preparing a research proposal for educational research

સંશોધન દરખાસ્તડૉ. અમિ�તકુ�ાર આર. �ાલી

આસિસસ્ટન્ટ પ્રોફેસર સિશક્ષણ વિ�ભાગ

�ીર નર્મ� દ દસિક્ષણ ગુજરાત યુવિન�સી�ટીસુરત

સંશોધન દરખાસ્ત

• આગાર્મી સંશોધન કાય� નંુ• વિ�ચાર અને અભ્યાસપૂણ�• વ્ય�સ્થિ)ત• ચોક્કસ વિ�ભાગોર્માં• રજૂ થતંુ આયોજન• પરિર�ત� નશીલ

સંશોધન દરખાસ્ત શા ર્માટે ?

• સંશોધન કાય� ર્માટેની વિ�ચારણા પ્રેર�ા• સંશોધન ર્માટેના વિ�ચારોને લેખિખત સ્�રૂપ આપ�ા• તજજ્ઞો અને સહાધ્યાયીઓના સૂચનો જાણ�ા• સંશોધન કાય� ને રં્મજુરી આપ�ી કે નવિહ તે વિનણ�યલે�ા• આર્થિથ6ક અનુદાન રે્મળ��ા

સંશોધન દરખાસ્તનાં વિ�ભાગો

સંશોધન દરખાસ્ત

પરિરચયાત્મક વિ�ભાગ સંશોધન કાય� પદ્ધવિત વિ�ભાગ


• પરિરચયાત્મક વિ�ભાગ1. પ્રસ્તા�ના2. શીર્ષ� ક3. સર્મસ્યાકથન4. સંબંધિધત સાવિહત્યની સર્મીક્ષા5. સંશોધનનંુ કે્ષત્ર6. અભ્યાસના હેતુઓ7. ઉત્ક્લ્પના અથ�ા અભ્યાસના પ્રશ્નો8. અભ્યાસની અથ� સૂચકતા9. અભ્યાસની કે્ષત્ર ર્મયા� દા


• સંશોધન કાય� પદ્ધવિત વિ�ભાગ1. વ્યાપવિ�શ્વ અને નરૂ્મનો2. ઉપકરણો3. સંશોધન પદ્ધવિત4. પૃથ્થકરણ પ્રવિ�ધિધ5. સર્મય આયોજન6. આર્થિથ6ક ખચ� નંુ આયોજન7. સંદભ� સૂચી

સંશોધન દરખાસ્તનાં વિ�ભાગો: પરિરચયાત્મક વિ�ભાગ

• પ્રસ્તા�ના• સંશોધનની સર્મસ્યા પસંદગી સર્મયે કરેલ વિ�ચારણા ટુકર્માં• સંશોધનની સર્મસ્યા ને સંબધિધત સૈદ્ધાંવિતક અને સંશોધનાત્મક સાવિહત્યના

�ાચનના આધારે• પાંચ થી દસ જેટલા સૈદ્ધાંવિતક અને સંશોધનાત્મક આધારો પરથી પોતે પસંદ

કરેલા સંશોધનની જરૂરીયાત સ્પષ્ટ કર�ી (Borg, W. & Gall, M. , pp. 86)• શૈક્ષખિણક સર્મસ્યા, તેના ઉકેલની જરૂરીયાત અને સંશોધનની અપેસિક્ષત

ફલશ્રુવિત �ચ્ચેનો સંબધ


• શીર્ષ� ક• સર્મસ્યા પસંદગીને શબ્દબદ્ધ• સાર્માન્ય રીતે રુ્મખ્ય સ્�તંત્ર ચલ, પરતંત્ર ચલ, ચલો �ચ્ચેના સંબધો,

વ્યાપવિ�શ્વનો વિનદNશ, અભ્યાસનંુ કે્ષત્ર• બહુ લાંબુ નવિહ• – – આડંબર ભારે અલંકારીત શબ્દો નવિહ• ઉદા. ગુજરાત સરકારે કન્યાકેળ�ણીને પ્રોત્સાહન આપ�ા લીધેલા પગલાની

સુરત જીલ્લાની ર્માધ્યધિર્મક શાળાર્માં કન્યાકેળ�ણી પર થયેલ અસર


• સ�સ્યાકથન• શીર્ષ� કનંુ વિ�સ્તૃવિતકરણ• બહુ થોડા �ાક્યો ( બે થી ત્રણ �ાક્યોર્માં )• સર્મસ્યાર્માં સર્માયેલા બધા ચલો અને ચલો �ચ્ચેના સંબધો સ્પષ્ટ દશા� ��ાજેાઈએ


