ له‌س������لێمانی،‌ ماریوسف‌ده‌دات‌كه‌‌نه‌ش������ته‌رگه‌ری‌جوانكاری‌شتێكیش‌ هه‌ر‌ ته‌ندروسته‌و‌ شتێكی‌بۆخاوێنی‌و‌پاكی‌مرۆڤ‌بێت‌ئاساییه‌،‌»ئایین‌په‌یوه‌ندی‌به‌و‌شتانه‌وه‌‌نییه‌،‌چونكه‌‌ئایین‌له‌و‌ش������تانه‌‌گه‌وره‌تره‌،‌ده‌ستكاریكردنی‌روخسارو‌جه‌سته‌ی‌مرۆڤ‌پێویستی‌به‌فتوای‌ئایینی‌نییه‌‌و‌

الی‌ئێمه‌‌رێگه‌پێدراوه‌«.ئایینییه‌ی‌‌مه‌س������یح،‌ ئه‌و‌مامۆس������تا‌جه‌خت‌ل������ه‌وه‌‌ده‌كات������ه‌وه‌‌كه‌‌مرۆڤ‌هه‌رچه‌ن������ده‌‌رێك‌وپێك‌بێت،‌خوای‌گه‌وره‌ش‌لێی‌رازی‌ده‌بێت،‌هه‌ربۆیه‌‌له‌ئایینه‌كه‌ی‌ئه‌واندا‌ئاماژه‌‌به‌حه‌رامی‌ده‌ستكاریكردنی‌جه‌سته‌و‌روخساری‌

مرۆڤ،‌نه‌كراوه‌.

نه‌شته‌گه‌ری‌‌جوانكاری‌‌حه‌اڵڵه‌‌یان‌حه‌رام؟

نه شته رگه ری جوانكاری له هه رێمی كوردستاندا

په ره ی سه ندووه و له رووی ئایینیه شه وه راوبۆچوونی جیاوازی له سه ره ، ئایینی

ئیسالم ره تیده كاته وه ، به اڵم له ئایینی مه سیحدا

رێگه پێدراوه .

»ئایین په یوه ندی به و شتانه وه نییه ، چونكه ئایین له و شتانه گه وره تره ،

ده ستكاریكردنی روخسارو جه سته ی مرۆڤ پێویستی به فتوای ئایینی نییه و الی

ئێمه رێگه پێدراوه «

»ئه گه ر كه سێك نه شته رگه ری بۆ گه وره یی

لووت و ئه و ددانانه ی پێشه وه و به ینه كه ی

پڕبكرێته وه ئه وا فه رموده ی پێغه مبه ری له سه ره كه

له عنه ت له و كه سانه كردووه و كه ددانی

پێشه وه یان پڕده كه نه وه یاخود ئه وانه ی ده ستكاری

دروستكراوی خودا ده كه ن و گۆڕانكاری به سه ر دروستكراوه كانییدا دێنن«

پێنجشه‌ممه42010‌/1/28

ژماره : 10

له ئینگلیزییه وه : دیار ئه كره م

هه رگی������ز بی������رت ل������ه وه كردۆته وه دژوارترین رووداو له ژیانتدا كامه یه ؟ ده زانم ئه مه ئه و پرسیاره نییه كه تۆ ده خوازیت وه اڵم������ی بده یته وه ، به اڵم وه اڵمه كه به هه ر چه شنێك بێت ئایا تۆ به راستی بیرت له وه كردۆته وه كتومت دژوارترین رووداوی ژیانت كامه بوو

كه تائێستا به سه رت هاتبێ ؟ ئه م باسه هه ندێ كات منی هه راسان كردووه . منیش به وێنه ی تۆ خاوه نی رووداوی دژوار بووم، به اڵم هه ركات ده مویست ریزبه ندیان بكه م شتگه لێك روویده دا. كاتێ وام هه س������ت ده كرد كردووه ، ده ستنیش������ان دژوارترینم دواتر دركم به وه ده كرد زۆر به سانایی یه كێكی ترم دۆزیوه ته وه . دانه یه كی دژوارترو دژوارت������رو دژوارترو به و شێوه یه ، بۆیه له خاڵێكدا پێویست بوو ئیدی ك������ۆڵ بده م، به اڵم كاتێ ژیانم به ره و پێش ده ڕۆیشت هه ستی گرنگی هاوشێوه سه ری هه ڵدا. هه ندێ كات ئه و هه س������ته م له ال دروست ده بوو كه تۆ به »هه ستی هاوشێوه « ناوزه ندی وه چه رخانێكی ه������ه ركات ده كه یت، ده دا، رووی له ژیانم������دا گرن������گ به هه ستی نامۆی هاوشێوه لێوان لێو ده بووم. له سه ره تادا نه مده توانی لێیان بدوێم، ئه و هه سته تێكه ڵێك له ئومێدی پته وو ئازاری گوزارش������ت لێنه كراو بوو. به ڵێ بێگومان خاڵی هاوبه شی ئه م هه س������تانه ئومێدو ناس������ۆر بوو.

دووباره هه ركات وه چه رخانی گرنگ له ژیانمدا رووی ده دا دووباره ئومێدو ناس������ۆر تا له كۆتایدا تێگه یشتم كه پێویستم به زیاتر له 30ساڵ بوو تا له وه بگه م كه دژوارترین رووداو له ژیانمدا

»له دایك بوونمه «.كه س داوای بیروڕات ناكات

له راستیدا كه س نییه ئه م رووداوه ی له یاد بێت، به اڵم ته نها بۆساتێك بیربكه وه و هه وڵ بده وێنای بكه یت. تۆ ماوه ی نۆ مانگت له پارێزراوترین شوێنی زه ویدا به س������ه ربرد، مرۆڤێكی جیاواز بوویت. گه شه نه بێت هیچ كارێكی دی ناكه یت . تۆ خۆراكت پێده درێت، ده پارێزرێیت و خۆشویستراو ده بیت. كه سێكی تر شه وو رۆژ له پێناو تۆدا ده ژی . كه سێكی دی ده كات و هه نگاوێك ه������ه ر چاودێری تۆ ده ینێیت و بۆه������ه ر بیركردنه وه یه ك

له باره ی ت������ۆوه زه رده خه نه ده كات، ئه وه به هه شته ، شوێنێكه هه موو حه ز ده كه ین هه ره گه وره ی ناوچ������ه ی بی������ن، له وێ

ئاسووده یییه .له پاش نۆ مانگ له خۆشی شتگه لێكی ناخۆش رووده دات كه پێویسته بڕۆیته ده ره وه . م������اوه ی خوله كه ت������ه واو بوو، ناتوانیت له وه زیاتر بمێنیته وه . ده بێت ده س������ت به ژیان بكه ی������ت، ده رگایه كی چاوه ڕوان نه كراو له پێش تۆدا وااڵ ده بێت. ئه و گه ردوونه ی پێی ئاشناببوویت ده بێته هه ڵم. چیدی پارێزگاری لێكردن بوونی نابێت. له ماوه یه كی كورتدا گوش������اری ده وربه ر زیاد ده بێت و له ناكاو وا خۆت ده بینی كه په س������ه ندكردن نه بێت هیچ رێگه یه كی ترت له پێش نییه . بێئه وه ی هیچ ك������ه س بۆچوون������ت وه ربگرێت،

له گه ردوونی تۆ ....

كاتێك په ی به وه ده به یت له سییه كانته وه قوڵپی گریانت دێت، گه شتێكی ته واو ن������وێ چاوه ڕێی ت������ۆ ده كات، بێگومان تۆ له س������ه ره تادا بێتوانایت. تۆ ده ست به فێربوونی ش������تگه لی نوێ ده كه یت و به شێوه یه كی له س������ه رخۆ ئاشنا ده بیت. هه نووك������ه ناوچ������ه ی هه ره گ������ه وره ی ئاسووده یت كۆتایی پێهات. ئیدی هه موو كاتێك كه سێك تۆ له ئامێز ناگرێت، پێویسته ئاگات له خۆت بێت، چونكه له م

جیهانه نوێییه دا تۆ سه ربه خۆیت.

له دایكبوونی به رده وامرووداوێكی تۆی������ه . له دایكبوونی ئه وه به سوێی گوزارشت لێنه كراوه . با راست بڵێم ئه مه كت ومت ئه وه یه كه من له هه ر وه چه رخانێكی نوێی ژیانمدا ئه زموونی ده كه م و هێدی هێدی گه ردوونه ئاشناكه م بێمانا بوو. گوش������اری زیاترو زیاترو زۆركات بێئه وه ی پرس������یارم لێبكرێت له ناكاو پێویست بوو خۆم به ده رگایه كی تر، گه ردوونێكی تردا بكه م. هه ركات له وێم خۆم به بێ تواناو كه ساس و نائومێد ده بین������م، ته نانه ت توانای ئ������ه وه م نییه له قوواڵیی سییه كانمه وه بگریم، هه نوكه وه ك كه سێكی گه شه كردوو تۆ ده زانیت ئه وه له بار نابێت، هه موو ئه وه ی له ده ستم ده هات هێنده ی بتوانم خۆگونجاندن بوو

له گه ڵ گه ردوونه نوێییه كه دا. س������ه باره ت به تۆ نازانم، ب������ه اڵم بۆ من هه موو ده ستپێكێكی نوێ سه خته . له پاش یه كێك له و »دووباره له دایك بوونه وه« وانه ، هیچ جیاوازیی������ه ك نییه له نێوان من و س������اوایه ك كه هه وڵ ده دات فێری

ئاخاوتن بێت. هه ڵخلیسكان، رۆیشتنی چه ند هه نگاوێكی كه م، پاشان دووباره

كه وتن به دیده كرێت.من به ئه زموونی زۆرێك له ره تكردنه وه و س������ڵه مینه وه دا تێده په ڕم. هه موو شتێك ئه ركێكی گرانه ، پێموایه ئه و هه سته ت الدروس������ت ب������ووه ، ب������ه اڵم جوانترین به ش، كه هاوش������ێوه ی ئه م پرۆسه یه یه ، نزیكه ك������ه ش������تگه لێكه وروژاندنی سه رهه ڵبده ن. جوانی جیهانێكی نوێ له ئارادایه و په رۆشی ده ستكه وتێكی نوێ هه یه ، خۆشی دۆزینه وه ی نوێ له ئارادایه ،

ژیانێكی نایابی نوێیه .هه روه ك منداڵێك له م جیهانه نوێیه دا فێرده ب������م چۆن بدوێم، چۆن رێ بكه م، چ������ۆن گوزارش������ت له حه زه كانم بكه م. به وێنه ی منداڵێ������ك، من زیاترو زیاتر خۆشحاڵ و دڵخۆشم. به هێواشی منیش گه ردوون������ه نوێیه ك������ه به ناوچه ی هه ره گرنگی ئاس������ووده یی ده گۆڕم. فێرده بم ، سازش ده كه م و خۆم ده گونجێنم. له م پرۆس������ه یه دا من ده بمه كه سێكی نوێ ،

له هاتنه نێو دنیای به رده وامدا ده ژیم.

خۆشترین ساتی ژیانتهه ر كات������ێ تۆ به ئازاردا تێپه ڕ ده بیت به ئه زموونی جۆره له دایكبوونێكی نامۆدا له ه������ه ر هه نگاوێكی گوزه ر ده كه یت. هه ر ئاس������ووده یی ، ناوچه ی ده ره وه ی لێدانێك له رووخس������اری ت������ۆ، هه ر درۆیه كت بۆكراوه ، هه ر فریودانێك، هه ڵه یه ك، خه ونێكی ب������ه دی نه هاتوو، هه موو ئه مانه به شێكن له له دایكبوونێكی نوێ . ناوچه ی ئاس������ووده یی تۆ ده بێته

ره ه������او پێویس������ته له س������ه رت به جێی بهێڵیت. له پشت و له ده ره وه ی ئه م ناوچه نوێ ، ژیانێكی به سوێیه س������ه ره تایه كی

نوێ ، جیهانێكی نوێ بوونی ده بێت.پێموایه ئێستا له مانای ناونیشانی ئه م وتاره تێگه یشتیت. ئه و هه موو ئازاره ی لێ������ره و له وێ له ژیانمان������دا ده یچێژین له هێماگه لێ������ك به ده ر نییه به وه ی ئێمه ئاس������ووده ین و ناوچه ی ل������ه ده ره وه ی رووده دات. گ������ه وره كاره س������اتێكی ئاماژه ی������ه ك به ت������ۆ ده داو پێتده ڵێت: »هاوڕێ ، ش������تگه لێكی جیاواز بۆت دێ و لێت ده دات، سازش بكه ئه گه رنا ده مریت«. هه ر ده ستكه وتێكی نوێ ، هه ر شادییه ك، هه ر سه ركه وتنێك نایه ته دی ئه گه ر تۆ له س������ه ره تاوه زیندوونه بیت. زیندووبوونی������ش س������ه ختترین ئازار ب������ه دوای خۆیدا دێنێ������ت، هه وڵ بده كاتێ به س������اته س������ه خته كاندا گوزه ر ده كه یت ئ������ه وه ت له یاد بێت. له كۆتایی ئه م له دایكبوونه سه خته دا، ژیانێكی نوێ ده ست پێده كات، ئه م ده ستپێكه نوێیه ش درێژه ی ده بێت و ئه و ئازاره ی هه نووكه

ده یچێژیت بۆساتێكی كه م ده بێت. به ڵێ ك������ه س لێی نه پرس������یت داخۆ ده ته وێت ب������ه م ئه زموونه دا تێپه ڕ بیت. به ڵ������ێ ، ئ������ه و جیهانه ی تۆ به ئاش������نا ناوت ده برد ئێستا بێمانایه . به ڵێ ، تۆ به ته نهایت و ده ترس������یت. له پشت ئه و ده رگایه وه ی كه تۆ پیایدا تێده په ڕیت، سامناكتر نه ناس������راوو بۆشایییه كی ده بینی كه پێویسته له گه ڵی هه ڵ بكه یت. به ڵێ ، من هه موو ئه و ش������تانه ده زانم.

هه زاره ها جار له وێ بووم.

میهره بان سه الم له هه ڵه بجه

دانیشتوانی گوندی هاوار له سه ر په یڕه وی ئاینی یارسان � ئه هلی هه ق � ده ڕۆن كه

زیاتر به كاكه ییه كان ناسراون.نوسه رێكی شاعیرو همیرخان ره مه زان كاكه ییه و ئاماژه به وه ده دات كه پێش ئه وه ی شاره زوور به ر بوومه له رزه بكه وێت و وێران ببێ������ت وه ك زۆر له كتێبه مێژوویه كاندا نوس������راوه ، له گوندی ده ره شیش������ه وه تا عه ربه ت هه مووی كاكه یی بووه ، به اڵم پاش بوومه له رزه كه و وێرانبوونی ش������اره زوور خه ڵكه كه ی به ره و ئێران و شاره كانی تری عێراق په رته وازه بوون، گۆڕه كانیش������یان هه ر له و ناوچه یه بووه ، »وه كو كه سایه تی ئه حمه د بڕنه ده ربه ندیخان، پیر میكائیلی عه ربه تی له گۆزه ره قه یه ، میری س������ورو ش������ێخ ره ش له بناری ش������اره زوور، پیر محه مه دی شاره زووری له هه ڵه بجه ی شه هید كه ئیستاش ناوی گه ڕه كێك له هه ڵه بجه كه موسوڵمانانیش زیاره تی ئه م نزرگانه

ده كه ن«. هه رچه ند هاوواڵتی������ه ئ������ه و به وت������ه ی ئایینه كه یان جی������اوازه ، به اڵم هیچ كات خۆی������ان له گونده كان������ی ده ورووبه ریان توندوتۆڵیان په یوه ندی جیانه كردۆته وه و له گ������ه ڵ گونده س������نوریه كانی ئێران دا

هه بووه .

هاوارییه كان له ڕووی ژیانه وه پێ������ش ئه وه ی ه������اوار ده س������تی رژێمی به شارو رابگوازرێ و بگاتێ و به عس������ی ش������ارۆچكه كاندا په رت������ه وازه ببێ������ت، هاوارییه كان له ن������او ئه و گونده دا ژیاون. عه ل������ی محه مه د كه پیاوێك������ی به ته مه نی هاوارییه له س������ه ره تادا له گوندی هاواردا نیش������ته جێ بووه و باس له وه ده كات كه ئه و كاته چه ند ئیشێكیان كردووه وه كو راوكردن و پێستی ئاژه ڵه كانیا به ئینگلیز و تورك������ه كان فرۆش������توه ته وه و س������ودیان له به رهه م������ی دره خته كانی وه كو قه زوان و چواله و باده م و گۆیژ و به ڕوو وه رگرتووه و زۆرجاریش به به رهه مه ش������یره مه نیه كان گۆڕیویانه ته وه . ناوب������راو ئاماژه ی به وه دا كه هه ر له وكاته دا قوتابخانه یان هه بووه و ك������وڕان و كچ������ان توانیویان������ه تیایدا بخوێنن، »چه ندین مامۆستاو دكتۆرمان پێگه یاندووه و ئیستاش له هه موو بوارێكی ژیاندا كارمه ندو هه ڵسوراوی ئه كادیمیان

هه یه «. هاوارییه كان پاش ئه وه ی حكومه تی به عس هه موو گونده كانی داگرت و گواستنیه وه ، ئه وانی������ش به ر ئه و گواس������تنه وه كه وتن و ك������ه هه ندێكیان به ره و ئێرن رۆش������تن، هه ندێكیشیان له كۆمه ڵگایه كی زۆره ملێدا نیشته جێ بوون به ناوی عه نه ب، ئێستاش هاوارییه كان له و گه ره كه دا نیش������ته جێن، به اڵم گه ڕه كه كه ناوی گۆراوه بۆ شاره وانی .

پێكهاته ی ئایینی و مه ڵبه ندی دانیشتوانرێژین كاكه ی������ی رۆژنامه نوس، ئاماژه ی به وه دا كه هاوار له سێ مه ڵبه ندی سه ره كی پێكهات������ووه ، ئه ویش گونده كانی هاوار و هه واره كۆن و ده ره توێیه كه له هه ر یه كه یاندا نیش������ته جێن و تیایدا م������اڵ ژماره یه ك باخداری������ن و خه ریك������ی به هاوین������ان هه ڵه بجه ، ده گه ڕین������ه وه به زس������تانانیش هه روه ها له رووی پێكهاته ی ئایینیش������ه وه

له س������ێ هۆز پێكهاتوون كه هه ریه كه یان هه ڵگری ناوێكن، به جۆرێك كه هۆزه كان گوزارش������ت له ئاینه كه یان و ئه ركه كانیان ده كات له وانه ش پیره ئیسماعیلییه كان كه به هۆزی كوێخا به ناوبانگن، ئیتر له و كاته دا هه موو ده سه اڵتێك به ده ست ئه وانه وه بووه ،

به اڵم ئیستا به ده ست ئه نجومه نه وه یه . هۆزی وسه ین كه به وسكه به ناوبانگن، زیاتر له هه واره كۆندا نیشته جێن, هۆزی كاك به ناوبانگن، دۆمان به هۆزی ئه حمه دیش له به رئ������ه وه ی باپیره گه وره یان كاڵش������ی درووس������تكردووه و ئه و كاته ش هه ركه س كاڵشی دروستبكردایه پێیانده وت دۆم.

هه ورامی زمانی قسه كردنی هاوارییه كانه

هه موو ئایینێك زمانێكی تایبه ت به خۆی هه یه ، هاوارییه كانیش كه هه ڵگری ئاینی كاكه یی������ن، زمانی������ان كوردییه و كتێبی پیرۆزی������ان به ن������اوی س������ه ره نجامه وه یه و

به هه ورامی نوسراوه ته وه . ره م������ه زان همیرخان باس ل������ه وه ده كات ك������ه بۆئ������ه وه ی ئایینه كه ی������ان به نهێنی بمێنێته وه كه س وه رناگرن و س������مێڵیش له به رئه وه داده نێن كه نیش������انه ی ئایینی كاكه ییه ،«ژن و ژنخوازی له ناو خۆماندا ده كه ی������ن، چونكه خواپه رس������تی به زۆر نییه و ئایینه كانی تریش له المان پیرۆزن، له ناو موسوڵماناندا ژیاوین، چونكه خوا ئارامی و دروشمی راستی پێبه خشیوین و بێكێشه ین«. كاكه ییه كان له شۆڕشه كاندا به ش������داریان ك������ردووه و رۆڵ������ی دیارو به رچاویان هه ب������ووه . مام وریا براخاس، پێش������مه رگه یه كی دێرینی كاكه ییه كانه و جه خت له وه ده كاته وه كه به درێژایی مێژوو له گه ڵ برا موس������وڵمانه كانیاندا به یه كه وه دژی دوژمن شه ڕیان كردووه و توانیویانه له شكری ئینگلیز له ش������ه ڕی ده ربه ندی بشكێنن، »له راپه ڕین و تێك ئه شكه وه ڵ شۆڕش������ه كانی تردا به ژداریمان هه بووه و

چه ندین شه هیدمان داوه «.

كوێخا،‌دۆمان،‌وسه‌ین‌...‌سێ‌هۆزی‌‌سه‌ره‌كی‌‌كاكه‌یین»ژن و ژنخوازی له ناو خۆماندا ده كه ین، چونكه خواپه رستی به زۆر نییه و ئایینه كانی تریش له المان پیرۆزن«

دژوارترین‌رووداوی‌‌ژیانت‌چییه‌؟‌

هاوارییه‌كان‌له‌پارێزگای‌سێمانی‌به‌گشتی‌‌و‌له‌قه‌زای‌‌

هه‌ڵه‌بجه‌و‌هه‌ورامان‌به‌تایبه‌ت‌به‌شوێنی‌سه‌ره‌كی‌

هاوارییه‌كان‌داده‌نرێت‌و‌خاوه‌نی‌‌مێژووییه‌كی‌‌دێرین‌و‌

كۆمه‌ڵێك‌داب‌و‌نه‌ریت‌و‌ریوڕه‌سمی‌‌ئایینی‌‌تایبه‌ت‌

به‌خۆیانن.‌

كاكه‌ییه‌كان‌...‌پێڕه‌وكارانی‌‌ئایینێكی‌‌سنوردارو‌خاوه‌ن‌مێژووییه‌كی‌‌دره‌وشاوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌میترۆگرافی‌

7 پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

ژماره : 10

حه نانی له گ������ه ڵ ش������اتوو له كاتێك������دا هاوڕێیدا له دوكانێكی مه شروبفرۆش������ی ده هاتنه ده ره وه و دوو عه الگه ی قورسیش به ده ستیانه وه بوو، شاتوو ئاماژه ی به وه دا كه به ش������ی مانگێك مه شروبیان كڕیوه ، »ئه گ������ه ر كه س پێ������ی نه زانینای������ه ، ئه و مه ش������روباته به شی مانگێكی ده كردین«، هاوكات حه نانی ته مه نی 27ساڵیش، كه یه كێك له عه الگه مه شروبه كانی هه ڵگرتبوو، ئه وه ی نه شارده وه كه خواردنه وه ی مه شروب له ماڵی ئه واندا ئاساییه ، »ئێمه له بۆنه كاندا به خێزانیی داده نیش������ین و له وكاته وه ی من چاوم كردۆته وه له ماڵی ئێمه دا مه شروبات

هه بووه «.خواردنه‌وه‌ی‌‌كان‌و‌ژنانبه‌ئاشكرا‌یان‌به‌نهێنی؟

زۆرێك له كچ������ان و ژنان ئام������اژه به وه ده ده ن كه به ئاشكرا مه شروب ده خۆنه وه ، به اڵم هه ندێكیش������یان دوور له ئاگاداری و به نهێنی خێزانه كانی������ان، چاودێری������ی

ده خۆنه وه و.حه نان كه له ش������اری به غدا له دایكبووه و هه ر له وێش ژی������اوه ، ب������اس له كراوه یی خێزانه كه ی خۆی ده كات كه رێگریی هیچ شتێكیان لێنه كردووه و ئه وه ی ویستویه تی به ده س������تیهێناوه و كردویه تی ، »توانیومه متمانه ی خێزانه كه م بپارێزم و نه یدۆڕێنم«. ئه و، پێیوایه خواردنه وه ی مه شروب ئاساییه ، ب������ه و مه رجه ی له س������نووری خۆی تێپه ڕ نه كات، »هه رشتێك له سنووری ئاسایی خۆی تێپه ڕ بوو، كێش������ه به دوای خۆیدا

دێنێت«. ش������اتوو، جه خت ل������ه وه ده كات������ه وه كه براكانی هاوس������ه ره كه ی و به ئ������اگاداری نایه ت ده خوات������ه وه ، »رووم مه ش������روب له گ������ه ڵ براكانم دانیش������م بخۆمه وه ، به اڵم ئاساییه له گه ڵ هاوسه ره كه م، بۆیه زۆرجار داده نیشین و له م مه شروبه ی كه كڕیوومه به ش������ی ئه ویشی تیایه «. ئه و، كه زۆربه ی خزمه كانی خێزانه ك������ه ی و ئه ندامان������ی له ئه وروپ������ا ده ژین، پێیوای������ه خوادنه وه بۆ كچان و كوڕان جیاوازی نییه ، »زۆربه ی ماڵ������ه خزمه كانمان له ماڵ������ه وه مه عره زی مه شروبیان هه یه ، شته كه ئه وه نده قورس

نییه بۆ من كه بخۆمه وه «.

كچان‌گروپی‌شه‌وان‌دروست‌ده‌كه‌نبه شێك له و كچ و ژنانه ی ده خۆنه وه ، شه وانه هه رجاره و له ماڵی یه كێك له هاوڕێكانیان كۆده بنه وه و هه ندێكیان به نهێنی ئه و شه وانه

داده نیشن بۆ خواردنه وه .حه نان له گه ڵ چه ن������د كچێكی هاوڕێیدا گروپێكیان دروستكردووه بۆ خواردنه وه و باس له وه ده كات كه ئه وان نزیكه ی شه ش كه س ده بن و هه موویان ش������ویان كردووه ، »ماڵی هاوسه ره كانمان ئاوا بێت، به هه ر كه سێكیان بڵێین میوانی تایبه تیمان دێت، ئه و شه وه یارمه تیمان ده ده ن و ماڵه كه مان بۆ چۆڵ ده كه ن«. ناوبراو، ئه وه شی نه شارده وه كه ئه وان له خواردن������ه وه دا به ئه ته كێتترن له پیاوان، »پیاوان نازانن بخۆنه وه هه موو شه وێك ده بێت بخۆنه وه ، به اڵم ئێمه هه فته ی جارێك یان دووهه فته جارێك ده خۆینه وه ، هه رگیز ئه وه نه ش ناخۆینه وه كه یه كێكمان

پێی تێكچین«.الن������ه ، یه كێك������ه ل������ه و كچان������ه ی ك������ه سه ربه ستی ته واوی هه یه ، به اڵم ماڵه وه یان به خواردنه وه كه ی نازانن و به دزی ماڵه وه یان مه ش������روب ده خواته وه ، »خۆشه ویسته كه م فێ������ری خواردنه وه ی كردم، تائێس������تاش

ماڵه وه مان پێیان نه زانیوم«.ئه و، ئام������اژه به وه ده دات كه له گه ڵ چه ند كچێكی هاوڕێی له ماڵێك������دا كۆده بنه وه و به ئۆتۆمبێلی یه كێك له هاوڕێكانیان ده چنه دوكانێكی مه یفرۆشی و ئه وه ی مه به ستیان

بێت ده یكڕن و به ده ستی ده هێنن.

كچان‌چاو‌له‌كوڕان‌ده‌كه‌نئ������ه و كچ و ژنانی كه ده س������تیان كردووه به مه ش������روب خواردنه وه ، هه ندێكیان چاو له ك������وڕان ده كه ن و هه ندێكیش������یان حه ز

ده كه ن پێیان بڵێن مه شروبخۆر.

فاتمه كچێكی خه ڵكی كوردستانی ئێرانه و هه رێمی له ش������اره كانی له یه كێك ئێستا كوردستان نیشته جێیه ، باس له وه ده كات كه ئه وان له ئێ������ران هه موو مافێكیان لێ زه وتكرابوو، بۆیه ئێس������تا كه له هه رێمدا ده ژین و ئازادن، ده یانه وێت ئه و شتانه بكه ن كه پێشتر نه یانتوانیوه بیكه ن، »كه لێره ئازادبم، ئیتر بۆ مه شروب نه خۆمه وه ، خۆ كه س ده ستگیرم ناكات و بمخاته زیندانه وه ، هی������چ هۆكارێكیش نابین������م رێگربێت

له خواردوه «.له الیه كی دیكه وه شاتوو كه به وته ی خۆی ماوه ی چه ند مانگێكه مه شروب ده خواته وه ئ������ه وه ی نه ش������ارده و ك������ه له چاولێكه ری براكانیه وه فێری مه شروبخواردنه وه بووه ، له به ر ئه وه ی براكان������ی زۆرجار له ماڵه وه مه شروبیان خواردوه ته وه و ئه ویش حه زی نه یوێراوه ، ب������ه اڵم بیخوات������ه وه ، كردووه »كاتێك كه كچ������ه خزمه كانم له ئه وروپا گه ڕانه وه و ده یانخوارده وه ئیتر به ئاس������ایی وه رمگرت، ئێستا به المه وه وه كو شه ربه ت و

هه ر سارده مه نییه كی تر وایه «.كچان‌ده‌بنه‌‌موشته‌ری‌‌مه‌یفرۆشه‌كان

ئاكۆ، خاوه نی یه كێك له فرۆش������گاكانی فرۆشتنی خواردنه وه كحولییه كانه و باس له وه ده كات كه رێژه ی كچانی مه شروبخۆر رۆژ ب������ه رۆژ له زیادبووندایه ، »ئێس������تا ژم������اره ی ئه و ژنانه ی دێن بۆ مه ش������روب كڕین له زۆربووندایه ، ئه وانه شی سه ردانمان ده كه ن هه موویان ئۆتۆمبێلی تایبه تی خۆیان

پێیه «.به وته ی ئ������ه و مه یفرۆش������ه ، ژنان و كچان به زۆری به یانیان و ئێواران س������ه ردانیان ده كه ن بۆ م������ه ی كڕین. ناوبراو، ئاماژه ی به وه دا كه ئه و ئافره تانه ی سه ردانیان ده كه ن ته مه نیان جیاوازه ، به اڵم به شێوه یه كی گشتی

»ژنی الوێتیدان، له ته مه نی زۆرترینیان به ته مه نیش سه ردانمان ده كه ن، به اڵم زیاتر ئه و ژنانه ژنی به رپرسه كانن یان ئه وانه ن

له ئه وروپا گه ڕاونه ته وه «.ئاكۆ، ئه وه شی نه ش������ارده وه كه هه ندێك له و ك������چ و ژنانه ی س������ه ردانیان ده كه ن رۆش������نبیرن و خوێن������ده وار و كه س������ی به ئاگاداری خێزانه كانیان مه ی ده خۆنه وه ، هه ندێكیشیان به دزییه وه ، »هه ندێك جار ژنان به ناوی باوك و براوه مه ش������روبمان

لێده كڕن«.

خواردنه‌وه‌ی‌‌ئافره‌تان‌ده‌رهاویشته‌ی‌‌دراما‌بیانییه‌كانه‌؟

ش������اره زایانی كۆمه ڵناس������ی و ده روون������ی هۆكاری زیادبوونی خواردنه وه ی كچان و ژنانی هه رێمی كوردس������تان ده گه ڕێننه وه بۆ كاریگه ریی ئ������ه و زنجیره درامایانه ی له كه ناڵه كانی راگه یاندنه وه پیشان ده درێن، هاوكات ئ������ه وه ش ناش������اردنه وه كه ئه و هاوواڵتیانه ی له شاره كانی دیكه ی واڵتانی دراوس������ێوه ئاواره ی هه رێمی كوردستان بوون، ئه وان زۆرتر ده خۆنه وه نه ك ئه وانه ی

ناو هه رێم.سامان سیوه یلی سه رۆكی سه نته ری خێزان بۆراوێژكاریی كۆمه اڵیه ت������ی و ده روونی و په روه رده یی وێڕای پشتڕاس������تكردنه وه ی ئه و حاڵه تانه ئام������اژه به وه ده دات كه كه م چاودێرییكردنی باوان و خێزان به س������ه ر منداڵ وایكردووه كچان و ژنان هه س������تی به ئازادییه كی زیاتر بكه ن و بگه ڕێنه وه بۆ ئه و حه زو خولیایانه ی ئازادیی خۆیانی تیا ده بیننه وه جا جه سته یی بێت یان ده روونی و مه عنه وی ، »خه مۆك������ه و ته نهایی كچان و ژنان هۆكارێكی دیكه ی به رباڵوبوونی ئه و

حاڵه تانه یه «.

Ï

په یوه ندی سێكس������یی نێوان هاوسه ران له كۆمه ڵگه ی كوردیدا هاوشێوه ی گشت په یوه ن������دی و بواره كانی تری كۆمه ڵگه كه وتۆته ژێر كاریگه ری پیاوساالرییه وه .

زۆرین������ه ی ژنان������ی ك������ورد له ژیانی هاوس������ه ریدا هه تا ئه م س������اته وه خته ش ح������ه زو له ده ربڕین������ی ئازادنی������ن خواس������ته كانیان سه باره ت به په یوه ندییه سێكسییه كانیان له گه ڵ هاوسه ره كانیاندا. كاته كانی ئه نجامدانی سێكس و كه ڕه تی ئه نجامدانی پرۆسه كه و ماوه ی خایاندنی پرۆسه كه و ئه و بارانه ی بۆ ئه نجامدانی پرۆسه ی جووتبوون وه رده گیرێن، تێكڕا ده كه ونه بازنه ی ده سه اڵتی پیاوو ژنیش وه ك الیه نی جێبه جێكار ڕۆڵ ده بینێت.

ئه گه ر ژن له ژیانی هاوسه رییدا دووچاری جۆرێك له ساردی سێكسیی یان هه ر گرفتێكی سێكس������یی ببێت ئه وا پیاو ئه م حاڵه ته وه ك چه كێك دژی ژنه كه به كارده هێنێت و هه میشه سكااڵو پرته و بۆڵه ی دێت به نهێنی و ئاشكرا، جاری واهه یه ده گاته ئاس������تی هه ڕه شه كردن به ته اڵقدان و جیابوونه وه یان هێنانی ژنی دووه م، جاری واش هه یه ئه م هه ڕه شانه

به كردار جێبه جێ ده كرێت. ئه گه ر كه مته رخه می یان بێهێزی یان په ككه وته یی سێكسیی له الیه نی پیاوه كه وه بوو ئ������ه وا ژن ده بێت قوڕوقه پ بكات و به رگه ی ژانكۆكان بگرێت له به رخاتری شكۆمه ندی پیاوه كه ی. ته نانه ت كاریگه ری پیاوساالری به ئه ندازه یه كه كه پیاو پێی نه نگییه دان به بوونی بێهێزی سێكسیی خۆیدا بنێت یان سه ردانی پسپۆرێكی ده روونی بكات و به دوای چاره س������ه ردا بگه ڕێت. پرس������یار ئه وه یه ئایا پیاو له م باره دا ئه و مافه بۆ ژنه هاوس������ه ره كه ی ده سه لمێنێت كه نه ك داوای جیابوونه وه بكات، به ڵكو ته نها سكااڵ ده رببڕێت یان

پرته و بۆڵه یه ك بكات؟ئاش������كرایه س������ێكس به هایه كی به رزو ب������ه رده وام زیندووی هه ی������ه بۆ ژیانی هاوسه ریی، فه رامۆشكردنی ئه م به هایه چه ندی������ن گرفت������ی لێده كه وێته وه هه ر له ئاژاوه ی خێزان������ی و تۆراندنی رۆح و تووشبوون به نه خۆشی ده روونی تا ده گاته ناپاكیی هاوس������ه ری و هه ڵوه شاندنه وه ی

خێزان.پێش������ێلكردنی مافی ژن له په یوه ندییه سێكسییه كانی نێوان هاوسه راندا له ژێر په رده ی پیاوس������االریدا ده چێته خانه ی توندوتیژی ده روونیی و جه س������ته ییه وه . بۆیه ده بێت هاوسه ران له ژێر بیانووی عه یبه دا كێشه سێكسییه كانیان به تایبه تی به ده م نه ش������ارنه وه و الوازی سێكسیی چاره س������ه ری ئه م حاڵه تانه وه بڕۆن، جا هۆكاره كان ده روونی بن یان جه سته یی، چونكه الوازی سێكسیش چاره سه ری

خۆی هه یه .ئه گه ر پیاوساالری له پارله مان و حكومه ت و حیزب و دام������وده زگا جۆراوجۆره كاندا ش������ه رعییه تی له جۆره كان به جۆرێك درابێتێ، ئه وا نابێت له س������ه ر جێگه ی نووس������تنی نێوان هاوس������ه ران به هیچ جۆرێك پیاده بكرێت و بكرێته چه كێك بۆ ئه شكه نجه دانی ده روونی و جه سته یی

ره گه زی به رامبه ر.هه ندێجار ژن هیج ناته واوییه كی نییه له ڕووی توانا سێكس������ییه كانه وه ، به اڵم ره فتاری پیاوساالرانه ی پیاو له پرۆسه ی سێكسییدا به تێپه ڕبوونی كات دووچاری ساردی سێكس������یی ده كات، پاشتریش له س������ه ر ناته واوییه ك كه خودی ژنه كه لێی به رپرس نییه سه رزه نشت ده كرێت و ده خرێته هه ڵوێستی وه هاوه كه )باج(ی

گه وره بدات.

