CC NH VN NI V TC PHM CA MNH NHN VT A PH Th hai, 10 Thng 9 2007 21:35 By gi ng Tt c ca ngi Mng trn ni. Tt khng mt ngy m hng thng. Gt hi xong, tri rt, li i ma lm ma, th l ngh ngi, n chi. Tng nh lm tt, hm nay c xm chn nh ny, mai nh khc m ln, tit canh c chu xn tng ming c linh nh, n tt ln lt mi nh mt hm cho n ht mi nh. Rn r khp ni, trai gi nm pa pao mt kiu bng chuyn th s... Cu chuyn k li by gi ngt nm mi nm v trc. Ma thu 1952, trong chin dch Ty Bc, khi Ngha L c gii phng, ti ln cc khu du kch huyn Vn Chn l vng trm Tu, sang huyn Ph Yn l Bn Thi, khu du kch ngi Mng. Ngi Mng, ngi Dao trn dy ni b danh l 99 (do vit tt bn Pc Lm, Pc Ng, hai ch P ging con s 9) ch y b mt qua sng sang Sn La. By gi ng Tt c ca ngi Mng trn ni. Tt khng mt ngy m hng thng. Gt hi xong, tri rt, li i ma lm ma, th l ngh ngi, n chi. Tng nh lm tt, hm nay c xm chn nh ny, mai nh khc m ln, tit canh c chu xn tng ming c linh nh, n tt ln lt mi nh mt hm cho n ht mi nh. Rn r khp ni, trai gi nm pa pao mt kiu bng chuyn th s. Tr em nh quay, con quay g to bng ci bt. Hay l ui bt chim s, chim su, con chim nh bay trn bt ngn ni ch mt lc mi cnh ng ln xung, ch vic nht v nng n. trm Tu, ti gp A Ph cng v sp v n tt bn T Sa Ph Yn. (Ting Mng ni l l Ph ti vit l Ph cho d c). Ting Mng nhiu ch gc Hn. Con trai thng tn l Po (do ch Bo), co gi l M hoc M (do ch M). Ti ng mun sang Ph Yn ri vo cc khu du kch Sn La ln in Bin trn Lai Chu. Th l ti cng sang Ph Yn vi v chng A Ph. T trm Tu i T Sa ng ni ch mt hai ngy. Chng ti i lu c hai phin ch. V gp nhiu nh nng, n nh nng no c ngi cng nn li n tt. Lng khng chin trn ni, cai n Php hay lng ln t ph. Cho nn mi nh u lm nng b mt trong rng su. Nhng ci nh nng mt gian vng chi xinh xn, nho nh nh ci nh ca tr con chi. Nhng chn ct ngom nng sn ng con con h, con gu khng tro ln c. p mi, kho ng ng. Ngoi nng trc mt cc thc n hng ngy. Rau ci, u rng nga, bi chui. Cy t, bi gng, cm hnh, h, l s Sn con chut, con nhm c by, n. Tht kh phi xp trn sn bp, him mui, tht p r chanh m m cht. Nhng ci nh nng, lu nng ny u c sut truyn V chng A Ph. Nm 1970 ti c dp i lu vng Luang Prabang bn Thng Lo, nhng ci nh nng quyn luyn ti vn thy nhiu trong tiu thuyt H Ging Phn Sa. A Ph khng phi l s tch mt ngi tht vic tht. Tt c tai nghe mt thy v nhng tri bit ca ti t nhng s tht y tng hp vo sng to. Dc ng A Ph k nhng gian trun ca v chng anh v mi sinh hot, kh khn khu du kch bao nm. Ti n d mt m x ngi b trm ng, ht nh m x kin khng khip miu t trong truyn v trong phim V chng A Ph m nh vn Kim Ln ng vai p png (thng m) rt xut sc. Ch c iu l ngi ng ra x k trm ng khng

phi l thng l P Tra m l cn b ta. Mi gii phng, a phng c ch trng gi mi phong tc tp qun khng phn bit l tt hay l lc hu, d man. Ngi cn b kt ngha anh em vi A Ph l nhng hot ng tht ca cn b ch hu Chi Mai, cn b ph trch khu du kch Ph Yn. Chi Mai qu H ng xung phong cng tc Ty Bc. V phn no trong tinh thn ngi cn b hu ch c c ti. Ti i vi Chi Mai, nhiu xm mun gi ti li lm thy gio. Trong ba ru, ngi ta hay cnh tay, nu di bng nhau m li bng tui th nht nh chng ti phi kt lm anh em. Phong tc n sng ny gc ca ngi Ty, ngi Thi, mt np sng vui v c ngha, nhiu dn tc khc bt chc. Cu chuyn A Ph k, ti ngm ngh mi mt t tng, tnh cm ca i tng v ca ti, tt c sng to nn V chng A Ph m cc bn c. C mt quang cnh khc l khu du kch trm Tu v bn bn Thi u su trong rng khng trng c xung ni nh trong truyn k. Cng chuyn i y, ti sang nh lo du kch Triu Vn Khn ngi Dao, mng Ci. n Ty di cnh ng nh ln ni, my ln b b con ng Khn ln xung, cht my a, khng dm ln na. ch nng nh ng Khn trng xung thung lng, n mng Ci r mn mt. Hm y ung ru bt bng nhm tht phng hong t ng Khn va i bn c, ti nhn xung v quyt nh a ci ng trng thy mng Ci sang cnh ng di chn ni nh nng ca v chng A Ph. Cu chuyn ny nu khng ni bn c c th kh hiu. Truyn V chng A Ph, nhng ln in u nm 1954, c nhn vt thng l Chng Lu. Cc ln in sau v by gi, ti i tn l thng l P Tra. Ti sao vy? Chng Lu l tn ng thng l Hng Chu, ti nhiu ln n chi, ng tht khch tht nga khng mui. Tn ng Chng Lu cng in hnh tn con ngi tng lp trn. ng khng bit ch, li khu du kch ho lnh th ny, ng bit u ti mn tn ng. Nm 1954 min Bc gii phng, ng Chng Lu c c ra lm ph ch tch khu t tr Ty Bc, c quan th ph Sn La. Anh Hong N by gi l b th tnh y Sn La nhn ti vit hng ri. Nu a no xu mch ng Chng Lu l thng nh bo nm y vit sch bo Mo Chng Lu l phn ng th nguy qu. Cc bui pht thanh ting Mng Sn Dng c V chng A Ph u phi b. Mt ln i huyn Than Uyn, ti mn quyn s ghi tn cc ngi t ng b giam y. Ti nht ra tn mt ngi t l P Tra. Ti i l thng l P Tra t ngy y, chc khng lo trng tn TR CHUYN V BI TH "TRNG GIANG" Th ba, 04 Thng 9 2007 21:39 Mt chiu thu 1939, ti i do trn b sng Ci (sng Hng), bng xe p, c on dt xe i b, thy bui chiu trn v trn sng p qu: Nng chiu nht, my n pha ni xa v man mc mt ni bun kh t, na nh gn gi, na nh xa vi qunh hiu... Nh th HUY CN Mt chiu thu 1939, ti i do trn b sng Ci (sng Hng), bng xe p, c on dt xe i b, thy bui chiu trn v trn sng p qu: Nng chiu nht, my n pha ni xa v man mc mt ni bun kh t, na nh gn gi, na nh xa vi qunh hiu. Ti dng qung bn Chm (by gi l chn cu Thng Long) v vang ln trong tm tng my cu lc bt:

Trng Giang sng gn mnh mng Thuyn tri xui mi, nc song song bun Ru tri lung li ni lung V u bo dt, my lng ni xa Ti cn nh lm tip bi th bng lc bt v t tn bi l Chiu trn sng... Nhng p xe v nh ( s 40 Hng Than) li vang trong u nhc iu ca th by ch, m hng ng lut nh quyn r tai ti, c hng ti v ti lin chuyn my cu u sang th by m, bt c ngay hai cu u: Sng gn trng giang bun ip ip Con thuyn xui mi nc song song Hai cu u ny s ng vng nguyn cho n bn tho cui cng Ri ti vit tip. cu th 3 khng kh, nhng n cu th 4 th thi xao Mt chic bo n lc gia dng... Mt cnh bo n lc gia dng... Ci mt cnh tri lc my dng... Sau cng n bn tho th 14 mi bt ra Ci mt cnh tri kh lc my dng va t nhin va hm su ( cht kh ri m cn lc my dng). Ch kh hn hn ch n, v ci c n s tot ln t ton bi. on 2 cng phi tm, nhng c sn cnh trc mt: Cc cn nh gia sng... gi hiu hiu... v li c trong tm tr 2 cu ca Chinh ph ngm, Non K lng l trng treo Bn Ph gi thi u hiu my g Cho nn ti vit ngay c cu L th cn nh gi u hiu nh b on Th im... g cho... na cu on th t th ti hc c ch n trong bi Thu hng ca Ph (bn dch ca Nguyn Cng Tr) Mt t my n ca i xa. V ti vit Lp lp my cao n ni bc. C kh th th t th ti bun hnThi Hiu nn mi h 2 cu Lng qu dn dn vi con nc Khng khi hong hn cng nh nh Nh cu Yn ba giang thng s nhn su ct ni mnh bun hn, cn g phi c khi, sng mi nh nh. Bi th khng phi t cnh m t tm hn, trng thi tm hn, hay ni ng hn l mn cnh ni lng mnh, hn mnh.... Ni ng hn na l: Hn nhp vo cnh cho nn ni n cnh l ni n hn vy. Mt gi vi ngi c: Cng l cnh tri nc m sao tri nc trong Trng Giang th vng lnh th, xa vng th bun th lng th. M tri trong bi on thuyn nh c (mnh mng hn v l bin) m khng vng lng, m li vui, li xn xao mt nim ho hng nh con ngi lm ch t tri Cu ht cng bum cng gi khi Cho hay vn th l con ngi, l trng thi hn NH V TY TIN Th su, 30 Thng 11 2007 17:38 i vi ti, nhng ngy Ty Tin khng hn l nhng ngy in k nin su sc hn c.

nhng c l nhiu ngi hay hi v bi th Ty Tin ca ti vit giai on ny. V VN S (Ghi theo li k ca nh th Quang Dng) Ti nhp ng ng ngy cch mng Thng tm thnh cng. Nm ti hai mi su tui. Trc cch mng, ti hc Ban trung hc trng Thng Long. Tt nghip, ti i dy hc t Sn Ty kim sng. Nhng ngy u vo qun i, ti nhn cng tc Phng cng v Bc B. Phng ny do anh Nguyn Vn Chn ph trch. Ti lm phi vin ca phng, c nhim v i thu mua v kh vng H Nam Sn Ty. Thy ti c cht hc hnh, li yu mn vn chng, anh Chn lin gii thiu ti ln chin khu lm cng tc bo ch. Ngy vn ha, vn ngh, bo ch, uyn truyn trong quan nim v c trong cng vic, ranh gii khng r. Nh vy l s nghip vn chng ca ti bt u bng ngh bo. Ti tr thnh phng vin tin phng ca t bo Chin u thuc Khu II. T bo do anh Vn Phc ph trch, sau ny, anh Vn Don ln thay. Ti yu th v lm th hon ton ngu nhin. Thi i hc ti rt m ng chi tam bch th, nht l nhng bi dch ca nh th Tn . Ti cng say th mi nh bt c mt hc sinh no thi . Nhng ti thch th Th l hn c, c bit bi Nh rng, bi tm trang sn d ca n. Mt nh vn na l Thch Lam. Thch Lam khng ch vit vn m cn dch nhng bi th vn xui ca Php. V c l ti tip thu c g th ca Php ngy y, cng do c cc bn dch ny. Khi lm cng tc bo ch ti li cng thy thch vn phong ca Thch Lam. H Ni ba mi su ph phng ca Thch Lam l mt tp bt k giu cht th. Nhng phi ni n mt cun tiu thuyt ca nh vn Nga Ggn: Tarax Bunba. Ti yu nhng con ngi Cdc dng cm, yu t do, sng phng khong, gn b vi thanh gm, yn nga v nhng chin cng trn nhng tho nguyn mnh mng nh nhng chin khu di ng chng li bn phong kin xm lc bo v nn c lp dn tc. Ti thy c mt s ng cm no gia mnh vi cc nhn vt ca truyn. Sau ny i Ty tin, ti vn cn mang Tarax Bunba theo trong ba l ca mnh. Ti bo Chin u n u nm 1947 th c iu i hc Trng b tc Trung cp (tc Trng b tc trung cp qun s Sn Ty). Trng chuyn b tc k thut qun s cho cn b chun b nhn nhim v chin u mi. Vic mc o lnh, v l mt cn b trong qun i, i vi ti ngy y c ngha thing ling v t ho lm.

Nhng thng hc trng, ti nh mi hnh nh v gio s qun s ngi Nht nh mt kiu mu s quan m chng ti m c v knh n. Gio s c ci tn Vit Nam l Lm Sn. i t Lm Sn. ng l s quan cao cp trong B ch huy, thnh lp t ngy u khng chin. Gio s ln lp bng ting Nht, c ngi thng ngn. Ging ng sang sng nghe y uy quyn. K lut trong trng qun s hi rt nghim khc, nu nh by gi c th gi l qun phit. Gi hc nh, gi ngh cng rt khun php. C ln ti ung c ph v mun, cnh v bt c, c lo nh ngy nh trn hc b thy bt c. Anh bit sau ti b pht th no khng? Sangds th hai u tun, sau lc cho c, i t bt ti b bn vng quanh ct c. Ti b mtcch t gic, bi ngha rng , mc o lnh tt phi chu nhnh hnh pht i loi nh th, nu nh mnh vi phm k lut. C ln Bc H n thm trng. Ti nh Bc cn ni cho chng ti nghe mt cun sch vit v chi tranh du kch. Vn giu c tng tng v hnh ng chin u ca ngi lnh, ti rt th hnh nh ngi du kch. Bac ni: li v nh, kh v hnh, ngha l n v i khng ai thy. Ch ni my ci m ch Hn, c ln nghe xut qu nhp thn ri, cha ni n vic vn dng n vo chin thut qun s. Hm b mc lp, ng ch Hong Vn Thi, Tng tham mu trng qun i, v ng ch m Quang Trung, c n d v ni chuyn. Sau lp hc, ti v Trung on Ty Tin, tc l Trung on 54. Anh Tun Sn lm Trung on trng. Ti i i b, lm i trng. Tiu on 212 ca ti l tiu on trc y tng lm no ng cc sn bay Ct Bi, Bch Mai by gi chuyn sang nhn nhim v Ty Tin. Ty Tin l m chin dch tin qun t Khu III, Khu IV ln Khu X tc l Ty Bc, vng in Bin Ph. y l chin dch c ngha chin lc. Nm 1945 khi khp ni ni dy cp chnh quyn th nhn dn vng ny nhiu ni vn cha c gic ng cch mng. Nam 1946, trung on Sn La c nh vo Ty Bc, nhng mi ch c ngha thm d. u nm 1947 ta thnh lp Trung on Ty Tin u tin, gm cc chin s tnh nguyn ca Khu III, Khu IV v t v Thnh H Ni trc thuc Trung on Th . t Ty Tin u tin, ta nh su nhng phi rt lui ngay, v lc lng ch tp trung v mnh. Ti i t hai. Nhim v ca chng ti l m ng qua t Ty Bc. Mt nhim v khng km phn quan trng l cng tc dn vn gy dng c s, tranh th s gic ng ca nhn dn. V th i i vi chc v i i trng, ti cn dc c lm Ph on tuyn truyn Lo - Vit.