• સંબંમિધત સાવિ$ત્યની સ�ીક્ષા• સર્મસ્યાને સંબધિધત સૈદ્ધાંવિતક અને સંશોધનાત્મક

સાવિહત્યનંુ �ાચન• પુસ્તકો, સાર્માધિયકો, અહે�ાલો, રીસચ� જન�લ,

સંશોધનના થીસીસ, સંશોધન સારાંશો• તેના દ્વારા અભ્યાસના ચલો, ઉત્ક્લ્પના, પ્રશ્નો, હેતુઓ, ર્માવિહતી એકત્રીકરણ, અભ્યાસની યોજના

જે�ી ઘણી ર્માવિહતી ર્મળે


• સંબંમિધત સાવિ$ત્યની સ�ીક્ષા• આ સર્મીક્ષાર્માં નીચેની બાબતો સર્મા��ી જેાઈએ• અભ્યાસના હેતુઓ• ર્મહત્�ની ઉત્કલ્પ્નાઓ, પ્રશ્નો• ચલો• વ્યાપવિ�શ્વ અને નરુ્મના પસંદગી• સંશોધન પદ્ધવિત• ર્માવિહતી એકત્રીકરણના ઉપકરણો


• સંબંમિધત સાવિ$ત્યની સ�ીક્ષા• આ સર્મીક્ષાર્માં નીચેની બાબતો સર્મા��ી જેાઈએ• ર્માવિહતી પૃથ્થકરણ પ્રવિ�ધિધ• સંશોધનના ર્મહત્�ના તારણો

• ખાર્મીઓ જે વિન�ારી શકાઈ હોત• ભા�ી સંશોધનની ભલાર્મણો


• સંશોધનનંુ કે્ષત્ર• સંશોધન વિ�વિ�ધ કે્ષત્રો પૈકી ક્યા ક્યા કે્ષત્રનાં છે તે જણા��ંુ• જેનાથી સંશોધનનંુ ર્મહત્� અને ઔધિચત્ય જાણી શકાય• ઉચાટ (૨૦૦૯) એ ૧૮ જેટલા રુ્મખ્ય અને તેર્માં અનેક પેટા કે્ષત્રો આપેલા છે, આ ઉપરાંત

Survey of Educational Research ર્માં જણા�ેલા કે્ષત્રોની પણ યાદી છે.• દેસાઈ અને દેસાઈ (૨૦૧૦) એ પૃષ્ઠ ૪૯ થી ૮૪ �ચ્ચે અનેક કે્ષત્રોના અભ્યાસોના ઉદાહરણ

આપેલા છે• ઉદા. સિશક્ષણનંુ તત્�જ્ઞાન, શૈક્ષખિણક ટેકનોલોજી, પ્રાથધિર્મક સિશક્ષણ,


• અભ્યાસના $ેતુઓ• – સર્મગ્ર સંશોધનનો ર્મધ્ય�તી� ભાગ રુ્મખ્ય ભાગ છે.• હેતુ સ્પષ્ટ કયા� �ગર અભ્યાસ થઇ જ ના શકે• તે અભ્યાસના પેટા શીર્ષ� કો છે• સાદા વિ�ધાન સ્�રૂપે• બે કે �ધુ બાબતો જેાડી સંકુલ ન બના��ા


• અભ્યાસના $ેતુઓ• તર્માર્મ હેતુઓનો સર�ાળો અભ્યાસનંુ શીર્ષ� ક થાય• કઈ કઈ બાબતોનો અભ્યાસ થશે તે જણા�ે છે• ક્યા ક્યા ચલોનો સર્મા�ેશ થશે તે જણા�ે છે• હેતુઓના આધારે જ : ઉત્કલ્પ્નાઓ/ પ્રશ્નો બને, ઉપકરણ પસંદગી કે રચના થાય, નરુ્મનો

પસંદ થાય, ર્માવિહતી પૃથ્થકરણની રીત નક્કી થાય, અભ્યાસના પરિરણાર્મો પણ તેના આધારે જ લખાય


• અભ્યાસના $ેતુઓ• ઉદાહરણ:• સુરત શહેરર્માં ધોરણ ૧૦ર્માં અભ્યાસ કરતા કુર્મારો અને કન્યાઓના ગુજરાતી વિ�ર્ષયર્માં

થતા વ્યાકરણ દોર્ષો જાણ�ા.• – ધોરણ ૫ ર્માં અભ્યાસ કરતા વિ�દ્યાથી�ઓ ર્માટે વિ�જ્ઞાન વિ�ર્ષયની સોક્લ્પના સિસસિદ્ધ

કસોટીની રચના કર�ી.


