طرح اجرایی افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی در...

در من��اطق ش��هری ب��رایUHC ب��رای تحق��ق PHCاصالحیه دستورعمل اجرایی برنامه گس��ترش 1397سال

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

های اولیهبرنامه گسترش مراقبت سالمت برای تحقق پوشش همگانی

سالمت در مناطق شهری )اصالح و هماهنگ سازی روش ارائه

(خدمات سالمت

اصالحیه دستورعمل اجرایی برنامه در هزار20مناطق حاشیه شهرها و شهرهای باالی

نفر

1397مرکز مدیریت شبکه- خرداد

0 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مرکز مدیریت شبکه–معاونت بهداشت


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

فهرست مطالبصفحعنوان

ه

4مقدمه7واژه نامه :1فصل وگسترش(UHC: پوشش همگانی سالمت )2فصل ( در مناطق شهریPHCهای اولیه بهداشتی )مراقبت

1313 جمعیت هدف.2-113. ارکان اجرایی و وظایف2-214های اولیه سالمتساختار ارائه مراقبت. 2-3 . استانداردهای موردنیاز فضای فیزیکی و نیروی2-4

انسانی19

23روش اجرای کار : 3 فصل 24. نحوه خرید خدمات سالمت3-126. اعتبار موردنیاز و شیوه پرداخت3-2

33: روش ارائه خدمات 4فصل 33. بسته خدمات سالمت4-133. نظام ارجاع4-234. نظام اطالعات سالمت4-3

35: پایش و ارزشیابی5فصل 39هاپیوست



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ها)در نسخه نهایی تقدیم می شود(فهرست پیوستصفحعنوان

ه

40 : نمودار گردش کارت دریافت خدمت 1 شماره 42 : آموزش 2 شماره 42 : فرمت گواهینامه 3 شماره 43 : شرح وظایف کارکنان 4 شماره 59 : طریقه نشاندار کردن خانوارها 5 شماره : مراحل اجرایی کار راه اندازی یک پایگاه 6 شماره سالمت

65

66 : تجهیزات اساسی 7 شماره : فهرست آزمایشات دوران بارداری 8 شماره : فرمت قرارداد برونسپاری پایگاه سالمت 9 شماره : فرمت قرارداد برونسپاری مرکز خدمات 10 شماره

جامع سالمت

777878



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------مقدمه:

کش��ور، جامع��ه ای اس��ت ک��ه1404جامعه ي آرماني ترسيم شده در سند چش��م ان��داز س��ال مي بايست از حداكثر سالمت برخوردار باشد. طبق این سند، نظام سالمت جمهوری اس��المی ایران، نظامی است مسوول و پاسخگو که ضمن ف��راهم س��ازي زمین��ه دس��تيابي ب��ه ب��االترين سطح اميد به زندگي همراه با کيفيت براي آحاد مردم، باید اعتماد کامل م��ردم را جلب ک��رده و با کسب حمايت کليه سازمان ها و نهادها، رويکرد سالمت را در همه سياست ها اجرايي کند. اين نظام با اولويت دادن به ارتقاي سالمت و پيشگيري به به��ره من��دي م��ردم از مراقبت ه��اي کاراي سالمت جسمي و رواني، توجه به سالمت اجتماعي و حرکت در مسير س��المت معن��وي اهتمام دارد. در اين نظام، ع��دالت هم��ه جانب��ه )در ت��امين، توزي��ع من��ابع و تحق��ق س��المت( ب��ا رعايت کامل اصول و اخالق حرفه اي، اصل نخست است و تمامي افراد بر مبنای نياز خ��ود از مراقبت هاي سالمت بهره من��د خواهن��د ش��د و براس��اس ت��وان پ��رداخت خ��ود، در ت��امين م��الي خدمات مش��ارکت خواهن��د داش��ت. اين نظ��ام، خالق اس��ت و ب��ا اس��تفاده از ش��واهد معت��بر و بهره مندي حداکثري از کليه ظرفيت هاي انساني )مشارکت م��ردم(، س�ازماني )همک��اري هم�ه بخش هاي ذينفع(، علم و فناوری به روز، مناسب ترين تصميم ها را براي پاسخگويي به نيازه��اي واقعي س��المت م��ردم اتخ��اذ مي کن��د، و در تعام��ل ب��ا كش��ورهاي منطق��ه )ب��ويژه کش��ورهاي

اسالمي(، الگويي الهام بخش براي ساير كشور ها مي باشد.

تامين سالمت همه جانبهاز آنجاکه، ماموریت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، جس��مي، رواني، اجتم��اعی و معن��وی آح��اد جمعيت س��اكن در پهن��ه جغرافي��ايي

با اولویت مناطق کم برخوردار است، ل��ذا، انج��ام م��داخالتي ب��ه منظ��ورجمهوري اسالمي ارتقای وضعيت سالمت مناطق مختلف كشور با توجه به اسناد باالدستی، برنام��ه دولت ت��دبیر ،و امید و برنامه وزیر محترم بهداشت درمان و آموزش پزشکی، ضرورت دارد. در این راستا

قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تکالیفی را74بند )ث( ماده مشخص کرده است که برنامه ریزی برای تحقق آن از امری ضروری است: وزارت بهداش��ت درمان و آموزش پزشکی مکلف است در اجرای »نظام خدمات جامع و همگانی س��المت« ب��ا

محوریتاولویت بهداشت و پیشگیری بر درم��ان و مبت��نی ب��ر مراقبته��ای اولی��ه س��المت، ب��ا گ��روهنظام ارجاع و پزشک خانواده با به کارگیری پزش��کان عم��ومی و خ��انواده،

سطح بندی خ��دمات،پرستاری در ارائه مراقبت ه��ای پرس��تاری در س��طح جامع��ه و م��نزل، (13، واگ��ذاری ام��ور تص��دی گری ب��ا رع��ایت م��اده )پرونده الکترونیک سالمت ایرانی��ان

ق��انون م��دیریت خ��دمات کش��وری و پ��رداخت مبت��نی ب��ر عملک��رد مط��ابق ق��وانین مربوط��ه و احتساب حقوق آنها اقدام نماید، بنحوی که تا پایان سال دوم اجرای ق��انون برنام��ه کلی��ه آح��اد

ایرانیان تحت پوشش نظام ارجاع قرار گیرند.

دهد که نظام سالمت كارآمد، نظ��اميهای سالمت کشورهای مختلف نشان میمروری بر نظام است كه بتواند ساختار و ش��رايط ارائ��ه خ��دمت در درون س��ازمان را ب��ا تغي��يرات موج��ود در محيط هماهنگ سازد و خدمتی با کیفیت مطلوب را در نزدیکترین محل به زندگی و کار م��ردم

با هزینه ای مناسب و قابل پرداخت توسط مردم ارائه نماید. افزايش شمار ساكنان شهرها، و رشد شهرنش��يني، يكي از جل��وه ه�اي ب��ارز توس�عه درجه��ان

ميلي��ارد نف��ري جه��ان، س��اكن5/7 درص��د از جمعيت 51 ميالدي بيش از 2017است. درسال نف��ر جمعيت، س��كونت500000 درصد آنها در شهرهايي با بيش از 46شهرها بودند كه حدود

داشتند و ي�ك پنجم آنه�ا س�اكن ش�هرهاي ب�زرگ چن�د ميلي�وني بودن��د. براس�اس آم�ار، م�يزان ش��ودجمعيت در شهرهاي بزرگ بسيار بيشتر از نرخ رشد كلي جمعيت اس��ت و پيش بي��ني مي

تر و حادتر از وضعيت فعلي باشد. درحال حاضر، كشوركه در آينده مسايل شهري بسي وخيم ايران نيز با تغييرات جمعيتي گسترده اي روبروست و ش��هرهاي كش��ور م��ا ب��ه دلي��ل اف��زايش

هاي نوين من��اطق ش��هري )ش��هر ش��دنطبيعي جمعيت، مهاجرت به درون شهرها و طبقه بندي اند. در ساير شهرهاي بزرگ ن��يزمناطقي كه در گذشته روستا بودند( بسرعت در حال گسترش

ه��ايوضعيتي مشابه وجود دارد. به بيان ديگ��ر، گس�تردگي قاع�ده ه��رم س�ني جمعيت در س�ال س��ال قب��ل( ب��ويژه در ش�هرهاي ب��زرگ درح��ال30آغازين راه اندازي نظام شبكه ها )بیش از

انتقال به سطوح باالتر هرم است و از طرف ديگر، مه��اجرت روس��تاييان ب��ه ش��هرها ب��ه علت 4 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

مرکز مدیریت شبکه–معاونت بهداشت


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

هاي شرايط اقتصادي اجتماعي زندگي بين شهر و روس��تا ب��ه ش��كلي مه��ار ناش��ده ادام��هتفاوت دهند كه نسبت جمعيتي شهري ب��ه روس�تايي كش��ور بش��دت دردارد. واقعيات موجود نشان مي

حال تغيير و به نفع جمعيت شهري است و نيز تغيير در ساختار اين جمعيت، برنامه هاي م��ورد نياز اكثريت جامعه، شكلي متفاوت يافته است و به دنبال آن، نياز به تغي��ير در س��اختار ش��بكه

شود.ها احساس مي در بيشتر كشورهاي روبه رشد، بخش دولتي به دليل فق��دان من��ابع، ق��ادر ب��ه عرض��ه خ��دمات بهداشت و درمان ب��ه هم��ه م��ردم، و ب��ويژه شهرنش��ينان، نيس��ت. از اين رو، مش�اركت كام��ل جامعه به شكل تامين تسهيالت عرضه خ��دمات، ك��ار داوطلبان��ه و حض��ور بخش غيردول��تی در فرآیند ارائه خدمت ضرورت تام دارد. واقعيت اين است كه بدون مشاركت جامعه بس��ياري از

هاي حوزه سالمت در شهرها محكوم به شكست اس��ت. برنام��ه ه��اي آموزش��ي و تبلي��غبرنامه بسيج همگ��اني م��ردم و س�وق دادن آنه��ا ب��ه س�وي س�المت و بهب��ود محي��ط زیس�ت مس��تلزم

ه��ايها از بيماريمشاركت جدي و كامل همه مردم است. موضوعات فوق و تغيير الگوي بيماري هاي غيرواگير و تغييرات فرهنگي و اجتماعي و ….. همه و همه ل��زوم تغي��يرواگيردار به بيماري

ساختار در مراكز شهري را نشان مي دهند.

گستردگي مناطق شهري و برخوردارنبودن بخش وسيعي از م��ردم از خ��دمات ارائ��ه ش��ده در نظام شبكه در كنار باال بودن سطح سواد و معلومات مردم نسبت به ارائ��ه دهن��دگان خ��دمات بهداشتي از يك سو و لزوم برنامه ريزي ب��راي مش��اركت م��ردمي و هم��اهنگي بين بخش��ي از سوي ديگر، مارا برآن داشت تا تغييراتي در نظام ارئه خدمت مناطق شهري طراحي نماييم تا

Selfاز این طری��ق بت��وان م��ردم را در راس��تاي م��راقبت از خ��ود ) Careكالت��ل مش��در مقاب ) سالمت توانمند ساخت. همچنين، با كمبود منابع مالي و ت��راكم زي��اد جمعيت در من��اطق ف��وق الذكر بايد از روشي استفاده کرد تا بتوان به كمك آن فشار بار مالي ارائ��ه خ��دمت را ک��اهش

داد.

معاونت بهداش��ت براس�اس تعه��دات دولت ت��دبیر و امی��د و وزی��ر مح��ترم بهداش�ت، درم��ان و آموزش پزشکی در برنامه تقدیمی خود ب��ه مجلس ش��ورای اس��المی مب��نی ب��ر اج��رای ق��انون برنامه پنجم توسعه و لزوم تکمیل شبکه ارائه خدمات در مناطق شهری و سکونتگاه های غیر رسمی، در آغاز به کار خود، تحلیل سریعی از وضعیت انج��ام داد و ب��ا اس��تفاده از خ��ردجمعی

را ب��رای دس��تیابی ب��ه اه��دافطرح تح��ول ح��وزه بهداشتکارشناس��ان خ��بره و متعه��د، پوشش فعال همه آحاد مردم، ارائه بسته خدمات جامع و ادغام یافته و حداکثر حفاظت م��الی

از مردم به منظور تحقق پوشش همگانی سالمت تهیه نمود.

ه��ای الزم آغاز ش��د و زیرس��اخت1393اجرای برنامه تحول سالمت در حوزه بهداشت، از سال ( و نهایتا تحقق برنامه ششم توسعه راFamily Practiceبرای اجرای برنامه پزشکی خانواده )

های عملی برای تحقق قانون برنامه ششم و اجرای برنام��هفراهم کرد. دستورعمل فعلی گام های م��دل ج��امع و مطل��وب پزش��کیپزشکی خانواده در طول برنامه ششم را براساس ویژگی

ه��ای ذی��ل بای��د در اج��رای دس��تورعمل اج��رایی برنام��هخانواده ترسیم می کند. رع��ایت وی��ژگی گسترش مراقبت های بهداشتی درمانی در مناطق شهری مورد توجه ج��دی و دقی��ق م��دیران،

کارکنان و کارشناسان قرار گیرد:جمعیت تعریف شدهخدمات یکپارچه و ادغام یافته در نظام شبکه بهداشت و درمان و با کیفیت باالهزینه قابل پرداخت برای مردماستمرار خدمتاستفاده از نیروی چندپیشه آموزش دیده نفر12000وجود یک پزشک سالمت نگر بازای هر ( مشارکت بخش دولتی و خصوصیPublic Private Partnership (PPP))مطابقت با شبکه بهداشت و درمانمدیریت سالمت منطقه جغرافیایی تعریف شدهتجمیع منابع



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

)استفاده از راهنماهای بالینی )گایدالین هااستقرار پرونده الکترونیکبرقراری نظام ارجاع خرید راهبردی خدمات ونظام پرداخت مبتنی بر عملکرد

ها/ دانشکده ه��اینهایتا از زحمات شبانه روزی تمامی مسوولین و کارشناسان سطح دانشگاه های تابعه در حوزه معاونت بهداشت، و تمامی مدیران و کارشناسانعلوم پزشکی و شهرستان

سطح ملی این حوزه بویژه مرکز م��دیریت ش��بکه ص��میمانه تق��دیر و تش��کر می نم��ایم. امی��د ه��ای اولی��هاست با بهره گیری از تجارب پیشین و استفاده از نتایج حاصل از گس��ترش م��راقبت

ه��زار نف��ر و ب��ا پ��ایش و ارزش��یابی مس��تمر و20سالمت در مناطق حاشیه و شهرهای ب��االی و پس از آن ب��ه مرحل��ه اج��را1397ه��ای منظم، دستورعمل شهری با کمترین چالش در س��ال

درآمده و نظرات و پیشنهادات سطوح مختلف برای اص��الح برنام��ه ب��ه مرک��ز م��دیریت ش��بکه ارسال گردد.

دکتر علیرضا رئیسی

معاون بهداشت



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: واژه نامه1فصل واژه ها و اصطالحات به كار رفته در اين برنامه اجرایی و دستورعمل آن داراي معاني زير

مي باشند:

مناطق حاشیه شهری )سکونتگاه غیررسمی/غیرمجاز(: (1 ،1براساس تعریف ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار وزارت راه و شهرسازی

ها،ها، خوابگاههای غیرمعمول شهری مانند زندان"بافت های فرسوده و تاریخی، کاربری ها و مناطقی هستند که عمدتا مهاجرین روستایی و تهیدستان شهری را در خود جایپادگان

داده اند و بدون مجوز و خارج از برنامه ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری )طرح های جامع و تفصیلی( در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها بوجود آمده اند، عمدتا فاقد

سند مالکیت هستند و از نظر ویژگی های کالبدی و برخورداری از خدمات رفاهی، اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت های شهری شدیدا دچار کمبود می باشند". جمعیت این

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیش1393مناطق براساس سرشماری سال میلیون نفر است.10از

هزار نفر و کالنشهرها 20شهرهای باالی (2 این1394براساس آمار اخذ شده از مرکز آمار ایران و برآورد انجام شده برای سال

میلیون43های کشور وجود دارد و برآورد جمعیتی بالغ بر دسته از شهرها در کلیه استاننفر را شامل است.

خدمات سالمت: (3فعالیت هایی است که منجر به ارتقای سالمت، پیشگیری، تشخیص، درمان و مراقبت

از ناخوشی و بیماری، جراحت و سایر اختالالت جسمی، روانی، اجتماعی و ]معنوی[در انسان می شود.

مجموعه فعالیت ها و فرایند هایی است که بستر الزم به منظور حصول سالمت همه طور اعم در برگيرنده جانبه را برای فرد و اجتماع فراهم می كند. خدمات سالمت به

امور مربوط به تغذيه، بهداشت، پيشگيري، تشخيص، درمان، بازتواني، بيمه خدمات سالمت، آموزش و تحقيقات و فناوري در حوزه هاي ذيربط و همچنين، كنترل كيفيت و ايمني مواد و فرآورده هاي دارويي، بيولوژيك، خوردني، آرايشي، بهداشتي و ملزومات

.2و تجهيزات پزشكي و اثربخشي فرآورده هاي دارويي و بيولوژيك می باشند

خدمات همگاني سالمت: (4 خدماتي که بدون توجه ب��ه س�ن، جنس��يت، ن��ژاد، مليت، ق��وميت، معل��وليت، دين و م��ذهب در دسترس آحاد مردم قرار داده مي شود. خدمات همگاني به اين معن��ا نيس��ت ک��ه هم��ه اف��راد، تحت پوشش تمامي خدمات قرار مي گيرند؛ خدمات همگاني سالمت با س��ه بع��د زي��ر تعري��ف

مي شوند:)وسعت خدمات )پوشش جمعیت )نوع خدمات )بسته خدمت جامع و ادغام یافتهپوشش هزینه

مراقبت های اولیه سالمت:(5 خدمات اساسی سالمت مبتنی بر روش های کاربردی، از نظر علمی معتبر و از نظر

اجتماعی پذیرفتنی است، که از طریق مشارکت کامل افراد و خانواده ها در دسترس همگان قرار می گیرند، با هزینه ای که جامعه بتواند در هر مرحله از توسعه با روحیه

خوداتکایی و خودگردانی از عهده آن برآید. این مراقبت ها، هم بخشی جدایی ناپذیر از راجع به سند بافتهای2/7/1393ه� تاریخ 74900/48601تصویب نامه هیات وزیران به شماره 1

فرسوده و ناکارآمد شهری اداره کل امور اجتماعی وزارت راه و شهرسازی عمران و بهسازی شهری2 http://www.who.int/healthsystems/hss_glossary/en/index2.html



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

نظام سالمت کشور و وظیفه محوری کانون اصلی توجه آن است و هم بخشی تفکیک ناپذیر از توسعه کلی اقتصادی و اجتماعی جامعه را تشکیل می دهند. این

مراقبت ها اولین سطح تماس افراد، خانواده و جامعه با نظام سالمت کشور است و خدمات سالمت را تا آنجا که ممکن است به جایی که مردم در آن زندگی و کار می کنند،

6نزدیک می کند و نخستین جزء فرایند مراقبت مستمر سالمت را تشکیل می دهد )بند . 3اعالمیه آلماآتا(

خدمات بهداشت عمومی:(6 خدمات سالمت هستند که کل جمعیت را هدف قرار می دهند. همچون تحلیل وضعیت

سالمت، نظام مراقبت سالمت، توانمندسازی، آموزش و ارتقای سالمت و اجرای برنامه-ملی خودمراقبتی، ترویج سالمت، خدمات پیشگیری، کنترل بیماری های واگیردار، بیماری

. 4های غیرواگیر، بهداشت محیط، آمادگی و پاسخ در بحران و بهداشت حرفه ای

ارجاع و سطح بندی در نظام ارائه خدمات سالمت: (7:تعریف ارجاع oفرآیندهایی است که نحوه ارتباط فرد با نظام سالمت و استفاده وی از سطوح

عنوان ارجاع افقی و ارجاع خدمات این نظام را تعیین می کند. ارجاع درون سطح بهعنوان ارجاع عمودی نامیده می شود. در بین سطوح به

سازوکاری برای ارائه خدمات سالمت است که متقاضیان )آحاد مردم شناسایی شده/تحت پوشش( برای دریافت خدمات مزبور به پایگاه سالمت مراجعه

دهند. مراجعه کننده در نقطه تماس اول، توسط تیم سالمتکرده و تشکیل پرونده می )کارشناس مراقب سالمت و در شرایط خاص، پزشک عمومی(، ویزیت شده و

تر )دراقدامات الزم برای وی صورت می گیرد. در صورت نیاز به خدمات تخصصی همان سطح یا سطح باالتر(، وی به صورت هدایت شده با رعایت سلسله مراتب پس

از تکمیل فرم ارجاع )مطابق با فرمت هر برنامه موجود در بسته خدمت( برای دریافت آن خدمات در همان سطح )مانند خدمات مشاوره تغذیه و سالمت روان( یا به

سطوح باالتر سرپایی و بستری )پزشک، متخصص، فوق تخصص، مراکز پاراکلینیکی خاص و بیمارستان( ارجاع داده می شود و مسوولیت پیگیری و تداوم خدمات سالمت

او در هر صورت با تیم سالمت است. سطح دوم خدمت )پزشک متخصص یا بیمارستان و ...( پس از انجام اقدامات ضروری برای بیمار، اطالعات مربوط به نتایج

درمان، الگوی تشخیصی درمانی و سایر نیازها را به صورت بازخورد )در فرم بازخوراند( به ارجاع دهنده )در همان سطح یا سطوح پایین تر( منعکس می کند و باید

در انتها، تمامی موارد برای درج در پرونده بیمار، به تیم سالمت بازگردانده شود. :تعریف سطح بندیoهاي سالمت براي آنكه دسترسيچيدمان خاص واحدهاي ارایه دهنده خدمات و مراقبت

ي خدمات موردنیاز تا جايي كه ممكن است سهل، سريع، عادالنه، بامردم به مجموعه كمترين هزينه و با بيشترين كيفيت باشد. سطح بندي قراردادي است و به مقتضاي

. 5گيردشرايط توسط برنامه ريزان انجام مي تحتدر دو سطح در اختيار افراد و جامعهخدمات و مراقبت هاي سالمت

پوشش گذاشته مي شود:o :خدماتشامل خدمات/مراقبت های اولیه سالمت فرد و جامعه است. سطح اول

عبارتند از: پیشگیری و آموزش سالمت فردی، تشخیص و درمان بیماری هافرد محور براساس بسته خدمت و پیگیری نتیجه بیماری، تدبیر فوریت ها، و مدیریت افراد تحت

)بهداشت عمومی( شامل خدمات بهداشت محیط وخدمات جامعه محورپوشش و شادپور کامل، پیله رودی سیروس. بهداشت برای همه و مراقبت های بهداشتی اولیه در قرن های 33

.9. صفحه 1381. انتشارات تندیس. چاپ اول، 21 و 2044 http://www.who.int/healthsystems/hss_glossary/en/index8.html

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. دستورعمل برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع در551390. 02مناطق شهري، نسخه



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

های هدف )واگیردار و غیرواگیر(،کار، بهداشت محیط مدارس، مبارزه با بیماری ها و بالیا، آب آشامیدنی سالم، بسیج اطالع رسانی، وآسیب ها و جراحات در اپیدمی

پیشگیری و ترویج سالمت هستند که هدف آنها جامعه است. خدمات سطح اول در شود که با استاندارد تعريف میپایگاه سالمتنقطه آغازین در واحدی با نام عمومی

نيروي انساني، فضای فیزیکی و تجهیزات مشخص در حاشيه شهرها و مناطق شهری مبتنی بر اصول ساختار و سطح بندی نظام شبكه بهداشت و درمان كشور ارائه

می گردند. در ضمن، هایها و تصویربرداریسایر خدمات سالمت مانند خدمات دارویی، پاراکلینیک )آزمایش

پزشکی( نیز در مراکز و موسسات دولتی و غیردولتی مانند داروخانه ها، آزمایشگاه ها و مراکز تصویربرداری ارائه می شوند )به جزء آزمایشات غربالگری تعریف شده در

شوند و فهرست آنها دربسته خدمات نوین سالمت که به صورت رایگان انجام میپیوست آمده است(.

به طور معمول در جايي با بیشترین دسترسی به محل زندگيهای سالمتپایگاه گروه هدف این برنامه قرار دارند و در آن، نخستين سطح تماس فرد با نظام سالمت

اين دسته از خدمات به شرط نبود بخشاز طريق تیم سالمت اتفاق مي افتد. دولتی با اولويت برونسپاري و خريد خدمت از بخش خصوصی فراهم و ارائه می گردد )خرید راهبردی خدمات( و در صورتی که، داوطلب برای

واگذاري ارائه خدمات در بخش خصوصی وجود نداشته باشد، بايد خدمات از طريق بخش دولتي ارائه شود.

با تبدیل مرکز بهداشتی درمانی موجود در منطقهمرکز خدمات جامع سالمت ها و بیماری های)درصورت نبود، ایجاد(، پذیرای ارجاعات مربوط به پیشگیری، مراقبت

هدف )واگیردار و غیرواگیر(، مشاوره تغذیه و تنظیم رژیم غذایی، سالمت روان، اجتماعی و اعتیاد، سالمت دهان و دندان، مشاوره ژنتیک، اختالالت تکاملی، بهداشت

محیط و حرفه ای از پایگاه سالمت خواهد بود و عالوه بر آن نظارت و مدیریت های سالمت تحت پوشش خود را بر عهده خواهد داشت.سالمت منطقه و پایگاه

استاندارد نیروی انسانی، تجهیزات و فضای فیزیکی این مراکز در بخش مربوطتوضیح داده شده است.

سایر خدمات از طریق ارجاع به سطوح باالتر و با پذیرش مسوولیت پیگیری و تداومخدمات به بیمار توسط واحد ارائه دهنده خدمات سطح اول انجام می گیرد.

o :شامل خدمات تخصصي و فوق تخصصی می شود كه توسط واحدهايسطح دوم سرپايي تخصصی و فوق تخصصی و واحدهای بستری موجود در نظام سالمت ارائه

می گردد. این خدمات شامل خدمات تشخیصی، درمانی و توانبخشی/نوتوانی تخصصی، تدبیر فوریت های تخصصی، اعمال جراحی انتخابی و اورژانس، اقدامات

های مربوطه, خدمات آزمایشگاهی وبالینی، مشاوره، خدمات دارویی و فرآوردهتصویربرداری هستند.

اين دسته از خدمات در اختيار ارجاع شدگان از سطح اول خدمات قرار مي گيرند. واحد خدمات سالمت سطح دوم موظف است با ارائه بازخورد کتبی، تیم سالمت

ارجاع دهنده را از نتيجه، برنامه درمان و پیگیری بیمار یا پیشرفت كار مطلع سازد. خدمات فوق در سطح تخصصی در نقطه ارجاع، در واحدهای دولتی و غیردولتی

اولويت با دریافت خدمت از بخش دولتي است.طرف تفاهم شکل می گیرند.