Giai on ny H Ni ang c ting sng ngoi thnh. Chng ti xut pht t Sn Ty. Lc u rt ng hong i bng t, cc t ni ting lc by gi nh ca hng Con Th, Trung H, T ng, M Lm u c Chnh ph cng lm nhim v qun s. Chng ti i qua ng s 6 qua sui Rt. Th trn Ho Bnh nm y cn t do. Sau, chng ti chuyn sang hnh qun bng i chn, thc s nm mi Ty Tin: mt rng, ng rng. Nhng ci dc thm thm Heo ht cn my sng ngi tri, nhng chiu oai linh thc gm tht, nhng m Mng Hch cp tru ngi, ri ri rc dc bin cng nhng nm m vin x ti m t trong bait th Ty Tin l rt thc, c pha cht m hng Nh rng ca Th L, m sau ny v tnh ti mi nhn ra trong bi th Ty Tin, ti cn vit Ty Tin on qun khng mc tc. Hi y trong on chng ti rt nhiu ngi st rt trc c u. Trong iu kin gian kh, thiu thn, mnh li khng gi v sinh, v li c gi cng ch c, nn b i khng njng b m, m cn cht v st rt rt nhiu. Chng ti ng qun nh dn, c mi ln nghe ting cng ni ln, li tp trung n nh trng thn tin mt con ngi vnh bit rng ni. Ting cng Ty Tin tht bun n nu rut. K chuyn li, by gi ti vn nghe vng vng ting cng. Anh Nh Trang hi y l tiu on ph, c vit ca khc ting cng qun y l v vy. i vi min Ty, gay nht l thuc, v ng tip t rt kh. Ti nh c ln c thuc t Khu II gi ln. C Thi Sn trong Mt trn Lin Vit tng thuc (nguyn c Thi Sn l tng ca Thm). Trong bui l trao thuc long trng ny, Anh Hng Thanh, chnh u Trung on, thay mt b i nhn thuc. Anh cn lm c th. Ti cn nh my cu: Mt bui sm mi ngi u hoan h T bnh nhn n bc s u vui V c tin khng chin chin Khu II Va gi tng 3.000 vin thuc st Khng hiu cm ng v c thuc hay v nghe th, m anh Hng Thanh c xong, ai cng rng rng nc mt... Ti mun gi thm mt ca bi th Ty Tin ni ln ci gian kh, thiu thn min Ty. Ngay c khi nm xung, nhiu t s cng khng c manh chiu lim. Ni o bo thay chiu l cch ni ca ngi lnh chng ti, cch ni c l ca th trc y an i nhng ng ch ca mnh ng xung gia ng. Bi th Ty Tin ti lm khi v d i hi ton qun Lin khu III, lng Ph Lu Chanh (ten mt tng ca H Nam thi Php). Ti lm th rt nhanh, lm xong c trc i hi, c mi ngi hoan ngh lit nhit. Nhn c Nguyn Huy Tng, i biu nh vn Vit Bc v d, lc i, ti gi anh lun. Sau anh Xun Diu cho in ngay Tp ch Vn ngh. Hi tm lng v cm xc ca mnh ra sao th vit vy. Ti ch c cht l lun g v th c. Du sao bi th Ty Tin c ci ho kh ca lng mn mt thi gn vi lch s khng chin anh dng ca dn tc T Ty Tin tr i ti lm nhiu th hn. Cc bi ng mi hai, Ngc ng s 6, i mt ngi Sn Ty cng l nhng bi th m ti thch. Cui nm 1948, sau chin dch Ty Tin, ti v lm trng tiu ban tuyn hun ca Trung on 52 Ri lm trng on Vn ngh Lin khu III. Thng 8 nm 1951, ti xut ng. Cn ci trung on Ty Tin ca ti, hnh nh sau ny c phn chia, b sung thnh lp s on 320 th phi. V.V.S

I IU NI THM V "T NC NG LN" Th hai, 26 Thng 11 2007 16:43 Theo ch ti c bit thng ngi c hay c s t m mun c bit nhng b mt c tnh cht bp nc ca nh vn trong cng vic vit mt cun sch. Ti ngh l mt s t m lnh mnh v chnh ng. Song ni tht tnh, nhngb mt y chnh tc gi cng khng bit c ht. Nh vn NGUYN NGC Ngi m lm sao bit c ht nhng b mt trong sut qu trnh huyn diu hnh thnh v sinh ra a con. khu vc ny, ti tin vy, mi mi cn nhng b n ch c th c on ra thng qua nhng du hiu bn ngoi no . i iu b mt tc gi s tit l vi bn c sau y cng vy. Xin cc bn xem nh chng no y l nhng c on t nhiu ng tin cy thi. Gn y, c l ch yu do chng vit c ci g mi, c i ln ti mt mnh ln thn ngi d ra c li quyn sch c mn ca mnh. Cho php ti th tht: ti c say m v cm ng. V cng bun na. Ti thy hnh nh by gi ti khng cn c th vit c nh ngy y. Ngy y ti vit c nhng trang, vit c mt cun sch tht gin d, trong sng. V p. Mt v p, chng mc no gn nh n hon chnh. (By gi mnh c th su sc hn, tng tri hn nhng cng li rc ri hn, phc tp v ti tm hn). Ti c t hi: ci g lm nn c s gin d, trong sng, ng qu ?

ng inh Np nguyn mu anh hng Np y ti c th tit l vi cc bn mt iu b mt (m trc y, tht bun ci v xu h thay, do nhng th gi gn v l no , ta v chnh ti thng thy khng tin ni ra): Ti chu nh hng rt su sc, c th n tn mu tht mnh, ca vn hc, hay ni cho tht chnh xc hn, ca vn chng Php. Vn chng Php c hc trong cc trng Thc dn thi by gi. C mt nn vn chng ln, vi nhng Anatole France v Alphonse Daudet, Chateaubriand, Victor Hugo v Balzac, Flaubert v Stendhal, Guy De Maupassant v George Sand, Lamartine v Alfred De Musset Ti ngh mi mi ngh c mt thi gian kh di chng ta ni qu l li thi ln thn v ci gi l ni dung v hnh thc trong ngh thut. Nhng cu vn chng ti tng c trong tc phm ca h, tng t, cc t ca n, t ny ng cnh t kia, cu ny ni theo cu n, c nhng ch c ni gia cc t na l ni dung hay l hnh thc? Qu tht ti khng bit. Ti ch bit n to nn tm hn ti, con ngi v vn chng

ti, v sau ny, c l, c mt th h chng ti. Th h, hu ht, t nm sau s i vo cch mng v khng chin, tr thnh nhng ngi lnh nng nn yu nc, trung thnh vi nhn dn, vi cch mng K cng l nhng ngm k li th cng rt phi, rt tt yu thi chnh ci nn vn chng Php v i c dy trong cc trngThc dn y, t nht cng c gp phn to ra c mt th h thanh nin cch mng kin cng v trung thnh nc ta, th h chng ti. Vn chng l mt ci g va hin nhin va b n nh vy . N to nn con ngi, c khi nh hng c cuc i con ngi bng nhng con ng no va tt yu va c g nh l nghch l vy. C lc ngh ln thn: gi nh ti c to nn t bui ban u ca i mnh khng phi mt phn ht sc quan trng bng nn vn chng Php y m chng hn bng vn chng Nga mt nn vn chng hnh nh su sc hn v cng nng n, b v hn th ri ra ti s tr nn th no nh? C th ti s tr nn mt ngi tt hn nhiu, hoc th no khc Nhng s l tt mt cch khc, th no mt cch khc V nhc kch t nc ng ln do din vin trng H VHNT Qun i th hin Ti ni iu ny c th l hi l vi ai : khi bt u cm bt ti vit bng ci li vn chng Php , tt nhin n c khc x, qua ti. Ti vit t nc ng ln bng ci vn chng y. Hoc ni cho cht ch, chn chu hn: vit bng ci li tm hn c to nn mt phn rt quan trng bng vn chng y. By gi c l n lc ni v s khc x. Anh sng khc x khi n i t mt mi trng ny sang mt mi trng khc. trng hp ca ti hi by gi, mi trng kia, mi trng mi, l Ty Nguyn. l mt mi trng rt mnh. Bt c ai n , i vo , lp tc chu ngay mt sc cun ht mnh lit, khng g cng li ni. Ni n Ty Nguyn ngi ta thng hay ngh, ni ngay n thin nhin, ni non, rng r, cnh quan l lng ca n. Tt nhin ci l ng v cng tc ng mnh n ngi mi bc chn ti y. Nhng cn quan trng hn hiu, theo ti, l nn vn ha ca n. C nhiu cch ni khc nhau v vn ha. Ring ti, ti thch din t khi nim ny nh trong mt s ngn ng phng Ty: Culture. Ti hiu trong cch din t , ngi ta mun coi vn ha l tt c nhng g con ngi cy trng nn tri t ny. Trc khi c con ngi, cha c nhng ci . Con ngi lm cho tri t tr thnh mt tri t khc bng ton b s cy trng ca mnh, i ny qua i khc, th h ny qua th h khc. Cc dn tc Ty Nguyn cy trng trn t ai ni rng ca mnh mt nn vn ha ln, cc k c o v c sc, lu i v bn vng. Ti khng dm c gan pht biu v nhng c im khi qut ca nn vn ha y. Song du sao cng xin th ni i iu ring ti cm nhn c, thm tha yu mn v knh trng y. C l trc ht l y con ngi hi ho gn nh n tuyt i vi t nhin, vi thin nhin, con ngi ng ha mnh, vi thin nhin v ng ha thin nhin vi mnh, gn nh khng cn cht cch bit, cht ranh gii no. Thin nhin cng hu tr, hu tnh nh con ngi v con ngi li cng v tr, v tnh nh thin nhin. y l mt

th gii sng ng l thng, trong con ngi v gn lin khng kht, thn tnh, ha hp n cng vi t nhin, cho nn n cng c hng tt c sc mnh v v p c khi nh man di ca chnh t nhin. Sc mnh, s hng dng ca ni cao, ln, sng d, rng thm, ca nhng cy i th trng sinh v ca mun loi cm th cng l sc mnh, s hng dng ca con ngi. V yu kiu ca my nc, ca trm vn loi chim tri, ca sng sui, ca gi rng Cng l v yu kiu ca con ngi. V con ngi y trong sch, lnh mnh, t do, thanh thn nh chinh thin nhin vy. Ty Nguyn mi quan h hi ha n tuyt i, tuyt diu gia t nhin v con ngi bao trm, chi phi su sc tt c cc mi quan h khc, k c nhng mi quan h x hi phc tp nht: gia nh, tnh yu, xm lng, cng ng, x hi, t nc, k thu i vo y, bng va gin lc ha i va su m thm, c tm m v ha nhp trong ci tinh thn t do va nguyn s va lun lun mi m trng tn . Tinh thn thng v Ty Nguyn cng l bt ngun t . Cc c gi Ty Nguyn phi b ngc trn va mn mn va mnh lit ca mnh ra gia thanh thin bch nht; cc pho tng nh m tuyt vi ca Ty Nguyn va c s va ht sc hin i c nh l chn dung ca mt con ngi, nhng con ngi m l chn dung ca c loi ngi v ca c t nhin, ca th gii ca cuc i; nhng nc nh rng Ty Nguyn uyn chuyn m mnh m n quyt lit... Tt c ci vn ho thm su mt trit l bn vng khng c tn gi no , li chnh l ci c s bt kh chin thng ca qu trnh cuc chin u cch mng v khng chin sut my chc nm y... Ti c may mn hnh phc c sng vi b con cc dn tc Ty Nguyn gn sut thi chin tranh chng thc dn Php, c cng tham gia cuc chin u gian nan anh hng ca h. Nhng c l iu cn quan trng hn i vi ti l dn t ng ho mnh cng vi h, c tm mnh trong ci vn ho k diu y. Ty Nguyn cng to nn cho ti, tm hn, cuc i, v ri vn chng ca ti. C mt nh vn bn ti rt tinh vi trong ngh bo rng iu ng ch nht trong t nc ng ln l ch ti to nn c mt h thng ngn ng ngh thut ring, m v sau hnh nh ai c vit v min ni cng s t nhiu ph thuc vo . Cn ti, ti ngh rng chnh nn vn ho Ty Nguyn m ti c hnh phc c thm m to chho ti h thng ngn ng ngh thut y, gn nh l mt cch hon ton t nhin, trc gic vy. C l, ni cho ng hn, trong ti ci vn ho Ty Nguyn, vi ci m ti gi trn kia l nn vn chng Php tt p ti tng hng t b ho quyn vi nhau, t lc no , bng cch no chnh ti cng khng r ht c. S ho quyn may mn y to thnh mt h thng ngn ng ngh thut ring, va c va mi, va c v th s t nhin m cng khng n ni cch xa vi ci hin i. Ti ngh rng s d cu chuyn v anh Np ca ti n c vi tm hn ngi c l v n c k, hay ng hn, n vn ng trong h thng ngn ng ngh thut . N n khp c vi h thng ngn ng ngh thut . Theo ti l iu quan trng nht cn ch trong khi tip cn mt cch ngh thut tc phm ny. Ni v qu trnh hnh thnh mt tc phm ca chnh mnh, i vi ngi cm bt, bao gi cng l mt s t th. Ti c gng lm mt cuc t th chn thnh. Khng bit n c gip c cht g cho ai quan tm trong khi tip cn quyn

sch u tay c ca ti khng? Mong bn c s lng th nu nh ra n v ch i vi bn sau khi bn b cng c nhng dng mun mn ny. Ngh thut trn thut mang tnh hi ca v trng phng trong tiu thuyt s Th.S Hong Diu Thu Trong tc phm t s, ngh thut trn thut c vai tr quan trng, gp phn lm thm ti nng, phong cch nh vn. Theo t in thut ng vn hc, "Trn thut" phng din c bn ca phng thc t s l vic gii thiu, khi qut, thuyt minh, miu t i vi nhn vt, s kin, hon cnh, s vt theo cch nhn ca mt ngi trn thut nht nh (...). Thnh phn ca trn thut khng ch l li thut m chc nng ca n cn l k vic. N bao hm c vic miu t i tng, phn tch hon cnh, thut li tiu s nhn vt, li bnh lun, li tr tnh ngoi , li ghi ch ca tc gi (...). Trn thut gn lin vi ton b cng vic b cc, kt cu tc phm. (tr 246 - 247). Trong ngh thut trn thut ca V Trng Phng tiu thuyt s , ngi c c n tng v ting ci v song ca ng t nm 1943, V Ngc Phan cng nhn: "S khng ai nhn c ci". Nm 1992, Hong Thiu Sn cng chung mt cm tng y: "c s , ngi nghim n my, ngi bun n u, ai m chng ci". Ngi ta c th so snh ting ci ca ng Nguyn Cng Hoan v ting ci V Trng Phng. Nguyn Cng Hoan rt s trng trong cng vic to tc nhng truyn ngn tro phng. Chnh ng tng t bch v kinh nghim ca mnh: ng lun bit "n d" ct truyn. Mi truyn ngn ca ng ch trin khai trn ci nn mt tnh hung tro phng, mt mu thun tro phng, hng ti mt ch nht nh no . S trng ca V Trng Phng li nghing v trng thin, nn tc phm ca ng thng l mt chui nhng tnh hung, mu thun tro phng k tip nhau, mc xch vi nhau vi nhiu tng ngha to ra mt h thng phong ph, phc tp. Vic cc nh nghin cu thng nhn mnh n ting ci gh gm ca kit tc S qu l iu d hiu. V S tiu biu nht cho hnh thc ngh thut trn thut mang tnh hi ca thin hng V Trng Phng. 1. Ngh thut xy dng cc tnh hung tro phng L mt nh vn hin thc, V Trng Phung lun quan tm su sc n mi trng, lun nhn mi trng nh l c s gii thch tnh cch nn ng rt ch xy dng nhng tnh hung tro phng lm nn cho nhn vt hi xut hin. C th lm bng phn loi cc tnh hung tro phng kh tiu biu V Trng Phng trong s nh sau: Tnh hung ngu nhin (ri ho may, may ho ri), tnh hung lt ty tnh cht v ngha l ca nhn vt tnh hung "Chiu tng" nhn vt mt cch t ngt, tnh hung hiu lm (ng ni g, b ni vt). 2. S kt hp gia ci ngu nhin v ci tt yu Ngu nhin c xem nh mt nguyn tc xy dng ct truyn hi, tr thnh mt m tp ph bin trong sng tc V Trng Phng ni chung, "S " ni ring. Song ci ngu nhin cng l con giao hai li: hoc to ra nhng t ngt , bt ng, l lm gy hng th thm m cho ngi c, hoc gy tnh gi to, g p cho ct truyn. Ti nng

