Chiết rotundin từ Bình vôi

Quy trình

1. Rotundin

- Thuộc nhóm chất alkaloid

- Là chất kết tinh màu trắng, không mùi, không vị

- Độ tan: Không tan trong nước, tan trong CHCl3,

trong dung dịch acid loãng.

- Dễ biến thành palmatin khi tiếp xúc với ánh sáng, nhiệt độ.

- Tác dụng sinh học: an thần, gây ngủ.

2. Dược liệu: Bình vôi Stephania sp., họ Tiết dê Menispermaceae.

- Bộ phận dùng: Củ đã cạo sạch vỏ.

- Tphh: Alkaloid (Rotundin 0,2-3,55% tùy theo loài).

Tinh bột, đường, acid hữu cơ.

Tạp chất: Các alkaloid khác (palmatin,…), tinh bột

3. Phân tích quy trình

3.1. Các yếu tố về dược liệu

- Sử dụng dược liệu tươi (có nhiều nước), phù hợp với dung môi chiết là dd

acid

- Bp dùng là củ, có chứa nhiều tạp là tinh bột nên:

+ Chỉ dùng nguyên liệu là lát mỏng

+ Không đun nóng để tránh trương nở tinh bột, ảnh hưởng đến quá trình

láng, lọc.

3.2. Phương pháp chiết: chiết alkaloid bằng dd acid loãng

- Sử dụng pp ngâm ở nhiệt độ phòng:

+ Ưu: Tránh nhiệt độ gây biến đổi rotundin, tránh trương nở tinh bột.

Sử dụng thiết bị đơn giản.

+ Nhược: hiệu suất dịch chiết thấp hơn so với chiết nước.

Mất thời gian lắng, loại tạp.

- Dung môi chiết là H2SO4 0,3%:

+ Ưu: tạo thành muối vô cơ có độ tan tốt hơn so với muối hữu cơ, làm tăng

hiệu suất chiết.

Dung môi rẻ tiền, dễ kiếm, thân thiện với môi trường.

+ Nhược: Không phải là dung môi chọn lọc, nên cho dịch chiết có nhiều tạp.

3.3. Phương pháp loại tạp:

- Dựa trên độ tan cảu dạng base và dạng muối của rotundin: tạo tủa trong môi

trường kiềm (nước vôi trong) để thu tủa rotundin dạng base

- Dựa trên pH: pH=9, có thể đã được khảo sát là tối ưu để tủa rotundin và

tránh các tạp alkaloid khác.

3.4. Phương pháp tinh chế: kết tinh với dung môi là cồn 96.

4. Kết luận:

Ưu điểm:

- Dung môi rẻ tiền, dễ kiếm, thân thiện.

- Thiết bị đơn giản.

- Quy trình đơn giản, dễ thực hiện, không gây cháy nổ.

Nhược:

- Dịch chiết lẫn nhiều tạp, mất thời gian lắng, lọc.

- Lọc tủa thô khó, mất nhiều thời gian.

- Hiệu suất thấp hơn so với các pp khác: 41,30% so với 47,22%; 58,26%

tương ứng với pp chiết bằng ethanol 96 và chiết bằng dầu hỏa (TLTK: Khóa

luận “Nghiên cứu lựa chọn phương pháp chiết xuất rotundin từ củ Binh vôi),

Lê Hoàng Quân (2010))