T.C.

ERZURUM VALL l Gda, Tarm ve Hayvanclk Mdrl

KADIN FTLERE ST SIIRCILII

ETM PROJES

(Kadn iftilere St Sam Makine Destei)

ERZURUM

2012

PROJEY HAZIRLAYANLAR

Asuman DEVEC Hlya ZER

Ziraat Mhendisi Ziraat Mhendisi

PROJEY KONTROL EDEN

Mehmet KANTARKAYA

Bitkisel retim ve Sal ube Mdr

PROJEY ONAYLAYAN

Mustafa ALTUN

l Mdr

ERZURUM

OCAK 2012

1- PROJENN TANITIMI :

1.1-PROJENN ADI : Kadn iftilere St Srcl Eitim Projesi (Kadn iftilere St Sam Makine Destei)

1.2- PROJEY YRTECEK KURULULAR :l Gda Tarm ve Hayvanclk Mdrl Bitkisel retim ve Sal ube Mdrl- Pasinler, Narman, Aziziye, Hns, spir, Akale, Karayaz, Oltu, Pazaryolu ve Kprky le Mdrlkleri

1.3- PROJEY DESTEKLEYEN KURULU :Erzurum Valilii l zel daresi Genel Sekreterlii

1.4- PROJENN UYGULANACAI YER : Pasinler, Narman, Aziziye, Hns, spir, Akale, Karayaz, Oltu, Pazaryolu ve Kprky le Mdrlkleri

1.5- PROJENN TEKNK DANIMANI :l Gda Tarm ve Hayvanclk Mdrl Bitkisel retim ve Sal ube Mdrl

1.6- PROJENN YATIRIM TUTARI :100.000,00 TL

1.7- PROJE FNASMANI : 100.000,00 TL l zel daresi

1.8- PROJENN UYGULAMA TARH :2012

GR

Erzurum ekonomisi byk oranda hayvancla dayanmaktadr. Bununla birlikte il genelinde hayvanclk sektr ok fazla ilerleme gsterememitir. Hayvanclk sektrnn temel ayaklarndan birini oluturan st srcl iin de benzer eyler sylenebilir. limizde st srcl temelde kk aile iletmecilii halinde ve nispeten eski geleneksel yntemler kullanlarak yaplmaktadr. phesiz, iftilerimizin bilgi ve gelir dzeylerinin yetersiz oluu burada nemli etkenler olarak karmza kmaktadr. Gnmzde bilgiye ulama noktasnda var olan sorunlar zellikle radyo, televizyon ve internet gibi iletiim aralar sayesinde hzla bertaraf edilebildii halde, iftilerin ekonomik seviyelerinde arzulanan iyileme salanamadndan hayvanclkta makine kullanm konusunda ok fazla bir gelime kaydedilememitir.

St samnda makine kullanm st srclnn nemli parametrelerinden birini oluturmaktadr. l genelinde sam ilemi byk lekli iletmeler hari neredeyse tamamen elle gerekletirilmektedir. Elle sam daha fazla igc gerektirmekte ve zaman kaybna neden olmaktadr. Makineli st sam, st hayvanclnda en nemli mekanizasyon ilemi olarak bilinir. Bu yzden, st iletmelerinde ncelikle zerinde durulmas gereken bir konudur. Stn makineyle salmasnn elle sama gre baz stnlkleri vardr. Bunlar, samn daha ksa srede tamamlanmas, igcnn byk oranda azaltlmas, elde edilen stn daha temiz ve hijyenik olmas ve belli frekansta ritmik ve dzenli hareket olduundan meme salnn korunmas olarak sralanabilir.

limiz krsalnda yaayan insanlar geimlerini arlkl olarak bykba hayvan yetitiricilii ile salamaya almaktadrlar. Bununla birlikte ilimiz genelinde toplam 337 adet seyyar st sam makinesi bulunmaktadr(2009 yl Tuik geici verilerine gre).