ca V Trng Phng l tm ra ht nhn hp l ca ci ngu nhin trong ci x hi nhiu lon to nn s tht v ci nhn "v ngha l" trc "x hi ch u" (t dng ca V Trng Phng). S rt tiu biu cho s kt hp gia tht - gi, ngu nhin tt yu ny. l ci ngu nhin mang vn trm ln cuc i nhn vt Xun. Con ng tin thn vn vt ca Xun t h lu n thng lu tht qu sc tng tng, nh ton c lt bng chiu hoa ca s ngu nhin may mn. Nhng ngm k Xun tc may mn u ch l chuyn "ch ngp phi rui", tt c u c tnh quy lut ca n. Theo cch l gii ca V Trng Phng mt phn l t tng nh mnh (l s t vi m u tc phm d bo vn ca Xun). Song tot ln t hnh tng ngh thut ca tc phm l quy lut hin thc. Ci x hi thng lu tng gi bp bm, gi di, l lng l mi trng tt cho nhng tnh cch lu manh nh Xun ny n. 3. i lp cc hnh din quan st, miu t i lp cc hnh din quan st, miu t vi V Trng Phng cng l hnh thc tng phn to hi. Bi v ci hi vn l mt tng phn: ni dung xu ln vo hnh thc p, ci nhch nhc ln vo ci trang nghim... Ngh thut y tng phn ln tnh thm m, gy khoi cm nhn thc. V Trng Phng to ra tng phn bng cch to ra nhng i lp lch pha trong bn thn i tngj b chm bim, nhm nu bt ci cc cch khp khnh i tng, buc i tng phi phi lng trc ting ci. Trong tiu thuyt S , V Trng Phng to i lp trong nhng trang miu t m ma c c T (chng hnh phc mt tang gia). Nh vn kt hp hai hnh din quan st ca in nh: va din cnh va cn cnh v cho hai hnh din ny i lp nhau to ting ci. 4. Trn thut khng xui chiu c vn V Trng Phng c gi thy y nhng c vp, c sc li vn k chuyn ca ng khng phng lng m lun tri ln nhng mu thun, nghch l, mu thun n ra mu thun kia. Ting ci cha kp lng xung li bng ln, kt chui nhau, nht l kit tc S . V vy m nhiu ngi mnh danh S l "tiu thuyt ci di", "v i hi kch". C th k ra rt nhiu nhng cuc xung t, nhng mn hi kch m s kin m u v kt thc l mt chui nhng tnh hung k tip nhau to thnh dy kch tnh. Chng ti gi n l dng xung t kch "bn vng" nn ting ci ca thin h h V khng bao gi chu tt. 5. Kt thc bt ng y hi hc Tnh kch v tnh hi trong kt thc ca V Trng Phng cn l s bt ng ca n. Kt thc ca V Trng Phng lun l s ho gii tm thi ca xung t ny m ra mt xung t khc. M nt ch l cch tm thi xoa du nhng c sc. S hi hc trong tng chng v xuyn sut c tc phm. Chng XV t m ma nh c C Hng kt thc bng mt chi tit hi c sc: ng con r qu ho bn ngoi th khc thng ngi cht n mc "l vt ngi i" nhng li di nhanh vo tay Xun tc "ci giy bc nm ng gp t" tr cng Xun v vic lm c c t cht v ng ta c chia mt mn hi. Kt thc cun tiu thuyt cng tht th v: Xun tc mt tn

ma c bng thnh anh hng cu quc, b ph oan dm ng c nhn bng "Tit hnh kh phong xim la"; C c Hng c g Tuyt cho Xun sung sng n nga ngy ch mun ai m vo mt mnh... Khng ai lng trc c mt kt cc l lng h th. Tnh bt ng ca n gy nn ting ci gin gi. Cng vi mt s cy bt hin thc tiu biu khc nh Nguyn Cng Hoan, Nam Cao, Tam Lang..., kch ho trn thut l mt n lc i mi hnh thc t s ca V Trng Phng. Nh nt mi m ny, ting ci h V mang gi tr nhn bn v dn ch su sc hn. Ngh thut trn thut c o gp phn to nn gi tr ca kit tc S . N cng gp phn to nn phong cch ti nng V Trng Phng v l ng gp qu gi cho ngh thut t s ca vn hc Vit Nam hin i. Nhng nhn xt th v v tc phm v tc gi trong chng trnh PT T lp topic ny nhm su tm nhng nhn xt hay v cc tc phm v cc tc gi trong chng trnh ph thng,t gip cc bn vit vn hay hn.V khi vit v 1 tc phm m chng ta bit cch vn dng nhng nhn xt ca nhng nh ph bnh a vo bi ca mnh th chc chn bi vit s thuyt phc hn nhiu. Chc cc bn c c nhng bi vn tht hay

M u NHNG NHN NH V TP "NGC TRUNG NHT K": -"...Th thin nhin trong tp Ngc trung nht k tht s c nhng bi vit rt hay.C nhng phc hc s si,chn thc v m ,cng nhn cng th v,nh 1 bc tranh thy mc c in.C nhng cnh lng ly sinh ng nh nhng tm thm thu nn gm ch vng.Cng c nhng bi th lm cho ngi c ngh ti nhng bc sn mi thm trm ,rn rp..."(ng Thai Mai) -"...Ton b tp th l 1 tuyn ngn v t do vit vi tm lng yu thong,tinh thn kin quyt ,vi kh phch anh hng ca 1 ngi cng sn v i"(Hong Trung Thng) -"Trong th bc ,tr tnh v t s ,lng mn v hin thc,c ng v gio dc,phn nh v trit l... kt hp vi nhau tht cht ch,1 cch ngh thut"(Hong Trung Thng) "...iu quan trng l ,vi tt c phm cht ca 1 ngh thut ln ,Nht k trong t sng cuc sng xng ng ca n, gieo trng c nhng gi tr vn minhv nhn o cao nht vo i sng tinh thn ca nhn dn Vit Nam.Bit bao ngi ,trong c khng t nh vn ha ln ,hoc ngh s tn tui trong nc v trn th gii ni v gi tr ln ca tp th.."(Phong L) NHN NH V "M "(CHIU TI): -"HCM rt ng m khng ng 1 t no.Vi 1 ch 'hng',Bc lm sng rc ln ton b bi th, lm mt i s mt mi ,s u oi,s vi v,s nng n din t trong 3 cu u , lm sng rc ln khun mt ca cco em sau khi xay ng ti .Ch 'hng'trong ngh thut th ng ngi ta gi l "con mt" th (thi nh hoc nhn t) ,n bng sng ln,n cn li ch 1 ch thi vi 27 ch khc du nng n my i chng na.

Vi ch 'hng' c ai cn cm gic nng n,mt mi,nhc nhn na u m ch thy mu nhum ln c bng m,c thn hnh lao ng ca c gi ng yu kia. l mu ca tnh cm Bc"(Nguyn Trung Thng) -"Nu ch dng li 3 cu th u th th HCM khng khc g th Liu Tng Nguyn i ng: Thin sn iu phi tn Vn knh nhn tng dit C thuyn xuy lp ng c iu hn giang tuyt (Nghn non chim bay ht Mun no du ngi mt Trn thuyn c c lo gi Mt mnh cu sng tuyt lnh) (Hoi Thanh) V TUYN NGN C LP: -Bc c ni:Ti tuy vit nhiu nhng cha ln no to c bi vit hu ch nh ln ny -ng ch Trng Chinh nhn xt:V vn phong ,cch ni v cch vit ca H Ch Tch c nhng nt rt c o :ni dung khng khi ,thm tha i su vo tinhf cm ca con ngi ,chinh phc c tri tim v khi c con ngi ta : hnh thc sinh ng ,gin d ,giu tnh dn tc v tnh nhn dn. NAM CAO l nh vn hin thc ln ,cng c bit bao nh ph bnh v cng tn bit bao bt giy vit v ng.Nhn y gii thiu vi mi ngi mt vi nhn nh v con ngi ny v vn chng ca ng. y l nhng nhn nh v con ngi Nam Cao: -Nam Cao lnh lung qu ,ko mp ln mi n c mt n ci kh nhc()tht ra mt anh ta lnh nhng lng anh ta si ni(Nhn xt ca nh vn T Hoi) -"Con ngi Nam Cao mnh khnh,th sinh,n ni n tn nhiu khi n rt r,mi lc li mt m k thc mang trong lng mt s phn khng mnh lit"(Nguyn nh Thi) -Nam Cao "bin mnh thnh kp ch di tay mnh ,t em mnh ra quat di than hng "(Nguyn Minh Chu) -"Nam Cao thng ly bn thn mnh ra m kim nghim"(Nguyn Minh Chu) -"Nm nm cho mt s nghip khng ln vi ai,nm nm trung thnh vi hng i khng nghing ng... nm nm cy xi t bim ha ,t khng nh, c Nam Cao nh hin nay ta c"(GS Phong L) Nhn xt v vn ca Nam Cao: -D vit v ti no ,truyn ca Nam Cao cng th hin mt t tng chung:ni bn khon n au n trc thc trng con ngi b hy hoi v nhn phm do cuc sng i ngho y ti(?) -Vit v ngi tr thc tiu t sn ngho,Nam Cao mnh dn phn tch v m x tt c,khng n trnh nh Thch Lam; khng cc oan,phin din nh V Trng Phng

,cng khng thi c ha nh Nht Linh,Khi Hng ,ngi b ca Nam Cao lun lun tnh to ng mc( H Minh c) -Nam Cao mnh dn i theo mt li i ring,ngha l khng m xa g n s thch ca c gi.Nhng ti nng ca ng em n cho vn chng mt li vn mi su xa,chua cht v tn nhn ,th tn nhn ca con ngi bit tin ti nng ca mnh,thin chc ca mnh(H Minh c) -Trong cc trang truyn ca Nam Cao ,trang no cng c nhng nhn vt chnh hoc ph ang i din vi ci ch kit cng vi i sng con ngi ri t bt buc ngi ta phi bc l mnh ra ,trc ht l tm l ,nhn cch ri tip n sau cng l ci ni au khn ngui ca con ngi(Nguyn Minh Chu) -Trong vn xui trc cch mng,cha c ai c c ngi bt sc so,gn guc soi mi nh ca Nam Cao( Nh vn L nh K) NHNG NHN XT V TH XUN QUNH V TH CA CH: -"Th Xun Qunh l th ca mt cnh chun chun bay tm ch nng thn trong nng ni dng bo ca cuc i ... Th gii th ca Xun Qunh l s tng tranh khng ngng gia khc nghit v yn lnh vi nhng biu hin sng ng v bin ha khn cng ca chng . tri tim th Xun Qunh l cnh chun chun bo bo c chao i chao v ,mt nhai gia bin ng v yn nh ,bo t v bnh yn,chin tranh v ha bnh,thc l v m tri ,tnh yu v cch tr ,ra i v tr li,chy tri phiu bt v tr vng kin gan,t m v dng i,sng v b,thuyn v bin,nh ga v con tu ,tri xanh v bom n,gi Lo v ct trng ,c di v nng la,thy chung v trc tr,xun sc v tn phai,ngn la c n v i ngn ti sm..." (Chu Vn Sn) -"iu ng qu nht Xun Qunh v th Xun Qunh l s thnh tht rt thnh tht ,thnh tht trong quan h bn b,vi x hi v c tnh yu .Ch quanh co khng giu dim mt iu g .Mi dng th,mi trang th u phi by mt tnh cm ,mt suy ngh ca ch .Ch cn qua th ta bit kh k i t ca ch .Thnh tht,y l ct li th Xun Qunh" (V Vn Trc) V V Trng Phng vS : -Lu Trng L nhn xt v con ngi V Trng Phng :Trn trang vit V Trng Phng sc so bao nhiu th trong cuc i VTP cng chn thnh by nhiu.Con ngi y khng git qu mt con mui .Nhng tht k diu,vn chng ca con ngi y lm cho k trc ph phi git mnh,k trng gi phi cu knh. -c S nhiu nh nghin cu nhn xt: y l ci bi ca ngi cht ,ci hi ca x hi ,ci v phc ca gia nh giu sang lm tin nhiu ca nhng thiu tnh ngi Gi tr ca ng tin trong Truyn Kiu: ng tin ln trn trn lng con ngi. ng tin lm cho tri ho phi, en ho trng v ngi n b go ph tr thnh c du mi. (Sheakespear) *Gi tr nhn o trong Truyn Kiu:

Li vn t ra hnh nh mu chy u ngn bt, nc mt thm trn t giy khin ai c cng thm tha ngm ngi. (Mng Lin ng) *Bnh lun v tui tr Vit Nam: Mt nm khi u t ma xun.Mt i khi u t tui tr.Tui tr l ma xun ca x hi. (H Ch Minh) *Hoi bo thi trai tr ca c Phan Bi Chu: Mun vt b ng theo chiu cnh gi Mun trng sng bc tin ra khi. (Phan Bi Chu) *Ca ngi ma xun: Xun bc nh trn nhnh non l mi, Bn i i vui cht vi tri hng! Ht lnh ri, gi bc vi ma ng. (T Hu) *Ca ngi tnh bn: -Sng khng c bn l cht c n. (Giooc-gi H be) -Mi ngi thm nhiu con mt Mi ngi thm nhiu cm rung Tri cng thm nhiu mu sc t cng thm chiu mnh mng. (Trn L Vn Bn) *Kt hp gia ti v c: C ti m khng c c l ngi v dng, c c m khng c ti th lm vic g cng kh. (H Ch Minh) *T ho v t nc: Vit Nam t nc ta i Mnh mng bin la, u tri p hn. (Nguyn nh Thi) *c im ca ngn ng: -Yu t u tin ca vn hc l ngn ng, cng c ch yu ca n v cng vi cc s kin, cc hin tng ca cuc sng l cht liu ca Vn hc. -Ngn ng ca tc phm phi gy gn, chnh xc, t ng phi c chn lc k cng. Chnh cc tc gi c in vit bng 1 ngn ng nh vy, k tc nhau trau di n t th k ny sang th k khc.