سامان‌سیوه‌یلیتوێژه‌ری‌ده‌روونی

نابێ پیاوساالری له سه ر جێگه ی نووستن بمێنێت

ه������ۆش، به واتایه ك له وات������اكان جۆرێكی تایبه ته له زانینی ئه و شتانه ی فێری ده بین و راهێنانی ده كه ین. هۆش جۆرێكه له خووی له كاتی بیركردنه وه . كه س������ی هوش������یار كاركردندا به ش������ێوه یه ك كار ده كات كه كه سانی تر بۆنمونه ئه وانه ی كه هوشیار نین

ئه و كاره ناكه ن.كه سی هوشیار، بیركردنه وه ، وێنا، خوێندن، بۆچ������وون، كایه به بیرۆك������ه و خه یاڵه كانی بۆ چاره سه ری مه س������ه له كان به كاردێنێت. كه سێكی وا به رده وام خه ریكی بیركردنه وه ، وێناكردن و ئه ندێشه یه ، به راده یه ك كه پێوانه

ناكرێت.كه س������ێكی وا ب������ه ره و جیهان������ی ش������ته نه ناسراوه كان و ش������وێنه دوور مه وداكانی بیركردنه وه ده ڕوات كه ئه وه ش ده ێته هۆی زیادكردنی هۆش و هوشیاربوونه وه ی. ئه و ش������ه قامانه ی كه هاوڕێكانی هه نگاو ده نێن، پێدا ناڕوات و ب������ه و رێگایانه دا ده ڕوات كه هێشتا نه ناس������راون و جگه له بیركردنه وه ی خۆی هیچ هێمایه كی تر شك نابات به چ

الیه كدا پێچ بكاته وه . له وڕوه وه كاتێك هه ڵه بكات تووڕه نابێت. پێشمه رجه كان و هه ڵه كان ده بنه یه كه م هاده م و هاوڕێی هه میشه یی ئه و

كه سه هوشیاره . پێش������مه رج، هه ڵقوواڵوی بیرۆكه و گومانه . فیزیاناس و بیركاریناسی به ریتانی ئیسحاق نیوتن، ناوی ئه ندێشه ی پێشمه رجی له سه ر پێشمه رجه كان دانا، واته بابه تێكی فێربوو كه ره نگه بكرێت له و رێگایه وه راستیه كان بوترێت، به اڵم ئه م مه سه له یه به هیچ شێوه یه ك سه داسه د راست نییه . تاكه كه س ده بێ بۆ چاره س������ه ری مه س������ه له كان جگه له هه ندێ زانی������اری تایب������ه ت، هه ن������دێ زانیاری و

فێركاریی تر له به رده ستیدا هه بێت.ده بێ ئه وه نده به توانا بێت هه ندێ پێشمه رج له زه ینی خۆیدا پێكبێنێت، واته بیر له هه ندێ شت بكاته وه كه له و كاته دا ته نها له زه ینی ئ������ه ودا هه بێت و له زه ینی كه س������ێكی تردا نه بووبێت ی������ان به واتایه ك������ی تر هه ندێ بیركردن������ه وه وه ك مه س������ه له فێربووه كان نیۆتون پێشمه رجه كان"ی "ئه ندێشه یان پێكبێنێت، بۆنمونه وێن������ا بكات به چه ند شێوه یه ده توانێت ش������ه ش چیلكه شقارته به یه كه وه بلكێنێت. هێڵی راسته وخۆ به نۆ

نوخته وه ، شێوه یه كی چوارگۆش پێكدێنێت. به چه ند ش������ێوه ده كرێ گورگێك له گوڵه كه له رم و بزنێك دوور رابگرین تا یه كتر نه خۆن. به چه ند شێوه به نێكی هه ڵواسراو به بنمیچه ك������ه وه ده جووڵێت، بۆ ئه م كاره ش ده بێت هه ل و دۆخی جۆراوجۆری پێشمه رج وێنا بكرێ������ت نه ك هه ر ته نه������ا بیر له و شتانه كه هه ن بكرێته وه . له وڕووه وه هۆش یه كێكه له بنه ماییترین تواناكانی تاكه كه س بۆخوڵقاندن������ی بیرۆكه ، ب������ۆ وێناكردنی راس������تییه كان یان ته نان������ه ت وێناكردنی ناڕاس������تیه كان. تاكه ك������ه س له بری كه ڵك وه رگرتنی ئه و زانیارییانه ی كه سه داسه د راس������ته ، له وێناكردن و خه ی������اڵ و گومان و

بیرۆكه كه ڵك وه رده گرێت.ئه و كه س������انه ی به شێوه ی پسپۆڕانه هۆشی كه س������ه كان تاقیده كه ن������ه وه و بڕوایان وایه هۆش ئاڵۆگۆڕی به س������ه ردا نایه ت، ره نگه وه ك ده اڵڵه كانی ناو ب������ازاڕ ده جووڵێنه وه . ئه وان������ه ده ڵێن ته نانه ت ئه گه ر كه س������ێكی هوشیار سه داسه د وه ك وزه ی جووڵێنه ری بیرۆكه كان وه سف بكرێت، ئه وسا ئه م وزه یه هێزێكی بۆماوه یی و ئاڵۆگۆڕ نه كراوه یه كه كه سانی هوشیار له كه سانی ناهوشیار جیا

ده كاته وه . له راستیدا توانای دروستكردنی بیرۆكه كان به هۆی زانیاری پێویست، كارێكی هۆشی و زگماكییه . ئه گه ر تاك بتوانێت به یارمه تی وێنای خ������ۆی چاره س������ه رێك بدۆزێته وه ، له راستیدا ده بێته میراتێك بۆ مرۆڤ. ئێستا تاك ده توانێ وا وێنا بكات یان تێبگات یان ته نانه ت ببینێت كه خۆی دیارییه كه له دایك ب������ووه و خوڵقێنه ری بیرۆكه ی������ه بۆهه موو مرۆڤه كان. له راستیدا هه لی ئه م دیارییانه له به ر ده س������تی هه موو كه سێكدایه و ته نها تایبه ت نه كراوه به رێژه یه كی كه م له خه ڵك.

هه موو منداڵێكی شیره خۆره ئه م توانایه ی هه یه كه كه ڵكی لێوه ر بگرێت. له راستیدا مندااڵن باش������تر كه ڵ������ك ل������ه و توانایه وه رده گرن و سوودی لێوه ر ده گرن، كه واته ئه م دیارییانه ش وه ك پێنج هه س������ته كه مان به شێكه له بوونی ته ندروستی مرۆڤایه تیمان. مێشك و بیركردنه وه ی مرۆڤ به پاڵپشتی زیادكردنی زانس������ت و بیرۆكه ی فراوان و خێرا و دوا به دوای یه ك ده توانێت شیبكات و وردبینی له س������ه ر شته كان بكات جیا له وه ناتوانێت ساده ترین و بچوكترین مه سه له كان

شیكار بكات.

پێنج هه سته كه مان له به ر ئه وه ده توانن كار بكه ن كه توانای ئه وه یان تیایه راده یه كی زۆر وێنای راست دابین بكه ن. ته نانه ت بینینی

هه ندێ شت كه به رواڵه ت له مه سه له كان دڵنیا نین ته نها چه ند بیرۆكه یه كه به رێژه یه كی

زۆر سه قامگیره له سه ر بنه مای ورده كاری.

رێژه ی كچان و ژنانی مه شروبخۆر روو له زیادبوونه

ترووسكه ی خوڵقێنه ر چییه ؟باربارا‌دی‌‌ئه‌نجڵس

له‌فارسییه‌وه‌:‌عه‌لی‌‌ئه‌كبه‌ر‌مه‌جیدی‌

»هه فته ی جارێك ده خۆینه وه و هه رگیز ئه وه نه ش ناخۆینه وه كه پێی تێكچین«

دییه‌‌جه‌بار

كچان‌و‌ژنانی‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌به‌دزی‌خێزانه‌كانیانه‌وه‌‌سه‌ریان‌

كردووه‌ته‌‌سه‌ر‌خواردنه‌وه‌‌كحولییه‌كان‌و‌هه‌ندێكیان‌به‌بیانوی‌‌جیاجیاوه‌‌شه‌وان‌پێكه‌وه‌‌له‌ماڵی‌‌

یه‌كێكیان‌داده‌نیشن‌بۆ‌خواردنه‌وه‌و‌گۆرانی‌وتن‌و‌سه‌ماكردن،‌ئه‌وه‌ش‌الی‌‌هه‌ندێكیان‌به‌شێكه‌‌له‌ئازادیی‌تاكه‌كه‌س‌و‌الی‌‌هه‌ندێكی‌‌دیكه‌ش‌

به‌گۆڕانێكی‌‌كتوپڕ‌ده‌زانرێت‌له‌شێوازی‌‌هه‌ڵسوكه‌وت‌و‌مامه‌ڵه‌ی‌‌گه‌نجان‌به‌گشتی‌‌و‌كچان‌و‌ژنان‌

به‌تایبه‌تی‌.

پێنجشه‌ممه62010‌/1/28

ژماره : 10

زارا:‌م���ن‌دایكی‌كچێكی‌هه‌رزه‌كارم‌كه‌‌‌له‌قۆناغی‌هه‌ش���ته‌می‌بنه‌ڕه‌تییه‌،‌ئێمه‌‌مۆبایلمان‌بۆ‌نه‌كڕی���وه‌،‌به‌اڵم‌له‌ده‌می‌هاوڕێیه‌كییه‌وه‌‌بیستومانه‌‌كه‌‌مۆبایلی‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ماڵ���ه‌وه‌‌پێیه‌،‌تكایه‌‌چۆن‌

مامه‌ڵه‌‌بكه‌م‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌حاڵه‌ته‌دا؟وه اڵم: دایكی به ڕێ������ز چاودێریكردنی ئه ركێكی كچه كه ت كه لوپه لی ره فتارو په روه رده یی ت������ۆی دایكه ، به اڵم ئه بێت له هه ڕه ش������ه لێكردن و بكه ویت������ه دوور توندوتیژی، ئه بێ������ت ناوبه ناو كه لوپه له تایبه تییه كانی كچه كه ت بپشكنیت، به اڵم نابێت خۆی ئ������اگادار بێت، هه روه ها ده بێت زوو زوو سه ردانی قوتابخانه كه ی بكه یت، ده بێت بزانیت هاوڕێیه تی كێ ده كات؟ هه وڵ بده به نه رمی قسه ی له گه ڵ بكه یت، گرنگترین ش������ت له په یوه ندی

نێوان تۆ و ئه ودا متمانه یه .

دارا:‌هه‌ندێ‌جار‌له‌وتار‌و‌سه‌رچاوه‌كاندا‌باس‌له‌وش���ه‌ی‌سێكسۆلۆجی‌ده‌كرێت،‌

مه‌به‌ست‌له‌م‌زاراوه‌یه‌‌چییه‌؟وات������ه Sexology زاراوه ی وه اڵم: سێكسزانی یان زانستی سێكس، ئه و

زانسته یه كه ته وه ری لێكۆڵینه وه ی بریتییه له كارلێكی نێوان ره فت������ارو ده روون و جه س������ته و په یوه ندی ئه مانه به ئاره زووی

سێكسی و چاالكییه سێكسییه كانه وه . ئه و ئه ندامانه ی ئه م زانسته گرنگییان پێده دات بریتین له : كۆئه ندامی ده مار، هه ستیاری پێست، كۆئه ندامی زاووزێ. ئه م زانس������ته له جیاوازی نێ������وان توانا سێكسییه كان و خودی پرۆسه ی سێكسی ده كۆڵێته وه . به ش������ه كانی ئه م زانس������ته بریتین له جینات، مۆرفۆلۆژی، هۆرمۆنی، هۆرمۆنی ده م������اری، توێكاری ده ماری، كیمیای������ی ده ماره كان، ده ر مانس������ازی، ره فتاری. ئه م زانس������ته گرنگی ئه دات به دیارده ی دووگیانی و به ربه س������ته كانی س������ێكس كۆرپه ل������ه ، منداڵب������وون، له قۆناغه كانی منداڵ������ی و هه رزه كاری و

الوێتی و پێگه یشتووان و به سااڵچوواندا.

دارا:‌ئایا‌راسته‌‌بوونی‌جه‌نجاڵی‌مێشك‌و‌گوش���اری‌ده‌روونی‌كاریگه‌ری‌بۆ‌سه‌ر‌

ره‌پبوونی‌چوكی‌پیاوان‌هه‌یه‌؟وه اڵم: بێگومان به ڵێ، چونكه پرۆسه ی ره پبوونی چوك پێویس������تی به چوونی خوێن������ی پێویس������ت هه یه ت������ا مولوله خوێنینه كانی پڕ ببن له خوێن و ره پبوون ڕووب������دات، به اڵم له كاتێكدا مێش������ك جه نجاڵ بێت ئه وا خوێن به ئاڕاسته ی ئه و ده ڕوات بۆیه له م حاڵه تانه دا ره پبوون یان هه ر روونادات یان به ش������ێوه یه كی باش

روو ده دات.

منداڵه‌كه‌مان‌ ده‌كه‌ی���ن‌ هه‌س���ت‌ زارا:‌فێربوونی‌سس���ته‌‌له‌چاو‌منداڵی‌تردا،‌ئاس���اییه‌‌ بزانین‌منداڵه‌كه‌مان‌ به‌چیدا‌

له‌ڕووی‌زیره‌كییه‌وه‌؟وه اڵم: بۆ زانینی ئاستی زیره كی منداڵ به تایبه تی ئه و مندااڵن������ه ی كه گومان ده كرێت فێربوونیان سس������ته ، ده بێت تاقیكردن������ه وه ی زیره كییان بۆ ئه نجام بدرێت كه جیاوازه له و هه ڵسه نگاندنه ی

له قوتابخانه دا ده كرێت.ئه م تاقیكردن������ه وه ی زیره كییه له الیه ن پس������پۆرانی تایبه ته وه ئه نجام ده درێت، پاش ئه نجامدانی ئ������ه و تاقیكردنه وه یه پسپۆری ده روونی بڕیارده دات كه ئه و منداڵه ئاس������تی زیره كی چه نده ، ئایا بیركۆڵه كه ئه وی������ش چه ند پله یه كی هه یه یاخود منداڵێكی ئاساییه له ڕووی زیره كی و توانا ژیرییه كانه وه ، پاش������ان له به ر ڕۆشنایی ئه نجامی تاقیكردنه وه كه پسپۆری ده روونی رێنماییتان ده كات بۆ

هه نگاوه كانی دواتر.

داراوزارا: بڕیارمانداوه هه ركاتێك پرسیارێكمان هه بوو

له باره ی ئه ركه : بایۆلۆژیی، ده روونیی و سێكسییه كانی

خۆمان، به بێ هیچ ترس و شه رم و خۆخواردنه وه یه ك بیخه ینه

به رده م كلینیكی نم نم، تاوه كو به ڕاوێژ له گه ڵ كه سانی پسپۆڕ و

پشتبه ست به سه رچاوه ی زانستیی، وه اڵمی پرسیاره كان وه رگرینه وه و

گومانه كانمان نه هێڵین و ببینه خاوه نی رۆشنبیرییه كی زانستیی دروست له باره ی رۆح و جه سته ی

خۆمان، ئێوه ی خوێنه ریش ده توانن به شدار و هاوكارمان بن له رێی ناونیشانه كانی رۆژنامه كه مانه وه .

بۆئه وه ی به س������ه ر كێش������ه و گرفته كانتان گه شبین و به رده وام بتوانن س������ه ركه ون و لێوبه خه نده بن و ئاس������ۆی ژیانتان باشتر ببینن، هه وڵ بده ن ب������ه رده وام متمانه تان به خۆت������ان هه بێ������ت و له ب������ری راكردن، رووداوو پێش������هات و ئ������ه و رووبه ڕووی گۆڕانكاریان������ه ببنه وه كه دێن������ه رێتان، ئه ویش له رێی گرتنه به ری ئه م چه ند خاڵه ی

خواره وه :

1.‌خۆت���ان‌له‌س���ه‌ركردنی‌‌خه‌ڵك���ی‌‌مه‌شارنه‌وه‌:

كاتێك كه كه سێك به بێ هیج مه به ستێك سه یرت ده كات، تۆ سه یری ئه رز ده كه ی و س������ه رت وه رده گێری. واز له م ش������ێوازه ره فتاره تان بێنن و له س������ه یركردن و نیگای

خه ڵك رامه كه ن!په یوه ندیكردن ته نها له رێگای گفتوگۆوه دروست نابێت! رووخسارو شێوازی ئێوه

له گه ڵ كه سی به رامبه رتان بۆ په یوه ندیكردن زۆرگرنگه ، به اڵم له م شێوازه دا زیاده ڕه وی مه ك������ه و به به رده وامی س������ه یری كه س������ی

به رامبه رتان مه كه ن.

2.‌زاڵ‌بن‌به‌سه‌ر‌ترسی‌‌خۆتاندا:له كات������ی رووبه ڕووبونه وه ی بوارێكی نوێ توشی ترس یان ته نانه ت سه رسامی ده بن. ته واوی وزه و هێزی خۆتان بۆشاردنه وه ی شڵه ژانتان به كارمه هێنن. له به رامبه ردا هه وڵ بده ن شێوه ی توڕه بوونتان وه ك كرده وه یه ك به كاربێنن، واته له گه ڵ كه سی به رامبه رتان

گفتوگۆ بكه ن و روبه ڕووببنه وه له گه ڵی .

3.‌په‌یوه‌ندی‌‌درووست‌بكه‌ن:به دڵنیاییه وه س������ه ره تای ده س������تپێكردنی گفتوگۆ له گه ڵ كه سێكی نه ناسراو یاخود به كارێكی زۆر له دراوس������ێكانتان یه كێ قورس و گ������ران دێته پێش چاو. به خۆتان

بڵین ك������ه هه موو كه س������ێك له كاتێكدا له س������ه ره تادا كه گفتوگۆ له گه ڵ كه سێكی دیكه دا ده س������تپێده كات شڵه ژانێكی پێوه دیاره . له جیاتی ئه وه ی ك������ه به به رده وامی ب������ه دوای دووركه وتنه وه له خه ڵك بگه ڕێن، خۆتان ناچار بكه ن تا له گه ڵیان په یوه ندی دروس������ت بكه ن. به م شێوازه ره فتاركردنه متمانه تان پێده به خش������ێت و ئه و بواره تان بۆده ره خس������ێنی كه باش������ترین ش������ێواز له گه ڵ په یوه ندییه كانتان بۆدروستكردنی

تاكه كانی ده وربه رتان بدوزنه وه .

4.‌له‌لۆمه‌ی‌‌خه‌ڵك‌مه‌ترسن:ترستان له تانه و ته شه رو لۆمه كردنی خه ڵك نه بێت بۆ دۆزین������ه وه ی كه ش و هه وایه كی نوێ ، ه������اوكات له دۆزینه وه ی ئه زمونێكی نوێ په له بك������ه ن. ده توانن ورده ورده زۆر به خێرایی خۆتان له گه ڵ بارودۆخه نوێكه دا

بگونجێنن.

5.‌السایی‌‌مه‌كه‌نه‌وه‌:بێگوم������ان هه ندێجار الس������اییكردنه وه ی كه سانێك كه به به ته واوی له خۆیان دڵنیان به سود ده بێت، به اڵم ئه م الساییكردنه وه یه س������نورێكی هه ی������ه . هه ر تاكه كه س������ێك له به رامبه ر كه سایه تی تایبه تی خۆی متمانه ی خۆی پیشان ده دات، هه ربۆیه ئێوه ناتوانن السایی ره فتاری كه سانێكی دیكه بكه نه وه ، باشتروایه به شێوازی خۆتان ره فتار بكه ن.

6.‌متمانه‌‌به‌خۆتان‌بكه‌ن:به ده نگی به رز و به ره قی قسه كردن هێمای متمانه به خۆكردن نییه ، به ڵكو ئه م كرده وه یه یارمه تی ئێوه ده دات تا متمانه ببه خش������نه خۆتان و ئ������ه وه ش كاریگه رتر و باش������تره له وه ی ده س������ت بخه نه سه ر ده متان و له ژێر لێوه وه ورته ورت بكه ن، هه روه ها له كاتی گفتوگۆكردندا سه یری نێوچاوانی كه سی به رامبه ر بكه ن، راسته وخۆ له گه ڵ كه سی

به رامبه ر قسه بكه ن. 7.‌ئامانجی‌‌خه‌یاڵی‌‌هه‌ڵمه‌بژێره‌:

ئایا متمان������ه نه كردن به خۆت������ان له وه وه س������ه رچاوه ناگرێت ك������ه به به رده وامی وا هه ست ده كه ن كه شكست دێنن؟ واز له و ئامانجانه بێنن كه به ده ستهێنانیان دژواره . به خۆكردن، له كلیله كانی متمانه یه كێك راستگۆییه . پێویسته ئێوه قه باره ی تواناكانی خۆتان بناسن و ئامانجه كانتان به سه ر چه ند قۆناغێك������دا دابه ش بك������ه ن، تێپه ڕاندنی ئه و ورده قۆناغان������ه ش یارمه تیده ر ده بێ س������ه ره كییه كانتان، به ئامانجه له گه یشتن تواناكانی خۆتان س������نوری به مه رجێك

ره چاو بكه ن.

8.‌سه‌ركه‌وتن‌به‌ده‌ستده‌هێنن‌ئه‌گه‌ر. به به رده وامی بۆ دوركه وتنه وه له شكسته كان ده بێت هه ڵه كانی خۆتان بهێنه وه به رچاوو بیان ناسن. به ش������ێوه یه كی ورد هه ڵه كانی

راب������ردوو له بازن������ه ی ئیش������ه كان یاخود له ژیان������ی تایبه ت هه ڵس������ه نگینین، ئه وه ش له دوباره كردنه وه ی دووركه وتنه وه له پێناو ئه و هه اڵن������ه و په ندوه رگرتن لێیان، تاوه كو له هه نگاونان بێت رۆش������نتر به رچاوتان

به ره وه سه ركه وتنی گه وره تر.

9.‌وه‌رزش‌بكه‌ن:یاریگایه كی وه رزشی له نزیكی ماڵه كه تان هه ڵبژێرن. به پێی ئه و تواناییه ی كه هه تانه )س������ه ره تایی ، مامناوه ند، پێشكه وتوو،. ..( خۆتان ناون������ووس بكه ن، ه������ه وڵ بده ن له گه ڵ كه س������انێك كه له ئاس������تی توانای ده بیینن پاشان روبه ڕووببنه وه ، ئێوه دابن، ئه و سه ركه وتنانه ی كه به ده ستیان ده هێنن متمانه تان تواناكانتاندای������ه و له ئاس������تی پێده به خشێت. به جۆرێك كه له ماوه ییه كی زۆر كورتدا به س������ه ركه وتنه كانی خۆتان

سه رسام ده بن.

‌‌‌ئا:‌چنار‌ئه‌‌مجه‌د

یه ك������ه م كتێ������ب ك������ه راس������تی و نهێنیه شاراوه كانی جیهانی پیاوانی ئاشكراكرد دوور له جیهان������ی ژن������ان، كتێبی ]ئه وه ی پیاوان نایانه وێ ژن������ان بیزانن[ بوو، دوو نوسه ری كتێبه كه ناوه راستیه كه ی خۆیان له سه ر كتێبه كه دانه ناوه ، به ڵكو به دوو ناوی جیاواز ]س������میپ و دو[ نووس������یویانه ، ئه م كاره یان له ترسی ژنان نه بوو، به ڵكو له ترسی پیاوان بوو، چونكه نهێنیه كانیانی ئاشكرا

كردووه .ئه م دوو نوسه ره له هۆڵیۆد كار یان ده كرد، له گه ڵ به ناوبانگترین هونه رمه ندانی سینه ماو ته له فزیۆن، ئه مه ش ب������ووه هۆی ئه وه ی كه به ته واوه تی ش������اره زای ئه و نهێنیانه بن كه پیاوان له ژنانی ده شارنه وه له به رده م كامێراو

پشت كامێرا.دوو‌نوس���ه‌ره‌كه‌‌ده‌ڵێ���ن:‌ه������ه ر پیاوه و فروفێڵێكی خۆی هه یه كه نایه وێت ژنه كه ی بیزانێ، رایان وابوو كۆمه ڵێك هۆكار هه یه كه پیاوان به م شێوه یه له گه ڵ ژناندا ره فتار

بكه ن، له وانه :1. پیاوان واهه ست ده كه ن له ژنان باشترن، چونكه به رای ئه وان ژنان ناتوانن به رگری له خۆیان بكه ن ته نانه ت گه ر پێویستی كرد

بژێوی ژیان په یدا بكه ن.2. پی������اوان پێیان وایه ئه و جیاوازیه ی كه له نێوان پیاو ژندا هه یه ، له ساتی له دایكبوونه وه ده ستپێده كات و منداڵی كوڕی شیره خۆره به هێزت������ره له منداڵی كچی ش������یره خۆره ، ته نانه ت منداڵی كوڕی شیره خۆره مه مه ی

شیره كه ی باش������تر ده گرێت وه ك له كچی شیره خۆره .

3. ژن چه ند به شداری بكات له پێكه وه نانی ماڵدا، یان ئه گه ر میراتیه كی ماڵی باوكی بۆمابێته وه و خانوو پێویس������تییه كانی ماڵی پێبكڕێ������ت، ب������ه اڵم ئایا پی������اوان دان به و راستیه دا ده نێن؟ پیاو هه ر خۆی به رابه رو

لێپرسراوی ماڵ ده زانێت.4. پیاوان له ناخ������ی خۆیاندا باش ده زانن كه ژن توانای باشتره له به ڕێوه بردنی ماڵدا، به اڵم له گه ڵ ئه وه شدا هه ر خۆیان به باشترو زیره كتر داده نێن، به رواڵه ت و قسه كردنیاندا دیاره كه باوه ڕی������ان به ژن وتواناكانی ژن

نییه .

ژنان‌ژماره‌یان‌له‌پیاوان‌زیاتره‌پی������اوان نكوڵ������ی ل������ه وه ناك������ه ن كه ژن پێویسته بۆ پێكهێنانی ژیانی هاوسه ری، په روه رده كردن������ی من������داڵ، ئاماده كردنی خواردن و ماڵ پاككردن������ه وه ، به اڵم له گه ڵ ئه و هه موو راستییه ش������دا پیاوان بڕوایان وایه ده توانن به بێ ژن بژین، به ڵكو ژیانیان

خۆشتره ئه گه ر له ژن دووربن.

نكوڵی‌و‌درۆكردنس������میپ و دو باس له وه ده كه ن كه پیاوان به پێویس������تی ده زان������ن كه راس������تیه كان بشارنه وه و نكوڵی لێبكه ن، هه رگیز پیاوان گوێ به ره فتارو هه ڵسوكه وتی خۆیان ناده ن ته نها درۆده كه ن، چونكه ژنان وه كو پیاوان نی������ن، زۆر ئاگاداری ئ������ه و رووداوانه نین له چوارده وریان������دا رووده دات، پیاوان كه زۆر به باش������ی نكوڵی له و تاوانانه ده كه ن كه ژنه كه ی ده یخات������ه پاڵی، بێئه وه ی هیچ

به ڵگه یه كی هه بێت بۆ ئه و كاره ، به اڵم ئه گه ر به پێچه وانه وه بوو ئه وا، ده بێت ژنه كه به ڵگه ی ته واوه تی پێشكه شی پیاوه كه ی بكات پاشان به های ئه و به ڵگه یه هه ڵسه نگێنێت ئایا تاچه ند

راسته .

پیاو‌وه‌ك‌پیازه رۆژنام������ه ی فامیلی س������یركلی به ریتانی توێژینه وه یه كی باڵوكردۆته وه و تێیدا ده ڵێت: هه ندێك له زانا ده روونناس������ه كان جه خت ده كه نه وه له سه ر ئه وه ی كه پیاو وه كو پیاز وایه ، پێویس������ته هه ندێك كات توێكڵه كه ی س������ه ره وه ی پ������اك بكه یته وه ت������ا ده گه یته ناوه ڕۆك، ئه گه ر به خێرایی پاكی بكه یت،

ئه وا فرمێسك به چاوتدا دێته خوارێ.توێژینه وه كه ئام������ۆژگاری پیاوان ده كات، پێش پێكه وه نانی ژیانی هاوسه ری هه موو نهێنییه كانی له الی ژنه ك������ه باس بكات، چونكه راستگۆیی له گرنگترین بنه ماكانی

سه ركه وتنی ژیانی هاوسه رگیرییه .رینۆڵدز كه توێژه ره وه یه كی به ریتانییه ده ڵێت: راسته هه ركه سێك له ئێمه تایبه تمه ندیه كی خۆی هه یه ، به اڵم ئاشكراكردنی نهێنییه كان له كاتێك������ی دره نگدا ژیانی هاوس������ه ری تێ������ك ده دات و ژنه كه واهه س������ت ده كات كه مێرده كه ی به ویستی خۆی درۆی له گه ڵدا

كردووه ونهێنیه كانی لێ شاردۆته وه .پی������او هه رده م خ������ۆی به ئ������ازاد داده نێت كه ئ������ازاده له هه ڵس������وكه وتیداو بۆی هه یه پارێزگاری بكات له و نهێنی و ئاره زوانه ی كه ده یه وێت هه رده م ش������اراوه بێت. ژنان به گشتی هه ست ناسكن و به مافی خۆیانی ده زانن كه بچوكترین ش������ت بزانن له سه ر ئه و كه س������ه ی ده بێته هاوس������ه ریان، چه ند

نهێنی������ه كان به الی پیاوه ك������ه وه بێمانابن، به اڵم بۆ ژنه ك������ه زۆر گرنگه كه بیزانێت له به رئه وه باشتروایه پێش چوونه ناو ژیانی هاوسه رییه وه هه موو شتێك له الی ژنه كه ی

باس بكات له وانه :1. هه م������وو ورده كارییه كانی ژیانی خۆی باس بكات وه ك ئه وه ی ئایا پێش������تر ژنت هه بووه ؟ چه ند منداڵت هه یه ؟ به نیازی دوای بۆئه وه ی بێنیت منداڵه كان هاوسه رگیری له گه ڵماندا بژین؟ بۆئه وه ی به رنامه یه ك بۆ

ژیانی داهاتووتان دابنێن.2. باس������ی بچوكترین ورده كاری له سه ر خۆت و شێوه ت یان چیت پێخۆشه و چیت پێناخۆشه ، بۆئه وه ی بزانیت ئه و ژنه شوو

به خۆت ده كات نه ك شێوه ت.3. ئه گه ر كێشه ی پاره ت هه بوو و نا توانی داواكاری و پێویستییه كانی كچه كه و ماڵی كچه كه دابین بكه یت، ئه وا له سه ر ئه م خااڵنه رێ������ك بكه ون و بگه نه چاره س������ه رێك كه

هه ردووال پێتان باش بێت.4. به ژنه كه ت بڵێ مانگانه چه ند پاشه كه وت ده كه ی������ت، چونكه ژن ح������ه ز ده كات پاره

به ده ست خۆی بێت له ماڵدا.5. ه������ه ر هه ڵه یه كی ژیان ك������ه په یوه ندی به هه ڵسوكه وته وه هه بێت باسی بكه ، چونكه

له وانه یه كه سێكی كه بۆی بگێڕێته وه .6. ئه گه ر نه خۆشییه ك یان گرفتێك هه یه له خێزانه كه تاندا كه ده بێته كێشه بۆ منداڵ

نه بوون، باسی بكه .7. له وانه یه ئه م خاڵه بێمانابێت، به اڵم پێی بڵێ كه ماوه یه كی زۆر له به رده م ته له ڤزیۆندا داده نیشیت و بیری كه سه كانی چوارده ورت نامێنێت و حه ز به جگه ره كێش������ان ده كه یت

له ژووری نوستندا.

ئه و نهێنیانه ی پیاو نایه وێ ژن بیانزانێ!

ئازابه و روبه ڕووی كێشه كانت ببه ره وه ؟!

ئا:‌سه‌تنه‌ری‌‌خێزان‌بۆراوێژكاریده‌روونی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌په‌روه‌رده‌یی

سپێده‌‌حسێن‌عه‌لی‌له‌فارسییه‌وه‌:‌دابان‌عزه‌ت

9ژماره : 10 پێنجشه ممه2010 /1/28

به رزان: بۆ رێگرتن له كاركردنی مندااڵن له سه ر ش���ه قامه كاندا چ هه نگاوێكتان

ناوه ؟به رواری: له رووی یاس������ایه وه كاركردنی مندااڵن قه ده غه ی������ه ، ئێمه ته نها ده توانین رێنمایی بده ین و ده ست بۆ دیارده كه درێژ بكه ین، له و الیه نانه بپرسین كه به رپرسه

لێی.حه زده كه م شتێك روون بێت له المان كه كولتورێك له واڵتی ئێمه دا دروست بووه ، داواكارییه كی فێربوون هه ر خه ڵكانێك ره وا یان ناڕه وای������ان هه بێت، كۆده بنه وه و دێنه به رده م په رله م������ان، داوا له په رله مان ده ك������ه ن بۆیان چاره س������ه ربكه ن، بۆنمونه

توێژێكی وه كو گه نجان كه بێكاره ، كارێكی هه ڵه ده كه ن كه دێنه ب������ه رده م په رله مان، چونك������ه په رله مان بڕی������اری دامه زراندن ده رناكات، ئه گه ر یاسایه ك نه بێت، به اڵم كه یاس������ا هه بوو، مانای ئه وه یه الیه نێك هه یه كه به ئیشی خۆی هه ڵناستێت و ده بێت داوابكرێ������ت ئه و الیه ن������ه به ئه ركی خۆی

هه ستێت.دیارده یه كی وه كو بێ������كاری الوان چۆن به من چاره س������ه ر ده بێت كه ده رچوونێك هه بێت له یاسا له بواری دابینكردنی كار بۆ گه نج، به اڵم نه ك هه ر له كوردس������تان له جیهانیشدا یاس������ایه ك نییه كه بڵێت ده بێت حكوم������ه ت كار بۆ گه نجان په یدا بكات، تاوه كو بڕۆین به حكومه ت بڵێین بۆ

ئه و یاسایه تان جێبه جی نه كردووه .

