real axis 7

98
ﺸﺔﻛﻰ ﺛﻴ ﻴﺎﻧﺔﻣﺎﻥ ﻛﺔ ﺋﺔﻡ ﺳﺎﻝ ﺒﻜﺔﻳﻦ، ﺑﺆ ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺋﺔﻭ ﻫﺎﻭﺭ ﺖ ﺳﺔﺭﺓﺗﺎ ﺑﺔ ﺛﻴﺮﺅﺯﺑﺎﻳﺔﻙ ﺩﺓﺳﺖ ﺛﻴ ﺋﺔﻣﺎﻧﺔﻭﻳ ﻜﻰ ﺳﺔﺭﻛﺔﻭﺗﻮﻭ ﻭ ﺧﺆﺷﻴﺎﻥ ﺑﺆ ﺩﺓﺧﻮﺍﺯﻳﻦ، ﻫﻴﻮﺍﺩﺍﺭﻳﻦ ﺑﺒﻨﺔ ﻫﺆﻯ ﺗﺔﺧﺔﺭﻭﺟﻴﺎﻥ ﻛﺮﺩ، ﻫﻴﻮﺍﻯ ﺫﻳﺎﻧﻴ.... ﻮﺓﺑﺮﺩﻧﻰ ﻭﻵﺕ ﺸﺨﺴﺘﻨﻰ ﻛﺎﺭﻯ ﺋﻴﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﺯﺍﻧﺴﺘﻰ ﻭ ﺑﺔﺭ ﺛﻴ ﻜﻰ ﺪﺓﺧﺔﻳﻨﺔ ﻗﺆﻧﺎﻏﻴ ﻯ ﻭ ﺛﻴ ﻜﻰ ﻛﺔﺷﻤﺎﻥ ﻟﺔ ﺫﻳﺎﻧﻤﺎﻥ ﺑﺮ ﻰ ﺯﺍﻧﻜﺆﻣﺎﻥ ﺗﺔﻭﺍﻭﻛﺮﺩ، ﻗﺆﻧﺎﻏﻴ ﺿﻮﺍﺭ ﺳﺎﻟ ﻜﻰ ﻛﺔﺷﻤﺎﻥ ﺟﺆﺭﻳ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻭ ﺑﺆ ﺳﺔﺭﻛﺔﻭﺗﻦ ﻜﻤﺎﻥ ﺛﺮ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﺑﺆ ﻰ ﺯﺍﻧﻜﺆ ﺗﺮ ﻟﺔ ﺫﻳﺎﻧﻤﺎﻥ.. ﺿﻮﺍﺭ ﺳﺎﻟ ﻭ ﻛﺔﺳﺎﻳﺔﺗﻴﻤﺎﻥ ﻄﺔﻯ ﻛﺆﻣﺔﻵﻳﺔﺗﻰ ﺰﺑﻮﻭﻧﻰ ﺛﻴ ﻜﻤﺎﻥ ﺑﺔﻫﻴ ﻰ ﺯﺍﻧﻜﺆ ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻟﺔﻓﺔﺷﺔﻝ ﺑﻮﻭ. ﺿﻮﺍﺭ ﺳﺎﻟ ﻜﻤﺎﻥ ﺋﺎﺭﺍﺳﺘﺔﻯ ﺫﻳﺎﻧﻤﺎﻥ ﻜﻰ ﻛﺔﺷﻤﺎﻥ ﻃﺆﺷﺔﻃﻴﺮﻯ ﻭ ﻻﻭﺍﺯﻯ ﻛﺔﺳﺎﻳﺔﺗﻴﻤﺎﻥ ﺑﻮﻭ. ﻫﺔﻧﺪﻳ ﺑﻮﻭ، ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻜﻤﺎﻥ ﻄﺔ ﺩﺓﺳﺘﻴ ﻜﻤﺎﻥ ﺗﻮﺍﻧﻴﻤﺎﻥ ﺟﻴ ﻫﻴﻮﺍﻯ ﺑﻮﻭ. ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻜﻤﺎﻥ ﻭﻭﻥ ﺑﻮﻭﻥ ﻭ ﺑﻰ ﺗﻴﺎﻳﺪﺍ ﺩﺅﺯﻳﺔﻭﺓ ﻭ ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻜﻴﻜﺔﺷﻤﺎﻥ ﻜﻰ ﺑﺔﺩﺓﺭ ﻟﺔ ﻣﺤﺎﺿﺮﺍﺕ، ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﺪﺍﻧﻴ ﻫﺔﻭﻟ ﺑﺔ ﺑﺔ ﺿﺎﻻﻛﻴﺔﻙ ﺖ ﻟﺔ ﺯﺍﻧﻜﺆﻛﺎﻧﻤﺎﻧﺪﺍ ﻫﺔﺑﻴ ﺶ ﺧﺴﺘﻨﻰ ﺑﻮﻭﻥ ﻭ ﺑﺔﺫﺩﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩﻥ ﻟﺔ ﻫﻴﺾ ﺿﺎﻻﻛﻴﺔﻛﺪﺍ ﺑﺆ ﺛﻴ ﻚ ﻭ ﺑﻰ ﻄﺔﺩﺓﺳﺘﻴ ﺑﻮﻭﻧﻰ ﻫﻴﺾ ﺟﻴ ﺑﻰ ﻜﻤﺎﻥ ﻃﺮﻳﺎﻥ ﻭ ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻜﻤﺎﻥ ﺛﺮ ﺸﺖ. ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻤﺎﻥ ﻫﻴ ﺧﺆﻣﺎﻥ ﻭ ﺯﺍﻧﻜﺆﻛﺔﻣﺎﻥ، ﺯﺅﺭ ﺑﺔ ﺳﺎﺩﺓﻯ ﺑﺔﺟﻴ ﻫﻴﻮﺍﻯ ﻜﻰ ﻛﺔﺷﻤﺎﻥ ﺑﻰ ﻚ ﺑﻮﻭ ﺑﺔ ﺫﻳﺎﻧﻤﺎﻥ، ﻭ ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻜﻤﺎﻥ ﻫﻴﻮﺍ ﺑﺔﺧﺸﻴ ﻜﺔﻧﻴﻦ ﺑﻮﻭ، ﺑﺆ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﺛﻴ ﺛﺮ ﺑﻮﻭ. ﺮﺑﻮﻭﻥ، ﺑﺔﻵﻡ ﺯﺍﻧﻜﺆ ﻓﻴ ﺑﺆ ﻚ ﺑﻮﻭ ﻗﺆﻧﺎﻏﻴ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻳﻰ ﻧﺎﻭﺓﻧﺪﻯ ﺳﺔﺭﺓﺗﺎﻯ ﻭ ﻧﺎﻏﻰ ﺳﺔﺭﺩﺓﻣﻰ ﻗﻮﺖ ﺿﻰ ﺑﻜﺔﻳﺖ؟ ﺑﺔﺗﺔﻣﺎﻯ ﺿﻴﺖ؟ ﺖ، ﺑﺆﺿﻰ ﻫﺎﺗﻮﻭﻳﺖ؟ ﺋﺔﺗﺔﻭﻳ ﺖ ﺩﺓﻟ ﻜﺔ، ﺛﻴ ﻴﻦ ﺛﺮﺳﻴﺎﺭﻳ ﺋﺔﺗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺑﻠ ﻜﻰ ؟ ﻭﺓﻵﻣﺔﻛﺔﺷﻰ ﺋﺔﻭ ﺛﺔﺭﺓﻃﺮﺍﻓﺔﻳﺔ ﻛﺔ ﻟﺔ ﺳﺔﺭﺓﻭﺓ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻣﺎﻥ ﺑﺔ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﺖ ﺑﻀﻴﺖ ﺑﺆ ﻛﻮﻯ ﻭ ﺋﺔﺗﺔﻭﻳ ﺶ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﻤﺔ ﺛﻴ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﺋﻴ ﻦ: ﺛﻴ ﻳﺔﻛﺔﻛﺎﻥ، ﺑﻠ ﻭ ﺩﻭﻭ ﻭ ﻗﺆﻧﺎﻏﺔﻛﺎﻧﻰ ﺳﻰ ﻤﺔ ﻫﻴﻮﺍﻣﺎﻥ ﻭﺍﻳﺔ ﻛﺮﺩ. ﺋﻴ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻦ ﻛﺎﺭﻯ ﻤﺔ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﺋﻴ ﻄﺔ ﺩﺓﺳﺘﻰ ﺧﺆﻣﺎﻥ ﺩﻳﺎﺭﻯ ﺑﻜﺔﻳﻦ، ﺛﻴ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﺟﻴ ﺛﻴ ﺑﻜﺔﻳﻦ، ﺯﺍﻧﻜﺆ ﺗﺔﻭﺍﻭ ﻮﺍﻥ ﻯ ﺯﺍﻧﺴﺘﻰ ﻧﻴ ﻛﻰ ﺸﺒﺮ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﺛﻴ ﺛﻴ ﺩﺭﻭﺳﺖ ﺑﻜﺔﻳﻦ. ﻮﺍﻥ ﻃﺮﻭﺛﺔﻛﺎﻥ ﻯ ﻧﻴ ﻛﻰ ﺸﺒﺮ ﻃﺮﻭﺛﻴﻦ ﻭ ﺛﻴ ﺑﺆ ﻣﺎﻣﺆﺳﺘﺎﻛﺎﻥ ﺩﻛﺘﺆﺭ ﻭ ﺍﻥ ﺑﺔ ﻫﺎﻭﻛﺎﺭﻯ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﻃﺮﻭﺛﻰ ﻭﺓﺭﻃﻴ ﺛﻴ ﺩﺭﻭﺳﺖ ﺑﻜﺔﻳﻦ. ﺬﺓﻛﺎﻥ ﻛﺆﻟﻴ ﺶ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺯﺍﻧﻜﺆ ﻚ ﺑﻜﺔﻳﻦ ﺛﻴ ﻤﺔ ﻛﺎﺭﻳ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﺋﻴ ﺗﻮﻭﻛﺔ ﺯﺍﻧﺴﺘﻴﺔﻛﺎﻥ ﺩﺭﻭﺳﺖ ﺑﻜﺔﻳﻦ. ﺛﻴ ﺍﻧﻰ ﺛﺔﺭ ﻭﺓﺭﻃﻴ ﻨﻴﺎﻳﺔﻭﺓ ﻴﻦ ﻟﺔ ﺯﺍﻧﻜﺆ ﺋﺔﻭ ﻛﺎﺭﺓﻣﺎﻥ ﻛﺮﺩ، ﺯﺅﺭ ﺳﺎﺩﺓ ﻧﺔﺫﻳﺎﻭﻳﻦ.. ﺋﺔﻣﺔ ﺑﺔ ﺩﻟ ﺗﺔﻭﺍﻭ ﺑﻜﺔﻳﻦ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺑﻠﻚ ﻟﺔ ﻴﺎﻥ ﻫﺔﻧﺪﻳ ﻫﺎﻭﺭ.... ﻤﺔ ﻃﺮﻧﻄﻰ ﺗﺔﻭﺍﻭﻳﺶ ﺑﺪﺓﻳﻦ ﺑﺔﻭﺓ ﻮﻳﺴﺘﺔ ﺋﻴ ﻻﻳﺔﻧﻰ ﺗﺔﺭﻓﻴﻬﻰ، ﻛﺔ ﺛﻴ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﺨﺆﺷﻦ ﺑﺔﻭﺓﻯ ﺿﺎﻻﻛﻴﺔﻛﻴﺎﻥ ﻫﺔﺑﻮﻭ، ﻨﻴﺎﻳﻦ ﻛﺔ ﺩﻟ ﺩﻟ ﺑﺔﻵﻡ ﺗﺔﺧﺔﺭﻭﺝ ﺩﺓﻛﺔﻥ، ﻤﺔﺵ ﺳﺘﺎﻓﺔﻛﺔﻯ ﺋﻴ ﻜﻰ ﺋﺔﻭ ﺸﻨﻴﺎﺭﻳ ﺖ ﺑﺔﻵﻡ ﻧﺔﻭﺓﺳﺘﺎﻭﻥ... ﻭﺓ ﺑﺆﻳﺔ ﻭﺓﻙ ﺛﻴ ﻮﻳﺴﺘﻴﺸﺪﺍ ﻧﺔﺑﻮﻭﺑﻴ ﺋﺎﺳﺖ ﺛﻴ ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ﻟﺔ ﻨﺪﻛﺎﺭﺍﻧﺔﻯ ﻛﺔ ﺋﺎﺭﺓﺯﻭﻭﻣﺔﻧﺪﻥ ﻤﺔ ﺩﺓﺭﻃﺎﻯ ﺳﺘﺎﻓﻰ ﻃﺆﻇﺎﺭﻣﺎﻥ ﺩﺓﻛﺔﻳﻨﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﺋﺔﻭ ﺧﻮﻳ ﻴﺎﻧﺔﻣﺎﻥ، ﺋﻴ ﻫﺎﻭﺭ ﺖ.. ﻚ ﺑﻜﺔﻥ، ﺿﺎﻻﻛﻴﺔﻛﻴﺎﻥ ﻫﺔﺑﻴ ﻛﺔ ﻛﺎﺭﻳ ﻴﺎﻧﺔﻣﺎﻥ ﺩﺓﻛﺔﻳﻦ ﻨﺪﻛﺎﺭﺓ ﻫﺎﻭﺭ ﻤﺎﻧﺔﻭﺓ ﺩﻭﻭﺑﺎﺭﺓ ﺛﻴﺮﺅﺯﺑﺎﻳﻴﺔﻛﻰ ﻃﺔﺭﻡ ﻟﺔﻭ ﺧﻮﻳ ﻟﺔ ﻛﺆﺗﺎﻳﺪﺍ ﻟﺔ ﻧﺎﺧﻰ ﺩﻟ..... ﻨﺎﻧﺔﺩﻯ ﺋﺎﻭﺍﺗﺔﻛﺎﻧﻴﺎﻥ ﺑﺆ ﺩﺓﺧﻮﺍﺯﻳﻦ ﻛﺔ ﺗﺔﺧﺔﺭﻭﺝ ﺩﺓﻛﺔﻥ، ﻫﻴﻮﺍﻯ ﺧﺆﺷﻄﻮﺯﺓﺭﺍﻧﻰ ﻭ ﻫﻴ

Upload: rialaxis-dotnet

Post on 27-Mar-2016

234 views

Category:

Documents


10 download

DESCRIPTION

govar real axis

TRANSCRIPT

Page 1: real axis 7

ثيشةكى

سال ئةم كة هاورييانةمان ئةو هةموو بؤ ثيبكةين، دةست ثيرؤزبايةك بة سةرةتا ئةمانةويت هؤى ببنة هيوادارين دةخوازين، بؤ خؤشيان و سةركةوتوو ذيانيكى هيواى كرد، تةخةروجيان

وآلت.... ئيدارى و زانستى و بةريوةبردنى كارى ثيشخستنىقؤناغيكى ثيدةخةينة و برى ذيانمان لة كةشمان قؤناغيكى تةواوكرد، زانكؤمان سالى ضوار جؤريك كةشمان هةنديكى بؤ و ثرسةركةوتن هةنديكمان بؤ زانكؤ سالى ضوار ذيانمان.. لة ترو كةسايةتيمان كؤمةآليةتى ثيطةى هةنديكمان بةهيزبوونى بؤ زانكؤ سالى ضوار بوو. لةفةشةلذيانمان ئاراستةى هةنديكمان بوو. كةسايةتيمان الوازى طؤشةطيرى و بؤ هةنديكى كةشمان بوو،دةستيكمان جيطة توانيمان هةنديكمان بوو. هيواى بى و بوون وون هةنديكمان بؤ و دؤزيةوة تيايداهةنديكيكةشمان بؤ محاضرات، لة بةدةر هةولدانيكى بة بة ضاالكيةك زانكؤكانماندا لة هةبيتخستنى ثيش بؤ ضاالكيةكدا لة هيض كردن بةذدارى و بوون و بى هيض جيطةدةستيك بوونى بىهةنديكمان بؤ و طريان هةنديكمان ثر بؤ هيشت. بةجيمان بة سادةى زؤر زانكؤكةمان، و خؤمانهيواى بى هةنديكى كةشمان بؤ ذيانمان، و بة بوو بةخشيك هةنديكمان هيوا بوو، بؤ ثيكةنين ثر

بوو.زانكؤ بةآلم فيربوون، بؤ بوو قؤناغيك ئامادةيى و ناوةندى و سةرةتاى قوناغى سةردةمىضيت؟ بةتةماى بكةيت؟ ضى ئةتةويت هاتوويت؟ بؤضى دةليت، ثيت ثرسياريكة، بليين ئةتوانينهةنديكى بة ئاماذةمان سةرةوة لة ثةرةطرافةية كة وةآلمةكةشى ئةو كوى؟ بؤ بضيت ئةتةويت وئةوةى ثيش ئيمة ثيويستة بلين: يةكةكان، و دوو و سى قؤناغةكانى واية هيوامان ئيمة كرد.كارى بتوانين ئيمة ثيويستة بكةين، ديارى خؤمان دةستى جيطة ثيويستة بكةين، تةواو زانكؤ نيوان زانستى ى ثيشبركى ثيويستة بكةين. دروست طروثةكان نيوان ى ثيشبركى و طروثينبؤ مامؤستاكان و دكتؤر هاوكارى بة وةرطيران طروثى ثيويستة بكةين. دروست كؤليذةكانزانكؤ ئةوةى ثيش بكةين كاريك ئيمة بكةين. ثيويستة دروست زانستيةكان ثةرتووكة وةرطيرانىئةمة بة دلنيايةوة نةذياوين.. سادة زؤر كرد، كارةمان ئةو زانكؤ لة بليين بكةين بؤ ئةوةى تةواولة هةنديك بةوة.... هاورييان بدةين تةواويش طرنطى ئيمة ثيويستة تةرفيهى، كة اليةنى لةطةلهةبوو، ضاالكيةكيان بةوةى دلخؤشن كة دلنياين بةآلم دةكةن، تةخةروج ئيمةش ستافةكةىئةو ثيشنياريكى وةك بؤية وة نةوةستاون... بةآلم نةبووبيت ثيويستيشدا ئاست لة هةرضةندةئارةزوومةندن كة خويندكارانةى بؤ ئةو دةكةينةوة ستافى طؤظارمان دةرطاى ئيمة هاورييانةمان،

هةبيت.. ضاالكيةكيان بكةن، كاريك كةدةكةين هاورييانةمان خويندكارة لةو دووبارة ثيرؤزباييةكى طةرم دلمانةوة ناخى لة كؤتايدا لة

دةخوازين..... بؤ ئاواتةكانيان هينانةدى و خؤشطوزةرانى هيواى دةكةن، تةخةروج كة

Page 2: real axis 7

RealAxis

ئيمتياز: خاوةن -حمةئاغا بابةكر ثةروين

كارطيري: سةرثةرشتيار -مةجيد كةمال ئارى

ديزايين: ضاثء سةرثةرشتيارى -قادر تةها

كردن: ثةيوةندى -

07701986980 07702205602 07501016980

ئيمةيل[email protected]

ديزايينء نةخشةسازى: -رةشيد فةرةيدون

ضاث: -حةمدى ثةخشي و ضاث دةزطاى

Page 3: real axis 7

RealAxis

Reportage :ريثؤرتاذكوردستان ئابورى 6------------- ذيرخانى

Social كؤمةاليةتى:ئةرستؤ ذنء ------------12

خؤشةويستى هونةرى ------------14مؤديالت زانكؤكةمانء ------------22

وادةبيت مندالةكةشي ضؤنة باوك ------------24هةشتةم- -زنجيرةى هاورييةتيية سيمبولى خؤشةوييستى ------------26

Science :زانستى كةم خةوى يان زؤر خةوى ------------38

دايك شيرى طرنطى ------------40كؤرثةلة خةونى يةكةم ------------42

(E)ةكان؟ مادةى دةربارةى دةزانيت ضي ------------44شةقيقة ضارةسةرى و (B) ظيتامين ------------46

طويرايةلة كةمتر خيزان مندالى دووةم ------------48زانياريانةى... ئةو دةزانيت ضؤن ------------50

كاميرا ديزايينى باشترين ------------52باشور قارةى بةستةلةكى زانستى بؤ طةشتيكى ------------53

Home Energy 54------------ ثرؤذةى

Art and literature ئةدةب: هونةرولةجيهاندا كؤميدى بةناوبانطترين ------------58

شكاوةكانةوة سنورة لةوديو ثياسةيةك ------------60دالى سلظادؤر ------------62

Multifariousness هةمةرةنط:روون سروشتيكى ------------66

سحر؟ بةر جنؤكةو ثةنات بردووةتة ئايا ------------70كةسيتى تاقيكردنةوةى ------------71

Real sport وةرزش:ثالةوانيتى ياريزانء ------------76

Real arabic عةرةبى:الخنازير 80--------------- أنفلونزاشخصيتك 82--------------- جرب

الخليجية الطريقة على 86--------------- مكرونة

Real english ئينطليزى: Do you have asister------------------------------------------90 3 Tips-----------------------------------------------------------------91 Why time slows down in----------------------------------92

Hawraman--------------------------------------------------------97

Page 4: real axis 7

RealReportage

Page 5: real axis 7

ريثؤرتاذ

بةش: ليثرسراوىعوسمان هةلؤ

Page 6: real axis 7

6

Real Axis

هةرة كيشة لةو يةكيكة ئابورى قةيرانىوآلتانى زؤربةى بةرؤكى كة ئةمرؤ طرنطانةىوآلتانةى ئةو بةتايبةتى وة طرتؤتةوة، جيهانىدةكةن، ثةيرةوى هةيةو بانكييان سيستمى كةدةبينيتةوة خؤى لةوةدا بابةتة ئةم طرنطىضارةسةر بى كيشةية ئةم هةرضةندة كةضارةسةر بؤ بنةبركردنى بمينيتةوةو بة زووىئةوا نةدؤزريتةوة، قةيرانة ئةم هؤكارةكانىروبةرووى جيهان كة هةية ئةوة ئةطةرىبرسيتى ريذةى و ئيش بى كةسى مليؤنةهارووخانى ئةطةرى ئةمةش ببيتةوة، دووقاتكارى زيادبوونى و قانوونيةكان رذيمةتوندرةوةكانى و تيرؤرست طروثة تيرؤروريطريةك دروستكردنى بؤية بكةويتةوة. لىبةهيزكردنى بؤ هةولدان قةيرانةو ئةم بؤدةبيت بةهيز ثشتطيريةكى ئابوورى، ذيرخانىروومان كة كيشانةى ئةو رووبةرووبوونةوةى بؤريثؤرتاذة لةم سةرةكيمان ئامانجى تيدةكات.كوردستان ئابوورى بةاليةنةكانى ئاماذةكردنةلةو ثيشنيار ضارةسةرو هةندى دةرخستنى و

بارةيةوة...لةسةر ميذوويى كورتةيةكى سةرةتا

جيهان: ئابورى قةيرانى سةرهةلدانىسالى بؤ دةطةريتةوة قةيرانةكة سةرةتاى(١٥\٩\٢٠٠٨)دا، لة ئةوةى ثاش ،(٢٠٠٦)عةقارى قةرزةكانى سودى بةرزبوونةوةىتةقاندنةوةى بووةهؤى كة ئةمةريكا، لةكيشا بةردةوامى قةيرانة ئةم دواتر قةيرانةكةو،ئةوةى ثاش دلنيايى، و تةئمين كةرتى بوارى بؤدوايى ضارةسةركردنى، لة كرا خةمساردىنيوةندةكانى خؤى خزاندة داكشاو وردة وردةئيستا وة المالية)، األسواق دراوةوة ( بازارةكانىبةرهةم كةرتى بوارةكانى خزاندؤتة خؤىو ئؤتؤمبيل وةك راستةقينةكانى كاآل هينانىبةرهةمة و ئاميرةكارةباييةكان و ئةليكترؤنيات

..هتد خزمةتطوزارى و كيمياويةكانخؤى ترسناك بةشيوةيةكى قةيرانةكة كاتيكجيهان لةثيناو يةكبوونى بةدةرخست، بووةهؤىقةيرانةكة هيشتا بةآلم رووبةرووبونةوةيدا،ئةزمةدا)ية ئيدارةى ) قؤناغى لة جيهاندا لة

كوردستان ئابورى ذيرخانى لةسةر ريثؤرتاذيك

Page 7: real axis 7

هةرضةندة ضارةسةر، قؤناغى نةطةيشتووتة وضارةسةر بةرةو ئاسؤيةك كؤتاييةدا لةمببيتة كة نةبوو ئاستةدا لةو بةآلم دةركةوتبازةرةكانى بؤ تةواو طيرانةوةى متمانةى هؤىكة بروايةدان لةو شارةزايان هةرضةندة جيهان،ماوةى بةقةدةر نزيكةى ضارةسةرةكةى ماوةىشايةنى ئةوةى دةكيشيت، بةدةركةوتنةكةى

لة مادديةكانى قةيرانةكة قةبارةى زيانة باسة،ترليؤن (٣٠) دةطاتة دواييانة ئةم تا (٢٠٠٨)دا

(٨,٤) ذمارةية لةم هةلكشاوة، زياترش و دؤالرئابورى زيانةكانى لة بريتية دؤالرى ترليؤن بةرهةمى (٪٦٠)ى دةكاتة كة ئةمةريكىثيشبينيةكانى هةروةها وآلتة. ئةو نةتةوةييبةم ثيدةضيت نةتةوةيي: كارى ريكخراوىمليؤن (٢١٠) بطاتة بيكارى ذمارةى هؤيةوة٢٠٠٨دا لة وة (٦,١) لة ريذةكة واتة كةس

دةكاتةوة، بةرز جيهان ئاستى لةسةر (٦,٥) بؤوآلتةكاندا بةسةر جياواز بةشيوةيةكى ئةمةش