-Ngn ng nhn l ting ni nguyn liu cn ngn ng vn hc l ting ni c bn tay th nho luyn. (Gorki) *S dng ngn ng th to hnh: Nhp iu ca cu th l nhp iu ca sng gi v cng l nhp iu no nc xn xao v bit bao sung sng m i trong lng ngi tr v qu c, ni nui mnh. (T Hu) *Tnh chnh xc ca ngn ng vn hc: i tng m anh mun ni n d l ci g cng ch c 1 t biu hin n. (Mpat xng - Php) *Nhn xt v bi th Thu Vnh: Trong ba bi th, bi ny mang ci hn ca cnh vt ma thu hn c, ci thanh, ci trong, ci nh, ci cao. Mang ci thn ca cnh ma thu. Ci hn, ci thn ca cnh ma thu l nm trong bu tri, trn tri thu. (Xun Diu) *Nhn xt v Thu iu: Bi th Thu Vnh c thn hn ht nhng ta vn phi cng nhn bi Thu iu l in hnh n c cho ma thu ca lng cnh Vit Nam. (Xun Diu) *Quan nim v vn chng: - i vi ti vn chng khng phi l 1 cch em n cho ngi c s thot ly hay s qun ; tri li, vn chng l 1 th kh gii thanh cao v c lc m chng ta c t co v thay i 1 ci th gii gi di v tn c, va lm cho lng ngi trong sch v phong ph hn. (Thch Lam) -M.Gorki ni: vn hc gip con ngi hiu c bn thn mnh, nng cao nim tin vo bn thn mnh v lm ny n con ngi kht vng hng ti chn l. -Ngh thut khng cn phi l nh trng la di, ngh thut khng nn l nh trng la di, ngh thut c th ch l ting au kh kia thot ra t nhng kip lm than. (Nam Cao Trng sng) * Bt chin vi nhm T lc vn on: Cc ng mun tiu thuyt c l tiu thuyt. Ti v cc nh vn cng ch hng nh ti mun tiu thuyt l s thc i. (V Trng Phng) *Nhn nh vcht thptrong th H Ch Minh:

Khi Bc ni trong th c thp ta cng cn tm hiu th no l thp trong th.C l phi hiu 1 cch rt linh hot mi ng. Khng phi c ni chuyn thp, ln ging thp mi c tinh thn thp. * kin v vn chng: Vn chng c loi ng th v loi khng ng th. Loi khng ng th l loi ch chuyn ch vn chng, loi ng th l loi chuyn ch con ngi. (Nguyn vn Siu) * Vai tr quan trng ca tnh cm trong th: -Th pht khi trong lng ngi ta.(L Qu n) -Hy xc ng hn th cho ngn bt c thn.(Ng Th Nhm) *Quan im ngh thut vn chng: -Vn ho ngh thut l 1 mt trn. Anh ch em l chin s trn mt trn y.(H Ch Minh) -Vn chng khng cn n nhng ngi th kho tay lm theo 1 vi kiu mu a cho. Vn chng ch dung np nhng ngi bit o su, bit tm ti, khi nhng ngun cha ai khi v sng to nhng ci g cha c. (Nam Cao-i tha) PHN TCH TC PHM I THA CA NAM CAO NGUYN HONH KHUNG c ng Thng Ba 17, 2010 VN HC TRONG NH TRNG (DNH CHO HC SINH CA TI) 21 Comments Th:nam cao, nguyn honh khung, i tha

i tha l truyn v mt nh vn ngho bt c d. ti y khng tht mi: ng thi, c Mc mi nc mt (Lan Khai), N vn (Lng T), nhiu trang tu bt ca Nguyn Tun, nhiu vn th ca Tn , Nguyn V, Trn Huyn Trn, hai cu th rt quen thuc ca Xun Diu: Ni i c cc ang gi vut Cm o khng a vi khch th Tt c u ni thm tha v cnh ngho tng ng thng ca ngi cm bt. i tha cng nh mt s sng tc ca Nam Cao gn gi vi n v ti, ging iu, t tng: Trng sng, Nc mt, Sng mn ghi li chn tht hnh nh bun thm ca ngi tri thc tiu t sn ngho. Tuy khng n ni qu en ti, ti nh mc lm

khi en qunh li ch dng ca Nguyn Tun -, nh cuc sng ca qun chng lao ng thng xuyn i rt th thm, nhng cuc sng ca nhng ngi lao ng o trng, nhng v sn eo c cn cng ton mt mu xm nhc nhi: khng ti en m xam xm nh nh (Xun Diu). V ngho tng trin min, v cht mn v tinh thn. Trong bc tranh chung v cuc sng ngi tiu t sn ngho, Nam Cao gp vo nhng nt bt rt mc chn tht v sc so, lm cho hnh nh va bi va hi ca lp ngi ny tr nn y m nh. Trong mng sng tc v ti tiu t sn ca Nam Cao, i tha c mt v tr c bit. Cng nh tiu thuyt Sng mn, i tha l s tng hp ca ngi bt Nam Cao trong ti tiu t sn, l tc phm th hin kh hon chnh t tng ngh thut c bn ca nh vn. C iu, trong khun kh truyn ngn, s tng hp y khng xy ra trn b rng m ch yu tp trung i vo b su. Gi tr ca i tha khng phi ch ch miu t chn tht cuc sng ngho kh, b tc ca ngi tr thc tiu t sn ngho, vit v ngi tiu t sn khng phi vi ngi bt vut ve, thi v ho, m cn vch ra c nhng thi xu ca h v.v Cch ni dng nh xc ng, song ch thy mt lp ngha, lp th nht, lp bn trn ca tc phm. M vi Nam Cao, cch nhn nh vy tht tai hi, v n bt cp, v tnh thu hp v h thp rt nhiu tm t tng ca truyn. Khc vi cc tc phm ca Nguyn Cng Hoan, Ng Tt T, V Trng Phng, truyn ca Nam Cao thuc loi c nhiu lp ngha, t tng truyn khng phi lun trng kht vi ni dung cuc sng c phn nh trong truyn. Trong khi dng li chn tht tnh cnh nhch nhc ca ngi tr thc ngho, ngi bt Nam Cao tp trung xoy su vo tn bi kch tinh thn ca h, qua , t ra mt lot vn c ngha khi qut x hi v trit hc su sc. Chuyn H m vn, c hoi bo ln v vn chng v khao kht tn tui chi sng, l mt hin tng ph bin, c ngha in hnh. [] Vi i tha (sau l Sng mn), Nam Cao cp gn nh trc din ti vn c nhn, ni ln yu cu c khng nh v pht trin ca c nhn vn m lu nay, ngi ta tng u ch t ra trong vn hc lng mn ng thi. Qu l ch c nhn khng c trong sng tc ca Ng Tt T, Nguyn Cng Hoan, nhng li l chu tm huyt ca Nam Cao. V nim khao kht c lm y tri tim, khao kht c sng mnh m, su sc, chi sng, vt ln trn ci bng phng tm thng, s gh s iu sng mn mi, n iu, v v, l nhng iu da dit tc gi Phn thng vng, Kinh cu nguyn ca nhng k i lm, tc gi Thiu qu hng, Tu bt (I, II), Chic l ng mt cua, nhng cng chnh l nhng iu nung nu tc gi i tha, Sng mn. Ch y chnh l mt biu hin mi m ca ch ngha nhn o trong vn hc Vit Nam th k XX ny. C iu l, nu nh phn nhiu ci ti trong vn hc lng mn trong khi giy gia ni lon chng li x hi th ch vi n, n cng ngy cng khp kn, ch cn t thc hin v t pht trin trong s i lp vi x hi; th Nam Cao, yu cu khng nh v pht trin c nhn lun gn lin vi trch nhim x hi, hng theo l tng nhn to tin b. Hoi bo c nhn m H say m t ti t khng nh trc cuc i l mt s nghip vn chng, nhng l th vn chng chn chnh, mang tinh thn nhn o cao p, n ca ngi tnh thng, lng bc i, s cng bnh

C l trong vn hc ng thi, khng ai ngoi Nam Cao t ra vn c nhn mt cch ng n v tin b nh vy. Nhng ci x hi y nu kch thch s thc tnh thc c nhn th ng thi, y c nhn vo tnh trng b bp. l tt c tn bi kch ang din ra ngm ngm trong i sng tinh thn th h 1930 khi . Hoi bo ln m H quyt t ti bng mt ch phi thng khng th thc hin c. H gp T gia lc ngi con gi bt hnh ang au n khng b bn: b mt g S Khanh b ri vi a b mi H cui xung ni au kh ca T () m rng i cnh tay n ly T. Trc s phn au kh ca con gni, anh khng cn c th coi ngh thut l tt c m hnh ng nh mt con ngi chn chnh. Nhng iu gy nn nguy c ph hng s nghip ca anh. T khi ghp cuc i ca T vo cuc i ca hn, hn c c mt gia nh phi chm lo. H khng th khinh nhng lo lng tn mn v vt cht nh trc y, m tri li, phi ra sc kim tin. V nhng bn rn tp nhp, v ngha l nhng khng th khng ngh ti, ngn mt phn ln th gi ca hn. Nhng khng phi ch th gi. V phi kim tin trong iu kin, kh nng ca H, cch kim tin duy nht l sng tc H khng th vit thn trng, nghim tc theo yu cu ca ngh thut chn chnh. Anh phi cho in nhiu cun vn vit vi vng () phi vit nhng bi bo ngi ta c ri qun ngay sau lc c. y l iu v cng au n vi mt ngi nh H. Khng phi anh khng c vit, m l phi vit th vn chng m mt ngi c l tng ngh thut cao p, c lng tm ngh nghip, c kht vng vn ti nh cao ngh tht nh anh, khng th no chp nhn c. Th l, H phn bi li chnh mnh. Nh vn chn chnh ni anh cm thy ht sc au n, nhc nh chng kin g bt lng, tin cng chnh l anh ang lm th hng gi: Chao i! Hn vit nhng g? Ton nhng ci v v, nht nho, gi nhng tnh cm rt nh, rt nng, din mt vi rt thng thng quy long trong mt th vn bng phng v qu d di. Hn chng em mt cht mi l g n cho vn chng. L ngi hiu rt r vit vn l mt hot ng sng to khng ngng, phi khi nhng ngun cha ai khi v sng to nhng ci g cha c, H cay ng nhn ra rng mnh l mt k v ch, mt ngi tha, bi v, hn chng em mt cht mi l g n cho vn chng. Ngi ngh s sng to trc y trong H cht. H au bun v hn v cm thy i mnh b i, khng g cu vn c: Thi th l ht! Ta hng! Ta hng t ri!. Tn bi kch tinh thn au n ca H l . y khng phi ch l bi kch ca mt nh vn khng thnh t, cng khng phi l bi kch v mng ca nhng chng trai ngho tnh l cay c mun nhp vo x hi thng lu Pari nhng b nm tr tn nhn trong tc phm ca Banzc. y l bi kch ca con ngi c thc su sc v s sng, mun vn ln mt cuc sng chn chnh, trong c nhn c pht trin bng s nghip tinh thn c ch cho x hi, nhng b nhn chm trong li sng m anh ta rt khinh ght v khng xng ng vi con ngi. Cn g au n cho mt k vn kht khao lm mt ci g nng cao gi tr i sng ca mnh, m kt cc chng lm c ci g, ch nhng lo cm o m mt?. Trong Sng mn, cun tiu thuyt dy dn trin khai mt cch h thng ch ny, ting ku li ct ln mt cch thng thit: au n thay nhng kip sng khao kht mun ln cao nhng li b o cm gh st t! Cng nh nh vn H, anh gio Th au n v cuc i khn nn c bt anh phi sng ci li sng qu loi vt, chng bit mt vic g ngoi ci vic thc n vo d dy! l ni au tinh thn to ln, khng

ngui v khng g c th xoa du c i vi ngi tr thc kht khao sng to, kht khao khng nh trc cuc i khao kht mun ln cao Xoy su vo bi kch tinh thn ny, Nam Cao ln n su sc ci hin thc tn nhn vi dp mi c m, hoi bo ca con ngi, tc i ngha s sng chn chnh tht s xng ng vi con ngi. * * * Nhng tn bi kch tinh thn ca nh vn H khng ch c th. T ci bi kch au n dai dng v phi sng cuc i tha, H cng lm vo mt bi kch th hai cng rt au n, thm ch, au n hn na. l bi kch ca con ngi coi tnh thng l nguyn tc, l o l cao nht, nhng li vi phm vo chnh nguyn tc, o l thing ling ca mnh. Trc mt H, c mt con ng gii thot: thot li v con. C th anh mi c th rnh rang theo ui s nghip vn chng l l sng ca i anh. Tc l t c hoi bo ln, thc hin c l tng m anh hng say m, anh phi t g b si dy rng buc ca tnh thng. c c mt trit l cao siu, y hp dn bnh vc, khuyn khch anh lm iu . Mt trit gia ni ting phng Ty nm ra cu ni hng hn: Phi bit c, bit tn nhn sng cho mnh m. Cu ni c ging iu ca ch ngha siu nhn ca Nits, t tng gia tin bi ca ch ngha pht xt , khng phi khng c sc hp dn i vi nhng k ang kht khao sng cho mnh m, khao kht khng nh c nhn nh H. Nhng mc d ni au n v i tha to ln n u, ni mong mi c gii thot mnh lit n u. H vn khng th la chn cch gii quyt y. Bi v, thot li v con rnh thn d l v g chng na vn c l tn nhn, vt b lng thng. Hn c th hi sinh tnh yu, th tnh yu v k i; nhng hn khng th b lng thng; c l hn nhu nhc, hn nht, tm thng, nhng hn vn cn c l ngi. Nh vy l, vi H, tnh thng l tiu chun xc nh t cch lm ngi; khng c tnh thng, con ngi ch l mt th qui vt b sai khin bi lng t i. Khi cuc i tn nhn buc anh phi la chn mt trong hai th: ngh thut v tnh thng, anh hi sinh ngh thut gi ly tnh thng, hi sinh l sng th nht cho l sng th hai, d y l s hi sinh qu ln i vi anh. Nh vy l, mt ln na, ngi ngh s say m l tng ngh thut, c th hi sinh tt c cho ngh thut y, hi sinh ngh thut cho tnh thng, ci m anh cn thy cao hn c ngh thut. Vic dt khot t tnh thng, trch nhim i vi con ngi ln trn ngh thut nh vy, cng nh li pht biu ca H v th no l mt tc phm vn chng tht gi tr cho thy ci gc nhn o su vng ca nh vn ln Nam Cao. S la chn ca H y kh khn, phc tp v cao hn s la chn ca in trong Trng sng. in l s la chn gia hai con ng ngh thut: lng mn thot li v hin thc nhn o; la chn gia hai li sng: hng lc, ph phim, chy theo s quyn r ca nhng ngi n b nhn nh ng mnh trn nhng ci gh xch u, nhn nhy, phn bi li v con v tt c nhng ngi ngho kh lam l lm than, hay tr v ch ng gia h, chung thu vi h. T b ngh thut lng mn thot li n vi ngh thut hin thc, vi in, l cng li s quyn r ti li, l s thc tnh ca lng tm, s gic ng ca tm hn. S la chn y em n cho in nim yn tm v sc mnh mi.

