ภาคกลาง-ตะวนออกภาคกลาง-ตะวนออกจากภมภาคกลาง-ตะวนออก จำนวน ๒๓ เขตพนทการศกษา

รวบรวม ๑๕ บทความ

ปท ๑ ฉบบท ๒ ประจำเดอน สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๓

เลมท๒วารสารโรงเรยนวถพทธ

เปนพลงแกผอนไดมไมนอยในแตละชวงจงหวะ

ชวต แตยงขาดการสบคนทครอบคลม และเผยแพร

ในวงกวาง หากทำไดผมจงขอเชญชวนผทมความ

สามารถดานงานเขยน และมโอกาสประสบพบเหน

เรองราวดๆ ไดถายทอดออกมาเปนตวหนงสอให

ปรากฏมากขนๆ ในวารสารโรงเรยนวถพทธ : รตน

และเบกบาน ฉบบตอๆ ไป ทงทผลตภายใน

สำนกงานเขตพนทการศกษา และผลตโดยสำนกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พลงความด

จะมกำลงทวคณมหาศาล เกดขนไดบอยๆ ครง

และสามารถกระตนจตสำนกใหคร นกเรยน และ

ผอานอนๆ รวมกนทำด นำพาสงคมสความสงบ

สนต อยางททกคนปรารถนา

ดร.ชนภทร ภมรตน เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

จากวารสารโรงเรยนวถพทธ : รตนและ

เบกบาน ฉบบท ๑ ทำใหผมไดขอมลชดเจนขน

ถงเรองงดงามทคร นกเรยนในสงกดสำนกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดลงมอปฏบต

ในพนท ผานความยากลำบาก แตกมงมนเสยสละ

ไมยอทอตออปสรรค อกทงพยายามหาหนทางวธ

ใหมทจะทำเรองทมงหวงใหสำเรจ แมคร นกเรยน

เหลาน อาจไมใชผทเคยไดรางวล ไมใชผทสงคม

รจก หรอไมใชผทไดรบการยกยองจากหนวยงานใด

แตนนแสดงแลววาคร และนกเรยนเจาของเรอง

เปนครด นกเรยนดอยางแทจรง วารสารโรงเรยน

วถพทธ : รตนและเบกบาน นบเปนการบนทก

คณความดทเปนรปธรรมอกวธหนง ทจะปรากฏ

หลกฐานใหคนรนหลงไดเรยนร

อยางไรกด ผมยงเชออกวาคร และนกเรยน

ในสงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐานทประกอบคณงามความด เปนตวอยาง

จดหมายจากผบรหาร

แนวทาง

ทงระบบ การบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ

อรทย มลคำ

ผอำนวยการสำนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา สพฐ.

๒

เราคนชนกบคำวา “โรงเรยนวถพทธ” มานาน

หลายยคหลายสมย (หลายรฐบาล) บางคนตงคำถาม

วา ประเทศไทยเปนเมองพทธศาสนา มโรงเรยนทดแล

เดกในวยการศกษาภาคบงคบ ๓๒,๐๐๐ กวาโรงเรยน

ตงแตขนาดเลกมากจนถงขนาดใหญมากกระจายไป

ทกภาคสวนในประเทศ เพอใหครอบคลมการเขาถง

การศกษาของเดกทงทมสญชาตไทยและไมมสญชาตไทย

ทำไมไมทำใหทกโรงเรยนเปนโรงเรยนวถพทธใหหมด

ถาเปนโรงเรยนทตงอยในพนทนบถอศาสนาอน กเปน

“โรงเรยนวถธรรม” กได ถาถามวา ทานคดถงอะไรเปนสงแรกเมอนกถง

โรงเรยนวถพทธ คำตอบทมกไดรบคอ ภาพเดกนงสมาธ

ภาพคร นกเรยนนงหมสขาว ภาพการไหวพระสวดมนต

ทำนองสรภญญะ ภาพพระ/ผนำศาสนาสอนนกเรยน

ภาพการแสดงโครงงานนกเรยนทมครควบคมกำกบ

เปนตน จรงๆ แลวถาเรามองมตใหมในการบรหาร

จดการโรงเรยนใหเปนวถพทธทงระบบ จะสามารถสราง

รปแบบวถพทธทยงยนใหเกดขนกบโรงเรยนได ไมวา

ผบรหารเกงหรอครเกงจะยายไปโรงเรยนอนแลวกตาม

ผมาใหมจะสามารถสานตอได เพราะไดทำการฝงรากลก

ลงไปในโรงเรยนทงระบบแลว เราจะดำเนนการพฒนา

รปแบบนไดอยางไร (How to) ลองตดตามดวามความ

เปนไปไดมากนอยเพยงใด

การบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ (วถธรรม)

ทงระบบ (Whole School Approach) ประกอบดวย

การพฒนาโรงเรยนใหครบทง ๔ ดาน ไดแก ดานการ

บรหารจดการ ดานการจดการเรยนการสอน ดานการ

จดกจกรรมสงเสรมการเรยนร และดานการใหชมชนม

สวนรวม โดยดำเนนการพฒนาพรอมๆ กนไป วธการ

ททำแลวรบประกนไดวาประสบผลสำเรจแนนอน ๑๐๐%

“ไมม” มแตรบประกนไดวาแนวทางนแหละถานำไป

ทดลองประยกตใชใหเหมาะกบสภาพของโรงเรยนทาน

นาจะไมผดหวง มาดตงแตประเดนแรก

๑.ดานการบรหารจดการ ผรบ

ผดชอบโดยตรงคอทานผบรหารโรงเรยนและทมงาน

ดานบรหาร ตองเรมจากการประกาศนโยบายทชดเจน

วามเจตจำนงจะเปนโรงเรยนวถพทธ เหมอนประกาศ

ตนเปนพทธมามกะนนแหละ เมอมนโยบายกตองม

วสยทศน พนธกจและแผนดำเนนงานของโรงเรยนตามมา

อยางเปนรปธรรม เพอใหทกคนในโรงเรยนรบรและ

ตระหนกอยเสมอวาจะตองสอดแทรกเรองของคณธรรม

จรยธรรมเขาไปในทกกจกรรม เรยกวาทำทกวน ทำทก

คนจนเปนนสยทเดยว

นอกจากนน การจดสภาพบรรยากาศและ

สภาพแวดลอมเพอใหเกดวถชวตจรงตองทำควบคกน

ไป ไดแก การสรางความรมรนดวยความเขยวของตนไม

ใบหญา หรอจะเรยกวา ทำโรงเรยนใหเปนสเขยว (Green

School) ไมใชโรงเรยนสนำตาล (Brown School) คอ

โรงเรยนทมแตตก มแตซเมนต พนดนไมมหญา ไมม

รมเงาของธรรมชาต คำวา “โรงเรยนสเขยว” ใน

ความหมายทแทจรงคอโรงเรยนทมงอนรกษสงแวดลอม

นนเอง และนนคอทมาของ “จตอาสา” ทนกเรยนพงม

บมเพาะจนเปนอปนสยเบองตน อาสาทจะคนผนดนให

๓

ครนกเรยนกจะอารมณดแจมใส สมองกจะรบรซมซบ

วชาความรเขาไปไดงาย เพราะจตเปนกศล ทสำคญคอ

ครผสอนตองมเมตตา ไมอารมณเสยหงดหงดใชวาจา

ทำรายเดก

ประเดนสำคญในดานการบรหารจดการทถก

ละเลยมองขามไปคอตวผบรหารและครทตองทำตว

เปนตนแบบสำคญในการทำใหโรงเรยนเปนวถพทธอยาง

ครบวงจร เพราะถาผบรหารไมมศลไมมสตย ประพฤต

ปฏบตแบบรทฤษฎแตไมสรางนสยทดใหเดกไดเหน

กลายเปนโรงเรยนวถพทธแตในนามไมใชแนวปฏบต

เชน การตรงตอเวลา การถอศล ๕ เปนกจวตร การ

บรหารแบบโปรงใส การใหอภย การเสยสละ และอทศตน

๒. ดานการจดการเรยนการสอน ผรบผดชอบโดยตรงคอครผสอน คณครทกคน

ตองรบผดชอบรวมกนในการสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

ถาโรงเรยนเปนโรงงานผลตหลอหลอมเดกออกไปสสงคม บมเพาะไวตง ๙-๑๒ ป เพอใหเดกออกไปมคณสมบตเดนคอ เปนคนเกง คนด คนมความสขในสงคม กระบวนการผลตคอผบรหารและคร

ชมชน คนธรรมชาตสผนแผนดนแม สงเหลานทำไดไมยาก

ลงทนไมสง อาศยความรวมมอรวมใจกน ปลกตนไม

ยนตนคนละตน อาจปลกวนคลายวนเกดของเดกทกคน

ทสำคญคอการเฝาดแลใหตนไมนนไดเตบใหญ แขงแรง

แผรมเงาใหแกทกชวตทเขามาพกพงอาศย (เมตตา)

ไมจำเปนตองปลกเฉพาะในโรงเรยนอาจปลกในบาน

ทสาธารณะของชมชน รมหวยหนองคลองบง ในวด

มสยด หรอโบสถครสตจกร เปนตน เปนวธบมเพาะ

ชวตใหใกลชดธรรมชาต รจกการให การเสยสละ

ฝกความสงบอมเอบใจทไดทำด ทำใหเกดระบบนเวศ

ทสำคญพลกฟนคนความเขยวคนสธรรมชาต (กตญ)

ตอมา ตองพรอมใจกนรกษาความสะอาดของ

โตะเรยน หองเรยน ตกเรยน และบรเวณโรงเรยน เปนการ

ฝกกวาดขยะ (กวาดกเลส) ออกจากซอกมมของหอง

(จตใจ) กำจดขยะใหหมดไปเหมอนการกำจดสงไมด

ความคดไมดออกไปจากจตใจของตน ทอยทเรยนสะอาด

ลงในกลมสาระวชาทตนสอน มใชมอบใหเปนภาระ

หนาทของครกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

หรอเปนเรองของพระสงฆ/ผนำศาสนา ครทานอนอาจ

มองวาจะสอนศาสนาผานวชาทรบผดชอบไดอยางไร

ไมตรงกบเนอหาหลกสตรทกำหนด ไมอยในเนอหาวชา

ตรงไหน แตถามองยอนไปดจดหมายปลายทางของ

หลกสตรดานคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน จะ

พบถงสจธรรมวา ถาโรงเรยนเปนโรงงานผลตหลอหลอม

เดกออกไปสสงคม บมเพาะไวตง ๙-๑๒ ป เพอใหเดก

ออกไปมคณสมบตเดนคอ เปนคนเกง คนด คนมความ

สขในสงคม กระบวนการผลตคอผบรหารและคร และ

ทปนมากบมอกคอครทกคนนนแหละเปนคนใกลชด

ทสดในหองเรยน จงไมอาจปฏเสธไดวาครไมเกยวของ

ลองมายกตวอยางวาจะสอดแทรกตรงไหนไดบาง

คอมพวเตอร การไมคดลอกงานคนอนมาเปน

ของตน (copy file and paste) การไมเขาดเวปไม

พงประสงค การสรางเวป E-book เปนตน

คณตศาสตร การตงคตธรรมแปลงคาใสลงใน

เลขโจทย การคำนวณหาพนทโบสถ วหาร วด การตรง

ตอเวลาในการทำงาน ความซอสตยในการทำงาน ฯลฯ

วทยาศาสตร ดานการอนรกษสงแวดลอม การ

ประหยดพลงงาน สาเหตโลกรอน เปรยบเทยบจกรวาล

การศกษามตภาพชาตทซอนกน ผมจรงหรอไม กลม

พลงงานคอผหรอเปลา ฯลฯ

ดนตร ศลปะ การวาด การปน การทอ การแกะสลก การยอมมด การรอง การแสดง การเตน ทนำเอาเรองราวทางศาสนาไปประยกต ไมวาจะเปนคำสอน

พทธประวต ชาดก นทานพนบาน เพอใหเกดอารมณ

สนทรยศาสตรทซมซบคณธรรมเขาไปใหเกดการรบร

และเกดการกระตนความคดทดๆ ฝงลงไปในจตใจ

สมารถขยายไปสผอนได ทสำคญเกดสมาธในการทำงาน

มากขน

๓. ดานการจดกจกรรมสงเสรมการเรยนร ผรบผดชอบโดยตรงคอนกเรยน

สวนใหญครมกเขาใจผดวาเปนหนาทของคร แตในความ

เปนจรงแลวนกเรยนตองเปนผรเรมคดโครงการหรอ

โครงงานขนมาโดยการรวมตวกนทำกจกรรมใหเกด

ประโยชนตอผอน เชน โครงการดานสงแวดลอม

โครงการตอตานสารเสพตด โครงการทำดถวายในหลวง

โครงการรณรงคสะสมบญทกวนพระ กจกรรมหนงสอ

ทำมอเพอนอง ฯลฯ โดยมครเปนเพยงทปรกษา ผบรหาร

เปนผสนบสนนเงนหรอทรพยากรในการทำกจกรรม/

โครงการ สงทไดคอเดกจะกลาแสดงออก เดกเกดการ

กระตนใหเกดการคดวเคราะหและคดสรางสรรค เดก

ใชเวลาวางใหเปนประโยชน เดกเกดความภาคภมใจใน

ตวเอง เดกเกดการรวมพลงกนดานจตอาสา ดานการ

เสยสละ ดานการทำงานเปนทม ดานการเสรมสราง

คณธรรมในวถชวตในโรงเรยนและในบาน

๔. ดานการใหชมชนมสวนรวม

ผรบผดชอบโดยตรงคอผบรหารและคร ทตองประสาน

สมพนธใหชมชนแสดงความคดเหนในการวางแผนการ

ทำงานรวมกน เปนวทยากรทองถน เปนปราชญชาว

บานเลาเรองราวในอดตของชมชน เชน บานเมอง

สมยกอน การอยรวมกน ความสงบ การพงพาอาศย

ธรรมชาตทอดมสมบรณ วฒนธรรมประเพณพนบาน

พนเมอง เปนตน

นอกจากนน โรงเรยนตองใหการสนบสนน

ชมชน รวมงานบญ งานทำนบำรงศาสนาโดยสนบสนนให

เดกเขาไปมสวนรวมเตมตว นอกจากจะไดใจพอแก

แมเฒาและคนในชมชนแลว เดกๆ จะไดเรยนร

นอกหองเรยนทเปนวถชมชนอกสวนหนงดวย เปนการ

ถายโอนความร ความเชอ ความศรทธาใหเกดการม

สวนรวมระหวางบาน วด โรงเรยนอยางแทจรง

ถงแมจะมวธการการจดการโรงเรยนวถพทธ

(วถธรรม) ทงระบบ (Whole School Approach) แต

สงสำคญกวานนกคอผปฏบต หากขาดซงสงนกเกรงวา

จะเปนเรองยากทเดยวทเราจะไดเหนผลสำเรจอน

จะเกดขนกบเดกๆ และประเทศของเรา

๔

...แผนการศกษาของโลกสมยน ไมมการทำใหเดกๆ รวาเกดมาทำไม? เมอคนเราไมรวาเกดมาทำไม? มนกไมรวาจะไปทางไหน จะไปไดอะไรอนเปนสงสงสด

พทธทาสภกข

การศกษาท ไมทำใหคนมศลธรรมนน ไมใชการศกษา

สารบญ

บทความ หนา หลากหลายแงคด ๘ จากโอกาสและชวตจรง นนทบร เขต ๑

บญแบบไหน? ๑๑ เดกไทยทำได ชลบร เขต ๓

ชวตน...เพอเธอ ๑๓ จนทบร เขต ๒

ด ทยงไมสาย ๑๕ อางทอง

จากศรทธาถงพระตถาคต ๑๙ ระยอง เขต ๒

พระผเมตตาตอเราชาววถพทธ ๒๓ นนทบร เขต ๒

สรางคนดวยการคด... ๒๕ สชวตทสดใส ฉะเชงเทรา เขต ๑

บทความ หนา รตนและเบกบาน ๒๘ พระนครศรอยธยา เขต ๒

การบรณาการวถพทธ ๓๓ ฉะเชงเทรา เขต ๒

วถพทธจดการเรยนรคชวต ๓๗ สมทรปราการ

วถพทธไทยสอดไสวทย ๔๐ สจตอาสา สมทรปราการ เขต ๑

“จตใส...ใจอาสา” ๔๕ ปทมธาน เขต ๑

จตอาสา ตนกลาแหง...ความด ๔๙ ชลบร เขต ๓

จตอาสา ลดโลกรอน ๕๑ ปทมธาน เขต ๑

เยาวชนดดวยวถพทธ ๕๕ กรงเทพมหานคร เขต ๓

หลากหลายแงคด จากโอกาสและชวตจรง

นนทบร เขต ๑

เรอง กรรณการ เปลยนคง

เรยบเรยง ศรวฒ บวสมาน

โรงเรยน อนราชประสทธ

อ.เมอง จ.นนทบร

๘

“...เชนเดยวกบการทำความดทตองใชเวลาสงสมอนยาวนานกวาจะเหนผล ซงเปนเหตใหคนไมอยากทำความด เพราะตองใชเวลานานกวาความดจะสงผลหรอทำความดไปแลว สงทไดรบมากลบกลายเปนความไมด ความดเปนสงทคนทำเทานนถงจะสมผสไดวาเปนอยางไร...”

คนเราแตละคนยอมมวถชวตทแตกตาง

กนออกไปตามความร ความสามารถ ความเชอ

ความศรทธาและโอกาสทไดรบแตกตางกนไป

มสกกคนทเมอมโอกาสเขามาแลวจะรบไขวควา

หรอรบโอกาสนนไว แตอาจจะมบางคนหรอ

หลายคนทปลอยโอกาสนนใหหลดลอยไปโดยไม

คดทจะใสใจในโอกาสทมาถงนน ซงกวาจะคด

หรอรบรไดถงโอกาสนนกสายไปเสยแลว ดงคำ

กลาวทวา “ชวตของคนเราจะมชวงทองของชวตไดแคครงเดยว ถาเราปลอยใหผานไปตอใหพยายามอกมากสกแคไหนกไมมอกแลว”

ทกๆ เชา เวลา ๐๗.๐๐ น. จะมนกเรยน

หญงคนหนงยนพดทหนาเสาธงของโรงเรยน

อนราชประสทธ เธอจะนำเกรดความร ขอมล

และขาวสารมาเลาใหกบนองๆ เพอนๆ และ

คณครไดฟง ซงมประโยชนสามารถนำไปใชใน

ชวตประจำวนได แตสงทเธอภมใจกคอ การท

กระเปาเงนของนองๆ หายแลวไดรบคนเพราะม

เ ด ก ด ศ ร อ น ร า ช เ ก บ ไ ด แ ล ะนำมา ให เ ธ อ

ประชาสมพนธหาเจาของ เธอคดวาสงของไมวา

เปนของใครคนนนยอมรกและหวง ถาเธอเปน

สวนหนงททำใหความทกขของพวกเขาหายไปได

กควรทจะชวยเขา เธอรสกวาเปนคนทไดรบโอกาส

ดๆ จากคณครหลายทานทชวยสงเสรมและ

สนบสนนในดานกจกรรมตางๆ จนทำใหเธอม

ชวตและความรสกทดในทกวนน โอกาสทถอวา

เปนกาวแรกคอ การไปแขงขนทอลกโชวประกอบ

ลลา ระดบยวชน ครงท ๒ ซงเธอไดรบเลอกเปน

ตวแทนของโรงเรยนพรอมดวยเพอนๆ อก ๕ คน

ไปแสดงความสามารถโดยมคณครสภตรา ทาทราย

เปนผฝกซอม โดยททกคนในกลมตางทำหนาท

ของตนเองใหดทสด ในการแขงขนครงนมหลาย

โรงเรยนเขารวมการแขงขน แตกสามารถผานเขา

รอบท ๒ ไดสำเรจและไดรบรางวลชมเชยอนดบท

๒ ซงการแขงขนครงนไดสอนใหเธอมความอดทน

มความรบผดชอบตอหนาท และทสำคญทสด คอ

ความสามคคในกลมทไมใชเธอคนเดยวเทานนท

สำคญ แตทกคนในกลมมความสำคญเทากน

ทงหมด ถาขาดคนใดคนหนงไปรบรองไดวา

ผลงานยอมออกมาไมด จากการแขงขนครงน

ทำใหเธอและเพอนๆ ไดมโอกาสเขารวมกจกรรม

มหกรรมนกอานทศนยแสดงสนคาและการประชม

อมแพคเมองทองธาน ซงในการแสดงครงนกลม

ของเธอไดรบมอบหมายในหวขอ “เศรษฐกจ พอเพยง เคยงคภาษาไทย” เปนการจำลอง

ครอบครวสองครอบครวในการใชจาย ครอบครว

หนงมลกชวยทำมาหากน รจกเกบออมไวใชโดย

๙

ยดหลกเศรษฐกจพอเพยงของในหลวง ในขณะท

อกครอบครวหนงเลยงลกตามใจ ใหทกอยางทลก

ตองการ ถงแมไมมกไปกหนยมสนคนอนมาใช

สดทายกไดรบความลำบาก ดงกลอนทกลาวใน

การแสดงครงนวา “เงนหมดรนทดจต อกมวลมตร เคยตดตาม หางไกลทกโมงยาม เขามองขาม คนเชนเรา” การแสดงในครงนสอนใหนอมนำ