7

Real Axis

Page 8: real axis 7

8

Real Axis

دةبيت. دابةشبوونى مايةثووض بووةتةهؤى قةيرانةكةكة طةورة جيهانى بانكى (٢٥) نزيكةىئيستا ئةمةريكين، بانكانة لةو (١٧)يان(٣٠) نزيكةى بؤ كردووة زيادى ئةمة

بانك.(٪٢٠)ى ئةمةريكا ثييةى بةو وة

تواناى و دةهينيت، ثيك جيهان ئابورىئةمةريكا (ئيستهالك)ى بةكارهينانىبةرهةم كاآلى و خاو كةرةستةى بؤدةولةتى طةورةترين واتة (٪٤٠)ة، هاتوورايس) (سؤزان جيهانة. بةكاربةرى: دةليت ئةمةريكى طةورةتويذةرىنابيت سةركةوتوو حكومةتيك هيضدروست هاوآلتيانى الى ئينتيما ئةطةركؤمةآليةتى سةرمايةى و نةكات

جيهاندا وآلتانى لة بؤية ثينةدات. طةشةبيكارى ريذةى هةولدةدةن حكومةتةكانلةاليةك هاوآلتياندا كةمبكةنةوة، نيو لةتايبةتةكان، كةرتة بووذاندنةوةى بؤسةرمايةى ئةوةى بؤ تريشةوة لةاليةكى

ثيبدةن. طةشة كؤمةآليةتىناتوانين، هةرضةندة كوردستانيش

بةآلم ئةو هاوكيشةيةوة، بةووردىبيخةينةكارى راستةوخؤ نا بةشيوةيةكى دةبينينيةكيكة كوردستان لةكاتيكدا تيكردووة،كردووتةوة كة دةستى بةرز وآلتانةى لةوكة وآلتانةى ئةو ريزى بضيتة بؤئةوةىسيهةم، جيهانى وآلتانى دةوتريت ثييانوةآلمدانةوةى بيت هةرضؤنيك بةآلمرووبةروومان كة ئابورى هةركيشةيةكىبوونى بة دةبيت ثةيوةنديدار دةبيتةوة

Page 9: real axis 7

9

Real Axis

لةبوارى هةر بةهيز، ئابورى ذيرخانيكىتا ثيشةسازى، بوارى تا كشتوكالةوةبوونى هةروةها نةتةوةييةكان، سامانة كورد تاكى بةرزى رؤشنبيرى ئاستيكىبوونى و بةهيز تايبةتى كةرتيكى بوونى وثيشكةوتوو. وةبةرهينانى سيستميكىوةآلمى دةتوانيت ئةمانة بوونىبليين ئةشتوانين و ئابورييةكان كيشةبةباشمان بؤية دةداتةوة. سياسيةكانيشبةدواداضوونيك و ريثؤرتاذيك زانىبن، لةطةلماندا بكةين... بابةتة ئةم بؤريثؤرتاذيك داهاتوودا ذمارةكانى لة

بخويننةوة. بابةتة ئةم لةسةر

ئارى كمال مجيد

Page 10: real axis 7

RealSocial

Page 11: real axis 7

كؤمةاليةتى

ئةرستؤ ذنءخؤشةويستى هونةرى

مؤديالت زانكؤكةمانء

بةش: ليثرسراوىشالى بايز ساوين

دةبيت ضؤنة مندالةكةشي وا باوكهاورييةتيية سيمبولى خؤشةويستى

Page 12: real axis 7

12

Real Axis

ثةرةسةندنى و فةلسةفة سةرهةلدانى ثاشثةيوةندى كة ووتراوة جار زؤر يؤناندا لةبةبةراورد فةيلةسوف و ذن نيوانذنةوة بة شاعير ثةيوةندى لةطةل بةذنةوة هونةرمةند ثةيوةندى ياخودبووة ناهاوسةنط ثةيوةنديةكىثؤذةتيظ و نيطةتيظ تر بةواتايةكى بةراوردى ئةطةر لةكاتيكدا بووة،بكةين مى نيرو رةطةزى داهينانةكانىدةبينين فيكردا داهينانء بوارى لةلة زياترة زؤر ثياوان داهينانةكانىسةرةوة بؤضوونةى ئةء بةوثييةى ذنانكيشةكة بةالم زؤر راستة، تارادةيةكىتيؤرية فيكرىء فراوانىء بة ثةيوةندى بةلكو نيية نيردا رةطةزى فيكريةكانىنائامادةيى بؤ ئةطيرنةوة فاكتةرةكةتاكيكى هةر وةك ئةرستؤ ميينة، رةطةزىئةسيناء كؤمةلطاكةى سةردةمةى ئةو ترىذنانى طويرايةلى ملكةضىء سةردةمةكةىهةرتاكيكى وةك بووة، ئاساى ال ثياوان بؤالواز بونةوةريكى وةك خؤى كؤمةلطاكةىئةرستؤ كردووة، ميينةيان رةطةزى ويناىباالء رةطةزيكى ثياوان كة بوو لةوباوةرةداسروشتى بةثيى ميينةش رةطةزى سةردارنء

الوازن. رةطةزيكى خؤيانهةلومةرجى ئةفالتؤن وةك بيرمةنديكى طةر

شيوةية بةء فةلسةفيةوة لةرووى يؤناندا لة ذنانىبووة، باالدةست باوء لةكؤمةلطاكةيدا كة روونبكاتةوةلة بةشيوةيةك كة ديت ئةرستؤ ئةو لةدواى ئةواكؤياليةتى ئاستى هةوليداوة فةلسةفيةكاندا روانينةفةلسةفةى تيؤريكى ضوارضيوةى بخاتة ثياوان بؤ ذنانبةتيؤرىثلةبةندىئةرستؤ ناسراوة، زؤرجار فراوانةوة كةوتويةتى تيؤريةكةيدا لة ثلةبةندى تيؤرى خاوةنى ءزيندةوةرانء بيطيانةكانء شتة خوارةوة بؤ لةسةرةوةريزبةند ئةركةكانيان بةثيى مرؤظةكان طيانلةبةرانء

ئةرستؤ و ذن

Page 13: real axis 7

13

Real Axis

كاريطةرية تيؤريةء ئةم ترسناكى كة بكات،دواى سةدةيةك ضةند بةدريذاى بةردةواميةكةى هةر ئةرستؤ كة لةوةداية خاوةنةكةى مردنىثياوان بؤ ذنان طويرايةلى نةزانىء الوازىء ئاستىبةشيوةيةكى سروشتى دةرنةخستوة بةلكو هةوليداوةتيؤريةكةيدا لة كةرةوة يةكالى بةشيوةيةكىلةبةردةم ميينةى رةطةزى نةزانى الوازىء ئاستىبسةلمينى، ليرةوة نيرينةدا رةطةزى بةهيزىء داناىكةهةرطيز بووة بيرمةنديك ئةرستؤ كة تيدةطةين هاوالتيةكانى ئاساييةكانى ويناكردنة لة واز نةيتوانيوةهةردوو نيوان ثةيوةندى بؤ بهينيت سةردةمةكةىبؤ ئةرستؤ بةرتةسكةى روانينة ئةم رةطةزةكة، فةلسةفيةكةيدا لةتيؤرية تةنيا هةر مى رةطةزىتايبةتى ذيانى لة بةئاشكرا بةلكو نةكراوة قةتيسبةتايبةتى داوةتةوة، رةنطى فةيلةسوفةدا ئةمذيانى دياريكردنى دةربارةى كة لةوةسيةتةكةيدابة بةتةنيا خؤى نوسيويةتىء كضةكةى هاوسةرى بؤهةندى ء زانيوة كضةكةى بةشوودانى مافى خاوةنىثيويست كة دياريكردووة ثياوةشى ئةو خاسيةتى لةثيبكات، شووى خؤى مردنى دواى كضةكةى بووكة ضين ئةقليانة بةلطة ئةو ئايا دةثرسى ئةرستؤملكةضى ثياوان حةتمى بةشيوةيةكى وادةكات ذنانبةسةر دةسةلمينى تيؤريةكةى ديت ئةرستؤ بن؟رةطةز هةردوو ثةيوةنديةكانى خيزانء دامةزراوةىنزمةكان الوازةكانء مرؤظة كة ثييواية بةجؤريكبةرذةوةندى لةثيناوى كؤيلةكان) ء (ذنان وةك(ثياوانى ئةرستؤدا لةبؤضونى كة باالكانداية مرؤظة

باالكانن. مرؤظة يؤنان)جيطايةكدا لةهةموو سروشت كة يواية ثي ئةرستؤلةنيوان جةستةدا، رؤحء لةنيوان دةكات جياوازىياخود ءئاذةلدا مرؤظ لةنيوان شةهوةتدا، ئةقلء مرؤظ هةندى خؤى بةروانينى كة ميدا نيرء لةنيوانكؤيلةن، هةنديكيان سةردارنء خؤيان سروشتى بةهةلة هةرطيز سروشت ئةرستؤ بةبؤضوونى كةئةركى كة ثييواية تر ئةرستؤ بةدةربرينيكى . ناكاتئةركةش ثياوانء ئةم خزمةتكردنى بريتية لة ذنان

بةم ثييةش ذنان دةزانى بةئةركى سروشتىتيروانينى هيرشيكىتونددةكاتةسةر ئةرستؤلةورؤذطارةدا كة (سؤفستايى) بيرمةندانىكؤمةاليةتيةكانء بارودؤخة وابوو ثييانكة سروشت نةوةكو ئةخالقيةكانن بةهاسةردارء دةكاتة لةكؤمةلطادا مرؤظيك

كؤيلة. دةكاتة يةكيكيتريشذن بةتةواوى لةروانينى ئةرستؤدا ئةركىنير منداليكى خستنةوةى لة بريتيةئةم هةربؤية بضيت، باوان لة كةميينة بةتةواوةتى دواجار بيرمةندةكةلتورىء بوارى هةردوو لة بةطشتىفيكريش ذيانى لة تةنانةت سياسىءخؤى بةتةواوةتى ئةوةى دوردةخاتةوة بؤبكات.لة تةرخان مندال خستنةوةى بؤئةرستؤ لةطةل كة بليين كؤتايدا دةكريتبة سةبارةت نازانستيانةى تيروانينة ئةو بليمةتء ئافرةتى ضةندين مى رةطةزىناسيوة خؤى لةسةردةمةكةى بةهيزى ئةسكةندةرى دايكى كة ئؤليمثياس وةكبةهيز ئازاء بةذنيكى كة بووة مةكدؤنى دةسةالتى بة كؤتاي توانيويةتى ناسراوةءبةئةوةى بينيت هاوسةرى ثاشاى فيليثبطريتةدةست، دةسةالت كورةكةىيؤنانى شاعيرى سافؤى خاتوو هةروةها ئةسثاسياى خاتوو لةطةل ئاشنايةتى ء ناسيوةخانوةكةى سةردةميك كة هةبووة يؤنانىدةيان ئةدةبىء يانةيةكى كردبووة خؤى..... ئةفالتؤنء سوكراتء وةك بيرمةندىمشتومرى مةبةستى بة كؤدةبونةوة تيايدا

فةلسةفى. فيكرىء

بايز شالى ساوين ئامادةكردنى تةوار طؤظارى بةسوودوةرطرتن لة

Page 14: real axis 7

14

Real Axis

خؤشةويستى ضةمكىبة وابةستةيية ماناى خؤشةويستىبؤ ريطايةكة وة شتيكةوة, يان كةسيكةوةبةخشينيكة و بةها ئاراستةكردنى مرؤ بةبؤ هةولدانيكة خؤشويستراوةكةو بةهةر ئاكامى وة ذيــان, لة تيطةيشتنطيانى بةرزبوونةوةى خؤشةويستييةكوزةو وةطةرخستنى خؤشةويستةكةوطؤرانةو خؤشةويستى تواناكانيةتى,مرؤظةكةو خــودى دةولةمةندكردنى

نويكردنةوةيةتى.ماناى كةسيك بةرامبةر خؤشةويستىوا ئةم وة كةسةوة بةو ية وابةستةيىبةالم بى هؤية بنةرةتدا يةش لة بةستةيىثةردايةو لةو خؤشويستراوةكة بؤ هؤطرىهةموو بة قوبولكردنيةتى و قةناعةت ماناىئةطةر (كةسيك ناشيرينيةكانيةوة و جوانىخؤشى دركةوة بة ئةبى خؤشويست طولى

عاشق نية). بويت ئةطينا

لة كة ئةزمونيكة ئاسايترين خؤشةويستىبة ئينسانةكان ضونكة روودةدات مرؤظدا ذيانىبتوانيت مرؤظ ئةطةر دايكدةبن لة ئةوينةوةو بةرزبيتةوة بةردةوام دا خؤشةويستى لةطةلرووداو نائاسايترين و دانسقةترين سةركةويت,خؤشةويستى كة كاتيك روودةدات, ذيانيدا لةسؤزى دةربكةويت مرؤظدا دلى لة راستةقينةئةو دةيطريتةوة, خؤيةوة لة خؤى ثةروةردطارو ئةوينةوة نةكردوة وشك بؤنى بة مرؤظةى كة

روحة. و بى طيان بىدلى دةضةقيتة تيريك وةك خؤشةويستىهؤى دةبيتة ئةوين راستيدا لة ئينسانةوةلة بمريت و هةية كة لةوةى مرؤظ ئةوةى كةسةرلةنوى ثيبكات, هةست نوى دايكبونيكىهةموو كة رووئةدات كاتيك لةدايكبونةوةشبضن, لةناو و بمرن بوون كة كؤن شتانةى ئةودةتمرينيت كة موعجيزةيةكة خؤشةويستى

تدةكاتةوة. وزيندووخؤشةويستى خؤشاو, هةم ذةهراوةو هةم ئةوين

خؤشةويستى هونةرىئاسايى نية» ئؤشؤ مرؤظيكى تيانةبيت, «ئةو مرؤظةى خؤشةويستى

ثزيشكى محمود/كؤليذى ثةيوةند

Page 15: real axis 7

15

Real Axis

لةراستيدا دةطريت، لةخؤ دذيةكةكان هةمووطةيشتنى بةيةك نية جطة لة هيض خؤشةويستىتييدا يةكدةطرن روناكى و تاريكى دذيةكانة, ئةمئةوين تييدا. يةكدةطرن مردن و ذيان ضونكةبوونى بونةوةردا كة لة طةورةترين دذيةكبونيكة

هةية.شيتى ئةم بةالم شيتى لة جؤريكة خؤشةويستى ذيانت دةكات, خؤشحال تؤ هةيةو بةرنامةى يةوئاهةنطى دةنط لة دةكــات سةرريذ و ثرثى طةورةيت و شكؤدارى خؤشةويستى دلرفين,

دةبةخشيت.عةشقدا جيهانى لة تةنها تةندروست هؤشى بيرولةوانةية خؤشةويستى بى بة مرؤظ دةبيت, ثةيدابيرو وةختيك هيض بةالم بيت ساغ دةولةمةندونازانيت هيض ضونكة نية تةندروست هؤشىهيض عاشق مرؤظى دةروونيةكانةوة, بةها لةبارةىلة نية, دةروونى ضارةسةرى بة ثيويستى كاتيكضارةسةركردنة طةورةترين خؤشةويستى راستيدا

ذياندا. لةبيت, سنور ناوى نية شتيك دا خؤشةويستى لةضونكة نية دا خؤشةويستى لة دووبارةيشناضيت, تر كةسيكى لة كةسيك هيض خؤشةويستىبكةينةوة ضةمكى خؤشةويستى كورت ئةطةر وةوقةناعةت»ة. وبةخشين, «ريز, ئةوا ووشة سى بؤ

دةكات. مرؤظ طؤج ترس .١طةليدا لة بترسن خؤشةويستى لة ئةوةى لةجياتىدذبةيةكن. شتى دوو خؤشةويستى و ترسان بذين,و خؤشةويستى نيوان لة راستةقينة دذايةتيةكىكاتيك هيض ترس و خؤشةويستى هةية, ترسدالة ترس ئةطةر وة نين هاوةل يةكدا لةطةلخؤشةويستى كليشةتانةوة بن برواتة رادةبةدةر بطؤريتبؤخؤشةويستى ترسناتوانى لةناودةضيت,خؤى ترسدا لةشيوةى ناتوانيت خؤشةويستيش و

مرؤظ دةتوانيت خؤشةويستى دةربخات,ترس بكات بةالم و دةولةمةند سامان بة

دةكات. طؤج مرؤظباريكى قورسى وةك نابيت خؤشةويستىزةحمةت كة هةلطرتنى بؤتان بيت لىطؤرانى بةشيوةى ئةوين ثيويستة بيت,بيت طؤرانى لة هةلخستن طوى يانبارطرانيةك هيض كات ئةو كة بؤتانئةوةش وة نابيت دروست ترسيك وكاتيك هيض خؤشةويستى كة بزانةبةجؤريك خؤشةويستى نية, جدىنيطةرانى, و دلةراوكى لة دةربازبوونةبوون لةسةرسام جؤريكة خؤشةويستىدةورى كة جوانيانةى ئةو هةموو بة

مرؤظيان طرتووة.

تؤن مولكى ئةوشتانة تةنها .٢فرؤشيت. بيان دةتوانيت كةتؤ

رووتة, ضةمكيكى تةنها خؤشةويستىنية بوونى شتيك وةك خؤشةويستىخؤشويستنةكة كاريطةرى كارو بةلكوضاالكيةكى ــةش ــةم ئ ــة ك هــةيــة ثةيوةندى لة وة بةرهةمدارة, ثؤزةتيظىدةبى خؤشويستراوةكة بؤ خؤشةويستيشدانةوةى وةالم و زانين و شادى و خؤشى

تيابيت.ئةزموونى خاوةنداريةتى شيوازى ى بةثىو لةزالبوون ية بريتى خؤشةويستىكة ئةوةى بةندكردنى و ذيردةستةكردنكوشتنة و خنكان ثرؤسةى ئةويت, خؤشمانناوى خةلك كة ئةوةى ذيانةوة, و ذيان نةكشيواندنى و تيكدان لة جطة خؤشةويستى ناوة

نية. تر ووشةكة هيضى ماناىئةو تةنها كة بيت روون ال ئةوةمان ئةبيت

Page 16: real axis 7

16

Real Axis

دةتوانين ئيمة كة ئيمةن مولكى شتانةشتيكى خؤشةويستى وة فرؤشين, بيانئيمة تا نية مولك نابةرجةستةيةو ئينسان لةوةش جطة بين خاوةنى

نية!؟! خؤى دلى خاوةنى بؤخؤى

خؤشةويستى ثيداويستى .٣ناخولقينيت.

بة ثةيوةنديةكى هيض ثيداويستى خؤشةويستى نية, يةوة خؤشةويستىواتة خؤشةويستى نيعمةتة, فراوانىلة ريذى رادةيةك ثرو سةر بة تؤذيان خؤشةويستى و وكول كةفلةبةرئةوة لى بكةيت ضى نازانى كةدابةشكردنى بة دةكةيت دةست

خةلكيدا. لةطةلبويت خؤش تؤى كةسيك ئةطةرداواى بةالم بكة لى خؤشى دةستهيض ئةو ضونكة ليمةكة هيضى خؤشبويت, تؤى كة نية ناضار كاتيك

ئةم سةيركردنى واية موعجيزة وةك خؤشويستنكةف و وروذان توشى تؤ بؤئةوةى بةسة موعجيزةيةذير ناكةونة خةلكى زؤربةى بةالم بكات, كول وخؤشةويستى ئةوان موعجيزةيةوة ئةم كاريطةرىثوضةكاندا و بضوك شتة ثيناو لة دةكةن قوربانىلة ناتةواوة تيطةيشتنيكى ئةمةش هؤكارىهؤطريةكةيان دا لةراستى ئةوان و خؤشةويستىمةبةستيان زياتر نية بةخشين و خؤشةويستىكة كاتيكدا لة خؤيانة, بةدةمارى فيزو تيركردنىو بةخشين لة خؤشحالى و خؤشةويستى بةخشينى

بةنرخترة. و طرنطتر شتيك هةموو لة وةرطرتنيدائةو ــار زؤرج خؤشةويستى ثةيوةندى بضرانىثيويستى سةيركردنى وةك كة دةرةنجامى طرفتةيةناتوانيت ناكام خؤشةويستى ضونكة ية خؤشةويستىكامةرانى ضرؤى و بةردةوامى سةوزى طةال مذدةىدةبيت يةكيك سودمةند كاتيك نموونة بؤ بدات.ثي كة دةكات داوا تر يةكيكى لة خؤشةويستى لةيةكيكى سوالدةكات ئةو دا راستى لة ببةخشيت, ىضاوى بيهينة ثيش دةكات لةو داواى عةشق تريشلة دةستةكانيان سوالكةرةكة هةردوو ئيستا خؤت

Page 17: real axis 7

17

Real Axis

كاميكيان هةر كردؤتةوةو ثان يةكتردا بةرامبةرببةخشيت ثى ئةوةى تريان ئةوى كة خوازيارةئةنجامدا لة ئةطةر ية سروشتى يةتى, ثيويستى كة

بكات. شؤرى مل بة هةست لةوانة هةريةكناخولقينيت, خؤشةويستى ثيداويستى ضؤن وةكخؤى مــرؤظ كة نية شتيكيش خؤشةويستىدةتوانيت ئاكامدا مرؤظ لة دروستى بكات, بتوانيتدةتوانيت بكاتةوة, مرؤظ يان رةتى بيت وةرطرىمرؤظ ئةطةر بكات, بؤ ى (نةخير) يان (بةلى)ثةذارةو لة ئةوا خؤشةويستى بؤ بكات (نةخير) هةردةم كة نةفسة ئةوة وة دةمينيتةوة, داماويدامرؤظ ئةطةربيتو بليت, (نةخير) كة لةوةية حةزىذيانى دةبيتة ئةوين و خؤشةويستى بؤ (بةلى) بكاتبةرامبةر (بةلى) بؤ ووتنى بةالم وشادومانى خؤشى

وة. ثى ذير بخريتة نةفس دةبى ئةوين بة

خؤشبةختى خولقاندنى خؤشةويستى وطرنط كاريكى هةناسةدان هةروةكو خؤشةويستىهيض نابيت خؤشدةويت كةسيكت كاتيك نية, بةم ليبكةيت, داواى و ليى هةبى ضاوةروانيةكتئةطةر دادةخةيت, خؤت لة دةرطاكان هةموو كارةسوثاسطوزاربة خؤ ئةطةر كةوت شتيكت بة ضنطكةثيويست نةكةوت ئةوة دلنيابة بةضنط هيضيشتهةموو ضؤن بروانة بكة خةلك سةيرى بةالم نةبووة,جار هةندى ئةزانن, خؤيان رةواى مافى بة شتيكدةكات ئامادة بؤ خواردنيان هاوسةرةكةيان كةنادةن, خؤيان بة سوثاسيكيش تةنانةت زةحمةتىالنى نية, ووشةدا قالبى لة هةر خؤ كردن سوثاس

بكريت. ثى هةستى لةضاوةكاندا دةتوانرى كةمدةبيت عاشق هؤطرو كةسيك كة كاتيكئةودا لةضاوانى تؤ رايبطةيةنيت, ناكات ثيويستريطة هةلئةقوليت, دليةوة لة كة دةبينى قواليةكتازة ئةو واية, ثةثولة سةماى وةكو رؤشتنةكةشىتافى لة ثرة ناخى و كليشةى بن ضؤتة خؤشةويستى

ضرؤيان دلى و طيان طولةكانى و بةهارىبة هةست ئةوةى بؤ مرؤظ كــردووة.سةرةتا دةبيت بكات, خؤشةويستىقبول ثى ضؤن خؤى ئةوةبيت كة فيرىريك خؤيدا كةلةطةل كةسيك بيت,لةطةل دةتوانيت ضؤن نةكةوتووةئةم بكةويت ريك دةرةوةدا جيهانى(من طةورةم) (من كة بيركردنةوةية قؤزم) زؤر يان جوانم زؤر كةسيكىتايبةتيم) كةسيكى بؤخؤم (منهةموو كة بيركردنةوةية طيالنةترينبةنزيكةى وة بيبيت, دةتوانيت كةس

دةنالينين. ثيوةشى هةموومانكة هيوايةكة تاكة خؤشةويستىثردى تاكة ضونكة هةية, بوونى خؤشةويستى مــرؤظ خــواو نيوانخؤشةويستى تةنها لةبةرئةوةى ية,مرؤظ و بةلةميك ببيتة دةتوانيتئةوبةرى بؤ رووبارةكةوة بةرى لةمهيواو لة جطة بثةرينيتةوة رووبارةكةمرؤظ نابيت, تر ضةشنيكى هيض ئوميددةذى, نائوميديدا لة خؤشةويستى بةبىدةبيتة جوان, طوليكى نةبيتة ئةوين ئةطةر

ترسناك. بكوذو نةخؤشيةكىئاطر بة ياريكردنة وةك خؤشةويستى برياريان هةن زؤركةس ئةوةية لةبةر هةرناو جيهانى نةخةنة ثيش كة تةنانةت داوةيان دةترسن ئةوان يةوة, خؤشةويستىلةطةل هةبيت تاليان ئةزمونيكى رةنطةهونةرى ئةطةربيتو لةكاتيكدا خؤشةويستى,بكريت ثى هةستى دروستى بة ئةويندارىهةريزةكانى بيتو ئةطةر نابيت, جؤرة بةودةمينيتةوة كة ئةوةى بكريت بذار خؤشةويستى

