tÜrk dİlİ ve edebİyati ÖĞretmenlİĞİ ÖĞretmenlİk ......2020-Öabt/tde 14. unvan grubu bir...

Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının kurumumuzun yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uyma-yanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

1.DENEME SINAVI

2 KPSS • DENEME • 1

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

1. Soruda verilen özelliklerden E seçeneği dışındakiler Kök-türkçeye aittir. E seçeneğindeki özellik ise Uygur Türkçesi-ne aittir.

(A) Kelime içi ve sonundaki d ünsüzü korunmuştur: adak, tod-

(B) Kelime içi ve kelime sonu b ünsüzü korunmuştur: sebin-, eb

(C) Kelime başındaki t ünsüzü korunmuştur: toy-

(D) Kelime başındaki k ünsüzü korunmuştur: kel-

(E) Kelime sonundaki b ünsüzü w dönüşmüştür. (Kelime so-nundaki b ünsüzü Köktürkçede korunmuştur. Uygurca-ya geldiğimizde b ünsüzü w ye dönüşmüştür: ew)

(Cevap E)

2. Verilen eserler Türkçenin ilk dönemine ait eserlerdir. Bu eser-lerden (B) Çoyrın Yazıtı Köktürlere; (C) Yenisey Yazıtları ise Kırgızlara ait eserlerdir. İki Yıltız Nom, Irk Bitik ve Maytrisi-mit Uygurlara ait eserlerdir. Ancak Uygur edebiyatı Burkan-cı ve Manici edebiyat olmak üzere ikiye ayrılır. (A) Irk Bitik, (E) İki Yıltız Nom, Burkancadan yapılan çevirilerden değil, Maniheist çevireler içerisinde yer alır. (D) seçeneğinde veri-len Maytrisimit ise Burkancadan yapılan çeviriler içerisinde yer almaktadır.

(Cevap D)

4. “Orta Türkçe” terimini, ilk kez 1928 Carl Brockelmann Divan-ı Lugati’t Türk adlı eserin söz varlığı üzerine yaptığı çalışma-da kullanmıştır.

(Cevap A)

3. ‘Türk Dili Tarihi’ adlı eserinde Eski Türkçeyi “Göktürkçe ve Uygurca”yla başlatıp Karahanlı Türkçesini Orta Türkçeye alan ve Türk dünyasının doğu kolundaki Türkçelere “Müşte-rek Orta Asya Türkçesi” adını veren Türkolog Ahmet Cafe-roğlu’dur. ‘Türk Tarihi’ adlı eserinde Türkçenin tarihi gelişimi-ni şu şekilde almıştır:

I. Altay Devri

II. En Eski Türkçe Devri

III. İlk Türkçe Devri

IV. Eski Türkçe Devri

Göktürkçe, Uygurca

V. Orta Türkçe Devri

Karahanlıca, Harezmce, Çağatayca

VI. Yeni Türkçe Devri

VII. Modern Türkçe Devri

(Cevap D)

5. Soruda verilen I, II, III numaralı eserler Harezm Türkçesi Dö-nemine ait eserlerdendir. IV numaralı eser ise Karahanlı Türk-çesi Dönemi’ne aittir.

(Cevap D)

6. Verilen kelimeler incelendiğinde kelimelerin ek kök ayrımı şu şekildedir:

Orın- ı-n-ga Orın- İsim kökü

-ı- Teklik Üçüncü Şahıs İyelik Eki

-n- Zamir n’si

-gA, Yönelme durum eki

Ya-d-tı Ya- fiil kökü

-d- fiilden fiil yapım eki

-tı, görülen geçmiş zaman eki

(Cevap E)

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

7. Öncülde verilen metnin Türkiye Türkçesine çevrilmiş hali:

Kuşun Yardımı

Diyorlar ki bir gün halkın harmanında yangın çıkıyor. Yangı-nı haber alanlar feryat edip herkesi yardıma çağırıyorlar. Her biri bir işe el atıyor. İnsanlar harmanı yangından kurtarıyor. O sırada görüyorlar ki serçe tez tez çaya inip, ağzına su alıp yanan tahıl bağlarının üstüne döküyor. Hepsi bu işe şaşırı-yor.

Adamlardan biri serçeye soruyor:

- Ey serçe, getirdiğin su damla büyüklüğünde değil, bu su ateşe ne yapabilir, niye kendini yoruyorsun?

Serçe diyor:

- Harman benim de ekmeğimdir (ekmek kapımdır), gerek ki elimden geleni esirgemeyeyim.

(Cevap E)

8. A, C, D ve E seçeneklerindeki altı çizili ekler yer zarfı ekidir. B seçeneğindeki “mendin” sözcüğündeki “din” eki isme ge-len ayrılma durum ekidir.

(Cevap B)

11. Kıpçak Türkçesi, Orta Türkçe Dönemi’ne aittir. Buna göre Kıpçak Türkçesinin Eski Türkçe Dönemi’ne ait olduğu bilgi-si yanlıştır. Eski Türkçe Dönemi’nde; Göktürk, Uygur ve Ka-rahanlı Türkçeleri yer alır.

(Cevap C)

12. Türkçenin tarihi gelişimini gözönünde bulundurduğumuzda XVI. ve XIX. yüzyıllar arasındaki eserler Osmanlı Türkçesi ve Çağatay Türkçesiyle yazılmıştır.

(Cevap E)

13. Türkçedeki sedasız konsonantlar şunlardır:

ç, f, h, k, p, s, ş, t

Buna göre “d” sesi sedasız değil sedalıdır.

(Cevap A)

9. Parçada verilen,

• Arapçayı öğretmek amacıyla Zamahşeri tarafından ya-zılmıştır.

“Kısa cümle ve kelimelerden oluşan bir sözlüktür” ifade-leri “Mukaddimet’ül Edep” adlı eserin özelliğidir.

(Cevap A)

10. Kurum ve kuruluş adlarına getirilen çekim ekleri kesme işa-retiyle ayrılmaz. Buna göre C seçeneğindeki “Milli Eğitim Ba-kanlığı’na” yazımı yanlıştır.

Doğrusu “Milli Eğitim Bakanlığına” şeklindedir. (Cevap C)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

14. Unvan grubu bir isim ve bir unvanın sıralanması şeklinde oluşur. buna göre A, B, C, E seçenekleri birer unvan grubu-dur. D seçeneğinde ise “paşa” unvanı zamanla kalıplaşarak yer adı oluşturmuştur. Birleşik yazılan bu kelime, kelime gru-bu oluşturmaz.

(Cevap D)

15. Şıklardaki unvan grupları sırasıyla Ömer Yüzbaşı, Cemal Bey, Kemal Amcam, Enver Paşa ve Talat Paşa’dır. A, B, C, E seçeneklerinde verilen bu unvan grupları belirtili isim tam-laması şeklinde kurulurken D seçeneğinde belirtisiz isim tam-laması şeklinde kurulmuştur.

(Cevap D)

16. Dünya bir işi bin bir atasözüdür ve şu anlamda kullanılmak-tadır. Bu dünyada insanın hatır ve hayaline gelmeyen türlü türlü durumlar ortaya çıkar.

Dünya ölümlü, gün akşamlı; hiçbir durum sürekli değildir, her iyi durumun bir sonu vardır anlamına gelen bir atasözüdür.

(Cevap D)

17. Yüklemi ad (isim) olan cümleler ad cümlesidir. II. ve VI. cüm-lelerin yüklemleri eylem(fiil) olduğu için bu cümleler ad cüm-lesi değil, eylem cümlesidir.

(Cevap C)

18. B seçeneğinde → cambaz,

C seçeneğinde → tembel,

D seçeneğinde → pembe,

E seçeneğinde → saklambaç soru öncülünde verilen tanı-ma uygunken A seçeneğinde söz konusu kuralı örneklendi-ren bir kullanım yoktur.

(Cevap A)

20. Koşma gibi kafiyelenen ninniler olsa da serbest olarak yazı-lanan ninniler de olduğu için doğru cevap C’dir.

(Cevap C)

19. Cinaslı Mâni/Kesik mâni: Yaygın olarak dört-beş mısradan oluşan, ilk mısrası yedi heceden daha az ve cinaslı kafiye-lerin kullanıldığı mânilerdir. Öncülde verilen mani de özellik-leri taşımaktadır.

(Cevap B)

21. Kesik (cinaslı) mani: İlk dizesi cinaslı bir sözden oluşur. Bu ilk mısra hece sayısı bakımından diğerlerinden eksiktir. Ke-sik manilere, cinaslı mani de denir. Öncüldeki mani de kesik (cinaslı) mani örneğidir.

(Cevap E)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

22. Destan ve mitlerin oluşum süreçleri birbirine benzemektedir. Her iki türde de anlatılanlar, anlatım zamanından çok önce meydana gelmiştir.

(Cevap E)

23. Halk şairleri genelde somut ve gerçekçi konular işlemiştir. Aşk, doğa sevgisi, ayrılık, özlem, yiğitlik gibi konular halk şa-irlerinin eserlerindeki temalardır. Toplumsal ve sosyal konu-lar da görülmekteydi ama dini ve mistik konular genelde tek-ke (tasavvuf) edebiyatına mensup ozanlar tarafından işlen-miştir.

(Cevap E)

25. Karacaoğlan, Ercişli Emrah ve Kayıkçı Kul Mustafa XVII. yüzyılda yaşamışken Seyrani XIX. yüzyılda yaşamıştır.

(Cevap C)

24. Parçada verilen,

• “Hakikatler Eşiği” anlamına gelir,

• 11. yüzyıl Hakaniye Lehçesiyle yazılması,

• Ayet ve hadislere dayanarak İslam ahlakını öğretmesi,

• 45 beyit ve 101 dörtlükten oluşması,

bilgiler “Edip Ahmet Yükreki’nin Atabetül Hakayık” adlı ese-rine aittir.

(Cevap C)

26. Gılgamış → Sümer

Kalevela → Fin

Chanson de Roland → Fransız

Cid → İspanyollara ait destanlardır.

Doğru cevap: IV, III, I, III şeklindedir.

(Cevap E)

27. Epizat: Yunan trajedisinin ögelerini oluşturan diyaloglu bö-lümlerden her biridir. Halk edebiyatında ona olayın etrafın-daki diğer olaylar.

Memorat: Bir insanın yaşadığı ve çeşitli sebeplerle izahı ya-pılamayan olağanüstü an ya da hikâye.

Varyant: Masal, efsane, bilmece, oyun, gelenek vb. bir me-tinin, bir olayın aslından az çok ayrılan değişik biçimli olanı-dır.

Motif: Kendi başına konuya özellik kazandıran ögelerden her biri.

(A) seçeneğinde verilen “epizot”un anlamı soru kökünde ve-rilen ifadeye daha yakındır.

(Cevap A)

28. Karagöz oyununda, “hayalbaz” oyunun oynatıcısıdır. Dayre-zen, oyunda def çalan kimse; Nevrekan, sivri uç bıçak. Yar-dak, Karagöz oyununda şarkı, türkü ve semai okuyan kişi-dir.

(Cevap C)

29. Masal araştırmalarının başlangıcından itibaren masalın, çe-şitli ölçütlere göre sınıflandırmaları yapılmıştır. Bunlar içinde en önemli çalışmalar, masalları tipine göre sınıflandıran An-ti Aarne ve onu genişleten Stith Thomson’un 1921 yılında yaptığı “The Types of Folktale” ve Stith Thomson’un 1955’te hazırladığı, evrensel olarak masalları motiflerine ayırarak üst başlıklar altında tasnif ettiği “Motif İndex of Folk Literature” adlı çalışmalardır.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

30. Fıkra, “hikâye çekirdeği hayattan alınmış bir vaka veya tam bir fikrin teşkil ettiği kısa yoğun anlatımlı” bir türdür. Türk kül-türünde halkın yarattığı çeşitli fıkra tipleri vardır. Türk fıkra geleneğinde Nasrettin Hoca, İncili Çavuş, Bekri Mustafa, Ad-lar Köse, Bektaşi, Temel gibi fıkra tipleri vardır.

(B) şıkkında verilen “Kadı Karakuş” Türk fıkra tipi değil Arap menşeilidir.

(Cevap B)

31. A seçeneğinde geçen “rakib ve iblis” sözcükleriyle rakip kas-tedildiği için açıklamaya en uygun seçenek A’dır.

(Cevap A)

33. Verilen bilgilerden I. ve IV. doğrudur. II. bilgi yanlış bir ifade-dir. Çünkü ilk bibliyografya örneğini Katip Çelebi, “Keşf’üz Zünun” adlı eserle vermiştir. Edirneli Sehi Bey’in “Heşt Be-hişt” adlı eseri ilk tezkire örneğidir. III. bilginin doğrusu ise; ilk pastoral şiir örneğini Abdülhak Hamit Tarhan “Sahra” ad-lı eserinde vermiştir. Validem A.Hamit Tarhan’ın yazdığı “uyak-sız ilk şiir” örneğidir.

(Cevap E)

34. Rücu, söylenen sözden bir nükteye dayalı olarak geri dön-me anlamında bir edebî sanattır. B seçeneğinde rücu sana-tı vardır. Rücû, daha önce söylenen söze dönüş olabileceği gibi söylenen sözü iptal edip farklı bir düşünceye yöneliş de olabilir. Yerinde yapıldığı takdirde şaire heyecanını dışa yan-sıtma imkânı verir ve ifade edilmek istenen düşünceyi güç-lendirir.

(Cevap B)

32. Parçada tanıtılan eser “Kelile ve Dimne”dir. Kul Mesut tara-fından Farsçadan Türkçeye çevrilen eser didaktik hayvan hi-kayeleri üzerine kuruludur. Eser iki ön söz ve bir zeyl ile on bölümden oluşan yüz kadar bir hikayedir.

(Cevap A)

35. Parçadaki bilgi yanlışlığı III.’nün yerine müstezat getirilerek giderilebilir. Müstezat kelime anlamıyla artmış, çoğalmış de-mektir. Ayrıca söz konusu tanım da müstezata aittir. Müste-zat bir gazelin her mısraının arasına bir kısa mısra eklene-rek oluşturulur. Murabba ise genelde felsefi konuları ve aş-kı işler. En az 3, en çok 7 bentten oluşur ki bentlerle kurul-maktadır.

(Cevap C)

36. Soruda belirtilen olumsuz tutum ve düşünceler yıllarca divan edebiyatı üzerine yürütülen karalamanın bir sonucudur. Öğ-rencinin divan edebiyatına ilişkin eksik bilgileri belirtilen yan-lış değerlendirmelere neden olabilmektedir. Öğrenciye, tari-himizin doğal olarak da mazimizin önemli bir parçası olan bu ürünleri, kaldırıp atmanın veya yok saymanın ya da kulak-tan dolma bilgilerle eleştirmenin bilimsel düşünceye ters dü-şeceği anlatılmalıdır.

(Cevap D)

37. Soru öncülünde verilen açıklama tevriye sanatı yani nükte yapmak için en az iki gerçek anlamı bulunan bir sözcüğü herkesçe bilinen anlamını değil de uzak anlamını kastede-rek kullanma sanatıdır. B’de geçen ve Baki’ye ait olan beyit-te “baki” sözcüğü hem “kalıcı anlamında” hem de “kendisini kastederek” tevriyeli yani iki anlamlı olarak kullanılmıştır.

(Cevap B)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

38. Batı Türkçesinin ilk dönemine Eski Oğuz Türkçesi ya da Es-ki Anadolu Türkçesi denilmektedir. Bu dönem 12. yüzyıl son-larında başlar ve 15. yüzyıl sonlarında tamamlanır. 16. yüz-yılda Batı Türkçesinin Osmanlı Türkçesi dönemi başlar. Es-ki Oğuz Türkçesi yalnızca Anadolu’da değil, Azerbaycan, Irak, Suriye’de de kullanılmıştır. Eski Oğuz Türkçesine ait, kaynaklarda kayıtlı olup da bugüne ulaşamayan ve adları bi-linen bazı yapıtlar vardır. Bu yapıtlar bulundukça dönemin dil özellikleri daha iyi aydınlanacaktır. Bu dönemde eser ve-ren bazı önemli isimler şunladır: Sultan Veled, Yunus Emre, Ali, Şeyyad Hamza, Gülşehri, Aşık Paşa, Ahmet Fakih, Ho-ca Mesut’tur. Ali Şir Nevai, Doğu (Çağatay) Türkçesi Döne-mi’nde eser vermiştir.

(Cevap D)

39. Beyitte, aynı kökten türemiş kelimelerin bir arada kullanılma-sı olan iştikak sanatı kullanılmıştır. “Mükerrem-kerem-kirim” kelimeleri aynı kökten türemiştir.

(Cevap C)

40. “Nida” seslenme demektir. E seçeneğinde “Sen ey Karslar, Antepler, Erzurumlar, Maraşlar” derken seslenme söz konu-sudur.

(Cevap E)

41. Sözü edilen eser Ferheng nâme-i Sadi’dir. XIV. yüzyıl edip-lerinden Hoca Mesud’un, Sa‘dî-i Şîrâzî’nin Bostân adlı ese-rinden seçip tercüme ederek meydana getirdiği nasihatnâ-me tarzındaki eseridir.

(Cevap C)

42. Şıklarda verilen Padişahlardan hepsi şiir yazmış ve karşıla-rında yazılı olan mahlası kullanmışlardır. Ancak Osmanlıda “divan”ı olan ilk padişah Fatih Sultan Mehmet’tir. Fatih, şiir-lerinde “Avni” mahlasını kullanmıştır.

(Cevap E)

43. Beş Hececiler- Faruk Nafiz Çamlıbel, Milli Edebiyat Zevkini Sürdürenler - Kemalettin Kamu, II. Yeni Topluluğu- Turgut Uyar, Mavi Akımı- Attila İlhan şeklinde eşleştirilir.

(Cevap D)

44. Keziban (1967), Deli İbrahim (1967), IV. Murat (1970), Sok-rates Savunuyor (1971), Genç Osman (1979), Elif Ana (1979), Kösem Sultan (1980, Fatih (Bizans Düştü adıyla, 1981), III. Selim (1983), Sinan (1988), Gardiyan (1989), Cem Sultan (1986), Dörtbaşı Mamur Şahin Çakırpençe (1991), Kanuni Süleyman (1997), Korkut Ata (1998), Yavuz Selim (1999) ad-lı tiyatro eserleri Turan Oflazoğlu’na aittir.

(Cevap B)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

45. Pazartesi Hikayeleri, Alphonse Daudet’in eseridir. Diğer se-çeneklerdeki eşleştirmelerde bir yanlışlık yoktur.

(Cevap B)

46. Kemal Tahir, çocuk edebiyatına dâhil edilebilecek tarzda eserler vermemiştir. Diğer seçeneklerdeki yazarların çocuk edebiyatı ürünü sayılabilecek eserleri mevcuttur.