به رزان: به اڵم یاسا بۆ مندااڵن هه یه كه له شه قامه كاندا كارنه كه ن، ئه ی بۆچی

چاودێری ئه و یاسایه تان نه كردووه ؟به رواری: كێ ده ڵێت چاودێرییمان نییه ؟ ئێم������ه ده توانین نامه بۆ وه زاره ت بنێرین و بپرسین بۆچی به ئیشی خۆتان هه ڵناستن، رۆژانه ش ش������تی وامان هه ی������ه . پێموایه جارێكی تر به هه ڵه له په رله مان تێده گه ین، خه ڵك پێیوایه هه موو كێشه كان له په رله مان چاره س������ه ر ده بێت، به اڵم وانییه ، ده بێت له الیه نی جێبه جێكار بپرس������رێت بۆچی

فاڵن یاسایان جێبه جێ نه كردووه ؟

به رزان: ئایا ده شێت یاسایه ك ده ربكرێت له كوردستاندا كه سیستمی سۆشیال

په یڕه و بكرێت، وه كو واڵتانی ئه وروپا؟ب����ه رواری: دابینكردن������ی كار ئه ركێكه ب������ه اڵم حكوم������ه ت، له ئه ركه كان������ی له كۆمه ڵگه یه ك������دا كه بازاڕی ئازاد حوكم بكات، بۆنمونه له كوردستان دووملیۆن و نیو ده نگده رمان هه یه ، ته مه نیان له هه ژده ساڵ بۆ سه ره وه یه و ده توانن كار بكه ن، له و رێژه یه ملێۆنێك و سێس������ه د هه زاری فه رمانبه ری حكومه ته ، ئه مه له هه م������وو دنیادا نمونه ی نییه و كولتورێكی كۆن������ه ، به مه كۆمه ڵگا فێری پابه ندبوون به ده وڵه ته وه ده بێت، رژێمه دیكتاتۆرییه كانی وه كو سه دام پێیان خۆش بوو ئه مه هه بێت، تاوه كو هه میشه خه ڵك به ده وڵه ته وه به سترابێته وه ، به اڵم ده بێت ئێمه ئه مڕۆ به سه ر ئه مه دا زاڵ بین، له ئه ڵمانیا كه دانیشتووانه كه ی هه شتا ملیۆنه له هه ر شانزه هه رێمه كه یدا 240هه زار فه رمانبه ری هه یه ، له كوردستان ئێمه هاتووینه ته سه ر واڵتێكی كاول، تائێس������تا نه باری عێراق و نه باری كوردس������تان وانییه كه پرۆژه ی وا گه وره بكرێته وه كه حه وت هه زار و هه شت هه زار

كه س ئیشی تیا بكات.ئێمه پرۆژه یه كمان هه ی������ه به ناوی بیمه ی كۆمه اڵیه تی، تاوه كو هاوواڵتی له ئاستێكی گونجاو بژی و پارێزراوبێت له و هه ڕه شانه ی كه ل������ه ڕووی ئاب������وری و ته ندروس������تی و

پێداویستییه تایبه تییه كانه وه لێیده كرێت. من له نه مسا بووم ئه و كه سه ی پێنج هه زاری وه رده گرت ده بوو نزیكه ی 40%ی پاره كه ی بدایه به حكومه ت، واته تۆ بۆخۆت كاری ئازاد بكه یت، جا ئه گه ر شۆفێری تاكسی بیت یان له چێشتخانه و كۆمپانیایه ك ئیش بكه یت، ده توانیت هه موو ئه و سااڵنه ی كه له كه رته تایبه ته كاندا ئیشت كردووه و باجت داوه ، كۆبكرێته وه و سودی لێ وه ربگیرێت.

به رزان: واته به جێبه ج����ێ بوونی ئه و پرۆژه ی����ه كوردس����تان ده بێته خاوه ن سیس����تمێكی سۆش����یاڵی هاوشێوه ی

نه مسا؟به رواری: سۆشیال به رهه می ئه م سیستمه یه ، نه بوونی ئه م سیستمه مه حاڵه سۆشیاڵت بۆ دروس������ت بكات، بۆیه پێویسته دیراسه تی هه موو یاساكانی هه رێم و عێراقیش بكه ین كه راسته وخۆو ناڕاسته وخۆ په یوه ندیان به و

شتانه وه هه یه .ئێمه یاس������ای كار و یاسای و خانه نشینی و یاس������ای په ره پێدانی خێ������زان و چه ندانی ترمان هه یه ، كه په رت و باڵون و له یه كتری ناچن و به یه كتره وه گرێدراو نین، هه ندێكی دژ به یه كن، بۆیه یه كه م هه نگاومان ئه وه یه

دیراسه تی ئه م یاسایانه بكه ین.پرۆس������ه یه ك هه ی������ه ك������ه زۆر گرنگه و پێیده وترێ������ت س������ه رژمێری كۆمه اڵیه تی، پێویس������تی زۆرمان به و سه رژمێریه هه یه ، تاوه كو بزانین چه ند كه س������مان هه یه كه توان������ای كاری هه بێ������ت، هه ت������ا ئه وه مان نه بێت، هیچ پرۆژه یاسایه ك ده رناكرێت، چونكه له ژینگه یه كی وه ك ئه مه ی ئێس������تا هه یه ، چۆن بزانین یه كێك داهاتی نییه ، تاوه كو سۆشیاڵ بۆی سه رف بكه ین، ئێستا

له قۆناغی ئاماده كردنی ئه و یاسایه داین.

به رزان: واته ده ركردن و هه مواركردنه وه ی چه ند یاس����ا پێویس����ته ، تاسیستمی

سۆشیال له كوردستاندا هه بێت؟به رواری: نزیكه ی یانزه بۆ دوازده یاس������ا پێویسته بۆ ئه وه ی ئه و سیستمه بكه وێته كار، ئه مه ش ئیشێكی دورو درێژه ، بۆیه تازووتر ده ست پێ بكه ین هێشتا دره نگه . ئه گه ر ئێمه له م ماوه یه دا بتوانین یاسای دامه زراندنی سیستمی بیمه ی كۆمه اڵیه تی دابنێین كه من پێی ده ڵێم یاسای دایك، ئه وكاته ده توانین بڵێین هه ركه سێك داهات و توانای كاری نه ما له به ر هه ر هۆیه ك، حكومه ت له رێی ئه و پاره یه ی كه له سندوقی بیمه ی كۆمه اڵیه تیدا

هه یه تی ده یژێنێت.ب����ه رزان: هه میش����ه ب����ۆ بزواندن����ی س����ۆزی خه ڵكی، له چه ندی����ن كه ناڵی

ته له ڤزیۆنییه وه دیمه نی ئه و كه س����انه نیش����ان ده درێ����ت ك����ه پێویس����تیان به ه����اوكاری كردن����ه ، تاوه كو هاوكاری بكرێ����ن، ئایا هۆكاری ئ����ه وه نه بوونی

یاسای بیمه ی كۆمه اڵیه تییه ؟به رواری: له هه موو كۆمه ڵگاكان خه ڵكێك س������ود ل������ه و كاریگه ریی������ه ی راگه یاندن وه رده گرێت، ب������ه اڵم به داخه وه ئه وه ی ئێمه له ته له ڤزیۆنه كان������ه وه ده یبینین، نمونه یه كی بچوكك������راوه ی دیارده یه ك������ی فراوان������ه له كۆمه ڵگای ئێمه دا، كه ئه مه ش له ئه نجامی نه بوونی سیستمی سۆش������یاڵ یان بیمه ی كۆمه اڵیه تیه ، بۆیه خه ڵك په نا بۆ راگه یاندن

ده بات.

به رزان: ئ����ه ی دیارده ی س����واڵكردنی سه رشه قامه كانی كوردستان ده رئه نجامی

چییه ؟به رواری: نه ك هه ر له كوردس������تان به ڵكو له هه موو جیهان سواڵكردن بووه به پیشه ، زۆربه ی زۆری ئه وانه ی كه له شه قامه كانی هه ولێردا سواڵ ده كه ن، عه رب و بێگانه ن، چونكه له الی ئێمه هێش������تا خه ڵك پێی شه رمه سواڵ بكات، هیچ كاتێكیش بوونی سواڵكه ر له سه ر ش������ه قامه كاندا نیشانه ی

هه ژاریی ئه و كۆمه ڵگایه نییه .

به رزان: چ هه نگاوێكتان ناوه بۆ نه مانی كێش����ه ی بێكاری����ی و كه مكردن����ه وه ی

دیارده ی كۆچ به ره و هه نده ران؟به رواری: نه بوونی داتا له باره ی بێكارییه وه هه م قسه كه راس������ته و هه م راستیش نییه ، به اڵم به بۆچوونی من به باسكردنی، بێكاری گ������ه وره كراوه . له كوردس������تان گه نجان

پێموایه ئه وه ی ه������ه ژاره پێیناكرێت كۆچ بكات، ئه گه ر كۆچه ك������ه به رێگه ی قاچاخ ئێس������تاش 10-12هه زار دۆالری بێت وه رگرتن و به فی������زا ئه گ������ه ر تێده چێت، فڕۆكه ش بێت هه ر بڕێك������ی زۆر پاره ی ده وێت. من بۆ خۆم ئه و بڕه پاره یه م نییه ، بۆیه ئه و كه س������ه ی هه ژار بێت پاره ی نییه بگاته ئیبراهیم خه لیل، ئه گه ر بچیته سه ر سنور و له و كه سانه بپرسیت كه سنورداش ده كرێنه وه ، ئه ڵێن خانوو یان سه یاره یان دوكانمان فرۆشت پێی چووین، به داخه وه ئێستا زۆری كۆچكردنه كان چاولێكه رییه

نه ك هه ژاری.

له گۆڕاندان و كولت���وره كان ب���ه رزان: به دامه زراوه ی���ی و زیات���ر ش���ته كان یاس���ایی ده كرێن، به اڵم بوونی ده زگا له كوردس���تاندا كۆمه اڵیه تیی���ه كان پێچه وانه ی ئه و ره وت���ی گۆڕانكاریانه

نین؟به رواری: به ڵ������ێ من ویس������تم پێت بڵێم، داموده زگا كالسیكییه كان كه به هێزده بن، س������ود ل������ه و الوازییه ی ئ������ه دای ده مه زراوه فه رمییه كان وه رده گرن، من كه بیركردنه وه و پێ������وه رم به پێی ئ������ه و داب و نه ریتانه بێت، له سه ر ئه و به ها كۆنانه ئیش بكه م، جائه گه ر دكتۆرێك بم و له ده زگایه كی فه رمیش������دا ئیش بكه م، له كۆمه ڵناس������یدا پێیده وترێت بۆش������ایی كولتوری، واته كولتوره كۆنه كه به به هاو پێوه ره كانییه وه هێشتا الواز نه بووه و به هاو پێوه ره تازه كانیش كه پێویس������تن بۆ كۆمه ڵگا. هه تا مۆبایل و س������ه یاره لێخوڕین بۆ كچ له هه ندێ ناوچه حه رامه بێت، ئه مه ده مانگه یه نێته ئه وه ی كه گه نده ڵیش، یاساییه .

له ئینگلیزییه وه : دیار ئه كره م

نیگه رانییه كی زۆر هه یه سه باره ت به بوونی ره فت������اری توندوتی������ژی له نێ������و منداڵ و هه رزه كاراندا، ئه وه ش پرسێكی ئاڵۆزو پڕ له گرفته ، بۆیه پێویس������ته دایكان و باوكان، مامۆستایان، كه سانی تری پێگه یشتوو له و راستییه تێبگه ن. مندااڵن له قۆناغی باخچه ی س������اوایانه وه ده توانن ره فتاری شه ره نگێزی نیش������ان بده ن. دایكان و باوكان و كه سانی تری پێگه یشتوو به بینینی ئه م ره فتاره ره نگه نیگه ران بن، له گه ڵ ئه وه شدا ئه وان هیوادارن مندااڵن له ده ره وه ی بازنه ی توندوتیژی گه شه بك������ه ن. توندوتیژی له هه ر ته مه نێكی ژیانی منداڵدا بێت، پێویسته جێگه ی سه رنج بێت و نابێت ته نها وه ك قۆناغێك كه ئه وان پیایدا

تێپه ڕ ده بن، لێی بڕوانرێت.

بواری ره فتاری توندوتیژی له من������دااڵن و توندوتی������ژی ره فت������اری ف������راوان بوارێك������ی هه رزه كاران������دا به هێ������زه هه ڵچوون������ه له خۆده گرێ������ت. جه سته یی ، ش������ه رخوازی ده روونییه كان، شه ڕكردن، هه ڕه شه و هه وڵدان بۆئازاردانی كه س������انی تر )بیری كوش������تنیش له خۆ ده گرێت(، به كارهێنانی چه ك، بێبه زه یی نوان������دن به رامبه ر ئ������اژه اڵن، ئاگرنانه وه ، به مه به س������ت و كاول������كاری خانووب������ه ره

شڕه خۆری .ئه و فاكته رانه ی ده بنه هۆی

زیادكردنی مه ترسی توندوتیژی له توێژین������ه وه كان زۆر ژماره یه ك������ی

ده رئه نجامه ی كۆمه ڵه ئه و گه یش������توونه ته فاكته رێ������ك ده بن������ه ه������ۆی زیادكردنی مه ترسی ره فتاری توندوتیژی له مندااڵن و هه رزه كاراندا، گرنگترینی ئه و فاكته رانه ش

بریتین له :1. شه ڕخوازی پێش������ینه یی یان ره فتاری

توندوتیژ.2. له ئه نجام������ی بوون������ه قوربانی مامه ڵه ی

خراپی جه سته یی یان سێكسی .3. نمایش������كردنی توندوتیژی له نێو ماڵ و

كۆمه ڵگه دا.4. نمایشكردنی توندوتیژی له هۆكاره كانی راگه یاندندا له نمون������ه ی ته له ڤزیۆن، فیلم،

...هتد.5. فاكت������ه ره بۆماوه یییه كان یان بۆماوه ی

خێزانی .م������ادده كح������ول و به كارهێنان������ی .6

هۆشبه ره كان. 7. كارلێككردن������ی فاكت������ه ره ئابووری و كۆمه اڵیه تی������ه دژواره كان������ی نێو خێزان وه ك: هه ژاری ، جیابوونه وه ی هاوسه رێتی ، له ده س������تدانی دایك یان باوك، بێكاری ، خێزانانی له الیه ن هاوكاری له ده ستدانی

تره وه . 8. بوونی چه كی كاڵشینكۆف له نێو ماڵدا. 9. زیانگه یش������تن به مێش������ك له ئه نجامی

برینداربوونی سه ر.

نیشانه مه ترسیداره كانی توندوتیژی مندااڵن

فاكته ری مندااڵن������ه ی چه ندی������ن ئ������ه و مه ترس������یدارو هه روه ها ئ������ه م ره فتارانه ی پێویس������ته به دیده كرێت، تیا خواره وه یان

به ئاگاوه هه ڵسه نگاندنیان بۆئه نجام بدرێت:1. تووڕه یی زۆر.

2. له ده ستدانی میزاژو هه ڵچوونی ناوبه ناو.3. زوو تووڕه بوون.

4. هه ڵه شه یی بێئه ندازه .5. زوو بێئومێد بوون.

دایكان و باوكان و مامۆس������تایان پێویسته به ئاگابن تا ئه م ره فتارانه الی منداڵ زیاد

نه كه ن.

چی بكرێت ئه گه ر منداڵێك ره فتاری توندوتیژی نواند؟

هه ر كاتێ������ك دایكان و ب������اوكان یاخود پێگه یش������تووان نیگه ران بوون، پێویس������ته هه ڵسه نگاندنێكی گش������تگیری ده روونی و

ته ندروستی پرۆفیشناڵی بۆئه نجام بده ن.هه ندێ كات چاره س������ه ری پێشینه له الیه ن كه سێكی پرۆفیشناڵه وه یارمه تیده ر ده بێت. ئامانجه كانی ئه و چاره س������ه ره به شێوه یه كی نموونه یی پێداگری ده كات به وه ی كه منداڵ كۆنترۆڵی هه ڵچوونی بكات و به شێوه یه كی دروست گوزارشت له تووڕه یی و بێئومێدی خۆی بكات، لێپرس������راو بێ������ت به رامبه ر په س������ه ند ده رئه نجامه كان كارداره كانی و بكات. وێڕای ئه وه ش پێویس������ته ملمالنێ خێزانیی������ه كان و پرۆگرامه كانی خوێندن و

گرفته كۆمه اڵیه تییه كان له یاد نه كرێن.

چ شتێك رێگری له توندوتیژی مندااڵن ده كات؟

تویژینه وه كان ئه وه نیشان ده ده ن كه زۆرێك له ره فتاری توندوتیژی مندااڵن ده شێت كه م بكرێته وه یان ته نان������ه ت رێگری بكرێت،

ئه گه ر هاتوو ئه و فاكته رانه مه ترسییدارانه ی له سه ره وه ئاماژه ی پێدرا كه م كرایه وه .

خاڵێكی گرن������گ ئه وه یه ده بێت هه وڵه كان توندوتیژییه كانی كه مكردن������ه وه ی رووه و مندااڵن و هه رزه كاران له نێو ماڵ، كۆمه ڵگه و میدیاكان ئاڕاسته بكرێن. ئاشكرایه كه توندوتی������ژی ده بێته ه������ۆی به رپاكردنی

توندوتی������ژی ، ب������ه اڵم ئه م س������تراتیژانه ی خواره وه ش ده توانن توندوتیژی كه م بكه نه وه

یان رێگری لێبكه ن:1. رێگرتن له خ������راپ مامه ڵه كردن له گه ڵ مندااڵندا، ئه ویش له رێی مه شق پێكردنی دای������كان و ب������اوكان، پرۆگرامی هاوكاری

خێزان و .... هتد.

2. پرۆگرام������ی رۆش������نبیری سێكس������ی بۆهه رزه كاران.

3. پرۆگرامی رێگریكردن له توندوتیژی الوان.

4. چاودێریكردن������ی من������دااڵن له بینینی دیمه ن������ی توندوتیژی كه له نێو ته له ڤزیۆن،

فیلم و ڤیدیۆكاندا نمایش ده كرێت.

سه رۆكی لیژنه ی كاروباری كۆمه اڵیه تی و منداڵ و خێزان له په رله مانی كوردستان:

كاركردنی مندااڵن قه ده غه یه ، به اڵم به ئێمه چاره سه ر ناكرێت

تێگه یشتن له توندوتیژی ره فتاری منداڵ و هه رزه كاران

هه وڵه كانی په رله مانی كوردستان بۆرێگریكردن له دیارده ی

سواڵكردن و كاركردنی مندااڵن و ئه و پێشهات و گۆڕانكارییه

كولتوریانه ی روبه ڕووی هه رێمی كوردستان بونه ته وه ، ته وه ری سه ره كی دیمانه یه كی تایبه تی عه بدولسه الم به رواری سه رۆكی لیژنه ی كاروباری كۆمه اڵیه تی و منداڵ و خێزان له پ�����ه رله مانی

كوردستانه له گه ڵ نم نم كه تێیدا رووناكی ده خاته سه ر هه ریه ك له و الیه نانه و جه خت له وه ده كاته وه كه له مڕۆدا كولتورێك له نێو هاوواڵتیاندا دروست بووه كه بۆهه موو شتێك،

ده چنه به رده م په رله مان بۆیان چاره سه ر بكات.

به رواری نمونه ی ئه وه ده هێنێته وه كه له هه رێمی كوردستان دووملیۆن و

نیو ده نگده ر هه ن كه ته مه نیان له هه ژده ساڵ زیاتره وه و ده توانن

كار بكه ن، به اڵم له و رێژه یه ملێۆنێك و سێسه د هه زاریان

فه رمانبه ری حكومه تن، »ئه مه له هه موو دنیادا نمونه ی نییه و

كولتورێكی كۆنه ، به مه كۆمه ڵگا فێری پابه ندبوون به ده وڵه ته وه ده بێت و رژێمه دیكتاتۆرییه كانی

وه كو سه دام پێیان خۆش بوو ئه مه هه بێت، تاوه كو هه میشه خه ڵك

به ده وڵه ته وه به سترابێته وه «.

به رزان عه لی حه مه له هه ولێر

مامه ڵه كردنی دروست له گه ڵ منداڵ و هه رزه كار هه وێنی سه ركه وتنی گه وره تره فۆتۆ: سۆران نه قشبه ندی

عه بدولسه الم به رواری

پێنجشه‌ممه82010‌/1/28

ژماره : 10

ئاوی پرته قاڵ رێ له دروستبوونی به ردی

گورچیله ده گرێت

‌‌‌ئا:‌شلێر‌حه‌مه‌‌ساڵح

ده ریانخستوه زانس������تیه كان لێكۆڵینه وه ك������ه خواردنه وه ی ئ������اوی پرته قاڵ رێگه له دروستبوونی به ردی گورچیله ده گرێت

به رێژه ی ٥٠ ٪ .ئه مه جگه له وه ی ك������ه پرته قاڵ رێژه یه كی زۆر ڤیتامین سی تێدایه ، كه ئه بێته هۆی

به هێزكردنی خرۆكه سپیه كان.لێكۆڵینه وه كان ده ریانخس������توه ، خواردنی یه ك پرته قاڵ رۆژانه پێویس������ته بۆ هه موو مرۆڤێك، ئه و توێكڵه سپیه ی كه له دیوی ناوه وه ی پرته قاڵ������دا هه یه رێژه یه كی زۆر ماده ی به سوودی تێدایه . ئه و پێكهاته یه ی تێیدایه رێگه له تووش������بوون به شێرپه نجه ده گرێت، له به رئه وه پێویسته زۆرترین به ش له و توێكڵه سپیه به پرته قاڵه وه بهێڵرێته وه

له كاتی پاككردنیدا .پرته ق������اڵ نایه ڵێ������ت گوش������اری خوێن به رزببێت������ه وه و ئه گ������ه ری تووش������بوون به نه خۆش������ییه كانی دڵ ك������ه م ده كاته وه ، هاوكات به سه رچاوه یه كی باش بۆڤیتامین A و كۆمه ڵی ڤیتامین Bیه كان و ترش������ه ئه مینیه كان و پۆتاس������یۆم و ترشی فولیك كالیسیۆم و یۆدو فۆسفۆرو سۆدیۆم زنگ و

مه نگه نیزو ئاسن و كلۆر دائه نرێت.یه ك پرته قاڵ زیاتر له 170جۆر خۆراكی رووه كیی تێدای������ه ، كه رێگه له هه وكردن ده گرێت، ئه وه جگه له چه ند پێكهاته یه كی تر كه رێگه له توش������بوون به نه خۆش������ی شێرپه نجه ی ده م و پێست و سی و مه مك و

گه ده و ریخۆڵه ئه ستووره ده گرن.

رووخساری ژنان زووتر پیر ده بێت له رووخساری پیاوان

‌‌‌ئا:‌شاد‌ئه‌سعه‌د

پزیش������كێكی پسپۆر له نه ش������ته رگه ری جوانكاری له ویالیه تی ئه تله نتای ئه مریكا رایگه یاند، له گه ڵ چوونه ناو ته مه ن، پێستی پی������او به هه مان خێرایی پێس������تی ژنان

پیرنابێت.ئه و پزیشكه له توێژینه وه یه كدا ئاماژه ی به وه كردووه ، چرچیه قوڵه كانی رووی ژن بۆ كه میی رژێنه كان ده گه ڕێته وه ، كه ئاره ق ده رده ده ن و وه كو رۆن وان بۆ پێس������ت و به جوانی ده یهێڵنه وه ، له و رووه وه ، پێستی ژن رێژه یه كی كه متر رۆن ده رده دات، بۆیه ئامۆژگاری ژنان ده كات، ئه گه ر خوازیارن رووخسارێكی گه شیان هه بێت و دره نگتر چرچ بێت، پێویس������ته جگه ره نه كێشن و به نه رمی بكه ن و پێس������تیان پارێزگاری بیهێڵنه وه ، ئه وی������ش له رێی به كارهێنانی كرێم و دووركه وتنه وه له تیشكی خۆر، به اڵم سه رۆكی به شی نه شته رگه ری جوانكاری له بنكه ی پزیش������كی زانكۆی ئۆترێختی هۆڵه ندا، ئاماژه به وه ده دات كه هۆكاری زوو پیربوونی رووخساری ژن بۆ چڕیی

رێژه ی موو ده گه ڕێته وه .

خاوه نی سه یرترین ده موچاوی جیهان

‌‌‌‌ئا:‌چنار‌ئه‌مجه‌د

چینیه ، پیاوێکی شونس������ای هویانگ ته مه نی 32س������اڵه و خاوه نی گه وره ترین وس������ه یرترین ده موچ������اوه له جیهاندا، به ده ست ئه وکێشه زۆره ی ده موچاویه وه ده ناڵێنێ، که به هۆی ده ردێکه وه تووشی

بووه و کێشه که ی 23 کیلۆگرامه .ئه و نه خۆش������ییه به ته واوه تی ش������ێوه ی ده موچاوی شێواندووه ، نه شته رگه ریه ک بۆده م وچاوی کرا و 10 کگم له گۆشتی زیاده یان بۆ البرد، ئێس������تاش چاوه ڕێ ده کات که به ته واوه تی چاره سه ربکرێت

و ژیانی ئاسایی خۆی به سه ربه رێت.

‌‌‌ئا:‌چنار‌ئه‌مجه‌د‌

كوتاندنی كه س هه ندێك بروای به تاتۆ له سه ر له شیان رێگایه كه بۆ جوانی ره گه زی نێرو مێ، له به ر ئه وه چه نده ها ره نگ و جۆری تاتۆ ده بینین كه هه ردوو شوێنێكی له هه ر دایده نێن رگه زه كه یان خۆیان ، ویستی به پێی له شیاندا حه زیان له تاتۆی ره نگاورنگه یان شین.

مێژوی تاتۆ ده گه ڕێته وه بۆ 4٠٠٠ ساڵ به ر له ئێستا، كه بریتیه له كوتاندنی له ش كوتاندنه كه شوێنی پاشان به ده رزی، به كل و بۆیه پڕ ده كرێته وه له شێوه ی وێنه ی رازاندنه وه مه به ستی كه بۆ جیاوازدا مرۆڤ به كاری دهێنێت، یان هه ندێك به بیروبۆچونه باوه ڕیان كه كه س كۆنه كان هه یه كه تاتۆ مایه ی چاره سه ره

له جادوو نه خۆشییه كانی پێست.ئایینی ئیسالم و مه سیحی رێگریان له م دیارده یه كه چونكه كردووه ، دیارد ه یه شێوه ی پێست تێكده دات و له هه مان كاتدا ده بێت كه كارێكه تاتۆ مه ترسیداره . پێسته كه بكوترێت بۆئه وه ی خوێنی لێ بێت و تا كۆتایی ژیان شوێنه كه ی هه ر ده مێنێته وه و النابرێت، مه گه ر به پاره یه كی سوتاوی شوێنی ئه وه شدا له گه ڵ زۆر به پێسته كه وه هه ر ده مێنێته وه ، ئه وانه ی كه تاتۆ ده كه ن 5٪ی موسڵمان و مه سیحیین و خراپیان ده روونی بارێكی له 73٪یان به رۆژ رۆژ دیارده یه ئه م به اڵم هه یه ،

له زیادبووندایه .

مه‌ترسییه‌كانی‌تاتۆ:كه تاتۆ شوێنی پیسبوونی .1 به هه موو له شدا باڵوده بێته وه و تووشی هه وكردنی پێست ده بێت به شێوه یه ك

هیچ ده رمانێك چاره سه ری ناكات.

.2له ش به رپه رچدانه وه یه كی ته ندروستی تاتۆ دانانی دوای ده بێت خراپی پێستی به نه خۆشی تووشبوون وه ك: كه مادانه ی ئه و به هۆی درێژخایه ن

له تاتۆكه دایه .3. ئه و ئامێرانه ی كه تاتۆی پێده كرێت كه زۆرجار نه بێت، پاك له وانه یه نه خۆشی گواستنه وه ی هۆی ده بێته

وه ك: ئایدزو زه ردبوونی جگه ر.خوێن لووله كانی برینداربوونی .4له كاتی كوتاندنی تاتۆ له ماسوولكه كه داو

پیسبوونی خوێن.تاتۆیان له واڵتان هه ندێك .٥سه ردانی ته نانه ت كردووه ، قه ده غه بۆواڵته كه یان كه سانه شیان ئه و

قه ده غه كردووه كه تاتۆیان كردووه .

خراپ ده روونی كێشه ی تاتۆ .6 ئه و هه ندێجار ده خاته وه ، چونكه كه سه ی كه تاتۆی كردووه په شیمانه له وكاره و خۆی له كۆمه ڵ دوورده خاته وه .7. تاتۆ مایه ی تووشبوونه به هه ندێك وه ك: درێژخایه نی نه خۆشی

ژێرپه نجه ی پێست و سه ده فیه .8. ئه وانه ی كه تاتۆیان كردووه لێیان

خوێن ساڵێك تاماوه ی قه ده غه یه ببه خشن.

9. تاتۆ ده بێته مایه ی بێكاری، چونكه زۆر شوێن ئه و كه سانه وه رناگرن كه

تاتۆیان داناوه .10. تاتۆ كه سه كه تووشی تیروتوانج له كاتی زیاتر ئه وه ش ده كات،

به سااڵچونی كه سه كه دایه .

‌‌‌ئا:‌چنار‌ئه‌‌مجه‌‌د

سااڵنه یه و رووه كێكی جه رجیر، گه اڵكانی ریشاڵین و پێش گوڵكردن كالسیۆم، سی، ڤیتامین ده خورێت، كبریت، یۆد، ئاسن، فۆسفۆرو مادده ی كبریتی توونی تێدایه ، له كێڵگه كاندا تیژی تامێكی كه مێك ده چێنرێت و جلیكوایرنی ماده ی چونكه هه یه ، تێدایه و چه ندین سودی هه یه له وانه :

1. خواردنی جه رجیر چاره سه رێكه بۆ پاككردنه وه و خێراكردنی سوری

خوێن.2. ددان و پوك به هێز ده كات.

3. پارێزگاری ددان ده كات له كلۆر

بوون.4. چاره سه ره بۆئازاره كانی رۆماتیزم و

ماسوولكه .نه خۆشیه كانی سه رماو له كاتی .٥

سنگدا به سووده و به ڵغه م ناهێڵێت.6. گه ده و ڕیخۆڵه پاك ده كاته وه .

7. نه خۆشییه كانی گورچیله و جگه ر

چاره سه ر ده كات.تازه جه رجیری به كارهێنانی .8ئاسان هه رس كرداری له خواردندا

ده كات.كه م له میزدا شه كر رێژه ی .9

ده كاته وه .

10. ئاره زووی خواردن زیاد ده كات.خۆراكدا له گه ڵ خواردنی .11زه رداوی رژێنی ده ردانی یارمه تی

زراو ده دات و میزكردن زیادده كات.بۆچاره سه ری قژ روتانه وه به كاردێت، 15گم به تێكه ڵكردنی ئه ویش 50گم له گه ڵ جه رجیر له خۆشاوی له ئیسپرتۆی سپی و كه وچكێكی بچوك له گواڵو، بێخی سه ری رۆژانه تاماوه ی هاوكات پێده شێلرێت ، هه فته دوو چاره سه ری سوتانه وه ی پێست ده كات كه به هۆی تیشكی خۆره وه سوتابێت ، ئه ویش به هێنانی دوو ده سك جه رجیر له زه یتی گه وره كه وچكێكی له گه ڵ زه یتون، پاشان به یه كه وه جوان تێكه ڵ

وه كو ده پاڵێورێت و ئینجا ده كرێن، هه توان به كاردێت.

لێكۆڵینه زانستییه كان ده ریانخستووه زه یتون رۆنی جه رجیرو كه رۆنی چه وری ناوخوێن ناهێڵن و كارده كه نه له ش چه وری كه مكردنه وه ی سه ر به گشتی ، به اڵم ئه بێ ئه وه ش بزانین كه زۆر خواردنی هه ر شتێك زیانی هه یه بۆمرۆڤ، جه رجیریش زۆر خواردنی هۆی ده بێته ناڕێك به شێوه یه كی جگه له وه ش میزه ڵدان، سووتانه وه ی باش كه س هه ندێك بۆ جه رجیر نییه بیخوات له وانه بۆ ژنی دووگیان و ئه و كه سانه ی كه هه ڵئاوسانی غوده ی

ده ره قیان هه یه .

‌‌‌فریشته‌‌هاجه‌ری‌

خه‌رجیترین‌ له‌پڕ‌ یه‌كێكه‌‌ برنج‌ئێمه‌‌و‌ له‌واڵتی‌ خۆراكییه‌كان‌ ماده‌‌ناوچه‌كه‌دا‌و‌كه‌متر‌هه‌ڵده‌كه‌وێت‌ئێمه‌‌

له‌رۆژێكدا‌برنج‌نه‌خۆین.برنج‌ خۆراكییه‌وه‌‌ له‌ڕووی‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌باشه‌‌له‌كاربۆهیدرات‌و‌سدیۆمی‌نییه‌‌و‌رێژه‌ی‌چه‌ورییه‌كه‌ی‌زۆر‌كه‌مه‌‌و‌كلسترۆلی‌نییه‌‌و‌به‌ئاسانی‌

هه‌رس‌ده‌كرێت.له‌چاو‌ برنج‌ كاربۆهیدراته‌كانی‌هی‌ وه‌ك‌ ساده‌‌ كاربۆهیدراته‌كانی‌ده‌كرێن،‌ هه‌رس‌ له‌ریخۆڵه‌دا‌ شه‌كر‌خێرا‌ برنج‌ به‌خواردنی‌ هه‌ربۆیه‌‌

شه‌كره‌ی‌خوێن‌به‌رز‌نابێته‌وه‌.‌به‌تایبه‌ت‌ برنج‌ جۆره‌كانی‌ زۆربه‌ی‌له‌قه‌باره‌ی‌ چه‌ڵتوكداره‌كان،‌كه‌‌ كه‌سانێك‌ بۆ‌ دیاریكراودا‌

شه‌كره‌شیان‌هه‌یه‌‌بێ‌كێشه‌یه‌.كه‌‌ كه‌سانێك‌ بۆ‌ برنج‌ پرۆتینی‌گه‌نم‌ پرۆتینی‌ له‌گه‌ڵ‌ كێشه‌یان‌)گلۆتین(‌هه‌یه‌،‌باشترین‌بژارده‌یه‌.‌به‌تایبه‌تی‌ له‌ڤیتامین‌ پڕه‌‌ برنج‌ڤیتامینه‌كانی‌گروپی‌Bو‌‌Aوه‌ك:‌كه‌لیسیۆم،‌ فسفۆر،‌ پتاسیۆم،‌

مه‌نیزیۆم‌و..تد.