หลกเศรษฐกจพอเพยงของในหลวงมาใช โดยพง

ตนเองใหไดกอนไปพงผอน และรจกพอใจในสงท

ตนมอย เพราะคนทรจกพอ คอคนทมความสข

มากทสด ไมตองอยากได อยากมหรออยากเปน

เหมอนคนอน ซงจะทำใหตวเองและครอบครว

เดอดรอนและทกขใจในทสด

นอกจากการแสดงเปนกลมแลว เธอยงได

รบเลอกใหเปนตวแทนนกเรยนเขารวมการแขงขน

เลานทานธรรมะทโรงเรยนวดเขมาภรตาราม ใน

ครงนเธอไดนำเรองนอยหนาเดกดไปเลาพรอม

ประกอบทาทาง โดยเปนเรองเกยวกบความกตญ

ของนอยหนาทไปตามหาดอกบวสทองมารกษาแม

ทปวย ในระหวางทางไดพบกบอปสรรคมากมาย

ทมาทดสอบความตงใจของนอยหนา จนในทสด

กสามารถนำดอกบวสทองมารกษาแมไดสำเรจ

พรอมกบมเพอนใหมทพบกนระหวางเดนทาง

ดวยผลงานในครงน เธอไดรบรางวลรองชนะเลศ

อนดบท ๑ ทำใหเธอไดยอนกลบมามองตวเองวา

ทกวนนและทผานมา เธอไดใสใจดแลคณพอคณ

แมผมพระคณมากพอหรอยง เพราะความกตญ

เปนเครองหมายของคนด ถาไมเรมลงมอทำเพอ

ทานในวนน แลวจะตองรอใหทานตองปวยหนก

หรอเสยชวตไปกอนหรอ แลวคอยทำ กคงไมม

ประโยชน เพราะคนทเรารกไมไดมโอกาสรบรได

และคนทจะเสยใจทสดกคงเปนตวเราเอง

นอกจากความสามารถทางการแสดงแลว

เธอไดมโอกาสเขารวมตอบปญหาวชาการทาง

พระพทธศาสนาทวดเขมาภรตารามและไดรบ

รางวลรองชนะเลศอนดบท ๒ จากการแขงขน

ตอบปญหาครงน ทำใหเธอตองมความพยายาม

ในการใฝหาความรดวยตนเองใหมากขน ทงจาก

การอานหนงสอ การตงใจเรยน และการสอบถาม

ผร ซงการทมเทในการหาความรทำใหประสบ

ความสำเรจ ขอเพยงแคอยาทอใจ หลายคนมองวา

ศาสนาเปนเรองนาเบอและมความเขาใจทยงยาก

ถาลองตงใจทำความเขาใจใหม จะพบวาเปน

เรองทไมยากเกนไป เพราะศาสนาเกยวของกบ

๑๐

การดำเนนชวตของเรา เราจะใชชวตอยางไรให

ทกขนอยทสด ทำอยางไรใหประสบความสำเรจ

ทกอยางมคำตอบในตวของมนเอง ขอเพยงใหเรา

เปดใจใหกวางพอสำหรบรบในสงใหมๆ เขามา

เรยนร เธอไดนำความรทไดรบจากการศกษา

พทธศาสนาไปสอบธรรมศกษาชนตรและสามารถ

สอบผานตามทตงใจไว

สงคมทกวนนทแตกแยกขาดความสามคค

เพราะคนไมมคณธรรม หวงแตประโยชนสวนตน

สงคมมการพฒนาเกอบทกดานแตดานคณธรรม

เปนเรองยกเวน สงคมยงเจรญทางวตถเทาใด

คณธรรมของคนยงถดถอยเทานน คนบางคนยอม

ทำความผดเพอใหไดผลประโยชน แลวยงจะมอง

วาศาสนานาเบอและไมมความหมายไดอยางไร

ถายงคงเปนเชนนคงเปนดงททานพทธทาส

กลาวไววา “ถาศลธรรมไมกลบมา โลกาจะวนาศ” เธอใหความใสใจกบทกๆ สงท ไดรบโอกาส

เพราะถอวามผมองเหนความสามารถของเธอก

ควรทำใหเตมความสามารถ ไมควรทำใหผท

มอบโอกาสตองผดหวง เธอไดขอคดทวา

“อยาทอแทแมเราจะลม เรายงมโอกาสทจะลกขนสตอไปได เกบประสบการณทไดรบไปปรบปรงและพฒนาใหดยงขน ถอยออกมาตงสตวาจดใดทเราทำพลาดไปและจะทำใหดกวาเดม สกวนสงทเราตงใจทำจะสำเรจ แตอยาลมวา

ตองตงใจ อดทน มงมน และไมทอถอย” ในดานการเรยนเธอตงใจทจะไมทำใหพอ

แมตองผดหวงดวยการตงใจ ขยนหมนเพยร รบ

ผดชอบในสงทไดรบมอบหมาย มการจดระบบ

และระเบยบในการเรยนวาชวงใดควรทำอะไร

ควรอานหนงสอ ทบทวนหรอพกผอน ทำใหเธอ

ไดรบโลและรางวลเกยรตยศประเภทเรยนด ซง

เปนรางวลททำใหเธอภาคภมใจและตองพฒนา

ตนเองใหดขนกวาเดมและตงใจเรยนใหมากยงขน

ไปอก นอกจากนนเธอยงไดทมเทเวลาใหกบการ

ทำประโยชนเพอโรงเรยน แมจะไมไดมากมาย

อะไร แตกเปนสวนเลกๆ ทชวยใหโรงเรยนนาอย

จากการทเธอใหความสำคญ ใสใจ ทมเท

และเพยรพยายามกบโอกาสทเธอไดรบและเคารพ

ผใหโอกาสทำใหเธอกาวไปสความสำเรจไดแมจะ

มอปสรรคบางกไมใชปญหาสำหรบเธอ เชนเดยวกบการทำความดทตองใชเวลาสงสมอนยาวนานกวาจะเหนผล ซงเปนเหตใหคนไมอยากทำความด เพราะตองใชเวลาอนยาวนานกวาความดจะสงผลหรอทำความดไปแลวสงทไดรบมากลบกลายเปนความไมด ความดเปนสงทคนทำเทานนถงจะสมผสไดวาเปนอยางไร

ดงเชนนางสาวกรรณการ เปลยนคง นกเรยน

ชนมธยมศกษาปท ๕ แหงโรงเรยนอนราชประสทธ

สำนกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต ๑ ทได

สมผสดวยตนเองมาแลว สมดงทครจนทนา อานมณ

ซงเปนครทปรกษาของเธอรบรองวา “เธอเปนนกเรยนทมความประพฤตเรยบรอย มสมมาคารวะ พดจาออนนอมถอมตน แตงกายถกตองตามระเบยบของโรงเรยน ดานการเรยนเปนผทมความตงใจเรยน ชอบศกษาคนควาและแสวงหาความรอยเสมอ มผลการเรยนอยในระดบดมาก นอกจากน ยงเปนผมความรบผดชอบในหนาท ทไดรบมอบหมาย มนำใจเออเฟอเผอแผตอเพอนรวมหองและครผสอน บำเพญประโยชนและชวยเหลอสงคมอยางสมำเสมอ จนไดรบคำยกยองชมเชยและเกยรตบตร สมควรเปนแบบอยางทดสำหรบนกเรยนทกคน”

ชลบร เขต ๓

บญแบบไหน? เดกไทยทำได

เรอง สมพร นสยสข

โรงเรยน มโนรม

ต.ทงศาลา อ.ศรราชา

จ.ชลบร

ภาพ วราภรณ นาบำรง

๑๑

“บญ” แปลวาเครองชำระจตใจใหสะอาด

บรสทธ ทำแลวสงบเยนเปนประโยชน ลดความ

เหนแกตว ลดความเศราหมอง ทำจตใจใหอม

เอบเบกบาน และถารจกทำอยางถกตอง จะเปน

ทงภมคมกนตว และรวปองกนใจ ไมใหอนตราย

ลวงลำเขามาได และจะเปนบญยงขน หากสงท

ทำนนเปนประโยชนแกผอนดวย ขอใหมนใจไดวา

นนแหละบญ

คนเราทกคนตองการทำความด การทำ

ความดชวยใหเปนมนษยทสมบรณ เดกไทยเปน

ตนกลาหรอเมลดพนธของสงคมทเราทกฝาย ไมวา

จะเปนสถาบนใดกตาม เชน ครอบครว โรงเรยน

ชมชน และชาตไทย ตองมสวนเขามาเกยวของ

รวมรบผดชอบ คอรวมปลกฝง อบรม บมเพาะ

ชนำ พาทำ ใหเดกๆ ของเราไดเรยนร ดฟง

พบเหน และปฏบตตาม โดยมตนแบบหรอ

เบาหลอมทด คอพอแม ผปกครอง ครอาจารย

พระภกษสงฆ และผใหญในสงคม ทตองมสวน

ชวยชกนำใหเดกไทยของเราไดเดนตามอยางถก

ทาง เพอสรางวถแหงการดำเนนชวตของเดกไทย

ใหสามารถเดนไปในสงคมแหงความเปลยนแปลง

ปลอมปน ปลนปลอน และสารพดของปญหาท

ตามควบคขนานกนมาจากเทคโนโลยทกาวหนา

ทนสมยไรขดจำกด

ดงนนกรอบหรอแนวทางทเราตองเรงปลก

ฝงสงเสรมใหแกเดกไทยไดรเทาทน และรจก

สรางภมคมกนตว รวปองกนใจไมใหหลงใหล

มวเมากบแสงส เทคโนโลยได กคอการใหปญญา

๑๒

ความรควบคกบคณธรรม พรอมทงชนำ ทำใหด

อยใหเหน เนนการปฏบตตามแนวทางวถแหงพทธ

ตงแตยงเดก ใหไดรจกเกลยดชว กลวบาป เหน

โทษ และพษภยของเทคโนโลย สงเสรมการสราง

ความรกเมตตาตอสตว และเพอนมนษย รจก

สรางบญกศลทงายๆ ทำไดไมจำกดวน เวลา

สถานท เหนประโยชนของความด รผลของการ

เกดเปนมนษยวาเกดมาไดเพราะเหตแหงการ

สรางบญกศล รกษาศล ๕ และเมอเกดมาแลว

ตองสรางบญบารมตอไปเพอสะสมคณความด

บารมใหสงขน นำไปสการลวงพนจากความทกข

ท งปวง หยดการเวยนวายแหงวฏสงสารท

ยาวนานใหจบลง คอผหลดพน ดงเชนองค

สมเดจพระสมมาสมพทธเจา และพระอรหนต

สาวกทงหลาย เปนตน

เดกไทยทไดเขาสเสนทางแหงวถพทธท

ถกตอง โดยเฉพาะเดกทอยในโรงเรยนวถพทธ

(มโนรม) และมครอาจารยซงเปนผมองการณ

ไกล เขาใจปญหาทเกดขนในสงคม มความ

รบผดชอบตอลกศษย และมจตสำนกตอสงคม

สวนรวม ยอมคดหาแนวทาง กลวธหรออบาย ท

จะชวยใหเดกไทยซงเปนลกหลานของเราได

ปฏบตตนใหถกตองในการสรางบญกศลดวยวธ

ตางๆ ทเดกไทยทกคนสามารถทำได คอการ

สวดมนต ทเปนเครองมอในการฝกสต สรางสมาธ

สงเสรมความจำทด มวนยในตนเอง การฟงเทศน

เพอใหไดรบความรในเรองราวตางๆ เปนผฟงทด

ก อ ให เก ดปญญานำไปส ก ารปฏบตพฒนา

แกปญหาตนเองได สวนการทำบญใสบาตรเพอ

ปลกฝงใหเดกๆ ไดรจกการเสยสละ แบงปน ลด

ความเหนแกตว รจกเปนผให ไมใชผรบเพยง

อยางเดยว ในการสงเสรมใหเดกไทยมเมตตา

กรณาตอสตวหรอเพอนมนษย ในฐานะผรวมเกด

แก เจบ ตาย กเปนสวนหนงในการลดการ

เบยดเบยน ขมเหง รงแก เพอการอยรวมกน

อยางสนตสข และการหมนฝกปฏบตสมาธ ซง

ตองกระทำอยางสมำเสมอ ถงจะเปนระยะเวลา

สนๆ คอ ๑๐-๒๐ นาท ในแตละครงกตาม

เปนการฝกใหเดกไทยรจกชำระจต ดใจ ไดสตม

ความระลกร ตนตวอยเสมอไมประมาท ซงบญ

ทงหลายทไดกลาวมานไมยากแกการปฏบตแมแต

ขอเดยว การฝกหด ปฏบตตนในการสรางบญ

ดวยวธตางๆ เหลาน

โรงเรยนวดมโนรมและครทกคนในโรงเรยน

ไดชวยกนสนบสนน สงเสรม เปนกำลงใจ ให

กำลงทรพย และเปนกองหลงใหเดกไทยไดทำ

อยางสมำเสมอ ถงแมจะตองใชเวลายาวนานใน

การบมเพาะ เจาะลกกตาม แตลกๆ ทำใหเรา

ผสรางมความคาดหวงวาผลผลตทไดจากการ

บมเพาะ รดนำ ใสปย พรวนดน เมลดพนธ หรอ

ตนกลา ซงกคอเดกไทยของเราอยางสมำเสมอ

แลว ผลผลตทจะตามมายอมสมบรณ ออกดอก

ออกผลคมคานาภาคภมใจ และเปนพชพนธใหม

ทอมเอบ สดใส เบกบาน พรอมจะเปนพอพนธ

แมพนธแหงมนษยชาตทสมบรณแบบ สสงคม

ไทยและสงคมโลกตอไป

จงเชอมนในบญเถอะ วาบญแบบนแหละท

เดกไทยทำได และอยากใหทำมากๆ สมำเสมอ

ตลอดไป ถงแมจะดเปนเรองธรรมดา แตความ

ธรรมดายอมไมธรรมดา ถาเดกๆ ทกคนชวยกน

ทำ ทกครอบครว ทกโรงเรยนชวยกนสงเสรมยอม

มอานสงสสงผลแหงบญนนเกดเปนภมคมกนตว

และรวปองกนใจใหเดกไทยเปนผรตน เบกบาน

ทงในธรรมและในการดำเนนชวตไดอยางมสต

รตวทวพรอมดวยตวตนแหงตน

จนทบร เขต ๒

ชวตน...เพอเธอ

เรอง จนศร ชำนาญศลป

โรงเรยน สงวาลยวทย ๖

ต.ทรายขาว

อ.สอยดาว จ.จนทบร

๑๓

แดดยามเชาสาดแสงออนๆ สยอดหญา

ดจพรมสเขยวขจทปเตมสนามหนาอาคารเรยน

มเดกนกเรยนชาย ๑๐ กวาคนวงไลเตะบอลสขาว

เทาผสมนำตาลเกาๆ เลนกนอยางสนกสนาน

นกเรยนหญงเลนกระโดดยางกนเปนกลมๆ หนา

อาคารเรยน ฉนยนมองอยางเพลดเพลน ชางเปน

บรรยากาศทนาดสำหรบฉนเสยจรงๆ วนนแลว

สนะทฉนจะไดเขาพบครใหญเพอรายงานตวเปน

คณครทสมบรณแบบกบเขาเสยท หลงจากใฝฝน

และรอคอยมานานแรมป คดแลวกอดยมอยาง

ภมใจใหกบตนเองและกมมองชดเครองแบบ

ใหมเอยม ซงฉนบรรจงรดอยางเรยบกรบทแตง

อยไมได

“มาแตเชาเลยหรอ นงลงกอนส” ฉนนงลงหลงจากทำความเคารพคณครใหญเรยบรอยแลว

“ผมขอตอนรบครสโรงเรยนของเรานะ พรอมทจะสอนวนนเลยหรอเปลา” ครใหญถาม

“พรอมคะ” ฉนตอบอยางมาดมนเปยม

เตมรอย

แลววนนน ฉนกไดเปนครประจำชนประถม

ปท ๖ และสอนควบชนประถมศกษาปท ๓ และ

๔ ดวย โรงเรยนนเปนโรงเรยนเลกอยใกลชายแดน

ตดตอกบประเทศกมพชา มนกเรยนไมถงรอยคน

ครทบรรจมากยายออกไปสอนในโรงเรยนทใกล

กวาอย เนองๆ และเคยเปนโรงเรยนตำรวจ

ตระเวนชายแดนซงสมเดจพระศรนครนทราบรม-

ราชชนนเคยเสดจมาเยยมเยยนและพระราชทาน

พระนามใหวา “โรงเรยนสงวาลยวทย ๖” หลงจากวนนนฉนกทำหนาทคณครอยาง

ขมขมนสนกสนานในการทจะเขาสอนหองโนนท

หองนท สลบสบเปลยนกบการเปนแมครวเพอ

เตรยมอาหารกลางวน เปนพยาบาลเมอเดก

นกเรยนไดรบอบตเหตหรอเจบปวย ฉนมมาก

มายหลายหนาท และบางวนทคณครใหญตองไป

ตดตอราชการทสำนกงานการประถมศกษา

อำเภอ ฉนกตองทำหนาทรกษาการตำแหนง

๑๔

ครใหญดวย...ใชแลวคะ โรงเรยนของดฉนม

ครใหญ ๑ คน ครนอย ๑ คน และภารโรงอก

๑ คน และนกเรยนอก ๖๔ คน ฉนปฏบตภารกจ

ระหวางวนอยางเตมวนเตมเวลาจรงๆ โดยไม

อยากจะบอกวาเมอกลบถงบานพก ฉนออนลา

เพยงใด และจะไมยอมบอกดวยเพราะฉนเปนคร

รนใหมไฟแรงไงคะ

ฉนและคณครใหญแกปญหาเฉพาะหนาใน

การแกปญหาขาดแคลนครในขณะนนโดยการ

รวมปรกษากบศกษานเทศกประจำอำเภอจดทำ

“แผนเรยนรวม” นำนกเรยน ๓ ชนมาเรยนรวม

ในหองเดยวกนเพอใหนกเรยนไดเรยนครบทกคน

และเตมตามสาระวชา บางครงกใหนกเรยนรนพ

ชวยดแลรนนองโดยไมนกหรอกคะวาการสอน

แบบนน จะมาเปนวธการสอนคละชนทโดงดง

ของวงการศกษาไทยในปจจบน และในปตอมาก

มครบรรจใหมเพมเขามาอก ๑ คน ทำใหการ

เรยนการสอนยงมความเขมขนขนโดยเนนทง

วชาการ และวชาทกษะชวต และแนนอนฉนก

มหนาทเพมขนอก ๑ อยาง คอ เปนพเลยงใหคร

คนใหมคะ

โรงเรยนของเราจดการเรยนการสอนทเนน

คณธรรมนำความรเปนหลก มการนำนกเรยนเขา

ปฎบตธรรมทกป ฝกใหนกเรยนมจตอาสา มการ

ประสานกนเปน “บวร” ระหวางบาน วด โรงเรยน

อยางใกลชด ไดรบความอนเคราะหจากวทยาลย

การอาชพสอนวชาชพใหอยางหลากหลาย เราม

ภมปญญาชาวบานมาสอนใหในบางครง นกเรยน

ทจบในแตละปมผลสมฤทธดทกปไมเคยนอยหนา

โรงเรยนอน กจกรรมอนๆ ไดรบรางวลอยเนองๆ

ไมวาจะเขารวมประกวดกจกรรมระดบอำเภอ

จงหวด (ทงวชาการและกฬา)

ปจจบนโรงเรยนของเรามนกเรยน ๑๐๒

คนแลว มครผสอน ๔ คน ครพนกงานราชการ

๑ คน ครอตราจาง ๑ คน โรงเรยนของเราม

คณครสอนครบชนแลว เราอยกนฉนพนอง

สมครสมานกลมเกลยว เสยงสวนใหญวาอยางไร

กวาตามกน ซงบางครงกเปนเสยงคณครใหญ

(ผอำนวยการโรงเรยน) วาอยางไรกวาตามเขา

สวนฉนนนอยโรงเรยนนมา ๑๙ ป แลวคะ

ฉนทำหนาท “คร” อยางต งใจ ทมเทและ

สนกสนานไมเหนแกเหนดแกเหนอย ตลอดเวลาท

ผานมามทงสขและทกขปะปนกนไป บางครง

ปญหามากมายจนรสก “ทอ” คดจะเขยนคำรอง

ขอยายไปอยในโรงเรยนทมความพรอมสะดวก

สบายกวานเหมอนทคนอนเขาทำกนบาง แตกไม

สำเรจสกครงเพราะอปสรรคใหญททำใหฉนตอง

เลกลมความคดนนทกครง กคอ

“คร จะทงพวกหนไปอยโรงเรยนไหนคะ” “คร จะทงพวกผมไปอยโรงเรยนไหนครบ” “เหนลกฉนบอกวาครจะยายไปอยโรงเรยน

อนเหรอ” จากกลมผปกครอง แลวฉนจะพดคำไหนไดดกวา. . .ชวตน

เพอเธอ

โรงเรยนของเราจดการเรยนการสอน ทเนนคณธรรมนำความรเปนหลก

มการนำนกเรยนเขาปฎบตธรรมทกป ฝกใหนกเรยนมจตอาสา มการประสากนเปน “บวร” ระหวางบาน วด โรงเรยน อยางใกลชด

๑๕

อางทอง

ด ทยงไมสาย เรอง สรวย นำสนวเชษฐชย

โรงเรยน ชมชนวดปราสาท

อ.ปาโมก จ.อางทอง

คณครคะหนอยากตาย หนอยากฆาตวตาย หนนอยใจจรงๆ หนใหลกไดทกอยาง แคขอใหลกเรยน

หนงสอใหจบ ม.๓ หนกพอใจแลว แตลก ฮอๆ เปนเสยงทฉนไดยนเตมสองห เปนภาพท

ผหญงวยกลางคนคนหนงน งครอมอยบนรถ

จกรยานยนต พดกบดฉนดวยนำตานองใบหนา

พรอมซบหนากบฝามอนอยๆ ของเธอ ฉนกำลง

ยนทำหนาทครเวรประจำวนอยทหนาประต

โรงเรยนในตอนเชา เพอรบนกเรยนเขาโรงเรยน

ฉนตองยนจงงงเหมอนถกเวทมนตรสะกด ยง

ตกใจหนกเมอรวา ผททำใหผหญงคนนเสยใจ

จนไมอยากมชวตอยกคอลกศษยตวดทชอวา

นายเบนซนเอง

“หนเปนแมของเบนซหรอคะ ใจเยนๆ คอยๆ เลาใหครฟงวามนเกดอะไรขน” ฉนยน

กอดอกตงใจฟง เมอเธอเลาไป รองไหไป สงสาร

และเหนใจมาก

“หนเปนแมของไอเบนซ (คงโมโหนาด) หนอยกบมนสองคน พอมนกไมไดอยดวย หนทำงานโรงงาน ทำคนเดยว แตกพอกนพอใชไมเดอดรอน พกผอนกไมเปนเวลาเปลยนกะไปเรอยๆ ลกอยากไดอะไรหนใหมนทกอยาง มนมากเกนไปใชไหมคร แตหนขอแคใหมนเรยนหนงสอ แคนมนใหไมได อยากมาเรยนกมา ไมอยากมากไมมา หนถกครประจำชนเรยกพบวาลกขาดเรยน เวลาเรยนไมพอ หนตกใจ และอายครทหนไมรเรองลกมากอนเลย”

๑๖

“ครกไดขาว แตคดวาปญหานมนจบไปแลว ไมเปนไรเรองนครไมปลอยแน ครจะจดการเอง และจะรายงานใหแมทราบเปนระยะๆ นะ ตอนนหนกลบบานไปพกผอนซะ เพงออกกะมา ยงไมไดนอนไมใชหรอ”

