yönetim foksiyonlarrı

8/3/2019 ynetim foksiyonlarr

1/71


2/71

Ynetim ve Organizasyon Nedir?

Gnmzde rgtler klasik anlayn (mekanikanlay) dnda bilgiyi reten ve ileyenorganizasyonlar olarak ortaya kmaktadr.

Ksaca Bilgi Ekonomisi ad verilen bu sistemde,bilgi iletiim teknolojilerini kullanarak (retim,sat, pazarlama vs..) tm srelerin yenidendizayn anlamna gelmektedir.

Bilgi retimin merkezine oturarak, hammadde,sermaye ve emek olan retim unsurlarna bilgien baa oturacak ekilde ilave olmutur


3/71

Ynetim ve Organizasyon Nedir? Bu gelimeler beraberinde organizasyonlar,

fiziksel ve beeri gleri bir araya getirenyaplar olmaktan ok, retimde kullanlan,

bilgi, fikir ve yenilik (innovation) ortayakaran yaplara dntrmektedir.


4/71

Ynetim Nedir? Bakalarnn araclyla amaca ulama vebakalarna i yaptrma sanatdr.

Ynetici bu sanat icra eden kiidir. Bakalar genelde i grenler yada

alanlardr.

Sre olarak Ynetim fonksiyonlarnn yerinegetirilmesini salayan bilimsel ve sanatsalyn olan faaliyetler olarak tanmlanr.


5/71

Ynetim Nedir? Bir grup abas vastas ile, tek banaulalamayacak hedeflere ulamak ihtiyacdr.

Ynetim geni anlamyla rgtsel hedeflerietkin ve verimli olarak ulalmas amacylaynetim fonksiyonlar olan planlama,rgtleme, yrtme, koordinasyon ve kontrolfaaliyetlerinin en iyi ekilde kullanlmasdr.


6/71

Ynetimin Amac Ynetimin amac, kaynaklarn koordinasyonu

yoluyla, rgtsel amalara ulamaktadr.

Bu amaca, ilk olarak Planlama ile balanr. grenler, planlama ile ortaya kan sreleri

gerekletirirler.


7/71

Ynetimin AmacYnetimin koordinasyonu ile aadakiamalara ulalr.

Dzen Amac: Negatif davranlara engelolmak

rgt kltrn oluturmak ve

kurumsallatrmak Ekonomik Amalar: Kar salamaya

odaklanmaktr.


8/71

Ynetici Kimdir? 3 tr rgtsel rol yerine getiren kiidir. Kiileraras rol (uyum salamak)

bilgi salamak (gerekli enformasyonu temin

etmek) karar vermek (neticeye ulamak)

Ynetici bu rol bir araya getirirkenaralarnda entegrasyonu salamal ve ortayamutlaka sinerji karmaldr.


9/71

Ynetici Kimdir? Druckere gre: Ynetici astlarnn

potansiyelini ortaya karmaldr. Hatta, onlar

sayesinde i gren deil, astlarnnperformansndan sorumlu olan kiidir.


10/71

Ynetici Becerileri Yneticinin birok becerileri olmaldr. Enbata i ile ilgili gerekli bilgi ve beceriye sahipolmaldr. lave olarak;

Sosyal Beceriler: Szl ve szsz davranlar-imajve itibar salar-evresi tarafndan alglanr-ihedeflerine daha abuk ular-evre ile etkileimhalinde olunur, olumsuz taraflar azaltr, olumlular

pekiir, saygnlk-ikna-protokol kurallarnrenmeyi salar.


11/71

Ynetici BecerileriDuygulara Ynelik Beceriler: Yneticinin duygusalzekasn gsterir. Korku ile baa kma, bakalarnnduygularn anlama, empati yapma, sevgiyi ve iyi duygularifade etmek, kar tarafn kzgnl ile baa kma gibizorluklar atrr.

Saldrgan Davranlarla Ba Etme: rgtsel sorunlaralabilir. Stres ile Baa kma Becerisi:Bu beceri, baarszlkla,

utanlan bir durumla, yalnz braklma ile mcadeleyedestek vermektedir.

Plan Yapma ve Problem zme: Karar verme,nedenaratrmak,i plann gelitirmek gibi faydalar salanr.Ynetsel-Kavramsal (Btnletirme)-Analitik-letiim-

nsan likileri Becerisi-Karar verme becerisi-Teknik beceri


12/71

Ynetici ve Liderlik Ynetici belirlenmi amalara ulamak iin kaynaklarkullanr. Liderler ise amalar belirlerler. Daha esnek,dinamik ve yeni fikirlere ak.