»كه‌ته‌»‌یان‌»پاڵو«‌كامیان‌باشتره‌؟

جگه‌له‌وه‌ی‌كه‌‌پرۆسه‌ی‌به‌رهه‌مهێنان‌كاریگه‌ری‌له‌سه‌ر‌كواڵیتی‌برنج‌ده‌بێت،‌چۆنییه‌تی‌لێنانیشی‌كاریگه‌ری‌له‌سه‌ر‌ماده‌‌ ئه‌و‌ ڤیتامینه‌كانی‌ كه‌مبوونی‌

خۆراكییه‌‌ده‌بێت.زۆربه‌ی‌خێزانه‌كانی‌كوردستان‌برنج‌له‌هه‌رێمی‌ كه‌‌ لێده‌نێن‌ به‌شێویه‌ك‌كوردستان‌به‌»كه‌ته‌»‌ناوی‌ده‌به‌ن‌و‌

كه‌‌ خێزانیش‌ هه‌ندێك‌به‌ته‌مه‌نیان‌ كه‌سێكی‌تێدایه‌‌یان‌له‌كه‌سێكی‌فێربوون‌ به‌ته‌مه‌نه‌وه‌‌

پاڵو‌ به‌شێوازی‌ برنج‌زیاتر‌ له‌ڕاستیدا‌ لێده‌نێن.‌

ده‌كرێت‌ ئه‌وه‌‌ پێشنیازی‌‌ڤیتامینه‌كان،‌ نه‌دانی‌‌ بۆله‌ده‌ست‌برنج‌به‌شێوه‌ی‌كه‌ته‌‌لێبنێن،‌چونكه‌‌برنجه‌كه‌‌ پاڵودا‌ لێنانی‌ له‌شێوه‌ی‌هه‌ندێك‌له‌ئاودا‌ده‌كوڵێنرێت‌و‌دواتر‌ئه‌وه‌ش‌ هه‌ر‌ ده‌كرێت،‌ ئاوكێش‌ڤیتامینه‌كانی‌ ئه‌وه‌ی‌ هۆی‌ ده‌بێته‌‌‌Bو‌Cخۆی‌له‌كاتی‌ئاوكێشكردندا‌له‌ده‌ست‌بدات.‌برنج‌له‌كاتی‌شۆردندا‌%2ی‌ڤیتامینه‌كانی‌خۆی‌له‌ده‌ست‌بكرێت‌ ئاوكێش‌ ئه‌گه‌ر‌ ده‌دات‌و‌%10ی‌دیكه‌ی‌ڤیتامینه‌كانی‌خۆی‌

له‌ده‌ست‌ده‌دات.

به‌شێوه‌یه‌كی‌‌گشتی‌برنجی‌كۆن‌له‌برنجی‌نوێ‌باشتره‌

بۆئه‌وه‌ی‌برنجه‌كه‌تان‌هه‌ڵگرن‌و‌هیچكات‌ نه‌بێت،‌ خراپ‌كه‌‌ دامه‌نێن‌ له‌شوێنێكی‌لێیدات،‌هه‌وره‌ها‌ تیشكی‌خۆر‌

شوێنه‌كه‌ی‌نابێت‌نمی‌هه‌بێت.‌له‌فه‌رده‌ی‌ برنج‌ باشتروایه‌‌قوماشدا‌هه‌ڵگرن‌و‌هیچكات‌بۆ‌راگرتنی‌برنج‌به‌ته‌نیایی‌خوێی‌تێمه‌كه‌ن،‌چونكه‌‌كواڵیتییه‌كه‌ی‌

كه‌م‌ده‌كاته‌وه‌.‌

مه ترسییه كانی تاتۆ ده بێته مایه ی بێكاری؟

ئه گه ر ده ته وێ ته ندروست بیت، جه رجیر بخۆ

برنج و شێوازه كانی لێنانی

هه‌ندێجار‌كوتاندنی‌‌خاڵ‌له‌سه‌ر‌پێست‌چه‌ندین‌نه‌خۆشی‌‌مه‌ترسیداری‌‌لێده‌كه‌وێته‌وه‌

پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

ژماره : 10

7للللللل لللللل

7

7

خاوه ن نانه وه خانه یه ك به نه فه رێك ده ڵێ: ئیتر با كه س له پش������ت سه رت رانه وه ستێ، چونكه نانی به ر ناكه وێ.

نه فه ره كه ش هه رك������ه س دێ ده یخاته پێش خۆی و ده ڵێ: ئه گه ر له پش������ت سه ری من راوه ستی نانت به ر ناكه وێ!

رۆژێك له پرس������ه یه ك دا نه فه رێك چوكلێت������ی ده دا به ئاماده بوان، پیاوێك

مستێك چوكلێتی هه ڵگرت.نه فه ره ك������ه وتی: كاكه ئ������ه وه چ ده كه ی نه فه رێ������ك م������ردووه خ������ۆ پاس������ێك

وه رنه گه ڕاوه ؟!

7

مار بنه وشییه كی خاڵ خاڵخاڵ نارنجی و بن زگ پان، هێالنه مه لێكی جوان، چێ

ده كاو ده یه خاته سه رشانبه خش������كه و خۆڕاكێشان، دارس������تان، ناو ده چێته له ناو دڵی دا ده ڵێ: تا بۆم

ره خساوه هه لێده خۆم چوار بێچۆ قه لێ

له دوور دارێك دیاره ، دوو په ڵه ه������ه وی له ده وره ، داره

سێوه یا خه یاره !؟پێم وابێ دار هه ناره !

ده ی باشه با ئاوابێ، سێو نه بێت و هه ن������ار بێ، ئه مه

كێشه ی ئێمه نییه كێش������ه ئێمه م������اره ، مار گه یشتۆته بن دار، مه لیش

بوون خه به ردارله ڕێ������ی داری وه ف������ادار، بێچووه قه ل به كۆرس������ه وه ، ئه م الوكه ده چڕنه وه و جا

ئه وه ده ڵێین: قا ق������ا قا ی������ی، له ئێمه قه ومای������ی، كێ ده ڵێ ئێمه قه لین؟ قه ل نیین و فه رخه

قه لینهێشتا، نه كردووه باڵمان ئه نگوسته ، چوار بااڵمان

هاوار له ئێمه قه وماقه ل نه س������لی* قات بوو

فه وتامارێك به هێالنه وه ، هاتۆته بنمانه وه ، بێن به فریامانه وه !؟قه ل قات بوو نه سلی بڕا

ئه ی هاوار ده نگمان دڕا...

"منداڵه ئازیزه كان، ئه وی حه زناكا ماری به ڵك بێچۆ قه له س������ابوونییه كان بخوا، ده ستی هه ڵێینێ. . ئه وه ی حه زی������ش ئ������ه كا ماره كه بێچووه كان بخوا، ده ستی

داداته وه "

پاسكیل له پێشبڕكێیه كی ئاژووتن دا چوار هاوڕێ ركه به رایه تییان به یه كه وه كرد. به پێی رێنوێنییه كانی خواره وه پێم������ان بڵێن چ به یه كه م و بوو كه س������ێك

پاسكیله كه ی چ ره نگێكه ؟

رێنوێنییه‌كان:1. پاس������كیلی بژار سوور

نییه .2. پاسكیله سووره كه هی ژاكانه و یه ك������ه م و دوایین پاسكیلێك نییه كه ده گاته

هێڵی كۆتایی.

3. س������ێیه مین و چواره مین ده گاته كه پاس������كیلێك هێڵی كۆتایی نارنجی نییه .4. پاسكیلی داریان شین نییه و دوای ژاكان ده گاته

هێڵی كۆتایی.5. پاسكیلی نه به ز یه كه م و

دوایین پاس������كیلێك نییه كه ده گاته هێڵی كۆتایی و

شینیش نییه .ئێستا كێ بووه به یه كه م؟

وه اڵمی راستمان بۆ بنێرن و خه اڵت له رۆژنامه ی نم نم

وه ربگرن.

لل ل للل للل لل لل لل ل للللل لل للللل للل

7

للللللللللللللل لل لل ل

لل للل للل ل

پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

ژماره : 10

رۆژێك له گه ڵ دایكم و باوكم چووین بۆ شاری یاری، بابم نه ناس خه ڵكی پێیناخۆشه به بێ ره زامه ندی ئه وان وێنه م بگرن، یان به دوور له چاوی ئه وان قس������ه م له گه ڵ بكه ن، هه ربۆیه له شوێنه گشتییه كان دا هه میش������ه چاویان لێمه و

ناهێڵن به ته نها بم.ئه و رۆژه به هه ر جۆرێك بوو به ته نها باوكمم رازی كرد بچم بۆ جۆالنه كردن، منیش

چووم، سواری جۆالنه بووم، زۆر به ڕێك������ه وت ئه و رۆژه دوو س������ێ نه فه ر كامێرایان وێنه یه كیان هات������ن پێبوو، كێشام، بابم زۆری پێناخۆش بوو و ت������ووڕه بوو، كاتێك له جۆالنه ك������ه هاتمه خوارێ ئ������ه و هه مووه له گ������ه ڵ من و دایكم مش������تومڕی كرد كه بۆچی به ته نها چووم سواری جۆالنه بووم؟ بابم له وكاته وه هه تا له شاری یاری چووینه وه

ماڵێ هه ر ناوچاوانی دابوو به یه ك دا، به اڵم كه چووینه وه ماڵ باش بۆوه و له بیر خۆی برده وه ، منی������ش به زیره كی به ڵێنم له باب������م وه رگرت كه چونكه ئه و رۆژه له ش������اری ده بێ بووه ، ناڕه حه ت یاری جارێكی دیكه ش بمباته وه بۆ بابیشم رازی یاری، شاری

بوو و به ڵێنی پێدام.

هه ندێ������ك له ئاژه ڵ������ه كان له زس������تانان دا بۆ چه ند ناو ده چن������ه مانگێ������ك خ������ه وی زس������تانه وه ، ئه و ئاژه اڵنه له وه رزی زستاندا كاتێك هه م������وو زه وی به ناو ده چنه داپۆشرا به فر له م خه وی زس������تانییه وه ، كاتانه دا ده ست راگه یشتن به خوارده مه نی پێویس������ت ئه س������ته م زه حمه ت و زۆر به ش������ێك بۆیه ده ب������ێ، ناو ده چنه له ئاژه ڵ������ه كان خه وی زستانییه وه . چونه ناو خه وی زستانییه وه له الیه ن دا له راستی ئاژه ڵه كانه وه جۆرێ������ك خۆگونجاندنه

له گه ڵ سرووشت."ئه گه ر ئه م ئاژه اڵنه نه چنه خه وی زستانییه وه ، به هۆی

ئه وه ی جمووجۆڵ ده كه ن و جمووجۆڵیش پێویس������تی هه یه ، خ������واردن به وزه و له وانه یه به هۆی كه م بوونی س������ه رمای خوارده مه نی و نه گرن و به رگه زس������تان

گیانیان له ده ست بده ن".ئ������ه و ئاژه اڵن������ه ی ده چنه زس������تانییه وه ، خ������ه وی س������ه ره تا جم وجوڵه كانیان ئاس������ت به كه متری������ن ده گه یه نن و له خوارده مه نییه كۆكراوه كانی ناو له شیان كه ڵك وه رده گرن، بۆنمونه مش������كه كێ������وی كاتێك زس������تانه دایه ، له خ������ه وی دڵی ل������ه 140جار لێدان له خوله كێك دا ده گاته دوو یان س������ێ جار، ژماره ی له هه ناسه كێش������انه كانی

له خوله كێكدا 25ج������ار ده گاته دووجارو گه رمای ل������ه 38پل������ه ی له ش������ی س������انتیگڕاده وه ده گات������ه

10پله ی سانتیگڕاد.به گش������تی ئ������ه م ئاژه اڵنه به ه������ار له س������ه ره تاكانی مانگی له نێوه ڕاستی یان به ه������اردا، كاتێ������ك كه بێهێزبوون و الوازو زۆر هه وا خۆش بوو، له خه وی

زستانیان هه ڵده ستن.سه رنجڕاكێشی ئه م بابه ته ئه وه ی له گه ڵ له وه دایه كه الواز زۆر ئاژه ڵ������ه كان ده ب������ن، ب������ه اڵم خێرایی و تایبه تیان جم وجوڵێك������ی هه س������تان له خه و له دوای

هه یه .

یییی یی یی

كۆاڵن خه وی لێ كه وتبوو، به هه م������وو م������اڵ و خه ڵك و پشیله كانیش������یه وه ، هه ر كه كه ڵه شێره كه وتی: قووقه قوو، كۆاڵن له خه و هه ستا، به هه موو پشیله كان و خه ڵك و ماڵ و ئێمه چۆله كه كانیش������یه وه ، به خه ڵ������ك و كارم������ان خانووه كانیان نییه ، با باسی

پشیله كان بكه ین.ئه و كۆاڵنه دوو پش������یله ی تێدابوو كه ناوی یه كه میان "ده ب������ێ" ب������وو، ن������اوی دووه میش������ان "نابێ" بوو، پێچه وانه ك������ه ی له وانه ش������ه راست بێ، ئاخر ئه و دووانه زۆر به یه ك ده چوون ده توت

دووانه ن.به یانی ئ������ه و رۆژه "نابێ" چاوه كان������ی ده یه ویس������ت تاقه تی ب������ه اڵم بكات������ه وه ، ته نها هه ربۆی������ه نه ب������وو،

له چاوه كان������ی یه كێ������ك كرده وه و سه یرێكی خێرای ده ورووب������ه ری خۆی كرد، چاوی هه ردووك "ده بێ" خ������ۆی هه ڵێن������او روانییه "ناب������ێ" كۆاڵنه كه ی������ان، ده یه ویست بڵێ: ساڵو! به اڵم تاقه تی نه بوو، هه ربۆیه له بری ساڵو باوێشكێكی گه وره ی

دا."ده بێ" وتی: ساڵو ئامۆزا!

به یانی باش!"نابێ" ده یه ویس������ت بڵێ: ئه ی هاوار چه نده م برسییه ! به اڵم وای نه وت. هه رده تگوت به چه س������پ لێوه كانی������ان

به یه كه وه نووساندوون."ده ب������ێ" وتی: ئ������اخ كه چه نده م برس������ییه ! ئاماده م بۆ تێربوونێك له به یانییه وه تا ش������ه و ق������اپ و قاچاخی خواردنگه یه ك������ی گ������ه وره

خاوێ������ن بكه م������ه وه ، دیاره به زمانم!

"نابێ" ده یه ویست له باره ی شتێك دۆزینه وه خواردن

بڵێ به اڵم تاقه تی نه بوو...

منداڵه‌‌ئازیزه‌كان ئێم������ه به ئه نقه س������ت ئه م به ناته واوی چیرۆكه م������ان باڵوكردۆت������ه وه ، بۆ ئه وه ی ئێ������وه ی خنجیالن������ه هه ر كه س������ه و به دڵ������ی خ������ۆی درێژه ی ئ������ه م چیرۆكه مان بنێرێ، بۆمان بۆبنووسێ و به اڵم با له الپه ڕه یه كی ئه یفۆڕ زۆرت������ر نه ب������ێ. هه ركه س درێژه ی چیرۆكی "ده بێ"و به جوانترین "نابێ"م������ان شێوه بۆ بنێرێ، خه اڵته كه ی چیرۆكه ك������ه ی ئه وه ی������ه

بۆباڵوده كه ینه وه .

منداڵه خۆشه ویسته كان مه ته ڵه خۆماڵییه كانمان بۆ بنێرن با به ناوی خۆتان بۆتان باڵو بكه ینه وه .

مه ته ڵی ئه مجاره مان "ئاره زوو ئارام" ناردوویه تی.

ئه وه چییه: به پیسی ده خورێ به اڵم به خاوێنی ناخورێ؟ئه وه چییه : هه ر به دوای ده كه وی و نایگه یتێ؟

ئه وه چییه : كاڵوی هه مزه پاڵه وان نه ته قه ڵی هه یه نه دروومان؟

یییی یییی یی ییی یی یی یی یییییی یی ییییی؟

77یی یی ی یییی

شیالن شێركۆ، ته مه ن 12ساڵ له هه ولێر

77

13 پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

ژماره : 10

به ڕێوبه ری كۆمپانیایه كی وه به رهێنان له هه رێمی كوردستان:ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌خه‌ویان‌لێكه‌وتووه‌‌پێویسته‌‌به‌خه‌به‌ربێن‌و‌هاوكاری‌خه‌ڵكی‌هه‌ژار‌بكه‌ن

خه‌ونی‌‌نابینایه‌ك‌بۆژیانی‌‌هاوسه‌ری‌»نامه وێت هه ركه سێك بێت، ببێته هاوسه رم و له گه ڵی نه گونجێم، ئه گه ر وابێت حاڵی ئێستام زۆر پێخۆشتره «

‌‌شاخه‌وان‌مه‌حمود‌له‌سلێمانی

كۆمپانیای‌به‌ڕێز‌ك������ه‌‌كۆمپانیایه‌كی‌‌نزیكه‌ی‌‌ خۆماڵیی������ه‌و‌ وه‌به‌رهێن������ه‌ری‌‌نۆساڵه‌‌له‌شارو‌شارۆچكه‌كانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌پرۆژه‌كانی‌‌جێبه‌جێ‌ده‌كات،‌یه‌كه‌م‌كۆمپانیا‌ به‌ڕێوبه‌ره‌كه‌ی‌ به‌وته‌ی‌

بوون‌كه‌‌پیشه‌سازی‌PVC,MDFیان‌بۆدروستكردنی‌‌ده‌رگاو‌په‌نجه‌ره‌‌هێناوه‌ته‌‌كوردستان‌و‌دواتر‌توانیویانه‌‌بۆیه‌كه‌مجار‌كۆمه‌ڵگه‌‌وه‌رزشییه‌كان‌دروست‌بكه‌ن،‌پاش������تریش‌بوونه‌ته‌‌خاوه‌نی‌بیرۆكه‌ی‌دامه‌زراندنی‌كۆمه‌ڵگای‌نیشته‌جێبوون.

یاس������ین‌مه‌حم������ود‌به‌ڕێوب������ه‌ری‌‌ئه‌و‌كۆمپانیایه‌و‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌‌كاته‌وه‌،‌كه‌‌ئه‌وكاته‌ی‌ئه‌وان‌بیرۆكه‌ی‌دروستكردنی‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌نیش������ته‌جێبونیانه‌‌خستووه‌‌به‌رده‌م‌به‌رپرسانی‌حكومه‌ت‌و‌كردویانه‌‌به‌پرۆژه‌ی‌حكومه‌ت،‌هیچ‌كه‌سێك‌بیری‌

لێ‌نه‌كردووه‌ته‌وه‌.‌

مژده‌یه‌ك‌بۆ‌گه‌نجان‌و‌كرێنشینانبه‌ڕێوه‌به‌ری‌كۆمپانیای‌به‌ڕێز‌دان‌به‌وه‌دا‌ده‌نێت‌كه‌‌ئه‌و‌یه‌كانه‌ی‌‌بۆنیشته‌جێبوون‌دروس������تده‌كرێن‌بۆ‌خه‌ڵك������ی‌هه‌ژار‌

ئه‌وه‌دان‌ له‌هه‌وڵی‌‌ له‌ئێس������تادا‌ گرانن‌و‌له‌مه‌ودوا‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبوون‌بۆئاستی‌‌توێژه‌‌هه‌ژاره‌كانیش‌دروستبكه‌ن،‌»ئه‌و‌پرۆژانه‌‌80%ی‌‌بۆ‌ئه‌و‌كه‌س������انه‌یه‌‌كه‌‌له‌خوار‌ ئابوری������ان‌مامناوه‌ندو‌ بواری‌مامناوه‌نده‌وه‌ی������ه‌،‌بۆئه‌و‌كه‌س������انه‌‌باش‌بوو‌كه‌‌خاوه‌نی‌‌10-25هه‌زار‌دۆالری‌خۆیان‌بوون،‌به‌اڵم‌ئێس������تا‌ئاس������تی‌خه‌ڵكانی‌خوار‌ئه‌وانه‌‌ده‌ركه‌وتوون‌كه‌‌پێنج‌هه‌زار‌دۆالری������ان‌هه‌یه‌و‌ناتوانن‌

شوقه‌یه‌ك‌بكڕن«.خاوه‌نی‌كۆمپانیای‌به‌ڕێز‌مژده‌‌ده‌داته‌‌كوردستان،‌ كرێنش������ینانی‌ گه‌نجان‌و‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌وانه‌ی‌ك������ه‌‌هیچ‌پاره‌یه‌كی‌دانراویان‌نیی������ه‌،‌»په‌له‌‌نه‌كه‌ن،‌به‌خوا‌ساڵێكی‌تر‌پرۆژه‌ی‌چاكترو‌هه‌رزانتر‌دروس������ت‌ده‌بێت،‌گه‌ر‌نه‌مرم‌واده‌كه‌م‌خه‌ڵك‌به‌حه‌قی‌خۆی‌بچێته‌‌خانووه‌وه‌‌بێ‌پشه‌كی«،‌هه‌ربۆیه‌‌له‌ئێستا‌سه‌رقاڵی‌‌درووس������تكردنی‌‌چه‌ند‌شوقه‌یه‌كن‌كه‌‌كڕیاران������ی‌ته‌نها‌ی������ه‌ك‌ملیۆن‌دینار‌پێش������ه‌كی‌ده‌ده‌ن‌و‌هی������چ‌پاره‌یه‌ك������ی‌

زیاده‌شی‌له‌سه‌ر‌نییه‌.

پێویسته‌‌یه‌كه‌كان‌كواڵتیان‌به‌رز‌بێتناوب������راو،‌ب������اس‌ل������ه‌وه‌‌ده‌كات‌ك������ه‌‌كۆمپانیاكه‌ی������ان‌خۆی‌‌به‌به‌رپرس������یار‌ده‌زانێ������ت‌له‌ئاس������ت‌داواكارییه‌كانی‌‌هاوواڵتیان،‌چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌پڕۆژه‌كانیان‌خراپ‌ده‌رچوو‌ئه‌وان‌به‌خراپی‌ناویان‌ده‌چێته‌ن‌مێژووه‌وه‌،‌»مێژوو‌ره‌حم‌به‌هیچ‌كه‌سێك‌ناكات،‌هه‌موو‌كۆمپانیاكان‌یان‌الپه‌ڕه‌یه‌كی‌ره‌ش‌بۆخۆیان‌تۆمار‌ده‌كه‌ن‌به‌ئیشی‌خراپ،‌یان‌الپه‌ره‌یه‌كی‌سپی‌به‌ئیشی‌چاك‌و‌ده‌توانین‌به‌رده‌وام‌بین‌

له‌سه‌ر‌ئه‌وكاره‌ی‌ئێستامان«.یاس������ین‌مه‌حمود‌ئه‌وه‌‌ناشارێته‌وه‌‌كه‌‌هه‌م������وو‌كۆمپانیاكان������ی‌وه‌به‌رهێنانی‌

له‌س������ه‌ره‌،‌ گله‌یی������ان‌ خانوب������ه‌ره‌‌به‌كۆمپانیاكه‌ی‌ئه‌وانیشه‌وه‌،‌به‌اڵم‌پێیوایه‌‌كه‌مترین‌گله‌یی‌له‌سه‌ر‌ئه‌وانه‌،‌»ئه‌گه‌ر‌گله‌ییه‌ك������ی‌زۆری‌خه‌ڵكمان‌له‌س������ه‌ر‌به‌و‌ پرۆژه‌كانمان‌ به‌ش������دارانی‌‌ بوایه‌،‌ش������ێوه‌یه‌‌نه‌ده‌بوو،‌ئه‌وه‌‌له‌به‌رنامه‌ماندایه‌‌باشه‌وه‌‌ كوالێتێكی‌ باش‌و‌ به‌سیفاێكی‌كاره‌كانمان‌بكه‌ین«،‌هه‌ربۆیه‌‌به‌نه‌نگی‌‌خانوو‌ به‌بلۆك‌ كۆمپانیاكان‌ ده‌زانێت‌دروس������ت‌بكه‌ن،‌»له‌ناچاریدا‌خه‌ڵك‌ئێستا‌خانوو‌به‌بلۆك‌دروست‌ده‌كه‌ن،‌پێویسته‌‌ئێمه‌ی‌وه‌به‌رهێنه‌ر‌ئه‌وه‌‌بگۆڕین،‌چونكه‌‌له‌هیچ‌واڵتێك‌خانوو‌به‌بلۆك‌دروست‌ناكرێت،‌خانوو‌دروستكردن‌به‌سیستمی‌تازه‌،‌ده‌بێته‌‌هۆی‌هه‌رزانی‌نرخ‌و‌به‌رزی‌‌كوالێتی‌خانووه‌كان«.‌

دروستكردنی‌چوارده‌‌هه‌زار‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبوون

یاس������ین‌مه‌حمود‌باس‌ل������ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌پرۆژه‌ی‌س������ندوقی‌نیشته‌جێبوون‌له‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌بیرۆكه‌ی‌ده‌سته‌ی‌وه‌به‌رهێنان‌بوو،‌كه‌‌س������اڵی‌رابردوو‌بیرۆكه‌كه‌یان‌به‌رزكردووه‌‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نی‌بااڵی‌وه‌به‌رهێنان‌و‌له‌وێش������ه‌وه‌‌بریاری‌‌146‌،145ده‌رچوو‌ك������ه‌‌گه‌وره‌ترین‌خزمه‌ت‌بوو،‌به‌گه‌نجانی‌كوردس������تان‌و‌ب������ڕی‌‌200ملی������ۆن‌دۆالری‌بۆ‌بواری‌»به‌و‌ خه‌رجك������را،‌ نیش������ته‌جێكردن‌200ملی������ۆن‌دۆالره‌،‌س������ه‌رمایه‌گوزاری‌

500ملیۆن‌دۆالر‌ده‌كرێت«.ناوبراو،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌سندوقی‌نیشته‌جێبون‌به‌ته‌نها‌ناتوانێت‌قه‌یرانی‌نیشته‌جێبوون‌چاره‌سه‌ر‌بكات،‌هه‌ربۆیه‌‌پێیوابوو‌دابه‌شكردنی‌زه‌وی‌و‌پێشینه‌ی‌خانووب������ه‌ره‌،‌چاره‌س������ه‌رێكی‌گونجاو‌نه‌بووه‌،‌چونكه‌‌به‌هه‌زاران‌پارچه‌‌زه‌وی‌دابه‌شكراون،‌ته‌نها20%یان‌كرا‌به‌خانوو،‌

به‌ده‌س������ت‌خه‌ڵكه‌وه‌یه‌و‌ رێژه‌ی‌80%ی‌‌ئیش������ی‌كڕین‌و‌فرۆشی‌پێوه‌‌ده‌كرێت،‌خه‌ڵك‌ خانوبه‌ره‌ش‌‌%15 پێش������ینه‌ی‌س������ودیان‌لێ‌وه‌رگرت،‌ئه‌ویش‌چه‌ند‌كێشه‌یه‌كی‌تیابوو‌له‌وانه‌‌ئه‌و‌زیاده‌یه‌ی‌خرابوویه‌سه‌ر‌وه‌كو‌سوو،‌كه‌می‌پاره‌كه‌و‌نه‌بوونی‌تاپۆ‌و‌روبه‌ری‌زه‌وی‌100مه‌تری‌‌و‌

چه‌ند‌گرفتێكی‌‌دیكه‌.مه‌ال‌یاس������ین‌باس������ی‌ل������ه‌وه‌‌كرد‌كه‌‌دروس������تكردنی‌14ه������ه‌زار‌یه‌ك������ه‌ی‌نیش������ته‌جێبوون‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌خان������ووی‌ كرێ������ی‌ زه‌وی‌و‌ نرخ������ی‌دابه‌زاندووه‌و‌هه‌لی‌كاریشی‌بۆ‌چه‌ند‌كارگه‌یه‌ك‌ كۆمپانی������ا‌و‌ هاوواڵت������ی‌‌و‌

دروستكردووه‌.‌

ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌خه‌ویان‌لێكه‌وتووه‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی‌كۆمپانیای‌‌به‌رێز‌پێباشه‌‌ده‌زگایه‌ك‌بۆ‌هاوكاریكردنی‌ئه‌و‌كه‌سانه‌‌هه‌بێت‌كه‌‌نه‌خۆش������ی‌درێژخایه‌نیان‌هه‌یه‌،‌بۆئه‌وه‌ی‌بتوانن‌نه‌خۆشییه‌كه‌یان‌نه‌خۆشێك‌ بكه‌ن،‌»ئه‌مڕۆ‌ چاره‌سه‌ر‌هاتووه‌ت������ه‌‌الم،‌ك������ه‌‌كه‌مووكوڕییه‌ك‌له‌جه‌س������ته‌یدا‌هه‌بوو،‌ڤی������زا‌و‌هه‌موو‌پێویستی‌ ته‌نها‌ بۆهاتبویه‌وه‌،‌ شتێكی‌به‌پاره‌‌ب������وو،‌كه‌‌نه‌ش������ته‌رگه‌ریه‌كه‌ی‌له‌ئه‌ڵمانیا‌74هه‌زار‌یۆرۆی‌‌تێده‌چێت،‌منیش‌براده‌رانی‌ئێره‌م‌ئاگادار‌كرد،‌ئێمه‌یڵ‌بكه‌ن‌بۆئه‌وه‌ی‌به‌هاوكاری‌چه‌ند‌به‌شداری‌ خێرخوازی‌و‌ رێكخراوێكی‌

خۆشم‌پاره‌كه‌ی‌بۆ‌دابین‌بكه‌ین«.یاس������ین‌مه‌حمود‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌واڵتی‌ئیسرائیل‌چه‌ند‌رێكخراوێك‌دروست‌بوون،‌به‌بێ‌جیاوازی‌ره‌گه‌ز‌و‌نه‌خۆش‌ منداڵی‌ ئایین‌چاره‌س������ه‌ری‌ده‌كه‌ن،‌»ش������اهیدی‌ئ������ه‌وه‌‌ده‌ده‌م‌كه‌‌سلێمانی‌و‌ له‌هه‌ولێرو‌ منداڵ‌ چه‌ندین‌رێكخراوانه‌‌ ئه‌و‌ ڕۆشتوون‌و‌ دهۆكه‌وه‌‌

نزیكه‌ی‌20هه‌زار‌دۆالریان‌بۆس������ه‌رف‌به‌پێویس������تی‌ هه‌ربۆیه‌‌ ك������ردوون«،‌ده‌زانێت‌ب������ازرگان‌و‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌هه‌رێمیش‌بیر‌له‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌هاوشێوه‌‌بكه‌ن������ه‌وه‌،‌»پێویس������ته‌‌بازرگانه‌كان‌رێكخراوی‌زۆر‌گه‌وره‌‌دروست‌بكه‌ن‌بۆ‌هاوكاری‌خه‌ڵك������ی‌هه‌ژار،‌چونكه‌‌دروستبوونی‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌له‌هه‌ر‌واڵتێكدا‌فه‌قیری،‌ ره‌گ������ی‌ تواندن������ه‌وه‌ی‌ واته‌‌به‌اڵم‌ هه‌ی������ه‌،‌ زۆرمان‌ ده‌وڵه‌مه‌ن������دی‌هه‌موومان‌خه‌ومان‌لێكه‌وتووه‌‌و‌پێویسته‌‌

به‌خه‌به‌ر‌بێینه‌وه‌«.‌ناوب������راو‌ئام������اژه‌‌ب������ه‌وه‌‌ده‌دات‌كه‌‌به‌گشتی‌‌و‌ ناوه‌ڕاس������ت‌ له‌خۆرهه‌اڵتی‌له‌عێ������راق‌و‌هه‌رێم������ی‌‌كوردس������تان‌بازرگان‌ به‌ڵێنده‌رو‌ وێنه‌ی‌‌ به‌تایبه‌تی‌،‌ج������وان‌نییه‌‌ل������ه‌الی‌خه‌ڵك������ی‌،‌ده‌بێ‌بازرگانی‌راسته‌قینه‌‌وێنه‌یه‌كی‌‌جوان‌بدات������ه‌‌هاوواڵتیانی‌‌چوارده‌وری‌‌به‌بێ‌هیچ‌جۆره‌‌جیاوازییه‌ك،‌»ئێس������تاش‌له‌سلێمانی‌چه‌ندین‌بازرگان‌هه‌یه‌‌كه‌‌هاوكاری‌خه‌ڵك‌ده‌كه‌ن‌ئه‌وانیش،‌كاك‌فاروقی‌مه‌ال‌مسته‌فاو‌حاجی‌محه‌مه‌دی‌بامۆكی‌و‌كاك‌تۆفیقی‌قه‌یوان‌و‌كاك‌ئه‌حمه‌ده‌‌سور،‌خێزانی‌حاجی‌عابید‌هه‌ورام������ی‌و‌ئیختیاری‌حاجی‌فارس‌و‌فایه‌قی‌كۆڵه‌‌و‌هه‌ندێ‌كه‌سی‌تر،‌به‌اڵم‌خه‌ڵكی‌ده‌وڵه‌مه‌ندی‌تری‌زۆر‌تیایه‌«.یاسین‌مه‌حمودی‌‌به‌رێوبه‌ری‌‌كۆمپانیای‌‌دیمانه‌كه‌ی������دا‌ له‌دوابه‌ش������ی‌‌ به‌ڕێ������ز‌خۆشحاڵی‌‌خۆی‌‌ده‌ربڕی‌‌به‌ده‌رچوونی‌‌رۆژنامه‌یه‌كی‌‌كولتوریی‌به‌ناوی‌‌نم‌نم‌و‌وتی‌:‌»دڵخۆش������م‌به‌وه‌ی‌رۆژنامه‌یه‌كی‌وا‌گش������تگیر‌و‌دوور‌له‌سیاسه‌ت‌هه‌یه‌،‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌و‌پاشكۆیه‌ی‌كه‌‌بۆ‌نابینایان‌ده‌رده‌چێ������ت،‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كوردی‌ئێمه‌‌تایبه‌تمه‌نده‌‌ به‌رۆژنامه‌یه‌كی‌ پێویستی‌

به‌كولتورو‌الیه‌نه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان«.

‌‌‌تایبه‌ت‌به‌نم‌نم

پێش������ه‌وا‌گه‌نجێكی‌‌ته‌مه‌ن‌27س������اڵه‌‌و‌هه‌ر‌له‌منداڵیی������ه‌وه‌‌به‌هۆی‌چاوه‌كانیه‌وه‌‌»ده‌مزانی‌‌ نه‌بینی������وه‌،‌ روناكی‌ دنیای‌‌شتێكی‌جیاواز‌هه‌یه‌‌له‌نێوان‌من‌و‌براو‌خوش������كه‌كه‌مدا،‌چونكه‌‌ئه‌وان‌باس������ی‌‌جوانی‌‌و‌به‌رزی‌‌و‌جیاوازی‌‌ره‌نگه‌كانیان‌ده‌كرد،‌كه‌چی‌من‌له‌هیچ‌تێنه‌ده‌گه‌شتم،‌

له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌نه‌ده‌مزانی‌نابینام«.‌ناوبراو،‌كه‌‌زانیویه‌تی‌نابینایه‌‌به‌منداڵیی‌زۆر‌نێگ������ه‌ران‌نه‌بووه‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌كاته‌‌خۆی‌راهێناوه‌‌له‌گه‌ڵ‌ره‌نگی‌‌ره‌ش‌و‌ئه‌و‌تارماییه‌ی‌‌كه‌‌له‌خه‌یاڵی‌‌خۆییدا‌دروستی‌قس������ه‌كانی‌‌ كاریگه‌ری‌‌ له‌ژێر‌ كردبوو‌

خوشك‌و‌براكه‌یدا.