:6مشارکت بخش دولتی با بخش خصوصی(8 ارائه خدمات از طريق توسعه بخش خصوصي، تعاوني ها، نهادها و موسسات عمومي غيردولتي واجد شرایط با نظارت و حمايت دولت و با استفاده از شيوه هاي زیر انجام

می شود:

6 Public Private Partnership (PPP)خصوصی بخش مجموعه زیر غیردولتی نهادهای و سازمانها تمام بهداشت، جهانی سازمان تعریف در

Private Sector. دارند قرار 9 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

oات��ا و موسس��ه و نهاده��اوني، خیری��ي )تع��اي الزم از بخش خصوص��ال حمايت ه��اعم ( مجري اين وظايف.NGOعمومي غيردولتي

oومي��ات عم��ا و موسس��ه و نهاده��اوني، خیری��ي )تع��دمات از بخش خصوص��د خ��خري (. NGOغيردولتي

o،ومی��ت عم��ناس بهداش��ا، کارش��ک، مام��اشخاص حقیقی طرف قرارداد )شامل: پزش روانشناس بالینی، کارشناس تغذیه، کارشناس مدیریت خدمات بهداشتی درمانی(.

پزشك:(9فردی با حداقل مدرک دکترای پزشکی عمومی و دارای مجوز معتبر کار پزشکی

)دارای شماره نظام پزشکی و فاقد منع قانونی برای فعالیت حرفه ای( که مسوولیت فنی ارائه خدمات مستقیم به مراجعین و ارائه خدمت به

موارد ارجاعی ازسوی مراقب سالمت، کارشناس سالمت روان و را بدون تبعيض به عهده دارد. پزشک در مراکز خدمات جامعکارشناس تغذیه

باشد که مسوولیت خدمات فنی به جمعیت تحت پوشش؛ قبولسالمت مستقر می های سالمت وارجاعات از سوی مراقب سالمت، و سایر اعضای تیم سالمت در پایگاه

نظارت فنی بر عملکرد آنها و ویزیت مراجعین، را به عهده خواهد داشت. پزشك وظیفه دارد براي حفظ و ارتقاي سالمت، برابر روش کار در بسته خدمت

های ابالغی، فرد را در صورت نیاز به ساير ارائه دهندگانسطح اول و دستورعملخدمات سالمت سطح اول و سطوح باالتر ارجاع دهد.

هزار نفر( پس از طی دوره آموزشی مشاوره ژنتیک،100یکی از پزشکان )بازای هر دهد. این خدمات را براساس دستورعمل مربوط، ارائه می

دندانپزشك:(10فردی با حداقل مدرک دکترای دندانپزشکی عمومی و دارای مجوز معتبر کار

دندانپزشکی )دارای شماره نظام پزشکی و فاقد منع قانونی برای فعالیت حرفه ای( مسوولیت فنی ارائه خدمات مستقیم به مراجعین و ارائه خدمت بهکه

را بدون تبعيض و با اولویت گروه هدفموارد ارجاعی ازسوی مراقب سالمت باشد کهبه عهده دارد. دندانپزشک در مراکز خدمات جامع سالمت مستقر می

های سالمت تحت پوشش؛ قبول ارجاعات از سویمسوولیت خدمات فنی پایگاه ها، نظارت بر عملکرد آنها و ویزیت مراجعین، را به عهدهمراقب سالمت در پایگاه

خواهد داشت. در مراکز با جمعیت تحت پوشش پایین، بهتراست باتوجه به دسترسی جغرافیایی مردم، بازای هر دو تا سه مرکز خدمات جامع سالمت، دندانپزشکان در یک

مرکز مستقر شوند تا در نبود هریک از آنها، ارائه خدمات با مشکل مواجه نشود.دندانپزشك وظیفه دارد براي حفظ و ارتقاي سالمت جامعه هدف در بسته خدمت

سطح اول، فرد را در صورت نیاز به ساير ارائه دهندگان خدمات سالمت و سطوحباالتر ارجاع دهد.

دندانپزشک مرکز خدمات جامع سالمت وظیفه نظارت بر عملکرد تیم سالمت مستقر های سالمت ضمیمه و غیرضمیمه تابع مرکز در حوزه سالمت دهان و دنداندر پایگاه

را نیز به عهده دارد. هر دندانپزشک به یک مراقب سالمت دهان )دستیار دندانپزشک( های بهداشتی وبا مدرک کاردان پرستار دندانپزشک، کاردان دهان، و سایر کاردان

درصورت نبود، با مدرک دیپلم پس از گذراندن دوره آموزشی ویژه، نیاز دارد.

تیم سالمت:(11 گروهی از صاحبان دانش و مه��ارت در ح��وزه خ��دمات بهداش��تی و درم��انی هس��تند ک��ه بس��ته

اعض�ای تیم س�المت ش�امل: پزش�ک، .7دهندخدمات پای�ه س�المت را در اختی�ار اف�راد ق�رار می مراقب سالمت؛ کاردان/کارشناس بهداشت محیط و بهداش��ت حرف��ه ای؛ کارش��ناس تغذی��ه و

22/5/1391 ه� مورخ 47644 /ت 102828 و اساسنامه سازمان بیمه سالمت ایران، تصویبنامه شماره1390. 02مناطق شهري، نسخه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. دستورعمل برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع در 7 10 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

رژیم درمانی؛ کارشناس سالمت روان؛ پرستار/بهیار؛ پذیرش؛ و در صورت لزوم دندانپزش��ک، مراقب سالمت دهان و نمونه گیر آزمایشگاهی یا کارکنان آزمایشگاه هستند. باتوجه ب��ه اتخ��اذ

ه��ا از جمل��هراهکار خودمراقب��تی، جمعیت تحت پوش��ش، اف��راد و نماین��دگان م��ردم و س��ازمان-سفیران سالمت، داوطلبین سالمت و داوطل��بین متخص��ص ن��یز ج��زو این گ��روه محس��وب می

شوند.

:تمراقب سالمت��ای بهداش��فردیست با مدرک تحصیلی کاردانی یا کارشناسی در رشته ه ها )درم��ورد م��ردان( ک��هخانواده؛ بهداشت عمومی؛ پرستاری؛ مامایی و مبارزه با بیماری

مندرج در فصل آموزش این دستورعمل،طی دوره آموزشی تعریف شده پس از شود. اس��تمرار آم��وزش بص��ورت تبدیل می ""مراقب سالمتبه فردی چندپیشه به نام

ه��ای نظ��ام س��المت، منطق��هه��ای ح��داقل ی��ک روز در م��اه )براس��اس اول��ویتب��ازآموزی جغرافیایی مربوطه، مشکالت و کمبوده��ای آموزش��ی اف��راد باتوج��ه ب��ه نت��ایج حاص��ل از

نیازسنجی آموزشی( نیز در نظر گرفته شده است. داقل��یلی30ح��درک تحص��د دارای م��المت بای��اه س��ر پایگ��المت در ه��بین س��د از مراق��درص

- نامیده میمراقب سالمت- ماماکارشناسی مامایی و نظام پزشکی مامایی باشد که شود. مسوول هر پایگاه سالمت، یک مراقب سالمت- ماما است که با نظر رییس مرکز

گردد.خدمات جامع سالمت انتخاب میرکلیات وظایف مراقب سالمت و مراقب سالمت- ماما مستقر در پایگاه��رار زی��سالمت، به ق

است:o این فرد موظف به استفاده از نتایج سرشماری یا بروز رسانی تع�داد

جمعیت، شناسایی ترکیب جمعیت، غربالگری برابر برنامه های سالمتباشد. خود میو خدمات ابالغ شده، به خانوارهای تحت پوشش

oپایش، مسووليت پیگیری و تداوم خدمات با مراقب سالمت خواهد بود . نظارت و ارزیابی نحوه ارائه بسته خدمات توسط مراقب سالمت، به عهده مرکز

خدمات جامع سالمت است. oدگی جمعیت تحت��ل زن��المت مح��شناسایی مخاطرات سالمت و امکانات ارتقای س

توسط کاردان/کارشناس بهداش��ت محی��ط و بهداش��ت حرف��ه ای ش��اغل درپوشش گ��یرد. اس��تفاده از نت��ایج این شناس��ایی ومرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت ص��ورت می

هماهنگی و همکاری با کاردان/کارشناس بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای عضوتیم سالمت ازجمله وظایف مراقب سالمت است.

oالمت در��ای تیم س��ایر اعض��ریز وظایف مراقب سالمت، مراقب سالمت- ماما و س پیوست آمده است.

بسته خدمات سالمت مورد تعهد این برنامه:(12 ای از خدمات هزینه اثربخش و داراي اولويت همچون خ�دمات خود مراقب�تی، خ�دماتمجموعه

س�المت عم��ومی، خ��دمات س�المت ف��ردی س��طح اول، و خ��دمات برحس��ب نی��از )آس�یب های اجتماعی( است كه توسط سطوح باالتر یا ملی تع��یین و توس��ط تیم س��المت ارائ��ه ي��ا ف��راهم

مي شود. ومي،4 این برنامه، شامل بسته هاي خدمت سالمت��ردي، عم�ه ف��گروه خدمات اولی

درمانی و خدمات برحسب نیاز به شرح زیر هستند: شامل بسته هاي خدماتي است كه در حال حاضر ب��راي جامع��ه وخدمات سالمت عمومی:

صورت عمومي ارائه می ش��ود مانن��د: خ��دمات بهداش��ت محي��ط )آب س��الم، غ��ذای ایمن و به ه��وای پ��اک( ؛ خ��دمات بهداش��ت م��دارس؛ بهداش��ت ح��رفه اي؛ بهداش��ت اجتم��اعي )آم��وزش بهداشت و ارتقای سالمت( و خدمات خاص در اپيدمي ها و مدیریت خطر بالیا. م��واردی از این

د ب��ه ت��اریخ3154/308باش��د. این مجموع��ه ب��ا نام��ه ش��ماره خدمات بصورت بسته خدمت می با عنوان بسته خدمات سالمت سطح اول ارسال شده و در پایگاه اطالع رسانی26/2/1395

موجود است.http://health.behdasht.gov.irمعاونت بهداشت با نشانی


http://health.behdasht.gov.ir/


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

oههای اولیه سالمت فردی:خدمات/مراقبت��ام يافت��تی ادغ��بسته هاي خدمات بهداش در نظام شبكه هاي بهداش��ت و درم��ان هس��تند ك��ه باي��د برحس��ب س��اختار جمعيت تحت

های مختلف سنی به آنها ارائه گردد مانند: برنامه هاي س��المت خ��انواده وپوشش و گروه جمعيت؛ س��المت ب��اروری )م��ادران ب��اردار، تع��الی جمعیت(؛ واکسیناس��یون؛ برنامه ه��اي

ه��ای م��زمن ومبارزه و کنترل بيماري هاي واگير، پیشگیری و کنترل عوامل خط��ر بیم��اری غيرواگير؛ خدمات تغذيه، سالمت روان، اعتیاد، سالمت شغلی، مشاوره و .... این بسته

آمده است. در مجموعه بسته خدمات سالمت سطح اول ، از خدماتo:ابسته خدمات درمانی�رد ی��ت ف�از و درخواس�ب ني��ه برحس�شامل خدماتي است ك

برای موارد ارج��اعی از س��وی م��راقب س��المت )دارای عوام��ل خط��ر ی��ا بیم��اری ه��دف شود. راهنماهای بالینی مربوط توسطواگیر/غیرواگیر( در سطح پزشک عمومی ارائه می

همراهادارات فنی حوزه مع��اونت بهداش��ت تهی��ه ش��ده ی��ا درح��ال ت��دوین هس��تند ک��ه شوند. یا متعاقبا ارسال میدستورعمل

o:)ه آنسایر خ��دمات س��المت )حس��ب م��ورد��ه ارائ��ود ک��دماتي می ش��امل خ��ا ش��ه براس�اس مش�کالت س�المت منطق�ه برگرفت�ه از نيازس�نجي، ض�رورت مي ياب�د و بس�ته خدمتي آن بايد توسط معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درم��ان و آم��وزش پزش�کی ب��ا مش��ارکت دانش��گاه ف��راهم ش��ده و در اختي��ار ارائه دهن��دگان خ��دمت ق��رار گ��يرد مانن��د:

خدمات تغذیه جامعه، خدمات مشاوره و ... :روهبسته هاي خدمت سالمت��اس گ��ه براس��وانتعریف دیگری ک��ه عن��نی ب��ای س��ه

ب��اهای بیماری یا عامل خطر بسته مراقبت و های جاری سالمتبسته مراقبتشوند های سنی دسته بندی میعنوان خدمات پیشگیری و ارتقایی در گروه

پرونده الکترونیکی سالمت و پرونده خانوار:(13 پرونده الکترونیکی سالمت خانوار مبتنی بر شناسه کد )شناسه( ملی برای هر ایرانی و

غیرایرانی ایجاد می شود و همه اطالعات مربوط به سالمت وی، قبل از تولد تا پس از مرگ، در آن ثبت می گردد و با استفاده از رمز عبور و الزامات ضروری و حفظ حریم خصوصی،

امکان دسترسی به این اطالعات توسط فرد، مراقب سالمت وی، پزشک معالج او یا سایر افراد ذیصالح مطابق سطح دسترسی تعریف شده توسط معاونت بهداشت وزارت متبوع در

. پرونده توسط مراقب سالمت مسوول آن خانوار در سامانه8سراسر کشور ایجاد خواهد شد های هر پرونده برحسب شرایط افراد تشکیل دهنده خانوارشود و فرمتشکیل و تکمیل می

منطبق با برنامه های خدمتی تعریف شده در بسته خدمت خواهد بود. به عنوان مثال اگر در خانوار، فرد سالمند وجود دارد باید اطالعات مربوط به این برنامه برای آن فرد در پرونده تکمیل شود. براساس شرایط ارجاع افراد خانوار به پزشک؛ کارشناس تغذیه یا کارشناس

سالمت روان باید فرم ارجاعی متناسب با نوع برنامه و دارای خالصه ای از داده های موردنیاز پذیرنده ارجاع، توسط مراقب سالمت یا مراقب سالمت- ماما تکمیل شود و به

همراه فرد ارجاع شده به واحد پذیرش ارسال گردد )ارجاع الکترونیکی(.

خرید راهبردی خدمات سالمت:(14 جستجوي مستمر روش هايي براي ارتقاي عملكرد نظام سالمت از طريق تصميم گيري

گذاري خدمات،درمورد تركيب بسته، مزايا، انتخاب ارائه دهنده خدمت، چگونگي خريد و قيمت تعيين افراد تحت پوشش يا انتخاب نوع خدمت، خريد از چه كسي، چگونگي خريد و خريد

.9براي چه كسي براي رساندن عملكرد نظام سالمت به حداكثر مطلوبيت

: (Outsourcingبرونسپاری خدمت )(15

ه� مورخ47644 /ت 102828اساسنامه سازمان بیمه سالمت ایران، تصویبنامه شماره 8822/5/1391

/ت6291( ق�انون برنام�ه پنجم توس�عه ، تص�ویبنامه ش�ماره 32- آیین نام�ه اج�رایی بن�د )ز( م�اده )9928/1/1392 ه� مورخ 48941



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ی راه اندازی یا ارائه ی خدمات یک واحد ارائه دهنده خدمت به بخشفرایندهابه واگذاری شود به عبارت دیگر »سفارشخصوصی صاحب صالحیت در قالب قراردادی مشخص گفته میانجام یک بسته معین از خدمات سالمت به خارج از سازمان«.

دهندگان خدمات: نظام پرداخت به ارائه(16 هايي كه پزشک، م�راقب س�المت، ي�ا تیم س�المت، و مراقبتشيوه خريد يا جبران مالي خدمات

س��رانه ای تع��دیلدر اختيار افراد يا جامعه مي گذارند. پرداخت در اين برنامه، ب��ه ص��ورت باشد. مي( capitation adjusted by serviceشده بازای خدمات سالمت ارائه شده )

( شیوه پرداخت پاداشBonus :) روش پرداخت مستقلی نبوده و مبلغ متغیری است که بازای اقدامات و خدمات خاصی

کند برابر روش اعالمی، مبالغی عالوه بر حق الزحمهکه مرکز مدیریت شبکه اعالم میمبتنی بر خدمت به صورت شش ماهه یا یکساله پرداخت می شود.

این پرداخت با هدف بهبود عملکرد و ارتقای کیفیت در خدمات سالمتی، براساس-های از پیش تعیین شده پرداخت میارزشیابی و میزان دستیابی به عملکردها و شاخص

گردد.



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

های اولیه ( وگسترش مراقبت UHC : پوشش همگانی سالمت ) 2 فصل ( در مناطق شهری PHC بهداشتی )

جمعیت هدف:.2-1 جمعیت هدف این برنامه شامل جمعیت ساکن در مناطق شهری اس��ت :1ماده

گروه زیر فازبندی شده اند:2که براساس اجرا، در

براس��اس تعری��فهای غیررس��می: الف: جمعیت مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه های غیررس��می براب��ر وزارت کشور جمعیت ساکن در حاشیه شهرها و سکونتگاه1395سال

باشد. نفر می10159352با بخش��ی از این جمعیت، اتب��اع خ��ارجی هس��تند و خ��دماتی ک��ه ارائ��ه آنه��ا اث��رات:1تبص��ره های اولیه سالمت به ص�ورت رایگ��ان و براس�اس مص��وبه دارد مانند خدمات مراقبت10فرافردی

ه��ای واگ��یردار ه��دف )وب��ا،ستاد ملی به این افراد نیز ارائ��ه می ش��ود. درم��ورد درم��ان بیم��اری دیفتری، تب مالت و ...( در صورت نبود توانایی پرداخت توسط فرد مبتال، خدمت باید رایگ��ان

ارائه شود. دانشگاه/ دانشکده هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتی درمانی ]که از این به بعد:2تبصره

شود[ موظف ان��د جمعيت و جامع��ه م��ورد نظ��ر این برنام��ه را ازدانشگاه/ دانشکده نامیده می طريق انجام سرشماري، شناسايي و تركيب جمعیت، ساختار واح��دهای ارائه دهن��ده خ��دمت و

توزیع دریافت خدمت مشخص کنند.

جمعیت ساکن در شهرهایی ب��ا جمعیت بیش هزار نفر: 20ب: جمعیت شهرهای باالی نشان دهنده آن است ک��ه1395باشد. پیش بینی جمعیت کشور برای سال هزار نفر می20از

نفر )بدون احتساب جمعیت حاشیه نشین( خواهد بود. 42934960جمعیت کل این شهرها

ارکان اجرایی و وظایف.2-2 واح��دهای مرتب��ط و مس��وول در وزارت بهداش��ت، درم��ان و آم��وزش پزش��کی و:2م��اده

دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی، موظف به بستر سازی و اجرای دقیق این برنامه هستند.

وظایف کشوری: های اجرایی برای یکپارچه سازی و مدیریت منابع مالی و غیرمالیتدوین و ابالغ سیاست-

در برنامه های تحول در حوزه بهداشتتدوین و ابالغ دستورعمل اجرایی برنامه های تحول -هماهنگی با ذینفعان در سطح ملی-اطالع رسانی رسانه ای در سطح ملی درباره اقدامات انجام گرفته-

باشد.محل دبیرخانه واحد کشوری در مرکز مدیریت شبکه معاونت بهداشت می: 1تبصره اقدامات اجرایی به عهده مرکز مدیریت شبکه و با همکاری واحدهای فنی است.:2تبصره های اجرایی سطح ملی با پاراف رییس مرکز مدیریتتمام برنامه ها و دستورعمل:� 3تبصره

شبکه و ابالغ معاونت بهداشت قابلیت اجرا دارد.

10 Externality



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

های اولیه سالمتساختار ارائه مراقبت.[ 2-3]باشند: های اولیه سالمت به یکی از اشکال زیر می واحدهای ارائه مراقبت:3ماده

هزار نفر در منطقه۲۰ تا 6براساس تراکم جمعیت بازای هر پایگاه سالمت - نفر( با نیروی شاغل زیر توسط طرف قرارداد راه12500)متوسط برای جمعیت

شود.: اندازی میo:نفر جمعیت ثبت شده و خدمت گرفته در2500 بازای هر مراقب سالمت

سامانه، یک نفر. oباید حداقل یک تا دو نفر دارای مدرک کارشناسی مامایی با نظام مامایی

( باشند. مراقب سالمت- ماما)oشود پایگاه سالمت باید حداکثر تالش خود را برای فعال شدن خدماتیادآور می

کل جمعیت تحت پوشش انجام دهد.

های جاری برای همه افراد جامعه تحت پوشش دردر این واحد، خدمات فعال مراقبت گردد. در پایگاه سالمت خدماتی برای جمعیت وقالب بسته خدمات سطح اول ارائه می

شود که کلیات آن در بسته خدمت آمده است:منطقه تحت پوشش انجام میبروز رسانی جمعیت تحت پوشش و ثبت اطالعات.1شناسایی کامل منطقه و رسم نقشه آن.2تشکیل و ارائه خدمت مبتنی بر پرونده الکترونیکی سالمت .3 ارائه خدمات فعال به جمعیت تحت پوشش و پیگیری آنها )با استفاده از.4

داوطلبین سالمت، سفیران سالمت، ارسال پیامک، تلفن و ... و پیگیری دربمنزل(

های دارویی(ارائه خدمات مکمل یاری )مکمل.5اجرای برنامه خودمراقبتی )مطابق بسته خودمراقبتی(.6اجرای دقیق و کامل کلیه بسته های خدمت مصوب ابالغ شده.7 ه��ای تع�یین ش�ده درخ�دمات نمون��ه گ�یری و ارس�ال نمون��ه ه�ا ب��ه آزمایش��گاه.8

دستورعمل مربوط )البته درمورد نمونه هایی که نیاز به گ��رفتن نمون��ه خ��ون وشود(ادرار است، این کار در مرکز انجام می

9....

مسوول پایگاه از بین کارکنان مستقر در پایگاه سالمت، انتخاب و توسط پیمانک��ار:� 1تبصره )در شرایط برونسپاری( یا توسط مع��اون مرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت )در ش��رایط دول��تی(

ت��وان ب��رایشود. به دلیل افزودن مسوولیت بیشتر به مدیر نس��بت ب��ه س�ایرین، میمنصوب می هزینه حقوق بابت حق مسوولیت درنظر گرفت )مدیر پایگاه%� 5تا این فرد، اضافه پرداختی

سالمت باید از بین مراقب سالمت- ماماها انتخاب گردد(.

ر مرکز خدمات جامع سالمت�ازای ه��ه ب�ا 2ک�المت )جمعیت 8 ت�اه س��ا25 پایگ�ت هزار نفر جمعیت باتوجه به دسترسی م��ردم و ت��راکم جمعیت بطوریک��ه می��انگین100

نف��ر باش��د و در م��ورد کالنش��هرها این40000جمعیت مراکز در شهرهای عادی حدود هزار نفر خواهد ب��ود(، ی��ک مرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت براس��اس60میانگین حدود

ش��ود.آخرین بازنگری دفاتر طرح گسترش شبکه بهداشت و درم��ان درنظ��ر گرفت��ه می هزار نفر، وجود یک مرکز خ��دمات ج��امع س��المت25برای شهرهای با جمعیت کمتراز

الزامی است. نیروی شاغل در مرکز خدمات جامع سالمت عبارتنداز:

oنفر جمعیت ثبت شده و خدمت گرفته در12000: بازای هر پزشک عمومی سامانه یک پزشک. هر مرکز خدمات جامع سالمت باید حداقل دو پزشک داشته

50باشد. تصویب پزشک سوم در طرح گسترش شبکه مستلزم اضافه شدن



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

نفر( خواهد بود.6000درصد جمعیت پایه به جمعیت تحت پوشش مرکز )حدود هزار نفر42 تا 30)به عبارت دیگر، برای حضور پزشک سوم باید جمعیت بین

باشد(.o:یک نفر بازای هر مرکز خدمات جامع سالمت با عنوان مسوول پذیرش

پذیرش که حداقل باید کاردان یا کارشناس یکی از رشته های بهداشتی درمانی / باشد.ITمدیریت/آمار/فناوری اطالعات سالمت/ مدارک پزشکی/علوم کامپیوتر/

o:هزار نفر، یک کارشناس سالمت40 بازای هر کارشناس سالمت روان شود.روان با مدرک کارشناسی یا کارشناس ارشد روانشناسی بالینی بکارگیری می

به منظور تسهیل دسترسی مردم و براساس جمعیت تحت پوشش )مطابق برنامه های سالمت تحت پوششاز پیش تعیین شده( باید یک یا دو روز در هفته به پایگاه

سرکشی کند. o:هزار نفر، یک کارشناس تغذیه و مشاوره40 بازای هر کارشناس تغذیه

شود. بهرژیم غذایی با مدرک کارشناسی یا کارشناس ارشد تغذیه بکارگیری می منظور تسهیل دسترسی مردم و براساس جمعیت تحت پوشش )مطابق برنامه از

های سالمت تحت پوششپیش تعیین شده( باید یک یا دو روز در هفته به پایگاهسرکشی کند.

o:امکنه قابل بررسی توسط300 بازای هر کارشناس بهداشت محیط شود.کارشناس بهداشت محیط در محدوده مرکز، یک کارشناس درنظر گرفته می

هایی که توسط مرکز سالمت محیط و کار مجاز به راه اندازی دفاتردر دانشگاه شوند، بکارگیری کارشناس بهداشت محیط مطابق درصدخدمات سالمت تعیین می

د3911/300پوشش دفاتر خدمات سالمت خواهد بود )مطابق با نامه شماره (.12/3/1397مورخ

o:کارگاه یا کارخانه قابل300 بازای هر کارشناس بهداشت حرفه ای بررسی توسط کارشناس بهداشت حرفه ای در محدوده مرکز، یک کارشناس

شود. درنظر گرفته میo:بازای هر مرکز، یک نیرو برای انجام خدمات تزریقات، پرستار/ بهیار

گردد. این فرد در صورتپانسمان و مراقب از بیمار در شرایط خاص تعیین مینبود آزمایشگاه، کار نمونه گیری آزمایشگاه را نیز به عهده دارد.

o:درصورت نیاز به فعالیت واحد آزمایشگاه کاردان/ کارشناس آزمایشگاه در مرکز متناسب با جمعیت خدمت گیرنده و براساس مصوبه آخرین بازنگری

-های گسترش شبکه نیروی کاردان/ کارشناس آزمایشگاه درنظر گرفته میطرح شود. در چنین شرایطی مسوول فنی آزمایشگاه مرکز، مسوولی است که در

مرکز بهداشت شهرستان حضور دارد.o:درصورت نیاز به فعالیت واحد دندانپزشکی در مرکز، متناسب با دندانپزشک

2شود )بازای حداکثر جمعیت تحت پوشش نیروی دندانپزشک بکارگیری می دندانپزشک، یک نفر مراقب سالمت دهان با عنوان دستیار دندانپزشک بکارگیری

های الزم را دیده باشد و حضور وی وابسته به حضورشود که باید آموزشمیدندانپزشک است و پرداخت به وی از محل درآمدهای دندانپزشکی خواهد بود(.

