tabellir

26

Click here to load reader

Upload: schwartson

Post on 12-Jun-2015

88 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Tabel yvir formlar og virði

TRANSCRIPT

Page 1: Tabellir

Alis-/evnafrøði

Tabellir

Gravitationskonstanturin G 6.672 59 . 10–11 m3/(kg s2)Massan av eini proton

Elementarløðing

Ferðin hjá ljósinum í vakuum

mp

e

c

1.672 623 1 . 10–27

1.602 177 33 . 10–19

2.997 924 58 . 108

kg

C

m/s

Heystið 2009

Innihald

Grundleggjandi støddfrøði......................................................................................2Griskt alfabeti…………….........................................................................................3Forstavilsir für 10-potensir ……...............................................................................3Physikalische Grösse..............................................................................................4SI–Basisgrössen und Basiseinheiten ...................................................................4Abgeleitete Grössen, SI–Einheiten und andere Einheiten................................5Wichtige Konstanten ...............................................................................................6Eigenschaften von Festkörpern.............................................................................7Eigenschaften von Flüssigkeiten...........................................................................8Eigenschaften von Gasen ......................................................................................8Siedetemperatur des Wassers ..............................................................................9Wärmeleitfähigkeit, Wärmedurchgangszahl, spezifischer Heizwert................9Spezifische elektrische Widerstände....................................................................9Brechzahlen............................................................................................................10Schallgeschwindigkeiten ......................................................................................10Tonhöhen in internationaler Stimmung / Intervalle...........................................10Normalatmosphäre ................................................................................................10Fallbeschleunigungen ...........................................................................................10Curie-Temperaturen ..............................................................................................11Reibungszahlen .....................................................................................................11Widerstandszahlen ................................................................................................11Chemische Elemente ............................................................................................12Nuklide.....................................................................................................................13Grössenordnungen................................................................................................15

Page 2: Tabellir

a

( )

2 Tabellir

Grundleggjandi støddfrøði

Brotrokning

a

a · b

c = ab c

a : c =

a b bc

ac =

a bc b

a +

c b d =

ad+bc bd

a ·

c b d =

ac bd

b

c d

= a

: c

b d = ad bc

Potensrokning

z0 = 1 za . zb = za+b z–a = 1

zza

zb= za–b (za)

b = za.b a z = z1/a

Lineararfunktión

y = f(x) = m·x + b y

Dy Dy Beina linjan hevur halltalið

m =Dx Dx og sker y-ásan í y = b. b

x

y

Proportionalitur y = f(x) = m·x m =y1 y2x1

= x2 y1

Proportiónir

Kvadratiskfunktión

y1 : x1 = y2 : x2 ella y1 : y2 = x1 : x2

y = f(x) = a·x2 + b·x + c

y = 0 hevur tvær loysnirn (nullpunkt), ífall b2 – 4ac > 0 :

1 x1,2 = 2a – b ± b2–4ac

y2

x2 x1x

y

x x2 x1

y

y = f(x) = a·x2

x

yb

Bogamassa a = r full snúning: a = 2 π (x,y) b

Vinkul- sin a =y x r ar cos a = r

xfunktiónir y tan a = x

x cot b = y

a a a .Rættur trýkantur

Pythagoras

sin a = c = cos b tan a = b = cot b b

c b

a2 + b2 = c2 a

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 3: Tabellir

Exa E 103 Kilo kPeta P 102 Hekto h

109 Giga G

106 Mega M

Tabellir 3

FlaturFýrkantur (hornr.) Trýkantur Trapez Parallelogramm Sirkul

b

b hb h

r

h

a a

a·ha a

a+bA = a·b A = 2 A = 2 · h A = a·h u = 2r π A = r2 · π

LikamKassi Kúla

Sylindari sirkulkegla

G =c

Grundflata hr

G = Grundflata rh = Hædd h

a b h = Hædd

V = Volumen

V = Volumen r

h

S = Yvirflata

hV = a·b·c V = G·h V = r2·π ·h V = G · 3 V = r2 π · 3 S = 4π r2

4V = 3 π r3

Griksa alfabetið

Navn Nøkur brúksøki Navn Nøkur brúksøki

α Α Alaβ Β Betaγ Γ Gammaδ Δ Deltaε Ε Epsilonζ Ζ Zetaη Η Etaθ Θ Thetaι Ι Iotaκ Κ Kappaλ Λ Lambda

μ Μ My (Mü)

ν Ν Ny (Nü)

α,β,γ,δ,ξ : Vinkulheiti

α,β,γ : Sløg av geisling

α,γ :Víðkanarkoefficient.

δ : Differensur (munur)

ε : el. Feltkonstantur

η : Virkningsgrad

θ : Temperatur (í °C)

κ : Kompressabilitet

λ : Bylgjulongd

λ : Hitaleiðievni

μ : mikro = 10–6

ν : Frequens; Evnismongd

ξ Ξ Xi

ο Ο Omikronπ Π Piρ Ρ Rho

ς,σ Σ Sigma

τ Τ Tauυ Υ Ypsilonφ Φ Phi

χ Χ Chiψ Ψ Psiω Ώ Omega

π = 3.141592654...

