ORAL

207

สถานภาพองคความรงานวจยดาน “จนศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใต SOUTHERN HISTORIOGRAPHY : A STUDY OF KNOWLEDGE OF

THE CHINESE STUDIES

สรธร ถาวรวงศา1 Sireethorn Thawornwongsa1

บทคดยอ บทความนเปนการศกษาสถานภาพองคความรงานวจยดาน “จนศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใต2

ขอคนพบจากการศกษาพบวา งานศกษาภาคใตสวนใหญเปนการศกษากลมคนทองถนใตเปนหลก ทวา งานศกษาชาวจนในฐานะสวนหนงของบรบทประวตศาสตรภาคใตพบวามการศกษานอย บทความนจงชวนตงขอสงเกตเบองตนตอประเดนดงกลาววา แทจรงแลวชาวจนทอพยพเขาตงรกรากยงพนทตาง ๆ ของภาคใตเปนเวลาชานาน ทงกลมชาวจนในฐานะคนตวเลกตวนอยในประวตศาสตรหรอแมแตกลมชาวจนในฐานะชนชนนำทางเศรษฐกจและการเมอง ตางมบทบาทสำคญในการเปนฟนเฟองหนงทขบเคลอนเศรษฐกจของภาคใตผานกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆมาอยางชานาน และเปนกลมคนทเปนสวนหนงของประวตศาสตรภาคใตทควรใหความสนใจศกษาในมตมมมองตาง ๆ อยางเปนระบบและรอบดานมากขน คำสำคญ: จนศกษา , ประวตศาสตรนพนธภาคใต

Abstract This article is a study of Southern Historiography : A Study of Knowledge of the Chinese

Studies. The findings found that the study of the southern part is mainly the study of the local people. The Chinese study as part of the southern historical context found that there was little education. This article is therefore suggesting preliminary observations on such issues that Chinese people who migrated to settle in various areas of the South for a long time. Both Chinese as a small minority in history or even Chinese groups as an economic and political leader. Have played an important role in being a backlash that drives the economy of the southern region through various economic activities for a long time. The Chinese is a group of people who are part of the southern history that should pay attention to study in various perspectives in a systematic and more comprehensive way. Keyword: Chinese Studies, Southern Historiography

1 อาจารยประจำสาขาวชาสงคมศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสงขลา 2 การศกษาบทความนเนนศกษาเอกสารงานวจยเกยวกบประวตศาสตรภาคใตฝงตะวนออกและตะวนตกเปนหลก

ORAL

209

1. บทนำ นบแตในอดตการศกษางานประวตศาสตรนพนธไทยเปนสมบตของชนชนสง ซงชนชนสงทนหมายถง ชน

ชนนำทางศาสนาและการเมอง อนหมายถงวดและราชสำนก งานประวตศาสตรนพนธไทยทเขยนโดยชนชนนำจงเปนงานทมการศกษาอยางเปนระบบและเปนลายลกษณอกษร งานเขยนเหลานใหความสำคญกบการเกดวกฤต อตลกษณซงเกดขนกบชนชนนำภายใตบรบทเงอนไขทตางกนในแตละหวงเวลา งานประวตศาสตรนพนธไทยในอดตจงมไดใสใจหรอใหความสำคญกบประชาชนสามญทวไป งานประวตศาสตรของกลมคนตวเลกตวนอยในสงคม จงปรากฏในรปของนทาน นยาย หรอตำนาน โดยมการเลาสบตอกนมาโดยมไดจดเปนลายลกษณอกษร3

งานประวตศาสตรนพนธไทยในหวงเวลาแรกผกพนกบการตอบคำถามอนเกดจากวกฤตอตลกษณของชนชนนำเปนสำคญ แตหลงจากนนนบตงแตประมาณ พ.ศ. 2500 เปนตนมา เกดการตนตวในการศกษาเรองราวของทองถน โดยเฉพาะอยางยงการศกษาประวตศาสตรทองถ นไดเพ มปรมาณขนอยางชดเจน ซงเปนชวงเวลาทสถาบนการศกษาระดบสงขยายตวออกสตางจงหวด อกทงคนในทองถนไดรบการศกษาเพมขน และรฐบาลมนโยบายสงเสรมการศกษาประวตศาสตรอยางตอเนอง จงสงผลใหปญญาชนในทองถนหนมาสนใจศกษาความเปนมาของทองถนหรอชมชนตวเอง การศกษาเรองราวเหลานในหวงเวลาดงกลาวถอเปนจดเรมตนของการเกดขนของงานประวตศาสตรนพนธทองถนไทย

ยงยทธ ชแวน ตงขอสงเกตวาการศกษาประวตศาสตรทองถนไทยแบงชวงเวลาออกเปน 2 ชวงใหญๆ คอ ประมาณ พ.ศ. 2500 - 2520 และประมาณ พ.ศ. 2520 ถงทศวรรษ 2540 โดยงานเขยนตาง ๆ ทเกดขนในแตละชวงเวลาดงกลาวเกดขนภายใตเงอนไขปจจยของการเกดภาวะวกฤตเกยวกบปญหาเอกลกษณไทย ซงไทยเผชญกบบรบทสถานการณตาง ๆ ของโลกทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม อาท สงครามเยน ภยคอมมวนสต เปนตน จากประเดนดงกลาวทำใหรฐบาลไทยไดรบการสนบสนนสงเสรมจากสหรฐอเมรกาในดานตาง ๆ จำนวนมาก จงเกดการขยายตวทางดานเศรษฐกจและสงคม รวมถงมผไดรบทนการศกษาตางประเทศจำนวนมาก ภายหลงจงทำใหบคคลผไดรบทนกลายเปนนกวชาการและอาจารยในสถาบนการศกษาตาง ๆ และมงความสนใจไปยงการศกษาเรองราวของทองถน เนองจากเหนวาการศกษาสงคมไทยเฉพาะหนวยใหญระดบชาตไมเพยงพอทจะเขาใจปญหาไดทงหมด จำเปนตองใหความสำคญกบหนวยยอยอนเปนสวนประกอบของชาตไทยดวย

