rannsóknir og þróun- tölfræði Útgáfa rannÍs 2007 · og þróun hjá fyrirtækjum,...

2007Rannsóknir og þróun- TölfræðiÚtgáfa RANNÍS 2007

Rannsóknamiðstöð Íslands • Laugavegi 13 • 101 Reykjavík • Sími 515 5800 • Bréfsími 552 9814 • www.rannis.is

2007Rannsóknir og þróunTölfræði 2005ISBN 9979-887-88-5

l Íslendingarvörðuum28milljörðumkrónatilrannsóknaogþróunarárið2005.Þaðsamsvarar2,8%af vergrilandsframleiðslu.

l Aukningíkrónumfráárinu2003er4milljarðareðaum16%.Verglandsframleiðslajókstásamatímaum 20%.Hlutfallútgjaldatilrannsóknaogþróunarafvergrilandsframleiðsluhefurþvílækkaðörlítið.

l Árið2005varstærstumhlutaútgjaldatilrannsóknaogþróunar,34%variðtilheilbrigðismálaeðaum 9,6milljörðumkróna.Tilsamanburðarvarum11%variðtilfiskveiðaoglandbúnaðareðaum3,1milljarði króna.Grunnrannsóknirásviðunumeruekkimeðtaldar.

l ÍslanderífimmtasætiafríkjumOECDhvaðvarðarútgjöldtilrannsóknaogþróunaráárinu2005íhlutfalli viðvergalandsframleiðslu.ÍslandfylgirþaráeftirSvíþjóð,Finnlandi,SuðurKóreuogSviss.

l FyrirtækiáÍslandivörðurúmlega14milljörðumkrónatilrannsóknaogþróunarárið2005.Þaðvoruum 52%afheildarútgjöldumtilþessaramála.

l FyrirtækiáÍslandifjármögnuðuum48%aföllumútgjöldumtilrannsóknaogþróunarárið2005.Hið opinberafjármagnaðium41%rannsókna-ogþróunarstarfs.Um11%fjármagnskomuerlendisfrá.

l ÁÍslandierrúmlega98þúsundumíslenskrakrónavariðáhverníbúatilrannsóknaogþróunar.Til samanburðarverjaSvíarsamsvarandirúmum118þúsundumíslenskrakrónaogNorðmennsamsvarandi um63þúsundumíslenskrakrónaáhverníbúa.

l ÁrsverkírannsóknumogþróunáÍslandivoru3.226árið2005,unninaf5.724einstaklingum.Um47% ársverkannavoruunninhjáfyrirtækjum.

Fjárfesting í rannsóknum og þróunarstarfi árið 2005Helstu niðurstöður úr Rannsóknarvoginni

3

RANNÍS – Rannsóknamiðstöð Íslands

RannsóknamiðstöðÍslands,RANNÍS,erríkisstofnunsemheyrirundirmenntamálaráðherra.RANNÍSveitirfaglegaaðstoðogþjónustuviðundirbúningogframkvæmdvísinda-ogtæknistefnuVísinda-ogtækniráðs,semforsætisráðherrastýrir.HlutverkRANNÍSerað:l veitaíslenskuvísinda-ogtæknisamfélagiaðstoðtilframþróunaráinnlendumogerlendumvettvangi.l aðverasamstarfsvettvangurtilundirbúningsogframkvæmdaropinberrarvísinda-ogtæknistefnu.l aðgeraáhrifrannsóknaáþjóðarhagoghagvöxtsýnilegan.

StofnuninannastumsýsluRannsóknasjóðs,Tækniþróunarsjóðs,TækjasjóðsogRannsóknarnámssjóðs.Aukþess annast RANNÍS umsýslu markáætlunar um erfðafræði í þágu heilbrigðis og örtækni, Launasjóðfræðiritahöfunda,StyrktarsjóðSigurðarJónssonarogHelguSigurðardótturogJulesVerne-samstarfsáætlunmilliFrakklandsogÍslands.

RANNÍS vinnur að gagnasöfnun og miðlun upplýsinga fyrir Vísinda- og tækniráð og nefndir þess umvísindarannsóknir,tækniþróunognýsköpunílandinu;aflarupplýsingaoggagnaumþróunvísinda,tækniognýsköpunaráalþjóðavettvangi.

Stofnuningengstreglulegafyrirmatiáárangri rannsókna,þróunarognýsköpunar í landinuogtekurþátt ífjölþjóðlegumsamanburðarathugunumáþvísviðifyrirhöndÍslands.

RANNÍSkynnirrannsóknarstarfsemiílandinufyriralmenningiogsinnirkynninguográðgjöffyrireinstaklinga,stofn-anirogfyrirtækiummöguleikaástyrkjumogstuðlaraðsamvinnuumrannsóknarverkefniinnanlandsogutan.