(Cevap D)

47. Zehra, Araba Sevdası ve Sergüzeşt Realizm,

İntibah, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, Felâtun Bey’le Rakım Efen-di ve Cezmi Romantizm,

Müşahedat ve Karabibik Natüralizm

Eserleri akımlarına göre ayırdığımızda (A) şıkkındaki Zehra (realizm), İntibah (romantizm), Müşehadet (naturalizm) sı-ralama doğrudur.

(Cevap A)

48. Tanzimat sonrası gelişen edebiyatımızda divan edebiyatını kaynak gösteren ve bizim asıl şiirimiz divan edebiyatıdır gö-rüşünü savunan şair Yahya Kemal’dir.

(Cevap E)

49. Milli edebiyat döneminde kahramanlar toplumun önde gelen isimlerinden değil, yazarların ideallerini yansıtan karakterler-dir.

(Cevap D)

50. Modern Türk şiirinde aruz ölçüsü terk edilmiştir. Verilen şiir-de 11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

(Cevap C)

51. Ahmet Arif toplumsal gerçekçi anlayışa uygun eserler ver-miştir. Oktay Akbal ise bir anlayışa bağlı olmadan günlük olaylar üzerine eserler kaleme almıştır.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

52. George Eliot, diğer seçeneklerde verilen sanatçılardan fark-lı olarak sembolist değil, realisttir.

Sembolizmin Özellikleri: • Sembolizm, şiire duygu ve hayali getirmesi yönüyle ro-

mantizmle benzerlik taşır. Diğer benzer yan, her iki akı-mın da öznel oluşudur. Bu benzerliklere karşın sembo-listler, kendilerinden önceki tüm şiir anlayışlarına karşı çıkmışlardır.

• Sembolistler, dış dünyanın görüntülerini somut nesnel gerçeklikleriyle değil de; bu görüntülerin sezgilerinden, izlenimlerinden yansıyan niteliklerini şiire aktardılar. Duy-guların, dış dünyayı ancak olduğu gibi değil, onu değiş-tirerek ulaştırabileceğini düşündüler.

• Sembolist ozanların doğa görüntülerini yarı aydınlık or-tamlar oluşturur: sararmış yapraklar, akşamın alacaka-ranlığı, durgun göller, kızıl gün batımı, ayışıklı geceler. Bu görüntülerde net değil, neredeyse, tül bir perdenin ar-dından yansıyan biçimiyledir.

• Sembolistler, sembol ve mecazlarla dolu kapalı bir anla-tımı seçtiler. Herkesçe farklı algılanabilecek yorumlana-bilecek şiiri hedeflediler.

• Sembolizmin şiir anlayışı: sözcüklerle yapılmış bir bes-te olarak gördüklerinden, şiirde müzikselliğe önem ver-diler. Ölçü, uyak biçimsel özellikleri ikinci planda düşün-düler. Şiirdeki müziği özle biçim arasında bir uyum öğe-si olarak gördüler.

• Sembolistler “sanat için sanat” görüşüne bağlı kalarak toplumsal, siyasal sorunlara uzak durdular.

• Sembolizmin ilkelerini, kuramını, Stephen Mallarme oluş-turmuş, bildirgeyi ise Jean Moreas yayımlamıştır. Sem-bolizmin öncüsü ise bu akımın ortaya çıkışından önce ürünler veren Charles Boudelaire’dir.

• Sembolizm şiir akımlarından biridir.

Sembolizmin Önemli Temsilcileri: • Charles Baudelaire – şiir

• Stephane Mallerme – şiir

• Paul Verlaine – şiir

• Arthur Rimbaud – şiir

• Paul Valery – şiir

• Maunce Maeterlinck – tiyatro

(Cevap A)

54. Parçada varoluşçuluk olarak da bilinen egzistansiyalizmin özellikleri sıralanmıştır. Bu akımın en büyük temsilcisi J. P. Sartre’dir.

(Cevap E)

53. Parçadaki özellikler ve eserler Bahtiyar Vahapzade’ye aittir. Vahapzade’nin 40’ı aşkın şiir kitabı, 11 ilmi eser, 2 monog-rafi, çeşitli piyeslerle yüzlerce makalesi vardır.

(Cevap C)

55. Parçada Tolstoy’un Diriliş adlı eserinden söz edilmektedir. Bu eser Savaş ve Barış, Anna Karanina’dan sonra Tolstoy’un üçüncü büyük romanıdır. Eser 1899’da yazılmıştır.

(Cevap E)

56. “Hep O Şarkı” Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun çocukluk anılarını konu edindiği roman türünde bir eserdir. Diğer se-çeneklerde yer alan eserler ise şiir türündedir.

(Cevap D)

57. Parçada verilen bilgiler Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Huzur” ro-manına aittir. Yazar, romanda kahramanı Mümtaz üzerinden Doğu-Batı çatışması ve huzursuzluğu yaşayan bir aydın ku-şağı anlatmaktadır.

(Cevap B)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

58. Verilen metinde, dostluk hakkındaki düşünceler oldukça ya-lın bir üslupla ve içtenlikle dile getirilmiştir. Kendi kendine ko-nuşma havası içinde yazılan yazıda “ben” merkezci bir an-latım söz konusudur. Bu özellikler “deneme” türünün özellik-leridir.

(Cevap D)

59. “Medar-ı Maidet Motoru” Peyami Safa’ya ait bir romandır. Di-ğer seçeneklerdeki eserler ise farklı yazarların öyküleridir.

(Cevap A)

60. Schiller, romantizm akımına mensup bir sanatçıdır. Diğer sa-natçılar ise realizm akımına mensuptur.

(Cevap E)

61. Bireylerin eleştirilme endişesi olmadan fikirlerini rahatlıkla ifade ettikleri grup tartışma tekniğidir. Beyin fırtınası, değişik fikirlerin ortaya konulmasını destekler, böylece kısa sürede çok sayıda farklı fikir üretilir. Bu tekniğin uygulanmasında fi-kirlerin niteliğinden çok, sayıca çokluğu önemlidir. Gruplar, bu tekniği uygulayarak daha yaratıcı bir şekilde belirli bir ko-nuda hızlı bir süreç içinde çok sayıda fikir üretirler. Fikirler, gruptakilerin bilgilerini, tecrübelerini ve ileri görüşlerini bir-leştirir bir şekilde toparlanarak listelenir ve ortaya çıkan fikir-ler listesinden kullanılabilecek olanlar seçilir. Kenan Bey’in uygulamış olduğu yöntem de “Beyin Fırtınası”dır.

(Cevap C)

62. Divan-ı Lügat-ut Türk’te geçen ve Firdevsi’nin Şeyhname’sin-de Afrasyab olarak adlandırılan kahraman Alper Tunga’dır.

(Cevap C)

63. A, B, C ve E seçeneklerinde geçen tanımlar doğrudur. D se-çeneğinde konferansın tanımı yanlış verilmiştir. Söz konusu tanım açık oturumdur. Konferans, alanında uzman bir kişi-nin konu ya da olaya ilişkin ön hazırlık yaparak düşüncele-rini topluluk önünde açıklamasıdır.

(Cevap D)

64. Öğretimde açıklık, öğretimin anlaşılır ve net olması ile ilgili-dir. Bu amaç için öğretimde kullanılan dil öğrenciler tarafın-dan anlaşılır nitelikte olmalıdır. Anlaşılmayan durumlarda ge-rekli açıklamalar yapılmalı ve öğrencilerin farklı duyu organ-larına hitap edecek uyaranlar devreye sokulmalıdır. Parça-da Farsça verilen beyit anlaşılmaz olduğu için açıklık ilkesi-ni bozacaktır.

(Cevap A)

65. Başarısızlık ya da anlaşılması zor durumlar öğrencilerde ha-yal kırıklıklarına neden olur. Öğrencilerde anlaşılması zor durumlarla çok fazla karşılaştıklarında başaramayacakları-na ilişkin olumsuz duygular geliştirir. Örnek durumda öğren-cilerin divan edebiyatı denince hep akıllarına anlaşılması zor durumlar getirmelerinden bahsedilmektedir. Bu durumun ya-ratacağı en büyük sıkıntı öğrencilerin bu anlayamadıkları du-rumlara ilişkin geliştirdikleri olumsuz tutumları tüm edebiya-ta ve sanatsal etkinliklere genellemeleridir. Öğrencilerde ede-biyata ilişkin olumlu tutum geliştirmek edebiyat öğretiminin en temel amaçlarındandır.

(Cevap E)

66. Ersin Öğretmen’in süreçte yaptığı çalışma, cümle genişlet-me etkinliğidir. Bu etkinlik daha çok öğrencilerin söz varlığı-nı zenginleştirmek için gerçekleştirilen bir çalışmadır. Öğren-cilerin kelime hazinelerini geliştirmek ve onların öğrendikle-ri kelimeleri etkin bir biçimde kullanmalarını sağlamak amaç-lanmıştır.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

67. Etkili kompozisyon için birey iyi gözlemci olmalı, olaylara ve durumlara eleştirel bir gözle bakabilmeli, yaratıcı düşünebil-meli ve bu düşüncelerini organize bir biçimde sunabilmeli-dir. Bunlar gerekli temel yeterliklerdir. Dil anlatım bilgisi, söz sanatları bilgisi, imla kuralları ve noktalama işaretleri bilgisi etkili kompozisyon için destekleyici ön öğrenmelerdir. İmla kuralları bireyin kendini yazılı ve sözlü olarak etkili bir biçim-de ortaya koyabilmesini destekler niteliktedir. Ancak imla ku-rallarına yönelik teorik bilgi etkili kompozisyon ortaya koya-bilmeyi garanti altına alamaz.

(Cevap C)

68. Ebru Öğretmen’in bu öğretim sürecinde kullanmış olduğu öğretim yöntemi beyin fırtınasıdır. Öğrenciler kısıtlama ol-madan özgürce verilen anahtar kavram ile ilgili çağrışımla-rını dile getirmiştir. Daha sonra bu çağrışımlar kullanılarak ortaya öğrenciler tarafından bir ürün konmuştur. Süreçte öğ-rencilerin yaratıcı düşünme becerilerini destekleyebilecek bir yaklaşım izlenmiştir.

(Cevap A)

69. I numaralı amaçta öğrenciden süreçte hikâyeyi oluşturan parçaları anlaması, hikayeyi temel yapılarına ayırabilmesi istenmektedir. Bu çalışma ögelerine ayırma çalışmasıdır ve bilişsel alanın analiz düzeyine ait bir amaçtır. II numaralı amaçta öğrencilerden hikâye ile günlük yaşam karşılaştır-ması beklenmektedir. Bu amaçta öğrenciden hikâyeyi gün-lük yaşamdaki arkadaşlık ilişkileri açısından değerlendirme-si istenmektedir.

(Cevap A)

70. Soruda verilen dizeler aruz veznine yönelik küçük bir taşla-madır. Aruz veznine uymaya çalışırken asıl anlatılmak iste-nenin gözden kaçırıldığını vurgulamaya çalışmıştır. Bu kap-samda şiirde ölçü gibi yapısal niteliklerin nasıl olması gerek-tiği ile ilgili sınıfta bir tartışma yürütülebilir. Amaç öğrencile-rin konu üzerinde düşünmelerini ve fikirlerini özgürce suna-bilmeleri olduğu için görüş geliştirme etkili olarak kullanıla-bilir. Eğer amaç öğrencilere bir görüşü savunabilme, gerek-çelendirme yani argümantasyon gibi beceriler olsaydı mü-nazara kullanılabilirdi.

(Cevap B)

71. Türk Edebiyatı Dersi Öğretim Programı’nda yapılan değişik-liklerden kaynaklanan hususları belirttikten sonra seçilecek metinlerde aranacak özellikleri şöyle sıralayabiliriz:

1. Metinler, Türk Millî Eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olmalıdır.

2. Atatürk ilke ve inkılâplarına aykırı ifadelere yer verilme-melidir.

3. Seçilecek metinlerin; edebî metinlerin özellikleri, anlatım biçimi ve yapısı gözden uzak tutulmadan millî kültürü-müze, ahlâk anlayışımıza, yasalarımıza, geleneklerimi-ze, örf ve âdetlerimize, milletimizin bölünmez bütünlüğü-ne uygun olmasına özen gösterilmelidir.

4. Siyasi kutuplaşmalara yol açacak bölücü ve ideolojik ifa-delere yer verilmemelidir.

5. Seçilecek metinler sınıf ve yaş seviyesine uygun olma-lıdır.

6. Seçilen metinler öğrencileri iyiye, güzele, doğruya yö-neltmeli; iyi alışkanlıklar kazandırmalıdır.

7. Metinler dil, anlatım ve içerik açısından dönemini en iyi temsil eden örneklerden seçilmelidir.

8. Metinler, yazıldığı dönem ve akımların belirgin özellikle-rini yansıtmalıdır.

9. Seçilen metinler ünitelerde belirtilen kazanımları gerçek-leştirmeye uygun olmalıdır.

10. Türk dilinin tarihî gelişiminin daha iyi anlaşılması için Des-tan Dönemi (İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatından), İs-lâm Uygarlığı Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatından seçilen metinlerin bir bölümü asıllarına uygun dil ve söy-leyişle verilmelidir. Ancak işleniş günümüz Türkçesine çevrilmiş metinler üzerinde yapılmalıdır.

11. İslâm Uygarlığı Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatına ait metinler dil bakımından, daha sade olanlar arasından


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

12. Dünya edebiyatından seçilen metinler, iyi çevrilmiş eser-lerden alınmalıdır.

13. Karşılaştırmalı metin çalışmaları için seçilen eserler, tem-sil ettiği edebiyatın seçkin örneklerinden olmalıdır.

14. Metin seçiminde öğrencilerin dil zevkini ve bilincini ge-liştirme, hayal dünyalarını zenginleştirme, ilgi ve yete-neklerini ortaya çıkarma gibi özellikler göz önünde bu-lundurulmalıdır.

15. Metinler öğrencinin kişisel gelişimine katkıda bulunma-lıdır.

16. Sanat metinlerinin sanat değerleriyle; öğretici metinlerin de öğreticilik işlevleriyle dönemlerini en iyi temsil eden eserler arasından seçilmesine özen gösterilmelidir.

17. Metinlerde çeşitliliği sağlamak ve öğrencilerin daha fark-lı metinlerle karşılaşmasına imkân tanımak amacıyla ay-nı sınıfta aynı sanatçıdan zorunluluk olmadıkça bir me-tin seçilmelidir.

18. Herhangi bir sanatçıya ait eserin orijinaline bağlı kalın-malı. Şiirlerin, öykülerin ya da diğer türlerin üzerinde dil ve anlatım açısından yapılacak değişiklikler eserin ya-zarına saygısızlık sayılacağından değişiklikler imla, nok-talama ve günümüz Türkçesine çeviri ile sınırlı olmalıdır. Günümüz Türkçesine çevrilerde de bağlam dikkate alı-narak son derece dikkate alınmalıdır. Ders kitabı yaza-rı, beğenmediği ya da öğrencinin pedagojik gelişimine aykırı bulduğu bölümleri çıkarmalı ama değiştirmemeli-dir.

19. Henüz yazar hüviyeti kazanmamış ama çeşitli dergi ve gazetelerde ya da internette yazan kişilerin yazıları Türk-çenin edebî zevk ve güzelliğini öğrencilerimize kazandı-ramayacağından bu kişilerin yazıları ders kitaplarında yer almamalıdır.

20. Anlatım bozukluklarının çok fazla yer aldığı; anlatımın-da açıklık, duruluk, akıcılık, yalınlık ilkelerini taşımayan metinler ders kitaplarında yer almamalıdır.

21. Toplumu mal olmuş, kalıplaşmış, sözlü gelenekte yayıl-mış eserler; destan, efsane, halk hikâyesi, masal, tür-kü… gibi eserler orijinaline bağlı kalınarak verilmelidir.

(Cevap E)

72. Seçeneklerde verilen metinlerden A, B, C ve D seçenekle-rindekiler olay çevresinde oluşan edebi metinlerdendir. Fah-riye abla ise Ahmet Muhip Dranas’ın ünlü bir şiiridir ve Coş-ku ve heyecanı dile getiren metinler ünitesinde ele alınma-lıdır.

(Cevap E)

73. Verilen metin parçalarından A, B, D ve E seçeneklerindeki-ler olay hikayesi için örnek oluşturabilir. Bu parçalar bir olay örgüsü içinde yer almaktadır. C seçeneğinde ise daha çok içinde bulunulan duruma ilişkin bir analiz söz konusudur.

(Cevap C)

74. Öğretim süreçlerinde öğrencinin sürece etkin katılımı öğren-melerin düzeyini etkiler. Öğrencinin pasif olduğu süreçlerde üst düzey kazanımlar gerçekleştirilemez. B seçeneğinde öğ-rencilerin grup çalışması yaparak bir mülakat canlandırma-sı yapmaları söz konusudur. Rol oynama ile gerçekleştirile-cek bu etkinlikte öğrenci yaparak yaşayarak öğrenme fırsa-tı elde edecektir. Bu aktif katılımı sağlayabileceği gibi daha üst düzey kazanımlar gerçekleşmesine yardımcı olacaktır.

(Cevap B)

75. Hiçbir eser, şair ya da yazar içinde bulunduğu çağdan, top-lumdan, kültürden, zamandan ayrı ve bağımsız bir biçimde ele alınamaz. Bir edebi şahsiyeti öğrencilere bu şahsiyetin içinde bulunduğu zamandan bağımsız biçimde sunarsak öğ-rencilerin öğrenmeleri soyutlama ile sınırlı kalır. Öğrenci kav-rayamaz, ezberleme yoluna gider. Parçada da belirtilen bu soyutlamanın önüne geçmek için edebiyat öğretiminde eser, şair ya da yazar içinde bulunduğu tarihsel bağlam içinde su-nulmalıdır. Öğrenci, Fuzulî’yi en iyi içinde bulunduğu döne-min özellikleri ile birlikte kavrar. Bu açıdan öğrencilere sunu-lacak zaman haritaları ya da karmaşık olayları kavramaları için oluşturulacak hikâye haritaları tarihsel bağlamın kavran-masında etkili olacaktır. Böylece öğrencilerin anlamlı ve bü-tünsel öğrenmeleri desteklenmiş olacaktır. Aşağıda bir za-man haritası örneği verilmiştir.

(Cevap B)




2.DENEME SINAVI


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

1. Dîvânu Lugat’üt-Türk üzerine yapılan çalışmalar: Eser hakkında ilk yayın Kilisli Rıfat Bilge tarafından yapılmıştır. Eserin söz varlığı ise ilk defa Carl Brockelmann tarafından incelenmiştir. TDK 1941 yılında eserin tıpkıbasımını yayım-lamıştır. Besim Atalay, 1939–1943 yılları arasında eseri gü-nümüz Türkçesine tercüme etmiştir. Bu tarihten sonra eser hakkındaki araştırmalar artmıştır. Salih Mutallibov, eseri Özbekçeye tercüme etmiştir. Eser, James Kelly ve Robert Dankoff tarafından İngilizce olarak yayımlanmıştır.