چنانچه عالوه بر افراد ارجاع شده از طریق سایر اعضای تیم سالمت، تعداد:1تبصره مراجعین سرپایی به پزشک )بیماران مراجعه مستقیم یعنی عالوه بر افرادیکه از طریق

نفر۱۵بیش از مراقب سالمت، کارشناس تغذیه و روان و ... به پزشک ارجاع می شوند(، توان برای پاسخگویی به این مراجعین مرکز را در صورت بازای هر پزشک باشد، میدر روز

وجود فضای اضافی الزم در ساعات صبح و در غیر اینصورت در خارج ساعات فعالیت مرکز غیراز پزشک موظف این دستورعمل با قرارداد به پزشک/ پزشکان بخش خصوصی )مجاز(

متناسب به منظور ارائه خدمات پزشکی عمومی واگذار کرد. بدیهی است حالت اخیر نه تنهاتواند درآمد زا نیز باشد.کند، بلکه میبرای مرکز هزینه اضافی ایجاد نمی

( و واگ��یردار ه��دف درNCDه��ای غیرواگ��یر ) اولویت کار پزش��کان، م��راقبت بیم��اری:2تبصره جمعیت تحت پوش��ش مرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت، قب��ول ارجاع��ات از مراق��بین س��المت و



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

باشد )درکل باید تمام خدمات جاری مطابق بسته های خدمت را ارائه دهند(.نظارت بر آنها می های س��المت را ن��یز برعه��ده دارن��د ودرضمن، پزشکان، وظیفه نظارت فنی بر کارکنان پایگاه

نحوه کار آنها بر میزان دریافتی پزشکان تاثیر خواهد داشت )بر اساس ارزش��یابی و پ��رداختمبتنی بر کیفیت(.

:وظایف مرکز خدمات جامع سالمت شامل موارد زیر است

مدیریت سالمت منطقه جغرافیای تحت پوشش )مرکز و پایگاه های سالمت(.1 های سالمت )اعم از ضمیمه و غیرضمیمه( توس��طپایش و ارزشیابی خدمات پایگاه-

رییس و مع��اون مرک��ز، کارشناس��ان بهداش��ت محی��ط و بهداش��ت حرف��ه ای، دندانپزشک و سایر کارکنان ف�نی ش�اغل در مرک�ز )کارش�ناس تغذی��ه و کارش�ناس

سالمت روان( تدوین برنامه عملیاتی مرک��ز ب��رای دس�تیابی ب��ه اه�داف و کم��ک ب��ه برنام��ه ری��زی-

های سالمتعملیاتی پایگاه ه�ای تحت پوش�ش وجم�ع آوری داده ه�ای خ�دمات ارائ��ه ش�ده در مرک�ز و پایگ�اه-

تحلیل آنهاهای سالمت ارائه پس خوراند به پایگاه- تشکیل هیات امنای مردمی برای شناسایی مشکالت سالمت منطقه، برنامه ری��زی-

و حل آنهاجلب مشارکت خیرین -برنامه ریزی برای جذب داوطلبین سالمت -های تحقیقاتی استانی و ملیهمکاری در طرح- مدیریت پرونده الکترونیکی سالمت و به روز نگ��ه داش��تن س��خت افزاره��ای م��ورد-

استفادهآموزش کارکنان و ارتقای مستمر کیفیت خدمات-

خدمات ارجاعی به عنوان پشتیبانی کننده برای کل جمعیت تحت پوشش:.2تزریقات و پانسمان-خدمات سالمت روان مبتنی بر جامعه-خدمات بهداشت محیط -خدمات بهداشت حرفه ای -ها، مراکز جمعی، مساجد و..(خدمات تغذیه جامعه ) در مدارس، مهدکودک--خدمات مشاوره تغذیه و تنظیم رژیم غذایی در پیشگیری یا کمک به درمان بیم��اری-

های هدفخدمات دندانپزشکی- ه��ا وه��ای تحت م��راقبت، اپی��دمیهمکاری و مش��ارکت در پیش��گیری وکن��ترل بیم��اری-

حوادث غیرمترقبه خدمات مشاوره ژنتی��ک و تکام��ل کودک��ان توس��ط یکی از پزش��کان آم��وزش دی��ده-

های وابستهشود )کل موارد در جمعیت تحت پوشش مرکز از پایگاهمرکز، انجام میشوند(ارجاع داده می

خدمات ارجاعی به عنوان پش��تیبانی کنن��ده ب��رای جمعیته��ای خ��اص و در مراک��ز خ��اص.3براساس ضوابط مرکز مدیریت شبکه:

همکاری در آموزش پزشکی جامعه نگر.-خدمات مشاوره ازدواج -خدمات مشاوره شیردهی -خدمات مشاوره ژنتیک-خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری سطح اول در صورت لزوم-

درمان بیماران سرپایی .4 در صورت نیاز منطقه و پس از تصویب مرکز مدیریت شبکه و س��ازمان اورژانس:1تبصره

( در من��اطق روس��تایی و ش��هرهای زی��ر115کش��ور، خ��دمات اورژانس پیش بیمارس��تانی )



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

نفر در مرکز خدمات جامع سالمت منتخب و زیر نظر پزشک ش��اغل در مرک��ز، ارائ��ه50000 بدیهی اس��ت س��ازوکار اج��رای این تبص��ره پس از انج��ام توافق��ات الزمگردد. می

اعالم می شود.

تیم مدیریت مرکز خدمات جامع سالمت شامل رییس و معاون مرکز است. رییس :4ماده مرک��ز یکی از پزش��کان مرک��ز اس��ت ک��ه س��ابقه خ��دمت و مان��دگاری بیش��تر دارد و ترجیح��ا متخصص پزشک خانواده است. معاون از بین کارکنان مرکز توسط رییس با هم��اهنگی مرک��ز

شود و ض��من انج��ام وظ��ایف اص��لی خ��ود در م��دیریت واح��د ب��ابهداشت شهرستان انتخاب می رییس مرکز همکاری می کند وظیفه این تیم، عالوه بر پاسخگویی نسبت ب��ه س��المت جمعیت

های سالمت تحت پوشش، مس��وولیتتحت پوشش، کنترل امور عمومی داخل مرکز و پایگاه ه��ای تحت پوش��ش و ت��دویننظارت بر چگونگی ارائه خدمات سالمت کارکنان مرک��ز و پایگ��اه

برنامه عملیاتی ساالنه و برآورد اعتبارات مورد نیاز بر اساس برنامه را به عهده دارد.oهای سالمت تحت پوشش، های مرکز و پایگاهپایش و ارزشیابی فعالیتoاه��ایتدوین برنامه زمانبندی موثر برای دریافت خدمات توسط مراجعین مرکز و پایگ��ه

سالمت تحت پوشش، oل��ن، مکم��پیگیری تهیه لیست اقالم موردنیاز دارویی )داروی سل، شپش، و ...(، واکس-

های سالمت تحت پوشش، های دارویی و تجهیزات موردنیاز مرکز و پایگاهo ،نظارت بر اجرایی شدن جلسات آموزشی موردنیاز برای کارکنان و جمعیت هدفoاغل در��انی ش��یروی انس��ف ن��فراهم سازی تسهیالت الزم برای آموزش رده های مختل

های سالمت تحت پوشش، مرکز و پایگاهo ،تهیه گزارشات عملکرد مرکز در حوزه های مختلف در زمان مقررo )تنظیم فهرست و تامین مواد مصرفی )از طریق پیمانکار درصورت برونسپاریoهای فضای فیزیکی مرکز، پیگیری تعمیر و بازسازی خرابیoیزات��ایگزینی تجه��یر و ج��یری تعم��قاطی و پیگ��یری و اس��تنظیم فهرست تجهیزات تعم

مورد نظرoاموریت، ....( ومدیریت کلیه پرداخت��ی، م��نلی )مرخص��ره پرس��ام روزم��دور احک��ها، ص

ه��ا و اعم��ال م��وازین انض��باطی، و ج��ایگزینیدستورهای مالی، تقس��یم و تنظیم فع��الیتنیروها در زمان مرخصی

oده و��ام ش��ای انج��ه ه��ناد هزین��مدیریت مبلغ تنخواه گردان مربوط به مرکز، تنظیم اس ارسال آن به مرکز بهداشت شهرستان ) برای مراکز دولتی(

oز��ر مرک��ر نظ��مدیریت بودجه و اعتبارات براساس برنامه عملیاتی )در مراکز دولتی زی داری مستندات مربوط به اعتب��ارات،بهداشت شهرستان انجام خواهد شد(، ثبت و نگه

شرح هزینه ها )ارسال اسناد به مرکز بهداشت شهرستان برای مراکز دولتی(o.جلب مشارکت تمامی کارکنان مرکز برای ارائه خدمات مرکزoز و��تی مرک��ان بهداش��ط کارکن��ده توس��ه ش��نظارت بر آمار ثبتی خدمات بهداشتی ارائ

هاهای تحت پوشش با هماهنگی مسوول پایگاهپایگاهoتحلیل آمار و عملکرد کارکنان و ارسال پس خوراندoها با مشارکت همه کارکنان و مردمارتقای کیفیت فرایند های خدمت و مراقبتoردم و بخش��ارکت م��ا مش��نیازسنجی سالمت منطقه و حل مشکالت سالمت منطقه ب-

های مرتبط با سالمت از طریق تشکیل هیات امنا مرکز oجلب مشارکت بین بخشی برای ارتقای سالمت منطقه

:1تبصره شود رییس مرکز خدمات جامع س��المت در مراکزی که به صورت دولتی اداره می شود. با تایید مرکز بهداشت شهرستان انتخاب می

تابابت مسوولیتی که تیم مدیریت مرکز )رییس و معاون( به عهده دارند، مبلغی :2تبصره گردد.حقوق به دریافتی آنان اضافه می% 10



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

درتمامی مراکز خدمات جامع سالمت شهری یا شهری روستایی مس��تقر در من��اطق:5ماده نفر، هی��ات امن�ای مرک��ز ب�ا س�اختار، وظ�ایف و گ�ردش ک�ار20000حاشیه و شهرهای باالی

گردد.مشخص تشکیل می ساختار )اعضای( هیات امنای هر مرکز عبارتنداز: :1تبصره

اعضای مرتبط با حوزه شهری و شهرداری بترتیب اولویت )در صورت وجود در منطقه تحت پوشش مرکز( شامل:

: یکی از اعضای شورای اسالمی شهر یا نماینده شورای مذکورالف: شهردار ناحیهب: رییس شورایاری محلپ: نماینده شهرداری محلت

نماینده/ نمایندگان مدارس/ مراکز آموزشی و دانشگاهی تحت پوشش مرکزهای سالمت تحت پوشش مرکز به انتخاب رییس مرکزیکی از مسوولین پایگاهش��ه تحت پوش��ی در منطق��المت در بخش خصوص��دمات س��دگان خ��نماینده ارائه دهن

مرکزرییس مرکز )پزشک( که سرپرستی این هیات را به عهره دارد

وظایف هیات امنای هر مرکز خدمات جامع سالمت شهری عبارتنداز: :2تبصره ه��ی ب��ای آموزش��ه ه��ای برنام��آموزش سالمت در غالب برگزاری نشستها و گردهماییه

مردم و مسوولین منطقهالمت و��امی س��ط ح��اد محی��ور ایج��هماهنگی با مسوولین منطقه تحت پوشش به منظ

رفع عوامل خطرزای محیطی های علمی و اجرایی برای آنهاطرح مسایل و مشکالت سالمتی منطقه و یافتن راه حلجلب مشارکت عموم مردم در خودمراقبتی و حمایت از برنامه های سالمت عمومیه در��ل ارائ��آموزش و اطالع رسانی درمورد وظایف، برنامه های سالمت و خدمات قاب

های سالمت و مرکزپایگاه گردش کار هیات امنای مرکز: هرساله طی مکاتبه رسمی و مراجعه حضوری به :3تبصره

شود و از آنهاارگانهای دولتی و مردمی منطقه، سعی در جلب مشارکت دستگاههای مذکور می گردد. پس از مع��رفی نماین��دگان و اعض��ای هی��ات امن��ای مرک��ز،درخواست معرفی نماینده می

گ�ردد وشود و هیات مزبور هر سه ماه یکب�ار تش�کیل میابالغ آنها توسط رییس مرکز صادر می شود. بدیهی اس��ت کلی��ه مص��وبات هی��اتصورتجلسات به مرکز بهداشت شهرستان ارسال می

امنای مرکز پس از تایید مرکز بهداشت شهرستان قابل اجرا خواهد بود.:4تبصره رییس مرکز بهداشت شهرستان/ م��دیر ش�بکه بهداش�ت و درم��ان شهرس�تان ب��ا

طرح موض��وع هی��ات امن��ای مراک��ز خ��دمات ج��امع س��المت ش��هری و ش��هری روس��تایی تحت پوشش در جلسات شورای اداری شهرستان به معرفی اهداف، اعضا و وظ��ایف هی��ات امن��ای

پردازد و از واحدهای مرتبط، تقاضای همکاری مراکز مذکور را می نماید.مرکز می عالوه بر مراکز خدمات جامع سالمت، مدیریت کلی برنامه همانند الگوی نظام :6تبصره

شبکه بهداشت و درمان کش�ور، ب��ه عه��ده مرک�ز بهداش�ت شهرس�تان اس�ت. وظ�ایف مرک�زبهداشت شهرستان با همکاری مراکز خدمات جامع سالمت عبارتست از:

بکه��تاد ش��ه س��ه ب��ه و ارائ��تهیه و ارایه طرح گسترش شبکه ارائه خدمت در منطق بهداشت و درمان دانشگاه/دانشکده

:مدیریت و پشتیبانی از ارائه دهندگان خدمات سالمت



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

oآموزش و توانمندسازی ارائه دهندگان و گیرندگان خدمتoتیبانی آن در�المت و پش�ات س�دیریت اطالع��ام م��دازی نظ��ه راه ان��ک ب��کم

واحدهاoنظارت، پایش و ارزیابی بر عملکرد واحدها در شبکه ارائه دهندگان خدمات

)اعم از دولتی و برونسپاری(

نظارت بر اجرای سرشماری یا به روز رسانی دوره ای از جمعیت تحت پوشش نیازسنجی سالمت مردم منطقه تضمین دسترسی به حداکثر خدمات پایه سالمت و تخصصی موردنیاز منطقهامین��المت و ت��اي س��اعي و مراقبت ه��شناسایی واحدهای ارائه دهنده خدمات اجتم

کنندگان فرآورده های سالمت )دارو، تجهیزات و لوازم پزشکی و ...( در منطقهتهیه مسیر ارجاع افقی و عمودی و هدایت خدمت گیرندگانبیعت��وانح ط��هماهنگی ارائه خدمات در شرایط فوریت های پزشکی و حوادث و س

و انسان سازرایط��ه در ش��راقبت روزان��رپایی و م��ورت س��تامین مستقیم خدمات سالمت به ص

ویژه )در صورت حض��ور نداش�تن واح��دهای تشخیص��ی درم��انی م��ورد تایی��د ش��بکهبهداشت شهرستان(

مدیریت امور مالیها و داروها )بر اساس برنامه های هدف(تامین واکسن، مکمل

مدیریت تمام واحدهای برونسپاری شده با هماهنگی مرکز بهداشت شهرستان، به:� 7ماده عهده طرف قرارداد است.



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

استانداردهای موردنیاز فضای فیزیکی و نیروی انسانی.[ 2-4.]2-3 راه ان��دازی ی��ا03واحدهایی که قبال برابر استانداردهای اعالمی دستورعمل نسخه :� 8ماده

توانن�د ب��ا هم�ان ش�رایط ادام�ه خ��دمت دهن�د لیکن ب�رای راه ان��دازیبرونسپاری شده ان�د، می ط��رف ق��رارداد بای��د فض��اي ف��يزيكي واحدهای جدید، رعایت استانداردهای زیر الزامی است،

مناسب براساس نوع واحد ارائه دهنده خدمت و نيروي انساني، به شرح زیر آماده نمايد:

ب��ا متوس��ط جمعیت تحت پایگ��اه س��المت استاندارد فضای فیزیکی مورد نیاز برای .1 متر مربع می باشد به نحوی که فعالیت کارکن��ان و 130 نفر حداقل 12500 پوشش

امکانات مورد نیاز مشروحه زیر را بتوان در آن جای داد:

( به منظور رعایت حریم شخصی مراجعین، بین5فضای کار مراقب سالمت .)نفر 12 ات��اق ب��ا ح��داقل 3 ت��ا 2مراق��بین س��المت، ح��داقل پ��اراوان ق��رار داده ش��ود )

متر مربع(36مترمربع و جمعا اق��ک ات��ا 12فضای کار واکسیناسیون و نمونه گیری برای آزمایشگاه )ی��تر16 ت��م

مربع(،المت�واد س�وع س�فضای برگزاری جلسات آموزش و توانمندسازی جامعه درموض

ه��ای آم��ادگی ب��رای ازدواج و زایم��ان و.. ب��اشیوه زندگی سالم، خودمراقبتی، کالس 24 ت��ا 20استفاده از امکان��ات بخش دول��تی، خصوص��ی، ب��ومی و محلی منطق��ه )

تواند خارج از محل پایگاه باشد(. مترمربع که میان��اتاق ارائه خدمات مامایی )به گونه ای که حریم شخصی مراجعه کننده با اطمین

رع��ایت گ��ردد، دارای تخت ژنیکول��وژی و فض��ایی ب��رای معاین��ه م��ادر ب��اردار مانن��د شنیدن صدای قلب جنین، اندازه گیری ارتفاع رحم، معاینه واژینال، معاینه پس��تان،

، رفتارهای پر خطر، بیماری ه��ا و ... ب��هHIVو مشاوره و اخذ شرح حال درمورد مترمربع(16 تا 12منظور رعایت حریم خصوصی

( 25سالن انتظار و فضا برای پذیرش)مترمربع مترمربع(6)فضای آبدارخانه مترمربع(12های بهداشتي )فضای سرويس ود دارد و برای معلولین در ساختمان پیش بینی رمپ��ه وج��ه در ورودی پل��هایی ک

های دوطبقه و باالترآسانسور برای ساختمان

توجه: در ساختمان هایی که مرک�ز و پایگ�اه در دوطبق��ه قراردارن��د بای�د مح��ل استقرار پایگاه سالمت به گونه ای انتخاب شود که دسترس��ی ب��ه آن نس��بت ب��ه

مرکز راحت تر و در اولویت باشد .ه 6000های کمتر از برای جمعیت��اه ب��از پایگ��ورد نی��یزیکی م��ای ف��تر110 نفر، فض��م

کاهش می یابد. ا جمعیتمرکز خدمات جامع س��المتاستاندارد فضای فیزیکی مورد نیاز برای��ب

ه��زار نف��ر ب��رای کالنش��هرها( ح��دود60 هزار نفر )متوسط 100 تا 25تحت پوشش ساختمان همج��وار2تواند در متر مربع می باشد )درصورت ضرورت می400 تا 350

یا در دو طبقه باشد که پایگاه سالمت ضمیمه بای��د در طبق��ه اول مس��تقر ش��ود(. ب��ه ، فع��الیت کارکن��ان و امکان��ات م��ورد نی��از1نحوی که عالوه بر م��وارد من��درج در بن��د

مشروحه زیر را بتوان در آن جای داد. در صورتیکه مرکز و پایگاه در ی��ک طبق��ه و دریک ساختمان قرار داشته باشند ترجیحا ورودی مرکز از پایگاه جدا گردد.

( 12فضا برای رییس مرکز )مترمربع ( 12 اتاق 2 متر، 24فضا برای پزشک)متری ( 24فضا برای خدمات بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای)مترمربع (12فضا برای مشاوره تغذیه و تنظیم رژیم غذایی )مترمربع ( 12فضا برای خدمات سالمت روان)مترمربع



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

مترمربع(50فضا برای سالن انتظار )حدود ( 12فضا برای ارائه خدمات پرستاری)مترمربع ( 12فضا برای پذیرش و آمار)مترمربع ( 12فضا برای ارائه خدمات مشاوره شیردهی)مترمربع وع��ه درموض��ازی جامع��وزش و توانمندس��اوره ازدواج، آم��فضای برگزاری جلسات مش

س�واد س�المت، ش�یوه زن��دگی س�الم، خودمراقب�تی و.. ب��ا اس�تفاده از امکان��ات بخش براب�ر فض�ای برگ�زاری جلس�ات3دولتی، خصوصی، بومی و محلی منطقه ب�ه مق�دار

ش��ود =آموزش پایگاه سالمت )فضای آم��وزش پایگ��اه س��المت در این فض��ا ادغ��ام می مترمربع(50حدود

داقل 30فضا برای خدمات دهان و دندان )حدود��ر20 مترمربع( ح��ازای ه��ترمربع ب��م یونیت

دود فضا برای سرویس��اه12های بهداشتی و آبدارخانه )ح��ا پایگ��ترک ب��ترمربع ، مش��م سالمت ضمیمه(

مترمربع(60ها و آقایان )حدود فضای اورژانس و بستری موقت خانم های دوطبقه و باالترپیش بینی رمپ برای معلولین یا آسانسور برای ساختمان

در مناطقی که دسترسی ب��ه س��طح دوم ف��راهم نیس��ت واگ��ذاری مح��ل مرک��ز درتبصره :

ساعات خارج اداری ب��ا یکی از روش ه��ای ق��انونی ب��ه متخصص��ین کودک��ان، داخلی، زن��ان و زایمان و روانپزشکی با هماهنگی و موافقت مرکز مدیریت شبکه بالمانع است. در من��اطقی که دسترسی به داروخانه و تصویر برداری وجود ندارد با تصویب کمیته دانشگاهی/ دانش��کده

توان نسبت به راه اندازی آنها )با تعرفه دولتی( اقدام نمود. در این صورت باید فض��ایای میمورد نیاز داروخانه و تصویر برداری / سونوگرافی تعیین گردد.

دود 25برای جمعیت های��ه ح��از ب��یزیکی موردنی��ای ف�ا250 هزار نفر و کمتر، فض��ت یابد. مشروط به اینکه از فضاهای ضروری که مانع ارائ��ه خ��دمات متر کاهش می300

می گردد کاسته نشود.فضای استاندارد الزم برای خدمات تشخیصی آزمایشگاهی در صورت لزوم تعیین می-

گردد.

طرف قرارداد باید نیروی انسانی مناسب براس��اس ن��وع واح��د ارائه دهن��ده خ��دمت:� 9ماده براساس استاندارد نیروی انسانی به شرح زیر آماده نمايد:

استاندارد ن�یروی انس��انی م�ورد نی�از ب�رای پایگ��اه س�المت ب�ا جمعیت تحت پوش�ش.� 1 درصد جمعیت، به قرار زیر می باشد: 100 نفر به شرط پوشش 12500

:)نفر 1 مراقب سالمت- ماما )مسوول پایگاه نفر یک2500 نفر )4مراقب سالمت یا مراقب سالمت- ماما

مراقب(

شود. ارائه خدمات و نظافت بصورت خریدخدمت تامین و در سرانه لحاظ میتبصره:

یادآوری: یلی نفر یک مراقب سالمت درنظر گرفته می2500برای هر��درک تحص��شود. آخرین م

این فرد برای محاسبه در دریافتی وی نباید بیشتر از کارشناسی باشد.،ا��ا بیماریه��ارزه ب��انواده، مب��ت خ��دانش آموختگان رشته های بهداشت عمومی، بهداش

توانن�د ب��ه عن�وان م�راقب س�المت فع�الیت نماین�د. در ص�ورتیکهپرستاری و مامایی می مراقب سالمت فارغ التحصیل رشته مامایی و دارای نظام مامایی باش��د بای��د خ��دمات مامایی پایگاه را نیز انجام دهد )م��راقب س��المت- مام��ا(. اگ��ر هم��ه مراق��بین س��المت شاغل در یک پایگاه، دانش آموخته مامایی دارای نظ��ام مام��ایی نباش��ند، جمعیت تحت پوشش مراقبین سالمت با مدرک تحص��یلی مام��ایی برحس��ب تع��داد آنه��ا بای��د کم��تراز



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

نف��ر(. ب��ازای ه��ر2000سایر مراقبین سالمت با سایر مدارک تحص��یلی باش��د )ح��دود مراقب سالمت غیرماما که خدمات مامایی جمعیت تحت پوشش وی به عهده م��راقب

نفر از جمعیت مراقب سالمت ماما، کم ش��ده300گیرد تا سقف سالمت ماما قرار میو به جمعیت مراقب سالمت غیرماما اضافه شود.

ا30حداقل باید مدرک تحصیلی یکی از مراقبین سالمت )یا��راه ب��ایی هم��آنها(، مام % نظام مامایی باشد. در شرایطی که هیچیک از مراقبین سالمت-ماماه��ا، نظ�ام مام��ایی

ندارند باید زیر نظر پزشک مرکز خدمات درمانی و پاراکلینیکی را انجام دهند.

استاندارد نیروی انسانی مورد نیاز برای مرکز خدمات ج��امع س��المت ب��ا جمعیت تحت.2 1 هزار نفر( عالوه بر موارد مندرج در بن��د 60 هزار نفر )متوسط 100 تا 25 پوشش

این ماده، به قرار زیر می باشد:

نفر 1 هزار نفر(:12پزشک )بازای نفر 1 هزار نفر(:30دندانپزشک )بازای هر واحد یا پرونده(300کاردان/کارشناس بهداشت حرفه ای و محیط )بازای هر

نفر4 تا 2)نفر1مراقب سالمت دهان )حداقل بازای هر دندانپزشک نفر 1 هزار نفر(:40کارشناس/کارشناس ارشد تغذیه )بازای نفر 1 هزار نفر(:40کارشناس /کارشناس ارشد سالمت روان )بازای نفر1پذیرش و آمار نفر1 پرستار/ بهیار )مشاوره ازدواج و شیردهی )براساس ضوابط و در مراکز خاص

نفر2 خرید خدمت حجمی برای نظافتخرید خدمت حجمی برای نقلیهبرحسب ضرورت کاردان/ کارشناس آزمایشگاه

یادآوری : کارش��ناس تغذی��ه ص��رفا بای��د م��درک کارشناس��ی در رش��ته عل��وم تغذی��ه داش��ته باش��د و کارشناس ارشد تغذیه باید دارای مدرک تحصیلی با پایه علوم تغذیه باشد. در صورت نب��ود کارشناس تغذیه داوطلب در هر یک از مناطق با جمعیت تحت پوشش مورد نظر، تا زمان تأمین کارشناس تغذیه آموزش های عمومی تغذی��ه توس��ط م��راقب س�المت براب��ر برنام��ه

توانن��د از خ��دمات بخش غیردول��تیهای سالمت کشوری ارائه و در صورت امکان مردم میاستفاده نمایند.

