ยุทธศาสตร์การพัฒนากลุ่ม...
TRANSCRIPT
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 27
ความเสยหายตอชวตและทรพยสน ความเสยหายดานทรพยากรธรรมชาต และความเสยหายดานเศรษฐกจภายในพนท
ดงนนเพอเปนการปองกนและบรรเทาความเสยหาย ทจะเกดขนจากปญหาแผนดนถลมภายในพนท กรมพฒนาทดนจงไดดำาเนนการศกษาวเคราะหขอมลเพอประเมนพนทเสยงตอการเกดดนถลม ซงสามารถแบงพนทเสยงภยออกไดเปน 3 ระดบ คอ 1) พนทสแดง คอ พนทเสยงตอการเกดดนถลมเมอฝนมากกวา 100 มลลเมตรตอวนขนไป (เสยงตอการเกดดนถลมสง) 2) พนทสเหลอง คอ พนทเสยงตอการเกดดนถลมเมอฝนมากกวา 200 มลลเมตรตอวนขนไป (เสยงตอการเกดดนถลมปานกลาง) และ 3) พนท ส เขยว ค อ พ นท เส ยงตอการเก ดด นถลมเม อฝน 300 มลลเมตรตอวนขนไป (เสยงตอการเกดดนถลมตำา) ซงจากการศกษาพบวา พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนสวนใหญเปนบรเวณทลาดชนเชงซอน ทมความลาดชนมากกวารอยละ 35 ซงสวนใหญมความเสยงตอการเกดดนถลม เมอมปรมาณฝนมากกวา 100 มลลเมตรตอวนขนไป พบไดในบรเวณทวเขาภเกตและทวเขาบรรทดททอดตวในแนวเหนอ-ใตตงแตจงหวดระนองถงจงหวดตรง โดยบรเวณพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน จะมความเสยงตอการเกดดนถลมและอทกภยในระดบสงในชวงเดอนตลาคมถงเดอนพฤศจกายนของทกป
แผนท : แสดงพนททมโอกาสเกดดนถลม (ภาคใตฝ งอนดามน)
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 28
ทมา : กรมทรพยากรธรณ ประเทศไทย ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน เปนพนททมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทหลากหลายมเอกลกษณโดดเดนเฉพาะตว มศกยภาพเพอการเปนแหลงทรพยากรธรรมชาตทมคณคาตอการอนรกษและการพฒนา โดยเฉพาะแหลงทรพยากรธรรมชาตทมศกยภาพเพอการทองเทยว อาท ภเขา นำาตก ชายหาด ปาบก ปาชายเลน แหลงปะการง และเกาะแกงตางๆ สามารถดงดดนกทองเทยวทงในและนอกประเทศ สรางรายไดมหาศาลแกประชาชนภายในพนทและประเทศ โดยสามารถจำาแนกเปนทรพยากรธรรมชาตดานตางๆ ได ดงน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 29
ทรพยากรทางทะเลและชายฝง พนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน เปนพนททมทรพยากรทาง
ทะเลทสวยงามและโดดเดน มชายฝงทะเลตดกบทะเลอนดามนยาวประมาณ 828 กโลเมตร มลกษณะเปนแผนดนยบตว ทำาใหชายฝงทะเลมลกษณะเวาๆ แหวงๆ ขรขระ ชายฝ งมกจะแคบและลกชน มหมเกาะนอยใหญประมาณ 349 เกาะ อาวทสวยงาม หาดทราย ปาชายเลน หาดเลน และโขดหน ทมศกยภาพในการพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทางทะเลในระดบนานาชาตไดในอนาคต โดยสามารถสรปรายละเอยดทสำาคญได ดงน
แผนท : ทรพยากรทางทะเลและชายฝงในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
เกาะ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 30
เกาะในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ทมศกยภาพสงเพอการอนรกษและพฒนาเปนแหลงทองเทยวทางทะเล สวนใหญจะตงอยในนานนำาภายในและทะเลอาณาเขต มลกษณะเปนเกาะรมทวป (Continental Island) ทเปนทงเกาะขวางกน (Barrier Island) ใกลฝง และเกาะไกลฝง มจำานวนรวมทงหมด 412 เกาะ อยในจงหวดระนอง 53 เกาะ จงหวดพงงา 133 เกาะ จงหวดภเกต 35 เกาะ จงหวดกระบ 143 เกาะ และจงหวดตรง 48 เกาะ โดยมเกาะทสำาคญ ไดแก เกาะชาง เกาะพยาม เกาะกำาใหญ เกาะคำาใต และเกาะคางคาว จงหวดระนอง หมเกาะสรนทร หมเกาะสมลน และหมเกาะระ-เกาะพระทอง จงหวดพงงา หมเกาะพพ หมเกาะในทะเลอาวนาง หมเกาะลนตา หมเกาะในทะเลอาวลก และหมเกาะปอดะ จงหวดกระบ เกาะราชาใหญ เกาะราชานอย เกาะเฮ เกาะโหลน เกาะบอน เกาะแกว และเกาะไมทอน จงหวดภเกต และเกาะสกร เกาะลบง เกาะกระดาน เกาะไห และเกาะมก จงหวดตรง
แหลงปะการง
พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มแหลงปะการงทกอตวใน 3 บรเวณ คอ (1) บรเวณพนราบ (Reef Flat) ทอยใกลชายฝงในเขตนำาตน และอาจโผลพนนำาในชวงนำาลง จงเปนปะการงทมการปรบตวตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมไดด ปะการงชนดเดนทพบ ไดแก ปะการงเขากวาง ปะการงรงผง ปะการงชองเหลยม ปะการงสมองรองสน ปะการงวงแหวน ปะการงชองเลกแบบกง และปะการงดอกกะหลำา เปนตน (2) บรเวณสนหรอไหลของแนวปะการง (Reef Edge หรอ Reef Crest) เปนบรเวณแคบๆ ทอยถดจากบรเวณพนราบ เมอนำาลงเตมทจะอยในลกษณะปรมนำาและมกไดรบผลกระทบจากคลนคอนขางรนแรง ปะการงชนดเดนทพบ ไดแก ปะการงโขด ปะการงชองเลกแบบแผนเคลอบ ปะการงโตะ และปะการงเขากวางทรงพม เปนตน และ (3) บรเวณลาดชน (Reef Slope) เปนแนวปะการงทอยบรเวณนอกสดและลาดลงพนทดานลางทเปนเขตนำาลก เปนบรเวณทมชนดของปะการงมากกวาบรเวณอน ชนดเดนทพบ ไดแก ปะการง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 31
เขากวาง ปะการงดาวใหญ ปะการงชองเลกแบบแผน ปะการงลายลกฟก ปะการงจาน ปะการงสนำาเงน และมกพบกลปงหาปนอย
โดยพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มพนทแนวปะการงรวมทงหมด 62.82 ตารางกโลเมตร หรอประมาณรอยละ 49 และ 41 ของพนทแนวปะการงของภาคใตและของประเทศ ตามลำาดบ ซงสวนใหญสามารถพบเหนแนวปะการงไดมากบรเวณเกาะแกงตางๆ ทงเกาะใกลฝงและเกาะทอยใกลไหลทวป โดยแนวปะการงสวนใหญอยในสภาพทดถงปานกลาง ซงบรเวณทพบแนวปะการงอยในสภาพดมาก ไดแก บรเวณเกาะตอรลลา จงหวดพงงา และเกาะแกวใหญ จงหวดภเกต สวนบรเวณทแนวปะการงอยในสภาพเสอมโทรมมาก สวนใหญจะพบในบรเวณแหลมเขากรงนอย และแหลมเขากรงใหญ จงหวดพงงา ทางฝงตะวนออกของภเกต เกาะแรด เกาะมะพราว เกาะปาย และเกาะเฮ จงหวดภเกต และบรเวณเกาะกลวง จงหวดกระบ สาเหตของความเสอมโทรมของปะการงสวนใหญเกดจากธรรมชาต เชน ลมมรสมทรนแรง การฟอกขาว การระบาดของปลาดาวหนาม สาหรายปกคลม พนทะเลมตะกอนสะสมมาก และคลนสนาม เปนตน ในขณะทสาเหตของปญหาทเกดจากการกระทำาของมนษย ไดแก การทำาเหมองแรในทะเลในอดต ตะกอนดนจากชายฝง การพฒนาทาเรอ ทจอดทอดสมอเรอ และการทองเทยวทางทะเล เปนตน นอกจากขอมลในเบองตนดงทไดกลาวมาแลวขางตนน สามารถสรปลกษณะของพนทแนวปะการงแยกตามจงหวดได ดงน
- จงหวดระนอง : ในเขตจงหวดระนองถงแมนจะมเกาะกระจายอยตามชายฝงหลายแหง แตกพบแนวปะการงกอตวไดไมมากนก พนทรวมของแนวปะการงทงหมดประมาณ 2.57 ตารางกโลเมตร ซงนบวานอยทสดสำาหรบทางฝงทะเลอนดามน ความหลากหลายของชนดปะการงมไมมากนก สวนใหญเปนปะการงทชอบขนในนำาตน ทนตอตะกอนและคลนไดด ไดแกปะการงโขด ปะการงสมอง ปะการงวงแหวน ปะการงชองเหลยม ปะการงดอกไมทะเลและปะการงโตะ หากพจารณาโดยรวมแลว มเพยงทเกาะคางคาวทแนวปะการงยงอยในสภาพสมบรณด บรเวณทเสอมโทรมพบมาก
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 32
ทเกาะลกกำาออกและเกาะกำานยสวนบรเวณอนๆ นอกเหนอจากนอยในสภาพสมบรณปานกลาง
- จงหวดพงงา : จงหวดพงงานบวาเปนจงหวดทมเกาะมากมาย จงมแหลงของปะการงมากตามไปดวย พนทรวมของแนวปะการงทงหมดประมาณ 25.6 ตารางกโลเมตร ซงนบวาใหญทสดในประเทศ จากการททองทะเลบรเวณจงหวดพงงามทงทอยในเขตทะเลลกและเขตนำาตน ทำาใหเหนความแตกตางของการพฒนาการกอตวแนวปะการงแตกตางอยางชดเจน ในอาวพงงาซงเปนเขตทะเลนำาตนมแนวปะการงกอตวตามเกาะทางตอนนอกของอาว เปนแนวปะการงนำาตน สวนใหญแนวคอนขางแคบและมกจะลกไมเกน 3 - 5 เมตร ชนดปะการงทพบสวนใหญเปนพวกททนตอตะกอนไดด โดยเฉพาะพวกปะการงโขด ปะการงสมองรองสน และปะการงจาน สวนใหญอยในสภาพสมบรณปานกลางจนถงเสอมโทรม
สำาหรบในเขตทะเลนำาลก มกลมเกาะทนบวาเปนแหลงทมแนวปะการงขนาดใหญทสำาคญทสดของประเทศไทย โดยเฉพาะบรเวณหมเกาะสรนทรและหมเกาะสมลน ทงสองแหลงนมชนดปะการงทหลากหลาย และสำาหรบในประเทศไทยแลวเปนแหลงจำาเพาะทมสภาพแวดลอมเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของแนวปะการงประเภทเขากวางแปรงลางขวด นอกจากนยงเปนแหลงทพบปะการงชนดใหมของโลก คอปะการงเขากวางทมลกษณะแบบพมพานชอ Acropora kosurini อยางไรกตามถงแมนเกาะสรนทรและหมเกาะสมลนจะเปนแหลงทมแนวปะการงทมการพฒนาการมากทสดกตาม ในชวงปทผานมาแนวปะการงสวนใหญอยในสภาพสมบรณปานกลางจนถงเสอมโทรม ทงนยงไมรวมถงกองหนใตนำา ซงยงจดวาสมบรณมากและมความสำาคญตอการทองเทยวเปนอยางยงมเพยงเกาะตอลนลาเทานนทยงคงมสภาพสมบรณดมาก
- จงหวดภเกต : เกาะภเกตและเกาะบรวารมแนวปะการงกอตวรวมกนเปนพนทประมาณ 16.63 ตารางกโลเมตร สภาพปะการงในพนททเปดออกสทะเลลกสวนใหญอยในสภาพสมบรณปานกลาง โดยเฉพาะทเกาะ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 33
ราชาซงอาจถอวาไมไดรบผลกระทบทางดานมลพษจากชายฝงเลยยงมสภาพสมบรณด สวนพนททอยทางซกตะวนออกของเกาะภเกตเปนสภาพธรรมชาตทเอออำานวยใหมการพฒนาของปาชายเลนและแหลงหญาทะเลกระจายอยหลายแหงเปนเหตใหพฒนาการของแนวปะการงเปนไปไดในระดบหนง อยางไรกตามในชวงสองทศวรรษทผานมาจงหวดภเกตมการขยายตวทางกจกรรมบนชายฝงและในทะเลเปนอยางมาก เปนเหตใหแนวปะการงซกตะวนออกของเกาะภเกตไดรบผลกระทบจากตะกอนทเกดจากการพฒนาชายฝง ตะกอนนำาเสยทถกพดพามาตามลำาคลองไหลลงสทะเล รวมทงตะกอนทฟงกระจายบนพนทะเลนำาตนบรเวณปาชายเลนทพบอยทวไป แนวปะการงในพนทสวนนจงอยในสภาพเสอมโทรมมาก
- จงหวดกระบ : แนวปะการงสวนใหญกระจายอยตามเกาะตางๆมแนวปะการงเพยงสวนนอยทกอตวไดบางตามชายฝงแผนดนใหญรวมพนทของแนวปะการงทงหมดประมาณ 13.53 ตารางกโลเมตร แนวปะการงทอยตามเกาะตางๆสวนใหญอยในสภาพทสมบรณปานกลาง อยางไรกตามสภาพทเสอมโทรมกสามารถพบไดทวไปตามเกาะทมปาชายเลนขนไดด เชน เกาะป เกาะกลวง เกาะลนตาใหญ สำาหรบแหลงทมปะการงโดยรวมอยในสภาพสมบรณดพบเพยง 2 แหลง คอ ทเกาะยง และเกาะบดะ
- จงหวดตรง : แนวปะการงกอตวอยตามเกาะตางๆทหางออกมาจากชายฝงแผนดนใหญซงมจำานวนไมมากนก รวมพนทแนวปะการงทงหมดประมาณ 4.47 ตารางกโลเมตร สภาพสวนใหญอยในเกณฑสมบรณปานกลางจนถงสมบรณด บรเวณทสภาพแนวปะการงเสอมโทรมพบมากทเกาะตะลบงและเกาะมกเนองจากเปนแหลงทมปาชายเลนขนาดใหญจงไดรบผลกระทบคอนขางมาก
ตาราง : ขนาดพนทของแนวปะการงและสภาพแนวปะการงในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 34
พนท(ตร.กม.) ดมาก ด ปานกลาง เสอมโทรม เสอมโทรมมาก
ระนอง 2.57 1.5 7.6 36.4 37.9 16.6พงงา 25.6 1.8 5.4 28.2 29.9 34.7ภเกต 16.63 2 7.7 23.6 35 31.7กระบ 13.53 3.5 13.5 49.6 23.2 10.2ตรง 4.49 5 26.9 28.1 16.9 23.1
62.82 2.76 12.22 33.18 28.58 23.26
สภาพแนวปะการง(รอยละ) *จงหวด
รวมทมา : กรมประมงหมายเหต : * คดเปนรอยละจากระยะทางรวมทสำารวจในแตละจงหวด
สำาหรบประเดนทเกยวของกบ ปะการง ทควรใหความสนใจเปน“ ”อยางยง คอ การเปดเผยขอมลจากรายงานเบองตน เร อง ผลกระทบจากการเกดปะการงฟอกขาวป 2553 โดยกลมชววทยาและนเวศวทยาทางทะเลและชายฝง สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเลและปาชายเลน กลาวคอ ปะการงฟอกขาว เปนสภาวะทปะการงสญเสยสาหรายเซลเดยวทอาศยอยภายในเนอเยอ ทำาใหปะการงออนแอ เพราะไดรบสารอาหารไมเพยงพอแลปะการงอาจตายไปในทสดถาหากไมสามารถทนตอสภาวะนได สาเหตททำาใหปะการงฟอกขาวเปนพนทกวางครอบคลมพนทนานนำาในระดบประเทศ หรอกนอาณาเขตกวางในระดบภมภาคไดคอ อณหภมน ำาทะเลทสงขนอยางผดปกต ซงในนานนำาไทย เคยไดรบผลกระทบเชนนเมอป พ.ศ. 2534, 2538, 2541, 2546, 2548 และ 2550 โดยปใน 2534 และ 2538 แนวปะการงทางฝ งทะเลอนดามนไดรบความเสยหายมาก พบวาปะการงตายประมาณ 10-20% สวนในป 2541 กอใหเกดความเสยหายมากทางฝงอาวไทย แตปตอๆ มาเกดทางฝงอนดามนแตไมพบความเสยหายมากนก เพราะปะการงสามารถฟ นตวกลบคนสสภาพปกตไดเนองจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใตซงมาเรวในตอนตนฤดชวยบรรเทาทำาใหอณหภมนำาทะเลลดลงไดสำาหรบในป 2553 นบเปนปทแนวปะการงเสยหายมากทสดเปนประวตการณ อณหภมนำาทะเลจากปกต 29 องศาเซลเซยสไดเร มสงขนเปน 30 องศาเซลเซยสตงแตปลายเดอนมนาคม 2553 ซงสามสปดาหตอมาปะการงไดเรมฟอกขาวแผพนทเปนวงกวางคลมทะเลทงฝงอนดามนและ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 35
อาวไทยจากการตรวจอณหภมนำาทะเลทจงหวดภเกต พบวาอณหภมยงคงสงอยในระดบ 30 - 33 องศาเซลเซยส นานตอเนองตลอดสามเดอน การทปะการงอยในสภาวะฟอกขาวตอเนองมาเปนเวลานาน ทำาใหปะการงคอยๆตายไป โดยเฉพาะปะการงในสกล Acropora เปนพวกทเร มตายกอนชนดอนๆ หลงจากทฟอกขาวได 1 เดอน ปะการงชนดอนคอยๆทยอยตายตามไป ตอมาในตอนปลายเดอนมถนายน 2553 อณหภมเร มลดลงมาอยท 29 องศาเซลเซยสเศษ ซงเปนอณหภมทกลบเขาสภาวะเกอบปกต ปะการงโขด (Porites lutea) ซงเปนโครงสรางหลกของแนวปะการง เปนพวกแรกทเร มมสนำาตาลกลบคนมา แสดงใหเหนการฟ นตวทคอยๆเกดขน ประมาณไดวาปะการงโขดทฟอกขาวสามารถฟ นตวไดราว 50 - 75% ซงเปนทเขาใจไดวาปะการงประมาณหนงในสถงคร งหนงไดตายไป (รายละเอยดดงตารางดานลางน)
ตาราง : พนทปะการงบางสวนทไดรบผลกระทบจากปะการงฟอกขาว
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 36
ทมา : กลมชววทยาและนเวศวทยาทางทะเลและชายฝง สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเลและปาชายเลน
แหลงหญาทะเล
แหลงหญาทะเลเปนแหลงอนบาลสตวน ำาวยออน แหลงหลบภย แหลงหาอาหารทมความสมบรณ และเปนแหลงอาหารทสำาคญของพะยน ซงเปนสตวทใกลจะสญพนธ นอกจากนแลวหญาทะเลยงมสวนชวยปองกนการกดเซาะชายฝ ง และลดการพงทลายของหนาดน โดยบรเวณพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ถอเปนพนททมแหลงหญาทะเลผนใหญทสดใน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 37
นานนำาไทยมพนทรวมกนทงสนประมาณ 92.104 ตารางกโลเมตร หรอ 57,565 ไร คดเปนรอยละ 62 ของแหลงหญาทะเลของประเทศ ครอบคลมพนททะเลทเปนเขตนำาตนชายฝงและเกาะตางๆ 49 แหง ไดแก บรเวณเกาะกำาใหญ เกาะชาง เกาะพะยาม จงหวดระนอง หาดสนงาม หาดเขาหนายกษ บานทบละม แหลมหาด เกาะยาวใหญ แหลมปะการง เกาะผา เกาะพระทอง อาวพงงา จงหวดพงงา บานหลมถาน-เขาทองใต บานทาเสน อาวทาเสน เกาะศรบอยา เกาะกา เกาะป เกาะจำา จงหวดกระบ ทงแหลมไทร รมเขาแบนะ หาดหยงหลง เกาะมก ปากคลองเจาไหม เกาะลบง และเกาะนก จงหวดตรง โดยบรเวณท พบแหล งหญาทะเลท ใหญ ท ส ดและสมบ รณ ท ส ดของประเทศไทยอยในบรเวณอทยานแหงชาตหาดเจาไหม เกาะลบงและเกาะมก จงหวดตรง ชนดของหญาทะเลทพบในทองทะเลของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ม 11 ชนด จากจำานวน 12 ชนด ทพบในนานนำาไทยทงฝงทะเลอาวไทยและฝงทะเลอนดามน หญาทะเลชนดเดนทพบ ไดแก หญาเงาแคระ หญาเงาใส หญากยชายทะเล หญาชะเงาใบฟนเลอย หญาใบมะกรด หญาคาทะเล และหญากยชายเขม เปนตน โดยสถานการณของแหลงหญาทะเลภายในพนทในปจจบนมทงทมสภาพตามธรรมชาตสมบรณ สมบรณปานกลาง เสอมโทรม และเสอมโทรมมาก โดยสาเหตของความเสอมโทรมของแหลงหญาทะเลสวนใหญเกดจากการถมทะเล การสรางทาเรอ การทำาการประมงทใชเคร องมอทไมเหมาะสมโดยใชเคร องมอประเภทเรออวนลากขนาดเลก เรออวนรน การทำาการเพาะเลยงตามชายฝง ซงกอใหเกดความเสอมโทรมของสงแวดลอมบรเวณแหลงหญาทะเล1อนง ส ำาหรบสถานภาพลาสด (ป 2552) ของแหลงหญาทะเลในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนในบางสวนนน สามารถสรปไดตามตารางตอไปน
ตาราง : สรปสถานการณแหลงหญาทะเลในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนป 2552
1 รายงานการสำารวจ และประเมนผลกระทบจากเหตการณธรณพบตภยตอทรพยากรชายฝงทะเลในทะเลอนดามน, 2548.