เธอยกมอไหวและกลาวฝากฝงลกชายอก

ยกหนง ฉนมองภาพผหญงตวเลกๆ ทหวงดกบ

ลกไมอยากใหลกลำบากเหมอนตวเอง แตลกไม

รบรและไมเขาใจอะไรเอาซะเลย ฉนยนมองไป

คดไปวาจากนจะพดและทำอะไรกบใครกอนด

ฉนเดนไปท โตะเพอดตารางสอนและ

ตารางเวลาวางของตวเอง โชคดละนายเบนซ วน

นเราเจอกน และฉนเองมเวลาวางไมตองเปนเวร

หองพเศษ ฉนจงโทรไปปรกษาผใหญทานหนงท

เคารพนบถอและเปนกลยาณมตรของฉนยาม

วกฤตมาตลอด ทานมกมคำแนะนำทดใหฉนเสมอ

ในยามทฉนจนแตม ทานแนะนำใหฉนชวยเหลอ

เดกเถอะ เพราะฉนเปนครแนะแนว ฉนทำไดไม

ถอวาเปนการกาวกายงานคนอนหรอก

ฉนเขาสอนตามปกต เมอมองไปทโตะ

นายเบนซหายหนาไปไมมาเรยน นายธวชชยหาย

ไปไหน ทกคนเงยบนงกมหนา คนเราถารกกน

จรงเขาตองจรงใจ เมอมปญหาสตปญญาแบบ

เดกๆ แกไมได เราตองบอกผใหญใหชวยเหลอ

ไมใชพากนปกปด วนนครจะไดรวาคนอยาง

นายธวชชยยงมเพอนทด รกและจรงใจกบเขาสก

กคน บรรยากาศในหองเรยนยงเงยบสงดกวาเกา

ไดยนแมกระทงเสยงลมหายใจ

คนนนฉนเขานอนเพราะนาฬกาบอกเวลา

วาถงเวลาทฉนตองเขานอนแลว ฉนเปนคนทดแล

เรองสขภาพเปนอนดบหนง จะเขานอนและตน

นอนเปนเวลาทกวน วนนกเชนกน แมจะเขานอน

เปนเวลานานแลวกตาม

ฉนนอนลมตาอยในความมด พยายาม

ขมตาขมใจใหหลบกไมสำเรจ เสยงของแมนาย

เบนซ ภาพของแมเขารองไห ภาพนกเรยนใน

หอง ๓/๑ ทมทาทางอดอด มนวนเวยนสลบไป

สลบมา ฉนลกขนนงไมนอนตอเพราะนอนไม

หลบ ในทสดฉนกวางแผนการทำงานเรองนได

ฉนจงนอนใหมและหลบไปตอนไหนกไมร

เชาวนรงขนฉนไมใชครเวร แตมภารกจอย

บรเวณดานหนาโรงเรยน ฉนจงไปสงสภานกเรยน

ไววา ถานายธวชชยมาโรงเรยนใหไปพบครดวย

ไปคนเดยวไมตองหาใครไปเปนเพอน และระหวาง

รอลนนเอง กมเดกหญงคนหนงเธอเปนประธาน

นกเรยนเดนมาหาดฉน และบอกใหไปบานเธอ

เยนน ฉนตอบตกลง วนนนายเบนซของฉนไมมา

โรงเรยนอกตามเคย (อยากจบมอถามจรงๆ วาม

ปญหาอะไรกนนกกนหนา)

ตกตอนเยนฉนขบรถไปบานผง ขณะท

กำลงนงคยกนกมโทรศพทเขามา ผงใหสญญาณ

ใหเงยบและกดรบโทรศพท คยสกประเดยวกสง

โทรศพทมาใหฉน และใหสญญาณไมใหพด หไม

ไดฝาดเสยงเหมอนคนรองไห ผชายนนา ใครเนย

“ผงเขาใจเราไหม นะขอเบยรเรากนแกกลมสก

๑๗

ขวดเถอะนะ เราไมสบายใจเลย เราจะพยายาม ปรบตว เราสญญาวาเราจะไมขาดเรยนอก เราจะมาเรยนนะผงนะ เฮยพดอะไรมงส คนกำลงกลมนะโวย”

“ครนะ ไมใชผง เธอมปญหาอะไรนกหนา พรงนมาเรยนมาคยกบครทโรงเรยน ครสญญาวาจะไมแพรงพรายเรองของเธอใหใครรเปนอนขาดถาเธอไมอนญาต” ไมมเสยงตอบรบแตโทรศพท

ถกตดสายไป

“ครคะหนมเรองจะเลาใหครฟง และหนไมสะดวกทจะคยทโรงเรยน หนจงชวนครมาเพอคยกนทบานหน เธอบอกเบนซมปญหาเรองผหญง ทะเลาะกนบอย จนเขาทอไมอยากมาเรยน หนเตอนเขากไมฟง เขารกผหญงคนนมาก เปนนกเรยนโรงเรยนเรานแหละคะ เขาเมาและโทรมารองไหกบหนแทบทกครงททะเลาะกน”

ฉนขอบใจผงและนงคยเรองอนๆ ตออก

สกพกกลากลบ ฉนครนคดมาตลอดทางจะทำไง

ด นกออกแลว พรงนฉนสอนแนะแนวหองน เอา

นทานคณธรรมไปเปดใหเดกดและใหเขาวพากษ

วจารณเรองราวและตวละครดกวา ฉนนงพมพ

ใบงานไปนกหนานายธวชชยไป เขาจะมาเรยน

ไหมหนอ วดดวงกน ถาเขายงพอจะมบญเกาอย

กขอใหมาเรยนในวนพรงนดวยเถอะ ฉนรบเขา

นอนเพราะตงใจจะตนไปโรงเรยนแตเชา

“ครคะเบนซมาโรงเรยน หนบอกใหเขามาหาครแลวนะคะ” ผงกลาวแลวเดนจากไป ฉนยมออกมาแบบลมตว ลมไปวายนอยคนเดยว สกพก

นายเบนซกเดนเลยบๆ เคยงๆ มาหาฉนแบบไม

คอยมนใจ ฉนชวนเบนซไปนงคยกนในศาลา ฉน

ใหสญญากบเขาอยางจรงจงวาจะเกบเรองนไว

เปนความลบ “ผมไมมกำลงใจมาโรงเรยน ผมเบอ” เบนซเรมเลาเรองอยางอดอด “ใจเยนๆ คอยๆ เรมและคอยๆ เลาอยางลำดบเหตการณ วามนเกดอะไรขนกบชวตเธอ” เบนซเลาตอไปวา

“แมไมรกผม แมไมมเวลาใหผม ผมเกลยดการอยคนเดยว ผมเหงา แมมแตวตถ ไมมเวลา ไมเคยไปไหนมาไหนกบผมเหมอนแมกบลก ทำแตงานแตงาน ผมอยากมใครสกคนทรกผมอยางจรงใจ คยกบผมได มเวลาใหผม และ รกผมจรง รกผมเพยงคนเดยว ผมตองการแคนจรงๆ ครบ”

ฉนจองหนาเขา กพบกบแววตาทแหงผาก

เดกคนนปากกบใจตรงกน ดเหมอนเขาจะเปน

คนกลา แตทำไมเขาจงไมเปดอกพดกบแมเขา

“หนเคยพดเรองนกบแมไหม” เขาพยกหนาแทน

คำตอบ “แลวแมวาอยางไร” “แมตวาดแลวพดวา ทกวนนกทำงานหนกและเหนอยแคไหน จะเอาอะไรนกหนา มหนาทเรยนกเรยนไป เอาอะไรกทนใหทกอยางจะเอาอก”

ครรมาวาเธอสบบหร ดมกาว และใช

ยาเสพตดชนดอนอกจรงไหม เขากมหนาไมยอม

ตอบ ฉนจงรกตอ เปนลกผชายกลาทำตองกลา

รบ รไหมวามนผดและเปนอนตรายทสด ถาเลก

ไมไดอะไรจะเกดขน อนาคตอยทไหน คนอน

๑๘

กคอคนอน ใครเขาจะมารกเรารวมทกขรวมสข

กบเรา เธอจำไวนะ ในชวตเธอจะมผหญง ๓ คน

ทรกเธอมาก คอ ภรรยาเธอ ลกสาวเธอ และแม

ของเธอ แตจะมเพยงคนเดยวเทานนทรกเธอ รก

มากไมมวนเปลยนแปลง พรอมทจะรวมทกขรวม

สขกบเธอไดตลอดเวลาจนกวาจะตายจากกนไป

สามภรรยารกกนกจรง แตถาวนหนงวนใดมอน

ตองเลกรากนไปกเปนคนอน แตแมกบลกฆากน

ไมตาย ขายกนไมขาด

ครเคยไปถอศลทวดพชยญาตการาม แมช

ทศพรสอนวา ใครทำใหพอแมเสยใจ นำตาตก

จะตองรบกรรมเวรรอยเทาพนเทา กฎตางๆ ม

ขอยกเวน แตกฎแหงกรรมไมเคยละเวนใคร จะ

ชาหรอเรวทกคนตองรบผลกรรมททำไวทกคน

เธอลองคดดนะวาเหลอเวลาอกไมนานก

สอบปลายภาคแลว เธอมคะแนนเกบตงมาก

มาสอบใหครบกระบวนการวดผลประเมนผลเธอ

กมโอกาสจบแลว หรอมบางวชาทเวลาเรยนไม

พอ แตครจะนำเรองเธอเสนอทประชม เพราะ

ทานผอำนวยการโรงเรยนกใหโอกาสกบทกคน

ครไมคาดคน วนนครมตวอยางชวตเดกรนราว

คราวเธอนแหละ จะนำมาใหเธอดเปนอทธาหรณ

เอาละ เธอไปทำงานของเธอตอได ออ เบนซ

เธอมบญนะ เมอคนครอธษฐานจตใหเธอมาเรยน

เพราะครจะคยและแกปญหานกบเธอ และเธอก

มาจรงๆ ครวาเธอกลบตวกลบใจไดแนเลย คร

เปนกำลงใจใหนะ

ในชวโมงแนะแนว ฉนเปดละครคณธรรม

ให เดกๆ ด มหลายคนทกมหนานำตาไหล

เพราะเรองราวในละครชางสอดคลองกบชวตพวก

เขาเหลอเกน อกไมนานกจะจบจะจากกนแลว

ดอพอแม ดอคร แตกกลบตวกลบใจได

เชาวนรงขน นายเบนซมายนลบๆ ลอๆ

ครครบผมมเรองจะบอกคร เบนซยมอายๆ ผม

ขอโทษแมและสญญากบแมวาจะมาเรยนและจะ

จบ ม.๓ พรอมเพอนใหได ฉนดใจและลบศรษะ

นายเบนซดวยความเอนด ฉนยอมรบวาฉนเคย

หมนไสนายคนนมาก แตงตวกกวน ทาทางเดนก

ไมสภาพ แตมาสงเกตวาฉนเคยเอาชนะโดยการ

ชวนเขาไปทำความดเขากไปแบบเตมใจ เชนไป

โครงการปนโตบญ นำอาหารไปถวายพระทวดทก

เชาวนศกร หรอสงเขาอบรมคายคณธรรมเขาก

เตมใจไปและไมสรางปญหา ฉนจงมาคดวา คง

เปนแรงบญอนบรสทธนเองทำใหเขาผาวกฤตใน

ชวตมาได

และวนทหลายคนรอคอยกมาถง วนรบใบ

ประกาศจบการศกษาของนกเรยนระดบชน

มธยมศกษาปท ๓ นายธวชชย ศรรอด กเปนชอ

หนงทผานการรายงานตว มาดวยใบหนาทยมแยม

แจมใส ฉนมภาพประทบใจคอ นายเบนซกราบ

คณครทกคนในโรงเรยน โดยเฉพาะฉน นายเบนซ

มากราบ ๒ รอบ ดวยใบหนายมแยมแจมใส

ฉนจำคำพดสดทายทพดกบนายเบนซ ททำใหเขา

ยมไมหยด กคอ “สๆ นะเบนซ ครเปนกำลงใจให กรรมเวรมจรง กรรมดนำไปดนะลกรก”

ระยอง เขต ๒

จากศรทธาถงพระตถาคต

เรอง พนตนาฎ ลายสงข

โรงเรยน บานยางเอน

อ.เขาชะเมา จ.ระยอง

๑๙

เมอ ๒๐ ปทแลว ขาพเจากเปนเชนบท

รอยกรองขางตนเมอครงเปนครโรงเรยนเอกชนใน

กรงเทพฯ การสอนทมงเนนใหเดกสอบเขาโรงเรยน

ทมชอเสยงตามทผปกครองตองการ จนบางครงก

ละเลยทจะเนนเรองศลธรรมจรยธรรม ตอมาใน

ป ๒๕๔๒ ขาพเจาม โอกาสเปนขาราชการ ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ จงตงสตย

ปฏญาณวาจะขอเปนขาราชการทดถวายงานแดพระองคทาน ขาพเจาไดออกเยยมบานนกเรยน

และทำความรจกกบชมชนในปแรกทมาบรรจ

และเฝาสงเกตพฤตกรรมนกเรยนพบวา นกเรยน

สวนใหญมฐานะทางบานยากจน บางคนมา

โรงเรยนโดยไมมเงนคาขนม ผปกครองมอาชพ

รบจางเกอบรอยละ ๙๕ หวหนาครอบครวนยม

ฝรงเขาหวเราะเยาะเราวา เสยแรงมรตนาจำนวนสาม แตเหมอนไกไมนยมชมของงาม มกตะกละตะกลามหาของกน หมายความวาการศกษาทจดอย พาไปสอาชพเสยทงสน ปรญญาทวมทนลนแผนดน แตขาดศลขาดธรรมประจำตวฯ (ม.ล.ปน มาลากล)

๒๐

ดมสรา ครอบครวสวนใหญมกประสบปญหาหยา

ราง และมพอเลยง-แมเลยง นกเรยนแตงกายไม

เรยบรอย ไมรกษาความสะอาดของเสอผาและ

รางกาย การใชคำพดคอนขางไมสภาพ สำหรบ

นกเรยนหญงเมอจบ ป.๖ มกไมเรยนตอแตจะม

ครอบครว การพดเรองเพศศกษาคอนขางเปด

เผยและไมสำรวม ทางดานการเรยน ผลสมฤทธ

ทางการเรยนคอนขางตำ การแขงขนทางดาน

วชาการไมประสบผลสำเรจเทาทควร เปนขอมล

ทผดแผกแตกตางจากเดกนกเรยนโรงเรยนเอกชน

แทบทกดาน หากตดปญหาความยากจนออกไป

ขาพเจาคดวา มนษยทกคนเกดมาพรอมกบความดงาม แตสงแวดลอม ตนแบบทเหน การอบรมสงสอน ทำใหคนแตกตางกน บางคนหลงผดและหลายคนหลงทาง เดกหลายคนใฝดแตไมมทไป ถงเวลาแลวทตองเรงสรางพนทดๆ ใหกบเดกๆ

นจงเปนการบานทหนก และไมทราบวา

จะเรมตนทใด และจะทำอยางไรทจะใหเดกๆ

เปนผนำแหงการเปลยนแปลง คณพอ (ปจจบน

เสยชวตแลว เมอป พ.ศ. ๒๕๔๕) ทานใหแนวคด

วา ตองสรางศรทธา แลวใชศาสนามาหลอหลอมจตใจ เมอไหรทเราทำใหคนเกดศรทธาในสงใดสงหนงได กเทากบเราไดหวใจของคนเมอนน ขาพเจาเรมตนจากการสรางศรทธาในตวเองวาตองทำได และเรมลงมอทำ เพอทำใหคนรอบขาง

และผเกยวของศรทธาในตวขาพเจา ซงเปนงานท

ยากมากจรงๆ แตกตองทำ เพราะหากทำไดกจะ

ทำใหผท เก ยวของยอมรบ และพรอมท จะ

เปลยนแปลง ขาพเจาไดเรมศกษาหลกธรรมทาง

พระพทธศาสนาโดยการอานหนงสอ บทความ

ของพระเดชพระคณเจาหลายรป หนงสอธรรมะ

หนงสอแจกในงานฌาปนกจ การสนทนาธรรมกบ

พระคณเจาวดใกลโรงเรยน และรบฟงวสยทศน

ของผหลกผใหญในชมชน

ในทสดกไดเรมทดลองกบนกเรยนในชน

เรยนตนเอง โดยเรมจากการใชคำพด พฤตกรรม

ของครท เนนความออนโยน วาจาสภาพแฝง

ธรรมะใหคดสะกดทกวน และฝกนกเรยนใหเปน

ผออนนอมยอมรบพระพทธเจาเขามาอยในจตใจ

โดยการไหวพระประจำโรงเรยน ซงไมเคยเหน

เดกๆ ปฏบตเลย ทำสมาธกอนเรยนเพอเรยกสต

ฝกการสมาทานศลทงบาลและแปลเปนภาษาไทย

เพอใหเหนผดชอบชวด ใหนกเรยนสวดมนตกอน

กลบบานทกวน ใหนกเรยนหดไหวพอ-แม เพอ

แสดงถงความเคารพ และกตญตอบพการ ซง

นกเรยนจะเขนอายในระยะแรกๆ เพราะไมเคย

ปฏบต และทนาแปลกผปกครองกรสกกระดาก

อายเมอลกไหวและพดไพเราะขน มกดเดกวา

ดดจรต ขาพเจาไดใหกำลงใจกบเดกๆ และให

พยายามพดไพเราะแบบนตอไป เมอวนเวลาผาน

ไปสกระยะหนงขาพเจาไดใหเดกลองหนกลบไป

พดไมไพเราะผลปรากฏวาผปกครองกลบอยากให

ลกพดไพเราะเหมอนเดม การทดลองดงกลาวจง

เปนบทพสจนความสำเรจบทหนงวาเดกเปลยน แปลงได และผปกครองกเหนดดวยเมอลกมการเปลยนแปลงทดขน

ขาพเจาเรมชกชวนเดกไปทำบญทบาน

พระพทธเจา เปนการชใหเหนความสำคญทมากก

วาคำวาวด และตระหนกถงการปฏบตตนเอง

เมอไปบานพระพทธเจาเราจะตองสะอาดและสงบ

ไมไปเพอเปลยนทคยหรอแสดงอาการทไมเหมาะ

สม แตตองศรทธาทจะทำดจรงๆ แมแตคณะสงฆ

ผรกษาดแลบานพระพทธเจากกระตอรอรนและ

ยนดทมคนมาทำบญ ทงนจากการสงเกตเหนตง

แตในปแรกๆ ทขาพเจามาอยทนแลว วาคนใน

ชมชนไมคอยเขาวด แทบจะไมเหนภาพคนยนใส

บาตรในตอนเชาเลย เมอสอบถามพระคณเจา

ทราบวาบานไหนใสบาตรกจะเปนอยเฉพาะบาน

นน บานอนๆ จะเรยกไดวาเปน ขาจรทำบญ

การไปทำบญในวนพระจะรสกเงยบเหงา เพราะ

ผคนไมนยมทำบญวนพระนอกเทศกาลเขาพรรษา

จะดวยเหตผลอะไรไมทราบ แตถอวาเปนการ

สรางคานยมทไมถกตอง เพราะทำใหเดกเขาใจ

วาการทำบญและจะไดบญเฉพาะเทศกาลงานบญ

เทานน ทายสดศาสนากอยนอกสายตาไปโดย

ปรยาย

๒๑

ตองสรางศรทธา แลวใชศาสนามาหลอหลอมจตใจ เมอไหรทเราทำใหคน เกดศรทธาในสงใดสงหนงได กเทากบเราไดหวใจของคนเมอนน

๒๒

ขาพเจาไดดำเนนกจกรรมและมการปรบ

เปลยนกจกรรมหลายตอหลายครง ในทสดจง

เสนอขอจดตงชมรมยวทตธรรม เพอใหเกดเปน

รปธรรมทชดเจน และเพอตองการสรางเดกเปน

ผนำทางธรรม โดยใชหลกไตรสกขา หลกธรรมทฝกจากภายนอกเขาไปหาภายใน ขดเกลาความ

หยาบใหละเอยดลง และฝกจากสงงายๆ ไปสสง

ทยากลกซงกวา ซงตรงกบกจกรรมวงลอแหงความด คอ กจกรรมในชมรมซงม ๘ กจกรรม

รอยรดสอดคลองกนไปในทศทางเดยวกน ซง

สามารถฝกฝนและขดเกลาเดกๆ ไดครบภายใน

๑ วน โดยกจกรรมจะเรมตนจากทบาน คอ (๑)

ไหวพระพรหม (พอ-แม) ไหวพระประจำโรงเรยน

ไหวคร ไหวพ (๒) กจกรรม ๓ วลตามวถของ

ชาวพทธ โดยเนนคำวา ธรรมะสวสด ธรรมะ

ขอบคณ ธรรมะขอโทษ เมอถงเวลาเคารพธงชาต

จะนำเสนอ (๓) กจกรรมธรรมะรบอรณ กลางวน

นำเสนอ (๔) พทธศาสนสภาษต ๑ นาท สำหรบ

วนพระจะจด (๕) กจกรรม ๑ วนพระรวมพลง

สรางบญ-ละบาป ใหเดกไปทำบญพรอมกบ

ชกชวนผปกครอง และชาวชมชนมาทำบญรวม

กน และในการดำเนนชวตประจำวนใหเดกชวย

กนชกชวนคนในครอบครว (๖) ปลกผกสวนครว

เพอประหยดรายจาย และเมอเขานอนเดกๆ จะ

ทำ (๗) กจกรรมธรรมะใกลหมอนสวดมนต

กรวดนำความด พจารณาตนเองในรอบวน และ

แผเมตตาใหกบสรรพสงทงหลายและหลบไป

พรอมกบการมสต (๘) กจกรรมวารสารแสงเทยน

กลนธป ควนธรรม วารสารทเปนสายใยเชอมโยง

ธรรมะสผปกครองและชมชน

การดำเนนงานอยางตอเนองมาตลอด ๑๐

ป ความสำเรจในวนนเดกๆ ของขาพเจาพด

ไพเราะขน วางาย เดกๆ จะทำวตรเชาในชวงรอ

ครเขาสอนหลงเคารพธงชาต ซงเปนชวงทวนวาย

แตชนเรยนขาพเจากลบสงบไดยนเสยงสวดมนต

หวานห และขาพเจาไมตองใชไมเรยวตเดกทงๆ

ทในหองมไมเรยวเทากบจำนวนเดก ซงผปกครอง

จดหามาให แตเดกจะทำโทษตนเองเมอทำผด

ซงนยสำคญไมไดอยทวาเขาจะตตนเองแรงหรอ

คอย แตจะอยทนาอายไหมเรองแคนตองทำผด

หรอถาเผลอพดคำหยาบเพอนๆ จะเตอนและเดก

จะตปากตนเอง ซงจะแรงหรอคอยไมใชเรองทจะ

ตำหน แตทนาตำหนคอ คำพดดๆ มตงมาก

กลบพดไมได และทสำคญคอความกตญตอ

พอ-แม เปนสงทตองเนน ลกทำตวด หรอชว จะ

เปนอนสาวรยของพอ-แม และทสำคญไมแพกนก

คอ ลกจะด หรอชว พอ-แม กคอผอำนวยการ

สรางเชนกน

จากศรทธา ถงตถาคต ถอไดวาเปนงาน

วจยชนใหญทไมมใครจาง ไมมเงนหรอรางวล

ตอบแทน แตเปนงานททำดวยแรงศรทธาทตอง

อาศยความอดทน รอคอย ความเขมแขงของจตใจ

ผนวกกบหลกคำสอนของพระตถาคต และไม

สามารถเหนผลสำเรจไดในระยะเวลาอนสน การปลกตนไมกวาจะไดผลมารบประทานตองใช เวลาไมตำกวา ๓-๕ ปฉนใด การปลกศลธรรมใหเกดในใจเดกกเปนฉนนน งานคร จงเปนงาน

