صندوق تأمين وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعياجتماعي

حسين عبده تبريزي

سالن همايش هاي تأمين اجتماعي1392 آذر 23شنبه

به نام خدا

نشست هم انديشي در مورد: »ارتقاي مديريت و كارآمدسازي

صندوق هاي بازنشستگي«

www.Iranfinance.net

عالقة به موضوعاهمیت تأمین آتیۀ6 گروه های مختلف جامعه 1.از 2. كم ت=ر )عب=ور دولت م=الي ب=ار سبک كردن

گذر دولت( پس انداز بلندمدتتشكيل سرمايه 3.اصالح نظام مالكيت4.حق انتخاب در بازار سرمايه5. ورود مالي ه=ا پوس=ت اندازي ن=يروي انس=اني 6.

به صنعت بازنشستگيدولت 7. گ=ذر از كم ت=ر ارتب=اط تردد تب=ديل

غيرمستقيم به مستقيم.8nettingwww.Iranfinance.net

اهميت بررسي صندوقهاي بازنشستگي

بخش م=الي ت=أمين ب=راي اب=زاري بازنشس=تگي صندوقهاي اين رو از از جمعيت كش=ور محس=وب ميش=وند. عم=دهاي توج=ه ب=ه موض=وعاتي چ=ون ت=دوين مق=ررات، نظ=ارت م=ؤثر و از آن ب=راي ك=ارا عملي=اتي و س=ازماني س=اختار تعري=ف

اولويت برخوردار است.

صندوقهاي بازنشس=تگي نقش عم=دهاي در بازاره=اي م=الي ب=ه مق=والتي توج=ه اين رو از و س=رمايه عهدهدار هس=تند. چ=ون اس=تراتژيهاي س=رمايهگذاري ب=ا توج=ه ب=ه حجم و من=ابع

داراييهاو مديريت ريسك حائز اهميت است

www.Iranfinance.net

صندوق بزرگ بازنشستگي در دنيا در 300 تريليون دالر دارايي 20مجموع به ميران

دارند.

اين ميزان دارايي بيشتر از دارايي انباشته ساير نهادهاي مالي است

صندوق بازنشستگي دولتي ژاپن بيشترين دارايي را . در رتبه دوم تريليون دالر در اختيار دارد1/5بالغ بر

صندوقهاي بازنشستگي نروژ با بزرگترين حجم داراييها قرار دارد.

صندوقهاي بازنشستگي و بازار سرمايه

www.Iranfinance.net

شده به جمالت كليدي گزارش مطالعاتي ارائهرياست مجلس

% درآمد عمومي را صرف تأمين 10، دولت 90در سال ها كرده است. كسری

% درآمد عمومي صرف 25، 1404با اين روند، در سال شود.ها می تأمین کسری

% منابع عمومي را 83 سال، 40ادامۀ6 اين روند، بعد از درگیر خواهد کرد.

% تعهدات را 5صندوق از محل دارايي هاي خود % كسري95پاسخگويند؛یعنی

% تعهدات را پاسخ مي دهد و اين 10دارايي هاي صندوقروند كاهشي است.

www.Iranfinance.net

كسري صندوق هاي بازنشستگي

دولت تعه=دات عدم ايفاي در قانون

احك===ام و دس===تورات صادرة دولت

جمعیتی تغییرات

م=ديريت ن=اتواني و تورم صندوق ها

www.Iranfinance.net

شرایط فعلی صندوق ها در ایران

z تمام صندوق ها بازنشستگی در کشور با کمبود منابع مواجه تقریباهستند.

جریان های نقدی ورودی و خروجی صندوق ها به تعادل نرسیده است.

صندوق ها برای تأمین مالی به طور گسترده نیازمند به بودجۀ6 دولتی هستند.

مداخلۀ6 دولت استقالل صندوق ها را سلب کرده است.

تداوم نرخ باالی تورم، سرمایه گذاری های بلندمدت را با مشکل مواجه کرده است.