ความตนตวและความคกคกของการศกษาประวตศาสตรทองถน เหนไดจากการทสถาบนการศกษา เชน วทยาลยคร สรางหลกสตรทองถนศกษา อกทงยงมการกอตงศนยวฒนธรรมประจำจงหวด เพอรวบรวมขอมลเกยวกบประวตศาสตร ภาษา และวฒนธรรมทองถน นอกจากนยงมการจดประชมสมมนาทางดานประวตศาสตรและวฒนธรรมทองถ นในจงหวดตาง ๆ อยางตอเน อง โดยมสำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงศกษาธการ เปนผสนบสนนงบประมาณทสำคญ และการสมมนาดงกลาวเฟองฟสงสดในชวงทศวรรษ 2520 อนเปนผลจากการดำเนนนโยบายการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการหลง พ.ศ. 2516 ทสงเสรมและกระจายอำนาจใหทองถนไดเรยนรเรองราวของตนเองมากยงขน4 การจดสมมนาประวตศาสตรทองถนครงแรก

3 นธ เอยวศรวงศ. (2538). 200 ป ของการศกษาประวตศาสตรไทยและทางขางหนา. ใน กรงแตก พระเจาตาก และประวตศาสตร

ไทย วาดวยประวตศาสตรและประวตศาสตรนพนธ. หนา 2. 4 ยงยทธ ชแวน. (2550). คร งศตวรรษแหงการคนหาและเสนทางส อนาคต ประวตศาสตรทองถนไทย วาดวยความเปนมา

สถานภาพ แนวคด วธการศกษา และบทบาทในสงคมปจจบน. หนา 97-99.

ORAL

210

เปนการจดสมมนาประวตศาสตรและโบราณคดสโขทย เมอ พ.ศ. 2503 โดยกรมศลปากร การจดงานดงกลาวนบเปนแรงบนดาลใจใหเกดการจดสมมนาประวตศาสตรในสถาบนการศกษาตาง ๆ อยางแพรหลาย

การศกษาประวตศาสตรทองถนภาคใตมความตนตวอยางมากในชวงทศวรรษ 2520 ถงทศวรรษ 2530 เหนไดจากการจดสมมนาประวตศาสตรนครศรธรรมราช สงขลา พทลง และถลาง หลายครง รวมถงการเกดวารสารทางวชาการของสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาและวทยาครในภาคใต ซงมเนอหาเกยวกบทองถน เชน วารสารแลใต ของมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน และวารสารศรวชย ของวทยาลยครสราษฎรธาน เปนตน

จากความตนตวและความคกคกของการศกษาประวตศาสตรทองถน ทำใหเกดการศกษาเรองราวในแตละทองถนเพอตอบคำถามถงความเปนทองถนตน โดยงานของยงยทธ ชแวน ชใหเหนวางานการศกษาประวตศาสตรทองถนทเกดขนเปนการศกษาภายใตกรอบการศกษาประวตศาสตรทองถนในกรอบประวตศาสตรชาตไทยทมมตสำคญในการศกษาสองดานคอ การศกษาทขยายรายละเอยดของเหตการณสำคญในประวตศาสตรชาต และการศกษาทเสนอความเปนตวของตวเองหรอความเปนอสระของทองถน5

2. สถานภาพองคความรงานวจยประวตศาสตรนพนธภาคใต ภาคใตเปนภมภาคหนงของไทย ตงอยบนคาบสมทรมลาย ขนาบดวยอาวไทยทางฝงตะวนออกและทะเล

อนดามนทางฝงตะวนตก ประกอบดวย 14 จงหวด ตงแตจงหวดชมพรลงไปถงจงหวดนราธวาส ภาคใตเปนพนททมพฒนาการทางประวตศาสตรมาอยางยาวนาน ปรากฏหลกฐานทางประวตศาสตรและโบราณคดจำนวนมากแสดงใหเหนถงการตงถนฐานและการกอตวของชมชนบนพนทแหงน กอรปกบมการรบอทธพลจากวฒนธรรมภายนอกเขามา อาท วฒนธรรมอนเดย จน และตะวนออกกลาง ผสมผสานกบวฒนธรรมภายในทองถน ทำใหพนทแหงนเปนพนททมการปะทะสงสรรคทางวฒนธรรม กระทงกอเกดเปนการบรณาการวฒนธรรมทหลอหลอมใหภมภาคภาคใต มอตลกษณทองถนเฉพาะตว

ยงยทธ ชแวน นกวชาการทศกษาประวตศาสตรภาคใตไดแบงประเดนงานทศกษาองคความรเกยวกบประวตศาสตรภาคใตในทศวรรษ 2500-2530 ไว 3 ประเดน6 ไดแก การศกษาภาคใตในมตศนยกลางอำนาจของรฐ การศกษาภาคใตในมตสวนหนงของรฐในลมนำเจาพระยา (พทธศตวรรษท 19 - 25) และการศกษาภาคใตในมตสวนหนงของรฐประชาชาต

งานศกษาภาคใตในมตศนยกลางอำนาจของรฐ เปนเรองการศกษาการกอตงและพฒนาการของชมชนโบราณและรฐตาง ๆ ทปรากฏในเอกสารและจารกตาง ๆ อาท งานศกษาของ ศรศกร วลลโภดม (2521) เรอง ชมชนโบราณในภาคใต ขณะทงานศกษาภาคใตในมตสวนหนงของรฐในลมนำเจาพระยา เปนการศกษาภาคใตในฐานะสวนหนงของประวตศาสตรการเมองอยธยาและรตนโกสนทร งานศกษาประเดนดงกลาวนปรากฏงานทศกษาดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม อาท งานศกษาของ ทวศกด ลอมลม (2515) เรอง การศกษาความสมพนธระหวางไทยกบหวเมองประเทศราชมลายในสมยรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ.2325-2411), สงบ สงเมอง (2518) เรอง ความสมพนธระหวางราชธานกบหวเมองนครศรธรรมราชในสมยกรงธนบรและสมยกรงรตนโกสนทร, ดรณ แกวมวง (2525) เรอง ฐานะและความสำคญของเมองตรง พ.ศ. 2532 - 2440, ยงยทธ ชแวน (2529) เรอง พฒนาการของชมชนรอบทะเลสาบสงขลาตงแตตนครสตศตวรรษท 17 ถงปลายครสตศตวรรษท 18

5 ยงยทธ ชแวน. (2550). เลมเดม. หนา 125-128. 6 อดศร ศกดสง. (2547). การศกษาองคความรงานวจยประวตศาสตรภาคใตในรอบทศวรรษ พ.ศ. 2537-2547. หนา 8-16.