-Lider srece hakim, ynetici srece teslim -Lider orjinal, ynetici kopya -Lider gven, ilham eder, ynetici kontrole

gvenir. Lider-Otokratik ( ben merkezli-istiare yapmak) Demokratik Karizmatik Bilgiye dayanan


13/71

ORGANZASYON ve RGT

KAVRAMLARI Ynetim, rgt veya organizasyonu hedefe

ulatrma etkinliidir. Buna ulamak amacyla

kaynaklar koordine etmek gereklidir. Her trynetsel faaliyet, adna rgt veyaorganizasyon dediimiz yapda yerine getirilir.

2 unsurdan meydana gelir: 1-nsan

2-nsan D


14/71

ORGANZASYON ve RGT

KAVRAMLARI nsan d faaliyetleri iin kullanlan tmkaynaklar, tm maddi varlklar faaliyet unsurlarolarak ilem grr.

rgtlerin kurulu nedenleri: Sosyal ihtiyalarn karlanmas Kendi bana yaplamayan iler organizasyon kurularak

yaplr. Yetenek gelitirmek amacyla (kiisel yada toplumsal),

Herhangi bir alanda uzmanlamak amacyla, Deiime ayak uydurmak iin Birikmi bilgiden faydalanabilmek amacyla Sinerji oluturmak amacyla


15/71

Organizasyon kavram

nsan ihtiyacn karlamak amacyla kurulur. Tek banayaplamayan iler ancak organizasyon kurmakla mmkn olur.

Organizasyon kavram Yunanca Organondan, yani

Organdan gelmektedir. Bir vcudu meydana getiren organlar Ayn ekilde bir iletmenin hedeflerini gerekletirende onunbirimleri, departmanlardr.

Organizasyonlar,maddi ve manevi unsurlar bir araya getirir vekoordine eder. Maddi unsurlarn ihmalinden fiziksel yetersizlik

Manevi unsurlarn ihmalinden ise motivasyon eksiklii ortayakar. Motivasyon eksiklii insan kaynaklarnn verimsizliiniortaya karmtr.


16/71

Organizasyonlarn karlatdnmler

Artk gnmzde mekanik yapnn yerini insan merkezliorganizasyonlar almtr.

saatlerinde daha esnek, i yapmada bilgiye nem veren,insani ihtiyalar nemseyen anlay vardr.

Hzl deiim, rekabet,zgrlk, eitlik, demokrasi, zamanve stres ynetimi, ibirlii, evre, etik, ademi merkeziyetiyaplanma, e-devlet, nemli faktrler yada deerler olarakyeni dnemde karmza kmaktadr.

Enerji kaynaklar daha ok, gne, rzgar gibi yenilenebilir

doal kaynaklara ynelmektedir. letiim networklar zerinden, kuantum elektronii,

molekler biyoloji, evre,genetik mhendislik gibi nekan alanlar sz konusudur.


17/71

Org. karlat dnmler. BilgiToplumu Srecinde

Mal retiminden hizmet retimine geilmitir.

Nitelikli i gcne olan talep art gstermitir.

Ekonomik yapda deiimler ortaya km, yeniekonomi, bilgi toplumu, beyaz yakal, dijitalrnler, rnde bilginin artan nemi, hzla deienrn yaam, farkllama

Ykselen yeni snflar bilgi iisi kavram ile iitipleri, teknisyen, akademisyen, mhendis veprofesyoneller artmtr.


18/71

rgt Kavram ve ada rgtler rgt, organizasyonlarn ve insanlarn ok farklihtiyalarn karlamak amacyla kurulan teknik,sosyal ve ekonomik yaplardr (okul, kulp, firma,

hastane). Organizasyonlarn daha ok belli biramaca odaklanm eklidir.

rgtler belli amaca ulamak iin kurulurlar. Buamaca tesadflerle deil, belli bir dzenerevesinde ulalmaktadr.

rgtler sadece kiilerin bir araya gelmesiyledeil, bir araya gelen insanlarn faaliyetlerinin

anlaml bir e gdm sonucunda ortaya kar


19/71

rgt

Neden kurulurlar:

nsan ihtiyalarn daha iyi karlamak Etkinlii arttrmak, sinerjiyi ortaya karmak

Kiilere gven salamak, ait olma ihtiyalarn

karlamak


20/71

Bilgi a rgtleri zellikleri

Bilgi rgtlerinin ncelii, bilgiden kullanlabilirbilgi retmeye almasdr. Rekabette zgrlk,bilgiyi yaratc kullanma dntrmeklemmkndr. IT ynetimde etkinliin temel

dayana haline gelmitir. Bilginin toplanmas,ilenmesi,yorumlanmas

sreleri karar verme yakndan ilgilidir. Rekabetiavantaj,doru bilgi,doru zaman ve yerde,doru

miktarda ve hzl olarak kullanlmakla elde edilir.