جوانةكانيةتى. طولة تةنها

Page 18: real axis 7

18

Real Axis

لةبةرئةوةى و خؤشبةختى ناكات تامى ميشكدةبيت دةكات خؤشبةختى ضيذى دل تةنهادل كاتيك وة بيت, ناختان ثادشاى دلتامى ئةوكات ئيوة, ناخى ثادشاى دةبيتةئةطةر دةضيذن, خؤشةويستى راستةقينةىبذى كامةرانيدا و شادومانى لة مرؤظ و (شادومانى) دةكات, طةشة ئةوينة ئةميةكتر دةدةن, ئةفراندنى (ئةوين) يارمةتىهةتا و دةبن خؤشحالتر عاشقتربن هةتادةضيذن. زياتر خؤشةويستى خؤشحالتربنتةنيا ذيانتان فةلسةفةى كة ئةوكاتةى تا(دركةكان) و خؤى بطريتة (طولةكان)بنياتنراو ذيانيكى ناتةواوة, بكاتةوة رةتدةبيتة ناتةواو فةلسةفةيةكى بنةماي لةسةرمرؤظى و ناتةواو مرؤظيكى بنياتنانى هؤىهاودةمى ثةذارة خةمبارو ناتةواو مرؤظيكىراستةقينة خؤشحالى و شادومانى دةبيت,برؤينة دةبيت بونداية, كامل و تةواوبون لةجةمسةريةكان, دوو هةموو ــةروى سثانتايى و بةرينى ئةوةندة مرؤظ كة كاتيكدوو هةموو بتوانيت كة هةبيت دةروونىهيض بةبى لةخؤبطريت جةمسةريةكانمرؤظ كة ئةوكاتةى و هةلبذاردنيك جؤرةلة بيت دذيةكةكان هةموو ئاطادارى هةموو سةرووى لة دةتوانيت بوونةوةردا,ئينسان كة ساتةداية لةم بذى, ئةوانةوة

خؤى طةشتووة. ئامانجى بةمةبةست وئيمةداية, ناوةوةى جيهانى لة خؤشبةختىخؤشبةختيةكى بةالم بيخولقينين ئةشتوانينجيهانى نابريتة ناو دةرةوةدا جيهانى خولقينراو لة

هةلبطيردريت. لة ناخدا ناتوانرى ناوةوةوشكلى شيوةو كة نية شتيك ناخ خؤشحالىثيست هةستةوةرةكانى بة ناتوانين هةبيت,يةكة ضؤنايةتى لةراستيدا بكةين, ثى هةستى

ناكرى بكريت, تةجروبةى و هةست دةبيتيةكيكى كةشى ثيش و هةليبطرن دةستاندا لةناتوانيت تةنانةت هيض كةسيكيش بكةن, ديكةىناش تةنانةت بسةنيت ليتان روودانيدا لةكاتى

دزريت.بخولقينيت خؤى بؤ شادومانى دةتوانيت مرؤظبةريتة كامةرانى و شادومانى ناتوانيت بةالمدةستى دروستكراوى شادومانى يةوة, ذيانى ناوكاتى و ناجيطير كة ئةوةية لةبةر هةر مرؤظة,هةر دةكات كة مرؤظ دروستى شتانةى ئةو ية,طيانلةبةريكة خؤى مرؤظ كاتين, هةمووياندياردةيةك ناشتوانيت هةربؤية دةمريت كةكة شتيك هةر نةمربيت كة بخولقينيتبة بةلكو نابيت رةزامةندى جيطةى ناجيطيربيتضونكة نارةزامةنديتان هؤى دةبيتة ثيضةوانةوةخؤ دةضيت. لةناو ضةشت لى تؤزيكتان كةهةرلة مرؤظ باشتربوو, نةكرداية تامتان هةر ئةطةرلةطةل هاورييةتى و دةخولقينيت خؤشى ذيانيداخؤشى ثــةذارةو ديت, ثةذارة ية خؤشى ئةمئةطةر مرؤظن دةستى دروستكراوى هةردوكيانخةميش نابيت. ثةذارةو ئةوا يةك نةبيت خؤشىو سامان بة مرؤظة لة كةمتر هةذارةكان مرؤظةدةبن, خةمؤكى ثةذارةو تووشى دةولةمةندةكانشادومانى تامى بةضاكى دةولةمةندةكان مرؤظةو رؤذيك ديت شادومانى كة دةزانن و دةكةن

دةروات. رؤذيكزؤر بؤية ناضيذن شادومانى تامى هةذارةكان رؤذئاواى لة كة كةسانةى ئةو نابن, خةمبارجيهانى ووالتانى بؤ طةشت كةوتووةوة ثيشووالتانةدا لةم كة دةبينن كاتيك دةكةن سيهةمثى زؤريان و رازين خؤيان ذيانى لة هةذارةكانكةسةرنين, خةمبارو شيوةيةك بةهيض خؤشةوهةذارةكاندا ووالتة لة كة دةمينيت ور واقيانكةضى بن ى شادومان ثى تا شتيكيان نية خةلكان

Page 19: real axis 7

هةية. كة شيوةى بةو هةر قبولة ثى ذيانيان

خؤشةويستى هونةرىخؤشةويستى يان هونةرة؟ خؤشةويستى ئاياهةستة ئةم هينانةدى ضيذبةخشةو هةستيكىبةختةوةر مرؤظى شتيكة و ريكةوت بة ثةيوةستة

تييدةكةويت؟طريمانةى بة باوةريان خةلك زؤرينةى بةداخةوةئةوةنية كةوا خةلك لةبةر دووهةم هةية ئةمةشطرنط شتيكى خؤشةويستى كة واية باوةريانو خؤشةويستين تامةزرؤى ئةوان لةراستيدا نية!بة سةبارةت دةبينن جؤر جؤراو فيلمى ذمار بى طؤرانى سةدان لة طوى و خؤشةويستى ضيرؤكىئةوةشدا لةطةل خؤشةويستى, لةبارةى دةطرن ثوضثيويستة شتيك كةوا بكاتةوة بيرلةوة كةسيك نية

بزانيت. يةوة خؤشةويستى لةبارةىبنضينةدا لة خؤشةويستى كيشةى خةلك زؤرينةىخؤشةويست ضؤن ئةوةية كيشةى كةوا وادةبيننكة خؤشةويستى ئةوةبيت كيشةى زياتر لةوةى بيتريطا ضةندين ئامانجة بةم طةيشتن بؤ وة بكات,ثياوان زؤرتر كة ريطايانةى لةو بةر, دةطرنةبةهيزو يان سةركةوتوبيت ئةوةية دةيطرنةبةركضان ئاسايى ريطايانةى كة ئةو دةولةمةندبيت, وةلةخؤى وا مرؤظ ئةوةية بةر دةيطرنة ذنان وبة بايةخدان لةريطةى بيت راكيش سةرنج بكاتخؤرازاندنةوةو و لةشجوانى بةراهينانى جةستةى,بؤئةوةى مرؤظ ئارايشتكردن....هتد و ريكثؤشىدةدات ئةوةش هةولى بيت رةزامةندى ى جى

بيت. راكيش سةرنج سيكسيةوة لةرووى(خؤشيان كة سادةية ثرسيكى ئةوة خةلكى الىمرؤظيكى بةالم بكات) (خؤشةويستى يان بوى)بوى) خؤش (كيت يان بويت خؤشت كة دروستنية بريتى خؤشةويستى لةراستيدا سةختة, ثرسيكىبةلكو نموونةيى و ثيرفيكت كةسيكى دؤزينةوةى لة

خؤى بؤ يةكة خؤشةويستى ثرؤسةىبيت.*** نموونةيى و ثيرفيكت ئةبيتبــةدواى خةلك زؤر تارادةيةكىدةطةرين دا رؤمانسى خؤشةويستىخؤشةويستى ئةزموونى كةئةوكاتديت. كؤتايى بةهاوسةرطيرى يةكةئةطةر طيالنةية بيركردنةوةيةكىهاوسةرطيرى لة بةر خؤشةويستىلةبةرئةوةى دابنريت طرنطتر بةبنةماى ثرؤسةيةكة هاوسةرطيرىئةم هينى بةرهةم و بةردةوامىكة ترة ثرؤسةيةكى ثرؤسةية

ية. خؤشةويستىلةكاتى خؤشةويستى ناليم مندةكات ثى دةست بةهاوسةبونةوةئةوةية بيلم مةبةستمة ــةوةى ئبيت خةالتيك رةنطة هاوسةرطيرىخةالتة ئةم بةالم خؤشةويستى بؤبؤئةوةى ترو خةالتةكانى لة جياوازة بة ثيويستى بمينيتةوة ال خةالتةكةتضاالكى جوهدو و خؤشةويستى هةمانخةالتةكة. وةرطرتنى ثيش لة وةك يةزيدان وةكــو فوتبؤلى ياريزانيكىبةدةست كاسى وةرطرتووةو خةالتى توانايةى ئةو ئيستا فوتبؤلدا لة هيناوةبةالم بيت بةردةوام و بكات يارى نيةوةرناطيريتةوة لى خةالتانةى ئةو خؤئيستا وابزانم هيناوة, بةدةستى ثيشتر كةبؤئةوةى كة ــة الروون مةبةستةكةمتانالبيت خؤشةويستيتان خةالتى بتانةويتثاش هةبيت خؤشةويستيتان هةمان دةبيت

هاوسةرطيريش. ثرؤسةىكاريطةرى هاوضةرخ شارستانيةتى خةسلةتىثةسةندكراوى ئالوطؤرى بيرؤكةى لةسةر

19

Real Axis

Page 20: real axis 7

20

Real Axis

ئةوةى لةبةر وة هةية, خؤشةويستراوةوةلةسةر ئةمرؤمان شارستانيةتةى ئةممرؤظى ــةزراوة دام كرين شت هةوةسىثيشانطاكان روانينة لة بةختةوةرى تازةكة دةبينيتةوة شتانةدا ئةو هةموو وكرينىيان بيت كاش بة ض بيكريت دةتوانيتئاليرةدا بدات, ثارةكةى بيت قيست بةدةروانيتة ريباز بةهةمان كور ض و كض ضو راكيش سةرنج كضى كور لةالى خةلك.دوو كض كورى سةرنج راكيش بةطويرةىبؤ لةهةولداندان هةردووكيان خةالتنراكيش لةسةرنج مةبةست ثةيداكردنى,كةسانةن ئةو مةزنى خةسلةتيكى كؤمةلةلةبازارى بويت و كةدةمانةويت خؤشمانئةوةى دةطةريين. بةدوايدا كةسايةتيداسةرنج تايبةتى بة كةسيك دةكات وارؤذطارة ئةم مؤدةى لةسةر بيت راكيشبيت جةستةيى مؤدةية ئةم دةوةستيت,

بيت. (عةقلى) ئاوةزى يانخؤشةويستى ناو كةوتنة بة كردن هةستمرؤييانة كاال ئةو بةطويرةى ئاسايى يةوةئالوطؤر شياوى تواناو كة دةطؤردريت شارستانيةتةى لةم هةية. ثيكردنيانسةركةوتنى لةبةرئةوةى ئةمرؤمانداهيض ئاليرةدا بةهاية بةرضاوترين مادى ثةيوةنديةكانى كة نية سةرسورمان ى جىكاالو هاوشيوةى مرؤيى خؤشةويستى

ناو بازاربيت. شتومةكىوةك نية ثرؤذةيةك يان ضاالكيةك هيض مةزن ضاوةروانى بةهيواو كة خؤشةويستىبةريك ئةوةشدا لةطةل و بكات ثى دةستحالةتة ئةطةر ئةم بهينيت!!! شكست ثيكى وخةلك ضاالكيةكى ديكةبيت هةر حالةتى وةكدةدةن شكستةكة هؤكارى زانينى بة طرنطى

ريطايةكى باشتربن. ضؤن فيربن دةدةن وهةولشكستةكانى بةسةر زالبوون بؤ هةية دروستهؤكارةكانى بةدواى طةران ئةويش خؤشةويستى,واتاى لة بةليكؤلينةوة دةستكردن شكستةكةوبيهاوين كةثيويستة هةنطاو يةكةم خؤشةويستى.هونةرة خؤشةويستى تيبطةين كةوا ئةوةيةئةطةر هونةرة. ذيان ضؤن وةك بةتةواوىبكةين خؤشةويستى ضؤن فيربين ويستمانثييدا كةوا بضين ريبازدا بةهةمان ثيويستةديكةى هونةريكى هةر بمانةويت طةر دةضينيان دارتاشى يان نيطاركيشان يان مؤسيقا وةكثرؤسةى وة فيربين. ئةندازة يان ثزيشكى هونةرىدةبيت دابةش هونةرانة لةو هةريةك فيربوونىكؤنترؤلكردنى لة كةبريتين دووبةشدا بةسةر

يةكةية. ثراكتيكى كؤنترؤلكردنى يةكةو تيؤرىفيربين بةكردةوة ثزيشكى هونةرى بمانةويت طةرسةبارةت راستيةكان هةموو ثيويستة سةرةتاجياجياكان بزانين, نةخؤشية و بةجةستةى مرؤيىديارة كؤدةبيتةوة ال زانياريانةمان ئةم كةهةمووبة نابين وة دا, ثزيشكى لةبوارى شارةزا نابينةئةزموونيكى ثراكتيكى هةتا لةو هونةرةدا ثسثؤرزانيارى هةردوو رادةيةى ئةو تا نةبيت زؤرمانيةكةيةكدا لة يةكةمان ثراكتى ئاكامى و تيؤريىكة بةهرةية ئةو يةكةيةش ذيربينى و يةكدةطرن,كؤنترؤلكردنى ضيةتى و ضؤنيةتى ئةمةش هةر

هونةريكة. هةرهؤكاريكى ثراكتيكدا تيؤرىو فيربونى لةثاللةو مرؤظ بؤئةوةى هةية ثيويستيش ديكةىبةو بايةخدان ئةويش ثسثؤربيت هونةرةدالةو هةبيت شتيك جيهاندا لة نابيت هونةرةية

لةالتان. طرنطتربيت هونةرةئايا ثيش ديتة جةوهةرى ثرسياريكى ليرةدائةمرؤماندا شارستانيةتى لة خةلك ية ضى هؤىهونةرة ئةم بايةخ بة فيربوونى نةبيت بةدةطمةن

Page 21: real axis 7

21

Real Axis

بةرضاون, تيايدا شكستةكانيان هةرضةند نادةنخؤشةويستى بةقولى ئارةزووى زؤر هةرضةند

شتةكانى هةموو واديارة بةالم دةكةنخؤشةويستى: لة الثربايةخترة ديكةيان

هيز... سامان, ثلةوثاية, سةركةوتن,ووزةمان تواناو هةموو ديارة

هينانةدى بؤ بةكاردةبةينووزةى مةبةستانة, ئةم

نةماوة ــان ــةوةم ئبهينين بةكارى

بـــــــؤ

ئيمة ئةوةتانى يان خؤشةويستى هونةرى فيربوونىو لةبارانةبووين هيض نةهاتوو لى هيض كةسانيكىو قسةلؤكين طيرؤدةى و حةثةساوين بةردةوامخؤمان لة وا خواردؤتةوةو مؤنجمان لةناوترسداهةر هؤكارةكانى بة ثةى نةمانةويت كة دةكةينبةقولى نةمانةوى و بةرين هةية كة شكستيكشتيكدا خزمةت كةسيكدا يان هةستةمان لة ئةوتةليسمةكان درشتى ووردو نةمانةويت و بيتلة يةكيك ناخةوة هةر لة دلنيام كة من بكةينةوة...كةلةناخى ية بكات بةو قولى ئةيةويت هةست ئيوةكة كردوة دروست ئةوة بؤ ئيمةى (خودا داية.بة ثيويستى ذيانيش بوونى بةردةوام بةالم بذين

ية). خؤشةويستى

*** Virtue of true love is not finding perfect person but loving imperfect person perfectly.

سةرضاوةكان:ئؤشؤ سةماى ذيانة. عةشق .١

ئؤشؤ بى دةنطى. ئاوازى .٢فرؤم ئةريك خؤشةويستى. هونةرى .٣

فرؤم ئةريك جةوهةردا. و روالةت لةنيوان مرؤظ .٤فرؤم ئةريك (ذيان)ةوة. بةناوى .٥

Page 22: real axis 7

22

Real Axis

موديالت و زانكوكةمان

جياواز مانايةكى هةريةكةمان الى ذيانبيت هةرضونيك بةالم هةية تايبةتى وهاوسةنطى ى هيشتنةوة لة ذيان جوانى

بةشةكان و ئاراستةكانيدا. نيوانطرنكى نيوان هاوسةنطى هيشتنةوةىبة دان طرنكى و رووكةشمان بة دان بةشيكة طشتيمان زانيارى و روشنبيرى

لةو جوانى ية.ئيمةى ئايا ليرةداية ثرسيارةكة بةالمناو بضينة توانيومانة ضةند تا طةنج طورانة يةوة؟ئايا جوانى ئةو بازنةىكاريطةرى زياتر موديرنة خيراكانى لةسةرمان نيطةتيظى يان ثوزةتيفهةلسةنطاندن توانيومانة هةية؟ئاياثيش بكةين شتةكان خراثى و باشى بو

يان....هتد!! دووبارةكردنةوةبو رووكةشمان بة طرنطيدان دةزانين وةكلة بةمةرجى ثيويستة شتيكى هةريةكةمانبكةين روشنبير خومان هةولبدةين طةليشيدابريقمان و باق هةر لةوةداية كارةسات بةالمو ناخمان بة دان طرنطى و رووكةشدا لة بيت

روشنبيركردنى خومان بيرضوبيتةوة.كوردستان زانكوكانى سةيرى ئةطةر ئيستادا لةطرنطى ئةوةندة كيذان ئيمةى تايبةتى بة بكةين

طرنطى دةدةين.ئةوةندة بةرطمان و جل و ماكياذ بةثيشكةوتوو تاكيكى وةك خومان بوونى و هةلويست بةئةم وة نادةين، ذياندا اليةنةكانى لةسةرجةم كارائةركى ئيمة كاتيدا سةرةكيمان،لة باسى بوونةتة شتانةكومةلطادا لة هةم و خيزاندا لة هةم لةسةرشانة طةورةمانو دايكيكى طةورة ببينة دةشى داهاتوودا لة كة بةوةىلة ثيشةكةماندا سةركةوتوو كةسيكى طةليشيدا ببينة لةدةمانةويت باو زورمان شتيكى ئةمرو بوتة ئةوةى بةالمطورانى تايبةتى بة عةرةبيةكان بيذة طورانى وةكوئةركةكانى بو ئامادةكردنمان خو و بين كضةكان بيذة

خستووة. ثشتطوى تارادةيةك سةرشانمان،ذيان ذيان بو ية ني باش تيروانينيكى ئةمة بةالم شيوةى جوانترين بة روذيك هةموو ية نى كليثبرازينينةوة خومان كليثةكان ناو شوشةييانةى بوكةئيمة بكةين سةير ئةطةر ضونكة زانكو بو بيين وئةو كلتورى لة جياواز هةية كومةلطايةكمان و كلتوركلتوور اليةنى هةندى كردنى طورانيبيذانة(ثاريزطارىزانكو لة كاتى هةريةكةمان ئيمة باشة)،وة شتيكىئةو ثيشةى لة جياواز خومان تايبةتى ثيشةى دةردةضينثيشةى لة جياوازبيت زوربةيان ئةبيت كة طورانيبيذانةتةنها ثيشةكةيان كة زوربةيان تةنها بيذانة طورانى ئةوو كليث تا برازيننةوة شيوة جوانترين بة خويان ئةوةية

بيت. ثرفروشنترين دىيةكانيان سىبة جياواز لةكاتى تر لةوى جياواز هةريةكةمان ئيمة وة

أبوبكر دةشنى ن:طشتى ثزيشكى كوليذى

Page 23: real axis 7

23

Real Axis

دايكبووين لة جياواز ثةنجةمورى بيركردنةوةشمان ئةبيت بويةخومان بدةين هةول و جياوازبيتضيان بيذانة طورانى نةك بينبكةينةوة. دووبارةيان ئيمةش كردكة بكريت ئةوة باسى ئةطةر خو و جل و روخسار بة دان طرنطى والتة لة موديرنة شتيكى بةرطئةمة هةية ثيشكةوتووةكانيشدائةوان ئةزانن لةض بةالم راستة زوربة طرنطى دان لة كاتيدا زيادةرويى

ئةدةن؟ رووكةشيانو جل هةندى ئةمةريكادا لةوالتىشوينى لةهةندى قةدةغةية بةرطزيادةرويى لةبةربكريت، كارداهةندى لة تةنها ماكياذكردن داية. تايبةتى ئاهةنطى بونةوبيرديتةوة قسةيةم ئةو جار هةندى

كردى نةوا راديو بيذةريكى كةدةرةوةى لة طةشتيار ووتى(دوو روذيك كوردستان بو دين ووالتشارةكانى لة يةكيك بازارى بةناوثياوةكة ثياسةدةكةن،بة كوردستاندابونةيةك هيض ئةمرو ئةوة دةلينخوى وا خةلك شارةدا، لةم هةيةنةوةال ثياوةكةشدةلى رازاندووةتةوة،واين...!!)لةكوتايدا هةميشة ئيمةلة ئيمة لة هةريةك هيواخوازم هاوسةنطى ئةو ثاراستنى هةولىكة بين رووكةشيةدا و روحى يةبة ذيان بةردةوامى بو ثيويستة دروست و كراوة ئاراستةيةكىئةوشتانةى لةكوى طوران كردنى

بووة. وابةستة ثيوة ذيانمانى

Page 24: real axis 7

24

Real Axis

هةية،تةنها دةروونيان كةكيشةى بةوباوكانةى ئةدات ئاطادارى دةروونى، ليكؤلينةوةيةكى خةتةر لة تةندروستيان شيوة بةهةمان مندالةكانيان بةلكو نابن نةخؤشى توشى خؤيان

داية.ساينتست] طؤظارى[نيو ،لة درابوو ئةنجام رؤشستر زانكؤى لة ليكؤلينةوةية ئةمبةشداربوون. تيايدا ١٦٩كةس كة سيرتا] كارى ثزيشك[مارى بآلوكرايةوة،بةسةرثةرشتىتووشى هةية،زؤرزياتر كيشةى دةرووني كةباوانيان منداآلنةى ئةو ليكؤلينةوةية دةليت: ئةمدةروونى بارى لةنيوان دةردةخات ئةوة ئةمةش ئاسايى، كةسى لة وةك دةبن نةخؤشىلةم ئةوكةسانةى هةية، تؤل توندو زؤر ثةيوةنديةكى بةرطريةكةيدا وسيستمى مرؤظ كيشةى هةموويان بوون، دا سالى سى لةنيوان مندالةكانيان بوون بةشدار ليكولينةوةيةدانةخؤشى تووشى كانيان مندالة كة تؤماركرا ئةوجارانة ذمارةى وة هةبوو، دةروونيان

مانطدا.. بوون،لةماوةى شةشباوانيان كيشةى كة وانةدا لة بوو زياتر بةنةخؤشى زؤر تووشبوون ليرةدا دةركةوت،كةتيكراى

بوو.. هيالك زؤر جةستةيان يان هةبوو دةروونيدةروونى كيشةى بريستوول،لةبوارى لةزانكؤى ليكؤلةرةوةية حيسوب، دافيد دكتؤر دةروونى فشارى بؤزانينى ثيويستة زؤر دريذخايةن ليكؤلينةوةى تةندرووستى،دةلى

رزطاركردنيان. ثيناو لة منداآلن كردنى هاوكارى وةضونيةتى

دةبيت!! وا مندالةكةشى ضونة باوك

سةرمندالةكانى كاردةكاتة باوان دةروونى نةخؤشى

و:ئاطرسليمانى طشتى ثزيشكى

Page 25: real axis 7

25

Real Axis

Page 26: real axis 7

26

Real Axis

كؤتايي زنجيرةى حةوتةمئةمة لة برسا!!، ئةمرم خةريكة وةآل هينا، قسةيةت هةموو ئةم ريباز كاك باشة بوو، قسةكردن خةريكى هةر هيذة، ئازةرو

كيذة ووتىرؤح!! بةخوا رؤحة ريباز طيانة، ئةوة كاكة شينى:

كة ئةليى قيذانوويانة بةسةريدا شينى قذى تةماشاى كة خؤشةويستم، ليية كيذة ريباز: ئاطاتراست بة ئةرى دةكات، شؤرت ئةقلى يةكسةر خواية، ئةو عةمرى بة دةهينيت، ساالرى باوك ناوى كة هةر كيذة: شينى

بكات سةيرت بويريت با كورة، نةبيت لةبةرخاترى ئةو دانةهيناوة، هيض قذت هةر ئةمرؤ شينىناخؤن!! برسيمة نان ئةرى رائةبويرن، يان راستتانة بة ئةوة نةهيناوة، دام ضؤن دةكةن، ضى ئةوة باسى شينى:

تيايدا بؤتةوة قول ضؤن بكة، ئازةر تةماشاى تؤ ريباز:جوانة!! ئةوةنة ضية ئةوة شينى ئةرى جوانة دانيشتووة، كضة ئةو لةطةل ناهينيت، لى وازى بؤ كيذة:

دةخؤين نان لةدةرةوة ئةضين هةلستن طيان ئازةر برؤين، با هةستن دة ريباز:بانط كرد ئازةرى ريباز دةكرد، قسةيان هةر هيذة ئازةر هةلستان، ثاش كةميك

ئةوةى كةش قسة دةكةين بؤ ئةليم، ثيت شةو ئةم هيذة، ئازةر: ئى زؤر ضاكةدا رووى ئةمة كويرا ئةناسن، يةك كاتذميرة سى خؤ دةكةن؟ ضى باسى ئةوة وةرة ئا ريباز:

باسى،.... وةال واية، ئي ئازةر:رؤشن، ضيشتخانةى بؤ بةين بيان ئازةر كيذة:

زؤر خؤشة!! ئةوى كيذة، ئازةر: ئافةرين

***************************************هةشتةم) (زنجيرةى

با، هوذةى هاذةو كشومات جطةلة ئاسمان سايةقة، دنيا ثةنجةرةكةدا، بة دةدا بة بةهيزى خؤى زؤر كزبايةكى ووشك سارد، شةويكىلةبةردةم كؤمثيوتةرةكةى كردبووةوة، رووناكى زةرد طلؤثيكى ضةند بة كة رووناكةكةى، ذوورة لة نةدةبووى!!.. هيضى تر طويبيستى

