tỔng quan vỀ thuẾ - · pdf filelà công cụ để quản lý kinh...

TỔNG QUAN VỀ THUẾ

1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẾ

2. VAI TRÒ CỦA THUẾ

3. PHÂN LOẠI THUẾ

4. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ

5. MÔ HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ THUẾ

6. HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM HIỆN NAY

1


KHÁI NIỆM

Thuế là:

Nguồn lực chuyển giao từ khu vực tư nhân sang

khu vực công;

Đươc thực hiên thông qua quyền lực Nhà nước;

Nhăm thực hiên các chức năng của nhà nước.

2


ĐẶC ĐIỂM

• Tính cưỡng chế và tính pháp lý cao

• Thuế là khoản đóng góp không mang tính hoàn trả

trực tiếp

• Thuế là khoản đóng góp không mang tính đối giá

trực tiếp

3


THUẾ, PHÍ VÀ LỆ PHÍ*

• Phí là khoản thu nhăm thu hồi chi phí đầu tư cung

cấp các dịch vụ công cộng không thuần túy theo quy

định của pháp luật và là khoản tiền mà các tổ chức,

cá nhân phải trả khi sử dụng các dịch vụ công cộng

đó.

• Phí là khoản thu mang tính chất bù đắp chi phí

thường xuyên hoặc bất thường như phí về xây dựng,

bảo dưỡng, duy tu của Nhà nước đối với những hoạt

động phù hơp người nộp phí. 4

• Lê phí là khoản thu gắn liền với viêc cung cấp trực

tiếp các dịch vụ hành chính pháp lý của Nhà nước

cho các thể nhân, pháp nhân nhăm phục vụ cho công

viêc quản lý hành chính Nhà nước theo quy định của

pháp luật.

• Lê phí là khoản thu có tính chất phục vụ cho đối

tương nộp lê phí về viêc thực hiên một thủ tục hành

chính vừa mang tính chất động viên, đóng góp cho

NSNN. 5



• Giống nhau: đều là nguồn thu của NSNN và mang

tính pháp lý

• Khác nhau: về giá trị pháp lý; về mục đích; về mức

độ ảnh hưởng; về tính cưỡng chế

6




Tăng nguồn thu để tài trơ cho các chương trình chi tiêu thực

hiên các chức năng của Chính phủ

Phân phối và phân phối lại thu nhập

Là công cụ để quản lý kinh tế vĩ mô (định hướng đầu tư trong

nước, bình ổn kinh tế lúc suy thoái hoặc tăng trưởng quá nóng;

thực hiên chính sách kinh tế đối ngoại)

7

8


3. PHÂN LOẠI THUẾ

9

PHAÂN LOAÏI THUEÁ

Theo phöông

thöùc ñaùnh thueá

Thuế

gián

thu

Theo cô

sôû ñaùnh

thueá

Thueá

ñaùnh

vaøo

thu

nhaäp

Thueá

ñaùnh

vaøo

tieâu

duøng

Thueá

ñaùnh

vaøo

taøi

saûn

Thuế

trực

thu

Theo cheá

ñoä phaân

caáp QL

Thuế ñòa

phöông

Thuế

trung

öông

Theo thueá

suaát

Thuế

suaát

tuyeät

ñoái

Thuế

suaát

tyû leä

Thuế

suaát

tyû leä

coá

ñònh

Thuế

suaát

tyû leä

bieán

ñoåi

Thuế

suaát

lũy

tiến

Thuế

suaát

lũy

thoái

Từng

phần

Toaøn

phaàn

Thue MB.pptx

Thue MB.pptx

Thue MB.pptx

Thue MB.pptx

4. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ*

10

Phạm vi ảnh hƣởng của thuế (Diện thuế):

- Phạm vi ảnh hưởng theo luật định

- Phạm vi ảnh hưởng kinh tế

Sự chuyển thuế (toàn phần/từng phần):

- Chuyển thuế thuận chiều

- Chuyển thuế ngược chiều

Thuế đơn vị và thuế giá trị:

- Thuế đơn vị

- Thuế giá trị

11

Phạm vi ảnh hưởng của thuế trong TT cạnh tranh hoàn hảo

- Thuế đơn vị:

P

Q

S

D

S’

T

G

H

Q0

E P0

F

Pb

Pm

Q1

Phaïm vi aûnh höôûng cuûa thueá ñôn vò ñaùnh vaøo ngöôøi saûn xuaát



12


- Thuế đơn vị:

P

Q

S

D

D’

T

G

H

Q0

E

P0

F Pb

Pm

Q1

Phaïm vi aûnh höôûng cuûa thueá ñôn vò ñaùnh vaøo ngöôøi tieâu duøng


13


- Thuế giá trị:

Phaïm vi aûnh höôûng cuûa thueá giaù trò ñaùnh vaøo ngöôøi saûn xuaát

P

Q

S’

D

S T

G

H

Q0

E P0

F Pb

Q1

Pm

O


14


- Thuế giá trị:

P

Q

S

D

D’

T

G

H

Q0

E P0

F

Pb

Pm

Q1

Phaïm vi aûnh höôûng cuûa thueá giaù trò ñaùnh vaøo ngöôøi tieâu duøng


15


Độ co giãn của cung và cầu quyết định sự phân chia gánh

nặng thuế: Cầu càng co giãn và cung càng ít co giãn thì gánh

nặng thuế sẽ chủ yếu rơi vào người sản xuất và ngược lại, cầu

càng ít co giãn và cung càng co giãn thì gánh nặng thuế chủ

yếu rơi vào người tiêu dùng.


16


Q

Phaân chia gaùnh naëng thueá khi caàu co giaõn

ít, cung co giaõn nhieàu

P

Q

S

D

D’

T

G

H

Q0

E

P0

F

Pb

Pm

Q1

Phaân chia gaùnh naëng thueá khi caàu co

giaõn nhieàu, cung co giaõn ít

o

P

S

D

D’

T

G

H

Q0

E P0

F Pb

Pm

Q1 o

17

Q Q

S

D

D’

T

Q0

P0 = Pb

Pm

Q1

Cung hoaøn toaøn co giaõn

o

S

T

P0 = Pm

Pb

Qo = Q1

Cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn

o

P P

D

Q

S

D

D’ T

Q0

P0 = Pm

Pb

Q1

Caàu hoaøn toaøn co giaõn

o

S

D = D’

T

Q

P0 = Pb

Pm

Qo= Q1

Caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn

o

P P

D’

1.5. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ*

18

Phạm vi ảnh hưởng của thuế trong TT độc quyền

Q

MC

D

Q0

P0

Q1

Thueá ñaùnh vaøo haõng ñoäc quyeàn

o

P

MR

Q0’ Q1’

MC + T

F

F’ E

E’

P1

P0’

P1’

1.5. PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ*

19

Phạm vi ảnh hưởng của thuế trong TT độc quyền

BT: Hãy chứng minh răng trong thị trường độc quyền và đường

cầu thị trường là đường tuyến tính, thì ngay cả khi đường cung

là đường hoàn toàn co giãn, người tiêu dùng cũng không bao giờ

chịu quá ½ số thuế.

HD: Vận dụng kiến thức kinh tế vi mô


20

Phạm vi ảnh hưởng của thuế trong hoạt động TM quốc tế

Q

F

C I H G

P

O

E

P’

P

QS O Q’S Q’d Qd

D S

Giaù quoác teá

Giaù quoác teá coäng thueá nhaäp

khaåu

Tnk

Löôïng nk tröôùc thueá

Löôïng nk

sau thueá

Thueá taùc ñoäng vaøo haøng hoaù nhaäp khaåu

5. MÔ HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY

QUẢN LÝ THUẾ

21

5.1. CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN XÂY DỰNG

HỆ THỐNG THUẾ

5.1.1. Nguyên tắc công bằng:

- Nguyên tắc lợi ích: công băng theo lơi ích đươc hưởng

- Nguyên tắc khả năng thanh toán: công băng theo khả năng chi

trả: công băng dọc và công băng ngang, để tái phân phối thu

nhập xã hội một cách hơp lý

- Không ưu đãi cho bất cứ một hoạt động nào, trừ những trường

hơp vì mục tiêu chính trị và những trường hơp đặc biêt.