ORAL

211

อดศร ศกดสง และคณะ (2547) ไดศกษาองคความรงานวจยประวตศาสตรภาคใตไวในงานวจยเรอง การศกษาองคความรงานวจยประวตศาสตรภาคใตในรอบทศวรรษ พ.ศ. 2537-25477 โดยไดสงเคราะหงานวจยทศ กษาประวต ศาสตรภาคใตในรอบทศวรรษ ต งแต พ.ศ. 2537-2547 และพบวาหากแบงเกณฑการศกษาประวตศาสตรภาคใตตามแนวทางการแบงยคสมยในการศกษาของยงยทธ ชแวน ดงทกลาวตอนตนนน ปรากฏขอมลวางานศกษาองคความรประวตศาสตรภาคใตในแตละหวงเวลายงคงมการพฒนาองคความรทตอยอดในประเดนตาง ๆ ตามยคสมย กลาวคอ งานศกษาภาคใตในมตศนยกลางอำนาจของรฐ ยงปรากฏงานทศกษาการกอตงและพฒนาการของชมชนและรฐโบราณตาง ๆ โดยใชหลกฐานทางโบราณคดและหลกฐานทางประวตศาสตรในการวเคราะหขอมล อาท งานศกษาของ ปรชา น นสข (2540) เร อง ประวตศาสตรนครศรธรรมราช , ประวต ศาสตรนครศรธรรมราช : พฒนาการของรฐบนคาบสมทรไทยในพทธศตวรรษท 11 - 19 (2542), ประวต ศาสตรพทธศาสนาในคาบสมทรภาคใตของประเทศไทย (2544) , ชยวฒ พยะกล (2541) เร อง ประวตศาสตรและโบราณคดเมองพทลงเขาเกาชยบร เมองพทลง อำเภอเมองพทลง จงหวดพทลง

ขณะทงานศกษาภาคใตในมตสวนหนงของรฐในลมนำเจาพระยา มการใชหลกฐานทางประวตศาสตรในรปแบบเอกสารชนตนทางราชการในการวเคราะหขอมล ทำใหเหนมมมองอำนาจรฐสวนกลางทมตอทองถนเปนหลก อาท งานศกษาของ นวลศร พงศภทรวต (2542) เรอง บทบาทผนำชาวจนฮกเกยนในเกาะภเกต ระหวาง พ.ศ. 2396 - 2475, รชดาพร ศรภบาล (2541) เรอง ความสำคญของรงนกตอเศรษฐกจในภาคใตของประเทศไทย (พ.ศ.2310 - 2482) , พนตา เอยมสวรรณ (2542) เรอง ความสำคญของเศรษฐกจของเมองนครศรธรรมราช พ.ศ. 2325 - 2439, ปยนาถ ลมสกล (2541) เรอง การศกษาอทธพลของตางประเทศจากสถาปตยกรรมในเมองภเกต พ.ศ. 2411 - 2468 ทวางานศกษาของกรรณการ ตนประเสรฐ และคณะ (2540) เรอง รายงานการวจยสนองพระราชประสงคเรองนครศรธรรมราช : กรณศกษา (1) การตงถนฐานทกรงชง และพรควนเครง (2) จน ประวตศาสตร โบราณคด ผคน และวฒนธรรม มการเกบขอมลภาคสนามประกอบการวเคราะหขอมล ทำใหเหนมมมองการศกษาจากบรบททองถนมากขนกวางานอน ๆ ทผานมา

สำหรบงานศกษาภาคใตในมตสวนหนงของรฐประชาชาต แบงเปนงานศกษาดานการเมอง อาท งานศกษาของ สมทรง นมนวล (2537) เรอง บทบาทางการเมองของสมาชกสภาผแทนราษฎรพรรคประชาธปตย จงหวดนครศรธรรมราช ระหวาง พ.ศ. 2512 - 2535 , มานะ ขนวชวย (2547) เรอง ชมโจรแหงลมนำทะเลสาบสงขลา และงานศกษาภาคใตในมตสวนหนงของรฐประชาชาตทศกษาดานเศรษฐกจ อาท นนดา แกวสวรรณ (2537) เรอง พฒนาการของการผลตและการคายางพาราในภาคใต พ.ศ. 2488 - 2516 , มลวรรณ รกษวงศ (2543) เรอง กำเนดและพฒนาการของเมองหาดใหญ พ.ศ. 2458-2484 การศกษางานวจยภาคใตในประเดนดงกลาวใชหลกฐานทางประวตศาสตรในรปแบบเอกสารชนตนทางราชการเปนหลก ทำใหเหนมมมองจากอำนาจรฐสวนกลางเปนหลกมากกวาบรบททองถน ขณะทงานศกษาของ พรพไล เลศวชา (2545) เรอง พลวตเศรษฐกจชมชนลมนำไชยา, ชลตา บณฑวงศ และอนสรณ อณโณ (2545) เรอง พลวตเศรษฐกจชมชนภาคใตตอนบนฝงตะวนออก, กตต ตนไทย (2546) เรอง เศรษฐกจทองถนลมนำทะเลสาบสงขลา : ศกษาเฉพาะกรณขาวและยางพารา ตงแต พ.ศ. 2439 - 2539, เลศชาย ศรชย (2546) เรอง พฒนาการการใชทรพยากรในทะเลสาบสงขลา : ศกษากรณประมงพนบาน, อทศ สงขรตน (2546) เรอง การแลกเปลยนผลผลตของชมชนรอบทะเลสาบสงขลาในสมยเรอเมล (พ.ศ. 2465-

7 อดศร ศกดสง และคณะ. (2547). เลมเดม. หนา 42-60.

