زراعت ختمی دارویی

مقدمهگیاهان تیره پنيرک از نظر شکل ظاهری، تفاوت کلی با یکدیگر دارند.

/ علفی وبرخی از آنها به صورت درختچه ای یا درختی هستند. غالبا

گون>ه ان>د ک>ه در غ>الب ن>واحی ک>رده زمین ب>ه اس>تثناء 1500 جنس و 80شامل مناطق قطبی پراکندگی دارند.

از پوش>یده / غالب>ا لوبه>اي مش>خص، ب>ه متن>اوب، س>اده، منقس>م / برگه>ا عموم>اكرك.

از مشخص>ات آنه>ا، درخ>ارج کاس>ه گ>ل، کاس>برگها در قاع>ده ق>رار داش>ته ک>ه بیرونی ترین پوشش گل به حساب می آید.

گلها منظم و اندامهای تشکیل دهنده آنها مضربی از پنج می باشد.

پرچمه>ا ف>راوان و میل>ه ه>ای آنه>ا ب>ه هم چس>بیده ان>د ک>ه تش>کیل لول>ه ای را داده.

مادگی چند برچه ای، میوه از نوع کپسول و حاوی تعداد زیادی بذر.

در اس>تفاده قاب>ل في>بر الی>اف دارای گیاه>ان این از ای ع>ده س>اقه پوس>ت نساجی می باشد.

بعض>ی از آنه>ا مانن>د دان>ه پنب>ه، روغن ف>راوان و در تغذی>ه و ص>نعت اس>تفاده می شود.

ختمی دارویی

.Althaea officinalis Lنام علمی :

Marsh mallowنام انگلیسی:

Malvaceae خانواده:

منشا اصلی

گی>اه منطق>ه مدیتران>ه گ>زارش ش>ده • این اص>لی منش>ا

است.

محل رویش

این گی>اه در من>اطق از آس>یا در هندوس>تان در کش>میر و پنج>اب، در •

چین و در ایران می روید.

درایران در دامنه های البرز در کنار جویبارهای کرج.•

در غ>رب در نق>اط مرط>وب اط>راف اراک و دردامن>ه ک>وه زرون>د. •

در آذربایجان در محمد آباد وجغتو، سائین قلعه. •

درمرزه>ای ش>رقی در ب>ادقیس و حری>رود ب>ه ط>ور خ>ودرو دی>ده •

می شود.

خصوصیات گیاهشناسی

گیاه علفی، چند ساله •

متر.5/1تا 5/0 ساقه استوانه ای به ارتفاع •

پوشیده از کرک های نرم سفید پنبه ای.•

از ریزوم، ریشه ای ساده و پاکم و بیش منشعب.•

دراز ودوکی شکل به رنگ خاکستری مایل به زرد.•

3 ت>ا 2 س>انتي م>ترو ب>ه ض>خامت 30 ت>ا 10به ط>ول •

سانتی متر

لبی 5 تا 3برگها با پهنک بزرگ •

سانتی متر کرک دار.10 تا 5 دندانه دار، به قطر •

به رنگ سبز تیره. •

برگهای قسمت فوقانی ساقه تخم مرغی شکل.•

وقسمت پایینی قلبی•

گلها به رنگ سفید مایل به صورتی یا ارغوانی. •

• / 3در قسمت های انتهایی ساقه، به صورت دسته های غالباتایی ظاهر شده.

میوه قهوه ای رنگ، مدرو، مسطح، چند الیه ای و دارای •چین هایی در اطراف.

گرم.2/3 تا 2/2 وزن هزاردانه •

ترکیبات شیمیایی و ماده موثره

تمام قسمتهای گیاه دارای لعاب فراوان است.•

دارای مواد چرب، بوتیریک اسید و فیتوسترین •

درصد نشاسته وجود دارد .37 درصد لعاب و 35در ریشه آن حدود •

در گلها کمی اسانس و لعاب یافته می شود.•

درص>د 10 ت>ا 5مواد م>وثره عم>ده برگه>ا وگله>ا را ترکیب>ات موس>یالژی •

و مقادیر بسیار کمی

% درصد تشکیل می دهد.2اسانس

بوم شناسی

نیازهای اکولوژیکی

روز پس از کاش>ت در دم>ای مناس>ب و وج>ود 15 ت>ا 10ب>ذرختمی •

رطوبت کافی سبز می شود.

