نام استاد: جناب آقای دکتر دهشیری 911030121تهیه کننده : نیما اسالم نژاد

دانشگاه آزاداسالمی واحد بروجرد

1درس سمینار theOral microbiology

مقدم((ه حفره دهان فضایی است غیر منظم و تا حدودی بیض�ی شکل ک�ه اولین توقفگاه مواد غذای�ی در بدن ب�ه شمار می رود و از اجزاء مختلف�ی تشکی�ل شده است. پ�س از جویدن غذا مقداری از آ�ن در دهان و بی�ن دندان ه�ا و ح�د فاصل میان دندان ه�ا و لث�ه قرار می گیرد. از آنج�ا ک�ه ای�ن مواد غذای�ی مورد استفاده فلور وتشکیل دهان میکرواورگانیس�م های رش�د باع�ث می گیرد قرار دهان نرمال نهایت در و می شود دندانه�ا وریش�ه س�طح روی بر باکتریای�ی های بیوفیل�م می نماید. ایجاد را پریودنتال بیماری دندان ه�����ا، پوس�����یدگی

بح�ث پیرامون اکوس�یستم دهان ومیکرواورگانیس�م هایی که از دهان و بافت های احاط�ه کننده آ�ن جدا می شود و همچنی�ن اینتراکشن های�ی ک�ه بی�ن آنها وجود دارد

م�ی گویند. در ص�ورتی که عامل عفونت های، اکولوژ(ی میکروب(ی دهان را شناسی میکروب باش�د نظ�ر مورد دهان کننده احاط�ه بافت های و دندان پزشک�ی دهان ه�م مطرح می شود. عفونت های دهان و دندان مانن�د پوسیدگی عفونت های ایجاد باعث میتوانن�د دندان دور بافت های بیماری های و دندان

شوند. وغیره اندوکاردی����ت مانن����د س����یستمیک و متمرک����ز

اکوسیستم دهانزنده و کرده فع�الیت آ�ن ب�ا مرتب�ط میکرواورگانیس�م ها ک�ه خاص�ی زیس�تگاه

گویند. اکوسیستم می مانند رادهان ب�ه عنوان ی�ک اکوس�یستم ب�ا چندی�ن زیس�تگاه می باشد. ب�ه طوری ک�ه ه�ر یک را تعدادی میکرواورگ�انیس�م اس�ت. زیستگاه های دهان مناس�ب رش�د و فعالی�ت

می توان :مخاط لب ها

گونه ها زبان

سطوح دندان ها لثه

بزاق ناحیه لوزه ها

سطح دندان های مصنوعی نام برد.

تغییرات دستخوش همواره و نبوده پایدار طوالن�ی بص�ورت هرگ�ز دهان زیس�تگاه های خواص وسیعی می شود. با کشیدن دندان

گذاشتن دندان مصنوعی جرم گیری و پرکردن دندان

تغییرات موق�ت اکوس�یستم دهان بر حس�ب نوع غذای مص�رفی و آنت�ی بیوتیک ه�ا نی�ز ممک�ن است اتفاق بیفتد.

هری�ک از دندان ه�ا برای س�کونت توده خاص�ی از میکروب ه�ا مناس�ب بوده، ای�ن حال�ت ب�ه ماهیت ب�ه علت لثه ای بی�ن دندان ه�ا و شقاق نواح�ی دارد. دندان ه�ا بس�تگی فیزیک�ی س�طح و خطوط ابقای مواد غذای�ی باع�ث رش�د و تکثی�ر میکروب ه�ا شده واغل�ب پوس�یدگی دندان در ای�ن نواحی

پدید می آید.