21/71

Bilgi a rgtleri zellikleri

Bilgi anda rgtlerin genel zellikleri: Esneklik renen organizasyon - learning organization

A rgtlenmeleri D kaynak ynetiminin yaygnl, kolaylamas Hiyerari azl Eitimli igc alanlara sorumluluk verilmesi ok fonksiyonluk ve artan mobilite.


22/71

YNETM DNCESNN DOUU VE GELM

Ynetim anlaynn tarihi, insan hibir zamanihtiyalarn tek bana karlayamad iin ilkinsana kadar uzanmaktadr.

Tek bana olmamak, yani toplum halinde

yaamak insan iin seim deil bir zorunluluktur. nsan sadece kendi ihtiyalar iin bakasna

ihtiya duymaz, ayn zamanda kendini ifadeetme, gerekletirme ve ait olma duygusunutatmin etmek iin srekli bakasna ihtiya duyar.


23/71

YNETM DNCESNN DOUU VEGELM

Avlanmaya dayal ilkel toplumdan, tarmtoplumuna

Buhar makineleri icad ile sanayi toplumuna Nihayet bilginin retim faktr olarak

kullanlmaya baland Bilgi toplumuna

geilmitir


24/71

Tarm Toplumuna Kadar Ynetim

Ynetim ilevinin nce ailede, sonrakabile ve sonrada siyasal birimler de

uyguland sylenilebilir. Tarmn gelimesi ve bunun bir sonucuolarak, yiyecek kaynann sreklilemesieitli tarmsal topluluklar ortayakarmtr.


25/71

Tarm Toplumuna Kadar Ynetim

Msr Piramitleri organize abann sonucundaortaya kmtr. Bugn modern ynetiminayrlmaz bir paras olan ileriye dnk tahminde

bulunmulardr. Roma dneminde kk apta imalathanelerin

olmas (tekstil, anak) ynetim ve organizasyonalannda gelimeler salanmtr.

M. 1800l yllarda Hammurabi Kanunlarnda,asgari cret ve sorumluluun devredilemeyeceiilkesi zerinde durulmutur.


26/71

Tarm Toplumu ve YnetimDncesi

inden, Hindistana, Yunana, Romaya veMeksikaya kadar uygarlklarn temel ynleri kyl

olmalar, ekonomilerinin topraa dayal ve zelmlkiyet kavramnn ortaya kmamasdr.

Modern ekonomi biliminin kurucusu Adam Smith

1776 ylnda yaynlanan The Wealth of Nationsadl eseri, organizasyon ve ynetim teorisinin ortayakmasna katk salamtr


27/71

Sanayi Toplumu ve Ynetim

Sanayi toplumunu ortaya karan retim ilikileridir. Sanayi devrimi ile, el sanatlarna dayal retim anlay,

yerini kitle retiminebrakmtr. Aile yapsnda ekirdek aile yapsnn, sanayide ise snf

bilinci ve rgtsel hareketlenmeleri ortaya karmtr.

Makineleme ile gelen hzl deiim, verimlilik ve etkinliiarttrmak amacyla Fredeick Taylor 1911 ylndaalmalarn letmelerin Bilimsel Ynetimi adleserinde ynetim konusunu sistematik olarak iledi

Sanayi Devrimi ile Avrupa 1830-1914 endstrileme anoluturmutur.

Ayrca bu iletmelerin toplumdaki yeri glenmi, sendikave ii hareketleri olmu ve devlet karsna sivil toplumkurulular kmtr.


28/71

Sanayi Sonras (Post-Modern) Toplumve Ynetim

zellikle BT alanndaki gelimeler, yeni rgtmodellerinin ortaya kmasna neden olmaktadr.

rgtlerin etkisi evde alma, esnek alma,part-time gibi uygulamalar ile anlmakta.Kapitalist tesi toplum olarak da adlandrlan busre, bilginin nemini vurgulayarak bilgitoplumuna gidii hazrlamtr.

Daha esnek, ak, yatay, otonom ve devaml

renen organizasyonlar olarak geliiyor. nsan kaynaklar anlay ortaya kmakta ve esnek

i gc ve bilgi iisi istihdam edilmektedir.


29/71

Sanayi Sonras (Post-Modern) Toplumve Ynetim

Modernizm sanayi toplumunun, post-modernizmise bugnk sanayi sonras toplumun felsefitemellerini oluturmaktadr.

Post-modern anlay farkllklara ve kiilerinkendilerini gerekletirmeleri iin onlara frsatverir. nisiyatif kullanmalarnn motivasyonlarnartracan ve verimli olabileceini vurgular.

Bilgi vazgeilmez bir retim unsurudur. Hzla

mrn azaltmakta yada sresi deimektedir. Katlmc demokrasi, amalara ulamak, ok

merkezli, sivil toplumda nemi artm ve bilgisektr ne kmtr.