خؤشةويستى

هاورييةتية سمبولىهةشتةم زنجيرةى

Page 27: real axis 7

27

Real Axis

طظى طظة كاتةية لةو دةيووتةوة، لةطةلى بةرز بةدةنطى و طؤرانيةك سةر خستبوويية بوو، نووسين شت خةريكى دانيشتبوو،ئازةر ووتى. هيذةية...ئةمة جةرةسة، خوارةوة. ئاه كةوتة هةزةكةى ليبدات، بةهؤى دةستى كةس ئةوةى بى شتيك هات،

هاى ئازةر -تؤ ضؤنيت هاى هيذة، -

ضاوةريى تيلت بووم هةر تؤ ضؤنيت ئازةر، -كردت. خؤت ئيتر دةكةم، كةميكىتر كة بؤى ووتم بةراست، -

بكةيت هةست كة قسةكانيان، بوو بةجؤريك بةيةكةوة، بوو ثةيوةنديان يةكةم دةكرد، قسةيان بةيةكةوة ئازةرو هيذةببنةوة نزيك لةيةك

بةضيةوة خةريكيت؟ -تؤ؟ ئةى شتانةم، ئةو كؤمثيوتةرو و سةعيكردن خةريكى وةآل -

وان! هةر ئيوة ئةرآ نوسينم. تؤ و قسةكردنم لةطةل خةريكى ئيستا منيش -ضؤنيين؟! -

بوو! لةقسة حةزم لةخؤمةوة خؤشبوو، زؤر ئةمرؤ -ناوةوة وةرة تؤش ضةلةحانيمانة، دايمة ئيمة مةخؤ خةم -

دةكةيت؟ بةيانى ضى ئةرى ناوةوة، بمبةرة دةتؤ دةكةم، زؤر حةز وةآل -هةية؟ محازةرةم دوو هيضم دانةناوة، بةس ئيستا تا بؤضى؟ -

جا شارةزا نيم... ثاسثؤرت، فةرمانطةى بؤ كورة بةيانى ئةضم -بةيةكةوة ئةضين دةكةيت حةز ئى ئةطةر -

كرد باسمان ئةمرؤ ئةوةى ئةى دةبم، خؤشحال زؤر عةزيتة، ئاخر -بؤية نةبووم دلنيا ئةوة كوردستان، ئابورى لةسةر هةية باشيان زؤر ئينطليزى كتيبيكى ضةند هةية، ريكخراويك هيذة ئا -

نزيكة ثاسثؤرتةكةشةوة فةرمانطةى هةرلة بؤ ئةويش ئةضين بةيانى دةكةيت حةز نةوتيت، ثيم كاتة ئةوطيان. ئازةر طرنطة زؤر ئةوةيان وةال -

دةبينين يةك بةيانى ضاكة ئيشةآل زؤر دة ئى -ئازةر طيان باى الى ئيستنساخةكةوة، ١١:٣٠ كاتذمير تؤم، ضاوةريى بةيانى ئةوة ،OK -

باى باشة، زؤر -كردبوووة روو دةستةكانيشى و ئةيووتةوة لةطةليشى جارة ئةم طؤرانيةكةو سةر خستيةوة دياربوو، دلخؤش طةش، رووى ئازةر

ووتى ئةمة ئازةر كيذةية!!!! بوونى دايك لة بةيانى رؤذى خؤ طيان ئاه برا بووبيت. خؤى رؤذى ئةمرؤ وةك بليى ئاسمان،ضؤنيت شينى ئةلو هيذة:

دياريت بة دةنطتدا دلخؤش ضية؟ تؤ ضؤنيت، هيذة طيان شينى:نيم دلخؤش ضؤن ئةى -

بووة؟ ضى ئادةى - ok، زانكؤ نايةمةوة بؤ بةيانى بؤت دةطيرمةوة، دواى -

دةشاريتةوة! منى لة بووةوةو شتيك بةخوا بؤضى، -شتةكةم. ثاسثؤرت و بؤ ئيشى ئةضم -

Page 28: real axis 7

ئةتبينم دوايى باشة دةى -باى جاريكة بم، شينى كوربانى بة -

لةو تةنوورةية نية، جوانة! نا حةزم لةبةر كةم!، نازانم!، ضى لةبةر كةم!، ضى كرد بؤ ذوورةكةى، ضى خؤش، راى هيذة دلىبة دةستى دةكةم..هيذة لةبةر ئةوة خؤيةتى دةكةم لةبةر سثةكة قؤنةرة سثيةكةو ملثيضة بلوسةو ئةو كالةكةو شينة ثانتؤلة

بيت... ضؤن بةيانى بليى تؤ بوو، وةستا بيدةنط دةهينا، قذيائةمة ضى عةيبة، نا بيم، ناتوانم دةليم و دةكةم بؤ هيذة طرنطترة، تةلةفؤن كيذة نا بكات، ضى ئةزانى نةى ئازةر الشةوة لةو

وابوو!! كةوتبيت بةسةرا دنيايى وةك بوو، ديار قةلةق زؤر ووتى. ئازةر ئةمة بوو، دروست بوودةرةوة هاتنة كيذةو ئازةر لة هؤلى محازةرات لةبةيانى، سةر ١٠:٣٠ى كاتذمير

طةورةتريت لةمن مانطيك ئةزانيت كيذة، نةمريت ئةك ئازةر:بؤ هيناويت مةساسةشم ئازةر دوينييت، منالى الضؤ زانيووتة، تازة بؤ كيذة:

بطريت لي طويم ئةبيت طةورةتريت لةمن مانطيك لةبةرئةوةى ئينجا ثيتة؟ ئيشم كيذة ضؤنة ئةزانى -ضيية؟ ئادةى -

كؤدةبينةوة؟ ئةوان و شينى لةطةل ضةند كاتذمير -١٢ كاتذمير -

باشتريشة خؤشترةو ،١:٣٠ كاتذمير نايخةنة بؤ ئيدة -بؤضى؟ -

وةربطريت. كتيبة ئةو ريكخراوة ئةو بؤ لةطةلت يةم ووت هيذةم بة دوينى وةآلى -تؤى تيا دةكةم حةز بةس كاتة، ئةيخةينة ئةو ئةوة طيان ئازةر باشة كةوتن، ئاوا ريك ضؤن ليتدا وابلي، دة تؤ -

بييتةوة. بيت،يةمةوة ئةو كاتة هةر تا نا كردوويت. دروستى خوا فريشتةيت! طوليت! تؤ ضيت؟ تؤ كورة -

خؤيةوة بةدةم ئازةر ئةمة ثيكةنى، هاهاها ضؤنيت؟ ئازةر ها هيذةية، ئةوة ئيستنساخةكةوة، الى طةيشتة رؤيشت، ئازةر

28

Real Axis

Page 29: real axis 7

رؤيشت هيذة رووى بةرةو ئازةر ئةيووت.ضؤنيت هيذة ئازةر:

ضؤنيت ئازةر طيان، برؤين؟ -برؤين با -

زؤر دةرطاكةى بةردةم ثاسثؤرت، فةرمانطةى ١١:٢٠ طةيشتنة كاتذمير دةورى و رؤيشتن، تةكسيةكيان طرت هيذة و ئازةربكةين؟ ضى هيذة قةرةبالغة زؤر ثياوةكانيش بةريزيك، كورو و بةريزيك و ذن كض بوو، وةستا خةلك بةريز بوو، قةرةبالغ

ذوورةوة برؤينة با ئازةر هاتةوة، دةقةيةك ٥ ثرسطةو ثاش الى كورةكةى هيذة ضوو بؤ الى ووتى. ئازةر ئةمةذوورةوة؟ بضينة هيشتى ضؤن ئةوة ئازةر:

بهينم. ئةتوانم بةكارى شوينة، ئةو ئيشى بؤ كردم، بؤيان بيمةوة ئةوةى ثيش باجيكم ثيية، ئةوة -بضينةوة لةويوة وةربطرين، كتيبةكة ريكخراوةش دةبرؤ با برؤين بؤ ئةو دةرةوة. هاتنة كاتذمير نيو ثاش ذوورةوة، ضوونة

زانكؤ. بؤشتيك بخؤين؟ نةضين ئةوة ثيش ئةى ضاكة، زؤر هيذة: باشة

وةربطرين كتيبةكة بابضين تؤ -خؤت بؤ ئةتوانيت كورة!!! هةمووى ريكخراوة ئةم كة، حازر خؤت هيذة جا ريكخراوةكة، بةردةم ضوونة ١٢ كاتذمير

ووتى... هيذة ئةمة كضة!! هةمووى شوينيك بةم بؤ ئةو منيش ئيستا ضية!! جا ووتى.... ئازةر ئةمة سةيركةيت..............................................................................................................................................

ووتى كوييت، شينى لة ئةوة كيذة ضؤنيت، ئةلو -الى كافترياوة بؤ يةمةوة ئيستا هينا، شتانةم ئةو كيذة:

ثيتة ئيشم ضاوةريت دةكةم، لةوى -ووتى ريباز دةطةرييتةوة؟ كةى شينى، بلي ثيم بةيةكةوة وةستابوون، تؤ ريباز و شينآ بوو، قةرةبالغ زؤر زانكؤ ناو

نازانم طيان بةخوا جاريكة ريباز -يةيتةوة!!! تا شيت دةبم خؤ دةرؤيت؟ شينى خؤت هةر -

دةمرم! منيش يةكسةر ضونكة نابيت شيت ئيشاللة نا يةينةوة، زوو ئةرؤين، هةموومان نا -دا ووتى شينى طويى ثةنا بة ثيكةنينةوة بة كيذة ئةمة ضى دةبيت؟ -

كرد! زيرةم شيتة شينى:بوو؟ تيا مردنى و بوون شيت وا دةكرد، ضيتان باسى ئةوة ئةرى -

دةكةويت تى و مردنيشى يةك، شيتبوون كةوتنة و فةرهاد شيرين طيان كة كيذة ئى شينى:.........................................................

ووتى هيذة ئيشة!! بى بؤ طةنج ئيتر باشة -منةوة بةالى ئةوةى بةآلم كؤمةلطاية، خةتاى يان حكومةتة، خةتاى هةر يان خؤيةتى، طةنج هي خةتاكة بليين، ناتوانين خؤى -

خؤيةوةيةتى لةطةنج كة خةتايةيةى ئةو ئينجا حوكمةتة، كؤمةلطاو اليةنى طرنطة،ضين؟ شتانة ئةو نيم، ئيرة رةوشى طةنجى ئاطادارى زؤر تازة هاتوومةتةوة، ضونكة ئةوةية منيش كيشةى -

ثةرةثيدانى ثةروةردةو سياسةتى كة حكومةتة خةتاى وة عةيبة، بة كردووة شتيكى هةموو كة كؤمةلطاية خةتاى من بةراى -دةضيت كوى بةرةو سةرةكانى كةس نازانيت كة دةرةوة بيتة ضةماوةيةدا هاوكيشة لةو نايةويت خؤشيتى كة طةنج خةتاى وة نية، تواناكانى

29

Real Axis

Page 30: real axis 7

دةبات. كويمان بةرةو وزؤر هةست دةكةم وبةرط، جل بليين با لةبةرضاوة ئةو شتةى كة نمونة عةيبة، بؤ بة كردووة شتيكى كؤمةلطا ض -

نية لةسةر ضاوى كؤمةلطا شيوةية بةو و كراوةنو مةالو زؤر لةاليةن هات سةتةاليت كة جاريش يةكةم طؤريوة، ئةوةى تكنؤلؤجيا و كات شتيكة ئةوة نا -هةموو كؤمةلطا دةليم كة طؤرى، نةبيت، ئةمة كات تيا سةتةاليتى نية مةال ئيستا مالة كةضى كرا، حةرام خةلكةوةراستةوخؤ تؤ، شتةى لةسةر ئةو بات تيطةيشتن بى ئةوةى هةولى سةرثيى ئةوةية عةيبة، مةبةستم بة كردووة شتيكىهةميشة رووبةروبوونةوةدا لةطيذاويكى تؤ كة وادةكات ئةمة دادةنيت، لةسةر طةورةى شكينةرو ثايةيةكى رةخنةيةكى

بيت!!!رووبدات؟ طؤرانة ئةو كردووة واى كة دةكةيت باسى تؤ كة نية تيطةيشتنة ئةو هةر ئةمةش -

ئةزانيت و دادةنيت بؤ ثيالنى هةول و و خؤت ئةتةويت بطؤريت كة هةية: طؤرانيك طؤران جؤر نةخير، دوو -ئةمةش روودةدات نا يان بمانةويت ئةوةى بى و روودةدات كات بةتيثةربووى طؤرانيكيش دةبيت؟. ضى ئةنجامةكةى

تكنؤلؤجيا. جيهاندا و رووى بة كرانةوة وةك هاندةرةوةية، هةندى شتى بةهؤىباشة زؤر شتيكى داناوة، ثةروةردةى ى نوى سيستمى نية ئةوة بؤ حكومةت، ئةى -

هةبيت، سياسةتةكانى سياسةتةشى حكومةت ئةطةر من راى بة بةآلم نةكردووة، حكومةت شتى ناليم من -ئيمة دةردةكةويت بؤت بكةيت، كؤمةلطاية ناو ئةو تاكةكانى و كؤمةلطاى خؤمان تةماشايةكى ئةطةر هيذة ثضرة، ثضر

تةقليدين ضةندضيية؟ مةبةستت -

ئةو لةثال نايةين ئيمة دةدةين، بريار و دةكةين رووكةش سةيرى تةنها كة مانايةي بةو تقليدين ئيمة -نةزانيدا لة بكةينةوة تاقيشى ئةطةر ناكةينةوة، تاقى شت ئيمة هةية؟ ضى رووكةشة ئةو ناوةوةى بزانين رووكةشةداهاتة كؤمثيوتةر كاتيك كؤمثيوتةر، سادة نمونةيةكى دةكات، ثيمان عةيبة شت هةنديك بليم ئةشتوانم تاقيدةكينةوة،ناو تاكةكانى كاتيش زؤر مالةكةيدا نةبيت، كؤمثيوتةر لة عةيبة ثيى كةس ليهاتووة زؤر ئيستا واى و ماوةيةك دواى بازارةوة

ئةوة هةية بةهةمان شيوةى شتى تريش زؤر بةكارديت؟، بؤضى خيزانة ناشزانن كؤمثيوتةر ضية؟و ئةوخؤمانةوة؟!! بة باسةكةى هةية ض ثةيوةنديةكى ئةمة ئازةر باشة -

لة داوةتةوة رةنطى ئةمةش كؤمةلطايةية، ئةو ثةروةردةى خؤى طةنج ئةى ثييةوة؟!، نية ثةيوةندى ضؤن -بيركردنةوةيةكى كة هيض دروستكردووة، طةنجيكى كاركردنيدا، جؤرى و طفتوطؤ لة رؤذانةيدا، لة هةلسوكةوتى بيركردنةوةيةيدا،هةبيت كة بةوة باوةرى كة نةكردووة دروست طةنجيكى فربيت، بةرزة هةميشة كة دروستكردووة طةنجيكى داهاتووى، نية بؤ

نيشانى كردووة دةست خؤى كة خالةى بةو بطات دوايى و ثيبكات دةست سفرةوة لة هةنطاوى دةبيت يةكةملةسةردةميكدا، بوو زال ئيرةدا كةبةسةر بوو ئالؤزة سياسية بارة ئةو كوردستاندا، لة خولقاندووة كةشةى ئةو كة ئةوةى بةآلم -

تازةو...هتد دةكاتةوة كارى و ضاالكى لة تةنها بير بؤية نيةتى، كيشة هةية ئةوروثا طةنج كؤمةليك لة نمونة بؤوابيت!!!. كة كرد بوو واى ئالؤز سياسةتيكى ئةمة قسانة: جؤرة ئةم ئيتر بةسة واية من راى هةمووى راستن، تؤ قسانةى ئةو -برسى خةلكةكةمان ضاو كة كرد واى برسيتى ئيش!!. بي موضةخؤرى بة ببيت كؤمةلطا ضارةكى سي كة ويست سةردةمةكة ئةوةىبؤ بديل وةك جؤرة قسانة ليمان بؤتة دروشم ئةم دةمى بكاتةوة ئةليت ثارة!!!. ثارة دةمى داخات ئةليت ثارة بيت و لة ضاوى هةر وبينا بى داهاتوومانى و ئيستا وةربطرين رابردووة لةو وانةيةك ئيمة راى خؤم دةبيت بة دةهينين، بةكارى خؤمان تةمةليةكانى هةموو كراوة، دابين بؤ هةموو شتيكى ئةو بابة دةبيت قسةية ئةو قسةى يةكةم بكةيتـ خؤمان طةنجيكى بؤ طةنجيكى ئةوروثى باسى كة بكةين،

30

Real Axis

Page 31: real axis 7

بيت!!!!، دابين بؤ هةمووشتيكت و ئةوان؟! ئاستةى بؤ ئةوةى بطةيت بةو ناوتة كة هةنطاوانةى ئةو كوا كردووة؟!، ضيت تؤ باشةدووبارةى كردووتة هةآلنةى ئةو نةبيت هيض ئةوةى بؤ خؤت؟! رابردووى لةسةر بةدواداضوونةكانت كوا ليكؤلينةوةكانت؟! كوا

دووبارةبكاتةوة!!!!! بةسةردا خؤى ميذوو ئيمة وةك نية طةليك هيض من بؤضوونى بة نةكةيتةوة،بيكات ضونكة ثيويستيشة كة بكات، كاريك كة بةخؤى بدات تةكانيك خؤى طةنج دةبيت كة ئةوةدام منيش لةطةل -سةرؤكى ، ثاريزطاكان ثةرلةمان، هةلبذاردنى ثيشضوونيك، وةك كارةو بةرةو ئةو بؤ هةية دةر يارمةتى هؤكارى زؤر ئيستا

بكةين سةيريان طؤران سةرضاوةى وةك دةتوانين ئيمة ئةمانة كة هةريم،خؤى ئةستؤى بخاتة ليبرسراويتى والتةكةى بةشيك داهاتوويةكى باشتر بؤ لةثيناو طةنج كة ئةوةدام لةطةل منيش -هةية هةمووى زؤر طةنجيكى دةبينيت رةوشى طةنج، لة سةر ئةمشةو بةرنامةيةك بيت ئةطةر هيذة بزانيت. هى خؤى بة وطؤرةثان لة خؤى كاتذميرى ضةندين دةبينيت لةطةنج زؤر ذمارةيةكى زانكؤ لة دةكةيت تةماشاش هةية. طازندةى و طلةييكة لةطةلتدا هةية طةنجيك ضةند بة ثيويستت هةية زانستيت ضاالكيةكى تؤش بؤنمونة بةسةردةبات، زانكؤ كافترياى ونية.. خؤى سةرخوراندنى كاتى هةمووى و مةشغولة هةمووى ئيتر دةبيت!، سثى سةرت دةدؤزيتةوة دوان تا دةبينيت بيت،كة هةية ئةوة لةسةر رةخنةيان هةموويان دةسورينةوة، ئيش بى زؤريان زؤربةى بطريت، لى طوييان لةبةرنامةكةشدا ئةطةركيشانةدا ئةو ئاراستةى ضارةسةرى بة هةنطاو يةك تةنها ئامادةنين ئةوةشدا لةطةل بةآلم نزمة، زانكؤكةيان زانستى ئاستى

كةوتةوة!!!! بيرم طيان هيذة برا ئاح بنين....ضية؟!! -

يةكة كاتذمير -ضية؟!! ئى -

نةكريوة بؤ دياريشم كيذةية، بوونى لةدايك رؤذى ضية، ضؤن -زانكؤ. بؤ ئةضينةوة لةويشةوة و دةكرين بؤ دياريةكةى دةضين ئيستا دةبرؤ -

ووتى هيذة ئةمة بكريت، بؤ ضى باشة ئازةر بةتةماى كافترياكة ضوونة دةرةوة، لة و هةلستان ئازةر هيذةو

31

Real Axis

Page 32: real axis 7

و مووت حةزم لة زياتر بيت، نمونةيى بكرم بؤ شتيكى حةز دةكةم ئازةر:بكرم بؤي شتانةية ئةو مورو

لةو حةز زؤرم منيش جوانة!!، زؤر زةوقيشت ئازةر ئى ئى -شتانةية

قةرزارم تؤش دياريةكى ئةوة سوثاس، زؤر -مةدالياية ئةو هيذة ها شتانة، ئةو دووكانيكى بؤ ضوون بةيةكةوة

ووتى ئةمة ئازةر جوانة،كامة؟ هيذة:

تياية نقيمة سوورةكةى ئةوةى -ئازةر تؤكيذةت بةستاقمةكةهةمووى، ئائةوة زؤرجوانة!!، -

دةويت؟ خؤشبؤضى؟ -

هيض،ئةونقيمة نيشانةىخؤشةويستية، بؤكةسيكدةبريت -بوويت خؤشت كة

ئةوةمنةزانيوة!!، خؤمنيشكيذةموةك نزيكترينهاوريم، -تياية، نقيمة سةوزةكةى كة مةدالياية ئةو خؤشدةويت.. ئةى زؤرم

ليية حةز زؤرمزؤر جوانة!! زةوقت ئةليم كورة ئةآل ئازةر، -

دةثيضيتةوة تاقمةمان بؤ ئةو دوو طيان -مامةسوودم زؤر ئةمرؤ لةبةرئةوةى هيذة دةرةوة، هاتنة دةقة ١٠ ثاشمنة ديارى ئةمة يةكترناسينمان، بةبؤنةى و لةقسةكانمان وةرطرت

بؤ تؤخةجالةتت ئازةر بوو، سةير بةالشيةوة بوو، خؤش ثيى زؤر هيذة

درابيت!!! ثيم كة ديارية جوانترين ئةمة خؤشبيت دةستت كردم،هةردووكيان ضاوى و دةم زانكؤ، بؤ ضوونةوة و راطرت تةكسيةكياننيوان زياترى تيطةيشتنى و ثةيوةندي دروستكةرى ديارى ثيدةكةنى...(ذيانة ثيدانةوةى جار هةندى بةرامبةر، بة دلخؤشية ثيدانى تاكةكانة،كاتذمير دوو لة بةهيزترة زؤر من راى بة دياريةك ثيدانى بةبةرامبةر،كة بوو هيوادار ناخةوة لة ئازةر بطات، نامةكةت ئةوةى بؤ قسةكردن كاتى ثيويستة كةميكى ضونكى باو، كلتوريكى ببيتة كردنى ديارى ثيشكةش

دةرببرين). قسةكانمان لة هةندى كردارى بة بكةينةوة، كةم قسةكانمانكوين؟ ضؤنيت لة رؤح كيذة ئةلو طةيشتنةوة زانكؤ،

كافتريا كوييت.. وةرن بؤ ئةوة لة بى وةعد ضؤنيت؟ كيذة:دانيشتبوون، ميزيك لةسةر هةموويان ئةوان و شينى و كيذة كافتريا، بؤ ضوون

32

Real Axis

Page 33: real axis 7

ئةو لةناو حةمةش كاكة بوو، لةسةرا قوضةكيةكانيان كآلوة هةموويان دانرابوو، ميزةكة لةسةر طةورة كيكيكىلة هةموويان حةمة هةرضةنة كاكة ليدةدا، ضةثلةيان ضواردةوريا بة دةوت، هةموويان كافترياية طؤرانى

كة حةمةيةية كاكة ئةوة ئةو نةتدةووت بؤنةكاندا لة بةآلم بوو، زؤر رةسميش بةخؤوة بوو، و طةورةتربابرؤين هيذة وةرة دةكردن. سةيرى هةموو ئةو كافترياية بوون!! جوان زؤر لةطةلمانداية، رؤذانة

ئةوةتانبةزمانةية كة حةزم لةو ئةى هيذة:

ووشك و ذيانم تؤ بى كورة ثيرؤزة، ثيرؤزة، باشن، و ضؤنن دانيشتن، ضوون بة ثيكةنينةوةثيلة!!!! كاميرةيةكى بى تؤ ضاوم خوينة، بى بى تؤ دلم بى برنة،

كةثآلنديان ئةمانيش ئةروةآل حةمة: كاكةئيمة نةبيت سةير ضؤنيت، بةالتةوة تؤ هيذة طيان ئةوة ماستاوة، كةثآلندنى ضى؟ شينى:

دايمة واين!خؤشيدا بيت، لة هةروا ذيانت هةموو ثيرؤزة، هيوادارم طيان كيذة طرتبووى، هيذة ثيكةنين

ئةمة هيذة ووتىريبازيش ضةثليان ليدةدا، و حةمةدا طؤرانيةكةيان دةوتةوة كاكة دانيشتبوون لةطةل هةموويان

دةطرت. وينةى فؤتؤطرافةكةى كاميرة بةبوويتةتةوة!! طةنج دةكةم هةست كرد؟ ضيت ئةمرؤ بزانم وةرة ئا كيذة:

قسةى ئةو ريكخراوة، بؤ ضووين تؤزى و شتةكةى و ثاسثؤرت ئيشى بؤ تؤزى ضووين وةآل ئازةر:قسة دةتةويت هةر دةبيتةوة، طةنج دانيشيت هةر وا جوان كضيكى لةطةل تؤش ئيدة دةكةى، وا

بكةم...بكةين لةت كيكةكة با هةستة تؤ -

دايك لة رؤذى بؤنةى بة ئةوة ئةوانة، و جوانيت و قؤزيت طيان برا كيذة، كيذة... -بوونتةوة!!