فلور نرمال دهان فلور دهان شامل گروه متنوعی از اورگانیسم ها یعنی

باکتری ها قارچ ها

میکوپالسماهاتک یاخته ها

احتماالً فلور ویروسی می باشد. از این میان باکتری ها نسبت به سایر گروه ها از غالبیت نسبی برخوردار بوده و در حدود

مختلف قابل کشت وبه نسبت بیشتری از فلور غیر قابل کشت که اخیراً با گونه 350روش های مولکولی تشخیص داده شده اند، در این گروه قرار می گیرند. علی رغم تنوع وسیع

و پیچیده ای که در فلور دهان وجود دارد ولیکن بسیاری از اورگانیسم های دیگری که بطور معمول از اکوسیستم های مجاور دهان مانند روده وپوست جدا می شوند، در دهان یافت نمی

شوند، این مسئله بیانگر وجود شرایط منحصر به فرد و انتخابی در حفرة دهان در خصوص کلونیزاسیون میکروب ها می باشد.

مهمترین جنس های باکتریایی که در حفرة دهان یافت می شوند عبارتند از: - کوکوس های گرم مثبت1

جنس استرپتوکوکوس های هوازی شامل گروه های موتانس، سالیواریوس، آنژینوسوس، میتیس می باشد. استرپتوکوکوس های بی هوازی جنس های پپتواسترپتوکوکوس و استوماتوکوکوس

میباشد.شامل: جنس های اکتینومیسس، - باکتری های میله ای و رشته ای گرم مثبت 2

الکتوباسیلوس، پروپیونی باکتریوم می باشد.شامل: جنس های نایسریا، ویلونال، هموفیلوس، – کوکوس هاي گرم منفی 3

اکتینوباسیلوس، ایکنال، کپنوسیتوفاژ می باشد.شامل: جنس های - میله ای های گرم منفی گونه های بی هوازی اجباری 4

پورفیروموناس، پروتال، فوزوباکتریوم، لپتوتریشیا، وولینال، سکنوموناس، ترپونما می باشد.شامل: جنس های انتاموبا و تریکوموناس می باشد. - پروتوزواهای دهانی 5شامل: کاندیدیا، بالستومیکوزیس، موکومیکوزیس. – قارچ ها 6شامل: هرپس ها، واریسال زوستر ویروس، کوکساکی ویروس ها، پاپوا - ویروس ها 7

ویروس ها، پاپیلوما ویروس ها، سیتومگالوویروس ها می باشد

فاکتورهای متعادل کننده رشد میکروبیمحیط های میکروبی مختلف در دهان، میکروفلور خود را حمایت می کنند و از

نظر کیفیت و کمیت متفاوت هستند. دالیل این تنوعات پیچیده فاکتورهای آناتومیک، بزاقی، مایع شیار لثه ای و میکروبی می باشد.

فاکتورهای آناتومیکی - شکل دندان ها1 - توپوگ�رافی دندان ها )شیارها(2 - ردیف نبودن دندان ها3 - کیفیت پایین رستوریشن ها)پرکردگی ها(4

بزاقتمام بزاق شستشو دهنده سطح دهان از غدد بزاق اصلی )پاروتید،تحت فکی وزیر

زبانی( و غدد بزاقی فرعی )لبی، زبانی، گونه ای، کامی( مشتق مي شود. بزاق مخلوطی پیچیده از یون های غیر آلی شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، کلراید و فسفات

است. مواد تشکیل دهندة آلی اصلی بزاق پروتئین ها و گلیکوپروتئین ها می باشد که رشد

باکتری ها را به طرق زیر تنظیم می کند: - جذب در سطوح دندانی یک پلیکل بزاقی را تشکیل می دهد که به صورت پرده 1

نازکی است که چسبندگی باکتری ها را تسهیل می کند. - مانند یک منبع غذایی سهل الوصول عمل می کند )کربوهیدرات ها و پروتئین ها(2 - تجمع باکتری ها، در نتیجه تسهیل برداشت آنها از دهان و یا ته نشین شدن روی 3

سطوح در شکل دهی پالک نقش دارند. - مهار رشد اورگانیسم های خارجی بوسیله فاکتورهای دفاع غیر اختصاصی )لیزوزیم، 4

الکتوفرین و هیستامین که باکتری کش و قارچ کش هستند( و فاکتورهای دفاع (.IgAاختصاصی )ایمونوگلوبولین ها بخصوص

با ظرفیت بافریک عالی آن )بزاق های اسیدی رشد باکتری های عامل pH - نگهداری 5پوسیدگی را تحریک می کند(.