ORAL

212

2516), สงบ สงเมอง (2547) เรอง เศรษฐกจชมชนหมบานภาคใตในรอบหาทศวรรษทผานมา มการยกระดบวธการศกษาประวตศาสตรชมชนโดยการใชทฤษฎทางสงคมศาสตรบรณาการรวมกบวธการศกษาประวตศาสตร โดยใชทฤษฎมารกซสมเปนกรอบในการวเคราะหขอมลทไดจากการลงพนทภาคสนาม ทำใหงานวจยประวตศาสตรภาคใตมแนวทางในการศกษาทตางจากเดม

จากงานศกษาองคความรประวตศาสตรภาคใตทอดศร ศกดสง และคณะ ไดศกษาวเคราะหไวจะเหนไดวาผลงานสวนใหญเนนศกษาหวเมองสำคญของภาคใต ไดแก นครศรธรรมราช สงขลา และภเกต ขณะทงานศกษาในมตประวตศาสตรทองถนซงมความพยายามทจะศกษาและทำความเขาใจทองถนจากพลวตภายในทองถนเองนน ปรากฎโดยมากในพนทลมนำทะเลสาบสงขลาเปนหลก องคความรของพนทศกษาอน ๆ ในภาคใตยงปรากฏใหเหนนอย

การศกษาองคความรเกยวกบประวตศาสตรภาคใตในรอบทศวรรษ 2500 - 2530 ทผานมาเปนการศกษาเพอทำความเขาใจภาคใตในฐานะทองถนทเปนสวนหนงของรฐชาต งานศกษาสวนใหญจงเนนบทบาทอำนาจรฐในการปกครองภาคใตซงมสถานะเปนสวนหนงของรฐชาต ทงมตดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม และหลกฐานสำคญทางประวตศาสตรทใชในการศกษาเปนเอกสารชนตนทางราชการเปนหลก งานศกษาสวนใหญจงเปนเรองเกยวกบการดำเนนนโยบายรฐทมตอภาคใตภายใตอำนาจรฐจากสวนกลาง

ขณะทในทศวรรษ 2540 เปนตนมา กระแสความเปนทองถนไดรบความสนใจจนนำสการออกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ซงเนนใหความสำคญกบทองถน ทงมตสทธพลเมอง ความเขมแขงของชมชน ฯลฯ ทำใหวงวชาการเรมมการตนตวในการศกษาประวตศาสตรทองถนมากขน และวธการศกษามการใชขอมลสมภาษณจากการลงพนทเพอเขาใจสภาพปญหาของพนทศกษามากขน องคความรเกยวกบประวตศาสตรภาคใตสวนใหญเปนการศกษาประวตศาสตรในมตทองถนหรอชมชนทศกษาความเปลยนแปลงจากพลวตภายในทองถนหรอชมชนนน ๆ โดยหนวยงานดานการสนบสนนสงเสรมการวจย อาท สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ไดขบเคลอนงานวจยดานทองถน ปรากฏชดโครงการวจยประวตศาสตรทองถนจำนวนมาก ทำใหชวงระยะเวลาดงกลาวการศกษาประวตศาสตรทองถนหรอชมชนไดขยายตวมากขน การศกษาองคความรเกยวกบประวตศาสตรภาคใตในทศวรรษ 2540 เปนตนมา จงมงเนนศกษาวถและพลงทองถน ซงเปนแรงขบเคลอนสำคญททำใหทองถนมความเขมแขงและเกดการพฒนา งานวจยสำคญในชวงเวลาน อาท งานศกษาของ สธวงศ พงศไพบลย (2544) เรอง โครงสรางและพลวตวฒนธรรมภาคใตกบการพฒนา, สธวงศ พงศไพบลย และคณะ (2544) เรอง จนทกษณ วถและพลง, สารป ฤทธช (2543) เรอง ตามรอยชางแลใต, อมรา ศรสชาต (2544) เรอง สายรากภาคใต : ภมลกษณ รปลกษณ และจตลกษณ, ศลมาน นฤมล วงศสภาพ (2544) เรอง สายใยตระกล “จนภเกต” แลวถและพลงมงกรใต, อาคม เดชทองคำ (2546) เรอง ผกโยด : วถและพลง (ศกษาการผกเกลอ ผกดอง และขนบนยมการอปถมภของผคนสามจงหวดชายขอบรอบทะเลสาบสงขลา), วมล ดำศร (2544) เรอง วฒนธรรมขาวและพลงอำนาจรอบทะเลสาบสงขลา , ชวลต องวทยาธร (2544) เรอง การแลกเปลยนและการคาขาวบรเวณชมชนรอบทะเลสาบสงขลา, ณรงค บญสวยขวญ (2543) เรอง วถชวตของประชาชนพนลมนำปากพนงอนเนองมาจากการพฒนาของรฐ ระยะแผนพฒนาฉบบท 1 - 8 , อาคม เดชทองคำ (2547) เรอง หวเชอกววชน ฯลฯ โดยงานศกษาในหวงเวลาดงกลาวนมการใชแนวคดวฒนธรรมชมชนเปนกรอบคดสำคญในการวเคราะหขอมล ประกอบกบการใชขอมลภาคสนามเพอความเขมขนในการวเคราะหขอมล โดยผลของการศกษาพบวาวถและพลงทองถนใตเปนแรงขบเคลอนสำคญของบรบทภายในทองถนททำใหชมชนทองถนมความเขมแขงและเกดการพฒนา

ORAL

213

3. สถานภาพองคความรงานวจยดาน “จนศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใต งานศกษาประวตศาสตรภาคใตในรอบสองทศวรรษ (2540 - 2560) ท ผ านมาน ปรากฏงานศกษา