30/71

BLM 2

BLMSEL YNETMYAKLAIMLARI


31/71

BLMSEL YNETM YAKLAIMLARI

Sanayi Devrimi ile ortaya kan retim ve ynetimanlay farkllklar nce Frederic W.Taylorunletmelerin Bilimsel Ynetimi(1911), HenryFayolun Sanayi ve Genel Faaliyetlerde

Ynetim(1916), Max Weberin BrokrasiModeli adl eseri ile Klasik Anlay kendinigstermitir.

Klasik anlay Neo-klasikanlay ile Elton Mayove arkadalarnn 1932de yaptklar insanmerkezli almalar takip etmitir.

Neo-klasik anlay Modern Ynetim ile Sistemve Durumsallk yaklamlar takip etmitir.


32/71

KLASK YNETM DNCES

Klasik teori, ana fikir etrafndagelimitir.

Birincisi, ilerin grlmesinde insan

unsurunun makineler yardmyla etkinbiimde kullanlmas,

kinci olarak, formel organizasyon yapsnnbir dzen erevesinde oluturulmas,

ncs de, verimlilik ve etkinliinsalanabilmesi iin kaynaklarn rasyonel

biimde kullanlmasdr.


33/71

KLASK YNETM DNCESBilimsel Ynetim lkeleri ve Taylor (1856-1915)

alt iletmelerdeki rasyonellikten uzak,dzensiz ortamlardan tedirgin olarak, zmleraram ve gelimekte olan ynetim hareketidncelerinden geni lde yararlanmtr.

Taylorun alt iletmelerdeki temel gzlemleriyledir: verimsizlik, tembellik, ve kaytarmaclk,alma kural ve prosedrlerinin standartlardanyoksun oluu, ie almada ehliyet, yetenek vekapasite kullanlmamas, iler iin standart sreler

belirlenmemesi Taylorun almalar esas olarak bu gzlemleredayanm ve israf ve kayplara yol aan etkenlerirasyonel yntemlerle kontrol altna alarak verimliliiarttrma abalar, Bilimsel Ynetim ad ile yaygn

bir uygulama alan bulmutur.


34/71

KLASK YNETM DNCESYntem Sreci Yaklaimi ve Henry Fayol (1841-1925)

alt irkette yllarca yneticilik ve genel mdrlkyapmtr. Yneticilikte ve ynetimle ilgili olarakulat sonular, Ynetim Sreci Yaklam olaraksistemletirmitir.

Ynetimi, bir sre olarak dnm ve evrensel olanbu gerei aka ortaya koymutur.

Ynetim bir anda balayp biten bir olay deil; her anyenilenen ve tekrarlanan bir sretir.

Belirledii yapsal ilkeler, daha ok iletmenin kurulu

dzeni, i datm, sorumluluklarn belirlenmesi vehiyerarik yapy ifade eder; Hiyerari - Merkezi yaplanma - blm ilkesi - Ynetim birlii Yetki ve sorumluluk - Maa ve cret - Disiplin - Hakkaniyet Genel menfaatlerin zel menfaatlere tercih edilmesi Giriim ilkesi

alanlarn ie devamll ilkesi - birlii ilkesi - Dzen ilkesi


35/71

KLASK YNETM DNCESWeber ve Brokratik Ynetim Yaklaimi

Alman sosyolog Max Weber, Protestan Ahlaki veKapitalizmin Ruhu adl eseriyle, toplumbilim,ekonomi ve tarih gibi eitli disiplinlere ilgi duymu,brokrasi zerinde yapt incelemelerle rgt veynetime katk salamtr.

Eski rgtler sanayileen ve modernleen bat dnyasiin yetersiz olmaya balamlardr. Bunlarn yerinigerek kamu kesiminde, gerekse zel kesimdebrokrasi denen byk apl rgtler almaktadr.

Organizasyon ve ynetim teorisi alannda Fayol veMax Weberin grleri, Kamu ynetimi disiplininingelimesine katklar salarken, Taylorun grleri,zel ynetim ya da iletme ynetiminin gelimesinekatklar salamtr.


36/71

KLASK YNETM DNCESWeber ve Brokratik Ynetim Yaklaimi

Weberin brokrasi modelinin zellikleri u ekildedir: Grev dalmlar biimsel ve belirli metotlarla yaplr. Yetki kullanm, belirli kural ve kaidelerle mmkn olur.

Yerine getirilen grevlerin karlklar belli kurallara gredenir. Kiisel tercihlere gre deil, biimsel kurallara gre

belirlenecek olan grev ve yetkiler belirli bir hiyerarik yapierisinde dzenlenir.