limizde st sam ii krsal alanda hayatn tm ykn eken kadnlar tarafndan gerekletirilmektedir. Krsal kesimdeki bu kadnlarmz bir taraftan ailelerinin gnlk ilerini yapmakta, ocuklarn yetitirmeye almakta, dier taraftan tarla ve bahe ilerinde alarak retime katk salamaktadrlar. Btn bunlarn yannda sabahn erken ve akamn ge saatlerinde hayvanlarnn samlarn yapmaktadrlar. Bu kadar ii bir arada ve zamannda yapmak zorunda kalan kadnlarmz ve gen kzlarmz ypranmakta, ar yorgun dmekte, hasta olmakta ve erkenden yalanmaktadrlar. Krsal alann btn bu sorunlaryla mcadele eden kadnlarmzn i yknn azaltlmasnda st sam makinesi kullanm nemli faydalar salayabilir. Bu proje kapsamna alnan kylerde bulunan seilmi kadn reticilerimizin st samnda i yknn azaltlmas ve iftilerimizin st sam makinelerini tanmalar ve benimsemelerinin salanmas amalanmtr.

1-PROJE KAPSAMINA GRECEK KYLER VE KLERN SEM

Proje ilimizin 1060 kyn kapsayacak olup, hayvancln youn olarak kyler tesbit edilecektir. Bu kylerden 5 ba ve zeri samal st inei olan ve st sam makinesi olmayan seilmi reticiler zerinde yrtlecektir. Bu kriterler dikkate alnarak; proje erevesinde alnan 100 adet st sam makinesi ihtiyac olan kylere kursiyer says ile doru orantl

olacak ekilde kura usul verilecektir. Seimi yaplan iftilerimize l Mdrlmz teknik elemanlarnca st sr yetitiricilii ve makine ile st sam konularnda eitim verilecektir

2. PROJENN KAPSAMI

2.1. ST SAIMINDA MEVCUT DURUM Seilen kylerde hayvanlarn sam ilemleri modernizasyondan uzak olup, hijyenik koullara yeterince dikkat edilmemektedir. Sam el ile ve ifti kadnlar tarafndan yaplmaktadr.

El ile samn yaygn olmasnn nedeni, stn bir sam teknii olmasndan deil, blgemizdeki reticilerin ounun st sama makinesi kullanmnn nemini konusunda bilin sahibi olmamalar ve bir st sama makinesi edinecek mali glerinin yetersiz olmasndan kaynaklanmaktadr.

2.1.1. El le Yaplan Samn Hayvana Verdii Tahribatlar -Meme bann ok yukarsndan kavrayarak sam yapldndan, memenin ucu stle dolarak balon gibi ier ve meme zarar grr. -Meme ba iki parmakla aa doru sn drldnden meme bann ii zedelenir. -Ba parman birinci boumunun srt ile dier parmaklar arasna meme ba sktrldndan meme ba yara olma ihtimali fazladr. -Elle samda memede st brakldndan mikrop rer, meme hastalanr.

2.2. HAYVANCILIKTA MEKANZASYONUN NEM

Hayvanclk iletmeleri retimlerini daha kolay, kaliteli ve ekonomik yapmalar iin hayvanclkta mekanizasyon uygulamasna gemek zorundadrlar. Hayvanclk Mekanizasyonu; Hayvansal retimde bakm, besleme, yemleme, sam ve temizlik gibi ilemlerde yeni teknolojilerin uygulanmasyla insan emei ve basit aralar yerine bu teknolojilerin gerei olan ileri aralarn yapm, seimi, iletilmesi, korunmas ve bu aletleri kullanacak kiilerin eitilmesi ile ilgili hizmetleri kapsar. Mekanizasyon faaliyetleri ierisinde st sam aletlerinin uygulanmas hayvan sal ve bu ile uraan insanlarn sal ynnden ok byk nem arz etmektedir. zetle, Hayvansal retim faaliyetinde mekanizasyonsuz baar beklenemez.