Þá hefur RANNÍS samstarf við hliðstæðar erlendar stofnanir og fylgist með þátttöku Íslands í fjölþjóðleguvísindastarfi.

4

RANNÍSgefurnúútíþriðjasinnheftisemhefuraðgeymasamantektumtölfræðirannsóknaogþróunar.FyrriútgáfurmásækjaárafrænuformiáheimasíðuRannís;http://www.rannis.is/.UpplýsingumumrannsóknirogþróunáÍslandihefurveriðsafnaðalltfrá1950.Fráárinu1971hefurveriðstuðstviðhandbókOECDumtölfræðirannsóknaogþróunarogmásegjaaðreglubundingagnasöfnunhafihafistumsama leyti.RANNÍSsafnargögnumumumfangogviðgangrannsóknaogþróunarannaðhvertárísvokallaðriRannsóknarvog.Markmiðiðeraðaflareglulegagagnaumrannsóknir,þróun,nýsköpunogskyldaþættisemgetagefiðyfirlityfirþróunmálaflokksinshérálandiogsamanburðviðönnurlönd.AuksamstarfsviðOECDerRannsóknarvoginunninísamvinnuviðEurostatogsysturstofnaniráNorðurlöndunum.Meðhennieraflaðupplýsingaumrannsóknirogþróunhjáfyrirtækjum,opinberumstofnunum,æðrimenntastofnunumogsjálfseignarstofnunum.Hliðstæðtölfræði, svo sem um menntun og þekkingarstarfsemi innan atvinnulífsins, er fengin frá öðrum innlendumaðilum,einkumHagstofuÍslandsogSeðlabankaÍslands.

Upplýsingum um starfsemi ársins 2005 var safnað hjá um 1.200 fyrirtækjum. Tekið var lagskipt úrtak úrfyrirtækjumáskráhjáHagstofu Íslandssemhafa fjórastarfsmenneða fleiri.Aukþessvaraflaðgagnahjáöllumstofnunumsemtaldarerustundarannsóknirogþróun.

Rannsóknir á ÍslandiRannsóknir, þróun og nýsköpun

5

Önnur greiningarvinna hjá RANNÍS

RANNÍS greinir rannsóknir, þróunarstarfsemi og nýsköpun á Íslandi auk þess að taka þátt í alþjóðlegumsamstarfsverkefnumumtölfræðiogstefnumótunásviðinu.MeðalverkefnaRANNÍSerþátttakaíalþjóðlegrikönnun á nýsköpun (Community Innovation Survey) í samvinnu við Eurostat, OECD og Hagstofu Íslands,vinnslaáupplýsingumfráöðrumstofnunumummenntunáÍslandi,öflungagnaumbirtingarogtilvitnanir íritverk íslenskra vísindamanna og öflun gagna um umsóknir og veitingar á einkaleyfum. RANNÍS vinnurennfremur að fjárlagagreiningu rannsókna og þróunar í samvinnu við fjármála- og menntamálaráðuneyti.Greiningingefurmöguleikaáaðsjáfyrirfyrirhuguðútgjöldopinberraaðilatilrannsóknaogþróunaraukþessaðauðveldasamanburðmilliáraoglanda.ÍgagnasafniRANNÍSeraðfinnaómetanlegartímaraðirsemlýsarannsóknumogþróunáÍslandifráþvíummiðjasíðustuöld.

Hvað eru rannsóknir og þróunarstarf?

Rannsóknir og þróunarstarf (R&Þ)eruskapandistörfþarsemunniðermeðkerfisbundnumhættiviðaðaukaþekkingu, þar með taldri þekkingu á manninum, menningunni og þjóðfélaginu, og að nota þennanþekkingarforðatilnýmælis*.

Hugtakiðtekurtilþrennskonarstarfsemi:grunnrannsókna,hagnýtrarannsóknaogþróunarstarfsemi.

Grunnrannsóknir eru rannsóknir þar sem markmiðið er fyrst og fremst að afla nýrrar þekkingar ámeginundirstöðumfyrirbæraogatburðasemunnteraðskoða,ánþessaðtiltekinhagnýtingeðanotkunséhöfðíhuga.Aðjafnaðieruniðurstöðurgrunnrannsóknaekkiseldarheldurbirtarívísindaritum.

* Skilgreining úr Frascati - handbók OECD (Frascati Manual, 2002).

6

Hagnýtar rannsóknirfelaeinnigísérfrumathuganirsemgerðarerumeðþaðíhugaaðaflanýrrarþekkingar.Þeimerhinsvegarfyrstogfremstbeintaðsérstökumhagnýtumstefnumiðumeðamarkmiðum.Niðurstöðumhagnýtrarannsóknaereinkumætlaðaðgildaumeinstakarframleiðsluvörur,aðgerðir,aðferðireðakerfi.Meðhagnýtumrannsóknumerleitastviðaðkomahugmyndumíframkvæmd.Þekkingineðaupplýsingarnarsemþannigfásterustundumskilyrtarviðeinkaleyfi.