ประวตศาสตรภาคใตในมตชมชนทองถน ซงมมมมองในการศกษาจากพลวตภายในทองถนมากขน ทวางานศกษาประวตศาสตรภาคใตสวนใหญเปนการศกษากลมคนทองถนใตเปนหลก งานศกษาชาวจนในฐานะสวนหนงของบรบทประวตศาสตรภาคใตพบวามการศกษานอย บทความนจงเสนอขอสงเกตเบองตนเกยวกบสถานภาพองคความรงานวจยประวตศาสตรภาคใต โดยตองการแสดงใหเหนวา งานศกษาประวตศาสตรภาคใตมตจนศกษาหรอมตประวตศาสตรทเกยวกบชาวจนในสงคมภาคใต ปรากฏงานศกษาประเดนดงกลาวในทศทางใด และควรมทศทางในการศกษาประเดนดงกลาวเชนไรตอไป

ชาวจนเปนกลมคนทอพยพเขามาปฏสมพนธกบสงคมไทยมาชานาน และไดพฒนาบทบาทจากการเปนจนอพยพมาสการเปนสวนหนงของราชสำนกสยาม มบทบาทในการเปนเจาภาษนายอากร เจาเมอง ขาราชสำนก ฯลฯ รวมทงการเปนผมบทบาทในกจกรรมทางเศรษฐกจ กระทงกลาวไดวาชาวจนจดเปนกลมคนทอยในชนชนกระฎมพ เหลานสะทอนใหเหนวาชาวจนเขามาปฏสมพนธพรอมกบปรบตวจากจนตางดาวเขาพงใตรมพระบรมโพธสมภาร ขนนางราชสำนกสยาม พอคาวาณช และการเปนพลเมองไทยโดยสมบรณ

งานวจยดานจนศกษาชนสำคญทศกษาชาวจนในสงคมไทย ไดแก งานศกษาของ G. William Skinner เรอง Chinese society in Thailand : an analytical history8 (สกนเนอร, จ. วลเลยม. เรอง สงคมจนในประเทศไทย : ประวตศาสตรเชงวเคราะห)9 เสนอขอถกเถยงสำคญเรองการปรบตวของชาวจนในการกลนกลายเปนสวนหนงของพลเมองไทย และมงานศกษาอตลกษณความเปนจน ไดแก งานศกษาของ Richard J. Coughlin เรอง Double Identity, the Chinese in Modern Thailand10 ศกษาอตลกษณชาวจนทมการปรบตวตามบรบทในสงคมไทย หรอเรยกวามลกษณะเปนทวอตลกษณ

ขณะทงานศกษาชาวจนในฐานะเปนสวนหนงของบรบทประวตศาสตรภาคใตมการศกษานอย สวนใหญเปนการศกษาในบรบทดานจนศกษาซงเนนการธำรงรกษาความเปนจนในมตวฒนธรรมและความเชอตางๆของชาวจนในสงคมภาคใต อาท งานศกษาของ ศภการ สรไพศาล และคณะ (2549) เรอง ความเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนชาวจนเมองหาดใหญจากอดตถงปจจบน11, ศภการ สรไพศาล (2550) เรอง จนหาดใหญ : ประวตศาสตร วฒนธรรม และสงคม12, ศภการ สรไพศาล และอภเชษฐ กาญจนดฐ (2550) เรอง พธกรรมและความเชอของชาวไทยเชอสายจนบรเวณลมทะเลสาบสงขลาจากอดตถงปจจบน13 ทำใหการศกษาชาวจนในฐานะสวนหนงของทองถนใต เพอเขาใจบทบาทและความสำคญของชาวจนในมตดานอนๆนอกเหนอจากมตวฒนธรรมเปนหลกปรากฏนอย และไมไดทำใหเขาใจชาวจนในภาคใตอยางมพลวต ซงแทจรงแลวชาวจนเปนกล มคนทม

8 G. William Skinner. (1957). Chinese society in Thailand : an analytical history. 9 ดเพมเตมใน สกนเนอร, จ. วลเลยม. (2548). สงคมจนในประเทศไทย : ประวตศาสตรเชงวเคราะห. 10 Richard J. Coughlin. (1961). Double Identity, the Chinese in Modern Thailand. 11 ศภการ สรไพศาล และคณะ. (2549). ความเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนชาวจนเมองหาดใหญจากอดตถง

ปจจบน. 12 ศภการ สรไพศาล. (2550). จนหาดใหญ : ประวตศาสตร วฒนธรรม และสงคม. 13 ศภการ สรไพศาล และอภเชษฐ กาญจนดฐ. (2550). พธกรรมและความเชอของชาวไทยเชอสายจนบรเวณลมทะเลสาบสงขลาจาก

อดตถงปจจบน.

ORAL

214

บทบาทโดดเดนทางดานเศรษฐกจ เปนกลมคนทมบทบาทในฐานะฟนเฟองสำคญของการขบเคลอนเศรษฐกจภาคใต อาท กจการเหมองแร กจการโรงสขาว กจการยางพารา ฯลฯ ทงมตการเปนพอคาคนกลาง ผประกอบการ และกลมทน กระทงนำพาใหชาวจนในภาคใตบางกลมสามารถกาวขนเปนกลมชนชนนำทางเศรษฐกจและการเมองทองถนในภาคใต

จากการศกษาองคความรงานวจยดานจนศกษาในประวตศาสตรภาคใตในทศวรรษ 2540 - ทศวรรษ 2560 สามารถแบงกลมศกษาชาวจนในมตตาง ๆ สองประเดน คอ งานศกษาชาวจนในฐานะชนชนนำทางเศรษฐกจภาคใต และงานศกษาชาวจนในฐานะกลมคนตวเลกตวนอยในประวตศาสตรภาคใต