Astlar stlerinin emir ve talimatlarna, onlarn tad yasalyetkinin bir gerei olarak uymaldrlar. Her grev nceden belirlenmi kural ve kaideler ile yrtlr. rgtsel verilerin da kar mahremiyeti vardr. Tm ilikiler gayri ahsi olmal ve haberleme yazl olarak

yrtlmelidir.


37/71

KLASK YNETM DNCES

Klasik Ynetim Dncesinin Eletirisi

Klasik teori rgtleri mekanik sistem olarakgrm ve rgtn insan unsuruna nem

vermemitir. nsan ikinci plana itmi ve dolaysyla insanninsan olarak kendini ifade etmesinin zorunlu aracolan iletiimin, alanlar asndan ne anlamageldiini nemsememitir

alanlarn i tatminlerinde, motivasyonlarnda,dolaysyla verimlilik ve etkinliklerindeki yerizerinde durmamlardr.


38/71

NEO-KLASIK YNETIM TEORISI

Ynetimin ikinci nemli temel yaklam,nsan likileri Yaklam olarak daadlandrlan Neo-Klasik Yaklamdr.

Klasik yaklamn 1930lu yllarda yetersizhale gelmesi ynetim bilimcilerini yeniaraylara itmitir.

Bu araylar sonucunda Neo-klasik yaklamveya dier adyla nsan likileri Yaklamdenilen yeni bir ynetim organizasyon teorisidomutur.


39/71


Neo-klasik ynetim yaklam, klasik ynetimyaklamnn yeterince nem vermedii rgtninsan kaynaklar zerinde nemle durmaktadr.

Neo-Klasik ynetim yaklamna katk salayandnrlerin (Elton mayo, Kurt Lewin, J.FRoetlishberger) genellikle davran bilimlerindenyetimi olmalar, bu yaklamn insan ilikileriyaklam olarak gelimesini etkilemitir.

rgt sosyal bir yap olarak ele alan ve bu sosyalyapnn insan merkezli olarak dzenlenmesidurumunda baarl olunaca temel varsaymnadayanan yaklam


40/71


Neo-Klasik Ynetim Dncesinin Eletirisi

Neo-klasik veya nsan likileri Yaklamnnbalca eksik yn, kk ve informel gruplar

zerinde, dolaysyla bunlar arasndaki informeliletiim zerinde gereinden ok durmu, formelorganizasyonu ve buradaki formel iletiimi ihmaletmitir.

rgtlerin sadece insan unsuru zerinde durulmu,onlarn rasyonel kurallara gre ileyen ekonomik veteknik yaps zerinde durulmamtr.


41/71

MODERN YNETIM DNCESI

Neo-klasik ynetim dncesi yerini, kinciDnya Sava yllarndan itibaren, ModernYnetim Dncesine brakmtr.

Modern Ynetim Dncesi; Sistem Yaklamve Durumsallk Yaklamndan olumaktadr.

Sistem Yaklam, rgtlerin ilk kez biyolojik

bir sistem olarak grlmesidir Durumsallk yaklam, rgtsel olaylaraklamada, klasik ve neo-klasik teorilerininyetersiz kalmasnn nemli katks olmutur.


42/71


Sistem Yaklam Sistem, paralardan oluan, paralarnbirbirleriyle ve d evreyle ilikilerininbulunduu bir btn olarak tanmlanmaktadr.

rgtler de sistemlerdir ve alt sistemlerdenoluurlar. Sistem Yaklam tek bana bir disiplin olarak

deil, belirli olaylar incelerken yararlanlan bir

ynetim felsefesi, bir dnce tarz olarakkullanlmaktadr. Bu yaklam iletmeye eitli alt sistemlerden

oluan, sreleri ve amalar olan bir btn

olarak bakar.


43/71


Durumsallk Yaklam

Durumsallk yaklamna gre rgtler, evreselfaktrlerden etkilenir; bu nedenle, dinamik bir evredesabit ilkelere bal kalmak yanltr.

Durumsallk Yaklamna gre rgtler deimezilkelere gre deil, iinde faaliyet gsterdii evreninkoullarna gre ekillenir.

Byle bir yaklam, deien her yeni durum iin farklynetim uygulamalarn gerektirir.

rgtler evresel koullara uyum salayacak esnek veorganik yaplar olmak durumundadr.

Teknoloji ve evre (d faktrler) en nemliunsurlardr


44/71


Modern Ynetim Yaklaiminin Etkisi

Ynetim yaklamlarnn deimesinin temelinde, insandncesinin ve toplumsal yaamn deimesi vardr.Durumsallk yaklamna kadar, organizasyon teorileri,

genellikle en iyi rgt yaps, en iyi rgt yapsnnolamayaca ve en iyinin koullara ve zamana balolduu dncesi zerinde durmaktadr.