H c khc. Anh t b ngh thut khng phi nh t b mt am m ti li, cng khng phi nh t b mt s thch, s nguyn. Ngh thut vi anh c ngha ln lao, thing ling hn nhiu. l l sng i anh, l l tng anh hng theo ui, l ci chng t s c mt ca anh trn ci i ny. Chnh v vy m, tuy H khng bn khon nhiu khi phi la chn tnh thng, trch nhim thay cho ngh thut, khi t chi li ku gi thot li v con c sng cho mnh m v thc hin hoi bo ln ca i mnh, nhng sau s la chn y anh khng th yn tm thanh thn m vn au kh dai dng, lc ngm ngm m , lc nhi ln d di. V anh c b giy v bi mc cm cay ng l ang sng mt cch v ch, v ngha, l mt ngi tha. Con ngi khao kht bay ln cao v khng thiu ti nng v ch thc hin khao kht ca mnh y lm sao khng au kh u ut trong tnh cnh ? H c hi vng sau vi nm b ph kim tin, cho ngi v c c ci vn con lm n, anh li c th tr li vi con ng s nghip ca mnh. Nhng cuc sng cm o ngy cng chng d dng khin cho hi vng ca H tr thnh ho huyn v tnh cnh ca H tr nn hon ton b tc. Gnh nng cm o chng h nh i m c ngy cng nng thm mi: a con ny cha kp ln ln, a con khc vi ra, m a con no cng nhiu n, nhiu si, quy rc, khc mu sut ngy m v quanh nm ung thuc. () H in ngi ln v phi xoay tin. V nhng bn rn tp nhp v ngha l chng nhng lm tiu tan hi vng v s nghip ca H m cn thng xuyn ph hoi s yn tnh, th thi ca tm hn l iu rt quan trng i vi ngi tr thc sng to: Hn cn in ln v con khc, nh khng lc no yn tnh cho hn vit hay c sch. Hn thy mnh kh qu, bc bi qu. Hn tr nn cau c v gt gng. Hn gt gng vi con, vi v, vi bt c ai, vi chnh mnh. V nhiu khi, khng cn chu ni ci khng kh bc tc trong nh, hn ang ngi bng ng pht ln, mt chan cha nc, mt hm hm, vng vng i ra ph, va i va nut nghn. i ra ph thot khi khng kh bc tc trong nh hay tm ngi bn no ni chuyn vn chng cho vi ni lng, nhng chng i u trn c bn thn mnh, H ch cng nung nu thm tm s u su: Hn lng l ngh n ci tc phm d nh t my nm nay m chn ngn. Hn th mt ra nh mt k phi i y, mt bui chiu m thm kia, ngi trong mt ln khi nng u bun m nh qu hng () Lng hn r bun Nh mt thng l, ngi ngh s bt c ch y tm n s gii su gii ut trong men ru. Nhng c ru cng chng lm vi i m ch nh cng lm cho anh thm tha thm ni kh s ng cay ca mnh. V anh trt n vo v con m anh thy l ngun gc trc tip ca tnh cnh b tc ca i anh. Con ngi giu tnh thng, tng hi sinh nhng g qu gi, thing ling ca mnh cho tnh thng v trch nhim i vi v con , hn mt ln i x ph phng th bo vi v con mnh, nh mt g v li. Anh gy kh cho ngi v rt ng thng, rt ngoan, rt phc tng, rt tn tm i vi anh v cng kh s khng km g anh. Tc l anh vi phm vo nguyn tc, o l lm ngi cao nht ca chnh mnh. Thnh ra mun nng cao gi tr s sng bng cao vng v s nghip th c phi sng nh mt k v ch, mt ngi tha; ch cn c th c gi ly tnh thng nh l l sng cui cng th li c tn nhn, lun gy kh cho nhng ngi cn c yu thng, ng c yu thng. Ci bi kch th nht khng thc hin c hoi bo ln tuy rt au n nhng cn l do an i: hi sinh s nghip v tnh thng,c n bi kch th hai ny l sng tnh thng b vi phm th khng c g an i, bin h c. V nu H phi t b con

ng s nghip l do p lc ca hon cnh, th s vi phm vo nguyn tc tnh thng li trc tip do bn thn anh. V th m n chua xt v cng,. Tnh ru, nh li hnh vi ca mnh, H hi hn ti au n. Khi rn rn bc li gn ngi v ang nm b con ng mt trn vng, nhn ra t ci dng nm tht l kh nhc v kh no, ci tng vt v l ra c n trong gic ng, t khun mt xanh xao, c cnh, c i mt thm qung, n bn tay xanh trong xanh lc, lng cng rt nhng xng, tt c u l mt ci g mm yu, mt ci g o l, mt v bc mnh, mt ci g au kh v cht vt, H khc nc n, nc mt bt ra nh nc mt qu chanh m ngi ta bp mnh Anh au n v ngh n li c x ti t ca mnh i vi ngi v ng phi c anh an i, che ch Ting khc ca H, cng ging nh ting khc ca nhn vt Th trong Sng mn nghe tin ch m nng, Th thm mong ch cht, v ngay lc y, Th khc -, l nhng ting khc khc cho ci cht ca tm hn. H nghn ngo ni vi T, ging ni m nc mt: Anh anh ch l mt thng khn nn. Anh khng th no tha th cho mnh. Trong sng tc, Nam Cao nhiu ln p v ca ngi nuc mt. Nhn vt tiu t sn ca ng c khng t tt xu v li lm, nhung thng l nhng ngi hay b hi hn giy v v thng khc v hi hn. khng phi l th hi hn n o hi ht ca nhng k ly vic x v mnh khoe khoang; cng khng phi th hi hn c chu k c nhiu k tiu t sn dng xoa du ci lng tm rch nt ca mnh trong khi vn bung mnh theo ci xu. M l s ging x chy mu ca nhng tm hn trung thc, kht khao hng thin. Vi Nam Cao, nc mt l biu tng ca tnh thng v ng gi nc mt l git chu ca loa ngi, l ming knh bin hnh v tr. Git nc mt ca H lc ny thanh lc tm hn, nng nhn cch ca anh, gi anh lai trc vc thm sa ng. iu ng ch l trong khi miu t rt chn thc tnh trng con ngi b y vo ch phi tn nhn, Nam Cao vn dt khot ln n ci c, bo v tnh thng. Nu ng thi, khng t cy bt gi l t chn, l x hi, ng tnh, bin h v cao nhng nhn vt vt b lng tm, vt tnh thng yu ng loi, t cho php lm iu c nhn danh s tr th x hi bt cng tn bo, th Nam Cao trc sau khng bao gi chp nhn ci c. Nhn vt ca ng d lm vo tnh th bi kch b tc, vn vt v qun qui c vn ln l sng nhn o. Song, nc mt ch l nc mt; n u phi l sc mnh vn nng c th xoay li cuc i, cu c loi ngi! Nhn vt ca Nam Cao vn b tc v bi kch ca h khng cch g g ra c. Tc phm ca Nam Cao khng m ra trin vng cho s gii thot. V thc ra, lm cho con ngi thot khi nhng xing xch ca ci i v ci rt (Sng mn), khng ch hot ng kim sng trong vng quc tt yu m cn c th bc ra hot ng trong vng quc t do the cch ni ca Mc con ngi c th pht trin t do v ton din, l vic m lch s khng d dng thc hin. Nhng, t nhng cu chuyn sinh hot thng nht b ngoi tm thng Nam Cao ging ln ting chung bo ng v s hu dit gi tr s sng v nhn cch. cng l li ku cu thng thit: hy bo v tnh thng cu ly con ngi, v con ngi hy t cu ly mnh! [] Xy dng nhn vt H, Nam Cao khng quan tm n vic khc ho tnh cch bng nhng nt c tnh c o gy n tng m khc vi m nhn vt trong Ging t, S , Tt n v c Ch Pho. ng tp trung i su vo i sng ni tm nhn vt v lm ni bt bi kch tinh thn ca ngi tr thc . V y, ni bt s trng miu

t, phn tch tm l con ngi ca nh vn, nht l khi miu t s din bin tm l v cho thy quy lut tm l con ngi. C th ni, trong i ng tc gi vn xui ng o nhiu ti nng ng thi, cha c ai c c ngi bt tinh t, su sc trong vic khm ph, th hin tm l nh Nam Cao. Sc hp dn ngh thut ca i tha v ca mng sng tc v ngi tiu t sn ca Nam Cao mt phn quan trng cng l . I LI V TH LORCA HONG HNG c ng Thng Mt 17, 2011 PH BNH VN HC Leave a Comment Th:Lorca

I LI V TH LORCA Con ho mi Andalusia b st hi! Ting ku y truyn i khp cc trung tm vn ho chu u mt ngy ma thu nm 1936 bo hiu m mn cuc tn ph nn vn minh nhn loi. Sau l Guernica l Ban Lan l chin tranh th gii Federico Garcia Lorca, nh th li lc ca Ty Ban Nha, l mt trong nhng nn nhn u tin ca ch ngha pht xt. B bn tng lnh phn bi nn Cng ho bt gi ngy 17-8-1936, thi th anh c tm thy trong ng xc 15.000 ngi b bn ngy 19-8 trn ming mt vc su ngoi vi thnh ph. Granada ca i anh, ca s nghip anh, ni anh sinh ra, ni anh v nhn ci cht thm khc. Nu c ngy, nh Tri, ti c vinh quang, th vinh quang y phn na l thuc v Granada, ni tc nn nn ci to vt ti: thi s bm sinh khng th ci hi. Granada l mt trong bn thnh ph ln(1) ca x Andalusia min Nam Ty Ban Nha, x s ca nhng nng Carmen, nhng iu nhy v bi ht m cung, ca nhng hi u b tt lm mu p thnh ting trn vn i mi, ca nhng rng -liu ngn ngt, nhng vn cam v hoa nhi ngt hng m h khin nhng ngi ang ng bng kht thm t bao ln nhy xung. X s c hu s giao ho hai nn vn minh ng Ty: ni y tng l mt trong nhng vng quc p nht ca chu Phi m ngi A-rp xy dng nn, cn li bao du tch trong kin trc, trong ngh thut, trong hn ngi, li trong khng gian mt ci g m h, xa xm, huyn b(2) Sinh ra mt lng qu gn thnh Granada(3), trong mt gia nh nng dn bc trung thuc mt dng h lu i, nh th tha hng ngi cha tm hn gn b vi t ai, thin nhin, ngi m tr thng minh v nhng nng khiu ngh thut(4). Tui th anh hon ton thn d vi nhng n cu, ng rung, bu tri, s c tch nh v sau anh k li. n nm 1909 gia nh anh mi dn ln thnh ph, v Granada th ph xa ca x Andalusia, Lorca tri qua thi cp sch bc trung hc v i hc. Mt s vic rt c ngha: khoa lut ca i hc Granada, anh sinh

vin Lorca gp c mt ngi thy, mt ngi anh tinh thn, mt ngi bn ln, l gio s Fernando de los Rios, mt nh l lun v ch ngha x hi, mt nim vinh d ca nn i hc Ty Ban Nha lc , v sau ny l b trng gio dc trong chnh ph mt trn bnh dn. Ma xun nm 1929, theo li khuyn ca gio s, Lorca ln Madrid tr ng c x sinh vin, ni ang m rng ca n nhn nhng t tng trit hc v m hc mi m nht ca thi i. Chnh y Lorca bt u tnh bn vi Salvador Dali ho s, Bunuel nh in nh, Rafael Alberti, Pedro Salinas nh th V chnh ni y, thi ti ca anh c khng nh v cho n trong nhit thnh ca nhng ngi bn tr. Bn b anh k li: Lorca c mt sc quyn r l lng, t con ngi anh vi phong thanh qu, v vui hot, i mt u ti nhng li ti ci, nc da mu ng, ging ni nh ng, mt ci g nh chp lo trong th cht, mt nng lng lun lun chuyn ng, mt nim vui, mt s bc pht mnh lit, mt v tru mn hon ton siu vit. Con ngi anh k diu, mu nu, ku gi s ton phc (Pablo Neruda), n k ti ngu hng ca anh v nhc, v ho, v sn khu, v th, c sng tc ln th hin (trc khi hc vn v lut, Lorca say m m nhc, anh cn l mt ho s c nt v duyn dng, l mt ngi chi dng cm c sc). T nhng m th nhc trong khun vin c x sinh vin, ting tm nh th tr Andalusia vang ra khp th . Gia lng th Madrid lc ang n o nhng khuynh hng thm nhp t Paris, c bit l trng phi siu thc m bin dng ca n ti cc nc ni ting Ty Ban Nha c tn gi l sng to ch ngha (crationnisme) hay cc oan ch ngha (ultraisme) gia lc nhiu ngi m ku gi u ho Ty Ban Nha, m chng li, nh th lp c Unamuno bn xng ln iu ngc li Phi ho chu u th Lorca ni bt ln xu hng tr v khai thc dn ca, tm li nhng truyn th tr tnh v lch s cn lu truyn trn ming ngi dn qu tnh l. Th h th anh tm thy anh ngi mang s mnh p : Tm li tm hn Ty Ban Nha ang c nguy c b qun lng, ni kt ci truyn thng vi ci thi i. Tp th u tay ca Lorca ra i nm 1921 bo hiu s hnh thnh thi ti, phong cch v hng i ca anh. Nhng phi n nhng bi th sng tc t nm 1921 tr i (sau ny c tp hp trong tp Th v bi ht) mi nh hnh ci ging ht ring quyn r ca con ho mi Andalusia. Thi gian ny Lorca say m tm ti, ghi chp, thu thanh dn ca, n ni c ngi bn gi anh l chng ht rong thi trung c. Nm 1922, anh cng vi nhc s Manuel de Falla t chc hi Cante Hondo Alhambra (ni c cung in quc vng A-rap ca vng quc Granada xa). Cante Hondo (c ngha l bi ht su trm) l loi dn ca c o ca min Andalusia. Qua hi ny, anh khai thc c hng trm bi Cante Hondo vi li ca say m, giai iu c xa, tha thit v m nh nh ting mt con ho mi m ca ht. (Ngi git gii thng ca hi l mt ng c 73 tui!). Chnh y l khi ngun nhng bi th tuyt vi mi nm sau s ra mt trong tp Th v nhng ln iu Cante Hondo trong nhng th dng ch yu ca loi dn ca ny (Sguidilla,

Sola, Sata, Petenera) c nhn cch ho, c din t trong th gii thch hp vi tng th, c cc nhn vt v phong cnh khc nhau. Nm 1924 anh bt tay vit nhng bi romance hin i. Romance l th th c ngun gc t lu i cc nc dng ngn ng La-tinh, nhng c bit pht trin Ty Ban Nha, l nhng bi ca dn gian k chuyn lch s, chuyn anh hng hip s hay tnh yu. Nm 1928, Tp romance gi-tan ra i thnh cng mt cch phi thng. Tn tui nh th tr vt bin gii quc gia (tp th c dch ra 20 th ting), ng thi nhiu bi romance li quay v thm nhp cc lng qu Ty Ban Nha v c lu truyn nh nhng bi dn ca, c bit l trng hp bi C nng ngoi tnh. (Sau ny trong khi a on kch La Barraca i lu din cc min qu, Lorca c dp c nhng c gi lng c cho nghe tng on trong nhng romance ca anh). Tp romance gi-tan c coi l tp th ph bin rng ri nht trong th ca hin i Ty Ban Nha. Lorca gii thch tn tp th ca mnh: Ti t tn tp romance ny l gi-tan, bi v trong ti ca ht x Andalusia, m cht gi-tan l biu hin thun tu nht, ch thc nht ca x s y. Ngi gi-tan Ty Ban Nha, cng nh ngi digan Nga, ngi Bohemien Tip, Php c gc n , lm thnh nhng cng ng du c c o ca chu u. V c l chnh vng Andalusia, h tm thy qu hng, cy ghi-ta v nhng v iu ca ging ngi lang bt y quyn r lm nn linh hn ca x ny. Sau Tp romance gi-tan, ngi ta gi Lorca l nh th Gi-tan. c gi th anh cm thy thch th, c lc anh cn na h na thc gi ra mt giai thoi v ngun gc gi-tan b mt ca mnh. X s Andalusia cho Lorca ging iu ch thc ht v n. Trong mt bc th gi nh th Guillen, Lorca vit: Ti ch mun ni vi anh rng ti ght ging n so ro rt. Ti yu ging con ngi, ch ging con ngi m tnh yu phi trn, ging con ngi ni bt ln gia nhng phong cnh git ngi. Nhng phong cnh git ngi c sc cun ht mnh lit. Phi chng ci d di ca cnh ng dng ng di hai mi mt tri, nhng dng sng chm ln, ci au n ca rng Morena mn sn nh mu, ci hoang vu ln sng hp dn ta vi v p nghim trm, bo lit y nam tnh? V ni ln, trn tri, ging con ngi Con ngi th Lorca ming y nng v la, rn ln, ku ln ni khao kht t chy c th, ln o v tht da ho thnh huyn en thm, m cung nh mt iu ca khng bit i v u vi tit tu khng u, nhc nhi nh c mt mi lao cm xung bt ku thnh ting gia hai hm rng. Khao kht s sng n khc khoi, th Lorca lun i mt vi ci cht. Ci cht nh hin din mi lc, mi ni. N rnh rp t trn ngn thp Cordoba, n trn mi dao nhn run ry gia lng ng t ni ph phng rung ln nh si dy, ci cht m nh nh nh mnh khc