Þróunarstarfsemifelurísérkerfisbundnavinnu,þarsembyggteráfyrirliggjandiþekkingusemhefurfengistmeðrannsóknumeðahagnýtrireynsluogmiðaraðþvíaðframleiðanýefni,vörueðatæki,aðsetjauppnýferli,kerfiogþjónustu,eðaaðbætaverulegaþessaþættiþarsemþeirerufyrir.

Þaðeralmennreglaaðþaðsemskilurrannsóknirogþróunarstarfsemifráannarriskyldristarfsemieraðeitthvaðnýttog/eðaskapandiségert,tildæmisaðvaraeðaaðferðséaðlöguðnýjumkröfumeðaaðstæðum.

Hvað er nýsköpun? *Meðnýsköpuneráttviðnýjaeðaverulegabreytt(a):l afurð,hvortsemumeraðræðaframleiðslueðaþjónustu.l aðferðviðframleiðsluog/eðamarkaðssetningu.l skipulag í viðskiptum, á vinnustað og/eða á tengslum við önnur fyrirtæki, stofnanir, hagsmunaaðila eðaviðskiptavini.

Nýsköpunerávalltaðminnstakostinýfyrirfyrirtækiðsjálft,enstundumeinnigfyrirnærumhverfifyrirtækisinseðajafnvelheiminnallan.Tilaðnýmæligetitalistnýsköpunverðuraðhrindahenniíframkvæmdeðaseljaámarkaði.

* Skilgreining úr Osló - handbók OECD (Oslo Manual, 2005).

7

Yfirlit yfir myndir og töflur

Mynd 1.Útgjöldtilrannsóknaogþróunaroghlutfallþeirraafvergrilandsframleiðslu(VLF)frá1975til2006áveðlagiársins2005. 9Mynd 2.Hlutfallslegsamsetning(%)útgjaldatilrannsóknaogþróunareftirsviðumfrá1985til2005. 10Mynd 3.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunarmeðalþeirraríkjaOECDsemvörðuhlutfallslegamestutilrannsóknaogþróunarárið2005.Hlutfallafvergrilandsframleiðslu.Samanburðurviðárið2003. 11Mynd 4.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunarsemhlutfallafvergrilandsframleiðsluínokkrumríkjumOECDfrá1993til2005. 12Mynd 5.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunaráíbúaoghlutfallslíkraútgjaldaafvergrilandsframleiðsluínokkrumríkjumOECDárið2005. 14Mynd 6.FjölditilvitnannaívísindagreinarmeðalOECDþjóða.Meðaltöláranna1991-1995og2001-2005.SamanburðurviðmeðaltalOECD. 19Mynd 7. FjöldibirtragreinavísindamannastarfandiáÍslandiíerlendumritrýndumfagritumfrá1981til2005. 22Mynd 8.DoktorsútskriftirÍslendingainnlanlandsogerlendisfrá1970til2006. 25Mynd 9.DoktorsútskriftirÍslendingainnanlandsogerlendisfrá1997til2006eftirfræðasviðum. 26Mynd 10.Hlutfallslegskiptingeftirfræðasviðimeðalkarlaogkvennasemútskrifasthafameðdoktorsgráðuáárunum1970til2006. 27

Tafla 1.Útgjöldogfjármögnunárannsóknumogþróunárið2005ímilljónumkr.eftirframkvæmdar-ogfjármögnunaraðilum. 13Tafla 2.ÚtgjöldtilrannsóknaogþróunaráNorðurlöndumáíbúaoghlutfallrannsóknaogþróunarafvergrilandsframleiðsluárið2005.Greinteftiratvinnugeirum. 15Tafla 3.ÁrsverkviðrannsóknirogþróuneftiratvinnugeiraáNorðurlöndunumogþarafársverksérfræðingaárið2005. 16Tafla 4.Fjöldiársverkaviðrannsóknirogþróuneftirframkvæmdaraðilumogstarfiárið2005. 17Tafla 5.FjöldisérfræðingaírannsóknumogþróunáNorðurlöndunumogþróunárin2001,2003og2005.Hlutfallkvennaþaraf. 18Tafla 6.FjölditilvitnannaívísindagreinarmeðalOECDþjóða.Meðaltöláranna2001-2005eftirfræðasviðum.SamanburðurviðmeðaltalOECD. 20Tafla 7.Hlutfallíbúaáaldrinum25til64árameðæðrimenntunogþátttakendurísímenntunárin2003og2005. 23Tafla 8.FjöldiumsóknaumeinkaleyfihjáEvrópskueinkaleyfastofunni(EuropeanPatentOffice)áhverjamilljóníbúaárin1993og2003. 24

8

Mynd 1. Útgjöld til rannsókna og þróunar og hlutfall þeirra af vergri landsframleiðslu (vlf)frá 1975 til 2006 á verðlagi ársins 2005.