گرچه بخشی از ناکامی اقتصادی صندوق ها را می توان به تورم نسبت داد، ولی نقش سوء مدیریت در تصمیمات اقتصادی

هم چنان بسیار پررنگ است.www.Iranfinance.net

شرایط فعلی صندوق ها در ایران

در س=ال های اخیرتع=داد ص=ندوق های بازنشس=تگی فع=ال در کش=ور افزایش یافته است.

را ن=اظر نه=اد م=ورد در ب=ازنگری ض=رورت ص=ندوق ها این تع=دد افزایش می دهد.

مق=ام عن=وان ب=ه متمرک=زی م=الی نه=اد هیچ حاض=ر ح=ال در ( صندوق های بازنشستگی وجود ندارد.Regulatorناظر)

با توج=ه ب=ه فق=دان مق=ام ن=اظر، ص=ندوق ها مل=زم ب=ه رع=ایت هیچ ی=ک از معیارهای شفافیت در گزارش دهی نیستند.

طی دول=تی من=ابع ب=ه ص=ندوق ها از بس=یاری وابس=تگی اف=زایش سال های اخیر، نشان از کاهش بهره وری آن ها دارد.

در ص=ورت ت=داوم رون=د فعلی بس=یاری از ص=ندوق ها در آین=دۀ6 نزدی=ک باید بیش از نیمی از وجوه خود را از بودجۀ6 دولت تأمین کنند.

www.Iranfinance.net

چالشهاي پيشروي صندوقهاي بازنشستگي

سالمند شدن جمعيت در دهههاي اخير به دليل •افزايش نرخ طول عمر و كاهش نرخ باروري

در اكثر كشورها شايع شده است

سالمند شدن جمعيت عالوه بر افزايش •هزينههاي بازنشستگي به باال رفتن تقاضا

براي خدمات سالمت و مراقبتهاي خانگي و همينطور خانههاي سالمندان منجر ميشود

تغيير در ساختار طرحهاي بازنشستگي •ضرورت دارد. اين امر خود ساير حوزههاي تأمين اجتماعي، ماليات و بازار كار را نيز

تحت تأثير قرار ميدهد

www.Iranfinance.net

سياهة مشكالت

بدهي هاي قبلي

ه=زار 700 سياس=ي ح=داقل تص=ميم ب=ه اف=زايش در اختي=ار دولت 1392تومان

ضعف نيروي انساني مديريت صندوق

مشكل تورمActuary ضعف محاسبات بيمه سنجي

س=ال معن=ا 5 متوس=ط پرداخ=تي )مس=تمري( بي ارتب=اط ب=ه من=ابع ندارد

تغيير جمعيتي و افزايش عمر

DC به جاي DB

ضعف نظارت بر عملكرد صندوق هاwww.Iranfinance.net

سال داشتند 29 تا 15 كه بين 1388نسل پر جمعيت كشور در سال 1430 و 1420با گذشت زمان و در دورهاي خاص بين سالهاي

منجربه افزايش سريع تعداد بازنشستگان ميشوند

منبع: صندوق بازنشستگي كشوري

www.Iranfinance.net

هاي صندوق با تعهدات ساالنه مقايسه دارائي

س=ال پاي=ان بازنشس=تگي 1376در ص=ندوق مش=تركين ان=دوخته هاي ح=داقل پ=رداخت ت=وان از مس=تمري بگيران 8كش=وري حق=وق س=ال

ب=ه كم=تر از ي=ك 1388برخ=وردار ب=ود درحالي ك=ه اين م=يزان در پاي=ان س=ال س=ال ك=اهش ي=افت ض=من اين ك=ه بخش عم=ده اي از اندوخت=ة مش=تركين ف=وق مرب=وط ب=ه ب=دهي دولت ب=ه ص=ندوق مي باش=د ك=ه تنه=ا در چ=ارچوب انتق=ال س=هام ش=ركت هايي قابل تص=فيه مي باش=د ك=ه از ق=ابليت تب=ديل ب=ه