2.2.1. St retim Mekanizasyonu

St samnn gereklemesi iin inein buza tarafndan emzirilmesi sonrasnda sam ileminin yaplmas gerekmektedir. Bu nedenle ar ilerin banda gelen ve zaman alan st samnn mekanizasyonu st inekilii iletmelerinde ncelikle zerinde durulmas gereken bir konudur. te yandan st verimi, meme sal ve st kalitesi samn makineyle ve zenli bir ekilde yaplmasna baldr.

2.2.2. St Samnn nemi Temiz, dzenli, zamannda yaplan bir sam salkl ve verimli st almay salar. Teknie uymayan bir sam kar azaltr, hastalklara sebep olur. nsanlara st ile geen eitli hastalklar olduu unutulmamaldr. Memenin daima temiz ve salkl olmasna dikkat etmek gerekir.

Sam, st srclnda en fazla dikkat edilmesi gereken uygulamalardan biridir. Samda yaplacak ihmal ve hatalar ncelikle rn miktarnn azalmasna ve st kalitesinin dmesine yol aar. Bu, retilen stn ekonomik anlamda pazar deerinin dmesi anlamna gelmektedir. te yandan, hatal sam hem memenin, hem de inein salnn bozulmasna neden olur.

3. PROJENN AMACI VE HEDEFLER

iftilerin hayvan yetitiricilii ile ilgili eitimleri yetersizdir. Geleneksel retim metotlarn kullanan iftilerin hayvan besleme ve bakm konularnda profesyonel bir eit ime tabi tutulmalar gerekmektedir. Hayvan bana ortalama verimin artrlmas ve stn hijyen koullarnn salanmas ve sam teknikleri hakknda iftilerimize eitim verilmesi byk nem tamaktadr. iftiler halen elle sam tekniini kullanmaktadrlar. Bu sam metodu ile st verimi dmekte ayrca salkl st retimi yaplamamaktadr. Ayrca elle samda meme hastalklar ve sam iin igc ihtiyac artmaktadr. Bu olumsuzluklar ortadan kaldrmak amacyla iftiler iin seyyar st sam makineleri temin edilecektir. Bu sayede hayvanlardan elde edilen stn miktar ve kalitesi artrlacak ve hayvan sal konusunda iyilemeler salanacaktr.

3.1. MAKNA LE SAIM TEKN Sam buzann anasn emmesi gibi alan sam makineleri ile yaplr. Her meme bana taklan emici tp st emerek saar. Emzik denen bu tp memeyi bir sktrr, bir brakr bylece kesiksiz bir st akm salanr.

3.1.1. Makineyle Samn Elle Sama Gre stnlkleri -Samda gerekli i zamannn ksalmasn salar, -Samda daha az igcne ihtiya duyulur, -Stn temiz ve salkl salmasn salar, -St verimini artrr, -Sam verimini artrr,

Bahsedilen faktrlerden dolay st sam makineleri ile yaplacak bir retim el ile sama gre ok daha rantabl olacaktr.

4. PROJEDEN BEKLENEN DER FAYDALAR

St sam iinin makineyle yaplmas sayesinde; -Krsal alandaki kadn zerindeki i yk azalr, -Evlerine, ocuklarna ve kendilerine daha ok zaman ayrmalar salanm olur, -Kadnlar ahr ortamndan kaynaklanan hastalklardan korunur, -Kadnlarn huysuz inek ve buzalarn darplarndan korunmalar salanm olur,, -Daha kaliteli, daha hijyenik ve temiz st elde edilir, -Mastitis hastal en az seviyeye indirilir, -Kaliteli st elde edildiinden pazar skntsn yaanmaz.

5. PROJE HEDEFLER Projenin hedefleri aadaki gibi zetlenebilir.

-iftiye st sama makinesini tantmak ve kullanmn yaygnlatrmak. -Tarmla ilgili teknolojik gelimelere iftinin ilgisini ekmek. - Kadn iftilerin yaam kalitelerini artrmak. -Daha kaliteli st elde etmek.