Millj.kr.35.000

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

5.000

´75´77´79´81´83´85´87´89´91´93´95´97´98´99´00´01´02´03´04´05´060

ÚtgjöldtilR&Þ/VLF(%)

0%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

ÚtgjöldtilR&Þímillj.kr.

Heimild:RANNÍS.

*Tölurjöfnuárannaeruáætlaðar

9

Mynd 2. Hlutfallsleg samsetning (%) útgjalda til rannsókna og þróunar eftir sviðumfrá 1985 til 2005.

198519911995200120032005

20%

40%

60%

80%

100%

0%

18,6%

17,0%

19,8%

8,2%

8,5%

28,1%

23,4%

6,7%

25,3%

9,7%

10,1%

24,8%

16,9%

5,8%

29,2%

9,7%

13,7%

24,7%

9,5%

2,0%

24,8%

37,1%

11,8%

14,9%

12,7%

3,6%

21,1%

32,1%

13,6%

16,8%

10,9%

2,9%

21,4%

33,8%

14,7%

16,3%

Grunnrannsóknir

Aðrarhagnýtarrannsóknirogþróun

Heilbrigðismál

Iðnaður

Orkumál

Fiskveiðaroglandbúnaður

Heimild:RANNÍS.10

Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.*Ekkierutilupplýsingarfráárinu2003.

Mynd 3. Útgjöld til rannsókna og þróunar meðal þeirra ríkja OECD sem vörðu hlutfallslega mestu tilrannsókna og þróunar árið 2005. Hlutfall af vergri landsframleiðslu. Samanburður við árið 2003.

4,5%

3,0%

2,5%

2,0%

1,5%

1,0%

0,5%

Svíþjóð

3,5%

4,0%

Finnland

SuðurKóre

aSviss

*

Ísland

Þýskaland

Austurrí

ki

Frakkland

Kanada

Belgía

ESB meðalta

l

Lúxembúrg

Noregur

Tékkland

2003

2005

4,03,9

3,5 3,5

2,6

3,02,9

2,62,5

2,2

2,4

2,22,1

1,92,0

2,3

1,8

2,0

1,81,7

1,6

1,8

1,5

1,31,4

2,82,8

11

Mynd 2. Hlutfallsleg samsetning (%) útgjalda til rannsókna og þróunar eftir sviðumfrá 1985 til 2005.

198519911995200120032005

20%

40%

60%

80%

100%

0%

18,6%

17,0%

19,8%

8,2%

8,5%

28,1%

23,4%

6,7%

25,3%

9,7%

10,1%

24,8%

16,9%

5,8%

29,2%

9,7%

13,7%

24,7%

9,5%

2,0%

24,8%

37,1%

11,8%

14,9%

12,7%

3,6%

21,1%

32,1%

13,6%

16,8%

10,9%

2,9%

21,4%

33,8%

14,7%

16,3%

Grunnrannsóknir

Aðrarhagnýtarrannsóknirogþróun

Heilbrigðismál

Iðnaður

Orkumál

Fiskveiðaroglandbúnaður

Heimild:RANNÍS.10

Heimild:RANNÍS

Tafla 1. Útgjöld og fjármögnun á rannsóknum og þróun árið 2005 í milljónum kr.eftir framkvæmdar- og fjármögnunaraðilum.

Framkvæmdaraðili

Fyrirtæki %Sjálfseignar-

stofnanir %

Opinberarrannsókna-stofnanir %

Mennta-stofnanir %

Allsfjármagnað %

Fyrirtæki 12.442 84,9 - - 493 7,4 706 11,3 13.641 48,0

Sjálfseignarstofnanir 0,5 - 80 9,4 - - 32 0,5 112 0,4

Hið opinbera 416 2,8 337 39,6 5.881 87,9 4.874 78,0 11.508 40,5

Erlent fé 1.794 12,3 434 51,0 318 4,7 634 10,2 3.180 11,2

Alls framkvæmt 14.653 100 851 100 6.692 100 6.246 100 28.441 100

Hlutfall af heildarútgjöldum (%) 51,5 3,0 23,5 22,0 100

Fjá

rmö

gn

un

ara

ðili

13

Heimild: RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.

Mynd 4. Útgjöld til rannsókna og þróunar sem hlutfall af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD frá 1993 til 2005.