nghit im gi chng u b tt Ignacio: Tt c mi ng h u ch nm gi i nm gi chiu tm ti! Vi bi th di Than khc Ignacio, Lorca t n mc bi trng su thm v vang di vo bc nht trong th ca nhn loi ni v ci cht: Ignacio ln tng bc thang Cng trn lng ci cht. Tm kim bnh minh M bnh minh khng c Tm bng ch thc mnh M gic m nh lc Tm thn mnh kho p M thy mu n tun T cuc tranh chp vnh hng khng th ho gii gia s sng ci cht, nhng khao kht khng bao gi tho mn, nhng ci ch khng bao gi t c s bt lc ca phn ngi sinh ra ni bun cht cha th anh, ni bun c trm bin dng: Tht vng, u phin, xa vng, m chm, c tch C iu ni bun Lorca khng h c sc mu bi lu yu hn. N l ting ku au n ca kip ngi vt ln nh cy cu vng en trc ci tr tr nhn tm ca tri xanh, ca ni xa im lng. N lnh mnh nh ni u phin mu en ca c gi gi-tan chy theo hnh phc. Ni bun y cm d v m nh, hiu qu ca nhng nhp iu v nh hng c mu sc ma thut phi hp mt cch k ti v duyn dng bay bm vi s su xa mu tht ca nhng nng lng kn thm. Trong mt bi ni chuyn v ngh thut, Lorca a ra khi nim duende so snh vi vai tr ca nng th v thin thn trong sng to ngh thut. Theo anh, thin thn bay cao pha trn u ngi, ban n sng cho con ngi n nhn mt cch th ng. Nng th th mch bo, gi ngun cm hng v nh th nh nghe thy nhng ting ni m h Song, c thin thn v nng th u bn ngoi nh th, em n cho anh ta nh sng v hnh thc. Cn duende, l ci phi nh thc t trong tn cng su thm ca mu ta, n t chy mu ta, n vt b th hnh hc m m ta hc c, n p v cc bt php, n l quyn lc ch khng phi cu trc, cuc chin u ch khng phi t duy, n l ci m Goethe ni n: Quyn lc b mt m mi ngi u cm thy nhng khng trit gia no gii thch c, n l tinh thn ca t. V Lorca cho rng ngh thut ca Ty Ban Nha l ngh thut ca duende. Thc ra th anh nhiu lc t n s ho hp ca c thin thn, nng th v duende. Trong Tp romance gi-tan v Than khc Ignacio, s thun khit ca hnh thc, nhng cu trc c tr tu tht hi ho vi cm xc cun cun, cht bi thng, cht nhc cm, sc m th ca t ng, v c mt ci g c tnh cch linh th, o gic. Di theo tin trnh th anh, ta thy Lorca c xu hng ngy cng mun i xung

chiu su hn ngi, nh mi dao nhn vo su nhng lp tht au n tm n tn gc r ca ting ku. Nh th tng tm s: By gi ti lm mt th th m toang mch mu(1) Thy c tin trnh y ta d dng n nhn s t bin trong th anh vo nhng nm 1929-1930, t bin khin nhiu ngi ng ngng n mc khng nhn ra Lorca hoc c ngi v tnh hay c cn khng mun nhc n khi ni ti Lorca m h ch quen nh con chim ho mi Andalusia v ch nh th m thi. l trng hp nhng bi th trong tp Nh th New York. Gia nm 1929, Lorca theo gio s c ca mnh l Fernando de los Rios sang New York, v sng i sinh vin trong trng i hc Columbia. Thnh ph dy thp v bn nh gy chn thng su xa cho con chim ho mi Andalusia. Cht nhn bn, cht bn nng ca t phn ng mnh m vi nn vn minh cng nghip ca Thp Ximng. Nhng khc vi trng hp Essenin, ni khc khoi git ngi khng git c Lorca, m li lm bng ln mt ho dim sn th y tinh thn phn khng (s phn khng t v ca Lorca mnh n ni ngay trong sinh hot i hc, anh t chi ni ting Anh, v lun tm c hi ph bin nhng bi dn ca ca qu mnh). S phn khng ny khng h mang du mc cm t ti ca cng dn mt nc nhc tiu trc b my s ca cng quc ln nht, m l ting tht sang sng ca mt cng dn th gii hin i, con ngi va t chn ti New York cho Hudson l dng sng ln ca ta y nh mt ngi ng hng, mt ngi bn ngang tm vi Walt Whitman. Con ngi , ch sau vi tun l, sc dng ln hnh nh sng sng ma qui ca mt nn vn minh bnh hon, mt gc, ng tr bi ng tin v my mc. iu nhy nhng bc tng khuy ng min ng c V chu M ngt th v my mc vi l tun Khi trng ln Nhng dng dc s quay lm ri bu tri Mt th gii y kim s vy bc tr nh .V nhng quan ti s ch i nhng ai khng vic lm l nc M ang bc vo thi k khng hong kinh t. Nn nhn ca n l nhng a tr b nhng ng bc nh n ong gin d cn x tan tnh, nhng ph n cht chm trong du m, nhng ngi long chong v chng mt ng nh th va m chm trong mu ngoi ln. Chnh ci x hi phi nhn gy cho Lorca cn c mng trin min, anh cm thy mnh sng trong mt th gii ngt ngt, b ma m, th gii ca nhng ngha a, ca nhng ngi cht ri vn cha yn, tht da nh chu s hnh hnh dai dng mun i. Trong ngha a xa vi c mt ngi cht . Than vn sut ba nm V u gi cn mang mt phong cnh kh cn V a tr sng nay chn khc la d di Ch ci cht trong tp th ny c o su trit , vi mt s qun qui tm kim c tnh cht mt cuc ni lon bn th hc, khin tp th nhiu lc m ra nhng vc thm khn d, e do dn nh th n b tc en ti, h v. Song, iu ng ch l, bt c bi th no, s ni lon bn th hc cng gn nh hnh vi bng vi s phn khng x hi. Ci x hi phi nhn khin anh cm gin v anh bc l thi rt dt khot:

Ti bit lm g y: sp xp li nhng phong cnh? Sp xp li nhng mi tnh sau s thnh nhng tm hnh, nhng mu g v nhng bm mu? Khng, khng. Ti t co! Anh phn n ku gi s trng pht v m c mt a tr da en thng bo cho l ngi da trng ca th gii vng ngy ng quang ca la. Lorca dnh nhng tnh cm nng thm cho Ngi en, nhng con ngi ca khu Harlem m anh hng lui ti, ca iu jazz u ut, cung nhit m anh thy rt gn gi iu Cante Hondo ca x s anh: Ngi en! Ngi en! Ngi en! Ngi en! Mu khng li thot, trong m ca anh m b lt nho Mu khng sc . Mu gin d di ln da, Mnh lit trong ngnh dao gm v lng cnh vt. i! Harlem, b ci trang! i! Harlem, b mt m y phc khng u e do! C l trong tp th ny ta thy nh th hon ton b chi phi bi duende, nhng cu th vt thng t ci thm su ca tim thc thnh lung phn xut, ph v tit iu nhp nhng c tr tu kim sot trong th anh trc ; nhng ting tht rn gy, nhng nh tng hi hng v nhiu lc phi l, ti tm nh nhng g nng ln ta trong nhng cn c mng. Cuc M du nh hng quan trng i vi cuc i v s nghip ca Lorca nhng nm sau . Tr v trc, anh cn b m nh bi n tng ca lnh lng v tn bo Khng u trn th gii ngi ta cm thy mnh lit nh y s vng mt hon ton ca tinh thn quang cnh khng khip, m khng c s hng v. C phi l mt l do khin cho, khi nn cng ho c lp nn ma xun 1931, Lorca lao vo nhng hot ng vn ho si ni vi s ng h ca chnh quyn? Anh thnh lp on kch mang tn La Barraca di s bo tr ca b gio dc, i lu din khp ni vi mc tiu ph bin cho ng o qun chng nhng v kch hay nht trong kho tng vn ho c truyn ca t nc. Anh say sa vit kch, v c nhng v nh L ci m mu ca ngi tnh yu t do thnh cng rc r c trong nc ln nc ngoi. Anh i ni chuyn v ngh thut khp ni. Vi thng trc nhng bin c au thng dn n ci cht ca nh th cng nh ca nn cng ho, trong mt cuc phng vn bo ch, anh tuyn b mt d nh sng tc nhng v kch c ni dung x hi theo mt cch nhn x hi ch ngha. Lorca bt ting vo gia tui 37, lc ti nng qua nhiu th thch, ang bc vo thi k chn tri. C t nc Ty Ban Nha sau cng bt ting di nn c ti. Nhng trong s im lng trin min , nhng ting ht ca con ho mi Andalusia li vang ln khp ni trn th gii, s cm d, m nh ca th anh nh tng thm gp bi bi ho quang s tun tit ca anh.

min Bc Vit Nam, 10 nm trc y tn Lorca mi bt u c truyn i trong gii yu th, cng vi mt s bi th chp tay dch t ting Php v ting Nga, tuy t i nhng cng m hoc v gy ra mt s nng rut n ch ngy nh th c gii thiu y cng khai. By gi, c nhiu bn b khuyn khch, ti mnh dn tp hp nhng bi dch t 10 nm trc Hi Phng, gia nhng trn oanh tc ca my bay M (ti liu ch c quyn Seghers mn ca anh Phng Qun v quyn Gallimard II ca anh Vit Phng m Trc Thng a cho ti, lc tht l nhng ca qu him) ri gp rt b sung nhng bi mi lm thnh tp ny.Ni l dch, tht ra, ti ch dm gi vic mnh lm l chuyn ting Vit. V dch mt th th nh Lorca m tng bao gi cng tan trong m iu v tn x qua lp lp nh tng cht chng, sung mn, giu cht siu thc v tru tng, li thng qua mt ngn ng trung gian tuy l nhng bn dch c coi l xut sc v ting Php gn gi vi ting Ty Ban Nha nh anh em rut th s tht bi phi cm chc trong tay. Nhng, c th no, mt tm hn ng iu sc vt qua nhng tr ngi qu ln y, bt c ci m hng su xa ca nguyn bn v ti to trong mt ngn ng khc nhng rung vang tng t? S mnh bo th nghim ca ngi chuyn ng y ch c th coi nh biu hin ca lng mn m v n lc p ng bc u mt nhu cu chn trong gii yu th nc nh.

c li th H Xun Hng vi ci nhn n quyn lun Nguyn Minh Trit c ng Thng Hai 8, 2011 PH BNH VN HC Leave a Comment c li th H Xun Hng vi ci nhn n quyn lun Nguyn Minh Trit

H Xun Hng l mt c o ca nn vn hc Vit Nam. Bao nhiu giy mc ni v b. H Xun Hng mt nh th dm tc thp hn, mt xc phm n phm gi ngi ph n, mt tht vng cho vn chng Vit Nam. H Xun Hng mt n s ti ba tin phong v to bo lm nhng bi th va thanh va tc, nhng bi th dm cp n mt vn cm k l tnh yu nhc th. Ty theo quan nim v o c x hi m H Xun Hng l ngi ny hoc ngi kia. Tuy nhin, theo thi gian H Xun Hng tr thnh mt ngi i trc thi i mnh, l ngi bit dng thi ti mt cch thng minh bng nhng bi th c o lun lun n cha hai ngha ch diu mt giai cp o c gi, vch trn nhng v l ca mt x hi phong kin, cng

nh to bo chng li nhng tp tc phi l cm on v rng buc ngi ph n Vit Nam v vt cht cng nh tinh thn vo cui th k 18. Theo o Duy Anh x hi trong giai on rt l bt cng vi ngi ph n v trong gia nh, ch quyn trong tay gia trng th n b tt l khng c quyn g c. Khng gio ch trng nam tn n ty, trng nam khinh n, li vun p thm quyn uy ca gia trng m nn a v ca n b.[1] Nn vn hc ca ch phong kin Vit Nam chu nh hng nng n ca t tng Khng gio nn cc truyn thng v gi tr v chun mc vn ha u c t ra phc v cho phi nam. Nn vn hc ng thi cng c dng khuyn d v cng ch n b phi chp nhn vai tr thua km n ng v tri t nh nh vy. Cc ng vn chng ni ting ca Vit Nam trong thi phong kin y dy nhng t tng tiu cc v n b nh: au n thay phn n b / li rng bc mnh cng l li chung (Kiu), hoc Thu tri t ni cn gi bi / khch m hng nhiu ni trun chuyn (Chinh Ph Ngm), hoc On chi nhng khch tiu phng / m xui phn bc nm trong m o (Cung On Ngm Khc). Ngoi ra cn no Gia hun ca, ri tam cng, ng thng na cng u dy cho n b, con gi bit an phn vi vai tr th yu v ph thuc trong x hi. Trc mt x hi y nhng t tng v n np trng nam khinh n do cc nh nho dng ln , trc mt x hi b bp mo trong ngi n phi b bt buc suy t, v hnh ng H Xun Hng khn kho dng vn chng nh mt th v kh chng li nhng trt t p ch . V kh b dng l nhng bi th va thanh va tc. cp n mt vn ht sc cm k trong vn chng l vn tnh dc l mt chuyn rt kh ni mt cch c thm m k c i vi cc nh vn nam gii, nhng H Xun Hng ti tnh v kho lo dng nhng cnh hoc hnh nh rt bnh thng nh n Trn quc, cha Hng, o Ba di, hang Cc c, ng Km trng, c nhi, con cua, tri mt, bnh tri, ng tin, ci qut v nhng sinh hot hng ngy nh cnh dt vi, tt nc, nh u, nh c t nhng chuyn tnh dc cm k mt cch rt thoi mi vi nhng ngn t rt n gin nhng li rt sng ng v gi hnh. c th ca H Xun Hng xin hy c nh nhng vn bn thun ty. V trong lnh vc vn bn thun ty khng c vn lun l. Theo quan im ca cc hc thuyt ph bnh hu cu trc m c bit l thuyt hy to (deconstruction) ca Derrida th trong ngn ng khng c s phn bit gia ngha en v ngha bng hay ngha thanh v ngha tc. Derrida nhn th gii ch gm ton vn bn c cu to bi nhng cp biu hiu h cp i khng nh vn ha v thin nhin, hnh ng v th ng, mt tri v mt trng, ngy v m, ni v vit, cha v m Nhng cp t t i khng ny cu to nn nhng h thng t tng v chi phi cc ng li chnh tr ca cc x hi phng ty. Trong cc cp t t ny t t u bao gi cng c gn cho v tr tri yu so vi t t sau. V trong mi cp t t mt s tranh u ni ti thng din ra khng ngng dnh u th, nhng bao gi pha hnh ng cng thng pha th ng, dng bao gi cng hn m. Trong vic tm hiu tc phm, theo Derrida ch c vn bn mi l i tng ca nghin cu v trong vn bn ch c cc biu hiu (signifiers) v cc ngha c biu hin (signifieds). ngha ca ngn ng ni ring v ngha ca vn bn ni chung ty thuc vo s gii m ca ngi c. Trn quan im , H Xun Hng mt cch k l i trc phong tro n quyn phng ty hng trm nm. Nhng b cn oanh lit hn cc n lu phng ty v b n thng c m i u vi c mt x hi phong kin y nhng nh nho lc no cng mang nng trong u nhng tng v tam cng, ng thng v tam tng, t c rt bt li cho n b.