สรางคนใหเปนมนษยไมมใครเปลยนนสยใครได

ใน ๑ วน เดก (บางคน) เปนมาตงแตยงไมลมตา

ดโลกดวยซำ ครจงตองอดทนเปนมอทชวยขจด

ความหยาบ และเตมเตมความละเอยดออนลงใน

ใจเดกทกๆ วน ดงนนหนาทคร คอการสอนคน

ใหเปนคนด โดยการจดกจกรรมการเรยนรเพอ

พฒนาผเรยนใหเกดเปนนสย (routine)

ชวยกน เถด อยาได ดดาย สรางคน ผลเหลอหลาย คาลน ใหเปน ดงแสงฉาย สอดสอง โลกแล มนษย จกหลดพน สดาว แดนเกษม พระธรรมปญญาบด (เพยร อตตมมหาเถระ)

นนทบร เขต ๒

พระผเมตตา ตอเราชาววถพทธ

เรอง นาถลดา ทองหยวก

สน. ศกษานเทศก

ต.ปากเกรด อ.ปากเกรด

จ.นนทบร

๒๓

โครงการวถพทธและโรงเรยนคณธรรมชน

นำในทกๆ เขตพนทการศกษา ถอวาเปนสถานท

สำคญตองอาศยความรวมมอรวมใจกบบคลากร

ตางๆ ในชมชนเขาชวยเหลอในเรองตางๆ มาก

มาย เพราะในโรงเรยนเหลานประกอบดวยเดก

และเยาวชน ซงถอวาเปนตนกลาของสงคมไทย

จำเปนอยางยงทจะตองปลกฝงหลกธรรมใน

เยาวชนเหลานน เพราะถาหากเยาวชนเตบโตขน

ในทามกลางของสงคมทไรซงคณธรรมกจะทำให

คนเหลานนเปนคนไรคณธรรมดวย การเผยแพร

หลกธรรมสเยาวชนจงถอวาเปนการปองกนภาวะ

ความเสอมโทรมทางศลธรรมของสงคมไทยอนจะ

เกดขนในอนาคต

ดฉนซงเปนศกษานเทศก รบผดชอบใน

เรองพระพทธศาสนา โรงเรยนวถพทธ โครงการ

พระสอนศลธรรมในโรงเรยน โครงการฟนฟ

ศลธรรมโลก ฯลฯ เมอมารบภาระงานตรงนดวย

ผรบผดชอบคนเกาคอทานศกษานเทศกประนช

อฒจกร ไดเกษยณอายไป เราไดปรกษา พดคย

แลกเปลยนเรยนรซงกนและกนอยางกวางขวาง ก

พบความจรงวา งานนไมยากเพราะมองคกรและ

บคคลชวยเหลอมากมาย

แตถาจะทำใหเกดผลดอยางยงยนและ

ถาวรตอตวเดกและเยาวชนของเรา เราจำเปน

ตองหากลยาณมตรทจะชวยงานพระศาสนาให

หยงลกลงไปในตวเดกและเยาวชนของเราได

อยางสมบรณ เมอเรามแนวคดตรงกนดงนแลว

เรากใฝหากลยามตรทางคณธรรมของเราอยาง

ตอเนองและไดกลยาณมตรมากมาย

ในวาระนดฉนใครขอนำเสนอ บคคลท

เปนกลยาณมตรทดทสดทานหนงของเรา คอ

ทานพระราชนนทมน (สำรวย อาภากโร) เจา

อาวาสวดละหาร รองเจาคณะจงหวดนนทบร

ประธานศนยพระสอนศลธรรมประจำจงหวด

นนทบร นามเดมคอ สำรวย เกตนาค เปนคน

ตำบลบางรกใหญ อำเภอบางบวทอง จงหวด

๒๔

นนทบร อปนสยของทานเปนคนเสยสละ กลาคด

กลาพด กลาทำในสงทถกตองชอบธรรมกอน

บคคลอน ชอบคดรเรมสงใหมๆ เสมอ

พระราชนนทมน ทานมองวา การศกษา

สามารถพฒนาคนได การสนบสนนการศกษา

ถอวา เปนการพฒนาคนดวย จงทำใหทาน

สนบสนนสถานศกษา ทานไดรวบรวมทนทรพย

สวนตวของทานสรางอาคารเรยนและซออปกรณ

การศกษาใหแกโรงเรยนตางๆ ทตองการ จาก

แนวคดของทานทวา เยาวชนวนนคอตนกลาทจะ

งอกงามเปนพลเมองทดในวนขางหนา ทำไฉน

เยาวชนเหลานนจะงอกงามอยางมคณธรรม

เปนพทธศาสนกชนทดและเปนพลเมองทดของ

ชาต หลวงพอไดจดกจกรรมตางๆ ดำรของทาน

ตามคำขอพวกเราผเกยวของ ถาสงใดเหนดม

ประโยชนตอเดกและเยาวชนแลวทานไมเคย

ขดของ (เปนแนวทางอนหนงสำหรบพวกเราเปน

ผประสานงานจาก สพฐ.กบชมชน เขาไปพบ ไป

เรยนปรกษา ไปขอเถดคะ ไดทกอยาง พระผใหญ

ทานพรอมทจะชวยถาเราพรอมทจะทำงานเพอ

พระพทธศาสนา) เพอใหเยาวชนไดมสวนรวม

กจกรรมตางๆ มากมาย จงขอนำเสนออยาง

ละเอยด คอ

• การจดตอบปญหาศลธรรม

• การประกวดสวดมนตหม ทำนอง

สรภญญะ

• การจดนทรรศการในวนสำคญทาง

พระพทธศาสนา เพอใหเยาวชนไดมา

ศกษาหาความร

• การจดตงกองทนเพอการศกษา

• มอบทนใหกบนกเรยนท เรยนดแต

ขาดทนทรพย

• จดตงศนยศกษาพระพทธศาสนาวน

อาทตย เพอเปดโอกาสใหเยาวชนใช

เวลาวางใหเกดประโยชน โครงการเขา

วดศกษาเลาเรยนวนพระพทธศาสนา

• งานของโรงเรยนวถพทธทกอยางไดรบ

ความเมตตาจากหลวงพอทกเรอง จง

ใหงานสำเรจลลวงไปดวยด

• แมงานใหญระดบประเทศคอการ

พฒนาเพมศกยภาพพระสอนศลธรรม

ในโรงเรยนอยางมประสทธภาพของ

จงหวดนนทบร รวมถงจงหวดปทมธาน

สมทรปราการ กไดรบพระเมตตามา

ตลอด จงเปนบคคลผทรงกรณาตอเรา

ชาววถพทธอยางยง

กจกรรมตางๆ ทพวกเราชาววถพทธได

รวมกนทำมมากมาย จงบงเกดผลดตอเดกและ

เยาวชน งานพระพทธศาสนาตองอาศยความ

เสยสละ ไมหวงผลตอบแทนอนใด นอกเสยจาก

การไดชวยสงคมโดยเฉพาะเดกและเยาวชน ให

เขาไดมโอกาสดมาก เลาเรยนทงทางโลกและ

ทางธรรม

เราจงจะประสบผลสำเรจในการพฒนา

เดกและเยาวชนของเราอยางตอเนองและยงยน

ตลอดไปเทอญ

ฉะเชงเทรา เขต ๑

สรางคนดวยการคด... สชวตทสดใส

เรอง ครโรงเรยนการทำมาหา

กนวดโพธเฉลมรกษ

ต.ดอนเกาะกา

อ.บางนำเปรยว

จ.ฉะเชงเทรา

๒๕

การศกษาเปนรากฐานสำคญของการ

พฒนา “คน” อนจะนำชาตใหเจรญกาวหนา

หากเอยนาม ดร.โกวท วรพพฒน แลว เปนท

นาเชอวาคงไมมใครไมรจกทานผน โดยเฉพาะ

บคคลในวงการศกษา เนองจาก ดร.โกวท

วรพพฒน เปน “คร” เปน “นกการศกษา” ท

สรางคณประโยชนตอวงการศกษาไทยอยาง

อเนกอนนต

ดร.โกวท วรพพฒน เกดเมอวนศกรท

๑๗ พฤศจกายน ๒๔๗๖ เกดทตำบลสาวชะโงก

อำเภอบางคลา จงหวดฉะเชง เทรา ถงแก

อนจกรรมเมอวนท ๒๕ ธนวาคม ๒๕๔๓ สรรวม

อายได ๖๗ ป

ดร.โกวท วรพพตน เปนผทใฝรใฝเรยน

ชอบอานหนงสอมาตงแตเดก ดงทนายบญธรรม

ตนกก ผเปนนาไดเลาวา “เขาเปนคนชอบอานหนงสอ จะมหนงสอตดมออยเสมอไมวาจะไปไหน ขนาดนงตกปลามวแตอานหนงสอ ปลากนเบดแลวยงไมรตวเลยกม” นสยรกการอานของ

ดร.โกวท วรพพฒน ทสงสมมาแตวยเดกมสวน

สำคญยงตอความสำเรจในการศกษาและการ

ทำงาน

โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ

(อนสรณวนเดกแหงชาต ป ๒๕๓๗) เปนโรงเรยน

๒๖

…ศกษาทด ตองฝงคณธรรมเขาไปในตวเดกใหได สามารถปลกฝงไดโดยการใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรงเทานน…

…ควรมการประเมนผลดานคณธรรม จรยธรรม ควบค ไปกบการประเมนผลดานความสามารถของผเรยน

…ทงน เพอใหผทเกยวของไดทราบเกยวกบคณลกษณะของผเรยน ไปพรอมกบความรความสามารถทมอยดวย…

๒๗

รปแบบใหมในวงการศกษาไทยตามแนวคดของ

ดร.โกวท วรพพฒน เมอครงดำรงตำแหนงอธบด

กรมสามญศกษา

สำหรบแนวคดและนโยบายของ ดร.โกวท

วรพพตน ในการจดตงโรงเรยนการทำมาหากน

ซงเปนแหงแรกของประเทศและแหงแรกของโลก

นน มลกษณะพเศษ ดงน

• มงเนนในการนำวชาความรมาใชจรง

ในกจกรรมภาคปฏบต

• นกเรยนไดรบการจดสรรทดนทำกน

และเงนทนจำนวนหนงในการประกอบ

อาชพตามทถนด และมความสนใจ

• ฝกใหนกเรยนทำงานเปนกลม

• ฝกใหนกเรยนแกปญหา มความรบ

ผดชอบตอหนาท

• สงเสรมใหนกเรยนชวยเหลอตนเอง

รจกการทำมาหากน มความอดทน

สามารถกลอมเกลาจตใจเยาวชนให

เขาใจชวต และสามารถปรบตวใหเขา

กบสงคมทกำลงเปลยนแปลงไดตลอด

เวลา

จากแนวคดสการปฏบต ทำใหพวกเราม

โอกาสทำงานรวมกนเปนกลม โดยการจดตง

บรษทจำลองในโรงเรยน ซงเปนกจกรรมการเรยน

รในชมนมยวเกษตรกร แตละกลมจะมพนทเปน

ของตนเอง มจำนวนสมาชก ๘-๑๐ คน และมคร

ประจำกลมคอยดแลใหคำแนะนำนกเรยน กลม

ละ ๑ ทาน แตละกลมจะปลกผกชนดตางๆ เชน

ผกบง ผกคะนา ผกกาดขาว ฯลฯ ทเราเรยกวา

ผกโรงเรยน หมายถง ผกปลอดสารพษ ทไมใช

สารเคมฆาแมลง นอกจากนพวกเรายงปลกพชไร

และพชผลชนดอนๆ อกมากมาย การชวยกน

ทำงานทำใหพวกเรารจกความอดทน ขยน ไม

ยอทอตอความยากลำบาก รจกแกปญหาตางๆ

ปรบปรงตนเองและงานใหประสบความสำเรจ

เปนการพฒนาคณลกษณะการอยรวมกนใน

สงคม และไดผลกำไรเปนของกลม การเชอมโยง

ความรจากหองเรยนสการปฏบตสอดคลอง

สมพนธกบชวต และความตองการของผเรยน

โดยใหนกเรยนเกดคณลกษณะตามทกำหนดไวใน

หลกสตร โดยใหคดเปน ทำเปน แกปญหาเปน

และรจกชวยเหลอตนเอง นอกจากนยงมกจกรรม

ทชวยสงเสรมคณธรรม จรยธรรมอนๆ อก เชน

การนงสมาธกอนเรยนในแตละวชาเปนเวลา

๕ นาท และทกวนศกรนกเรยนจะทำกจกรรม

สวดมนต นงสมาธเปนประจำ

สดทายขอยกคำคม ขอคดของ ดร.โกวท

วรพพตน ส สานฝน ดร.โกวท ยอนแนวคด…

ทำมาหากน กลาวไววา…

…ศกษาทด ตองฝงคณธรรม

เขาไปในตวเดกใหได สามารถปลกฝงได

โดยการใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง

เทานน…

…ควรมการประเมนผลดานคณธรรม

จรยธรรม ควบคไปกบการประเมนผล

ดานความสามารถของผเรยน

…ทงน เพอใหผทเกยวของไดทราบ

เกยวกบคณลกษณะของผเรยน

ไปพรอมกบความร

ความสามารถทมอยดวย…

พระนครศรอยธยา เขต ๒

รตนและเบกบาน

๒๘

ไมมอะไรทจะทำไดยากเลย เพยงแตยดมนใน

หลกใหญๆ ๓ หลกคอ

๑. ตองเปนคนมวนย

๒. ตองเปนคนทมความอดทน

๓. ตองเปนคนทรจกความเคารพ

แนวคดทง ๓ หลกใหญๆ น ไดมาจาก

พระอาจารยทตตชโว รองเจาอาวาสวดธรรมกาย

ทเปนทรจกกนด เมอครงไดไปปฏบตธรรมทสวน

ปาพนาวฒน เชยงใหม ตอมาไดไปปฏบตธรรม

ทเขาใหญ นครราชสมา จงไดมโอกาสถามทาน

หลวงพอวา ถาเราสามารถทำใหเดกเกดความม

วนย ความอดทน และมความเคารพแลว จะเกด

อะไรขนกบตว เดก ทานตอบทนททนใดวา

ผลจากการเดกไดปฏบตตนจากการมวนยมความ

อดทน และรจกมความเคารพแลว สงทจะเกดขน

กบตวเดกคอ สมมาทฐ นนเอง จงเขาใจไดทน

ทวา สมมาทฐนเองทจะปรบเปลยนพฤตกรรม

ใหเดกกลาคดกลาตดสนใจและกลาทำในสงท

ถกตองและดงาม มผลทำใหการดำเนนชวต

ประจำวนอยางเปนสข ไมเครยด ไมวตกกงวล

แตในขณะเดยวกนเดกจะเกดความเกรงกลวตอ

การกระทำทไมด

ความมวนย จะทำใหเดกอยรวมกนได

อยางเปนสข เปนทรกใครของคนรอบขาง ทำให

คนรอบขางรสกสบายใจ และมความสขไปดวย

เชนกน

ความอดทน จะทำใหเดกพบกบความ

สำเรจในสงทเดกมงหวง

ความเคารพ จะทำใหเดกไดรบความรก

เรอง วชรวรรณ ชยกตศกด

โรงเรยน วดชมพลนกายาราม

อ.บางปะอน

จ.พระนครศรอยธยา

พฤษภกาสร อกกญชรอนปลดปลง โททนตเสนงคง สำคญหมายในกายม นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา

(สมเดจพระสมณเจา กรมพระปรมานชต- ชโนรส : กฤษณาสอนนองคำฉนท)

เมอสมยตอนยงเปนเดกประถมตนมกจะม

คำถามในใจอยเสมอวา เราจะตองทำความด

ความดคออะไร ทำความดเพอใคร ทำไปทำไม

ทำแลวจะไดอะไร และถาไมทำจะเปนอยางไร

แตเมอมาถงในปจจบน ในวยใกลเกษยณ

อายราชการ จงไดรและเขาใจอยางถองแทแลววา

ความดนน ไมทำไมไดแลว เพราะอะไรหรอ

กเพราะวาการทำความด จะมชวตความเปนอย

อยางปกตสข ปราศจากความเดอดรอน และภย

อนตรายใดๆ และยงสงผลแหงการทำความดไป

ยงโลกหนา คนทจะทำความดไดนน จรงๆ แลว

๒๙

แตปจจบนน เดกสวนมากรจกการอดทน

กวาเรมปฏบตครงแรก และสามารถนงไดนาน

กวาเดม แสดงวาเดกเรมรจกความอดทนดขน

สงทไดฝกเดกใหรจกความเคารพคอ การนงเปน

แถว นำสงของไปถวายพระตามลำดบกอน-หลง

แลวกราบพระอยางถกตองและสวยงาม เดกได

ปฏบตจนตดเปนนสยทด และทำเองโดยทครไม

ตองบอก นอกจากนนเดกจะรจกไหวและทกทาย

ครเมอครเดนผานหรอเวลาจะกลบบาน โดยทคร

ไมตองคอยบอก

ในภาวะของเดกวยรนยคปจจบน จดไดวา

กำลงเปนภาวะวกฤตในสงคม มกจะมเดกวยรน

ชอบคดและตดสนใจในสงทผดเพอนำมาซงการ

เอาชนะ เพอความสะใจของตนเอง จนกลายเปน

คานยมของวยรนในสงคม โดยไมคำนงถงความ

เดอดรอนและความเสยหายของผอน ยงรายไป

กวานนเมอมอาการตดยาเสพตด กยงมอาการ

ขาดสต กระทำการรนแรงยงขน

จ ง ไดตด สนใจเร มนำเดกปฐมวยช น

อนบาลปท ๒/๑ ไปปฏบตกจกรรมทางศาสนา

เปนประจำในทกวนศกรของสปดาหชวงตอนเชา

และเพอเปนการทำความดถวายแดองคพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช กจกรรมท

ไดนำเดกปฏบตคอ

๑. การถวายอาหาร สงของ และปจจย

แดพระภกษสงฆในวด

๒. การเดนจงกรมรอบพระอโบสถ

๓. การสวดมนต การนงสมาธ และการ

แผเมตตาภายในพระอโบสถ

สำหรบกจกรรมทโรงเรยน จะบนทกความ

ดของเดกททำความด เชน การเกบเงนไดแลว

มอบใหคร การเกบขยะในบรเวณโรงเรยน การ

นงสมาธกอนการเรยนร และการฟงธรรมะกอน

นอนกลางวน

๓๐

นอกจากน ยงสงแบบสอบถามตดตอไปยง

ผปกครองเดก เชน การพาเดกสวดมนตกอน

นอน การกราบพอแมกอนนอน การไหวพอแม

กอนไปโรงเรยนและหลงกลบจากโรงเรยน

การชวยงานบานเทาทพอทำไดตลอดจนการ

ทำความดอนๆ โดยเปนการสอบถามวาเดกได

ปฏบตตามทครบนทกคำสงใหปฏบตหรอไม หรอ

ไมผปกครองกจะใหความรวมมอตอบรบใบ

สอบถาม ซงสวนมากจะไดรบคำตอบเปนทนา

พอใจ มเพยงสวนนอยทตอบวา ไมคอยมเวลาให

กบลก เพราะตองทำงานในตอนกลางคน

ทนายนดเปนอยางยงคอ เดกในระดบ

ประถมกมารวมกจกรรมนดวยเปนจำนวนมาก

ทงท เปนกลม V-star และไมใชกลม V-star

แตจะจดนกเรยนในระดบประถมไปทำกจกรรมท

วดในทกวนพธ

นอกจากน ยงไดจดสรางเพลงเพอนำมาใช

ในการเรยนการสอน เพอพฒนาเดกใหมคณธรรม

จรยธรรม และเพอจะทำการวจยและพฒนา

พฤตกรรมอนพงประสงคของเดก

จงนบไดวาการเรมปลกฝงการทำความด

ใหเดกๆ ในขณะทยงเลกเปนการสรางภมคมกน

ทด ทำใหเดกมสต คดและรจกตดสนใจไดดวย

ตนเองวา สงใดควรทำ สงใดไมควรทำ โดยครจะ

ตองทำหนาทสรางและพฒนาเดกใหเดกเปนผทม

พฤตกรรมอนพงประสงคในจตใตสำนกอยแลว

หากตองใชเวลาใชความอดทนกบปญหา แตทงน

ความสำเรจของกจกรรมนจะเกดขนไมได หากไม

ไดรบความรวมมอและสนบสนนจากทานผบรหาร

ทานผดงศกด หงษทอง ผอำนวยการโรงเรยน

วดชมพลนกายาราม คณะครในโรงเรยนวดชมพล

นกายาราม ทานผปกครองเดก ตลอดจนทานเจา

อาวาส ทานพระครวชาญธรรมโชต และพระทอย

ในวด ซงทางวดใหการอบรมบมนสยเดก อนญาต

ใหเดกและครไดใชบรการสถานทภายในวดอยาง

สะดวกสบาย ผทมาทองเทยวทวดไดพบเหนการ

ปฏบตธรรมของเดก ใหความชนชมกบเดก และ

เหนดวยกบการจดกจกรรมแบบน

จงอยากจะขอเชญชวนเพอนครทกทานทม

ความรกและความหวงใยในอนาคตของเดก มา

ชวยกนสรางเครอขายในการทำความดของเดก

เพอเดกของเราจะไดอยในสงคมอยางมความสข

ไมกอความเดอดรอนในสงคม และสญเสยอนาคต

ในวนขางหนา

เราไมควรตความหมายของการศกษา วาคอ การรหนงสอ

การศกษามความหมายลกซงยงกวานน การศกษาตองการจะปลกฝงคณธรรม ใหแกคน ตองการถายทอดวฒนธรรม