19931994199519961997199819992000200120022003200420050,5%

1,5%

2,5%

3,0%

4,5%

1,0%

2,0%

3,5%

4,0%

Svíþjóð

Finnland

Kórea

Ísland

Þýskaland

Danmörk

Austurríki

Frakkland

Kanada

Belgía

ESB-25

Noregur

Tékkland

Írland

Japan

NýjaSjáland

Bretland

Bandaríkin

OECD

12

Heimild:RANNÍS,NIFU-STEPogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.

Tafla 2. Útgjöld til rannsókna og þróunar á Norðurlöndum á íbúa og hlutfall rannsókna og þróunaraf vergri landsframleiðslu árið 2005. Greint eftir atvinnugeirum.

Ísl. kr. á mann Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %

Fyrirtæki 54.187 68 69.968 71 50.017 51 34.075 54 88.062 74

Opinberarstofnanir 6.276 8 10.764 11 23.657 24 9.858 16 5.955 5

Æðrimenntastofnanir 19.039 24 17.941 18 25.008 25 19.502 31 24.850 21

Samtals 79.501 100 98.673 100 98.682 100 63.435 100 118.866 100

Hlutfall rannsókna og þróunar af vergri landsframleiðslu (%)

Danmörk Finnland Ísland Noregur Svíþjóð

Fyrirtæki 1,6 2,5 1,4 0,8 2,9

Opinberarstofnanir 0,2 0,4 0,7 0,2 0,2

Æðrimenntastofnanir 0,6 0,6 0,7 0,5 0,8

Samtals 2,4 3,5 2,8 1,5 3,9

Verg landsframleiðsla í millj. ísl. kr. 15.675.641 11.844.193 1.012.201 17.869.451 21.357.254

15

Heimild:RANNÍSogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.

Mynd 5. Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa og hlutfall slíkra útgjalda af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD árið 2005.

20.00040.00060.00080.000100.000120.000140.0000,0%

Tékkland

Portúgal

Grikkland

Pólland

SpánnÍrland

Kanada

Noregur

Belgía

Frakkland

Lúxembúrg

Austurríki

Þýskaland

Danmörk

Ísland

Finnland

Svíþjóð

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

4,5%H

lutf

all (

%)

útg

jald

a t

il r

an

nsó

kn

a o

g þ

róu

na

r a

f ve

rgri

la

nd

sfra

mle

iðsl

u

Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa (ISK)

14

Heimild:RANNÍS,NIFU-STEPogOECDMainScienceandTechnologyIndicators,2006.

Tafla 2. Útgjöld til rannsókna og þróunar á Norðurlöndum á íbúa og hlutfall rannsókna og þróunaraf vergri landsframleiðslu árið 2005. Greint eftir atvinnugeirum.

Ísl. kr. á mann Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %

Fyrirtæki 54.187 68 69.968 71 50.017 51 34.075 54 88.062 74

Opinberarstofnanir 6.276 8 10.764 11 23.657 24 9.858 16 5.955 5

Æðrimenntastofnanir 19.039 24 17.941 18 25.008 25 19.502 31 24.850 21

Samtals 79.501 100 98.673 100 98.682 100 63.435 100 118.866 100

Hlutfall rannsókna og þróunar af vergri landsframleiðslu (%)

Danmörk Finnland Ísland Noregur Svíþjóð

Fyrirtæki 1,6 2,5 1,4 0,8 2,9

Opinberarstofnanir 0,2 0,4 0,7 0,2 0,2

Æðrimenntastofnanir 0,6 0,6 0,7 0,5 0,8

Samtals 2,4 3,5 2,8 1,5 3,9

Verg landsframleiðsla í millj. ísl. kr. 15.675.641 11.844.193 1.012.201 17.869.451 21.357.254

15


Mynd 5. Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa og hlutfall slíkra útgjalda af vergri landsframleiðsluí nokkrum ríkjum OECD árið 2005.

20.00040.00060.00080.000100.000120.000140.0000,0%

Tékkland

Portúgal

Grikkland

Pólland

SpánnÍrland

Kanada

Noregur

Belgía

Frakkland

Lúxembúrg

Austurríki

Þýskaland

Danmörk

Ísland

Finnland

Svíþjóð

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

4,5%

Hlu

tfa

ll (

%)

útg

jald

a t

il r

an

nsó

kn

a o

g þ

róu

na

r a

f ve

rgri

la

nd

sfra

mle

iðsl

u

Útgjöld til rannsókna og þróunar á íbúa (ISK)

14

Heimild:RANNÍS.

Tafla 4. Fjöldi ársverka við rannsóknir og þróun eftir framkvæmdaraðilum og starfi árið 2005.