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 38
แหลงหญาทะเล
ป 2549 ป 2552แนวโนมการเปลยนแปลง
ปญหาทพบปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ
ปรมาณการปกคลม/
สถานภาพจงหวดระนองบานบางจาก 5%/สมบรณ
เลกนอยตามธรรมชาต
0%/ไมพบในบรเวณน
มทศทางการเปลยนแปลงไม
แนนอน
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
เกาะพยาม 40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
คงท -
บานบางเบน 70%/สมบรณด 70%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
-
เกาะกำา 15%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
0%/ไมพบในบรเวณน
มทศทางการเปลยนแปลงไม
แนนอน
การกดเซาะของคลนสนาม
เกาะลาน 70%/สมบรณด 0%/ไมพบในบรเวณน
มทศทางการเปลยนแปลงไม
แนนอนจงหวดพงงาเกาะไขใหญ 10%/สมบรณ
เลกนอยตามธรรมชาต
0%/ไมพบในบรเวณน
มทศทางการเปลยนแปลงไม
แนนอน
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
ทงนางดำา 45%/สมบรณปานกลาง
50%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
คงท กดเซาะจากคลนสนาม
เกาะพระทอง 50%/สมบรณปานกลาง
60%/สมบรณปานกลาง
ฟ นตวอยางตอเนอง
ตะกอนทบถมจากคลนสนามดานหว
เกาะพระทองบานทบละม 50%/สมบรณ
ปานกลาง10%/สมบรณเลกนอยตาม
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝงและ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 39
แหลงหญาทะเล
ป 2549 ป 2552แนวโนมการเปลยนแปลง
ปญหาทพบปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ
ปรมาณการปกคลม/
สถานภาพธรรมชาต ทาเรอประมง
บานบางขวญ 45%/สมบรณปานกลาง
80%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝงและ
ทาเรอประมงบานทานน 45%/สมบรณ
ปานกลาง50%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
อาวโตะหนง 50%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
80%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
อาวสอม 55%/สมบรณปานกลาง
55%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
แหลมสอมแหลมเรยง
80%/สมบรณด 50%/สมบรณปานกลาง
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
เกาะละวะใหญ 15%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
20%/สมบรณปานกลาง
ฟ นตวอยางตอเนอง
การเลนนำาของนกทองเทยวในแนว
หญาทะเลบานอาวมะขาม
10%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนดนจากกจกรรมบนฝง
แหลมหาดหอย
60%/สมบรณด 65%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
-
แหลมหาด 80%/สมบรณด 65%/สมบรณด เสยหายอยางตอเนอง
กดเซาะจากคลนยกษสนาม
แหลมคลองบอน
- 20%/สมบรณเลกนอยตามธรรมชาต (ป
- -
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 40
แหลงหญาทะเล
ป 2549 ป 2552แนวโนมการเปลยนแปลง
ปญหาทพบปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ
ปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ51)
อาวโละปาไล 50%/สมบรณปานกลาง
65%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
กดเซาะจากคลนยกษสนาม
เกาะผา 15%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
5%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนทรายทบถมจากคลนยกษสนาม
เกาะสรนทร 50%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
60%/สมบรณปานกลาง
ฟ นตวอยางตอเนอง
การฟอกขาวของปะการงและการ
ปกคลมของสาหรายใบมะกรดหน
อาวสน - 75%/สมบรณด - -
จงหวดภเกตทาฉตรชย 40%/สมบรณ
เลกนอยตามธรรมชาต
40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
คงท -
บานคลองหยด
40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
0%/ไมพบในบรเวณน
เสยหายอยางตอเนอง
-
บานคอเอน 10%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
20%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
ฟ นตวอยางตอเนอง
-
บานบางดก-แหลมทราย
30%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
20%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
ลดลงอยางตอเนอง
-
เกาะนาคาใหญ
80%/สมบรณด - - -
บานปา 50%/สมบรณ 60%/สมบรณ คงท ตะกอนดนจาก
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 41
แหลงหญาทะเล
ป 2549 ป 2552แนวโนมการเปลยนแปลง
ปญหาทพบปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ
ปรมาณการปกคลม/
สถานภาพคลอก-บางโรง
ปานกลาง ปานกลาง ชายฝง
อาวภเกต 20%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - -
เกาะตะเภาใหญ
50%/สมบรณปานกลาง
- - ตะกอนดนจากชายฝง
อาวตงเขน 50%/สมบรณปานกลาง
- - ตะกอนดนจากชายฝง
อาวฉลอง 20%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนดนทรายจากการทำาเหมองแรเดมและตะกอนดนจาก
ชายฝงหาดในยาง 50%/สมบรณ
ปานกลาง- - -
เกาะโหลน-อาวยน
50%/สมบรณปานกลาง
- - -
จงหวดกระบบานเตาถาน-เขาทองใต
60%/สมบรณปานกลาง
40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากบนฝง การสรางโปะในพนท
หญาทะเลบานทาเลน 65%/สมบรณด 80%/สมบรณด เสยหายอยางตอ
เนองตะกอนดนจากบนฝงเรออวนรนลอบสาย
จบปอาวทาเลน 60%/สมบรณด 80%/สมบรณด เสยหายอยางตอ
เนองตะกอนดนจากบนฝง
แหลมนางนาค
50%/สมบรณด 80%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
-
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 42
แหลงหญาทะเล
ป 2549 ป 2552แนวโนมการเปลยนแปลง
ปญหาทพบปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ
ปรมาณการปกคลม/
สถานภาพเขาสามหนวย 15%/สมบรณ
เลกนอยตามธรรมชาต
20%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
ฟ นตวอยางตอเนอง
เรอหางยาวเพอการทองเทยวจำานวนมาก
พดรากของหญาทะเลหลดลอย
อาวนำาเมา 5%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
5%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
คงท เรอหางยาวเพอการทองเทยวจำานวนมาก
พดรากของหญาทะเลหลดลอย
เกาะดานหอก-ดามขวาน
5%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
0%/ไมพบในบรเวณน
เสยหายอยางตอเนอง
เรอหางยาวเพอการทองเทยวจำานวนมาก
พดรากของหญาทะเลหลดลอย
ปากคลองจหลาด
10%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
10%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากชายฝง
บานแหลมหน 45%/สมบรณปานกลาง
40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
เสยหายอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากชายฝง
เกาะสบอยา-ป
70%/สมบรณด 65%/สมบรณด ฟ นตวอยางตอเนอง
ตะกอนดนจากชายฝง
เกาะลนตาใหญฝงตะวนตก
15%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนดนจากชายฝง
เกาะลนตาใหญฝงตะวนออก
50%/สมบรณปานกลาง
- - ตะกอนดนจากชายฝง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 43
แหลงหญาทะเล
ป 2549 ป 2552แนวโนมการเปลยนแปลง
ปญหาทพบปรมาณการปกคลม/
สถานภาพ
ปรมาณการปกคลม/
สถานภาพเกาะศลามาก-ปากคลอง
25%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนดนจากชายฝง
บานบอมวง 15%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนดนจากชายฝง
จงหวดตรงแหลมไทร 50%/สมบรณ
ปานกลาง- - ตะกอนดนจาก
กจกรรมบนชายฝงบานปากคลอง-เกาะผ
15%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนดนจากกจกรรมบนชายฝง
เกาะมก 50%/สมบรณปานกลาง
- - แนวหญาตอนบนตะกอนทบถมจากบน
ฝงปากคลองเจาไหม
40%/สมบรณเลกนอยตาม
ธรรมชาต
- - ตะกอนทบถมจากบนฝง
เกาะตะลบง 70%/สมบรณด 70%/สมบรณด - เรออวนรนเกาะสกร 15%/สมบรณ
เลกนอยตามธรรมชาต
- - เรออวนรน
ทมา : กรมทรพยากรธรณและชายฝง ขอมล ณ วนท 13 ตลาคม 2553
(http://www.pmbc.go.th/webpmbc/seagrass2/seagress.php)
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 44
ทรพยากรปาชายเลน ปาชายเลนเปนทรพยากรทมความสำาคญยงตอระบบนเวศชายฝง
โดยทำาหนาทเชอมโยงระหวางระบบนเวศในทะเลและระบบนเวศบนบก ดงนน อนทรยวตถทผลตโดยพชในปาชายเลนจงเปนแหลงอาหารของสงมชวตของปาชายเลนเอง และระบบนเวศนอนๆ จงมความสำาคญตอสงแวดลอม ตวอยางเชน เปนแหลงอาหารทสรางความอดมสมบรณใหกบทะเลทงทางตรงและทางออม แหลงความหลากหลายทางชวภาพ แหลงอนบาลตวออนของสตวนำา มความสำาคญตอวฏจกรของคารบอน รวมทงเปนบรเวณทมการงอกของแผนดนใหม ชวยปองกนชายฝงจากการพงทลาย และชวยชะลอความเรวของกระแสนำา สำาหรบความสำาคญตอมนษย ปาชายเลนเปนแหลงไมใชสอย ไมฟน ถาน ไมเสาเขม และเปนแหลงสตวน ำาเศรษฐกจ และแหลงเพาะเลยงสตวนำา รวมทงเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษ ปาชายเลนยงมศกยภาพในการบำาบดนำาเสยของชมชน
ในอดตพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมการบกรก และการใชประโยชนจากปาชายเลนอยางมากและตอเนอง โดยจากการสำารวจพนทปาชายเลนทวประเทศของกรมปาไมพบวา ในป พ.ศ.2547 พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมพนทปาชายเลนทงสนประมาณ 869,423 ไร คดเปนรอยละ 70 และ 58.54 ของพนทปาชายเลนของภาคใตและของประเทศ โดยจงหวดพงงาเปนจงหวดทมพนทปาชายเลนมากทสด เมอเปรยบเทยบกบจงหวดตางๆ ในพนทฝ งทะเลอนดามน โดยมพนทปาชายเลนทงสน 271,628 ไร หรอคดเปนรอยละ 31.24 ของพนทปาชายเลนของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน อกทงจงหวดพงงายงมความอดมสมบรณของพนทปาชายเลนสงกวาจงหวดอนๆ โดยรอยละ 90 ของพนทปาชายเลนของจงหวดพงงามตนไมขนอยหนาแนน และมความสมบรณของเรอนยอด ถงรอยละ 70-100 ซงประกอบดวย พนธไมมคาหลายชนด เชน ไมโกงกางใบเลก ไมโกงกางใบใหญ ถวขาว ถวดำา ตะบน และพงกาหวสม รองลงมา ไดแก
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 45
จงหวดกระบและจงหวดตรง มพ นทป าชายเลนทงส น 224,217 และ 204,642 ไร หรอคดเปนรอยละ 25.79 และ 23.54 ของพนทปาชายเลนของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ตามลำาดบ โดยจงหวดภเกตเปนจงหวดทมพนทปาชายเลนนอยทสดเพยงรอยละ 1.22 ของพนทปาชายเลนของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนเทานน หรอประมาณ 10,593 ไร
นอกจากนน เมอพจารณาถงสถานการณการเปลยนแปลงพนทปาชายเลนในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนตงแตป พ.ศ.2504-2547 พบวา ในชวงป พ.ศ.2504-2532 พนทปาชายเลนในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมแนวโนมลดลงอยางตอเนองถงรอยละ 1.39 ตอป หรอลดลงเฉลย 16,054 ไรตอป โดยจงหวดกระบมการเปลยนแปลงของพนทปาชายเลนทลดลงเฉลยสงสดถง 5,370 ไรตอป รองลงมา ไดแก จงหวดพงงาและจงหวดตรง มแนวโนมของพนทปาชายเลนลดลงเฉลย 4,860 และ 3,116 ไรตอป ตามลำาดบ โดยตงแตหลงป พ.ศ.2532 เปนตนมา สถานการณพนทปาชายเลนในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนมแนวโนมดขนเปนอยางมาก โดยมอตราการเปลยนแปลงของพนทปาชายเลนเพมขนจากเดมถงรอยละ 1.52 ตอป หรอเพมขนเฉลย 10,762.67 ไรตอป มพนทปาชายเลนเพมขนจาก 707,983 ไร ในปพ.ศ.2532 เปน 869,423 ไร ในปพ.ศ.2547 โดยพนทปาชายเลนในพนทจงหวดพงงา ตรง กระบและระนอง มแนวโนมของพนทป าชายเลนเพ มข นเฉลย 3,264, 3,209, 2,597 และ 1,730 ไรตอป ตามลำาดบ เนองจากมการปลกปาชายในหลายพนทเพอฟ นฟทรพยากรปาชายเลนทสญเสยไป ในขณะทพนทปาชายเลนของจงหวดภเกตกลบมแนวโนมการเปลยนแปลงของพนทปาชายเลนลดลงเฉลย 38 ไรตอป
ตาราง : พนทปาชายเลนในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ตงแตป พ.ศ.2504-2547
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 46
จงหวด พ.ศ.2504 พ.ศ.2518 พ.ศ.2522 พ.ศ.2529 พ.ศ.2532 พ.ศ.2534 พ.ศ.2536 พ.ศ.2539 พ.ศ.2543 พ.ศ.2547ระนอง 191,250 151,250 141,200 135,087 132,388 121,688 120,675 120,229 170,335 158,343 พงงา 358,750 319,375 304,475 227,625 222,663 209,438 191,976 190,265 262,736 271,628 ภเกต 28,125 19,375 17,800 12,094 11,163 9,713 9,675 9,448 11,725 10,593 กระบ 335,625 206,250 198,500 189,450 185,269 199,469 178,292 176,709 219,338 224,217 ตรง 243,750 212,500 205,400 164,225 156,500 192,806 152,050 150,597 223,677 204,642 กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน 1,157,500 908,750 867,375 728,481 707,983 733,113 652,668 647,248 887,811 869,423
รวมทงประเทศ 2,299,375 1,954,375 1,795,675 1,227,724 1,128,494 1,086,381 1,054,266 1,047,390 1,579,781 1,485,175 ทมา : สวนวเคราะหทรพยากรปาไม สำานกวชการปาไม กรมปาไม
แผนภม : แนวโนมการเปลยนแปลงพนทปาชายเลนในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
ระหวางป พ.ศ.2504-2547
พ .ศ.2504 พ.ศ.2518 พ.ศ.2522 พ .ศ.2529 พ.ศ.2532 พ.ศ.2534 พ .ศ.2536 พ .ศ.2539 พ.ศ.2543 พ.ศ.2547 -
200,000
400,000
600,000
800,000
1,000,000
1,200,000
1,400,000
ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน
พ
นทปา
ชายเ
ลน(ไร
)
นอกจากนแลว ในป พ.ศ. 2540 กรมปาไมไดประกาศใหพนทปาชายเลนบรเวณตำาบลหงาวอำาเภอเมอง จงหวดระนองใหเปนเขตสงวนชวมณฑล (Biosphere Reserve) ภายใตการสนบสนนของ UNESCO คดเปนเนอทรวม 300.10 ตร. กม. หรอ 187,562.37 ไร โดยแบงเขตสงวนชวมณฑลเปน 4 เขตดงนคอ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 47
1) เขตแกนกลาง (Core Areas) มเนอทประมาณ 45.86 ตร. กม. หรอ 28,663.38 ไร คดเปนรอยละ 15.28 ของพนททงหมด
2) เขตกนชน (Buffer Zone) มเนอทประมาณ 57.57 ตร. กม. หรอ 45,019.28 ไร คดเปนรอยละ 24.00 ของพนททงหมด
3)เขตรอยตอ (Transition Area) มเนอทประมาณ 72.03 ตร. กม. หรอ 28,663.38 ไร คดเปนรอยละ 9.18 ของพนททงหมด
4) ทะเล มเนอทประมาณ 124.63 ตร. กม. หรอ 77,896.63 ไร คดเปนรอยละ 41.53 ของพนททงหมด
ทรพยากรปาชายหาด ปาชายหาด (Beach Forest) คอ ปาทข นปกคลมดนหรอเนน
ทรายชายฝงทะเลทยกตวจนนำาทวมไมถง แตไดรบผลกระทบจากทะเล เชน ไอความเคม และลมจากทะเล พบตามชายฝ งทะเลทเปนหาดทราย (sand strand) หรอโขดหน (rock strand) พชพรรณไมในปาขนเปนแนวแคบๆ หรอเปนหยอมๆ เลาะไปตามแนวหาดทรายทราบหรอชายฝ งทคอนขางชน สภาพปาจะโปรง สวนใหญเปนไมตนขนาดเลก ไมตนทมขนาดใหญมกจะแตกกงตำาระเกะระกะ เรอนยอดแผกวาง ตนคอนขางเตย ไมตนขนาดใหญในปาชายหาดทมขนาดสงตรง
โดยพนททมแหลงปาชายหาดทอดมสมบรณภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ไดแก อทยานแหงชาตหมเกาะลนตา จงหวดกระบ อทยานแหงชาตหาดเจาไหม จงหวดตรง อทยานแหงชาตเขาหลก ลำาร อทยานแหงชาตเขาลำาป หาดทายเหมอง อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร จงหวดพงงา อทยานแหงชาตสรนาถ หาดในยาง จงหวดภเกต อทยานแหงชาตแหลมสน จงหวดระนอง อทยานแหงชาตแหลมสน จงหวดระนอง ซงปาชายหาดมกขนปกคลมชายฝงทะเล ผคนเขาถงไดงายและมทวทศนทดงดงามตามธรรมชาตจงมกถกทำาลายหรอยด