نةوناسم مةطةر تر؟!! ضى ئى -ناكةيت لةت كيكةكة كيذة شينى:

دةهيليت ئازةر بؤ كيذة:بةيةكةوة كؤبوونةوة، هةموويان دةورى كيكةكة لة ثييو هةلستانة سةر هةموويان

(HAPPY BIRTH DAY TO YOU….HAPPY BIRTH DAY TO YOU KIZHA)كرد.... بة كيذة ثيشكةش هةلستان و دياري خؤيان هةريةكةيان قسة و طؤرانى، خواردن و كيك دةيانووتةوة.. دواى

هاوبةشى بوو كةلةطةلياندا خؤش ثييان ناخةوة لة بوو تياياندا دةكرد، ئةمانيان تةماشاى بوو، زؤربةيان قةرةبالغ كافتريابيزار بوون!! ثييان هةبوو بكةن.. تياشيانة

ووتى هيذة هاتووة، ئةمة لي تاقمةكةتى جوانة ضؤن زةوقت ئازةر ضةند ليية ضاوت لة كافتريا، دةرةوة ضوونةكيم؟ من نازانيت تؤ بؤ ئازةر:

كييت؟! -ئازةرم -

33

Real Axis

Page 34: real axis 7

جةرةسة وةرة شينى هات، مؤبايليك دةنطى ثيكةنين، داية هيذةباوكة بةلى شينآ:

ثيية خؤتت جنسيةكةى ضؤنيت، طيان شينى -بؤضى؟ ، بةلى -

دةرؤين شةممة نةضيت، بكةن بيرت كؤثى لى نووسخةى دوو سى بييتةوة، ئةوةى ثيش -زوو!! ، بؤ وا بابة -

ناكريت بؤمان تر مانطى دوو تا ئةطةر شةممة نةرؤين، دةرضوو، وا فرؤكةخانةكة مةوعيدى -نية؟ ثيويست هيضت طيان، بابة دةباشة، -

لةطةل خوات نا، -ووتى هيذة ئةمة شينى، بيدةنط بوو، ضى بوو داخستةوةو لة جيى خؤى مؤبايلةكةى شينى،

سويد شةممة ئةرؤين بؤ -باشترة برؤيت زووتر تا طيان شيني باشتر قةينا دة -

بووة؟!! هيض شينى ية ضى ئةوة تيا بكة، دوو قسةى دة وةرة دةكةيت، ضى ئةوة شينى ريباز:قسة دةكةين دوايى نةبووة هيض نا شينى :

بطرن... لى طويم مانةوة، طويبطرن... دةى ئازةرو هيذةو ئةوان و بةس كيذة ئةوان رؤيشتن و حةمة كاكة ٣ بوو كاتذميرشينى ووتى: ئةمة بطرن، توخوا طوي

بوووةوة!! سويى كضة ئةو بطرن، لى طويى هيذة:ووتى كيذة ئةمة دةستمان، هةردوو بة طرتووة طويمان ئةوة بةقوربان، بلي شينى، ئادةى

و طةورةبوون سالى هيوادارم زؤر ثيرؤزة، طيان كيذة سةرةتا بليم، ئةمةويت بؤ ناكةن، حيسابم ئاوا لةكةيةوة ئةوة شينآ:كضيكى هاوسةرى ببيتة و بينيت ماستاو لة و واز ثياو ببيتة تؤش طيان ئازةر بيت، وة ومنال مال ساحيب بة بيت، بوونت ئاقلبين لةطةل راست و بةردةوام بين لةطةل يةك هةر هيوادارم و دةويت خؤش دنيا بةقةدةر هةوو طيان تؤشم ريباز جوان!!، وةبمينيتةوة، و ريبازدا ئازةر كيذةو لةطةل كردين، هيوادارم حالت وةزؤر خؤش ناومان، بؤ بييت تؤش بةخير طيان هيذة وة يةك،

34

Real Axis

Page 35: real axis 7

سمبولى هاورييةتية) ضيرؤكى (خؤشةويستى زنجيرةئازةرو هاوريكانياندا. كيذةو و نيوان لة طفتوطؤ ئاميزة ضيرؤكيكى

مجيد ئارى كمال : ئامادةكردنى نووسين و لةبؤ: بنيرن بابةتة ئةم ثيشخستنى رةخنةكانتان بؤ ثيشنيارو راو دةتوانن

[email protected]

رؤيشتم ئةوةى كة من دواىدةرؤيت!!!!! كوى بؤ ريباز: و ئازةر كيذةو

سويد دةرؤين بؤ مالةوةدا لةطةل نةبووم، شةممة بةس دلنيا بليم، بيتان زووتر شينى: ويستمكةى دينةوة؟ دةرؤن؟! بؤضى نةووتم ثيت ئيستاش ريباز: شينى

هاتنةوة بؤ ضى برؤم؟!، بؤ دةبيت دةزانن قورسة، خؤتان تؤ شيوةيةى بةو بؤ منيش قورسة، زؤر بؤتؤ طيان ئةزانم ريباز شينى:ديينةوة... شيكاريانة ئةو دواى هةر كةشى

بؤتؤ، قورسة ضةند ئةزانم طيان ريباز داطيركردبوو، ضاوى و دةم تةواوى قةلةقى دياربوو، ثيوة تاقةتى بي و بيدةنط تةواو ريبازباشة نةبيت، بيتاقةت با حالةتةكةى خؤت دل خؤش دةرخة لةبةر ئةو كضة لةبةر بيت، وا ناكةم حةز بروات، ثيويستة بةس

ووتى كيذة ئةمة بكة، خؤش قسةى سى دوو هةستة دةبؤ بهينيتةوة شتمان با دوو بكة بؤ وةرة واستةيةكمان يةآل ريباز ئازةر:

بكةين قسة ئةمانة ناهيلن خؤ بكةين، قسة ئةو الوة دوو بضينة باخ، با طولى وةرة تؤ ريباز شينى:ئةمةويت دةرنةدةخست، ريباز طيان خؤى ريباز بةس لةبةر شيوة، شينيش بةهةمان ثربووبوو، دلى ئةوالوة، ريباز تةواو ضوونة

كة.... بليم ثيت

35

Real Axis

Page 36: real axis 7

RealScience

Page 37: real axis 7

زانستخةوى..... كةم يان خةوى زؤر

دايك... شيرى طرنطى

كؤرثةلة... خةونى يةكةمكان؟ (E) ماددةى دةربارةى دةزانيت ضى

شةقيقة ضارةسةرى (B)و ظيتامين

طويرايةلة كةمتر خيزان مندالى دووةم

ئةو زانياريانةى ... ضؤن دةزانيتكاميرا... ديزايينى باشترين

باشور بةستةلةكى قارةى بؤ زانستى طةشتيكى(home energy) ثرؤذةى

: بةش ليثرسراوىمحمود ثةيوةند

Page 38: real axis 7

كةسانةى ئةو كة دؤزيةوة ئةوةيان الظال زانكؤى لة ثزيشكى كؤليذى تويذةرانىجؤرى بة بوون بؤ تووش زياتردان لةمةترسى كةم ئةخةون يان ئةخةون زؤرو طلوكؤزدا, بةكارهينانى لة لةش تيكدانى و شةكرة نةخؤشى دووهةمى

كةمتر ٧ كاتذمير كةلة كةسانةى لةو زياترة دووهيندةونيو مةترسيةكةئةخةون. زياتر كاتذمير ٨ لة يان ئةخةون

سروشتى شيكردنةوةيةكى ثاش لة ئةنجامة بةم طةشتوون ليكؤلةرةوانلةم كة دياريكرد ئةوةيان وة لة ٦ سال, زياتر بؤماوةى ٢٧٦ كةس ذيانىتووشى نوستوون كةم بؤماوةيةكى زؤر يان ئةوانةى ى ٪٢٠ نزيكةى ماوةيةدابريكى ئةوانةى كة ى ٪٧ بؤ بةراورد بة نةخؤشى شةكرة بوون دووهةمى جؤرى

نوستوون. وئاسايى تةواوماوةى ثةيوةندى بة كة نية كة شةكرة تةنها مةترسى بةوةداوة تويذةران ئاماذةشيانثةيوةندى دةخاتةسةر هةمان تيشك كة هةية ليكؤلينةوة ذمارةيةك هةبيت بةلكو نوستنةوة

خةوى خةوى يان كةم زؤر

دةكات زياد شةكرة بة بوون تووش مةترسى

38

Real Axis

Page 39: real axis 7

39

Real Axis

و نةخؤشيةكانى دل و قةلةوى و نيوان نوستنئةوةيان تيبينى هةروةها وة مردنيش. ريذةىكة ثيطةشتوودا كةسيكى لة كة كردووة

ئةوة دةنويت ٧-٨ كاتذمير شةودا لةماوةىثاريزطارى بؤ ماوةية طونجاوترين و باشترينثيش مردنى باو و كؤمةليك نةخؤشى دذىكة دةردةكةويت وا هةرضةندة وةخت,

دةخةون. كةمتر يان زؤرتر خةلكىئةمريكا لة ١٩٦٠ دا لةسالى يةك راثرسىخةلكانى لةنيوان كة دةدا نيشان ئةوةى

لة نوستن تيكراى سالدا ٢٠-٤٠ تةمةنبةالم بوو كاتذمير ٨-٨,٩ شةوورؤذيكداكرد كةمى ريذةية ئةو دا ١٩٩٥ لةسالىلة تر ليكؤلينةوةيةكى وة كاتذمير, ٧ بؤنيودةولةتى سةنتةرى لةاليةن ٢٠٠٤ سالىكة دؤزيةوة ئةوةى تةندروستى ئامارى بؤ

٣٠-٦٤) ثيطةشتوو كةسانى ى سى لة يةكشةوو لة ئةخةون ٦ كاتذمير لة كةمتر سال)

رؤذيكدا.

Page 40: real axis 7

40

Real Axis

بة بدات خؤي ئةطةر دايك شيري ختسووة تويذينةوةيةكي نوي دةري جةلتةى و دل نؤرةى : نةخؤشيةكاني لة دةبيت دوور خؤي ، مندالةكةى لة ئةنجامدراوة و ئةمةريكي ي (ثترسبيرط) زانكؤي لة تويذينةوةكة خوين ،شيري كة دةركةوتووة ، كراوةتةوة بالو دا مندال) و دايك (تةندروستي طؤظاري

مندالةكةى و خؤيي بؤ دايك شيري طرنطيي

Page 41: real axis 7

41

Real Axis

بةرزبوونةوةى و شةكرة نةخؤشي بة بوون تووش ريذةي دايك ئاساييدةكاتةوة كؤلسترؤل كةم ريذةى بةرزبوونةوةى خوين و ثةستاني

. بيت ماوةى مانطيكيش بؤ شير دانةكة تةنانةت ئةطةر

نةخؤشي ريذةى دايك شيري كة دةركةوت هةروةها فشةل و مةمك شيرثةنجةى و هيلكةدان شيرثةنجةي

زاناكان ، ثيريدا تةمةني لة دةكاتةوة كةم ئيسكةكان بوونيو مولوولةكاني دل دايك ريذةى نةخؤشي شيري رايانطةياند كة

لةش ناو ضةوري كةمكردنةوةى ريطةى لة دةكاتةوة كةم خوين

شيري لة وةك هةية طةورةي ئيجطار سوودي مندالةكة بؤ هةروةها، تياداية ي (Antibiotic) جؤر ثينج دايك شيري ضونكة ، (قوتو) ثاودةر

ثاريزطاريي لة هةروةها ، ي تياداية (Antibiotic) جؤر سي ثاودةر شيرى بةالمطةدة و هةوكردني طويكان و رةبؤ و شةكرة نةخؤشيي و قةلةويي دةكات لة مندالةكة

و سنط .

جالل هةريم وة/

Page 42: real axis 7

42

Real Axis

لة طةشة لة مانط ٧ نزيكةى ثاشمرؤظ كؤرثةلةى مندالداندانووستن بةسةر بة زؤربةى كاتىميشكى سورى وة دةبات.

REMضاالكى باريكى لةنيوانNon- هيمنى باريكى و

بةالم ميشكى داية, REMوثى بضوكتر كؤرثةلةىنووستنيان سورى نةطةشتووبةرايى بةشيوةيةكىوةكو ئيستا تاكو ناضاالكةو

ماوةتةوة. يةك نهينىشواب كارين بيركاري زاناى لة دةمار زانايانى لة تيميك ولة شيلةر فيرةدريك زانكؤىكة دؤزيةوة ئةوةيان ئةلمانيانةطةشتوو ثى مةرى كؤرثةلةىنوستنةوة بةضةند ئةضيتة باريكىوةكو

REM يةكةم ئةوةى ثيش هةفتةيةكبيركارية ليكؤلينةوة ئةم دةربكةويت.لة بطةين تى زياتر ئةوةى ئةبيتةهؤىكردنى دابين هةروةها نوستن مةبةستىميشك طةشةى لة ليكؤلينةوة بؤ بواريكطةشةى لة الوازةكان سورة ناسينةوةى ونةخؤشيةك ببيتةهؤى زيانيك كاتيك ميشكدا

لةماوةى ذياندا.ئاذاوةو كاريطةرى لةسةر جةختى زياتر تويذينةوةكةضؤن كة كردوة ئةوة لةسةر ثرسى وة كردوة, نيطةرانىلة تايبةتى ناوضةيةكى سةر كاردةكاتة نيطةرانى ئاذاوةودةماردا زانستى لة ريطاوة ضةندين لة ئةمةش ميشكداضاالكى خةمالندنى راستةوخؤ دةطريتةوة. نوسنتيش كةو ئةستةم كاريكى مندالداندا لة مرؤظ كؤرثةلةى ميشكىزياتر نوستن دةربارةى دةيزانين ئيمة ئةوةى وة نةطونجاوة,

دةطرى. سةرضاوة ضاوةوة جولةى لة تيروانينمان لةيةكةم كؤرثةلةدا طةشةى مانطى حةوتةمين دةوروبةرى لة

طةشةكردوو كؤرثةلةيةكى وميشكى دةردةكةويت, REMلةنيوان خولةكيكدا ٢٠-٤٠ هةر لة كة دةردةكةويت واو بةئاطايى دذى ميشك ضاالكى كة داية, REM نوستنىميشك ئةمةشةوة بةهؤى Non-REM دةوةستيت نوستنى

ثشودانداية. لةبارىبةشيوةيةكى بابةتيكة هيشتا نوستنة سورى جؤرة ئةم فرمانىنوستندا. تويذينةوةى جيهانى لة لةسةرة مشتومرى بةرضاوكؤرثةلةى ميشكى كةضاالكى دةدةن ئةوة هةولى هةنديكهيلكارى ئاميرى بة بكةن وةخت ثيش نةطةشتووى ثىثيوانانة ئةم زوويى. بة دايكبونيان لة ثاش ئةويش ميشكبةدوور طرانةو يةوة تةكنيكى لةرووى شواب بةطويرةىلة دةكؤلنةوة كة دةمار زانايانةى ئةو بؤية هةلة. لة نية جاريك رؤذى نوستن سورى كة نازانن كؤرثةلة طةشةىلةطةل ضاالكيةكانى هيواش بةشيوةيةكى دةردةكةويت يان

طةشةدةكات. تردا

يةكةمخةونىكؤرثةلة.... تويذينةوةيةك كؤرثةلةدا لة ئاشكرادةكات نووستن سورى

Page 43: real axis 7

43

Real Axis

ليكؤلينةوةكةى شواب زانستدا لة ية بؤشايى ئةم ثركردنةوةى بؤيان يةك طشتى بةشيوةيةكى ئاذةليكة كة كردوة مةر لةسةرهةروةكو كيش قةبارةو هةمان بة هةلدةطريت كؤرثةلة دووميشكيش طةشةى سورى هةروةها وة مرؤظ, كؤرثةلةى نزيكةى كة مةردا و مرؤظ لة شيوةية هةمان بة تارادةيةك

لةليكؤلينةوةكةدا وة مةردا. لة و ١٥٠ رؤذة مرؤظ لة ٢٨٠ رؤذة ١٠٦ رؤذى لة كارةباى لةميشكدا ضاالكى كة تؤماركرد ئةوةيانثيشتر شتيكة ئةمة كة مةردا لةكؤرثةلةى طةشةدةكات مةوةلة سورةكان كة دؤزيةوة ئةوةشى شواب نةهاتووة. بةدةستنوستن شيوةكانى لة جياواز نةطةشتوودا ثى ميشكى كؤرثةلةىدةطؤرى زوو زوو سورانة ئةم طةشةدا دواترى قؤناغةكانى لة

هيواشى بة و طؤرانةكان بؤ ١٠ خولةك ٥ خولةكيكةوة لةهةركؤرثةلةكةدا. طةورةبوونى لةطةل روودةدةن

كؤرثةلة ض ئايا كة ئةوةى ويناكردنى بؤ طرانة شتيكى وة ئةوةئةم لةماوةى دةكات بةضى يان هةست دةكاتةوة تاقى ئةزموونيكشواب نوستن. سةرضاوةى سةر ئةخاتة تيشكيك بةالم سورانةداكة لة ميشكيكدا ثةرةناسينيت كتوثر «نوستن بةشيوةيةكى ئةلى:ثرؤسةيةكى بةضةند نوستن بارى و نوستن وة ثشودابيت, بارى لةضاالكى لة خوليةكان طؤرانة ئةطؤريت» ضاالكدا ريكوثيكىتر دةمارةخانةكانى هانى لةوانةية دؤخيك بؤ دةمارةخانةكانداكارثيكردن بؤ يةكترةوة بة بةستنةوةيان دؤزينةوةو لة بدات

لة تؤريك بةريوةبردنى وتويذينةوةكة ميشكدا.

رووناكىدةخاتةسةرثرسياريكى ضةندى ر هة و جةئةوةى دةربارةىميشك ضؤندةكات طةشةدؤزينةوةكانى و

لةطةل ئةطونجيتكةوا زانياريانةى ئةو

كة دةخات دةرىبارى ميشك خانةكانى

دةهينيت. بةرهةم نوستنتى باشتر بةشيوةيةكى

ميشك طةشةى لة طةشتندةربارةى دةداتى ئاماذةيةكمان

روودةدات دواتر كة نةخؤشيانةى ئةويان دةمار نةخؤشيةكانى وةكو ذياندا لة

لة النكةدا. مردن

Page 44: real axis 7

E 44

Real Axis

موعةلةبةكان....هتد، خواردنة و سةفةرى شةربةتى تا و نةستةلةو لة نقول هةر دةخؤين، خواردن لة جياواز كؤمةليكى رؤذانة، ئيمةلةو وة هةندى ئامادةكردنيدا، لةكاتى بةكارديت لةطةلى ياخود تيداية جياوازى ماددةى كؤمةليك لةم خواردنانةش هةريةكة

خراثن؟ بؤضى و باشن؟ بؤضى و ضين؟ ماددانة ئةو نازانيت بيت شارةزاش ئةطةر لةسةرة بازرطانيان ناوى ماددانةو بةكارديت رؤذانةماندا خواردنةكانى لة بةربآلو كةبةشيوةيةكى دةكةين ئامادةكراوة ماددة لةو يةكيك باسى ئيمةدةيخؤين ياخود نقوآلنةى لةو هةندى رؤذان لة رؤذيك ديارة خراث!!! يان باشة بزانين ئةوةى بى دةيخؤين، ئيمةشتيداية، كة كردووة، ماددةيةكى خواردنانةمان ئةم ثيكهاتةى سةيريكى مالةوة دةيبةينة سةفةريانةى كة ئةو شةربةتة

يانE330....هتد) E216) بؤنمونة: نووسراوةثزيشكى، ليكؤلينةوةى ثةيمانطاى لة خان، ئةمجد د. بةريز ( بآلوبكةينةوة كة ماددةية ئةم ثؤلينى باشبوو بيمان بؤية

كردؤتةوة. بآلوى ئةمريكا) يةكطرتووةكانى وياليةتة لةكراوة: ثؤلين جؤرة بةم كورتكراوةى (European communities)ة. مستحلةبة ماددةى(E) ماددةيةكى ديارة

دةهينريت: ضةورى بةراز بةرهةم لة ئةوانةى .1E101-E102-E103-E111-E120-E123-E124-E126-E127-E128-E141-E152-E210-E213-E214-E206-E234-E252-E270-E280-E325-E326-E327-E334-E433-E434-E435-E436-E442-E470-E471-E472-E473-E474-E475-E476-E477-E478-E780-E481-E493-E494-E495-E542-E550-E570-E577-E591-E631-E632-E633-E904.

بةكارهينانيةوة: لةسةرة لة رووى شكيان ئةوانةى .2.E104-E122-E141-E150-E153-E171-E173-E180-E240-E214-E477-E151

طةدة: كة دةبنةهؤى ئازارى ئةوانةى .3E226-E224-E223-E211-E221

خوين: ثةستانى بةرزبوونةوةى دةبنةهؤى كة ئةوانةى .4E320-E321-E250-E251-E252

قةدةغةكراون: ئةمةريكاو بةريتانيا و لة خةتةرن زؤر ئةوانةى .5E127-E124-E123-E120-E110-E102

جيهاندا: لة قةدةغةكراون كة ئةوانةى .6E103-E105-E111-E217-E239-E330-E121-E125-E126-E127-E130-E152-E181-

E211-E212-E213-E214-E215هؤى شيرثةنجة: 7.ئةوانةى كةدةبنة

E102-E123-E124-E131-E142-E210-E211-E212-E213-E214-E215-E217-E220-

ماددةى (E)كان؟ دةربارةى دةزانيت ضى

Page 45: real axis 7

45

Real Axis

E239-E251-E330-E311ريخؤلةكان: تيكضوونى كةدةبنةهؤى ئةوانةى .8

.E221-E223-E224-E226ثيست: ثةلة لةسةر دروستبوونى كة دةبنةهؤى ئةوانةى .9

E230-E231-E232-E233-E311-E312كؤليسترؤل: ريذةى زيادبوونى دةبنةهؤى كة ئةوانةى .10

.E320-E312-E463-E464-E466هةرس: كردارى دةبنةهؤى تيكضوونى كة ئةوانةى .11

E338-E339-E340-E341-E407-E450-E461-E462-E463-E465-E466:B12 ظيتامين لةناوبردنى دةبنةهؤى كة ئةوانةى .12

. E220 ثيست: طيروطرفتى كةدةبنةهؤى ئةوانةى .13

E250-E231-E232-E233-E311-E312لةكاتى خواردنياندا: زةرةريكيان كة هيض ئةوانةى .14

E132-E140-E160-E161-E163-E170-E174-E175-E200-E201-E202-E203-E236-E237-E238-E260-E261-E262-E263-E281-E282-E300-E301-E302-E303-E304-E305-E306-E307-E308-E309-E322-E331-E332-E333- E335-E400-E401-

.E402-E403-E404-E405-E405-E406-E408-E410-E411-E413-E414- E421دةكريت: ثؤلين جؤرة بةم بةكارهينانيان ثيى بة بةكاردةهينريت. مةبةستيك ضةند بؤ ماددانة ئةم

بةكاريت خواردنةكة رةنطى ثاريزطاريكردن لة مةبةستى بؤ – 180-100تيكنةضيت. بمينيتةوة ماوةيةكى زياتر بؤئةوةى بةكارديت، لة خواردنةكة باريزطاريكرن بؤمةبةستى – 252-200

خواردنةكة ترشى دةدات بة تامى – 297-260بةكارديت ئةكسةدة لة خواردنةكة ثاريزطارىكردنى بؤمةبةستى – 385-300

مخثرة)ن ماددةى ( – 429-400متماسك) بميننةوة( ثيكةوة خواردنةكة ثيكهاتةى كة بةكارديت بؤئةوة زياتر مستحلبن، ماددةى – 499-430

بةكارديت خواردنةكة تامى خؤشكردنى بؤمةبةستى – 640-620ناوخؤين ماددةى كؤمةليك – 967-950

هةستياريان( كةسانةى ئةو هةية، كةسانةى ربؤيان ئةو ( مندال، ثيويستة ئةم ماددةية، خواردنى و بةكارهينان دةربارةى وةبةتايبةتى وة ماددةية بن. ئةم خواردنى ئاطادارى ثيويستة (ئةسثرين).. حةبى بةرامبةر هةستيارى هةية، بةتايبةت حساسيةت)ياندواتريش و ضاالكيان زيادكرنى دةبيتةهؤى كة دةرخستووة، ئةوةيان ليكؤليةنةوةكان ضونكة بيت، لييان ئاطامان ثيويستة مندال

دووبارةبووةوة.. و بة حالةتى تورةيى لةناكاو توشبوونيان هؤى دةبيتة

Page 46: real axis 7

ئةسيد فؤليك B٦ و B١٢ و ظيتامينتوندى دووبارةبوونةوةو ريذةى هةروةها و كةمدةكاتةوة شةقيقةشةقيقة, نةمانى هؤى دةبيتةتازة تويذينةوةيةكى بةطويرةىوةرطرتنى رؤذانة كة دةركةوتووة

ئةبيتة هؤى ٢ جار زياتر ظيتامينشةقيقة. نةمانى كةمبونةوةو

لة خةلك مليؤن ٣٠٠ لة زياترنزيكةى هةية، شةقيقةيان جيهاندا ٪١٨ بؤ ٪١٥ و ثياوان ٪٧ بؤ ٪٦شةقيقةوة، دةست بة دةنالينن ذنان

حالةتى ٢٠ مليؤن رؤذيكدا هةر لة وةروودةدات. شةقيقة

سةرئيشة ثيش توندن، زؤرى بة نيشانةكانىرةش وثةلةيةكى روناكى تيشكيكى زؤرجارنيطةرانى زؤرجاريش و دةطرى ضاو بةرىطشتى بةشيوةيةكى نةخؤشةكة وة (قةلةقى)،سةرى الى لةيةك دةكات ئازار هةست بةولةرزو رشانةوة و دلتيكهةالن لةوانةية وة داذاوةذاويشى و روناكى بؤ هةستيارى تاولةسةر تويذينةوةيةكيان زانايان لةطةلدابيت.