ρ : Densitet; spec. mótstøðaσ : Summur

σ : el. leiðievni

σ : Stefan-Boltzmann-konst.

φ : vinkul; elektr. potentiali

φ : magnetisk flux

φ, φ : Rúmvinkul

Forstavilsir fyri 10-potensir

1018

1015

10–6 Mikro m

10–9 Nano n

1012 Tera T 10–1 Dezi d 10–12 Piko p

10–2 Centi c 10–15 Femto f

10–3 Milli m 10–18 Atto a

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 4: Tabellir

4 Tabellir

Fysiskar støddir

Definitión: Fysiskar støddir = Talvirði · EindDømi: Periodan fyri eitt pendulsveiggj = 2,654 sekundmit Formelzeichen (kursiv) und Einheitenzeichen (normal): T = 2.654 s

Messergebnis: Messgrösse = Messwert ± Unsicherheit des MesswertesBeispiel: T = 2.654 s ± 0.035 s

SI–grundstøddir og grundeindir*

Für die Basiseinheiten, resp. Grundeinheiten sind Messverfahren definiert, die (im Prinzip) jederzeit und an jedem Ort eine Neukonstruktion der Einheit ermöglichen. Die zugehörigen Messgrössen heissen Basisgrössen, resp. Grundgrössen.Tíð t 1 s 1 Sekunde

... ist das 9'192'631'770fache der Periodendauer der dem Uebergangzwischen den beiden Hyperfeinstrukturniveaus des Grundzustandesvon Atomen des Nuklids Cs 133 entsprechenden Strahlung. (1967)

Longd l, s, x 1 m 1 Meter... ist die Länge der Strecke, die Licht im Vakuum während des Inter-valls von (1/299'792'458) s durchläuft. (1983)

Massa m 1 kg 1 Kilogramm... ist die Masse des Internationalen Kilogrammprototyps. (1889)

Streymstyrki I 1 A 1 Ampère... ist die Stärke eines zeitlich unveränderten elektrischen Stromes,der, durch zwei im Vakuum parallel im Abstand 1 m voneinander ange-ordnete, unendlich lange Leiter von vernachlässigbar kleinem, kreisför- migem Querschnitt fliessend, zwischen diesen Leitern je 1 m Leiterlän-ge elektrodynamisch die Kraft 0.2·10-6 N hervorrufen würde. (1948)

Temperaturur T, J 1 K 1 Kelvin... ist der 273.16te Teil der thermodynamischen Temperatur desTripelpunktes des Wassers. (1967)

Ljósstyrki Iv 1 cd 1 Candela... ist die Lichtstärke, mit der (1/600'000) m2 der Oberfläche einesschwarzen Strahlers bei der Temperatur des beim Druck 101325 N/m2

erstarrenden Platins senkrecht zu seiner Oberfläche leuchtet. (1967)

Evnismongd n, n 1 mol 1 Mol... ist die Stoffmenge eines Systems bestimmter Zusammensetzung,das aus ebenso vielen Teilchen besteht, wie Atome in (12/1000) kgdes Nuklids C 12 enthalten sind. Bei Benutzung des Mol müssen die Teilchen ( Atome, Moleküle, Ionen, Elektronen, ... ) spezifiziert werden. (1971)

*SI: Système International d'Unités

Es gibt ein Buch über diejenigen Forscher, die den SI–Masseinheiten die Namen gaben:

Ernst Schwenk: Mein Name ist Becquerel, dtv sachbuch, 1993Abkürzungen von Einheiten, die nach Forschern bezeichnet sind, sind am Grossbuchstaben zu erkennen.

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 5: Tabellir

Tabellir 5

.VíddRúmd (volumen)

A V

1 m2

1 m3 1 Litur = 1 l = 1 dm3

1 barrel = 1 bbl =0.158984 m3

Flatu vinkil j 1 Radiant 1 rad 1 1° = 0.01745 rad; 360° = 2π rad

Rúmvinkul W 1 Steradiant 1 sr 1Ferð v 1 m/s 3.6 km/h = 1 m/s

1 Knob ≈ 1.852 km/h

Acceleratión a 1 m/s2

Frekvensur f 1 Hertz 1 Hz 1 s–1

Evnisnøgd r 1 kg/m3 1000 kg/m3 = 1 g/cm3

Kraft F 1 Newton 1 N 1 kgm/s2

Trýst p 1 Pascal 1 Pa 1 N/m2 1 bar = 105 Pa

Arbeiði, Orka W, E 1 Joule 1 J 1 Nm1 Torr = 1 mm Hg ≈ 133.3 Pa1 Ws = 1 J; 1 kWh = 3.6.106 J

1 eV = 1.6021892 · 10–19 JHitamongd Q 1 Joule 1 J 1 Nm 1 kcal = 4186.8 J

Leistung P 1 Watt 1 W 1 J/s 1 PS ≈ 0.735 kW

elektr. løðing Q 1 Coulomb 1 C 1 Aselektr. Spenningur U 1 Volt 1 V 1 J/Celektr. Mótstøða R 1 Ohm 1 W 1 V/ALeitwert G 1 Siemens 1 S 1 W–1