هه‌ست‌به‌جوانی‌ناكاتكاتێك‌له‌نزیك‌پێشه‌واوه‌‌باسی‌شه‌وو‌رۆژ‌كراوه‌،‌ئه‌و‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌هه‌س������تی‌به‌هیچیان‌نه‌ك������ردووه‌،‌»ته‌نها‌ده‌نگی‌‌چۆله‌ك������ه‌و‌كوكوختی‌‌و‌گریانی‌‌منداڵی‌‌س������اوا‌پێیان‌ده‌وتم‌كه‌‌ڕۆژ‌بووه‌ته‌وه‌«،‌له‌ته‌مه‌نی‌‌یانزه‌‌س������اڵیدا‌باوكی‌له‌گه‌ڵ‌خۆی‌بردویه‌تی‌بۆ‌شار‌و‌له‌رێگه‌‌پێیوتوه‌‌

كه‌‌شار‌وه‌كو‌گوند‌نییه‌،‌»هه‌رچه‌نده‌‌باسی‌شاری‌بۆ‌كردم،‌الی‌من‌هه‌روه‌كو‌گونده‌كه‌‌بوو«،،‌هه‌ربۆیه‌‌كاتێك‌چونه‌ته‌‌شاره‌وه‌‌ئه‌و‌گه‌ڕه‌كه‌ی‌‌لێی‌‌نیشته‌جێبوون‌له‌ش������ار‌پێیانوتووه‌‌)گه‌ڕه‌كی‌شه‌عبی(،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌نه‌یزانیوه‌‌بۆ‌به‌و‌گه‌ڕه‌كه‌‌ده‌ڵێن‌شه‌عبی‌تا‌براكه‌ی‌پێیوتوه‌‌وه‌كو‌الدێكه‌ی‌خۆیان‌وایه‌،‌ب������ه‌اڵم‌گه‌وره‌تره‌،‌»ماڵه‌وه‌‌ده‌ره‌وه‌،‌ بڕۆم������ه‌‌ نه‌یانده‌هێش������ت‌ زۆر‌زیاتر‌له‌حه‌وش������ه‌و‌ژووره‌وه‌‌شه‌وو‌رۆژم‌

ده‌كرده‌وه‌«.

پێشه‌وا‌رووه‌و‌مزگه‌وتبۆئه‌وه‌ی‌ئه‌وه‌نده‌‌له‌ماڵه‌وه‌‌به‌ته‌نها‌نه‌بێت،‌دایكی‌ده‌ینێریته‌‌مزگه‌وت‌بۆ‌فێربوونی‌‌قورئان‌و‌پێش������ه‌واش‌ئ������ه‌وه‌ی‌پێخۆش‌ده‌بێ������ت،‌ب������ه‌اڵم‌له‌به‌ر‌ئ������ه‌وه‌ی‌باوكی‌كرێكاری‌‌شاره‌وانی‌‌ده‌بێت،‌زۆر‌كاتی‌نابێت‌كه‌‌كوڕه‌‌نابیناكه‌‌به‌رێته‌‌مزگه‌وت،‌»رۆژێك‌براكه‌م‌كه‌‌له‌خوێندنگه‌‌هاته‌وه‌‌پێیوتم‌بابڕۆین‌بۆ‌مزگه‌وت،‌ئیتر‌دایكم‌گۆڕیمی‌و‌قژی‌بۆ‌داهێنام‌و‌رۆشتم«.‌

دوای‌چه‌ند‌رۆژێك،‌پێشه‌وا‌خۆی‌فێر‌ده‌بێت‌كه‌‌بچێته‌‌مزگه‌وت‌و‌الی‌مه‌الیه‌كی‌نابینا‌ده‌رسی‌قورئان‌بخوێنێت‌و‌دوای‌هه‌ش‌مان������گ‌له‌ده‌رس‌خوێندنی‌فێری‌قورئان‌ده‌بێت،‌»مامۆستاكه‌م‌پێیوتم‌تۆ‌ده‌بیته‌‌مه‌الیه‌كی‌باش،‌چونكه‌‌دووجار‌شتی‌پێده‌وتم‌یه‌كسه‌ر‌وه‌رمده‌گرت«.

ناوبراو،‌زۆرینه‌ی‌كاته‌كانی‌به‌گوێگرتن‌له‌رادیۆكانه‌وه‌‌به‌س������ه‌ر‌ب������ردووه‌،‌جار‌جاره‌یش‌گوێی‌له‌كاسێتی‌تۆمار‌كراوی‌

كتێب‌گرتووه‌.

حه‌ز‌له‌قوتابخانه‌‌ده‌كات‌دوای‌ئ������ه‌وه‌ی‌ئه‌و‌كوڕه‌‌واز‌له‌مزگه‌وت‌

ده‌هێنێت،‌حه‌ز‌ده‌كات‌بچێته‌‌قوتابخانه‌و‌ل������ه‌وێ‌بخوێنێ������ت،‌له‌رێگ������ه‌ی‌چه‌ند‌كه‌س������ێكه‌وه‌‌هه‌وڵی‌خوێن������دن‌ده‌دات‌و‌له‌خولی‌نه‌هێش������تنی‌نه‌خوێن������ده‌واری‌به‌ش������داری‌ده‌كات‌و‌قۆناخی‌سه‌ره‌تایی‌ته‌واو‌ده‌كات،‌دوات������ر‌قۆناخه‌كانی‌تر‌ده‌بڕێت‌ده‌چێته‌‌زانك������ۆ.‌ئه‌و،‌كاتێك‌گه‌شتوه‌ته‌‌زانكۆ‌زۆر‌دڵخۆشی‌كردووه‌،‌»زۆربه‌ی‌‌جار‌بیرم‌نه‌ده‌ما‌كه‌‌نابینام،‌بۆیه‌‌هه‌ندێج������ار‌هاوڕێش������م‌باوه‌ڕیان‌پێنه‌ده‌كرم«،‌ئه‌و‌زۆر‌حه‌زی‌كردووه‌‌كه‌‌زۆر‌له‌كچه‌كانی‌‌هاوڕێم‌وه‌كو‌كوڕێك‌

س������ه‌یریان‌نه‌ده‌كردم،‌هه‌ستم‌ده‌كرد،‌له‌‌قس������ه‌كانیان‌ده‌مخوێنده‌وه‌‌كه‌‌پێیانوایه‌‌جیاوازم،‌به‌اڵم‌خ������ۆم‌هیچ‌هاوڕێكانی‌بیدوێنن‌و‌له‌گه‌ڵیاندا‌بێت،‌بۆیه‌‌كچه‌كانی‌هاورێ������ی‌خۆیان‌ وه‌كو‌ هاوپۆلیش������ی‌س������ه‌یریان‌كردووه‌،‌»ح������ه‌زم‌ده‌كرد،‌له‌یه‌كێك‌له‌كچه‌كان‌نزیك‌ببمه‌وه‌،‌له‌الی‌خۆمه‌وه‌‌زۆر‌خۆش������م‌ده‌ویس������ت،‌به‌اڵم‌نه‌مده‌وێرا‌پێی‌بڵێم،‌ئه‌ویش‌هه‌س������تی‌

كردبوو‌كه‌‌زۆر‌گرنگی‌‌پێده‌ده‌م«.پیش������ه‌وا‌خۆشه‌ویستی‌ئه‌و‌كچه‌‌له‌دڵیدا‌ده‌مێنێته‌وه‌‌تازانكۆش‌ته‌واو‌ده‌كه‌ن‌هه‌ر‌

به‌ته‌مایی‌ئه‌و‌كچه‌‌ده‌بێت،‌»نازانم‌دواجار‌كه‌ی‌بوو‌قس������ه‌م‌له‌گه‌ڵ‌كرد،‌ناشزانم‌ئێستا‌چی‌‌به‌سه‌رهاتووه‌،‌ره‌نگه‌‌ئه‌و‌منی‌بینیبێته‌وه‌«،‌پێشه‌وا‌ئێستا‌فه‌رمانبه‌ری‌فارمانگه‌یه‌كه‌و‌به‌هیوای‌ئه‌وه‌یه‌‌بتوانێت‌

ژیانی‌هاوسه‌ری‌پێك‌بهێنێت.

مه‌رجه‌كانی‌‌ژیانی‌‌هاوسه‌ری‌ناوبرا‌پێیوای������ه‌‌كه‌‌رۆژێك‌هه‌ر‌دێت‌كچێك‌پێی‌رازی‌ببێت‌و‌به‌دڵی‌‌ئه‌ویش‌بێت،‌»نامه‌وێت‌هه‌ركه‌س������ێك‌بێت،‌ببێته‌‌هاوسه‌رم‌و‌له‌گه‌ڵ‌نه‌گونجێم،‌ته‌نها‌

له‌ب������ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌خ������ۆم‌له‌ته‌نیایی‌رزگار‌بكه‌م،‌ئه‌گه‌ر‌وابێت‌حاڵی‌‌ئێستام‌زۆر‌پێخۆش������تره‌‌و‌ئه‌م‌ته‌نیاییه‌م‌ناگۆڕمه‌وه‌‌

به‌ژیانی‌‌كه‌س«.پێشه‌وا،‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌كه‌س������ه‌ی‌ده‌بێته‌‌هاوس������ه‌ری‌پێویسته‌‌به‌چاوه‌‌نابیناكانی‌ئه‌و‌رازی‌بێت،‌ئینجا‌خواسته‌كانی‌‌دیكه‌شی،‌»ده‌بێت‌له‌خۆم‌جوانتر‌بێت،‌جی������اوازی‌‌بااڵمان‌زۆر‌نه‌بێت،‌نه‌خوێن������ده‌وار‌نه‌بێت،‌ره‌نگ‌و‌رویه‌كی‌‌جوانی‌‌هه‌بێت«،‌پێباشه‌‌كه‌‌

هاوسه‌ره‌كه‌ی‌پیشه‌یه‌كی‌‌هه‌بێت.‌

به‌ڕێوبه‌ری‌‌كۆمپانیایه‌كی‌‌وه‌به‌رهێنان‌له‌بواری‌‌

خانوبه‌ره‌و‌دروستكردنی‌‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبوون‌

مژده‌‌ده‌داته‌‌هاوواڵتیانی‌‌هه‌ژارو‌كه‌م‌ده‌رامه‌ت‌كه‌‌له‌ماوه‌یه‌كی‌‌كورتدا‌

ده‌ربازیان‌بكات‌له‌گرفتی‌‌بێ‌خانوویی‌و‌كرێچییه‌تی‌،‌

هه‌روه‌ك‌پێویستی‌‌دامه‌زراندنی‌‌رێكخراوێكی‌‌

خێرخوازی‌‌له‌الیه‌ن‌سه‌رمایه‌دارو‌بازرگانانی‌‌شاره‌كه‌یه‌وه‌‌به‌پێویست‌

ده‌زانێت‌بۆده‌ستگرۆییكردنی‌‌خه‌ڵكانی‌‌هه‌ژارو‌نه‌خۆش.یاسین‌مه‌حمود‌ره‌شید‌سه‌رۆكی‌ئه‌نجومه‌نی‌گشتی‌به‌رێوه‌بردنی‌

كۆمپانیای‌به‌رێز،‌له‌میانی‌‌دیمانه‌یه‌كی‌‌تایبه‌تیدا‌له‌گه‌ڵ‌

نم‌نم،‌وێڕای‌‌ده‌ربڕینی‌‌پیرۆزبایی‌و‌خۆشحاڵی‌‌خۆی‌‌به‌ده‌رچوونی‌‌رۆژنامه‌یه‌كی‌‌كولتوریی‌وه‌ك‌نم‌نم،‌

باس‌له‌و‌یه‌كانه‌‌ده‌كات‌كه‌‌بۆنیشته‌جێبوون‌له‌الیه‌ن‌

كۆمپانیاكه‌ی‌‌و‌كۆمپانیاكانی‌‌دیكه‌وه‌‌دروستده‌كرێن‌و‌

هه‌ژاران‌لێی‌سودمه‌ند‌نابن.

یاسین‌مه‌حمود‌ره‌شید

نابینایه‌ك‌كه‌‌بڕوانامه‌ی‌زانكۆی‌وه‌رگرتووه‌و‌ئێستا‌فه‌رمانبه‌ره‌،‌ژیانی‌تایبه‌تی‌خۆی‌بۆ‌نم‌نم‌ده‌گێڕێته‌وه‌و‌

خوازیاره‌‌كچێك‌ببێته‌‌هاوسه‌ری‌ژیانی‌‌كه‌‌به‌دڵی‌

بێت‌و‌پێكه‌وه‌‌بژین.

نابینایانیش‌وه‌ک‌هه‌موو‌مرۆڤێکی‌ئاسایی‌مه‌رجی‌خۆیان‌هه‌یه‌‌بۆ‌پێکهێنانی‌ژیانی‌هاوسه‌ریی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌فه‌رزین‌حه‌سه‌ن

پێنجشه ممه122010 /1/28

ژماره : 10

پێویسته ببیت به باوكێكی باش بۆمنداڵه كه ت، به اڵم چۆن؟

یه كێك ل������ه و هۆكاران������ه ی واده كات هه ندێ������ك له من������دااڵن له راده ب������ه ده ر سه ركه ش������ی بكه ن و س������ه ر له خۆیان بشێوێنن ئه وه یه كه له بنه ماڵه گه لێكی بێ یاساو رێسا دا گه وره ده بن، جا بۆ ئه وه ی منداڵی سه ره ڕۆمان په روه رده نه كردبێ، ده بێ سه ره تا پێگه ی كۆمه اڵتیی خۆمان

به هێز بكه ین، بۆ ئه م

مه به سته ش ده بێ به ر له هه موو شتێك خۆمان ملكه چی ئه و یاس������او رێسایانه

بین كه خۆمان دامان رشتوون. به گش������تی مندااڵن ح������ه ز ده كه ن ئه و یاساو رێسایانه ی بۆیان دیاری ده كرێ به جوانی بۆی������ان روون بكرێته وه و ئه و كه سانه ی ئه و یاسایانه ش داده نێن ده بێ به ر له هه موو ش������تێك خۆیان به ڕێوه ی بب������ه ن، چونكه منداڵ ح������ه ز ناكات ئه و یاس������ایانه ی یاسادانه ر دایڕش������تووه ی خۆ

پێش������ێلی بكات، ئه وه ش ده بێته هۆی به گه وره یی من������داڵ هه س������ت ئه وه ی رۆحی بكات و زیاتر ب������اوه ڕ به گه وره یاس������ادانه ره كه ی خۆی بكات و خۆشی بوێ، بۆنمونه ئه گه ر دایك و باوكێك یاسایه كی له م شێوه یه یان بۆ منداڵه كه یان داڕشت: » تۆ نابێ له خه ڵك بده ی!« ده بێ روونیشی بكه نه وه مه به ستیان له م یاسایه چییه ؟ واته به شی روونكردنه وه كه ده بێ به مشێوه یه بێ: » چونكه ئه گه ر له خه ڵ������ك ب������ده ی خه ڵك ئ������ازاری یاساكان روونكردنه وه ی پێده گات!« واده كات

مندااڵن زووتر له مه بس������ته كانی ئێوه تێبگه ن و به سانایی له به رچاوی بگرن.

ئ������ه و دایك و باوكانه ی یاس������اكان بۆ منداڵه كانیان روون ده كه نه وه ، له راستی دا منداڵه كانیان فێركردووه كه بۆ هه ر »ده بێ«و »نابێ«یه ك له ژیانیاندا بیر كرده وانه ی ئه و كاردانه وه ی بكه نه وه و ئه نجام������ی ده ده ن له به رچاویان روون بێت، بتوانن وێنای بكه ن و له خۆڕاو بێ هۆ له ئاست هیچ شتێك ملكه چ نه بن و بێ هۆ له ئاس������ت هیچ كرده وه یه ك كه

ده یكه ن بێ بیر كردنه وه تێپه ڕ نه بن. ئه وه ی ئه زمون������ه كان لێكۆڵینه وه كان و ده رخستووه كه ئه و مندااڵنه ی یاساو رێساكانیان بۆ روون ده كرێته وه ، منداڵگه لێكی میهره بانترو ل������ه و دڵس������ۆزترن ن������ه ی اڵ ا مند

مه به س������ته كانیان بۆ روون ناكرێته وه و ته نها پێیانده وترێ: »ئه م كاره بكه !«و

»ئه م كاره مه كه !«. زۆرب������ه ی دایكان و ب������اوكان كاتێكی زۆری خۆی������ان بۆئه وه ته رخان ده كه ن كه به منداڵه كانی������ان بڵێن »ئه م كاره مه ك������ه !«، به اڵم كه مترین كات بۆ ئه وه به منداڵه كانیان ك������ه ته رخان ده كه ن بڵێن: »ئ������ه م كاره بك������ه !« هه ربۆیه دایكان و باوكان ده بێ له بیریان نه چێ كه چه ن������ده وزه بۆ »مه كه« ته رخان ده ك������ه ن، ده ب������ێ دووهێن������ده وزه بۆ »بكه«ی منداڵه كانیان ته رخان بكه ن، منداڵه كه یان ده یانه وێ ئه گه ر بۆنمونه هۆگری خوێندنه وه ب������ێ، ده بێ زوو زوو وه بی������ر منداڵه كه یان بهێنه وه كه : »بخوێن������ه وه !« تا ئه وه ی ئه م ویس������ته له مێش������كی منداڵه كه یاندا ده چه سپێ و ده بێته ئاواتێك بۆخودی منداڵه كه یان، ب������ه اڵم ده ب������ێ ئاگادارب������ن كه چۆن ویسته كانتان دووپات ده كه نه وه و كات و ش������وێنی گونجاو بۆ وه بیرهێنانه وه ی ئامانجه كانتان له به رچاو بگرن و خۆتان بپارێزن له سه ركۆنه كردن، بۆنمونه هه ر له م پێوه ندیی������ه دا ده توانن ئه مه بكه ن به یاسا: »هه موو ش������ه وێك 10وشه ی زمانێكی تر فێربه !«، به مش������ێوه یه ش روونی بكه نه وه »ئه گه ر هه مووشه وێك 10وش������ه ی تازه له زمانێكی تر فێربی ئ������ه وه له ماوه یه كی كورت������دا ده توانی فێری زمانێكی جیاواز له زمانی دایكی خۆت ب������ی!« ئه وه ش وات������ه تۆ له ناو هاوته مه نه كانتدا زیاترت گه شه كردووه و ده بییه جێی ش������انازی ده وروبه رت، به اڵم ئه گه ر ماوه یه ك دابڕا سه ركۆنه ی مه كه ن و ته نها بیری بهێننه وه كه كات چه نده گرنگه و چه نده به پشتگوێخستنی

كاره كانی خۆی زه ره ر ده كات.یاسا دیاری بكه ن و هۆكاره كه ی روون

بكه نه وه .

هه‌‌موو‌منداڵێك‌زه‌‌ین‌تیژه‌‌‌به‌‌مه‌‌رجێك...

یاسا دیاری بكه ن و هۆكاره كه ی روون بكه نه وه 56789 4

ئاماده كردنی: ناسر فه تحی

1. سوبعه ت بكه : هه میشه پیشانی منداڵه كانتی بده كه تۆ له گه ڵ منداڵه كانت دڵخۆش������یت و س������وبعه ت بكه و پێبكه نه ، به اڵم نه ك هه یه ، ب������اوك زۆر به به رده وام������ی ، توڕه ده م وچاوێكی جگه له توڕه بوون و هیچیتر نازانێت، ئه وه ش كاردانه وه ی

خراپی له سه منداڵ ده بێت.

2. له گه ڵ منداڵه كانت كات به سه ر ببه و هه ست به لێپرسراوی بكه:

منداڵ ته نها پێویستی به پاره نییه ، به ڵكو پێویستی به س������ۆزی به رده وام و گرنگی پێدانه ، زۆر باوك زۆربه ی كاته كانیان بۆكاركردن به سه ر ده به ن، ته نانه ئه و كاته كه مه ش ك������ه له ماڵه وه ن بۆمنداڵه كانیان ته رخان ناكه ن، ئه وه ش بۆشایی له نێوان منداڵ و باوكه كه دا دروس������ت ده كات و زۆرجار باوكه كان له دواییدا په شیمان ناگه ڕێته وه و كات ئه وكاتیش ده بنه وه و

په شیمانی دادیان نادات.

3. ببه به مامۆستای منداڵه كه ت:منداڵ پێویس������تی به فێركردن هه یه . سه ره تا پێویس������ته فێری بكه یت هه ڵه له راست جیابكاته وه ، چونكه زۆرجار باوك هیچ فێری منداڵه كه ی ناكات و هیچ كاتێك بۆئام������ۆژگاری كردنی منداڵه كه ی ته رخ������ان ناكات، دوایش ئه گه ر هه ڵه یه ك بكات سه رزه نش������تی منداڵه كه ی ده كات و زۆرجار لێش������ی ده دات، بیرل������ه وه ناكاته وه كه خۆی

هۆكاری ئه و هه اڵنه یه .

4. خۆشه ویستیت ده رببڕه بۆمنداڵه كه ت:

زۆرج������ار پی������اوان توان������ای ده ربڕینی خۆشه ویستیان نییه یاخود پێیان جوان نییه خۆشه ویستی بۆ منداڵ ده رببڕن، ئه وه ش كارێكی باش نییه و پێویسته خۆشه ویستی خۆت بۆمنداڵه ك������ه ت ده رببڕێت و فێری

ده ربڕینی خۆشه ویستی بكه یت.5. رێزی دایكی منداڵه كانت بگره :

ئه م خاڵ������ه زۆر گرنگه له ژیانی منداڵدا، منداڵ فێری رێز ده كات و تا زیاتر رێزی هاوس������ه ره كه ت بگریت منداڵه كه شت زیاتر

رێزی لێده گرێ������ت، جگه له وه ش له داهاتوودا منداڵه كه ت رێزی هاوسه ره كه ی ده گرێت.6. گه شه به تواناكانی منداڵه كه ت بده :

كاتێك من������داڵ به هره یه كی هه بێت و تۆش توانیت گه ش������ه به و توانایه ی بده یت، ئه وا منداڵ هه ست به گه وره یی به توانایی ده كات جگه ل������ه وه ی كه ئه وه ی له به رچاوه تۆ ڕێگات پیش������ان داوه ، كاتێك منداڵه كه ت ده یه وێت باس������ی ش������تێكت بۆبكات به ته واوی گوێی لێبگره و پرس������یاری لێبكه له سه ر ئه و رۆژه ، بۆنمونه بڵێ ئه مڕۆ له قوتابخانه چیتان كرد و

چیتان خوێند؟

چه ند ئه گه ره ك هه نه كو دبنه سه ده ما گرییا زارویان، پێتڤیه دایك و باب بزاڤێ بكه ن ئه گه رێن گرییا زارویێ خوه بزانن ژب������وی كو بكارن ب ئاوایه كا هه ژی سه ره ده ریێ دگه ل ده

بكه ن. ئه و ژی پێك هاتینه ژ:

1. ئێشانا ئه ندامه كێ له شی : ده ما كو جهه كێ زاروكی بئێشیت و زاروك نه شێت كونترولێ ل سه ر وێ ئێش������ێ بكه ت، دبینی زاروك ب ده نگه كێ بلند دكه گری ، ئه ڤجا دڤێت ل ڤێرێ دایك بزانیت كۆ ئه ندامه كێ له ش������ێ ڤی زاروكی یا ب ئێشه و پێدڤی ب چاره سه ریه كا

زانستیه .

2. برسی بوونا زاروكی :ده ماك������و زاروك برس������ی دبه ، ب ده نگه كێ نزم دكه گری و پاش������ان هێدی هێدی ده نگێ وی بلند دبه .

3. بێ تاقاته تی و وه ستیان: زاروك زور ج������اران یێ بێ تاقه ته یان ی������ێ وه س������تیاییه ئه ڤجا چ ژ ئه گه رێ نه نڤس������تنێ بیت یان هه ر ئه گه ره كا دی بی������ت، مروڤی دێ گوه لێ بیت كو یێ بده نگه كێ نزم

دكه ته گری .

4. بهێن كورتی :زاروك ژی وه كو هه ركه سه كێ دی حه ز دكه ت سه قایێ خو بگوهریت و ژجهه كێ بو جهه كێ دی بچیت و دیمه نه كێ دی ببینت، له وما ل ڤی ده می دێ گریه ك������ێ كاتی وه كی گازییه كێ كه ت������ن و گرییا وی یا

كورته .

5. زك ئێشان ب تایبه تی :ده ماكو زكێ زاروكی دئێش������یت دێ ب ده نگه كێ بلند كه ته گری و هنده ك جاران ژ نیڤ ده م ژمێران دبوریت و دبیت������ه جهێ بێزاریێ و ئه و نیش������انێن ژ ڤ������ی جوری ژی ده ردكه ڤ������ن دێ بینی دێ زاروك ده س������ت و بێت خو ئینیته ئێك و

سه روجاڤیت ویژی سور دبن.ب گشتی دڤێت دایك بزانیت و شاره زا بیت دده مێ گریانا زاروكێ وێ ده ، ژب������وی ك������و بزانه ب چ جوره كێ سه ره ده ریێ دگه ل ده بكه .

و: نارین ره حمان

ئه گه رێن گریا زاروكان

ڤیان عزه دین ل دهۆك

ادیيخ ه

ام ش ئاك

فوتو:

ادیخ ه

شيكام

و: ئافوت

15ژماره : 10 پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

له م به شه دا شه ش شێوازی ره خنه گرتن له فیلم هه ڵده سه نگێنرێت. له سه ره تادا دوو ش������ێوازی رواڵه ت بینین خوێندنه وه ی ب������ۆ ده كرێت: فیل������م و كۆمه ڵگا، فیلم و بیر وڕا، بۆ ش������رۆڤه كردنیان نمونه یه ك شێوازی چوار پاش������ان ده هێنرێته وه . ن������اوه ڕۆك بینین هه ڵده س������ه نگێنرێت: »پیشه سازی نوێ له فیلم دا«، »دۆخی روتینی، شێواز و شوێنگه ی فیلمه كه «، »ش������ێواز و شێوه ناس������ی له فیلم دا« و »هه ڵسه نگاندنی فیلم«. دوو نمونه بۆ

ئه م شێوازانه ده هێنین.شه ش شێواز كه به تایبه تی له م به شه دا باسی لێیه وه ده كرێت، ته نها شێوه كانی دكۆمێنتاری فیلمێكی هه ڵسه نگاندنی نین. جیا له وه له وانه یه خوێندكاری فیلم بیه وێت هه لێكی تر له به ر چاو بگرێت كه سایه تیه كان، ش������یكردنه وه ی وه كو: به رپه رچی سه رده مێكی فیلمه كه وه كو مێژوویی، روانگه ، دروستكردن و دانانی

مۆسیقاكه ی.ده ره نجام ره خنه گر به بێ له به رچاوگرتنی ئ������ه و ش������ێوازه ی هه ڵیده بژێرێت ده بێ ئاگاداری ئه وه بێت پێوانه ی س������ه ره كی خ������ودی فیلمه كه ی������ه و ش������یكردنه وه و لێكدانه وه ی ده ب������ێ به گوێره ی خودی فیلمه كه پێكبێت. باشترین ره خنه گرانی فیلم له سه ر ئه و باوه ڕه ن كه روانگه یان تاڕاده یه ك گرنگیه كی كه متری له خودی

فیلمه كه هه یه كه له باره یه وه ده ینووسن.

فیلم‌و‌كۆمه‌ڵگه‌:ره خنه گرتن له فیلم و كۆمه ڵگه كه پێشتر ئاماژه م������ان پێدا له س������ه ر بنه مای ئه م بیرۆكه یه دانراوه كه فیلم دیارده یه كی له م روانگه ی������ه وه هه م كۆمه اڵیه تیی������ه . ده رهێن������ه ر و ه������ه م بین������ه ر به رهه می كاریگه ریه كانی هه مه الیه نه ی كۆمه ڵگه ن.

له وڕوه وه الینگرانی ئه م شێوازه له سه ر ئ������ه م بڕوایه ن كه فیل������م به دركاندنی بنیاته كۆمه اڵیه تی و ئابوری و سیاس������ی كۆمه ڵگه یه ك هه ل ده ڕه خسێنێت وره ی

سه رده مانێك وێنا بكرێت.بیرۆكه ی سه ره كی ئه م روانگه یه ئه وه یه كه ده رهێنه ر ده رب������ڕی هه مه الیه نه ی سه رده مانی خۆیه تی، بۆنمونه ده توانین باس له زیگفری������د كراكێر بكه ین كه ش������یكردنه وه و لێكدان������ه وه ی به هادار و ئه ڵمانیه كانی فیلمه ده روونناسانه ی بۆ سااڵنی 1920 بۆ 1930 كرد. تیۆری سه ره كی كتێبه كه ی به ناوی كالیگاری تا هیتله ر بریتیه له ئه و ئاره زووانه ی كه بووه هۆی ده ركه وتنی نازیسم له ئه ڵمانیادا له م

فیلمانه به رپه رچ دراوه ته وه .ره نگه نووس������ه رێك له سه ر ئه م بنه مایه وا تێب������گات ك������ه بێ������زاری به ه������ۆی ش������ه ڕی جیهان������ی و له ناوچوونی به ها باوه كان ب������ووه هۆی ده ركه وتنی فیلمه خه یاڵییه كانی ده ی������ه ی 1950 و 1970 وه كو »ژێرده ریایی زه رد« له س������اڵی 1968 و »به ڵگه ی فانتێزی« له س������اڵی 1970 شاكاری واڵت دیسنی 1940.

به شێوازێكی تر له وانه یه نووسه رێك رای خۆی ده ربڕێت كه فه لسه فه ی سه ره كی له ده یه ی ئه مریكا خه ڵكی گه ش������بینی 1940 و س������ه ره تاكانی ده ی������ه ی 1950 له فیلمه كۆمێدی������ه مۆزیكاڵه كان و ئه و چیرۆكانه ی كۆتاییه كی خۆشیان هه بوو وه كو »گۆرانی له باران دا« له س������اڵی 1952 و »س������ایرینا« له ساڵی 1953

په رچ دراوه ته وه . له وانه یه نووس������ه رێك له ب������ری ئه وه ی خوێندنه وه له سه ر ئاراسته یه كی گشتی یان كولتۆرێك بكات خۆی به هه ندێ مه س������ه له ی تایبه ت س������نووردار بكات، بۆنمونه له وانه یه ئه و رۆڵی ره شپێسته كان له فیلمی ئه مریكی دا هه ڵبس������ه نگێنێت. به هه ڵبژاردن������ی چوار یان پێنج فیلمی له س������اڵه كانی 1949 وه كو هه ڵبژارده ب������ۆ 1968، ده توانێ������ت روانگه یه كی له ژیانی ریالیزم������ی راده ی������ه ك ت������ا ره شپێس������ته كانی ئه مریكا به ده س������ت خوێندنه وه ی ل������ه ورووه وه بهێنێ������ت. فیلمه كانی ده یه یه ك كه گواستراوه ته وه ده توانێ������ت گۆڕانكاریه كان������ی خه ڵك به رامبه ر به كه نیس������ه ، س������وپا و مه سه له

سێكسی و ئه خالقییه كان ده رببڕێت.هه ندێج������ار ره خنه گ������ر هه وڵ������ده دات به ش������ێوازی رواڵه ت بینین كاریگه ری ده رهێنه ری فیلمه كه له س������ه ر كۆمه ڵگا هه ڵبس������ه نگێنێت. بێگومان ئه و شێوه یه شیاوی س������ه رنجه ، به اڵم هه ندێ كێشه له خۆ ده گرێت. ره خنه ی س������ه ره كی كه دێته س������ه ر ئه م شێوازه ئه وه یه كه هیچ ش������ێوه یه كی به رچاو ب������ۆ دابینكردنی په یوه ندییه ك������ی پێوانه ك������راو له نێوان فیلمێك و ره فتارێك������ی ئاڵۆگۆڕكراوی ت������ر له ئ������ارادا نیی������ه ، بۆنمونه چۆن نووس������ه رێك ده توانێت بسه لمێنێت كه فیلمه ریكالمیه كانی »لنی ریفنێشتاڵ « به ناوی »سه ركه وتنی ویست 1934« و له راس������تیدا »1938 »ئۆڵه مپی������اد كاریگه ری دانا له سه ر ئینتیما و شانازی نه ته وه گه رایی كه هۆكاری س������ه ره كی

یه كگرتنی ئه ڵمانی نازی بوو؟ كاتێ������ك دروش������می س������ه ر كاغه زی ره نگاوڕه ن������گ بوو به باو كه »بانی« و »كالید« له ساڵی 1968 و ئه م گروپه توندوتیژه ی ساڵی 1969 دروستكران. زۆربه ی نووسه ران له سه ر ئه م باوه ڕه ن كه ئه م فیلمانه ن������ه ك هه ر كاریگه ری زه ره رمه ندی له س������ه ر هه ستی بینه ران دانا، به ڵكو هانیانی ده دا بۆ ده مارگیری.ده ك������رێ ش������ێوازه نوێیه كان������ی ژیان له ژێر كاریگ������ه ری هه ندێ فیلم وه كو »ئه گراندیس������مان 1967« و »ئیزی رایده ر 1969« دابنرێت؟ ئایا فیلمی »من وردبینم« و »زه رد« له س������اڵی 1969 ئه خالقیان به ره و وێرانی برد؟ ئه م مه س������ه له یه وه كو مه سه له ی هێلكه و مریشك وایه كه سه ره تا كامه یان هه بووه ، ده رهێنه ر له س������ه ر ئه م خاڵه پێداگری ده كات ته نها ئه و شتانه ی كه ده یبینێت له حاڵێكدا لێهه ڵده گرێ������ت فیلم������ی مامۆستای ئه خالق بڕوای وایه ده رهێنه ر به ها وره ییه كان پێشێل ده كات. له ورووه وه هه وڵدان بۆ هه ڵسنگاندنی كاریگه ری ده رهێنه ر له سه ر كۆمه ڵگه تا راده یه كی زۆر به هایه ك������ی بۆ گومان دانان له خۆ گرتووه و له م شێوازه دا به های فیلمه كه نه ك له ناوه ڕۆكه وه ، به ڵكو ئه وه به شێوه ی

ئامرازێكی ریكالمی هه ڵده سه نگێنێت.ئه و ره خنه گ������ره ی له ش������ێوازی فیلم و كۆمه ڵگ������ه كه ڵ������ك وه رده گرێت ده بێ

ئه وه ش له به ر چ������او بگرێت كه یه كه م به رپرس������یارێتی كاریگه ری دانانیه تی، ته نانه ت ئه گ������ه ر فیلمه كه ش هه ڵه یه كی مێژووی ی������ان كۆمه اڵیه تی هه بووبێت دیس������انه وه ده توانرێت به ش������اكارێكی هون������ه ری بژمێردرێت. ئه و كه س������ه ی ك������ه ده یه وێت ته نها به ه������ا مێژوویی و كۆمه اڵیه تیه كانی فیلمێك هه ڵبسه نگێنێت تووشی كێشه یه كی قورس ده بێته وه . ئه و فیلمه ی كه ده یه وێت هه ڵیبه س������نگێنێت ئه گه ر په یوه ست به رووداوێكی مێژوویی بێت، ده ب������ێ ره خنه گر یان خوێندكار سه ردانی سه رچاوه ی زیاتر بكه ن وه كو مێژوو، باڵڤۆكه ی وه رزی و رۆژنامه كان. ئه م خوێندنه وه زیادانه یارمه تی ده دات تا متمانه یه ك������ی زیاتر به توێژنه وه كانی

ببه خشێت. له مه س������ه له یه كدا كه به كه ڵك وه رگرتن له شێوازی فیلم و كۆمه ڵگه ده نووسرێت، ده بێ نووسه ر به ش������ێوازی دیاریكراو و راس������ته وخۆ بیر وڕای سه ره كی خۆی بخاته ڕوو، بۆنمونه ئه م رس������ته یه چه ند تیۆریه كی س������ه ره كی له خ������ۆ ده گرێت له وانه : دیاریكردنی كه س������ایه تیه كان له فیلمی »له ده س������چوو« دروستكراوی »ویكتۆر فلمینگ 1936، ده رخسته ی وێنای كڵێش������ه یی ره ش������ه كانه له فیلمه ئه وه به خوێن������ه ر ئه مریكیه كاندای������ه و راده گه ینێت كه ئاڕاسته ی باسه كان له م فیلمانه دا نمایش������كردنی ناڕاسته قینه ی