• અભ્યાસની અથ� સૂચકતા• સંશોધન કર�ંુ અત્યંત આ�શ્યક છે તેની પ્રતીવિત• અગાઉ થયેલા સંશોધનો ર્માં એ�ંુ શંુ ખૂટે છે કે જેની તર્મારંુ સંશોધન પૂત� તા કરશે ? –

આ પ્રશ્નનો જ�ાબ• સંશોધનના પરિરણાર્મો કોને કોને ઉપયોગી થશે તેની રજૂઆત• સંશોધન શંુ ન�ંુ જ્ઞાન રજુ કરશે તેની ર્માવિહતી


• અભ્યાસની કે્ષત્ર �યા� દા• નીચેના સંદભN જે સીર્માંકન થયંુ હોય તે• વ્યાપવિ�શ્વ અને નરુ્મનો• ચાલો• સંશોધન યોજના• ર્માવિહતી અને ઉપકરણની ઉપલબ્ધતા• �હી�ટી અને વ્ય�હારુ ર્મયા� દા• સર્મયર્મયા� દા• ખચ�

સંશોધન દરખાસ્તનાં વિ�ભાગો: સંશોધન કાય� પદ્ધવિત વિ�ભાગ

• વ્યાપવિ�શ્વ અને ન�ૂનો• ઉપકરણો• સંશોધન પદ્ધવિત• પૃથ્થકરણ પ્રવિ�મિધ• હેતુ , ઉત્કલ્પ્ના / પ્રશ્નોને સુસંગત

• વિ�વિ�ધ વિ�કલ્પો ર્માંથી શાર્માટે તે પસંદ કયુh તેની તાર્કિક6ક રજૂઆત

• પસંદગી પાછળનંુ સંશોધન પદ્ધતીશાસ્ત્રનંુ પીઠબળ


• સ�ય આયોજન• સંશોધન કાય� ને વિ�વિ�ધ તબક્કાર્માં �હેચી દરેક તબક્કો કેટલા સર્મયર્માં પૂણ� થશે તનીરજૂઆત• એર્મ.એડ. કક્ષાએ સેરે્મસ્ટર દીઠ કર�ાના કાયો�ના આધારે રજૂઆત કરી શકાય• સંશોધન પદ્ધવિત અને યોજના ના સોપાનોને અનુરૂપ કાયો�ને �હેચીને પણ કરી શકાય• તે અનુસરી શકાય તે�ી વ્ય�હારુ હો�ી જેાઈએ


• આર્થિથ6ક ખચ� નંુ આયોજન• સંશોધન કાય� ર્માટે આર્થિથ6ક અનુદાન લે�ંુ હોય તો તે રજુ કર�ંુ ફરજીયાત છે.• શક્ય તેટલા તર્માર્મ ખચ� નંુ અનુર્માન જરૂરી

• સંદભ� સૂમિચ• APA (American Psychological Association ) શૈલી• http://www.apastyle.org


• M.Ed. , V.N.S.G.U1. પ્રસ્તા�ના2. સંશોધનનો રૂ્મલાધાર

2.1 સૈધાંવિતક2.2 સંશોધનાત્મક

3. સર્માંસ્યાકથન અને શબ્દોની પરિરભાર્ષા4. સંશોધનર્માં સર્માવિ�ષ્ટ ચલો5. સંશોધનના હેતુઓ

5.1 કાય� હેતુઓ5.2 સંશોધન હેતુઓ


• M.Ed. , V.N.S.G.U6. સંશોધનની ઉત્કલ્પ્ના / પ્રશ્નો7. સંશોધનનંુ ર્મહત્�8. સંશોધનનંુ સીર્માંકન9. વ્યાપવિ�શ્વ અને નરૂ્મના પસંદગી10. સંશોધન ઉપકરણ11. સંશોધન પ્રકાર, પદ્ધવિત અને યોજના12. ર્માવિહતી એકત્રીકરણની રીત13. ર્માવિહતી પૃથ્થકરણની રીત14. સર્મયનંુ આયોજનસંદભ� સૂધિચ

સંશોધન દરખાસ્ત ધ્યાનર્માં રાખ�ા જે�ી બાબતો

• લખાણની ભાર્ષા ભવિ�ષ્યકાળ• સિબનજરૂરી લંબાણ ટાળ�ંુ• �ાચન અને ચિચ6તન થયેલંુ છે તેની પ્રતીવિત•ભાર્ષાશુસિદ્ધ• સિબનજરૂરી સાજ શણગાર વિ�નાનંુ• લખાણની ભાર્ષા સંશોધનની શાસ્ત્રીય ભાર્ષા• APA શૈલી રુ્મજબનંુ

શુભકાર્મનાઓ