บรรจง ชสกลชาต

ฉะเชงเทรา เขต ๒

การบรณาการวถพทธ เรอง วนทา รงแสงธรรม

โรงเรยน วดแสนภมราวาส

(เฉลมชยราษฎรอนสรณ)

ต.เมองใหม อ.ราชสาสน

จ.ฉะเชงเทรา

๓๓

โรงเรยนวดแสนภมราวาส (เฉลมชยราษฎร

อนสรณ) ตงอยเลขท ๑๑๓ หมท ๔ ตำบลเมอง

ใหม อำเภอราชสาสน จงหวดฉะเชงเทรา สงกด

สำนกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต ๒

ดำเนนการพฒนาคณภาพการศกษาโดยนำหลก

พทธธรรม องคความรทเปนคำสอนในพระพทธ-

ศาสนามาประยกตใชในการจดการศกษา โดยนำ

หลกธรรมมาใชในระบบการพฒนาผเรยนโดยรวม

ของสถานศกษา มการประสานความรวมมอกบ

ชมชนใหสอดคลองกบวสยทศนของโรงเรยน คอ

โรงเรยนวดแสนภมราวาสมงเนนใหผ เรยนม คณธรรมนำความร มคณภาพตามเกณฑมาตรฐาน ดำรงชวตแบบวถ ไทยตามแนวทางวถพทธ ยดหลกเศรษฐกจพอเพยง ประยกตใชเทคโนโลย พฒนาบคลากรใหเปนบคลากรมออาชพ ชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา

๓๔

มการจดสภาพในทกๆ ดานและจดกจกรรม

วถชวตประจำวนทเปนการปฏบตบรณาการทง

ศล สมาธ และปญญา เพอสนบสนนใหผเรยน

พฒนาชวตใหสามารถกน อย ด ฟงเปน อยางม

สตสมปชญญะ มวฒนธรรม แสวงปญญา เพอ

เปนไปตามคณคาแทของการดำเนนชวตโดยม

กจกรรมดงตอไปน

• จดทำแผนการจดการเรยนรแบบบรณาการ สาระการเรยนรทองถนตามหลกไตรสกขาในโรงเรยนวถพทธ จดกจกรรมการเรยนการสอน

โดยนำหลกสตรทองถนของจงหวดฉะเชงเทรา

ทนำคำขวญของจงหวด “แมนำบางปะกงแหลงชวต พระศกดสทธหลวงพอพทธโสธร พระยาสนทรปราชญภาษาไทย อางฤๅไนปาสมบรณ” มาบรณาการ โดยใชหลกพทธธรรม องคความร

ทเปนคำสอนในพระพทธศาสนามาประยกตใช

ในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

• กจกรรมเศรษฐตวนอย เปนกจกรรมท

ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง บรณาการการ

กน อย ด ฟงเปน ปลกฝงใหนกเรยนรจก

ประหยด รจกเกบออมเงนทรพย

• กจกรรมการสอบธรรมศกษา โดยการ

จดการเรยนการสอนโดยพระสงฆ นกเรยนไดรบ

ความรในดานพทธประวต หลกธรรมทางพทธ

ศาสนา กระทธรรมตางๆ นกเรยนสามารถนำ

หลกธรรมทศกษาไปบรณาการใชดำเนนชวต

ประจำวนใหเปนเยาวชนทด เปนกำลงสำคญใน

การพฒนาชาตตอไป

• โครงการวนสำคญ จดกจกรรมให

นกเรยนเขารวมกจกรรมวนสำคญทางพทธศาสนา

กบชมชน เปนการสบสานดำรงไวซงพทธศาสนา

มใหเสอม

• โครงการเขาคายพทธบตร ใหนกเรยน

เขารวมกจกรรมเขาคายฝกปฏบตนงวปสสนา

๓๕

๓๖

กรรมฐาน เปนการกลอมเกลาจตใจฝกใหนกเรยน

มสมาธ ทำใหนกเรยนมสมาธในการเรยน มผล

การเรยนทสงขน

• โครงการ “ปลกตนไมกนนะ ลดภาวะโลกรอน” โดยกลมพทธบตรกโลก มพระสงฆเปน

พระอาจารยทปรกษานกเรยนดำเนนกจกรรมรวม

กบชมชนปลกตนไมทงในชมชนใกลโรงเรยนและ

ทบานของนกเรยน รวมกนรณรงคปลกตนไมเพอ

ลดภาวะโลกรอน

จากการดำเนนงานโครงการและกจกรรม

ตางๆ ดงกลาวสงผลตอโรงเรยน ชมชน และ

นกเรยน ดงน

ผลตอโรงเรยน โรงเรยนวดแสนภมราวาส (เฉลมชยราษฎร

อนสรณ) เปนโรงเรยนวถพทธตนแบบผานการ

ประเมนมาตรฐานโรงเรยนวถพทธ จากสำนกงาน

เขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต ๒ อยใน

ระดบด ไดรบการคดเลอกจากสำนกงานเขต

พนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต ๒ เปนโรงเรยน

คณธรรมชนนำ เปดบานคณธรรมชนนำเผยแพร

ผลงานสสาธารณชน เขารวมกจกรรมเปดบาน

โรงเรยนวถพทธ ทำใหไดแลกเปลยนเรยนรกบ

โรงเรยนวถพทธตนแบบในสงกดสำนกงานเขต

พนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต ๒ นำมาพฒนา

คณภาพการจดการเรยนการสอนใหกาวหนา

ยงขน

โรงเรยนผานการประเมนคณภาพรอบสอง

ไดรบการรบรองมาตรฐานการศกษาจากสำนกงาน

รบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา

(องคการมหาชน)

ผลตอนกเรยน ๑. นกเรยนไดรบการพฒนาทงในดาน

ความรและคณธรรม

๒. นกเรยนไดรบการพฒนาทกษะการ

ดำเนนชวตประจำวน

๓. นกเรยนมคณลกษณะอนพงประสงค

๔. นกเรยนรกและภมใจในทองถนบานเกด

ผลตอองคกรชมชน ชมชนไดรบการบรการดานความร และ

การปฏบตจากการจดนทรรศการ

บทเรยนทไดรบการปฏบตดเปนเลศ จากความสำเรจของโรงเรยนทำใหโรงเรยน

ไดรบความรวมมอจากองคกรตางๆ ในการรวมกน

พฒนาคณภาพการศกษาใหกาวหนาตอไป

สมทรปราการ

วถพทธ จดการเรยนรคชวต

เรอง พระมหาอาภากร

อาภากโร

วดใหญ อ.พระสมทรเจดย

จ.สมทรปราการ

๓๗

ขาพเจาทำการสอนมาตงแตป ๒๕๓๓

ในหลายโรงเรยนทงกรงเทพฯ และสมทรปราการ

ไดวธการสอนแบบวถพทธในป ๒๕๔๗ ดำเนน

การสอนโดยใชวธการทางพทธศาสนามาตลอด

และประสบความสำเรจในการดำเนนการสอน

เมอป ๒๕๕๐ โรงเรยนราชประชาสมาสย ฝาย

ประถม โดยไดขอคดจาก นพ.ประเวศ วะส วา

ความสขของเดกนนเกดจากสารเอนโดฟนสท

หลงออกมา การหลงของสารกมสาเหตมาจาก

๑. การออกกำลงกาย ถาออกกำลงตอเนอง

นานพอสมควร เชน ประมาณ ๒๐ นาทขนไป

๒. ทำสมาธ เมอจตเปนสมาธจะมความ

สขยงนกเพราะเอนโดฟนสออก

๓. เมอจตไดเชอมโยงกบธรรมชาตทใหญ

โต เชน เอกภพ ทองฟา ทะเล เกดความสข

๔. เมอจตใจมความเมตตาอยางไพศาล

การไดชวยเหลอผอนกมความสข

๕. การเรยนรอะไรแลวแจมแจงแทงทะล

๓๘

ทำใหเกดความสข

๖. การประสบความงาม ความงามตาม

ธรรมชาต หรอศลปะ กอใหเกดความสข

๗. ความสขในงาน (ฉนทะ) จะมความสข

ตงใจทำใหประณตกลายเปนความงามหรอศลปะ

ทมาพฒนาจตใจใหสงขน

โดยไดเนนการสอนแบบใหผ เรยนเปน

ศนยกลาง บรณาการสงตางๆ ตามทเดกเหน

ยดหลกประชาธปไตย และสงของทเดกนำมา

ดวยวเคราะหใหเหนถงคณโทษประโยชนและ

มใชประโยชน การกน อย ด ฟงเปน เชน การ

กน และการบรโภคสงตางๆ เนนใหเหนคณคา

แทเปนหลก การใชสงของ ปากกา ดนสอ หรอ

กระดาษ การเปนอย ทำอยางไรจะอยในสงคม

ไดอยางมความสข ยกตวอยางประกอบในเรอง

ชาวนรกชาวสวรรค มกฎใหอยในทเดยวกน ม

อาหารมากมาย แตบงคบใหใชชอนยาวสามเมตร

ตกอาหารกน ชาวนรกมรางกายผอมเพราะไม

สามารถตกอาหารใสปากได ตางคนตางแยงกน

จนอาหารหกเรยราดหมดกไมไดกน สวนชาว

สวรรคกนอยเหมอนกน แตอวนสมบรณ เพราะ

ชาวสวรรคจตใจด ตางคนตางตกขาวปลาอาหาร

ใหกนจงกนอาหารได มความรกเมตตากน

ถอดความรในเรองทยกมา วา ทำไมชาวสวรรค

จงอวน ชาวนรกจงผอม ไมตองแยงกนกน

แยงถนกนอย ในเรองการด มองสงตางๆ แบบใช

ปญญา เหนเหมาะควรหรอเปลา เทาทเดกๆ

จะคดได

ในเรองการฟง มกระบวนการฝกเครองมอ

การฟงใหเดกรจกฟงสงตางๆ จากคนอนแบบม

ความใฝร อยากเปนผพดและผฟงทด เรมการ

สอนแบบปลกฝงนสยทดใหกบนกเรยน วานสยท

ไมดเกดจากการไมอยากคด เมอไมอยากคด

ปญหาปญญากไมเกด เมอปญญาไมเกดทำให

เปนคนขลม

มเดกชายคนหนงชอเปนตอ เปนเดกท

ชอบลมเอาหนงสอมาโรงเรยน สอบถามไดความ

วา แมไมคอยไดจดหนงสอใหตามตาราง พอถง

เวลากเอากระเปามาเลย จงไมมหนงสอเรยน ได

บอกใหเปนตอฝกสมาธและสวดมนตแปล โดยทำ

ตอเนองทกวนพรอมกบทกคนในหอง ตอนแรก

การจดดจะวนวายพอสมควร เพราะเดกๆ พอถง

เวลาเรยนมกจะยงวงเลนอย หรอบางทกเดนแถว

มาจากการเรยนวชาอนๆ พอมาถงหองเรยน

สมาธในการเรยนกนอยลง บางทกเบอหนาย

เพราะเสยงจากสถานทอนรบกวน และเปนการ

เรยนธรรมะดวย จงไดมวธการโดยหาเดกทเปน

จตอาสาคอยตรวจตราดแลเ พอนใหรวมกน

สวดมนต คอยกระตนเตอนและเรยกใหมา

สวดมนต และนงสมาธรอกอนเรยนกน ไดใช

ความเปนกลยาณมตรกบนกเรยนดวยการบอก

คณคาของการมหนงสอเรยน และเปรยบเทยบ

กบเดกคนอนทมหนงสอตลอด สนใจเขาแบบ

เสมอตนเสมอปลาย อธบายในเรองประโยชนของ

การมศล ทำใหเปนคนมความระวงกาย วาจา

และใจ ไมหลงลม การทำสมาธทำใหความจำด

และทำอะไรใหคดหลายๆ ครง บอกใหรถงการ

ระมดระวง ตงใจ และใครครวญบอยๆ สอาทตย

เดกชายเปนตอกไดมหนงสอมาเรยนทกวนไมขาด

หากแตมบางทลม กพยายามตามด สนใจจนเขา

คดวาเราเฝาดเขาอย ในเรองของการมสมาธใน

ชนเรยนนน จะใหทำกอนเรยนทกครง โดย

๓๙

ใหนกเรยนทำรอกอนทจะเขาสอน การฝกนสย

แบบน เปนการฝกใหมนสยเกยวกบการมสตสมาธ

ตองใชการทำบอยๆ เนนใหนกเรยนทมจตอาสา

ทอยากจะชวย เปนคนชวยสอดสองดแล และ

กระตนเตอนใหนกเรยนคนอนๆ ไดทำการสวดมนต

อยดวย สงเกตไดประมาณ ๑ เดอน เดกสามารถ

ทำเองไดอยางสมำเสมอตอเนอง พรอมทงไดถอด

ความรในเรองการสวดมนตแปล

ประโยชนทไดจากการนงสมาธ โดยเรา

เปนกลยาณมตรใหตลอดเวลา ดวยการบอกกลาว

เตอนและกระตนใหเหนถงประโยชนของการสวด

มนต ตวเขาไมรสกวาถกบงคบใหทำ จนเขาเปน

เดกทมนสยดกบการสวดมนตนงสมาธ แตสมาธ

กเนนสมาธทเกดปญญา คอมสต รเทาทนสงตางๆ

ไมใหหลงในสมาธ โดยบรณาการไตรสกขาได

ครบถวน และเนนการนำไปใชตลอดเวลา การเรยน

ภาษาองกฤษ คณต วทย จะอธบายใหรวา หาก

เราไมใชหลกธมมานธมมปฏปตต คอการนำไปใช

มนกไรประโยชน ตองใชปญญานำมนมาใชใหได

แมทบาน โดยการใชสโลแกนทวา การเรยนรคชวต คอการเปนอยแมทบานกตองเรยน

การเรยนทโรงเรยนเนนความร การเรยนทบาน

เนนการปฏบต โดยยดการสอนแบบ ๕ หองแหง

นำคำวจย รองศาสตราจารย ดร.สมพร กนทรดษฎ เตรยมชยศร หวหนาภาควชาการ

พยาบาลสาธารณสข คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล อธบายเพมเตมดงน เสยงสวดมนตดวยสมาธเปนยา : ใหผลกบรางกายอเนกอนนต • สมองของเราเมอไดรบการกระตนดวยคลนเสยงชาๆ สมำเสมอประมาณ ๑๕ นาท

ขนไป จะทำใหเซลลประสาทของระบบประสาทสมองสงเคราะหสารสอประสาทหลายๆ ชนด บรเวณกานสมองจะหลงสารสอประสาทชอ ซโรโทนน (serotonin) เพมขนซงมฤทธคลายยานอนหลบ ชวยการเรยนร ลดความเครยด ลดอาการซมเศรา ลดระดบนำตาลในเลอด และเปนสารตงตนในการสงเคราะหสารสอประสาทอนๆ เชน เมลาโทนน ซงเปรยบคลายกบยาอายวฒนะ เพราะจะชวยยดอายการทำงานของเซลลประสาท เซลลรางกายใหชวตยนยาวขน และยงมคณสมบตชวยใหนอนหลบ เพมภมตานทาน ทำใหเซลลสดชนขน

ความด ของหลวงพอภาวนาวสทธ ฝากเปน

การบาน ตงแตกอนนอน ตนนอน เขาหองนำ

แตงตว ทานอาหาร วาหองแตละหอง ใหใชศล

สมาธ ปญญา เปนตวแปร นำไปใชตลอดเวลา

ขอสำคญคอ การฝกใหเกดสต สมปชญญะ ท

บานใหมพอแม พนองเปนกลยาณมตร คอย

เตอน อยโรงเรยนมพระและครเปนกลยาณมตร

เปนปรโตโฆสะ คอยเตอน แบบเสมอตนเสมอ

ปลายไมทอดทง ไดสำรวจดเดกทไดนำไปปฏบต

ตอทบาน เกดการเปลยนแปลงจากการเปนคน

ตามใจปาก ทานอาหารเนนความอรอย กเปลยน

เปนเนนคณคา ตนนอนมา คดเปนตองตงสตทำ

สงทด สรางนสยทดได เขาหองนำกพจารณา

กอนออก แมแตการแตงตวจดกระเปามาเรยน

หนงสอ กไมลมตารางสอนใหครบถวน ถอวาเดก

มความระมดระวง (ศล) ตงใจ (สมาธ) ใครครวญ

กอนทำทกครง (ปญญา) ไดครบถวน มการสำรวจ

ตรวจสอบตวเองกอนทกครง กอนทจะไปกลาวไป

วาบคคลอนๆ สงเกตไดจากการทเดกจะพดจะ

คยอะไร จะมการยบยงชงใจตลอดเวลา เพราะ

ผานกระบวนการฝกการเปนผฟงทด มสมาธใน

การเรยน การเขาสงคม และการดแลหองประจำ

ชวตทสรางนสยดๆ ใหเกดขนกบตวเอง

สมทรปราการ เขต ๑

เรอง ณฐกานต แกวประเสรฐ

โรงเรยน บานบางจาก

อ.พระประแดง

จ.สมทรปราการ

วถพทธไทยสอดไสวทย สจตอาสา

๔๐

ดฉนเปนครสอนวชาวทยาศาสตรประจำ

โรงเรยนบานบางจาก จำไดวาในสมยกอนเปน

คนทมอารมณรอนอยางมาก อาจจะเปนเพราะ

บคลกลกษณะประจำตว หรอจรตของตนเอง

ทำใหเปนคนอารมณรอน เวลาททำการเรยน

การสอนเมอพบเหนเดกทไมสนใจ หรอเดกเกเร

มกจะเปนคนทดวนสรป ดวนตดสนมองภาพเดก

ไปในทางเกเร หรอมองภาพลบกบเดก แตกได

พยายามขมใจตวเองปรบเปลยนพฤตกรรมการ

เรยนการสอน บางครงกมไมเรยวบางเพอเปน

การสะกดจตใหเดกมความรสกกลว สะกดเดก

ดวยความด หลงจากทไดเขาวดศกษาพระธรรม

ปฏบตธรรม ประกอบกบโรงเรยนบานบางจากได

รบคดเลอกใหเปนโรงเรยนคณธรรมชนนำรนท ๑

และไดขานรบกบโรงเรยนวถพทธคอ โรงเรยน

ระบบปกตทวไป ทนำหลกธรรมทางพระพทธ-

ศาสนามาประยกตใชในการบรหารและการ

พฒนาผเรยนโดยรวม เนนพฒนาผเรยนโดยใช

หลกไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา อยาง

บรณาการ ผเรยนไดเรยนรผานการพฒนา “การกน อย ด ฟงเปน” คอ มปญญารเขาใจใน

คณคาแทและคณคาเทยมเปนอยางไร โดยใช

กระบวนการทางวฒนธรรมแสวงหาปญญา และม

วฒนธรรมเมตตาเปนฐานการดำเนนชวตโดยม

ผบรหาร คณะคร และพระสอนศลธรรมเปน

กลยาณมตร

การพฒนาเนนการจดสภาพทกๆ ดานเพอ

สนบสนนใหผเรยนพฒนาตามหลกพระพทธธรรม

อยางบรณาการทสงเสรมใหเกดความเจรญงอกงาม

ตามลกษณะแหงปญญาวฒธรรม ๔ ประการ คอ

สปปรสสงเสวะ การไดอยใกล หรอสมาคมกบ

คนด สทธมมสสวนะ การเอาใจใสศกษาคำสง

สอน โยนโสมนสการ การคดวเคราะห มเหตผลทดถกวธ ธมมานธมม-ปฏปตต ความสามารถนำ

ไปใชไดอยางถกวธ ซงโรงเรยนไดปรบการพฒนา

พรอมกบ ๕ ด คอ คดด ทำด พดด คบคนด

ไปสสถานทด ทำใหดฉนสามารถพฒนาตนเองให

มอารมณเยน ขน มสตเพมขน และมวธคด

แบบใหม เนนการสอนและพดเชงบวกกบเดกๆ

พดงายๆ วาเปนครคนใหมดวยการสนใจเดกมาก

ขน มองปญหาเดกดวยเมตตา พดเปรยบเทยบให

เดกเขาใจในเรองกระบวนการฟง และการเปน

๔๑

ผพดทดวามผลดรายอยางไร โดยเปรยบเทยบให

เดกๆ ไดฝกเปนครดบาง นนกคอ สรางบทสมมต

ใหนกเรยนลองมาเปนครสอนเพอนๆ แตเพอนไม

สนใจเรยนนกเรยนรสกอยางไร ทำหลายๆ ครง

จนนกเรยนรสก มพฤตกรรมทเปลยนไปในทาง

เกรงใจ หรอรหนาทของตวเอง อสระในความคด

ไมกดดนความคดเดก ความคดแปลกๆ ใน

เชงสรางสรรคของเดกคอยๆ ออกมาใหเหนบาง

ครงวา

๑. ๑+๑ = ๒ คอกฎเกณฑคณตศาสตร

๒. ๑+๑ = ๓ คอแนวคดสรางสรรค ชาย

หนง หญงหนง แตงงานกนไดลกหนงคน

๓. ๑+๑ = ๑ คอคดแตกยอดออกไป นำ

ทราย ๑ กอง มาเทรวมกบทราย ๑ กอง

๔. ๑+๑ = ๐ คอนำนำ ๑ แกว มาเทลง

ดนและนำมาเททเดมอก ๑

เมอความคดแตกยอดแบบนกไดทฤษฎ

การเรยนการสอนสลกศษยแบบใหมแบบม

๔๒

๔๓

ประสทธภาพ โดยการเปลยนการสอนแบบตง

ประเดนปญหาใหเดกไดคดเอาเองโดยดฉนใน

ฐานะคร คอยเปนกลยาณมตรให โดยเนนหลก

สงคหวตถ ๔ คอ ทาน ใหโอกาส ใหอภย

ปยวาจา หดพดจาใหหวาน ขบขานใหไพเราะ

อตถะจรยา เดกคนไหนไมเขาใจกเอาใจใส คน

ไหนมปญหากไปเยยมบาน และชวยแกปญหาเดก

และสดทาย สมานตตตา คอ ไมทำตนเอง

เหมอนเจานาย หรอทำตวใหเดกกลว พรอมเปน

ทปรกษาหารอไดตลอดเวลา ทำใหเดกมความ

คนเคยและไววางใจเรามากขน ใหเขาเหนวามเรา

อยเคยงขางเขาแบบสมานตตตา ดฉนคอยๆ

เสรมกจกรรมทละอยาง เชน กอนเรยนกใหเดก

ไดมการสวดมนตแปล หรอนงสมาธ บางครงกให

ทำสมาธประกอบทาทาง จนเดกมความนงสงบ

ถงไดเขาสบทเรยน บางครงกมการถอดความร

จากกจกรรมฝกสตการสวดมนต เจรญสมาธ แต

พยายามใชเวลาใหนอยเพอไมใหเสยเวลาในสวน

อน บางครงกหาเพลงเยนๆ ใหเดกไดรองเพอ

สรางความสขใหเกดกบเดกๆ กอนทำแบบนอย

ระยะหนงประมาณ ๓ เดอน กสงเกตดเดกกลา

พดกลาแสดงออก และการทเดกมปญหากลามา

ปรกษาโดยไมกลวครลงโทษ

ซงจากการสอนแบบวถพทธนนเดกๆ ได

เขาใจตามหลกทวา กน อย ด ฟงเปน สงเกตไดจากโรงเรยนมกจกรรมสวดมนตทำวตรเชา เยน

กอนเรยนและหลงเลกเรยน พอถงเวลา เดกจะ

แบงหนาทกนจดอาสนะมาปไวรอเพอนๆ ทำ

หนาทวางหนงสอทำหนาทดแลผมาลงชอ ซงเมอ

มองดแลวเดกๆ มความสขกบสงทตนเองไดทำ

และรกาลเทศะ นนกคอ พอไดเวลากรบไปเขา

แถวเคารพธงชาต และเตรยมตวเรยนตอไป จาก

กจกรรมนทำใหเดกๆ ไดมความคดตอยอดไปถง

ในเรองโครงงานจตอาสา นนคอ โครงงาน พด

ดวยนวดตว ชวยคลายเสน ซงสงทเขาทำเดกๆ

ไดประโยชนมากมาย อยางเชนไดวชาศลปะ

พนบาน การทำอาหาร การทำขนมพนบาน หรอ

บางครงกไดนทานพนบาน เคลดลบแปลกๆ เปน

ศลปะพนบานอนเปนภมปญญาชาวบานซงคน

ทวไปไมสามารถจะมโอกาสร แตเดกๆ ไดโอกาส

จากคณยายคณตาเพราะความสขของคณยาย

คณตาทเกดจากการใหเดกเปนจตอาสานวดให

และการชางพดชางเจรจาใหคณยายคณตาได

มความสข เมอคณยายคณตามความสขแลว

กอยากใหเปนมลคานนกคอเงน แตเดกๆ ม

มตเปนอนเดยวกนวาจตอาสาไมรบเงน เพราะ

จตอาสากระทำเพอความสขของบพการ และทำ

เพอคลายความเหงาใหกบคนชราทบางครง

ลกหลานไมสนใจไยด เพราะการทำเชนนเดกกได

สงดๆ จากคณยายคณตาทตวเองไปนวดให นน

กคอความรทเปนภมปญญาชาวบานทเขาไดใช

การเปนคนชางพด และพดดวยความซอตาม

ประสาเดก และตวเดกๆ เองกมความสขจาก

การทตวเองเหนคณยายคณตามความสขดวย

เปนสงทพวกเขาพอทำได การประหยดโดยใชสงของใหคมคามากทสด โดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงของในหลวง

เดกๆ กมความคดทจะตอยอดจากโครง

งานเดมททำอย โดยพฒนาจากแนวภมปญญา

พนบานทไดรบการถายทอดมาจากคณยายคณตา

ไดประยกตกบวทยาศาสตรทถายทอดจากคณคร

โดยมองปญหาจากป ๒๐๐๙ เปนปทมโรคระบาด

กำเรบมาก นนกคอไขหวด ๒๐๐๙ ระบาดหนก

ทกๆ คนจะตองมความสะอาดตามสขลกษณะ

คอ กนรอน ชอนกลาง ลางมอ เดกๆ กมความ

คดทจะชวยสงคมในระดบสงๆ ขน โดยการชวย

เหลอผปวยทตองการไปพบแพทย ไดมจตใจ

สบายๆ กอนทจะพบแพทยดวยการทำนำดม

สมนไพรและเจลลางมอเพอปองกนไวรสไขหวด

ใหญ ๒๐๐๙ ภายใตสโลแกนวา นวดไป ดมไป

๔๔

พอคลายรอน กอนพบหมอ ซงเดกๆ ไดขอคด

จากการอยากชวยเหลอผปวยแตละคนทมารอพบ

แพทย หรอตรวจโรคตองใชเวลานานกวาจะได

พบแพทยจงเกดเจลลางมอจากสมนไพรและนำ

สมนไพรกไดจากภมปญญาชาวบาน และมแรง

สนบสนนจากผใหญใจดชวยใหขอคด แนวทาง

เรอยๆ โดยเรมทำกอนเขาเรยนในตอนเชา

ประมาณ ๐๖.๓๐-๐๗.๓๐ น. ทโรงพยาบาล

บางจากกจะมภาพของหนนอยจตอาสาประมาณ

๗-๑๐ คน ตางพากนหวของพะรงพะรงดวยการ

หวขวดนำสมนไพรตางๆ พรอมดวยเจลลางมอ

สมนไพรทตวเองไดฝกทำจากบาน เพอจะนำมา

บรการผปวยทมาหาหมอ ประกอบกบความร

พนฐานการนวดทไดผใหญใจดมาฝกสอนการ

นวดให นำมาบรการดวยความเตมใจของบรรดา

เดกๆ ทขาวทงรางกาย เสอผาอาภรณ ขางหลง

สกรนชอวา โรงเรยนวถพทธและขาวดวยจตใจ

พากนทำงานบรการนำดมสมนไพร และนวดให

สำหรบผทรอหมอนานใหหายคลายปวดเมอย

หรอกระหายคลายรอน จนไดเวลาประมาณ

๐๗.๓๐ น.

จากนนกรบกลบเขามาโรงเรยนใหทนโดย

ไมใหเสยการเรยน จากการทำกจกรรมจตอาสาน

เกดปญหามากมาย คอผปวยสวนมากไมกลาให

พวกเดกๆ นวดและไมกลาดมนำเดกๆ เพราะ

อาจจะกลวเสยเงนและกลวทองเสย ดฉนในฐานะ

เปนครกลยาณมตรทปรกษาของเดกๆ แนะให

เขาหาทางแกปญหาดวยตวของเขาเอง เพราะ

ตองการใหเดกไดใชความคดของตวเอง ตาม

อรยสจ ๔ คอ เมอมปญหากตงประเดนหา

ปญหา สาเหต เปาหมาย และวธการ (ทกข

สมทย นโรธ มรรค) ตามหลกของพระพทธเจาท

ทรงใชไดผลมาแลว ดฉนใชวธการถาม แลวก

ถามโดยเวนระยะใหเขาคด สดทายเดกๆ กคด

เองได เดกสามารถคนหาสาเหตของปญหาและ

วธการแกปญหาไดสำเรจ สงทนาภาคภมใจคอ

เดกๆ ทำดวยความมวนยในตนเอง ไมมการรบ

อามสสนจาง เคารพผใหญ เชอในการตดสนใจ

ของตนเองและแกปญหาเปน ผลจากการสอน

แบบวถพทธทำใหนกเรยนสวนมากไมไดหมกมน

อยกบสงทไรสาระเสยเวลา อยางเชน การเลน

เกมหรอตดเกม หรอการไปมวสมกบสงเสพตด

ตรงขามพวกเขากลบไดพบกบกลยาณมตร นนก

คอ คนดๆ และกไดสงดๆ จากกลยาณมตรนำ

ไปปรบใชในชวตของนกเรยนตามสมควร เปน

เหตใหชวตของนกเรยนทกคนมคณคาในตวเอง

เดกๆ มความคดด พดด ทำด คบคนด (กลม

โครงงานจตอาสา) และไปสสถานทดตามหลก

การของโรงเรยนบานบางจาก

พรอมกนนบรรดาเดกๆ ทเปนแกนนำจต

อาสากพยายามตอยอดทอดบญใหมเครอขายทจะ

ทำความดแบบนทตวเองไดทำแลวใหมากทสดเทา

ทจะทำได อนเปนการสบทอดเจตนาทตวเองและ

หมคณะไดรวมกนทำมาไมใหขาดสายเมอตวเอง

จบออกไป

ดฉนจงไดมองสะทอนยอนหลงดกไดเหน

วาวถชวตของตวเองเปลยนไปเพราะหลกธรรมท

ไดนอมนำมาปฏบต นำไปสเดกดวยใจเราอยาก

ใหเขาเปน โดยพฒนาไปพรอมกบเรา เดกๆ ซง

ถอวาเปนอนาคตของชาตใหเขาไดเปลยนแปลง

ตามในทางทด (ตวอยางทดมคากวาคำสอน) มน

เปนภาพทประทบใจไมรลมกบเดกๆ โรงเรยน

บานบางจากทมบญไดรบการเรยนการสอนแบบ

วถพทธ

๔๕

ปทมธาน เขต ๑

“จตใส...ใจอาสา” เรอง เกศรา ศรจนทร

โรงเรยน วดถวทอง

ต.บานปทม อ.สามโคก

จ.ปทมธาน

“จตอาสา” คำทไดยนกนจนชนห อาจ

กลาวไดวาในหวงเวลานหากใครบอกวาไมเคย

ไดยนคำน จะกลายเปนคนตกยคไปในทนท นา

ชนชมผทคดคำนขนใชเปนคนแรก เพราะเปนคำ

ทสน กระชบ แตไดความหมายลกซง ชนดทวา

ไมตองเปดพจนานกรมเลยทเดยว แตเมอเขาใจ

ความหมายแลวจะปฏบตไดหรอไม นนเปนอก

เรองหนง แตนเปนคณลกษณะทโรงเรยนของเรา

“โรงเรยนวดถวทอง” กำลงปลกฝงใหนกเรยนของเราอย และ “เรา” กมความเชอมนศรทธาวา

กจกรรมนนอกจากจะสามารถพฒนาคณธรรม

จรยธรรมแกนกเรยนแลว ยงสามารถพฒนา

ความรและทกษะไดควบคกนไป และเรามเปา

หมายเปนธงชยเบองหนาวาโรงเรยนของเราจะ

ยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนดวยกจกรรม

“จตใส...ใจอาสา” ถาลองเรอตามลำนำเจาพระยามาจาก

จงหวดพระนครศรอยธยา เมอเขาเขตอำเภอ

สามโคก จงหวดปทมธาน ลดเลาะสายนำมา

จนถงวดไผลอม ซงเปนวดเกาแกโบราณตงแต

สมยอยธยา และขนชอวาเปนแหลงอาศยของนก

ปากหาง เลยวดไผลอมมาประมาณ ๒ กโลเมตร

๔๖

เหลยวมองทางซายมอกจะเหนอาคารเรยนหลง

เลกๆ ของโรงเรยนวดถวทอง โรงเรยนขนาดเลก

สดของสำนกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน

เขต ๑ ตงอยในบรเวณวดถวทอง วดเกาแกทได

รบพระราชทานวส งคามสมาต งแตรชสมย

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย และท

นาจะสะดดตาสะดดใจแกผ เ ดนทางผานคอ

โบสถเกาแก ซงสรางขนานกบสายนำเจาพระยา

และเปนโบสถหลงเดยวในจงหวดปทมธานซง

ปลกสรางในลกษณะน โบสถแห งน เปนท

ประดษฐาน “หลวงพอโต” พระพทธรปปางมาร

วชย ท เปนทนบถอเลอมใสศรทธาของคนใน

ชมชนและละแวกใกลเคยงอยางมาก นกเรยน

โรงเรยนวดถวทองเองกรกและเลอมใสศรทธา

ทานทกคน

โรงเรยนวดถวทองของเรามนกเรยนตงแต

อนบาลศกษาปท ๑ ถงประถมศกษาปท ๖ รวม

กนทงสน ๖๒ คน ถาจะมการจดขนาดโรงเรยน

แบบจวพเศษ โรงเรยนวดถวทองกคงอยในขนาด

นเปนแน แตไมวาโรงเรยนจะมขนาดเลกหรอ

ใหญ มจำนวนเดกมากหรอนอยเพยงใด ปญหา

พฤตกรรมเดกและปญหาการเรยนรก เหมอน

โรงเรยนอนโดยทวไป ตางกนแตวาปรมาณปญหา

นาจะนอยกวากนมาก อยางไรกตาม เดกแมเพยง

๑ คน กคออนาคตของชาต เปนองคประกอบ

หนงทสำคญในสงคม คนด ๑ คน กทำสงคมให

เปนสข รมเยนได แตในทางกลบกน คนเลวเพยง

๑ คน กสามารถสรางปญหาใหญหลวงใหแก

สงคมไดเชนกน

๔๗

เรายดเอาความศรทธาทนกเรยนมตอ

หลวงพอโต เปนแรงบนดาลใจในการสงเสรม

คณธรรมจรยธรรมนกเรยน เดมทกอนทจะจด

กจกรรม “จตอาสา” อยางเปนเรองเปนราวนน

ครทโรงเรยนจะนำนกเรยนไปเรยนรทวดและท

โบสถเกาหลงนอยเนองๆ ไปเรยนรพรอมกนลม

ชมบรรยากาศทศาลารมนำขางโบสถบาง หรอใน

บางครงกพานกเรยนไปสวดมนต นงสมาธ และ

ปดกวาดเชดถในโบสถเกาบาง ซงลวนแตเปน

กจกรรมทนกเรยนชนชอบมาก และในวนหนง

หลงจากเสรจสนการเรยนรทวด นกเรยนกเตรยม

ตงแถวเดนกลบโรงเรยน ขณะทกำลงจดระเบยบ

แถวอยนน

“ครครบ เรานาจะจดเวรกนมาทำความสะอาดทวดนะครบ”

ใครจะเชอ เดกทพด คอเดกทไดชอวา

คอนขาง ”เหลอขอ” ในมมมองของผใหญบางคน

เออหนอ! เราเปนคร บางทเรองอยางนเรา

ยงคดไมถงเลย

“ผมมาบอยๆ จนตอนนผมอยากทำความดแลวละครบ”

“จรงดวยครบ...จรงดวยคะ....” เสยง

ประสานกดงขนองคะนง

ณ วนาทนนสงทเกดคอความปต เดกของ

เรา “คดด” จงได “พดด” ในฐานะทเราเปนคร

ตองรบใชโอกาสนจดกจกรรมใหเดกได “ทำด” หลงจากพดคยกบนกเรยน และปรกษากบคร

โรงเรยน ทกคนมความเหนพองกนวา นาจะจด

กจกรรมใหเดกไดมโอกาสทำสงทเปนประโยชน

แกสวนรวม ทกเสยงสอดคลองกนวานาจะไป

ทำความสะอาดบรเวณวด จงไดไปปรกษาทาน

พระครวบลกลยาณคณ ทานเจาอาวาส วาจะขอ

อนญาตนำนกเรยนมาพฒนาทำความสะอาด

โบสถและบรเวณวดทกวนพฤหสบด พรอมกบจะ

ใหเรยนรประวตความเปนมาของวด โบราณสถาน

โบราณวตถและสงตางๆ ภายในวด ทานกเมตตา

อนญาต และมอบหมายใหพระนรศ นรสสโร

เปนพระพ เลยงคอยดแลอำนวยความสะดวก

และเปนพระวทยากรรวม จากนนคณะครกกลบมา

วางแผนรางกจกรรมบรณาการ เพอใหนกเรยนได

เรยนรอยางรอบดาน เปนการเรยนรทสอดคลอง

กบความสนใจและวถชวตของนกเรยน

กจกรรม “จตใส..ใจอาสา” จะบรณาการ

สาระวชาตางๆ เขาดวยกนอยางกลมกลนรอยรด

กนไปตามธรรมชาต ในสวนสาระสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรมกจะเปนการเกบรวบรวม

ขอมลทางประวตศาสตรเกยวกบประวตของวด

ถวทองและอาณาบรเวณโดยรอบ หลกธรรม และ

พธกรรมทางศาสนา สาระวทยาศาสตรกจะเปน

เรองราวเกยวกบพนธไมทมอยภายในวด สาระ

ภาษาไทยกจะเปนทกษะการเขยน การนำเสนอ

ขอมล สาระศลปะกเรยนเกยวกบลกษณะพทธ-

ศลปตางๆ สวนสาระการงานอาชพและเทคโนโลย

กจะเปนเรองของทกษะกระบวนการทำงาน การ

ใชเครองมอและอปกรณตางๆ เปนตน

นกเรยนทกคนทเขารวมกจกรรมจะตอง

เขยนบนทกประสบการณ “จตใส ใจอาสา” ซง

เปนบนทกเลมเลกๆ ทประกอบดวยประมวล

ความรพนฐาน สวนเตมเตมความรใหมและการ

สรปองคความรของนกเรยนเอง รวมไปถงการ

บนทกประสบการณการรวมกจกรรม “จตใส... ใจอาสา” และสรปคณธรรมทนกเรยนไดรบ

ด.ช.วรวชร รตนราศ “...รสกมความสขทไดทำความด เพอนๆ ชวยกนทำด...”

ด.ญ.ปนดดา คำเพชร “...มจตใจทแจมใสขน จตใจสงบ ราเรง ไมเศราหมอง”

ด.ญ.เบญจมาศ โตบวงาม “...อยากใหมกจกรรมอก จะไดสามคคกน ไมทะเลาะกน”

ด.ช.วชระพล มมทอง “...เปนงานททำใหเดกประพฤตตวด รจกคำวาจตอาสา และนำไปปฏบตไดถกตอง”

๔๘

ด.ช.ธนภทร ประชารฐไมตร “ดใจมากทไดทำโบสถเกาแก ไดรบความสามคค และตงใจทำอยางด” ฯลฯ

ความรสกของนกเรยนทเขยนออกมาตาม

ประสาเดกนน ภาษาทใชอาจไมสละสลวยนก

แตกสอใหเหนถงความตงใจ ความสำนกด ผาน

การกระทำทด ดวยความเตมใจ

ผปกครองกมสวนไดแสดงความยนดและ

รวมประเมนผลการเรยนรของนกเรยนในทาย

บนทกประสบการณดวยเชนกน

“...ดใจทเดกมโอกาสไดทำประโยชนตอสวนรวม..”

“ขอบคณทมกจกรรมด ๆ ใหนกเรยนทำ” “...อยากใหทำตอไป นกเรยนจะไดทำ

ความดยงขน” ฯลฯ นอกจากนนนกเรยนยงสามารถวเคราะห

คณธรรมทตนเองไดรบจากกจกรรมนดวยตนเอง

อาท ความขยน ความซอสตย ความอดทน

ความเสยสละ ความสามคค และความรบผด

ชอบ ฯลฯ ซงคณธรรมเหลานถาปลกฝงจนเปน

จตสำนกทคงทน นกเรยนจะนำคณธรรมเหลาน

ไปใชเพอประโยชนตอตน ตอคนรอบขางและตอ

สงคมโดยรวม และในดานของความรบผดชอบ

นน หากนกเรยนมความรบผดชอบตอตนเอง ตอ

หนาท นกเรยนกจะแสดงออกสมตามบทบาท ณ

ขณะนนเปนลกทดของพอแม เปนกลยาณมตร

ของเพอน เปนศษยทดของคร เปนนกเรยนทด

ตงใจเรยน ขวนขวายหาความรอยเสมอ และ

เมอประสานสอดคลองกบสอและกจกรรมการ

เรยนการสอนทเหมาะสมของคร ผลการเรยนของ

นกเรยนกยอมจะดขนอยางแนนอน

นคอเหตผลวาทำไมโรงเรยนวดถวทองจงตงเปาหมายวาจะพฒนาคณธรรมเพอนำไปส การยกระดบผลสมฤทธดวยกจกรรม “จตใส... ใจอาสา”

๔๙

ชลบร เขต ๓

จตอาสา ตนกลาแหง...ความด

“ในเมองใหญ ในความวนวาย ดนรน คนหา บางคนสจนไมรวาสเพออะไร บางคนหนความยากลำบาก โหดราย ดวยวธการทเลวราย เคยคดบางไหม คดถงวนเวลาเยาววย ชวตสดใสภายใตทองฟาสคราม มตรภาพระหวางผองเพอน ความเอออาทรของผคน ไดเลอนรางจางหายไปจากหวใจเนนนานเพยงใด งานอาสาดเหมอน เปนเรองเลกๆ หลายคนบอกวามนไมไดชวยอะไร แตวาถามนสามารถเปลยนแปลงความคดของคนทคดวาตวเองไมสามารถชวยอะไรสงคมไดเลย กจกรรมททำนนรสกไดวา อยางนอย เราไมใชหมอ รกษาคนไขไม ได แตกำลงใจชวยได ไมมากนก แตกมความสขทไดทำจรงๆ”

