proyekto sa filipino iv
DESCRIPTION
filipinoTRANSCRIPT
-
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
1/13
Proyekto
sa
Filipino IV
ulkang TaalPangalan: Jhewervy Gianan Samar
Taon/Antas: IV-Elijah
-
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
2/13
ulkang TaalSa atangas
-
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
3/13
Ang Bulkang Taal
Ang Bulkang Taal, na tinagurian din bilang Pulong Bulkang, na nasaLawa ng
Taal saBatangas,Pilipinas.Ang Bulkang Taal ay mayroong taas na 984 na mga
talampakan o 300 mga metro, na naglalaman ng isang maliit
nabunganga o crater na pinangalanangLawang Dilaw.Sumabog ang bulkan nang
25 mga ulit magmula noong 1572, at ang pinaka kamakailan ay noong 1970.
Ang Lawa Ng Taal
Ang Lawa ng Taal ay isang lawangtubig-tabang sa lalawigan ngBatangas sa pulo
ngLuzon,Pilipinas. Ang lawa ay nasa isangcaldera na nabuo ng napalaking
mgapagputok sa pagitan ng 500,000 at 100,000 taong nakararaan.
Ito ang pangatlong pinakamalaking lawa sa Pilipinas (ang pinakamalaki ay
angLawa ng Laguna). Ang aktibongBulkang Taal na may kinalaman sa sulpurikong
nilalaman ng lawa ay nasa isang pulo sa kalagitnaan ng lawa na tinatawag na
Pulong Bulkan. Pulo ang tawag ng mga lokal sa nasabing pulo.
http://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bunganga_ng_bulkan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lawang_Dilaw&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tubig-tabang&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Luzonhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Caldera&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagputok_ng_bulkan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Lagunahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Bulkang_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Bulkang_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Lagunahttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagputok_ng_bulkan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Caldera&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Luzonhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Batangashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tubig-tabang&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lawang_Dilaw&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bunganga_ng_bulkan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taal -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
4/13
Dagdag pa roon, mayroong lawa ng bunganga ng bulkan sa Pulong Bulkan na nasa
loob ng Lawa ng Taal na nasa pulo naman ng Luzon. Ang lawa ng bunganga ng
bulkan ay ang pinakamalaking lawa sa isang pulo sa isang lawa sa isang pulo sa
buong mundo at ang mismong lawa ng bunganga ng bulkan ay naglalaman din ng
sarili nitong maliit na pulo, ang Bahaging Vulcan.
Ang Batangas /batnggas/ ay isanglalawigan ngPilipinas na matatagpuan sa
timog-kanlurang bahagi ngLuzon sarehiyon ngCALABARZON. AngLungsod ng
Batangas ang kabisera nito. Napaliligiran ito ng mga lalawigan
ngCavite atLaguna sa hilaga atQuezon sa silangan. Pagtawid saVerde Island
Passages sa timog, matatagpuan angMindoro at sa kanluran naman angTimog
Dagat Tsina.
Isa ang Batangas sa pinakasikat na destinasyong panturismong malapit saKalakhang
Maynila. Maraming mga magagandang baybayin ang lalawigan at kilala sa
magagandang pook sisiran o "diving spots" kasama ang Anilao sa Mabini, ang pulo
ng Sombrero sa Tingloy, pulo ng Ligpo sa Bauan, ang mga lugar na ito ay higit na
kilala bilang Anilao. Kasama rin sa mga dinarayong lugar ay ang Matabungkay
saLian,Punta Fuego saNasugbu,Calatagan at Laiya sa San Juan. Sa Batangas din
matatagpuan ang tanyag naBulkang Taal,ang pinakamaliit na aktibong bulkan sa
daigdig. Nasa Batangas ang ikalawang pinakamalaking daungang pandaigdig ng
Pilipinas sunod sa Kalakhang Maynila.
EtimolohiyaAng pinakaunang naitalang pangalan ng lalawigan ay Kumintang. Ang sentro nito,
ang kasalukuyang bayan ngBalayan,ay ang pinakamaunlad na bayang lalawigan
at ang daing sentro ng pamahalaan. Lumaon, dahil sa pagkawasak ng bayan dahil
sa pagsabog ng Bulkang Taal, inilipat ang sentro ng lalawigan saTaal, na dating
tinatawag na Bonbon at ang pangalan ng lalawigan ay pinalitan sunod sa pangalan
ng bayan na iyon.