مایع شیار لثه ایدر حالت سالمتی مایع شیار لثه ای به صورت ممتد ولی آرام جریان دارد و در زمان التهاب هایی مانند ژنژیویت افزایش پیدا می کند.ترکیب مایع شیار لثه ای شبیه سرم

است. مایع شیاری به طرق زیر می تواند بر اکولوژی شیار تأثیر بگذارد: - ترشح میکروب ها به بیرون از شیار1 – به صورت یک منبع غذایی اولیه عمل میکند: باکتری های پروتئولیتیک و ساکارولیتیک 2

در شیار می توانند از مایع آن استفاده کنند و پپتیدها، آمینواسیدها و کربوهیدرات ها را برای رشد فراهم کنند.

pH - ثابت نگه داشتن 3(IgG - تأمین کردن فاکتورهای دفاعی اختصاصی و غیر اختصاصی )4 – فاگوسیتوز ) نوتروفیل ها(5

فاکتورهای میکروبی میکروب ها در محیط دهان می توانند چه در تحریک و چه در مهار باکتری های

مجاور با هم اثر متقابل داشته باشند. مکانیسم های دخیل در این مورد عبارتند از:

- رقابت برای گ�یرنده ها جهت اتصال بوسیله اشغال زودتر نواحی کلونیزه 1شدن و جلوگیری از اتصال آنهایی که دیرتر می رسند.

- ساخت توکسین ها مثل باکتریوسین که سلول های همان گونه یا دیگر 2گونه های باکتری ها را می کشند؛ مثل استرپتوکوک سالیواریوس که

( می سازد ک�ه استرپتوکوک پایوژنز را مهار می کند.enosinمهارکننده ای ) - تولید محصوالت نهایی متابولیکی مانند اسیدهای کربوکسیلیک کوتاه زنجیره 3

را ک�اهش میدهند و همچنین مانند عوامل آنتاگونیست مضر عمل pHکه می کنند.

- استفاده از محصوالت نهایی متابولیکی دیگر باکتری ها برای اهداف 4تغذیه ای. مثال رده ویلونال از اسیدهایی که استرپتوکوک موتانس می سازد

استفاده می کند. - تجمع با گ�ونه های مشابه و یا گونه های مختلف باکتری ها5

پوسیدگی دندانفاکتورهای مهم درگیر در پوسیدگی دندان ها شامل موارد زیر است:

- فاکتورهای میزبان)دندان ، بزاق(1 - رژیم غذایی )جذب کربوهیدرات های قابل تخمیر(2 – میکرواورگانیسم های پالک3 – زمان4

پالک دندانیپالک دندانی یک رسوب چسبندة میکروبی است که بر روی

سطوح نسج سخت در دهان تشکیل می شود و شامل باکتری های زنده، مرده، باکتری های در حال مردن و محصوالت آنها به همراه ترکیبات میزبان که اساساً مشتق شده از بزاق میزبان می باشد. اورگانیسم های پالک دندانی با یک ماتریکس آلی احاطه می شوند

% از حجم پالک را شامل می شوند. ماتریکس از 30که حدود محصوالت میزبان و اجزاء پالک مشتق می شود. در محل لثه

پروتئین های اگزودای شیاری جزو ترکیبات پالک می شوند. این ماتریکس مانند سیمانی که باعث اتصال اورگانیسم ها هم به

یکدیگر و هم به سطوح مختلف می شود. ترکیبات میکروبی پالک دندانی تنوع وسیعی بین افراد دارد. در برخی مردم پالک دندانی

سریع تشکیل می شود و در برخی آرام.

چسبندگی میکروبی و تشکیل پالکچسبندگی میکروب به سطح دندان یک پیش نیاز برای کلونیزاسیون است و مرحله اولیه

در مسیری است که منتهی به عفونت های بعدی و تهاجم به بافت ها می شود و در این میان فاکتورهای پیچده زیادی هم وجود دارد که از کلونیزاسیون میکروبی در سطوح

:دهانی جلوگیری می کند )شکل ذيل(

با تشکرپایان