Kapacitur C 1 Farad 1 F 1 As/Velektr.Feltstyrki E 1 V/mmagn. Feltstyrki H 1 A/m 1 Oe (Ørsted) = 103/4π A/m

magn. Flussdichte B 1 Tesla 1 T 1 Vs/m2 1 G (Gauss) = 10–4 T

magn. Fluss F 1 Weber 1 Wb 1 VsInduktivitetur L 1 Henry 1 H 1 Vs/ALjósstreymur F 1 Lumen 1 lm 1 cdLjósstyrki E 1 Lux 1 lx 1 lm/m2

Brechkraft D 1 Dioptrie 1 dpt 1 m–1

Aktivitetur A 1 Becquerel 1 Bq 1 s–1 1 Ci (Curie) = 3.70·1010 Bq

Ióndosis 1 C/kg 1 R (Røntgen) = 2.58·10-4 C/kg

Orkudosis 1 Gray 1 Gy 1 J/kg 1 rd (Rad) = 0.01 Gy

Ekivalentdosis 1 Sievert 1 Sv 1 J/kg 1 rem = 0.01 Sv

Styttingar: 1 m–1 = 1 / m ; mm Hg = mm Kyksilvursúlu ; Ws = Wattsekund ; kWh =

Kilowatttímar ;

PS = Hestakreftir ; kcal = Kilokaloriur ; rem = radiation equivalent man ; eV = Elektrónvolt

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 6: Tabellir

6 Tabellir

Týdningarmiklir konstantar*

Ljósferðin í vakuum c = 2.997 924 58 . 108 m/s

Magnetiski feltkonstanturin µo = 4π . 10–7 = 1.256 ... . 10–6 Vs/(Am)

Elektriski feltkonstanturin eo = 1/(µoc 2) = 8.854 ... . 10–12 As/(Vm)

Gravitatiónskonstanturin G 6.672 59 . 10–11 m3/(kg s2)

Plancks virkningsquantum h 6.626 075 5 . 10–34 Js

Elementarløðing e 1.602 177 33 . 10–19 C

Rydbergkonstanturin R∞ 1.097 373 153 4 . 107 m–1

Massa av eini elektrón (hvílumassa) me 9.109 389 7 . 10–31 kg

Massa av eini proton mp 1.672 623 1 . 10–27 kg

Massa av eini neutron mn 1.674 928 6 . 10–27 kg

Atommassu-eind u 1.660 540 2 . 10–27 kg

Avogadro-Konstantur NA 6.022 136 7 . 1023 1/mol

Molar volumen hjá eini idealgas(við normaltrýst og -temperatur)

Vmn 22.414 10 . 10–3 m3/mol

universelli gaskonstanturin R 8.314 510 J/(mol K)

Boltzmann-Konstantur k 1.380 658 . 10–23 J/K

Stefan–Boltzmann-Konstantur s 5.670 51 . 10–8 W/(m2 K4)

Normaltemperaturur To 273.15 K = 0°C

Normaltrýst po = 1.013 25 . 105 Pa

Normalvirði á tyngduacceleratiónini go = 9.806 65 m/s2

Massa á jørðini 5.976 . 1024 kg

Miðalradius á jørðini (volumen á kúlu) 6.3710 . 106 m

Solarkonstantur (ausserhalb der Atmosphäre) S 1.36 . 103 W/m2

Sideriskur dagur, stjørnudagur dsid 8.616409 . 104 s

Sideriskt ár asid 3.1558150 . 107 s

miða fjarstøða Erde – Sonne 1.496 . 1011 m

miðal fjarstøða Erde – Mond 3.844 . 108 m

Massa av mánanum 7.354 . 1022 kg

Miðal radius av mánanum 1.738 2 . 106 m F

Tyngduacceleratión á mánanum 1.622 m/s2

Massan av sólini 1.989 . 1030 kg

Miðal radius av sólini 6.959 9 . 108 m

Tyngduacceleratiónin á sólini 274.98 m/s2

* Stendur framman fyri konstantin eitt "="tekn, so er talan um ein defineraðan konstant.

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 7: Tabellir

Tabellir 7

Eigenschaften von Festkörpern

Stoff Dichte Längenaus- Spez. Wär- Schmelz- Spez. Wärmeleit (bei 20°C) dehnungs- mekapazität punkt Schmelz- fähigkeit

koeffizient (bei 20°C) wärme (bei 20°C)r a c Jf Lf

l

kg / m3 1 / °C J / (kg °C) °C J / kg W / (m °C)

Aluminium Al

Blei Pb

Eisen (rein) Fe

Germanium Ge

Gold Au

Kohlenstoff: Graphit C

Kohlenstoff: Diamant C

Kupfer Cu

Natrium Na

Nickel Ni

Platin Pt

Silber Ag

Silizium Si

Uran U

Wolfram W

Zink Zn

Zinn Sn

Beton

Glas (Jenaer)