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 48
ครองเพอเปลยนเปนแหลงทองเทยว จนกอใหเกดการเสอมสภาพของปาชายหาดตามธรรมชาต สงผลกระทบสำาคญทงเชงความหลากหลายเชงนเวศวทยา ตลอดจนการปองกนการกดเซาะชายฝง การปองกนอทธพลของคลนและลมพาย สงผลกระทบความเสยหายดานภยธรรมชาตทรนแรงยงขน
สตวทะเลหายาก ปจจบนสถานการณของสตวทะเลภายในพนทชายฝงทะเลอนดามน
ถกคกคามเปนอยางมาก จนเกดสภาวะทใกลจะสญพนธโดยเฉพาะในกลมของพะยน เตาทะเล โลมาและวาฬ และฉลามวาฬ โดยสวนใหญมสาเหตมาจากมนษยโดยตรง ไมวาจะเปนการลาเพออาหาร เพอการคา การแยงและทำาลายแหลงอาหาร แหลงวางไข รวมทงการทำาประมง ซงพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มสตวทะเลหายากทมโอกาสพบเหนในธรรมชาตเปนครงคราวและบางฤดกาล โดยจากรายงานของกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝงทะเลชใหเหนวาในป พ.ศ.2550 บรเวณพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจ ำานวนประชากรสตวทะเลหายากทสามารถตรวจพบ รวมกนทงหมดประมาณ 580 ตว โดยมรายละเอยด ดงตอไปน
ตาราง : แหลงทพบและจำานวนประชากรสตวทะเลหายากของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ป พ.ศ.2550
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 49
จำานวนทพบ(ตว)
1. เตาทะเล - เตามะเฟองเตาหญา และเตาตน 120 เกาะสรนทรเกาะสมลนหาดทายเหมองจงหวดพงงา
หาดไมขาวจงหวดภเกต2. พะยน 200 พบมากทสดบรเวณเกาะมกและเกาะลบงจงหวดตรง
บรเวณแหลงหญาทะเลของจงหวดระนองพงงา ภเกตและกระบ
3. โลมาและวาฬ - โลมาปากขวด 50 อาวพงงา จงหวดพงงา
อาวกระบจงหวดกระบ อาวปะเหลยนจงหวดตรง
- โลมาหลงโหนก 60 ชายฝงทะเลของจงหวดระนองกระบและตรง - โลมาจด 30 ทะเลเปดของจงหวดระนองพงงา ภเกตกระบและตรง - โลมาลายแถบ 30 ทะเลเปดของจงหวดระนองพงงา ภเกตกระบและตรง - โลมากระโดด 30 ทะเลเปดของจงหวดระนองพงงา ภเกตกระบและตรง - โลมาอรวด 10 ทะเลเปดของจงหวดระนองพงงา ภเกตกระบและตรง - โลมาหวบาตรหลงเรยบ 30 ทะเลเปดของจงหวดระนองพงงา ภเกตกระบและตรง - วาฬบรดา 10 เกาะสรนทรจงหวดพงงา
เกาะราชาใหญและเกาะราชานอยจงหวดภเกต - วาฬเพชฌฆาต 5 เกาะสรนทรจงหวดพงงา
เกาะราชาใหญเกาะราชานอยและเกาะไมทอนจงหวดภเกต4. ฉลามวาฬ 5 กองหนรชรวจงหวดพงงา
เกาะบอนและเกาะตาชยจงหวดพงงา อาวปาตองจงหวดภเกต
พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน 580
สตวทะเลหายาก แหลงทพบ
ทมา : แหลงทพบและจำานวนประชากรสตวทะเลหายากของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ป พ.ศ.2550
- เตาทะเล ปจจบนพบเตาทะเลภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนจำานวน 120 ตว ไดแก เตามะเฟ อง เตาหญา และเตาตน ซ งสวนใหญจะพบบรเวณเกาะสรนทร เกาะสมล น หาดทายเหมอง จงหวดพงงา และหาดไมขาว จงหวดภเกต
- พะยน ปจจบนพบพะยนภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนจำานวน 200 ตว โดยแหลงทพบพะยนมากทสดจะอยบรเวณเกาะมก เกาะลบง หาดหยงหลงและเขาแบนะ จงหวด
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 50
ตรง และบรเวณแหลงหญาทะเลของจงหวดระนอง พงงา ภเกต และกระบ
- โลมาและวาฬ ปจจบนพบโลมาและวาฬภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนจำานวน 9 ชนด 255 ตว ประกอบดวย โลมาปากขวด 50 ตว โลมาหลงโหนก 60 ตว โลมาจด 30 ตว โลมาลายแถบ 30 ตว โลมากระโดด 30 ตว โลมาอรวด 10 ตว โลมาหวบาตรหล ง เร ยบ 30 ต ว วาฬบร ด า 10 ต ว และวาฬเพชฌฆาต 5 ตว โดยแหลงทพบสวนใหญจะอยบรเวณทะเลเปด เกาะในทะเลลกใกลไหลทวป ไดแก เกาะสรนทร จงหวดพงงาเกาะราชาใหญและเกาะราชานอย และเกาะไมทอน จงหวดภเกต และอาวตางๆ ไดแก อาวพงงา จงหวดพงงา อาวกระบ จงหวดกระบ และอาวปะเหลยน จงหวดตรง
- ฉลามวาฬ ปจจบนพบฉลามวาฬภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนจำานวน 5 ตว โดยแหลงทพบสวนใหญจะอยบรเวณหนรชว เกาะบอน และเกาะตาชย จงหวดพงงา และอาวปาตอง จงหวดภเกต
ทรพยากรดน จากการทลกษณะทางกายภาพของพนทกลมจงหวดภาคใตฝ ง
อนดามน มลกษณะทหลากหลาย อนประกอบไปดวย ภเขา แหลงนำา ชายฝงทะเล และฝงทะเลทมนำาทวมถง จงกอใหเกดลกษณะดนประเภทตางๆ โดยทวไป ประเภทดนในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมกเปนดนทรายและดนตะกอนทคอนขางเปนกรด ซงมความอดมสมบรณปานกลางถงคอนขางตำา สวนดนบรเวณชายฝงทะเลสวนใหญเปนดนทเกดจากการผพงสลายตวของวตถตกคางและหนดาน และบรเวณทมนำาทะเลทวมถงอยเสมอ เนอดนจะเปนประเภทดนเลนซงมการระบายนำาเลวถงเลวมาก ประกอบดวยดนทมลกษณะแตกตางกน หลายชนดปะปนกน เนอดนแตกตางกนตงแตดนรวนปนทรายถงดนเหนยว โดยลกษณะดนของพนทกลมจงหวดภาคใตฝ ง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 51
อนดามนจะแตกตางกนตามธรณสณฐานและตนก ำาเนดดน โดยมรายละเอยด ดงน
- หาดทรายและสนทราย (Beach ridges and sand dunes) พบเปนแนวยาวแคบๆ ขนานกบชายฝ งทะเลดานตะวนตก เกดจากการกระทำาของคลน หรอกระแสนำาทะเลพดเอาทรายและเปลอกหอยตางๆ ไปกองทบถมไวเหนอหาดทราย ทำาใหเกดเปนสนทรายเตยๆ ลกษณะของเนอดนเปนดนทราย และบางบรเวณจะมเปลอกหอยปะปนอย มสภาพพนทเปนลกคลนลอนลาด มความลาดชน 1-4% ดนเปนดนลก มความอดมสมบรณของดนตำา การใชประโยชนทดนสวนใหญเปนสวนมะพราว
- ทราบลมนำาทะเลทวมถง (Active tidal flats) ลกษณะพนทเปนทราบลมชายฝ งทะเลทนำาทะเลขนถงอยเปนประจำา สวนใหญเกดตามบรเวณปากแมนำา เกดจากการทบถมของตะกอนตามบรเวณปากแมนำา ปจจบนบรเวณพนทดงกลาวจะเปนปาโกงกางสวนใหญ ลกษณะดนจะประกอบดวย ดนทมลกษณะแตกตางกนหลายชนดปะปนกน ตงแตดนรวนปนทรายถงดนเหนยว และเปนดนลกมาก มการระบายนำาเลว ดนเคมหรอดนเคมกรดแฝง เนองจากอทธพลของนำาทะเล การใช ประโยชนของทดนสวนใหญเปนปาชายเลน
- บรเวณทราบตะกอนลำานำา (Alluvial plain) ประกอบดวย
1) บรเวณทเปนสนดนรมนำา (Levee) เกดจากทแมนำาลำาธารพาตะกอนททบถมในบรเวณฝงแมนำาหรอลำานำามความลาด
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 52
ชนประมาณ 2-4% ดนทพบเปนดนเนอละเอยด มการระบายนำาด การใชประโยชนสวนใหญปลกไมผล
2) บรเวณทเปนทราบลานตะพกลำานำาระดบตำา (Low terrace) ลกษณะเปนทราบเรยบ เกดจากตะกอนลำานำาทถกพดพามาทบถมกนเปนเวลานาน มความลาดชน 1-2% ดงนนจงทำาใหดนมลกษณะเนอดนแตกตางกนไป เชน ดนเหนยว ดนรวนปนดนเหนยว ดนเหนยวปนทราย หรอดนรวนเหนยวปนทราย เปนตน โดยทว ๆ ไป มการระบายนำาเลว การใชประโยชนของทดนใชทำานาขาว ปลกยางพารา และปลกปาลมนำามน
3) บรเวณทเปนลกคลนของลานตะพกลำานำา (Old alluvial terrace) ลกษณะเปนทดอนอยถดจากทราบลานตะพกลำานำาระดบตำา ซงเกดจากการเปลยนทศทางเดนของแมนำาลำาธารและการกดเซาะของแมนำาลำาธารในอดต ทำาใหภมประเทศดงกลาวเปนเนน มลกษณะคลายลกคลนดนสวนใหญมลกษณะเปนดนเนอหยาบหรอคอนขางเปนทราย บางแหงพบลกรงปะปนอยในชนดนการใชประโยชนทดนปลกยางพารา มะพราว ไมผล และปาลมนำามน
4) บรเวณลานตะพกลำานำาระดบกลาง (Middle terrace) ลกษณะเปนทดอนอยถดจากทราบ ลานตะพกลำานำาระดบตำา ซงเกดจากการเปลยนทศทางเดนของแมนำาลำาธาร และการกดเซาะของแมนำาลำาธารในอดต ทำาใหภมประเทศดงกลาวเปนเนน มลกษณะคลายลกคลนลอนลาด มความลาดชน 2-5% ดนทพบสวนใหญเปนดนลก มการระบายนำาดถงคอนขางด ดนสวนใหญจะมลกษณะเปนดนเนอหยาบหรอคอนขางเปนทราย คอ มเนอดนเปนดนรวนปนทราย บางแหงพบ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 53
ลกรงปะปนอยในชนดนการใชประโยชนของทดนปลกยางพารา มะพราว ไมผล และปาลมนำามน
5) พนผวทเหลอคางจากการกดกรอน (Erosion surface) บรเวณนเคยเปนเนนเขาหรอภเขามากอน ตอมาเกดการกดกรอนตามธรรมชาตทำาใหผวพนกลายเปนลกคลนลอนลาดถงลอนชน ดงทเหนอยในปจจบน มความลาดชน 8-35% เปนดนทเกดอยกบท ดนทพบสวนใหญเปนดนลกปานกลางถงตน มการระบายนำาด สำาหรบลกษณะเนอดนจะแตกตางตามวตถตนกำาเนดดน ถาวตถตนกำาเนดดนเปนพวกหนดนดานหรอหนฟลไลต อนภาคดนกจะละเอยด และดนสวนใหญจะเปนดนลกปานกลาง
6) บรเวณทลาดเชงเขาและเนนเขา (Foothill slope and hilly) ลกษณะพนทเปนเนนเขาเตยๆ มความลาดชน 16-35% ดนทเกดสวนใหญเกดจากการสลายตวของหนพนลางหรอเกดจากหนดาด เชงเขาสวนใหญจะเปนดนตนมเศษหนปะปน การใชประโยชนทดนเปนปาไมธรรมชาต และปลกยางพารา
7) พนททเปนภเขาและเทอกเขา (Hills and Mountains) เปนภเขาและเทอกเขาสลบซบซอนมความลาดชนมากกวา 35% เปนทวยาวตามแนวเหนอใตทางทศตะวนออกของพนท ไดแก เทอกเขาบรรทด ทวเขาภเกต ประกอบดวยหนชนดตางๆ เปนแหลงตนนำาลำาธาร พชพรรณทขนอยเปนปาดบชน
ทรพยากรแหลงนำา แหลงนำาในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน ประกอบดวย
แหลงนำาใหญๆ 2 ประเภท คอ แหลงนำาผวดนกบแหลงนำาใตดน ดงน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 54
- แหลงนำาผวดน แหลงนำาธรรมชาตในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมกระจายทวไป มแหลงนำาผวดนทเปนลำานำาสำาคญรวมทงหมด 36 ลำานำา และมความยาวรวมทงหมดประมาณ 980 กโลเมตร แตมศกยภาพในการเกบกกนำาตำา มแมนำาสายสำาคญ 3 สาย ในพนท ไดแก แมนำากระบร แมนำาปะเหลยนและแมนำาตรง มนำาไหลตลอดทงป แตในขณะทบางพนทแมนำา คลอง จะมลกษณะเปนลำานำาสายสนๆ มศกยภาพในการกกเกบนำาตำา ทำาใหเกดความเสยงตอการขาดแคลนนำาในบางชวงเวลาทมฤดแลงยาวนาน โดยสามารถสรปแหลงนำาผวดนทเปนลำานำาสำาคญรายจงหวด ไดดงน
1) จงหวดระนอง แหลงนำาผวดนของจงหวดระนองเกดจากเทอกเขาทางดานทศตะวนออกและขมเหมองเกาเปนสวนใหญ มลกษณะเปนทางนำาสายสนๆ ไหลลงสทะเลอนดามนทางดานทศตะวนตก มจำานวนทงสน 99 แหง สภาพพนทคอนขางด โดยมแมนำาสายหลกทสำาคญ 1 สาย คอ แมนำากระบร ซงเปนแมนำาสายสำาคญกนพรมแดนระหวางประเทศไทยและสหภาพพมา ตนนำาเกดจากเขาตน และเขาจอมแหทางทศเหนอ ไหลลงสทะเลอนดามนทบรเวณตำาบลปากนำา จงหวดระนอง ความยาวประมาณ 95 กโลเมตร แมนำากระบรเปนแมนำาทเกดจากรอยเลอนสำาคญทยงมพลง จงทำาใหบรเวณปากแมนำามความกวางถง 5 กโลเมตร ยาวตอเนองเขาไปทางตนนำาถง 40 กโลเมตร นอกจากนนยงมลำาคลองสายสนๆ 12 สาย กระจายอยทวไปภายในพนท ไดแก คลองลำาเลยง คลองปากจน คลองวน คลองกระบร คลองละอน คลองหาดสมแปน คลองกะเปอร คลองนาคา คลองกำาพวน คลองบางรน คลองละออง และคลองราชกด
2) จงหวดพงงา แหลงนำาผวดนของจงหวดพงงามตนนำาเกดจากแนวเทอกเขาภเกตทเปนเทอกเขาตอเนองกบเทอกเขา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 55
ตะนาวศร ไปลงสทะเลอนดามนและเวงอาวพงงา ซงจะประกอบไปดวย หวย ลำาคลอง จำานวนทงสน 357 สาย ซงในจำานวนนมทใชงานไดชวงฤดแลงเพยง 337 สาย มแหลงนำาทไดรบการปรบปรงฟ นฟแลว 180 สาย มลกษณะเปนทางนำาสายสนๆ ความยาวสงสดไมเกน 50 กโลเมตร โดยแหลงนำาทใชเปนแหลงนำาดบเพออปโภค บรโภค และการเกษตรทสำาคญของจงหวดพงงา ไดแก คลองพงงา คลองตะกวปา คลองนางยอน คลองนาเตย คลองถำา คลองลำาไพรมาศ และคลองบอแสน เปนตน
3) จงหวดกระบ พนทลมนำาของจงหวดกระบ อยใน 2 ลมนำา คอ ลมนำาตาปและลมนำาตะวนตก 2 โดยแหลงนำาธรรมชาตภายในพนทจะประกอบดวย หวย ลำาคลอง จำานวนทงสน 144 สาย แตเปนแมนำาสายสนๆ มนำาไหลไปทางทศเหนอออก จงหวด สราษฎรธานสอาวไทย และไหลสทางทศใตออกทะเลอนดามน แหลงตนนำาทสำาคญ คอ กลมภเขาในเทอกเขาพนมเบญจา กลมเขานอยเขาใหญ และกลมเทอกเขาอนๆ ระบบการระบายนำาตามธรรมชาตสวนใหญเปนแบบลำานำาสาขาจะไหลลงสลำานำาใหญคลายขนนก ลำานำาสวนใหญมลกษณะคดเคยว คอนขางยาว โดยมทศทาง การไหลไปทางทศเหนอสอาวไทยทจงหวดสราษฎรธาน และไหลลงสทศใตออกทะเลทมหาสมทรอนเดย และดวยเหตทจงหวดกระบมฝนตกชก ดงนน ลำานำาสวนใหญจงมนำาตลอดป ซงมลำานำาทสำาคญไดแก คลองสนปน คลองกระบใหญ คลองกระบนอย คลองทอม คลองปกาสย
4) จงหวดภเกต จงหวดภเกตอยในพนทลมนำาภาคใตฝงตะวนตก โดยลมนำายอยเกาะภเกต ประกอบดวย ลมนำาเลกๆ 24 ลมนำา กระจายอยทวไปภายในพนท มพนทรบนำาฝนรวมกนทงสนประมาณ 1,244 ตารางกโลเมตร และมปรมาณนำา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 56
ตอหนวยพนท เท าก บ 17.92 ลตรตอวนาท ต อตารางกโลเมตร แหลงนำาผวดน จะประกอบดวย แหลงนำาผวดนตามธรรมชาต คอ ลำานำาสายสนๆ จำานวน 188 สาย ไหลลงสทะเลดานตะวนออกและ 63 สาย ไหลลงสทะเลดานทศใต และ ทศตะวนตก ประกอบดวยคลองสายสำาคญ 9 สาย คอ คลองบางใหญ คลองบางลา คลองบางโรง คลองทาเรอ คลองทามะพราว คลองบานหยด คลองพมาหลง คลองกมลา และคลองโคกโตนด เปนตน โดยจงหวดภเกตยงมแหลงนำาผวดนจากพนทพร ซงสวนใหญจะกระจายตวอยในเขตอำาเภอถลาง ไดแก พรเจะสน พรจก พรแหลมหยด พรยาว พรจด พรไมขาว และพรทงเตยน เปนตน มพนทโดยรวมประมาณ 570 ไร นอกจากน ในพนทจงหวดภเกตยงมแหลงนำาผ วดนจากเหมองรางกระจายอยท ว ไปภายในจงหวดภเกตประมาณ 113 แหง มปรมาณนำารวมกนทงเกาะมากถง 50 ลานลกบาศกเมตร
5) จงหวดตรง พนทล มนำาของจงหวดตรงมตนกำาเนดจากเท อกเขาบรรท ดเป นต นน ำาของแมน ำาตรงและแมน ำาปะเหลยน มแมนำาสำาคญ 2 สาย ไดแก แมน ำาตรง มตนกำาเนดจากเทอกเขาทสำาคญ 3 สวน คอ เทอกเขาบรรทด จงหวดนครศรธรรมราช เทอกเขาบรรทดในเขตอำาเภอหวยยอด อำาเภอนาโยง และเทอกเขาในจงหวดพทลง ไหลผานทองทจงหวดตรง 5 อำาเภอ คอ กงอำาเภอรษฎา อำาเภอวงวเศษ อำาเภอหวยยอด อำาเภอเมองและอำาเภอกนตง ลงสทะเลอนดามนทปากนำากนตง อำาเภอกนตง รวมความยาวประมาณ 123 กโลเมตร และแมนำาปะเหลยน ซงมความยาวประมาณ 58 กโลเมตร มตนกำาเนดจากเทอกเขาบรรทด ในเขตจงหวดพทล งและจ งหวดสตล ไหลผ านอ ำา เภอยานตาขาวและอำาเภอปะเหลยนลงส ทะเลอนดามนทอำาเภอ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 57
ปะเหลยน นอกจากนนยงมลำาคลองสายสนๆ กระจายอยทวไปบรเวณชายฝ งทะเล เชน คลองกะลาเสใหญ คลองกะลาเสนอย คลองบางสก คลองหลกชยและคลองลพง
- แหลงนำาใตดน เมอพจาณาศกยภาพของแหลงนำาใตดนของพนทกลมจงหวดภาคใต ฝงอนดามน จะพบวา แหลงนำาใตดนสวนใหญภายในพนทจะมศกยภาพในการพฒนาคอนขางตำา โดยมความสามารถในการใหนำานอยกวา 2 ลกบาศกเมตรตอชวโมงเทานน ครอบคลมพนทการใหนำาประมาณ 6,234 ตารางกโลเมตร หรอประมาณรอยละ 36.9 ของพนทใหนำาบาดาลของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยสวนใหญกระจายตวอยในบรเวณพนทจงหวดระนอง พงงา ภเกต และพนทบางสวนของจงหวดตรง (ไดแก อำาเภอรษฎา และอำาเภอหวยยอด) ในขณะทศกยภาพของแหลงนำาใตดนในพนทจงหวดกระบและจงหวดตรง กลบมศกยภาพในการใหนำาสงกวาโดยมความสามารถในการใหนำานอยกวา 5 ลกบาศกเมตรตอชวโมง และ 2-5 ลกบาศกเมตรตอชวโมง ครอบคลมพนทใหนำาประมาณ 3,116 และ 2,397 ตารางกโลเมตร หรอประมาณรอยละ 18.5 และ 14.2 ของพนทใหนำาบาดาลของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ตามลำาดบ นอกจากนนเมอพจาณาแหลงนำาบาดาลทมศกยภาพในการพฒนาสงสด (ใหนำามากกวา 10-20 ลกบาศกเมตรตอชวโมง) ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนกลบพบวา มสดสวนคอนขางตำา ครอบคลมพนทเพยง 1,012 ตารางกโลเมตร หรอประมาณรอยละ 5.9 ของพนทใหนำาบาดาลของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนเทานน โดยสวนใหญจะกระจายตวเปนพนทแคบๆ ทางตอนในของทกจงหวด
นอกจากนนพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มทรพยากรแหลงนำาทเกดจากการพฒนาแหลงนำาทเปนโครงการชลประทานขนาดกลาง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 58
โครงการชลประทานขนาดเลก โครงการสบนำาดวยไฟฟา โครงการอนสบเนองมาจากพระราชดำาร และโครงการพฒนาแหลงนำาขององคกรปกครองสวนทองถน รวมทงหมด 1,140 โครงการ การพฒนาแหลงนำาสวนใหญกระจายตวอยในเขตจงหวดระนองและจงหวดตรง ทมการพฒนาแหลงนำารวม 364 โครงการ และ 290 โครงการ ตามลำาดบ รองลงมาเปนการพฒนาแหลงนำาในเขตจงหวดกระบ ภเกต และพงงา ทมการพฒนาแหลงนำารวม 213 โครงการ 161 โครงการ และ 112 โครงการ ตามลำาดบ
ทรพยากรปาไม ทรพยากรปาไมในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน สามารถ
แบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ได 3 ประเภท ซงเกดขนจากอทธพลทางลกษณะทางกายภาพและภมอากาศทแตกตางกน โดยมรายละเอยดดงน
แผนท : ทรพยากรปาไมในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 59
- ปาชายเลน (Mangrove Forest) : มลกษณะเปนปาไมไมผลดใบ มตนไมขนหนาแนน แตละชนดมรากคำาและรากหายใจแตกตางกนออกไป ปาประเภทนมกพบตามทดนเลน รมทะเล หรอบรเวณปากแมนำาใหญๆ ทไดรบอทธพลจากระดบนำาขนนำาลง พนธไมสำาคญ ไดแก โกงกางใบเลก โกงกางใบใหญ เลบมอนาง แสม ลำาพ พงกาหวสม ตะบน ฝาด โปรง สวนพนธไมพนลาง ไดแก เหงอกปลาหมอ ปรงทะเล และกระเพาะปลา เปนตน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 60
- ปาชายหาด (Beach Forest) : มลกษณะเปนปาโปรงไมผลดใบ ขนอยตามชายทะเลทไมไดรบอทธพลของนำาขนนำาลง และชายเขารมทะเล พนธไมทส ำาคญ ไดแก หกวาง หยทะเล โพทะเล สนทะเล กระทง ตนเปดทะเล จกทะเล โกงกางหชาง ปรง ชมพปา สารภทะเล หงอนไกทะเล คนทรง ขาเป ย สำามะงา สวนพนธไมพนลาง ไดแก เตยทะเล พลบพลง กะทกรก และผกบงทะเล เปนตน
- ป า ด บ ช น (Tropical Evergreen Forest) : เ ป นสงคมพชทไมผลดใบ มกพบในบรเวณทมอากาศชมช นตามหบเขา รมแมนำา ลำาธาร หวย แหลงนำาและบนภเขา พนธไมทสำาคญ ไดแก ยาง หลมพอ ตะเคยนทอง ตะเคยนชนตาแมว กระบาก เทพทาโร ยมหอม สเหรยน ทงฟา พลอง ฉก เสยดชอ สตตบรรณ นาคบตร ตาเสอ และคอแลน เปนตน สวนพนธไมพนลางทพบ ไดแก ปด เรวดง กะพอ วานสากเหลก ไผ หมากผหมากเมย คลา โปรงทอง ลำาเพง เฟรน และหวาย เปนตน
นอกจากนนเมอพจารณาพนทปา เพอการอนรกษภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน จะพบวาในปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนมพนทปาสงวนแหงชาตทงสน 207 แหง อทยานแหงชาต 17 แหง วนอทยาน 4 แหง และเขตหามลาสตวปา 5 แหง และเขตรกษาพนธสตวปา 8 แหง โดยมรายละเอยดดงตอไปน
- ปาสงวนแหงชาต ปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มปาสงวนแหงชาต จำานวน 207 แหง มพนทตามประกาศพระราชกฤษฎกา รวมทงสน 5,792,058 ไร เปนพนทปาสงวนแ ห ง ช า ต ใ น เ ข ต จ ง ห ว ด ร ะ น อ ง 13 แ ห ง ม พ น ท ร ว ม 1,392,300 ไร ปาสงวนแหงชาตในเขตจงหวดพงงา 73 แหง มพนทรวม 1,546,548 ไร ปาสงวนแหงชาตในเขตจงหวดภเกต 16 แหง มพนทรวม 107,581.25 ไร ปาสงวนแหง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 61
ชาตในเขตจงหวดกระบ 41 แหง มพนทรวม 1,201,886 ไร และปาสงวนแหงชาตในเขตจงหวดตรง 64 แหง มพนทรวม 1,543,742 ไร
- อทยานแหงชาต ปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มอทยานแหงชาต จำานวน 17 แหง มพนทตามประกาศพระราชกฤษฎกา รวมทงสน 2,646,855 ไร เปนพนทอทยานแหงชาตในเขตจงหวดระนอง 4 แหง มพนทรวม 931,250 ไร อทยานแหงชาตในเขตจงหวดพงงา 7 แหง มพนทรวม 1,092,550 ไร อทยานแหงชาตในเขตจงหวดภเกต 1 แหง มพนทรวม 56,250 ไร อทยานแหงชาตในเขตจงหวดกระบ 4 แหง มพ นทรวม 422,512.50 ไร และอทยานแหงชาตในเขตจงหวดตรง 1 แหง มพนทรวม 144,292.50 ไร
- วนอทยาน ปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน มวนอทยาน จำานวน 4 แหง มพนทตามประกาศพระราชกฤษฎกา รวมทงสน 10,024 ไร เปนวนอทยานทอยในเขตจงหวดพงงา 2 แหง คอ วนอทยานสระนางมโนราห และวนอทยานนำาตกรามญ มพนทตามพระราชกฤษฎการวม 305 ไร และวนอทยานทอยในเขตจงหวดตรง 2 แหง คอ วนอทยานนำาตกพาน และวนอทยานบอนำารอนกนตง มพนทรวม 9,219 ไร
- เขตรกษาพนธสตวปา ปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน มเขตรกษาพนธสตวปา จำานวน 8 แหง มพนทตามประกาศพระราชกฤษฎกา รวมทงสน 2,071,928.50 ไร เปนเขตรกษาพนธสตวปาในเขตจงหวดระนอง 4 แหง ไดแก เขตรกษาพนธสตวปาควนแมยายหมอน เขตรกษาพนธสตวปาอทยานเสดจในกรมหลวงชมพร ดานทศใต เขตรกษาพนธสตวปาทงระยะ-นาสก และเขตรกษาพนธสตวปาคลองนาคา มพนทรวม 947,681 ไร ในเขตจงหวดพงงา 1 แหง ไดแก เขตรกษา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 62
พนธสตวปาโตนปรวรรต มพนทรวม 138,712.50 ไร ในเขตจงหวดกระบ 2 แหง ไดแก เขตรกษาพนธสตวปาคลองพระยา และเขตรกษาพนธ สตวป าเขาประ-บางคราม มพ นท รวม 193,688 ไร และเขตรกษาพนธสตวปาในเขตจงหวดตรง 1 แหง ได แก เขตรกษาพนธสตวป าเขาบรรทด มพ นท รวม 791,847 ไร
- เขตหามลาสตวปา ปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มเขตหามลาสตวปา จำานวน 5 แหง มพนทตามประกาศพระราชกฤษฎกา รวมทงสน 370,993.25 ไร เปนเขตหามลาสตวปาในเขตจงหวดภเกต 1 แหง ไดแก เขตหามลาสตวปาเขาพระแทว มพนทรวม 13,925.00 ไร ในเขตจงหวดกระบ 1 แหง ไดแก เขตหามลาสตวปาทงทะเล มพนทรวม 30,631.25 ไร และในเขตจงหวดตรง 3 แหง ไดแก เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง เขตหามลาสตวปาเขานำาพราย เขตหามลาสตวปาคลองลำาชาน มพนทรวม 326,437.00 ไร
พนทชมนำา พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มพนทชมนำาครอบคลมพนท
รวมทงหมด 2,751.041 ตารางกโลเมตร หรอประมาณรอยละ 16 ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยพนทชมนำาสวนใหญกระจายตวอยในเขตจงหวดตรง ครอบคลมพนททงสน 1,150.659 ตารางกโลเมตร หรอประมาณรอยละ 42 ของพนทชมนำาของพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน รองลงมาไดแก จงหวดพงงา ระนอง กระบ และภเกต ครอบคลมพนททงสนประมาณ 662.971 577.728 248.000 และ 111.683 ตารางกโลเมตร ตามลำาดบ พนทชมนำาสวนใหญภายในพนทจะเปนประเภททะเล ชายฝงทะเล และปากนำา ทมความสำาคญระดบนานาชาตและระดบชาต โดยพนทชมนำาแตละแหงจะมความแตกตางของทรวดทรงทางกายภาพของภมสณฐานและความหลากหลายทางชวภาพของพนธพชและพนธสตว โดย
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 63
ปจจบนพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนไดมการสงวนรกษา การอนรกษ การฟ นฟบรณะ และการใชประโยชนทคกคามพนทชมน ำา ทนำามาซงความเสอมโทรม ความถดถอย และมลพษทปนเป อน โดยจากขอมลของส ำานกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สามารถจำาแนกพนทชมนำาภายในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนตามระดบความสำาคญ ไดดงน
แผนท : พนทชมนำาในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 64
พนทชมนำาทมความสำาคญระดบระหวางประเทศ
พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมพนทชมนำาทมความสำาคญในระดบระหวางประเทศทขนทะเบยนแรมซารทงสน 4 แหง ไดแก พนทชมนำาอทยานแหงชาตแหลมสน-ปากแมนำากระบร-ปากคลองกะเปอร จงหวดระนอง พนทชมนำาอทยานแหงชาตอาวพงงา พนทชมนำาปากแมนำากระบ จงหวดกระบ และ พนทชมนำาอทยานแหงชาตหาดเจาไหม-เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง-ปากนำาตรง จงหวดตรง
พนทชมนำาทมความสำาคญระดบนานาชาตและระดบชาต
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 65
พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมพนทชมนำาทมความสำาคญในระดบชาต ไดแก ชายฝ งทะเลดานตะวนออกของเกาะภเกต จงหวดภเกต อทยานแหงชาตหาดนพรตนธารา-หมเกาะพพ จงหวดกระบ และปาชายเลนปะเหลยน-ละง จงหวดตรง เปนตน
ตาราง : พนทชมนำาทมความสำาคญในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน
เนอท(ไร) นก ปลา
พนทชมนำา ทมความสำาคญระดบระหวางประเทศ1) พนทชมนำา อทยานแหงชาตแหลมสน- ปาเลนหาดทรายแหลงปะการง อ. เมองอ. กะเปอรจ. ระนองและ 361,071 175 119
ปากแมนำา กระบร- ปากคลองกะเปอร อ. คระบรจ.พงงา2) พนทชมนำา อทยานแหงชาตอาวพงงา อาวปากแมนำา ปาชายเลน อ. เมองอ. ตะกวทงจ.พงงา 40,000 88 82
โขดหนแหลงหญาทะเล3) พนทชมนำา ปากแมนำา กระบ ปากแมนำา ปาชายเลนหาดเลน อ. เมองจ.กระบ 11,400 221 50 4) พนทชมนำา อทยานแหงชาตหาดเจาไหม-เขตหามลาสตวปา ชายหาดโขดหนปาชายเลน อ. สเกา อ. กนตงจ.ตรง 23,093 137 -
หมเกาะลงบง-ปากนำา ตรง แหลงปะการงแหลงหญาทะเลพนทชมนำา ทมความสำาคญระดบนานาชาตและระดบชาต1) พนทชมนำา ในอทยานแหงชาตหาดนพรตนธารา-หมเกาะพพ แหลงปะการงหาดทรายหนาผา ต. หนองทะเลต. อาวนางต.ไสไทย 38,996 22 57
โขดหนปาชายเลนพรนำา กรอย ต. ปากนำา อ. เมองจ.กระบ2) ปาชายเลนปะเหลยน-ละง ปาชายเลน อ. ปะเหลยนจ. ตรงอ. ทงหวา 31,200 90 50
อ. ละงจ.สตล3) ชายฝงดานตะวนออกของเกาะภเกต ปาชายเลน ตงแตแหลมยาบถงอาวมะขามฝงทะเล 2,128 90 -
ดานตะวนออกของเกาะภเกตจ.ภเกต
จำานวนชนดพนธประเภท ทตงพนทชมนำา
ทมา : กรมปาไมและสำานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
การปกครองการปกครอง
อาณาเขต
กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยงและทะเลอนดามน ดงน
ทศเหนอ เปนทตงของจงหวดระนอง ตดตอกบอำาเภอทาแซะ จงหวดชมพร
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 66
ทศตะวนออก ทางดานจงหวดระนอง ตดตอกบอำาเภอเมอง/สว/พะโตะ จงหวด
ชมพรและอำาเภอไชยา/ทาฉาง/บานตาขน/กงอำาเภอวภาวด จงหวดสราษฎรธาน
ทางดานจงหวดพงงา ตดตอกบ จงหวดสราษฎรธาน
ทางดานจงหวดกระบ ตดตอกบ จงหวดนครศรธรรมราช
ทางดานจงหวดตรง ตดตอกบ อำาเภอควนขนน/กงหรา/ตะโหมด จงหวดพทลง
ทศตะวนตก ทางดานจงหวดระนอง ตดตอกบประเทศพมา
ทางดานจงหวดพงงา ภเกต กระบ และตรง ตดตอกบท ะ เ ล
อ น ด า ม นม ห า ส ม ท รอนเดย
ทศใต เปนทตงของจงหวดตรง ตดตอกบ อ ำา เ ภ อทงหวา จงหวดสตลและทะเลอนดามน มหาสมทรอนเดย
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 67
เขตการปกครอง
กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มเขตการปกครอง ประกอบดวย 5 จงหวด 34 อำาเภอ 233 ตำาบล 1,713 หมบาน ดงน
จงหวดระนอง แบงเขตการปกครองออกเปน 5 อำาเภอ 30 ตำาบล 178 หมบาน
ประกอบดวย 1 องคการบรหารสวนจงหวด 1 เทศบาลเมอง 6 เทศบาลตำาบล 24 องคการบรหารสวนตำาบล
จงหวดพงงา แบงเขตการปกครองออกเปน 8 อำาเภอ 48 ตำาบล 321 หมบาน
ประกอบดวย 1 องคการบรหารสวนจงหวด 2 เทศบาลเมอง 7 เทศบาลตำาบล 48 องคการบรหารสวนตำาบล
จงหวดภเกต แบงเขตการปกครองออกเปน 3 อำาเภอ 17 ตำาบล 103 หมบาน
ประกอบดวย 1 องคการบรหารสวนจงหวด 1 เทศบาลนคร 1 เทศบาลเมอง 8 เทศบาลตำาบล 9 องคการบรหารสวนตำาบล
จงหวดกระบ แบงเขตการปกครองออกเปน 8 อำาเภอ 53 ตำาบล 391 หมบาน
ประกอบดวย 1 องคการบรหารสวนจงหวด 1 เทศบาลเมอง 8 เทศบาลตำาบล 51 องคการบรหารสวนตำาบล
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 68
จงหวดตรงแบงเขตการปกครองออกเปน 10 อำาเภอ 87 ตำาบล 723 หมบาน
ประกอบดวย 1 องคการบรหารสวนจงหวด 14 เทศบาล 81 องคการบรหาร-สวนตำาบล
ประชากรและแรงงานประชากรและแรงงาน
ประชากรและโครงสรางประชากร ตาราง : แสดงจำานวนประชากรของจงหวดในกลมภาคใตฝ งอนดามน ป
2551 - 2555 2551 2552 2553 2554 2555
กระบ418,70
5426,55
6432,70
4438,03
9444,9
67
พงงา249,93
3251,65
7253,11
2254,93
1257,4
93
ภเกต327,00
6335,91
3345,06
7353,84
7360,9
05
ระนอง182,72
9181,75
4183,07
9183,84
9182,6
48
ตรง614,86
9618,67
5622,65
9626,70
8631,9
20กลม
อนดามน1,793,
2421,814,
5551,836,
6211,857,
3741,877,933
ทมา : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
ในป พ.ศ.2555 ขอมลจาก กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ไดประมาณการจำานวนประชากรในพนทภาคใตฝงอนดามนมจำานวนประชากรทงสน 1,877,933 คน คดเปนรอยละ 2.91 ของจำานวนประชากรทงหมดในประเทศไทย (ป 2554 คดเปนรอยละ 2.89) โดยจงหวดตรงมจำานวนประชากรมากทสดในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยมจำานวนประชากรทงสน 631,920 คน คดเปนรอยละ 33.64 ของประชากรทงหมดในกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน สวนจงหวดทมจำานวนประชากรรองลงมาไดแก จงหวดกระบ ซงมจำานวนประชากรทงสน 444,967 คน สวนจงหวดภเกตซงมจำานวนประชากรมากเปนลำาดบทสามของพนทกลม
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 69
จงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนประชากรทงสน 360,905 คน คดเปนรอยละ 19.21 ของจำานวนประชากรทงหมดในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน สวนจงหวดพงงาและจงหวดระนองมจำานวนประชากรทงสน 257,493 คน และ 182,648 คน ตามลำาดบ
อยางไรกตาม ประชากรจากการทะเบยน จำาแนกตามเพศ ภาค และจงหวด พ.ศ. 2551 – 2555 จากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย อาจแตกตางไปจากจำานวนประชากรทกลาวมาแลวขางตนเลกนอย โดยรายละเอยดจำานวนประชากรจากการทะเบยนปรากฏตามตารางตอไปน
ตาราง : ประชากรจากการทะเบยน จำาแนกตามเพศ ภาค และจงหวด พ.ศ. 2551 – 2555
ภาคและจงหวด
2551 2552 2553 2554 2555
ทวราชอาณาจกร
ชายหญง
63,389,730
31,255,869
32,133,861
63,525,062
31,293,096
32,231,966
63,878,867
31,451,801
32,426,466
64,076,033
31,529,148
32,546,885
64,456,695
31,700,727
32,755,968
กลมอนดามน
ชายหญง
1,793,242
888,463904,779
1,814,555
897,884916,671
1,836,621
907,785928,836
1,857,374
916,499904,875
1,877,933
925,403952,530
กระบชายหญง
418,705209,827208,878
426,556213,464213,092
432,704216,393216,311
438,039218,708219,331
444,967221,906223,061
พงงาชายหญง
249,933125,420124,513
251,657126,273125,384
253,112126,939126,173
254,931127,682127,249
257,493128,842128,651
ภเกตชายหญง
327,006155,555171,451
335,913159,526176,387
345,067163,682181,385
353,847167,370186,477
360,905170,766190,139
ระนอง 182,729 181,754 183,079 183,849 182,648