ณ ภาคตะวนออกของประเทศไทย ในทน

ขอกลาวถงจงหวดชลบร ซงเปนจงหวดทมเขต

อตสาหกรรมเปนจำนวนมาก ความเจรญมมาก

ผคนไดรบวฒนธรรมดานวตถกอใหเกดความเหน

แกตว ความมกงาย ซงไดกอตวขนอยางไมรตว

เมอสมยทขาพเจาเปนนกเรยนเวลาท

ขาพเจาไปโรงเรยนในแตละวนขาพเจากจะเหน

ขยะซงอยเตมสองขางทางเปนประจำ แตกไมได

มจตคดทำดอยากจะเกบขยะพวกนนเลย ทงๆ ท

ถงขยะกอยใกลนดเดยว แตวาในวนนขาพเจา

ทำงานรบราชการคร ทโรงเรยนของขาพเจาได

จดกจกรรมโครงการจตอาสาใหกบนกเรยน โดย

คณครไดประกาศแจงวาจะใหนกเรยนมจตอาสา

เรอง ชลธชา ตะเกดม

โรงเรยน วดนาพราว

ต.สรศกด อ.ศรราชา

จ.ชลบร

ภาพ กรรวณ ไชยลาภ

๕๐

ไปบำเพญประโยชนรอบๆ บรเวณโรงเรยน วด

สถานอนามย ชมชน บรการบบนวด และ

อานหนงสอใหกบคนชราและชาวบานทอยใน

ละแวกโรงเรยน ขาพเจาเหนนกเรยนหลายๆ คน

ดใจจนเนอเตน แตไมใชเพราะวาจะไดไปทำ

ความดหรอก แตเพราะหวงวาอยางนอยกไมได

เรยน ๒-๓ ชวโมงแนนอน พอเตรยมอปกรณ

สำหรบการบำเพญประโยชนเรยบรอยแลว พอ

มองออกนอกอาคารเรยนเทานนแหละความ

ฮกเหมดใจกหายไป ความคดทไมดกเกดขนวา

ตองรอนแนนอน เหนอยแนนอนเลย ไมอยากไป

แลว แตหลงจากบำเพญประโยชนเรยบรอยแลว

ความรสกทวาตองรอนแดดแนนอนกหายไป

กลบเปนความรสกภมใจอยางบอกไมถก ตอน

เดนกลบโรงเรยนยงเดนไปยมไป

โครงการจตอาสานเปนโครงการททำให

เดกไดหาเวลาทำประโยชน ถอเปนการเสรม

ทกษะของชวตทไมอาจหาซอไดตามทองตลาด

ทวๆ ไป สามารถขดเกลาจตใจของเดกๆ ปรบ

เปลยนความคดใหเปนคนมเหตผล มความสภาพ

ออนโยน เปนผให แบงปนความสขแกผอน การ

ทำกจกรรมตางๆ ในโครงการจตอาสาน จะเขา

ไปชวยตอยอดตนกลาแหงความดใหรจกบำรง

รกษาดวยคณธรรม ความดงาม จตใจทงดงาม

มองโลกกวางไดอยางแจมใส มชวตชวา แตถา

ตนกลาแหงความดนเตมไปดวยกเลส ตณหา

ไรคณธรรม มองโลกในแงราย ความไมดงาม

ตางๆ กจะกดกน ทำลายหวใจไปทกวนทกคน

ในทสดชวตกจะแหงแลง หมองหมน ไรความสข

ในทสด มาบำรงความคดดวยความคดท ใส

สะอาด เตมอาหารใจดวยคณธรรมเผอแผความ

เบกบานสคนรอบขาง บรรยากาศในชวตกจะเตม

ไปดวยความสข

๕๑

จตอาสา ลดโลกรอน

ปทมธาน เขต ๑

เรอง นนทกจ เทยงพนโภค

โรงเรยน วดเปรมประชากร

ต.บางพน อ.เมอง

จ.ปทมธาน

โรงเรยนวดเปรมประชากร เปนโรงเรยน

ประถมศกษาขนาดใหญ จดการศกษาตงแต

ระดบอนบาลถงชนประถมศกษาปท ๖ จดการ

เรยนรรปแบบบรณาการ การใชแหลงเรยนรใน

โรงเรยนเปนสำคญ สงเสรมการเรยนรจรงจากสง

แวดลอมใกลตว เพราะภายในโรงเรยนมการจด

แหลงเรยนรไวหลากหลาย บรรยากาศภายใน

โรงเรยนจงเปนบรรยากาศทางวชาการควบคกบ

การเสรมสรางคณธรรม ไดรบการคดเลอกเปน

โรงเรยนสงแวดลอมดเดนและเปนโรงเรยนคณ

ธรรมชนนำ และจดไดวาเปนโรงเรยนทผเรยนม

คณภาพทางวชาการแลวยงผสมผสานความเปนผ

มคณธรรมอยางลงตว ซงความโดดเดนของ

นกเรยนทเหนไดชดเจนอกขอหนง คอ ความเปน

ผมจตสำนกด มจตสาธารณะ โดยเฉพาะกระแส

ความตนตวเรองภาวะโลกรอน

ภาวะโลกรอนเปนกระแสทกำลงตนตวกน

มากทสดทวโลกในขณะนและยงคงตอเนองไปใน

อนาคต ซงทกคนคงปฏเสธไมไดวาเกดจากการ

ใชพลงงานอยางฟมเฟอยและการไมตระหนก ไม

สำนกตอสวนรวมของผคนนนเอง “โรงเรยน วดเปรมประชากร” จงขอเปนสวนหนงในการรวมรณรงคลดภาวะโลกรอนใหจงได

ในแตละวนของโรงเรยนทกโรงเรยนจะม

เดกๆ มารวมกนอยมากมาย วถชวตของเดกๆ

เหลานน หากไดรบการดแลเอาใจใสในทางทด

กจะเปนกำลงสำคญทดในอนาคต และผทมบท

บาทมอทธพลตอพวกเขามากกคอคณครนนเอง

ดงนนการเรมตนตองเรมจากคร ผทถอไดวาเปน

ผนำในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของเดก ดวย

เดกๆ จะอยใกลชดกบคณครอยางนอยวนละไม

ตำกวา ๗-๘ ชวโมง และเปนไปโดยหลกความ

๕๒

เปนจรงทวาเดกมกจะเชอถอและเชอฟงคณคร

เสมอ ดงนนพฤตกรรมของครจงสามารถเปน

แบบอยางได คณครในโรงเรยนของเรามความ

เปนอนหนงอนเดยวกนอยแลวทเหนความสำคญ

และตองการทจะชวยกนลดภาวะโลกรอน ทกคน

จงปรบตวและใชชวตประจำวนในแนวทางแหง

ความพอเพยง เรมจากการใชกระดาษสองหนา

การแตงกายพอเหมาะ ไมเปนแฟชนทจะใหเดก

เหนถงความฟมเฟอย การเดนมาโรงเรยนและใช

รถจกรยานหากอยไมไกลนก การใชถงผาแทนถง

พลาสตก การมาโรงเรยนแตเชาทำหนาทกน

อยางเตมท ดแลการใชนำใชไฟ ชวยกนปลก

ตนไมเพอใหโรงเรยนรมรนสวยงาม และใหรมเงา

ใหความสดชน การชวยกนจดบรเวณ จดสถานท

ใหนาอย จดลานธรรมชาตสำหรบทำกจกรรม

จดศนยการเรยนรอยางหลากหลายและอนๆ

รวมถงไมลมทจะนำเดกใหรวมจดทำดวย อกทง

ยงคอยพรำบอกกลาวอย เสมอๆ เพอปลกฝง

คณธรรมทดงามใหเกดขนในตวเดกโดยไมรตว

จนเดกๆ พลอยมพฤตกรรมดๆ เหลานดวย

นอกจากนยงมงมนในการจดกจกรรมให

เดกๆ มสวนรวมอยางเปนรปธรรม ดวยการจดกจกรรมการเรยนรดวยการปฏบตจรงในการทำปยหมกใบไมแหง แกนกเรยนชนประถมศกษาปท ๖ เพอเปนการจดการกบใบไมใบหญาทมอย

มากมายในโรงเรยน โดยนกเรยนจะชวยกนเกบ

ใบไมทลวงหลนทกๆ วน หรอทกๆ ครงทภารโรง

ตดหญาในสนาม ตลอดจนถงการนำเศษใบไม

แหงมาจากบาน เพราะไมตองการกวาดทงลง

คลอง กลวนำเนาเสย เลยยงทำใหโรงเรยนไดปย

๕๓

ไวใชปลกตนไมมากขน ผปกครองบางคนยงมา

เลาใหครฟงวา ลกจะบอกพอแมไมใหเผาขยะ

เผาใบไมเพราะจะเกดควนขนไปในอากาศรบกวน

คนอนและตวเราดวย ใหขดหลมฝงกลบ อกหนอย

กยอยไดกองดนพนขนมาดวย จดกจกรรมเพาะปลกพชผกสวนครวและพชสมนไพรแกนกเรยนชนประถมศกษาปท ๕ เพอนำผลผลตของ

พชผกมาขายในราคายอมเยา และเผยแพร

คณประโยชนของพชสมนไพร อกทงยงเปนการ

เรยนรถงการปลกผกสวนครวไวกนเองแทนการซอ

ทมราคาแพงกวาและไดผกสดสะอาดปราศจาก

สารพษ นกเรยนหลายคนยงนำไปทำทบาน และ

นำมาเลาสกนฟงอยางมความสข จดกจกรรมธนาคารขยะรไซเคล โดยใหนกเรยนชนประถมศกษาปท ๔ เปนผดำเนนการ ทงการรณรงค

การคดแยกขยะ นำขยะทจำหนายไดมาใสภาชนะ

ททางโรงเรยนจดไว ฝกการแยกขาย เรยนรดวย

ความภมใจ นกเรยนมสำนกทด บางคนเดนมา

โรงเรยนพบขยะขางทางจะเกบมาทงทโรงเรยน

โดยเฉพาะขวดแกว เขาบอกวากลวรถทบแตกจะ

เปนอนตรายหากคนไปเหยยบเขา รวมถงเมอเขา

ไดนงรถเมลผานไปตามปายรถประจำทางทม

ผคนรอขนรถ จะเหนมขวดแกว ขวดพลาสตก

หรอขยะอนๆ ทงเกลอนกลาด เขานกอยากจะลง

ไปเกบจงเลย แตไมคอยสะดวกนก นอกจากน

ยงม เดกๆ อกหลายคนทมจตสำนกทดและ

กลาแสดงออก เชน มาทำบญทวดในวนพระ

เมอเหนเศษกระดาษ ถง ขวดนำทงอยเขากจะ

เกบไปใสถงขยะททางวดจดไว ผคนทพบเหนยง

พดชมเชยดวย เขารสกภมใจ จดกจกรรมปลกกลวยรอบบรเวณโรงเรยนแกนกเรยนชนประถมศกษาปท ๓ เพอเรยนรเพราะกลวยทปลกนนม

หลายอยาง ไดแก กลวยนำวา กลวยนำไทย

กลวยเลบมอนาง กลวยนาก กลวยหอม กลวย

หกมก รวมๆ กวา ๑๐ ชนดและยงไดกนกลวย

กนดวย นำสวนประกอบเชน ใบตองมาฝก

หอขนม นำกานใบมาทำมากานกลวย ทำกระทง

ทำใหเดกๆ ไดคลกคลกบตนไมใบหญา มจตใจ

เยอกเยน สดชน ยมแยมแจมใส และจดกจกรรมปลกไมดอกไมประดบแกนกเรยนชนประถมศกษาปท ๑-๒ เดกๆ จะปลกเอง ดแลเอง ไม

เดดเลน ครจะชนำใหเหนความสดชนรนรมย

๕๔

เหนคณคาของการปลกตนไม ซงทกๆ กจกรรม

ทจดขนนน ทกคนจะมปฏสมพนธกน ชวยกน

เชน นองชนอนบาล นองชน ป.๑ ป.๒ จะชวย

พๆ เกบใบไมทลวงหลนอยางสนกสนาน ฝก

ตวเองในการแยกขยะ นำขยะไปทงในภาชนะ

ทโรงเรยนจดไว พๆ กจะชวยนองๆ รดนำตนไม

ทปลกกน ชวยกนซอผกไปบานเพอประกอบ

อาหาร

สำหรบคณะกรรมการนกเรยนและหวหนา

หองเรยนจะไดรบการปลกฝงเปนพเศษ ในเรอง

การดแลการใชนำใชไฟ การปดเปดดวงไฟ

พดลมหรออปกรณอนๆ ดแลการรบประทาน

อาหารใหเพยงพอ ดแลการใชสงของตางๆ จะใช

อยางคมคา รวมกนรกษาความสะอาดหองเรยน

หองนำหองสวม โรงอาหาร ลานกจกรรม ซงเปน

การแบงเบาภาระแกครไปไดมาก และยงทำให

ผนำทงหลายเหลาน เปนผทประพฤตตนใหม

ความรบผดชอบ ขยนอดทน รจกการวางแผน

การคดวเคราะห ระมดระวงตนเอง ทำตนใหเปน

ตวอยางทด ดแลผอนไดดวยความรกความ

เมตตา ทำใหไดรบความเชอถอมาก

การทเดกๆ เหลานไดรบการปลกฝงความ

รบผดชอบ การสงเสรมการแสดงออกทด การ

ชวยเหลอเกอกลกน ใชชวตอยางพอเพยง ทำ

ความดอยางสมำเสมอในทกๆ วน คณธรรมเกด

ขนกบตวทงดานความรบผดชอบตอตนเองและ

สวนรวม ความขยนขนแขง อดทน ความซอสตย

ความสภาพ ความพอเพยง ความรกใคร เอออาทร

ตอกน และทสำคญคอความมจตสาธารณะ เขา

เหลานนจงเปนพลงสำคญในการลดความรอนให

โลกเราดวย และยงคงเปนสำนกทดงามตดตวไป

เมอเตบใหญจะไดเปนพลเมองทมคณภาพใน

การนำพาพฒนาชาตไทยใหเจรญกาวหนาสบตอ

กนไป

เยาวชนดดวยวถพทธ

กรงเทพมหานคร เขต ๓

เรอง ครโรงเรยนวดหนองแขม

เขตหนองแขม

จ.กรงเทพมหานคร

๕๕

“...ความรทางวชาการและทางปฏบตทสอนในโรงเรยนเปนทงรากฐานและปจจยทสำคญยงของคนทกคน เพราะบคคลไดอาศยความรเปนกำลงทจะนำตวกาวไปสความสำเรจ ความสขและความเจรญทงปวง และความรดงกลาวนไมขดกบศาสนาไมวาศาสนาใด ตรงขาม กลบสนบสนนกน กลาว คอ ความรชวยใหเรยนรศาสนาไดโดยกวางขวาง และศาสนาชวยใหเรยนรไดโดยลกซงและ ชดแจง เพราะฉะนนทงวชาและศาสนาจงดำเนนควบคกน เปนสงสำคญสำหรบชวตดวยกน ผใดมทงหลกวชาหลกศาสนา ยอมดำเนนถงความสำเรจในชวตไดไมพลาดพลง...”

พระบรมราโชวาทพระราชทานแก ครใหญ โรงเรยนและนกเรยน

ทสมควรไดรบพระราชทานรางวล ตามระเบยบกระทรวงศกษาธการ ประจำปการศกษา ๒๕๑๕

๕๖

จากพระบรมราโชวาทดงกลาว จงเปน

แสงสวางสองใหเหนแนวทางทจะนำมาปฏบตใน

การจดการศกษา เพอใหเยาวชนเปนคนทสมบรณ

และดวยโรงเรยนมธยมวดหนองแขมเปนโรงเรยน

ทอยในเขตวดและไดรบความอปถมภจากวด

และพระภกษสงฆเปนอยางด ทงดานสถานท

ทนทรพย และการใหพระภกษมาชวยสอน

พระพทธศาสนา โรงเรยนจงตดสนใจเขารวม

โครงการ “โรงเรยนวถพทธ” จนไดรบเกยรตให

เปนประธานเครอขายโรงเรยนคณธรรมชนนำ

กลมท ๔ ของสำนกงานเขตพนทการศกษา

กรงเทพมหานคร เขต ๓ โรงเรยนมหลกการ

ดำเนนงานดานวชาการและกจกรรมโดยการนำ

หลกไตรสกขามาปรบใชใหเหมาะกบบรบทของ

โรงเรยน ดงน

กจกรรมทเกยวเนองกบศล คอ การปฏบต

ตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆ การจะทำให

นกเรยนมการปฏบตตนทด จงตองจดกจกรรมท

ทำใหนกเรยนไมรสกวาถกบงคบ แตกลบรสกวา

เมอปฏบตแลวเกดความภาคภมใจ มความสข

ความสบายใจ และเตมใจทจะปฏบต ไดแก

กจกรรมดานแนะจตคดด และสงเสรมสามคคม

มารยาทงาม ประกอบดวย “นองไหวพ พรบไหวนอง” ทปฏบตทกวนในเวลาเชา “ยมไหว ทกทาย ใหเกยรตกน” เปนกจกรรมทเมอนองๆ เมอเดน

เขาประตโรงเรยนมา จะมพๆ ทเปนคณะกรรมการ

นกเรยนคอยตอนรบ จะทกทายกนดวยการไหว

ยมแยมแจมใส ทำใหนองเกดความรสกอบอน

และพๆ ทมาตอนรบรสกมความภาคภมใจใน

สถาบน “กจกรรมเชดชเกยรต” เปนกจกรรมทสงเสรมนกเรยนทแตงกายถกตองตามระเบยบของ

โรงเรยน และมความประพฤตด โรงเรยนจง

ยกยอง ดวยการมอบเกยรตบตรแกนกเรยน

ทำใหนกเรยนเกดความภาคภมใจทไดทำความด

ซงในแตละปมนกเรยนทไดรบเกยรตบตรมากกวา

รอยละ ๗๐ ของจำนวนนกเรยนทงหมด การท

นกเรยนมความประพฤตด ปฏบตตนอย ใน

ระเบยบวนยของโรงเรยน ทำใหนกเรยนมความ

ใฝรใฝเรยน และมจตสำนก รกโรงเรยนมากขน

สงใหผลสมฤทธของนกเรยนสงขนดวย

๕๗

กจกรรมทสนบสนนใหนกเรยนมสมาธ มง

มนศกษาและทำกจกรรมใหบรรลความสำเรจ

ไดแก “กจกรรมใตรมโพธทอง” ทนกเรยนปฏบตดวยการตงจตอธษฐานวาจะทำความด แลวจารก

เปนลายลกษณอกษรไวในใบโพธเงนโพธทองท

นกเรยนประดษฐจากกระดาษเงน กระดาษทอง

เปนการใหคำมนสญญากบตนเองวา จะกระทำ

แตความด เมอไหรทจะทำความผดกจะนกถงคำ

ทตนจารกไวในใบโพธเงนโพธทองนน “กจกรรมสอบธรรมศกษา” นกเรยนและครจะใชเวลาวาง

ศกษาธรรมะ เกดความซาบซงในหลกธรรม

แยกแยะความดความชวได รผลทเกดจากการ

กระทำ ครทำหนาทใหการศกษา มการสอนเสรม

เพอสอบธรรมศกษา ในปจจบนมนกเรยนและคร

ทไดรบเกยรตบตรรวมกวา ๕,๐๐๐ คน เปนธรรม

ศกษาเอกกวา ๑๐๐ คน ธรรมศกษาโท ๑,๕๐๐

คน และธรรมศกษาตร มากกวา ๓,๕๐๐ คน

“กจกรรมขยบกายสบายชว” เปนกจกรรม

ทม งฝกสมาธใหแกนกเรยน นกเรยนจะทำ

กจกรรมหนาเสาธงในชวงเชา ดวยการบรหาร

รางกายในทาตางๆ ตามทกำหนด จงหวะของ

การบรหารรางกายมาจากบรรเลงเพลงมารช

โรงเรยน ทำใหนกเรยนสามารถปฏบตไดอยาง

พรอมเพรยง เมอตงใจฟงเพลงจงเกดสมาธ เมอ

สมาธเกด ระเบยบวนยกจะตามมา ภาพทเหนจง

งดงามยง เพราะนกเรยนเกอบสามพนคนเคลอนไหว

อยางพรอมเพรยงกน

“กจกรรมเขาคายธรรมะ” เปนกจกรรมท

ทำใหนกเรยนไดปฏบตครบหลกไตรสกขา คอ

ศล สมาธ และปญญา มการปฏบตกจกรรมตง

แตเชาจนถงเยน คอสวดมนตเชา สวดมนตเยน

เดนจงกรม นงสมาธ ทำใหมจตมนคง เกด

การเรยนรทด ไดรบผลทเกดจากการปฏบต

โดยตรง คอ เปนคนตรงตอเวลา มความสามคค

และรจกเสยสละ ฯลฯ สามารถนำสงดๆ เหลาน

ไปใชในการพฒนา เรองการเรยนของตนเอง

รวมทงนำไปใชในการดำเนนชวต ซงจะกอให

เกดบคคลทมคณภาพในสงคม เมอบคคลใน

สงคม มคณภาพด จะเสรมสรางใหประเทศชาต

มนคง

กจกรรมสงเสรมนกเรยนดานปญญา คอ

สงเสรมนกเรยนใหมความร และนำความรไปใช

เพอแกปญหาในการดำเนนชวต โรงเรยนไดจด

กจกรรมเพอเสรมใหนกเรยนมความฉลาด รจกคด

วเคราะห สงเคราะห ประเมนคา โดยมกจกรรม

ทหลากหลาย ไดแก “การพฒนาตนเพอเพมผลสมฤทธ” “กจกรรมความรรมระเบยง” นอกจากพฒนาตนแลวยงม “โครงการคนดศร น.ข.” ซงพฒนาคณธรรม มการสรางจตสาธารณะ

ดวย “กจกรรมธนาคารขวด” “กจกรรมอนรกษพลงงานและสงแวดลอม” “กจกรรมของหาย ไดคน”

นบวาลกๆ หนองแขมทกคนไดรบการ

ปลกฝงคณธรรมจรยธรรมอยางสมำเสมอและ

ตอเนอง ทำใหนกเรยนไดพฒนาตนทงรางกาย

จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา สงผลให

นกเรยนประสบผลสำเรจในการศกษา นกเรยน

และโรงเรยนไดรบการยอมรบจากชมชน เปนผล

ใหผปกครองนกเรยนสงบตรหลานเขาศกษาตอ

ในโรงเรยนมธยมวดหนองแขมเปนจำนวนมาก

รวมทงชมชนไดสนบสนนในดานตางๆ อาท ทน

การศกษา เงนทใชในกจกรรมดานดนตร กฬา

จดสรางอาคารเรยน และอนๆ สงผลใหโรงเรยน

ไดรบรางวลทงระดบประเทศและระดบเขตพนท

การศกษา เชน โรงเรยนดเดนดานคณธรรม

จรยธรรม ประจำปพทธศกราช ๒๕๕๑ จาก

ธนาคารออมสนและสำนกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐาน โรงเรยนอนรกษพลงงานดเดน

ระดบ ๔ ดาว จากการไฟฟานครหลวงรวมกบ

มหาวทยาลยมหดล นกเรยนไดรบตำแหนง

รองทตรกษพลงงาน คอนายมนตร เขยวทน

นกเรยนสอบ O-NET วชาคณตศาสตรได ๑๐๐

คะแนนเตม คอ นายธรตต อภวฒนานกล และ

นกเรยนชนะเลศการประกวดมารยาทไทย ตาม

โครงการนครหลวงไทยอนรกษเอกลกษณไทย

ได ร บพระราชทานถ วยรางว ลจากสมเด จ

พระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

การสรางเยาวชนใหเปนคนดของสงคม

ไมใชเรองงายๆ แตกไมยากเกนความสามารถ

ของเราดวยสงคมไทยสวนใหญนบถอศาสนาพทธ

และดวยโรงเรยนมธยมวดหนองแขมเปนโรงเรยน

วถพทธทนำหลกไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา

ซงเปนแนวคดสำคญของพทธศาสนามาประยกต

ใชในการจดการศกษา จงทำใหโรงเรยนมชอเสยง

ดานการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมแกนกเรยน

สมดงคำกลาวทวา “ความรคคณธรรม”

๕๘

๖๐

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ประยตโต)