کارشناس��ان تغذی��ه، روانش��ناس ب��الینی، و بهداش��ت محی��ط و حرف��ه ای بای��د دانش آموخت��ه

کارشناسی یا کارشناسی ارشد باشند.

در مراکز ارائه دهنده خدمات مش��اوره ای، مام��ای مرک��ز بای��د دانش آموخت��ه کارشناس��ی ارشد در یکی از گرایش های مامایی و با اولویت مشاوره در مامایی باشد )برای مش��اوره

سال سابقه کار مفید در این حوزه به تش��خیص رییس مرک��ز10ازدواج به زنان یا حداقل شود.بهداشت شهرستان داشته باشد (. این فرد یکی از اعضای تیم پایشگر محسوب می

مراقب سالمت دهان حداکثر باید کاردان باشند.برای انجام خدمات آزمایشگاهی حداکثر باید کارشناس باشند

برای پذیرش باید کاردان یا کارشناس باشند.

% اف��زایش۵۰ از عدد تعیین شده بیش از هر نیروچنانچه جمعیت تحت پوشش :�� 1تبصره نف�ر، ی��ک40000یافت، بای�د نف�ر دوم اض�افه ش�ود. ب�ه عن��وان مث��ال در ض�وابط ب�ازای ه�ر



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

کارشناس تغذیه یا کارشناس سالمت روان درنظر گرفته ش��ده اس��ت. اگ��ر جمعیت مرک��ز ب��ه ش��ود. درم��ورد دندانپزش�ک درص��ورتیکه جمعیت نفر رسید، کارش�ناس دوم اض��افه می60000

% استاندارد تعیین شده باشد، یک نیرو بص��ورت مش��ترک بین دو50واحد ارائه دهنده خدمت گردد. شود در چنین شرایطی، نیرو بین دو مرکز جابجا میواحد در نظر گرفته می

در صورت نبود کارشناس ارشد مامایی ب��ا: برای مشاوره ازدواج و شیردهی 2تبصره سال و اخذ گ��واهی۱۰توان از کارشناس مامایی با سابقه کاری بیش از تایید کمیته استانی می

دوره آموزش تخصصی استفاده کرد. در صورت عدم بکارگیری نیروی م��ورد نی��از براس��اس ق��رارداد، ض��من اخط��ار ب��ه:�� 3 تبصره

طرف قرارداد، مبلغی معادل هزینه محاسبه شده پرس�نل مربوط�ه در س�رانه، ب�ازای ه�ر نف�رروز کسر می گردد.

پرونده اماکن تعریف شده برای نظارت بهداش��ت300 واحد کار و 300 بازای هر :4تبصره حرفه ای و بهداشت محیط، یک کارشناس بهداشت حرفه ای و یک کارشناس بهداشت محیط

ه��ای تابع��هشود. این افراد باید کل منطقه تحت پوش��ش مرک��ز ش��امل پایگ��اهدرنظر گرفته می مرکز را نیز پوشش دهند. چنانچه تعداد پرون��ده ام��اکن و واح��د ک��ار در منطق��ه تحت پوش��ش

شود که با آموزش، بای��دمرکز از استاندارد تعیین شده کمتر باشد، فقط یک نیرو بکارگیری می-هر دو وظیفه را انجام دهد و براساس اکثریت نوع واح�د م��ورد بررس�ی، ن��وع ن��یرو تع�یین می

باب باشد، فق��ط ی��ک100 و تعداد واحد کار 150گردد. به عنوان مثال اگر کل پرونده اماکن شود که باید خدمات بهداشت حرفه ای را هم پوش��شکارشناس بهداشت محیط بکارگیری می

دهد.



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: روش اجرای کار 3 فصل مرکز بهداشت شهرستان باید نقشه جغرافيايي استاندارد مناطق حاشيه، شهرهای: 10ماده هزار نفر را تهیه و جمعيت بلوك ها را برروی آن مشخص کنند. 20باالی

منطقه م��ورد بررس�ي باي��د براس�اس منطق�ه بن��دی ش�هرداری، بلوك بن��دي گ�ردد.:� 1تبصره مي توان از روش بلوك بندي قاب�ل اس�تفاده در نظ�ام ش�بكه بهداش�ت و درم�ان شهرس�تان ي��ا

شهرداري ها استفاده كرد.

جمع آوري اطالعات جمعيتي و اماكن عمومی با انجام سرشماري یا به روز رسانی:11ماده ه��زار نف��ر )ش��امل مس��کن مه��ر و ...( و20جمعیت از مناطق حاشیه شهری، شهرهای باالی

ثبت آن در سامانه الكترونيك معرفی شده از سوی ستاد کشوری ضرورت دارد.

تمامی مراکز بهداشتی درمانی موجود در منطقه براساس مصوبه بازنگری ط��رح:�� 12ماده ه��زار نف��ر، براس��اس اس��تاندارد ن��یروی100 ت��ا 25گس��ترش، ب��ا جمعیت تحت پوش��ش بین

انسانی و خدمات به مرکز خدمات جامع سالمت تغییر وض��عیت داده و ادام��ه خ��دمت خواهن��د الزم است برای تکمی��ل ن��یروی انس��انی این مراک��ز، از کارکن��ان موج��ود درداد.

سایر مراکز خدمات جامع سالمت منطقه و انتقال آنان به این مراک��ز اس��تفاده ه��ای ض��میمه وشود. بطوریکه ترجیحا یک مرکز خدمات جامع سالمت ب��ا پایگ��اه

غیرضمیمه کال بصورت دولتی یا خصوصی م��دیریت گ��ردد. در تکمی��ل نیروه��ای پزشک، تغذیه، س��المت روان، بهداش��ت محی��ط و ک��ار، دندانپزش��ک، پرس��تار، و پاراکلینی��ک )درص��ورت ل��زوم و براس��اس دف��اتر ط��رح گس��ترش( ب��رای مراک��ز خدمات جامع سالمت دول��تی ک��ه ب��ا کس��ری ن��یروی انس��انی مواج��ه هس��تند، از

ه��ای مج��از ،طریق شیوه خریدخدمت به شکل حجمی ازطریق قرارداد با شرکت شود و مبنایاستفاده خواهد شد. جبران خدمات شرکت در قرارداد مشخص می

آن، پرداخت مبتنی بر عملکرد و سرانه انطباق یافت��ه ب��ا عملک�رد اس�ت. مت�ذکر گردد مدیریت ارائه این خدمات بر عهده رییس مرکز خدمات ج��امع س��المت ومی

نظارت بر آنها توسط مرکز بهداشت شهرستان خواهد بود. ه��ا در، ایجاد آن1396اندازی مراکز خدمات جامع سالمت که در بازنگری سال راه:�� 1تبصره

این مناطق تصویب شده است، به عهده دانشگاه/ دانشکده علوم پزشکی بوده )توسط بخشدولتی یا خصوصی( و در اولویت قرار دارد.

چنانچه در منطقه، امکان خری��د خ��دمات س��المت ده��ان و دن��دان و آزمایش��گاه از:� 13ماده بخش خصوصی وجود نداشت، باید این خدمات توسط مرکز خدمات جامع سالمت ارائه شود.

گردد در مناطق کم جمعیت، خدمات بصورت تجمیعی و بازای هر دو تا سه مرک��ز درتوصیه می یک مرکز معین ارائه شده و اطالع رسانی مناسبی به جمعیت تحت پوشش منطق��ه ب��ه عم��ل

آید.

ه��ای س��المت و مراک��ز خ��دمات ج��امع: ارائ��ه خ��دمات فع��ال در پایگ��اه14م��اده تواند با همکاری داوطلبان سالمت، سفیران سالمت خانوار و محله وسالمت می

با تاکید بر روش خود مراقبتی انجام گیرد.



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11. نحوه خرید خدمات سالمت3-1 واگذاری خدمات به بخش غیردولتی با استفاده از روش های قانونی موجود بویژه: 15ماده

شود.ها انجام میمقررات و مجوز های آئین نامه مالی و معامالتی دانشگاه

وفقیت�ه، م�رفیشرط انعقاد قرارداد و شروع بکار برنده مناقص�انی مع��یروی انس�ن در گذراندن مرحله اول دوره آموزشی است. شده

های مندرج در این دستورعمل، توس��طانعقاد قرارداد با برنده مناقصه پس از تایید صالحیت.1رییس شبکه بهداشت شهرستان دانشگاه/دانشکده / رییس مرکز بهداشت شهرستان

خدمات و تعیین شرایط پرداخت ب��هارائهپایش، بررسی و تحلیل عملکرد هر یک از مراکز .2 آن ها براساس شاخص های ارزیابی عملکرد و در چارچوب این دستور عم��ل توس��ط مرک��ز

بهداشت شهرستان

تم��امي قرارداده��ا در ص��ورت تواف��ق و موضوع به منظور ماندگاری پیمانکاران:�� 1تبصره ه��ر ق��رارداد، یکس��اله خواه��دمدتگردد ولی سال منعقد می5 تا 3رضايت از عملکرد، برای

بود. مبنای استمرار قرارداد در این مدت نتایج پایش و ارزشیابی خواهد بود. تفویض اختیار مدیریتی به مدیران اجرایی و راه اندازی واحدهای دولتی براساس :� 2تبصره –/د 685/105 دس��تورعمل واگ��ذاری خ��دمات س��المت موض��وع نام��ه ش��ماره 40م��اده

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. 04/02/1392 نمونه ق��رارداد واگ��ذاری ب��ه بخش غیردول��تی و تف�اهم نام��ه واگ��ذاری ب��ه م��دیران:� 3تبصره

شود.اجرایی به پیوست ارسال می میانگین سرانه عقد قرار داد با پیمانکاران نباید از عدد سرانه اعالمی توسط مرکز:4تبصره

مدیریت شبکه بیشتر باشد بدیهی است مبلغ قرارداد باید به گون��ه ای باش��د ک��ه ب��ا محاس��باتکارشناسی امکان ارائه خدمت با آن مبلغ مقدور باشد

زمان پرداخت سرانه انطباق یافته با خدمت از زمان استقرار نیروهای آموزش: 16ماده های سالمت و مراکز خدمات جامع سالمت و آغاز ارائه خدمات با تایید مرکزدیده در پایگاه

بهداشت شهرستان خواهد بود.

رییس شبکه/ مرکز بهداشت شهرستان می باشد.دستور پرداخت با امضای: 17ماده قرارداد بیش از یک سال، بای��د ب��رای س��ال ه��ای آتی ت��ورم س��اليانه عقد به علت:� 1تبصره

اعالم شده توسط بانک مرکزی، و نیز احتمال تغییر در دستورعمل و برنام��ه ه��ای س��المت درقرارداد مدنظر قرارگیرد.

به پيشنهاد مشترك وزارتخانه هاي تعاون، ك��ار و۲۰/۱/۱۳۹۳براساس مصوبه هیات وزيران در جلسه 11 رفاه اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و معاونت برن��امه ريزي و نظ��ارت راه�بردي رئيس

( قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه جمهوري اسالمي ايران 84جمهور و به استناد بند )ث( ماده ) خريد راهبردي خدمات: جستجوي مستمر روش ه��ايي ب�راي ارتق�اي عملك�رد نظ��ام س�المت از طري�ق تصميم گيري در خصوص تركيب بسته مزايا، انتخاب ارائه دهنده خدمت، چگونگي خريد و قيمت گذاري خدمات و تعيين افراد تحت پوشش و يا انتخاب نوع خدمت، خريد از چه كسي، چگونگي خريد و خري��د

براي چه كسي براي رساندن عملكرد نظام سالمت به حداكثر مطلوبيت. 26 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

در صورت توقف ارائه خدمات م��ورد تعه��د براس��اس ق��رارداد، بای��د بالفاص��له ب��ه:� 2 تبصره طرف قرارداد اخطار داده شود و در صورت توجه نکردن به اخط��ار داده ش��ده، خس��ارتی ب��ه

- % مبلغ قرارداد ماهانه بازای هر روز توقف ارائه خ��دمات از ط��رف ق��رارداد اخ��ذ 6میزان شود.

در صورت افزایش بسته خدمت در طول مدت قرارداد، طرف پیمانکار موظف به:3تبصره باشد. اجرای آن می

مواد و ملزومات مصرفی به شرح زیر توسط مرکز بهداشت شهرستان و بصورت:4تبصره شود. لذا، در محاسبه سرانه خدمت منظور نخواهندرایگان در اختیار طرف قرارداد گذاشته می

شد. ه��ایه��ای ه��دف و مکم��لواکسن، ملزومات سالمت ب��اروری، داروه��ای م��راقبت بیم��اری-

ه�ای س�نی و جنس�ی تحت پوش�ش ه�ر پایگ�اه/مرک�زدارویی مورد نیاز برحسب گ�روهخدمات جامع سالمت

مطالب آموزشی مورد نیاز برای اجرای برنامه خودمراقبتی و بسته خدمت مربوط ب��ه-آن

مجوز ورود به سامانه پرونده الکترونیکی سالمت-

های بهداشتی برمبنای بسته خدمت باید بطور رايگ��ان ب��هبراساس قانون، مراقبت:� 18ماده ص�ورت س�رانه و از مح�ل من��ابع عم��ومی دول�تی ب��ه مردم ارائه شود. به��ای این خ�دمات به

طرف قرارداد و براساس نتايج ارزيابي عملکرد پرداخت مي گردد.تخطی از این موارد موجب جریمه برابر قرار داد خواهد شد

هر ماه ت��ا ح��داکثر28 مبلغ عملکرد براساس گزارش سامانه از روز درصد80 :19ماده ش�ود. ت�رتیب این ک�ار به ط�رف ق��رارداد پ��رداخت میالحسابعلی ماه بعد بصورت 10روز

- ب�اقی درصد20گ�ردد. مطابق چارچوب قراردادی است ک�ه توس�ط دف�تر حق�وقی اعالم می مانده پس از پایش و ارزیابی کمی و کیفی عملکرد طرف ق��رارداد بترتی��بی ک��ه در ذی��ل این

ماه یکبار پرداخت خواهد شد.3ماده آمده است، هر % باقیمانده در پایان سه ماه براساس نتیجه پایش و ارزش�یابی20نحوه پرداخت :� 1تبصره

فصلی به قرار زیر است: از 100کل 100 از 95 تا 90نتیجه ارزشیابی بین باقیمانده%20 %

شودپرداخت می از 905 امتیاز کمتراز 1هر می%20 کسر باقیمانده %-

گردد از 955 امتیاز بیشتر از 1هر پاداش%20 عنوان به باقیمانده %

شوداضافه می باش��د، عالوه ب��ر کس��ر پ��ول باقیمان��ده براس��اس م��وارد70درصورتیکه نتيجه ارزیابی زير

فوق، همزمان به طرف قرارداد تذکر کتبي داده مي شود و در صورت تکرار امتیاز کمتر از در فصل بعد )سه ماهه(، قرارداد لغو می گردد.70 در صورت لغو قرارداد به دلیل عملکرد ضعیف، طرف قرارداد موظف به پ��رداخت:2تبصره

خسارت براساس مفاد قرارداد است. ش��بکه بهداش��ت و درم��ان شهرس��تان موظ��ف اس��ت ب��ه هنگ��ام بس��تن ق��رارداد،:3تبص��ره

تضمین های الزم برای قرارداد را مطابق چارچوب تعیین شده در قرارداد اخذ نماید.

فعال بص�ورت معم�ول پرداخت بازای خ�دمات دارویی، آزمایش�گاهی و رادیول�وژی:� 20ماده ( و ب��ه ش�رط تج��ویز پزش��ک ی��ا مام��ای دارای نظ��ام مام��ایی،" FFS")پرداخت بازای خدمت

های بیمه گر و گیرندگان خ��دمات ب��ا دری��افت فرانش��یز براس�اس تعرف��ه دول�تیتوسط سازمانشود )به جز موارد رایگان تعیین شده در بسته خدمات(. انجام می

باتوجه به تکمیل شدن نظام ثبت داده ها در سامانه های یکپارچه بهداش��ت، نظ��ام:21ماده ( به پرداخت مبتنی بر عملکرد براساس داده های سامانه ه��ایP4Qپرداخت مبتنی بر کیفیت )



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ش��ود. نح��وه محاس��به این پ��رداخت ب��رای کارکن��ان بخش دول��تیسیب، سینا و ن��اب اص��الح می )کارکنان رس��می، پیم��انی، ط��رحی، پی��ام آور و ق��رارداد ب��ا دانش��گاه/ دانش��کده( متناس��ب ب��ا

م��ورخ1224/100دستیابی به اهداف برنامه ها در س��طوح مختل��ف براس��اس نام��ه ش��ماره چنانچه خدمات بهداش��ت م��دارس در س��امانه،به عنوان مثالشود. انجام می17/12/1395

% رقم تع��یین ش��ده در100% ثبت ش��ده باش��د، پ��رداخت ب��ه ن��یروی برنام��ه ن��یز ت��ا 100 % ثبت اس��ت، مع�ادل ت��ا85 خواه��د ب��ود ولی اگ��ر در س��امانه رقم 1224دستورعمل شماره

% آنچه در دستورعمل آمده است، قابلیت پرداخت دارد.85سقف



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شیوه پرداخت . اعتبار موردنیاز و3-2 پرداخت به پیمانکار طرف قرارداد مبتنی بر عملکرد و نتایج پ��ایش و ارزش��یابی

% معادل ریالی خدمات انج��ام ش��ده در ق��رارداد براس��اس آم��ار80می باشد ) ثبتی و راستی آزمایی شده سامانه یکپارچه س��المت بص��ورت علی الحس��اب در

ش��ود و براس��اس کیفیت عملک��رد متناس��ب ب��ا نتیج��هپایان ه��ر م��اه پ��رداخت میگردد(.نظارت حداکثر در پایان هر فصل تسویه می

الف: برآورد سرانه واحدهای ارائه دهنده خدمت در مناطق شهری وحاشیه:

به منظور برآورد سرانه خدمات سالمت، هزینه ه��ای مرب��وط ب��ه ن��یروی انس��انی، :22ماده -های دارویی، مواد مصرفی، ثبت داده ها و پرون��ده الکترونی��ک س��المت و ... محاس��به میمکمل

شود. درمورد دارو و پاراکلینیک براساس وضعیت معم��ول یع��نی اس�تفاده از دفترچ��ه بیم��ه ی��انسخه آزاد عمل می شود:

:برآورد سرانه خدمات پایگاه سالمت نف��ر جمعیت تحت پوش�ش، م��وارد زی��ر در12500در تعیین سرانه بازای هر پایگاه سالمت با

نظر گرفته شده اند: ه5هزینه حقوق�غل، پای��امل: مزدش��ه ش��ی( ک��یلی کارشناس��درک تحص�ا م�مراقب سالمت )ب

سنوات، کمک هزینه مس�کن، بن خوارب�ار، ف�وق الع�اده س�ختی ک�ار، عائل��ه من�دی، مرخص�ی، عیدی، حق بیمه و سایر بعالوه مبلغی اضافی بر حسب محرومیت منطقه و با احتساب بیم��ه و

مالیات است اجاره بهای فضای فیزیکی؛ هزینه لوازم مصرفی و هزینه آب، برق، تلفن و ...؛ هزینه نظافت پایگاه وخودرو موردنیاز برای خدمات خارج از پایگاه و درصد کل مبلغ قرارداد16.67درنظر گرفتن حق بیمه و مالیات پیمانکار معادل

بازای هر فرد تومان20430سرانه بدست آمده برای یک پایگاه سالمت بطور میانگین عدد تحت پوشش که تمامی خدمات سالمت را براساس برنامه های سالمت کشوری دریافت کند،

بدست آمد.توجه:

.روش فوق برای محاسبه سرانه است، نه پرداختپرداخت صرفا براساس عملکرد افراد خدمت دهنده خواهد بود

شود: یادآوری می د، از��ه ده��انی ارائ��زوده9در صورتیکه شرکت صرفا خدمات بهداشتی درم��ارزش اف %

معاف است.( یر��ات غیرواگ��و آزمایش )قیمت آزمایشات دوران بارداری )پیوستFBS-CHOL، FITو

گ��ردد.تشخیص سرطان سرویکس( توسط ستاد شبکه به محل ارائه خدمت پرداخت میاین اعتبار جزو سرانه محسوب نشده است.

های سنی و جنس��ی تحت پوش��ش ه��رهای دارویی موردنیاز برحسب گروهواکسن، مکمل-1شود پایگاه توسط مرکز بهداشت شهرستان تامین می

مطالب آموزشی موردنی��از ب��رای اج��رای برنام��ه ش��یوه زن��دگی س��الم، س��واد س��المت،-2 خودمراقبتی و جلب مشارکت جامعه تحت پوشش و نمایندگان آنه��ا از جمل��ه داوطلب��ان

شودسالمت و بسته خدمت مربوط به آن توسط مرکز بهداشت شهرستان تامین می باشد ک��ه در ص��ورت ل��زوم ب��ه ساعت در هفته ترجیحا در دو شیفت می44ساعت کاری -3

صورت اقتضایی ب��ر حس��ب ش��رایط منطق��ه تص��میم گ��یری درب��اره ت��رکیب و تنظیم آنگیرد.توسط ستاد اجرایی دانشگاه/ دانشکده صورت می

ه��ای س��المت ط��رف ق��رارداد ب��اازآنجاکه پرداخت، عملکردی است؛ درص��ورتیکه پایگ��اه-4 ه��ای س�المت ب��ا م��دیریت دول��تی ب��ا هم��اهنگی مرک��ز بهداش�تبخش خصوصی یا پایگاه



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شهرستان، ساعات کاری خود را افزایش دهند و به جمعیت بیش��تر و بط��ور کام��ل ت��ری ه��ایرود پایگ��اهارائه خ��دمت نماین��د، دری��افتی بیش��تری خواهن��د داش��ت. ل��ذا، انتظ��ار می

سالمت در ساعات غیراداری و روزهای تعطیل برای اف�زایش پوش�ش خ��دمات خ�ود ب��هجمعیت تحت پوشش، فعال باشند.

کنن��د، ق��رارداد عملک��ردیشود پیمانک��اران ب��ا نیروه��ایی ک��ه بک��ارگیری میاکیدا توصیه می-5-انعقاد نمایند تا آنان از مزایای ناشی از ارائه خدمت بهتر و بیشتر به جمعیت خود به��ره

مند گردند. رود ب�ا پ��ایش و ارزش�یابی خ��دمات ارائ��ه دهن��دگان دول�تی )کارکن�ان رس�می،انتظ��ار می-6

پیمانی، طرف قرارداد دانشگاه، طرحی، پیام آور و ...( در صورتیکه ارزش خدمات آنان بیش از حقوق و مزایای دریافتی براساس حکم کارگزینی باشد، برای تشویق نسبت ب��ه پرداخت اضافه کار یا پ��رداخت مبت��نی ب��ر عملک��رد )براس��اس دس�تورعمل ابالغی مق��ام

محترم وزارت( اقدام گردد.س��المت برآورد سرانه خدمات یک مرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت )غ��یراز پایگ��اه

ضمیمه(: نف��ر جمعیت تحت40000در تعیین سرانه بازای هر مرکز خدمات جامع س��المت ب��ا می��انگین

پوشش، موارد زیر در نظر گرفته شده اند: یلی3هزینه حقوق��درک تحص��پزشک؛ یک کارشناس تغذیه و یک کارشناس سالمت روان )با م

3 کارشناس بهداشت محیط و حرفه ای؛ یک پذیرش؛ یک بهیار یا پرس��تار؛ و 3فوق لیسانس(؛ دندانپزشک با مراقب سالمت دهان که شامل: مزدشغل، پایه سنوات، کمک هزینه مس��کن، بن خواربار، فوق العاده سختی کار، عائله مندی، مرخصی، عیدی، حق بیمه و س��ایر بعالوه مبلغی

اضافی بر حسب محرومیت منطقه و با احتساب بیمه و مالیات است اجاره بهای فضای فیزیکی؛ هزینه لوازم مصرفی و هزینه آب، برق، تلفن و ...؛ هزینه نظافت مرکز وخودرو موردنیاز برای خدمات خارج از مرکز و درصد کل مبلغ قرارداد16.67درنظر گرفتن حق بیمه و مالیات پیمانکار معادل

ه��ایسرانه بدست آمده برای یک مرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت ب��دون درنظ��ر گ��رفتن پایگ��اه پایگ��اه س�المت3 توم��ان و ب�ا درنظ�ر گ��رفتن ح�دود 24909سالمت تحت پوش�ش آن ح�دود

بازای هر ف��رد تحت پوش��ش ک��ه تم��امی خ��دمات تومان45000ضمیمه و غیرضمیمه حدود ه��ای تحت پوش��ش آنس��المت را براس��اس برنام��ه ه��ای س��المت کش��وری از مرک��ز و پایگ��اه

دریافت کند، بدست آمد.

ب: هزینه های ستادیسرانه مواردی که مرکز بهداشت شهرستان باید تامین کند: :23ماده

تومان1365سرانه آزمایش مادران باردار تومان1650( FBS-CHOLسرانه آزمایشات غیرواگیر )

تومان4286سرانه مکمل دارویی تومان300سرانه آموزش

تومان2792سرانه بهبود استاندارد واحد تومان4200سرانه پرداخت مبتنی بر عملکرد نیروهای دولتی

سرانه کلی توزی��ع ش��ده ب��ه دانش��گاه/ دانش��کده ب��رای جمعیت تحت پوش��ش ب��ا و بهب��ودP4Q پایگ��اه تحت پوش��ش آن )ب��دون س��رانه 3احتساب سرانه مرک��ز و

و بهب��ودP4Q و برای جمعیت تحت پوشش )با س��رانه تومان52600استاندارد( شود. می تومان59593 استاندارد( حدود

برای پرداخت در ازای خدمتKپ: محاسبه ضریب مراقب سالمت:-1



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

مبلغ قرارداد با پیمانکار بازای ارائه خدمات کامل به هر فرد براساس بسته خ��دمت ب��رای ه��ر ریال است که با برآورد جمعیت منطق��ه و204300 بطور میانگین معادل 1397نفر در سال

شود. برای پیمانکارانی که خ��دمات به��تر و ب��ا پوش��شمیزان مراجعه، سقف قرارداد تعیین می %25ت��وان مبل��غ پ��اداش را از مح��ل ت��ا دهند، باید پاداش در نظر گ��رفت ک��ه میباالتر ارائه می

متمم قرارداد تامین کرد. باتوجه به اینکه کل این محاسبات ب��رای ه��ر پایگ��اه س��المت کم��تر از رقم تع��یین ش��ده درح��د

هاست، نیازی به انجام مناقصه نیس��ت و ب��امعامالت متوسط مقررات مالی معامالتی دانشگاهتوان پیمانکار مناسب را برگزید.روشهای استعالم بها و سایر روشهای قانونی می

:1تبصره خ��دمت13 میانگین خدماتی که باید در طول سال به هر فرد ارائه ش��ود، مع��ادل وزن دهی شده است.