(Cevap A)

3. Türkçenin tarihi dönemleri incelendiğinde her dönemin ken-dine ait eklerinin olduğu görülür. Öncülde verilen beyite ba-kıldığında bu beyitin Eski Anadolu Türkçesi Dönemi’ne ait olduğu görülür. Eski Anadolu Türkçesinin en belirgin özelli-ği ise gelecek zaman eki olarak -Isar ekinin kullanılmasıdır.

(Cevap D)

2. Eski Türkçede “türkü, ezgi” anlamında kullanılan kelime ‘Küy’dür.

(Cevap B)

4. Verilen cümleler incelendiğinde;

A’da somuttan somuta (yara gibidir su)

B’de soyuttan somuta (fikir → kelepçe)

C’de somuttan soyuta (şarkılar → uzatılan hüzün)

D’de somuttan soyuta (trenler → ümit)

E’de somuttan soyuta (Şahmurat suyu → kan)

(Cevap B)

5. A, B, C ve D seçeneklerindeki ifadelerde bilgi yanlışlığı yok-tur. Ancak E seçeneğinde yer alan Macarca, Estonca ve Fin-cenin, Hami-Sami dil ailesine dâhil olduğu bilgisi yanlıştır. Çünkü sayılan bu diller, Ural-Altay dillerinin Ural koluna dâ-hildir.

(Cevap E)

6. Söz konusu işaret, kelimeden sonra dipnot; kelimeden ön-ce varsayım anlamında kullanılır. Yani işaret tahmin edilen biçim anlamında kullanılmıştır.

(Cevap B)

8. I. cümlede Azerbaycan

II. cümlede koleksiyon

III. cümlede kupür

V. cümlede şefkat, şeklinde yazılmalıydı.

IV. cümledeki “züccaciye” yaygın olarak “zücaciye” şeklin-de yanlış yazılır.

(Cevap D)

7. E’de geçen “çocuğun gözleri” belirtili isim tamlaması, “o ak-şam kederinin şiddetinden” ise belirtili isim tamlaması arası-na girmiş kelime grubudur.

(Cevap E)



2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

9. sıkıyordu → Yüklem

kızgın demirden eller → Özne

gizlice → Zarf tümleci

altın şafak gülleri ufuklarda solarken → Zarf tümleci

yabancı âlemlerden saadetler, emeller, ihtiraslar bekleyen kimsesiz gönülleri → Belirtili nesne

Görüldüğü üzere I. söz öbeği belirtili nesne değil, zarf tüm-lecidir.

(Cevap A)

10. Verilen cümlelere baktığımızda,

I. cümle - Yanlış hafızanın tanımı yapılmıştır.

II. cümle - “hatırlayabiliriz” olasılık anlamı vermektedir.

IV. cümle - III. cümle “geçmişe ait bir anıyı veya detayı ha-tırlayabiliriz.” sözcüğünün IV. cümlede “gereksiz hale ge-len detaylardır.” diyerek önemsizliğini vurgulamıştır.

V. cümle - “Ama bir de bu bilgileri yanlış hatırlamak var.” di-yerek tersi bir durumun olacağından da söz edebilmek-tedir.

II. cümle - II. cümle de olumsuzluk vardır ama yanılgı yok-tur.

(Cevap B)

12. Türklerin kullandığı alfabeler şunlardır: • Göktürk alfabesi

• Uygur alfabesi

• Soğd alfabesi

• Mani alfabesi

• Brahmi alfabesi

• Süryani alfabesi

• Ermeni alfabesi

• İbrani alfabesi

• Grek alfabesi

• Arap alfabesi

• Slav alfabesi

• Latin (Kiril) alfabesi

Tibet alfabesi Türkler tarafından kullanılmamıştır.

(Cevap A)

13. Düz bir ünlünün, yanındaki dudak ünsüzünün veya söz için-deki yuvarlar bir ünlünün etkisiyle yuvarlak ünlüye dönüşme-sine yuvarlaklaşma denir. B seçeneğinde verilen “savırmak” sözcüğündeki “ı” dar ünlüsü, “v” dudak ünsüzünün etkisiyle “u”ya dönüşerek “savurmak” olmuştur.

(Cevap B)

11. Afroasya (Hami – Sami) dilleri, Kuzey Afrika’da ve Güney-batı Asya’da yaygındır. Bu diller, Sami dilleri, Çad dilleri, Ber-ber dilleri ve Oma dilleri ailelerinden oluşur. Arapça, İbrani-ce, Fenike, Arami bu dil ailesinin en bilinen üyeleridir. Tibet-çe ise kullanıcılarının çoğunun Güneydoğu Asya’da bulun-duğu Çin-Tibet dillerindendir.

(Cevap A)

14. “Nehcül Feradis” adlı eserin müellifi Kerderli Mahmut’tur. E seçeneğinde belirtilen Kutb’un eseri ise Hücrev ü Şirin’dir.

(Cevap E)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

17. Kaynaklar bugün yeryüzünde 2500-5000 arasında dilin var-lığından söz etmektedir. Günümüzde hâlen dil - lehçe ayrı-mının yapılamamasından ve yeryüzünün çeşitli yerlerinde yazıya geçirilmemiş, işlenmemiş dillerin bulunmasından do-layı dil sayısı netlik kazanmamıştır. Bu diller, yapı (=biçim) ve köken (=kaynak) bilgisi bakımından değişik gruplandır-malarda incelenmektedir.

Yapı bakımından dünya dilleri üç gruba ayrılır: 1. Yalınlayan (=Tek Heceli) Diller:

Çince, Tibetçe, Vietnamca, Baskça gibi.

2. Bağlantılı ve Kaynaştıran (=Eklemeli) Diller:

a. Bağlantılı Diller: Türk dili ve köken bakımından içinde yer aldığı Ural-Altay dilleri ile bazı Asya ve Afrika dilleri gibi.

b. Kaynaştıran Diller: Gürcü, Eskimo, Kızılderili dilleri gibi.

3. Bükümlü (=Çekimli) Diller:

a. Kök Bükümlü Diller: Arapça ve içinde yer aldığı Hâmi-Sâ-mi dilleri gibi.

b. Gövde Bükümlü Diller: İngilizce, Almanca, Fransızca vb. Hint Avrupa

dilleri gibi.

Yukarıda görüldüğü gibi Arapça bükümlü dillerdendir.

(Cevap D)

15. Verilen dörtlükte birleşik zamanlı eyleme yer verilmemiştir. Diğer kavramların dörtlükteki karşılıkları şunlardır:

A → Beşiktaş

B → tat - lı, kanat - lı

ik iiye ik iiye

C → gönüllerin en kanatlısı, nisan akşamları

D → gün görmüş bir bahçe

(Cevap E)

16. Türkçe kelimelerde sözcük ya da hece sonunda belirli ün-süz çiftleri bulunabilir. Buna göre B seçeneğindeki ifade yan-lıştır.

ölç, ilk, alp, kalk, alt, korkunç, sevinç, denk sözcükleri buna örnektir. İstisnai birkaç sözcüğün dışında birincil uzun ünlü bulunmaz. Ölçünlü Türkçede iki ünsüz hatta üç ünsüz yan yana gelebilir: eller, altı, ölçtü, altta, Türkçe

(Cevap B)

18.

ÖTÜMLÜ ÖTÜMSÜZSürekli Süreksiz Sürekli Süreksiz

Alıcı Sızıcı Patlayıcı Sızıcı PatlayıcıÇift-Dudak m, (v) - b - p

Diş-Dudak - v - f -

Diş n z d s t

Diş-Damak - j c ş ç

Ön Damak l, r, y ğ2 g - k

Art Damak I ğ1 ğ - k

Gırtlak h

Yarı Ünlü y

Çarpmalı r Tabloya bakıldığında ötümsüz, sızıcı harfler “f, s, ş, h”dir. Se-

çeneklere baktığımızda bu harflerden sadece (B) seçene-ğindeki “ş” harfi görülmektedir.

(Cevap B)

19. Ziya Gökalp’in Halka Doğru dergisinde 23 Temmuz 1913 yı-lında yayınlanan “halk medeniyeti 1-başlangıç” adlı yazısı ülkemizde folkloru tanıtan ilkyazıdır. Bu yazıda folklor terimi-ne karşılık “Halkiyat” terimini kullanmıştır.

(Cevap B)

20. Halk bilimi kuram ve yöntemleri kendi içerisinde iki grupta incelenir:

I. Metin Merkezli Halk Bilim Kuramları

• Gelişme kuramı

• Yayılma kuramı

• Tarihi coğrafi Fin kuramı

• Psikoanalitik kuram

• Yapısalcı kuram

II. Bağlam Merkezli Halk Bilimi Kuramları

• İşlevsel halk bilimi kuramı

• Sözlü kompozisyon kuramı

• Performans kuramı

Performans kuramı, “Bağlam Merkezli Kuramlar” arasında yer alır.

(Cevap A)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

23. -dan → redif B

-eng → zengin kafiye C

geliyor kan rengi → benzetme sanatı D

10’lu hece ölçüsü → hece ölçüsü E

Şiirdeki kafiye düzeni abab → yani çapraz uyaktır. Eğer ab-ba şeklinde olsaydı sarmal uyak olurdu.

(Cevap A)

25. Köy seyirlik oyunlarının oyuncuları gönüllüdür. Köy seyirlik oyunları en basit tanımıyla köylerde bayram, düğün, nişan ve diğer özel günlerde köylülerin oynadığı eğlence veya kut-lama maksatlı basit oyunlardır. Oyunun içeriği ve yapısı yö-relere göre farklılık gösterebilir. Oyun, köyde gönüllü genç-ler ve orta yaşlılar tarafından canlandırılır. Çocuklardan ihti-yarlara kadar her yaştan köylüler de bu oyunların seyircile-ridir.

(Cevap D)

24. Karagöz ve Hacivat, taklide ve karşılıklı konuşmaya daya-nan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyu-nudur. Karagöz oynatıcısına “Hayali veya hayalbaz” denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkâr’dır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır.

(Cevap A)

26. Bez, tahta karton benzeri malzemelerden yapılma insan ve-ya hayvan temsillerinin tek kişi tarafından ipler veya doğru-dan el ile oynatıldığı seyirlik oyunlara “kukla” denir. Oyun tip-leri ve oluşturulup oynatıldıkları tekniklerin özellikleri şu şe-kilde sıralanabilir.

1. El Kuklası: Bu tür kuklaların başları ve kolları mukavva veya tahtadan, gövdeleri bezden yapılır. Kuklacı, sağ eli-ni kuklanın giysisinden içeri sokar, işaret parmağı ile ba-şı, baş ve orta parmağı ile başı, baş ve orta parmağı ile kolları oynatır.

2. İpli Kukla: İpli kuklanın yapımında en çok kullanılan mal-zeme ahşaptır. İpli kuklada, kol, bacak başta olmak üze-re pek çok eklem yeri vardır. Kuklacı sahrenin gerisinde gizlenip sahnenin üstünden ipleri çekmek suretiyle kuk-laları oynatır.

3. İskemle Kuklası: Dört köşe bir tahta iskemle üstüne di-zilmiş iki veya dört bebeğin aşağıdan ipleri çekilerek, döndürülerek ve zıplatarak oynatılan oyundur.

4. Araba kuklası: Araba kuklasında kuklayı oynatan kişi arabanın dibine gizlenip, arabanın üzerindeki büyük boy kuklaları sopa ile oynatır.

5. Dev Kuklası: Kuklaların büyük olması dolayısıyla bu ad-la anılır. Kukla, içine giren kuklacı tarafından el, kol, ayak ve baş kısımları hareket ettirilerek oynatılır.

6. Köy Kuklası: Köy seyirlik oyunları geleneğinde kukla ayinsel özellikler gösterir. “Bebek, Çaput Adam, Kepçe Kadın, Su Gelini” vb. adlar verilen bu ilkel kuklalardır.

7. Ayak Kuklası: Kuklacının iki ayak başparmağına taktı-ğı kuklaları oynatmasına dayanır.

8. Yer Kuklası: Yere uzanan kuklacının başı ile kukla kılı-ğına sokulmuş bir kolunun dik tutulduğu, elindeki kukla ile kendi başını oynatarak oluşturulmuştur.

9. Canlı Kukla: Bunda aslında kukla yoktur. Oyuncular ken-dilerini kukla şekline sokmaktadırlar. Oyuncular çıplak karınları üzerine yüz resmi çizerler sonra başlarını ve kollarını bir kasnak üzerinde bir örtüyle örterek oluşturu-lur.

(Cevap E)

22. Seçeneklerde verilen nazım şekillerine hızlıca bir göz attığı-mızda verilen nazım şekillerinin halk şiirinin aruzla yazılan nazım şekilleri olduğunu görürüz. Bunları birbirinden farkı, farklı aruz kalıplarıyla yazılmalarıdır. (A) satranç: ‘müfteilün müfteilün müfteilün müfteilin’ kalıbıyla, (B) selis: ‘ feilatün fe-ilatün feilatün feilün’ kalıbıyla, (C) kalenderi: ‘mef’ûlü mefâ’î-lü mefâ’îlü feûlün’ kalıbıyla, (D) vezn-i aher: ‘müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün’ kalıbıyla (E) semai: ‘mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün’ kalıbıyla yazılır. Ön-cülde verilen şiirin kalıbı:

İç tin mi a câ nım yi ne mes tâ ne du rur sun

- . / . - - . / . - - . / . - -

mef’ûlü mefâ’îlü mefâ’îlü feûlün

Verilen aruz kalıbı kalenderi nazım şeklinin kalıbıdır.

(Cevap C)

21. Soruda verilen şairlerin yüzyılları şu şekildedir: Karac’oğlan 17. yüzyıl, Kaygusuz Abdal 15. yüzyıl, Kul Himmet 16.yüz-yıl, Gevheri 18. yüzyıldır.

(Cevap C)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

28. Kutlu bilgi, saadet bilgisi anlamına gelen Kutadgu Bilig, aruz vezniyle mesnevi şeklinde Yusuf Has Hacip tarafından ya-zılmıştır. X. yüzyılda İslamiyet’i kabul eden Türkler hazırlık devresinden sonra eserler vermeye başladılar. İlk İslami eser-ler dediğimiz bu yapıtlar XI. yüzyılda verilmeye başlandı. Bu-na göre Kutadgu Bilig’in XII. yüzyılda yazıldığı bilgisi yanlış-tır. Çünkü bu eser XI. yüzyıla aittir.

(Cevap D)

27. Cönk, halk şairlerinin şiirlerini yazılı olarak topladıkları kay-naklardır. Dolayısıyla halk kültürünün sözlü kaynakları ara-sında yoktur. Cönkler halk şiirinin yazılı kaynakları arasında gösterilir.

(Cevap A)

30. Halk edebiyatında söylemelik türler yazıya aktarılmamıştır.

Söylemelik türler kavramı:

İnsan belleğinden başka hiçbir kayıt olanağı olmayan birin-cil sözlü kültür ortamında sözlü edebiyatın şiir şeklinde orta-ya çıktığı ve daima müzik eşliğinde icra edildiği ve bu tür söz ile ezgi birlikteliğinin dinî törenlerde kalıplaşmış hareketlere dayalı dansı da bir arada bulundurmuştur. Bu bağlamda söz ve sözü söylemek mitik, mistik ve büyüsel nitelikler de taşır. Sözün, ezgi ve müzikle birleştirilerek sunulmasının neden-leri arasında söz konusu mitik, mistik ve büyüsel inanışlar da rol oynamış olmalıdır.

Aradan geçen çağlar boyunca yavaş yavaş din dışı söz, mü-zik ve dans formlarının oluşumuna doğru bir gelişme olur. Yakın çağlarda da tamamen din dışı formlarıyla söz, ezgi ve dans formları oluşur.

Söylemelik türler doğrudan doğruya bir tören havası içinde icra olundukları sosyokültürel bağlamı ve orada bulunanları ve yapılanları durduran en azından yavaşlatan ve gücü ve imkânları nispetinde yönlendiren bir etkiye sahiptir. Söyle-melik türler: Türk halk edebiyatının söylemelik türleri olarak

• türküler,

• mâniler,

• ağıtlar ve ninniler ele alınmaktadır.

(Cevap B)

29. Halk edebiyatında en küçük nazım birimi dörtlüktür. Halk şi-irinin en küçük nazım biçimi de tek dörtlükten oluşan “mani”-dir. Parçada “mani” nazım şeklinin özellikleri verilmiştir.

(Cevap B)

34. İsa Peygamber, Cebrail’in Meryem’e üflemesi sonucunda babasız olarak doğması, bebek iken konuşması, cansız var-lıklara ruh üflemesi, hastaları ve körleri iyileştirmesi, ölüleri diriltmesi ve göğe yükselmesi ile divan şiirimizde yer alır. Beytin ikinci mısrası putlara (Sanem) ruh üflediği (Ruhzar eyledi) ifadesi geçmektedir.

(Cevap D)

32. Verilen beyitin anlamı, “Öyle bir dönem gelir ki dünyada in-sanlar ve cinler kalmaz.” dedikten sonra söylediğinin eksik olduğunun farkına varıp ikinci mısrada bu sözünden döne-rek “Dünya da kalmaz.” demektedir. Rücu sanatı yapmıştır.

B seçeneğindekinde şair şunları söylemiştir. Şair ilk mısra-da sevgilisinin boyunu önce “serv”e benzetmiş; ikinci mısra-da “yok yok” sözüyle bu düşüncesinden tamamen dönerek onun boyunu “kıyâmet” ile nitelemiştir. Rücu sanatı yapmış-tır.

(Cevap B)

33. Bu mısralarda ifade edilen hüküm olmuş ya da olabilecek bir durum değildir. Ancak buradaki mübalağa, teşbîh amacıyla yapıldığı ve etkileyici bir hayali içerdiği için makbul; yani, de-ğerli bir mübalağa olarak kabul edilebilir. Şıklara baktığımız-da E seçeneği hariç, diğer seçeneklerde mübalağa sanatı kullanılmıştır.

(Cevap E)

31. A, B, C ve E seçeneklerindeki bilgilerde bir yanlışlık yoktur. Ancak D seçeneğindeki “Nedim, Sebk-i Hindi akımının ede-biyatımızdaki temsilcisidir.” ifadesi yanlıştır. Çünkü Nedim, mahallileşme akımının en önemli temsilcisidir.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

35. Tezkire, ünlü kişilerin yaşam öykülerinin toplandığı yapıtlar-dır. Bu konuda Ali Şir Nevai’nin Mecalisü’n Nefais adlı ese-ri ünlüdür.