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 70
ชายหญง
95,31387,416
94,46687,288
95,09387,986
95,31788,532
94,16088488
ตรงชายหญง
614,869302,346312,521
618,675304,155314,520
622,659305,678316,981
626,708307,422319,286
631,920309,729322,191
ทมา : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย รวบรวมโดยสำานกงานสถตแหงชาต
และเมอพจารณาถงอตราการขยายตวของจำานวนประชากร ในพนทกลมจงหวดภาคใต ฝงอนดามนจะพบวา ในชวงระหวางป 2551-2555 พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมอตราการขยายตวของประชากรเฉลยตอปอยทรอยละ 1.30 ซงเมอเปรยบเทยบกบอตราการขยายตวของพนทภาคใตจะพบวา มอตราการขยายตวทสงกวาเนองจากพนทภาคใตมอตรากรขยายตวของประชากรเฉลยตอปในชวงป 2551-2555 เพยงรอยละ 0.90 ในสวนของอตราความหนาแนนของประชากรในพนทนน จงหวดภเกตจดวามความหนาแนนอยในเกณฑทสงมากหากเปรยบเทยบกบพนทของจงหวดทมอย ในขณะทจงหวดตรงจดวามความหนาแนนอยในเกณฑสงเชนกน
ตาราง : ประชากรจากการทะเบยน เปรยบเทยบกบเนอทแตละจงหวด พ.ศ. 2553
ประชากร Populationรวม ชาย หญง
ภาคใต 8,893,050 3,484,795 3,571,634 71,051.2 125.16 2,911,245 กลมอนดามน 1,836,621 907,785 928,836 17,638 104.13 692,244
กระบ 432,704 216,393 216,311 4,708.5 91.90 146,597 พงงา 253,112 126,939 126,173 4,170.9 60.69 96,157 ภเกต 345,067 163,682 181,385 543.0 635.44 180,677 ระนอง 183,079 95,093 87,986 3,298.0 55.51 73,324 ตรง 622,659 305,678 316,981 4,917.5 126.62 195,489
ภาคและจงหวด เนอท(ตร.กม.) ความหนาแนน ตอตร. กม. บาน
ทมา : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย รวบรวมโดยสำานกงานสถตแหงชาต
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 71
ตาราง : แสดงอตราการเตบโตเฉลยตอปของจำานวนประชากรในพนทภาคใต
รายจงหวด ป พ.ศ. 2551-2555
ภาค และจงหวด 2551 2552 2553 2554 2555
อตราการเจรญเตบโตเฉลย
2551-2555ทวราช
อาณาจกร63,389,
730 63,525,
062 63,878,
267 64,076
,033 64,456,6
95 0.05
ภาคใต 8,741,545
8,813,880
8,893,050
8,971,855
9,060,182 0.03
อนดามน
1,793,242
1,814,555
1,836,621
1,857,374
1,877,933 0.03
กระบ 418,705 426,556 432,704 438,039 444,967 0.03
พงงา 249,933 251,657 253,112 254,931 257,493 0.01
ภเกต 327,006 335,913 345,067 353,847 360,905 0.04
ระนอง 182,729 181,754 183,079 183,849 182,648 0.03
ตรง 614,869 618,675 622,659 626,708 631,920 0.01
ทมา : สำานกบรหารทะเบยน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
ตาราง : ประชากรจากการทะเบยน และเขตการปกครองในพนทภาคใตฝ งอนดามน ป พ.ศ.2550-2555
เขตการปกครอง 2550 2551 2552 2553 2554 2555
ตรง 610,332
614,869
618,675
622,659
626,708
631,920
ในเขตเทศบาล 116,958
117,717
118,041
118,049
117,551
118,021
นอกเขต 493,374
497,152
500,634
504,610
509,157
513,899
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 72
เทศบาล
กระบ 410,634
418,705
426,556
432,704
438,039
444,967
ในเขตเทศบาล 60,027
61,151
62,196
63,403
64,440
64,985
นอกเขตเทศบาล
350,607
357,554
364,360
369,301
373,599
379,982
พงงา 246,887
249,933
251,657
253,112
254,931
257,493
ในเขตเทศบาล 32,689
33,044
33,087
33,171
33,125
33,267
นอกเขตเทศบาล
214,198
216,889
218,570
219,941
221,806
224,226
ภเกต 315,498
327,006
335,913
345,067
353,847
360,905
ในเขตเทศบาล 216,676
224,729
230,592
235,543
241,272
242,125
นอกเขตเทศบาล
98,822
102,277
105,321
109,524
112,575
118,780
ระนอง 180,787
182,729
181,754
183,079
183,849
182,648
ในเขตเทศบาล 29,056
29,111
29,387
29,561
29,347
29,265
นอกเขตเทศบาล
151,731
153,618
152,367
153,518
154,502
153,383
และเมอพจารณาลงไปในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนจะพบวา จงหวดภเกตมอตราการขยายตวของประชากรเฉลยตอปสงทสด โดยมอตราการขยายตวอยทรอยละ 2.91 ตอป ทงนสบเนองจากจงหวดภเกตเปนแหลงทองเทยวทส ำาคญระดบนานาชาต สงผลใหในแตละปมนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวในพนทเปนจำานวนมาก กอใหเกดการจางงานทเก ยวของกบการทองเทยวซ งเปนแหลงดงดดใหประชากร โดยเฉพาะประชากรวยแรงงานอพยพเขามาในพนทในแตละปเปนจ ำานวนมาก สวนจงหวดทมอตราการขยายตวของประชากรสงเปนลำาดบท 2 คอ จงหวด
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 73
กระบ ซงมอตราการขยายตวของประชากรอยทรอยละ 1.63 จงหวดพงงามอตราการขยายตวของประชากรเฉลยตอปอยทรอยละ 0.81 สวนจงหวดตรง และจงหวดระนอง มอตราการขยายตวอยทรอยละ 0.66 และรอยละ 0.42 ตามลำาดบ
เมอพจารณาลงไปในรายจงหวดจะพบวาพนทจงหวดตรงมจำานวนประชากรมากทสด โดยในป พ.ศ.2555 จงหวดตรงมจำานวนประชากรทงสน 631,920 คน คดเปนรอยละ 6.97 ของพนทภาคใต และคดเปนรอยละ 33.64 ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยในเขตเทศบาลมจำานวนประชากร 118,021 คน และนอกเขตเทศบาลมจำานวน 531,899 ซงอำาเภอหวยยอด และอำาเภอกนตง มจำานวนประชากรมากทสดของพนทนอกเทศบาล ตามลำาดบ และเมอพจารณาจำานวนประชากรเมองและชนบทจะพบวาจงหวดตรงมสดสวนประชากรเมองตอชนบทอยทรอยละ 18.67 : 81.32
จงหวดกระบในป พ.ศ.2555 จงหวดกระบมจำานวนประชากรทงสน 444,967 คน คดเปนรอยละ 4.91 ของพนทภาคใต และคดเปนรอยละ 23.69 ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยในเขตเทศบาลมจำานวนประชากร 64,985 คน และนอกเขตเทศบาลมจำานวน 379,982 คน ซงอำาเภอคลองทอม และอำาเภอเหนอคลอง มจำานวนประชากรมากทสดของพนทนอกเทศบาล ตามลำาดบ และเมอพจารณาจำานวนประชากรเมองและชนบทจะพบวาจงหวดกระบจะมสดสวนประชากรเมองตอชนบทอยทรอยละ 14.60 : 85.28
จงหวดภเกตในป พ.ศ.2555 จงหวดภเกตมจำานวนประชากรทงสน 360,905 คน คดเปนรอยละ 3.98 ของพนทภาคใต และคดเปนรอยละ 19.21 ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยในเขตเทศบาลมจำานวนประชากร 242,125 คน และนอกเขตเทศบาลมจำานวน 118,780 คน ซงอำาเภอถลาง และอำาเภอกระท มจำานวนประชากรมากทสดของพนทนอกเทศบาล ตามลำาดบ และเมอพจารณาจำานวนประชากรเมองและชนบทจะ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 74
พบวาจงหวดภเกตจะมสดสวนประชากรเมองตอชนบทอยทรอยละ 67.08 : 32.91
จงหวดพงงา ในป พ.ศ.2555 จงหวดพงงา มจำานวนประชากรทงสน 257,493 คน คดเปนรอยละ 2.84 ของพนทภาคใต และคดเปนรอยละ 13.71 ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยพนทนอกเขตเทศบาลมประชากรอาศยอยหนาแนนกวา โดยอำาเภอทายเหมอง อำาเภอตะกวปา และอำาเภอตะกวทง ตามลำาดบ สวนในเขตเทศบาลมจ ำานวนประชากรพยง 33,267 คน และเมอพจารณาจำานวนประชากรเมองและชนบทจะพบวาจงหวดพงงาจะมสดสวนประชากรเมองตอชนบทอยทรอยละ 12.91 : 87.08
จงหวดระนอง ในป พ.ศ.2555 จงหวดระนอง มจำานวนประชากรทงสน 182,648 คน คดเปนรอยละ 2.01 ของพนทภาคใต และคดเปนรอยละ 9.72 ของพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน โดยในเขตเทศบาลมจำานวนประชากร 29,265 คน และนอกเขตเทศบาลมจำานวน 153,383 คน และเมอพจารณาจำานวนประชากรเมองและชนบทจะพบวาจงหวดระนองจะมสดสวนประชากรเมองตอชนบทอยทรอยละ 16.02 : 83.97
กำาลงแรงงาน และผลตภาพแรงงานสำาหรบขอมลลาสด ในสวนของจำานวนแรงงาน และสดสวนผมงาน
ทำาแยกตามพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน ในป พ.ศ.2551 พบวา พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมประชากรทอยในชวงวยแรงงาน (ชวงอายระหวาง 15-59 ป) มจำานวนทงสน 1,158,643 คน คดเปนรอยละ 64.61 ของจำานวนประชากรทงหมดในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยจงหวดตรงมสดสวนของประชากรวยแรงงานมากทสด คอ 405,648 คน คดเปนรอยละ 35.01 ของจำานวนประชากรวยแรงงานทงหมดในพนทกล มจงหวดภาคใตฝ งอนดามน รองลงมา คอ จงหวดกระบมจ ำานวนประชากรวยแรงงานทงสน 270,022 คน คดเปนรอยละ 23.31 ของจำานวนประชากรวยแรงงานทงหมดในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 75
กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มกำาลงแรงงานโดยรวมในป พ.ศ.2551 เทากบ 1,031,315.75 คน ซงเปนกำาลงแรงงานทเพมขนจากป พ.ศ.2550 ทมกำาลงแรงงาน เทากบ 1,030,918.50 คน เทากบ รอยละ 0.04 และคดเปนกำาลงแรงงาน รอยละ 21.01 ของภาคใต
ตาราง : จำานวนประชากรวยแรงงาน และผมงานทำาในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน ป พ.ศ.2555
จงหวดประชากรและผมงานทำา
ประชากร วยแรงงาน สดสวน ผมงานทำา สดสวนตรง 631,920 534,282 37.51 419,408 39.51ภเกต 360,905 228,800 16.06 165,869 15.27กระบ 444,967 304,526 21.38 228,008 20.91พงงา 257,493 209,997 14.74 149,654 14.23ระนอง 182,648 146,737 10.30 106,403 10.08
รวม 1,877,933
1,424,341
100 1,069,342
100
ทมา : สำานกงานสถตแหงชาต
โดยในป พ.ศ.2555 กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมผลตภาพ
แรงงานรวม หรอ ผลผลตอนเกดจากแรงงาน ซงเปนเรองสำาคญทมผลตออตราคาจางและรายไดของผใชแรงงาน เทากบ 93,974 บาทตอคนตอป และเปนผลตภาพแรงงานทสงทสดในภาคใต และตอเนองมาโดยตลอด ดงรายละเอยดในตาราง
แผนภาพ : แสดงจำานวนผลตภาพแรงงานของภาคใตและกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 76
93,974
70,50574,233 73,513 73,958
74,561
95,529
90,880
92,916
50,000
70,000
90,000
110,000
2547 2548 2549 2550 2551 ปพ.ศ.
จำาน
วนผล
ตภาพ
แรงงา
น(บาท
ตอคน
/ป)
ภาคใต
กลมจงหวดฝงอนดามน
ตาราง : แสดงผลตภาพแรงงานรวม(หนวย : บาทตอคน/ป)
ภาค/กลมจงหวด/จงหวด
ป พ.ศ.25512547 2548 2549 2550 2551
ภาคใต 70,505
74,233
73,513
73,958
74,561
ก ล ม จ ง ห ว ด ฝ งอนดามน
105,786
95,529
90,880
92,916
93,974
ระนอง 107,764
92,085
85,315
81,279
85,948
พงงา 87,611
92,948
93,949
94,042
91,060
ภเกต 231,616
175,180
164,683
180,983
179,298
กระบ 102,841
90,406
87,386
84,826
89,236
ตรง 67, 67, 62, 64, 64,
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 77
989 841 456 305 256 กลมจงหวดชายแดนภาคใต
71,215
71,991
71,334
71,408
71,429
ปตตาน 52,872
56,439
57,094
59,443
56,316
ยะลา 62,353
60,874
54,421
55,655
59,826
นราธวาส 50,073
46,926
48,029
43,755
46,530
สงขลา 89,764
91,960
92,051
94,469
92,404
สตล 80,775
82,792
81,995
78,741
78,149
กลมจงหวดฝ งอ าวไทย
65,110
66,416
66,827
66,930
67,906
ชมพร 75,373
75,578
76,198
76,610
80,532
สราษฎรธาน 89,179
91,112
91,732
90,987
94,468
นครศรธรรมราช 56,893
56,689
56,494
56,808
56,408
พทลง 40,166
43,426
43,221
43,686
43,097
ทมา : สำานกบญชประชาชาต สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตประมวลโดย : สำานกพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคใต
การบรการสงคมการบรการสงคม
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 78
การศกษาป พ.ศ.2552 โดยภาพรวมของพนทกลมจงหวดภาคใตฝง
อนดามน มจำานวนสถานศกษาทใหบรการดานการศกษาครอบคลมทกระดบตงแตระดบกอนประถมศกษาถงระดบอดมศกษา รวมทงสน 1,017 แหง จำาแนกได ดงน
1) ระดบอนบาล จำานวน 9 แหง
2) ระดบอนบาลถงประถมศกษา จำานวน649 แหง 3) ระดบอนบาลถงมธยมศกษาตอนตน จำานวน179 แหง 4) ระดบอนบาลถงมธยมศกษาตอนปลาย จำานวน
5 แหง5) ระดบเดกเลกถงประถมศกษา จำานวน 19 แหง6) ระดบประถมศกษา จำานวน 46 แหง7) ระดบประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนตน จำานวน
5 แหง8) ระดบประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนปลาย จำานวน
1 แหง9) ระดบมธยมศกษาตอนตน จำานวน 11 แหง10) ระดบมธยมศกษาตอนตนถงมธยมศกษาตอนปลาย จำานวน 78 แหง11) ระดบอดมศกษา จำานวน 15 แหง
สถานศกษาในทกระดบของภาคใตฝงอนดามน มการกระจายตวอยางทวถงทกอำาเภอ จงหวดทมสถานศกษารวมในทกระดบมากทสดของภาคใตฝงอนดามน คอ จงหวดตรง จำานวน 362 แหง รองลงมา คอ จงหวดกระบ จำานวน 268 แหง และจงหวดพงงา จำานวน 184 แหง ตามลำาดบ
- จำานวนโรงเรยนและหองเรยนจำาแนกตามชนเรยนในระดบตางๆ พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนโรงเรยนในระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 79
และระดบอดมศกษา รวมทงสน 1,017 แหง กระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง จำานวน 112 แหง จงหวดพงงา จำานวน 184 แหง จงหวดภเกตจำานวน 91 แหง จงหวดกระบ จำานวน 268 แหง และจงหวดตรง จำานวน 362 แหง โดยสวนใหญเปนโรงเรยนระดบอนบาลถงประถมศกษา เทากบ 649 แหง รองลงมา คอ ระดบอนบาลถงมธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนตนถงมธยมศกษาตอนปลาย เทากบ 179 แหง และ 78 แหง ตามลำาดบ และมจำานวนหองเรยนทกระดบการศกษา รวมทงสน 12,398 หอง กระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง พงงา ภเกต กระบ และตรง จำานวน 1,323 1,935 1,691 3,168 และ 4,281 หอง ตามลำาดบ
- จำานวนนกเรยนและคร โดยภาพรวมของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนนกเรยนในระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา รวมทงสน 260,990 คน กระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง พงงา ภเกต กระบ และตรง จำานวน 34,136 คน 41,483 คน 59,664 คน 83,559 คน และ 42,148 คน ตามลำาดบ ในขณะทมจำานวนครทกระดบการศกษา รวมทงสน 13,477 คน กระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง พงงา ภเกต กระบ และตรง จำานวน 1,598 คน 1,941 คน 1,988 คน 3,504 คน และ 4,446 คน ตามลำาดบ
- สถานศกษาในระดบอดมศกษา สวนใหญกระจายตวอยในเขตอำาเภอเมอง จำาแนกเปน สถาบนอดมศกษาของรฐ มหาวทยาลยราชภฏ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล สถาบนการพลศกษา วทยาลยพยาบาล และวทยาลยชมชน รวมทงสน 15 แหง กระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง 1 แหง พงงา 1 แหง ภเกต 2 แหง กระบ 3 แหง และตรง 8 แหง ตามลำาดบ จากขอมลดงกลาวจะเหนไดวาสวนใหญกระจกตวอยในเขต
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 80
จงหวดตรง นอกจากน ประชากรวยเรยนสวนหนงในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนยงเดนทางเขามาศกษาในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล รวมทงจงหวดศนยกลางการศกษาของภาคใต ไดแก จงหวดสราษฎรธาน จงหวดสงขลา และจงหวดนครศรธรรมราช สำาหรบจำานวนนกศกษา มจำานวนนกศกษาในระดบอดมศกษารวมทงสน 16,517 คน กระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง ภเกต กระบ และตรง จำานวน 496 คน 8,401 คน 360 คน และ 7,260 คน ตามลำาดบ และมจำานวนอาจารยในระดบอดมศกษารวมทงสน 479 คน