بنابراین، مبلغ قرارداد در پایگاه سالمت بازای هر خ�دمت بط��ور متوس�ط ب�ا پیمانک�ار، مع�ادل ریال آن، س��هم ح��ق الزحم��ه م��راقب س��المت10000 ریال است. از این مبلغ حدود 15715

شود که بصورت زیر قابل محاسبه است:بازای هر خدمت میهرAحق الزحمه هر مراقب سالمت: قیمت * ماه در خدمات تعداد = خدمت * درصد رضایت از خدمات

ت�ر و ب�ا کیفیتش�ود ک��ه خ�دمات را ارزان براساس استعالم بها پیمانکاری انتخاب می:2تبصرهتر ارائه دهد. مناسب

ش��ود انعق��اد ق��رارداد بین پیمانک��ار و م��راقب س��المت ن��یز عملک��ردی و توص��یه می:3تبصره پیمانکاری باشد و سقف مبلغ قرارداد برابر با تعداد خدمات قابل انتظار جمعیت تحت پوش��ش

10000 معادل K) م��راقب تع��یین ش��ود K خدمت بازای هر ف��رد( ض��ربدر 13هر مراقب ) نفر(.2500ضربدر تعداد افراد تحت پوشش مراقب )ریال است(

% خ��دمات م��ورد انتظ��ار را ارائ��ه ده��د، م��یزان50به اینکه اگر مراقب سالمت فقط باتوجه دریافتی او بر مبنای فرمول فوق، بیش از حداقل حقوق قانون ک��ار خواه��د ش��د ل��ذا، از نظ��ر

شود.حقوقی نیز مشکلی ایجاد نمیشوند: مواردیکه شامل پاداش می:4تبصره

اظ��امانه لح��به س��افزایش پوشش خدمات به میزان بیش از حد قابل قبول که در شیوه محاس گردد. پوشش قاب��ل% به مبلغ قرارداد اضافه می1% افزایش پوشش، 1شده است: بازای هر

% و برای ش��هرهای90 تا یک میلیون نفر معادل 20000قبول برای مناطق شهری با جمعیت % است.80با جمعیت یک میلیون نفر به باال معادل

های خاص براساس سامانه یکپارچه بهداشت شامل:ارائه خدمت به گروهoشناسایی و مراقبت از مادران باردارo سال6شناسایی و مراقبت از کودکان زیر oشناسایی و مراقبت از زنان مشمول باروری سالمo سال60شناسایی و مراقبت از گروه سنی باالی oشناسایی و ثبت بیمار سل ریوی اسمیر مثبت در سامانهoشناسایی و ثبت بیمار مبتال به ماالریا و نظارت مستقیم بر مصرف دوره درمان

:ارائه خدمات خاص شاملo غربالگری و کشف بیماران مبتال به سرطان کولون با تستFIT o درمان کامل بیمار مبتال به سل از طریقDOTSoدرصد مراقبت مطلوب بیماران دیابتیoشناسایی و پیگیری فلج شل حاد و معرفی به پزشک و نمونه گیریo شناسایی مواردReactive HIVز�ه مرک�ادر ب�ه م��ا مراجع�یری ت��در مادران باردار و پیگ

مشاوره و مراقبت از بیماریهای رفتاریoارجاع و پیگیری مادران باردار پرخطر

رضایت بیش از میانگین دریافت کننده خدمتمیزان پاداش برای موارد فوق، به شرح جداول زیر است:

مبلغ پاداشعنوان پاداش kبراساس ضریب

یکصد هزار ریال )

تواتر جمع آوری – ) ماهانه

فصلی- ساالنه (

روش و مسوولاحصاء



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

k=100.000) شناسایی و ثبت بیمار سل ریوی اسمیر مثبت در

سامانه10k ماهانه

کارشناس ستادی معاونت و

شهرستان / گروههای واگیرداربیماری

) پس از راستی آزمایی و مشاهده

آزمایش(

انجام روند پیگیری کامل بیمار مسلول ) تکمیل دوره درمان (

DOTSاجرای طرح

25k ماهانه

شناسایی و ثبت بیمار مبتال به ماالریا و ثبت در سامانه و نظارت مستقیم بر

مصرف دوره درمان

10Kماهانه

شناسایی و پیگیری فلج شل حاد و

پیگیری و معرفی به پزشک و نمونه گیری

10kماهانه

شناسایی مواردReactive HIVدر

مادران باردار و پیگیری تا مراجعه

مادر به مرکز مشاوره بیماریهای

رفتاری

10Kماهانه

مراکز مشاوره های رفتاری وبیماری

کارشناس معاونت ) پس از راستی

آزمایی و مشاهدهآزمایش(

شناسایی، کنترل، ارجاع و پیگیری

مادرباردار پرخطر – دیابتیک –) آنمیک

–پرفشاری خون بیماری قلبی عروقی ( تا تولد نوزاد ) مادرو نوزاد هردو سالم (

الزحمهعالوه بر حق ناشی از مراقبتهای جاری و ویژه

10kفصلی

خود اظهاری-1مراقب سالمت

تایید گزارش-2 توسط مسوول

پایگاه اعالم به واحد-3

بهداشت خانوادهشبکه/مرکز

تایید مدیر شبکه/-4مرکز



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

نوعخدمت

میزانسنجش

نحوهاحصاء

تواتراحصاء

میزان پرداخت براساسkضریب

گیرندهپاداش

مسوولاحصا

درصد مراقبت مطلوب بیماراندیابتی

سامانه*سیب

هر ششماه یکبار

بازای هر بیمار

K2دیابتی

پزشک و مراقبسالمت

کارشناس ستادی

گروه هایبیماری

غیرواگیر میزان

غربالگری سرطان روده با

انجام آزمایش

FIT

سامانه**سیب

هر سهK 30ماه یکبار

پزشک و مراقبسالمت

*درصد مراقبت مطلوب بیماران دیابتی بر اساس شرایط زیر)هرسه شرط باید وجود داشتهباشد ( :

درصد و براساس شرایط فردی بیمار7 آنها کمتر از HBA1C- تعداد بیماران دیابتی تحت پوشش که میزان 1در دوره زمانی مشخص

دارند در دوره زمانی مشخص80/130- تعداد بیماران دیابتی تحت پوشش که فشار خون کمتر از 2بار در سطح یک ویزیت شده اند2- تعداد بیماران دیابتی که در طول شش ماه حداقل 3

درصد20 درصد و مراقب سالمت 80پزشک

مثبت، ارجاع و پیگیری و درنهایت به تشخیص سرطان کولونFIT** بازای هر موردی که پس از غربالگری منتج با جواب پاتولوژی مثبت تشخیص قطعی داشته باشد.

گیرد. به پزشک مربوطه تعلق می10K به مراقب سالمت مربوط است و 20K متعلقه : 30Kاز

موارد مشمول جریمه پیمانکار شامل::5تبصره:ثبت غیرواقعی خدمت بازای هر پایگاه سالمت

مبلغ15ثبت غیرواقعی خدمت در هر پایگاه سالمت در اولین بار سبب کسر % شودکل قرارداد می

د��ای بع��اه/ ماهه��ثبت غیرواقعی خدمت در همان پایگاه سالمت در دومین بار م % مبلغ کل قرارداد است30سبب کسر

ثبت غیرواقعی خدمت برای بار سوم در همان پایگاه سالمت سبب لغو قرارداد شود.همراه اخذ خسارت براساس قرارداد می

بی دقتی در سنجش و ثبت داده هانارضایتی خدمت گیرنده( انجام نشدن خدمات اساسیCritical:شامل )

ارجاع ندادن مادر پرخطر در واکسیناسیون90پوشش کمتر از % فقط مختص پزشک(60پاسخگویی به ارجاعات کمتر از( %

برابر معادل ریالی خدمت مربوطه خواهد بود.10میزان جریمه درموارد فوق، نیروهای پذیرش، پرستار یا بهیار، حقوق متناسب ب��ا عملک��رد و براس�اس ض��وابط این دس��تور

%( دریافت می کنند. س��قف ق��رارداد در ش��رایط ارائ��ه خ��دمت ب��ا کمیت و20% و 80عمل ) توم��ان و ب��رای س��ایرین ب��ا م��درک1600000کیفیت قابل قبول برای پذیرش و بهیار ماهان��ه

توم��ان و ب��رای ف��وق2100000 تومان، ب��رای لیس��انس ت��ا 1800000تحصیلی فوق دیپلم تا تومان با احتساب بیمه و مالیات و شامل مزدشغل، پایه سنوات، کمک2500000لیسانس تا



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

هزینه مسکن، بن خواربار، فوق الع�اده س�ختی ک��ار، عائل�ه من�دی، مرخص�ی، عی��دی، و س�ایرباشد.بعالوه مبلغی اضافی بر حسب محرومیت منطقه و ... می

های سالمت تحت پوش�ش حض��ور یاب��د و ب��ر بار در پایگاه2رییس مرکز موظف است ماهانه، فعالیت مراقبین سالمت نظارت کند.

Quality Service )ستاره کیفیت خدمت به مراقبین سالمتی که موفق به کسب :6تبصرهStar/ QSS.ردد��افه میگ��ا اض��تی آنه��ه پرداخ��ی ب��غ مشخص��تاره، مبل��ر س��ازای ه��وند، ب��ش )

دستورعمل چگونگی اعطای ستاره کیفیت خدمت، مبلغ مالی مرب��وط ب��ه ه��ر س��تاره و س��ایرشود.شرایط کسب آن متعاقبا اعالم می

پزشک عمومی:-2 شود و هر گروه دارای سقف پرداخ��تی مختص خ��ود گروه تقسیم بندی می3خدمات پزشک در

های سه گان��ه را انج��ام ن��داد و از مح��ل انج��امتوان یکی از این گروهاست. به عبارت دیگر نمیبیش از حد انتظار در گروه دیگر، دستمزد کامل را دریافت کرد:

خدمات م��راقبت مس��تقیم ک��ه عموم��ا ش�امل م�راقبت مس�تقیم پزش�ک )ب��دون واس�طه2-1 نف��ر12000مراقب سالمت( از بیماران دیابتی و پرفشاری خون است. ب��رای جمعیت ح��دود

خدمت( باشد 600 مورد )معادل 6000رود ماهانه تعداد این خدمات انتظار می خدمات پ��ذیرش ارجاع�ات از م��راقب س�المت ی��ا س��ایر اعض��ای تیم س�المت. این گ��روه2-2

م��ورد خ��دمت4612 نفره تحت پوشش پزش��ک در م��اه ح��دود 12000خدمات برای جمعیت شود.وزن دهی شده، برآورد می

ویزیت سرپایی بیماران. از آنجاکه در دس�تورعمل تاکی��د ش��ده اس��ت ه��ر پزش�ک روزان��ه2-3 375 مورد ویزیت سرپایی نداشته باش�د، تع�داد م�وارد این خ�دمت در م�اه ح�دود 15بیش از

مورد3750 خدمت، تعداد خدمات درمان سرپایی 10مورد است و با لحاظ هر ویزیت معادل شود.می

میلیون تومان برای هر پزشک )شامل مزدشغل، پایه سنوات،8باتوجه به هزینه حقوق ماهانه کمک هزینه مسکن، بن خواربار، فوق العاده سختی کار، عائله مندی، مرخصی، عیدی، و سایر

برای هر گروه خدمات س��هKبعالوه مبلغی اضافی بر حسب محرومیت منطقه و ...(، ارزش گانه به قرار زیر است:

،گروه خدمات مستقیمK تومان بازای هر خدمت600 معادل ،گروه خدمات پذیرش ارجاعاتK تومان600 معادل ،گروه ویزیت سرپاییK تومان450 معادل

% ب��رای پزش��ک از آن تعرف��ه40درمورد خدمت مشاوره براساس تعرفه تعیین شده و س��هم خواهد بود.

که خدمات سالمتی )اعم از مشاوره و ...( عالوه بر وظایف خود در مرکزمیتوان به پزشکانی خدمات جامع سالمت را ارائه میدهند، از محل درآمدهای مرکز مبالغی با توافق دانشگاه/

دانشکده و براساس مقررات اضافه پرداخت کرد.

کارشناس تغذیه:-3 تعداد خدمات قابل انتظار و قابل ثبت در سامانه یکپارچه بهداشت برای کارش��ناس تغذی��ه

شود و با درنظر گرفتن سقف هزین��ه خدمت وزن دهی شده برآورد می2632ماهانه حدود تومان )به شرط دارا بودن م��درک ف��وق لیس��انس و ش��امل مزدش��غل،2500000حقوق

پایه س�نوات، کم��ک هزین��ه مس��کن، بن خوارب��ار، ف��وق الع��اده س��ختی ک��ار، عائل�ه من��دی، مرخصی، عیدی، و سایر بعالوه مبلغی اضافی بر حس��ب مح��رومیت منطق��ه و ...(، ارزش

K تومان است.1000 هر خدمت حدود

کارشناس سالمت روان:-4 34 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تع��داد خ��دمات قاب��ل انتظ��ار و قاب��ل ثبت در س��امانه یکپارچ��ه بهداش��ت ب��رای کارش��ناس ش��ود )البت��ه ک��ل تع��داد خدمت وزن دهی شده برآورد می1700سالمت روان ماهانه حدود

گردد( و با درنظر گرفتن مورد آن در سامانه، ثبت می1700 مورد است که 3637خدمات تومان )به شرط دارا بودن مدرک فوق لیس��انس و ش��امل2500000سقف هزینه حقوق

مزدشغل، پایه سنوات، کمک هزینه مسکن، بن خوارب��ار، ف��وق الع��اده س��ختی ک��ار، عائل��ه مندی، مرخصی، عیدی، و سایر بعالوه مبلغی اضافی بر حس��ب مح��رومیت منطق��ه و ...(،

تومان است.1500 هر خدمت حدود Kارزش

دندانپزشک:-5 تعداد خدمات قابل انتظار و قابل ثبت در سامانه یکپارچه بهداشت برای دندانپزشک ح��دود

شود و با درنظر گرفتن سقف هزینه حقوق خدمت وزن دهی شده در ماه برآورد می5400 توم��ان )ب��ه ش�رط دارا ب��ودن م�درک دک��ترای دندانپزش�کی عم��ومی و ش��امل5400000

مزدشغل، پایه سنوات، کمک هزینه مسکن، بن خوارب��ار، ف��وق الع��اده س��ختی ک��ار، عائل��ه مندی، مرخصی، عیدی، و سایر بعالوه مبلغی اضافی بر حس��ب مح��رومیت منطق��ه و ...(،

تومان است.1000 هر خدمت حدود Kارزش

کارشناس بهداشت محیط:-6 تعداد خدمات قابل انتظار و قابل ثبت در س��امانه س��المت محی��ط و ک��ار ب��رای کارش��ناس

خ�دمت وزن دهی8200بهداشت محیط براساس اعالم مرکز سالمت محیط و کار ح�دود تومان )به ش�رط2100000شود و با درنظر گرفتن سقف دستمزد شده ماهانه برآورد می

توم��ان )ب��رای دارن��دگان م��درک ف��وق لیس��انس(2500000دارا بودن مدرک لیسانس( و تومان است.305 تا 256 هر خدمت بین Kارزش

کارشناس بهداشت حرفه ای:-7 تعداد خدمات قابل انتظار و قابل ثبت در س��امانه س��المت محی��ط و ک��ار ب��رای کارش��ناس

خ��دمت وزن13900بهداشت حرفه ای براساس اعالم مرکز سالمت محیط و ک��ار ح��دود توم��ان )ب��ه2100000شود و با درنظر گرفتن سقف دستمزد دهی شده در ماه برآورد می

توم��ان )ب��رای دارن��دگان م��درک ف��وق2500000ش��رط دارا ب��ودن م��درک لیس��انس( و تومان است.180 تا 150 هر خدمت بین Kلیسانس( ارزش

توجه: برای همه ارائه دهندگان خدمت مصداق دارد.5 و 4و 3و 2تبصره های براس��اس نتیج��ه پ��ایش ب��رای هم��ه20% ماهان��ه و 80اج��رای اص��ل پ��رداخت %

ضرورت دارد. توان��د بص��ورتچنانچه دانشگاه/ شهرستان امکان پایش ماهانه را داشته باش��د می

ماهانه نتیجه پایش را محاسبه و پرداخت کامل را براساس نتیجه پایش، در پای��انهر ماه انجام دهد



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: روش ارائه خدمات: 4 فصل

. بسته خدمات سالمت 4-1 گروه خدمات اولیه فردي، عمومي،4بسته هاي خدمت سالمت این برنامه، شامل :� 24ماده

ه��ای این دس��تورعملباشند که در فصل تعریف واژهخدمات برحسب نیاز و خدمات درمانی می با عن��وان18/7/1394د به تاریخ 11036/300به آنها اشاره شد. این مجموعه با نامه شماره

بسته خدمات سالمت سطح اول ارسال شده است.

ها موظف خواهند بود فهرست بسته هاي خدمات قابل ارائه دردانشگاه ها/دانشکده: 25ماده ه��زار نف�ر را ب��ه پيمانك��اران20مناطق حاشیه شهری، و کل مناطق شهری ب��ا جمعیت ب�االی

طرف ق�رارداد و واح�دهاي دول�تي تحت پوش�ش نظ�ام ش�بكه بهداش�ت و درم�ان مس�تقر در ها ارائه دهند و آنها موظف به رعايت كامل بسته هايمناطق مزبور یا پوشش دهنده این جمعیت

خدمت هس��تند. همچ��نین، چنانچ��ه در ط��ول م��دت ق��رارداد، بس��ته خ��دمت جدی��دی ابالغ ش��د،پیمانکار موظف به اجرای آن هم خواهد بود و این موضوع باید در فرمت قرارداد ذکر شود.

. نظام ارجاع 4-2 رییس شبکه بهداشت و درمان شهرستان موظف است ب��ا همک��اری و هم��اهنگی:26ماده

معاون بهداشت و رییس مرکز بهداشت شهرستان، و رییس بیمارستان عمومی شهرستان یا کلینیک ویژه؛ مسیر ارج��اع ب��رای خ��دمات تشخیص��ی، مراقب��تی، درم��انی س��رپایی عم��ومی، تخصصی و بستری م��ورد نی��از را ب��رای جمعیت تحت پوش��ش ترس��یم و ف��راهم ک��رده و ب��ه

تصویب ستاد اجرایی دانشگاه/ دانشکده برساند. های سالمت، افرادی را که مطابق بس��ته خ��دمات مراقب سالمت شاغل در پایگاه:1تبصره

سالمت، نیازمند ارجاع هستند، به مراکز خدمات جامع سالمت ارجاع خواهند داد. خدمات تخصصی موردنیاز )سرپایی و بستری( از طریق ط��راحی زنج��یره ارج��اع:2تبصره

توس��ط رییس ش��بکه بهداش��ت و درم��ان شهرس��تان و مع��اون درم��ان دانش��گاه/دانش��کده، ه��ایهماهنگی با متخصصین بخش دول��تی و خصوص��ی ط�رف ق��رارداد بیم��ه ه��ا و بیمارس�تان

عمومی و تخصصی شهرستان/ استان/ قطب و ملی فراهم می شود. های تخصصی و بیمارستان باید نسبت ب��ه مش��خص نم��ودن فرآین��د پ��ذیرش کلینیک:3تبصره

بیماران ارجاع ش��ده از طری��ق نظ��ام ارج��اع اق��دام و گ��ردش ک��ار را در پ��ذیرش و در مح��ل مناسب و قابل دید، نص��ب کن��د )مط��ابق بخش��نامه ابالغی مق��ام مح��ترم وزارت ب��ه ش��ماره

موضوع دستورعمل اجرایی برنامه استقرار نظام ارجاع(.30/3/1396 مورخ 253/100

بیماران نیازمند به خدمات بستری همانند سایر مردم می توانن��د ب��ا دری��افت ف��رم:27ماده ارجاع، از خدمات ارائه شده در طرح تحول سالمت در حوزه درمان استفاده کنند.

پزشک ارجاع دهنده باید بیماران ارجاع شده به سطوح باالتر را تا انتهای درم��ان:�� 28ماده س��اعت،24بیمار، پیگیری کند. بیمارانی که بص��ورت ف��وری ارج��اع می ش��وند ظ��رف م��دت

توسط پزشک و مراقب سالمت پیگیری می ش��وند. در ص��ورت ارج��اع غ��یرفوری این ک��ار درطول یک هفته بعد از ارجاع انجام می شود.

بیمارس��تان ی��ا س��ایر واح��دهای تخصص��ی بای��د اق��دامات الزم را درم��ورد تکمی��ل:1تبصره بازخورد الکترونیکی )تکمیل بخش بازخورد برگه های ارجاع ارائه شده در مواردی که امکان استفاده از نظ��ام ارج��اع الک��ترونیکی نیس��ت( براس��اس دس��تورعمل اج��رایی، انج��ام دهن��د. پرداخت تشویقی به کلینیک های تخصصی/ بیمارستان ها که ارجاع��ات را از س��وی پزش��کان

دهند، مطابق با دس��تورعملپذیرند و بازخورد ارائه میهای سالمت میعمومی شاغل در پایگاه



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

باشد. اعتب��ار موردنی��از ازمشترک معاونت درمان، معاونت بهداشت و بیمه طرف قرارداد می% ارزش افزوده دراختیار معاونت درمان قابل پرداخت خواهد بود.1محل

رییس مرک��ز خ��دمات ج��امع س��المت پس از تایی��د ش��بکه بهداش��ت و درم��ان:2تبص��ره شهرستان موظف است درمورد امكان اس��تفاده از خ��دمات ارج��اع ب��ه س�اكنين این من��اطق

رساني کند.اطالع

هر بیمار بنا به تش��خیص خ��ود می توان��د ب��ه عن��وان بیم��ار فوری��تی ب��ه بیمارس��تان:29ماده مراجعه نماید. تشخیص فوریت بودن با مسوول یا پزشک اورژانس بیمارستان است.

. نظام اطالعات سالمت4-3 با توجه به طراحی و اجرای نظام اطالعات حوزه بهداشت که مبت��نی ب��ر محی��ط:30ماده

باشد.، هم اکن��ون این نظ��ام اطالع��اتی درکلی��هالکترونیک و بسته های خدمات تعریف شده می های علوم پزشکی در قالب سامانه های پرونده الکترونیکی سالمت پیاده سازی شدهدانشگاه

باشد و مشخصات س��خت اف��زاری، ن��رم اف��زاری، زیرس��اخت ش��بکهیا در حال پیاده سازی می ارتباطی، استانداردها، قوانین و مقررات، آموزش و فرهنگ سازی قبال طی نام��ه ه��ای ش��ماره

معاونت بهداشت12/08/95د مورخ 300/� 14091 و 93/� 11/� 14د مورخ 300 /� 17417 به معاونت های بهداشت دانشگاه /دانشکده های علوم پزش��کی اعالم ش��ده اس��ت. ولی الزم

(ITاست در ص��ورت نی��از اس�تانداردهای جدی��د و ب��ازنگری ش��ده درب��اره فن آوری اطالع��ات ) توسط دفتر مدیریت آمار و فناوری اطالع��ات وزارت متب��وع تهی��ه و از طری��ق س��تاد کش��وری

ابالغ شود. ها در سطوح دانشگاهی/دانش��کده ای: به منظور تبادل اطالعات و تشکیل بانک داده1تبصره

و ملی، ضروریست دستورعمل فنی سامانه یکپارچه اطالعات بهداشت و استانداردهای تب��ادل ( مورد نیاز مطابق12/08/95د مورخ 300 /� 14091داده پیام ارجاع )موضوع نامه شماره

سامانه های پرونده الکترونیکی سالمت مورد تایید و مطابق بس��ته ه��ای خ��دمات ابالغی ق��رارگیرد.

مناطق فاقد ارتباط اینترنت، ت��ا زم��ان ف��راهم ش��دن نظ��ام اطالع��ات س��المتدر:� 2تبصرهالکترونیک، روش فعلی )کاغذی( یا آفالین مورد عمل خواهد بود.

معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید نسبت به نظارت: 31ماده نفع��ان ازو پایش نظام اطالعات سالمت الکترونیک ب��ا تش��کیل ک��ارگروه وی��ژه و مش��ارکت ذی

آوریجمله مراکز/ دفاتر تخصصی معاونت بهداشت، معاونت درمان، دف��تر م��دیریت آم��ار و فناطالعات اقدام کند.

ستاد کشوری هماهنگی و اجرایی موظ��ف اس��ت نس��بت ب��ه ت��دوین دس��تورعمل :32ماده داری و در صورت لزوم به روز رسانی نرمنحوه تامین منابع مالی الزم برای پیشتیبانی و نگه

افزارها و سخت افزار های مورد نیاز پرونده الکترونیکی سالمت و ابالغ آن به ستاد اج��راییدانشگاه/دانشکده اقدام نماید.



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: پایش و ارزشیابی 5 فصل نظرسنجی و رضایت سنجی گیرندگان خدمت و ن��یز راس��تی آزم��ایی خ��دمات از:� 33ماده

ارزش ویژه ای برخوردار است. با توجه به حجم قابل توجه عملیات در این ش��یوه پ��ایش، از های متفاوت استفاده خواهد شد که پایش مبت��نی ب��ر س�امانه ه��ای الکترونی��ک بهداش�تروش

یکی از مهم ترین آنهاست و با استفاده از این روش، نظام پرداخت مبتنی بر پ�ایش و ش�یوهشود. عملکرد طراحی و انجام می

به منظور تضمین و ارتقای کیفیت خدمات ارایه شده در واحدهای ارائه خ��دمات:�� 34ماده سالمت و رعایت مفاد قرارداد از ط��رف ارای��ه دهن��دگان خ��دمت، الزم اس��ت اس��تانداردهای

های مربوطه براساس بس��ته ه��ای خ��دمات تعری��ف ش��ده، تهی��ه و ت��دوینخدمات و چک لیست گردد. معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است با همک��اری

ها/ دانشکده های علوم پزش��کی نس��بت ب��همراکز/دفاتر تخصصی معاونت بهداشت، دانشگاه های پایش خدمات براس��اس ش��رح وظیف��ه ه��ر ف��رد، بانض��مام بس��تهتهیه و تدوین چک لیست

آموزشی موردنیاز آن برای سطوح دانشگاه و شهرستان اقدام نماید. تا زمان ابالغ این چ��ک ه��ای تهی��ه ش�ده در آن دانش�گاه/دانش�کده ب��رایها، دانشگاه/ دانشکده باید از چک لیستلیست

پایش استفاده کنند.