شةقيقةيان هةموويان كة كرد كةس ٥٢بؤ ضارةسةريكى هةريةكيكيان كة هةبوويان ئةويش بهينيت بةكارى تا كرابوو ديارىطوالجيكى (جؤرة بوو ثالسيبؤ يان ظيتامينكة نية تيا واى دةرمانيكى هيض ساختةية

مانط. ٦ ماوةى بؤ بيت) وةهاى رؤليكى

شةقيقة ضارةسةرى و B ظيتامين

46

Real Axis

Page 47: real axis 7

هةريةكيك بؤ لةسةرةتادا شةقيقة نةمانى ريذةىكرد كةمى ئةو ريذةية بةالم بوو، ٪٦٠ نةخؤشانة لةوبةالم ظيتامينيان وةردةطرت كة ئةوانةى بؤ ٪٣٠ بؤنةكرا بةدى كةمبونةوةيةك و طؤرانكاريةك هيضريذةى كةمكردنةوةى ثالسيبؤدا. بةكارهينةرانى لةبةشيوةيةكى سةرئيشة توندى و سةرئيشة روودانىظيتامين كة كةسانةى لةو كرا تيبينى ئاشكرا و روون

بةكاردةهينن. Bئةوروثا لة ٢٠٠٤ دا لةسالى كة تردا تويذينةوةيةكى لة(جرعة) كة ذةمى كردوة تؤمار دراوة ئةوةيان ئةنجام

دذى لة بةرطريكردن يارمةتى B٢ ظيتامين زؤرى

تويذينةوةيةكى لة دةكات، وة شةقيقة روودانىكراوة ئةمريكا لة ثيشوودا سالى كة تردائةوانةى ٪٤٢ كة دةركةوتووة بؤيان زانايانكةمى هةية دريذخايةنيان شةقيقةى

هةية. شةقيقة نةخؤشيةكة D يان ظيتامينلةسةر تةواوى طةشتنيكى تى ئيستاش تاكو

هؤى ية، نى تةواويشى ضارةسةريكى و ية نىبؤماوةيى هؤكارى ثيكداضوونى روودانيشى

كة دةمارىيةوةية وهؤكارى ذينطةى وجياوازة. كةسيكى تر لةكةسيكةوة بؤ

47

Real Axis

Page 48: real axis 7

48

Real Axis

زانايانى كة تويذينةوةكان دوا لة يةكيك لةثوردو و هاوايى بنسلظانياو زانكؤى سى هةردووةم مندالى كة ئةوةية طةشتوون ى ثىطةورة برا لةضاو ذيانياندا لة طويرايةلن كةمترئةوةيان تويذةران طةورةكةيان. خوشكة يان(يةكةم نؤبةرةكان زؤرينةى كة دؤزيوةتةوةبةالم كةرةوةن السايى زؤرتر خيزان) مندالى

سةربةخؤن. زياتر تر وبراكانى خوشكلةسةر ليكؤلينةوةكةيان ــذةران ــوي ت

ووياليةتة لة كردووة مندال ٣٦٤ ذياننامةىلةنيوان تةمةنيان ئةمريكا كة يةكطرتووةكانى

باوانى تويذينةوةكة بووة, سال ١٩ بؤ ٧ليكؤلينةوةيةو ئةم طرتبووةوة. مندالةكانيشىلةاليةن كراوة لى ثشتطيرى دةرئةنجامةكانى

مندالةوة. طةشةى رؤذنامةىسةر كردوةتة جةختيشى ليكؤلينةوةكة وةثةيوةندى بة دةست كوران كاتيك ئةوةىئةكةن ثى دةست كضانة ئةو لةطةل دةكةنلةماوةى بةالم هةية كةسيتيان هةمان كةكةمتر نيوجةوانيةتياندا سةرةتاى تةمةنى ئةوةى تر جاريكى هةروةها وة هةستيارن.

مندال لةدايكبوونى كاتى كة سةلماندووةكةسايةتى لةسةر هةية طرنطى رؤليكى

مندالةكة.دةمى ناو ليكى لة نموونةيان زانايانئةوةى بؤ وةرطرتبوو منداالنة لةو هةريةكوة بخةملينن, تيستؤستيرؤن هؤرمؤنى ئاستىكردبوو تويذينةوةكة بةذداربوانى لة داواشيانلة دةدةن رؤذانة ئةنجامى شتيك كة هةموودةفتةرى لةسةر خويندنطاكانيان دةرةوةى

بكةن. تؤمارى يادنامةكانيانووتةبيذىتويذينةوةكةئةلى:»لةماوةىتةمةنىبؤماوةبابةتيان دووةم مندالى هةرزةكاريدازياد يةوة سةربةخؤيى و سةركيشى لةرووىبؤماوة ئةم مندال يةكةم لةكاتيكدا دةكاتدؤزينةوةية ئةم ناطؤريت.. زؤر بابةتانةيان ئةلى كة بيرؤكةى ئةو لةطةل هاوتايةدةبن, دايك وباوكيان زياتر وةك نؤبةرةكانياخى زياتر دووةم مندالى بةثيضةوانةوة وة

بووترن.»تويذينةوةكةياندا لة ليكؤلةرةوان هةرةها وةكضانة ئةم كاتيك كردووة ئةوةيان تيبينى

خيزان مندالى دووةمطويرايةلة كةمتر

Page 49: real axis 7

49

Real Axis

هةست زياتر دةكةن كضاندا لةطةل مامةلة

دواترى لةتةمةنى دةكةن خؤيان ميينةيةتى بة

بة هةست زياتر كورةكانلةكاتيكدا ذيانياندا,

كوراندا لةطةل دةكةن كاتيك خؤيان نيرينةيةتى

رةطةز, هةردوو كاتدا لةهةمان دةكةن. مامةلة

هاوريى لةوةى كة دةبن زؤر سودمةند وكض كور

سةركيشى طةشةكردنى بؤ هةبيت كضيان

لة كةسايةتياندا. وسةربةخؤيى

وباوك دايك كة ئةوترى زؤرجار خؤمان الى

نؤبةرةكان نؤبةرةكةيانزياترخؤشئةويتبةالم

بردووة بةسةر تةمةنيان زياتر تر مندالةكانى لة

رةنطة كةسيتيان نزيكى و باوانياندا لةطةل

زياتر ئةوان بؤ باوانةوة لة هؤطرى وابكات

كام جاريك لةزانايةك ئةثرسن ئةطةر نا بيت,

لةوةالمدا ئةويت خؤشتر لةهةموويان مندالةت

لةطةل زاناكة ئةلى ئةوةيان كة نةخؤشة. بةالم

ئةو «باوك ئةلى هةية قسةيةك ئةمةشدا

ئاواتةكانى كة ئةويت خؤش زؤرتر مندالةى

دى». ئةهينيتة

كارطيرى كؤليذى محمود... ثةيام ئامادةكردنى/

ئابورى و

Page 50: real axis 7

50

Real Axis

بابةتيك يان زانيارييةك دواى بة كاتيكزوريك لة ئينتةرنيتدا،بيطومان لة دةطةرييندةيبينين جور هةمة سايتى سةرضاوةو لةراستة زانياريية ئةو ئايا لةوةداية طرنطى ،ليرةدازانياريانة لةو ــك زوري ضونكة هةلةية. يانبةخش ــارة دووب لة ــت دةوي ليثرسراويتيانبة كةسيك هةموو ، تووة لةاليةن كردنيانلة خوى زانيارى كةمترين دةتوانيت ئاسانىبكات،بةمةش بةخش ئينتةنيت ثةرةكانى سةرلة و دةبنةوة كةمتر ووردةكان و راست زانيارييةضون ون دةبن،كةواتة هةالنةدا زانياريية ئةو ناوخاالنةى نا؟!!ئةم يان راستن زانياريية ئةو بزانينزانياريةكى كة خالن كومةليك خوارةوة الىنيشانى ئةوة كة بتوانيت دةست وةهات ثيدةدات

يان نا؟!! راستة زانياريية ئةو بكةيت ئاياريطةيةكى ثةيوةندى يان ئايا ئيمةيليك يةك:يان نوسةرى ثييداويت؟ بة نوسةرةوةكة كردنئةطةر شوينيكة؟ ض لة وتوويت ى ثى بابةتة هةبيت ئةوا طومانت رووةوة نةنوسيبوو لةو هيضى

بابةتة. ئةو راستى و ووردى لةكردنى ئةو بةخش هوكارى نووسةرةكة دوو: ئايالة دةكات ثيويست كردووةتةوة؟ روون بابةتةىمةبةستيك بابةتيك هةر بالوكردنةوةى ثشتبابةت ية ئامادة ني كةسيك هةبيت،ضونكة هيضبالوكردنةوةى لة بدات بةفيرو كاتى و بنووسيت

نةبيت. ئامانجيكى هيض كة بابةتيكداو راســتــن زانياييةكان هةموو ئايا ــى: سيان زانيارييةك بابةتةكةدا لة تةواون؟ئةطةرتيطةيشتنةوة رووى لة هةلةهةبوو رستةيةكىبابةتة،ضونكة ئةو راستى لة هةبيت طومانت ئةوادلنيابة ثيبكةيت هةست هةلةيةك ئةطةر

تيداية. تريشى هةلةىكة سايتةى ئةو جورى شيوةو ئايا ضــوارةم:ئةطونجيت بالوكراوةتةوة تيادا زانياريةكةىبالو تيايدا كة بابةتةى ئةو جــورى لةطةلرووكةشى و شيوةى مةبةستم ديزاين كراوةتة؟زور ناوةروكةكةيةتى،ضونكة ية،بةلكو ني سايتةكةسةيرى و راكيش سةرنج ديزاينى طةليك سايت

هيضة. ناوةروكة كةيان الم بة بوكراوة

لة زانيارييةى ئةو دةزانيت ضونراستة؟ طرتووة وةرت ئينتةرنيت

و:ج.ل

Page 51: real axis 7

51

Real Axis

بردووة سةرضاوانةى ئةو ناوى نووسةر ئايا ثينجةم:ثيكرا باوةر هةلهينجاوة؟بابةتى ليوة بابةتةكةى كةضةندةها لة كة بابةتةية ئةو باوةثيكراو سايتى لةكردووة،هةروةها ئامادة ليوة بابةتةكةى سةرضاوةوةتيدةطةين نووسةرة ئةو ئاطايى بة و روشنبيرى لة

بابةتةوة. ئةو لةمةرهةلةى لة زور بريكى بابةتة ئةو ئايا شةشةم: لة كةم تيداية؟!بريكى نووسينى هةلةى و ضاث هةلةكان ئةطةر ليدةكريت،بةالم ثوشى ضاو هةلةبابةتة،نووسةرى لةو هةبيت طومانت بوون،ئةوا زورنوسينةكانيان بة طرنكى كة ئةوانةن راستةقينة

روويةكةوة. لةهةموو دةدةنبو سةرضاوةى و ئامراز نووسةر ئايا حةوتةم:نيشان زياتر؟!دةست وةرطرتنى سود بو نوسيويتبةرةو كة كتيب سايت و تر و سةرضاوةى كردنىبابةتة زانستيية لةو زياتر قولبوونةوةى تيطةيشتن وئةو راستى كة بيروكانةى لةو يةكيكن بتبات،ئةوازانستى لةبارةى بابةتيك دةسةلمينن،بةالم بابةتة سةرضاوانة ئةو ذمارةى بنوسريت داهينراو و تازةباوةرت كة بابةتةن ئةو باوةرثيكراو كةمترن،بابةتى

تيدا ببينريت. و راستطويى ثيبكاتكة سايتةى ئةو يان سايتةكة جورى هةشتةم:

yahoo,about,Zd)سايتى وةرطيراوة،وةك ليوةى ئةو ضونكة ووردى بابةتةكة ...هتد)ئةوا دلنيابة لةهةية،ريطة ناوبانطى طةورةيان ليثرسراويتي و سايتانةلة دلنيا نةبن كة بابةتيك كردنةوةى بالو بة نادةن

بابةتةكة. راستىسايتةكانى وةك سايتةدا لةو زانياريةكة ئايا نويةم:بليت سايتيكدا لة ئةطةر ؟!بةنموونة واية تر

دةريايى طةشتى دا ١٧٦٢ سالى لة كولومبوسلة ١٤٩٢،ئةوا بليت لة سالى تر كردووة لة سايتيكىلةو كام بزانيت ئةوةى بو بطةرى تردا سايتةكانى

ثيببةستيت. ثشتى سةرضاوانةباوةرثيكراوة كةسيكى سايتةكة خاوةنى بزانة دةيةم:ريطةى لة ضيية سايتةكة ترى تايبةتمةندى ،

.(whois.com)سايتى

Page 52: real axis 7

52

Real Axis

بردةوة. ئةوروثادا لة ديزاينى باشترين جى)خةالتى ثاناسونيك(لوميكس كاميراىبطوردريت. ضاوةكانى ئاسانى بة دةتوانريت سوك و بضوك

باشترين خةالتى جى لوميكس جورى وتى:كاميراى ثاناسونيك لة ثاناسونيك كومثانياىديجيتاليدا ئاميرى لة تةكنةلوذى سةركردةى جيهانى بووة ثاناسونيك بردةوة، كاميراىوينةطرتن.ئةم تةكنةلوجياى بو راطةياندن كومةلةى ،لةاليةن بردييةوة خةالتةى بةو

ئةوروثاى والتى ١٢ نوينةرانى وةرطيراوة،ئةم كومةلةية باشترين ديزاين سةر لة خةالتةئاميرى باشترين دةدريتة تيبا خةالتى بةناوى خةالتة ئةم ساليك هةموو كة تيداية

نرخةكةشى. تةنانةت و جوريتى و رووى ديزاين اليةكةوة لة هةموو لة تةكنةلوذىلةسةر لةو زنجيرانة يةكيك هةر ليدةردةضيت،كة زنجيرةيةكى لوميكس جى كاميرةىكى طور جى لةسةر دةكرين،كة سيستمى(Four third micro)دروست بنةماىكاميرةى كيشى نيوةى نزيكةى و سوكن كاميرايانة ديجيتالييةكانة،ئةم ضاوة كردنىكة لةناوةوة هاوينكويانة ئةو ذمارةى ئةوةى بةهوى ئةميش هةية هاوشيوةى خويانيان

كةمترة. كراوة ليدروست كاميرةكيان سيستمىروذهةالتى لة ثاناسونيك كومثانياى بةرهةمهينانى ئوجا(بةريوةبةرى هيتشطرنكى ئةوروثية طرنطة خةالتة ئةم كة دةكةينةوة ئةوة لةسةر ناوةراست)ووتى:ضةختبةرهةمةكانى باشتركردنى بة ثاثةندين دةردةخات،ئيمة كاميراكةمان باشى و ديقةتى ووينةطرانةى و شارةزا كومةلة ئةو دلنيايى خةالتة لةسةرتاسةرى جيهاندا،بةم ثاناسونيكطرنطة ستراتيجى هةنطاويكى خةالتة دةسةلمينيت،ئةم ديجيتاليةكاندا كاميرا لة ئةورووثابيت طرنط كاميراية ئةم واى ليكردبيت كة ئةو شتةى لةوانةية ثاناسونيك...هتد،و بوفةرمانبةرةكانمانة بةرهةمهينانى باشى وة شارةزا كومةلةيةكى لةاليةن كردنيتى ديزاينئةو بردنةوةى و جيهانى خةالتى و زنجيرةكانى لوميكس جى شيوةيةكى نمونةيى،وة بةبةردةوام دةطةريتةوة،كة بوارةدا لةو و خاوةن حةز هوشيار وينةطرى كومةلى خةالتة،بو

تيايدا. داهينان و بوارة ئةم ثيشخستنى بو طةر دةخةنة توانايان

٢٠٠٩ سالى بو كاميرا ديزاينى باشترين

Page 53: real axis 7

53

Real Axis

قارةية.. توانةوةى ئةم خيرايي بؤزانينى دةست ثيكرد، رابردوودا،طةشتيكيان زانايةك لةماوةى ضةندبةرزبوونةوةى هؤى كةبووتة هةلدةمذيت ئؤكسيدىكاربؤن دووةم ضةنديك باشوور زةرياى ئايا وة

ثلةىطةرمى..هينراوة باشورةوة،كةبةرهم زةرياى لةاليةن دةمذريت ئؤكسيدىكاربؤن دووةم زؤرى بريكى

لةثيشةسازييةكانةوة.لةدامةزراوةى رينتول، ستيفزةرياكان بؤليكؤلينةوةى [CSRIO]ئوسترالييةوة حوكومةتى كةلةاليةنهةنديك دةكرآ،دةلي: ثشتطيرىهاتووة،كةئاماذة تازةبةدةست ئةنجامىبريكى باشوور بةوةدةكات،كةزةرياىدووانؤكسيدىكاربؤن لة كةمترئةوةى ئاطادارى زاناية هةلدةمذيت.ئةم دووانؤكسيدى شيوةكةمة ئةطةربةم كة دازيادكردنى هؤى هةلمذى،ئةمةئةبيتة كاربؤنروون ذينطة،ئةوةشى طؤرانى خيراىلةاليةن ليكؤليوةية ئةم كردةوةكةئةنجامى

دةكريتةوة. الى يةك دامةزراوةيةوة ئةملةخؤطرتووة،لة زانةيةكى ضةند دامةزراوةية ئةم

ئةمريكا..كةئةم ئوستراليا،بريتانيا،فرنساودةخايةنيت. مانط يةك نزيكةى ليكؤلينةوةية

خويدا ترى ،لةليكؤلينةوةكانى زاناية ئةم هةروةها بةشيوةيةكى باشوور بةستةلكى كة لةوةكردووة باسى

لةسةر خيرادةتويتةوة،كةليكؤلينةوةكانى زؤرخوى،طةرمى،وةثيك برى ئةمانةبوو:ثيوانةكردنى

خةستى وةك باشوور بةستةلةكى كيمياى هاتنىكلؤر. و وةفلؤر كاربؤن دووانؤكسيدى

بؤزانينى باشوور، بةستةلةكى بؤقارةى زانستى طةشتيكى

وهةوا.... طؤرانى ئاو هؤكارى

Page 54: real axis 7

ناو مال، بؤ ثيويست وزةى لة بريك واتة دابينكردنى (home energy) ثرؤذةىيةكةمى جؤرى دوو جؤرة: ثرؤذةية ئةم ثاريزى. ذينطة سروشتى و بةشيوةيةكىبة الشمس)ةيةوة و طاقة خؤرةوة( ووزةى واستةى بة طةرمكردن ئاو لة بريتى يةكارةبامان وزةى لة (٣٠٪) ثرؤذةكة بةشة لة ئةم كة (vacum tube) بةكارهينانىلبنان ئيران و و وةك توركيا وآلتانى زؤر لة و ناسراوة زؤر ثرؤذةية ئةم دةداتى،

بةكاردةهينريت.

(home energy) ثرؤذةى

54

Real Axis

Page 55: real axis 7

يةكةمى بةشى ديت: ضةند بةشيك ثيك خوارةوة ثيشانى دةدةين، لة كةلة دووةم جؤرىالشمسي) (طاقة بريتىية لة دووةم با، بةشى ووزةى واتة (wind energy) لة ية بريتى(biofuel energy) بريتية لة سيهةم بةشى بةبةكارهينانى خانةى خؤرى. خؤر، واتة وزةى

. (wind energy) لة بريتىية دووبارة ضوارةم بةشى وةو هيناوة بةدةست سةركةوتنى و بةكارهينراوة وآلتانةوة زؤر لةاليةن ثرؤذةية دوو ئةمدوو بةم .(tube energy ) سةرةوة ثرؤذةكةى لةطةل و بةكاربهينريت ليرة ئةشتوانريتبؤ ثرؤذةيةك نية ثرؤذةية، دوو ئةم و بكةين، كارةبا كةمى ضارةسةرى ثرؤذةية دةتوانريت

ثاريزين. ثرؤذةى ذينطة بةلكو دوو بازرطانى

احمد خورشيد ابراهيم د. ئا:

55

Real Axis

Page 56: real axis 7

RealArt and Literature

Page 57: real axis 7

ئةدةب هونةرو

شكاوةكانةوة لةوديو سنورة ثياسةيةك -

لةجيهاندا كؤميدى بةناوبانطترين -

: بةش ليثرسراوىجمال باخان

(The Spain) تابلؤى دالىء - سلظادؤر

Page 58: real axis 7

58

Real Axis

شؤ): (لةيت بةرنامةيبةرنامةيةكي كؤميديبةناوبانطة لةجيهاندا، ثيشكةشكاريةتي ئامادةكار و (دةيظد) ،

شةوانة و دامةزراوة دا ١٩٩٣ سالي لةدكريت ثةخش ةوة (CBS) كةنالي لةبؤ (٤ MBC) بة دةدريت ثاشان ،(ليتةرمان) راستةوخؤ كردني... ثةخشنزيكةي كة جةماوةرةكى بؤ دةكات قسة

شةويك هةموو دةبن كةس ١٠٠٠لة يةكشةممة و شةممة شةواني لة جطة جةماوةريكي لة جطة ئةمة ، هةفتةكةداو ئينتةرنيتةوة كة تةلةفزيؤنةكان زؤر ئيجطارلة ....بةرنامةكة دةكةن بةرنامةكة تةماشايلة شاري دةكريت ثيشكةش هؤلي (سؤليظان)

(نيويؤرك).ثيدةكات، دةست (دةيظد) وتةكانى بة بةرنامةكة

جيهان كؤميدييةكانى سةرسورهينةرو هةوالة لةسةرهونةرمةنديكى ضةند شةوةو هةر ثاشان دةدويت،ميواندارى بؤ دةكات بانطهيشت طؤرانيبيذيك و سينةمابةرنامةكة مؤسيقاى شةيفةر) (ثؤل بةرنامةكةدا. لة(CBS)ى كةنالى ئؤركستراى لةطةل دةخات ريك

ئةمريكى.

ليتةرمان): (دةيظد ذيانيي ئةمةريكا لة وياليةتي (ئينديانا) لة سالي ١٩٤٧ لة ، خويندوويةتي ستةيت) (ثؤل زانكؤي لة ، بووة دايك

١٩٧٤ – ١٩٧٥ سالي لة هونةريدا تةمةني سةرةتاي لة(لؤس ضووةتة ثاشان ، راديؤيي هةبووة بةرنامةى دا

The) بةرنامةى لة دا ١٩٧٧ سالي لة و ئةنجلس)شاشةى لةسةر يةكةمجار (Peeping Timesبةرنامةكةش ، بينةراني بؤ دةركةوت تةلةفزيؤن

. بوو كؤميدي بةرنامةيةكي

جيهاندا لة كؤميدي بةناوبانطترين

خةالتةكة وةرطرتني بؤ هةلبذيردراوة جار و ٦٧ خةالتي (ئيمي) وةرطرتووة جار تا ئيستا ١٢ كة كةسةية ئةو (دةيظد ليتةرمان)بةرنامةى ثينج ئيستا تا ، بةرنامةية ثيشكةشكاري و ئامادةكار و دةنووسيت كؤميدي دةقي ، جيهانية كؤميدي كةسايةتيةكي ،

. ن شؤ) (لةيت و شؤ) (تونيات كردووة ، ديارترينيان ئامادة و ثيشكةش راديؤيي و تةلةفزيؤني سةركةوتووي

Page 59: real axis 7

بة بوو (NBC) كةنالي ضووة دا ١٩٨٠ سالي لةبةو (Tonight Show) بةرنامةى ثيشكةشكاريثةيدا تايبةتي كةسايةتيةكي و ناوبانطيك بةرنامةيةمليؤنةها بة ، جيهان بؤ بةلكو ئةمةريكادا لة نةك كردجةماوةريكي و دةكرد بةرنامةكةيان تةماشاي كةس

. ئيجطار طةورةى هةبوو(جةى بؤ هيشت بةجي ١٩٩٢ بةرنامةكةى سالي لةكةنالي لة بةردةوامة ئيستاش تا . بةناوبانط ي لينؤ)

١١ دواي دةكريت، ثةخش ئةمريكيةوة (NBC)خؤي بةهرةكةى (دةيظد) (NBC) كةنالي لة سال

Late) بةرنامةى و (CBS) كةنالي بؤ طويزايةوةكرد باسم وةك ١٩٩٣ دا ي دةمةزراند لة (Showدؤالرة مليؤنةها ساالنةى داهاتي (ليتةرمان) ئيستا ،ئيستا ، دةست هيناوة بة جيهاني كؤميدي ناوبانطي و

(دةيظ)يش نازناوي بة ، خيزاندارة و ٦٢ سالة تةمةني(دةيظد لة ريزلينان بؤ ٢٠٠٥ دا سالي .لة دةناسريتنيازبوو بة HBO كةنال لينؤ) (جةى و ليتةرمان)، بهينيت بةرهةم ناودارة دوو ئةم لةسةر فيلميك

دواكةوت. ثرؤذةكة بةالم

ريكخستني: و كردن ئامادة

محمد جالل هةريم

كشتوكال كؤليجي

ئاذةليي بةروبوومي بةشي

59

Real Axis

Page 60: real axis 7

60

Real Axis

لةدوى ئةو كةوتمو ياخى هةنطاوى بة ئةوةى ثاش

ئةبوو ياخى يةوة باوكى وةك تورةيىوةستاندو رام

دايى لة خولياكانى خؤم ضةثكىهيمن بيتةوة بؤنى بكاو تا

ووشةيةك وضةند تابلؤيةك ئةوهةلكؤلرابوو دلى لةسةر

باخيكةو ئةوة نة هى كورى ووت: ثيمكضى تاظطةيةكة هى نة

سيبةرو بووةتة ثرضيك ئةبينم, كةو ثاسةوان يةك طوى

سةنطةرة قةلةميكئةكاو شةر نةضاويك بةالم

بكا ئازادى داواى ئةويرى دليك نةثيك هينابوو كة نيشتيمانيك لة حةزتان ئيوة

و ئةكرى تاالن تيا حةزى ئةبينم, منو خاض ئةدرى تيا لة ماضى

ئةكرى تيا هةراج خؤشةويستىكالةوة خةيالى كؤمةليك بة ئةو

طوشيم بووةو ثةنجةكانى نزيك ليم

شكاوةكانةوة سنورة لةوديو ثياسةيةك

Page 61: real axis 7

61

Real Axis

ئةوةى تةنيا مابيتةوة وةكنايةت ووتن بةكةلكى ووشانة ئةو ووت: ثيم

نايةت هةلطرتن بةكةلكى نامانة ئةونايةت سةركةوتن بة كةلكى ية سؤزانى دلة ئةو

ئةطةرا سنورةكانى بةوديو يةكجار ئيوة ثيويستةو طوزةربكةن

خؤتانا ثياسةبكةن لة ضاوةكانى يةكجاروونيان نةكردوون خؤتان بدؤزنةوة و تا

طوزةر ئةكةن عةشقا بيناى بة بةخيرايى ئيوة زؤرثةلةئةكةن هيندة

خوارةوة ئةدةنة فرى خؤتان لةنهؤميكيةوة تاو ئةكةن طوزةر وةهمدا ضاخى هةناسةكانى بةناو ئيوةخؤتانةوة خؤتان رووت لةوديو سنورة دياريكراوةكانى