Framkvæmdaraðili Sérfræðingar %Tæknilegt

aðstoðarfólk %Annað

starfsfólk % Samtals %

Fyrirtæki 1.011,5 47 321,4 48 196,6 49 1.529,5 47

Æðrimenntastofnanir 585,1 27 90,5 14 65,9 16 741,5 23

Opinberarstofnanir 501,3 23 221,9 33 126,0 31 849,2 26

Sjálfseignarstofnanir 57,0 3 34,9 5 13,8 3 105,7 3

Samtals 2.154,9 100 668,7 100 402,3 100 3.225,9 100

% 66,8 20,7 12,5 100

17


Tafla 3. Ársverk við rannsóknir og þróun eftir atvinnugeira á Norðurlöndunum og þar af ársverksérfræðinga árið 2005.

Samtals ársverk við rannsóknir og þróun

Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %

Fyrirtæki 28.461 66 32.109 56 1.530 47 16.710 55 56.941 73

Opinberarstofnanir 3.078 7 7.422 13 955 30 5.147 17 3.391 4

Æðrimenntastofnanir 11.668 27 17.453 31 741 23 8.700 28 17.223 22

Samtals 43.207 100 56.984 100 3.226 100 30.557 100 77.555 100

Ársverk sérfræðinga

Danmörk % Finnland % Ísland % Noregur % Svíþjóð %

Fyrirtæki 17.664 63 21.967 56 1.012 47 11.402 52 34.055 63

Opinberarstofnanir 2.029 7 4.374 11 558 26 3.449 16 2.844 5

Æðrimenntastofnanir 8.287 30 12.879 33 585 27 7.000 32 16.792 31

Samtals 27.980 100 39.220 100 2.155 100 21.851 100 53.691 100

16

Heimild:FinnishScienceinInternationalComparison,AcademyofFinland,2006.

Mynd 6. Fjöldi tilvitnanna í vísindagreinar meðal OECD þjóða. Meðaltöl áranna 1991 - 1995og 2001 - 2005. Samanburður við meðaltöl OECD.

Svi

ss

Da

nm

örk

Ba

nd

arí

kin

Ho

llan

d

Ísla

nd

Sví

þjó

ð

Bre

tla

nd

Fin

nla

nd

Þýs

ka

lan

d

Be

lgía

Au

stu

rrík

i

Ka

na

da

No

reg

ur

Fra

kkla

nd

Íta

lía

OE

CD

me

ða

lta

l

Ást

ralía

Írla

nd

Jap

an

Sp

án

n

Un

gve

rja

lan

d

Nýj

aS

jála

nd

Po

rtú

ga

l

Gri

kkla

nd

Té

kkla

nd

Pó

llan

d

Su

ðu

rK

óre

a

Me

xíkó

Sló

vakía

Tyr

kla

nd

1,60

1,40

1,20

1,00

0,80

0,60

0,40

0,20

0,00

1991-1995

2001-2005

1,4

3

1,4

3

1,2

9

1,1

1,2

9

1,2

7

1,2

6

1,12

1,2

2

1,0

1

1,19

1,1

1,16

1,0

6

1,13

0,9

6

0,9

5

1,1

1,0

9

0,9

7

1,0

8

0,8

9

1,0

5

0,9

4

1,0

2

0,8

2

1,0

1

0,9

2

1,0

0

0,8

5

1,0

0

1,0

0

0,9

8

0,8

1

0,9

7

0,7

0

0,8

7

0,8

1

0,8

7

0,6

6

0,8

4

0,6

4

0,7

9

0,7

2 0,7

6

0,5

9

0,6

6

0,4

9

0,6

6

0,17

0,6

1

0,4

9

0,6

1

0,3

9

0,5

6

0,4

5

0,5

5

0,11

0,3

8

0,2

7

19

Heimild:RANNÍSogOECD,MainScienceandTechnologyIndicators,2006.

Tafla 5. Fjöldi sérfræðinga í rannsóknum og þróun á Norðurlöndunum og þróunárin 2001, 2003 og 2005. Hlutfall kvenna þar af.

*Tölurfrá2004.UpplýsingarumhlutfallkvennaafheildarfjöldasérfræðingaífyrirtækjumláguekkifyrirþegarVasabókinfóríprentun.**UpplýsingarumfjöldasérfræðingaírannsóknumogþróuníSvíþjóðárið2005láguekkifyrirþegarVasabókinfóríprentun.