ตาราง : แสดงจำานวนสถาบนการศกษาจำาแนกตามชนเรยนของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ป พ.ศ.2552
ระดบอนบาล
ระดบอนบาล
ถงประถมศกษา
ระดบอนบาล
ถงมธยมศกษา
ตอนตน
ระดบอนบาล
ถงมธยมศกษาตอนปลาย
ระดบเดกเลก
ถงประถมศกษา
ระดบประถมศกษา
ระดบประถมศกษา
ถงมธยมศกษา
ตอนตน
ระดบประถมศกษา
ถงมธยมศกษาตอนปลาย
ระดบมธยมศกษา
ตอนตน
ระดบมธยมศกษาตอนตนถงมธยมศกษาตอนปลาย
ระดบอดมศกษา
1. จงหวดระนอง* 112 1,323 34,136 1,598 1 68 29 0 0 2 0 1 2 8 12. จงหวดพงงา 184 1,935 41,483 1,941 0 127 33 1 0 7 2 0 0 13 13. จงหวดภเกต 91 1,691 59,664 1,988 6 45 18 2 0 9 1 0 2 6 24. จงหวดกระบ* 268 3,168 83,559 3,504 0 155 43 0 19 22 0 0 6 20 35. จงหวดตรง 362 4,281 42,148 4,446 2 254 56 2 0 6 2 0 1 31 8
1,017 12,398 260,990 13,477 9 649 179 5 19 46 5 1 11 78 15
การจำาแนกชนเรยนในระดบตางๆ (แหง)
รวมทงสน
จำานวนคร(คน)
จงหวด/ อำาเภอ/กงอำาเภอ
จำานวน โรงเรยน
(แหง)
จำานวน หองเรยน
(หอง)
จำานวน นกเรยน
(คน)
ทมา : ปรบปรงจากฐานขอมลของสำานกงานเขตพนทการศกษาระนองและกระบ พ.ศ.2551 และ ฐานขอมลของสำานกงานเขตพนทการศกษาพงงา ภเกตและตรง พ.ศ.2552หมายเหต : *ขอมลป 2551
การสาธารณสขเมอพจารณาโดยภาพรวมพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ในป
พ.ศ. 2555 มสถานพยาบาลทใหบรการดานสาธารณสขทกประเภท รวมทงสน 925 แหง จำาแนกเปนโรงพยาบาลทงภาครฐและเอกชนรวมทงสน 47
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 81
แหง สถานอนามย จำานวน 327 แหง และคลนกทกประเภท จำานวน 551 แหง มจำานวนเตยง รวมทงสน 3,707 เตยง โดยแบงเปนโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสข 35 แหง จำานวน 2,970 เตยง โรงพยาบาลสงกดอน 2 แหง (สงกดกระทรวงกลาโหม) จำานวน 20 เตยง และโรงพยาบาลเอกชน 11 แหง จำานวน 717 เตยง
เมอจำาแนกรายจงหวด พบวา จงหวดตรงเปนจงหวดทมสถานพยาบาลทกประเภทมากทสด จำานวน 310 แหง รองลงมา คอจงหวดภเกต จำานวน 208 แหง และจงหวดพงงา จำานวน 168 แหง ตามลำาดบ
ตาราง : จำานวนสถานพยาบาลในพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ป พ.ศ.2555
ทมา : ปรบปรงจากฐานขอมลของสำานกงานเขตพนทการศกษาระนองและกระบ พ.ศ.2554 และ ฐานขอมลของสำานกงานเขตพนทการศกษาพงงา ภเกตและตรง พ.ศ.2554หมายเหต : *ขอมลป 2555
การกระจายตวของสถานพยาบาลของพนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ในสวนของโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสข จำานวน 36 แหง จำาแนกเปนโรงพยาบาลศนย 1 แหง จำานวน 453 เตยง เปนโรงพยาบาลขนาดใหญทสามารถใหบรการดานสาธารณสขแกประชาชนในพนทและจงหวดใกลเคยง มแพทยเฉพาะทางสาขาตางๆ ครบทกดาน ตงอยทอำาเภอเมองตรง จงหวดตรง ไดแก โรงพยาบาลตรง โรงพยาบาลทวไป 5 แหง จำานวน 1,543 เตยง เปนโรงพยาบาลใหญทสามารถใหบรการดาน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 82
สาธารณสขแกประชาชนในระดบจงหวดกระจายตวอยในเขตจงหวดระนอง พงงา ภเกต และกระบ จำานวน 1 2 1 และ 1 ตามลำาดบ ไดแก โรงพยาบาลระนอง จำานวน 324 เตยง โรงพยาบาลพงงา จำานวน 215 และโรงพยาบาลตะกวปา จำานวน 177 เตยง โรงพยาบาลวชระภเกต จำานวน 503 เตยง และโรงพยาบาลกระบ จำานวน 324 เตยง ในขณะทมโรงพยาบาลชมชน 29 แหง จำานวน 974 เตยง เปนโรงพยาบาลขนาดปานกลางถงเลกทสามารถใหบรการดานสาธารณสขแกประชาชนในระดบอำาเภอ กระจายตวครอบคลมทกจงหวด สามารถจำาแนกขนาดของโรงพยาบาลชมชนตามจำานวนเตยง
แผนท : แสดงการกระจายตวของสาธารณสขในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 83
- โรงพยาบาลชมชนขนาด 60 เตยงขนไป ม 1 แหง ไดแก โรงพยาบาลชมชนถลาง จงหวดภเกต
- โรงพยาบาลชมชนขนาด 60 เตยง ม 6 แหง ไดแก โรงพยาบาลชมชนปาตอง จงหวดภเกต โรงพยาบาลชมชนอาวลก จงหวดกระบ โรงพยาบาลชมชนกนตง โรงพยาบาลชมชนยานตาขาว โรงพยาบาลชมชนหวยยอด และโรงพยาบาลชมชนนาโยง จงหวดตรง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 84
- โรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง ม 16 แหง ไดแก โรงพยาบาลชมชนกระบร และโรงพยาบาลชมชนกะเปอร จงหวดระนอง โรงพยาบาลชมชนทายเหมอง โรงพยาบาลชมชนตะกวทง โรงพยาบาลชมชนทบปด โรงพยาบาลชมชนคระบรชยพฒน และโรงพยาบาลกะปงชยพฒน จงหวดพงงา โรงพยาบาลชมชนเขาพนม โรงพยาบาลชมชนคลองทอม โรงพยาบาลชมชนปลายพระยา โรงพยาบาลชมชนลำาทบ และโรงพยาบาลชมชนเหนอคลอง จงหวดกระบ โรงพยาบาลชมชนปะเหลยน โรงพยาบาลชมชนสเกา โรงพยาบาลชมชนวงวเศษ และโรงพยาบาลชมชนรษฎา จงหวดตรง
- โรงพยาบาลชมชนขนาด 18 เตยง ม 1 แหง ไดแก โรงพยาบาลชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ
- โรงพยาบาลชมชนขนาด 10 เตยง ม 5 แหง ไดแก โรงพยาบาลชมชนละอน และโรงพยาบาลชมชนสขสำาราญ จงหวดระนอง โรงพยาบาลชมชนบางไทร และโรงพยาบาลชมชนเกาะยาวชยพฒน จงหวดพงงา โรงพยาบาลชมชนสาขาเกาะพพ จงหวดกระบ
ในสวนของบคลากรทางการแพทยซงเปนทรพยากรสาธารณสขทสำาคญ และสงผลตอการพฒนาดานสาธารณสขและสขภาพอนามย รวมทงคณภาพชวตของประชาชนในพนทโดยตรงโดยมรายละเอยดดงน
- จำานวนแพทย ในป พ.ศ.2555 พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนแพทย รวมทงสน 534 คน โดยจงหวดภเกตมจำานวนแพทยมากทสด จำานวน 286 คน รองลงมา คอ จงหวดตรง จงหวดพงงา จงหวดกระบ และจงหวดระนอง จำานวน 99 คน 62 คน 57 คน และ 30 คน ตามลำาดบ
- จำานวนทนตแพทย ในป พ.ศ.2555 พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนทนตแพทย รวมทงสน 142 คน โดย
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 85
จงหวดภเกตมจำานวนทนตแพทยมากทสด จำานวน 57 คน รองลงมา คอ จงหวดตรง จงหวดกระบ จงหวดพงงา และจงหวดระนอง จำานวน 31 คน 21 คน 19 คน และ 14 คน ตามลำาดบ
- จำานวนเภสชกร ในป พ.ศ.2555 พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนเภสชกร รวมทงสน 223 คน โดยจงหวดภเกตมจำานวนเภสชกรมากทสด จำานวน 63 คน รองลงมา คอ จงหวดตรง จงหวดพงงา จงหวดกระบ และจงหวดระนอง จำานวน 61 คน 38 คน 34 คน และ 27 คน ตามลำาดบ
- จำานวนบคลากรดานพยาบาล ในป พ.ศ.2555 พนทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มจำานวนบคลากรดานพยาบาลรวมทงสน 3,549 คน โดยจงหวดภเกตมจำานวนบคลากรดานพยาบาลมากทสด จำานวน 1,018 คน รองลงมา คอ จงหวดตรง จงหวดพงงา จงหวดกระบ และจงหวดระนอง จำานวน 823 คน 704 คน 580 คน และ 424 คน ตามลำาดบ
โครงสรางพนฐานโครงสรางพนฐาน
ไฟฟา การใชไฟฟาและจำาหนายกระแสไฟฟาของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 86
จงหวด /
กลมจงหวด
จำานวนผใช
ไฟฟา(ราย)
การจำาหนายกระแสไฟฟา (ลานกโลวตตชวโมง)
รวมทอยอาศย
สถานธรกจและอตสาหก
รรม
สถานทราชการ
และสาธารณ
ะ
อนๆ
ระนอง 58,623
351.97 84.47 237.3
9 11.92 18.19
พงงา 82,883
479.60
149.40
215.31 19.91 94.98
ภเกต 160,892
2,044.74
521.75
798.07 28.24 696.6
8 กระบ 129,
598644.9
0259.0
6222.9
7 28.22 134.65
ตรง 179,671
739.96
309.05
341.02 40.04 49.85
ภาคใตฝ งอนดามน
611,667
4,261.17
1,323.73
1,814.76
128.33
994.35
ทมา : การไฟฟาสวนภมภาค / รวบรวมโดย สำานกสถตพยากรณ สำานกงานสถตแหงชาต
ประปา
กำาลงการผลตและปรมาณนำาประปาทผลตไดของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ป 2555
จงหวด / กลมจงหวด
กำาลงการผลต (ลบ.ม.)
ปรมาณนำาทผลตได
(ลบ.ม.)ระนอง 6,137,510 4,439,802 พงงา 4,956,352 3,359,056 ภเกต 24,943,578 18,899,381 กระบ 11,239,947 8,598,013
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 87
ตรง 12,847,165 8,977,431 กลมอนดามน 60,151,552 44,273,683
ทมา : สำานกงานสถตแหงชาต
เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร ตาราง: จำานวน และรอยละของประชากรอาย 6 ปขนไป
จำาแนกตามอปกรณเทคโนโลยแลการสอสาร ป พ.ศ. 2552 กระบ ตรง พงงา ภเกต ระนอง
จำานวนประชากร 350,081
610,656
239,740
261,842
168,100
การใชคอมพวเตอร
ใช 105,932
195,999
63,033
103,146
45,503
30.26%
32.10%
26.29%
39.39%
27.07%
ไมใช 244,149
414,657
176,707
158,696
122,596
69.74%
67.90%
73.71%
60.61%
72.93%
การใชอนเทอรเนต
ใช 58,471
129,970
42,066
74,463
30,031
16.70%
21.28%
17.55%
28.44%
17.86%
ไมใช 291,610
480,686
197,674
187,379
138,069
83.30%
78.72%
82.45%
71.56%
82.14%
การมโทรศพทมอ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 88
ถอ
ม 192,986
320,455
133,608
188,887
80,395
55.13%
52.48%
55.73%
72.14%
47.83%
ไมม 157,095
290,201
106,132
72,955
87,705
44.87%
47.52%
44.27%
27.86%
52.17%
ทมา : การสำารวจเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ครวเรอน) โดยสำานกงานสถตแหงชาต
สำาหรบความกาวหนา และการเขาถงระบบเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารในปจจบนนน นอกเหนอจากขอมลสดสวนการใชโทรศพทแลวนน การใชคอมพวเตอร อนเตอรเนต และโทรศพทมอถอในพนทจะเปนตวชวดทมความสำาคญ และมคณภาพในการสะทอนระดบความกาวหนาในประเดนดงกลาว ซงสำาหรบกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนนน ขอมลลาสดในป 2552 สะทอนขอเทจจรงทไมแตกตางจากปทผานมา โดยจงหวดภเกตจดวาเปนจงหวดทมความกาวหนาดานเทคโนโลยการตดตอสอสารมากทสด โดยเฉพาะอยางยงการใชโทรศพทมอถอ ซงมสดสวนผใชโทรศพทเคลอนทคดเปนรอยล 72.14 ของจำานวนประชากรทมอายเกนกวา 6 ปทงหมด ซงใกลเคยงกบจงหวดกรงเทพมหานครในชวงระยะเวลาเดยวกนทมสดสวนผใชโทรศพทเคลอนทประมาณรอยละ 75.48 ของจำานวนประชากรในพนททงหมด
การคมนาคมและขนสง
การคมนาคมคอนขางครบถวนทงทางบก ทางนำา และทางอากาศ แตยงไมครอบคลมทกพนท โดยเฉพาะยงขาดถนน 4 ชองจราจรในบางเสนทางเชอมตอระหวางจงหวด ทาอากาศยานจงหวดระนองไมมการใชงาน รวมทงการคมนาคมทางรถไฟซงมเฉพาะบางจงหวดเทานน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 89
แผนท : แสดงเสนทางรถไฟสายใต (ลาสดเดอน ก.ค. 2555)
ทมา : การรถไฟแหงประเทศไทย
ถนน/ทางหลวง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 90
เสนทางหลกปจจบนสวนใหญเปน 4 ชองจราจร ยกเวนเสนทางหลวงหมายเลข 4 ทยงเปน 2 ชองจราจร ซงในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท 10 กรมทางหลวงไดกำาหนดแผนการกอสรางทางหลวงหมายเลข 4 ใหเปน 4 ชองจราจร รวมระยะทาง 195 กโลเมตร
ทาเรอนำาลกและทาเรอชายฝง มทาเรอนำาลก ณ จงหวดภเกต และมทาเรอชายฝง ณ จงหวดระนอง พงงา ภเกต กระบและตรง สำาหรบการขนสงสนคาผานทาเทยบเรอของกลมจ ง หว ด ภาค ใต ฝ งอ นดา ม น ใ นป พ .ศ .2551 เท า ก บ 3,368,865 เมตรกตน คดเปนรอยละ 44.23 ของการขนสงสนคาผานทาเทยบเรอของภาคใต
ตาราง : ปรมาณการขนสงสนคาผานทาเรอภาคใตหนวย : เมตรกตน
ภาค / กลมจงหวด ป พ.ศ.2546 2547 2548 2549 2550 2551
รวมภาคใต5,839,
8656,044,
2166,660,
2935,922,
3627,769,
3367,617,
399
รวมกลมอนดามน2,546,
7482,333,
1513,058,
0902,493,
0553,341,
1163,368,
865(คดเปนรอยละของภาคใต) 43.61 38.60 45.92 42.10 43.00 44.23
ทาเรอภเกต202,71
2145,59
0128,12
3116,66
0142,38
1134,84
4ทาเรอกนตง
2,344,036
2,178,545
2,925,523
2,365,325
3,176,887
3,200,637
ทาเรอระนอง 0 9,016 4,444 11,070 21,848 33,384ทาเรอขนอม
1,067,292
1,431,171
1,333,109
1,146,403
1,733,399
1,640,247
ทาเรอทาทอง824,44
0916,60
9901,06
8833,12
2811,89
3733,57
4ทาเรอตำามะลง 82,456 92,351
125,988 92,986 52,546 58,793
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 91
ทาเรอสงขลา1,318,
9291,270,
9341,242,
0381,356,
7961,830,
3821,815,
920ทมา : บรษท เจาพระยาทาเรอสากล จำากด, บรษท ไทยปโตรเลยมเซอรวส จำากด(ทาเรอทาทอง), ดานศลกากรกนตง, ดานศลกากรสตล, ดานศลกากรกนตง, ดานศลกากรสชล และทาเรอระนอง
ทงนทงนน ปญหาเร องระบบโลจสตกสในพนทภาคใตจดวาเปนอปสรรคสำาคญตอการขยายตลาดตามการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) โดยนายเสถยร วงศวเชยร ประธานมลนธโลจสตกสและการขนสง (ประเทศไทย) กลาววา สำาหรบโลจสตกสมหาภาคของการขนสงของไทย แบงเปน 3 สวน คอ 1. การเปนศนยรวมและกระจายสนคาสนบสนนการขนสงภายในประเทศ เพอเปนการกระจายสนคาภายในประเทศ มรถวงไปตามเสนทางหลกของแตละศนย เมอไปถงศนยกจะมการขนสงสนคาตอดวยรถขนาดเลก โดยในแตละจดเชอมตอจะตองเสยเวลาคอนขางมาก และคาใชจายในการขนถายกคอนขางสงเชนกน 2. การเปนศนยรวมและกระจายสนคาสนบสนนการเปนศนยกลางการขนสงในอนภมภาค รวมถงจนตอนใต เวยดนาม และพมา โดยจะเปนการขนสงทมการเชอมตออยแลวทงทางบกหรอทางขนสงอนๆ เชน ถามการทำาศนยรวมหรอกระจายสนคาท อ.แมสาย ซงเปนสนคาทมาจากทางจนตอนใตกมารวมทน อาจใชรถขนสง ซงอาจสงตอไปยงแหลมฉบง หรอถาตองการไปทางเขมรตอนใต กไปรวมศนยกระจายสนคาทางใต เปนตน และ 3. แนวทางการวางระบบสำาหรบการเปดเสรการขนสงดวยรถบรรทก การขนสงในภมภาคของไทยตอนนมเพยงการขนสงขามแดนไปมาเลเซย และสงคโปร เชน การสงสนคาประเภท พช ผก ปลา หม และเนอวว ขามไปสงคโปรตองวงไปตามเสนทางทกำาหนด คอ ไปทางดาน North - South ของมาเลเซย
นอกจากนน ตองมการพฒนาทาเรอททาเรอคลองเตย หรอทาเรอแหลมฉบงใหจดอยในระดบโลก ทจะใหบรการแกทาและทสำาคญตองมการเชอมโยงไปสประเทศทางภาคใต ในอดตการใชระบบทางนำายงไมมการทำาถนนทดนก ตอนหลงถนนกดขน สวนในเรองของทางนำาตองลดบทบาทลงไป ขณะนการพฒนาทจะเพมขนมาในการขนสงสนคา กลบมาใชถนน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 92
เชอมโยงไปสฝงตะวนตก จากภาคเหนอลงมาภาคกลาง แตดานฝงตะวนตกของประเทศไทย ไมมทาเรอนำาลก มแตทาเรอทจงหวดระนอง ในปจจบนไดมการพฒนาปรบปรงทาเรอแหงนขนมาใหม โดยสามารถรองรบเรอไดเทากบขนาดททาเรอคลองเตย ประมาณ 12,000 ตน เนองจากวามความตองการในการขนสงสนคา ทจะออกไปสทางดานประเทศอนเดย ศรลงกา สงคโปร มาเลเซย ทางดานฝงตะวนตก เนองจากมผประกอบการสนคาหลายรายไดเสนอวา ถาหากสามารถขนสงสนคาททาเรอระนองได จะประหยดเวลาการขนสงได 7 วน จากเดมจะขนสงจากจงหวดระนอง หรอจงหวดชมพรไปทประเทศ สงคโปร ตองไปททาเรอแหลมฉบง แลวเดนทางไปสงคโปร 14 วน แตถาสามารถออกจากทาเรอระนองไดใชเวลาเพยงแค 7 วน เวลาทสนคาจะถงปลายทางไดรวดเรวขน ในขณะนทาเรอระนองกำาลงทำาการปรบปรงในป 2549 จะแลวเสรจ จะสามารถเชอมโยงเสนทางไดจากภาคเหนอ จากประเทศจนลงมาถงภาคกลางและภาคใตถงฝงอนดามน กรมการขนสงทางนำากำาลงวางแผนทำาการศกษาสรางทาเรอทจงหวดชมพรอย เพราะภมศาสตรอยทางชายฝงอาวไทย เมอสรางทาเรอ 2 ฝงไดแลว เรากจะตองมถนนเขาไปเชอมโยงระหวางทาเรอทงสองแหงกบอกจดหนง กคอ ทาเรอทสตล ขณะนนโยบายรฐบาลไดสรางทาเรอนำาลกทางชายฝงอนดามนทเปนทาเรอสำาคญเทยบเทากบเรอทจะสามารถเขาไปไดกคอ เรอขนาดทเขาทาเรอแหลมฉบงได 50,000 ตน เมอสรางเสรจแลวจะมถนนระบบราง เขาไปในป 2549 ดานกระทรวงคมนาคมจะตงงบประมาณในการกอสรางชวงแรก 5,500 ลานบาท ในเวลาการกอสราง 3 ป จะมทางรถไฟเชอมทางถนน ทางราง ทางนำา ในการขนสงสนคาทจะเขาไปสทางยโรปและประเทศอนเดย โดยไมตองผานประเทศสงคโปร ถาเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบาน เชนประเทศมาเลเซย กจะมทาเรอทางฝงตะวนตกทสำาคญ 3 ทาเรอ ขณะนชองแคบมะละกา