- Không thể đạt đươc sự công băng tuyêt đối, nhưng cần có lý do

chính đáng cho những trường hơp đặc biêt, và phải tránh phức

tạp hóa thuế. 22


HỆ THỐNG THUẾ

5.1.2. Nguyên tắc hiệu quả:

- Hiệu quả đối với nền kinh tế: hê thống thuế phải đạt đươc mục tiêu

với chi phí thấp nhất.

- Hiệu quả đối với số thu NSNN:

- Độ nổi của thuế: Đn = %ΔT/%ΔGDP đo nhịp độ gia tăng của thu thuế

so với nhịp độ tăng trưởng kinh tế.

- Đảm bảo tăng thu cho NSNN (Đn > 1), loại trừ dần các trường hơp gây

thâm hụt không đáng có.

- Luôn luôn hoàn chỉnh và hoàn thiên hê thống thuế: đơn giản, rõ ràng.

- Hê thống thông tin về thuế phải tốt.

- Cần có hê thống giải pháp đối phó với các hiên tương trốn thuế. Trốn

thuế không bao giờ bị thủ tiêu hoàn toàn, nhưng cần phải thu hẹp.

23


HỆ THỐNG THUẾ

5.1.2. Nguyên tắc hiệu quả:

Đường cong Laffer:

- Tỷ lê thu thuế 0%,

tổng thu thuế băng 0

- Thuế suất 100%,

tổng thu thuế băng 0

- Khi thuế suất tăng từ 0%

đến 100%, điều gì xảy ra đối với tổng thu thuế?

Theo Laffer, có một mức độ cực đại tại một mức thuế suất nào đó

(có thể <50%), sau mức thuế suất này, kết quả thu thuế sẽ ngươc

lại.

24


HỆ THỐNG THUẾ

5.1.3. Các nguyên tắc khác:

- Tính ổn định theo thời gian

- Tính đại chúng: đươc toàn thể dân chúng tham gia xây dựng

- Tính đơn giản, minh bạch: cá nhân và doanh nghiêp phải đươc

hướng dẫn rõ ràng về các Luật thuế có liên quan; ngăn chặn các

trường hơp lạm thu thuế

- Tính kỷ luật

- Tính linh hoạt với những biến động kinh tế - xã hội

25

5.2. CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA MỘT SẮC THUẾ

Tên gọi của sắc thuế

Đối tương nộp thuế

Đối tương chịu thuế (Cơ sở của thuế)

Biểu thuế, thuế suất

Chế độ giảm thuế, chế độ miễn thuế

Trách nhiêm, nghĩa vụ của người nộp thuế

Thủ tục đăng ký, kê khai, nộp và quyết toán thuế

26

TÊN GỌI CỦA SẮC THUẾ

Tên gọi của mỗi sắc thuế thể hiên đối tương tác động của sắc thuế hoặc mục tiêu của viêc áp dụng sắc thuế đó

Ví dụ:

- Tên gọi của Luật Thuế giá trị gia tăng cho thấy loại thuế này chỉ đánh vào phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ sau mỗi lần chúng đươc luân chuyển

- Tên gọi của Luật Thuế thu nhập doanh nghiêp cho thấy thuế này đánh trên phần thu nhập chịu thuế của doanh nghiêp

- Tên gọi của Luật Thuế tiêu thụ đặc biêt cho thấy loại thuế này đánh vào viêc tiêu dùng các loại hàng hóa, dịch vụ đươc quy định là đặc biêt đươc sản xuất hoặc nhập khẩu.

27

ĐỐI TƢỢNG NỘP THUẾ

Yếu tố này xác định rõ các tổ chức, cá nhân nào có

nghĩa vụ phải kê khai và nộp loại thuế cụ thể nào, cũng

như các tổ chức, cá nhân nào không phải kê khai và nộp

thuế (đối tương đươc miễn nộp thuế) theo quy định của

từng Luật thuế cụ thể.