Seyahatname, yazarların gezip gördüğü yerlerden edindiği izlenimleri aktardığı eserlerdir. Piri Reis’in Kitab-ı Bahriye’si örnek gösterilebilir. Kelime anlamıyla “Kurtuluş yolu” olan Ve-siletün-Necat, Süleyman Çelebi tarafından yazılan mevlid türünün en başarılı örneğidir. Yine, ilahi aşkın anlatıldığı Türk edebiyatının en güzel mesnevisi olan ve Fuzuli tarafından ortaya konan Leyla ile Mecnun da doğru verilmiştir. Sefaret-name, siyasi bir görevle yurt dışına giden elçilerin ya da bun-ların yanında bulunanların gittikleri yerin durumuna ve özel-liklerine ilişkin izlenimlerini, görüşlerini, yaşadıklarını anlat-tıkları yapıtlardır. En tanınmışı 28 Çelebi Mehmet Efendi’nin Sefaretnamesi’dir. Heşt Behişt Sehi Bey’in yazdığı bir tezki-re örneğidir.

(Cevap C)

36. I. cümleye C seçeneğindeki “anı” ifadesi, II. cümleye E se-çeneğindeki “Dede Korkut Hikâyeleri”, III. cümleye D seçe-neğindeki Nabi, IV. cümleye B seçeneğindeki Ahmedi geti-rilmelidir. Göktürk yazıtlarıyla ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.

(Cevap A)

37. “Yusuf u Züleyha” mesnevisi birçok şair tarafından kaleme alınmıştır. Bunda da kıssanın kutsal kitapta yer almasının payı büyüktür. XIII. - XIV. yüzyıllarda Şeyyat Hamza, Erzu-rumlu Daarir, Rabguzi, Hamzavi; XV. yüzyılda Ahmedi, Ham-dullah Hamdi, Hataî, Naifi; XVI. yüzyılda Kemalpaşazade, Taşlıcalı Yahya gibi şairler bu kıssayı mesnevi olarak yaz-mışlardır. Şıklara baktığımızda sadece “Hataî”nin Yusuf’u Züleyha mesnevisi bulunmaktadır. “Hataî” mahlasını Şah İs-mail’de kullanmıştır. Zira “Yusuf u Züleyha” şairi Hatai, Şah İsmail değildir. Terbiyet, Hatai’nin bu eseri Sultan Yakup adı-na nazma çektiğini belirtmektedir.

(Cevap B)

38. Türk edebiyatında manzum menakıbname türünün ilk örne-ği Elvan Çelebi’nin “Menakıb’ül Kudsiyye” adlı eseridir. Ese-rin asıl adı “Menakıb’ül-Kudsiyye fi Menasibi’l-Ünsiyye”dir. 118 varaktan meydana gelmektedir. Her varakta 11 satır var-dır. Mesnevi şeklinde manzum beyitlerdir. Başlıklar genellik-le Farsçadır. Ancak bazı yerlerde ayet ve hadisler Arapça-dır.

Elvan Çelebi (1358–59) yıllarında kaleme aldığı bu eserin-de, Anadolu Selçukluları Devri’nde Güneydoğu Anadolu’da Baba İlyas’a bağlı Türkmen topluluklarının çıkardığı isyanı, bu hareketle yer alan kişilerle bunların etrafında oluşan ha-diseleri menkıbe unsurlarıyla süsleyerek anlatmaktadır.

(Cevap E)

39. Şeddeli bir harfi vezin gereği şeddesiz okumaya tahfif denir. Arapça veya Farsça kelimelerdeki med harflerinin düşürül-mesi(kısa okunması), bir kelimenin hecesinin eksiltilmesi, aslında şeddeli olan bir kelimenin şeddesiz kullanılması ya da harekesiz (sâkin) bir harfin harekeli hale getirilmesi gibi tasarruflara “tahfîf/kasr” denir.

(Cevap E)

40. Nedim, mahallileşme akımının temsilcisidir.

• Sebk-i Nindi akımı Hindistan’da ortaya çıkmış İran üze-rinden divan şairlerini etkilemiştir.

• Türk edebiyatında 17. yy’da görülmüştür.

• Şiirde anlam derinliği önemsenmiş bunun için hayal gü-cünden yaralanılmıştır.

• İnsan ruhunun çektiği acılar dolayısıyla da tasavvuf bu tarz şiirlerin ana konusunu oluşturur.

• Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklü, bağ-laçlarla örülü ağır bir dil kullanılmıştır.

• Sanatlı ve süslü ifadeler hayal gücüyle birleşince soyut, güç anlaşılır bir dil ortaya çıkmıştır.

• Anlatımlar sanatlı, süslü, soyut ve semboliktir.

• Naili, Neşati, Şeyh Galip, Fehim-i Kadim Sebk-i Hindi akımının en önemli temsilcileridir.

(Cevap E)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

41. Gazeldeki altı çizili kelime “nevg-i müjganun”dur.

nevg: uc

müjgan: kirpik

Arapçada terkipler tersten okunduğu için “Kirpiğin ucu” an-lamındadır.

(Cevap A)

42. Verilen bilgiler E seçeneğindeki ifadelerle doğru olarak ta-mamlanabilir. Gülşehri Mantıku’t-Tayr adlı eserini Fars ede-biyatının büyük şairi Feridüddin-i Attar’ın aynı adı taşıyan eserinden almış ve tercüme etmiştir. O, bu tercümede ser-best davrandığı gibi eserin yapısını da değiştirmiştir. Hemen hemen kendi gönlünce yaptığı bu değişikliklerde iç yapı asıl olarak değişmese bile, özellikle hikâyelerde farklı bir tutum izlemiştir. Şair, Attar’daki hikâyelerin yerine başka hikâyeler koymuştur. O, bu hikâyeleri çeşitli kaynaklardan aldığı gibi, kendisi de bizzat hikâyeler yazmıştır. Bu bakımdan Gülşeh-ri Türk edebiyatının ilk hikâye yazarı olarak karşımıza çıkar. Ayrıca Mevlâna Celâleddin-i Rumî’nin Mesnevî-i Manevî’sin-den aldığı ve tercüme ettiği hikâyeleri göz önünde bulundu-rursak o, Türk edebiyatında Mesnevî’den tercümeler yapan ilk şair olarak görülür.

(Cevap E)

45. Verilen şiir incelendiğinde şairin geçmişe bir özleminin oldu-ğu görülür. Şairin, şiirin aruz ölçüsü ile yazıldığı, İstanbul’u ve musikiye şiir içinde erittiği görülür. Bu tarz şiir yazan şair Yahya Kemal’dir.

(Cevap B)

46. Milli Edebiyat Dönemi sanatçılarının şiirlerinde Arap edebi-yatı nazım şekilleri görülmez. Bu dönem sanatçıları edebi-yatımıza millilik getirmeye çalışmış ve milli nazım şeklerini kullanmıştır.

(Cevap E)

43. Tam uyak dize sonlarındaki iki ses benzerliğine dayalı uyak-tır. Uzun okunan ünlüler (â, û, î) çift ses sayıldığından tam uyaktır.

A’da -aş kafiye, -ımı redif

B’de -an kafiye, ağlar redif

C’de -er kafiyedir

D’de -ş yarım kafiyedir.

E’de â’lar (çift ses) kafiye, -lanmasın rediftir.

(Cevap D)

44. I, II, III ve IV. ifadeler her iki dönem için de doğrudur. V. ifa-dede Tanzimat I. Dönem sanatçıları arasında yer alan Sa-mipaşazade Sezai II. Dönem’de, II. Dönem’de yer alan Şem-settin Sami ise I. Dönem’de yer almalıydı.

(Cevap E)

47. A, B, C ve E seçeneklerinde ayrıntılı benzetme yapılmıştır fakat D seçeneğinde benzetme yönü bulunmadığı için (ço-cuk hangi yönüyle kirpiye benzetilmiş?) buna ayrıntılı ben-zetme denilmez.

(Cevap D)

48. Tabloda yer alan ifadeler hikâyenin yazıldığı dönemin ger-çeklerini natüralist bir anlayışla karşımıza çıkartıyor. A, B, D ve E seçeneklerindeki ifadeler doğruyken C seçeneğinde geçen ifadelerin yer değişmesi gerekir.

(Cevap C)

49. Kırmızı Fesler, Ali Ekrem Bolayır tarafından yazılmış bir şi-irdir.

Serab-ı Ömrün, Rıza Tevfik Bölükbaşı tarafından yazılmış bir şiirdir.

Kıvılcımlı Kül, Hüseyin Siret tarafında yazılmış bir şiirdir.

Gulyabani, Hüseyin Rahmi Gürpınar tarafından kaleme alın-mış bir romandır.

Kırk Yıl ise Halit Ziya Uşaklıgil’in 1936 yılında kaleme aldığı anı türünde bir eserdir.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

50. A, B, D ve E seçeneklerindeki eser–yazar eşleştirmeleri doğ-rudur. C seçeneğinde geçen Mantıku’t Tayr, Nabi’nin değil, Gülşehri’nin eseridir. Ayrıca Nabi’nin, Hayriye, Hayrabad ad-lı mesnevileri vardır.

(Cevap C)

52. Parçada geçen olaylar Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Şıpsev-di romanını özetlemektedir. Bu romanda Batı’ya körü körü-ne bağlı olan Meftun ile körü körüne Doğu’ya bağlı Edibe karşılaştırılmış ve her ikisinin de gülünç yanları anlatılmıştır.

(Cevap C)

53. Bir sözün benzetme amacı güdülmeden başka bir söz yeri-ne kullanılmasına mecaz-ı mürsel denir. Buna göre,

ev → aile

Batı → ülkeler

Ömer Seyfettin → eseri

masaya → memura

B seçeneğindeki yıldız, sanatçıyı kastetmiş fakat bu bir ben-zetmedir, ad aktarması değil.

(Cevap B)

54. Verilen romanların konularını şöyle gösterebiliriz:

Yorgun Savaşçı: Kurtuluş Savaşı

Hep O Şarkı: Abdulaziz Dönemi

Ateşten Gömlek: Kurtuluş Savaşı

Devlet Ana: Osmanlı’nın Kuruluşu

Tanpınar’a ait olan “Sahnenin Dışındakiler” konusunu Türk tarihinden almaz.

Sahnenin Dışındakiler, İstanbul’daki aydınlarla birlikte hal-kın değişik kesimlerinden insanların farklılaşan hayatlarını ve mücadelelerini işler.

(Cevap B)

51. Verilen bilgiler ve eserler “Erdem Bayazıt”a aittir.

Erdem Bayazıt’a ait eserler şunlardır:

Sebep Ey, Risaleler, Gezi

(Cevap B)

55. “Şemsa” Recaizade Mahmut Ekrem’e ait bir hikâyedir. Re-caizade Mahmut Ekrem’in diğer eserleri şunlardır.

Şiir:

• Terkib-i Bend-i Muallim Naci Ateşpare (1883)

• Şerâre (1884)

• Fürûzan (1885)

• Sümbüle (1889) Yadigâr-ı Naci

Eleştiri:

• Muallim (1886)

• Demdeme (1886)

Anı:

• Medrese Hatıraları (1885)

• Ömer’in Çocukluğu (1890-1969)

Sözlük:

• Lügat-ı Naci (1891-1978)

Araştırma:

• Osmanlı Şairleri (1890-1986)

• İstilahât-ı Edebiyye (1890-1984)

• Esâmi (1890)

Mektup:

• Muhaberat ve Muhaverat (1884)

• Şöyle Böyle (1884)

• Mektuplarım (1886)

Oyun:

• Heder (ölümünden sonra, 1908)

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

56. Türk folkloruyla ilgili ilk yazıyı yazan ve folklor terimine kar-şılık “halkîyat” ifadesini Ziya Gökalp kullanmıştır.

(Cevap A)

57. “Yeni Lisan” akımı ile Türk dilinin sadeleşmesi, arkasından da bütün bir edebiyatın değişip millîleşmesinde büyük rolü olan Ali Canip Yöntem, (1887-1967) bir tenkitçi ve şair oldu-ğu kadar, “edebiyat hocası” olarak da kültürümüze hizmet etmiştir. 1911’den itibaren liselerdeki, yüksek okullardaki, Edebiyat Fakültesindeki hocalığı, idareciliği, Millî Eğitim mü-fettişliği, Eğitim şuralarındaki vazifeleri, Ali Canip’in Türk Ede-biyatının en iyi şekilde nasıl okutulması gerektiğine dair dü-şünmesine, bu hususta makaleler yazmasına sebep olmuş-tur. Ali Canip edebiyat eğitimi meselesinde, nazarî fikirlerle kalmamış, edebiyat kitapları ve onları tamamlayan, edebi-yat bilgileri ihtiva eden yardımcı kitaplar da yayımlayarak, fi-kirlerini tatbikata çıkartmıştır.

(Cevap A)

58. Cümlede sözü edilen eser, Tuhfe-i Naili’dir. Tuhfe-i Nâilî, Türk edebiyatındaki tezkirecilik geleneğinin XX. yüzyıldaki son ve önemli örneklerinden birisidir. Tuhfe-i Nâilî’nin müellifi olan Mehmet Nâil Tuman, eserini şuara tezkireleri başta olmak üzere 72 farklı kaynaktan yararlanarak hazırlamıştır. Meh-met Nâîl Tuman, şairlerin kısa biyografilerini alfabetik sıra ile vermiştir. Şairlerin çoğunun şiirlerinden örnekler vermiş, han-gi kaynaklardan yararlandığını cilt ve sayfa numaraları ile birlikte kaydetmiştir. Tuhfe-i Nâilî’deki bazı şairlerin adları hiçbir kaynak eserde geçmemektedir. Mehmet Nâîl Tuman, bu şairleri, kütüphanelerde bulunan dîvânlarını inceleyerek belirlemiş ve eserine eklemiştir.

(Cevap B)

59. Bilinen ilk Türk yazarı “Yollug Tigin” dir. Orhun Yazıtları, Gök-türk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları, Türklerin bilinen ilk al-fabesi olan Orhun alfabesi ile Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır. Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Yolluğ Tigin yazmıştır. Yolluğ Tigin aynı zamanda Bilge Kağan’ın yeğe-nidir.

(Cevap C)

60. İlk Türkçe özel gazete “Tercüman-ı Ahval” dir.

Şinasi’nin teşviki ve yazı yardımı ile Agâh Efendi tarafından çıkarıldı. Agah Efendi gazetesinde Şinasi’nin yazdığı yazı-lardan 25. sayıya kadar yararlanabildi.

Tercüman-ı Ahval, 22 Ekim 1860’da küçük boyda ve dört sayfa alarak çıkmağa başladı. Başlığının altındaki açıklama-ya göre, “Bu gazete içte ve dıştaki durumlarla ilgili olarak se-çilmiş bazı havadisleri ve maarif, sanayi ve ticaret ile başka faydalı hususlardan bahseden konuları kaplayacak ve şim-dilik haftada bir kere, yalnız pazar günleri yayınlanacaktı. Bu açıklamadaki “şimdilik” kaydının doğruluğu, 22 Nisan 1861 tarihli 25. sayıdan itibaren Tercüman-ı Ahval’ın haftada üç kere (pazar, salı, perşembe) çıkmaya başlaması ile anlaşı-lıyor.

(Cevap D)

61. Öğretim yöntem tekniklerinde asıl amacı empati olan iki tek-nik vardır. “Siz olsaydınız ne yapardınız?” rol oynama, “Siz olsaydınız ne söylerdiniz?” konuşma halkasıdır. Konuşma halkası tekniğinde, öğrencilerin sandalyelerini birbirlerini kar-şılıklı görebilecek şekilde daire biçiminde kısımda yer alma-ları istenir. Konuyla ilgili bir kavram, ilke ya da sözcük vere-rek görüş belirtmeleri istenir. Bir cisim seçilerek elden ele gezdirilir, elinde yuvarlak cismi tutanların konuşması istenir. Diğer öğrencilerin konuşmasına, tartışmasına izin verilmez. Öğrencilerden yanıt vermemek isteyenlere saygı gösterilme-lidir.

(Cevap E)

62. Öğretimde izlenmesi gereken sıra yakından uzağa olmalı-dır. Verilen örneklerde, sunulacak problem durumlarında, se-çilecek konularda ilk olarak öğrencinin yakın çevresinden, yakın zamanından yola çıkılmalıdır. Ebru Öğretmen örnek-leri sunarken öğrenci için yakın zaman şiirleri ile başlamalı daha sonra uzak zamana yani divan edebiyatına doğru git-meliydi.

(Cevap E)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

63. Ünsüzle biten bir sözcüğe çift ünsüzle başlayan bir ekin gel-mesi sonucu Türkçede hece sonunda bulunmayan bir ün-süz çiftinin ortaya çıkması durumunda araya giren ünlüye bağlama ünlüsü denir. (benim) anne-m ve (benim) el-i-m ör-nekleri karşılaştırılırsa, “anne” sözcüğünün birinci kişi iyelik ekini “-m” olarak aldığı görülür. Oysa el sözcüğüne aynı ek getirildiğinde oraya bir “i” sesi girer. Bunun nedeni hece so-nunda “lm” ünsüz çiftinin bulunmamasıdır.

(Cevap C)

64. Parçada öğrencilerin divan edebiyatını öğrenirken edebiyat tarihi merkezli bir müfredattan dolayı edindiği bilgileri anlam-landırılamadığı vurgulanmaktadır. Böyle bir anlayış farklı dö-nemlerdeki divan edebiyatı örneklerini bile bütünleştirmeyi güçleştirmektedir. Bunun önüne geçmek için şekilsel bir ede-biyat öğretimi yerine anlama dayalı bir öğretim tercih edil-melidir. Edebiyat konularının kendi içinde ilişkilendirilmesi ve diğer derslerle ilişkilendirme yapılandırmayı güçlendirecek ve anlamlı öğrenmeyi sağlayacaktır.

(Cevap C)

65. Dil, form, içerik ve üslup edebiyat eserini oluşturan temel un-surlardır. Vezin ise temel unsurlar arasında sayılamaz.

(Cevap B)

66. İroni, söylenmek istenenin tersini söylemektir. Böylece, söy-lenecek olan şey, dolaylı ve imalı olarak söylenmiş olur. Bi-zim belagatimizde bu ton, kinaye adını alır. Verilen şiirde iro-ni duygu tonu daha hakimdir.

(Cevap A)

67. Öğrenme-öğretme sürecinde yeni öğretilecek bilgi ve bece-rilerin önceki öğrenmelerin üzerine inşa edilmesi bilinenden bilinmeyene ilkesi kapsamında yer alır. Bu ilke kapsamında öğretimin ilk aşaması ön öğrenmelerin hatırlatılması varsa eksiklerin tamamlanması olmalıdır.

Öğretmen bu ilke kapsamında dersin ilk bölümünü önceki öğrenmelerin hatırlatılması için kullanmalıdır. Dersi öğrenci-lerin bildiklerinden başlayarak, ön öğrenmelerle yeni öğren-meleri ilişkilendirerek işlemelidir.