ره شه كانی ئه مریكایه .پاشان نووسه ر ده توانێت بۆ سه لماندنی نمونه ی������ه ك بۆچوونه كان������ی چه ن������د له راستییه كانی مێژوو بێنێته وه . ره نگه بریتی مه س������ه له كه س������ه ره كی به شی بێت له چه ند به ڵگه ی������ه ك كه ئه م خاڵه بس������ه لمێنێت. ئه نج������ام وه رگرتنه كانی ده كرێ چه ند ش������ێواز له خۆ بگرێت. ره نگه هه وڵب������دات به ئاماژه دانی چه ند بوارێك������ی س������ه رنجڕاكێش له ب������ری ره شه كان، كه س������ایه تی دروستكردنی وێنایه كی گش������تگیریان لێده رده خات، له وانه ی������ه بیه وێت ئ������ه وه ده ربخات به كڵێش������ه یی وێنایه كی ش������ێوه یه ك چ له ره شه كان ده توانێت كاریگه ری له سه ر ی������ان ده توانێت كۆمه ڵگه یه ك دابنێت فیلمی »له ده ستچوو« له گه ڵ فیلمه كانی تر له م شێوه یه پێوانه بكات كه واقیعیتر

Children of Heaven

ده‌رهێنه‌ر:‌مجید‌مجیدی‌‌سێناریست:‌مجید‌مجیدی‌

ئه‌كت���ه‌ره‌كان:‌محم���د‌ئه‌میر‌ناجی‌،‌ئه‌میر‌فه‌رروخ‌هاشمیان،‌

به‌هاره‌‌سدیقی‌...‌به‌رهه‌می‌‌ئێران‌‌1997

مندااڵن���ی‌‌ئاس���مان‌چیرۆك���ی‌‌كوڕێكمان‌ب���ۆ‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌كه‌‌له‌‌ناوچه‌‌هه‌ژارنشینه‌كانی‌‌تاران‌دا‌له‌وپه‌ڕی‌‌ه���ه‌ژاری‌‌و‌نه‌داریدا‌ژیان‌به‌س���ه‌ر‌ده‌ب���ات،‌ڕۆژێك‌به‌ڕێك‌ك���ه‌وت‌پێاڵوه‌كانی‌‌بزر‌ده‌بێ���ت،‌ئیدی‌‌ه���ه‌وڵ‌ده‌دات‌له‌گه‌ڵ‌خوشكه‌كه‌یدا‌ئه‌م‌كێشه‌یه‌‌بش���ارێرێته‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌باوكی‌‌بۆ‌كڕین���ی‌‌پێاڵوی‌‌ت���ازه‌‌پاره‌‌قه‌رز‌نه‌كات.‌به‌‌گشتی‌‌فیلمه‌كه‌‌ده‌یه‌وێ���ت‌كێش���ه‌‌بچوكه‌كانی‌‌كه‌سانی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌وه‌ك‌كێشه‌ی‌‌گه‌وره‌‌له‌‌الی‌‌هه‌ژاره‌كاندا‌بخاته‌‌ڕوو.له‌الیه‌كی‌‌تریشه‌وه‌‌جیاوازی‌‌چینه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و‌ڕۆحی‌‌گه‌وره‌ی‌‌چه‌ند‌منداڵێك‌نمایش‌ده‌كات.مجید‌مجیدی‌‌فیلم‌سازی‌‌ئێرانی‌‌خاوه‌نی‌‌چه‌ند‌به‌رهه‌مێكی‌‌توانیویه‌تی‌‌ ك���ه‌‌ س���ینه‌ماییه‌‌ل���ه‌‌چه‌ندین‌فێس���تیڤاڵی‌‌فیلم‌ل���ه‌‌ن���اوه‌وه‌و‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئێراندا‌به‌ده‌ست‌ گه‌وره‌‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌‌بهێنێ���ت،‌یه‌كێك‌له‌و‌فیلمانه‌ی‌‌كه‌‌مجیدیی‌‌به‌‌جیهان‌ناس���اند‌فیلمی‌‌»مندااڵنی‌‌ئاس���مان«ه‌.‌ئه‌م‌فیلمه‌‌بوویه‌‌هۆی‌‌ڕاكێشانی‌‌

سه‌رنجی‌‌بینه‌ران‌و‌ڕه‌خنه‌گرانی‌‌بواری‌‌سینه‌ما‌و‌وه‌ك‌نوێنه‌ری‌‌س���ینه‌مای‌‌ئێران‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌خه‌اڵتی‌‌ئۆس���كار‌بۆ«باشترین‌ئه‌مری���كا«‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‌ فیلم���ی‌‌ده‌ستنیشان‌بكرێت،‌به‌اڵم‌دواتر‌ل���ه‌‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌خه‌اڵته‌‌ناكام‌مایه‌وه‌.‌له‌م‌فیلمه‌دا‌مجیدی‌‌به‌‌هاوكاری‌‌چه‌ند‌منداڵیك‌كه‌‌هیچ‌ئه‌زمونێكیان‌له‌‌بواره‌ی‌‌سینه‌مادا‌نه‌بوو‌توانی‌‌به‌‌س���ه‌ركه‌وتوویی‌‌پڕۆژه‌‌هونه‌رییه‌كه‌ی‌‌به‌‌ئه‌نجام‌له‌‌ڕووی‌‌سیناریۆی‌‌ بگه‌یه‌نێت.‌فیلمه‌كه‌وه‌‌ئ���ه‌م‌فیلمه‌‌خاوه‌نی‌‌فیلمنامه‌یه‌ك���ی‌‌زۆر‌ب���ه‌‌پێز‌و‌پڕ‌مانایه‌،‌تا‌ئه‌و‌ئاس���ته‌ی‌‌كه‌‌له‌‌واڵت���ی‌‌ژاپۆندا‌كورته‌یه‌ك‌له‌‌ناوه‌ڕۆكی‌‌ئه‌م‌فیلمه‌‌له‌‌دووتوێی‌‌ده‌‌الپ���ه‌ڕه‌دا‌ل���ه‌‌نێ���و‌وانه‌ی‌‌ئینگلی���زی‌‌له‌‌ژێر‌ناونیش���انی‌‌»جووتێك‌پێ���اڵو«‌له‌‌قۆناغی‌‌

ئاماده‌یی‌‌دا‌بگونجێنرێت!‌شایه‌نی‌‌باس���ه‌‌فیلمی‌‌مندااڵنی‌‌ئاسمان‌خاوه‌نی‌‌چه‌ندین‌خه‌اڵته‌‌له‌سه‌ر‌ئاس���تی‌‌جیهان،‌له‌وانه‌:‌مۆنترێی���ه‌ڵ‌و‌س���ه‌نگاپوره‌‌و‌

نیوپۆرت.

ئا:‌بێساران‌فه‌یرۆز‌حه‌سه‌ن

شێوازه كانی شیكردنه وه ی فیلم4 23

گرنگترین خاڵێک كه ده بێ له به ر چ������اوی بگرین ب������ۆ ره خنه گرتن له فیلم ئه وه یه له بنه مادا جیاوازییه ك له نێوان ره خنه ی فیلم و ره خنه كانی

تر له ئارادا نییه . جۆن سایمۆن

ئا:‌ژینۆ‌ئه‌کبه‌ر

7نننننننن نننننن

فیلمی پڵنگ و به فر له ده رهێنانی رۆبیرتۆ بینینییه و ساڵی 2005 به رهه مهێنراوه و

جان رینۆ نیكۆلیتا براسكی.رۆبیرتۆ بینینی رۆڵی س������ه ره كی تێدا

ده بینن و ماوه كه ی 110 خوله كه .ده رهێنه ری ئیتالی كۆچكردوو فیدریكۆ هه میش������ه 1993-1920 فیللین������ی رایده گه یاند كه ئه و فیلمانه ی به رهه می ده هێنان بریتیبوون له و خه ونانه ی كه نه هاتوونه ته دی له ژیانیدا، ده رهێنه ری ئه م فیلمه ش ئه گه ر به قه د مامۆستاكه ی نه كردبێت ئه وا هیچی لێ كه متر نییه ، چونكه له رێگه ی س������ێ فیلمیه وه ئه وه ی س������ه لماند ئه گه ر له واقیع������دا نه توانین گوزارش������ت له خ������ه ون و خولیاكانمان بكه ین خۆ ئه توانین له رێگای سینه ماوه بیانهێنینه دی، فیلمی یه كه می به ناوی )ژیان جوانه �1997( كه به بێ ئه وه ی یه ك دڵۆپ������ه خوێن بڕژێندرێت توانی س������ه ركه وێت به س������ه ر هه موو نازیه ت و منداڵه كه ی رزگار ب������كات له دۆزه خی جه نگی دووه می جیهانی، فیلمی دووه م به ناوی وه ریگرتووه له ئه نیمێشنه وه كه

)Pinocchio ماجید 2002(وه و كێ له ئێمه ئه م ناوه ی نه بیستووه كاتێك هه ر درۆێه كی بكردایه فریشته كه لووتی بۆ

درێژو باریك ده كرد.فیلمی س������ێیه م پڵنگ و به فر 2005 كه باس له كاتی جه نگ������ی رزگاركردنی عێ������راق ده كات له س������اڵی 2003 دا، مامۆستایه كی شاعیری ئتاڵیایی ده یه وێت ژیان له رێگای شیعرو جوانیی و ساده یی بڕوات به ڕێوه ، له م نێوانه دا هۆگری ژنه رۆژنامه نووس������ێك ده بێت كه له عێراق كار ده كات و تووش������ی پێكان ده بێت، ئه م شاعیره مامۆستایه ده یه وێت بچێته عێراق ب������ۆ رزگاركردنی و ده خوازێت بیكاته خێزانی، ناوی ئه م فیلمه له دیوانه

شیعرێكی ئه م مامۆستایه وه وه رگیراوه .ئه م فیلمه خاوه نی خه اڵتی باش������ترین فیلمی رۆمانسییه له فیستیڤاڵی خه اڵتی زێڕین و خه اڵتی باش������ترین سیناریۆی به ده ستهێناوه له فیستیڤاڵی سه ندیكای

رۆژنامه گه ری ئیتاڵی.ئه م فیلمه سه عات سێی ئێواره ی شه ممه س������ه رده م له گه ل������ه ری 2010/1/30

له سلێمانی نمایشده كرێت.

پڵنگ و به فر له گه له ری سه رده م نمایش ده كرێتئا:‌كاوه‌‌حه‌سه‌ن

ژماره : 10 پێنجشه‌ممه142010‌/1/28

سه‌ده‌یه‌ك‌له‌سینه‌ما

8‌بیژه‌ن‌ئه‌شته‌رى

‌و:‌شوان‌عه‌باس‌به‌درى

‌‌‌ئا:‌ژیال‌سامی‌

نمونه‌یه‌كی‌رۆتینی‌ده‌توانێ‌یارمه‌تیده‌ری‌ده‌رهێن������ه‌ر‌بێت‌ب������ۆ‌روونكردنه‌وه‌ی‌

چۆنیه‌تی‌ده‌ستكاریكردنی‌كات.‌پیاوێك‌له‌خه‌و‌هه‌ڵده‌ستێت‌ددانه‌كانی‌ده‌ش������وات‌و‌له‌كاتی‌نان������ی‌به‌یانی‌دا‌رۆژنامه‌‌ده‌خوێنێته‌وه‌‌و‌چه‌ند‌وشه‌یه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌‌ژنه‌كه‌ی������دا‌ده‌دوێت،‌جل‌له‌به‌ر‌ده‌ره‌وه‌‌و‌ ده‌ڕوات������ه‌‌ له‌م������اڵ‌ ده‌كات‌و‌هه‌نگاو‌له‌سه‌ر‌شه‌قام‌داده‌نێت.‌پاسێك‌شۆفێره‌كه‌‌ سه‌رده‌كه‌وێت.‌ پیاوه‌‌ دێت‌و‌ره‌فتاری‌خراپ‌پیشان‌ده‌كات،‌چونكه‌‌پیاوه‌كه‌‌بۆ‌كڕینی‌بلیت‌پاره‌ی‌وردی‌پێنیه‌.‌پیاوه‌كه‌‌له‌ناو‌پاس������ه‌كه‌دا‌درێژه‌‌به‌خوێندنه‌وه‌ی‌رۆژنامه‌‌ده‌دات،‌له‌پاسه‌كه‌‌داده‌به‌زێ������ت‌و‌كه‌مێ‌پیاس������ه‌‌ده‌كات‌و‌ده‌گات������ه‌‌فه‌رمانگه‌.‌كاتێ������ك‌ده‌ڕواته‌‌ناو‌فه‌رمانگه‌وه‌‌س������واری‌ئه‌سانسۆره‌كه‌‌ده‌بێت.‌س������او‌له‌تایپیسته‌كان‌ده‌كات‌و‌به‌ره‌و‌الی‌مێزه‌كه‌ی‌ده‌ڕوات‌و‌له‌پش������ت‌

سه‌رییه‌وه‌‌ده‌نگی‌پێكه‌نینێك‌ده‌بیستێت.‌له‌س������ه‌ر‌كورس������ییه‌كه‌ی‌داده‌نیشێت‌و‌به‌وه‌ره‌قه‌كانی‌سه‌ر‌كورسییه‌كه‌ی‌خۆی‌له‌وه‌ره‌قه‌كان‌ یه‌كێ‌ ده‌كات.‌ س������ه‌رقاڵ‌‌ده‌كه‌وێته‌‌س������ه‌ر‌زه‌وییه‌كه‌،‌ده‌چه‌مێته‌وه‌‌ت������ا‌هه‌ڵیبگرێت‌تێ������ده‌گات‌كه‌‌كاتی‌به‌ره‌به‌یانی،‌چونكه‌‌به‌په‌له‌‌بووه‌‌بۆچوونه‌‌ده‌ره‌وه‌،‌تاكی‌پێاوه‌كانی‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌له‌پێی‌كردووه‌‌شه‌رم‌ده‌كات.‌تا‌كۆتایی‌كاتی‌فه‌رمانگه‌‌كار‌ده‌كات،‌هێشتا‌له‌وه‌‌شه‌رمه‌زاره‌‌كه‌‌پێاوه‌كانی‌به‌هه‌ڵه‌‌له‌پێ‌كردووه‌.‌تا‌كاتی‌نیوه‌ڕۆ‌له‌شوێنی‌خۆی‌هه‌ڵناستێت.‌برسییه‌تی،‌پاش‌نیوه‌ڕۆكه‌ی‌بانگ‌ده‌كرێته‌‌ژووری‌به‌ڕێوه‌به‌ر،‌له‌یه‌كێ‌له‌فیله‌كان������دا‌كێش������ه‌یه‌ك‌رووده‌دات‌و‌ئه‌ویش‌وه‌اڵمێكی‌باشی‌پێنییه‌،‌منه‌‌من‌ده‌كات‌و‌س������ه‌ری‌له‌خوار‌ده‌كات‌پاشان‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌سه‌ر‌كورسییه‌كه‌ی‌ئنجا‌تێده‌گات‌هه‌ڵه‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌ئه‌وه‌وه‌‌نه‌بووه‌.‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌تووش������ی‌ئه‌م‌هه‌ڵه‌یه‌‌بووه‌‌بانگی‌لێده‌كات،‌ئه‌و‌كه‌س������ه‌ش‌به‌بێ‌هیچ‌شڵه‌ژاوییه‌ك‌به‌رامبه‌ر‌به‌م‌رووداوه‌‌شانی‌هه‌ڵده‌ته‌كێنێت‌و‌ده‌ڵێت:‌»ده‌‌باشه‌‌هه‌موو‌كه‌سێك‌هه‌ڵه‌‌ده‌كات«‌و‌خێرا‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆسه‌ر‌كورسی‌و‌مێزه‌كه‌ی.‌كاتژمێر‌پێنج‌پیاوه‌كه‌‌له‌فه‌رمانگه‌‌دێته‌‌ده‌ره‌وه‌‌و‌پاش‌پیاسه‌كردن‌له‌هه‌مان‌به‌یانی‌دا‌له‌سه‌ر‌كاتی‌خۆیدا‌ناگاته‌‌وێستگه‌ی‌پاس.‌ب������اران‌ده‌بارێت‌و‌ئه‌ویش‌ده‌بێت‌بۆماوه‌ی‌بیست‌خوله‌ك‌چاوه‌ڕێ‌بكات.‌پاش‌ئه‌وه‌ی‌ده‌گاته‌‌ماڵه‌وه‌‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌به‌هه‌ڵكه‌وت‌پرسیاری‌لێده‌كات،‌حه‌تمه‌ن‌له‌بیری‌نه‌كردووه‌‌پس������ۆڵه‌ی‌كاره‌باكه‌‌له‌ش������اردا‌بدات‌ئنجا‌پیاوه‌كه‌‌به‌هۆی‌

تووڕه‌بوونی‌زۆره‌وه‌‌ده‌ته‌قێته‌وه‌.له‌م‌نمونه‌‌رۆتینیه‌دا‌زۆربه‌ی‌دیمه‌نه‌كان‌زێده‌ن.‌له‌وانه‌‌نییه‌‌بینه‌ر‌حه‌زی‌له‌ددان‌شتن،‌خواردنی‌نانی‌به‌یانی،‌سواربوونی‌پاس،‌رۆیش������تن‌بۆ‌شوێنی‌كاره‌كه‌ی،‌وه‌رگرتن������ی‌كاغه‌ز‌و‌گه‌ڕان������ه‌وه‌ی‌ئه‌م‌پی������اوه‌‌بۆ‌ماڵه‌وه‌‌بێت.‌بینه‌ر‌ئاگای‌له‌م‌

ش������تانه‌یه‌‌و‌ده‌ره‌نجام‌ده‌رهێنه‌ر‌ده‌توانێ‌ئه‌م‌روداوانه‌‌له‌بواری‌كاریگه‌ری‌نمایشی‌گرنگ‌پیشانی‌نه‌دات‌و‌بیسڕێته‌وه‌.‌ئه‌و‌شتانه‌ی‌بۆ‌دیمه‌نه‌كه‌‌گرنگه‌‌كۆمه‌ڵێك‌رووداوی‌نائومێدك������ه‌رن‌كه‌‌ده‌ره‌نجام‌پاش‌گه‌یش������تنی‌ئه‌م‌پی������اوه‌‌بۆ‌ماڵه‌وه‌‌ده‌ته‌قێته‌وه‌،‌ تووڕه‌بوونی‌ به‌هۆی‌ ده‌بێته‌‌ئه‌مه‌‌رووداوه‌كان������ه‌‌كه‌‌تووڕه‌بوونه‌كه‌ی‌به‌سروشتی‌و‌بڕواپێكراو‌پیشان‌ده‌دات.له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ده‌رهێنه‌ری‌فیلمه‌كه‌‌ته‌ركیزی‌زیاتر‌بخاته‌‌س������ه‌ر‌ئه‌و‌كاره‌س������اتانه‌ی‌نائومێدی‌دێنن������ه‌‌ئارا‌له‌ده‌ربڕینی‌ئه‌و‌مه‌سه‌النه‌ی‌ش������یاوی‌نمایشكردن‌نین‌دووره‌په‌رێ������زی‌ده‌كات.‌ئه‌گه‌ری‌هه‌یه‌‌ئه‌م‌كاره‌‌بۆماوه‌ی‌پێنج‌خوله‌ك‌له‌كاتی‌فیلمه‌ك������ه‌‌جێبه‌جێ‌بكرێ������ت،‌چونكه‌‌بینه‌ران‌ئاماده‌یی‌ته‌واویان‌بۆ‌هاتنه‌وه‌ی‌پیاوه‌كه‌‌بۆماڵه‌وه‌یان‌هه‌یه‌،‌ئه‌وه‌‌له‌ئه‌ستۆی‌ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ی������ه‌‌كه‌‌كاتی‌فیلمه‌كه‌‌له‌م‌چركه‌یه‌دا‌درێژه‌‌بخایه‌نێت‌تا‌لوتكه‌ی‌سروش������تی‌دۆخی‌نمایشكردن‌پیشان‌بدرێ������ت،‌چونكه‌‌ئ������ه‌م‌دیمه‌نه‌یه‌‌زۆر‌گرنگتره‌‌ل������ه‌رووداوه‌‌ناگرنگه‌كانی‌تر‌كه‌‌پێشتر‌روویداوه‌.‌له‌م‌نمونه‌یه‌دا‌كاتی‌زیاتر‌له‌خزمه‌تی‌بابه‌تی‌نمایشكراودایه‌‌

تا‌بابه‌تێكی‌راسته‌قینه‌.هه‌م‌فیلمه‌ك������ه‌‌ش������یاوی‌گۆڕینه‌‌هه‌م‌ده‌توانێ‌شوێنه‌كه‌‌بگۆڕێت.‌پودوڤكین‌له‌‌كتێبه‌كه‌یدا‌به‌‌ناوی‌ته‌كنیكی‌فیلم‌ئاماژه‌ی‌داوه‌ته‌‌سكانسی‌»پلیكانه‌كانی‌»جه‌ن������گاوه‌ری‌ له‌فیلمی‌ ئۆدێس������ا«‌پوته‌مكین«‌كه‌‌له‌سێ‌به‌شی‌جیاوازی‌لێهه‌ڵگیراوه‌.‌ فیلم������ی‌ جوگرافیاییه‌وه‌‌له‌»ئۆدێسا«دا‌ جه‌نگی‌ كه‌ش������تیه‌كی‌فیلم������ی‌گیراوه‌،‌ش������ێره‌‌به‌ردینه‌كانی‌ئ������ه‌م‌دیمه‌نه‌ی������ه‌‌به‌»كه‌ریمه‌«دای������ه‌‌و‌له‌»موسكۆ«دایه‌،‌ ئاسنیه‌كان‌ ده‌روازه‌‌چونكه‌‌ئه‌و‌ش������وێنه‌ی‌ل������ه‌م‌دیمه‌نه‌یه‌دا‌ده‌خرێته‌ڕوو‌له‌جیهانی‌راس������ته‌قینه‌دا‌بوونی‌نییه‌.‌ده‌رهێنه‌ری‌فیلم‌به‌په‌یوه‌ندی‌ش������ریته‌كانی‌فیلم‌به‌یه‌كتره‌وه‌‌ده‌توانێ‌

هه‌ر‌جۆره‌‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌ش������وێنه‌واری‌كه‌‌حه‌زی‌لێیه‌تی‌بخوڵقێنێت،‌بۆنمونه‌‌)ناوچه‌ی������ه‌ك‌ له‌»ئه‌س������مۆكیز«دا،‌ده‌رهێنه‌ر‌ یه‌كگرتووه‌كان(،‌ له‌ویالیه‌ته‌‌ده‌توانێ‌نمایه‌كی‌به‌رامبه‌ر‌له‌خانه‌باخێكی‌

كوێستانی‌به‌بینه‌ران‌پیشان‌بدات.بینه‌ر‌دیمه‌نێك‌له‌شاخه‌كه‌‌كه‌‌به‌ته‌نیشت‌خانه‌باخه‌كه‌وه‌یه‌‌ده‌بینێ������ت.‌له‌ناوه‌وه‌ی‌خانه‌باخه‌كه‌دا‌یه‌كێ‌له‌دانیشتووه‌كانه‌ی‌پیشان‌ده‌درێت‌كه‌‌به‌ره‌و‌الی‌په‌نجه‌ره‌ی‌پش������ته‌وه‌ی‌ژووره‌كه‌‌ده‌ڕوات.‌پاش������ان‌نمایه‌كی‌گه‌وره‌‌له‌م‌كه‌س������ه‌‌له‌و‌كاته‌ی‌ده‌كات‌ ده‌ره‌وه‌‌ س������ه‌یر‌ له‌په‌نجه‌ره‌كه‌وه‌‌پیشان‌ده‌درێت.‌له‌نمای‌دوایی‌دا‌شتێك‌ده‌بینێت‌كه‌‌كه‌س������ه‌كه‌‌پێوه‌ی‌سه‌رقاڵه‌:‌بیاب������ان،‌هه‌ڵبه‌ت‌ئ������ه‌م‌نمونه‌یه‌‌كه‌مێ‌له‌وێناكردن‌به‌دووره‌،‌به‌اڵم‌سه‌لمێنه‌ری‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌فیلمه‌كه‌‌توانای‌ئه‌نجامدانی‌كارێكی‌وا‌به‌رجه‌سته‌ی‌هه‌یه‌.‌ده‌رهێنه‌ر‌ناچار‌نییه‌‌راس������تییه‌كان‌به‌شێوه‌یه‌كی‌میكانیكی‌ن������ۆژه‌ن‌بكاته‌وه‌‌و‌به‌ده‌گمه‌ن‌رووده‌دات‌به‌بێ‌هۆكاری‌گرنگ‌كات‌و‌شوێنه‌كه‌‌بگۆڕدرێت،‌ئه‌و‌ئاڵوگۆڕانه‌ی‌ده‌رهێنه‌ر‌دروس������تی‌ده‌كات‌به‌رده‌وام‌‌

واتا‌و‌مه‌به‌ستێكی‌تایبه‌تی‌له‌گه‌ڵه‌.‌الیه‌نێكی‌ت������ری‌ده‌ره‌نجامی‌مۆنتاژ‌كه‌‌هه‌یه‌،‌ به‌فیلمه‌كه‌وه‌‌ نزیك������ی‌ واتایه‌كی‌موزیكیه‌تی.‌به‌داخه‌وه‌‌باسكردنی‌موزیك‌له‌هونه‌ردا‌زۆرجار‌هه‌مان‌مۆس������یقایه‌.‌له‌حاڵێكدا‌ژیان‌پڕه‌‌له‌نمونه‌ی‌هاوكات‌له‌گ������ه‌ڵ‌‌موزیكدا:‌دۆخ������ی‌به‌رده‌وامی‌هه‌ناسه‌،‌لێدانی‌دڵ‌،‌تێپه‌ڕبوونی‌رۆژ،‌گۆڕین������ی‌وه‌رز‌و‌س������وڕانه‌وه‌ی‌زه‌وی.‌هه‌روا‌ئاش������كرایه‌‌ره‌نگ������ه‌‌لێدانی‌دڵ‌به‌هۆی‌ترس‌و‌قه‌له‌قیه‌وه‌‌بێت.‌هه‌رچه‌ند‌ئه‌گه‌ری‌ئ������ه‌وه‌‌له‌ئارادای������ه‌‌كه‌‌ته‌نها‌رێژه‌یه‌كی‌كه‌م‌له‌خوێندكاره‌كانی‌به‌شی‌ئه‌ده‌بیات‌له‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌موزیك‌و‌واتا‌له‌هۆنراوه‌دا‌تووشی‌كێشه‌‌بن،‌زۆربه‌ی‌خوێندكاره‌كانی‌به‌شی‌فیلم‌سه‌رنجی‌به‌كارهێن������ان‌و‌گرنگی‌موزیك‌ده‌كه‌ن‌

له‌فیلمدا.به‌گش������تی‌هه‌موو‌فیلمێ������ك‌روبه‌ڕوی‌دووجۆر‌موزیك‌ده‌بێت������ه‌وه‌:‌موزیكی‌ده‌روونی‌ك������ه‌‌هاوڕایه‌‌له‌گ������ه‌ڵ‌‌نمادا‌)نمای������ه‌ك‌ك������ه‌‌پیاوێ������ك‌له‌كات������ی‌پیاس������ه‌كردندا‌هێمای‌موزیكی‌خاوی‌ناوه‌وه‌یه‌‌له‌حاڵێك������دا‌نمایه‌كی‌تر‌هه‌ر‌له‌م‌پیاوه‌‌له‌كات������ی‌راكردندا‌ده‌ربڕی‌

زیادكردنه‌‌له‌خێرایی‌موزیك‌دا(.هه‌روا‌موزیكی‌ده‌ره‌كی‌بریتیه‌‌له‌ماوه‌ی‌نمایه‌ك‌ مانه‌وه‌ی‌ راس������ته‌قینه‌ی‌ كاتی‌له‌س������ه‌ر‌پ������ه‌رده‌ی‌س������ینما‌)رێژه‌یه‌ك‌له‌نما‌زۆر‌كورت������ه‌‌یه‌ك‌چركه‌ییه‌كان‌موزیكێكی‌خاوی‌ناوه‌وه‌‌به‌دیمه‌نه‌‌ده‌دات‌له‌حاڵێكدا‌ئ������ه‌و‌نمایانه‌ی‌بۆماوه‌ی‌دوو‌خوله‌ك‌نمایش‌بدرێن،‌ده‌كرێ‌له‌ژێر‌ناوی‌موزیكی‌ده‌ره‌كی‌خاودا‌وه‌س������ف‌بكرێت(.‌ده‌ستنیش������انكردنی‌موزیك‌له‌ه������ه‌ر‌كارێك������ی‌ت������ری‌ده‌رهێنه‌ردا‌بۆخزمه‌تی‌پاراستن‌و‌به‌هێزكردنی‌واتای‌

فیلمه‌كه‌یه‌.موزیكی‌دیمه‌نه‌یه‌ك‌له‌زۆر‌بواردا‌به‌نده‌‌له‌الیه‌ن‌ ئاسایی‌ به‌چۆنیه‌تی‌وه‌رگرتنی‌كه‌سه‌كانه‌وه‌.‌ئه‌گه‌ر‌كه‌سێك‌له‌ژوورێك‌راوه‌س������تابێت‌و‌خه‌ریكی‌سه‌یركردنی‌چوار‌كه‌س‌بێت‌كه‌‌س������ه‌رقاڵی‌یاری‌كردن������ن،‌ئه‌گه‌ری‌جووڵ������ه‌ی‌خاوێكی‌هه‌بووبێت‌چ������اوی‌بینه‌ر‌به‌موزیكێكی‌ئاسایی‌ده‌كرێته‌وه‌‌و‌ده‌نۆقێت‌و‌جووڵه‌ش‌به‌خاوی‌له‌ئه‌كته‌رێكه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌كته‌رێكی‌تر‌ده‌گۆڕدرێت.‌له‌حاڵێكدا‌ئه‌گه‌ر‌یاریش‌بگۆڕدرێت‌بۆه������ه‌راو‌هوورا،‌خێرایی‌و‌جووڵه‌ش‌ه������اوكات‌زی������اد‌ده‌بن.‌له‌م‌دۆخه‌دا‌ده‌رهێنه‌ر‌هه‌وڵده‌دات‌له‌رێگای‌بڕین‌و‌كه‌مكردن������ه‌وه‌ی‌درێژی‌نماكان‌به‌په‌رچدان������ه‌وه‌ی‌بینه‌ر‌نزیك‌ببێته‌وه‌،‌چونك������ه‌‌گۆڕین‌له‌بڕین������ه‌‌كورته‌كانی‌دیمه‌نه‌ی‌یاری‌پیشان‌ده‌دات‌بۆبڕینی‌ش������ڵه‌ژاو‌و‌خێ������را‌و‌بش������ێوه‌‌به‌رامبه‌ر‌په‌رچدانه‌وه‌ی‌بین������ه‌ر‌نزیكی‌ئه‌مجۆر‌

دیمه‌نانه‌‌ده‌بێته‌وه‌.

له‌ساڵی‌‌1913دا‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ئینگلیزی‌‌سانس������ۆری‌‌فیلم‌له‌واڵتی‌‌به‌ریتانیا‌ده‌ستی‌‌به‌كاره‌كانی‌‌كردو‌هه‌ر‌له‌م‌ساڵه‌شدا‌چارلی‌‌چاپلینی‌‌ئه‌ستێره‌ی‌‌به‌ناوبانگ������ی‌‌س������ینه‌مایی‌‌یه‌كه‌مین‌گرێبه‌ستی‌‌خۆی‌‌له‌گه‌ڵ‌كۆمپانیای‌‌فیلمسازی‌‌كه‌ی‌‌س������تۆن‌مۆر‌كرد‌هه‌روه‌ها‌ له‌فیلیمێكدا،‌ رۆڵبینین‌ بۆ‌رۆدۆلف‌ڤالنتینۆی‌‌ئه‌كته‌ر‌له‌ئیتاڵیای‌‌زێدی‌‌خۆیه‌وه‌‌به‌ره‌و‌واڵتی‌‌ئه‌مریكا‌

كۆچی‌‌كرد.به‌گشتی‌‌له‌مساڵه‌دا‌نزیكه‌ی‌‌60هه‌زار‌هۆڵی‌‌سینه‌مایی‌‌له‌گشت‌ناوچه‌كانی‌‌جیهان‌دروس������تكرابوون‌و‌ده‌یڤید‌ڤارك‌گریفیسی‌‌ده‌رهێنه‌ریش‌له‌پاش‌به‌جێهێشتنی‌‌كۆمپانیای‌‌فیلمسازی‌‌فیلمسازی‌‌ ستۆدیۆیه‌كی‌‌ بیۆگراف‌تایبه‌ت‌به‌خۆی‌‌له‌ش������اری‌‌برۆنكس‌

دامه‌زراند.فیلمێكه‌‌ ئه‌مساڵه‌‌ فیلمی‌‌ گرنگترین‌به‌ن������اوی‌‌خوێن������دكاری‌‌پراگی‌‌كه‌‌له‌الی������ه‌ن‌س������تالن‌ره‌ی‌‌ده‌رهێنه‌ری‌‌بۆ‌ ده‌رهێنانی‌‌ كاری‌‌ ئه‌ڵمانیی������ه‌وه‌‌ئه‌نجام‌دراوه‌و‌ئ������ه‌م‌فیلمه‌‌فه‌نتازی‌‌ئكسپرسیۆنیس������تیه‌‌به‌پێش‌نمونه‌ی‌‌فیلمه‌‌ترس������ناك‌ئامێزه‌كان‌ئه‌ژمار‌

ده‌كرێت.

دیارترین‌ئه‌و‌كه‌سایه‌تییه‌‌سینه‌ماییانه‌ی‌‌له‌مساڵه‌دا‌له‌دایكبوون

دن������ی‌‌كه‌ی‌،‌فرانك‌تاش������لین،‌رینێ‌‌كلمان،‌تای������رۆن‌پاوه‌ر،‌س������تیوارت‌گرینجر،‌پیته‌ر‌كاشینگ،‌ئاالن‌لێد، ستانلی‌‌كرامه‌ر،‌بێرت‌لنكسته‌ر،‌ڤیۆین‌

لی‌،‌هدی‌‌المار،‌مارك‌رابنسۆن.

له‌ساڵی‌‌‌1914به‌گشتی‌‌فیلمسازه‌كان‌ده‌س������تییان‌به‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌فیلمی‌‌درێژ‌كرد،‌هه‌ر‌له‌م‌ساڵه‌شدا‌یه‌كه‌مین‌هۆڵی‌‌س������ینه‌مایی‌‌گه‌وره‌،‌له‌ش������اری‌‌نیۆی������ۆرك‌دام������ه‌زرا،‌ده‌بلیو‌ده‌بلیو‌هادكینسۆن‌كۆمپانیایه‌كی‌‌سینه‌مایی‌‌بنیاتنا، پارامۆن������ت‌ به‌ن������اوی‌‌ نوێی‌‌چارلی‌‌چاپلنی‌‌ئه‌كته‌ری‌‌سینه‌ماییش‌توانی‌‌كه‌‌ته‌نها‌له‌م‌ساڵه‌دا‌‌35فیلمی‌‌كۆمیدی‌‌سه‌ركه‌وتوو‌به‌رهه‌م‌بهێنێت‌كه‌‌یه‌كێ������ك‌له‌و‌فیلمان������ه‌‌فیلمێكه‌‌به‌ناوی‌‌بچكۆله‌ی‌‌بێالنه‌.‌هه‌ر‌له‌مساڵه‌دا‌یه‌كه‌مین‌به‌شی‌‌فیلمی‌‌مه‌ترسییه‌كانی‌‌پایۆلین‌له‌هۆڵه‌كانی‌‌سینه‌ما‌نمایشكرا.