انجام پایش دوره اي از عملکرد ارائه دهندگان خدمت هر سه م��اه یکب��ار توس��ط:� 35ماده تیم نظارتی شبکه بهداشت درمان شهرستان صورت خواهد گ��رفت. این پ��ایش در پ��رداخت،

ه��ا و ادام��ه همک��اری ط��رف ق��راردادها و بازآموزینیازسنجی آموزشی و اولویت بندی آموزششود. موثر است که در فصل پرداخت به آن اشاره می

توصیه میشود به منظور آش��نایی کارکن��ان ب��ا ش�اخص ه��ا و رون��د پ��ایش و ب��رای:1تبصره ارتقای مستمر کیفیت خدمات، خودارزیابی توس��ط ارائ��ه دهن��دگان خ��دمت بص��ورت ماهان��ه

انجام شود تا فرآیند اجرا قبل از پایش فصلی، اصالح گردد. کارشناسان مستقر در مراکز بهداشت شهرستان، مراکز بهداشت استان و ستاد:2تبصره

ملی پایش به شیوه الکترونیک، مبتنی بر نرم افزار و تماس ب��ا مش��تری را ب��ه عن��وان ش��یوهدهند. های پایش انجام می

از12: دانشگاه/دانش��کده موظ��ف اس��ت ب��ه منظ��ور ف��راهم نم��ودن داده ه��ای پایه36ماده وضعیت سالمت و عوامل موثر بر آن و ارزشیابی دوره ای آن در من��اطق م��وردنظر، نس��بت به ارزیابی سریع در مناطق مذکور، همچنین اجرای پیمایش مورد نیاز در این خصوص اق��دام نماید. بدیهی است با توسعه نظام اطالعات س��المت، الزم اس��ت ارزش��یابی ه��ای مس��تمر / دوره ای س��المت جمعیت این من��اطق براس�اس داده ه��ای حاص��ل از نظ��ام م��ذکور س��االنه،

صورت گیرد. ها قابل تولید هستند، ضرورت دارد مركزهایی که از طریق پیمایش درمورد شاخص:1تبصره

مديريت شبکه ضمن تدوین طرح پیمایش ارزی�ابی س�ریع س�المت و عوام�ل م�وثر ب��ر آن در های غیررسمی و شهرهای با جمعیت بیشمناطق مختلف ازجمله حاشیه شهرها و سکونتگاه

هزار نفر، نس��بت ب��ه ط��راحی بس��ته اج��رایی و آموزش��ی مرب��وط اق��دام نم��وده و ب��ا20از ساله ( اجرا کند. 5 تا 3ای ) دوره همکاری دانشگاه/دانشکده به صورت دوره

بهره گیری از سامانه های الکترونیک سالمت برای ارزشیابی برنامه ها باید مورد: 2تبصره توجه قرار گیرد.

ب��ه منظ��ور برنام��ه ری��زی مناس��ب و ارزش��یابی دوره ای کش��وری و دانش��گاهی:37ماده های اولیه سالمت برای تحقق پوشش همگانی سالمتبرنامه گسترش مراقبت"

ه��ای اص��لی و اس��تاندارد ح��وزه بهداش��ت ک��ه ض��رورت دارد ش��اخص"در مناطق شهری های برنامه حاضر م��وردفهرست آنها در پیوست ارایه شده است برای هدفگذاری و ارزشیابی

های تهیه ش��ده نظ��ام ج��اری اطالع��ات س��المت واستفاده قرار گیرند. منبع اطالعاتی شاخص Baseline data إ 12



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پیمایش های کشوری / دانشگاهی خواهد بود. مدیریت امر ب��ه عه��ده مرک��ز م��دیریت ش��بکهخواهد بود.

: سطوح پایش و ارزشیابی به قرار زیر خواهد بود:38ماده پایش فرآیندها و ارزشیابی برنامه ها در چه��ار س��طح در نظ��ر گرفت��ه ش��ده

-است که همواره پایش هر سطح توس�ط س�طح ی�ا س�طوح ب�االتر انج��ام میشود:

پایش و نظارت توسط مرکز خدمات جامع سالمت بر:-1پایگاه سالمتکارکنان ارائه دهنده خدمات سالمت )فرآیندهای تحت نظر کارکنان مورد پایش

شوند(گیرند و دانش و مهارت آنها ارزیابی میقرار می)گیرندگان خدمت سالمت )سنجش رضایتمندی مردم و نیازسنجی

پایش و نظارت توسط مرکز بهداشت شهرستان بر:-2مرکز خدمات جامع سالمتپایگاه سالمتکارکنان ارائه دهنده خدمات سالمتگیرندگان خدمت سالمت با تاکید بر داده های سامانه یکپارچه سالمت

پایش و ارزشیابی توسط مرکز بهداشت استان یا معاونت بهداشتی بر:-3مرکز بهداشت شهرستانمرکز خدمات جامع سالمتپایگاه سالمتکارکنان ارائه دهنده خدمات سالمتگیرندگان خدمت سالمت با تاکید بر داده های سامانه یکپارچه سالمت

گانه آمایشی:10پایش و ارزشیابی توسط مرکز مدیریت شبکه و مناطق -4مرکز بهداشت استانمرکز بهداشت شهرستانپایگاه سالمتمرکز خدمات جامع سالمتکارکنان ارائه دهنده خدمات سالمتگیرندگان خدمت سالمت با تاکید بر داده های سامانه یکپارچه سالمت

بسته های پایش و ارزشیابی سه بسته برای پایش و ارزشیابی برنامه به ترتیب زیر وجود دارد:

گانه آمایشی( 10بسته ارزشیابی کشوری )مرکز مدیریت شبکه / مناطق .1بسته ارزشیابی توسط دانشگاه/ دانشکده .2 بسته های پایش توسط مرکز بهداشت شهرستان / خودارزیابی کارکنان ارائه دهنده.3

خدمات سالمت



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(پیوست)فهرست ابزارهای پایشچک لیست اطالعات عمومی واحدهای ارائه دهنده خدمت.1چک لیست مشاهده واحدهای ارائه دهنده خدمت.2چک لیست برقراری ارتباط موثر.3چک لیست مستندات واحدهای ارائه دهنده خدمت )بررسی مدارک ثبت شده(.4چک لیست پایش برنامه های ارائه شده.5چک لیست مصاحبه با گیرندگان خدمت.6چک لیست های خودارزیابی .7 چک لیست بررسی دفترچه های بیمه و نسخ بیماران براساس راهنماهای طراحی.8

شدهراهنماهای تشخیصیراهنماهای درمانی

چک لیست بررسی شاخص های سالمت در حاشیه شهر.9 چک لیست بررسی آموزش شیوه زندگی سالم، خودمراقبتی و جلب مشارکت فعاالنه.10

فرد، خانواده و جامعه )چک لیست برنامه های خودمراقبتی(.

اعضای تیم پایش و ارزشیابی مرکز خدمات جامع سالمت کارشناسان مرکز خدمات جامع سالمت شامل )رییس و مع��اون مرک��ز؛ کارشناس�ان مس�وول تغذیه، سالمت روان، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای و پزشک و دندانپزشک( عملک��رد تیم

های سالمت را پایش می نمایند. سالمت پایگاهاعضای تیم پایش و ارزشیابی شهرستان

کارشناسان منتخب و آموزش دیده شبکه بهداشت و درمان شهرس��تان )س��ه گ��روه گس��ترش شبکه، بهداشت خانواده و بیماریه��ا بای��د عض��و ث��ابت باش��ند(، عملک��رد مراک��ز خ��دمات ج��امع

کنند. افراد فوق باید با نظر کمیته پایش و ارزشیابی کالن منطقه مربوط��هسالمت را پایش می انتخاب شده باشند. نحوه عملکرد آنها توسط دانشگاه / دانش��کده مربوط��ه و کمیت��ه پ��ایش و

ارزشیابی کالن منطقه مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. توالی انجام پایش

ردیف

فرد / محل مورد پایش وارزشیابی

دوره زمانیانجام دهنده پایش

راستی آزمایی و رضایت سنجی1گیرندگان خدمت

معاونت بهداشت دانشگاه/دانشکده

در طول سال

هر ماهارائه کننده خدمتخود ارزیابی2

تیم ناظر مرکز خدمات جامع پایگاه سالمت3سالمت

هر سه ماهیکبار

تیم پایش مرکز بهداشت مرکز خدمات جامع سالمت4شهرستان

هر سه ماهیکبار

تیم پایش و ارزشیابی دانشگاه ومرکز بهداشت شهرستان5کالن منطقه

هر شش ماهیکبار

تیم پایش و ارزشیابی مرکزدانشگاه / دانشکده6مدیریت شبکه

هر سال یکبار



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

براساس نتایج پایش و ارزش��یابی بعم��ل آم��ده توس��ط تیم شهرس��تان، عالوه ب��رتبصره: انجام مداخله مناسب برای رفع مشکالت موجود، پرداخت نهایی به مراک��ز خ��دمات ج��امع

سالمت صورت خواهد گرفت.



-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فرآیند پایش مرکز خدمات جامع سالمت توسط مرکز بهداشت ماه یک بار(3شهرستان )هر

مراجعه تیم پایش

پایش و تکمیل چک لیست ها

آیا فعالیت های مرکز خدمات جامعسالمت )وپایگاه ها( مورد تاییداست؟

بلی تایید فعالیت های مرکز خدماتجامع سالمت تا بازدید بعدی

خیر اخطار شفاهی طبق بازدید و اعالم مهلت مقرر برای

رفع نقص یا مشکل )بار اول(

بازدید مجدد بعد از حداکثر یک ماه

آیا در زمان مقرر رفعنقص انجام شده است؟

بلی

صدور اخطار کتبی و اعالم مهلت مقرر برای رفع نقصبه مرکز خدمات جامع سالمت )باردوم(

خیر

خیر بلی

تایید و ادامه فعالیت های مرکزخدمات جامع سالمت

ادامه فعالیت مرکز تا صدور رای با نظارت شبکه بهداشت و

درمان

بلی

خیر

رفع نقص یا مشکل بعد ازصدور حکم در مهلت مقرر

بازدید مجدد بعد از حداکثر یک ماه

آیا در زمان مقرر رفعنقص انجام شده است؟

صدور اخطار کتبی )بار سوم( و ارسال گزارش به ستاداجرایی دانشگاه / دانشکده

آیا در زمان مقرر رفع؟نقص انجام شده است

لغو قرار داد

های اولیه سالمت در مناطقدستورعمل اجرایی برنامه تامین و ارتقاء مراقبت4نسخه شهری و حاشیه نشین-

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: ها پیوست

: 1پیوست شماره

نمودار گردش کار دریافت خدمت از پایگاه سالمت یا مرکز خدماتجامع سالمت

44

سالمت پایگاه به فرد مراجعه

براساس طبقه بندی انجاممراقبت از حاصل یافته های

مراقبتهای انجام برای مراجعهدورهای

است؟ کرده مراجعه معمول مراقبت انجام برای کنون تا آیا

فرد شکایت به رسیدگی

دارد؟ پزشک ویزیت نیاز فرد آیا

خیر

بلی

علت تعیین و فرد پذیرشمراجعه

موارد براساس مراقبت انجامبوکلت و پرونده در مندرج

مربوطه

خیر

بعدی مراقبتهای انجام یا پیگیری زمان یادآوری و الزم توصیه های انجام

بلی

ارائه و اقدامات انجامبراساس الزم توصیه های

دستورعملها و بوکلت

/ شکایت با مراجعهبیماری

دارد؟ ارجاع به نیاز فرد خیرآیا

/ یا روانشناس پزشک به ارجاعبوکلت براساس تغذیه کارشناس

بلی

خدمت کنندگان ارائه به فرد مراجعهگردش نمودارهای و بوکلت براساس

مربوطه خدمات کار

و مراقبت از حاصل های داده ثبتارجاع فرد به خوراند پس ارائه

دهنده

گیرنده هدایت و پیگیری نحوه تعیینخود به مجدد مراجعه برای خدمت

سالمت مراقب یا فرد

/ پزشک به غیرفوری فوری ارجاع

مراجعه علت تعیین

براساس نیاز مورد خدمات دریافتمربوطه دستورعملهای و بوکلتها


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

45


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

آموزش : 2 پیوست شماره

د م��ورخ57/300ابالغ دس��تورعمل آم��وزش طی نام��ه ش��ماره انجام شد.7/1/1397

: فرمت گواهینامه مرحله اول و مرحله تکمیلی 3 پیوست شماره آموزش کارکنان

46


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: شرح وظایف کارکنان4پیوست شمارهسالمت: تیم مراقب سالمت در وظايف الف: شرح

شناسايي محيط جغرافيايي محل خدمت.1شناسايي جمعيت تحت پوشش از نظر تعداد نفرات به تفکيک سن و جنس.2شناسايي عوامل و مشکالت اثرگذار بر سالمت در منطقه.3شناسايي جمعیت تحت پوشش از نظر مشکالت اثرگذار بر سالمت افراد.4تشکیل پرونده سالمت الکترونیک )ثبت فرم ها( براساس شرح خدمات.5ارائه خدمات فعال به جمعیت تحت پوشش براساس شرح خدمات.6 شرکت در برنامه های آموزشی ابالغی از س��تاد اج��رایی دانش��گاه / دانش��کده و.7

برنامه های اختصاصی شهرستان آموزش و توانمندسازی جامعه براساس برنامه ها و دستورعمل های ابالغی.8مشاوره فردی و خانوادگی مندرج در بسته های خدمت گروه های هدف.9غربالگری افراد براساس شرح خدمات.10پيگيري و مراقبت بیماران و افراد در معرض خطر.11 ارجاع مراجعه کننده به سطح باالتر درصورت لزوم براساس راهنمای اج��رایی و.12

ب��الینی و ارائ��ه خ��دمات موردني��از ب��راي مراجع��ه كنن��ده براس��اس پس خوران��ددريافتي از سطوح باالتر

پیگیری موارد ارجاع شده.13 پیگیری در مراجعه مجدد اف��راد ب��ه پزش��ک و کارش��ناس تغذی��ه مرک��ز در م��وارد.14

تعیین شده، به طرق مختلف )تماس تلفنی، مراجعه به درب منزل و ...(دریافت بازخورد از سطوح پذیرنده ارجاع.15 ثبت و گ��زارش دهی ص��حیح، دقی��ق و بهنگ��ام براس��اس فرم ه��ا، دس��تورعمل ها و.16

تکالیف محولهثبت موارد حوادث خانگی، ترافیکی و گزارش به سطوح باالتر .17

: (18622)نامه شماره ب: شرح وظايف مراقب سالمت-ماما در تیم سالمت کلیه موارد بند الف.1 نمون��ه گ��یری ب��رای غرب��الگری س��رطان دهان��ه رحم و ثبت در پرون��ده س��المت.2

الکترونیک معاین��ه پس��تان ب��رای غرب��الگری س��رطان پس��تان و ثبت در پرون��ده س��المت.3

الکترونیک معاینه ژنیتال ب��رای تش��خیص عف��ونت ه��ای آمیزش��ی و ثبت در پرون��ده س��المت.4

الکترونیک ه��ای غیرط��بیعی ژنیت��ال و ثبت در پرون��ده س��المتبررس��ی و تش��خیص خ��ونریزی.5

الکترونیکبررسی اختالل عملکرد جنسی و ثبت در پرونده سالمت الکترونیک.6مراقبت معمول پیش از بارداری و ثبت در پرونده سالمت الکترونیک.7 مراقبت معمول بارداری و مراقبت های ویژه بارداری و ثبت در پرون��ده س��المت.8

الکترونیک

47


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ه��ای وی��ژه پس از زایم��ان و ثبت درهای معم��ول پس از زایم��ان و م��راقبتمراقبت.9پرونده سالمت الکترونیک

ارجاع بررسی عالئم حیاتی و شرح حال اولیه به مراقبت س��المت دانش آموخت��ه.10مامایی به منظور:

انجام مراقبت های پیش از بارداری،در مراقبت بارداری و پس از زایمان: بررسی ابتال به بیماری و ناهنجاری ها

های مادر، اقدام ودرخواست، ثبت، بررسی، تفسیر آزمایش ها و سونوگرافی درمان مطابق بس��ته خ��دمت، انج��ام م��راقبت ه��ای وی��ژه ب��ارداری و پس از زایم��ان، آم��وزش و مش��اوره ه��ای تخصص��ی و ثبت در پرون��ده س��المت

الکترونیک

پ: شرح وظايف مراقب سالمت در زمینه تغذیه: اندازه گيري های تن سنجی افراد تحت پوشش شامل: قد، وزن، دورس��ر دور عض��له.1

سال( با استفاده از اب��زار و تجه��يزات70 تا 30ساق پا و دور کمر )برای افراد استاندارد، ثبت پارامترهاي مذكور در پرونده الكتروني��ك و توج��ه ب��ه نماي��ه ت��وده

بدني محاسبه شده توجه به منحني هاي رسم شده قد، وزن و نمايه توده بدني كودك و نوجوان و منحني.2

وزن گيري مادران باردار در پرونده الكترونيكارزيابي الگوي تغذيه و توجه به امتياز الگوي تغذيه مراجعه كننده .3 تصميم گيري در مورد وضعيت تغذيه مراجعه كننده و ارائه توصيه ها و آم��وزش ه��اي.4

فردی تغذيه براساس وضعيت كنوني فرد مط��ابق ب��ا دس��تورعمل و بس��ته ه��ایخدمت

ارجاع به پزشك/كارشناس تغذيه مطابق با جدول ارجاعات .5 پی گیری موارد ارجاع شده به پزش��ك/کارش��ناس تغذی��ه ب��رای انج��ام م��راقبت ه��اي.6

بعدي برآورد و درخواست بموقع مکمل ها، متون آموزشي و ديگر ابزار و ملزوم��ات )مانن��د.7

ترازو، قدسنج، كامپيوتر و ...( مورد نياز برای مراقبت هاي تغذيه ايهای هدف برنامه های حمایتی شناسایی گروه.8

شرح وظايف مراقب سالمت در مدارس تحت پوشش: ت:

ه��ای جمعي��تي و آموزش��گاهي دانش آم��وزان وتهی��ه ، اس��تخراج و ارائ��ه ش��اخص.1مدارس تحت پوشش

ثبت اطالع��ات پرون��ده س��المت مدرس��ه و مم��یزی م��دارس م��روج س��المت در.2سامانه.

های دوره ای کلیه دانش آموزان گ��روه ه��دف، م��وارد دارایپیگیری انجام مراقبت.3اختالل و دانش آموزان نیازمند مراقبت ویژه در تمام پایه ها

آموزش مباحث سالمت براساس نیازسنجی و اولویت های نظ��ام س��المت ب��رای.4 دانش آموزان، والدین و کارکنان مدارس طبق برنامه زمان بندی و هم��اهنگی ب��ا

سایر واحدها به جهت آموزش مباحث فوق در مدارس ابتدایی و متوسطه

48


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

مراقبت از بیماری های واگیردار شایع )مانند آنفلوانزا، بیماری های اس��هالی، آبل��ه.5 مرغان و .....(، در مدرسه شامل دریافت گزارش و انجام اقدامات الزم مطابق دستورعمل و آموزش سریع و موثر به دانش آموزان، والدین و کارکن��ان م��دارس و حضور ف��وری و بهنگ��ام در مدرس��ه ب��ه منظ��ور کن��ترل بیم��اری و پیش��گیری از

شیوع آن در موارد بروز طغیان بیماری. مراقبت پدیکولوز در مدارس:.6 الف: شناسایی موارد آلوده به پدیکولوز در دانش آموزان مدارس ابت��دایی فاق��د.7

مراقب سالمت آموزش و پرورش، حداقل دو بار در سال )پاییز و بهار( آم��وزان م��دارس ب: در صورت دریافت گزارش موارد آلوده، انجام معاینه دانش.8

ابتدایی و متوسطه طبق دستورعمل پ: درمان موارد آلوده و آموزش بهداشت فردی و پیگیری به جهت پیشگیری از.9

همه گیری مطابق دستورعمل همکاری در اجرای برنامه مدارس مروج سالمت مطابق دستورعمل از جمله :.10

گان��ه و ش��یوه ی اج��رای برنام�ه ب��ه م�دیران و8 الف: آموزش مفاهیم، اج��زا مراقبین سالمت در مدرسه

ب: پیگیری تشکیل و برگزاری شوراهای سالمت مدرسه، و اج��رای مص��وباتتا حصول نتیجه

ج : همکاری با مدرسه به جهت انجام مم��یزی داخلی، هم��اهنگی ب��رای انج��امممیزی خارجی

د : پایش منظم برنامه در مدرسه نظارت بر ش��اخص ه��ای برنام��ه م��راقبت ادغ��ام یافت��ه گ��روه س��نی نوجوان��ان و.11

مدارس در سامانه هم��اهنگی، آم��وزش و نظ��ارت ب��ر اج��رای برنامه ه��ای ارتق��اء فع��الیت ب��دنی.12

دانش آموزان در مدرسه طبق دستورعمل های ابالغی هماهنگی با مدارس درباره آموزش بهداشت دوران بلوغ به دانش آموزان دختر و.13

پسر، والدین و کارکنان مدرسه و ارجاع موارد نیازمند ارجاع دری��افت اطالع��ات س��وانح و ح��وادث در مدرس��ه و در راه مدرس��ه و هم��اهنگی،.14

آم��وزش و اج��رای برنام��ه س��وانح و ح��وادث در مدرس��ه طب��ق دس��تورعمل هایابالغی

دریافت اطالعات مرگ دانش آموزان .15هماهنگی و همکاری در اجرای مناسبت های خاص بهداشتی.16 شركت فعاالنه در دوره ه��اي آموزش��ي و ب��ازآموزي س��المت نوجوان��ان در جهت.17

ارتقاي دانش فني اج��رای س��ایر برنام��ه ه��ا براس��اس دس��تورعمل های ابالغی س��المت نوجوان��ان و.18

مدارس

ث: شرح وظایف مراقب سالمت در زمینه آموزش سالمت

توانمندسازي مردم و مراجعان فردي و گروهي براي خودمراقبتي .1ش��اي تحت پوش��ام خانواره��انواده در بين تم��تي خ��اي ملي خودمراقب��ع راهنم��توزي

)خودآم��وزي ب��راي توانمندس��ازي م��ردم در رع��ايت س��بك زن��دگي س��الم و م��ديريت

49


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ناخوشي هاي جزيي شامل ابزارهاي خودارزيابي، برنام��ه ري��زي ف��ردي ب��راي تغي��ير رفتار، اجراي برنامه و ارزيابي مجدد وضعيت سالمت به عالوه معرفي من��ابع معت��بر اطالعاتي، حمايتي و خدماتي مناسب در منطقه مربوطه و راهنماي حقوق بهداشتي

و نحوه پيگيري آن(. :آموزش استفاده از راهنماي ملي خودمراقبتي خانواده به خانوارهاي تحت پوشش

كالس س��واد8تربيت حداقل يك سفير سالمت در هر خانوار: سفير سالمت ح��داقل .2 خواندن و نوشتن دارد. در محل آموزش، محل كار، مركز خدمات جامع س��المت يا مسجد محل ب��ه ص��ورت حض��وري ي��ا از طري��ق پورت��ال ملي خودمراقب��تي ب��ه

ساعته را براي آشنايي ب��ا نح��وه اس��تفاده از8صورت آنالين، يك دوره آموزشي راهنم��اي ملي خودمراقب��تي خ��انواده ب��راي م��راقبت از س��المت خ��ود و اعض��اي

خانواده را طي مي كند. تربيت سفيران افتخاري سالمت در ميان اقوام يا همسايگان خانواده ه��اي بي س��واد.3

يا سالمند بدون سرپرست تربيت رابطان سالمت براي حمايت از خانواده هايي ك�ه ب��ه ه�ر دليلي تحت پوش�ش.4

سفيران سالمت يا سفيران افتخاري هم نيستند.برگزاری جلسه هاي آموزشي و مشاوره فردی و گروهی در خصوص خودمراقبتي برای

جمعيت تحت پوشش)سالم يا بيمار(رای��بی ب��کمک به تشكيل گروه هاي خوديار و هميار محلي حامی سالمت و حمايت طل

توسعه فعاليت آنها برای جمعيت تحت پوشش)سالم يا بيمار(ه��المت ب��ثبت کلیه اقدامات انجام شده برای فرد يا جمعیت تحت پوشش در پرونده س

صورت محرمانه)کتبی یا الکترونیک(ای تحلیلی از��زارش ه��ه گ��ه و تهی��اي مربوط��اخص ه��ات ش��ار و اطالع��ثبت منظم آم

عملکرد فعالیت های آم�وزش و ارتق�اي س��المت مرک��ز و پیش�نهاد م��داخالت بهب��ود،متناسب با مخاطب عام و مدیران در بازه های زمانی خواسته شده.

یر وي و��د تغی��ای نیازمن��یین رفتاره��بررسي نتايج خودارزيابي مراجع )سالم يا بيمار(، تع بازخورد به پزشک خانواده.

اء و��تسهیل تدوین برنامه خودمراقبتی فردی با مشارکت مراجع )سالم يا بيمار( و امض تبادل تعهدنامه مربوطه.