Bilinenden bilinmeyene öğretim ilkesinin öğrenme psikoloji-si açısından temeli olumlu aktarmadır. Bu ilke öğrencilerde olumlu aktarmayı sağlamak için mutlaka uygulanmalıdır.

(Cevap B)

69. Verilen parçada tümevarım yaklaşımının edebiyat eğitimin-de bütünsel ve anlamlı öğrenmeyi desteklemediği vurgulan-maktadır. Öğrencilere öğretilmek istenen kavramlar kendi doğal yapıları içerisinde verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Par-çalara ayırmak bütünlüğü ve anlamlılığı bozacaktır. İnsan zihninde kavramlar birbirleri ile ilişkili bir biçimde yerleştiği için dil-edebiyat eğitiminde bu bütünlük gözetilmelidir. Keli-meler, deyimler, atasözleri metin içinde yani kendi doğal do-kusunda öğrenciye sunulmalıdır.

(Cevap C)

68. Öğretmenin süreç içerisinde kullandığı teknik istasyondur. Bu teknikte öğrenciler sınıf içerisinde oluşturulan çeşitli is-tasyonları sırayla dolaşarak bu istasyondaki çalışmalara ka-tılır. Grup olarak önceki grubun yaptığı çalışmaya devam ederek bir ürün ortaya koyarlar.

(Cevap B)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

70. Kalıplayıcı öğretmen kuralları kendisi koyar. Kurallara uyul-ması konusunda oldukça katıdır. Öğrenciler bir kuralı çiğne-diğinde düzeltmede aceleci davranırlar. Kalıplayıcı ve otori-ter bir ortam öğrencilerde yaratıcı düşünmenin gelişimini en-gellemektedir. Ayrıca bu öğretmen tutumları sınıfta olumlu bir atmosferin oluşmasını engellemektedir. Sınıf yönetimi ku-ral koymak ve bu kuralları uygulamak değildir. Sınıf yöneti-mi, kaynakları örgütleme, çevreyi etkili biçimde düzenleme, öğrenci gelişimini gözleme, ortaya çıkabilecek sorunları tah-min edip önlemler alabilme gibi unsurları içeren sınıftaki ha-yatın bir orkestra gibi yönetilmesidir.

Etkili sınıf yönetimi sadece sınıftaki süreğen olaylara ve dav-ranış yönetimine dikkat edilmesini değil aynı zamanda öğ-retmenlerin öğretim uygulamalarında nasıl davranacakları-na ve bu uygulamaları nasıl örgütleyeceklerine de dikkat edil-mesini gerektirir. Öğretmen, öğrencilerin davranış sorunla-rını ortadan kaldırmak, öğretme ve öğrenme çevresini yarat-mak ve devam ettirmek için gerekli olan hazırlıkları yaparak uygulamalı ve sürdürebilmelidir.

(Cevap E)

71. Öğretim etkinliklerinin iki temel boyutu vardır. Biz öğretmen-ler öğretim etkinliklerinin öğrenci için anlamını göz ardı et-memeliyiz. Bizim için öğretme yaşantıları düzenleme anla-mına gelen bu sürecin öğrenciler için öğrenme yaşantıları düzeneği anlamına geldiği unutulmamalıdır.

ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİ

Öğretmen için Öğrenci için

Öğretme yaşantıları Öğrenme yaşantıları

Hedefleri kazandırmak önemli

İhtiyacını karşılamak önem-li

Yöntem - teknik uygulama Yaşantı - deneyim - etkinlik

Zamanı - etkili ve verimli kul-lanma

Zamanı eğlenceli geçirme

Öğretmen öğrenme süreçlerini yani sürecin öğrenci için an-lamını gözden kaçırırsa amaçlara ulaşamaz. Süreç öğrenci açısından değerlendirildiğinde öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçla-rına uygun, verimli ve hedeflere ulaşan yaşantılar sağlanmış olur.

(Cevap D)

72. Yazma süreci doğrusal değildir, bir döngüdür ve yazma sü-recinin basamakları birleştirilebilir ya da istenirse tekrarlana-bilir.

(Cevap A)

73. Estetik dinleme haz almak ve eğlenmek amacıyla yapılan dinlemedir. Şarkı ve türküleri, okunan şiirleri, anlatılan hikâ-yeleri dinlemek estetik dinleme etkinliği sayılabilir.

(Cevap D)

74. Metinler arası anlamlandırma tekniği;

• Benzerinden yararlanma tekniği sayesinde farklı dönem-lerde yazılmış metinlerdeki duygu, imge dünyası ve te-ma gibi özelliklerin kıyaslanmasıdır.

• İki farklı metindeki kahramanlar, olay örgüleri, zaman, mekân gibi unsurların karşılaştırılmasıdır.

• Eleştirel ve kıyaslayıcı okuma ile tarihi bilgiler ve metin-deki olaylar hakkında bir mukayeseye gidilmesidir.

• Bir metnin bir başka birincil metinle olan ilişkisi, bağıntı-sı ve hatta metinlerin dönüşme uğramasıdır.

• Bir yapıtla ondan öncekiler ve sonrakiler arasında kuru-lan ilişkilerin okur tarafından algılanmasıdır.

• Metinler arası ilişki biçimleri, alıntılama, gönderme, anış-tırma, yansılama, öykünme, kolaj, montaj ve yeni yeni-den yazma şekillerinde karşımıza çıkar.

• Her metnin kendinden önceki metinlerle biçimsel ve an-lamsal olarak ilişkili olmasıdır.

(Cevap E)

75. Eğlenti tekniğinin özellikleri şunlardır;

• Sınıfın duvarlarına birkaç konu asılır.

• Sınıf eşit sayıda gruba ayrıldıktan sonra 3–5 dakikalık sürede istediği konuda fikirlerini söylemeleri ve bu dü-şüncelerini duvardaki kâğıtlara kaydetmeleri istenir.

• Süre bitince grup saat yönünde döner ve yeni konunun bulunduğu posterin önüne gelerek daha önce o konuda diğer grupların ürettiği fikirleri okur.

• Daha sonra o grup da konu hakkında ürettiği fikirleri tah-taya yazar.

• Her grup kaydedilen tüm fikirleri görene kadar dairesel olarak dönme devam eder.

(Cevap D)




3.DENEME SINAVI


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ

1. Wiedemann, yaptığı çalışmayı 14 maddede toplamıştır.

1. Ural-Altay Dilleri’nin en başta gelen özelliği ‘ses uyu-mu’dur.

2. Bu dillerin sözcüklerinde gramatikal cinsiyet yoktur; ya-ni sözcükler eril, dişil ve nötr diye ayrılmaz.

3. Sözcük belirleyici (belirtme edatı) işleviyle sözcüğün ba-şına yazılan Arapçadaki ‘el-’ tarif harf ‘el-kitâbü’) veya İn-gilizcedeki ‘the’ artikeli gibi ulamalar yoktur.

4. Sözcük yapımı eklerledir; Ural-Altay Dil Ailesine giren dil-lerin hepsi bağlantılı (=eklemeli) dillerdendir. Türetme ve çekim eklerle yapılırken köklerde değişme olmaz.

5. İsimlerin çekiminde iyelik ekleri kullanılır.

6. Fiil şekilleri zengindir.

7. Hint-Avrupa Dilleri’ndeki ön-ek (=preposition) yerine son-ek (=postposition) kullanılır.

8. Sıfatlar isimlerden önce gelir

9. Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılmaz (beş el-ma, üç kişi gibi). Türkçede üç silahşörler, kırk haramiler, yedi cüceler gibi tamlamalar istisnaî örneklerdir.

10. Karşılaştırma, -den çıkma durumu (=ablative) eki ile ya-pılır.

11. Yardımcı fil olarak i- kullanılır.

12. Ural-Altay Dilleri’nin çoğunda olumsuz hareket için ayrı bir fil vardır.

13. Soru eki bulunmaktadır.

14. Bağlar yerine fil şekilleri kullanılır.

Buna göre D seçeneğindeki ifade yanlıştır.

(Cevap D)

2. Verilen dörtlükte adlaşmış eylemsi yoktur. Bunun dışındaki ifadelerin karşılıkları şunlardır:

B →kaybettim

C → hancıy ı

D → sonundaki imtihan

E → sarhoş değilim

(Cevap A)

3. Köktürk- Uygur- Kırgız

Köktürkler çağına ait olan bengü taşlar şunlardır: 1. Bugut (Mahan Kağan)

2. Çoyrm

3. Hoytu Tamir

4. Ongin (İşbara Tamgan Tarkan)

5. İhe-Huşotu (Köl İç Çor)

6. İhe-Aşete (Altun Tamgan Tarkan)

7. Baym Çokto (Tonyukuk)

8. Birinci Orhun (Köl Tigin)

9. İkinci Orhun (Bilge Kağan)

10. Nalahya

11. İhe-Nûr

12. Hangiday

13. Talaş.

(Cevap A)

4. Taryat, Uygur Bengü Taşları’ndandır. Göktürk Bengü taşları şunlardır:

Bugut, Çayrın, Haytu Tamir, Ongin, İhe Huşotu, İhe Aşete, Bayın Çokto, Birinci Orhun, İkinci Orhun, Nalahya, İhye Nur, Hangiday, Talas’tır.

(Cevap B)

5. Ünsüzleri sınıflandırırken ses tellerinin titreşip titreşmemesi de kullanılan ölçütlerden biridir. Buna göre ses tellerinin tit-reşmesiyle oluşan ünsüzlere tonlu (ötümlü, yumuşak) ün-süzler denir.

Türkçenin ötümlü ünsüzleri; (b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z)

Türkçenin ötümsüz ünsüzleri: (ç, f, h, k, t, s, ş, p, t)

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

7. Söz konusu sözcükler:

ança → o kadar, onca

bunça → bu kadar, bunca

kop → hep, tümüyle

anlamında kullanılan miktar zarflarıdır.

(Cevap A)

8. Türklerin tarih boyunca kullandıkları alfabeler şunlardır: Kök-türk, Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Arap, Grek, Ermeni, İbrani, Latin ve Slav. Şu alfabelerden Soğd, Mani, Brahmai, Tibet, Süryani, Grek, Ermeni ve İbrani alfabeleri belli tarihi dönemlerde kısa süreli olarak ve oldukça sınırlı çevrelerde kullanılmıştır. Geriye kalan Köktürk, Uygur, Arap, Latin ve Kiril alfabeleri ise uzun sürelerle ve geniş coğrafya-larda kullanılmıştır. Çin alfabesi, Türklerin kullandığı alfabe-ler arasında yoktur.

(Cevap D)

6. yaş - a İsim kökü

İsimden fiil yapım eki

A)

kıs - a Fiil kökü

Fiilden isim yapım eki

B)

Çevir - e Fiil kökü

Fiilden isimyapım eki

C)

uz - ak İsim kökü

İsimden isim yapım eki

D)

kavuş - ak Fiil kökü

Fiilden isim yapım eki

E)

“Yaşandı” isimden türetilmiş bir fiildir.

(Cevap A)

10. İslami Dönem Türk yazı dilinin ilk evresi Karahanlı Türkçe-si’dir. Bu yazı dili 11. ve 13. yüzyıllar arasını kapsar. İslami Dönem ilk ürünler, “Kutadgu Bilig, Divan-ı Lugat’üt Türk, Ata-betü’l Hakayık, Divan-ı Hikmet, bu dönemde kaleme alın-mıştır. Arap alfabesinin yanında Uygur alfabesi de kullanıl-maya devam edilmiştir.

(Cevap E)

11. Çağatay Türkçesine göre “Özüngni” kelimesini biçim olarak incelediğimizde

“Öz - üng - ni” Dönüş-lülük zamiri

2. tekil iyelik eki

Yükleme hali

şeklindedir.

Şıklara baktığımızda (C) şıkkında verilen “-ni” vasıta hali ifa-desi yanlıştır. “-ni” eki vasıta değil yükleme halidir. Çağatay Türkçesinde vasıta hali “-n, ın, -in, un, ün” şeklindedir.

(Cevap C)

9. Dünya dilleri köken ve yapı bakımından olmak üzere iki şe-kilde incelenir. Yapı bakımından diler: Tek heceli, eklemeli (iltisaklı), çekimli (tasrifli) olmak üzere üçe ayrılır. Buna gö-re C seçeneğindeki ifade yanlıştır.

(Cevap C)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

12. Parçada “Cennetlerin Açık Yolu” anlamına gelen “Nehcü’l - Feradis” anlatılmıştır. “Edebiyat tarihimizde kırk hadis çevi-rileri… Harezm Türkçesi’nin dil özellikleri… Cennetin açık yolu anlamı” ifadeleri Mahmut Bin Ali’nin “Nehcül Feradis” adlı eserinin özelliklerini vermektedir.

(Cevap B)

13. Yirminci asırda Türk yazı dillerinin sayısı parçada belirtilen dışına çıkarak bir hayli artmıştır. Örneğin Türkî Cumhuriyet-ler, Doğu Türkistan başta olmak üzere bugün Türkçe on ka-dar yazı diline ulaşmıştır.

(Cevap E)

14. Ural Dilleri Fin-Ugor Dilleri Ugor Kolu: 1. Macarca 2. Mansiy (Vogul) 3. Hantıy (Ostyaç); Baltık-Fin Kolu: 1. Fince 2. Es-tonca 3. İcor 4. Karel 5. Vepss 6. Vod 7. Liv 8. Saam (Lopar) Perm Kolu: 1. Komi-Zıryan 2. Komi-Permyaç 3. Udmurtça; Voljsk Kolu: 1. Mari (Çeremis) 2. Mordov…Haliyle “Udmurt-ça” Perm Kolu arasında yer almaktadır.

(Cevap E)

15. Tamġa suvı taşra çıkıp taġıġ öter (Bu suyun kolu dışarıya çıkarak dağı geçer.)

Tün kün bile sevnelim (Gece gündüz sevinelim.)

Tüni yattı yakgakta kündüz örü (Gece yatakta yattı gündüz kalktı.)

Bilip iter işni ökünmez kidin (İşi bilerek yapar sonra pişman olmaz.)

Küz keligi yazın belgürer (Güzün gelişi yazın belli olur.)

I.cümlede altı çizili söz “yer zarfı, diğer cümlelerdeki altı çi-zili sözler ise zaman zarfıdır.

(Cevap A)

16. Türkçede istisnai birkaç sözcüğün dışında “c, f, ğ, h j, l, m, n, n , p, r, ş, v, z” ünsüzleri söz başında bulunmaz.

“uş imdi” biçiminden gelişen “şimdi” sözcüğü, bu durumun istisnasıdır. Diğer seçeneklerdeki sözcükler alıntıdır. E se-çeneğinde yer alan “şimdi” sözcüğü ise Türkçe olmasına rağ-men verilen kurala uymamaktadır.

(Cevap E)

17. Katip, şair, saat, alim sözcükleri Arapçadır. “sevgi” sözcüğü ise “sev-“ fiilinden türetilmiş Türkçe bir isimdir.

(Cevap C)

18. Farsça, Afganca, Bulgarca ve Ermenice Hint – Avrupa dille-ri ailesindendir. Macarca ise Ural - Altay dillerinin Ural kolun-da yer alır.

(Cevap E)

19. Verilen dörtlüğün Türkçe karşılığı şu şekildedir: Yaz (mevsi-mi) kış ile karşılaştı ve karşılıklı olarak erdem yayını kurdu-lar. Asker (ler) saf oluşturup savaştılar ve birbirlerine ok at-mak için karşı karşıya geldiler.

(Cevap C)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

20. Dörtlüğün çevirisi şu şekildedir: Bilgiden sözüme temel ata-rım; ey dost, bilgiliye yaklaşmaya çalış; sa ‘âdet yolu bilgi ile bulunur, bilgi edin ve sa ‘âdet yolunu bul. Verilen dörtlükte Eski Türkçenin devamı ekler olduğu görülür. Bu da eserin geçiş dönemi eseri olduğunu gösterir. Doğru cevap Atabe-tü’l Hakayık’tır.

(Cevap A)

22. Söz konusu dörtlük Ruhsati’den alınmış bir taşlamadır. Bu-nun için A, B, C ve E seçeneklerindeki ifadeler doğrudur. Dik-kat edilirse şiirde bir eleştiri bulunmaktadır. Koçaklama, yi-ğitlik, savaş, kahramanlık konularını işleyen epik koşmalar-dır.

(Cevap D)

21. A, B, C ve E seçeneklerinde geçen yargılar, masalların şe-kil özellikleri arasında değerlendirilirken D seçeneğindeki bil-gi masalların içerik özellikleri arasında yer alır.

(Cevap D)

23. I. dörtlük, Celali’den alınmış bir ağıttır.

II. dörtlük, Köroğlu’ndan alınmış bir koçaklamadır.

III. dörtlük, Karacaoğlan’dan alınmış bir varsağıdır.

IV. dörtlük, Yunus Emre’den alınmış bir ilahidir.

Taşlama, bir kimseyi yermek veya toplumun bozuk yönleri-ni iğneleyici bir dille eleştirmek için yazılan şiirlerdir.

(Cevap C)

25. I. Mevlevilik, bir tarikat olduğu için topluluktur.

II. Bektaşilik, bir tarikat olduğu için topluluktur.

III. Adlar Köse, Türk coğrafyasında bilinen bir fıkra tipi

IV. Kemine, Türkmenlerin önde gelen şairlerindendir.

V. Temel, genelde Karadeniz insanını temsil ettiği için top-luluktur.

Ancak (D) şıkkında verilen “Kemine” bir şairin etrafında olu-şan fıkra olduğundan bir topluluğu temsil etmemektedir.

(Cevap D)

26. “Seyirciler ve oyuncular” seyirlik türlerinin icralarında değiş-meyen iki ögedir.

(Cevap E)

24. Karagöz oyunun bölümleri şunlardır: “Giriş, muhavere (diya-log) fasıl, bitiş.”

Karagöz oyununda oyuna adını da veren asıl bölüm “fasıl”-dır. Bu bölümde perdeye gelen Karagöz ve Hacivat’la diğer tiplerle birlikte yaşanan bir olay ele alınır. Fasıl bölümünde perdeye gelen diğer tipler oyunun çeşitli safhalarında ken-dilerine has kılık-kıyafet, davranış ve konuşma tarzlarıyla, Hacivat ve Karagöz etrafında gelişen olaya karışırlar.

(Cevap B)

27. “Kudhurcuk” boşluğa gelebilecek kavramdır. Güney Sibirya ormanlarıyla Altay Dağları arasında Şamanist dünya görü-şüne sahip bir toplum olarak ortaya çıkan Türklerde doğal olarak kukla oyununun çok eski bir geçmişi vardır. Bu konu-da en eski Türkçe kaynak olan “Divan-ı Lugat’üt Türk adlı eserinde Kaşgarlı Mahmut, kız çocuklarının oynadıkları in-san şeklindeki yapma bebeklere “Kudhurcuk” denildiğini yaz-maktadır.