รากฐาน ปราชญแผนดน

เมอรวมแปดสบปกอน ณ บานเลขท ๔๙

อำเภอศรประจนต จงหวดสพรรณบร เปนทตง

รานคาผาจนของสองสามภรรยาทรจกกนทวไปวา

ทานมหาสำราญ กบแมชนก บานหลงนเปนชมชน

ของตลาดใต ตลาดเลกๆ ทประกอบไปดวยหม

เรอนแถวไมสองชนบราณเรยงเปนแนวยาวขนาน

ไปกบแมนำทาจน รานคาในหองแถวอนแสน

ธรรมดานเองเปนทถอกำเนดของเดกชายเลกๆ

คนหนง เมอวนพฤหสบดท ๑๒ มกราคม ๒๔๘๑

เดกชายบอบบางขโรค แตมสตปญญาเปน

เลศผน เตบใหญขนมาเพอเปนปราชญแทคนสำคญ

แหงยคสมย

แมวดบานกรางจะอยหางเพยงชวพายเรอ

ขามแมนำกน หากแตสำหรบเดกชายผออนนอม

และเปนทรก เสนทางแหงชวตใหมถกกำหนดไวแลว

ใหไกลจนไมอาจแมแตจะถวลหาตกอน เสนทางส

พรหมจรรยอนประเสรฐ

มหาสำราญ อารยางกร เจาของรานคาผาจน

เกดทดอนเจดย เคยบวชเรยนแลวไปจำพรรษาอย

ทวดเบญจมบพตรทกรงเทพฯ สอบไดนกธรรมโท

และพยายามสอบจนไดเปรยญ ๔ ประโยค แต

แลวมเหตใหตดสนใจ ดวยไดรบมอบหมายใหทำ

หนาทเลขานการสวนตวของพระชนผใหญ แต

ทานมหาฯไมตองการยงเกยวกบผคนหลายฝาย

มากหนา จงลาสกขาบทแลวกลบมาสพรรณบร

คดยอและเรยบเรยงจาก

นตยสาร ฅ.คน ปท ๔ ฉบบท ๒ (๓๘) ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

บานเกด ตงตนชวตใหมแตงงานกบสาวลกจน

ชอ แมชนก เปดรานคาขายทตลาดใต รมแมนำ

ทาจน ทอำเภอศรประจนต

มหาสำราญเปนคนซอตรง เหนความ

สำคญของการศกษาเลาเรยน อกทงผานการบวช

เรยนจนไดนกธรรมจงเปนทเคารพนบถอของผคน

ในแถบนน

รานใบรตนาคารเปนรานคหาเดยวจำหนาย

ผาไหม ผาทอ กางเกงแพร กางเกงจน ทกอตงขน

เปนทรจกเชอถอของลกคา จนเปนทพดตดปาก

๖๑

กนวา “ซอผาไหม กางเกงแพร ตองไปรานแมก-ทานมหาฯ” มหาสำราญเปนคนชอบรเรมสรางสรรค

ไมยอมอยเฉย หลงจากปดกจการจำหนายผาแลว

ตอมาไมนานไดใชบานคาขายเปดเปนโรงเรยน

มธยมขนเปนแหงแรกของอำเภอศรประจนต ดวย

เหตผลทวาตวทานเปนผมวชาความร ผานการ

บวชเรยนมาแลว และสงเกตพบวาทอำเภอ

ศรประจนตในครงกระโนนการคมนาคมยงไม

สะดวกเหมอนปจจบน การเดนทางตองอาศยเรอ

เยยมบานเจาคณ

ชาตภมสถาน ป. อ. ปยตโต

อ.ศรประจนต จ.สพรรณบร

เมลแดง หากจะไปกรงเทพฯตองใชเวลารวม ๒ วน

หรอเดนทางไปตวเมองสพรรณบรกใชเวลานาหลาย

ชวโมง เดกทจบชนประถมสนอยคนนกจะมโอกาส

ไดเรยนตอ

โรงเรยนมธยมเลกๆ ชอ บำรงวฒราษฎร เปดขนกลางตลาด มวตถประสงคเพอใหเดกๆ ได

มโอกาสเรยนในระดบมธยมเปนสำคญ เปดสอน

มาไดไมกป การคมนาคมกสะดวกขน ประกอบ

กบมโรงเรยนมธยมแหงใหมมาเปด โรงเรยนของ

มหาสำราญจงปดกจการลง เพราะหมดหวงวา

๖๒

เดกๆ จะไมมโอกาสไดเรยนตอ

ภายหลงจากเลกกจการไปแลว ทานมหาฯ

เพงมารวานอกเหนอจากโตะ เกาอ กระดานดำ

ทตกคางอยภายในเรอนแถวทปดตวเองไป ไดม

อกสงหนงทเจรญงอกงามเกนความคาดหมาย ก

คอ จตวญญาณแหงคร ครแทๆ ทปรากฏในตว

ลกชายคนทหก...

ความสามารถ นอกเหนอไปจากการอบรมสงสอน

ในครอบครวในเรองความซอตรง ซงทานเลงเหน

วาเปนหวใจสำคญของการประกอบการคา

ลำพงกจการรานคาผาเลกๆ ไมเพยงพอท

จะเลยงดสงเสยลกชายวยกำลงเรยนถงหาคน

ชวตของทานมหาฯ จงรเรมทำกจการอนๆ อย

เสมอ ทงกจการโรงสทรวมหนกบญาตพนอง จน

เปนโรงสทไดรบความเชอถออยางยงในยคนน

เนองจากทานมหาฯ ปฏเสธระบบการชกเปอรเซนต

เพราะถอวาตนเคยบวชเรยนมาแลว มความรสง

ไมควรเอาเปรยบชาวนา นอกจากไมเอาเปรยบยง

พรอมจะชวยเหลอเกอกลผอน

นอกจากนยงใชพนทของโรงสเปดโรงเรยน

สอนตดเสอสตรขน เพราะเหนวาภรรยามความ

สามารถทางการตดเยบ ทงไดเชญครจากโรงเรยน

สอนตดเสอจากกรงเทพฯมาสอน และเปนตวแทน

จำหนายจกรเยบผาของบรษท หลยส ท เลยวโนเวนส

ตอมาในชวงหลงกจการโรงสไดเปลยนมอ

ไปอยในความดแลของญาตพนองฝายทานมหาฯ

ตวทานจงหนมาทำโรงถาน และรบเหมาขนถม

ดนลกรง

หลายตอหลายครงทครอบครวเผชญกบ

ปญหาตางๆ อนเนองมาจากความเจบปวยของ

ทานมหาฯ เอง หรอคณแมชนก ทสงผลกระทบ

ถงรายได แตพนฐานของครอบครวทรกใคร

กลมเกลยวกน ประกอบกบคณธรรมหลายขอท

เดกๆ ไดรบการพรำสอน อบรม รวมถงความ

อดทนเขมแขงของบพการ ทำใหสามารถผานพน

วกฤตนนมาไดเสมอ

ตลอดชวตแมจะตองแบกภาระในการหา

เลยงครอบครว แตทานมหาฯ กมไดละเลยในการ

อบรมสงสอนลกใหดำเนนชวตไปบนครรลองทถก

ทควร

สงนกระมงทเปนพนฐานอนสำคญยง ทจะ

ทำใหเดกๆ เตบโตขนมาเปนคนด

เมอ เรมตนชวตใหมกบทานมหาหนม

แมชนก หญงสาวลกจนผใจเยน และเกงดานการ

ตดเยบ งานฝมอตางๆ กไดกลายเปนศนยกลาง

แหงความรกความอาทรของครอบครว โดยเฉพาะ

ในหมลกๆ ทงหมด เนองจากบคลกภาพเปน

คนใจด ขยนอยางยงยวด ทงยงอดทนใหความ

สำคญแกคนอนกอนตนเอง ซงคณสมบตเหลาน

ลวนถายทอดมายงลกชายคนเลกทแมรกอยางยง

และบางท ดวยคณสมบตเหลานเองได

กลายเปนสงทสวางเรอง ประดบเหนอแกวปญญา

อนสงยอดแหงปราชญใหเพยบพรอมในกาลตอมา

ครอบครวอารยางกร เปนครอบครวคนชนกลาง

ทำธรกจการคา แตฐานะไมไดมงคง เพราะมคา

ใชจายมาก อนเนองมาจากทานมหาฯมลกหลายคน

และใหความสำคญอยางยงตอการศกษาเลาเรยน

พยายามสงเสยลกชายใหไดเรยนสงๆ ไปตามกำลง

๖๓

บทความจากกองบรรณาธการ

ทายเลม

จากกองบรรณาธการกลางสถาบนอาศรมศลป

เรารอยเรยงใจความสำคญของเรองเลาทมาจาก

ตนฉบบทไดรบการคดเลอกแลวจาก ๘ ภมภาค

ทวประเทศ สงหนงทเราเหนในความเปนโรงเรยน

วถพทธ คอ ในนน มครทมความรก มความหวงใย

ในเดก มเดกทตองการความรก ตองการเรยนร

มชมชนรอบโรงเรยนทเปนสภาพแวดลอมการเรยนร

ใหแกเดกคร และชมชน อยางแยกออกจากกน

ไมได สมพนธภาพทกอตวขนนน หยงราก ผลดอก

ออกผล ผานกจกรรมในรปแบบตางๆ และออก

มาจากจตใจทตองการพฒนามนษย โดยใช

เครองมอเดยวกนทเรยกวา “การศกษา” การศกษา...เรองเลามากมายในเลม ท

ทำใหเราไดเหนแลววาความเรยบงายของวถไทยนน

ไปกนดวยดกบการศกษา มนงดงามและเปยมดวย

พลงความผกผน จากครสเดก จากเดกสครอบครว

จากครอบครวสชมชม และสายใยความผกผนน

กถกรอยแผขยายออกไป จนทำใหเรารบรวาทก

คนมเปาหมายเหมอนกน คอ ความสข ความสข

ทจะเกดขนในโรงเรยน ความสขทจะเกดขนใน

ครอบครว ความสขทจะเกดขนในชมชน และมน

คงไมดเลยถา จะมใครสกคนในชมชน ในครอบครว

ในโรงเรยนหรอแมแตในหองเรยนไมมความสข...

* สามารถหาชมไดผานทางเวปไซตโดยพมพ “Children full of life” Director by Noboru Kaetsu

หรอทางเวปไซตอาศรมศลป www.arsomsilp.ac.th

เราเชอวาขณะน ทกทานกำลงสรางสมพนธ

แหงความสขและความด เหมอนดงเชนบทความ

ททกทานสงมา ทไดทำหนาอยางด ทำใหเราได

เหนวาการทำความดนนเปนรากฐากสความสข

เรายงรสกอบอนและดใจทไดรวากำลงมใครทำอะไร

อยทไหนบาง และทงหมดนนมงไปเพอการศกษาทจะ

นำเราไปสความสขเทาทมนษยพงมตามหลกวถพทธ

ทายนทางกองบรรณาธการกลางสถาบน

อาศรมศลป อยากขอแนะนำหนงสารคดเรองเยยม

จากญปน “Children full of life”* สารคด

เรองนไดการยอมรบดวยรางวลชนะเลศมาแลว

เรองราวนนเกดขนทโรงเรยนประถมในเขตคานาซาวา

ทางตะวนตกเฉยงเหนอของโตเกยว ครโทชโร

คานามร ครประจำชนของนกเรยน ป. ๔ ไดแสดง

ใหเหนถงวธการเรยนการสอนเกยวกบเรองความ

เมตตาบนความเขาใจในธรรมชาตของเดก

ครกานามร ใชวธใหนกเรยนของเขาเขยนสมด

บนทกและอานใหเพอนฟงเปนประจำ ซงทำให

เดกๆ ของเขาไดเรยนรและเตบโต จนเขาใจถง

ความสำคญของการใสใจในเพอน ความหมาย

ของการมชวต และหนทางทจะสรางความสข น

อาจเปนอกตวอยางเรองราว ทสรางวธการและ

พลงใจใหกบเราได ขอขอบคณ

๖๔

ภาคเหนอตอนบน โรงเรยนรองเคาะวทยา ลำปาง เขต ๓

โรงเรยนบานหวยตม ลำพนเขต ๒

พระอธการหนย ฐตสมปนโน พะเยา เขต ๓

โรงเรยนบานดอนสบเปอ นาน เขต ๓

โรงเรยนบานหวยกาน แพร เขต ๓

โรงเรยนบานวนาหลวง แมฮองสอน เขต ๑ รจรา เตชะนนท นาน เขต ๒ ศรนวย สำอางศร ลำปาง เขต ๒ โรงเรยนบานขอบดง เชยงใหม เขต ๓

โรงเรยนบานหลายฝาง เชยงใหม เขต ๓

โรงเรยนประชาราชวทยา ลำปาง เขต ๑ โรงเรยนบานจอมแจง แมฮองสอน เขต ๓

โรงเรยนบานวงลง (เพชรประชานเคราะห) แมฮองสอน เขต ๒

โรงเรยนดงเจนวทยาคม พะเยา เขต ๑

โรงเรยนปาตาลบานธพทยา ลำพน เขต ๓

โรงเรยนธรรมราชศกษา เชยงใหม เขต ๑ โรงเรยนวดชางเคยน เชยงใหม เขต ๑ ภาคเหนอตอนลาง โรงเรยนนวมนทราชทศ มชฌม นครสวรรค เขต ๑ โรงเรยนบานหนองโมก กำแพงเพชร เขต ๒

โรงเรยนวดวงมะเดอ พจตร เขต ๑

โรงเรยนบานหวยยศ อตรดตถ ๒ โรงเรยนบานนำกอ เพชรบรณ ๒

โรงเรยนอนบาลบรรพตพสย นครสวรรค เขต ๒ โรงเรยนวดหวยเรยงใต พจตร เขต ๒

ประสมพร ประจนตะเสน พษณโลก เขต ๑

โรงเรยนบานหวยคอม อตรดตถ เขต ๒ โรงเรยนวดปากหวยไมงาม ตาก เขต ๑ โรงเรยนวดประชาสรรค นครสวรรค เขต ๓

โรงเรยนบานเขาวง อทยธาน เขต ๒ โรงเรยนบานยาว-หวยโปง เพชรบรณ เขต ๑

โรงเรยนจำรญชยพฤกษราษฎรวทยา กำแพงเพชร เขต ๑ โรงเรยนวดเสนาสน พษณโลก เขต ๓

โรงเรยนชมชนไผลอมวทยา อตรดตถ ๑

ภาคอสานตอนบน โรงเรยนสามหมอโนนทน ขอนแกน เขต ๒ โรงเรยนอนบาลเลย เลย เขต ๑ โรงเรยนบานกอกโนนแต ขอนแกน เขต ๓

พษณ สงหสถตย เลย เขต ๓

โรงเรยนบานดอนกลาง นครพนม เขต ๒

โรงเรยนบานเพย สกลนคร เขต ๓

โรงเรยนบานหนองผอ หนองคาย เขต ๑ โรงเรยนบานบอพนา หนองคาย เขต ๓

โรงเรยนบานโคกมนเหลาสวรรค อดรธาน เขต ๓

โรงเรยนบานกระนวนซำสง ขอนแกน เขต ๔

โรงเรยนบานโนนนกหอ (เพงแสนวทยา) อดรธาน เขต ๑ โรงเรยนกงแกววทยาคาร หนองบวลำภ เขต ๑ โรงเรยน บานหนองแรง ขอนแกน เขต ๓

โรงเรยนผาเทบวทยา มกดาหาร โรงเรยนเรณนครวทยานกล นครพนม เขต ๑

ภาคอสานตอนลาง โรงเรยนบานสรางมวงสมเสยว อบลราชธาน เขต ๕

โรงเรยนบานทมอ (เดอราษฎรบำรง) สรนทร เขต ๓

โรงเรยนหนองพอกวทยา รอยเอด เขต ๓

โรงเรยนบานหวชางโคกมวง มหาสารคาม เขต ๒ จำรญศกด ศรประทม กาฬสนธ ๑

โรงเรยนบานขามเรยน มหาสารคามเขต ๒ โรงเรยนบานหนองแสง มหาสารคาม เขต ๓

โรงเรยนตงใจวทยาคม สรนทร เขต ๑ โรงเรยนรอยเอดวทยาลย รอยเอด เขต ๑ โรงเรยนบานดอนกลอย อบลราชธาน เขต ๑ โรงเรยนศรตระกลวทยา ศรสะเกษ เขต๓

โรงเรยนบานทงแต ยโสธรเขต ๑ โรงเรยนเมองใหมสวรรณภม รอยเอด เขต ๒ โรงเรยนบานแก ศรสะเกษ เขต ๔

โรงเรยนบานโคกลาม มหาสารคาม เขต ๑ โรงเรยนขมคำวทยาคาร อบลราชธาน เขต ๒ โรงเรยนบานนาแมด อบลราชธาน เขต ๒ โรงเรยนฆองชยวทยาคม กาฬสนธ เขต ๒

โรงเรยนบานนำคำใหญ ยโสธร เขต ๑

ภาคประตอสาน โรงเรยนนางรองพทยาคม บรรมย เขต ๓

โรงเรยนบานหนองศาลาปาชาด ชยภมเขต ๒ โรงเรยนบานดอดถวแปปพฒนา นครราชสมา เขต ๖ โรงเรยนบานคลองตาหมน ปราจนบร เขต ๒ โรงเรยนบานซบเจรญสข ชยภม เขต ๓

โรงเรยนปญญาประทป นครราชสมา เขต ๔

โรงเรยนบานคลองทราย สระแกว เขต ๑ โรงเรยนสนทรวฒนา ชยภม เขต ๑ โรงเรยนบานดาน (ราษฎรบำรง) สระแกว เขต ๑ โรงเรยนบานหนองมะคา ลพบร เขต ๒

โรงเรยนบานบวทยาสรรค บรรมย เขต ๒ โรงเรยนโคกลำพานวทยา ลพบร เขต ๑

โรงเรยนหนาพระลาน (พบลสงเคราะห) สะบร เขต ๑ โรงเรยนอดมอกษรพทยาคม บรรมย เขต ๔

ภาคกลาง-ตะวนออก โรงเรยนอนราชประสทธ นนทบร เขต ๑ โรงเรยนมโนรม ชลบร เขต ๓

โรงเรยนสงวาลยวทย ๖ จนทบร เขต ๒ โรงเรยนชมชนวดปราสาท อางทอง โรงเรยนบานยางเอน ระยอง เขต ๒

สำนกศกษานเทศก นนทบร เขต ๒ โรงเรยนการทำมาหากนวดโพธเฉลมรกษ ฉะเชงเทรา เขต ๑

โรงเรยนวดชมพลนกายาราม พระนครศรอยธยา เขต ๒ โรงเรยนวดแสนภมราวาส ฉะเชงเทรา เขต ๒ วดใหญ สมทรปราการ โรงเรยนบานบางจาก สมทรปราการ เขต ๑ โรงเรยนวดถวทอง ปทมธาน เขต ๑ โรงเรยนวดนาพราว ชลบร เขต ๓

โรงเรยนเปรมประชากร ปทมธาน เขต ๑ โรงเรยนวดหนองแขม กรงเทพมหานคร ๓

ภาคตะวนตก-ใตตอนบนโรงเรยนบานราชกรด ระนอง โรงเรยนสามคคอนสรณ สราษฎรธาน เขต ๓

โรงเรยนบานตรอกสะเดา กาญจนบร เขต ๔

โรงเรยนบานสะเตย กาญจนบร เขต ๔

โรงเรยนดานสงขร ประจวบครขนธ เขต ๑ ปราณ โสภณ เพชรบร เขต ๒

โรงเรยนวดพราว สพรรณบร เขต ๑

โรงเรยนวชรธรรมโศภต เพชรบร เขต ๑

โรงเรยนธงชยวทยา ประจวบครขนธ เขต ๑ โรงเรยนคงคาราม เพชรบร เขต ๑

โรงเรยนสระยายโสมวทยา สพรรณบร เขต ๒

โรงเรยนบานพมวงราษฎรบำรง ราชบร เขต ๑ โรงเรยนวดสระพงลาน สพรรณบร เขต ๒

โรงเรยนวดชองลาภ ราชบร เขต ๑ โรงเรยนบานหนองตาเยน ประจวบครขนธ เขต ๒

ภาคใตตอนลาง พนสร ภเกต โรงเรยนตนบากราษฎรบำรง ตรง เขต ๑ โรงเรยนบานเจะบลง สตล โรงเรยนวดโรงเหลก นครศรธรรมราช เขต ๔

โรงเรยนบานจำปา นครศรธรรมราช เขต ๒ โรงเรยนวดรงสตาวาส ยะลา เขต ๑ โรงเรยนบานตอหลง นราธวาส เขต ๒ โรงเรยนบานชะอวด นครศรธรรมราช เขต ๓

โรงเรยนไทยรฐวทยา ๕๒ (ชมชนบานตนไพ) ปตตาน เขต ๒

โรงเรยนสตรภเกต ภเกต โรงเรยนยะหาศรยานกล ยะลา ๒ โรงเรยนบานบอทราย พทลง เขต ๑

โรงเรยนวดชองเขา สงขลา เขต ๓

โรงเรยนบานยโป (รงวทยา) ยะลา เขต ๑ โรงเรยนวดควนกอ นครศรธรรมราช เขต ๓

โรงเรยนวดทรายขาว สงขลา เขต ๑

รายชอโรงเรยนในวารสารวถพทธฉฉบบท ๒

สนใจอานวารสารของภมภาคอนไดทเวปไซตhttp://inno.obec.go.th

ทานเจาคณฯ พดเสมอวาหากจะพฒนาเดกไทย ตองสอนใหม

ความใฝร เมอรแลว แตยงไมชด กมความใฝใจทจะหาความรตอไป

เพอใหรชดเจน แจมแจง อยางถงทสด ถาเปนอยางนไดเดกนนจะม

ความสขในการหาความรในการเลาเรยนศกษาเอง โดยไมตองใช

ความสขจดตงอยางทเปนอย ความสขจดตงกคอ ความสขทผใหญ

คอยจดสรร ปรงแตง กระบวนการเลาเรยนศกษาใหมนสนก แตไม

รตววาไมไดปลก “ปจจยภายใน” ใหเดกมความสขดวยตวเอง

ตวผใหญเหมอนผจดสรร ใหบรการใหเดกมความสข สนกสนาน

พอทำอยางนเดกจะรสกสนก แตโลกทเปนจรงไมมคนคอยมาจดสรร

หรอคอยใหบรการ อยางนนเดกจงตองมความสามารถทจะอยได

ในโลกทเปนจรงได อยางมความสขและอยางดทสดดวย ทำอยางไร

เดกจะมความสขได กตองสรางปจจยภายในใหเขาสามารถม

ความสขไดดวยตนเอง ไมตองอาศยความสขจดตง สงสำคญกคอ

ทำอยางไรจะพฒนาใหเดกเกดมปจจยภายในทจะใหเดกมความสข

ในการเรยนรจนกระทงไมตองอาศยคร หรอพอแมมาคอยชวยเหลอ

เดกกมความสขในการเรยนรไดดวยตวของตวเอง

จากหนงสอวถแหงปราชญ : ปฏปทา จรยาวตร ของพระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต)

บทท ๖๐

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.)