Ang salitang Batangan ay nangahuhulugang balsa, ang tawag ng mga katutubo sa
sasakyang pantubig na gamit ng mga katutubo sa kanilang pangingisda sa kalapit
naLawa ng Taal.Maaari rin siyang mangahulugang kahoy na gawa matatagpuan
saIlog Calumpang, ang bahagi ng tubig na dumadaloy sa hilagang silangang
bahagi ng bayan.
http://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lalawigan_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Luzonhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_rehiyon_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/CALABARZONhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Cavitehttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lagunahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Quezonhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verde_Island_Passages&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verde_Island_Passages&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Mindorohttp://tl.wikipedia.org/wiki/Timog_Dagat_Tsinahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Timog_Dagat_Tsinahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kalakhang_Maynilahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kalakhang_Maynilahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lian,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Calatagan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Bulkang_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilog_Calumpang&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilog_Calumpang&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Bulkang_Taalhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Calatagan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lian,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kalakhang_Maynilahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kalakhang_Maynilahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Timog_Dagat_Tsinahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Timog_Dagat_Tsinahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mindorohttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verde_Island_Passages&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verde_Island_Passages&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Quezonhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lagunahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Cavitehttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/CALABARZONhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_rehiyon_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Luzonhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lalawigan_ng_Pilipinas -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
5/13
Mamamayan
AngTagalog ng Batangas na sinasalita sa lalawigan ay malapit sa sinaunang
wikangTagalog na sinasalita bago dumating ang mga Kastila. Kaya ayon saSummer
Institute of Linguistics[1],tinawag nila ang lalawigan bilang sentro ng wikang Tagalog.
Sa mga nakalipas na mga taon, ang pagdagsa ng mga katutubo mula
saKabisayaan ang nagdulot ng pagdami ng mga Bisaya sa lalawigan. Mayroon din
ilang nakapagsasalita ngKastila, dahil isang mahalagang sentro rin ang Batangas
noong panahon ng pananakop ng Espanya sa Pilipinas.
Isa ang Batangas sa may pinakamataas na antas ng kamuwangan sa Pilipinas sa
96.5%, kung saan ay higit na mataas ang muwang ng mga lalaki na nasa 97.1% kaysa
sa mga babae na 95.9%.
Heograpiya
PisikalMagkahalong kapatagan at kabundukan ang lalawigan ng Batangas, kung saan
matatagpuan din ang pinakamaliit na bulkan sa daigdig, angBulkan Taa, na may
taas na 600 metro, na nasa gitna ngLawa ng Taal.
Ang ilan pang mahahalagang bundok ay angBundok Makulot na may taas na 830
m, Bundok Talamitan, na may taas na 700 m, Budok Pico de Loro na may taas na 664
m, Bundok Batulao, Bundok Manabo, at Bundok Daguldol.
WikaBagaman may sariling pamamaraan ng pagsasalita ng Tagalog ang mga
Batangueo, matatas din manalita ng Ingles ang mga mamamayan nito.
Nakauunawa din ng iilang salita sa wikang Kastila ang ilan sa mga Batangueo. Sa
katunayan, ang ilang bayan gaya ngNasugbu, Taal at Lemery ay maroon pa ring
iilang mananalita ng wikang Kastila. Marami rin ang nagsasalita ngCebuano dahil sa
iilang dayo mula sa katimugan ng Pilipinas.
http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tagalog_ng_Batangas&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Tagaloghttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Summer_Institute_of_Linguistics&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Summer_Institute_of_Linguistics&action=edit&redlink=1http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tglhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kabisayaanhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Kastilahttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bulkan_Taa&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bundok_Makulot&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Cebuanohttp://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Cebuanohttp://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bundok_Makulot&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bulkan_Taa&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Kastilahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kabisayaanhttp://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tglhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Summer_Institute_of_Linguistics&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Summer_Institute_of_Linguistics&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Tagaloghttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tagalog_ng_Batangas&action=edit&redlink=1 -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
6/13
Pamahalaan
PulitikaKasama ang mga lalawigan ng ng Pulo ngPanay,Ilocos Sur atPampanga, isa ang
Batangas sa mga naunang ekonomiyang binuo ng mga Kastilang nanirahan sa
Pilipinas. Pinamunuan ito niMartin de Goiti at simula noon ay naging mahalagang
sentro ang Batangas ng Pilipinas, hindi lamang para sa mga Tagalog.