(Cevap A)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

28. Kafiye düzeni ve konusuna bakılarak verilen dörtlüğün ma-ni olduğu söylenebilir. Manilerin özellikleri şunlardır:

• Yedi heceli dört dizeden oluşur.

• Uyak düzeni aaxa şeklindedir.

• Birinci ve üçüncü dizeleri serbest, ikinci ve dördüncü di-zeleri uyaklı maniler de vardır (xaxa).

• Manilerin ilk iki dizesi uyağı doldurmak ya da temel dü-şünceye bir giriş yapmak için söylenir. Bunlara doldur-ma dizeler denir.

• Temel duygu ve düşünce son iki dizede ortaya çıkar.

• Üçüncü mısraın serbest oluşu söyleme kolaylığı sağlar.

• Başlıca konusu aşk olmakla birlikte her türlü konuda da söylenmiştir.

• Maniler, divan edebiyatındaki “tuyuğ“un karşılığıdır.

(Cevap B)

29. “Koşma, semai varsağı, destan” aşık edebiyatı nazım şekil-lerindendir. Ninni ise anonim halk şiiri ürünü olup ninelerin veya annelerin çocukları uyutmak için belli bir ezgiyle söyle-dikleri manzum veya mensur sözlerdir. Genellikle bir dörtlük veya bir maniden ya da değiştirilip adapte edilerek veya ay-nen bir türküden alınan bir kupleden oluşan ninniler, kendi-lerine özgü ezgilerle söylenirler.

Türkiye Türkçesinde “Ninni” sözüyle ifade edilen bu kavram, Azerbaycan Türkçesinde “lay lay”, Çuvaş Türkçesinde “ne-ne”, Kazak Türkçesinde “alday alday” sözleriyle ifade edil-mektedir.

(Cevap E)

30. Soru kökünde verilen özellikler Dede Korkut Kitabı’na aittir. Dede Korkut kitabı XII. yüzyılda ortaya çıkmış XV. yüzyılda yazıya geçirilmiştir. 12 hikâye bir önsözden oluşur. Oğuz boy-larının birbiriyle ve düşmanlarıyla mücadelelerini anlatır.

(Cevap D)

31. “Ey gönül! Ey gönül! Niye bu kadar gamla dolusun sen? Ger-çi virâne isen de tılsımlı bir definesin sen.” anlamındaki be-yitte geçen “Ey dil” ve “sen” sözlerinde anlamı kuvvetlendi-ren ve şairin içinde bulunduğu ruh hâlini yansıtan ve itnâbı “tatvîl” şekline koymayan bir söz tekrarı (=tekrîr) vardır.

(Cevap B)

32. Verilen beyitin vezni şu şekildedir:

Mefâîlün / Mefâîlün / Mefâîlün / Mefâîlün

Bu vezni beyite uyguladığımızda efendi- gönül kelimeleri boşluğa getirildiğinde söz konusu kalıp ortaya çıkar.

Anı hoş tut / garîbindir / efendi iş / te biz gittik

. _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ _

Gönül derler / ser-i kûyun / da bir dîvâ / nemiz kaldı

. _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ _

(Cevap C)

33. Verilen dörtlük nazım şekli olduğu için (A), (C), (E) şıklarını eleriz. Çünkü (A), (C), (E) şıkları beyit nazım şekliyle yazıl-mıştır. Dörtlüğün kafiye şeması “a a x a” şeklindedir. Bu da (B) ve (D) şıklarının ikisi içinde geçerlidir. Rubai ve tuyugu birbirinden ayıran vezin kalıbıdır. Dörtlüğün vezni fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilündür; bu yüzden doğru cevap tuyugdur.

(Cevap B)

34. Verilen şair eser eşleştirmeleri şu şekilde olmalıdır. Mevlânâ – Fihi Mafih; Hoca Dehhani- Selçuklu Şehnamesi; Fuzuli – Enisü’l Kalp; Gülşehri- Mantıku’t-Tayr.

(Cevap A)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

35. hâbgâh → uyku yeri

karârgâh → karar yeri

sâmgâh → akşam vakti

ikametgâh → yaşanılan yer

güzergâh → geçiş yeri

Buna göre söz konusu ek, C seçeneğinde zaman adı yapar-ken diğer seçeneklerde yer adı yapmıştır.

(Cevap C)

36. Kasideler, nesib (giriş) bölümünde işledikleri konulara göre adlandırılabilir. A, B, C ve D seçeneklerindeki açıklamalar doğrudur. Iydiye, bayram kasidesidir. Ayrıca E seçeneğinde-ki tanım bahariyenindir.

(Cevap E)

38. Öncülde verilen şiirle ilgili A, B, D, E seçeneklerindeki ifade-ler doğrudur. Verilen şiirin kafiye düzeni xa, xa, xa, xa biçi-mindedir. Bu düzen aynı zamanda kıt’anın genel kafiye dü-zenidir.

(Cevap C)

37. Küçük hacimli ve eksik divanlara “Divançe” denir. Divançe, küçük divan anlamındadır. Düzen ve konuları divanlarla ay-nıdır. Yine kaside, tarih, musammat, gazel ve kıta sırasını izler. Ama bir divançede bu bölümlerden en az biri eksik olur. Divançe, belli türleri seven şairlerin bilinçli bir seçimi olabil-diği gibi, bir şairin divan dolduracak kadar şiir yazamadan ölmesi nedeniyle de oluşabilir. Figânî ve Fâzlı’nin divançe-leri bu türdendir.

(Cevap D)

39. Verilen özellikler “müseddes” nazım şekline aittir.

(Cevap A)

40. “Darülmuallimat” kadın öğretmen yetiştirmek gayesiyle ku-rulmuştur.

(Cevap C)

41. Cümlede sözü edilen eser Tıfl-ı Naim’dir.

(Cevap E)

42. “Tevarüd” soru kökünde tanımı yapılan kavramdır. Tevârüd’, farkında olmadan bir başkasıyla aynı şeyleri söylemek an-lamına gelir.

(Cevap A)

43. Milli Edebiyat’ın getirdiği en önemli yenilik, Genç Kalemler dergisindeki Yeni Lisan makalesi ile dilde sadeleşme hare-ketidir. Arapça ve Farsça kelimeleri tamamen atmak yerine onların Türkçedeki kullanışlarını ve bilim dilindeki terimlerin de kullanılmasını istemişlerdir.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

46. Beş Hececi şairler Milli Edebiyat Dönemi’nde ortaya çıkıp Cumhuriyet Dönemi’nde de varlığını devam ettirmiştir.

(Cevap D)

45. Şair, bu dörtlükte daha önce hayatını geçirdiği ve şimdi gur-betteyken hatırladığı vatan toprağını anlatmıştır. Hasret ve özlemle yâd ettiği vatan toprağını tabiatın güzel unsurlarıy-la canlandırmıştır. Kuş imgesini kullanarak özgürlüğü nitele-miştir. Kuş, istediği yere istediği zaman gidebilmektedir. Ken-disinin özgürlüğü kısıtlanmış olup vatan toprağına gideme-diği için özgür ruhlu olan kuşu kullanmıştır. Onun gitmesini istemektedir. Vatan torağının tabiat güzelliklerini göstererek onun görülmesi gereken bir mekân olduğunu gösteriyor. Dağ-lardaki mor sümbüller, serin dere ve sarı gül doğanın canlı-lığını göstermektedir. Vatanından ayrılmak zorunda kaldığı için bunu “sarı gül” imgesiyle vermektedir. Zaten sarı renk ayrılığın simgesidir. Şair, vatanının tabiat güzelliklerini tasvir ederek kendisini avutmaktadır.

(Cevap C)

44. Divan edebiyatı terimini ilk kullanan kişi Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem’dir.

(Cevap B)

47. Verilen şiir Orhan Veli’ye aittir. Birinci Yeni anlayışında şiir basmakalıp ifadelerden kurtarılıp basit biçime sokulmuştur. Basit bir halk diliyle, sokak ağzıyla, sıradan kelimeleri şiire sokmuşlardır.

(Cevap D)

48. Faruk Nafiz Çamlıbel, Beş Hececilere mensup şairlerden-dir.

(Cevap E)

49. Verilen eşleştirme şu şekildedir: Saf Şiir - Cahit Sıtkı Taran-cı, Kaside- Nefi, Manzume- Mehmet Akif, Sade Dil ve Hece ile Yazılan Şiir - Mehmet Emin Yurdakul.

(Cevap B)

50. Yeniçeriler, A. Mithat Efendi’nin ilk tarihi roman denemesidir.

(Cevap D)

51. Haftalık siyasi mizah dergisi Akbaba’nın İlk sayısı 7 Aralık 1922 tarihinde yayımlanmıştır. Dergi Yusuf Ziya Ortaç ve Or-han Seyfi Orhon tarafından kurulmuştur. Kuruluş amacı, Ay-dede Dergisi’nin boşluğunu doldurmaktı. Akbaba, 208 sayı çıktıktan sonra kapanıp 1933’te yeni harflerle tekrar yayım-lanmaya başlandı.

(Cevap D)

52. Kamusu’l Alam → İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi

Harabat → İlk antoloji (Ziya Paşa)

Letaif-i Rivayet → İlk hikâye kitabı (A. Mithat)

Esrar-ı Cinayet → İlk polisiye roman (A. Mithat)

Keşfü’z Zünun → İlk bibliyografya (Katip Çelebi)

(Cevap E)

53. Esami adlı eser Muallim Naci tarafından 1890’da kaleme alınmış biyografik bir eserdir. Kudemadan Birkaç Şair ise Re-caizade Mahmut Ekrem tarafından yazılmış dokuz şairden bahseden küçük bir eserdir.

(Cevap B)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

54. Orhan Veli, Garip Hareketi’nin öncüsü sayılır. Garipçilere gö-re şiirde önemli olan kelime veya dize gibi parça güzelliği de-ğil bütün güzelliğidir, şiirin özelliğinin anlamda olduğu ileri sürülmektedir.

(Cevap C)

55. Zavallı Çocuk → Oyun

Kanije → Tarih

Kara Bela → Oyun

Celalettin Harzemşah → Oyun

(Cevap B)

56. 1870’te çıkarılmaya başlanan gazete İbret’tir. Ceride-i Ha-vadis (1840), Tercüman-ı Ahval (1860), Hürriyet (1868), Muh-bir (1866), Musavver (1872), Tercüman-ı Hakikat (1878), Mi-zan (1886), İkdam (1894), Ayine-i Vatan (1866), Tasvir/i Ef-kâr (1862), Takvim-i Vakâyi (1831) gibi gazetelerde bu dö-nemde yayımlanmaktaydı.

(Cevap D)

57. Sembolistler, şiirlerinde ahenkli, saf ve kapalı bir dil kullanı-yor. İfade etmek istedikleri duyguları, doğrudan ifade etmi-yorlar, bu duyguları bilhassa şiirin sesi, ahengi, dili vasıta-sıyla hissettirmeyi tercih ediyorlar. Ahmet Hâşim, XIX. yüz-yılda Batı dünyasında ortaya çıkan sembolizm akımına en yakın şairlerimizden birisidir. Şiir lirik bir şiirdir.

(Cevap B)

58. “Bugünlerde Mehmet Akif’i okuyorum.” cümlesinde, “mecaz-ı mürsel” (ad aktarması) vardır. Mecaz-ı mürsel, bir sözcüğü benzetme amacı olmaksızın başka bir sözcük yerine kullan-maktır. Mecaz-ı mürsel birkaç şekilde yapılmaktadır. Bunlar;

• İç - dış ilişkisi

• Parça - bütün ilişkisi

• İnsan - yer ilişkisi

• Sebep - sonuç ilişkisi

• Soyut - somut ilişki

• Eser - yazar ilişkisi gibi.

Verilen cümlede de “eser-yazar” ilişkisi şeklinde mecaz-ı mürsel yapılmıştır. Yazar söylenip eser kastedilmiştir. “Mehmet Akif” diyerek eseri söylenmek istenmiştir.

(Cevap C)

59. 1831 yılında ilk resmî gazete olan Takvim-i Vekayi çıkarıl-mıştır. Bu İstanbul’da önceleri haftalık, daha sonra düzensiz aralıklarla yayımlanan ilk Türkçe resmi gazetedir. Umur-u dahiliye, umur-u hariciye, mevad-ı askeriye, fünun, tevcihat-ı ilmiye, ticaret ve es’ar olarak altı bölümden oluşan gazete Fransızca, Arapça, Rumca ve Ermanice dillerine çevriliyor-du. Halkı eğitmek ve devlet kararlarını duyurmak amacıyla çıkarılmıştır (1 Kasım 1831 - 4 Kasım 1922).

1860’dan sonra yalnızca resmi belge, tüzük ve duyuruları yayımlanan, 1878’de 2119. sayısından sonra yayımına ara veren gazete, 1891-92’de yeniden yayımlanmaya başladı. Ama padişahın nişan vermesini konu alan bir resmi bildirim-de “nişan itası” ifadesi yerine “nişan hatası” olarak dizilince, II. Abdülhamid’in buyruğuyla kapatılmıştır. II. Meşrutiyet’in ilanından (1908) kısa bir süre sonra yeniden yayımlanmaya başladı ve Kurtuluş Savaşı (1919–1922) sonuna kadar İs-tanbul hükümetinin varlığı sona erinceye kadar yayımını sür-dürdü.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

60. “Ottova rima” cümlede tanımlanan kavramdır. İtalyan köken-li, kafiyeli ve dörtlüklerden oluşan bir nazım şeklidir. Başlan-gıçta kahramanlık konuları üzerinde yazılmış bir nazım şek-li iken daha sonra sahte kahramanlar için yazılan ve onlar-la böylelikle alay edilen bir nazım şekli haline gelmiştir. Bu nazım şekli ile ilk şiirler yazan şairlerden birisi de Giovanni Boccaccio’dur. Ottova rima heceleri eşit sayıdAa olan sekiz dizeden ve iki dörtlükten oluşan bir nazım şeklidir. İki dört-lük ve sekiz mısradan oluşan Ottowa rima’nın kafiye biçimi ABABABCC şeklindedir. İlk üç beyit ab ab ab şeklinde de-vam ederken son beyit kendi arasında kafiyelidir. Ottova Ri-ma batı ve İtalyan edebiyatının epik konulu bir şiir türü ola-rak gelişmiştir. Bu türde ilk şiir örneklerini vermiş olan Boc-caccio bu şiir tarzı ile kahramanlık konulu şiirler yazmış ve bu şiir türü iki yüz yıl boyunca İtalyan edebiyatının epik ko-nulu şiir türü olarak kullanılmıştır. Fakat daha sonra Cervan-tes’in Don Kişot adlı eserinin ün kazanmasından sonra, kah-ramanlıkları tiye alan sahte kahramanları anlatan bir nazım şekli haline de gelmiştir. Fakat gerçek kahramanları anla-tan Ottowa rimalar da yazılmaya devam etmiştir.

(Cevap E)

61. 9. Sınıftan itibaren “Türk Edebiyatı”, ve “Dil ve Anlatım” ders-leri “Türk Dili ve Edebiyatı” adı altında birleştirilmiştir. Bu bir-leştirmeden dolayı müfredatta da bazı değişiklikler olmuştur. Bunlardan bir tanesi de kazanımların belli başlıklar altında toplanmasıdır. Bu başlıklar şu şekildedir:

• Türk Dili ve Edebiyat Giriş

• Sözlü İletişim

• Yazma

• Okuma

(Cevap B)

62. İnsanların farklı yöntemleri görmesi, çok yönlü düşünmesi, analiz etmesi ve bunların sonucuna kararlar vermesi altı şap-kalı düşünce ile kazandırılır. Altı şapkalı düşünme tekniği bir konunun haritasını çıkararak farklı yönlerini görmeyi sağlar, bilinçli düşünmeyi öğretir ve düşünme etkinliğini belli bir dü-zene sokar.

(Cevap E)

63. Sunuş yoluyla öğretim; açıklayıcı, yorumlayıcı bir yaklaşım-la, kavram ve genellemelerin öğretildiği bir öğretme yoludur. Sunuş yoluyla öğretme, bilgilerin çok dikkatli bir şekilde dü-zenlenmiş ve öğrenci tarafından alınmaya hazır bir durum-da verilmesi sürecidir. Bu yaklaşımda, işlenen derste bilgiyi sağlayan, genellemeleri ve kavramları sunan, bunları açık-lamaya yarayan, örnekleri seçip öğrencinin hizmetine sunan asıl faktör öğretmendir. Bir başka deyişle bu yaklaşımda öğ-retmen, etkinliklerin merkezindedir.

(Cevap C)

64. Battalnâme 10. sınıf Türk edebiyatı dersinde “Oğuz Türkçe-sinin Anadolu’daki İlk Ürünleri” başlığı altında işlenmektedir.

(Cevap E)

65. Öğretmen, ögelerin öğrenimini çorap söküğüne benzeterek “analoji” yapmıştır.

(Cevap B)

66. Paragrafta öğretmenin rolünün öğrencilerin anlamlandırma süreçlerine yol göstermek olduğu belirtilmiştir. Verilen metni açıklayan, anlamını söyleyen kişi konumunda olmamalıdır öğretmen. Öğretmene bu anlamda rehberlik rolü veren yak-laşım yapılandırmacı yaklaşımdır. Yapılandırmacı yaklaşıma göre anlam arama süreci öznel bir süreçtir. Öğrenme bilgi-nin yeniden yapılandırılmasıdır. Edebiyat öğretiminde sunu-lan bir metin her öğrenci tarafından farklı anlaşılıp yorumla-nacaktır. Yapılandırmacı yaklaşıma göre verilen edebi met-ni keşfetme sürecinde öğrenci kendi yorumlayacak ve an-lamlandıracaktır.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

67. Öğretmenin bilgiyi öğrencilere aktarması sürecini içeren an-latım yöntemi öğretmen merkezli bir yöntemdir. Anlatma yön-temi, sözlü anlatıma ağırlık verdiği için anlatmayı gerektiren her türlü derste kullanılır.

ANLATIM YÖNTEMİ

Özellikleri;

• Öğretmen merkezlidir. Öğrenci pasiftir.

• Aynı anda çok sayıda kişiye bilgi aktarılır. Kalabalık grup-lara uygundur.

• Öğrencilere kısa zamanda çok bilgi verir.

• Öğrencilere dinleme alışkanlığı kazandırır.

Dikkat Edilecek Hususlar;

• Basit, kısa, tam cümleler kullanılmalıdır.

• Sunu mantıksal bir düzene göre yapılmalıdır.

• Ses tonu iyi ayarlanmalı, alçalıp yükselen bir tonla dik-kat canlı tutulmalıdır.

• Anlatım soru-cevap, tartışma ve gösteri ile desteklenme-lidir.