Fjöldi sérfræðinga í rannsóknum og þróun

2001 2003 2005

Danmörk 29.791 36.046 39.533*

Finnland 47.534 53.430 51.219

Ísland 3.231 3.517 3.821

Noregur 34.864 35.700 37.013

Svíþjóð - - -**

Hlutfall (%) kvenna af heildarfjölda sérfræðinga

2001 2003 2005

Danmörk 28,0 28,1 35,7*

Finnland 29,1 29,8 29,0

Ísland 34,7 39,4 39,3

Noregur 28,3 29,4 31,7

Svíþjóð - - -**

18

Raunvísindi Verkfræði og tækni Heilbrigðisvísindi Landbúnaður og dýralækningar

Félagsvísindi Hugvísindi

1Bandaríkin 1,30 1Sviss 1,50 1Sviss 1,36 1Finnland 1,56 1Bandaríkin 1,16 1Grikkland 1,94

2Sviss 1,30 2Danmörk 1,43 2Bandaríkin 1,30 2 Ísland 1,48 2Ungverjaland 1,12 2Danmörk 1,64

3 Ísland 1,23 3Holland 1,30 3 Ísland 1,29 3Danmörk 1,42 3Holland 1,08 3Holland 1,60

4Bretland 1,22 4Bandaríkin 1,21 4Danmörk 1,29 4Bretland 1,39 4Kanada 1,04 4 Ísland 1,33

5Holland 1,21 5Austurríki 1,17 5Belgía 1,26 5Noregur 1,38 5Bretland 1,00 5Portúgal 1,29

6Danmörk 1,17 6Þýskaland 1,14 6Finnland 1,25 6Svíþjóð 1,37 OECD meðalt. 1,00 6NýjaSjáland 1,29

7Svíþjóð 1,10 7Belgía 1,12 7Holland 1,24 7Holland 1,31 6Belgía 0,98 7Bretland 1,27

8Þýskaland 1,08 8Svíþjóð 1,11 8Kanada 1,20 8Írland 1,22 7Þýskaland 0,96 8Svíþjóð 1,25

9Austurríki 1,05 9Frakkland 1,05 9Svíþjóð 1,17 9Frakkland 1,18 8Ítalía 0,94 9Japan 1,19

10Kanada 1,00 10Finnland 1,01 10Bretland 1,17 10Bandaríkin 1,17 9Svíþjóð 0,91 10Bandaríkin 1,17

OECD meðalt. 1,00 11Noregur 1,01 11Noregur 1,15 11Sviss 1,15 10Frakkland 0,90 11Ástralía 1,06

11Írland 0,98 OECD meðalt. 1,00 12Ástralía 1,06 12Belgía 1,13 11Finnland 0,88 12Noregur 1,01

12Finnland 0,96 12Spánn 0,99 13Ítalía 1,06 13Kanada 1,07 12Noregur 0,87 13Finnland 1,00

13Frakkland 0,94 13Bretland 0,98 14Þýskaland 1,04 14Portúgal 1,07 13Danmörk 0,86 OECD meðalt. 1,00

14Belgía 0,94 14Portúgal 0,91 15Frakkland 1,04 15Ástralía 1,06 14Sviss 0,85 14Ítalía 0,95

15Ástralía 0,94 15Ítalía 0,90 16Írland 1,03 16NýjaSjáland 1,04 15Ástralía 0,85 15Mexíkó 0,93

16Noregur 0,88 16Írland 0,90 17Lúxembúrg 1,01 17Ítalía 1,03 16 Ísland 0,81 16Kanada 0,93

17Ítalía 0,85 17Japan 0,90 18Austurríki 1,01 18Lúxembúrg 1,01 17NýjaSjáland 0,77 17Tyrkland 0,89

18Japan 0,83 18Ástralía 0,89 OECD meðalt. 1,00 19Spánn 1,00 18Austurríki 0,75 18Austurríki 0,86

19Spánn 0,80 19Kanada 0,89 19Spánn 0,95 OECD meðalt. 1,00 19Mexíkó 0,70 19Þýskaland 0,81

Tafla 6. Fjöldi tilvitnanna í vísindagreinar meðal OECD þjóða. Meðaltöl áranna 2001 - 2005eftir fræðasviðum. Samanburður við meðaltal OECD.

20

Heimild: FinnishScienceinInternationalComparison,AcademyofFinland,2006.

20Ungverjaland 0,75 20Tékkland 0,88 20NýjaSjáland 0,94 20Grikkland 1,00 20Spánn 0,68 20Belgía 0,79

21NýjaSjáland 0,74 21NýjaSjáland 0,88 21Portúgal 0,94 21Þýskaland 0,89 21Írland 0,68 21Pólland 0,77

22Portúgal 0,70 22Ungverjaland 0,87 22Ungverjaland 0,93 22SuðurKórea 0,83 22Pólland 0,65 22Írland 0,64

23Grikkland 0,65 23 Ísland 0,84 23Tékkland 0,83 23Japan 0,81 23SuðurKórea 0,62 23Sviss 0,61

24Lúxembúrg 0,65 24SuðurKórea 0,78 24Japan 0,83 24Austurríki 0,79 24Japan 0,60 24Ungverjaland 0,58