گرنكترین‌ئه‌و‌فیلمانه‌ی‌‌كه‌‌له‌م‌ساڵه‌دا‌به‌رهه‌م‌هاتوون

كابیریا‌)ده‌رهێنه‌ر:جیڤانی‌‌پاسترۆنێ‌، ئیتاڵیا(‌ئه‌م‌فیلم������ه‌‌مێژووییه‌‌مه‌زنه‌‌به‌شاڕه‌گی‌‌فیلمس������ازی‌‌واڵتی‌‌ئیتاڵیا‌

ئه‌ژمار‌ده‌كرێت.گێلێك‌هه‌ب������وو‌)ده‌رهێنه‌ر:‌فرانك‌پاوڵ،‌ئه‌مریكا(،‌عه‌ش������قه‌‌سواوه‌كه‌ی‌‌تیلی‌‌)ده‌رهێنه‌ر:‌مه‌ك‌سه‌نت،‌ئه‌مریكا(‌ئه‌م‌فیلم������ه‌‌یه‌كه‌مین‌فیلمی‌‌كۆمیدی‌‌

درێژی‌‌ناو‌مێژووی‌‌سینه‌مایه‌.

دیارترین‌ئه‌و‌كه‌سایه‌تییه‌‌سینه‌ماییانه‌ی‌‌له‌مساڵه‌دا‌له‌دایكبوون

كارل‌مالدن،‌بادش������ۆلبێرگ،‌ئالگ‌گینس،‌نۆرمه‌ن‌م������ه‌ك‌الرن،‌لی‌‌لی‌‌پالمێر،‌لۆیی‌‌دۆفۆنس،‌كه‌ین‌ئاناكین، پیترۆ‌جێرمی‌،‌جه‌ك‌كاردیف،‌كه‌نت‌

مۆر،‌ڤالدۆ‌سالت.

موزیك و رۆڵی له مۆنتاژی فیلمدا

»ده‌بێ‌به‌راهێنان‌فێربین،‌چونكه‌‌مونتاژ‌بریتییه‌له‌رێنوێنیه‌كی‌ناچاری‌و‌گشتگیری‌

ئه‌ندێشه‌كان‌و‌بیرهێنانه‌وه‌ی‌بینه‌ر«

ڤ.‌ئی.‌پودوڤكین

17 پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

1310ژماره : 15

SABB BIO POWER

‌‌‌گواڵن‌سه‌روه‌ر

كۆمپانیای م������ه زداش وه ك زۆربه ی ئۆتۆمبێلسازه به ناوبانگه كانی دیكه ی جیهان له هه وڵدایه تا فرۆشی خۆی

له ساڵی 2010دا زیاتری بكات.ئه و كۆمپانیایه له 18مانگی رابردوودا

باردۆخێكی زۆر باشی نه بووه ، به اڵم خستنه به رده ستی مودێلی نوێ وه ك مه زدا سێ و مه زدا شه ش بووه ته هۆی ئه وه ی كه ژم������اره ی ئه و كۆمپانیایه روو له زیادبوون بێت، هاوكات مه زدا مودێلی كۆمه ڵێك له به رهه مهێنانی cx-7 و میات������ای نوێ������ش رازییه و

هیواداره به و به رهه مه نوێیانه بتوانێت ساڵی 2010 فرۆشی باشی هه بێت.

به ش������ێوه ی مه زادا س������ه رۆكه كانی راسته خۆ س������ه باره ت به قازانجی ئه و كۆمپانیایه قسه یان نه كردووه ، به اڵم ئاش������كرایه كه بیر له به ده ستێهانی

داهاتی زۆر له و ساڵدا ده كه نه وه .

ریكالمه كانی ئه و كۆمپانیایه بۆساڵی 2010 زیاتر قسه له سه ر سه وزبوونی ئ������ه و به رهه مان������ه و كه مبوون������ه وه ی ناسازگاره كان گازه به رهه مهێنانی له گ������ه ڵ ژینگ������ه ده كات به هۆی ئه و ئۆتۆمبێالنه له چاو مودێله پێشووه كان،

ده كه ن.

ڤیكتۆر مۆله ری به ڕێوه به ری كۆمپانیای هۆڵه ندی سپایكه ر دووباره جه ختی له وه كرده وه كه ئه و كۆمپانیایه حه زده كات مۆتۆرز له جینراڵ )saab( س������اببكرێت، "ئێمه به رده وام دانوستانه كانمان له گه ڵ به رپرسانی جینراڵ مۆتۆرز درێژه پێده ده ین و هیوادارین تا هه رچی زووتر

یه كه ی س������ویدی جینراڵ مۆتۆرز له و كۆمپانیایه بكڕین". ناوبراو به ئاماژه دان به وه ی كه له ئێستادا له باردۆخێكی زۆر خراپی داراییدایه ، رایگه یاند كه ده توانن خاوندارێتی له ژێر س������اب باردۆخی نوێدا بگه ڕێنینه وه بۆ سه رده می باشی ئه و كۆمپانیایه . ناوبراو كه له په راوێزی پیشانگای ئۆتۆمبێلی دیترۆیتدا قسه ی ده كرد باسی له وه شكرد كه ئه گه ر ساب

بكڕن، گۆڕانی بنه ره تی له و كۆمپانیایه دا درووست ده كه ین، هاوكات جه ختیشی له وه كرده وه كه ساب بره ندێكی نمونه یی بووه و جینراڵ مۆتۆر نابێت دایبخات.

ئ������ه و وتانه له كاتێكدای������ه كه جێنراڵ مۆتۆرز له هه فت������ه ی رابردووا هه واڵێكی باڵوكرده وه و باسی له وه كرد كه چه ند پێشنیازی بۆ فرۆشی ساب پێگه یشتووه .

به پێی راپۆرتی واڵ س������تریت جورناڵ

جینراڵ مۆتۆرز كۆتایی ساڵی رابردوو رایگه یاند كه به هیوایه ساب دابخات.

هه روه ها ڤیكتۆر مۆل������ه ر، به ڕێوه به ری كۆمپانیای س������پایكه ر رایگه یاند: ساب زیات������ر له 100 نوێنه رایه تی فرۆش������ی له سه رانسه ری جیهاندا هه یه و هه ر ئه و تۆره به هێزه ی فرۆش ده بێته هۆی ئه وه ی حه زبكات دیكه كۆمپانیایه ك������ی هه ر

بیكڕێت.

‌‌‌‌هه‌میشه‌‌شوان

كۆمپانیای بێ ئێم ده بلیو پێشبینی ئه وه ده كات كه له ساڵی 2010دا گه شه یه كی

به رچاوی فرۆشی هه بێت. س������ه رۆكی به شی فرۆشی بی ئێم ده بلیو له په راوێزی پیشانگای ئۆتۆمبێلی دیترۆیت رایگه یاند ك������ه ره نگ������ه به یارمه تی ئه و گه شه یه ی كه له بازاڕی چیندا روویداوه ، هیوادار بن به گه ش������ه ی فرۆشی خۆیان له مساڵدا، ئه وه ش له كاتێكدایه كه پارساڵ كۆمپانیای بی ئێم ده بلیو ساڵێكی سه ختی به ڕێكرد. یان رۆبیرتس������ۆن به ئاماژه دان

ئۆتۆمبێل بازاڕه كان������ی ك������ه ب������ه وه ی له سه رانسه ری جیهاندا روو له گه ڕانه وه ن بۆ سه رده می گه شه ی خۆیان وتی: هه ڵبه ت له وبڕوایه دام كه له ساڵی 2010شدا كۆمه ڵه كێش������ه یه كی زۆر چاوه ڕێی پیشه سازی جیهانی ئۆتۆمبێل ده كات، به اڵم پێده چێت 2009 و س������اڵی كێش������ه كان ئه وپه ڕی 2008دا بووبن و هیچكات كێشه كان به و

رێژه یه به رز نه بنه وه .بێ ئێم ده بلیو له ساڵی 2009دا %10.4 كه مبوونه وه ی له به شی فرۆشدا هه بووه . ئه و كۆمپانیایه له ساڵی رابردوودا سه ركه وتوه

به فرۆشی 1.29 ملیۆن ئۆتۆمبێل.

كۆمپانیای بیجۆ به مدواییانه كانسه پتێكی ناردوویه تی درووس������تكردووه و نوێی بۆپیش������انگای جینیف، ك������ه به ڕواڵه ت دیزاین������ی داهاتووی ئ������ه و كۆمپانیایه ده خاته ڕوو. بیج������وی sr1 كۆپه یه كی سه رنجراكیشه كه بۆ یه كه مینجار لۆگۆی

بیج������ۆ كه وتووه ته س������ه ر ئۆتۆمبێلێكی له وشێوه یه .

ئه گ������ه ری زۆر ئه وه یه كه ئه و ئۆتۆمبێله ببێته ستایلێكی نوێ بۆ دیزاینه ره كانی

ئه و كۆمپانیایه .به مدواییان������ه جیل وی������دال دیزاینه ره

كۆنه كه ی خۆی كردووه ته به ڕێوه به ری نوێی به ش������ی دیزاین و ه������ه وڵ ده دات له رواڵه ت������ی گ������ۆڕان كۆمه ڵێ������ك

به رهه مه كانیدا درووست بكات. سیس������تمێكی sr1 بۆكانس������یپتی هێ������زی دوو س������ووته مه نی هه ی������ه ، كه

پێكهاتووه له ماتۆرێكی 218 ئه سپی و ئه لكترۆماتۆرێكی 95 ئه سپی.

بیج������ۆی sr1 ده كه ویت������ه به ردیده ی پس������پۆڕان و ش������اره زایانی پیشه سازی ئۆتۆمبێل و به دڵنیاییه وه داوه ری زۆری

له سه ر ده كرێت.

‌‌‌‌شه‌نكار‌ئارام

ئ������ه م وه رزه وه رزی س������ه رمایه و ره نگه به رچاوتان كه وتبێ������ت كه ئه وكاتانه ی باران ده بارێت یان هه وا سارد ده بێت یان ئه گه ر ناو ئۆتۆمبێله كه زۆر گه رم ده بێت، جامه كان هه ڵم ده گرن و به رچاوی شۆفێره كه ده گرن. هه ڵبه ت جامه كانی ق������ه راغ زۆر گرنگ نین، به اڵم ده توانم بڵێم جامی دواوه رۆڵێكی گرنگی هه یه ، هه روه ها شۆفێره كه ناتوانێت سوود له

ئاوێنه كانیشی وه ربگرێت.ته نیا هه ڵم نییه كه جامه كان ده گرێت، له شاره ساردتره كان به هۆی بارینی به فرو باران، جامی دواوه ته واو داده پۆشرێت. له هه وای سارددا ئاو له سه ر جامی سه یاره به ئاسانی ده یبه ستێت و شۆفێره كه تووشی كێشه ی گه وره ده كات. ئه و رووداوه بۆ جامی دواوه ی ئۆتۆمبێل زۆر كێشه یه كی گه وره یه ، چونك������ه ده بێته هۆی ئه وه ی شۆفێره كه نه توانێت به باشی ئاگاداری سه یاره كانی پشت سه ری خۆی بێت، هه ر ئه وه ش ئه گه ری رووداوی هاتوچۆ زیاترده كات. بۆ چاره سه ری ئه و كشه یه پێوسته سیستمێك هه بێت، كه له زۆربه ی ئۆتۆمبێله كاندا دانراوه ئه ویش هیته ری جام������ی ئۆتۆمبێل������ه . ئه وكاته ی هه ڵمی ئاوی ناو ئۆتۆمبێل له جامه سارده كان ده كات، عاره ق شیش������ه كه ده كه وێت، كه ره نگه ئه و حاڵه ت������ه بۆ جامه كانی پێش������ه وه و دواوه به رچاوتربێت. جامی پێشه وه ده توانرێت به گه رمی ئۆتۆمبێله كه چاره س������ه ر بكرێت، تا ئه وه ی گه رمای جامه كه له گه ڵ گه رمای ناو ئۆتۆمبێله كه دا بگاته یه ك ئاست، به اڵم بۆ جامی دواوه پێویسته سوود له هیته ری جامی سه ریاره وه ربگرن. ئه گه ر سه یری جامی دواوه ی زۆربه ی ئۆتۆمبێله كان بكه ن، كۆمه ڵێك هێڵ ده بین ك������ه هاوته ریبی یه كترن. له ڕاستیدا ئه و هێاڵنه هیته ری جامه كه ن.ئه و هیت������ه ره ئه له مێنتێك������ه كه ئه گه ر كاره بای پێدا بڕوات، ده س������ت ده كات به گه رمكردنی جامه ك������ه . كاتێك كه ده توانن كراوه یه س������ه یاره كه سویچی به لێدانی كلیلێ������ك كاره با بده نه ئه و

ئه له مێنته و جامه كه ی پێ گه رم بكه ن.به ه������ۆی ئ������ه و گه رمكردنه س������ه هۆڵی جام������ی دواوه ده كرێت������ه وه . هه ڵمه كه ی له ناوده چێ������ت و ئه گ������ه ر دڵۆپی ئاوی له سه ر بێت له سه ری الده چێت. ئه وكات به هۆی به ئاسانی ده توانێت شۆفێره كه ئاوێنه كه ی ناوه وه پشتی سه ریان ببینن، ئه وش ده بێته هۆی رێگرتن له هه ندێك رووداوی هاتووچۆ، به‌اڵم‌هیته‌ر‌چۆن‌

كارده‌كات؟‌وه ك باسكرا ئه و سیستمه ئه له منتێكی ساده یه . توانای ئه و ئه له مێنته په یوه سته به شۆش������ه ی ئۆتۆمبێله جیاوازه كانه وه ، به اڵم بۆ ئاگاداری له شێوازی كاركردنی

ئه و سیستمه به كورتی شیده كه ینه وه :ده توانی������ن بڵێ������ن به لێدان������ی كلیلی هیت������ه ری جامه كه ، مه داره كه ده س������ت ب������ه كارده كات و كاره ب������ای پاترییه كه ده چێته ن������او ئه له مینته ك������ه وه و دوای تێپه ڕبوون له جامه ك������ه وه له ناو قه پاغی سه یاره كه دا خاڵی ده بێت. ئه و سیستمه تا كاتێك ئه كتیڤ ده بێت كه كلیله كه ی كارپێكردنیدا له كات������ی هه ڵكرابێت.

گڵۆپێكیش هه ڵده بێت.هه ڵب������ه ت كاره بای ناو ئه و سیس������تمه و س������یتمه كه كانی وه ك فڵچ������ه ی جام و بااڵبه ری جام و..هتد، به كردنه وه ی سویچ كارده كه ن. ره نگه هه ندێك كه س زۆر گرنگی نه ده نه ئه و سیستمه مانه ، به اڵم

به رده وام سوودیان لێوه بگرن.به دڵنیایی������ه وه ئه و سیس������تمه له وه رزی سه رماو سۆڵه دا، له هه ندێك ناوچه كه كه ش و هه وا تێیاندا س������اردتره ، زۆر به سووده و شۆفێره كان دتوانن دڵنیابن

له بینینی پشتی سه ریان. له ئۆتۆمبێله مۆدێ������ل تازه كاندا تا ئه و جێگه یه ی ده توانن هه وڵیانداوه له ئیلیمینتی ناسك و بێ ره نگ سوودوه ربگرن، تا كاریگه ری له سه ر جوانی جامی دواوه ی ئۆتۆمبێله كه دانه نێت. هه ڵبه ت كواڵیتی به به رهه مهێنه ری په یوسته ئه له مێنته كه جامه ك������ه و ناتوانێرێ������ت گۆڕانی تێدا بكرێت و به ش������ێوه ی ستاندارد له كاتی ده خرێته جامه كه دا درووس������تكردنی

ناوی.

سۆما‌ئاكۆ

ئایا‌جینراڵ‌مۆتۆر‌"ساب"‌ده‌فرۆشێت؟

هیته‌ری‌جامی‌سه‌یاره‌‌بۆچی‌‌باشه‌؟

هیواكانی‌بێ‌ئێم‌ده‌بلیو‌له‌ساڵی‌2010دا

ستایلی‌نوێی‌بیجۆ‌نمایش‌ده‌كرێت

مازدا‌هه‌وڵی‌‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‌فرۆشی‌‌خۆی‌‌ده‌دات

‌‌‌شۆخان‌كه‌ریم

پێنجشه‌ممه162010‌/1/28

1311ژماره : 15

95%ی ئیمه یله كان سپامن

‌‌‌‌ئا:‌محه‌مه‌د‌ره‌سوڵ‌‌كه‌ریم

له ئێس������تادای زۆربه ی به كارهێنه ران یان وین������ده وزی 7 به كارده هێنن یان له هه وڵی گۆڕینی ئۆپه رتینگ سیس������تمه كه یاندان تا بیكه نه وینده وزه ی 7، هه ر بۆیه هه وڵ ده ده م له م گۆش������ه یه دا و له هه ر ژماره یه كدا چه ند خاڵێكی بچوك، به اڵم به سوودی نوێی ئه و وینده وزه تان بۆ بخه مه ڕوو تا بتوانن باشتر

سوود له و وینده وزه وه ربگرن.

رێگه‌یه‌كی‌س���اده‌‌و‌خێرا‌بۆ‌رێكخستن‌و‌نمایشی‌یه‌ك‌یان‌چه‌ند‌شاشه‌یی

ئایا تائێس������تا ئ������ه وه ت بۆهاتوه ته پێش كه كۆمپیوته ره كه تان به زیاتر له یه ك مانیتۆر یان له پرۆجكته ر په یوه ند كردبێت؟ له وینده وزی 7دا رێكخستنی چه ند شاشه پێكه وه ته نیا له یه ك چركه دا ده خرێته به رده ستان، بۆئه م مه به سته ش ته نیا پێویسته Win+P پێكه وه له و شاشه كه تان رێكخستنه كانی لێبده ن و دایالۆگ بۆكس������ه دا كه دێته س������ه ر شاشه

ئه نجام بده ن.

ئینته‌رفه‌یسی‌باشتر‌بۆ‌په‌یوه‌ندیگرتن‌له‌گه‌ڵ‌ئامێره‌كان‌دیكه

ل������ه وینده وزی 7دا دوای كلیك له س������ه ر مینۆی Start به ش������ێكی ن������وێ به ناوی به رچاو Devices and Printersده كه وێته به رچاو. له وبه ش������ه دا ئامێره كانی وه ك پرینت������ه رو ف������اش میم������ۆری كه به كۆمپیوته ر په یوه ند ده كرێن، به وێنه وه له و شوێنه دا هه ن. به كلیك راستكردن له سه ر هه ركام ل������ه و ئامێرانه توانای تایبه ت وه ك

ئاپده یت و رێكخستین خراوه ته به رده ست.

به پێی لێكۆڵینه وه یه ك������ی نوێی دامه زراوه ی ئاسایش������ی داتا و ت������ۆڕی ئه وروپا، كه متر ل������ه 5%ی ئیمه یله كانی ك������ه نێردراون بۆ په یامه كانی بوون و ئیمه یل ئینبۆكسه كان، دیكه ئیمه یل������ی داوانه كراوبوو كه به هۆی

فیلته ری سپامه كان رێگه یان لێده گیرێت.به پێ������ی لێكۆڵینه وه كانی ئ������ه و دامه زراوه یه كه به كورتكراوه یی به Enisa ناس������راوه ، له كاتێك������دا ك������ه هه م������وو كۆمپانیاكانی خزمه تگ������وزاری به رده س������تی خس������تنه ئینته رنێتی هه نگاوی پێویس������تیان له دژی سپام گرتووه ته به ر، به اڵم هێشتا سپامه كان كۆمپانیایانه یه ن و ئه و كێشه ی گه وره ترین به ش������ێكی گه وره له بودجه ی سااڵنه ی ئه و

كۆمپانیایانه بۆخۆی ده بات.ئ������ه و لێكۆڵینه وان������ه نیش������انی ده ده ن كه SMTP 80%ی ته واوی په یوه ندییه كانی)پرۆتۆكۆلی ناردنی ئیمه یل( به هۆی ئه وه ی له لیس������تی ره شدان كه نس������ل ده كرێنه وه ، هاوكات زیاد له 80%ی ئه و ئیمه یانه ی له و فیلته رانه وه ی تێپه ڕیون به ناونیشانی سپام

راگیراون.به پێی راپۆرتی Enisa، لیسته ره شه كانی كه ئێستا هه ن س������اده ترین ته كنیكی كه به كارده هێنرێت ب������ۆ رێگه گرتن له ناردنی س������پام، كه به گش������تی له گ������ه ڵ ته كنیكی رێگه گرتن له ناردنی ئیمه یلی زۆر پێكه وه سوودی لێوه ره گیرێت، ئه وه ش له كاتێكدایه كه یه كێك له س������ه ره كیترین كێش������ه كانی ئه و بواره یه ، چونكه دوو له س������ه ر س������ێی كۆمپانیاكان رایانگه یاندووه سێرڤه ره كانیان به هه ڵه لیس������تی تاوانكاره كان زیاد و كه م

ده كه ن.

كۆمپانی������ای س������ۆنی ژاپ������ۆن هه واڵی درووستكردنی خێراترین نێت بوكی جیهانی باڵوكرده وه . به پێی هه واڵێكی س������ایتی مۆبایل واك، خێراترین نێت VAIO UX17ن������اوی بوكی جیهان Core Duo ه ، ك������ه پرۆسیس������ه ری VAIO.ی له س������ه ر ده بێ������ت U7700UX17 به ڕواله ت له نێت بوكه كانی دیكه

جیاوازه . ئ������ه و ئامێره نوێیه ئامێرێكی سكه ییه و به شی سكه ییه كه ی له قه راغه وه ناكرێته وه ، به ڵكو له ناوه ڕاس������ته وه به ره و س������ه ره وه راده كێشرێت، هه ربۆیه زیاتر وه ك كۆنس������وله كانی یاری ده چێت تا

نێت بوك.س������ۆنی كۆمپانی������ای پێده چێ������ت له درووستكردنی ئه و ئامێره دا سوودی

له دیزان������ی هان������دی G1ی گ������ووگڵ وه رگرتبێت، چونكه له روانگه ی یه كه مه وه ئ������ه و ئامێره وه ك هان������دی G1 دێته

به رچاو.س������ه باره ت زانی������اری زۆر هێش������تا به رده س������ت، نه خراوه ته ئامێ������ره به و ب������ه اڵم چاوه ڕوانده كرێ������ت به مزووانه

له بازاڕه كاندا بخرێته به رده ست.

نێت بوكه كان به ه������ۆی هه رزانبوون و بچ������وك بوونیان ك������ه ئ������ه و توانایه ت������ا به ركارهێن������ه ران ده به خش������ێته له هه موو ش������وێنێك و له هه ر حاڵه تێكدا به كارهێنه ره كه یان به ئینته نێته وه په یوه ند بكه ن، خواستی زۆریان له سه ره و له ساڵی رابردوودا یه كێك له پڕفرۆشترین ئامێره

ته كنۆلۆژیاییه كانی جیهان بوون.

ش������اره زایانی ناس������ا له و بڕوایه دان كه نزیكه ی هه زار س������اڵی دیكه روه كه كان ده توان������ن له مه ریخ بچێنرێن و گه ش������ه بكه ن، هه ر بۆیه ئه و هه ساره یه له ماوه ی 1000ساڵی داهاتوودا ده توانێت بكرێته

ژینگه یه كی پێكه وه ژیان بۆ مرۆڤه كان.پس������پۆڕانی ئاژانسی ئاسمانی ئه مریكا خۆی������ان پێش������بینییه كانی )ناس������ا( نیشانیانداوه كه مه ریخ ده بێت حاڵه تێكی گوڵخانه ی������ی هاوش������ێوه ی گه رمبوونی ئه تمسفریگۆی زه وی تێدا پێكبهێنرێت. به مشێوه یه تا هه زار ساڵی داهاتوو مه ریخ هه س������اره یه كه كه ژیانی تێدا به رقه رار ده بێت. گه رمایه ك كه دی ئۆكس������یدی كاربۆن ده توێنێته وه له دوو جه مس������ه ر و خاكی هه س������اره ی مه ریخ بوونی هه یه . بۆده ستپێكردنی ئه و دیارده یه پێویسته هه ندێك به ردی ئاسمانی له سه ر مه ریخ بكه ونه خ������واره وه ، هه روه ها پێویس������ته هه ندێك ئاوێنه ی گه وره له سه ر مه داری

به یارمه تی دابنرێن. مه ریخ ده وروبه ری ئه و ب������ه رده ئاس������مانییانه و ئاوێنه كان ده توانرێت ئه و هه ساره یه ئاماده بكه ن بۆ درووستبوونی گازی گه رمی گوڵخانه یی.ه������ه ر ك������ه دی ئۆكس������یدی كاربۆن گه یشته ئه و ئاس������ته ی كه گه رمی هه وا بگه یه نێته سه رووی سفر، بارینی باران ده س������تپێده كات و ئاو له سه ر ئاستی ئه و

هه ساره یه باڵوده بێته وه . به وته ی لێكۆڵه ران ده توانرێت له زه وییه وه كۆمه ڵێ������ك به كتریا بۆ ناش������تن له ناو سه حراكانی به ردینی مه ریخ بنێردرێت و دوای ئه ویش نمونه ی گیایی و دره خت ئ������ه و هه س������اره یه بنێژرێن و له س������ه ر ئه وكات ده توانرێت وزه ی پێویس������ت بۆ دروستكردنی شاره كان له مه ریخ به هۆی وێس������تگه ی ئه تۆمی، وێستگه ی با، یان تێكه اڵوێك له و دوانه وه دابین بكرێت، به وه ش ده توانن به ش������ێك له دانیشتونی

زه وی بنێردرێنه هه ساره ی مه ریخ.

ره نگه له كاتی س������ه ردانی سایته كان له وێبدا، چووبێتنه ناو هه ندێك سایته وه كه الپه ڕه كانیان به شێوه ی ئۆتۆماتیك و Refreshبه ب������ێ ئ������ه وی دوگم������ه یی������ا Reloadی ئیكس������پلۆره ره كه لێبده ن، خ������ۆی له ماوه یه كی زه مه نی

دیاریك������راودا Refresh ده بن������ه وه . ره نگه ئه و ریفره شكردنه وه ئۆتۆماتیكه

هه ندێكجار كاتتان لێبگرێت. ئه مه ی خ������واره وه رێگه یه كه بۆ ئه وه ی رێگه له Refreshكردنی ئۆتۆماتیك له ئیكسپلۆره ره كانی IE وFirefoxدا

بگرن. Internet ئیكس������پۆره ره ی ب������ۆ

Explorerدا:1- له مین������ۆی Tools دا له س������ه رInternet Options كلیك بكه ن.

2- بچنه ناو تاب������ی Securityه وه و

Custom Level له س������ه ر دوگمه یكلیك بكه ن.

Allow META ئێس������تا -3)له ن������او REFRESH بدۆزن������ه وه

.Disable لیسته كه دا( و بیكه نه 4- له سه ر OK كلیك بكه ن.

بنوس������ن ئه دره س������دا له ش������ریتی -1لێبده ن، Enter دوگمه ی )about:config( و ئه گه ر دایالۆگ بۆكس������ێك هاته سه ر شاشه كه I'll be careful, I promise له سه ر دوگمه ی

كلیك بكه ن.accessibility. دا بنوسن Filter2- له به شی

.blockautorefresh

accessibility. له س������ه ر ئێس������تا -3blockautorefresh دووج������ار كلیك بكه ن تا Valueه كه ی له false ه وه بۆ true بگۆڕن. Add on هه ر بۆ ئه و مه به س������ته ده توان������ن له RefreshBlocker دا پرۆگرامێك به ن������اویدابه وزێن������ن و بۆ نه ئه كتیڤك������ردن و ئاپده یتی

ئۆتۆماتیكی الپه ره كانیش به كاربهێنن:

كۆمپیۆته ر به كارهێنه ران������ی ژم������اره ی له جیهاندا رۆژ به رۆژ له په ره س������ه ندایه و له بریتانیا، لێكۆڵین������ه وه كۆمپانیاتیه كی له زۆر واڵتی به رفراوانی توێژینه وه یه كی جیهاندا ئه نج������ام داوه ، له ئاكامدا ئه وه ده ركه وتووه كه له سێ كه سی به كارهێنه ری كۆمپیۆته ر، كه س������ێك تووشی نه خۆشی

پشت و مل ده بێت.به پێی هه م������ان توێژین������ه وه ، به هۆی ئه م كێشه یه وه ، له س������ه دا 40ی كه سانێك كه كار به كۆمپیۆته ر ده كه ن، واز له كاره كه یان

دێنن.ئ������ه م توێژینه وه ی������ه له الی������ه ن كۆمه ڵه ی

رۆماتۆلۆژی و لێكۆڵین������ه وه ی په روه رده و كۆمپانیایه ك������ی توێژین������ه وه ی به ریتانی )The Work Funditon( به ناویل������ه 24 واڵت������ی جیهان له ژێ������ر ناوی )هێزێكی باشی ته ندرووستی ( رێكخرا. به پێ������ی ئه و توێژینه وه یه ، ئه و كه س������انه ی كه له راده ب������ه ده ر كۆمپیۆته ر به كاردێنن، تووشی ئه م نه خۆش������ییه ده بن. به گوێری ئ������ه و لێكۆلینه وه یه ژم������اره ی ئه و جۆره كه سانه دوو له س������ه ر سێیه .لێكۆڵینه وه كه له ئه ورووپا 40میلیۆن و ده ریخستووه كه به گشتی 100میلیۆن كه س به م نه خۆشییه به ره و روون. له ئاكامدا به هۆی ئه وه كه ئه م نه خۆشییه كاریگه ری زیاتر ده كاته سه ر مرۆڤه كان، ناچار ده بن واز له و كاره بێنن.

سۆنی خێراترین نێت بوكی جیهانی درووستكردره‌هه‌ند‌ئومێد

چۆن رێگه له Refreshی ئۆتۆماتیكی سایته كان له IE وFirefox دا بگرین؟

دارین‌شااڵو

ده توانن تا هه زار ساڵی دیكه له مه ریخ بژین!

داریان‌ئاری‌

https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/992

له ئیكسپلۆره ری Firefoxدا:

ئاگات له ئازاره كانی به كارهێنانی كۆمپیۆته ر بێ ئانا‌هیتا

‌‌‌‌ئارمه‌ند‌جه‌عفه‌ر

19 پێنجشه‌ممه2010‌/1/28

ژماره : 10

راوێژكاری یاسایی:‌هه‌وار‌جه‌الل

هه‌موو‌په‌یوه‌ندییه‌ك‌راسته‌وخۆ‌له‌رێی‌سه‌رنوسه‌ره‌وه‌‌ده‌بێت:shwan@journalist..com‌:ئیمه‌یڵی‌‌سه‌رنوسه‌ر

ژماره‌ی‌‌مۆبایل:‌07710268004ته‌له‌فۆنی‌‌نوسینگه‌:‌07480151705

سامان‌سیوه‌یلی‌محه‌مه‌د‌ره‌سول

به‌رزان‌عه‌لی‌‌حه‌مهناسر‌فه‌تحی

ناونیشان:‌سلێمانى‌شاڕێی‌سالم‌ته‌الرى‌سلێمانی‌مۆڵ‌-‌نهۆ‌می‌دووه‌م خاوه نی ئیمتیاز:

كۆمپانیای‌‌رووداوخێزانی نم نم

چۆلی‌ئه‌سعه‌دشه‌نگه‌‌ڕه‌حیم

شاخه‌وان‌مه‌حمود

هه‌وڵ‌ده‌ده‌یت‌بۆشتێك‌كه‌‌به‌ده‌ستی‌‌بێنیت،‌به‌س‌زۆر‌ئه‌و‌ له‌سه‌رگرتنی‌‌ دڵنیانیت‌شته‌،‌به‌اڵم‌تۆ‌نائومێد‌مه‌به‌و‌به‌رده‌وام‌به‌‌له‌سه‌ر‌هه‌وڵه‌كانی‌‌خۆت.‌باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌پێنجشه‌ممه‌یه‌.

ئه‌وه‌ن������ده‌‌ه������ه‌وڵ‌ب������ده‌‌بۆ‌كاریگه‌ری‌‌سلبی‌‌ كه‌‌ ژیان‌نه‌بێت‌له‌سه‌ر‌ته‌ندروستیت،‌به‌ئه‌نجامدان������ی‌‌كاری‌‌زۆرو‌ئاڵۆزكردن������ی‌‌ژیانت‌ته‌نها‌هیالكیت‌بۆده‌مێنیته‌وه‌.‌باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌

بۆتۆ‌یه‌كشه‌ممه‌یه‌.

ئه‌گه‌ر‌پالنڕی������ژی‌‌تایبه‌تت‌خۆت،‌ ژیان������ی‌‌ بۆ‌ هه‌بێت‌دڵنیابه‌‌چیتر‌باس������ی‌‌ئه‌وه‌‌ناكه‌یت‌ك������ه‌‌بڵێیت‌فریای‌‌هی������چ‌ناك������ه‌وم،‌هه‌ندێك‌خۆت‌به‌دوور‌بگره‌‌له‌ته‌مه‌ڵی‌.‌

باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆسێشه‌ممه‌یه‌.

به‌خ������ت‌رووت‌تێ������ده‌كات،‌خۆت‌ به‌ده‌س������تی‌‌ ئه‌گ������ه‌ر‌باش������تر‌ پێوه‌نه‌نێیت،‌ پاڵی‌‌وایه‌‌هه‌ندێ������ك‌زیاتر‌بیر‌بكه‌یت������ه‌وه‌‌له‌بڕیاره‌كان������ت.‌باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌

چوارشه‌ممه‌یه‌.

گیروگرفتێك������ی‌‌ به‌ه������ۆی‌‌خێزانییه‌وه‌‌باری‌‌ده‌روونیت‌له‌ماوه‌ی‌‌ئه‌م‌هه‌فته‌یه‌دا‌به‌ره‌و‌خراپبوون‌ده‌چێت،‌هه‌وڵ‌بده‌‌زیاتر‌گرنگی‌‌به‌ته‌ندروستی‌‌خۆت‌بده‌ی������ت.‌باش������ترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌

دووشه‌ممه‌یه‌.

له‌و‌ مه‌گره‌‌ ب������ه‌دوور‌ خۆت‌له‌الی������ان‌ ئامۆژگاریان������ه‌ی‌‌پێت‌ نزیكته‌وه‌‌ كه‌س������ێكی‌‌ئه‌م‌ له‌م������اوه‌ی‌‌ ده‌وترێ������ن،‌هه‌فته‌یه‌دا‌ده‌ستكه‌وتی‌‌باشت‌ده‌بێت.‌باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌چوارشه‌ممه‌یه‌.

ئاگاداری‌‌ئه‌وه‌‌به‌‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌كێ‌‌ده‌گه‌ڕێیت‌و‌باسی‌‌دڵی‌‌خۆت‌الی‌‌ك������ێ‌‌ده‌كه‌یت،‌شیاو‌ كه‌س‌ هه‌موو‌ چۆنكه‌‌نیی������ه‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌تۆ‌باس������ی‌‌نهێنییه‌كانی‌‌خۆتی‌‌بۆ‌بكه‌یت.‌باشترین‌رۆژی‌‌

هه‌فته‌‌بۆتۆ‌پێنجشه‌ممه‌یه‌‌.

ب������ده‌‌ زیات������ر‌ گرنگ������ی‌‌به‌خێزانه‌ك������ه‌ت‌و‌هه‌وڵ‌بده‌‌دانیش������تنانه‌‌ له‌و‌ س������وود‌پێكه‌وه‌ن،‌ ك������ه‌‌ وه‌ربگریت‌هه‌وڵ‌بده‌‌به‌وته‌كانت‌كه‌س‌باش������ترین‌ نه‌كه‌یت.‌ زویر‌

رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌شه‌ممه‌یه‌.