ทาอากาศยาน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 93
กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมทาอากาศยานรวม 4 แหงประกอบดวย ทาอากาศยานนานาชาตภเกต กระบ และทาอากาศยานตรง ระนอง มปรมาณการขนสงผโดยสารมากทสดในภาคใต ดงในป 2551 เทากบ 6,502,986 คน คดเปน รอยละ 66.22 ของภาคใต โดยมปรมาณการขนสงผโดยสารมากทสดททาอากาศยานนานาชาตภเกต และมปรมาณการขนสงสนคามากทสดในภาคใตเชนเดยวกน โดยในป 2551 เทากบ 19,052.12 เมตรกตน คดเปน รอยละ58.68 ของภาคใต โดยมปรมาณการขนสงมากทสดททาอากาศยานนานาชาตภเกต นอกจากนยงพบวากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนมจำานวนเทยวบนขนลงมากทสด โดยเฉพาะททาอากาศยานนานาชาตภเกต มปรมาณเทยวบนขน-ลงมากทสด โดยในป 2550 จำานวน 38,368 เทยวบน เพมขนจาก ป 2549 รอยละ 32.34 และมปรมาณผโดยสาร 5.687 ลานคน เพมขนจาก ป 2549 รอยละ 21.20 กระทรวงคมนาคมจงไดกำาหนดแผนพฒนาทาอากาศยานภเกตสความเปนศนยกลางการบนในภมภาค เพอใหทาอากาศยานภเกตเปนศนยกลางการบนในภาคใตทสามารถรองรบผโดยสารและนกทองเทยวได 12.5 ลานคนตอป และสามารถขนถายสนคาไดมากกวา 30,000 เมตรกตน/ป
ตาราง : แสดงปรมาณการขนสงผโดยสาร ณ ทาอากาศยานภาคใต
หนวย : คน
ภาค / กลมจงหวด
ป พ.ศ.2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552
รวมภาคใต
5,791,36
5
7,933,38
1
6,469,99
5
8,555,91
110,256,950
9,820,67
8
10,147,802
ทาอากาศยาน
กลมภาคใตฝ งอนดามน
4,021,12
0
5,397,31
7
3,548,55
8
5,334,41
26,650,229
6,502,98
66,595,651
(คดเปนรอยละ 69.4 68.0 54.8 62.3 64.84 66.2 65.0
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 94
ของภาคใต) 3 3 5 5 2 0
(รอยละทเพมขน/ลดลง)
- 34.22
-34.2
550.3
3 24.67 -2.21 1.42
ระนอง48,05
046,20
731,78
5 5,395 2,560 27,962
10,579
ภเกต3,545
,5794,779
,3593,123
,8344,692
,4465,687,
0945,719
,7035,762,
745 กระบ
348,281
478,149
311,598
547,384
856,029
649,103
678,758
ตรง79,21
093,60
281,34
189,18
7104,5
46106,2
18143,5
69 กลมภาคใตฝ งอาวไทย
1,020,58
2
1,370,53
1
1,643,91
9
1,880,13
42,137,991
1,955,57
22,083,566
(คดเปนรอยละของภาคใต)
17.62
17.28
25.41
21.97 20.84 19.9
1 20.53
(รอยละทเพมขน/ลดลง) - 34.2
919.9
514.3
7 13.71 -8.53 6.55
ชมพร 5,253 4 0 0 13 0 1
สราษฎรธาน162,7
53205,4
21204,1
46287,1
92358,5
65336,5
60374,0
67 สมย จ.สราษฎรธาน
748,174
1,033,468
1,294,105
1,400,259
1,383,710
1,320,583
1,412,241
นครศรธรรมราช
104,402
131,638
145,668
192,683
395,703
298,429
297,257
กลม 5 จงหวดชายแดน
749,663
1,165,53
3
1,277,51
8
1,341,36
51,468,730
1,362,12
01,468,585
(คดเปนรอยละของภาคใต)
12.94
14.69
19.75
15.68 14.32 13.8
7 14.47
(รอยละทเพมขน/ลดลง) - 55.4
7 9.61 5.00 9.50 -7.26 7.82
ปตตาน 0 0 0 0 0 0 0
นราธวาส15,85
1 335 30,642
65,005
79,528
78,528
79,574
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 95
หาดใหญ จ.สงขลา
733,812
1,165,198
1,246,876
1,276,360
1,389,202
1,283,592
1,389,011
ทมา : การทาอากาศยานแหงประเทศไทย กรมการขนสงทางอากาศ บรษท บางกอกแอรเวย จำากด
ตาราง : แสดงปรมาณการขนสงสนคา ณ ทาอากาศยานภาคใตหนวย : เมตรกตน
2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552รวมภาคใต 23,402.56 27,249.58 27.464.85 30,125.05 31,491.16 32,466.33 34,259.97
ทาอากาศยานกลมภาคใตฝงอนดามน 12,528.38 14,969.54 13,796.55 17,666.28 19,328.12 19,052.12 19,935.67
(คดเปนรอยละของภาคใต) 53.53 54.93 50.23 58.64 61.38 58.68 58.19 (รอยละทเพมขน/ลดลง) - 19.49 7.84- 28.05 9.41 1.43- 4.64
ระนอง 130.80 175.73 127.47 28.85 - - - ภเกต 10,858.00 13,382.00 12,306.00 16,277.00 18,004.00 17,658.00 18,178.00 กระบ 846.70 725.57 687.96 1,060.31 1,143.79 1,246.03 1,598.90 ตรง 692.88 686.24 675.12 300.12 180.33 148.09 158.77
กลมภาคใตฝงอาวไทย 2,711.53 2,947.04 3,013.30 2,450.77 2,572.04 2,800.21 2,847.30 (คดเปนรอยละของภาคใต) 11.59 10.81 10.97 8.14 8.17 8.62 8.31 (รอยละทเพมขน/ลดลง) - 8.69 2.25 18.67- 4.95 8.87 1.68
ชมพร 0.03 - - - - - - สราษฎรธาน 1,904.60 1,858.80 1,653.54 1,504.95 1,042.38 1,419.23 1,301.99 สมยจ.สราษฎรธาน - - - - - 367.41 436.64
นครศรธรรมราช 806.90 1,088.24 1,359.76 945.82 1,529.66 1,013.57 1,108.67 กลม5 จงหวดชายแดน 8,162.65 9,333.00 10,655.00 10,008.00 9,591.00 10,614.00 11,477.00
(คดเปนรอยละของภาคใต) 34.88 34.25 38.80 33.22 30.46 32.69 33.50 (รอยละทเพมขน/ลดลง) - 14.34 14.16 6.07- 4.17- 10.67 8.13
ปตตาน - - - - - - - นราธวาส 2.65 - - - - - -
หาดใหญจ.สงขลา 8,160.00 9,333.00 10,655.00 10,008.00 9,591.00 10,614.00 11,477.00
ปพ.ศ.ภาค/กลมจงหวด
ทมา : การทาอากาศยานแหงประเทศไทย กรมการขนสงทางอากาศ บรษท บางกอกแอรเวย
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 96
จำากด
ประวตศาสตร ชมชนและวฒนธรรมประวตศาสตร ชมชนและวฒนธรรม
ประวตศาสตร ววฒนาการและกระบวนการเปนเมองววฒนาการและกระบวนการเปนเมองของพนทภาคใตฝงอนดามน
จะมความเชอมโยงกบ อารยธรรมและววฒนาการสความเปนเมองของภาคใตโดยภาพรวมสมยทเมองนครศรธรรมราชเจรญรงเรองในราวป พ.ศ.500 เศษ ทมการคากบจน อนเดย และอาหรบจากหลกฐานทเปน ขอความ “ ”กลาวถงศนยกลางการคาใหญวา เมองตกโกละ ซงหมายถง เมอง“ ” “ตะกวปาโบราณ เมองโกลปฎฎนะ” “ -โกละ ซงหมายถง เมองกรร และ ป” “ ” “นะ หรอ ปรมโยนะ ซงหมายถง เขาปนะ ทมถำาสวยงามในเขตอำาเภอ” “ ” “ ”หวยยอด จงหวดตรง สำาหรบหลกฐานทางประวตศาสตรทสำาคญในพนทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน ประกอบดวย
1) ทะเลดกดำาบรรพเขาพนม อาย 300 ลานป : มการพบรองรอยทะเลดกดำาบรรพอาย 300 ลานป ทหมท 5 ตำาบลหนาเขา อำาเภอเขาพนม จงหวดกระบ พบซากดกดำาบรรพทเปนซากหอยกาบสองฝา และปะการงจำานวนมาก แสดงใหเหนวาทะเลในอดตเขามาในแผนดนจนถงแนวเทอกเขาพนมเบญจาทเปนยคไทรแอสซก-เพอรเมยน
2) สสานหอยแหลมโพธ อาย 40 ลานป : มการพบซากหอยนำาจดททบถมกนอย 3 ชนด
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 97
แตสวนใหญเปนหอยขมตวปอมอยในสกล Viviparous ซากหอยเหลานมนำาทะเลชวยประสานธาตปน ทำาใหซากหอยจบตวกนแนนเหมอนแผนคอนกรตขนาดใหญ ขนาดยาวประมาณ 200 เมตร กวาง 50 เมตร และหนาประมาณ 0.40 เมตร ชนถดไปเปนชนหนลกไนตหนาประมาณ 0.10 เมตร
3) สตวโบราณแองกระบ อาย 35-40 ลานป : แองกระบในบรเวณเหมองถานหนลกไนตของการไฟฟาฝายผลต มความยาวประมาณ 40 กโลเมตร และกวางประมาณ 10 กโลเมตร มการพบซากดกดำาบรรพทเปนสตวเลยงลกดวยนมและอนๆ 27 ชนด เชน เสอเขยวดาบ ชางโบราณ จระเข สมเสรจ บาง กระจง และสตวตนตระกลหน เปนตน
4) ลงสยาม อาย 35 ลานป : พบซากดกดำาบรรพทแองกระบทเปน ลงสยาม สยามโมพเทคสอโอซนส ทเปนสตวเลยงลก“ ”ดวยนมประเภทลง ทมลกษณะพเศษคอ ตวเลกสมองใหญ ถอเปนตนกำาเนดสายพนธมนษย มนำาหนกตวประมาณ 6.5-7 กโลกรม
5) มนษยโบราณลำาปาง-โฮโมอเลคตส อาย 500,000 ป : มนษยโบราณลำาปางพบทเกาะคาลำาปาง เปนมนษยสายพนธโฮโมอเลคตส มลกษณะคนและลงผสมกน ครงแรกทพบซากดกดำาบรรพสายพนธน จงเรยกวา มนษยวานร “ ” (Ape-Man) โฮโมอเลคตส เปนสายพนธมนษย (Hominid) มววฒนาการขนเมอ 1,500,000 ปมาแลว ในสมยไพลสโตซน กะโหลกหนาเทอะทะ หนาผากลาด มสนเหนอกระบอกตา พวกเขาดำารงชวตดวยการลาสตวใหญและเกบผลหมากรากไม บางพวกอาศยอยในถำาหรอเพงผา บางพวกอาศยแถบทราบหรอทลาดใกลแมนำา เปนพวกทรจกใชไฟและทำาเครองมอจากหนกรวดแมนำา เมอพบซากดกดำาบรรพโฮโมอเลคตสครงแรกท
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 98
อนโดนเซย เรยกวา มนษยชวา ตอมาพบทจนเรยกวา มนษ“ ” “ยปกกง จากนนกพบในแอฟรกา ยโรป และทสดกพบในไทย ”ซงคงเรยก มนษยลำาปาง ตามแหลงทพบ แองกระบจะมการ“ ”คนพบซากดกดำาบรรพทใกลเคยงกบแองลำาปางเสมอมา ดงนน การพบมนษยโบราณโฮโมอเลคตสทลำาปาง จงนาจะเชอมโยงถงกนและแสดงวาเอเชยเปนแหลงกำาเนดและววฒนาการสายพนธมนษยมาอยางตอเนอง
6) ถำาหลงโรงเรยนทบปรก อาย 43,000-27,000 ป : ลกษณะถำาเปนเพงผาภเขาหนปน อยสงจากระดบนำาทะเล 75 เมตร พนทแหงอยเสมอ มดนทบถมหนาประมาณ 3.50 เมตร ขดลงไป 10 ชนดน แตละชนดนจะบอกชวงยคสมยทตางกน ประมาณ 43,000-27,000 ปกอน ขณะระดบนำาทะเลทวมสงขนมาบนแผนดน มนษยอพยพขนสทสง พนทแถบนเปนปาดกดำาบรรพ มมนษยโบราณยคไพลสโตซนกลมเลกๆ ซงเปนสายพนธโฮโมซาเปยนพวกแรกๆ เทยวเรรอนหาอาหาร เกบของปา ลาสตว แลวแวะพกพงทถำาหลงโรงเรยนตอเนองกนมาหลายรนหลายชวงสมยตงแตยคหนเกาจนถงปลายยคหนใหม มนษยพวกนใชเครองมอททำาจากหน มทงหนทใชสบ ขวานหน คอนหน ใบมดยาว หนทใชขดฯ ออกปาเกบผลไมและสตว นำามาเผาปรงเปนอาหาร บางชวงสมยกออกตระเวนถงทะเลเกบหอยมากน ใชเปลอกหอยทำาเครองประดบ เชน กำาไล สรอยคอ และใชเปลอกหอยแมลงภทำาชอน บางชวงสมยถำาแหงนถกทงราง มนษยโบราณใชเปนทฝงศพซงจะถกฝงพรอมกบเครองประดบและเครองมอเครองใชบางอยาง ภาชนะดนเผาเนอหยาบทรงกลมขนาดเลกตกแตงดวยลายทาบเชอกเพอใหผตายนำาไปใชในโลกหนา ถำาหลงโรงเรยนเปนแหลงโบราณคดทเกาแกและสำาคญเพราะมนษยรนใหมสายพนธโฮโมซาเปยนปรากฏขนครง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 99
แรกในดนแดนแถบน และมรองรอยสบเนองยาวนานทางประวตศาสตร
7) ถำาหมอเขยว อาย 27,000-3,300 ป : ถำาหมอเขยวเปนเพงผาใตภเขาหนปนอยใกลลำาธารและทงหญาในทราบตำา เมอขดดนทบถมใตเพงผา 5 ชนดน กพบหลกฐานตางๆ ทำาใหเราทราบวาเมอประมาณ 27,000-3,300 ปกอน ซงคาบเกยวกบยคถำาหลงโรงเรยนทบปรก มมนษยสายพนธโฮโมซาเปยนพกอาศยทถำานอยางตอเนองกนมาหลายชวงสมย
จากหลกฐานทางโบราณคดทคนพบในภาคใตในขณะนปรากฏวา อยางนอยกตงแตยคกอนประวตศาสตรคอ ยคหนกลางเปนตนมาทมมนษยมาตงถนฐานในภาคใต และมการตดตอกบมนษยกลมอนในภมภาคอนแลว ครนถงยคหนใหมมหลกฐานทางโบราณคดทแสดงใหเหนวาคนในภาคใตเรมเขาสสภาพชมชน เพราะไดพบเครองมอหนขด เครองประดบ และภาชนะดนเผาของคนในยคน ในหลายทองทจนอาจจะกลาวไดวาในยคนมชมชนหลายแหงกระจายอยทวไปในภาคใต
เมอเขาสยคโลหะไดมการคนพบโบราณวตถหลายอยาง โดยเฉพาะกลองมโหระทกหลายใบ และภาชนะดนเผาเขยนสแดง หรอสเลอดหม (ทพบในจงหวดสราษฎรธาน และจงหวดนครศรธรรมราช เปนตน) ซงมรปแบบเดยวกนกบทคนพบในประเทศอนๆ อกหลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตนน แสดงใหเหนถงความสมพนธทางวฒนธรรมระหวางภาคใตของไทยกบประเทศเหลานนในสมยตนพทธกาล เพราะฉะนนภาคใตของไทยในยคโลหะจงไมใชเปนสงคมทอยโดดเดยว หากแตมการตดตอเกยวของกบชมชนในดนแดนอนๆ ซงคงจะมการตดตอตอเนองกนมาตงแตยคหนกลาง และการพบโบราณวตถดงกลาวในทองททเปนเกาะหรอประเทศทตงอยในเกาะนน ยอมแสดงใหเหนไดอยางชดเจนวาไดมการตดตอกนโดยทางทะเลแลวอยางไมมปญหา หลกฐานทางโบราณคดเหลานเปนเครองชไดวาประชาชนของภาคใตในยคโลหะนนอยในชมชนทเจรญและมความสามารถในการเดนเรอ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 100
ตดตอกบชมชนอนทอยภายนอกได ความเจรญของชมชนในภาคใตในยคโลหะนน เปนพนฐานทำาใหเกดพฒนาการของสงคมทเปนบานเมองขนในสมยตอนแรกเรมของประวตศาสตร ซงคงจะประมาณตนพทธศตวรรษท 5 เปนตนมา เพราะเปนระยะทมเอกสารของอนเดย กรก โรมน และอาหรบ กลาวถงแวนแควนตางๆ ทเกดขนตามชายฝงทะเลและเกาะในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงมภาคใตของประเทศไทยรวมอยดวย
ตงแตปลายพทธศตวรรษท 8 เปนตนมา เอกสารในราชวงศจนไดกลาวถงความรงเรองของเมองตางๆ ทตงอยโดยรอบอาวไทยซงมมากกวา 10 เมอง เมองเหลานรงเรองขนเนองจากบทบาททางการคาขายของพอคาอนเดยทใชคาบสมทรนเปนสอกลางในการตดตอคาขายกบจน พอคาเหลานไดนำา อารยธรรมอนเดยมาสดนแดนแถบนตงแตภาษา วรรณคด ความเชอ ศาสนา ประเพณ กฎหมาย และสถาบนพระมหากษตรยอนเปนรากฐานของวฒนธรรมประเพณทงหมดในประเทศไทย ขอมลจากหลกฐานทางเอกสารทเกยวกบพฒนาการของบานเมองในภาคใตทกลาวมานน ไดรบการสนบสนนจากโบราณวตถทพบในทองถนตางๆ ของภาคใต เชน เทวรป พระวษณรนเกาทสดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อายราวพทธศตวรรษท 10) และพระพทธรปทมอทธพล ศลปกรรมอนเดยในตระกลชางสารนาถ (พระพทธเจาศากยมน ทพบ ณ เวยงสระ จงหวดสราษฎรธาน) และตระกลชางในลมแมนำากฤษณา ในประเทศอนเดยตะวนออกเฉยงใตซงมอายอยในราวพทธศตวรรษท 10 ถงราวพทธศตวรรษท 11 (พระพทธเจาศากยมน ณ เขาขนาบนำา อำาเภอเมองกระบ จงหวดกระบ และเศยรพระพทธรป พบทอำาเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช)
นอกจากน ไดมการคนพบศลาจารกอกษรทมฬ และอกษรปลลวะในอนเดยภาคใต ภาษาทมฬและภาษาสนสกฤตอกจำานวนหลายหลกในภาคใต และพบมากทสดในจงหวดนครศรธรรมราช (ขณะนในจงหวดนครศรธรรมราชพบศลาจารกรวมทงหมด 12 หลก และนายชศกด ทพยเกสร นกภาษาโบราณ 6 กองหอสมดแหงชาต กรมศลปากร มความเหนวา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 101
ศลาจารกหบเขาชองคอย เปนศลาจารกทมรปแบบตวอกษรเกาแกทสดในประเทศไทยในขณะนคอ มอายในราวพทธศตวรรษท 11-12)
ในราวกลางพทธศตวรรษท 10 ถงกลางพทธศตวรรษท 13 เมองเลกๆ หลายเมองไดเจรญขนบนคาบสมทรและตอนบนของอาวไทย ซงสนนษฐานวาเปนชมชนทใชภาษามอญ ความเจรญของเมองเหลานขนอยกบการคาขายกบเมองตางๆ ทอยชายฝงทะเลและประเทศแถบโพนทะเล แตการคาททำาใหเมองเหลานเจรญสงสดคอ การคาขายกบจน โดยการทเขาผครองนครเหลานไดสงผลตผลจากปาและรปเคารพในพทธศาสนาเปนบรรณาการไปยงจกรพรรดจนเพอแลกเปลยนกบผลตภณฑสำาเรจรปของจน ในระยะนรปแบบศลปกรรมของชมชนในภาคใตมความคลายคลงกบศลปกรรมของชมชนตอนบนของอาวไทยมาก เมองสำาคญตอนบนของอาวไทยในระยะนคอ ทวารวด สวนในภาคใตของไทยในระยะนปรากฏวามอาณาจกรทสำาคญคอ “ ”