Durumsallk yaklamnn ilkelerinden ve kurallarndandeil, gnn koullarndan hareket etmesi, ynetimin

pratik ve faydac doasna uygun dmektedir. Budnceye gre, en iyi rgt yaps, eitli i ve dfaktrlerin etkisiyle ekillenen rgt

Durumsallk yaklam ayn zamanda ynetimde ilkeyokluu anlamnda yorumlanmaktadr


45/71

ada Ynetim Yaklamlar Toplam kalite ynetimi Yaln retim-ynetim

Klme Benchmarking renen organizasyonlar Deiim mhendislii

Reorganizasyon Klme ve kademe azaltma Zaman Ynetimi- Stres Ynetimi Yaratclk


46/71

Blm 3

Ynetim Fonksiyonlar


47/71

Ynetim Sreci ve Ynetimin Fonksiyonlari

Ynetim etkinlii; planlama, rgtlemeynlendirme ve kontrol faaliyetlerindenoluur. Bu faaliyetlere, ynetim sreleri

denir. lk ynetim faaliyeti planlamadr.Planlama, rgtsel amac gerekletirmekiin neyin nasl ve hangi kaynaklardayaplacann nceden kararlatrlmasdr.Plan ayn zamanda bir karardr ve kararlartoplamdr.


48/71


PLANLAMA FONKSIYONU

Bilinen tanmyla planlama neyin, nezaman, nerede, kim tarafndan ve naslyaplacann nceden kararlatrlmasdr.Bu tanma uygun olmayan bir dnce,ynetici iin geliigzellik anlamna gelir.

Planlama ynetimin ilk fonksiyonudur. Her ynetim faaliyetinde baar, etkin bir

planlama sayesinde mmkn olabilir.


49/71


Planlamada dikkat edilecek hususlar

Ksa ve uzun dnem hedef ve stratejilerin seimi

Amalara ulatrc politika ve yntemleringelitirilmesi

Denetim iin temel olacak yrtme ltlerinin

saptanmas Deien koullarn etkisiyle eski planlarn gzden

geirilmesine ilikin kararlarn alnmas gerekir


50/71


RGTLEME FONKSYONU

Mal ve hizmet retmekte olan almalar dnyann heryerinde rgt ad verilen ekonomik, sosyal, kltrel, askeri,dinsel ve siyasal amal ibirlii sistemleri iinde yerine

getirilmektedir. rgtleme, ekonomik kalknma ve byme, sanayileme,

bilimsel ve teknolojik gelime bakmndan nemli olan birfonksiyondur. Faaliyetleri;

rgtsel yapnn kurulmas likilerin saptanmas Grev tanmlarnn yaplmas Grevin gerektirdii niteliklerin tanmlanmas


51/71


Ama ve levlerineGrergtler

Mal ve hizmet reten rgtler: Toplumun tkettiimal ve hizmet reten rgtlerdir.

Politik rgtler: Bu rgtler toplumun belirlediiamalar gerekletirmek iin kurulan rgtlerdir.

Birletirici rgtler: Bu rgtlerin amac,uyumsuzluklar ortadan kaldrmak, kurumsal

beklentilerin yerine getirilmesini salamaktr. Varlk koruyucu rgtler: Bu tr rgtler; eitsel,kltrel ve dinsel faaliyetler araclyla toplumunsrekliliini salamaya alrlar.


52/71


RGTSEL MODELLER

Merkezi rgt Modeli Merkezi Olmayan (Adem-i Merkez-i)

Biimsel ve Biimsel Olmayan rgt Yaps

Dikey (Hiyerarik) rgt Modeli


53/71


Merkezirgt Modeli

Karar verme mekanizmasnn bir veya birden fazlamerkezde olmas, ynetimin merkezi veya merkeziolmamasn belirler.

Ynetimde merkeziyetilik, karar verme ve otoritekullanma yetkisinin, ynetimin en tepesindeolan(lar)da veya tepeye yakn olan pozisyonlardatoplanmasdr.

Merkeziyetilik, rgtsel ynetime ilikin kararverme, plan yapma, politika ve strateji gelitirmehakknn rgtn st kademesinde toplanmasdr.

Merkeziyetilik, alt kademe ile st kademearasndaki mesafenin almasna neden olur.


54/71


Merkezi Olmayan (Adem-i Merkezi)rgt Modeli

Merkezi olmayan ynetim, rgtsel ve ynetsel

karar alma, politika ve strateji belirleme yetkisininyerel birimlere devredilmesidir. Yerel nitelikteki fonksiyonlarn merkezi ynetimin

dnda blge ve yerel birimlerce yerinegetirilmelidir.

Yerinden ynetim, karar verme yetkisinin,hiyerarinin en alt kademelerine verilmesidir.