Ti phng ty gia th k 20, Virginia Woolf mt nh tranh u n quyn M mi bt u c v ph n hy ni ln ting ni chng li s bt bnh ng gia nam v n. V ti Php mt tc gi n quyn khc l Hlne Cixous cng c v ph n hy vit vn, khng nhng ch vit m cn phi vit tht nhiu v ph n, vit a ngi ph n b xa cch, b qun lng, b ng ngoi ra vn hc tr li vi vn chng. Trong tiu lun Le Rire de la Meduse Cixous nng nn tha thit mi gi ph n phi vit t ngi n vo vn bn, ng thi cng t ngi n vo th gii v lch s.[2] Hn mt trm nm trc H Xun Hng ca Vit Nam bit dng vn chng ni ln ting ni chng i li ci x hi dnh mi c quyn cho nam gii. Khng nhng ch vit m H Xun Hng cn ni ln ting ni ca ph n mt cch to bo v hin thc. Gia khi cc vn thi s nam gii mng m ln thm cung Hng, m gp tin n Thin thai hoc t nhng cnh non nc hu tnh nhng v thng v pht th H Xun Hng dng chnh s hin thc ca cuc sng lm v kh ph x hi ph quyn ng thi. Cuc sng hin thc l mt s phi hp ca hai yu t m dng, ti sao li chi b hin thc. Tnh dc l mt kha cnh hin thc thn thit ca con ngi v cuc i t lu b b qun trong vn chng. H Xun Hng bng nhng bc chn to bo em ph by ra gia nh nng khuyn nho cc hnh ng v b phn c nhim v truyn ging ca nam v n gip cho nhn loi trng tn. Trc ht, H Xun Hng khng chp nhn s coi trng dng v khinh thng m. Do u m nhng g lin quan n dng th c coi l ng, l thanh, cn nhng g dnh dng n n l tc, l d bn. Cho nn, chng li quan nim thanh/tc khng chnh ng H Xun Hng tuyn xng cc hnh nh b cm k trong cc bi th ca b nh mt thch thc i vi nam gii. Trong hu ht cc bi th ca H Xun Hng u c ng t cnh lm tnh, ni v c quan sinh dc n hoc nam, l cha k n nhng nhm ch ni li cng hm ngha tnh dc. Vy th ch chnh ca cc bi th ca H Xun Hng nm ngha thanh hay nm ni ngha tc? Thanh hay tc l do ni lng ngi. Tc hay thanh cng do ni s thanh lng ca tm hn. Chung su chng nh c sao om?. H Xun Hng kho lo dng s tc thanh nh mt bc mn tha che mt cc nh nho th cu. H Xun Hng nh ln mt ting trng lm nhiu ngi bng tnh cn m ng trong nn vn chng Hn ng. H Xun Hng em la thp sng cho nn vn hc ch Nm. Nhng ci tc ca H Xun Hng khng phi l ci dung tc h cp m l ci tc rt thanh, rt m hc, tuy nm na nhng khng mch qu. Tt c ci tc u c b hng n mt mc tiu r rt l tn vinh vai tr v v tr ngi n trong x hi chng li a v c tn ca ngi nam c x hi phong kin tha nhn mt cch bt cng. D nhn th ca H Xun Hng theo hng tc hay thanh a s mi ngi u cng nhn ging nh o Duy Anh l vn chng ca H Xun Hng rt khinh bc m ti tnh.[3] Ch cn c li bi th o Ba Di ca H Xun Hng cng thy ti lm th ca b. Nu ng v phng din ngha thanh nh m so snh bi th ny vi bi Qua o Ngang ca B Huyn Thanh Quan vn c ngi i ngi khen th bi th ca B Huyn Thanh Quan nh l mt bc hnh en trng bng phng cn bi o Ba Di nh l mt bc tranh ni ba chiu sng ng y mu sc v m thanh. Qua th vn ca H Xun Hng ta thy b cho chuyn tnh dc cng bnh thng v t nhin khng c g l cm k v xu xa. Nu xu ti sao hin nhn qun t ai m chng / mi gi chn chn vn mun tro. H Xun Hng vi nhng cu th nm mu nhim, vi mt tri tim rc la t chy mi hnh ng gi o c ca x hi

ph quyn. Nu xu ti sao nhng cnh ca son lot tm hum nc v cnh cu trng phau phau i vn ghp li c sc mnh lm tuyn quyn c phn hoa li v khng nhng th dn m c vua cha cng cha du vua yu mt ci ny. Gio s Nguyn Vn Hanh t nhng thp nin 1930 cp n ci ny ca H Xun Hng nh sau: ci m ngi v bnh a hn ht, phng th hn ht, phi ni r a v phng th trong nhng lc khng c con mt ngi th ba no trng vo, trong nhng lc cm ngoi thy khng ai c bit.., nhng ni ch ng ngi, ngi ta va nghe ni n th vi vng ku la bt nh, tc, v thnh kin lun l.[4] ng l v thnh kin m x hi ph quyn ng cng nh ty chn p ph n phc v cho nhng li ch ca nam gii. phng ty Kate Millett vi tc phm Sexual Politics n hnh nm 1970 kch lit ph ch ph quyn (patriarchy). Theo Millett ngoi tr s khc bit ni b phn sinh dc, n b v n ng khng khc g nhau. Millet gin d i phi xa b nh ch gia nh v n l mt dng c v l mt n v nn tng ca c ch ph quyn. Millett cn kt n c ch ph quyn dng hnh thc chnh tr phi tnh (sexual politics) duy tr s thng tr i vi ph n. Ph quyn khng ch l nhng php tc ca ngi nam gia trng chi phi tt c con ci trong gia nh m cn l mt nh ch chnh tr ca n ng dng n p n b. Theo Millett, c ch n p ph n c r thm su trong x hi loi ngi khng phi l c ch t bn m l c ch ph quyn dnh u quyn cho n ng. Qua c ch ph quyn ph n b thch nghi ha vi h n tnh v phi chp nhn vai tr thua km n ng.[5] Trc Kate Millett rt lu H Xun Hng tri ng cng phn n vi c ch ph quyn v t ra khinh bc phi nam. B gi h bng th danh xng y v mit th nh phng li ti, l ngn ng, ong non nga nc, d cn bun sng, Qua kinh nghim thc tin b bit c nhiu ng qun t rt d b m hoc bi i g Bng o hoc mt lch o nguyn n ni phi mi mt dm ri dng dng i chng dt. Cho nn trong mt b nhiu qun t rt l nh nhoi nn b khng ngi ngng ln mt xng l ch vi h: ny ny ch bo cho m bit, hoc li y cho ch dy lm th. Trc mt H Xun Hng ci giai cp qun t m x hi Khng gio u i dnh cho nhiu u quyn so vi ph n tht ra khng xng ng c c nhng th quyn nh vy. Gia mt x hi phong kin theo t tng nho gio phn bit r rt gia qun t v tiu nhn m b dm ln ting ngo mn nh vy b ng l mt n lu tranh u y can trng. John Balaban, ngi dch th b ra Anh ng, trong mt bi vit v H Xun Hng ng trn The American Review nhn xt l nhng bi th chng i ph quyn ca H Xun Hng i vi ngi phng ty cui th k 20 c v rt bnh thng nhng trong thi i ca b l chuyn lm nguy him v gy nn nhiu khch ng ln.[6] Nguy him hay khng H Xun Hng vn khng nng tay vi ci x hi o c gi . H Xun Hng dng chnh ngay ci ny m x hi ph quyn cho l tc tc l ci (the other) theo nh Simone de Beauvoir gi v sau ny lm v kh nh vo ci thnh tr lun l trng nam khinh n. Simone de Beauvoir hn mt trm nm sau cng nhn nh phi nam l ch th trong x hi ph quyn, phi nam l tuyt i cn ph n ch l mt phi tnh khc, mt ci (the Other) ca n ng. Ph n b chi t quyn lm ch bn th, v quyn thc trch nhim v hnh ng ca mnh. Theo Simone de Beauvoir n tnh ngn tr ph n c tr thnh mt bn th c lp. Do , b ku gi ph n phi bit gii phng mnh khi n tnh.[7] Hn mt trm

nm trc H Xun Hng qua nhng bi th to bo ku gi v t gii phng mnh khi n tnh. Khi ni v n tnh nh phn tm hc Freud cng cho n b l mt th gii huyn b. tr li ngi ph n l g Freud cho l phi cn c vo s khc bit tnh dc v s khc bit tnh dc c xc nh bng s thy (visibility). S thy r rng hin thc l dng vt l l ni ngi nam trong khi ni ngi n th ci hin thc vng bng. V phng din tm linh Freud nhn nh s khc bit ny l s thiu vng, l s mt mt ca ngi n. D khng bit g v Freud nhng mt cch v thc H Xun Hng bit chng minh s hin hu bng cch em trng by ngay ci c quan sinh dc hi thiu trc mt cc ng ni ln s hin hu ca mnh v ca phi n. Ging nh c on Quan Tn trong li ta cho quyn sch ca gio s Nguyn Vn Hanh c nhn xt l x hi An nam, do theo vn minh Tu, mi ch trao di tm tr, nn thu gi t bit ci p thn xc ca ngi nh u M. Ti vy m lun lun phi che giu, v l xu, d.[8] phng ty t xa xa thn th con ngi ni chung v thn hnh ph n ni ring l i tng cho ngh thut, c bit l trong ngh thut tc tng, v l mt biu trng cho ci p vnh cu. S hin hu ca nt p phi n y dy khp ni. Cc vin bo tng, cc cng vin v dinh th phng ty cha y nhng tranh v tng v n kha thn. Nhng bc tng v tranh tng lm cho thi s Bch Kh phi ca ngi: n trin lm c tm thn kiu dim, / Nng l tuyt hay da nng tuyt im? / Nng l hng hay nhan sc ln hng? / Mt ngi chu rung nh sng ngh thng. H Xun Hng bit c gi tr ca thn xc v ci ny nn b khng ngn ngi em v kh ca phi n ra lm c chiu. Ging nh cc phong tro tranh u n quyn ti M, trong nhiu cuc xung ng cc b nhiu lc em ph trng v p ca thn th nh mt v kh tranh u, th H Xun Hng khng ngn ngi khoe rng thn em va trng li va trn, b cn cho bit da n x x, mi n dy hoc t mt cch t m r rng hn Cu trng phau phau i vn ghp / Nc trong leo lo mt dng thng / C g ln phn leo quanh mp / C gic le te lch gia dng hoc Chnh ra ba gc da cn thiu / Khp li i bn tht vn tha Theo nh vn n kim trit gia Php l Helen Cixous th s tng quan gia ph n v thn xc ca h n su trong vn ha t lu i. ngi ph n vit v ni lun an kt vi nhau thnh mt nn nhng sng to ca h thng c lin h vi thn xc v khi vit cng nh ni ph n vt th ha nhng iu suy ngh trong u, v biu hin n vi c thn xc mnh.[9] iu nhn nh ny ca trit gia Cixous cho thy l H Xun Hng khng phi l mt trng hp ngoi l. Trc nhng li th t cnh rt thm m nhng qu hin thc ca H Xun Hng lm sao m nhng nh nho o mo khng ln ting ku l phm thun phong m tc. Nhng khi ngoi thy khng ai c bit chc khng t ngi trong bn h li khng ln lt thng thc nhng dng th m miu ca H Xun Hng. Khi t m vt ca n gii H Xun Hng dng nhng li p m miu bao nhiu th khi t dng vt ca nam gii b li dng nhng li km vn hoa hn, hoc y mai ma nh mt cht to to teo, no nn tu l, no m thm, u th trc lc, o khng t, u i m da loe chp / lng eo b n r thao en th r rt thm ca b l mun tn vinh m vt hn dng vt cng nh trong sng v p hn v qun thip trng, cn qun chng en a, xu x.

Ging nh H Xun Hng gn hai trm nm sau mt n trit gia ngi Php l Luce Irigaray cng dng hnh tng m vt trong vic nghin cu hc thuyt n quyn. Irigaray so snh din trnh ngn ng n gii vi s cu trc ca b phn sinh dc ph n. B phn sinh dc ny gm c hai mp mi m lin nhau th hin s lin tc v s chi b s phn chia. Irigaray cho ph n l s ni tip vi nhp iu ca v tr v thn xc ca h c s lin h khng th chi ci c vi vn vt.[10] Ngoi ra, trong khi cp n vai tr ca chic gng ca Lacan trong vic nghin cu s hnh thnh ch th tnh ca ngi n, Irigaray cng cho l khng nn dng chic gng phng v chic gng phng ch phn chiu c c quan sinh dc ca ph n nh ch l mt ci l, hay ni cch khc chic gng phng khng phn chiu c nhng nt c trng tnh dc ca ph n. Theo Irigaray thay v gng phng b cho l nn dng gng lm v gng lm cho ta thy s vt dng nh o ln, gng lm hi t nh sng vo mt im v nh m nh sng c chiu ri vo cc b mt ca cc hc h v xuyn thu qua c nhng huyn b ca ph n.[11] H Xun Hng cng ni v s huyn b ca m vt v ca ph n nhng thay v dng nhng tng c tnh cch khoa hc b gi n mt cch bnh dn l hang cc c v dng li gieo vn om c him v ti m trong nhiu bi th ca b nh: Nt lm hai mnh hm hm hom hoc Con ng v ngn ti om om ni ln s huyn b . Ngoi ra, theo H Xun Hng vai tr ca ph n trong vic to nn m dng ha hp theo ng l o ca to ha l mt vic ng tn vinh. Chuyn chn gi l chuyn t nhin ca mi giai tng x hi, t vua cha n dn gian ai m khng mun cho ta yu du chng ri tay, ai m chng mong c yu m cha ph li yu ngy cho nn du chn chn mi gi hy cn ham. S trn trng ca phi nam mt ln na xc nhn s hin hu ca phi n. Chuyn gi chn l mt hnh nh ph qut trong hu ht cc bi th ca b. Cn hnh nh no p bng cnh trai thanh gi lch nh u vui sng ngy l hi: Trai co gi hc khom khom ct / Gi un lng ong nga nga lng / Bn mnh qun hng bay php phi / Hai hng chn ngc dui song song. Cn hnh nh no hp dn cho bng cnh ngi lao ng dt vi mit mi m hm khuya khot: Hai chn p xung nng nng nhc / Mt sut m ngang thch thch mau. Cn hnh nh no sng ng bng cnh ngi nng dn tt nc khe vi nt p nc ln tri gia thin nhin: X xm y nc mnh nghing nga / Nhp nhm bn b t vt ve. Cn hnh nh no nng bng bng cnh tao nhn mc khch tm vui trong nhng cuc nh c ni thm cung: Thot mi vo, chng lin nhy nga / Thip vi vng vn pha tnh ln / Hai xe h, chng gc hai bn / Thip s b, thip lin ghnh s v cn nhiu hnh nh cc tng lp khc na, t c hng bn sch, b lang n cc quan th v cc nh s h mang cn nng lng trn cng khng thot khi nhu cu tm cc lc l y, chn r mi . S thc hin nhin nh cm n, khng kh th c g u m phi cm k n ni vn chng khng c php cp n. Nhng bc chn to bo ca H Xun Hng vo cui th k 18 mi n u th k 20 cc nh vn phng ty nh D.H. Lawrence chng hn mi dm din t n trong mt tc phm rt c truyn tng l Lady Chatterleys Lover. Chuyn chn gi theo H Xun Hng khng nhng gip cho m dng ha hp m cn l mt ngha v nng n ca ngi n gip ngi nam vt qua nhng kh khn ca cuc i nh chic qut lm mt mt anh hng khi tt gi, hoc gip che u qun t lc sa ma. Ngha v ng c trng vng ngang hng ngha v ca phi