Unang nakilala bilang Bonbon ang Batangas. Isinunod ang pangalan nito sa
kamangha-manghangLawa ng Taal,na dati ay tinatawag na Bonbon.
Ang ilan sa mga naunang pamayanan sa Batangas ay naitatag malapit saLawa ng
Taal.Noong 1534, naging kauna-unahang lalawigan naayos sa Luzon ang Batangas.
Naging kabisera nito angBalayan simula noong 1597 hanggang 1732.
Noong 1732, inilipat ito saTaal, at naging pinakamauland na bayan sa lalawigan
hanggang nonog 1754, nang mawasak ito ng pagsabog ng Taal. Noong 1889, inilipat
ang kabisera sa kasalukuyangLungsod ng Batangas.
Pagkakahating PulitikalNahahati ang lalawigan sa 31 mgabayan at 3 mgalungsod.
Lungsod DistritoBilang ng mga
Barangay
Populasyon
(2010)
Sukat
(km)
Densidad
(bawat km)Alkalde
Lungsod ng Batangas II 105 305,607 282.96 1080.0/kmEduardo B.
Dimacuha
Lipa IV 72 283,468 209.4 1353.7/kmMeynardo
A. Sabili
Tanauan III 48 152,393 107.16 1422.1/kmAntonio C.
Halili
http://tl.wikipedia.org/wiki/Panayhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Ilocos_Surhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pampangahttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Martin_de_Goiti&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_bayan_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lungsod_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lungsod_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lungsod_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Barangayhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lipa,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lipa,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tanauan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tanauan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tanauan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lipa,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Barangayhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lungsod_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_lungsod_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_bayan_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lungsod_ng_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lawa_ng_Taalhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Martin_de_Goiti&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Pampangahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Ilocos_Surhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Panay -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
7/13
Bayan DistritoBilang ng mga
Barangay
Populasyon
(2010)
Sukat
(km)
Densidad
(bawat km)Alkalde
Agoncillo III 21 35,794 49.96 716.5/km Daniel L. Reyes
Alitagtag III 19 23,649 27.40 920.6/kmAnthony Francis
G. Andal
Balayan I 48 81,805 108.73 730.3/km
Emmanuel
Salvador O.
Fronda
Balete III 13 20,214 25.00 770.1/km Leovino O.Hidalgo
Bauan II 40 81,351 53.31 1497/km Ryanh M. Dolor
Calaca I 40 70,521 11.40 11,983/kmSofronio Manue
C. Ona
Calatagan I 25 51,997 11.40 11,983/kmSophia G.
Palacio
Cuenca III 21 31,236 11.40 11,983/kmCelerino A.
Endaya
Ibaan IV 26 48,482 86.00 1,142/km Juan V. Toreja
Laurel III 21 35,674 73.07 258.5/kmRandy James E.
Amo
http://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_bayan_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_bayan_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Barangayhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Agoncillo,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Agoncillo,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Alitagtag,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Alitagtag,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balete,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Bauan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Bauan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Calaca,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Calaca,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Calatagan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Calatagan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Cuenca,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Cuenca,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Ibaan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Laurel,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Laurel,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Laurel,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Ibaan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Cuenca,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Calatagan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Calaca,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Bauan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balete,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Balayan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Alitagtag,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Agoncillo,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Barangayhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_bayan_ng_Pilipinas -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
8/13
Lemery I 46 81,825 73.07 258.5/kmCharisma M.
Alilio
Lian I 19 45,943 91.03 490/km Isagani I.Bolompo
Lobo II 26 37,070 175.09 220/kmGaudioso R.
Manalo
Mabini II 34 44,391 44.47 910/kmNilo M.
Villanueva
Malvar III 15 45,952 33.00 1300/km Carlito P. Reyes
Mataas na Kahoy III 16 27,117 22.10 1,100/km Jay M. Ilagan
Nasugbu I 43 122,483 278.51 410/kmRosario M.
Apacible
Padre Garcia IV 18 44,877 41.51 1000/kmAbraham A.