Plexiglas

Messing

Stahl

Holz

Kork

Eis bei 0°C H2O

2702 23.8 · 10–6 896 660 3.97 · 105 239

11340 31.3 · 10–6 129 327 0.23 · 105 34.8

7860 12 · 10–6 450 1535 2.77 · 105 80

5350 6 · 10–6 322 959 4.1 · 105 62

19290 14.3 · 10–6 129 1063 0.64 · 105 312

2240 7.9 · 10–6 710 3650 – 150

3510 1.3 · 10–6 525 3500 – –

8920 16.8 · 10–6 383 1083 2.05 · 105 384

970 7.0 · 10–6 1220 98 1.13 · 105 –

8900 12.8 · 10–6 448 1453 3.03 · 105 81

21450 9.0 · 10–6 133 1769 1.11 · 105 70

10500 19.7 · 10–6 235 961 1.045 · 105 428

2420 7.6 · 10–6 703 1420 1.64 · 105 150

18700 15.3 · 10–6 115 1132 0.828 · 105 24

19300 4.3 · 10–6 134 3380 1.92 · 105 177

7140 26.3 · 10–6 385 420 1.11 · 105 112

7290 27 · 10–6 227 232 0.596 · 105 64

2000 12 · 10–6 840 – – 1.0

2580 8.2 · 10–6 800 – – 1.0

1180 7.5 · 10–6 1300 – – 0.18

8400 18 · 10–6 380 – – 100

7900 16 · 10–6 500 – – 15

500 – 700 6 · 10–6 1500 – – 0.3

300 – 1900 – – 0.05

917 37 · 10–6 2050 0 3.338 · 105 2.2

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 8: Tabellir

8 Tabellir

Eginleikar hjá flótandi evnum

Evni Densitet Volumen Spes. Erstar- Spez. Kóki- Spec. for- við víðkanar- hita- rungs- Erstarrungs- punkt við dampnings-

20 °C koeffisentur kapasitet punkt bei wärme bei Norm- hiti við 20 °C Normdr. Normdruck trýst Normtrýst

r g c Jf Lf Js Lv

kg / m3 1 / °C J / (kg °C) °CJ / kg

°CJ / kg

Aceton C3H6O

Aethylalkohol C2H6O

Aethyläther C4H10O

Benzol C6H6

Glycerin C3H8O3

Methylalkohol CH4O

Olivenöl

Petroleum

Quecksilber Hg

Wasser H2O

Wasser 0°C

Wasser 4°C

Wasser 100°C

791 1.49 ·10–3 2160 – 94.86 0.98 ·105 56.25 5.25 ·105

789 1.10 ·10–3 2430 –114.5 1.08 ·105 78.33 8.40 ·105

714 1.62 ·10–3 2310 –116.3 0.93 ·105 34.5 3.84 ·105

879 1.23 ·10–3 1725 5.53 1.28 ·105 80.10 3.94 ·105

1261 0.50 ·10–3 2390 18.4 2.01 ·105 290.5

791 1.20 ·10–3 2495 –97.7 0.92 ·105 64.6 11.0 ·105

914 0.72 ·10–3 1972 –6.0

850 0.96 ·10–3 2140 –70

13546 0.182 ·10–3 139 –38.87 0.118 ·105 356.58 2.85 ·105

998.20 0.207 ·10–3 4182 0.00 3.337 ·105 100.00 22.56 ·105

999.84

999.97

958.35

Eginleikar hjá gassum

Evni Dichte Volumenaus- Spez. Molare cp / cv Erstar- Konden- bei 0°C dehnungs- Wärmeka- Wärmeka- bei 20 °C rungs- sations- Norm- koeffizient pazität pazität punkt bei punkt bei druck bei 20 °C bei 20 °C Normdr. Normdr.r g cp Cp

k Jf Js

kg / m3 1 / °C J / (kg °C) J / (mol °C) °C °C

Ammoniak NH3

Argon ArAcetylen C2H2

Klor Cl2Freon "115" C2F5Cl

Helium He

Koldioxid CO2

LuftMetan CH4

Neon NeOxygen O2

Nitrogen N2

Hydrogen H2

Vatndampur 100°C

0.771 3.770 ·10–3 2160 36.8 1.305 – 78 – 33.4

1.784 3.676 ·10–3 523 20.9 1.638 – – 185.88

1.175 3.726 ·10–3 1638 43.8 1.23 – – 83.6

3.214 – 477 33.8 1.35 – 101 – 34.1

6.89 – 687 106 – – – 38

0.1785 3.660 ·10–3 5230 20.9 1.63 – 272 – 269

1.9769 3.726 ·10–3 837 36.8 1.293 – – 78.45

1.2929 3.665 ·10–3 1005 29.1 1.402 – 213 – 191

0.7168 3.678 ·10–3 2219 35.6 1.308 – – 161.5

0.9002 3.661 ·10–3 1031 20.8 1.64 – – 246.06

1.4290 3.672 ·10–3 917 29.3 1.398 – 219 – 182.97

1.2505 3.672 ·10–3 1038 29.1 1.401 – 210 – 195.82

0.0899 3.664 ·10–3 14320 28.9 1.41 – 259 – 253

0.6 – 1863 33.6 – 0 100.00

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 9: Tabellir

Evni Wärmeleit- fähigkeit (bei 20°C)

lW / (m °C)