55/71


Biimsel ve Biimsel Olmayan rgt Yaps

nformel (biimsel olmayan) rgt ise, herhangi bir

formel rgt ierisinde bireyler arasnda meydanagelen ve faaliyet plannda belirlenmemikoordinasyon eklini ifade eder.

nformel rgtlerde sadece belirli temel faaliyetlerkoordine edilir; dier rollerin yerine getirilmesi

konusunda, alanlara hareket serbestisi salanr. rgtn bilinen biimsel kurulu emas dnda,

rgt yelerinin, birbirlerine eitli nedenlerleyaknlamalar, biimsel olmayan rgtleri ortayakarr.


56/71


Dikey (Hiyerarik)rgt Modeli

Dikey rgtlenmeye, komuta tipi rgtlenme de denir. ok sayda i grenin bulunduu rgtlerde, merkezi bir

ynetim anlaynn gerekli olduu durumlarda,hiyerarik rgtleme yoluna gidilir. rgtsel faaliyetlerin bir disiplin iinde yrtlmesinde,

otoritenin merkezde veya belli kiilerin elindetoplanmasnn gerekli olduu durumlarda, hiyerarikrgt yaps uygun bir yapdr.

Ast-st ilikilerinin aka ortaya konduu, rgtemalarnn, dikey biimde hazrland, hiyerarik rgtmodellerinde, formelleme derecesi yksek ve rgtsel

yap formel ve mekaniktir.


57/71


rgtlerdeBlmlendirme ve Blmlendirme Trleri rgtleri, bilimler ve blmlere ayrma ilemine,

blmlendirme (departmantasyon) denir. rgtlerde belligrevler bir araya getirilerek iler, belli iler bir araya

getirilerek departmanlar veya blmler oluturulur. Blmlendirme baz kurallar erevesinde yaplr. Szkonusu kurallar aadaki gibi aklayabiliriz: Benzer ilerin dikkate alnmas Uzmanlamadan yararlanma

Denetim Egdm kolaylatrma Giderleri azaltma


58/71


59/71


rgtlerdeBlmlendirme ve Blmlendirme Trleri

rn (Mal) Temeline Gre Blmlendirme

Birden fazla rn imal eden iletmelerde rn kriteriesas alnarak bir blmleme yaplabilir. Bu ekilde herrn ayr bir blmde ve ayr bir kar merkezi olarakdnlecektir.

Koordinasyonda problem kmas ihtimaline karlk,rnler noktasnda uzmanlama salanaca iin denemli avantajlar yakalanabilir.


60/71



Corafi Temele Gre Blmlendirme Corafi blmlendirme sayesinde rgtler yerel pazar

koullarn daha kolay karlarlar. zellikle uluslar arasrgtlerin, blge temeline gre rgtlenmesi kanlmazolmaktadr.

Geni bir corafyada faaliyet gsteren ve fiziksel olarak

yaylmas gereken iletmeler corafi temele grergtlenirler.

En nemli yarar, rgtn her blgenin tercihlerinedaha kolay cevap verebilmesidir.


61/71



Mteri Temeline Gre Blmlendirme Mteri temeline gre blmleme, mal veya hizmet

sunulan mteri gruplarna gre yaplan blmlemebiimidir.

Bir rgtsel tasarmn temel unsuru tketici istek veihtiyalar olursa, mteri odakl bir blmlemeye

gidilmelidir. Hazr giyim maazasndaki kadn, ocuk, erkek

reyonlar blmleri buna rnek olarak verilebilir.


62/71



Matriks (Karma) rgt Modeli Bir iletmede birden fazla rgtleme kriteri

kullanlarak blmlemeye gidilebilir. Bu durumdakarma bir rgtlemeden sz etmek gerekir.

Bir iletme deiik rnler rettii iin rn temelinegre bir blmlemeye giderken, ayn anda vardiyalar

eklinde alma da yapabilir. Bu iletmede iletmefonksiyonlar da yerine getirilecektir. eitli blgelerdefaaliyet gstermesi de sz konusu olabilir. Byle biriletmede blmleme karma olacaktr.


63/71



ada (Post-Modern) rgt Yaplar rgtleri deiime uratan ve teknolojik alanda

yaanan deiimler, toplumsal ve rgtsel yaplaretkiliyor.

Her toplumsal olay srekli faktre bal olarakgeliir. Ortaya kmasnda faktrn arlklar ve

nemleri farkl olsa da bu faktrleri, her zaman birarada bulunur.

ekonomik-teknolojik faktrler

siyasi ve politik faktrler

kltrel faktrlerdir


64/71

Ynetim Sreci ve Ynetimin FonksiyonlariModern dnemlerden, post-modern dnemlere

geite rgtsel yaplar belirleyen nedenler Modern rgtler zaman iinde nfus art vekentlemeye ile, hem bym hem de karmak

Modern rgtler ak ve net belirlenmi snrlara

sahipken, post-modern rgtlerde snrlar deiken vemulaktr.