مناس>بی • ترکیب>ات هوموس>ی خاکه>ای خاکه>ای س>بك، عمی>ق وح>اوی

برای کشت این گیاه هستند.

هوای گ>رم و رط>وبت ک>افی ن>ه تنه>ا ب>رای رویش این گی>اه مناس>ب •

ت>اثیر آن م>وثره م>واد کیفیت و کمیت اف>زایش در بلک>ه اس>ت

مطلوبی دارد .

نیازهای کودی و غذایی

کوده>ای حی>وانی پوش>یده نقش عم>ده ای در اف>زایش عملک>رد ب>رگ، •

ریشه و مواد موثره دارد.

تن در هکتار.30 تا 20در فصل پاییز •

چنانچ>ه زمی>نی از م>وادو عناص>رغذايي تهی و ع>دم اس>تفاده ازک>ود •

ت>ا 30حی>وانی مص>رف کیل>وگرم در هکت>ار ازت توص>يه مي 40

شود.

اکس>ید پت>اس، اض>افه ک>ردن 100 ت>ا 80 اکسيدفس>فر، 60 ت>ا 50 •

کیلوگرم در هكتار ازت در مرحله ساقه دهی.40 تا 30

کاشت ختمی

تناوب کاشت

تن>اوب • ب>ه ت>وان می گی>اهی ه>ر ب>ا را دارویی ختمی

کشت کرد.

به>تر اس>ت ب>ا گیاه>انی ک>ه دوره رویش>ی کوت>اهی دارن>د ب>ه •

تناوب کشت کرد.

آماده سازی بستر کاشت

ریشه های ضخیم از مقدار بیشتری مواد موثره برخوردارند.•

پس از اف>زودن کوده>ای حی>وانی ی>ا ش>یمیایی عمی>ق در پ>اییز ب>ه •

سانتی متر .60 تا 40عمق

جمع آوری سنگها و قلوه سنگ ها .•

در اوای>ل به>ار زمین را تس>طیح و بس>تر خ>اک را ب>رای کش>ت گی>اه •

آماده می کنیم.

تاریخ و تراکم کاشت

در کشت مستقیم

فصل بهار) نیمه اول فروردین( یا اواخر پاییز) آذر( . •

سانتی متر.70 تا 60فاصله ردیفها از یکدیگر •

کیلو گرم در هکتار می باشد.6 تا5مقدار بذر مورد نیاز •

تاریخ و تراکم کاشت

در کشت غیر مستقیم

ت>یر( کش>ت ب>ذر در خزان>ه • تابس>تان )خ>رداد- در اواخ>ر به>ارو اوای>ل

هوای آزاد.

سانتی متر.15بذرها را در ردیفهایی به فاصله •

کیلوگرم در هکتار.1مقدار بذر مورد نیاز •

م>اه پس از س>بز ش>دن در فص>ل پ>اییز) مه>ر - 3 ت>ا 5/2انتق>ال نش>اء •

آبان( یا اوایل بهار سال بعد.

س>انتی م>تر و فاص>له بوت>ه ه>ا 70 ت>ا 60 فاص>له منش>اء ه>ا در ردیفه>ا •

سانتی متر50 تا 40روی ردیف

زمان تکثیر

اوایل پاییز) مهر( زمان مناسبی برای تکثیر رویشی است.•

روش کاشت:

تكثير توسط بذر یا از طریق رویشی.•

برای کاشت از بذرهای دو تا سه ساله.•

تکث>یر توس>ط ب>ذر ب>ه دو روش مس>تقیم و غ>یر مس>تقیم انج>ام می •گیرد.

:کشت مستقیم ب>ذرهاي ختمي در زم>ان مناس>ب ب>ه ص>ورت ردیفی در فواص>ل •

مذکور کشت شده .عمق بذر بین یك تا دو سانتی متر .•

کشت غیر مستقیم:

در زمان مذکور بذرها را در خزانه هوای آزاد کشت شده.•

ب>ه منظ>ور ایج>اد ت>راکم در بس>تر س>طحی خ>اک، غلت>ک مناس>بی زده •

می شود.