Baustoffe Wärme- durch-

gangszahl

k

Brennievni Specifikthitavirði

HJ / kg

Asbest 0.6

Erdreich 0.9

Ziegelstein 0.7

Papier 1.4

PVC–Stoff 0.16

Schaumstoff 0.04

Wolle 0.04

Baumwolle 0.06

Quecksilber 8.2

Luft 0.025

Wasserstoff 0.18

Wasser 0.6

Backstein 30 1.2

Beton 30 1.7

Holz 20 0.66

Schaumstoff 10 0.37

Glaswolle 10 0.37

Kork 3 1.2

Fensterglas 0.2 5.6

Doppelverglasung 2.5

Backsteinmauer,

zweifach verputzt 30 1.15

Zweischalenmauer 15+15

mit Wärmedämmschicht 10 0.30

Butangass 4.57 . 107

Jørðgass 3.8 . 107

Etanol 2.67 . 107

Heizöl 4.2 . 107

Koks 2.9 . 107

Metanol 2.27 . 107

Motorbensin 4.3 . 107

Propangass 4.64 . 107

Tannenholz 1.5 . 107

Hydrogen 12.00 . 107

Tabellir 9

Kókitemperaturur hjá vatni

Trýst í mbar 9.81 98.1 196 490 1013 1961 3923 7845 19610

Kókitemperaturur í °C 6.7 45.5 59.7 80.9 100 119.6 142.9 168.6 211.4

Wärmeleitfähigkeit, Wärmedurchgangszahl, spezifischer Heizwert

Dicke in cmW / (m2 °C)

Specifikk elektrisk mótstøða

Leiðarir og Spec. elektr. mót- Temperatur-Koeffi- hálvleiðarir støða við 20oC sientur við 20oC

r aWm K–1

Isolatorar Richtwerte

rWm

Silvur 1.61 . 10–8 4.1 . 10–3

Kopar 1.68 . 10–8 4.3 . 10–3

Gull 2.2 . 10–8 4.0 . 10–3

Aluminium 2.73 . 10–8 4.7 . 10–3

Zink 6.18 . 10–8 4.2 . 10–3

Messing 6.4 . 10–8 1.5 . 10–3

Nikkel 7.26 . 10–8 6.7 . 10–3

Jarn 9.94 . 10–8 6.6 . 10–3

Platin 10.6 . 10–8 3.9 . 10–3

Blíggj 20.9 . 10–8 4.2 . 10–3

Konstantan 50 . 10–8 ± 1 . 10–5

Kyksilvur 95.9 . 10–8 1.0 . 10–3

Germanium 1.4 . 10–1

Silisium 1.7 . 10+4

Vatn, dest 104

Varn, reint 105

Marmor 108

Zelluloid 108

Hartpappír 1011

Porselen 1012

Plexiglas 1013

PVC 1013

Quarz || Achse 1012

Quarz ^ Achse 1014

Svávul 1015

Hartgummi 1016

Paraffin 1016

Bernstein 1018

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 10: Tabellir

10 Tabellir

Brechzahlen

Brechzahl gegen Luft bei

20°C und Normdruckn

Brechzahl gegen Luft bei

20°C und NormdruckN

Diamant 2.4173

Jenaer Glas BK7 1.5163

Jenaer Glas SFS1 1.9225

Plexiglas M222 1.491

Steinsalz 1.5443

Vatn 1.33

Alkohol 1.36

Benzol 1.50

Luft ggøgnum vakuum 1.000272

Ljóðferð við 20°C

Gass c

m/s

Flótandi c

m/s

Fast evni c

m/s

Wasserstoff 1310

Helium 1005

Oxygen 326

Nitrogen 337

Metan 445

Luft 344

Aceton 1190

Benzol 1326

Glycerin 1923

Vatn (dest.) 1483

Aluminium 5240

Blíggj 1250

Messing 3420

Stál 5050

Glas 5000

Tonhöhen in internationaler Stimmung / Intervall

c' d' e' f' g' a' h'

Frekvensur í Hz 261.63 293.97 329.63 349.23 392.00 440.00 493.88

Hálvtóni kleiner grosser kleine grosse Quarte Quint grosse Septime Oktav

Ganzton Ganzton Terz Terz Sextef1 : f2 16 : 15 10 : 9 9 : 8 6 : 5 5 : 4 4 : 3 3 : 2 5 : 3 15 : 8 2 : 1

Normalatmosfera

Hædd yvir havinum í m 0 500 1000 2000 4000 8000 16'000

Lufttrýst í mbar 1013 955 899 795 616 356 103

Fallbeschleunigungen

Ort

Meereshöhe in m

Bern Zürich Jungfrau- Aequator Nordpol 45° nördl. 45° nördl.