- St sama ilerini daha ksa bir srede gerekletirmelerini salamak. -St sr yetitiricilii konusunda bilgi edinmelerini salamak.

6. PROJE FAALYETLER

Proje 10 ileye bal 15 kyde, 5 ba ve zeri samal st inei olan iftilere uygulanacaktr (lzum grld takdirde ile ve ky says deitirilebilir). Projenin uygulanaca kylerde ifti kadnlara 3 gn sreyle eitim verilecek olup, eitim sonucunda kura usul ile ifti kadnlara st sam makinesi verilecektir. St sr yetitiricilii, sam ve sam teknikleri, samda hijyen, hayvan hastalklar, yem bitkileri yetitiricilii ve makine ile st sam konularnda eitim verilecektir.

6.1. PROJE ORGANZASYONU

Proje organizasyonunda yer alacak kurulu ve kiiler; -Gda Tarm ve Hayvanclk l Mdrl, - Gda Tarm ve Hayvanclk le Mdrl -l zel idaresi -St Sama makinesi alacak yetitiriciler, -haleyi alan firmadan teknik elamanlar, l Mdrl koordinatrlnde yaplacak organizasyonda, uygulamadan sorumlu

kurulu l Mdrl olacak, proje kapsamndaki bu yetitiricilere St sr yetitiricilii, sam ve sam teknikleri, samda hijyen, hayvan hastalklar, yem bitkileri yetitiricilii eitimi verece; ihaleyi alan firma ise makine kullanmna ynelik uygulamal eitim hizmeti salayacaktr.

6.2. PROJENN TANITIM PRORAMLARI

-Makinelerin kadn reticilere teslimi iin tren dzenlenecektir. -Bu tren l-le Mdrl organizatrlnde yaplacaktr. -Yerel grsel ve yazl basn trene arlacaktr. -Trene yredeki reticiler, konu ile ilgili kamu, zel sektr, sivil toplum rgtleri davet edilecektir.

-Alnacak st sam makinelerinin zerinde Gda Tarm ve Hayvanclk l Mdrl Mdrlnn amblemi ve ismi yer alacaktr.

7. PROJE BTES

7.1. FAALYETN ADI

100 Adet Elektrikli ift Saml St Sama Makinesi Alm

7.2. PROJE TUTARI

Birim Fiyat

(TL)

Adet Toplam Tutar

(TL)

1000 100 100.000

(*) Birim fiyatlar piyasa aratrmasna gre belirlenmitir.

8. PROJENN EKONOMYE KATKISI

Elle samda hayvan memesinde st kalmas st veriminin dmesine sebep olur. Bu, ekonomik ynden istenmeyen bir durumdur. St sam makinesinin kullanm ile birlikte sz konusu kayplar ortadan kalkacaktr. Proje kapsamnda ile merkezleri ve kylerinde bulunan st reticisi iftilerimizce retilen stler daha kaliteli ve uygun ortamlarda retileceinden pazarlama imknlar daha fazla olacaktr. Makineli samla elde edilen stn litre alm fiyat daha yksek olacandan st reticisi iftilerimizin eline daha fazla para geecek, mevcut retim artlar iyiletirerek rrn rekabet ansn artracaktr. Kaliteli ve yksek miktarda st retiminin salanmas ile st ileyen byk firmalarn da blgemize ilgisi artacaktr.

9.PROJE UYGULAMA TAKVM 2012 yl iinde reticilerin i younluunun olmad zamanlarda eitim yaplacaktr.

10. SONU Bu proje ile seilen kylerde kaliteli ve salkl st sam yapmak, retici ailelerine

igc ve zaman tasarrufu asndan st sam makinesi verilerek katk salanacaktr. Hayvan refah ve hayatn ykn eken ifti kadnlarmzn hayatlarn kolaylatrarak, kendilerine, ailelerine ve ocuklarna daha fazla zaman ayrmas salanacak, bylelikle daha dzenli bir yaam ve kaliteli rnler elde edilecektir.