المت�ود س��راي بهب��روهي ب�ا گ��انوادگي ي��ردي و خ�اوره ف�وزش و مش��ارايه خدمات آم مراجع )سالم يا بيمار( برپایه بسته خدمت اس�تاندارد تعری�ف ش�ده در جهت تق�ويت

خودكارآمدي و مسوولیت پذيري مراجع )سالم يا بيمار( براي خودمراقبتي.ايتي��اي حم��ویت در گروه ه��ه عض��ار( ب��ا بيم��الم ي��ع)س��دايت مراج��هیل و ه��ترغیب، تس

)خوديار/هميار( مربوطه براي كسب خدمات آموزشي و حمايتي خودمراقبتي.واهد��هدايت مراجعه کننده )سالم يا بيمار( براي دريافت )كسب( اطالعات مبتني بر ش

درمورد خودمراقبتي از راهنماي ملي خودمراقبتي خانواده ي��ا بس��ته ه��اي اس�تاندارد آموزش بيمار براي خودمراقبتي يا ساير منابع اطالعاتي معتبر و گروه هاي مرج��ع و

خوديار.راي��اري ب��ود بيم��ا بهب��كل ي��ع مش��ار( پس از رف��ا بيم��الم ي�ده )س��ه کنن��كمك به مراجع

خودارزيابي مجدد وضعيت سالمت خويش و تكميل پرونده خودمراقبتي. ه��راي مراجع��وراها ب��ار، ش��اي خودي��روه ه��جلب حمايت خانواده، گروه هاي همسان، گ

کننده )سالم يا بيمار( و سازمان هاي تحصيل و كار در صورت نياز.برقراري ارتباط استراتژيك براي سالمت .5

50


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ور��نیازسنجی، برنامه ريزي، اجرا و ارزشيابي مشارکتی ارتباطات براي سالمت به منظ آم��وزش س��المت همگ��اني، آم��وزش س��بك زن��دگي س��الم، آم��وزش خودمراقب��تي و آموزش بيمار از طريق رسانه هاي ارتباط جمعي، رسانه ه�اي محلي و رس�انه ه�اي

كوچك،ي��ز آموزش��المت در مراك��اي س��راي ارتق��اركتي ب��برنامه ريزي عملياتي مش

محل هاي كار و جوامع،تي��تي و غيردول��ازمان هاي دول��اي س��ازي اعض��وزش و توانمندس��ايت، آم��جلب حم

تش��كل هاي م��ردمي و ش��وراهاي محلي ب��راي برن��امه ريزي عملي��اتي مش��اركتيبرنامه هاي ارتقاي سالمت مدرسه، محل كار، سازمان، محله، روستا و شهر

امي��اعی ح��دامات اجتم��رای اق��ردم ب��ازماندهی م��شناسایی امکانات محلی، بسيج و س سالمت

51


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظايف کارشناس تغذیه در تیم سالمت شناسايي محيط جغرافيايي محل خدمت.1شناسايي جمعيت تحت پوشش از نظر تعداد نفرات به تفکيک سن و جنس.2 انجام مطالعات میدانی و شناسايي عوامل و مشکالت اثرگ��ذار ب��ر س�المت تغذی��ه ای.3

در منطقه )شناسایی فاکتورهای خطر مانند اضافه وزن و چاقي، الغ��ري، كم خ��وني ، ، اف��زایش مص��رف روغنDافزایش مصرف نمک، کمبود مص��رف کلس��یم و ویت��امین

و ....( ت��دوین برنام��ه ه��ای مداخل��ه ای ب��ه منظ��ور کن��ترل و ک��اهش عوام��ل و فاکتوره��ای.4

شناسایی شده در منطقه شناسايي جمعیت تحت پوشش از نظر وجود عوامل و مشکالت اثرگ��ذار ب��ر س��المت.5

افرادانجام برنامه های موجود در بسته خدمت ابالغی.6آموزش به بیماران و موارد ارجاع شده.7اجرای برنامه های آموزشی گروهی.8نظارت بر برنامه های تغذیه ای شامل مکمل یاری، پایگاه های تغذیه سالم .9تنظیم رژیم غذایی برای بیماران یا افرادی که تغذیه ناسالم دارند.10 شناسایی بیماران فشار خون ب��اال، دي��ابت، پ��وكي اس��تخوان و اختالالت چ��ربی خ��ون،.11

هيپوتيروئيدي، فنيل كتونوريا اصالح تغذیه بيماران فشار خون باال، ديابت، پوكي اس��تخوان و اختالالت چ��ربی خ��ون،.12

هيپوتيروئيدي، و فنيل كتونوريا نظارت بر فروشگاه های عرضه م��واد غ��ذایی و پ��ایش نمک ه��ای خ��وراکی ب��ه ص��ورت.13

موردی با همکاری کارشناس بهداشت محیط نظارت بر برنامه های تغذیه در مدارس شامل مکمل ی��اری، پایگاه ه��ای تغذی��ه س��الم و.14

مشارکت در برنامه های آموزشی تغذیه مش��ارکت در فعالیت ه��ای اجتم��اع مح��ور )حمایت ه��ای تغ��ذیه ای و توانمندس��ازی.15

خانوارهای نیازمند، برگزاری جشنواره ها، مشارکت در برگزاری مناس��بت های مختل��فو..(

عضویت در شورای اجتماعی محالت، مشارکت در برنامه های آموزشی فرهنگس��رای.16محله و ..

عملکرد مراقبین سالمت در زمینه فعالیتهای مرتبط بانظارت مستقیم هفتگی بر .17 در پایگاه های سالمت تحت پوششغذا و تغذیه

های س��المت تحت پوش��ش و ارائ��هارجاعات از مراقبین سالمت در پایگاهقبول .18پس خوراند

ارجاع موارد براساس بسته خدمت به پزشک مرکز.19 کن��ترل ش��اخص ه��ای آنتروپومتري��ك، ارزي��ابي تغ��ذيه اي و ثبت در پرون��ده الکترونی��ک:.20

كارشناس تغذيه بايد قد و وزن كليه افرادي كه از طرف مراقب سالمت يا پزشك ب��ه او ارجاع داده شده است را کنترل، اندازه گیری و در سیستم ثبت نم��وده و ب��ه نمای��ه توده بدنی محاسبه شده دقت نماید. همچنین منحني هاي رشد و وزن گ��یری کودک��ان و مادران باردار که در سیستم رسم شده است را م��ورد ارزی��ابی ق��رار ده��د. س��پس سواالت ارزيابي تغذيه اي را تكميل نموده و براي وضعيت كنوني فرد تص��ميمات الزم

را اتخاذ نمايد. انجام مراقبت هاي تغذيه اي: بر اساس وضعيت فرد، خدمات تغذي��ه اي الزم را ش��امل.21

موارد زیر ارائه نماید:

52


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

الف-آموزش فردی ب-مشاوره تغذيهون��ار خ��ابت، فش��ج-تنظیم رژیم غذایی: براي کليه مبتالیان به ديابت و پره دي

ب��اال، ديس ليپي��دمي، چ��اقي، الغ��ری و اض��افه وزن ارج��اع ش��ده مط��ابق دستورعمل، عالوه ب��ر ارائ��ه آم��وزش و مش��اوره تغذي��ه، رژیم غ��ذايي الزم را

تنظيم نمايد. مراقبت هاي تغذيه اي در ساير مراجعات: كارشناس تغذيه باي��د در ه��ر ب��ار مراجع��ه،.22

مراقبت هاي تغذيه اي الزم را مطابق با دستورعمل به هر مراجعه كننده ارائ��ه نماي��د و "خدمات تغذیه ای در مراجعات بعدي" و رون��د بهب��ود تغذي��ه اي ف��رد را در سیس��تم

ثبت نمايد. ارائه آموزش های گروهي به مراجعین پایگاه های تابعه و مرکز: الزم است در ابتداي.23

هر سال، كارشناس تغذيه سر فصل هاي آموزشي را براس��اس ني��از س��نجي تع��يين و برنامه آموزش تغذيه مركز را تدوين و بر روي بورد اتاق خ��ود نص��ب نماي��د. همچ��نين برنامه كالس هاي آموزش��ي را ب��ه پايگ��اه ه��اي تحت پوش�ش مرك��ز ارس�ال نماي��د ت��ا مراقبين سالمت به اطالع مراجعه كنندگان برسانند. در ص��ورت ب��روز ش��رايط خ��اص )مانند وقوع اپيدمي بيماري ه��اي واگ��ير، آل��ودگي ه��وا، بح��ران ه��ا و ...(، ك��ه ني��از ب��ه آم��وزش ه��اي تغذي��ه اي وج��ود دارد ك��ه در برنام��ه س��اليانه پيش بي��ني نش��ده اس��ت، كارشناس تغذيه موظف اس��ت نس��بت ب��ه برنام��ه ري��زي و آم��وزش ه��اي الزم اق��دام

نمايد. طراحي و اجراي برنامه ه��ای آموزش�ی: کارش�ناس تغذی��ه موظ�ف اس��ت ب�ا تش�کیل.24

هسته های آموزشی از ظرفیت ه��ای موج��ود از جمل��ه س��فیران س��المت، داوطل��بین، رابطین و مربیان بهداشت و ... جهت ارائ��ه آم��وزش مب��احث تغذی��ه در مراک��ز جمعی خارج از پایگاه ها و مرکز مانند مدارس، مساجد، فرهنگسراها و ادارات و ... استفاده و فعالیت های آموزشی در جمعیت تحت پوشش خود را مدیریت کند و بر حسن ارائه

آموزش ها توسط هسته های آموزشی نظارت داشته باشد. شناسايي و اولويت بندي مشکالت تغذيه اي شايع در منطق��ه: كارش��ناس تغذي��ه مرک��ز.25

بايد در تعامل با کارشناس تغذيه شهرستان و دانش��گاه، از مش��کالت تغذي��ه اي ش��ايع منطقه باخبر باشد و همچنین برنامه های بهبود تغذی��ه جامع��ه ک��ه از س��تاد ابالغ ش��ده

است را به نحو احسن اجرا نماید. تدوين برنامه عملياتي: در انتهاي هر سال كارشناس تغذيه به منظور ارتق��اء وض��عيت.26

تغذيه منطقه تحت پوشش، بايد برنامه عملياتي بهبود تغذيه سال آينده را ب��ا همک��اری کارشناس تغذیه شهرستان تدوین کرده و به اطالع مركز بهداشت شهرستان برساند. همچنین اطالعات و شاخص هاي تغذيه اي منطقه تحت پوشش را جهت تدوين برنامه

عملياتي شهرستان، در اختيار كارشناس تغذيه شهرستان قرار دهد. ط��راحي و اج��راي م��داخالت مناس��ب: ب��ا توج��ه ب��ه اول��ويت ه��اي مش��خص ش��ده از.27

مشكالت تغذيه اي و علل احتمالي آن ها و براساس تصميمات اتخاذ شده با همك��اريساير اعضاي تيم سالمت، راه حل ها و مداخالت مناسب را طراحي و اجرا نمايد.

جلب همکاري هاي درون و بین بخش در اجرای برنامه های جامع�ه مح�ور: ب�ه منظ�ور.28 اجراي مداخالت تغذيه اي و بهبود وضعيت تغذيه اي جامع��ه تحت پوش��ش، كارش��ناس تغذيه موظف است نسبت به شناسايي و ايجاد ارتباط با ذي نفعان برنامه هاي تغذي��ه اقدام نموده و با تشريح مشكالت تغذيه اي موجود در منطقه تحت پوشش مش��اركت

آنان را براي اصالح مشكالت مذكور جلب نمايد.

53


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پايش شاخص هاي تغذيه: كارشناس تغذيه بايد از شاخص هاي تغذي��ه اي منطق��ه تحت.29 پوشش خود مطلع بوده، و پانل ش��اخص ه��ای تغذی��ه ای مربوط��ه را ب��ر روی "ب��ورد"

نصب نمايد. همکاري در آموزش مباحث تغذيه به مراقبین سالمت: کارشناس تغذيه مرکز موظ��ف.30

است در همکاری با کارشناسان مسئول تغذیه ستاد دانشگاه و شهرستان، نس��بت ب��هآموزش تغذیه مراقبین سالمت، طبق برنامه تدوین شده در دانشگاه اقدام نماید.

نظارت بر برنامه های تغذیه اجرا شده توسط مراقب سالمت: کارشناس تغذيه مرکز.31 موظف است با پایش و نظارت ادواری بر اجرای برنامه های بهب��ود تغذی��ه جامع��ه، از صحت ارائه خدمات تغذیه ای مراقب سالمت به مراجعه کننده از جمله نحوه ارزيابي الگوي تغذيه اي مراجعين، آموزش تغذی��ه در گ��روه ه��ای س��نی مختل��ف، نح��وه ارائ��ه مکمل ها برای هر گروه سنی، چگونگی تفسیر منحنی های وزن گیری م�ادران ب�اردار و رشد کودکان، نحوه اندازه گیری وزن، ق��د، دور کم��ر و دور س��ر ب��رای گ��روه س��نی هدف و ... اطمینان حاصل نمای��د و آم�وزش ه��ای الزم را ب��ه مراق��بین س�المت ارائ��ه

نماید.

54


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظايف کارشناس سالمت روان در تیم سالمت شناسايي محيط جغرافيايي محل خدمت.1شناسايي جمعيت تحت پوشش از نظر تعداد نفرات به تفکيک سن و جنس.2 انجام مطالعات میدانی و شناسايي عوام��ل و مش��کالت اثرگ��ذار ب��ر س��المت روانی در.3

منطقه ) مانند مصرف دخانیات، سوء مصرف مواد مخ��در، مص��رف مش��روبات الکلی،خشونت خانگی، بیکاری ، میزان سواد و.....(

تدوین برنامه های مداخله ای به منظور کنترل و کاهش عوامل و فاکتورهای شناس��ایی.4شده در منطقه

شناسايي جمعیت تحت پوشش از نظر وجود عوام��ل و مش��کالت اثرگ��ذار ب��ر س��المت.5افراد

انجام برنامه های موجود در بسته خدمت ابالغی.6آموزش های خود مراقبتی در حوزه سالمت رواني، اجتماعي و اعتیاد.7آموزش مهارت های فرزندپروری .8آموزش مهارت های زندگی .9غربالگری تکمیلی در سوء مصرف مواد، مداخله مختصر و پیگیری.10خدمات روانی-اجتماعی در درمان سوء مصرف کنندگان مواد.11آموزش های روانشناختی کاهش آسیب اعتیاد در مدارس .12های روانشناختي به بيماران مبتال به اختالالت روانپزشكي )غيرسايكوز( آموزش.13آموزش گروهی خانواده بیماران مبتال به اختالالت سایکوتیک.14آموزش گروهی بیماران مبتال به اختالالت سایکوتیک.15 ویزیت در منزل بیماران مبتال ب��ه اختالالت س��ایکوتیک )در ص��ورت ل��زوم و ب��ا هم��راهی.16

مراقب سالمت مرد(پیشگیری از خودکشی .17مشاوره های عمومی.18 عضویت در شورای اجتماعی محالت، مشارکت در برنامه ه��ای آموزش��ی فرهنگس��رای.19

محله و ..غربالگري تكميلي سالمت اجتماعی.20اجتماعی به بزرگساالن –های روانی ارائه حمایت.21های روانی اجتماعی به کودکان ارائه حمایت.22 ه��ای مرتب��ط ب��انظارت مستقیم هفتگی بر بر عملکرد مراقبین سالمت در زمینه فع��الیت.23

سالمت روان در پایگاه های سالمت تحت پوشش ه��ای س��المت تحت پوش��ش و ارائ��ه پسقبول ارجاعات از مراق��بین س��المت در پایگ��اه.24

خوراندارجاع موارد براساس بسته خدمت به پزشک مرکز.25 های مردم نهاد و خیریه و بهزیستی برای کمک ب��ه نیازمن��دان و ایج��ادهمکاری با سازمان.26

اشتغال

55


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظايف پزشک در تیم سالمت:شناسايي محيط جغرافيايي محل خدمت.1شناسايي جمعيت تحت پوشش از نظر تعداد نفرات به تفکيک سن و جنس .2تحلیل اطالعات تندرستی جمعیت تحت پوشش.3مديريت سالمت در جمعيت تحت پوشش.4آموزش و ارتقاي سالمت.5هماهنگی های درون بخشی و برون بخشی .6 م��راقبت از جامع��ه تحت پوش��ش براس��اس گروه ه��ای ه��دف تع��یین ش��ده و اج��راي.7

برنامه هاي سالمت تدوين و ابالغ شده در نظام ارائه خدمات سالمتپذيرش موارد ارجاعي و ارائه پس خوراند مناسب.8ها درمان اوليه و تدبير فوريت.9 ارجاع مناسب و بموقع، پيگيري موارد ارجاع شده به سطح باالتر و دريافت پس خوراند.10

از سطح باالترانجام اقدامات موردنياز براساس پس خوراند.11ارزیابی خطر و ظرفیت پاسخ واحدهای ارائه خدمات در مواقع بحران.12 ارزيابي امنيت غذايي در جمعيت تحت پوشش و اجراي برنامه هاي توانمندسازي م��ردم.13

براساس ظرفيت هاي محلينظارت بر عملکرد تیم سالمت.14مراقبت از بیماران براساس دستورعمل ها و بسته خدمت.15پایش و ارزشیابی.16 کنترل و تاييد شاخص های آنتروپومتری��ک ان��دازه گ��يري ش��ده توس��ط م��راقب س��المت.17

سال( و70 تا 30شامل: قد، وزن، دورسر، دور عضله ساق پا و دور کمر)برای افراد دقت در نمایه توده بدنی محاسبه شده در پرونده الكترونيك افراد ارجاع داده شده

درخواست انج��ام آزمايش��ات پاراكليني��ك ب��راي م��راجعين، متناس��ب ب��ا وض��عيت ف��رد و.18مطابق با دستورعمل ها

کنترل نحوه مصرف مکمل ها مطابق با دستور عمل ها و برنامه ه��اي كش��وري مكم��ل.19ياري در گروه هاي هدف برنامه

بررسی موارد ارجاع شده از طرف مراقب س�المت از جمل�ه الگ�وی تغذی�ه نامناس�ب،.20 کودکان مبتال به اختالالت رشد، مادران باردار با اختالل وزن گیری، م��وارد مبتال ب��ه پ��ره دیابت و دیابت، فشار خون باال، دیس لیپیدمی، چاقی و الغري و ... مطابق دستورعمل ارجاع آنان به کارشناس تغذیه به جهت دريافت خدمات تخصصي تغذيه شامل آموزش،

مشاوره و تنظیم رژیم غذایی و ارائه بازخوردهماهنگی، حمایت و نظارت بر اجرای برنامه های تغذیه جامعه.21مراقبت از بیماران دیابتی و پرفشاری خون براساس دستورعمل.22

56


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظايف كاركنان در برخورد با موارد مراجعه کننده مشکوک به و غیرواگیربیماری های عفونی و واگیردار

شناسایی بیماران هدف نظام مراقبت کشوری.1گزارش و تکمیل فرم های عملیاتی برای بیماران هدف نظام مراقبت کشور.2ارجاع بیماران هدف شناسایی شده از کارشناس به پزشک.3 نمونه برداری از بیماران هدف و ارسال نمونه ها ب��ه آزمایش��گاه تع��یین ش��ده و پیگ��یری.4

نتایجپیگیری موارد تماس و موارد در معرض خطر بیماریهای هدف مراقبت.5آموزش و اطالع رسانی به بیماران، همراهان، موارد تماس و نیز جمعیت تحت پوشش.6نظارت و همکاری در تریاژ بیماران مراجعه کننده به مرکز یا پایگاه.7بررسی وضعیت اپیدمیولوژیک بیماریهای هدف در منطقه تحت پوشش.8جمع آوری و آنالیز اولیه اطالعات بیماریهای هدف مراقبت و تهیه گزارش دوره ای.9 پیگیری تأمین وسایل و تجهیزات و امکان��ات عملی��اتی )واکس��ن، وس��ایل نم��ونه برداری،.10

داروهای مورد نیاز و ...(طراحی و اجرای برنامه های نظارتی و پایشی.11طراحی و اجرای برنامه های ارزشیابی.12همکاری در اجرای برنامه های نظارتی و ارزشیابی ابالغی از سطوح باالتر.13 همک��اری در اج��رای برنامه ه��ای م��داخله ای بهداش��تی )واکسیناس��یون، نم��ونه برداری،.14

بررسی های میدانی و ...(تهیه بازخورد و پیگیری اصالحات و توصیه های به عمل آمده در سطح پائین تر.15طراحی و اجرای برنامه های آموزشی و انجام بازدیدهای دوره ای از سطح پائین تر.16انجام سایر وظایف محوله حسب ضرورت.17

57


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظیفه مسوول تحلیل اطالعات، آمار و پذیرش:هماهنگي الزم با پزشكان درمورد تنظيم نوبت بستري بيماران .1مدیریت صندوق مرکز به صورت روزانه و ماهانه و واریز مبالغ نقدی به حساب بانکی.2 بررسی تاریخ اعتبار دفاتر بیمه، هماهنگی با اداره کل بیم��ه س��المت ب��رای بیم��ه ش��دن.3

افراد فاقد پوشش بیمه ه�ای بیم��ه گ��ر و ارس�ال ب�ه س�تاد مرک�زجمع آوری بهنگام نسخ طبق خواس�ته س�ازمان.4

بهداشت شهرستان ثبت دقيق و كامل اطالعات هويتي مراجعین در رايانه و برگ پذيرش.5انجام امور مربوط به پرونده سالمت الکترونیک .6های یکپارچه بهداشت. پذیرش و نوبت دهی در سامانه.7 آشنایی با ثبت جمعیت در سامانه یکپارچه بهداشت و چگونگی ویرایش اطالعات افراد،.8مسوول سامانه یکپارچه بهداشت در مرکز و گزارشگیری از سامانه .9 تحت پوش��ش و تحلی��ل ه��ایجمع بندی داده ها و آمار واحدهای مختل��ف مرک��ز و پایگ��اه.10

اطالعات )سازماندهی، طبقه بندی و محاسبات آماری( با همکاری مسوول هر برنامه وتهیه جداول و نمودارهای آماری.

تحلیل توصیفی شاخص های بهداشتی. واحد های تحت پوشش.11آشنایی با برنامه های زیج حیاتی و ساختار شبکه .12 آشنایی کامل با پرونده سالمت و مستندات هر مراجعه کننده و همکاری با مدیر مرک��ز.13

و سایر کارکنان در تهیه و تدارک برنامه سرشماری. در صورت لزوم مرک��ز و واح��دهای تحت پوش��ش )در این م��ورد الزم اس��ت از ط��رفITانج��ام ام��ور .14

شهرستان جلسه توجیهی برای این کارشناسان برگزار شود.(ITمسوول سازماندهی اطالعات بخش خصوصی )مطب ها، کلینیک ها و مراکز پاراکلینیک موج��ود.15

در منطقه تحت پوشش مرکز( ودر صورت لزوم ورود داده های مذکور در سامانه ها مشارکت در طراحی یا تکمیل فرم های جدید در راستای س��امانه ی��ا ح��ذف ف��رم ه��ای.16

اضافهمشارکت در اجرای طرح های پژوهشی اجرایی در سطح مراکز.17انجام سایر امور محوله .18

شرح وظیفه بهیار/پرستار:ایجاد ارتباط مناسب با گیرندگان خدمت.1رعایت نظم و ترتیب و پاکیزگی محیط کار.2انجام تزریقات و پانسمان تحت نظر پزشک .3 های آزمایشگاهی )کلیه مراحل از آماده کردن وس��ایل و ظ��روفانجام نمونه گیری تست.4

به آزمایشگاه( در صورت تا نمونه گیری و بر چسب گذاری و تحویل برای ارسال نمونهنبود واحد آزمایشگاه

های مختلف به بیم�ار )حس��ب م�ورد و درانتقال اطالعات اولیه در مورد شرایط آزمایش.5انواع مختلف آزمایش(

های مدفوع، ادرار و کش��تتوضیح دادن در مورد نحوه صحیح گرفتن نمونه های آزمایش.6ادرار

پیگیری ارسال نمونه ها به آزمایشگاه.7 ب��ه مرک��ز بهداش��ت شهرس��تان در مهلتHPVپیگیری ارسال نمونه های پ��اپ اس��میر/ .8

مقرر براساس دستورعمل )به منظور تحویل به پست(های اولیه مورد نیاز در زمان بحران و حوادث و بالیا ارائه خدمات و کمک.9ثبت اطالعات مورد نیاز برای هر کدام از خدمات ارائه شده در سامانه.10

58


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

توجه به تاریخ مصرف سرنگ ها و مواد مصرفی تاریخ دار.11چک کردن سرنگ ها از نظر سالم بودن.12 ها و لوازم پانس�مان آل�وده و تحوی��ل س��فتی ب��اکس پ��ردفع صحیح سرنگ ها، سر سوزن.13

شده و جایگزین نمودن سفتی باکس جدید ه��ای م��دیریت اج��راییرع��ایت مف��اد بخش��نامه ابالغ ش��ده در م��ورد »ض��وابط و روش.14

پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته« در دفع پسماندهای آلوده مش��ارکت و همک��اری ب��ا پزش��ک در انج��ام معاین��ات ، احی��ا بیم��ار در ص��ورت نی��از و.15

درخواست پزشکشرکت در دوره های آموزشی مرتبط براساس برنامه های آموزشی پیش بینی شده .16کنترل تجهیزات ، مواد مصرفی و داروهای ترالی اورژانس .17انجام سایر امور محوله در حیطه وظایف شغلی و تخصصی.18

59


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظايف کارشناس بهداشت محیط در تیم سالمت:بازدید، نظارت و همکاری در کنترل بهداشت آب و فاضالب .1 بازدید، نظارت، کنترل و همکاری آلودگي هوای فضاهای آزاد ش��هری، فض��ای بس��ته حاش��یه.2

شهرها و پدیده ریزگردها بازدید، نظارت و همکاری در کنترل محیطی ناقلین و سموم.3 بازدید، نظارت و كنترل عوامل محيطي میدانی و همکاری در جلوگيري از وقوع اپيدمي ها و.4

بيماري هاي شايع، نوپديد و بازپديد و نظارت مردمی بازدید، نظارت و همکاری در کنترل برنامه های مديريت پسماند .5(CBIبازدید، نظارت و اجرای برنامه های ابتكارات جامعه محور ).6بازدید، نظارت، همکاری در کنترل و کاهش استعمال مواد دخانی.7بازدید، نظارت و كنترل بهداشت مواجه با انرژي هاي هسته اي و امواج الكترومغناطيس.8بازدید، کنترل، نظارت و بهبود مصرف حامل های انرژی در خانوارهای حاشیه و شهرها .9بهره برداری از سامانه جامع مدیریت بازرسی مرکز سالمت محیط و کار.10بازدید، کنترل، نظارت و ارتقاء بهداشت و ایمنی مواد غذایی.11بازدید و نظارت محيط فيزيکي مسکن.12بازدید، نظارت و توصیه به عدم مصرف دخانیات در محیط خانوار.13 بازدید، كنترل، نظارت و ارتقاء بهداشت خانوار در مواجه با تشعش��عات مص��نوعي )وس��ائل.14

خانگي مولد اشعه و ... ( و طبيعي )گاز رادون، نورخورشيد( بازدید، کنترل، نظارت و بهبود مصرف حامل های انرژی در خانوار های حاشیه و شهرها.15 بازدید، نظارت و کنترل مراكز تهي��ه، تولی��د، توزي��ع نگه��داری، حم��ل و نق��ل و ف��روش م��واد.16

غذايي بازدید، کنترل و نظارت بهداشتی محي��ط ه��اي زن��دگي جمعي )مراک��ز نظ��امی و انتظ��امی ،.17

پرورشگاه، خوابگاه، زندان، سراي سالمندان( های س��المت، هاي بهداشتي درماني از جمله پایگاهبازدید، کنترل و نظارت بهداشتی محيط.18

ها و مراكز جراحي محدود مطببازدید، نظارت و کنترل بهداشت محیط بیمارستان ها.19هاي آموزشیها، مدارس و محيطبازدید، نظارت و کنترل بهداشت محیط مهدکودک.20بازدید، کنترل و نظارت سالمت محيط هاي فرهنگي، تفريحي و ورزشی.21 بازدید، کن��ترل و نظ��ارت محی��ط ه��ای آرایش��ی و پیرایش��ی )آرايش��گاه، موسس��ات الغ��ري،.22

هاي سونا(پرورش اندام و حمامهای مراقبت بهداشتی مرزیها، پایگاهبازدید، کنترل و نظارت بهداشت محیط ترمینال.23 بازدید، نظارت و كنترل بهداشت مواجه با انرژي هاي هسته اي و ام��واج الكترومغن��اطيس در.24

ه��ا،ه��ا، زن��دانه��ا، خوابگ��اهمدارس، بيمارستان ها، مراکز نظامی و انتظ��امی، پرورش��گاهسراي سالمندان و ....