Gutierrez
Rosario IV 48 105,561 226.88 420/kmManuel B.
Alvarez
San Jose IV 33 68,517 53.29 1,200/kmEntiquio M.
Briones
San Juan IV 42 94,291 273.40 320/kmRodolfo H.
Manalo
http://tl.wikipedia.org/wiki/Lemery,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lemery,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lian,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lian,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lobo,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lobo,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mabini,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Malvar,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mataas_na_Kahoy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mataas_na_Kahoy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Padre_Garcia,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Padre_Garcia,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Rosario,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Rosario,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Jose,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Jose,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Juan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Juan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Juan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Jose,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Rosario,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Padre_Garcia,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Nasugbu,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mataas_na_Kahoy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Malvar,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Mabini,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lobo,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lian,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Lemery,_Batangas -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
9/13
San Luis II 26 30,701 42.56 700/kmRoberto C.
Diokno
San Nicolas III 18 20,599 14.34 1,300/km Epifanio R.Sandoval
San Pascual II 29 59,598 50.70 1,100/kmAntonio A.
Dimayuga
Santa Teresita III 17 17,415 16.30 1,000/kmMa. Aurea V.
Segunial
Santo Tomas III 30 124,740 95.41 1,200/kmEdna P.
Sanchez
Taal I 42 51,503 29.76 1,700/kmMichael D.
Montenegro
Talisay
III 21 39,600 28.20 1,400/km
Gerry C.
Natanauan
Taysan IV 20 35,357 93.62 360/kmVictor P.
Portugal, Jr.
Tingloy II 15 16,870 33.70 560/km Lauro F. Alvarez
Tuy I 22 40,734 94.65 430/kmJose Jecerell C.Cerrado
http://tl.wikipedia.org/wiki/San_Luis,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Luis,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Nicolas,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Nicolas,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Pascual,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Pascual,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Santa_Teresita,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Santa_Teresita,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Santo_Tomas,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Santo_Tomas,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Talisay,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Talisay,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taysan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taysan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tingloy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tingloy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tuy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tuy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tuy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tingloy,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taysan,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Talisay,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Taal,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Santo_Tomas,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Santa_Teresita,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Pascual,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Nicolas,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/San_Luis,_Batangas -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
10/13
Kasaysayan
Ang Lawa ng taal ay dating bahagi ngLook ng Balayan.Ngunit dahil sa mga serye
ng mga pagputok noong ika-18 siglo, nasarado ang lawa mula sa dagat sapagkabuo ng mga bagong tulay ng lupa.
Ang kaisa-isahang ugnayan nito sa dagat ay napaliit sa nag-iisang paagusan ngtubig, angIlog Pansipit.Ilang mga siglo ng pag-ulan ang nagpa-iba ng dating maalatna tubig ng lawa at naging tubig-tabang.
Mga susunod na pagputok pa ang bumaon sa maraming mga bayan sa tabi nglawa. Sa kasalukyan, tatlo lang ang mga bayan sa dalampasigan ng lawa. Ang mganaunang bayan sa tabi ng lawa kasama na ang mga gusali at pader ay naitalangmakikita sa ilalim ng tubig ng lawa.
EkolohiyaDahil ang lawa ay dating nakakabit sa dagat at ngayon ay hindi na, maraming mgaendemikong uri ang nagbago at humango sa pagkawala ng asin sa lawa.
Ang pinakakilalang endemikong uri ay angsobrang inaaaning mgatawilis, angtanging sardinas na nabubuhay satubig-tabang sa mundo.
Ang Lawa ng Taal ay may humangong tubig-alat na mgatrevally,Caranx ignobilis.Ang mga isang ito ay mahahanap din saIlog Pansipit at karaniwang tinatawagnamaliputo.
Ang lawa ay tirahan din sa isa sa mga pinakabihirang mahanap na ahas-dagat sabuong mundo, angHydrophis semperi.Ang uring ito ay ang isa sa dalawang "totoong"ahas-dagat na alam lang na naninirahan lang sa tubig-tabang.