(ETH) joch Breite Breite

537 515 3456 0 0 0 1000

Fallbeschl. in m/s2 9.80597 9.8064790 9.7990073 9.7803 9.8322 9.8061 9.8031

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 11: Tabellir

Tabellir 11

Curie-temperaturur

Evni Jarn Nikkel Kobolt Gadolinium V2A-StálCurie-punkt TC í °C 1043 K 631 K 1404 K 289 K < 290 K

Reibungszahlen

Gleitreibung Haftreibung

fg fh

Rollreibung

Fr

Holz auf Holz (trocken)

Stahl auf Stahl (trocken)

Stahl auf Stahl (geschmiert)

Pneu auf Pflaster (trocken)

Pneu auf Asphaltstrasse (trocken)

Pneu auf Asphaltstrasse (nass)

Stahl auf Eis

0.4 0.6

0.1 0.15

0.01 –

0.5 0.6

0.3 0.6

0.15 0.2

0.014 0.027

Eisenbahn 0.002

0.04

0.02

Widerstandszahlen (bei turbulenter Strömung)

Strömungs richtung

Kreisplatte

cw = 1.11

Halbkugel

ohne Boden: cw = 0.34

mit Boden: cw = 0.40

Kugel

cw = 0.47

Kreiszylinder

l

d

l : d = 1: cw = 0.63

l : d = 2: cw = 0.68

l : d = 5: cw = 0.74

l : d = ∞ : cw = 1.2

Rechteckplatte

b a

a : b = 1: cw = 1.10

a : b = 2: cw = 1.15

a : b = 4: cw = 1.19

a : b = ∞ : cw = 2.01

Halbkugel

ohne Boden: cw = 1.33

mit Boden: cw = 1.17

Stromlinienkörper

d

l

l : d = 2: cw = 0.2

l : d = 3: cw = 0.1

l : d = 5: cw = 0.06

l : d = 10: cw = 0.083

Kreiszylinder

d

l

l : d = 1: cw = 0.91

l : d = 2: cw = 0.85

l : d = 4: cw = 0.87

l : d = 7: cw = 0.99

Akfar: Persónbilur: cw = 0.3 ... 0.6 Lastbilur: cw = 0.8 ... 1.5

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 12: Tabellir

12 Tabellir

Frumevni

Z =atomnummar; M = molara massan av nátúrligum blandi av isotopum.