نقد بسيار كمي برخوردارند.www.Iranfinance.net

اي صندوق بازنشستگي هاي حوزه بيمه چالشدر شرايط فعلي

افزايش مستمر تعداد مستمري بگيران ضمن كاهش تعداد

شاغلين

www.Iranfinance.net

درآمد آتيه كارمندان از سه منبع درآمد شخصي، كمكهاي دولتي و يا سود

سرمايهگذاريها تأمين ميشود

با رشد حبابي و تالطمهاي غيرقابل پيشبيني در بازار سرمايه ضرورت قوانين

نظارتي جديتر براي صندوقهاي بازنشستگي مطرح شده است

چالشهاي پيشروي صندوقهاي بازنشستگي در دنیا

www.Iranfinance.net

تأمين كسري توسط دولت

در نقدگذشته

در دورة سهاماخير

؟در آينده

www.Iranfinance.net

پول صندوق هاي بازنشستگي پول دولت نيست

سوء مديريت در ادارة وجوه مردم توسط دولت

صندوق ها بايد به صندوق مالي بدل شود

www.Iranfinance.net

منابع صندوق هاي بازنشستگي

منابع دولتي نسیت

منابع بیمه شدگان

است

www.Iranfinance.net

مشكل كليدي

صندوق بازنشستگي

صندوق

نيستwww.Iranfinance.net

چرا صندوق هاي بازنشستگي جديد شكل گرفت؟

در چارچوب كدام طرح كلي اين صندوق ها شكل گرفته است؟

www.Iranfinance.net

صندوق هاي بازنشستگي كاركنان بانك ها

مجمع عمومي صندوق كه همان مجمع عمومي بانك هاست

هي=أت امن=اء م=ركب از م=ديران عام=ل بانك ه=ا )رياس=ت جلس=ه ب=ه مديرعامل صندوق تفويض شده(

هيأت مديرة صندوق چهار نفر )يك نفر مديرعامل و سه عضو(

بازرسان قانوني

از يكي س=رمايه گذاري آن در )ك=ه ص=ندوق اداري 8ساختار اداره است(

www.Iranfinance.net

سازمان تأمين اجتماعيهيأت امناء

شش نفر به پيشنهاد وزير رفاه و تأمين اجتماعي و تصويب شوراي عالي رفاه و تأمين اجتماعي، •سه نفر از نمايندگان خدمات گيرندگان•]اين هيأت امناء در حكم هيأت امناي كلية صندوق هاي بازنشستگي است[•

1388 قانون مديريت خدمات كشوري )اصالح شده( 113مادة

1383 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمين اجتماعي 17مادة

شورا يا مجمع يا هيأت امناء

ب=ا پيش=نهاد وزي=ر رف=اه و تأيي=د ش=وراي ع=الي رف=اه و ت=أمين اجتم=اعي و تص=ويب هي=أت 1نص=ف به عالوه •وزيران

مابقي نماين=دگان خدمات گيرن=دگان و در نب=ود تش=كل هاي مربوط=ه وزي=ر رف=اه و تأيي=د ش=وراي ع=الي •رفاه و تأمين اجتماعي و تصويب هيأت وزيران

مديرعامل فردي خارج از مجمع و هيأت مديره )تأييد وزير را هم مي خواهد(•هيأت نظارت سه نفر از طرف مجمع، شورا، هيأت امناء•

17طرح الحاقي يك تبصره به مادة

www.Iranfinance.net

( پارامتري]ك تع=داد اص]الحات اف=زايش بازنشس=تگي، س=ن اف=زايش س=الهاي خ=دمت قب=ل از بازنشس=تگي، اف=زايش ح=ق بيم=ه، اف=زايش تع=داد