Ang mgabull shark,Carcharhinus leucas ay dating bahagi ng dating iba't-ibangekosistema.Ang mga ito ay pinatay ng mga lokal noong 1930s.
http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Look_ng_Balayan&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilog_Pansipit&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sobrang_inaaani&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tawilis&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tubig-tabang&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trevally&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Caranx_ignobilis&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilog_Pansipit&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maliputo&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hydrophis_semperi&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bull_shark&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Carcharhinus_leucas&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Ekosistemahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Ekosistemahttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Carcharhinus_leucas&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bull_shark&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hydrophis_semperi&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maliputo&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilog_Pansipit&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Caranx_ignobilis&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trevally&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tubig-tabang&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tawilis&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sobrang_inaaani&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilog_Pansipit&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Look_ng_Balayan&action=edit&redlink=1 -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
11/13
Pagpatay sa mga isda
Noong 5 Enero 2008, sinabi ngKawanihan ng mga Palaisdaan at mga Yamang-tubig (Bureau of Fisheries and Aquatic Resources o BFAR) na angpagpatay sa mgaisda sa Lawa ng taal (Enero 2 hanggang 4) ay nagdulot ng 50 metrong tono ng 3.25-milyong (US$1=PhP41)piso pagkawala ngtilapia sa mgapamayanan ng Leviste atBalakilong saLaurel at sa Barangay Aya at Barangay Quiling saTalisay.Mayroon ding6,000 mga isdang maliputo (P 230,000) ang namatay saQuiling.Nakalalasongasupre at mataas na antas nghydrogen sulfide sa Ambulonghabang mababang antas ng halongoksiheno sa tubig ang sanhi ng mgapagkamatay.
TurismoMadalas na pagdayo ng lawa ang bukas sa mga turista. Matapos ng pagdayo nglawa, umaakyat sila pabalik ng Pulong Bulkan sa kabayo. SA kanilang pag-akyat atpagbaba ng bundok ang mga manlalakbay ay binibiyayaan ng ganda ng lawa atng mga lumiligid dito.
Isang alitan noong gitnang bahagi ng 2007 ang naganap nang angisangKoreanong pag-mamay-aringJung Ang Interventure ay binigyan ng pahintulot
na magpatayo ng isang health spa saBulkang Taal sa gilid mismo ng lawa. Sapagdating ng ilang mga linggo, ilang mga tagapangasiwang pamahalaan aynagpakita ng kanilang pag-ayaw sa nasabing proyekto.
Noong Hunyo 28, angKagawaran ng Kapaligiran at Likas na Yaman ay ipinataponang pahintulot ng Koreanong pagmamay-ari at hindi na maaaring magpatayo pa sapulo hanggang tumanggap sila ng ilang kinakailangang mga pahintulot. Dahil samasamang reaksiyon ng masa sa panukalang gawain, ang pahintulot ng
http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kawanihan_ng_mga_Palaisdaan_at_mga_Yamang-tubig_(Pilipinas)&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kawanihan_ng_mga_Palaisdaan_at_mga_Yamang-tubig_(Pilipinas)&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagpatay_sa_mga_isda&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagpatay_sa_mga_isda&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Piso_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tilapiahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pamayananhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Laurel,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Talisay,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nakalalason&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Asuprehttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hydrogen_sulfide&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Oksihenohttp://tl.wikipedia.org/wiki/Koreahttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jung_Ang_Interventure&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Bulkang_Taalhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Kagawaran_ng_Kapaligiran_at_Likas_na_Yaman_(Pilipinas)http://tl.wikipedia.org/wiki/Kagawaran_ng_Kapaligiran_at_Likas_na_Yaman_(Pilipinas)http://tl.wikipedia.org/wiki/Bulkang_Taalhttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jung_Ang_Interventure&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Koreahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Oksihenohttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hydrogen_sulfide&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Asuprehttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nakalalason&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/wiki/Talisay,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Laurel,_Batangashttp://tl.wikipedia.org/wiki/Pamayananhttp://tl.wikipedia.org/wiki/Tilapiahttp://tl.wikipedia.org/wiki/Piso_ng_Pilipinashttp://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagpatay_sa_mga_isda&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pagpatay_sa_mga_isda&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kawanihan_ng_mga_Palaisdaan_at_mga_Yamang-tubig_(Pilipinas)&action=edit&redlink=1http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kawanihan_ng_mga_Palaisdaan_at_mga_Yamang-tubig_(Pilipinas)&action=edit&redlink=1 -
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
12/13
kumpanyang koreano ay tuluyang pinawalang-bisa ng Kagawaran ng Kapaligiran atLikas na Yaman noong umpisa ng Hulyo, 2007.