Navn Sýmb Z M Navn Sýmb Z M Navn Sýmb Z M

g/mol g/mol g/mol

Actinium Ac 89

Aluminium Al 13 26.982

Americum Am 95

Antimon Sb 51 121.75

Argon Ar 18 39.948

Arsen As 33 74.922

Astat At 85

Barium Ba 56 137.34

Berkelium Bk 97

Beryllium Be 4 9.012

Bismut Bi 83 208.981

Blíggj Pb 82 207.2

Bor B 5 10.81

Brom Br 35 79.904

Cadmium Cd 48 112.40

Cesium Cs 55 132.905

Calcium Ca 20 40.08

Californium Cf 98

Cerium Ce 58 140.12

Chlor Cl 17 35.453

Chrom Cr 24 51.996

Curium Cm 96

Dysprosium Dy 66 162.50

Einsteinium Es 99

Jarn Fe 26 55.847

Erbium Er 68 167.26

Europium Eu 63 151.96

Fermium Fm 100

Fluor F 9 18.998

Francium Fr 87

Gadolinium Gd 64 157.25

Gallium Ga 31 69.72

Germanium Ge 32 72.59

Gull Au 79 196.967

Hafnium Hf 72 178.49

Helium He 2 4.003

Holmium Ho 67 164.930

Indium In 49 114.82

Jod I 53 126.905

Iridium Ir 77 192.22

Kalium K 19 39.098

Kobolt Co 27 58.933

Kolevni C 6 12.011

Krypton Kr 36 83.80

Kopar Cu 29 63.546

Lantan La 57 138.906

Lawrencium Lr 103

Litium Li 3 6.941

Lutetium Lu 71 174.97

Magnesium Mg 12 24.305

Mangan Mn 25 54.938

Mendelevium Md 101

Molybden Mo 42 95.94

Natrium Na 11 22.990

Neodym Nd 60 144.24

Neon Ne 10 20.179

Neptunium Np 93 237.048

Nikkel Ni 28 58.71

Niobium Nb 41 92.906

Neobelium No 102

Osmium Os 76 190.2

Palladium Pd 46 106.4

Fosfor P 15 30.974

Platin Pt 78 195.09

Plutonium Pu 94

Polonium Po 84

Praseodym Pr 59 140.908

Promethium Pm 61

Protactinium Pa 91

Kyksilvur Hg 80 200.59

Radium Ra 88 226.025

Radon Rn 86

Rhenium Re 75 186.2

Rhodium Rh 45 102.906

Rubidium Rb 37 85.468

Ruthenium Ru 44 101.07

Samarium Sm 62 150.4

Oxygen O 8 15.999

Scandium Sc 21 44.956

Schwefel S 16 32.06

Selen Se 34 78.96

Silber Ag 47 107.868

Silicium Si 14 28.086

Nitrogen N 7 14.007

Strontium Sr 38 87.62

Tantal Ta 73 180.948

Technetium Tc 43 98.906

Tellur Te 52 127.60

Terbium Tb 65 158.925

Thallium Tl 81 204.37

Thorium Th 90 232.038

Thulium Tm 69 168.934

Titan Ti 22 47.90

Uran U 92 238.029

Vanadium V 23 50.941

Hydrogen H 1 1.0079

Wolfram W 74 183.85

Xenon Xe 54 131.30

Ytterbium Yb 70 173.04

Yttrium Y 39 88.906

Zink Zn 30 65.38

Tin Sn 50 118.69

Zirkon Zr 40 91.22

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 13: Tabellir

Tabellir 13

Nuklidir

Tabellin inniheldur fyri hvørt frumevni eitt úrval av vanligastu stabile og radioaktivu nuklidunum. Es

bedeuten: Z : Atomnummarl = Protontal; A : Massatal = nukleontal; M : Molara massan; rel.H. =relative Häufigkeit im natürlichen Gemisch; T1/2 = Helvtartíð (fyri radioaktivu nuklidirnar).Z Sýmbol og navn A M

g/molrel. H. í %

T1/2Z Sýmbol og navn A M

g/molrel. H. í %

T1/2n Neutron 1.00867 10.3 min 24 Cr Krom 52 51.94051 83.79

1 H HydrogenDeuterium

2212

1.0078252.014102

99.9850.015

53...

52.94065 9.5

Tritium 3 3.01605 12.32 a 25 Mn Mangan 55 54.93805 1002 He Helium 4

33 Li Litium 7

64 Be Beryllium 9

105 B Bor 11

106 C Kolevni 12

1314

7 N Nitrogen 1415

8 O Oxygen 161817

4.0026033.0160307.0160056.0151239.012183

10.0135311.00930510.01293812.00000013.00335514.0032414.00307415.00010915.99491517.99916016.999133

1000.0001

92.57.5

1001.6·106a

802098.891.11

5730 a99.640.36

99.760.2050.039

26 Fe Jarn 5654...

5527 Co Kobolt 59

6028 Ni Nikkel 58

60...

29 Cu Kopar 6365

30 Zn Zink 6466...

31 Ga Gallium 6971

55.9349353.93961

54.9383058.9331959.9338157.9353459.93078

62.9295964.9277963.9291465.92604

68.9255870.92470

91.75.8

2.7 a100

5.272 a67.7626.42

69.130.948.927.8

6040

9 F Fluor 19 18.998405 100 32 Ge Germanium 74 73.92118 36.410 Ne Neon 20

2219.99244121.991385

90.59.2

72...

71.92208 27.5

21 20.993847 0.27 33 As Arsen 75 74.92160 10011 Na Natrium 23

2224

12 Mg Magnesium 242625

22.9897721.9944423.9909623.98504425.98259424.98584

1002.602 a14.96 h

78.9911.0110.00

34 Se Selen 8078...

35 Br Brom 7981

36 Kr Krypton 84

79.9165377.91731

78.9183380.9162983.91151

5023.5

50.6949.3157.0

13 Al Aluminium 27 26.981541 100 86 85.91062 17.314 Si Silicium 28

...27.976929 92.2 ...

85 84.91252 10.72 a15 P Fosfor 31

3230.97376331.97391

10014.3 d

37 Rb Rubidium 8587

84.9118086.90919

72.1727.83

16 S Svávul 32...

31.972073 95.038 Sr Strontium 88 87.90563

4.8·1010a82.6

17 Cl Klor3537

18 Ar Argon 40...

34.96885436.96590339.962384

75.7724.2399.59

86...

8990

85.90928

88.9074489.90775

9.9

50.5 d28.5 a

41 40.96450 1.83 h 39 Y Yttrium 89 88.90587 10019 K Kalium 39

...40

38.963709

39.96400

93.3

1.3·109a

40 Zr Zirkon 9094...

89.9047193.90632

51.417.4

20 Ca Calcium 40 39.962592 96.94 41 Nb Niobium 93 92.90638 100...

21 Sc Scandium 45 44.95592 10042 Mo Molybden 98

...97.90541 24.4

22 Ti Titan 48 47.94795 73.7 43 Tc Technetium 99 98.90625 6.0 h46...

45.95263 8.0 44 Ru Ruthenium 102...

101.90435 31.6

23 V Vanadium 51...

50.94396 99.75 45 Rh Rhodium 103 102.90551 100

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 14: Tabellir

14 Tabellir

Z Sýmbol og navn A Mg/mol

rel. H. í %T1/2

Z Sýmbol og navn A Mg/mol

rel. H. í %T1/2

46 Pd Palladium 106...

105.90349 27.3 72 Hf Hafnium 180178

179.94650177.94325

35.127.2

47 Ag Silvur 107109108

106.90509108.90475107.90595

51.8348.17

2.41 min

...73 Ta Tantal 181

...180.94803 99.99

11048 Cd Cadmium 114

112...

49 In Indium 115113

50 Sn Tin 120118

...51 Sb Antimon 121

12352 Te Tellur 130

128...