مراحل داشت :

فنولوژی

ب>ذرها ب>ا ت>اخیر و پس از س>ه ت>ا چه>ار هفت>ه پس از کاش>ت س>بز •

شده.

اولین گلها در اوایل تابستان)تیرماه( ظاهر شده.•

تا اواخر تابستان ) شهریور( گلدهی ادامه می یابد.•

/ طوالنی روی گیاه مشاهده می شوند.• گلها به مدت نسبتا

آفات

آف>ات • ب>رخی رویش دوره ط>ول می Podagrica sppدر

توانند صدمه های زیادی به محصول وارد کنند.

پ>اراتیون، • متی>ل مانن>د مناس>ب آفتکش>های از اس>تفاده ب>ا

وفاتوکس، سوين و راویون آنها را می توان ذکرکرد.

بیماری ها

Puccinia malvacearum بیماری های قارچی مانند زنگ ختمی •

:تیلت • مب>ارزه ت>ا 8/0 ایمپ>اکت 1 ی>ا و ویژی>ل ت>ا 1 لی>تر 2/1 درهکتار به صورت محلول پاشی.

کن>ترل : ب>ذرهایی ک>ه از بوت>ه ه>ای س>الم ب>ه دس>ت آم>ده ان>د ،کش>ت •شوند.

ه>زار • در دو محل>ول در را آنه>ا ب>ذور ک>ردن عف>ونی ض>د برای ساعت خیساند.5/1سولفات مس به مدت

ک>ه از راه ریش>ه، آون>د Fusarium oxysporumقارچ عام>ل بوت>ه م>یری •ب>اعث نه>ایت در و ده>د می ق>رار حمل>ه م>ورد را چ>وبی ه>ای

پرمژدگی می شود.

ق>ارچ در فص>ل به>ار گیاه>ان را تهدی>د و س>رعت پیش>رفت بس>ته ب>ه •شرایط محیط و موقعیت گیاه دارد.

روش کنترل قارچ عامل بوته میری:

- ضدعفونی بذور توسط تی.دم.تی.دی بنومیل و مانکوزب.1

-رعایت تناوب صحیح کشت. 2

-پس از برداش>ت محص>ول جم>ع آوری و س>وزاندن بقای>ای گی>اه در 3خارج از مزرعه

-سوزاندن اولین بوته های آلوده در خارج از مزرعه4

-اس>تفاده نک>ردن از ادوات کش>اورزی ک>ه در تم>اس ب>ا م>زارع آل>وده 5بوده اند.

مراقبت و نگهداری:

اگ>ر از کش>ت مس>تقیم ب>ذر اس>تفاده و گیاه>ان در ط>ول ردیفه>ا • ب>رگی ط>وری تن>ك ک>رده 3 ت>ا 2م>تراکم باش>ند آنه>ا را در مرحل>ه

س>انتی م>تر 25 ت>ا 20ان>د ک>ه فاص>له دو بوت>ه در ط>ول ردی>ف ب>ه برسد.

ب>ار علفه>ای ه>رز را وجین 3 ت>ا 2در ط>ول رویش گیاه>ان، بای>د •کرد.

وجین مکانیکی علفهای هرز ضرورت دارد.•

برداشت ختمی دارویی:

قسمت مورد استفاده این گیاه، ریشه، گل و برگ آن می باشد.•

:برداشت برگها

20 ت>ا 10 در تیرم>اه در مرحل>ه گل>دهی پیک>ر رویش>ی از فاص>له •

سانتی متری از سطح زمین برداشت می کنند.

با آبی>اری منظم و ب>ه موق>ع گیاه>ان تولی>د و ش>اخ و ب>رگ جدی>د ک>رده •

و در شهریور یا مهر محصول دومین برداشت صورت می گیرد.