nam. l ngha v va lm v va lm m thn c ln li b sng, va tha mn chng va ru d con th: b cu lm ngm b trn bng / thng b hu h khc di hong. Cn hnh nh no sng ng hn v nn vai tr nng n ca ngi n b. Nhng c th cn hn th na, H Xun Hng qua bi th Km Trng mt cch tinh t t cnh vt cn ca ph n ng thi ni ln ngha v cao c ca n b l sanh ra tr con, mt ngha v hn hn n ng v n ng khng th lm c. Bi th Km Trng mi c qua ch nh l mt bi th t cnh nhng vi mt ngi khinh bc v hay dng ch hai ngha cng nh thng hay ni li nh H Xun Hng, ta phi tm hiu ngha bi th ny mt cch cn k hn.[12] Trc ht, trong bi th ny c rt nhiu t lin quan n nc nh: sng, sng, sng dn, nc, v, nc v, long bong, thng Trong ch c 56 ch ca bi th m H Xun Hng dng n 9 t lin quan n nc. C phi chng b ngh n ci m sau ny Helene Cixous thng nhc ti trong Le Rire de la Meduse l hnh nh nc i dng. C phi chng H Xun Hng cng ging nh Cixous dng n hnh nh nc m ch nc trong bo thai bng m.[13] Ngoi ra, trong bi th Km Trng cn c mt s cc t ng ch khc l: trng, hang, hp, ra khi, rng thng, qua ca mnh (i), ni bng bng Ch trng cho ta lin tng n bng bu ca ngi n b sp n ngy sanh n v ngay cu m u hai bn th ni, gia th sng cho ta thy cnh ngi sn ph ang nm trong t th sn sng sanh con. Cc nhm t khc nh qua ca mnh, hang, hp, ra khi, rng thng cng vi tng nc trong bo thai bng m va dn gii trn cho ta hnh dung n cnh tng nh sau: a b t trong bng to nh ci trng xui theo ng m h nh hp nh nc trn ra t bo thai ri sau vt ra khi ca mnh ca m vo mt th gii khng gian rng thng v c tip nhn bng m bi ngi thn.. H Xun Hng qua n ca bi th ny mun cho ngi n ng thy l n b c mt nhim v rt l thing ling, cao c hn hn n ng l nhim v sanh con v sanh ra s sng. Thm vo , trong hai cu kt qua ca mnh i, nn ngm li / no ai c bit ni bng bng H Xun Hng cn mun nhn gi chung phi nam hy ngm li mnh nh l tt c n ng u i qua ci ca cng nh ng qun ni bng bng kh nhc ca m hay ngi n. Khi chng li trt t x hi ph quyn, H Xun Hng mun ku gi thit lp mt trt t x hi mi trong khng cn nhng cnh phn bit i x: km cnh cho nn mang ting hon / ng t hn ng nn quan. c bit b ngang nhin chng li thnh kin x hi rung b ngi ph n cha hoang: qun bao ming th li chnh lch / nhng k khng m c mi ngoan. Trt t x hi mi m b mong mun l mt trt t trong ph n ni ring v mi ngi ni chung phi c bnh ng, khng cn phi chu cnh cm bng lm mn, mn khng cng na. H Xun Hng c bit chng i kch lit ch a th ca x hi ng thi. Vi kinh nghim bn thn sau hai ln lp gia nh vi Tng Cc v ng ph Vnh Tng b thy r ch a th rt ph bin trong x hi phong kin l mt s bt cng ca x hi ph quyn. n ng th nm th, by thip trong khi n b phi chnh chuyn mt chng. Cho nn thn phn ngi n b, c bit l cc t thip th tht ng thng chng khc g mt th n l hay mt th dng c cho n ng. Tuy mang ting l v nhng v phng din sinh l bnh thng ngi lm thip cng khng c quyn i hi: k p chn bng, k lnh lng / nm khi mi ha, nn chng ch /

mt thng i ln, c cng khng. Tuy vy, lm thip vn cn hn cc ph n chng may phi lm vo cnh: cn cn to ha ri u mt khin cho cc nh i ri l b khng th h ming ti cn khn nh phi khp li c i v x hi ph quyn khng chp nhn cho n b c i bc na. S chng i ca H Xun Hng c v nh khng tch cc nh cc th h ph n ca phng ty sau ny i hi ph n phi c gii phng sinh l. Nhng gia mt x hi phong kin ca nho gia vi bao nhiu l chn p v tinh thn ln vt th th ch mt s ch trch mt cch to bo nh ta va thy l mt hnh ng qu tch cc ri. Trc nhng tri buc ca x hi, nhiu lc b cng m c thot ra khi cc tp tc, cc l gio, v cc h phong kin khc nghit lm nn nhiu s nghip ly lng hn: v y i phn lm trai c / th s anh hng h by nhiu v c lc b cng mun d tay vi th tri cao thp / xoc cng o xem t ngn di. Nhng sc ngi c hn m c l x hi khc khe c t ngn i nn b ch nh trn tr trong m khuya m than cho thn phn: canh khuya vng vng trng canh dn/ tr ci hng nhan vi nc non. Tuy cng than vn khi l loi c c lc m khuya thanh vng, nhng bn ngoi b l mt ngi nhiu ngh lc: thn ny u chu gi tom v b thng hay ku gi ph n khc (hay b t nh mnh) l ch c khc than m phi lun vng ln tranh u: nn i ko thn vi non sng. ng l khng thn vi non sng, tn tui H Xun Hng v th ca b vt thi gian v khng gian nh hp ca Vit Nam i vo th gii vn chng ton cu. John Balaban l mt gio s ti Vin i hc North Carolina v l mt nh th ni ting tng ot cc gii thng v th xut sc ca Vin Hn Lm Cc Thi s Hoa K c mt ln lc n Vit Nam v lc vo vn th ca H Xun Hng. Khch lng du b m hoc bi hng xun n ni phi b ra bao cng sc trong nhiu nm tri dch th H Xun Hng ra ting M v xut bn thnh sch vi nhan l Spring Essence: The Poetry of Ho Xuan Huong gii thiu vi c gi phng Ty.[14] Nh m hng xun ca nn vn chng i Vit bay ta ngo ngt ni tri ty khin nguyn Tng thng Hoa k Bill Clinton trong ba quc tic ti H-ni nhn chuyn ving thm Vit Nam vo thng 11 nm 2000 phi nhn xt l S ton cu ha ang em th gii li gn Vit Nam cng nh em Vit Nam li gn vi th gii Nhng bi th t 200 nm trc ca H Xun Hng c n hnh ti Mbng ting Anh, bng ting Vit, v c bng ch Nm na, y l ln u tin li ch c ca Vit Nam c thc hin bng in n. (Globalization is bringing the world to Vietnam and also bringing Vietnam to the world The 200-year-old poems of Ho Xuan Huong are published in Americain English, in Vietnamese, and even in the original Nm, the first time ancient Vietnamese script has come off a printing press.). [15] Hai t bo M chuyn v th l The American Poetry Review s ra thng 9 v 10 nm 2000 (volume 29, s 5)[16] v Poetry Daily Review cng c ng bi vit v b v kin ca c gi v th ca H Xun Hng sau khi c quyn sch ca John Balaban. [17] Hy nghe mt c gi ca Poetry Daily Review l G. Merritt say m th H Xun Hng ra sao: B su tp (th) y gi cm ny lm ti hi vng cn thm na. iu tht vng duy nht ca ti l khi bit rng my trm trang sch ny th hin gn ht th ca H Xun Hng. Quyn sch mng ny tht l sng chi. (This sensuallyrich collection left me hoping for more. My only disappointment was learning that these

hundred pages represent most of Xuan Huongs extant poetry. This thin book shines brightly.)[18] Khng nhng c gi m c cc tc gi tm ting cng ca ngi th ca b. Neil Sheehan,tc gi quyn sch ni v Vit Nam, A Bright Shining Lie, nhn xt B l ngi n b, ngoi ti ba v vn chng cn c c c tnh can trng VitNam, v dm thch thc cc c l ng thi. (She was a woman who possessed, along with her literary talent, that great Vietnamese virtue of courage, and dared to defy the conventions of her time). Frances Fitzgerald, tc gi mt quyn sch vit v Vit Nam khc l Fire in the Lake cng ghi nhn: Qua cch dch ca John Balaban, th ca H Xun Hng va d dm, va chua cay, v su sc ng c c mt ch ng trong nn vn chng th gii. Ti thch tng tng cnh tc gi cc bi th , c gi h ca th k 18 Vit Nam, phng nhng mi tn y khiu gi vo thi o c gi v gii tnh ca mi la tui v mi nhm vn ha (In John Balabans translation, the poetry of Ho Xuan Huongwitty, caustic, and profound should find its place in world literature. I like to imagine its author, the brilliant bad girl of eighteenth century Vietnam, throwing her erotically charged darts into the sexual hypocrisy of all ages and cultures). Tp ch Utne Reader th qu quyt hn cho: H Xun Hng r rt l mt thi s xut sc nht t trc ti nay (Ho Xuan Huong was, simply, one of the most remarkable poets who ever lived).[19] Cn i vi Philip Gambone ca tp ch New York Times Book Review th H Xun Hng l mt trong nhng thi s v i ca Vit Nam.[20] H Xun Hng khng nhng c sch v v bo ch phng ty tn vinh m c cc i pht thanh cng gp li ca ngi. C s pht thanh National Public Radio Washington, DC (NPR), mt i ni ting v cc chng trnh thng tin vn ha phc v 16 triu thnh gi vi 640 i v h thng internet gii thiu th ca H Xun Hng trong bui pht thanh ngy 12 thng 11 nm 2000.[21] i pht thanh New Hampshire Public Radio (NHPR) trong bui pht thanh ngy 8 thng 7 nm 2001, phng vin Kevin Gardner cho b thnh cng nh l mt thi s phi n trong mt thi i vn hc ng tr bi phi nam. B lm th bng ngn ng thng thng ca qun chng thay v dng ch Hn thng thi ca giai cp tr thc Vit Nam, nhng li c c hai gii nng dn v quan li m thch. Th b thch thc nhng c l x hi v tnh dc trong mt thi i m s phn khng nh vy b coi l cm k, tuy nhin th b khng nhng c khoan hng m cn c tn dng bi nhng ngi cm quyn. a v tr thc nh mt thi s hng u ca b c truyn tng nh huyn thoi (She triumphed as a female poet in a literary age overwhelmingly dominated by men. She wrote in the language of the common people rather than the scholarly Chinese of Vietnams elite class, yet appealed equally to peasants and mandarins. Her poetry defied social and sexual convention at a time when such dissent was taboo, yet she was not only tolerated, but celebrated, by those in power. Her intellectual standing as a poet of the first rank was legendary)[22] Tm li, H Xun Hng l mt n lu tin phong, l mt thin ti c c tnh c o c mt khng hai trong nn vn hc Vit Nam. B tin phong ni ln ting ni ca ph n chng li s p bc ca c ch ph quyn. H Xun Hng ngi u tin dm dng th vn tn vinh mt vn ht sc cm k trong vn chng l tnh dc mt cch y gi tr m hc. Lch s chng t s phn khng v cm thng ca b v thn phn ca ph n l con ng chnh ng. B i nhng bc tht di trc thi

i ca b v ting ni ca b lm bao nhiu tm hn phi thn thc. Ting ni th vn ca H Xun Hng vt khng gian v thi gian ni kt nn vn hc Vit Nam vi ton cu v lm hnh din cho vn th Vit. Y THN V D L TR VIN (PHN TCH)

"M khch ng xa... khch ng xa.. o em trng qu nhn khng ra y sng khi m nhn nh Ai bit tnh ai c m ..." Kh 1. Bt u bng mt l trch: Sao anh khng v chi thn V ? Trch nh nh, s s, ni theo kiu Hu "nghe d ght" (tc d thng, ng yu). Trch c ngha l phi thn n chng mc no mi dm trch. Trch m ng mi mc, tic r. Din ra vn xui: l ra anh phi v thm ch sao anh li khng v? Ung lm, tic lm! Bi u ch v thm thn ny, cn v thm em na ch? Nhng iu , c gi du - ai li ni thng ra, d lm! C gi nh ci nng hng cau: Nhn nng hng cau nng mi ln. Khng phi v nhn em m nhn nng hng cau, ci nng mi ln bui sm mai - phn pht hng trn tn l xanh cao vt, t xa p vo mt. Chng l t nt chn thc ca cnh vt y li ngh n cy kia thay ngi king chn ln tht cao n ly ci nhn ca ngi n thm, thay em c u tin n ly ci nhn ca anh. Ti sao li ch cy cau c anh nhn trc m khng phi l em? Trch nh th th i hi nh th l phi qu! Cn nh cho l "vt t xa nhn thy trc", hoc khen rng sao n "li gi ln mt ni nim lng mc, qu hng n th" th cng chng ai ci. n l li c gi (c nhin tc gi ni thay). Tip theo li khng phi. Nh trn kia khi ln, mch lgch b dt. C s bin chuyn t ngt nh thi thng trong dng cm xc ca Hn Mc T. lp li lgch trong trnh t, ngi c trch, c mi kho, c ch i bng nhin xut hin: v thm tht. Trc ht thm cnh ri thm ngi. Chng trai i qua thn v trm tr trc cc cnh vn, c bit dng li say m trc mt cnh: Vn ai mt qu xanh nh ngc! Hm trc c ma khng th khng bit, nhng l cy u lng mt nh va lau chi, mn mn, mt ri, v nh nng xuyn qua k l bt sng ln tt c, xanh v trong sut nh ngc. p qu, p bng

ti, bng tr, mt rt ni nh ngi Hu. Vn ai vy? Ch ai ny, trong ting Vit ca cha ng ta, n k lm. T duy bin chng nm trong n: n va l n va khng phi n. Vn ai l vn ai ch bit tht, nhng cng c th l vn ca ngi mnh thng, vn c gi! Vn c th nht nh l mt l ngc ri. Khng vy th yu lm g? Cha ht. Vn ai khng ch p l p cy m cn c ci ng p hn: p ngi. C con ngi mt ch in na v L trc che ngang mt ch in Mt tri xoan tiu chun p ngoi Bc. ng gi b c x Hu khen khun mt ch in l ci p phc hu, nhn mt m cn thu lun c tinh thn. Ca dao c cu: Mt em vung tng ch in, Da em th trng, o en mc ngoi. Lng em c t c tri, C cu nhn ngha, c li thu chung. Cng l ni ti ci p phc hu. By gi mt ch in y li c l trc che ngang. Con ngi hin trong vn cy, nu l hn khun mt chc khng p, phi n khut mt cht sau l theo nguyn tc ngh thut cho n e p, kn o, con gi no cng vy, hung g con gi Hu! Ai vy? Mt c gi bt k trong cnh vn bt k chng? vn l vn ai th c gi chnh l k c gi gm sau ch ai y: l em, k trch mc trn. Kh th ny l vy. C k trch ngi khng v thm th lin c ngi v thm. K trch gi mt t xinh xinh, l l, m thn d, quen thn. Ngi v thm khen, say m cnh p v ngi p, cnh p mu, ngi p nt. Mt cuc hi ng khng ni ra m vui thm vo cnh vt, nghe nh c ting th thm ca gp g, ti vui. Kh 2. Pht vui khng di. M khng mt tip chuyn no. Ci bun tip theo ngay: Gi theo li gi, my ng my Dng nc bun thiu hoa bp lay. Bc ra sau vn l my cy v, mt chm bp v dng sng, c n nm ba bc cp xung sng. Bp tr c, lay lay trong gi nh. Dng nc sng Hng nh khng mun tri, lng l, im lm, bun thiu. Gi my trn tng khng cng mi bn mi ng, gi cy l cn my tn tri. Cnh tht ch? ng. Trn kia tht m y cng tht. Ti, u Hu c. Vn ti sng mai, sng bui chiu. Ci bun phn pht, nh nh, thm tn vo y lng, ci nt "trm t khng ni no c c" y l c trng ca Hu. Nh Qu m, T Hu nh ci khng kh v hnh m rt thm y: My ni hiu hiu chiu lng lng. y c gi thi, my bay, c hoa bp lay m nghe vng lng n no ngi. Ni bun y trong cnh c lin