Ang Alamat ng Lawa ng TaalNoong unang panahon, ang bayan ng Tagaytay ay pinamumunuan ng isang
matanda ngunit makapanyarihang lalaki. Siya ay nagngangalang Lakan Taal.
Iginagalang ng mga taombayan si Lakan Taal sapagkat siya ay matalino at
makatarungan sa kanyang pamamahala.
Halata nga na isang magaling na pinuno ang matanda sapagkat ang kanilang
bayan ay maunlad at maasenso.
Maayos ang pamamalakad sa bayan at walang balita ng mga kaguluhan dahil sa
malaking reespeto nila kay Lakan Taal.
Maganda rin ang komersyo ng lugar. Maganda at masagana ang kanilang mga ani
kung kaya't nakakapamunga sila ng mga kape, abukado at iba pang mga bungang
kahoy.
Isang araw, dali-daling pinulong ng matanda ang kanyang mga tapat ng taga-
sunod. Dinala ni Lakan Taal ang mga alagad sa isang liblib na parte ng kakahuyan.
Pinag-sabihan ng matanda ang mga ito na pinagbabawalan na niya ang sinoman
na magpunta sa tuktok ng bundok na kanyang itinuro.
Sa malayo mapapansin na ang bundok ay luntian at sagana sa mga punong-kahoy.
Dahil sa malaki ang paggalang nila sa pinuno ay sumang-ayon ang mga alagad at
ipinangakong ipagbibigay-alam sa taong bayan ang utos ng matanda.
Pinagsabihan nga ng mga ito ang taombayan at mahigpit namang sinunod ang utos
ng pinuno. Walang sinoman ang mangahas na suwayin ang utos ni Lakan Taal.
Masaya at kuntento ang mga taong bayan sa pamamalakad ni Lakan Taal ng bigla
na lamang nawala ang matanda. Ni wala man lang itong pinagbilinan kung saan
siya pupunta.
Hinanap ng lahat ang kanilang pinuno ngunit hindi nila ito makita. Nagpunta ang
mga alagad hanggang sa kasuluk-sulukang parte ng bayan at maging sa mga
kakahuyan ngunit wala si Lakan Taal dun. Walang nakakita o makapagsabi kung
-
5/23/2018 Proyekto Sa Filipino IV
13/13
nasaan ang matanda.
Ilang taon na ang nakalipas simula nang maglaho ang matanda ngunit hindi pa rin
ito natatagpuan o bumabalik sa bayan. Kahit masagana ang pamumuhay nila ay
hinahanap-hanap pa rin nila ang mabait na pinuno.
Isang araw, may nagmungkahi na akyatin nila ang bundok na pinagbawalan ng
matanda na puntahan. Baka naman dun daw nagtatago ang matanda. Sumang-
ayon ang taong bayan na sabik malaman kung anong meron sa nasabing bundok.
At pumanhik nga ang mga ito sa nasabing bundok; sa itaas nakita nila na may malaki
itong butas. Sumilip sila sa loob at nakita na puno ito ng mga makikinang na mga
bato, mga perlas, diamante at iba pa.
Nagtulakan at nag-away- away ang mga ito sa pakikipag-unahang makakuha ng
mga yaman. Dumadagundong na boses ni Lakan Taal ang pumigil sa mga ito at
nagsabing kaya hindi sila pinapapanhik sa nasabing lugar dahil sa alam niyang
ganito lamang ang kahihinatnan ng lahat.
Dahil sa galit ni Lakan Taal, hiniling nito sa Bathala na magkaroon ng malakas na kidlat
at kulog at unos. Hindi pa natatapos ang matanda na nagsasalita nang dumilim ang
paligid at nangyari ang sinabi nito.
Lumindol din ng malakas at ang bundok ay nagbuga ng apoy na siyang ikinasawi ngmga taong sumuway sa utos ng matanda.
Ang bundok ay pinalibutan ng tubig at maging ang butas sa tuktok ng bundok ay
nagkaroon ng lawa upang walang sinoman ang makakuha ng mga kayamanan.
Simula noon ay tinawag ang bundok na Taal mula sa matandang pinuno.