งานศกษาชาวจนในฐานะชนชนนำทางเศรษฐกจภาคใต งานศกษาสวนใหญมงเนนศกษาบทบาทของชาวจนในกจกรรมทางเศรษฐกจสำคญของภาคใต เชน กจการเหมองแร กจการโรงสขาว กจการสวนยางพารา ฯลฯ ไดแก งานศกษาของกรรณการ ตนประเสรฐ และคณะ (2540) เรอง นครศรธรรมราช กรณศกษา 1) การตงถนฐานทกรงชงและพรควนเครง 2) จน : ประวตศาสตร โบรารณคด ผคนและวฒนธรรม14, สธวงศ พงศไพบลย และคณะ (2544) เรอง จนทกษณ วถและพลง15, ศลมาน นฤมล วงศสภาพ (2544) เรอง สายใยตระกลงานทว แลวถ และพลงมงกรใต16, อรทย สตยสณหสกล (2544) เรอง ลกษณะการคาของชาวไทยเชอสายจนในเขตเทศบาลนครสงขลา อำเภอเมองสงขลา จงหวดสงขลา ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ถงกอนใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2488 - 2503)17, ศรสพร ชวงสกล (2547) เรอง ประวตศาสตรทองถนของเมองสงขลา พ.ศ. 2385 - 247218, ลลดา เกดเรอง (2549) เรอง บทบาทของชาวจนตอพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมของเมองตรง พ.ศ. 2458 - ทศวรรษท 252019, อรทย สตยสณหสกล (2556) เรอง ชวประวตและบทบาทของชาวจนและชาวไทยเชอสายจน 6 ตระกลทไดรบพระราชทานบรรดาศกดในเขตเมองเกาสงขลาบอยาง สมยชวงรชกาลท 5 ถงกอนใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2411 - 2503)20 งานศกษาชาวจนในกลมนเปนการศกษาชาวจนทมบทบาททางเศรษฐกจและกลายเปนกลมชนชนนำทางเศรษฐกจในภาคใต งานศกษาประเดนดงกลาวนจงเหนเฉพาะบทบาทของพอคาและนายทนจนทกาวขนมามอำนาจในกจกรรมทางเศรษฐกจตาง ๆ ในภาคใต แตไมเหนภาพการปฏสมพนธดานตาง ๆ กบชาวจนกลมอน และมขอมลจำกดเฉพาะพนทศกษา

ทวางานศกษาของ ภวดล ทรงประเสรฐ (2546) เร อง ทนจนปกษใต : ภมหลงเบ องลกทนใหญโพนทะเล21, The Overseas Chinese : ลอดลายมงกรโพนทะเล22 และงานศกษาของ ศภการ สรไพศาล (2560) เรอง

14 กรรณการ ตนประเสรฐ (บรรณาธการ). (2540). นครศรธรรมราช กรณศกษา 1) การตงถนฐานทกรงชงและพรควนเครง 2) จน :

ประวตศาสตร โบรารณคด ผคนและวฒนธรรม. 15 สธวงศ พงศไพบลย และคณะ. (2544). จนทกษณ วถและพลง. 16 ศลมาน นฤมล วงศสภาพ. (2544). สายใยตระกลงานทว แลวถ และพลงมงกรใต. 17 อรทย สตยสณหสกล. (2544). ลกษณะการคาของชาวไทยเชอสายจนในเขตเทศบาลนครสงขลา อำเภอเมองสงขลา จงหวดสงขลา

ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ถงกอนใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2488 – 2503). 18 ศรสพร ชวงสกล. (2547). ประวตศาสตรทองถนของเมองสงขลา พ.ศ.2385-2472. 19 ลลดา เกดเรอง (2549). บทบาทของชาวจนตอพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมของเมองตรง พ.ศ. 2458-ทศวรรษท 2520. 20 อรทย สตยสณหสกล. (2556). ชวประวตและบทบาทของชาวจนและชาวไทยเชอสายจน 6 ตระกลทไดรบพระราชทานบรรดาศกด

ในเขตเมองเกาสงขลาบอยาง สมยชวงรชกาลท 5 ถงกอนใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2411-2503). 21 ภวดล ทรงประเสรฐ. (2546). ทนจนปกษใต : ภมหลงเบองลกทนใหญโพนทะเล. 22 ภวดล ทรงประเสรฐ. (2545). The Overseas Chinese : ลอดลายมงกรโพนทะเล.

ORAL

215

พฒนาการของกลมทนและเครอขายธรกจทองถนในภาคใตของประเทศไทยจากอดตถงปจจบน 23 เปนงานศกษากลมทนจนในภาคใตทมการเชอมโยงกบเครอขายการคาของกลมทนจนในประเทศและนอกประเทศ ซงเปนงานทเหนพลวตและการปฏสมพนธของกลมทนจนภาคใตกบกลมทนจนอน ๆ

สำหรบงานศกษาชาวจนในฐานะกลมคนตวเลกตวนอยในประวตศาสตรภาคใต ไดแ ก งานศกษาของ ศลมาน นฤมล วงศสภาพ (2547) เรอง บทบาทคนจนผสรางเมองหาดใหญ : ศกษาผานเรองราวคนจนในยคขนนพทธจนนคร24 และงานศกษาของปยชาต สงต และสรธร ถาวรวงศา (2553) เรอง ประวตศาสตรและวฒนธรรมของกล มชาวจนฮกจวในภาคใตของประเทศไทย : กรณศกษาชมชนชาวจนฮกจว อำเภอนาบอน จงหวดนครศรธรรมราช25 งานศกษากลมนเปนมตใหมของการศกษาประวตศาสตรทองถนทมการศกษากลมคนตวเลกในประวตศาสตร เพอสะทอนความเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรมของรฐทสงผลตอการเปลยนแปลงและปรบเปลยนความสมพนธของชาวจนในฐานะสวนหนงของทองถน และชาวจนในฐานะคนตวเลกไดกลายเปนกลมคนทพฒนาตนเปนผมบทบาทสำคญในการเปนฟนเฟองหนงในกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคใตในเวลาตอมา

องคความรงานวจยดานจนศกษาในประวตศาสตรภาคใตทผานมาสวนใหญเนนศกษาบทบาทชาวจนในมตเฉพาะพนถน ยงขาดภาพการศกษาเครอขายกลมชาวจนเชงมหภาคทมความเชอมโยงกบบรบทประเทศและบรบทโลก อาท เครอขายกลมพอคาและกลมทนจน ทเปนแรงขบเคลอนสำคญในกจกรรมทางเศรษฐกจของชาวจนในภาคใต และงานศกษาชาวจนสวนใหญเปนการศกษากลมชนชนนำทางเศรษฐกจ ขณะทงานศกษาชาวจนในฐานะกลมคนตวเลกในประวตศาสตรปรากฏนอย อยางไรกตามจากการศกษาองคความรงานวจยดานจนศกษาในประวตศาสตรภาคใตทำใหพบวา กลมชาวจนในฐานะคนตวเลกในประวตศาสตรหรอแมแตกลมชาวจนในฐานะชนชนนำทางเศรษฐกจ ตางมบทบาทสำคญในการเปนฟนเฟองหนงทขบเคลอนเศรษฐกจของภาคใตผานกจกรรมทางเศรษฐกจตาง ๆ มาอยางชานาน และเปนกลมคนทเปนสวนหนงของประวตศาสตรภาคใตทควรใหความสนใจศกษาในมตมมมองตาง ๆ อยางเปนระบบและรอบดานมากขน

4. แนวพนจในการศกษางานวจยดาน “จนศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใต แนวพนจทางประวตศาสตรแนวใหมสำหรบนำมาเปนกรอบคดในการศกษาวเคราะหงานวจยดาน “จน

ศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใต เพอเปนการเพมพนองคความรและเปดพนทใหมการนำวธวทยาแบบใหมมาปรบใชกบบรบทพนทภาคใต ควรมการนำแนวพนจทางประวตศาสตร 2 แนวทาง คอ ประวตศาสตรจากเบองลางและจลประวตศาสตร มาใชเปนระเบยบวธวจยในการศกษา เพอใหองคประธานของประวตศาสตรมความหลากหลายและรอบดานมากขน

ประวตศาสตรจากเบองลาง (History from below) เปนแนวพนจทางประวตศาสตรทมงศกษามวลชนหรอคนระดบลางของสงคมทมกไมถกกลาวถงในประวตศาสตรนพนธแนวอนๆ แนวพนจทางประวตศาสตรนเกดขนในหมปญญาชนฝายซายในองกฤษมากอนในทศวรรษ 1960 โดยงานศกษาของอ พ ธอมปสน (E. P. Thompson)

23 ศภการ สรไพศาล. (2560). พฒนาการของกลมทนและเครอขายธรกจทองถนในภาคใตของประเทศไทยจากอดตถงปจจบน. 24 ศลมาน นฤมล วงศสภาพ. (2547). บทบาทคนจนผสรางเมองหาดใหญ : ศกษาผานเรองราวคนจนในยคขนนพทธจนนคร. 25 ปยชาต สงต และสรธร ถาวรวงศา. (2553). ประวตศาสตรและวฒนธรรมของกลมชาวจนฮกจวในภาคใตของประเทศไทย :

กรณศกษาชมชนชาวจนฮกจว อำเภอนาบอน จงหวดนครศรธรรมราช.

ORAL

216

เรอง The Making of the English Working Class (1963) เปนงานบกเบกชนสำคญทใหความสนใจในการศกษาคนธรรมดาสามญในฐานะองคประธานของประวตศาสตร แนวคดสำคญในการใชแนวพนจประวตศาสตรจากเบองลางในการศกษาประวตศาสตรจงเนนศกษากลมคนธรรมดาสามญและประเดนทไมเคยไดรบความสนใจจากสงคมเปนตววเคราะหขอมลหลก อาท เดก ผหญง เพศสภาวะ วฒนธรรมประชา ความเชอ การใชเวลาวาง วถชวต ฯลฯ26

จลประวตศาสตร (Micro History) เปนแนวพนจทางประวตศาสตรทมงศกษาประเดนหรอพนทขนาดเลก และเนนประวตศาสตรของคนธรรมดาสามญทถกลมไปในประวตศาสตร การศกษาแนวนเนนใหปจเจกบคคลไดมบทบาทเปนผกระทำการและการเขาไปปฏสมพนธกบโครงสรางทางสงคมทครอบงำชวต งานศกษาชนสำคญทใชแนวพพจดงกลาว คอ งานของ คารโล กนสเบร ก (Carlo Ginzburg) เร อง The Cheese and the Worms (1976)27

แนวพนจทางประวตศาสตรทงสองแนวทางมฐานคดมาจากแนวคดมารกซสต ซงเนนใหความสนใจกลมมวลชนระดบลางของสงคม ทำใหเปนแนวทางในการศกษาประวตศาสตรทตางจากเดมทมงเนนศกษากลมชนชนนำระดบบนเทานน เปลยนเปนการศกษาประวตศาสตรผานเร องราวของกลมคนธรรมดาสามญหรอคนตวเลกในประวตศาสตร เพอสะทอนความเปลยนแปลงของโครงสรางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ดงนนหากงานวจยดาน “จนศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใตมการนำแนวพนจทางประวตศาสตรจากเบองลางและจลประวตศาสตรเปนวธวทยาในการวจยเชงพนทในบรบทภาคใต โดยการวเคราะหชาวจนในมมมองอน ๆ ทตางจากแนวทางทมการศกษากนมา นอกเหนอจากกลมชนชนนำทงทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรม มาศกษากลมคนธรรมดาสามญทไมไดรบความสนใจ โดยมงศกษาวเคราะหและเชอมโยงใหเหนความเปลยนแปลงของโครงสรางความสมพนธทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรมในพนทภาคใต จะทำใหเพมมตการศกษาดาน “จนศกษา” ในประวตศาสตรนพนธภาคใตทมมมมองและวธการศกษาทหลากหลายมากขน

5. เอกสารอางอง กรรณการ ตนประเสรฐ (บรรณาธการ). (2540). นครศรธรรมราช กรณศกษา 1) การตงถนฐานทกรงชงและพร

ควนเครง 2) จน : ประวตศาสตร โบรารณคด ผคนและวฒนธรรม. กรงเทพฯ: สภามหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต.