25SuðurKórea 0,64 25Grikkland 0,76 25Pólland 0,78 25Tékkland 0,61 25Lúxembúrg 0,56 25SuðurKórea 0,54

26Tékkland 0,61 26Slóvakía 0,76 26Slóvakía 0,73 26Mexíkó 0,55 26Portúgal 0,53 26Tékkland 0,52

27Pólland 0,57 27Mexíkó 0,71 27Grikkland 0,66 27Slóvakía 0,51 27Tyrkland 0,53 27Spánn 0,51

28Slóvakía 0,53 28Tyrkland 0,63 28Mexíkó 0,64 28Pólland 0,45 28Grikkland 0,50 28Frakkland 0,49

29Mexíkó 0,50 29Pólland 0,60 29SuðurKórea 0,59 29Ungverjaland 0,43 29Tékkland 0,28 29Lúxembúrg 0,49

30Tyrkland 0,42 30Lúxembúrg 0,45 30Tyrkland 0,33 30Tyrkland 0,41 30Slóvakía 0,20 30Slóvakía 0,27

21

Heimild:EuropeanInnovationScoreboard,2006.

Tafla 7. Hlutfall íbúa á aldrinum 25 til 64 ára með æðri menntun og þátttakendur í símenntunárin 2003 og 2005.

Hlutfall íbúa með æðri menntun (%) Hlutfall íbúa sem taka þátt í símenntun

2003 2005 2003 2005

Danmörk 32,9 33,5 27,6 27,6

Finnland 34,2 34,6 24,6 24,8

Ísland 29,2 30,6 31,7 26,6

Noregur 32,3 32,6 19,1 19,4

Svíþjóð 28,2 29,2 35,8 34,7

ESB-25 21,9 22,8 10,7 11,0

Japan 37,4 - - -

Bandaríkin 38,4 - - -

23

Heimild:InstituteforScientificInformation.

Mynd 7. Fjöldi birtra greina vísindamanna starfandi á Íslandi í erlendum ritrýndum fagritumfrá 1981 til 2005.

´81´82´83´84´85´86´87´88´89´90´91´92´93´94´95´96´97´98´99´00´01´02´03´04´05

200

300

400

500

600

100

0

Fjöldigreinaíritrýndumtímaritum

56

84

74

57

84 88

87 10

1

108

146

179 18

7 198

20

5

25

7

26

6

26

2

312

29

1

36

7

45

2

43

8

53

6

54

0 56

5

22

Heimild:RANNIS,LandsbókasafnÍslands–HáskólabókasafnogKvennasögusafnÍslands.

Mynd 8. Doktorsútskriftir Íslendinga innlanlands og erlendis frá 1970 til 2006*.

´70´72´74´76´78´80´82´84´86´88´90´92´94´96´98´00´02´04´06

20

30

40

50

60

10

0

70

Erlendis

ÁÍslandi

*Fjöldiútskriftaárið2006ertrúlegavanmetinn.

Fjö

ldiú

tskri

fað

ra

25

Heimild:EuropeanPatentOffice.

1993 2003

Sviss 259,2 425,6

Þýskaland 155,7 311,7

Finnland 155,8 305,6

Svíþjóð 164,9 284,9

Holland 105,3 244,3

Danmörk 111,2 235,8

Japan 93,0 219,1

Austurríki 92,1 195,1

Bandaríkin 91,9 167,6

ESB-15 84,7 160,6

Ísland 23,2 153,6

Frakkland 87,7 149,1

Belgía 86,4 144,5

Bretland 76,3 121,4

Noregur 59,1 117,1

Tafla 8. Fjöldi umsókna um einkaleyfi hjá Evrópsku einkaleyfastofunni (European Patent Office)á hverja milljón íbúa árin 1993 og 2003.

24


Mynd 10. Hlutfallsleg skipting eftir fræðasviði meðal karla og kvenna sem útskrifast hafameð doktorsgráðu á árunum 1970 til 2006.

Félagsvísindi Heilbrigðisvísindi Hugvísindi Landbúnaður,skógræktogfiskveiðar

Raunvísindi Verk-ogtæknifræði Ekkivitað

Karlar

16%

19%

13%

3%

35%

12%

2%

Konur

1%

29%

23%14%

1%

28%

4%

27


Mynd 9. Doktorsútskriftir Íslendinga innanlands og erlendis frá 1997 til 2006 eftir fræðasviðum.

1997

5

0

10

15

20

25

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Félagsvísindi HugvísindiHeilbrigðisvísindi Landbúnaður,skógræktogfiskveiðar

Raunvísindi Verk-ogtæknifræði

Fjö

ldiú

tskri

fað

ra

26

rannsóknir og þróun- tölfræði Útgáfa rannÍs 2007 · og þróun hjá fyrirtækjum,...

Documents