کیل>وگرم ب>رگ خش>ک عملک>رد 1 کیل>وگرم ب>رگ ت>ازه 6 ت>ا4از ه>ر •

تن در هکتار است.5/0 تا 4/0آن

: برداشت گلها

ب>رای خش>ک ک>ردن گله>ا، ش>اخه ه>ای ج>وان برگه>ا از س>ایه و نس>یم •

مالیم باد یا از

درج>ه س>انتی 50 ت>ا 40خش>ك کنه>ای الک>تریکی در درج>ه ح>رارت

گراد استفاده کرد.

کیلوگرم گل خشک بدست می آید. 1 کیلوگرم گل تازه 7از هر •

تن در هکتار می باشد.1/0 تا 08/0عملکرد گل خشک •

: برداشت ریشه ها

در ص>ورت مس>اعد ب>ودن ه>وا در پ>اییز س>ال دوم رویش و در ه>وای •

نا مساعد اوایل بهار.

پس از برداش>ت ریش>ه ه>ا را تم>یز، پس از شس>تن ب>ا آب ج>اری، •

پوست آنها را جدا، قطعه قطعه و خشک می کنیم .

درصد است.12رطوبت مجاز در ریشه های خشک شده •

درج>ه س>انتی گ>راد 40 ت>ا 35 از خش>ک کنه>ای الک>تریکی ب>ا دم>ای •

استفاده می کنیم .

كيل>وگرم ريش>ه خش>ک ب>ه 1 کیل>وگرم ریش>ه ت>ازه 5 ت>ا 4 از ه>ر•

دست می آید.

تن در هكتار مي باشد. 5/1 تا 1عملكرد ساليانه ريشه خشك •

:برداشت بذر

بذر از گیاهان دو ساله جمع آوری می شود. •

درص>د می>وه ه>ا خاکس>تری رن>گ ش>دند برداش>ت می 80 هنگامیک>ه •

شوند .

ب>و ج>اری س>بک، تم>یز ک>ردن و بس>ته • پس از خش>ک ش>دن انج>ام

بندی آنها ضروری است.

تن در هکتار است .5/0 تا 2/0عملکرد بذر •

کاربردهای دارویی و صنعتی:

کاربردهای دارویی

گل ختمی :

اثر رفع تحریکات جلدی و نرم کننده داشته در مداوای بیماریهای •سینه، سرفه، درد گلو رفع ورم و ملتحمه استفاده می شود.

برگ ختمی:

دارای موسیالژ فراوان و اثر نرم کننده در مصارف داخلی، در •مصارف خارجی به صورت ضماد، جوشانده به صورت حمام، لوسیون، کمپرس گرم، غرغره، تنقیه و غیره درموارد مختلف

بکار می روند.

ریشه ختمی :

دم ک>رده آن ب>ه عن>وان ن>رم کنن>ده ، رف>ع کنن>ده تحریک>ات جل>دی، •

ه>ای نزل>ه ش>دید، ه>اي س>رفه التهابه>ا، در ، کنن>ده آرام

پیچ>ه، دل دیس>انتری، روده، و مع>ده ورم آن>ژین، برونش>یتی،

یبوس>ت، بیم>اری ه>ای مثان>ه، س>نگ کلی>ه ع>دم دف>ع ادرار وکمی

م>واد از ه>ای حاص>ل مبهلی، مس>مومیت و ادراری ترش>حات

محرق و غیره توصیه شده است.

کاربردهای صنعتی:

از م>واد م>وثره آن در ص>نایع دارویی، داروه>ای مختلفی اس>تفاده •

می شود.

به اشکال شربت، قطره، قرص تهیه شده. •

ن>ایژه، تس>کین س>رفه • و ن>ای ب>ه بیماریه>ای مرب>وط برای م>داوای

های ناشی از ناهنجاریهای ریه استفاده می شود.

منابع:. رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی. 1385-امید بيگی ، رضا.

انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ چهارم، جلد سوم.

. گیاهان دارویی. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 1376-زرگری، علی.2هفتم، جلد اول .

.کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریها با 1382-میر حیدر، حسین.3ارائه آخرین تحقیقات علمی محققان و دانشمندان جهان. انتشارات

فرهنگ اسالمی، تهران، چاپ چهارم، جلد هفتم.

4 -http//www .Google .com

5 -http//www .Sid .com

Alireza1349.blogfa.com