28

CƠ SỞ CỦA THUẾ

Yếu tố này xác định rõ thuế đươc tính trên cái gì. Tùy

theo mục đích và tính chất của từng sắc thuế, cơ sở thuế

có thể là các khoản thu nhập nhận đươc trong kỳ tính

thuế của một tổ chức, cá nhân nào đó.

Cơ sở của thuế có thể là tổng trị giá hàng hóa, dịch vụ

tiêu thụ trong kỳ nếu là thuế đánh vào hàng hóa, dịch

vụ.

29

BIỂU THUẾ, THUẾ SUẤT

Biểu thuế là bảng tổng hơp các mức thuế suất hoặc các mức

thuế nhất định đươc quy định trong một Luật thuế cụ thể.

Mức thuế, thuế suất là yếu tố quan trọng nhất, là “linh hồn”

của một sắc thuế, thể hiên yêu cầu và mức độ động viên của

Nhà nước trên một cơ sở tính thuế, đồng thời cũng là mối quan

tâm hàng đầu của người nộp thuế.

Thuế suất bao gồm:

- Thuế suất tuyêt đối

- Thuế suất tỷ lê: cố định, biến đổi, lũy tiến, lũy thoái

30

CHẾ ĐỘ MIỄN, GIẢM THUẾ

Miễn, giảm thuế là yếu tố ngoại lê đươc quy định trong

một số sắc thuế, theo đó, quy định cụ thể các trường hơp,

đối với đối tương nộp thuế đươc phép miễn thuế hoặc

giảm bớt nghĩa vụ thuế so với thông thường (vì một số lý

do khách quan bất khả kháng như thiên tai, địch họa hoặc

tai nạn bất ngờ; hoặc vì thực hiên các mục tiêu các chính

sách xã hội của Nhà nước…)

Trong từng Luật thuế cũng có các quy định về điều kiên,

thủ tục, thẩm quyền xét miễn, giảm thuế.

31

TRÁCH NHIỆM, NGHĨA VỤ CỦA

NGƢỜI NỘP THUẾ

Yếu tố này quy định trách nhiêm, nghĩa vụ của đối tương

nộp thuế trong quá trình thi hành Luật thuế, ví dụ như

nghĩa vụ về đăng ký, kê khai, thu nộp thuế; nghĩa vụ về

thực hiên chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ; nghĩa vụ về

khai báo, cung cấp các thông tin cần thiết cho viêc tính và

thu thuế…

Viêc quy định trách nhiêm, nghĩa vụ của đối tương nộp

thuế một mặt nhăm nâng cao ý thức tự giác chấp hành luật

thuế, đưa viêc thực thi luật thuế vào nề nếp, kỷ cương; mặt

khác, là cơ sở pháp lý để xử lý các vi phạm về thuế, đảm

bảo sự kiểm soát, quản lý của cơ quan thuế đối với quá

trình chấp hành luật thuế đươc chặt chẽ, kịp thời.

32

THỦ TỤC KÊ KHAI, NỘP VÀ QUYẾT

TOÁN THUẾ

Thực hiên theo quy định của Luật quản lý thuế.

Quy định rõ hình thức thu nộp, thủ tục thu nộp, kê

khai, quyết toán thuế, thời gian thu nộp... nhăm đảm

bảo sự minh bạch, rõ ràng của chính sách, tạo cơ sở

pháp lý để xử lý các trường hơp vi phạm luật thuế.