سالهاي مبنا براي محاسبه حقوق بازنشستگي(

مح]روميت از معافيته]اي مالي]اتي قب]ل از س]ن بازنشس]تگي قانوني

طرح بازنشستگي چند اليه

طرحهاي خصوصي بازنشستگي

نمونهاي از طرحهاي اصالحي اجرا شده در صندوقهاي بازنشستگي دنيا

www.Iranfinance.net

مثال هايي از اقدامات كشورهاي اروپايي براي كاهش شكاف موجود در توانايي پرداخت

(Solvencyصندوق هاي بازنشستگي )

www.Iranfinance.net

حرکت به سوی طرح های مبتنی بر مشارکت در کشورهای توسعه یافته

مبتنی بر

www.Iranfinance.net

طرحهاي بازنشستگ

ي

تلفيقي )طراح(

كمك معينسهم تعريف )

(شده

مزاياي معين

www.Iranfinance.net

در اين طرح كارفرما متعهد ميشود پس از موعد •بازنشستگي مبلغ معيني را به واجدين شرايط

بپردازد.عواملي مانند سابقه حقوق، تعداد سالهاي خدمت •

و ... در تعيين مبلغ مؤثر هستند.در اين طرح باني متحمل ريسك نرخ بازده •

سرمايهگذاري ميشود گرچه ميتواند با پرداخت ساليانه به شركت بيمه عمر آن را تضمين كند.

مزاياي معين

www.Iranfinance.net

در اين ط=رح كارفرم=ا س=هم مشخص=ي را ب=ه ط=رح •پ=رداخت ميكن=د ب=دون آنك=ه تض=ميني ب=راي پ=رداخت

وجوه در هنگام بازنشستگي قبول كندب=ه • توج=ه ب=ا ب=ه واج=دين ش=رايط ص=ندوق پرداخته=ا

س=رمايهگذاريها رش=د و ص=ندوق داراييه=اي رش=د خواهد بود

براي ه=ر عض=و حس=اب ج=داگانهاي خواه=د ب=ود ك=ه •تحم=ل خ=ود را داراييه=ا ب=ازدهي از ناش=ي ريس=ك

ميكند

)س]]هم معين كم]]ك تعريف شده(

www.Iranfinance.net

ح]]دودي • ت]]ا تلفيقي ط]]رح از دو ي]ك داراي ويژگيه]اي ه]ر كم]ك و معين مزاي]اي ط]رح

معين است

تلفيقي )طراح(

www.Iranfinance.net

طرحهاي بازنشستگي بر اساس تأمين

مالي

طرح تأمين مالي شده

طرح بدون

اندوخته مالي

www.Iranfinance.net

طرحهاي بازنشستگي

برحسب امكان عضويت

صندوق بازنشستگي بسته

صندوق بازنشستگ

ي باز

www.Iranfinance.net

طرحهاي بازنشستگي

براساس قوانين

صندوق بازنشستگي

خصوصي

صندوق بازنشستگي

عمومي

www.Iranfinance.net

DB (Defined Benefit)منفعت تعريف شده برقراري مستمري متناسب با آخرين

حقوق

بحث مشاركت وجود ندارد

تعادلي نيست رابطة ضعيف بين پس انداز و

دريافتي

DC (Defined Contribution) متناسب با مشاركت

با محاسبات بيمه سنجي

تعادلي مي شود

مشاركت اعضا

در مقابل

www.Iranfinance.net

رئوس قانون مستقل براي صندوق هاي بازنشستگي

. تسويه حساب كامل دولت با صندوق ها 1ك=افي 2 امن=ا )هي=أت نظ=ارتي ترتيب=ات اص=الح .

است؟(. اصالح نظام مديريتي صندوق ها3

. تمركز روي دارايي هاي مالي4

. تضامين براي حداقل ها )نحوة ورود بيمه ها(5

. نظام گزارشدهي6

. ضرورت مقام ناظر مستقل7

. تنوع بانيان )متعهدان( صندوق ها8www.Iranfinance.net

روش هاي تأمين مالي صندوق هاي بازنشستگي

بودجة عمومي

تأمين مالي مشاركتي با مديريت دولتي

تأمين مالي مشاركتي با مديريت تركيبي

تأمين مالي مشاركتي با مديريت خصوصي

www.Iranfinance.net

برنامة پنجم توسعه26-31مواد

كاهش وابستگي به بودجة عمومي•اصالح مديريت سرمايه گذاري• صندوق ها محدود به دارايي هاي ماليبنگاه داري جديد ممنوع •سهام مديريتي تا آخر برنامه واگذار شود•