بازدید، نظارت و کن�ترل مص�رف دخانی�ات در کلی��ه محی�ط ه��ای جمعی و نظ��ارت ب��ر ع�دم.25عرضه مواد دخانی در صنوف فاقد پروانه فروش

بازدید، کنترل، نظارت و بهبود مصرف حامل های انرژی در محیط های جمعی .26

60


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظايف کارشناس بهداشت حرفه ای در تیم سالمت:شناسایی و ثبت اطالعات عمومی کارگاهها و واحدهای شغلی.1 بازرسی بهداشت حرفه ای ب��رای ارزی��ابی ش�رایط محی��ط ك��ار و تع��يين عوام��ل تهدي��د.2

كننده سالمت نيروي كاربرنامه مقابله با صدا در محیط کار.3تأمین روشنایی مناسب در محیط کار.4برنامه مداخله ارگونومی در محیط کار.5 برنامه کنترل عوامل زیان آور شیمیایی )سیلیس ، آزبست ، جیوه و س��رب( در محی��ط.6

کاربرنامه مدیریت ایمنی شیمیایی.7ارتقاء استانداردهاي محيط كار.8هاگریآمیز در ریختهبرنامه کنترل عوامل مخاطره.9برنامه بهداشت پرتوکاران.10برنامه سالمت کار در بیمارستان ها.11های ساختمانیبرنامه بهداشت حرفه ای کارگاه.12برنامه سالمت ، ایمنی و بهداشت عوامل اجرایی پسماندها.13برنامه کنترل کیفیت خدمات از طریق آزمایشگاه های بهداشت حرفه ای.14سازی، هماهنگی و جلب مشارکت فعالفرهنگ .15

61


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظیفه دندان پزشک:شناسایی منطقه تحت پوشش مرکز .1اطالع از جمعیت تحت پوشش با اولویت گروه هدف و نصب آن به دیوار مرکز .2پایش و نظارت بر عملکرد مراقبین سالمت تحت پوشش.3تکمیل پرونده دندان پزشکی برای بیماران.4قبول ارجاع از پایگاه سالمت .5آموزش بهداشت دهان و دندان چهره به چهره.6 آموزش مدیران و معلمین و مربیان بهداشت و مراقب سالمت در منطقه تحت پوشش.7 جلب همکاری مدیران و مربیان مدارس منطقه تحت پوشش به منظور اج��رای برنام��ه.8

وارنیش فلوراید و نظارت بر اجرای صحیح آنهای آموزشی برای کارکنان بهداشتی نحت پوششبرگزاری کالس.9 ارائه خدمات دندان پزشکی الزم به کلیه مراجعه کنندگان با اولویت گروه هدف )بس��ته.10

سطح دو ابالغی( س�ال )ت��رمیم، ج��رم14ارائه برنامه خدمات بهداشتی درمانی م��ورد نی��از کودک��ان زی��ر .11

گیری، فلوراید تراپی، فیشورسیالنت، پالپوتومی و پالپ زنده(ارائه خدمات بهاشتی مورد نیاز به زنان باردار و شیرده .12 خدمات(3ارجاع موارد الزم به مراکز تخصصی )مراکز ازائه دهنده خدمات سطح .13ثبت آمار و خدمات در سامانه مربوطه .14رعایت کامل شرایط استریل و کنترل عفونت در مراکز.15حفظ و نگهداری تجهیزات، ابزار و وسایل دندان پزشکی .16 پیش بینی مواد و تجهیزات دندان پزشکی مورد نیاز و تعمیرات و اعالم به موق��ع آن ب��ه.17

مرکز بهداشت شهرستانمشارک در طرح ها و تحقیقات استانی و کشوری .18تامین هماهنگی بین بخشی و جلب مشارکت مردم .19

62


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظیفه مراقب سالمت دهان )دستیار دندان پزشک(:های ارتباطیداشتن مهارت.1برقراری ارتباط مناسب با بیماران و سایر اعضاء، .2برخورد مناسب با بیمار، .3آشنایی با کامپیوتر و برنامه های نرم افزاری مربوطه.4 مهارت های کامپیوتری مانند تایپ، پرینت و کارکردن با دستگاه ه��ای رادی��و گ��رافی در.5

واحد دندانپزشکی کنترل تمام وسایل و چراغ ها ) دستگاه کمپرسور، یونیت، تهویه و ...( .6آماده کردن و در دسترس قرار دادن وسایل کار دندانپزشک و بیمار.7در دسترس قرار دادن داروها و تجهیزات اورژانس .8کنترل مشخصات و سوابق پزشکی بیمار.9ترکیب مواد مطابق با دستور کارخانه و بودن در کنار دندانپزشک و بیمار .10ضدعفونی تمامی کلیدهای کنترل یونیت و چراغ پس از پایان کار .11انتقال وسایل به اتاق استریل .12اطمینان از نوشتن شرح درمان بیمار توسط دندان پزشک در پرونده اش .13بررسی فهرست روزانه نیازهای ویژه )مواد و وسایل و ...( .14 ها و پرونده بیماران و کنترل مشخص��ات و س��وابق دندانپزش��کی آنآمادگی رادیو گرافی.15

ها راهنمایی بیماران .16توجه به نظم و تمیزی واحد دندانپزشکی مرکز .17

63


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

شرح وظیفه معاون مرکز خدمات جامع سالمت شهری:شناسایی محدوده جغرافیایی مرکز و تهیه نقشه منطقه تحت پوشش.1نظارت بر سرشماری، شناسایی و بروزرسانی جمعیت تحت پوشش منطقه .2پاسخگویی نسبت به سالمت جمعیت تحت پوشش .3های سالمت تحت پوششکنترل امور عمومی داخل مرکز و پایگاه.4 ه��ای تحتمسوولیت نظارت بر چگونگی ارائه خدمات بهداشتی کارکنان مرکز و پایگ��اه.5

پوشش تدوین برنامه عملیاتی ساالنه و برآورد اعتبارات مورد نیاز بر اساس برنامه.6های سالمت تحت پوشش، های مرکز و پایگاهپایش و ارزشیابی فعالیت.7 ه��ایتدوین برنامه زمانبندی موثر برای دریافت خدمات توسط مراجعین مرکز و پایگ��اه.8

سالمت تحت پوشش، -پیگیری تهیه فهرست اقالم موردنیاز دارویی )داروی سل، شپش، و ...(، واکسن، مکمل.9

های سالمت تحت پوشش، های دارویی و تجهیزات موردنیاز مرکز و پایگاهنظارت بر اجرایی شدن جلسات آموزشی موردنیاز برای کارکنان و جمعیت هدف، .10 فراهم سازی تسهیالت الزم برای آموزش رده ه��ای مختل��ف ن��یروی انس��انی ش��اغل در.11

های سالمت تحت پوشش، مرکز و پایگاهتهیه گزارشات عملکرد مرکز در حوزه های مختلف در زمان مقرر، .12تنظیم فهرست و تامین مواد مصرفی )از طریق پیمانکار درصورت برونسپاری( .13های فضای فیزیکی مرکز، پیگیری تعمیر و بازسازی خرابی.14 تنظیم فهرست تجه�یزات تعم��یری و اس�قاطی و پیگ��یری تعم��یر و ج�ایگزینی تجه�یزات.15

مورد نظر ه��ا، ص��دور احک��ام روزم��ره پرس��نلی )مرخص��ی، م��اموریت، ....( ومدیریت کلیه پرداخت.16

ه��ا و اعم��ال م��وازین انض��باطی، و ج��ایگزینیدستورهای م��الی، تقس��یم و تنظیم فع��الیتنیروها در زمان مرخصی

مدیریت مبلغ تنخواه گردان مربوط به مرک��ز، تنظیم اس��ناد هزین��ه ه��ای انج��ام ش��ده و.17ارسال آن به مرکز بهداشت شهرستان ) برای مراکز دولتی(

مدیریت بودجه و اعتبارات براساس برنامه عملیاتی )در مراکز دول�تی زی�ر نظ�ر مرک�ز.18 داری مستندات مربوط ب��ه اعتب��ارات،بهداشت شهرستان انجام خواهد شد(، ثبت و نگه

شرح هزینه ها )ارسال اسناد به مرکز بهداشت شهرستان برای مراکز دولتی(جلب مشارکت تمامی کارکنان مرکز در شرح خدمات مرکز..19 نظارت بر آمار ثبتی خدمات بهداش�تی ارائ��ه ش��ده توس��ط کارکن��ان بهداش��تی مرک��ز و.20

هاهای تحت پوشش با هماهنگی مسوول پایگاهپایگاهتحلیل آمار و عملکرد کارکنان و ارسال پس خوراند.21ها با مشارکت همه کارکنان و مردمارتقای کیفیت فرآیند های خدمت و مراقبت.22 هاینیازسنجی سالمت منطقه و حل مشکالت سالمت منطقه با مشارکت مردم و بخش.23

مرتبط با سالمت از طریق تشکیل هیات امنا مرکزجلب مشارکت بین بخشی برای ارتقای سالمت منطقه.24

64


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

طریق��ه نش��اندار ک��ردن خانواره��ا ب��رای ه��ر:�� 5پیوست شمارهمراقب در پایگاه سالمت:

تهیه نقشه منطقه-1 تعیین منطقه تحت پوشش هر مراقب و مشخص ک��ردن ب��ا ی��ک رن��گ واح��د در روی-2

نقشه )به تعداد مراقبین شاغل( تهیه کارت خانوار با فرمت ذیل برای هر خانوار و ارائ��ه ب��ه خ��انوار )پس از وابس��ته-3

های مختلف متناسب با تعداد مراقبینکردن خانوار به مراقب( با رنگ

65

پایگاه سالمت: شمارهبلوک: شماره خانوار:

ن��ام و ن��ام خ��انوادگی سرپرس��ت...........................................................................خانوار:

شماره ملی سرپرست خانوار: : هشماره تماس پایگا

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان...مرکز بهداشت شهرستان

...مرکز خدمات جامع سالمتمراقب سالمت

:¼ZÃ]Â � � :aZËZÃ Ô»d�

............................eZ ........................¼ZÃyZ¿ÂYY� � � �

:¿Z¹Á¿Z¹yZ¿ÂY{³Ê» Y« \ Ô»d� � ...........................................................................

:e |Y{yZ¿ÂY evdaÂ� � �

:e |Y{m¼ ÌdevdaÂ � �

:»Ym Ì¾»vf ¹� � YYWÄZ cyZ¿ÂY ]YÉ{ ËZ§dy |»ZcY· Y»ÊY d� � � � � � �


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تهیه سربرگ ذیل به منظور راهنمایی مراجعه کننده و شناخت مراقب و نصب بر-4سر در اتاق هر مراقب یا باالی میز کار وی در صورت کمبود فضای کاری

تهیه راهنمای مراجعین و نصب در هر پایگاه سالمت -5

66


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تهیه تابلوی سر درب پایگاه سالمت با فرمت زیر:

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتیدرمانی

معاونت بهداشتی دانشگاهمرکز بهداشت شهرستان

مرکز خدمات جامع سالمت...

پایگاه سالمت

67


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تهیه تابلوی سر درب پایگاه سالمت با فرمت زیر:

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتیدرمانی

معاونت بهداشتی دانشگاهمرکز بهداشت شهرستان

مرکز خدمات جامع سالمت...کارت شناسایی کارکنان-6

فرم پیشنهادی برای لباس کارکنان-7

فرمسمت

مانتو شلوار سورمه ای با مغزه نوار زرشکی و نوار دورسر مقنعهمراقب سالمت زرشکی

کارشناس سالمتروان

مانتو شلوار سورمه ای با مغزه نوار لیمویی و نوار دورسر مقنعهلیمویی

مانتو شلوار سورمه ای با مغزه نوار آبی و نوار دورسر مقنعه آبیکارشناس تغذیه

روپوش سفید پزشک و دندانپزشک

68

نام: نام

خانوادگی:سمت:


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

69


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

داشتن کراوات در تصویر فوق، الزامی نیست.

70


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

مراحل اجرایی کار راه اندازی یک پایگاه: 6پیوست شماره سالمت:

راه اندازی پایگاه سالمت براساس این دستورعمل و در برنامه تحول نظام سالمت ح��وزه بهداشت چه به صورت راه اندازی جدید )برونس��پاری ی��ا دول��تی( و چ��ه ب��ه ص��ورت تب��دیل

پایگاه بهداشت به پایگاه سالمت باید مراحل زیر را دربر داشته باشد:

شناسایی جمعیت تحت پوششتوزیع جمعیت براساس بلوک جغرافیایی منطقه بین مراقبین سالمتالمت��راقب س��تهیه نقشه منطقه تحت پوشش پایگاه سالمت و تعیین محدوده هر م

برروی آن )برای هر مراقب با یک رنگ خاص(ای��یوه ه��ده )از ش��کیل پرون��المت و تش��اه س��ور در پایگ��رای حض��ردم ب��فراخوان م

مختلف اطالع رسانی در منطقه استفاده شود(رفی��جمع کردن مردم منطقه و اعالم فعالیت پایگاه سالمت و شرح وظایف آن، مع

مراقبین سالمت و شیوه ارجاع یا حضور در اجتماعات مردم یا از طری��ق معتم��دین،داوطلبان و ...

.تشکیل پرونده سالمت الکترونیک برای جمعیت تحت پوشش توسط هر مراقباتی��رروی زیج حی��ود ب��ش خ��ثبت داده های هر مراقب سالمت از جمعیت تحت پوش

موجود بر دیوارالمت در��راقب س��ه م��انجام خدمات منطبق بر بسته خدمت شامل وظایف محوله ب

های سنی و مادران بارداربرنامه های مختلف به تفکیک گروهد از��المت و بازدی��راقب س��ر م��ایی ه��دوده جغرافی��ود در مح��شناسایی مدارس موج

شود(های پسرانه، همراهی یک همکار مرد توصیه میمدارس )در بازدید از دبیرستانراقب و ثبت و��ر م��ط ه��ش توس��المتی جمعیت تحت پوش��کالت س��ایی مش��شناس

گزارشدهی آن به مرکز خدمات جامع سالمت مربوطدعوت از مردم برای خدمات داوطلبانه و ارتباط با داوطلبین سالمتشناسایی خیرین و معتمدین محل و کمک گرفتن از آنها برای ارائه خدمات بهتره��ثبت شرح وظایف مراقبین سالمت به صورت خوانا بر دیوار بطوریکه برای مراجع

کننده مشخص باشدثبت ساعت کار پایگاه سالمت بر تابلوی اعالنات پایگاهرعایت ارائه دهندگان خدمت درمورد نصب کارت شناسایی و لباس فرمراقبت��ارجاع موارد نیازمند به کارشناس تغذیه و پزشک و پیگیری دریافت بازخورد م-

های تغذیه ای موارد ارجاع شده تامین و ارائه برنامه مکمل یاری آهن دانش آموزان از ابتدای سال تحصیلی، مکمل

سال، مکمل یاری ویتامین2یاری آهن و ویتامین آ و د یا مولتی ویتامین کودکان زیر د جوانان ، میانساالن و سالمندان، مکمل های مادران باردار و کلسیم سالمندان

های سنی و بهآموزش و ارائه توصیه های تغذیه ای و آموزش گروهي تغذیه به گروه جامعه در داخل یا خارج از مرکز )یک روز در هفته(

های سنی وآموزش و ارائه توصیه های سالمت روان براساس بسته خدمت به گروه به جامعه در داخل یا خارج از مرکز )یک روز در هفته(

ازخورد��ارجاع موارد نیازمند به کارشناس سالمت روان و پزشک و پیگیری دریافت ب های مربوط به ارجاع شده مراقبت

پیگیری فعال خدمات به شیوه های مختلفز��وول مرک��گزارش مشکالت اجرایی به مدیر اجرایی و مشکالت فنی به پزشک مس

خدمات جامع سالمت شرکت مسوول پایگاه سالمت در جلسات هماهنگی مرکز خدمات جامع سالمت

تجهیزات اساسی مرکز خدمات جامع سالمت و:� 7پیوست شماره پایگاه سالمت

71


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

فهرست تجهیزات استاندارد اقالم اساسی مرکز خدمات جامع سالمت بهتفکیک فضا

فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

فن1ی

تختمعاينه

فن2ی

زم��ان س��نجمعکوس

* *

فن3ی

پاراوان

فن4ی

گوش��يپزشكي

*

فن5ی

چكشرفلكس

فن6ی

س��يني اس��تيل

38 س��انتي

متري

فن7ی

ترموم��تر دیجیتالی

فن8ی

چ��راغقوه

فن9ی

م��تر ن��واري قرق��ره

ای

*

فن10ی

فشارسن ج جي��وه

ايروميزي

فن11ی

فش��ار س��نج م��انومتر

اطفال

فن12ی

ت��رازویبزرگسال كفي

*

فن13ی

دوپل��ه پاي تخت

فن14ی

كپس��ول اكس��يژن

10 ليتري

72


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

فن15ی

ت��رالي كپس��ول اكس��يژن

ليتري10

فن16ی

م��انومتر اكس��يژنمرطوب

فن17ی

ت��رالي پانسمان 2استيل

طبق��ه60*40

فن18ی

برانک��اردچرخدار

*

فن19ی

اتوس��کو پ

افتالموسکوپ

فن20ی

الرنگوس�� 4کوب

تیغ��ه -احیا

فن21ی

ساکش��نکوچ��ک-

احیا

فن22ی

کپس��ول 5کوچک

لی��تری -احیا

فن23ی

آمبو ب��گبزرگسال-احیا

فن24ی

در س��ه س��ایز

AIR WAY-

احیافن25

ی لول��ه تراش��ه در س��ه س��ایز-

73


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

احیافن26

ی آمبو ب��گ- اطفال احی��ا +ماس��ک اکس��یژن

اطفالفن27

یالرنگوس��

4کوب تیغ��ه- اطفال

احیا فن28

یNAZAL GANG

فن29ی

ات��و کالو25

لیتریفن30

ی لگن

،یک بیمار ب��ارمصرف

فن31ی

ات��ل در س��ایز ه��ایمختلف

فن32ی

*ویلچیرفن33

ی گ��ارو گ��یره مخصوص

فن34ی

کیسه یخ

فن35ی

کیس��هابگرم

فن36ی

دس��ته تی��غبیس��تور

یفن37

ی ماس��ک اکس��یژن در س��ه

74


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

سایزفن38

ی ت��رالیاورژانس

فن39ی

س��فتی*باکس

فن40ی

کیت س��المت س��نجش

روغن*

فن41ی

کیت کلرس��نج

یديجيتال

**

فن42ی

كيت سنج كلر معمولي

*

فن43ی

وسایل نمون��ه ب��رداری

آب*

فن44ی

ترموم��تر س��طحي و عمقی / نف��وذيديجيتال

*

فن45ی

م��تر**ليزري

فن46ی

دوربين

عكاس��يوفيلم��بر

داري

*

فن47ی

كي��ف**بازرسي

فن48ی

لوکس م��تر و ص��دا

سنج *

فن49ی

تبلت **بازرسی

75


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

فن50ی

دس��تگاه

GPS**

فن51ی

ان��بر *پلمپ

فن52ی

س��یم- *سرب

فن53ی

لب��اس **********فرم

فن54ی

*سمپاش

فن55ی

*مهپاش

فن56ی

لب��اس سمپاش��ي کامل

*

فن57ی

تس��تروانش��نا

ختی *

فن58ی

کل��د*باکس

فن59ی

یخچ��ال مخصوص نمون��هغذا و آب

*

فن60ی

یونیت و ص��ندلی دن��دان پزش��کی

کامل

*

فن61ی

ت��ابوره دن��دان

پزشکی*

فن62ی

کمپرسو ر دن��دان پزش��کیOil Free

*

فن63ی

ک��اویترو*ن

فن64ی

الیت*کیور

76


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

فن65ی

آمالگامات*ور

فن66ی

ت��وربین دن��دان

پزشکی*

فن67ی

آنگ��ل دن��دان

پزشکی*

فن68ی

*ایرموتور

فن69ی

ات��وکالو Bکالس

دن��دانپزشکی

*

فن70ی

اولتراس��ونیک

*

فن71ی

دس��تگاه پ��کاستریل

*

فن72ی

ک��ابینت دن��دان

پزشکی

*

فن73ی

4روت��ور کشو

*

فن74ی

س��ت معاین��ه ) آیین��ه ، س��وند و

پنس (

*

فن75ی

س��تترمیم

*

فن76ی

اکسکاویتور

*

فن77ی

قلمدایکال

*

فن78ی

اسپاتولپانسمان

*

فن79ی

س��تفورسپ

7س ع��ددی

*

77


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

بزرگسال

فن80ی

س��تفورسپ

7س ع��ددی

اطفال

*

فن81ی

س��ت الوات��ورمستقیم

*

فن82ی

س��ت الوات��ور

صلیبی

*

فن83ی

س��ت جراحی ) تی��غبیس��تور

ی، س��وزن

گیر (

*

فن84ی

س��رنگتزریق

*

ادار85ی

س��ت کامپیوتر

** ***** *

ادار86ی

* ***** **میز کار

ادار87ی

ص��ندلیگردان

**********

ادار88ی

کم��دمالمینه

** ***** *

ادار89ی

* ***** **کتابخانه

ادار90ی

رختآویز

** *******

ادار91ی

مب��لراحتی

*

ادار92ی

ص��ندلیمراجعین

** * ***

ادار93ی

گوش��یتلفن

** *******

******* **ساعت ادار94

78


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


فدی

ر

یفن

ی/ار

ادع

نو

نوعوسیله

کش

پزدان

دن

ماما

ارتی

سد

ک ش

پزدان

دنیه

غذت

نوا

ر

طحی

مت

شدا

به

فهحر

ت ش

دابه

ی

ایر

مد

تما

خد

شیر

پذی

صدمت

درک

ترش

م

کزمر

یادار95

ی تلویزیون

اینچ40 *

ادار96ی

ص��ندلیفرودگاه

ی

*

ادار97ی

س��طل زبال��هدرب دار

** ********

ادار98ی

ت��ابلواعالنات

*

ادار99ی

محاف��ظ ب��رق یخچ��الواکسن

*

100

اداری

* آیس بگ

101

اداری

پن��لمدیریتی

** ***** *

102

اداری

اجاق گاز شعله2

*

103

اداری

ک��تری وق��وری اس��تکان قن��دان

سبد

*

104

اداری

* ***** **وایت برد

105

اداری

* یخچال

106

اداری

فلش مم��وری

32 گیگابایت

*

107

اداری

ص��ندلی جهت کالس

آموزشی

*

79


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

فهرست تجهیزات استاندارد اقالم اساسی پایگاه سالمت به تفکیک فضا

ردیف

نوعادار ی/فنی

نوع وسیله مراق

بسالمت

پزشک

پرستار

تغذیه

روان

متصد ی

پذیرش

**تخت معاينه فنی1 **چراغ قوه فنی2 * **متر نواريفنی3 **،ترمو متر دیجیتالیفنی4 **زمان سنج معکوس فنی5 **پاروان فنی6 فشارس��نج جي��وه ايفنی7

روميزي یا فشار س��نجمانومتری بزرگسال

***

فشار س��نج مانومترب��افنی8کاف اطفال

**

ت��رازوی بزرگس��الفنی9كفي قابل حمل

** *

ت��رازوي بزرگس��الفنی10قپاني با قدسنج

*

*سونی کید)جهت ماما(فنی11 *تخت ژنيكولوژيفنی12 ***دوپله پاي تخت فنی13 *چراغ معاينه فنی14استيلفنی15 پانسمان ترالي

40*60 طبقه 2*

*30*24بيكس فنی16 *24*18بيكس فنی17 *ديش بزرگفنی18 س��انتي27پنس ك��ل فنی19

متري *

س��انتي27پنس جفت فنی20متري

*

22قيچي م��دس فنی21سانتي

*

*هيسترومتر فنی22 كووت قل��وه اي ب��زرگفنی23

سانتي متري 27*

س��انتی14پنس��ت فنی24متری ب

*

سی سی250گالیپات فنی25ب

*

80


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


ردیف



بسالمت

پزشک

پرستار

تغذیه

روان

متصد ی

پذیرش

18پنس ک��و خ��ر فنی26سانتیمتری ب

*

16قیچی یکس��ر ت��یز فنی27سانتیمتری ب

*

* ب20*15دیش کوچک فنی28 *پنس چیتلفنی29 *ترازوی اطفالفنی30 *قد سنج رومیزیفنی31 ق��د س��نج دی��واریفنی32

قرقره ای*

* چارت بینایی سنجی فنی33 *واکسن کریرفنی34 **گوشی پزشکیفنی35 *آیس بکفنی36 *دماسنج عقربه ایفنی37 12س��یفتی ب��اکس )فنی38

لیتری(*

فریز تگفنی39 *سبد نگهداری واکسنفنی40 محاف��ظ ب��رق یخچ��الفنی41

واکسن*

*فوم پد واکسن کریرفنی42 *یخچال واکسیناسیون فنی43 ***کپسول اکسیژنفنی44 * چكش رفلكس فنی45 38س��يني اس��تيل فنی46

سانتي متري *

ترالي كپسول اكسيژنفنی47ليتري 10

**

م��انومتر اكس��يژنفنی48مرطوب

**

اتوس��کوپفنی49افتالموسکوپ

*

ماسک اکسیژن در سهفنی50سایز

**

ادار51ی

******میز کار

ادار52ی

******صندلی گردان

ادار53ی

* کمد دارویی

ادار54ی

*کمد ویترینی

81


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------


ردیف



بسالمت

پزشک

پرستار

تغذیه

روان

متصد ی

پذیرش

ادار55ی

******رخت آویز

ادار56ی

******ساعت

ادار57ی

******سطل زباله درب دار

ادار58ی

*ماشین حساب

ادار59ی

***** لباس فرم

ادار60ی

***** ست کامپیوتر

ادار61ی

***** کمد مالمینه

ادار62ی

***** کتابخانه

ادار63ی

*** صندلی مراجعین

ادار64ی

***** گوشی تلفن

ادار65ی

***** پنل مدیریتی

ادار66ی

***** وایت برد

82


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

: فهرست آزمایشات دوران بارداري8پیوست شماره

10 تا هفته6هفته BGCBCRhBUNCrU/A U/C HBsAg)در صورت نياز(HIVVDRL FBS

منفي پس از اطالع از مثبتRhنوبت اول آزمايش كومبس غير مستقيم )در مورد مادران همسر(Rhبودن

(HIVتست سریع )تشخیص سریع 30 تا 24هفته

CBCU/AFBS

منفي پس از اطالع از مثبتRhنوبت دوم آزمايش كومبس غير مستقيم )در مورد مادران همسر( Rhبودن

OGTTFBS

بارداری 34 تا 31هفته ( در HIVتست سریع )تشخیص سریع

83


-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

فرمت قرارداد برونسپاری پایگاه سالمت: 9پیوست شماره

شود.در فایل جداگانه ارسال می

فرمت قرارداد برونسپاری مرکز خدمات جامع: 10پیوست شماره سالمت

شود.در فایل جداگانه ارسال می

84

طرح اجرایی افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی در...

Documents