ئةكةنةوة

خؤتان يةكةى زطماكى عةقلة ثيناسةى ضؤن بروانةكردوةو

دةزانن جولة نةشياوترين بة هةنطاو هيمنترينناكات بينينتان تير ئةو ثةنجةرةية ضونكة,

دةنطى ئةو كوكوختى ية طويتان ثر ناكاتئوميد نادات شكاوةكانةوة سنورة ديو ثياسة لةو

سةرسورماودا و كورى طومان لةنيوان كضى ووت: ثيمبةديدةكرى طريان و خةيال بةيداخى تةنها

محمود ثةيوةند

Page 62: real axis 7

62

Real Axis

ئةويش دةكةين، بةناوبانط نيطاركيشيكى نوسةرو، باسى كورتى بة ذماريةشماندا لةمقوتابخانةى لة بووة، دايك لة ئيسثانيا كةتةلؤنيا- لة ١٩٠٤ لةسالى كة داليية، سلظادؤرئةكاديمياى ضوووةتة دالى ئةوةى دواى كردووة، هونةرى بةكارى دةستى (fine art)بةتايبةتى خؤناساندن كةوتنة دالى بةهرةكانى بةزووى زؤر مةدريد، لة فيرناندؤ) (سانلةسالى (١٩٢٥) بةرشةلؤنة لة كة ثياو») يةك » -one man) ثيشانطاى يةكةمين لةسيهةمين لة وينةكانى لة سيان كاتيك ناسرا نيودةولةتى بةشيوةيةكى دالى سازدرا. دايةكةم درا، ثاشان نيشان (١٩٢٨) سالى لة بيرط) (ثيتس لة ساآلنةوة ثيشانطاى نيودةولتىبة ثاريس ثةيوةندى كرد لة هةر وة ثاريس سازدرا، دالى لة (one man)ى ثيشانطاىلةو هةر دةكرا. سةرؤكايةتى ئةندرى ثريتؤن)ةوة ) لةاليةن كة سورياليستةكان طروثىئيلوارد)ى ثاول ) ميردةكةى لةطةل كاداقيوس لة كاتيك بينى، ئيلواردى) (طالة سالةدادالى، بةريوبةرى كارةكانى و طالة بووة خؤشةويست بةزووى هةر و دةعوةتى كرد، شاعيردا

لةكاتى جةنطى جيهانى ١٩٤٠ لةسالى سورياليس.. رةوتى سةرؤكى بووة ماوةيةك دواىسالى تا سةفةردةكةن ئةمةريكا يةكطرتووةكانى وياليةتة بةرةو طالةدا لةطةل دووةمدا

بةردةوام و دةركرد، ناوى ئاميز خةيال هونةرمةنديكى بة دالى دةميننةوة.... ١٩٤٨ لةوىدالى كؤتاى تابلؤكانى دةدا، ثيشان تازةى ئيشى بةردةوام و هونةريكانى كارة لةسةر بوو

Metropolitan ,١٩٥٤ ) دان خاض نيطارى لة - كارانةش: لةو بوون، و دينى فيكرى زياتر(Museum, New Yourk city

National Gallary of Art , Washington دان (١٩٥٥, لةخاض شيوى دواهةمين -(D.C

كة بوو بيانى زمانى تاكة فةرةنسى ضونكة فةرةنسى، نيمضة كةسيكى بووة بيكاسؤ وةك دالىقسةى ثيدةكرد. دالى

بةناوى بةهيزةكانى كارة لة يةكيكة بةريزمانداوة، ئيوةى ثيشانى كة نيطارةى ئةم لةكؤتايداثيا بخشينيت، وينةى ضاويكى بةخيراى روويةكيان كة روو، دوو ية لة كة بريتيى ...(Spain)كةشيان رووةكةى وة دةكات، (Spain) ميذووى لة كورتةيةك باسى كة دةبينيت، جةنطيكميزيك لةسةر شانى كة كضيك لةوينةى ية بريتيى ووردببنةوة وينةكة لة كةميك ئةطةر

دةركردووة... بى كةخؤشى ناوبانطى دالى، ئاميزةكانى خةيال لة كارة بةشيكة ئةمةش داياوة..

دالى سلظادؤر

Salvador Dali

Page 63: real axis 7

63

Real Axis

Salvador Dali

Page 64: real axis 7

Real Multi fariousness

Page 65: real axis 7

روون سروشتيكى *

سحر؟ جنؤكةو بةر بردووةتة ثةنات ئايا *

كةسيتى تاقيكردنةوةى *

هةمةرةنط

: بةش ليثرسراوىكاكةسوور دةروون

Page 66: real axis 7

66

Real Axis

دروست تةواوكراو وينةيةكى ،هةموويان خورئاوابوون وينةى تا باران دةنطى لة هةر سروشت سروشت. لة بةشيكة كة مروظايةتييةوة بة دةكةن

، بيركردنةوة قولترين بة ، زمان ثاراوترين بة شيوة، سادةترين ئالوز...بة ثيكهاتةيةكى سروشتئةشكةوت تاريكايى مانط، دةورى خةرمانةى دةركةوتنى خور و رووناكى ثيدةكات. هةستى مروظسروشت بةوشيوة دةكةن، دروست بةيةكةوة سروشت و سثى رةش ئيوارة، داهاتنى تاريكايى ورووناكى بة كة لة بةيانييةوة بدات، حةوا نةوةكانى ئادةم و وينة ثيشانى جوانترين دةدات هةولكوتايى ئةستيرةكان درةوشاندنةوةى و خونيشاندان بة كة شةو وةكو هةتا بالندةكان دةنطى و خور

دينن. نمايشةكة بةبةو ثيبكةم، ئاماذةيان بووة ليدروست سروشتى كة وينانةى لةو هةنديك دةدةم هةول بابةتةدا لةم

وينانةدا. ئةو لةبةردةم ببةخشيت خوينةر بة زياتر ئاسودةييةكى و روونتر وينةيةكى هيوايةى

طةرمةكان:- كانياوةزةمانةوة لة دير مروظ لة كة زوريك ثاراستووة، سالةوة لة هةزاران مروظى كانياوانة تةندروستى ئةمبةكاردةهينريت، سالة هةزار بوماوةى كة ئيتاليا هةن، لة ميرانون و لة كانياوانة ئةو تياشوردووة، خويانضارةسةرى بو طةرمةكان كانياوة دادةنريت)وتوويةتى خورئاوا ثزيشكى زانستى باوكى هيثوكرات(بةباسى و كودةبوونةوة ئاوانةدا لةو جار هةنديك يونانييةكان فةيلةسوفة كةلكة، بة روماتيزم و زةردوويى

زانستة دةروونيةكانيان دةكرد.طةرم ئاوى كة سيفةتةى ئةو ،لةبةر تيداية ماددةى لة جوراوجور و زور بريكى طةرمانة كانياوة ئةمقةراغى لة كة تيداية لةو ماددانةى تواوةى بريكى زور ماددةى ئةوا بةهيزة بو ماددةكان توينةرةوةيةكى

حسين قادر ئا:تةهاكشتى ثزيشكى

روون سروشتيكى

Page 67: real axis 7

67

Real Axis

ماددةى وةك هةلدةمذيت ماددانة لةو بريك ثيست وة ئاوةكةدان، لةناو يان ئاوةكةدانزيادد مروظ ضاالكى ئيسقان، بو كةلكة بة زور ماددةيةكى كاليسيوم ئاسن، و كاليسيوم

خروكة سورةكان بةكاردةهينريت. بوونى دروست لة لة لةشدا ماددةى ئاسن ،وة دةكات

خور:- تينىنيشيت!! دا دة خور بوضى لةبةر مروظ

ظيتامين بوونى هوى دروست دةبيتة و ثيستمان لة دةيدات كة تيشكةكةيةتى لةبةرتةواو لة لةش بريكى ئةطةر بكات، ئاسوودةيى بة هةست دلمان هوى ئةوةى دى، دةبيتةبيهيز ماندوو و هيالك زوو دةبيت و خةموكى توشى ئةوا مروظ تيدا نةبيت ظيتامين دىكة حةثانةى خواردنى ئةو بة شير)يان و (جطةر خواردنى ريطةى لة ظيتامين دى دةبيت،تةنها ئةويش هةية!! هةلبذاردنيكى باشترم بةالم بكةويت، تيداية دةستمان دى ظيتامينيةك روذى خور لةبةر ياريكردنة و ثياسةكردن يان خور لةبةر ثالكةوتنة و دانيشتنهورمونيش رولى بةلكو نيية ظيتامين دى هةر ظيتامين كةواتة التةوة!! بة ضونة ، ضارةكضاالكت و بةهيز و ببةخشيت ثي باشت تةندروستييةكى ليدةكات وات كة دةبينيت،

بكات.

باشترة:- سروشتييانةهيلكةى لةضاو دةخوات (دواجن)خواردن يان كيلطة دةرةوةى لة كة مريشكة ئةو هيلكةىثيى خومان الى ) يةكةم مريشكى هيلكةى جياوازة، دةكريت بةخيو كيلطة كة لة مريشكيكشةش ئةوةندة بيتا ئى(vitamin E)و ظيتامين ئةوةندة دوو كوردى)برى مريشكى دةلينلةدةرةوةى مانطايةى لة مريشكى دووةم. ئةو وةك تيداية زياتر كاروتين(B-carotene)ىبةو دةكريت، بةخيو كيلطة ناو لة كة مانطايةى لةو دةدات زياتر شيرى دةلةوةريت كيلكةو شيرةكةى بو وة دةطويزريتةوة دةخوات، طذوطيا و جورى رووةك ضةندةها مانطاكة شيوةيةئاذةلةكان بو تةنها بهينين، ئاذةلةكان لة واز دةبا ضونة بةالتةوة دةبيت، دروست زياتر شيريكى

هةية. سودى سروشتيش بو بةلكوو نيية سوود

سير:-يونانيية طرتووة، ميذوودا لة خوى بون خوشةكان جيطاى طولة قةدةر بة بةالم ناخوش بونيكىزةوى بوخواوةندى كردنيك ستايش وةك بةجيدةهيشت ريطا لةسةر سيرييان ضةثكة كونةكانخواوةندى ثيشكةشكردن بو وةك ،هةروةها سيحر خواوةندى و هيكات و خواوةندى زةوى ذير ونةفرةت دووركةوتنةوةى مةبةستى بة بةكاردةهينا سيريان كونةكان ميسريية دوورةكان، شوينةخوين مذةكان مروظة كةوتنةوةى دوور مةبةستى بة بةكاردةهينا سيريان شووم، ئةوروثيةكانيش و

.(Werewolf)طورك بة دةبوون مروظانةى ئةو (Vampire)وة

Page 68: real axis 7

68

Real Axis

B ظيتامين ،سير هةية تةندروستيشى سوودى ئةوةشدا لةطةل هةية، كونةى ميذووة ئةو سيرئةليسين(allicin)دةردةضيت، طازى دةكريت كةرت كاتيك تيداية، مةطنيسيومى و , Cدووةم و يةكةم جيهانى جةنطى لة دةكاتةوة، كةم هةوكردن و ميكروبة دذة طازة ئةمبونةوةى ضاك و هةوكردن كةم كردنةوةى بو بة كاردةهينا سيريان هارراوةى سةربازةكانالبردنى بو طويوة كردة دةيان دةكردةوةو خةست سيريان ئاسيا باشورى لة برينةكانيان.روونى تازةش زانستى وة دةخورا، جيوب و كوكة و تا البردنى بو سير طوى، ئازارى بةس سير خويندا، لة كوليسترول برى كردنةوةى كةم هوى دةبيتة كة كردووةتةوة

بكةين!! بيرى لة ئةبى ناخوشة، بونةكةى

باش:- تةندروستىخوشى دةكةيت؟ بة ،هةست دةشيلن بو ثشتت تةنها ،يان دةكةن بو كة مةساجت بوضىهةست دةكةيت، ئارامى راكردنة؟ضونكة هةست بة ،بو حةزت لة وةرزشة لة حةزت بوماسولكةكان هوى جوالنى بة ئةمةش دةكةيت، خوبوون بة بروا و باش تةندروستى بةكث هوى دةبيتة هورمونة ئةم ميشكتدا، لة (endorphin)ة هورمونى دةردانى و ئةطةر ثةستانيكى ئاسوودةيى، بة و هةستكردن خوين ثةستانى دابةزاندنى ئازار و كردنىضاككردنى و كردن هةرس يارمةتى دةكاتةوة، كةمى هورمونة ئةم لةسةربيت دةروونيتوةرزش كة هارمونيانةية، سروشتيكى ئةمةية دةدات، دةروونيت بارى و تةندروستى بارىدةكةيت،بةراستى خوشى هةست بة و دةردةدريت ئةم هورمونة ثيدةكةنيت يان دةكةيت

جوانة!! سروشتيكى

قوتب:- ئةستيرةىزانى،يان قوتبت رينيشاندةرى ئةستيرةى ئةطةر روم،بةالم سةر ناضيتةوة ريطايةك هةمووو خويان ناوى لةوانةية كةشتيوانةكان ئةوى، دةوبةنةوة تر،ئةوا ئةستيرةكانى كومةلةزنجيرةى ريرة و ئوقيانووسى هنديدا لة بزانن،عةرةبةكان وةك يةك ئةو ئةستيرانة شوينى(Polynesian)نةخشةى نيسياييةكان ثولى وة، بةستبووة شيعرةكانيانةوة ديرة بة ئةستيرةكانىباكوور قوتبى ئةستيرةى سوتاندن، و ميوةهات دةكيشا بة دار تويكلى لةسةر ئةستيرةكانيان

دةكاتةوة. روون بو هةموو شوينيكت بوويت هةر جيطايةك لة ثيدةليت زةويت باكورى

Page 69: real axis 7

69

Real Axis

Page 70: real axis 7

70

Real Axis

دةكات سعوديانة لةو باس كة هةواالنةى لةو دةكؤليتةوة كة سعودي رايطةياند ثؤليسيلة يان (سينجةر) جؤري بةرطدرووني مةكينةى كريني بؤ دةكةن خةرج ثارة زؤر ريذةيةكي كةذمارةيةكي مةكينانة كة ئةو بؤ دةستكةوتني بةرطدرووةكانيان بريوة شوين دووكاني هةنديكسوور» ي «جيوة ماددةى كةم زؤر ريذةيةكي بة ئاميرانة ئةو دةركةوتووة ضونكة ، ماوة كةمي

كردن . سيحر و جنؤكة بؤ بانط كردني بةكارديت كة ي تياداية

هاوسةرطيريي بؤ بةكارديت زياتر ، سيحر كردن بةربالوة جيهانيدا و عةرةبي ووالتاني زؤربةى لةيان ثياوان بؤ زيادكردني ، نابيت منداليان ذنانةى ئةو و كضانةى كة شوويان نةكردووة ئةوئةوةى ناضنة دادةنين وةك «شووم» شت بة هةن هةنديك كةسانيك يان داهاتي بازرطانيي ،

قةلةرةشيك ببينن. يان ثةثوويةك كوندة يان رةش ثشيلةيةكي دةرةوة ئةطةر

ثركردنةوةي بؤ تةنها و نية راستيي بنةمايةكي هيض ، ثييةتي باوةري خةلك كة كارانة ئةمضارةنووس ناتوانيت ئةطةرنا...كةس ، دةبيت دروست مرؤظةكاندا رؤحي لة كة بؤشايية ئةو

بطؤريت

سيحر؟ و جنؤكة بةر بردووةتة ثةنات ئايا

Page 71: real axis 7

71

Real Axis

هةلبذاردةيةى ئةو و بخوينةرةوة باشى ثرسيارةكان بة بدة، ئةنجام تاقيكردنةوةية ئةمض جورة خاوةن و بزانة كوبكةرةوة وةالمةكانت بكة،ثاشان ديارى طونجاوة تودا لةطةل

سيفةتيكيت.ئايا:- كاردةكةيت طةورة ثرؤذةيةكى لةسةر ١.كاتيك؟ بكةيت تةواوى بة زووترين كات دةدةيت هةول أ.

؟ ماوةيةكى دريذ بؤ دةكةيت كارى تيدا ب.دةكريت؟ بؤت هةتا دةخةيت دواى ج.

ئايا: دةكةيت شتيك كاتيك -٢رابكيشيت؟ خةلك سةرنجى تا بكةيت بؤ سةرةتايى كارى دةدةيت هةول أ.

نيطةران دةربارةى ئةوةى بي ئةدةيت ئةنجامى بيت تواناتدا لة كة شيوة بةباشترين ب.بيت؟

لةسةرت؟ ثيويستة كة دةكةيت ئةوة تةنها ج.ئايا: دةبيتةوة، رووبةرووى كاريكى قورس كاتيك -٣

دةبيتةوة؟ بةرةو رووى بيردةكةيتةوة تا أ.دةبيت؟ تيايدا دؤخةى كة دةبيت لةو نيطةران ب.

البدةيت؟ لي خؤتى دةدةيت هةول ج.كة: ئةوةية رؤذت باشترين ريطاى سوود وةرطرتن لة واية ثيت -٤

رؤذةدا؟ لةو بدةيت ئةنجامى بتوانيت كة شت زؤرترين أ.بطةيةنرين؟ بةئةنجام خؤيان كارةكان وة وةرطريت، خؤت ثشووى ب.

راستى؟ بة بيكةيت ثيويستة كة بكةيت ئةوة تةنها ج.تو: بكريت،ئايا ثيويستة كاريك دةوروبةرتدا لة ٥.كاتيك

بيكةيت؟ خوت ئةدةيت أ.برياربدةيت؟ ئةنجامى تا كارئةكةيت تر كةسانى ب.لةطةل

نةووت؟ كةسيكى تر واى هيض بةئةنجام دةطةيةنم ئةطةر كارة ج.دةلييت من ئةو

كةسيتى تاقيكردنةوةىفةرةيدوون ئا:

Page 72: real axis 7

ئةتةويت،ئايا: بةو شيوة نةبوو كة شتيك ٦.كاتيكتر؟ وانى لة خوت و دةبيت لة أ.توورة

بيت؟ ضي داهاتووت هةنطاوى كة بيردةكةيتةوة هيمنى ب.بةنةبوو؟ طرنط زور بيت هةرضونيك ضونكة دةهينيت ج.واز

تو: كاريك،ئايا ئةنجامدانى بو بةسةردةبةن زور كاتى خةلكى ٧.كاتيكدةيكةيت خوت بةسةر دةضيت و أ.تاقةتت

كردنى بو دةدةيت هانيان جوان شيوازى ب.بةبن بةردةوام با هةر كاردةكةن ئةو دةطةرييت،ضون ج.لييان

هاوريكةت بةراوردةكةيت،ئايا: ئامانجى لةطةل ئامانجةكانى خوت ٨.ئةطةرلةوان باشتر بةشيوةى بةدةستهينانى بو دةكةيت ريذى أ.بةرنامة

ذياندا لة بهينن بةدةست يةكتر هاوشيوةى بتوانن ئةوانيش توو دةخوازيت ب.خوزطةتو بدةن لة بةرزتر ثلةى هةولى ئةوان ئةطةر بةالتةوة نابيت ج.طرنط

تو: ،ئةوا ناوة داتان كة كاتةى لةو دوابكةويت دةكةيت هاتنى ضاوةرىى كة كةسيك ٩.كاتيكدةبيت راوكى دلة توشى و دةبيت أ.توورة

دوادةكةويت جار هةنديك كة توش دةكةويتةوة ئةوةت ب.بيرىدوادةكةويت. هةميشة خوت ضونكة نابيت ج.نيطةران

تو: دةكةن،ئايا قسةت بو خةلكى ١٠.كاتيكدةكةيتةوة تر لةشتى بير و ناطريت طوى أ.

طفتوطوكةوة ناو دةضيتة و دةطريت طوى ب.ئةوان دةيلين كة شتانةى ئةو هةموو لةطةل هاورايت دواجار بكةن تةواوى ج.لييان دةطةرييت

تو: دةردةبرن،ئايا بو تو خويان بيروكةو بوضوونى خةلكى ١١.كاتيكدةدةيت خوت دةبريت و راى أ.قسةيان

ثيدةكةيت بةشدارى خوت بيروكةى هةنديكجار و دةطريت ب.طوىئةوان قسةى سةر ناخةيتة خوت راكانى دةطريت بةالم ج.طوى

ذميرة،ئةطةر: بيان ثاشان داوةتةوة ج)ت و ب و (أ بزانة ضةند وةالمى ئيستابدة ماوة كةميك باالدان بةالم ئاستى كةسيكى بةدةستهينانةكانت لة تو ئةوا (أ)بوو وةالم زورترين

خويان بلين بيروكةى كة بةوانى ديكةووشكيت بتة و كةسيكى تو ئةوا وةالم(ب)بوو زورترين

بةرثرسياريةتيةكانت هةستيت بةرانبةر خةيال بالويت بى توكةسيكى ئةوا (ج)بوو وةالم زورترين

72

Real Axis

Page 73: real axis 7

73

Real Axis

Page 74: real axis 7

Real Sport

Page 75: real axis 7

وةرزشثالةوانيتى ياريزانء

: بةش ليثرسراوىنورى ريبين

Page 76: real axis 7

76

Real Axis

كؤليذى ئةندازيارية دووةم قؤناغى خويندكارى ئيستاش سليمانى لةدايكبووة، ٤-٢-١٩٨٦ لة بةروارى لةئاوديرى. بةشى

دةستى ذير لة سليمانى وةرزةشى لةيانةى سةرةتا شةترةنج بةيارى كردووة دةستى (١٩٩١) سالىلةو ئيستا تا ثيشمةرطةو وةرزةشى يانةى ضووةتة دواتر ،(٢٠٠٣) سالى تا جالل)دا بووة راهينةر (تةها

يانةيةداية.

كردووة: بةشدارى تيايدا ثالةوانيتيانةى ئةو(١٩٩٦)دا سالى لة دواتر كردووة. بةشدارى تيدا سليمانى زانكؤى لة لةسالى (١٩٩٠)دا ثالةوانيتى • يةكةم

خولةكة. يةكةمى ببيتة كردووةو توانيويتى (ناشئين)ى ثالةوانيتي قؤناغى بةشدارى سليمانى لةببيتة توانيويتى ئاستةكان، هةموو بؤ كردووة كوردستانى ثالةوانيتى بةشدارى (١٩٩٨) • سالى (١٩٩٧)وثالةوانيتيةكة ئةوةى دواى نةخرا، ريك (٢٠٠٩) سالى تا ثالةوانيتية ئةم دواتر ثالةوانيتيةكة، يةكةمى

بهينيت. بةدةست دووةم ثلةى كرؤتةوةو توانيويتى بةشدارى تييدا خرايةوة، ريكيةكةم ثلةى توانيويتى كردووةو سليمانيدا شارى ثالةوانيتى بةشدارى (٢٠٠١-٢٠٠٤) ساآلنى لة •

نةكردؤتةوة. ثالةوانيتيةي بةشدارى ئةم دواتر بهينيت، بةدةستببيتة توانيويتى و كردووة (شباب)ى ثالةوانيتى بةشدارى ٢٠٠٦)دا ،٢٠٠٥ ،٢٠٠٤) ساآلنى لة •

يةكةم.هةلبذاردةى ياريزانى ببيتة توانيويتى كردووةو عيراقى هةلبذاردةى بةشدارى (٢٠٠٦)دا سالى لة •

بكات. عيراق دةرةوةى ثالةوانيتيةكى ضةند بةشدارى و عيراقثينجةمى ببيتة توانيويت ئةردةن، لة عةرةبى كردووة (شبابى) ثالةوانيتى بةشدارى • سالى (٢٠٠٥)

ثالةوانيتيةكة.بةدةست زيو مةدالياى تواني مةغريب، عةرةبى كردووة لة (شبابى) ثالةوانيتى بةشدارى • سالى (٢٠٠٦)

بهينيت.

ثالةوانيتى و ياريزان

محمد زؤزك صالح ياريزانى شةترةنج:

Page 77: real axis 7

77

Real Axis

لة ئيتاليا. كردووة جيهانى ئؤلؤمثيادى بةشدارى عيراقدا، لةطةل هةلبذاردةى • سالى (٢٠٠٦)توانيويتى سليماني)ةوة، (شارى ئيران، بة ناوى وآلتى لة كردووة ئاسياى ثالةوانيتى بةشدارى (٢٠٠٧ ) سالى •

بهينيت. بةدةست مةدالياى زير و ببيتة يةكةم خؤى ميزى لةسةريةكةم ببيتة خؤى ميزى توانيويتى لةسةر و لبنان، لة عةرةبى كردووة ثالةوانيتى بةشدارى • سالى (٢٠٠٧)

بهينيت. زير بةدةست مةدالياى وميصر وآلتى لة كردووة عةرةبى ئؤلمثيادى بةشدارى عيراق، هةلبذاردةى لةطةل • سالى (٢٠٠٧)

سيهةم. ببيتة تونيويتى كردووةو (يةمةن)ى ثالةوانيتى بةشدارى (٢٠٠٧ ) سالى •وةرزةشى يانةى لةطةل دوبةى وآلتى لة كردووة ئاسيا يانةكانى ثالةوانيتى بةشدارى (٢٠٠٨) سالى •

ثيشمةرطة.

Page 78: real axis 7

Real Arabic

Page 79: real axis 7

عةرةبى

اخلنازير أنفلونزا

جرب نفسك ...