تع=ادل 26مادة و اص=الح س=اختار ب=راي دولت اختي=ارات گس=تردة :منابع و مصارف

مستمري پايه بيمة درماني پايه•بيمه هاي مكمل بازنشستگي و درمان•

: چند اليه اي27مادة

صندوق بازنشستگي خصوصي با آيين نامة دولت•بيمه شدگان مي توانند تغيير صندوق بدهند•بيمة مشاغل آزاد هم اجباري است•صندوق بيمة اجتماعي، بيمة تكميلي بازنشستگي، حساب هاي انفرادي خصوصي•

: صندوق هاي بازنشستگي خصوصي28مادة

www.Iranfinance.net

ص=ندوق • و اج=رايي دس=تگاه دولت، ب=ه بودج=ه كس=ري تحمي=ل غيرقابل پذيرش

: توجه به بار مالي منبعد و تأمين آن29مادة

: ادام=ه در ص=ندوق ها بع=د از پاي=ان خ=دمت ي=ا 30مادةاخراج

: برقراري حقوق ميانگين سال های قبل31مادة

www.Iranfinance.net

ادارة صندوق

داخليمديريت

واگذارشده به مديريتخارج

مدير1

چند مدير

تركيبيمديريت

مديري1 مدير 1

خارجي

چند مدير خارجي

www.Iranfinance.net

وظایف مقام ناظر

z در تم=ام کش=ورهای توس=عه یافته ص=ندوق های بازنشس=تگی و ت=أمین تقریب=ااجتماعی زیر نظر یک مقام ناظر مالی قانون گذار فعالیت می کنند.

ت=اریخ از انگلس=تان کش=ور در مث=ال، عن=وان س=ال 6به آوری=ل کلی=ۀ6 2005 ( ک=ار ب=ر مبت=نی بازنشس=تگی قانون گ=ذار work-basedص=ندوق های نظ=ر زی=ر )

( هس=تند. پیش از این ت=اریخ نه=ادی Pensions Regulatorص=ندوق های بازنشس=تگی ) Occupational Pensions این مسئولیت را به عهده داشت: OPRAتحت عنوان

Regulatory Authority

مق=ام ناظرص=ندوق های بازنشس=تگی در انگلس=تان بخش=ی از بدن=ۀ6 بخش ( می کند. عمل دولت از مستقل که است NonDepartmentalعمومی

Public Body –NDPB))به عن=وان مث=الی از مق=ام ن=اظر در کش=ورهای در ح=ال توس=عه می ت=وان ب=ه

PFRDA :کرد اشاره هند کشور در Pension Fund Regulatory and Development Authority

www.Iranfinance.net

وظایف مقام ناظر

در ن=اظر مق=ام نقش دنی=ا کش=ورهای تم=ام در z تفریب=افرایندهای زیر تعریف می شود:

(licensingشرایط اخذ مجوز )•(governanceقوانین نظارتی )•(independent custodianتعیین ناظر مستقل )•(external auditحسابرس خارجی )•

www.Iranfinance.net

وظایف مقام ناظر

(disclosure requirementالزامات افشاگری )

(investment regulationقوانین سرمایه گذاری )

(guaranteesاخذ ضمانت نامه )

(minimum capital and reservesحداقل سرمایه و اندوخته )

regulations on costsمقرراتی در مورد هزینه ها و کارمزدها )and fees)

www.Iranfinance.net

(Diclosureافشاگری )

ب=رای ض=وابطی تع=یین ن=اظر مق=ام نظ=ارتی اج=زای از یکی افشاگری مالی است.