Seda Öğretmen de anlatım yöntemini kullanmaktadır. Sesi-ni iyi kullanmaya çalışarak öğrencilere söz hakkı tanıyarak yöntemi etkili bir biçimde kullanmaya özen göstermektedir.

(Cevap A)

68. Drama, öğrencinin etkin katılımını sağlayan eğlenceli bir öğ-renme ortamı oluşturulması açısından oldukça önemlidir. Özellikle iletişim becerilerinin geliştirilmesinde, öğrencinin iletişim sürecinin farkına varmasının sağlanmasında olduk-ça etkili olarak kullanılabilir. Drama ilgili kazanım açısından oldukça elverişli bir yöntemdir.

(Cevap C)

69. Edebiyat dersinde önce bir dönemin ortak özelliklerinin bü-tünü, sonra o dönemin temsilcisi olan yazarlardan alınmış örnekler ise parçaları oluşturmaktadır. Buna göre edebiyat dersi bütünden parçaya ilişkisine göre düzenlenmiştir.

(Cevap A)

70. Dokuzuncu sınıf ikinci ünitesinde şiirlerin zihniyet, ahenk, dil, yapı, tema, anlam, gerçeklik ve gelenek bakımlarından na-sıl incelenmesi ve yorumlanması gerektiği üzerinde durul-muştur. Kazanımlar, önerilen etkinlikler ve yapılan açıklama-larla öğrencilere yol gösterilerek; onların konuyla ilgili metin-leri okuyarak arzu edilen becerilere ve anlayışa ulaşmaları-na imkân hazırlanmıştır. Bu ünitede kazanım, etkinlik ve açık-lamalar aracılığıyla manzume ile şiir arasındaki farklılıkların kavranmasını sağlamak amaç olarak düşünülmüştür. Bu üni-tenin sonunda öğrencilerin; şiirleri zihniyet, yapı, tema, dil ve anlatım, ahenk, anlam, yorum, gelenek, metin ve şair ba-kımlarından inceleyip yorumlayacak becerileri kazanmaları amaçlanmıştır.

(Cevap D)

71. Dokuzuncu sınıfta; güzel sanatlar içinde edebiyatın yeri, ede-bî metinlerin dili ve özellikleri, edebî metin-gerçeklik ilişkisi üzerinde durulduktan sonra; edebî ve öğretici metinlerin in-celenmesi, anlaşılması ve yorumlanmasında yararlanılacak hususlara geçilmiş; zihniyet, yapı, tema, dil ve anlatım, an-lam, yorum, gelenek, metin ve yazar/şair bakımlarından na-sıl inceleneceği, daha önce yazılmış metinlerle ve dönem-leriyle nasıl ilişkilendirileceği ve sonuçta nasıl yorumlanaca-ğı belirtilmiştir. Bu sınıfta üzerinde durulacak konular dört ünite hâlinde ele alınmıştır. Bu sınıf düzeyinde edebiyat ta-rihine ilişkin bir kronoloji oluşturma söz konusu değildir.

(Cevap A)

72. Dili etkili kullanma ve kendini ifade edebilme becerilerini ölç-mede kullanılabilecek en etkili ölçme araçları sözlü veya ya-zılı yoklamalardır. Özellikle dili kullanma becerilerini ölçme-de sözlü yoklamalar daha çok tercih edilir.

Bunun yanı sıra performans görevleri, proje ödevleri, port-folyolar kendini ifade etme ve dili etkili kullanma becerilerini ölçme amaçlı kullanılabilir. Yine bu amaçla öğrencilere araş-tırma yaptırılarak araştırma sonuçlarını bir rapor halinde sun-maları istenebilir.

Ancak boşluk doldurma (kısa cevaplı) testleri kendini ifade ve dil becerilerini ölçmeye elverişli değildir. Çünkü bu testler çoğunlukla bilgi ve hatırlama (ezber) düzeyindeki davranış-ları ölçmek amacıyla kullanılmaktadır.

(Cevap E)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

73. Geçerlik, bir ölçme aracının amaca hizmet etme derecesi-dir. Geçerliğin bir diğer tanımı da ölçme aracının ölçmek is-tediği özellikleri başka özelliklerle karıştırmadan ölçebilme gücü olarak verilmektedir. Ölçme aracının kullanılış amacı-na göre farklı geçerlik türlerinden bahsedilebilir.

Sorunun seçeneklerini inceleyelim.

• A seçeneğinde verilen durum yordama geçerliğine kanıt oluşturur. Çünkü yordama geçerliği, bir ölçme aracının gelecekteki başarıyı tahmin etme gücüdür.

• B seçeneğinde verilen durum kapsam geçerliğine kanıt oluşturur. Çünkü kapsam geçerliği, sınavda kullanılan soruların derste işlenen konularını önem derecesine gö-re temsil etme gücüdür.

• C seçeneğinde verilen durum yapı geçerliğine kanıt oluş-turur. Çünkü yapı geçerliği, bir ölçme aracının, ölçmek istediği yapının boyutlarını birbirine karıştırmadan ölçe-bilme gücüdür. Bahsedilen sınav edebiyat bilgisi boyu-tunu diğer boyutlarla karıştırmadan ölçebilmiştir.

• D seçeneğinde verilen durum sınavın geçerliğine değil, güvenirliğine kanıt oluşturur. Çünkü güvenirlik, bir ölçme aracının tesadüfî hatalardan arınık olma derecesidir.

• E seçeneğinde verilen durum uygunluk geçerliğine ka-nıt oluşturur. Çünkü uygunluk geçerliği, bir ölçme aracı-nın geçmişteki başarıyı temsil etme gücüdür.

(Cevap D)

74. Sanatta ve sanat eserinde başat özellik, güzelliktir. Gerçek-lik, faydalılık, iyilik ve doğruluk da sanatın ve sanat eserinin özelliğidir. Ancak öncelik sıralamasında ilk sırada “güzellik” vardır.

(Cevap D)

75. Otuz Üç Kurşun Ahmed Arif’in bir şiiridir. Bu metin türleri ara-sında Coşku ve Heyecanı dile getiren metinler arasında yer almaktadır.

(Cevap B)




4.DENEME SINAVI


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

2. I ve II doğrudur. Bu dönemde tasavvufi metinlerin sayısında bir artış olmuş ve Türkçe edebi bakımdan zenginleşmeye başlamıştır.

(Cevap A)

4. Türkçe – Japonca ve Korece köken bakımından aynı dil gru-buna aittir.

Verilen diller Altay dil ailesine aittir. Altay Dilleri : 1. Türkçe

2. Moğolca

3. Mançu – Tunguzca

4. Japonca

5. Korece

(Cevap C)

1. Arapça; eklemeli değil, çekimli diller ailesine dâhildir. Çekim-li dillerin özellikleri şunlardır:

• Çekim sırasında sözcüğün kökünde değişme olur.

• Ek sözcüğün önüne, ortasına, sonuna getirilebilir.

• Hint – Avrupa Dilleri ve Hami – Sami Dilleri çekimli dil-lerdendir.

(Cevap A)

3. Jargon, belli bir grup içinde konuşulan dildir. Buna göre B seçeneğindeki açıklama yanlıştır. Burada verilen tanım leh-çe olarak nitelendirilmektedir. Türkçenin takip edilebilen dö-nemleri Orhun Abideleri ile başlar. Bundan önce ayrılan Çu-vaşça ve Yakutça, lehçe olarak adlandırılır.

(Cevap B)

6. Tarihi bilinen ve bugüne ulaşan en eski Türk yazıtı Çoyr Ya-zıtı’dır. Çoyr Yazıtı, Ongin (Işbara Tamgan Tarkan), Bayın Çokto (Tonyukuk) yazıtları Göktürk Bengü Taşları içerisinde yer alır. Yenisey Yazıtları, Kırgızlar tarafından 9.-10. yüzyıl-larda dikildiği tahmin edilmektedir. Tes Yazıtı, 22 satırdır. 757 yılı civarında Moyun Çor tarafından diktirildiği tahmin edil-mektedir ve Uygurlara ait bir metindir.

(Cevap A)

8. Nehcü’l-Feradis -Kerderli Mahmud bin Ali, Mukaddimetü’l-E-deb – Zemahşeri, Hüsrev ü Şirin - Kutb, Dasitan-ı Cümcü-me - Hüsam Katib’in eseridir.

(Cevap B)

5. Gagavuz Türkçesi, Türkçenin Batı kolunda yer almaktadır. Aynı zamanda Gagavuz Türkçesi, Türkiye Türkçesine en ya-kın Türkçe özelliği gösterir.

(Cevap E)

7. Dörtlükte ünlü daralması yoktur. Diğer ses olayları şunlardır:

A → sanmıştım

B → Ben – e = bana

C → Yut – um = Yudum

E → Sevgi – y – e

(Cevap D)



2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

10. Yalınlayan (=Tek Heceli) Diller: Çince, Tibetçe, Vietnamca ve Baskça gibi. Bağlantılı ve Kaynaştıran (=Eklemeli) Diller: a. Bağlantılı Diller: Türk dili ve köken bakımından içinde yer aldığı Ural-Altay dilleri ile bazı Asya ve Afrika dilleri gibi. b. Kaynaştıran Diller: Gürcü, Eskimo, Kızılderili dilleri gibi. Bü-kümlü (=Çekimli) Diller: a. Kök Bükümlü Diller: Arapça ve içinde yer aldığı Hâmi-Sâmi dilleri gibi. b. Gövde Bükümlü Diller: İngilizce, Almanca, Fransızca vb. Hint Avrupa dilleri gibi.

(Cevap A)

12. Samuel E Martin’in 1966 çalışması ile Roy Andrew Miller’in 1971’deki çalışmaları sonucunda Japonya, Altay dilleri ara-sında gösterilmiştir.

(Cevap C)

13. Türkiye de Türk dili tarihi konusunda ilk çalışmayı yapan ki-şi, Ahmet Caferoğlu’dur.

(Cevap B)

11. Verilen öncüller incelendiğinde II. öncül dışındakiler filden isim yapım ekiyle isim olmuştur.

sor- (fil) -gu (f.i.y.e.)

bil- (fil) -gi (f.i.y.e.),

sark- (fil), aç (f.i.y.e.)

yaş (isim) -ıl (i.i.y.e.) (yeşil)

(Cevap E)

9. Verilen cümleleri Türkiye Türkçesine çevirecek olursak; I. cümle → O, çabuk eve döndü.

II. cümle → Hülya güzel konuştu.

III. cümle → O, bugün mahsus gelmedi.

IV. cümle → O, vakti boşuna geçirmezdi.

Görüldüğü gibi altı çizili sözcükler durum zarfıdır.

(Cevap E)

14. bir çocuk → belgisiz sıfat

(herhangi)

(onun) gözü (onun) annesi tamlayanı düşmüş ad tamlaması

kavurduğu helva → sıfat - fiil

ne zaman → zarf

“ölse ve kalır” çekimli fiildir, kavurduğu fiilimsidir.

Dörtlükteki çekimli fiil sayısı üç değil, ikidir.

(Cevap D)

15. A- bitmiş → ortaçlı girişik cümle

B- söyleyeni → ortaçlı girişik cümle

C- gitmek → ad eylemli girişik cümle

D- geldikçe → ulaçlı girişik cümle

E- girişini → ad eylemli girişik cümle

(Cevap D)

16. A, C, D ve E seçeneklerinde geçen ifadeler tek heceli dille-re ait özelliklerdir. Bu dillerde “ek olmadığı için” B seçeneği yanlış bir ifade olur. B seçeneğinde geçen özellik eklemeli (bitişken) diller için geçerlidir.

(Cevap B)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

19. Karagöz oyunu, edebiyatta anlatmaya bağlı edebi metinler içerisinde değil göstermeye bağlı edebi metinler içerisinde yer alır.

(Cevap C)

20. Nasreddin Hoca’nın yazıya geçen en eski fıkrası, XV. yüz-yılda Ebu’l-Hayr Rumî tarafından kaleme alınan Saltuknâ-me’de kayıtlıdır. 1571 tarihli ilk yazma nüshada 43 olan Nas-reddin Hoca fıkralarının sayısı, Osmanlı Dönemi’ndeki mat-baacılık ve kitap basımı faaliyetleri çerçevesinde 600’e ulaş-mıştır. Günümüzde sözlü olarak anlatılan fıkraların on bine yaklaştığı söylenmektedir. Bu zaman içinde halk muhayyile-sinde, şartlara uygun pek çok fıkra oluşturulmuş veya baş-kalarına ait fıkralar Nasreddin Hoca’ya mal edilmiştir.

(Cevap E)

21. I, II, III ve IV. cümlelerde geçen ifadeler varsağı için doğru-dur. V. cümlede geçen kafiye şeması yanlıştır. (abab – aa-ba – ccca – ddda)

(Cevap E)

22. Söz konusu tanım prototiptir. Bir kavram olanı için ilk akla gelen öge prototip durumundadır. Prototipler dilden dile, kül-türden kültüre farklılık gösterir.

(Cevap C)

17. Cümledeki bozukluğun nedeni tamlayan eki eksikliğidir. Cüm-lenin doğru hali: “Yeni başarılar elde etmek için her öğrenci-nin okulunun sunduğu imkânlardan faydalanma yoluna git-mesi gerekir.” dir.

(Cevap C)

18. Destan, sözlü dönem ürünü olduğu için halk edebiyatının ya-zılı kaynakları içinde yer almaz. A, B, C ve D seçeneklerin-de verilenlerse yazılı ürünlerdir.

(Cevap E)

24. Timur Destanı, Moğol kültür dairesinde gelişen bir İslami Dö-nem destanıdır. Bu destanda Timur’un savaşları ve diğer ül-kelerle olan ilişkileri ele alınır.

(Cevap C)

23. Parçada “semai”nin özellikleri sıralanmıştır.

Semainin özellikleri şunlardır: • Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla yazılır (4+4 duraklı ya

da duraksız).

• Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir.

• Semailer, kendine özgü bir ezgiyle okunur.

• Uyak düzeni koşma gibidir, (abab. cccb, dddb…)

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

25. Kalenderi, satranç, vezn-i âhâr ve selis; halk edebiyatı ürü-nü oldukları halde aruzla da söylenmiştir. Destan ise bu gru-ba dahil değildir.

(Cevap E)

26. Tiyatroyla ilgili verilen bu tanımlarda; I. tanım → Kabare

II. tanım → Melodram

III. tanım → Fars

IV. tanım → Monolog

olması gerekiyordu.

Sıralama II, IV, I, III şeklindedir.

(Cevap C)

27. Yunan edebiyatının temelde insan psikolojisini ele aldığı bil-gisi yanlıştır. Çünkü bu edebiyata Homeros’un destanları ve Yunan tarihi kaynaklık eder.

(Cevap D)

28. Masallarda hainliği ve kötülüğü temsil eden karakter “Köse”-dir.

Diğer tiplerin özellikleri de şunlardır:

Padişah: Yardımseverlik

Koca Karı: Büyücülük

Dev: Koruyuculuk

Keloğlan: Saflık

(Cevap E)

30. “Türkisch Turfantexte” İslamiyet’ten önceki eserlerden olan Altun Yaruk’ta yer alan bir hikayedir. Diğer eserler İslamiyet sonrasına aittir.

(Cevap C)

29. Atasözlerinin İslamiyet öncesi karşılığı “Sav” dır.

1. KOŞUK: “Sığır” denilen sürek avları sırasında söylenen şiirlerdir. Konusu daha çok doğa, aşk, savaş ve yiğitlik-tir. Bu tür daha sonra Halk edebiyatında “Koşma” adıy-la anılmıştır.

2. SAV: Dönemin özlü sözleridir. Bugünkü atasözlerinin ilk biçimi niteliğindedir.

3. SAGU: “Yuğ” adı verilen ölüm törenlerinde, ölen kişile-rin erdemlerini ve duyulan acıları dile getiren şiirlerdir.

4. DESTAN: Toplumu derinden etkileyen olaylar sonunda halk arasında kendiliğinden oluşan uzun nazım türüdür.

5. MESNEVÎ: kendi arasında kafiyeli beyitlerden oluşmuş bir nazım şeklidir (aa/bb/cc...). Beyit sayısı bakımından hiç çbir kısıtlayıcı kurala bağlı değildir, iki ile on binlerce beyit arasında değişen bir genişliktedir. Gerek beyitler arasında kafiye bağlantısı bulunmaması gerek beyit sa-yısının sınırlı olmaması, şairlerin işledikleri konuyu iste-dikleri kadar genişletmelerine imkân sağlamış, bu yüz-den de çok kullanılan bir nazım şekli olmuştur.

(Cevap E)

31. Türkçe yazılmış ilk şairler tezkiresi Ali Şir Nevayî’nin Meca-lisü’n-Nefais adlı eseridir. Ancak eser antolojik özellik taşı-mamaktadır. Yani eserde şairlerin şiirlerinden örnekler yer almamaktadır.

(Cevap E)

32. Parçada verilen bilgiler Şeyhi’nin sorulduğunu göstermekte-dir:

• Harname, Hüsrev-i Şirin, Kenz-ül Menafi, Hab-neme’yi yazmıştır.

• Divan edebiyatının hiciv şairlerindendir.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

36. Birden fazla anlamı olan bir kelimenin dize veya beyit için-de söylenmemiş anlamıyla diğer kelimeler arasında anlam ilgisi kurmaya iham-ı tenasüb denir. D seçeneğindeki beyit-te “mihr” kelimesinin sevgi anlamı beytin genel anlamıyla il-gilidir. Saye-i zülfün derken senin saçının gölgesi şeklinde sevgili muhataptır. Fakat “mihr”in güneş anlamının ilgili ol-ması iham-ı tenasüb sanatını doğurur.

(Cevap D)

35. Atai’nin beş farklı mesnevisi olduğu için IV. cümledeki bilgi yanlıştır. Atai’nin mesnevileri şunlardır.

• Alemnüma Nefhatü’l Ezhar

• Sohbet’ül Ebkar

• Heft Han

• Hilyet’ül-Efkâr

(Cevap D)

37. Sıhhat ü Maraz, Hayali Bey’in değil Fuzuli’nin Farsça kale-me aldığı sağlıkla ilgili bir eserdir.

(Cevap A)

38. • Yalnız çağdaş şairler incelenmiştir.

• İsim ve hal tercümelerinin bulunması

• İmparatorluğun doğu bölgesinden olan şairleri tesbit et-mesi

• Ahdiye ait olması

Verilen parçadan çıkarılan bu öncüller “Gülşen-i Şuara”ya aittir.

(Cevap E)

33. Revî bir aruz bahri değil, uyaklardaki son sestir.

Türk Edebiyatında Aruz Bahirleri:

• Hezec bahri

• Recez bahri

• Remel bahri

• Münserih bahri

• Muzâri bahri

• Müctes bahri

• Serî bahri

• Hafîf bahri

• Mütekarip bahri

• Kâmil bahri

• Ahreb ve ahrem kalıpları

(Cevap A)

34. Hoca Dehhani, Şeyyad Hamza, Sultan Veled, Ahmet Fakih XIII. yüzyıl divan şairidir. Ali Şir Nevai ise XV. yüzyıl divan şairidir.