دارایی������ه‌وه‌‌ ل������ه‌رووی‌‌ب������اش‌ گۆڕانكارییه‌ك������ی‌‌باشتر‌ ده‌بینیت،‌ به‌خۆته‌وه‌‌ئ������ه‌و‌پرۆژان������ه‌ی‌‌كه‌‌ وایه‌‌بده‌یت‌ ئه‌نجامیان‌ ده‌ته‌وێت‌زیاتر‌لێی‌‌وردبیته‌وه‌.‌باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌

هه‌یینییه‌.

وه‌رگرتن‌ س������وود‌ زۆرجار‌له‌ئه‌زمونه‌كانی‌‌ده‌وربه‌ره‌كه‌ت‌وات‌لێده‌كات‌تووشی‌‌هه‌ڵه‌ی‌‌گه‌وره‌تر‌نه‌بیت.‌باش������ترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌شه‌ممه‌یه‌.

هه‌وڵ‌ب������ده‌‌زیاتر‌گرنگی‌‌به‌هاوس������ه‌ره‌كه‌ت‌و‌ بده‌یت‌به‌هۆی‌‌گرفتی‌‌كارو‌ژیانه‌وه‌‌ئه‌وت‌بیر‌نه‌چێته‌وه‌،‌چونكه‌‌له‌وانه‌یه‌‌ئه‌و‌فرامۆش������كردنه‌‌كاریگ������ه‌ری‌‌خراپی‌‌بۆس������ه‌ر‌ژیانتان‌هه‌بێت.‌

باشترین‌رۆژی‌‌هه‌فته‌‌بۆتۆ‌سێشه‌ممه‌یه‌.

ئه‌گه‌ر‌وابی������ر‌بكه‌یته‌وه‌‌كه‌‌هه‌ته‌و‌ ئێس������تا‌ ژیانه‌ی‌‌ ئه‌م‌به‌رده‌وام‌له‌م‌خۆشییه‌ی‌‌ئێستا‌ده‌مێنیته‌وه‌،‌دڵنیابه‌‌كه‌‌هه‌ڵه‌‌ده‌كه‌یت،‌چونكه‌‌دنیا‌ده‌وران‌رۆژی‌‌ باش������ترین‌ ده‌ورانه‌.‌

هه‌فته‌‌بۆتۆ‌دووشه‌ممه‌یه‌.

مندااڵنی‌‌ ل��ه‌الپ��ه‌ڕه‌ی‌‌ بابه‌ته‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ژم�����اره‌ی‌‌پ��ێ��ش��وت��ان��دا‌ب��اوب��ۆت��ه‌وه‌‌درۆزن����ه‌«،‌ زۆر‌ »الری‌‌ ب��ه‌ن��اوی‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ هه‌یه‌،‌ له‌سه‌ری‌‌ ره‌خنه‌م‌م���ن���دال‌ب�����ه‌ره‌و‌الس�����اری‌‌ده‌ب����ات‌و‌له‌سه‌ری‌،‌ كاریگه‌ری‌‌خراپی‌‌ده‌بێت‌ئێمه‌ی‌‌دایكان‌ب��ه‌رده‌وام‌هه‌وڵی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌ده‌ین‌له‌گه‌ڵ‌منداڵه‌كانمان،‌تا‌دوور‌راستییه‌كان‌ له‌درۆكردن‌و‌ بكه‌ونه‌وه‌‌ناتوانی‌‌ وادا‌ له‌كاتێكی‌‌ به‌اڵم‌ بڵێن،‌بابه‌تێكی‌‌له‌وشێوه‌یه‌ی‌‌بۆبخوێنیته‌وه‌.

دایكێك

ده‌ستان‌خۆش،‌هه‌ر‌سه‌ركه‌وتووبن‌ستافی‌‌نم‌نم.

نه‌هرۆ‌عومه‌ر‌له‌هه‌ولێر‌

بابه‌ته‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ له‌سه‌ر‌ هه‌یه‌‌ ره‌خ��ن��ه‌م‌ك���ه‌‌ده‌ڵ���ێ���ت‌»ب��ۆه��اوس��ه‌رگ��ی��ری‌‌...ك��چ��ان��ی‌‌م��ووچ��ه‌خ��ۆر‌ب��ازاڕی��ان‌ه��ه‌وڵ��ه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌ بێگومان‌ گ���ه‌رم���ه‌«،‌دراوه‌‌بۆیه‌كسانی‌‌له‌نێوان‌ژن‌و‌پیاو‌زۆری‌‌ویستووه‌،‌كاركردنی‌‌كچانیش‌سه‌ره‌كییه‌‌ مافێكی‌‌ ماڵ‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌بۆیه‌‌ پیاوان،‌ ه��ه‌روه‌ك‌ ئافره‌تان‌ بۆ‌تر‌ جارێكی‌‌ ناكات‌ ب��ه‌وه‌‌ پێویست‌بێیته‌وه‌‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌نرخی‌‌كچان‌له‌و‌ئاسه‌ته‌دا‌ببینرێت‌كه‌‌مووچه‌ی‌‌هه‌بێت‌ن��ا،‌چونكه‌‌كاتێك‌ژن‌و‌پیاو‌ ی��ان‌هاوبه‌شن‌ بێگومان‌ بن،‌ مووچه‌خۆر‌پیاوه‌كه‌‌ چه‌ندێك‌ له‌خه‌رجییه‌كان،‌مه‌سره‌ف‌ده‌كات،‌ژنه‌كه‌ش‌به‌هه‌مان‌شێوه‌،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌راپۆرته‌‌شتێكی‌‌تر‌

الی‌‌خوێنه‌ر‌دروست‌ده‌كات.

پارێزه‌رێك‌له‌سلێمانی‌

وادی��������اره‌‌رۆژن���ام���ه‌ك���ه‌ت���ان‌زۆر‌ده‌خوێنرێته‌وه‌،‌چونكه‌‌خه‌ڵكێكی‌‌زۆر‌بابه‌ته‌یان‌ ئه‌و‌ ده‌ستخۆشی‌‌ به‌ئیمه‌یڵ‌لێكردم‌كه‌‌له‌ژماره‌ی‌‌پێشوودا‌الی‌‌

ئێوه‌‌باوببویه‌وه‌.

كه‌ژاڵ‌ئیسماعیل‌له‌هۆڵه‌ندا

پیرۆزبایی‌ده‌رچوونی‌‌رۆژنامه‌كه‌تان‌لێده‌كه‌م،‌من‌دوا‌ژماره‌تانم‌بینی‌‌زۆر‌پێویستان‌بێت‌ ئه‌گه‌ر‌ ب��وو،‌ ج��وان‌ده‌توانم‌هه‌ندێ‌یاری‌‌وه‌ك‌سودوكۆو‌شتانه‌تان‌ ئ���ه‌و‌ ی��ه‌ك��ت��رب��ڕو‌ وش���ه‌ی‌‌

بۆئاماده‌‌بكه‌م.

عوسمان‌عه‌لی

12345678910111213141234567891011121314

ستونی‌

1.‌ئامێرێكی‌‌موزیكه‌)پ(‌+‌واڵتێكی‌‌ئه‌وروپیه‌‌)پ(.2.‌كورتكراوه‌ی‌‌ناوێكه‌‌)پ(‌ناوێكی‌‌كچانه‌یه‌‌+‌نیل‌

)ت(.3.‌له‌مه‌ته‌ڵدایه‌‌+‌جۆرێكه‌‌له‌گۆرانی‌‌كوردی‌.

4.‌دێت‌)پ(‌+‌ئاژه‌ڵێكی‌‌دڕنده‌یه‌‌+‌دوا‌)پ(‌+‌نیوه‌ی‌‌فیكه‌.

5.‌رم‌به‌عه‌ره‌بی‌+‌‌له‌ساجدایه‌‌+‌وه‌كو‌یه‌كن.6.‌سوره‌تێكی‌‌قورئانه‌‌+‌به‌شوێنی‌‌چڕوپر‌ده‌ڵێن‌)پ(‌+‌

‌7ته‌مبێ‌)ت(.8.‌ئامێرێكی‌‌موزیكه‌‌)پ(‌+‌شوێنی‌‌خواردن‌)پ(.

9.‌ره‌نگێكه‌‌)پ(‌+‌خواردنێكه‌‌)پ(.10.‌سه‌ف‌)ت(‌+‌ئامێرێكی‌‌كۆمپیوته‌ره‌.

11.‌له‌مه‌حوی‌‌دایه‌‌+‌ژماره‌‌یه‌كه‌‌+‌نیوه‌ی‌‌والی‌.12.‌له‌به‌ر‌ده‌كرێت‌پیتی‌‌ئاخری‌‌نییه‌‌+‌دڵته‌نگ‌)پ(.

13.‌جیریمی‌‌دایه‌‌+‌خۆشبه‌ختی‌.14.‌ناوێكی‌‌كوڕانه‌یه‌.

ئاسۆیی‌

1.‌سه‌رۆكی‌‌واڵتێكی‌‌ئه‌وروپیه‌.2.‌بۆزه‌اڵته‌‌به‌كاردێت‌+‌واڵتێكی‌‌عه‌ره‌بیه‌.

3.‌یاریزانێكی‌‌هه‌ڵبژارده‌ی‌‌عێراقه‌.4.‌وه‌ره‌‌)پ(‌+‌چه‌كێكی‌‌كۆنه‌.

5.‌نه‌خێر‌+‌وه‌كو‌یه‌كن.7‌‌.6.‌ورگ‌+‌سه‌روبنی‌‌تار.8.‌وه‌كو‌یه‌كن‌+‌دوان‌له‌نیگا‌+

‌9.‌له‌حاجیاوادایه‌‌+‌له‌كامه‌ران‌بۆی‌‌بگه‌ڕێ.10.‌مانگ‌به‌فارسی‌‌+‌كه‌ناڵێكی‌‌ئاسمانی‌‌شۆڤینییه‌كانه‌‌

+‌نیوه‌ی‌‌هاشم.11.‌تۆ‌به‌‌‌E+‌له‌به‌یبوندایه‌‌+‌به‌ش.

12.‌ره‌گه‌زێكه‌‌+‌رۆشتنی‌‌خێرا)پ(‌+‌تۆم‌)ت(‌+‌ئێمه‌‌به‌فارسی‌.

13.‌پایته‌ختی‌‌واڵتێكی‌‌كیشوه‌ری‌‌ئه‌مریكایه‌‌)پ(‌+‌باڵنده‌یه‌كه‌‌به‌عه‌ره‌بی‌‌)پ(.

14.‌ژنه‌‌گۆرانیبێژێكی‌‌كورده‌.

وشه ی یه كتربڕ ئا:‌عوسمان‌عه‌لی‌

كۆمپانیای نالیا پێویستی به كارمه نده

ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌خوازیارن‌ده‌توانن‌سیڤی‌خۆیان‌به‌م‌ناونیشانه‌‌بنێرن:‌سلێمانی‌�‌گوندی‌ئه‌ڵمانی‌�‌ئۆفیسی‌

كۆمپانیای‌نالیا‌ژماره‌‌ته‌له‌فونه‌كانی:‌07501574880‌،07701574880

‌كۆمپانیای‌نالیا‌بۆ‌وه‌به‌رهێنانی‌خانوبه‌ره‌‌پێویستی‌به‌‌ژماره‌یه‌ك‌كارمه‌نده‌‌بۆ‌ئه‌م‌پۆستانه‌ی‌الی‌خواره‌وه‌:‌

‌�‌ژمێريار‌�‌تایپێست

�‌په‌نچه‌رچی‌و‌رۆنگۆڕ�‌لێپرسراوی‌گه‌نجینه‌

�‌ده‌رچووی‌زانكۆ‌یان‌په‌یمانگابێت‌�‌شاره‌زایی‌له‌كۆمپیوته‌ردا‌هه‌بێت‌به‌تایبه‌تی‌ۆرد‌و‌ئێگزڵ

�‌شاره‌زایی‌هه‌بێت‌له‌هه‌رسێ‌‌زمانی‌عه‌ربی‌و‌كوردی‌و‌ئینگلیزی�‌ئه‌زمونی‌كاركردنی‌هه‌بێت‌له‌بواری‌ژمێریاری‌و‌كه‌سێكی‌به‌سه‌لیقه‌‌و‌وردبین‌بێت

�‌پێشینه‌ی‌ساڵیك‌یان‌زیاتری‌هه‌بێت‌له‌بواری‌كڕین‌و‌بازاڕگێری‌و‌گرێبه‌ست‌و‌ته‌نده‌رات‌و‌ده‌رخستندا�‌بتوانێت‌له‌چارچێوه‌ی‌تیمدا‌كاربكات‌و‌خۆی‌یه‌كالیی‌بكاته‌وه‌‌بۆ‌كاره‌كه‌ی‌

�‌توانای‌جه‌سته‌یی‌و‌بینایی‌و‌بیستنی‌ته‌واوبێت‌و‌بتوانێ‌‌دوور‌له‌شوێنی‌نیشته‌جێبون‌كاربكات�‌توانای‌نوسینی‌راپۆرتی‌هه‌فتانه‌ی‌هه‌بێت.

گروپی كۆمپانیاكانی هه ڵه بجه پێویستی به كارمه نده

ئه‌وكه‌سانه‌ی‌خوازیارن‌ده‌توانن‌سیڤی‌خۆیان‌بۆ‌ئه‌م‌ناونیشانه‌‌بنێرن:jobs@halabjagroup.com‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

دواكات‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌سیڤییه‌كان‌رۆژی‌2010/2/15یه‌‌

گروپی‌كۆمپانیاكانی‌هه‌ڵه‌بجه‌‌پێویس������تی‌به‌م‌پۆس������تانه‌ی‌الی‌خواره‌وه‌یه‌:

مه‌رجه‌کان:

ناونیشان:‌سلێمانی‌�‌گروپی‌كۆمپانیاكانی‌هه‌ڵه‌بجه‌،‌نزیك‌پردی‌شه‌هید‌خه‌سره‌وخاڵ،‌گه‌ره‌كی‌‌412رزگاری‌تازه‌.

1�‌جێگری‌به‌رێوه‌به‌ری‌به‌ش������ی‌كڕین‌2�‌به‌رێوه‌ب������ه‌ری‌بازاڕگ������ه‌ری‌

3�‌به‌رێوه‌ب������ه‌ری‌كارگێ������ری‌4�‌ژمێریاری‌)ئه‌زمونی‌كاركردنی‌له‌دوو‌ساڵ‌كه‌متر‌نه‌بێت(

IRAQ‌PHOTOGRAPHY‌AGANCYدواكات‌بۆ‌پێشكه‌كه‌شكردنی‌سیڤیه‌كان‌رۆژی‌2010/2/5یه‌‌

پێنجشه‌ممه182010‌/1/28

ژماره : 10

پێویستییه‌كانى:

سڵق: دوو ده سكه چوار ته مات������ه : دۆش������اوی

كه وچك ساوه ر: دوو په ر داخ

پیاز: یه ك دانه ی بچوك خوێ و ئ������او و بیبه ر: به پێی

پێویست

چۆنیه‌تى‌درووستكردنى:پی������از رۆن و س������ه ره تا .1

ده قرچێنین ده كه ین و ورد 2.س������ڵقه كه تێكه ڵ دواتر ده یشۆرینه وه ، ده كه ین و پیازه كه ی به رۆن و ئینجا سوركردنه وه ی ، پاش تێكه ڵ ته ماته ی دۆش������اوی س������اوه ره كه ی ده كه ی������ن و بیبه رو پاشان ده كه ینه سه ر، خوێی تێده كه ین، دواتر ئاوی ده كه ینه سه رو ئه وه نده له سه ر ئاگ������ر دایده نێی������ن تاوه كو

ساوه ره كه بكوڵێت.

پێداویستى:برنج:‌به پێی پێویست

سنگی‌‌مریشك: یه ك دانه به‌زالیا: یه ك په رداخ

په‌تاته‌: دوو دانه شعریه‌: نیو په رداخ

كشمیش: یه ك په رداخ پاقله‌: به پێی ئاره زوو

ده‌رمان���ی‌‌بریان���ی‌:‌خ������وێ و زه رده چه وه

چۆنیه‌تى‌ئاماده‌كردنى:

1. س������ه ره تا په تات������ه كان پاك ده كه ین و به شیوه ی چوارگۆشه له ناو وردیان ده كه ین و پاشان

رۆن سوری ده كه ینه وه . مریش������كه كه س������نگی .2

ده كوڵێنین و وردی ده كه ین. 3. شعرییه كه له ناو رۆن سوری دواتر كشمیشه كه ده كه ینه وه و ده كه ینه س������ه ر ش������عرییه كه و

پێكه وه سوریان ده كه ینه وه . 4. پاقله كه ده كۆڵێنین.

5. رۆنه كه ده قرچێنین و پاش ساردبونه وه ی ، به پێی برنجه كه ئاوی تێك������ه ڵ ده كه ین و دواتر برنجه ك������ه ده كه ینه س������ه ری ، خ������وێ و زه رده چه وه و ده رمانی بریانی ده كه ینه سه ر، ئه وه نده له سه ر ئاگر دایده نێین تاوه كو ئ������اوی تێدا نامێن������ت، دواتر ئه وانه ی كه سورمان هه مووی به زالیاكه و له گه ل كردونه ته وه پاقله ك������ه دا تێكه ڵی برنجه كه ی مه نجه ڵه كه س������ه ری ده كه ین و قه پات ده كه ین، تاوه كو بریانیه كه

پێبگات.

بریانی

ایۆن‌محه‌مه‌دئا:‌كه‌ت

شۆربای سڵق

ت������ۆ ده توانی هه ركات ك������ه حه زبكه ی چێش������ت بخۆی. زۆربه ی خاتونه كان پێیانوای������ه نانه كه ی������ان دره نگ بخۆن،

راسته وخۆ ده بێته چه وری. به پێ������ی لێكۆڵینه وه یه كی نوێ، دره نگ نیگه ران������ی جێگ������ه ی نانخ������واردن نیی������ه . لێكۆڵه ران بۆی������ان ده ركه وتووه ك������ه خاتون������ه كان زیاد ل������ه 52%ی كالۆرییه كانیان دوای كاتژمێر پێنجی ئێواره خ������ه رج ده ك������ه ن، له به رامبه ردا له گه ڵ كه س������انێك كه زیاتر كالۆرییه رۆژدا له درێ������ژه ی پێویس������ته كانیان ده سووتێنن، چه ورییه كه ی كه متر به ده ست ده هێنن. گرن������گ رێژه ی كالۆرییه كانه

كه ل������ه رۆژدا خه رج������ی ده كه ن نه ك كاتژمێری خه رجكردنه كه ی.

له الیه ك������ی دیكه وه زۆرب������ه ی خه ڵك نازانن كه ئاو رێگه یه كی زۆر باش������ه ب������ۆ له ناوبردنی ح������ه زی نانخواردن. كه سانێك كه تینویه تیان له گه ڵ برسێتی لێ تێكده چێت، له ئاكامدا زۆر ده خۆن. جارێكی دیكه ئه گه ر ویستان شتی وه ك جبس و كاكاو بخۆن، له پێش������دا یه ك په رداخی گه وره ئ������او بخۆنه وه . ئه گه ر هێشتا برسیتان بوو، شتی كه م بخۆن.

‌‌‌هه‌وار‌شه‌یدا

بورجی گا له گ������ه ڵ كاوڕ: )مامناوه ند( ره نگه كێشه یه كیان هه بێت كه چاره سه ر

نه كرێت.بورج������ی گا له گ������ه ڵ گا: )مامناوه ند( تاراده ی������ه ك خۆڕاگرو ئه نكارن، ره نگه

كێشه یه كیان هه بێت.بورجی گا له گه ڵ دووانه : )مامناوه ند( مێش������كێكی به هێز، به اڵم زۆر له گه ڵ

یه كتر سازگار نیین.بورج������ی گا له گ������ه ڵ ق������ڕژاڵ: )زۆر ب������اش( خێزانه كه ی خ������ۆش ده وێت و

په یوه ندییه كه ی به هێز.بورجی گا له گه ڵ ش������ێر: )زۆر باش( خۆشه ویستی له ناخیاندایه به راستگۆییه وه ،

په یوه ندییه كی پڕ له ئاسووده یی. بورج������ی گا له گه ڵ فه ری������ك: )باش( جوامێر و ده ستكراوه ، یارمه تیده ر و به بێ

كێشه .بورجی گا له گه ڵ ته رازوو: )مامناوه ند( كه سێك كه له ته عاموله كاندا سنووره كان

ناشكێنێت و هه ندێك ئیره یی ده بات.بورجی گا له گه ڵ دووپش������ك: )باش( خاڵی كۆمه ڵێ������ك له گه ڵ به رزه ف������ڕ،

سه رنجڕاكێش و پڕ له هێز.بورجی گا له گه ڵ كه وان: )مامناوه ند( نه ترس كه پێویس������تی به ئازادییه به بێ

لێك تێگه یشتن.بورجی گا له گه ڵ گیسك: )زۆر باش( نهێن������ی پارێز، بێ به رزی و نزمی زۆر

له ژیاندا.بورج������ی گا له گ������ه ڵ س������ه تڵ: )باش( ئازادیخواز كه بی������ر له ئامانجی گه وره

ده كه نه وه و بیرۆكه یان پێكه وه جیاوازه .بورج������ی گا له گ������ه ڵ نه هه نگ: )باش( كه سانێك كه خه مه كان ده رژێننه ناو

خۆیانه وه و توانای سازگارییان هه یه .

هه میش������ه ئه و خاڵ������ه ت له بی������ر بێت كه هه ڵبژاردن������ی زیره كانه ی كه ره س������ته كانی ناوماڵ یارمه تیت ده دات ژوورێكی بچوك گه وره تر نیش������ان بدرێت. ل������ه و بابه ته دا كۆمه ڵێ������ك خاڵ ده خه مه ڕوو تا به س������وود وه رگرتن لێیان بتوانی خانوویه كی بچوك به شێوه یه ك دیزان بكه ی كه گه وره تر بێته

به رچاو:

به‌شێك‌له‌سه‌ر‌دیواره‌كه‌‌درووست‌بكه‌ن:له و وێنه یه ا كه له خواره وه دا هاتووه به هۆی بچوكی ژووره كه وه به شێك له سه ر دیواره كه درووس������تكراوه كه هه ندێك دیزاینی ناو

ماڵه كه ی له سه ر دانراوه .

بۆش���ایی‌ له‌به‌كارهێنان���ی‌ داهێن���ان‌ژووره‌كه‌دا:

له و وێنه یه ی خ������واره وه دا ده رده كه وێت كه به س������وودوه رگرتن له مێزێكی باریك چۆن بۆش������ایی ژێر په نجه ره ك������ه به كارهاتووه و كراوه به مه عره زێك كه هه ندێك ش������تی كۆكردووه ته وه و دیزاینی ژووره كه ی جوان

كردووه .

به‌رز‌و‌ته‌سك:بۆ جیاكردنه وه ی به شه كانی ژوور له چه ندین جۆر فه رش و قه نه فه س������وودوه ربگرن. له و له ژووره كه به ش������ێك وێنه یه ی خواره وه دا به هۆی قه نه فه كانه وه ئه و فه رشه كه راخراوه بۆدانیشتنی چه ندین كه سی ته رخانكراوه . له به شی دواوه به دوو قه نه فه ی یه ك نه فه ری جیاواز شوێنێك بۆدانیشتن له به ر په نجه ره

ته رخانكراوه .

بنمیچێكی‌به‌رز:به رزتره وه ، به بنمیچێكی بچوك ژوورێكی گه وره تر نیشان ده دات. هه روه ها له كه ره سته به رزه كان ب������ۆژووره بچوكه كان س������وود وه ربگرن، چونكه به مشێوه یه ده توانن چاوی

بینه ر فریو بده ن.

روانگه‌یه‌كی‌كراوه‌:له و وێنه یه ی خواره وه دا بێئ������ه وه ی ده وروبه ریان قه ره باڵ������غ كردبێت، له ڕه نگی نه رم و كراوه له گه ڵ دیزاین������ی جوان له فه رش������دا، په رده و قوماش������ی قه نه فه كان سوود وه رگیراوه . بۆگه وره نیشاندانی شوێنه كه باشتره سوود له و كه ره ستانه وه ربگرن كه روانگه یه كی كراوه ی هه یه ، بۆنمونه ئه و مێزه كه به هۆی كراوه بوونی قاچه كانی زۆر شوێن ناگرێت.

دیدی‌به‌رچاو:كه ره س������ته كانی ناو ماڵتان ده بێت ره نگی روناك������ی هه بێ������ت، له و وێنه ی������ه دا مێزی شوش������ه ی به كارهێنراوه كه كه ره سته یه كی زۆر به سووده بۆئه و كارانه كه ئه نجامدانی پێویس������تیان به مێزه . له شوێنه بچوكه كاندا كۆمه ڵێك كه ره سته ی به كاربهێنن كه كه متر

به رچاو ده كه ون و له چاوده ده ن.له و ش������وێنانه ی ژووره كه كه هیچ به رچاوه ناك������ه وێ س������وودوه ربگرن، ده ت������وان ئه و ش������وێنانه به ڕه نگی جوان بكه نه به شێك له دیزاینی ژووره كه . له هه مانكاتدا ده توانن كه ره سته كانتانی لێ دابنێن. ره نگی نارنجی به كارهات������وو له و تابلۆیه ی ك������ه له وێنه ی خواره وه دا نمایشكراوه ، دیواره سپییه كه ی

زۆر جوان كردووه .

به‌كارهێنانی‌هه‌موو‌ژووره‌كه‌:ده توان������ن ب������ۆ دانانی كه ره س������ته كانتان له ش������وێنه به رزه كان ده بنێن، بۆنمونه سه ر كه وانته ر و مه عره زه كان. له و ژووره بچوكه دا له مه عره زه كه س������وودوه رگیراوه بۆ دانانی هه ندێك شت. هه روه ها مێزێكی حه سیری ناوه راس������تی ژووره كه دایه كه له ناویدا زۆر

شتی له خۆیدا شاردووه ته وه .

‌‌‌‌سۆنیا‌عوسمان

به پێی دوایین توێژینه وه ی زانایانی سوید ئه و ئافره تانه ی پێ������اوی بنبه رز له پێ ده كه ن، پێش������بینی ئه وه یان لێده كرێت كه له داهاتوودا عه قڵ له ده س������ت بده ن و رووبه ڕووی نه خۆشی ده روونی ببنه وه و ئ������ه وه ش كاربكاته س������ه ر كه مبونه وه ی

توانای زیره كییان.ئه و ئافره تانه ی پێ������اوی بنبه رز له پێ ده ك������ه ن حاڵه تی دڵه ڕاوك������ێ تیایاندا

به شێوه یه كی ناتوانن گه ش������ه ده كات و جوان به رێگادا بڕۆن، هه ربۆیه باشتر وایه ئافره تان پێاوی بننزم له پێ بكه ن، چونكه كاریگه رییه كی به رچاوی ده بێت له سه ر باش������تربوونی مێشك و ئاستی

زیره كی .دروستبوونی پێاوی بنبه رز ده گه ڕێته وه بۆهه زار س������اڵ پێش ئێستا و یه كه مجار له والیه ت������ی ماساشوستس������ی ئه مه ریكا به كارهێنرا و پاشتر به واڵتانی ئینگلته راو

ئه ڵمانیادا باوبوویه وه .

بۆله ش و الرێكیرێك و پێك چی پێویسته ؟

شانیا‌شاهۆ

پێاڵوی بنبه رز یاری به مێشكی ئافره ت ده كات

له دایكبووانی بورجی گا له گه ڵ كێ هاوسه ری بكه ن باشه؟

رێكپۆش‌عه‌لی

دیكۆراتی ماڵ و شوقه بچوكه كان

دوای س������ه ركه وتنی ئه لبووم������ه تازه كه ی به ناوی »تصدق بمین«، ژماره یه ك گه نج له سه ر وێبالگی فه یس������بووك وێنه یه كی پاسپۆرته كه ی ئه لیس������ایان خسته ڕوو كه ته مه نی راس������ته قینه ی ئ������ه و هونه رمه نده

ئاشكراده كات.پێش������تر ئه لیس������ا وای راگه یاندبوو كه له دایكبووی ساڵی 1978ه ، به اڵم له قافدا گی������راو ده ركه وت كه له پاس������پۆرته كه ی نوس������راوه له دایكبووی 27ی تش������رینی

یه كه می 1971ه !هه ر له و پاس������پۆرته كه دا هاتووه : ئه لیسا ناوی راسته قینه ی ئه لیه سار زه كه ریا ئه لخوریی������ه و له )دیر االحمر( خاوه ن������ی له دایكب������ووه ، بڕوانامه ی به كالۆریۆس������ه

له زانسته سیاسییه كاندا.شایانی باسه ئه لیسا به نیازه گه ش������تێكی ئه وروپی بۆ خستنه بازاڕی ناساندن و تازه ك������ه ی ئه لبووم������ه ئه نج������ام ب������دات. له الیه ن چه ندین هونه رمه ندیش������ه وه پیرۆزبایی گه رمی لێكراوه ، الجسمی و حسین له وانه ش: وائیل كافوری و ش������یرین نانسی عه بدولوه هاب و

عه جره م.

نانس������ی له وب������اره وه ئه لبوومه كه ی ئه لیسای به نایاب وه سفكردو خۆیش������ی به یه كێك له موعجیبه كانی ده نگی ئه لیسا ناساند.

ره هه ند له وه رزێکی نوێدا

10 www.Nnmnm.com

777کک کک ککک کک کک کک کک

له‌خه‌لکه‌وه‌‌بو‌خه‌لک7

77

وا بڕیاره له زیادكردنێكی ئاشكرادا له له نده نی پایته ختی به ریتانیا ئه و جگه ره یه بفرۆشرێت كه ساڵی 1914 وینستۆن چه رچڵی س������ه رۆك وه زیرانی ئه وكاتی ئاسایی له كاتی كۆبوونه وه ی به ریتانیا حكومه ته كه یدا نیوه ی كێشاوه و نیوه كه ی

تری ماوه ته وه . به گوێره ی سه رچاوه كانی هه واڵ، پێش������بینی ده كرێ������ت ئه و نیو جگه ره یه ی چه رچ������ڵ كه درێژییه كه ی 10سه نتیمه تر ده بێت، به بڕی 500دۆالر

بفرۆشرێت.

كه سێتی سه رۆكی ئه مریكا باراك ش������انۆگه رییه كی له نێو ئۆبام������ا گۆرانیئامێزدا به ش������ێكی به رچاو له هاوواڵتیانی فرانكفۆرتی ئه ڵمانیای

هه ژاند.شانۆگه رییه كه به ناونیشانی "هۆپ: زی ئۆباما میوزیكاڵ ستۆری " بوو، تیایدا هه ردوو ركابه ره كه ی ئۆباما بۆ هه ڵبژاردنه س������ه رۆكایه تییه كان جۆن مككه ین و ساره په یڵن گۆرانی

ده ڵێن.ناوه ڕۆك������ی ش������انۆییه كه ب������اس له رووداوه كانی شیكاگۆ ده كات كه ئۆباما تیایدا كاریكردووه ، هه روه ها س������ه ركه وتنی ئۆبا ده خاته ڕوو له و په یامه ی رایگه یاندووه بۆئاشته وایی نێوان دانیشتوانی ناوچه فره ڕه گه ز نهێنییه ك������ه ش كولت������وره كان، ره شپێسته گه نجێكی سه ركه وتنی بۆ كۆشكی سپی له ساڵی 2008دا.

چاڤێز: من خۆم گه لم!

ده ڤه ر هاشم

له سه روبه ندی جموحۆڵه كانی الیه نگرانی خۆی و ئۆپۆزسیۆندا له كاركاس و پێش چه ند مانگێك

له هه ڵبژاردنه كانی په رله مان كه به تاقیكردنه وه یه كی سه خت داده نرێت، هۆگۆ چاڤێز سه رۆكی ڤه نزوێال

رایگه یاند: »من گه لم«!چاڤێز داوای له الیه نگرانی كرد كه پشتیوانی

ته واوی سه ركردایه تی ئه و بكه ن و به ڵێنیشیدا كه به رجه سته ی دڵ و گیانی گه لی ڤه نزوێال بكات، هه روه ك وتیش������ی : »من ته نها یه ك كه س نیم، من گه لم، ئه ركیشم ئه وه یه ك������ه داوای رێزگرتنی گه ل بكه م«. سه رۆكه چه په كه ی ڤه نزوێال ك������ه ركابه رێكی سه رس������ه ختی ئه مریكایه ، روویكرده ئاماده بووان و وتی : ئه گه ر خاكی باپیرانتان

خۆشده وێت، بچنه پاڵ چاڤێز.

كێ له ته جگه ره كه ی چه رچڵ ده كڕێت؟

شارا جه میل

ئه لیسا... ده سته كه ی كه شف بوو!

لە چەند ڕۆژی داهاتوودا، گۆڤاری ڕەهەند وەرزێکی نوێی خۆی دەس������ت پێدەکات و ژمارەی یەکەمی ئەم گۆڤارە دەکەوێتە بەردەس������تی خۆینەران. بڕیارە ڕەهەند ئەمجارە بەقەوارەیەکی بچوکتر لە ژمارە کۆنەکانی بکەوێتە

بەردەستی خوێنەرانی، بەاڵم بەشێوەیەکی مانگانە باڵوببێتەوە. ڕەهەند لەژمارەی یەکەمیدا وتارێکی بەختیار عەلی بەناوی »گەرانەوە بەرەو گەردونگەرایی«و وتارێکی مەریوان وریا قانیع بەناونیشانی »لەدایکبوونی دونیای نوێ«و وتارێکی ئاراس فەتاح بەناونیشانی »سیاسەت چییە؟«ی

لەخۆگرتووە، لەپاڵ ئەم وتارانەدا نوس������ینی هەریەک لەنوسەران مەنسوری تەیفوری و ئیسماعیل محەمەد ئەمین و بڕوا عەالدینیشی باڵوکردۆتەوە.

بڕیارە ڕەهەند لەچەند رۆژی داهاتوودا لە کتێبفرۆشییەکاندا بێت. جێگای باس������ە کە ڕەهەند بەهۆی چەندەها گرفتی مادی و تەکنیکییەوە چەند س������اڵێکە وەستاوە، ئەم ژمارەیەش������ی هەوڵێکە بۆ چاالککردنەوە و

ئەکتیفکردنەوەی پڕۆژەکە، بەاڵم بەجۆرێکی دیکە و لە بەرگێکی نوێدا.

REKLAM

ئۆباما ده بێته پاڵه وانی شانۆیه ك!رۆزان ئازاد

REKLAM

هامن شوان

گۆرانی بێ������ژی به ناوبانگ لینكین پارك و گروپه ك������ه ی س������ه رقاڵی به رهه م هێنانی گۆرانییه كن ب������ۆ هاواڵتیانی واڵتی هایتی كه له م دواییه دا بومه له رزه یه ك به گوڕێكی زۆر تون������د له و واڵته یدا ئ������ه م گۆرانیه ش

وه كو ده ربڕینی هاوخه می و پشتگیرییه ك بۆخه ڵكی ئ������ه و واڵته یه كه لینكین ده ڵێت: دڵم������ان پڕخه مه ب������ۆ هاوواڵتیانی هایتی و نوێژ ئه كه ین، بۆ ئ������ه وه ی خێزانه كانمان و هاوڕێكانم������ان باش و له شس������اغ بن، ئێمه

هه میشه پشتگیریتان ده كه ین.

afagh

لینكین پارك و گۆرانییه ك بۆ قوربانیانی هایتی

سۆما محه مه د