التین، امریک=ای کش=ورهای اک=ثر مث=ل کش=ورها از ب=رخی در ارزش روزان=ه ط=ور ب=ه موظفن=د بازنشس=تگی ص=ندوق های

( ک=رده روز ب=ه را خ=ود را mark to marketدارایی ه=ای وآن )گزارش کنند.

در بریتانی=ا ص=ندوق های غیردول=تی ب=ه ت=ازگی مل=زم ش=ده اند ت=ا ح=ق و فعلی س=رمایۀ6 ص=ندوق ارزش م=ورد در را اطالع=اتی

بیمۀ6 پرداختنی به ارزش روز برای مقام ناظر افشا نمایند.

www.Iranfinance.net

گزارشگري مالي

27استاندارد شمارة

ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني بر بيمه سنجي )اكچوئري(

تعهد صندوق

نياز به اطالعات: اهداف

الف. ارزيابي توان پرداخت تعهدات•ب. ارزيابي عملكرد طرح•ج. تعيين راهبردها و خط مشي هاي طرح•د. فراهم كردن امكان نظارت عمومي مقام ناظر•ه=. نيازهاي ديگر اعضا مثل نرخ ها، شرايط بازنشستگي، و امكان تأمين مزايا•

ب=راي 11 ب=راي ان=دازه گيري س=رمايه گذاري ها ش=مارة 23 و 20، 19، 18، 15اس=تانداردهاي امالك و مستغالت

www.Iranfinance.net

(1چنداليه گي )مدل

اجباري و حداقل با مديريت دولتيالية پايه

انفرادي • حساب هاي پس اندازي Thrift Savings Planطرح TSP

Corporate Pension Fundصندوق هاي بازنشستگي شركتي •صندوق هاي بازنشستگي خصوصي مكمل•

ب=ا م=ديريت الي=ة مكم=ل داوطلبان=ه و ح=داكثر خصوصي

www.Iranfinance.net

(2چنداليه گي )مدل

صندوق تضمين يا طرح بيمة دولتي

طرح پس انداز حساب هاي انفرادي•صندوق بازنشستگي شركتي•صندوق بازنشستگي خصوصي•

الي=ة پاي=ه و مكم=ل، داوطلبان=ه و اجب=اري م=ديريت خصوصي

www.Iranfinance.net

تجديد ساختار صندوق ها

. ادامة وضعيت جاري1بديل

يك يا چند صندوق دولتي•جداس=ازي بيم=ة بازنشس=تگي از س=اير خ=دمات •

بيمه اي و اجتماعينماين=دگي • نظ=ام و م=ديريت نظ=ام اص=الح

ذي نفعاناستقرار »مقام ناظر« و نظام گزارشگري•ب=ازار • توس=عة گس=تردة ص=ندوق هاي مكم=ل در

سرماية ايران

www.Iranfinance.net

تجديد ساختار صندوق ها

ح=داقل هاي 2بديل ب=راي دول=تي ص=ندوق .ص=ندوق هاي ب=ه م=ازاد واگ=ذاري و دس=تمزد

مكمل غيردولتيب=ديل • اص=الحات ب=ا دول=تي ص=ندوق چن=د ي=ا ب=راي 1يك

حداقل هاراه ان=دازي ص=ندوق هاي غيردول=تي ب=راي م=ازاد ب=ر س=طح •

حداقلنظ=ام • و ص=ندوق ها هم=ة ب=راي ن=اظر« »مق=ام اس=تقرار

گزارشگري

www.Iranfinance.net

تجديد ساختار صندوق ها

ص=ندوق 3بديل تش=كيل و غيردول=تي ص=ندوق هاي ك=ل .از اطمين=ان ب=راي دول=تي بيمه اي نظ=ام ي=ا دول=تي ض=مانت

تأمين حداقل ها

. ك=ل ص=ندوق ها غيردول=تي و تش=كيل ص=ندوق ض=مانت 4بديل ت=أمين از اطمين=ان ب=راي غيردول=تي بيمه اي نظ=ام ي=ا و

حداقل ها.

www.Iranfinance.net

با تشکر از توجه شما

www.Iranfinance.net