53 I Jod 127128131

54 Xe Xenon 132129

...55 Cs Cesium 133

13756 Ba Barium 138

137...

109.90610113.90337111.90276

114.90388112.90409119.90221117.90161

120.90382122.90422129.90623127.90447

126.90448127.90584130.90613131.90416128.90478

132.90544136.90677137.90524136.90582

24.6 s28.824.0

95.74.3

32.824.1

57.342.734.531.8

10025.0 min8.02 d

27.026.4

10030.17 a

71.911.2

74 W Wolfram 184186

...75 Re Rhenium 187

18576 Os Osmium 192

190...

77 Ir Iridium 193191

78 Pt Platin 195194

...79 Au Gull 197

19880 Hg Kyksilvur 202

200...

81 Tl Thallium 205203

82 Pb Blíggj 208206207204210

183.95098185.95440

186.95579184.95301191.96151189.95848

192.9630190.96063194.96480193.9627

196.96655197.96823201.97064199.96832

204.97444202.97235207.97666205.97448206.97590203.97305209.98419

30.728.6

62.6037.4041.026.4

62.637.433.832.9

1002.693 d

29.723.1

70.529.552.424.122.11.4

22.3 a57 La Lantan 139

...138.90640 99.91 83 Bi Bismut 209

208208.98040207.97973

1003.7·105a58 Ce Cer 140

142139.90548141.90930

88.511.1

210 209.98412 5.013 d...

59 Pr Praseodym 141 140.9077 10084 Po Polonium 210 209.98288 138.4 d85 At Astat 210

60 Nd Neodym 142144

...

141.90777143.91013

27.123.9

86 Rn Radon 220222

87 Fr Francium 223

220.01139222.01761

55.6 s3.825 d

61 Pm Promethium62 Sm Samarium 152 151.91976 26.7

88 Ra Radium 226 226.02544 1600 a89 Ac Actinium 227 227.02777 21.77 a

154...

63 Eu Europium 153151

153.92222

152.92126150.91988

22.8

52.247.8

90 Th Thorium 232

230

232.03807

230.03316

1001.4·1010a7.5·104a

64 Gd Gadolinium 158160

157.92412159.92707

24.721.7

91 Pa Protacti-nium

231 231.03590 3.3·104a

...65 Tb Terbium 159 158.92539 100

92 U Uran 238 238.05082 99.284.5·109a

66 Dy Dysprosium 164162

...

163.92922161.92684

28.225.5

235

233

235.04394

233.03965

0.727.0·108a1.6·105a

67 Ho Holmium 165 164.93036 100 234 234.04098 2.5·105a68 Er Erbium 166168

165.93032167.93240

33.427.0

239 239.05433 23.5 min

...69 Tm Thulium 169 168.93425 100

93 Np Neptunium 239 239.05295 2.355 d94 Pu Plutonium 239 239.05216 2.4·104a

70 Yb Ytterbium 174172

...

173.93888171.93640

31.821.9

95 Am Americum 243 241.05685 432.6 a96 Cm Curium 24797 Bk Berkelium 247

71 Lu Lutetium 175...

174.94080 97.4 98 Cf Californium 25199 Es Einsteinium 252

100 Fm Fermium 257

SIT II 2009 Richard Schwartson

Page 15: Tabellir

Tabellir 15

Støddarsamanberingar

Longd Tíð Massa Orka

Metur Sekund Kilogramm Joule

+2410

+2110

+1810

+1510

+1210

+910

+610

+310

zur nächsten Galaxie Durchmesser Milchstrasse

Ljósár

Tvørmát avsólarskipanini

Jørð - máni

Durchmesser Erde

+2410

+2110

+1810

+1510

+1210

+910

+610

+310

Aldur áalheiminum

Aldur ápyramidum

Aldur á menniskjað

+3010

+2710

+2410

+2110

+1810

+1510

+1210

+910

+6

Sólin

Jørðin

Mánin

Ársforbrúkav kolvetni Atmosferan

Keops- pyramida

+3910

+3610

+3310

+3010

+2710

+2410

+2110

+1810

+15

Rotatiónsorkan av sólini

Árlig orkufram-leiðsla frá sólini

kin. orka hjámánanum

jährliche Sonnen- bestrahlung der Erde

schweres Erdbeben Jahresbedarf der Schweiz

1 Menniskjað 1

-3 -310 júst sjónligurr 10

einkykn.-6 blóðkroppur -6

Hjartaslag 10

+310

Manna-kroppur

10

+1210

+9

Explosión av einiatombumbu

Abschuss einer Rakete

10

-910

-1210

-1510

DNA

Atom

AtomkjarnaElementarbitil

10

-910

-1210

-1510

Schaltzeit imComputer

1

-310

-2710

einlLiturav vatni

Proton, neutron

10

+610

-1510

Mensch während1 Woche

150 W–Lampe während 1 Stunde

Photon aus einemRöntgengerät

-1810

-1810 Ljósið ferðast

gjøgnum atom

-3010 Elektrón

-1810 Photon des

sichtbaren Lichtes

Page 16: Tabellir

16 Formlar og virði

SIT II 2009 Richard Schwartson