Post-modern rgtleri biimleyen bir baka unsur burgtlerde ibirliine olan aklk nedeniyle daha yatayyaplara gidilmesi

Post-modern an rgtlerini karakterize eden birbaka zellik igcnn ounlukla yarm zamanl ve

szlemeli bilgi iileri olmasdr.

i i i i k i l i


65/71

Ynetim Sreci ve Ynetimin FonksiyonlariModern dnemlerden, post-modern dnemlere

geite rgtsel yaplar belirleyen nedenler Modern rgtler zaman iinde nfus art vekentlemeye ile, hem bym hem de karmak

Modern rgtler ak ve net belirlenmi snrlara

sahipken, post-modern rgtlerde snrlar deiken vemulaktr.

Post-modern rgtleri biimleyen bir baka unsur burgtlerde ibirliine olan aklk nedeniyle daha yatayyaplara gidilmesi

Post-modern an rgtlerini karakterize eden birbaka zellik igcnn ounlukla yarm zamanl ve

szlemeli bilgi iileri olmasdr.

i S i i i k i l i


66/71

Ynetim Sreci ve Ynetimin FonksiyonlariYNELTME FONKSIYONU

Kurulan yapnn iletilmesi, harekete geirilmesi Yneticiler sayesinde baarlabilir. Yneticiler

astlar harekete geirmek iin direktif verir ve

ibirlii kurarlar. rgtn amalar dorultusunda harekete

geirilmesi yneltme fonksiyonu sayesinde olur.

Yneltme rgtsel faaliyet devam ettike srer. Amac, igrenlerin kendilerine verilen grevleri,

etkin biimde yerine getirmelerini salamaktr.

Y i S i Y i i F k i l i


67/71


Yneltmenin Kapsam

Yneticiler, rgtsel hedeflere ulaabilmek iin almagruplarn ynlendirme yeteneine sahip olmaldrlar.

Etkili yneticiler kiileri motive edebilmelidir. Bu nedenle

yneltme, tm ynetim becerilerinin en nemlisidir. Yneltme fonksiyonunun etkin biimde yerinegetirilebilmesi iin ynetim yn belirlemeli

vizyon oluturmal baary dllendirmeli

baarszl ortadan kaldracak yntemler gelitirmelidir.



68/71


Ynlendirme ve rgtsel Ortam

Gven duygusunun yaratlmasnda en nemli unsur,stlerin yarattklar rgtsel ortamdr.

Astlar, stlerinin samimiyetine inandklar lde gvenliolurlar

stn samimiyeti, gsterdii davran biimlerine gredeerlendirilir. Asta esrarengiz olmaktan ziyade, hangihareket karsnda ne ekilde davranacan, hangi ilkeleresk skya bal olduunu gstermeli, (astlarna kendisini

tanma frsat vermelidir). stlerini samimi hava ierisinde tanma olanana sahip

olamayan astlar, psikolojik olarak tehdit edilirler, korku vegvensizlik ierisinde kalrlar.



69/71


rgtselKltrn Oluturulmas

rgtsel iklimi igrenlerin davransal ve tutumsalzelliklerini sergilemektedir ve daha ok deneysel ve dgzlemlere dayanmaktadr.

Kltr ise, daha ok rgtn grnen elerini ortayakoymaktadr.

rgtsel kltr, rgt yelerine farkl bir kimlik

rgte balanmalarna yardmc olan rgt yeleri tarafndan paylalan i deikenleri sunmaktadr.

Kltr, insan etkileimini gelitirirken, rgtsel kltr, rgtnsembolik temellerini anlamamza yardmc olur.

Y ti S i Y ti i F k i l i


70/71


rgtsel Kltrn Oluturulmas

rgtsel kltr u boyutlardan oluur. rgtn tarihi, rgtn deerleri ve inanlar,

rgt aklayan hikayeler ve mitler

rgtn kltrel normlar

Gelenekler, trenler, adetler

rgtte, rgtsel ve bireysel amalara bak tarz

Y ti S i Y ti i F k i l i


71/71


rgtsel Kltrn Oluturulmas Deerler, igrenlerin ilem ve eylemlerini

nitelendirmeye, deerlendirmeye ve yarglamayayarayan kaynaktr.

Deerler, normlardan daha geni anlama sahiptir.

rgtsel normlar deerlere saygl ve\veya uyumluolmal

Bir norm kltrel deerlerden kaynaklanmadkameru olmaz. Kural ve lt niteliine ulatrankltrel deerlerdir.

yönetim foksiyonlarrı

Documents