الطريقة اخلليجي مكرونة على

: بةش ليثرسراوىرةزا شكار

Page 80: real axis 7

80

Real Axis

الخنازير؟ انفلونزا هي ماتنفسي مرض الخنازير انفلونزاوعندما الخنازير. يصيبالخنازير من مجموعة تصابهذا المرض من «أ» بالساللةمرض اعراض بينها تنتشراالصابات نادرا لكن شديدة،ما عادة مميتة. تكون ماالخريف في العدوى تنتشرتستطيع لكنها والشتاء،من وقت أي في الظهورمن انواع عدة هناك السنة.الشأن وكما الخنازير، انفلونزاتتغير البشر، النفلونزا بالنسبة

باستمرار. الجينية خريطتهاالبشر بانفلونزا ان يصاب يمكن هل

الخنازير؟عادة، البشر ال تصيب الخنازير انفلونزاعند خاصة متفرقة، لكن تحدث حاالتقرب. عن الخنازير مع يتعاملون اشخاص

العدوى فيها انتقلت موثقة ان هناك حاالت كمااالنفلونزا مثل تنتقل انها ويعتقد آلخر. انسان من

والعطس. السعال طريق عن العادية،انفلونزا من جديد بنوع اليوم االمر يتعلق هل

الخنازير؟الحاالت بعض ان العالمية الصحة منظمة تؤكدمن تعرف لم بنسخة اصابات هي االقل علىالخنازير انفلونزا لفيروس H١Nساللة١ من قبلتتسبب التي H١N١ هي والساللة «أ». النوع مناالنسان، موسميا عند االنفلونزا في عدوى عادةتحوي فهي مختلفة، الجديدة النسخة هذه لكناالنسان بين فيروسات انفلونزا مشتركة جيناتاالنفلونزا فيروسات تستطيع والخنازير. والطيورمن ويبدو بينها، فيما الجينات تبادل المختلفةالفيروس من الجديدة النسخة هذه ان المحتملمن انواع بعدة واحد كائن اصابة عن نتجت

مختلفة. تصيب عادة كائنات الفيروس،الخنازير؟ انفلونزا خطورة مدى ما

لالنفلونزا مشابهة اعراضا الخنازير انفلونزا تسببومنها االنسان، تصيب التي العادية الموسمية

الذي وصل الخنازير انفلونزا مرض انتشار لمنع الوقائية إجراءاتها العالم دول من العديد عززت األطباء تخوف ووسط المقاطعة. في الصحة وزارة أعلنت ما على ألمانيا، ٢٩-٤-٢٠٠٩ إلى األربعاءمليار ١٫٥ مبلغ الكونغرس باراك أوباما من األمريكي الرئيس طلب عالمي، وباء إلى تحوله منالفيروس ضحايا عدد أن مع ٦ واليات. في ٦٥ شخصا الذي أصاب الفيروس لمكافحة دوالر إضافيةأخرى ودول الواليات المتحدة في حدثت التي اإلصابات أن إال في المكسيك، ١٥٩ إلى وصل

شدة. أقل كانت

انفلونزا الخنازيررظا شكار

Page 81: real axis 7

81

Real Axis

والمفاصل الحنجرة وآالم والسعال الحمىالناتجة االعراض ومعظم واالعياء. البرد وموجاتاال خفيفة، تبدو العالم حول الخنازير انفلونزا عن

العشرات. وفاة الى ادت حيث المكسيك فيالقلق؟ انتشارها يستدعي هل

من شخص االنتشار يمكنه فيروس ظهر كلماتحوله الى كثب مخافة مراقبته عن آلخر تتممن ان العالمية الصحة منظمة وقد حذرت وباء.والواليات المكسيك ظهرت في التي الحاالتعلى وباء تولد التي الشرارة تكون قد المتحدةخطير للغاية. الوضع ان مؤكدة الصعيد العالمي،لتقييم جدا مبكر الوقت ان على تلح ايضا لكنهاان مسؤولون يقول فيما كامل بشكل الوضع.١٩٦٨ منذ انفلونزا وباء الى اليوم اقرب العالماندالع عن تترتب قد التي العواقب تعرف واليودي بالماليين انه قد لكن الخبراء يقولون وباء،الذي االنفلونزا وباء فان وللتذكير، العالم. حولساللة من وهو ،١٩١٨ في اسبانيا اصاب

الماليين. وفاة الى فعال ادى اآلخر، H١N١ هوالواليات في ظهرت التي خفة االعراض وتعتبرقساوتها ان تعني قد حيث مشجعة المتحدةجغرافية عوامل سببتها ربما المكسيك في

السكان اصاب ثان فيروس او محددةلكن الوقت. نفس في المحليينيكون ايضا طلبالمصابين السببقدوقت في العالج المكسيك فيالعالم، بقية مقارنة مع جدا متأخرمختلفا المكسيك فيروس كون او

عن غيره شيئا ما.الفيروس؟ هذا احتواء يمكن هل

االنتشار في الفيروس بدأ ان يبدوالخبراء معظم ويرى العالم، حولالصعوبة من سيكون احتواءه انآالف فيه يتنقل زمن في بمكان

العالم. حول يوميا االشخاصواللقاحات؟ االدوية عن ماذا

دواءين ان االمريكية السلطات تقولوهما االنفلونزا، عالج في يستخدمافي نجاعتهما اظهرا وريلينزا، تاميفلو

وتقلل اآلن. الحاالت التي سجلت لحدالعدوى انتقال احتمال ايضا العقاقير تلك

آلخر. شخص من

Page 82: real axis 7

82

Real Axis

االختبار على بنفسه أجاب حين ٥٣ نقطة حقق فيل الدكتور به قام هذا االختبار

هـذا لنتائج نتائج مشابهة على للحصول طائلة مبالغ يدفعوا قد الناس بعضبعض حساسا تكون أال احرص ، جدا شيق أنه ستجد التالي، االختبار.إقرأ

األسئلة. تجاه بعض الشىءتكون يجب ان ،اإلجابات فقط حوالي دقيقتين وسيستغرق جدا دقيق االختبارحقيقي االختبار ،هـذا سابقا عليه كانت عما وليست اآلن شخصيتك عنوهـو حاليا العالمية الشركات كبرى لدى األفراد شؤون في ادارات ومستخدمموظفيهـا.االختبار وقدرات على شخصية التعرف على الشركات تلك يساعد

اسئلة بسيطة. عشرة عبارة عن١٠ الى ١ من رقمك و بترقيم قم

: كالتالي السؤال بجانب رقم لك المختارة كإجابة الفقرة دونمثال____٦ (ج) ___١

٦_____ ٢_____(أ)كلها بتجميع النقاط النهاية قم وفي

هو األختبار وهذا

حاالتك؟ افضل في بأنك تشعري ١.متىالصباح في أ)

المساء فترة وبداية الظهـيرة فترة في ب)آخر الليل في ج)

..... قدميك على تسيرين عادة ٢.انتسريعا وبخطوة طويلة ( أ

قصيرة وبخطوات سريعا ب)

نفسك جرب بعد الدكتور فيل

Page 83: real axis 7

الى وناظرا الرأس رافعا اقل بسرعة ( جفي الوجه العالم والناس

أسفل الى الرأس مطأطئا اقل بسرعة د)بطىء جدا هـ)

ما... عادة انت الناس مع حديثك عند .٣تقفين طاويا يديك ( أ

اليدين مكتوف تقفين ب)او خصرك وركك على يديك تقفين واضعا ج)

جيبك في اوالذي الشخص تدفعين او تلمسين ( د

بيديك تخاطبهمن اجزاء بعض على تتحرك يديك تجعلي هـ)او او بطنك ذقنك او اذنك كأن تلمس جسمك

بين شعرك تخلل يديك

تجلسين.... استرخائك، ٤.عندجنب الى جنبا رجليك الى ركبتيك ثانيا ( أ

بعضهما فوق متقاطعتان رجليك و ب)البعض

باستقامة ممدودتان رجليك و ج)رجال واحدة تحتك ثانيا ( د

تتصرفين مسليا، شيئا سماعك ٥.عندبأن...

وممتنة مجلية ضحكة تضحك ( أعالية ليست ضحكة تضحكين ( ب

تضحكين بينك وبين نفسك بهـدوء ( جتضحكين ضحكة خجولة ( د

تقومين اجتماعية ينحفلة تحضر ٦.عندماب....

يالحظك اآلخرين حتى بصخب )الدخول أعن باحثا حولك ملتفتا بهـدوء الدخول ب)

تجلس معه كي شخص تعرفهيالحظ اال محاوال تام بهـدوء الدخول ( ج

احد دخولك

بعمل قيامك حال ما احد يقاطعك ٧.عندما ب.... ين تقوم/ بشدة، تركيزك واثناء

من قسطا تأخذين كي بالمقاطعة ترحبين ( أالراحة

بغيظ شديد تشعر ين ب)بين الحالتين السابقتين تتفاوت ج)

المفضل ؟ لونك التالي ٨.أي منبرتقالي او أحمر ( أ

اسود ب)فاتح ازرق او اصفر ج)

اخضر ( دارجواني او غامق ازرق هـ)

ابيض و)او رمادي بني ي)

السرير، على للنوم تذهـبين ٩.عندماالنوم، قبل األخيرة اللحظات هـذه واثناء

تستلقيين...متمددا على ظهـرك ( أ

األرض على بطنك ووجهـك على منكفئا ب)الشىء و منحنيا بعض جنبك على ج)

يديك احدى على رأسك د)الغطاء تحت رأسك مخفيا هـ)

بأنك.... تحلمين ما ١٠.غالباعالي مكان من تسقطين ( أ

/ين تقاوم او تقاتلين ب)ما تبحثين عن شيء او شخص ج)الماء على تطفوي او ين تطير ( د

شيء بأي تحلمين وال تنامين ما غالبا هـ)دائما سعيدة احالمك و)

: النقاط

83

Real Axis

Page 84: real axis 7

٦ ٤ (ج) ٢ (ب) ١ أ)

١ (هــ) ٢ (د) ٧ (ج) ٤ (ب) ٦ أ) ٢

٦ (هـ) ٧ (د) ٥ (ج) ٢ (ب) ٤ أ) ٣

١ (د) ٢ (ج) ٦ (ب) ٤ أ) ٤

(هـ)٢ ٥ (د) ٣ (ج) ٤ (ب) ٦ أ) ٥

٢ (ج) ٤ (ب) ٦ أ) ٦

٤ (ج) ٢ (ب) ٦ أ) ٧

١ (ي) ٢ (و) ٣ (هـ) ٤ (د) ٥ (ج) ٧ (ب) ٦ أ) ٨

١ (هـ) ٢ (د) ٤ (ج) ٦ (ب) ٧ أ) ٩

١ (و) ٦ (هـ) ٥ (د) ٣ (ج) ٢ (ب) ٤ أ) ١٠

عليهـا حصلت التي النقاط يبتجميع قم اآلن

فوق: فما نقطه ٦٠معتد تافه شخص انك معتقدين “يعامل بعناية فائقة” يجب ان اآلخرين بأنك شخص يرىفيك دائما يثقوا ال ولكنهـم مثلك يكونوا ان بك البعض متمنين يعجب قد بذاتك و مستبد.

كثيرة. جدية امور في بعمق معك باالرتباط مترددين

نقطه: ٥١-٦٠في وسريع بالفطرة قائد انت متهـورة، وشخصية المزاج متقلب مثيرا شخصا البعض يراكتجربة في وشخصا يرغب جريئا ومغامرا يرونك دائما، ليست بالصحيحة انهـا القرارات ولو اتخاذالناس يستمتع وكذلك بالمغامرة ويستمتع للفرص، نهـاز شخص واحدة. ولو لمرة شيء أي

دوما. تصاحبك التي بسبب اإلثارة بصحبتك

نقطه: ٤١-٥٠

84

Real Axis

Page 85: real axis 7

مشوق، ودائما عملي ، فاتن وممتع بالنشاط حيوي ومفعم شخص بأنك اآلخرون يراكابدا، قبلهـم من وال تنسى دائما متزن ولكنك الدوام على االنتباه تثير شخص انتيبهـج شخص ومتسامح. اآلخرين لمشاعر ومراعي لطيف شخص يعتبرونك كذلك

الدوام على ويساعدهـم الجميع

نقطه: ٣١-٤٠ذكي، يرونك كذلك جدا. وعملي دقيق حذر، حساس، شخص البعض يراك وفي وسهـوله ولكنك بسرعة يكون صداقات ال شخص ومتواضع. نابغ ، موهـوبيعرفونك تمام اولئك الذين المقابل. في منهـم الوفاء نفس وتتوقع ألصدقائك جداالمقابلة الجهـة من ولكنهـا ال تهـتز بسهـولة بأصدقائك بان ثقتك يعرفون المعرفة

فقدت او اهـتزت ما اذا عليه ما كانت الى تعود حتى طويل لوقت تحتاج

نقطه: ٢١-٣٠للغاية شخصا حذرا ودقيقا يرونك كذلك متسرعا. و مجتهـدا شخصا أصدقاؤك يراكيوما قمت لو حقا الكل سيفاجأ الحياة. في معين نمط على ثابت و بطيء شخص ،تختبر بأنك يعتقدون انهـم حيث اللحظة وليد بتصرف او عفوي بشكل شيء بعملفعلك رد أن معتقدين بشأنه. قرار أي باتخاذ القيام قبل زاوية كل ومن بدقة شيء كل

الحذرة طبيعتك على جزئيا مبني

: نقطه ٢١ اقل منالقرارت اتخاذ في حاسم وغير وعصبي خجول شخص انك الناس يعتقد

دائما االخرين قبل من به واالهتمام للرعايه شخص يحتاجعنه على الدوام نيابة القرارت باتخاذ ويحتاج لمن يقوم

شخص ومع اي متجنبا التورط بأي شييتوهم بوجود مشاكل الوجود لها قلق

مملال يرونك الناس بعضاليعتقدون ذلك... حقا يعرفونك الذي اولئك فقط

ت.من.انترنيت/كاني اوات احمد_كلية علوم-كيمياء رابعه مرحله

85

Real Axis

Page 86: real axis 7

86

Real Axis

المكونات:-

نوع أي من المعكرونة من جم ٥٠٠مكعبات صغيرة إلى مقطعة الفراخ من صدور قطع ٤

من أوراق الكاري ورقة ١٥الخليجية البهارات من صغيرة ملعقة ٢

مقطع بصل ٢مفري ثوم فص ٣

الكركم من صغيرة ملعقة ١المقطعة الطماطم من كوب ١

المطحون من الهيل صغيرة ١ ملعقةالسكر من صغيرة ملعقة ٢

من الخل ملعقة كبيرة ٢وفلفل ملح

الماء من مل ٥٠٠ زبد

الطريقة على مكرونة

الخليجي

Page 87: real axis 7

87

Real Axis

التحضير:- طريقة

يغلي حتى ويترك النار على كبير قدر في والملح الماء يوضعدقيقة ١٢ لمدة النار على وتترك ببعضها تلتصق ال تضاف المعكرونة وتقلب حتى

تقريباحتى ويقلب البصل يضاف ثم النار على قدر في الزبد يوضع الوقت نفس وفي

يذبلدقيقة أخرى ٢ لمدة الخليط الخليجية وحمر الكركم والبهارات للزبد يضاف

النار على الخليط ويقلب والثوم الدجاج قطع تضاف ثمالخليط ويتبل الكاري وأوراق والطماطم والخل والسكر الهيل يضاف دقائق ٥ وبعد

والفلفل بالملحدقائق ١٠ لمدة هادئة نار على ليغلى الخليط ويترك القدر في الماء يصب

الدجاج خليط إليها ويضاف تصفى المعكرونة نضوج وبمجردللتقديم جاهز ويصبح الخليط يقلب

سمر الوصفة:سمربالخليجى البرنامج من:

www.fatafeat.com

Page 88: real axis 7

Real English

Page 89: real axis 7

ئينطليزى

- Do you have asister? - 3 Tips- Why time slows down in emergencies- Hawraman

: بةش ليثرسراوىفالح فتون

Page 90: real axis 7

Having a Sister Makes You Happier and More Optimistic «Growing up with at least one girl in the family makes people more able to cope with their problems. The researchers believed that daughters and sisters tie loved ones closer together and encourage them to communicate their emotions more effectively.

According to Professor Tony Cassidy, who carried out the study with other researchers, «Sisters appear to encourage more open communication and cohesion in families. However, brothers seem to have the alternative effect. Emotionalexpression is fundamental to good psychological health and having sisters promotes this in families.»

Girls who had sisters also tended to be more independent and achievement-oriented.

The study questioned close to 600 young adults about the make-up of their families and their emotional well-being.

Do you have a sister? Say yes

90

Real Axis

Page 91: real axis 7

Having a good memory has more to do with your strategy than it does with your mental hardware. The people that have great memories follow a strategic process, based on the technology of Neuro-Linguistics Programming (NLP). There are an infinite number of ways to learn how to spell. Most of theaverage to poor spellers learns phonetically. That means learning to spell based on the sounds of the letters and words -- an auditory strategy. It turns out that this strategy is not the most effective way to become a great speller;the real trail-blazers learn how to spell visually -- a visual strategy.If you want to improve your memory, start using a visual strategy. You can start right away with these 3 tips:1. Begin to access your visual cues. Access the visually memorable part of your brain by looking up and to the left. When you look up and to the left you access your visual memory. These are the pictures, images and movies that have flashed on your mind from the past.2. Another way to use this approach is in conversation. The next time you speak with someone, be sure to play with the visual strategy. When someone is speaking to you, start to create pictures and images in your mind. Listen to people as if they were telling you a story. And as they tell you their story, build a motion picture in your mind. The richer the pictures, the easier it will be to remember.3. Practice changing your physiology. Make sure to speak to someone by keeping your head up and shoulders back. Stand up straight when possible. This makes it much easier to look up and make pictures.

3 Tipsto Improve Memory Quickly

91

Real Axis

Page 92: real axis 7

When we experience situations of extreme danger time really seems to slow down. It is a popular misconception that the warping of time is caused by adrenaline released in the brain, however scientists have now found that this feeling seems to be an illusion.To see if danger makes people experience time in slow motion, scientists at Baylor College of Medicine in Houston tried scaring volunteers to get results. David Eagleman, a neuroscientist at the college, together with his colleagues developed a device called a “perceptual chronometer” that was to be strapped to the wrists of volunteers. The watch-like device flickered numbers on itsscreen and the speed at which the numbers were displayed could be adjusted.If the brain sped up when in danger, the researchers theorized rapidly changing numbers on the perceptual chronometers would appear slow enough to read while volunteers fell.

The results were not as expected, time did not seem to warp, and the scientists found that volunteers could not read the numbers at faster-than-normal speeds.Instead, such time warping seems to be a trick played by one’s memory.When a person is scared, a brain area called the amygdala becomes more active, laying down an extra set of memories that go along with those normally taken care of by other parts of the brain. Eagleman explained that,In this way frightening events are associated with richer and denser memories..and the more memory you have of an event, the longer you believe it took..

Why tim

e slows dow

n in em

ergencies?

92

Real Axis

Page 93: real axis 7

of the prophet of Islam and converted to the religion because of this.In 1087AD the book of Pishaliar the first was edited andthat which was not in accordance to Islam was edited and it was in this era that Islam spread in the area. The name ‘peer’ is common to this day in Kurdistan, such as ‘peeramagrun’, ‘peermam’, ‘peeri rasha’, ‘peer mohammed’, ‘peer mansour’, ‘peeri shawkel’, ‘peermikael’ most of these weren’t hawrami but have had their influence and religion from hawraman andthese ‘peer’s were knowledgeable in herbal medicine, general medicine, astrology, weather and even psychology.

By:- zhin abdulla & Hallo Usman

From (sarburdeky hawraman w sardaneky tawella)

93

Real Axis

Page 94: real axis 7

94

Real Axis

iron mongering, making weaponry, carpentry, building, leather, producing gunpowder and exports and imports.

To obtain a detailed historical profilefor the area of Hawrami many forms of analysis needs to be carried out. Known from historical articles, Alexandra the Great burned the Avesta book and all of the Zoroastrian men were killed or forced to be Christians. Most of the Zoroastrians men turned to hawraman for refuge as its mountains was of a harsh environment to fight in. and it was because of this that Alexandrathe Great was unsuccessful in conquering the area of Hawraman. Alexandra the great, coming to terms of defeat from the mountains set up a prison ‘Auramn’ that’s situated near the city of Zakho, so that any Hawarami’s caught could be taken there and left to die, and its because of this that they have always been determined to remain independent and connected to their environment so that they would not have to depend on others.

Before the religion of Islam the people of Kurdistan as a whole generally were Zoroastrians especially the people of Hawraman. As this religion had been the religion of the area for a duration of 1100 years, even though there were the presence of Jews and Christians they had officially beenZoroastrians. The religions holy book was Avesta, written in the Pahlawi language that is close to that of the Hawrami language. There are a lot of similarities between hawrami and old Pahlawi language. Those of which were the head of the religion were known as ‘power’ and this later became converted to ‘peer’. One of those ‘peer’ was Pishaliar, son of Jamsab, that was known as Pishaliar the first that lived 150 BC and recorded his notes of the Avesta book and said “thisbook is written in hawrami and for the people.”Maraf is made of 2 parts, the first which is very old and dates back to Pishaliarthe first, who was Zoroastrian. The second dates back to Pishaliar the secondthat was Muslim Pishaliar who was born in Hawraman city and lived there till his death. His real name was Mustafa Kuri Xuda and it is said that he dreamt

Page 95: real axis 7

95

Real Axis

AaudalanMeriwanTewela, Biara, ZalimSuren

Of the rivers of Hawraman it’s stated that the river Sirwan is the only one in the area with many meanders and is known for area it stretches across. The word ‘Sirwan’ is said to have originated from ‘she aw’ meaning 3 waters due to the fact that the 3 streams of Zrehbar, Gardalan and Garan meet to create the river Sirwan.

Its also said that the word ‘Sirwan’ comes from the book Avesta, where the words ‘saydee’, ‘awa’ and ‘scha’ have grown after many years to form ‘Sirwan’

For a while in Hawrami history, the area had only one head or chief, but in the year 1783AD it was separated into two between two bothers Ali Mardan San and Muhammed Tahir San. After two years it split further into 4 parts and later it was divided as follows:* Hawraman Lohum; and its surroundings with its capital of Pawar* Hawraman Taxit; and its surroundings with its capital ‘Hawraman Shar’* Hawraman Dizali and Shamyan with its capital Dizali* Hawraman Raza and Kamara; with its capital Raza.

The hawrami people are well known for their cleverness and professionalism in their work that has allowed them to reach of point of economical independence in their areas and their economical independence results from:• Agriculture

• Cattle Farming• Industry and hand made goods.

The hand made works are very common in Hawraman. In the cold seasons where farming is at a low they concentrate on hand made goods for a source of income. Of these are making klash, knitting, shoe making, rug weaving,

Page 96: real axis 7

96

Real Axis

Zoroastrian language for god, is where the word ‘hawraman’ had come from.

The borders of the area of Hawraman have never really been officially knownbut from Hawrami history it’s stated that its length is approximately 300km with a width of 120km wide. The ‘Payami Hawraman’ magazine it has been described as follows:9150km² = Hawraman of Eastern Kurdistan1170km² = Hawraman of Southern Kurdistan 10320km² = total area.

In the north of Hawraman, are the cities of Meriwan and Penjwin, and in the south the city of Jwan Roh and in the west the city of Sina and Kamrayan and in the west the city of Halabja and Saysadiq. This illustrates the extent of the borders of Hawraman. According to the ‘Payami Hawraman’ magazine its been published that there are 930,000 habitants of the eastern Kurdistan residing in the area, along with 130,000 of southern Kurdistan 5,000 who don’t permanently reside in the area but allowing the total to reach 1,055,000.

Taking a look into the Nature and land of Hawraman, we see it is situated in the centre of Kurdistan with many hills and mountains and so flat areas of landaren’t really a common find. The mountains of Hawraman are part of the Zagrosmountain range, with height of 12703390-m high and are one of the most important and well known mountain ranges in Kurdistan.

The Aleshga mountain is well known for its history of being the place where the fires, as a sign of such events that would effect the community, have been lit,due to its height of 3465m, the peak of the mountain can be seen in the areas of Sharazoor and Maydasht.

Other mountains in the area of which each are significant are:Kos’alaanShahoPeer Rostam

Page 97: real axis 7

97

Real Axis

This fact full article was written in hope of becoming more acquainted with the land we live in, in particular one area knows as Hawraman, and recognizing the possibly overseen beauty of it.

The word ‘Hawrami’ is related to the age of the area that till present day has been renamed, numerous times.According to the opinions of Burhan Qana, relating to Hawrami words has stated ‘Urra’ means palace and strong sturdy walls and ‘Man’ is translated to place.In the book of (Nazhadal Osool of Mirza Hassan Nahrawani in 1614), it talks of the original people of Hawraman and it possibly finds its roots to‘Harmian’of which was one of the families of the Prophet Abraham.Karim Zand on the other hand, in a geographical book, had put forwrad that the name ‘hawraman’ came from the name ‘urraman’ supporting the opinion of Burhan Qana. Karim Zand also added that the name itself translates to the name of an old Kurdish festival. Mamosta Farooq Borakay, puts forward his thoughts that the big Hawrami

tribes were of the idol worshippers and part of the Ashkan tribe of which lived in Hawraman. These Hawri’s were sun worshipping people and its may be that the meaning of Hawraman stemmed from the place of the Hawri people. Using a derivation from the Zoroastrian Religion, it’s claimed that the word ‘Ahuramas’ which came from the

Hawraman

Page 98: real axis 7

Editer in chief:Parwin B. Hama Akha

Administrative director:Aree K. Majid

Director of Design & printing:Taha Q. Hussein

Design graphic:Faraidon R. Mawlud

Printing house:Hamdi publishing

Tel:077019869800770220560207501016980

E- mail:[email protected]