(Cevap A)

40. Verilen beyitin anlamı şöyledir: “Sana baktığımız zaman göz-lerimize yaş dolduğu için seni görmek güçleşir.”

Buna göre, sevgilinin görülmesine engel gözlere yaş dolma-sıdır.

(Cevap D)

41. Soruda “istidrak” sanatının tanımı yapılmıştır. İstidrak, över gibi görünüp yerme, yerer gibi görünüp övme sanatı. Eski edebiyatta ilkine “te’kidü’z-zemm bimâ yüşbihu’l-medh”, İkin-cisine “te’kidü’l-medh bimâ yüşbihu’z-zemm” adı verilirdi. “Hüsnüne hiç diyecek yok amma/Nigehi ok gibi işler cana” beyti överek yermeye, Nâbi’nin “Dehrde anlamayıp bilmedi-ği ola meğer/ Tema’u buğz u nifak u hased u gadr u sitem” beyti yererek övmeye örnek gösterilebilir.

(Cevap D)

39. “Nazla salınan serviler, gül bahçesinin yolunda seni seyret-mek için iki yanda saf saf durur.” beyitinde servilerin duruş-larının sebebi olarak sevgiliyi seyretmeyi gösteriyor. Bu da bir şeyi güzel sebebe bağlama anlamına gelen “Hüsn-i talil” dir.

(Cevap C)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

43. Aliye, Halide Edip Adıvar’ın “Vurun Kahpeye” adlı eserinin başkarakteridir. Eser, bir öğretmenin vatan ve gelecek nesil-ler için inançları ile hayatı pahasına gericilerle mücadelesi-ni anlatır.

(Cevap A)

44. Verilen eserler incelendiğinde eserlerin sırası ve türü şu şe-kilde olmalıdır: N. Fazıl’ın kaleme aldığı Tohum bir tiyatro eseridir. Refik Halit Karay’ın kaleme aldığı Şeftali Bahçeleri hikâye türü bir eserdir. Falih Rıfkı Atay’ın Çankaya’sı anı tü-ründendir. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kaleme aldığı Bursa’da Zaman eseri şiir şeklindedir.

(Cevap D)

45. Dergiler ve çıktıkları dönem şu şekildedir: Servet-i Fünun dergisi, Servet-i Fünun Dönemi’nde, Tür Dili dergisi Cumhu-riyet Dönemi’nde, Halka Doğru dergisi Milli Edebiyat Döne-mi’nde, Ulum dergisi Tanzimat Dönemi’nde çıkarılmıştır.

(Cevap E)

47. 1873 yılında Namık Kemal tarafından yazılan ve bir tiyatro eseri olan Zavallı Çocuk isimli eserde verem teması ilk kez görülür.

(Cevap A)

46. Anka, Niyazi Mısri’nin efsanevi hayatı, Mısri hakkında lisan-süstü çalışma yapan bir doktora öğrencisinin bakış açısın-dan, bilinç akışı tekniğiyle Sadık Yalsızuçanlar tarafından ro-man kalıbına dökülen bir eserdir.

(Cevap A)

42. Tezkire, divan edebiyatında şairlerin hayatından ve sanatın-dan söz eden türdür. İlk tezkire Ali Şir Nevai’nin Mecalis’ün Nefais’tir. Son örneği ise Mehmet Nail Tuman’ın “Tuhfe-i Na-ili’dir.

(Cevap A)

48. Kurt Kanunu, Kemal Tahir’in eseridir. Eser 1926 yılında Ata-türk’e düzenlenmek istenen suikastı konu edinir.

(Cevap C)

49. Öncülde verilen eser-karakter eşleştirmesi şu şekildedir: Ser-güzeşt – Dilber, Cezmi -Adil Giray, Kiralık Konak –Seniha, Anayurt Oteli – Zebercet, Küçük Ağa -İstanbullu Hoca, Sa-lih’tir

(Cevap D)

51. Saray ve Ötesi (Halit Ziya), Zeytin Dağı (Falih Rıfkı Atay), Defter-i Âmal (Ziya Paşa) ve Şehir Mektupları (Ahmet Ra-sim) eserlerinin türü anıdır. Oktay Akbal’a ait olan “Geçmi-şin Kuşları” adlı eserin türü ise günlüktür.

(Cevap B)

50. Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali’nin toplumsal gerçekçi anla-yışa göre kaleme aldığı eseridir. Yusuf, Muazzez, Selahat-tin Bey ve Ali eserde geçen kahramanlardır. Diğer seçenek-lerdeki yapıtlar tarihi konuları işlemiştir.

(Cevap D)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

53. Bu dizelerde “yalnızlık” bir benzetmeyle ifade edilmiş; bu so-yut kavram bir “kartal”a benzetilerek somutlaştırılmıştır. Bu teşbihte müşebbeh “yalnızlık”, müşebbehün bih de “geniş, siyah gölgesi hayatı kaplayan bir kartal”dır. Teşbih sanatı kul-lanılmıştır.

(Cevap A)

56. Dadaizm akımında dil ve estetik kuralları bir yana bırakıla-rak kuralsızlık ilkesi benimsenmiştir. Garip Akımı Dadaizm’e Türk edebiyatında en yakın akım olarak kabul edilir.

(Cevap D)

54. Gecekondularda yaşayan insanların problemleri, Cumhuri-yet Dönemi toplumsal gerçekçi yazarların kaleme aldığı bir konudur.

(Cevap B)

55. Bir yazarın kendi isteğine göre seçtiği herhangi bir konuda kesin yargılara varmadan, kişisel düşüncelerini kendi kendi-siyle konuşuyormuş havası taşıyan bir üslupla kaleme aldı-ğı yazılara“deneme” denir. Deneme, yazarın gözlemlediği ya da yaşadığı olay, olgu, durum ve izlediği varlıklarla ya da herhangi bir kavramla ilgili izlenimlerinin belli bir plana bağ-lı kalmayarak, tamamen kendi kişisel görüşüyle serbestçe yazıya döktüğü kısa metinlerdir

(Cevap E)

52. Puslu Kıtalar Atlası, İhsan Oktay Anar’ın post modern türün-deki eseridir. Mahur Beste, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın birey-sel roman türündeki eseridir. Bizim Köy, Mahmut Makal’ın köy romanı türündeki eseridir. Dersaadet’te Sabah Ezanla-rı ise Atilla İlhan’ın tarihi roman türündeki eseridir.

(Cevap B)

57. Edebi eserlerde ses ve anlam kaynaşmasından oluşan bi-rimler kullanılır. Metnin türüne göre bu birimlerin görünüşü değişir. Anlatmaya ve göstermeye dayalı metinlerde “cüm-le” ve “paragraf” gibi birimler “olay” eksenlidir. Bu metinler, birbirleriyle bağlantılı olay ve “tema” örgüsünden oluşur. An-latmaya dayalı metin türleri roman, hikâye ve masal vb.dir. Göstermeye bağlı metinlere ise tiyatro örnek olarak verilebi-lir. Şair Evlenmesi bu açıdan diğer seçeneklerde verilen me-tin türlerinden farklıdır.

(Cevap D)

59. Ömer Bedrettin Uşaklı, Yedi Meşale grubuna değil, Memle-ketçi Edebiyat akımına dâhildir. Buna göre II. cümlede bilgi yanlışlığı olduğunu söyleyebiliriz.

Yedi Meşaleciler şunlardır: • Kenan Hulusi

• Sabri Esat Siyavuşgil

• Cevdet Kudret

• Ziya Osman Baba

• Vasfi Mahir Kocatürk

• Yaşar Nabı Nayır

Ömer Bedrettin Uşaklı Yedi Meşaleciler’den değildir.

(Cevap B)

58. “Üç İstanbul” Mithat Cemal Kuntay’a ait bir romandır. Çürü-yen yozlaşan İstanbul ve bu İstanbul’un çürümüş yozlaşmış insanları anlatılır. Bu romanda yazar, İstanbul’un üç kötü dö-nemini okuyucuya yansıtmaktadır. Yalnız kişisel çıkar ardın-da koşan insanlar, dalkavuklar, jurnalcalciler, ikiyüzlüler, bir-birlerinin kuyusunu kazanlar gibi kişilerden söz eder.Bu ro-mana kısaca Osmanlının yıkılış romanı da denebilir. Adnan sınıf değiştirmek isteyen tipik bir Osmanlı-Türk aydınıdır. 93 Harbi sebebiyle, sekiz yaşındayken İstanbul’a göçen Adnan bir konak sahibidir. Refahına kavuşup particiliğin tatlı yanla-rına kandıktan sonra nihayet taparcasına sevdiği Belkıs ile evlenir. Belkıs yozlaşan bir tabakanın tipik bir örneğidir. Ad-nan’la Belkıs kişilikleri, ilişkileri olaylar karşısındaki davra-nışları “sınıf değiştirmek isteyen bir aydınla, çöken bir züm-renin kadını” nın tipik kişilikleri ilişkileri, davranışlarıdır.

(Cevap C)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

60. “Abdullah Efendi’nin Rüyaları” öykü türündedir. Diğerleri ise romandır.

(Cevap B)

61. • Sempozyum, herhangi bir konunun alanın uzmanları ta-rafından değişik yönleriyle ele alınıp açıklanması biçi-minde yapılan durumdur. (Bilgi şöleni)

• Münazara, önceden belirlenmiş bir konunun jüri ve din-leyici topluluğu önünde karşıt görüşte iki grup tarafından tartışıldığı tartışma biçimidir.

• Panel, herhangi bir konunun alanın uzmanları tarafından bir başkan yönetiminde ve dinleyiciler önünde çeşitli yön-leriyle ele alındığı konuşmalardır.

• Söylev (nutuk) ise, tek bir kişi tarafından açık meydan-larda veya kapalı ortamlarda, belli bir amaç doğrultusun-da bir araya gelmiş topluluklara heyecanlı ve sanatsal bir dille yapılan konuşmalara denir.

(Cevap D)

63. Bloom taksonomisinde analiz düzeyi hedeflerde, ögelere dö-nük analiz, ilişkilere dönük analiz, örgütleme ilkelerine dö-nük analiz etme vardır. Analiz etme, karşılaştırma, şematik olarak gösterme, saptama, ayırt etme, parçalara ayırma, ana hatlarını gösterme ve bölümlere ayırma vardır.

I. Şiirin, ses ve anlam kaynaşmasından oluşan birimlerden meydana geldiğini,

II. Temanın, şiirdeki birimlerin birleşmesindeki etkisini,

III. Şiiri oluşturan yapılara yepyeni bir örnek vermeyi,

IV. Şiirde yapıyı oluşturan birimlerin işlevlerini,

(Cevap C)

64. Her metin bir iletişim aracıdır ve her metinde temel öge dil-dir. Dil, değişik metinlerde farklı işlevlerde kullanılabilir. Bir ileti dille ilgili bilgi vermek üzere düzenlenmişse o ileti de dil, dil ötesi işlevde kullanılmıştır.

(Cevap D)

62. “Bir yazıyı, biçim, anlatım ve noktalama özellikleriyle oluştu-ran kelimelerin bütününe “metin” denir. Metni iç unsurlar ve dış unsurlar (biçim) olmak üzere iki şekilde inceleyebiliriz. İç unsur içerikle ilgilidir. (A) şıkkında verilen “metnin konusu” içeriktir. Diğerleri ise metnin biçimini oluşturmaktadır.

(Cevap A)

66. Öğrencilere okuma alışkanlığı kazandırma dil-edebiyat prog-ramlarının en önemli amaçlarındandır. Ancak parça metin-lerle bunu gerçekleştirebilmek zordur. Ayrıca okuma alışkan-lığı kazandırmanın en temel unsuru öğrencinin okuduğun-dan zevk almasıdır. Roman, öykü gibi eserler okuma alış-kanlığı kazandırmada bu açıdan oldukça önemlidir.

(Cevap C)

65. Yazınsal metinler öğrenciler açısından her zaman daha ilgi çekici bulunmaktadır. Bu nedenle okuma alışkanlığı kazan-dırma sürecinde yazınsal metinlerle başlayıp daha sonra öğ-retici metinlerin sevdirilmesi daha uygundur. 2005 progra-mında öğretici metinlere daha çok yer ayrılmıştır.

(Cevap B)

67. Edebi dönemlerin işleniş sırası açısından baktığımızda 10. sınıfın 2. ünitesinden itibaren izlenen sıra şu şekildedir. Des-tan dönemi, İslam uygarlığı çevresinde gelişen, Tanzimat, Servet-i Fünûn ve Milli Edebiyat şeklindedir. Bu sıralama öğ-renci açısından uzaktan yakına doğru bir sıralamadır

(Cevap A)


2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

2020 /

KP

SS /

ÖA

BT

ww

w.k

apla

naka

dem

i.co

m

2020-ÖABT/TDE

68. Yenilenen edebiyat dersi öğretim programında programın te-mel hareket noktası ve amacı şu şekilde belirtilmiştir. “Bu programda; ilköğretim okulunu bitirmiş, kendisini yazılı ve sözlü olarak ifade edebilen öğrencilerin düzeyleri hareket noktası alınmıştır. Orta öğretimde dört yıl boyunca okutulan Türk edebiyatı dersiyle; özel uzmanlık alanı istemeyen her türlü metni, yazıldığı dönemin zihniyetiyle ilişkilendirerek an-layıp değerlendirebilen; başta sanat metinleri olmak üzere, yine her türlü metni zihniyet, yapı, tema, dil ve anlatım, an-lam ve gelenekle ilişkisi bakımlarından inceleyip çözümle-yen ve yorumlayabilen; benzer ve farklı metinleri birbiriyle karşılaştırıp bunlardan sonuçlar çıkarabilen öğrenciler yetiş-tirilmek istenmiştir.”

(Cevap A)

69. Kurgulayıcı metinler, yazarın yaşamı ve dili kurgulayarak or-taya koyduğu metinlerdir. Öykü, şiir, roman, oyun, senaryo vb. Bilgi, haber, iletme amacını taşıyan metinlere ise kullan-malık/bilgilendirici metinler denir. Makaleler, gazete haber-leri, yemek tarifleri vb.

(Cevap D)

70. Yenilenen edebiyat dersi programında edebiyat öğretiminde metinden nasıl hareket edileceği açık ve net biçimde açık-lanmıştır. Yani program metinleri hareket noktası alan bir an-layışla düzenlenmiştir. Program öğrencilerin metinleri önce zihniyet ve yapı bakımından çözümlemeleri; tema, dil-anla-tım, anlam bakımlarından incelemeleri; sonra da yorumla-malarını sağlamak üzere hazırlanmıştır. Öğrencilerin Türk edebiyatı derslerinde işlevini bilmeden ezberledikleri edebi-yat tarihi ve edebî kişilikler hakkındaki bilgiler yerine metni çözümleme, anlama ve yorumlama becerilerini kazanmala-rı ve bunlardan yararlanarak estetik yaşantının zevkine var-maları amaçlanmıştır.

(Cevap C)

71. Bir ders kitabının içindekiler kısmının görsel hali gibi olan kavram öğretim aracı kavram ağıdır. Kavram ağı öğrencile-rin izlenimlerini, düşüncelerini yazılı öğretim araçlarındaki ( ders kitabı, dergi, ansiklopedi, vb..) kavram ve ilkelerle uyum-lu bir biçimde sergileyen bir grafik araçtır. Kavram ağları, bir-birleriyle ilişkili bilgilerin özelliklede kavramları yeniden dü-zenlemek amacıyla kullanılır. Kavram ağlarının özelliklede kavram haritalarından en önemli farkı bu harita çeşidinde kavramlar arası ilişkiler kurulması şartı yoktur. Bir kitabın için-dekiler bölümü gibi kavramları sadece sınıflama ve grupla-ma amacı bulunan bu harita çeşidi soruda olduğu gibi hiye-rarşik bir şekilde kavramları görselleştirir.

(Cevap D)

72. Değerlendirme bir bilginin ya da değerin uygun kriterler kul-lanılarak sorgulanması, belirli bir görüş ya da önerinin savu-nulması ya da eleştirilmesi davranışlarını içermektedir. Öğ-retmenin öğrencilerinde gerçekleştirmek istediği karşılaştır-ma değerlendirme basamağında yer almaktadır.

(Cevap E)

75. Kavramlar bilginin yapı taşlarıdır. Öğrenme-öğretme süre-cinde birçok kavramın öğrenciler tarafından öğrenilmesi ge-rekmektedir. Kavramlar soyutlamalar içerdiği için öğretmen-ler kavram öğretiminde sorunlar yaşamaktadır. Kavram öğ-retiminde yaşanan sorunların önemli nedenlerinden birisi kavramların öğretmenler tarafından geleneksel bir yöntem uygulanarak kazandırılmaya çalışılmasıdır.

• Öğrenciye soyut bir şekilde öğretmen tarafından sunu-lan ve öğrenci katılımına olanak vermeyen bir süreçte öğrencinin kavramı algılaması zordur.

Kavram öğretiminde soyut olan kavramın öğrencilerin katı-lımı ile somutlaştırılması ve tablo, grafik, şekil ve şemalar-dan yararlanarak kavramlar arası ilişkilerin öğrenciler tara-fından keşfedilerek kavramın tanımlanması etkili sonuçlar verir. Öğretmenin kavram haritasını oluşturması, öğrencile-rin de bunu defterlerine aynen çizmeleri kavramların somut-laştırılmasında yani öğrenilmesinde etkili bir yol değildir.

(Cevap C)

73. Edebiyat ve Türkçe öğretimi sürecinde kullanılacak metinle-rin seçiminde dikkate alınması gereken ilk ölçüt dersin ka-zanımlarına uygunluktur. Eğer bir metin programda belirti-len kazanımlara hizmet etmiyorsa öğrenci düzeyine çok uy-gun olsa da, çok ilgi çekici ya da düşündürücü nitelikli olsa da bir anlamı yoktur. Hedeflerimize uygun olmayan, hedef-lerin kazandırılmasına aracılık etmeyecek bir metne yer ver-menin bir anlamı yoktur.

(Cevap A)

74. (A) Arketip: İlk örnek

(B) İmge: Zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi özlenen şey

(D) Görüntü: Şeklen görülen şey

(E) Simge: Uzlaşmaya bağlı olarak kavramların yerini tutan göstergedir.

(C) şiirde dikkat çeken fikir.

Soru kökünde verilen cümlede “izlek” kavramı tanımlanmış-tır.

(Cevap C)

tÜrk dİlİ ve edebİyati ÖĞretmenlİĞİ ÖĞretmenlİk ......2020-Öabt/tde 14. unvan grubu bir...

Documents