Ngoài các yếu tố cơ bản trên đây, trong các sắc thuế

còn quy định rõ trách nhiêm quyền hạn của cơ quan

thuế và các cơ quan liên quan trong quá trình thi

hành luật thuế; các hình thức vi phạm hành chính và

các biên pháp xử lý vi phạm hành chính... 33

5. 3. MÔ HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ THUẾ

QUỐC HỘI

UBTV QUỐC HỘI

• Luật, Bộ luật

• Pháp lênh

CHÍNH PHỦ • Nghị định, Nghị quyết của Chính phủ

• Quyết định, Chỉ thị của TT Chính phủ

BỘ TÀI CHÍNH

• Thông tư hướng dẫn thực hiên

• Chỉ thị, quyết định của Bộ trưởng BTC

34

CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA THUẾ

SƠ ĐỒ HỆ THỐNG BỘ MÁY QUẢN

LÝ THUẾ VIỆT NAM HIỆN HÀNH CHÍNH PHỦ

Bộ Tài Chính

Tổng cục Thuế

Cục thuế tỉnh, TP

trực thuộc TW

Chi cục thuế TP,

quận, huyện

Trạm, đội thuế xã,

phƣờng

Tổng cục hải quan

Cục Hải quan tỉnh,

thành phố trực

thuộc TW

Cục, Vụ, Viện

UBND tỉnh, TP

trực thuộc TW

UBND TP, quận,

huyện Hải quan cửa khẩu

35

PHÂN CẤP NGUỒN THU THUẾ GIỮA

CÁC CẤP NGÂN SÁCH (Luật NSNN)

(a) NGUỒN THU THUẾ NGÂN SÁCH TRUNG ƢƠNG HƢỞNG 100%

- Thuế giá trị gia tăng thu từ hàng hóa nhập khẩu;

- Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu;

- Thuế tiêu thụ đặc biêt thu từ hàng hóa nhập khẩu;

- Thuế bảo vê môi trường thu từ hàng hóa nhập khẩu;

- Thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiêp, lãi đươc

chia cho nước chủ nhà và các khoản thu khác từ hoạt

động thăm dò, khai thác dầu, khí; 36

(b) NGUỒN THU THUẾ PHÂN CHIA THEO TỶ LỆ

% GIỮA CÁC CẤP NGÂN SÁCH

Thuế giá trị gia tăng, trừ thuế giá trị gia tăng quy định tại

điểm a nói trên;

Thuế thu nhập doanh nghiêp, trừ thuế thu nhập doanh

nghiêp quy định tại điểm a nói trên;

Thuế thu nhập cá nhân;

Thuế tiêu thụ đặc biêt, trừ thuế tiêu thụ đặc biêt quy định

tại điểm a nói trên;

Thuế bảo vê môi trường, trừ thuế bảo vê môi trường quy

định tại điểm a nói trên. 37

(c) NGUỒN THU THUẾ NGÂN SÁCH ĐỊA

PHƢƠNG HƢỞNG 100%

Thuế tài nguyên, trừ thuế tài nguyên thu từ hoạt động thăm

dò, khai thác dầu, khí;

Thuế môn bài;

Thuế sử dụng đất nông nghiêp;

Thuế sử dụng đất phi nông nghiêp;

38

6. HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM HIỆN NAY

1. Luật thuế xuất khẩu, thuê nhập khẩu

2. Luật thuế tiêu thụ đặc biêt

3. Luật thuế giá trị gia tăng

4. Luật thuế thu nhập doanh nghiêp

5. Luật thuế thu nhập cá nhân

6. Luật thuế sử dụng đất nông nghiêp

7. Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiêp

8. Luật thuế tài nguyên

9. Luật thuế bảo vê môi trường

10. Luật thuế môn bài 39

40

SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP

Chaên nuoâi Troàng troït Nuoâi, troàng thuûy

saûn

Noäi ñòa Xuaát khaåu

THUEÁ SD ÑNN Tieâu thuï noâng saûn

THUEÁ XK

THUEÁ TNDN

1

41

KHAI THÁC TÀI NGUYÊN

THUẾ TÀI NGUYÊN

Noäi ñòa Xuaát khaåu

THUEÁ GTGT

Tieâu thuï taøi nguyeân

THUEÁ XK

THUEÁ TNDN

2

42

NHAÄP KHAÅU HAØNG HOÙA

THUEÁ

NK T. NK

T. GTGT T. NK

T. TTÑB

T. GTGT

Baùn haøng hoùa NK trong nöôùc

Hoaëc

THUEÁ TNDN

3

Hoaëc

43

SAÛN XUAÁT KINH DOANH KHAÙC

THUEÁ XK T. TTÑB

T. GTGT THUEÁ

GTGT

Xuaát khaåu

THUEÁ TNDN

4

Noäi ñòa

Hoaëc

tỔng quan vỀ thuẾ - · pdf filelà công cụ để quản lý kinh...

Documents