ชาตชาย มกสง. ประวตศาสตรท หายไป : คนเลก ๆ ทถกลมกบวธการศกษาแนวจลประวตศาสตร (Micro History). ใน วารสารประวตศาสตร 2553-2555.

นธ เอยวศรวงศ. (2538). 200 ป ของการศกษาประวตศาสตรไทยและทางขางหนา. ใน กรงแตก พระเจาตาก และประวตศาสตรไทย วาดวยประวตศาสตรและประวตศาสตรนพนธ. กรงเทพฯ: มตชน.

ปยชาต สงต และสรธร ถาวรวงศา. (2553). ประวตศาสตรและวฒนธรรมของกลมชาวจนฮกจวในภาคใตของประเทศไทย : กรณศกษาชมชนชาวจนฮกจว อำเภอนาบอน จงหวดนครศรธรรมราช . กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม.

26 ชาตชาย มกสง. ประวตศาสตรทหายไป : คนเลกๆทถกลมกบวธการศกษาแนวจลประวตศาสตร (Micro History). ใน วารสาร

ประวตศาสตร 2553-2555. หนา 51. 27 ชาตชาย มกสง. ประวตศาสตรทหายไป : คนเลกๆทถกลมกบวธการศกษาแนวจลประวตศาสตร (Micro History). ใน เลมเดม.

หนา 53-54. และวศรต พงสนทร. (2557). ประวตศาสตรวฒนธรรม : ความเปนมาและแนวคด. หนา 81-87.

ORAL

217

ภวดล ทรงประเสรฐ. (2545). The Overseas Chinese : ลอดลายมงกรโพนทะเล. กรงเทพฯ: ทปปง พอยท. ภวดล ทรงประเสรฐ. (2546). ทนจนปกษใต : ภมหลงเบองลกทนใหญโพนทะเล. กรงเทพฯ: ทปปง พอยท. ยงยทธ ชแวน. (2550). ครงศตวรรษแหงการคนหาและเสนทางสอนาคต ประวตศาสตรทองถนไทย วาดวยความ

เปนมา สถานภาพ แนวคด วธการศกษา และบทบาทในสงคมปจจบน . กรงเทพฯ: สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ลลดา เกดเรอง. (2549). บทบาทของชาวจนตอพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมของเมองตรง พ.ศ. 2458-ทศวรรษท 2520. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต มหาวทยาลยศลปากร.

วศรต พงสนทร. (2557). ประวตศาสตรวฒนธรรม : ความเปนมาและแนวคด. มปพ.: ภาควชาประวตศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศรสพร ชวงสกล. (2547). ประวตศาสตรทองถนของเมองสงขลา พ.ศ.2385-2472. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรสพร ปยรตนวงศ. (2555). ประวตศาสตรทองถนเมองหาดใหญ พ.ศ. 2381-2551. กรงเทพฯ: สถาบนวจยและพฒนาสขภาพภาคใต.

ศภการ สรไพศาล และคณะ. (2548). การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชมชนชาวจนเมองหาดใหญจากอดตถงปจจบน. สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม.

ศภการ สรไพศาล และอภเชษฐ กาญจนดฐ. (2550). พธกรรมและความเชอของชาวไทยเชอสายจนบรเวณลมทะเลสาบสงขลาจากอดตถงปจจบน. สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม.

ศภการ สรไพศาล. (2550). จนหาดใหญ ประวตศาสตร วฒนธรรม และสงคม. สงขลา: มหาวทยาลยทกษณ. ศภการ สรไพศาล. (2560). พฒนาการของกลมทนและเครอขายธรกจทองถนในภาคใตของประเทศไทยจากอดต

ถงปจจบน. กรงเทพฯ: สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย. ศลมาน นฤมล วงศสภาพ. (2544). สายใยตระกลงานทว แลวถ และพลงมงกรใต. กรงเทพฯ: สำนกงานกองทน

สนบสนนการวจย. ศลมาน นฤมล วงศสภาพ. (2547). บทบาทคนจนผสรางเมองหาดใหญ : ศกษาผานเรองราวคนจนในยคขนนพทธ

จนนคร. กรงเทพฯ: สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย. สกนเนอร, จ. วลเลยม. (2548). สงคมจนในประเทศไทย : ประวตศาสตรเชงวเคราะห Chinese society in

Thailand : An analytical history. แปลโดย พรรณ ฉตรพลรกษ และคณะ. กรงเทพฯ : มลนธโครงการตำราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร.

สธวงศ พงศไพบลย และคณะ. (2544). จนทกษณ วถและพลง. กรงเทพฯ: สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย. อดศร ศกดสง และคณะ. (2547). การศกษาองคความรงานวจยประวตศาสตรภาคใตในรอบทศวรรษ พ.ศ. 2537-

254. สงขลา: มหาวทยาลยทกษณ. อรทย สตยสณหสกล. (2544). ลกษณะการคาของชาวไทยเชอสายจนในเขตเทศบาลนครสงขลา อำเภอเมอง

สงขลา จงหวดสงขลา ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ถงกอนใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2488 – 2503). วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา มหาวทยาลยทกษณ.

ORAL

218

อรทย สตยสณหสกล. (2556). ชวประวตและบทบาทของชาวจนและชาวไทยเช อสายจน 6 ตระกลทไดรบพระราชทานบรรดาศกดในเขตเมองเกาสงขลาบอยาง สมยชวงรชกาลท 5 ถงกอนใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2411-2503). กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

G. William Skinner. (1957). Chinese society in Thailand : an analytical history. Ithaca, New York : Cornell University Press.

Richard J. Coughlin. (1961). Double Identity, the Chinese in Modern Thailand. United States, North America: Oxford University Press.