โฮลง (ซงนกประวตศาสตรเหนพองกนวาคอ นครศรธรรมราชโบราณ) อาณาจกรโฮลงไดสงคณะทตเขาไปประเทศจน 3 ครง ในป พ.ศ.1183 พ.ศ.1191 และ พ.ศ.1209 อนเปนเวลาทตรงกบอาณาจกรฟนนลมจม จดหมายเหตจนฉบบใหมในราชวงศถงอางวาอาณาจกรโฮลงรำารวยมาก โดยเปนศนยกลางทางพทธศาสนาในปลายพทธศตวรรษท 12 คอเปนประเทศของพระภกษญาณภทร ซงเปนผควบคมใหพระภกษจนนามวา ฮยนง ผเดนทางเขามาในระหวาง พ.ศ.1207-1208 แปลงคมภรภาษาสนสฤตในพระพทธศาสนาลทธหนยานออกมาเปนภาษาจน
ในขณะทอาณาจกรโฮลงไดสงทตเขาไปยงประเทศจนเปนครงแรกในป พ.ศ.1183 จดหมายเหตจนฉบบใหมสมยราชวงศถงกกลาวถงคณะทตครงแรกของอาณาจกรโมโลย (นกประวตศาสตรโบราณคดวานาจะเปนกลนตน หรอปตตานโบราณ แตศาสตราจารยยอรช เซเดส เหนวาคอ จมบทางฝงตะวนออกของเกาะสมาตรา) ในระหวาง พ.ศ.1187-1188 ดวยเมองนพระภกษอจงไดมาพกเมอ พ.ศ.1214 และทานบนทกไววาในระหวาง พ.ศ.1232-1235 อาณาจกรนถกอาณาจกรชโลโฟช (ศรวชย) เขาครอบครอง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 102
อยางไรกตาม ถงแมวาจะมหลกฐานทางเอกสารทชาวตางประเทศกลาวถงบานเมองในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทภาคใตของไทยเปนสวนหนงดวย และมหลกฐานทางโบราณวตถสถานสนบสนนถงความเกาแกของบานเมองเหลาน แตเปนทนาเสยดายเปนอยางยงทมชองวางระหวางเอกสารของตางประเทศและหลกฐานทางโบราณคดภายในประเทศอกมากททำาใหการกำาหนดชอสถานทบานเมองทกลาวถงในเอกสารใหเขากบหลกฐานโบราณคด ใหไดตำาแหนงทถกตองแนนอนไดยาก เปนเหตใหมการถกเถยงกนถงทตงของแควนนอยางไมยต ตองขนอยกบการตความและความถนดของบรรดานกปราชญเปนสำาคญ ดงทปรากฏอยางชดเจนในการศกษาเกยวกบ อาณา“จกรศรวชย ทไดกลาวอยางละเอยดมาแลวนน”
จากการศกษาหลกฐานทางประวตศาสตรและโบราณคด ปรากฏวาศาสตราจารยยอรช เซเดส ผเชยวชาญการอานศลาจารกภาษาโบราณและประวตศาสตรโบราณของดนแดนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดบญญตคำาวา ศรวชย ขนเปนครงแรกเมอทานไดตพมพบทความเกยวกบการอาน“ ”แปลศลาจารก หลกท 23 ซงพบ ณ วดเสมาเมอง อำาเภอเมองนครศรธรรมราช จงหวดนครศรธรรมราช โดยตพมพเปนภาษาฝรงเศส เมอ พ.ศ.2461 สนนษฐานวาททานไดเรยกเชนนเพราะวาทานพบในบนทกการเดนทางของพระภกษอจง ซงไดเดนทางผานเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะไปศกษาพทธศาสตรในอนเดย โดยพระภกษอจงไดกลาวถงอาณาจกรในบรเวณนทชอ ชลโฟช หรอ โฟช ในขณะททานเดนทางมาถงและพกท“ ” “ ”อาณาจกรนเพอศกษาภาษาสนสกฤต ใน พ.ศ.1214 และในศลาจารกหลกท 23 นน กมบางคำาทชวนใหสนนษฐานไดวาจะตองมอาณาจกรทชอศรวชยอยแนนอน ศาสตราจารยยอรช เซเดส จงเหนวา คำาวา ชลโฟช ของพระภกษ“ ”อจง คอคำาวา ศรวชย นนเอง อาณาจกรนรงเรองขนในราวพทธศตวรรษ“ ”ท 13 และหมดอำานาจลงในป พ.ศ.1818 สวนศนยกลางอาณาจกรน ศาสตราจารยยอรช เซเดส เหนวาตองอยบนเกาะสมาตราบรเวณเมองปาเลมบง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 103
จากทรรศนะของศาสตราจารยยอรช เซเดส ทวาศนยกลางของอาณาจกรศรวชยอยทเกาะ สมาตรานเองไดกอใหเกดการศกษาคนควาเกยวกบอาณาจกรนอยางกวางขวาง ทงทางดานภมศาสตร ประวตศาสตร และโบราณคด แมวาการศกษาเรองนจะดำาเนนมาเปนระยะเวลาอนยาวนาน แตกไมสามารถทจะยตลงไดวาศนยกลางของอาณาจกรนตงอย ณ ทใด แตนกประวตศาสตรและนกโบราณคดสวนใหญไมเหนดวยกบทฤษฎของศาสตราจารยยอรช เซเดส ทวาศนยกลางอาณาจกรนตงอย ณ เมองปาเลมบง และมทรรศนะทแตกตางกนออกไปหลายฝาย กลาวคอ บางกเหนวานาจะอยทเมองโบราณไชยา บางกวาตอนแรกตงอยทเมองกลนตน แลวตอมายายไปเมองเมาราตากสในเกาะสมาตรา บางกวาตอนแรกควรตงทนครศรธรรมราชโบราณ และบางกวาควรตงทจมบในเกาะสมาตรา เปนตน และตางฝายตางกหาหลกฐานเหตผลมาสนบสนนทรรศนะของตน
โดยแทจรงแลวหลกฐานทางโบราณคดเกยวกบศรวชยทคนพบในขณะนมมากมาย ทงศลาจารก โบราณสถาน โบราณวตถ และจดหมายเหตของตางชาต หลกฐานเหลานพบทงในภาคใตของประเทศไทย เกาะชวา และเกาะสมาตรา โดยมขอทนาสงเกตคอ ศลาจารก พบมากในเกาะสมาตรา ในขณะทโบราณสถานและโบราณวตถกลบพบมากในภาคใตของประเทศไทย โดยเฉพาะในจงหวดนครศรธรรมราชและอาวบานดอน
ในชวงพทธศตวรรษท17-19 เมองนครศรธรรมราชเจรญรงเรองสงสดภายใตการปกครองของราชวงศธรรมาโศกราช โดยเปนศนยกลางทางดานการคาของคาบสมทรไทยระหวางฝงทะเลตะวนออกและฝงทะเลตะวนตก อกทงเปนทประดษฐานพระบรมสารรกธาตของพระพทธองคดวยศรทธาและความเลอมใสในบวรพทธศาสนา เปนปจจยชกนำาใหผคนอพยพเขามาตงถนฐานทเมองนครศรธรรมราชอยางหนาแนน และในราวป พ.ศ.1700 เศษ ราชวงศศรธรรมาโศกราช กสามารถจดการปกครองเมองรายรอบไดสำาเรจ 12 หวเมอง เรยกวา เมองสบสองนกษตร โดยกำาหนด“ ”ใหแตละหวเมองใชตราประจำาเมองดงน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 104
- เมองสายบร ใชตราหน (ปชวด)- เมองปตตาน ใชตราวว (ปฉล)- เมองกลนตน ใชตราเสอ (ปขาล)- เมองปะหง ใชตรากระตาย (ปเถาะ)- เมองไทรบร ใชตรางใหญ (ปมะโรง)- เมองพทลง ใชตรางเลก (ปมะเสง)- เมองตรง ใชตรามา (ปมะเมย)- เมองชมพร ใชตราแพะ (ปมะแม)- เมองบนทายสมอ ใชตราลง (ปวอก)- เมองสะอเลา ใชตราไก (ประกา)- เมองกระบร ใชตราหม (ปกน)
จากหลกฐานตำานานเมองนครศรธรรมราช ตำานานพระบรมธาตนครศรธรรมราช ตลอดถงวรรณกรรมเรอง พระนพพานโสตรทกสำานวนตางยนยนใหเหนอยางชดเจนถงความรงเรองไพศาลของนครศรธรรมราชในยคดงกลาว และสามารถควบคมหวเมองอนๆ ไดทวถงคาบสมทรมแสนยานภาคเกรยงไกร ถงขนาดกรธาทพไปตลงกาถงสองครง
จนกระทงในชวงพทธศตวรรษท 17-19 ทเปนชวงทเมองนครศรธรรมราชเจรญรงเรองสงสด ภายใตการปกครองของราชวงศศรธรรมโศกราช ทสามารถจดการปกครองหวเมอง 12 เมอง หรอ เมองสบ“สองนกษตร ไดมการกลาวถงเสนทางเดนบกเชอมมหาสมทรอนเดยกบ”มหาสมทรแปซฟก หรอ “Land Bridge” ในยคปจจบนทม 7 เสนทาง คอ (1) เสนทางผานชองสงขร (2) เสนทางขามคอคอดกระ (3) เสนทางราชกรด (4) เสนทางตะกวปา (5) เสนทางปากพนม (6) เสนทางกระบ และ (7) เสนทางปากแมนำากนตง
จากการศกษา “Map of the Kingdom of Siam and Cochin China” ทจดทำาขนในป พ.ศ.2371 ไดมการระบถง เมอง “Ligor” ซงหมายถงเมองนครศรธรรมราช, “เมอง Bandon” ซงหมายถง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 105
เมองบานดอน, “เมอง Chai ya” ซงหมายถงเมองไชยา, “เมอง Trang” ซงหมายถงเมองตรง และ เมอง “ Lungu” ซงหมายถง เมองละง และจากการศกษา “Map of the Kingdom of Siam and its Dependences” ทจดทำาขนในชวงป พ.ศ.2424 - พ.ศ.2436 ไดมการระบถง เมอง “ Pangnga” ซงหมายถงเมองพงงา เมอง “ Trang” ซงหมายถง เมองตรง เมอง “ Nakonsitamarat” ซงหมายถงเมองนครศรธรรมราช2
จนกระทงในสมยสมเดจพระเอกาทศรถแหงกรงศรอยธยาทมการทำาเหมองแรดบกโดยในชวงนนองกฤษไปตงตลาดรบซอดบกอยทเกาะหมากหรอเกาะปนง เพอสงไปขายตอในยโรปทำาใหดบกมราคาสงขน จงมนกแสวงโชคหลายเชอชาตหลงไหลเขามาเกาะภเกตเพอทำาการคาขายแรซงอยในชวงรชกาลท 3 และรชกาลท 4 ตอเนองถงรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร เมองภเกตไดมการพฒนาอยางรวดเรว โดยสรปววฒนาการและกระบวนการสความเปนเมองของภาคใตทมความเชอมโยงกบชมชนเมองในกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ไลเรยงลำาดบ ไดดงน
1) การพฒนาของภาคใตในยครงเรองของเหมองแรดบก : การทำาเหมองแรดบกเรมตงแตปลายศตวรรษท 19 ครอบคลมพนททงชายฝงทะเลภาคใตฝงตะวนออกดานอาวไทย และภาคใตฝงตะวนตก ฝงทะเลอนดามน ชมชนเมองทมการพฒนาในระดบสงในยคนน สวนใหญจะเกาะตวอยตามแนวชายฝงทะเล โดยมนครศรธรรมราชเปนเมองศนยกลางความเจรญดานฝงอาวไทย และตะกวปาเปนเมองศนยกลางความเจรญดานฝงอนดามน และมเมองศนยกลางยอยกระจายตวไปตามแนวชายฝงทะเล ไดแก ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง ปตตาน สงขลา สราษฎรธาน ไชยา และชมพร และมเสนทางตดตอ
2 กรมโยธาธการและผงเมอง โครงการจดทำาฐานขอมลและวเคราะหเพอการวางผงอนภาคกลมจงหวดระนอง พงงา ภเกต กระบ และตรง.
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 106
คาขายระหวางชมชนเมองทงสองฝงทะเลอาวไทยและทะเลอนดามน
2) การพฒนาของภาคใตในยคของการพฒนาเสนทางรถไฟ : พรอมๆ กบการพฒนาเสนทางรถไฟในภาคใตในชวงตนของศตวรรษท 20 ไดมอทธพลตอการเปลยนแปลงศนยกลางความเจรญของภาคใตจากอดตทเคยเปนเมองนครศรธรรมราชดานฝงทะเลอาวไทย และตะกวปาดานฝงทะเลอนดามนไปสหาดใหญดานฝงทะเลอาวไทย และโยกยายศนยกลางความเจรญจากตะกวปาทเกดขนพรอม ๆ กบความรอยหรอของดบกไปสจงหวดภเกต โดยมเมองศนยกลางรองทเกาะตวไปตามเสนทางรถไฟ ไดแก ชมพร พนพน ทงสง ตรง ยะลา และสไหงโกลก
3) การพฒนาของภาคใตในยคของการพฒนาทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 : โครงการพฒนาทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 (เพชรเกษม) แลวเสรจในป พ.ศ.2510 ไดมอทธพลตอการพฒนาเมองศนยกลางของภาคใตเปนอยางมาก ทมการกระจายความเจรญสชมชนเมองสพนทชายฝงทะเลอนดามน ดงเชน ระนอง ตะกวปา พงงา ภเกต กระบ ตรง พทลง ตามแนวทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 โดยมจดหมายปลายทางสศนยกลางความเจรญของภาคใตทหาดใหญ
4) การพฒนาของภาคใตในยคของการพฒนาทางหลวงแผนดนหมายเลข 41 : ทางหลวงแผนดนหมายเลข 41 ชวงระหวางจงหวดชมพรถงอำาเภอทงสง แลวเสรจอยางสมบรณ ในป พ.ศ.252 การพฒนาของภาคใตในแกนกลาง (Central Corridor) ระหวางชายฝงทะเลอาวไทยและชายฝงทะเลอนดามน ขยายตวไปตามแนวทางหลวงแผนดนหมายเลข 41
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 107
ตงแตจงหวดชมพรไปจนถงอำาเภอทงสง และขยายตวไปจนถงจงหวดนราธวาส โดยมสไหงโกลก เปนจดหมายปลายทาง
5) การพฒนาภาคใตในยคปจจบน : การพฒนาภาคใตในอดตดงกลาวขางตนไดกอใหเกดศนยกลางความเจรญของภาคใตทงเมองศนยกลางหลกและเมองศนยกลางรองทงสองฝงทะเล ทมความเชอมโยงการพฒนาของเมองศนยกลางการพฒนาตามแนวเสนทางการคมนาคมระหวาง สราษฎรธาน - หาดใหญ และสราษฎรธาน - ภเกต และมการเชอมโยงระหวางเมองศนยกลางชายฝงทะเลอาวไทย และชายฝงทะเลอนดามน ทมความเชอมโยงกบพนทภาคใตฝงอนดามน
วฒนธรรมประเพณ เอกลกษณทางสถาปตยกรรม
เอกลกษณเรอนไทยภาคใตทวไป เรอนเครองสบภาคใตมขนาดไมใหญนก เปนเรอนสองชวง เสาปลกยกพนจากพนดนเพยงคนกมหวลอดไปได เสาทกตนจะไมฝงลงในดนแตจะตงอยบนแผนปนหรอแผนหนเรยบๆ ทฝงอยในดนใหโผลขนมาจากพนดนไมเกน 1 ฟต เพอกนมใหปลวกกดตนเสาและกนเสาผจากความชนของดน ตนเสาตอนลางหางจากพนดนประมาณ 1-2 ฟต จะมไมรอยทะลเสาทกตนตามความยาวของเรอนทง 3 แถว ทงนเพอทำาหนาทยดใหโครงสรางของเรอนแขงแรงขน เนองมาจากเสาทกตนวางอยบนแทนปนเฉยๆ นนเอง ตวเรอนกนฝาดวยแผนกระดานตเกลดตามแนวนอน กนหองสำาหรบเปนหองนอน 1 หอง อกหองหนงปลอยโลง ดานหนาบานมระเบยง ดานขางเรอนประธานตดกบระเบยงจะทำาหวรอดยนลำาออกมาจากยอดเสาประมาณคบเศษๆ ทกตว แลวปกระดานแผนยาวทบหวรอดตลอดความยาวของเรอน เรยกวา กระดานเลยบ ใชเปนทวางเชยนหมากและเครองใชกระจก“ ”กระจกประจำาบาน
เรอนเครองสบภาคใตทำาชองหนาตางแคบๆ และในบางแหงไมทำาเลยกม เพราะเกรงฝนสาด เนองจากฝนตกชกและมลมแรงจด หลงคาทำาทรงจว
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 108
ถากจนทนใหแอนแบบเดยวกบเรอนไทยภาคกลาง แตทรวดทรงเตยกวาเลกนอย ตดแผนปนลมแบบหางปลา ไมนยมทำาตวเหงาเชนกบทนยมกนในภาคกลาง จวของเรอนกรไมตเกลดทบ ชายคาเรอนประธานยงตอกนสาดยนไปคลมตวเรอน 3 ดาน ดานระเบยงทำาหลงคาลาดเอยงลงมากและชายคาระเบยงตำาจนตองกมศรษะคอมลงเมอเดนผานชายคาสวนน หลงคามงดวยกระเบองดนเผาไมเคลอบ
การปลกเรอนจะปลกเปนหมคลายกบหมเรอนภาคกลาง คอ มเรอนประธานหลงหนง ทรมชานดานตรงขามกบเรอนประธานมเรอนเคยงปลกขนหลงหนง และทายชานดานหนงมชานแลนขวางหวชานระเบยงเปนทปลกเรอนครว กนฝาดวยไมไผสานขดแตะ หวชานหนาระเบยงดานตรงขามกบเรอนครวเปนสวนหนาเรอนมบนทกขนลงทางดานน ตวเรอนทงสองสามารถใชคนหลายๆ คนยกเคลอนยายทไปตงทอนได
ลกษณะเดนของเรอนไทยภาคใตทเหนไดชดคอ- ทำาทรงเรอนขนาดไมสงนก- เสาเรอนตงอยบนแทนหน- ฝาเรอนเปนกระดานตเกลด- ทำาชองหนาตางแคบๆ- หลงคาตดปนลมแบบหางปลา- ตอชายคาคลมตวเรอนกนฝนสาด- มแผนกระดานเลยบแลนหนาเรอนประธานและหนาระเบยง- ใตถนเรอนประธานยกพนพอคนกมหวลอดได- เรอนสามารถใชคนจำานวนมากยกเคลอนยายทไปได
เอกลกษณแบบบานของชาวไทยมสลม มสลมแบงออกเปน 3 แบบตามรปทรงของหลงคาคอ
- หลงคาแบบแมและห (หลงคาจว)- หลงคาแบบสมะ (หลงคาปนหยา)- หลงคาแบบลานอ (ทรงมะนลา)
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 109
เอกลกษณอาคารในยคการทำาเหมองดบก (100 ปเศษ ) เปนรปแบบทางสถาปตยกรรมของอาคาร แบบชโนโปรตกส เรมแพรหลายในสมย“ ”รชกาลท 5 ทกระจายในพนททำาเหมองแรดบกในเขตจงหวดระนอง พงงา ภเกต และตรง
เอกลกษณทางขนบธรรมเนยม ประเพณ และวถชวต
1) วนวางหรอวนขนปใหม (วนสงกรานต) : วนวางหรอวนขนปใหมนมกนทกภาค ทงภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคอสานและภาคใต ทกภาคตางกปฏบตกนอยางเครงครดยดมนตามขนบธรรมเนยมเตมคอ ประเพณสงกรานต วนวาง หรอวนสงกรานต เปนขนบธรรมเนยมทไทยรบมาจากพราหมณอกตอหนงแตเนองจากวาไทยนบถอพทธศาสนาเลยเอามาดดแปลงในทางดงาม เรานบถอบรรพบรษวนนเราจะเอากระดกของบรรพบรษไปทำาบญทำาทานในวนอทศสวนกศลใหกบผตายและเปรตชน วนวางเปนหลกธรรมของสงคมและการปกครอง
2) ประเพณลากพระ (ชกพระ) : กระทำากนในวนแรม 1 คำา เดอน 11 หลงจากออกพรรษาแลว 1 วน ยานพาหนะทจะใชสำาหรบประดษฐานพระพทธรปนนตกแตงเปนรปเรอ เรยกกนวา เรอพระ “ ”มบษบกวางไวภายในบษบกนนประดษฐานพระพทธรปปางตางๆ เชน ปางประทานพร ฯลฯ มเชอกเสนใหญและยาว 2 เสน ผกทหวเรอพระสำาหรบใหประชาชนผมารวมการกศลลากเรอพระไปตามเสนทางทกำาหนด มกลองใหญ 2 ใบ สำาหรบตประโคมวางอยบนเรอพระและตไปตลอดทางใหเรอไปถงทหมายกอนเวลาเพล มภกษและสามเณรของวดททำาเรอพระขนนนรวมในเรอพระบาง หรอเดนตามเรอพระไปบาง ถงทหมายอบาสกอบาสกาและภกษสามเณร ทำาพธสมโภชพระพทธรป ทพากนแหมาแลวถวายภตตาหารเพล เสรจแลวพระสงฆอนโมทนาทานเมอไดเวลากลากเรอพระกลบวด
3) การทำาบญวนสารทเดอน (สบ) : ทำาบญวนสารทททำากนในเดอนสบมการทำาบญ 2 วน คอ วนแรม 1 คำา เดอนสบ และวนแรม 15 คำา เดอนสบ พอใกลถงวนกำาหนดประชาชนกเตรยมทำาของทจะนำาไปทำาบญ มตม
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 110
ขนม ทอดมน เชน ขนมเจาะร ขนมลกสะบา ขนมลา และมอาหารคาวหวานอยางอนกจดถวายเปนอาหารเพล
4) พธถอศลอด : มสลมทกคนเมอบรรลศาสสนสภาวะหรอเกดสภาพความเปนหนมเปนสาวแลวจำาเปนตองถอศลอด การถอศลอดมสลมทกคนตองถอศลอดคนละ 1 เดอน คอ ในเดอนท 9 ของฮจเราะฮศกราช ซงเรยกวา เดอนรอมฏอน (ปปฏทนอสลามนบจากจนทรคต) หลกปฏบตโดยทวไปของการถอศลอดคอ การงดเวนการบรโภคอาหาร เครองดม การรวมสงวาส การรกษาอวยวะทกสวนใหพนจากการทำาชว ทงทางดานกายกรรม วจกรรม และมโนกรรม ตงแตแสงอรณขนจนกระทงหมดแสงอาทตย
5) วนฮารรายอ (อดลฟตร) : หมายถง วนทเวยนมาสสภาพเดม กลาวคอ เปนวนทกลบมาสการเวนจากการถอศลอด ทงนเพราะวนอดลฟตร จะตรงกบวนท 1 เดอนเซาวาล อนเปนเดอนท 10 ตอจากเดอนรอมฏอน วนอดลฟตร น ถอเปนวนแหงการรนเรง อนงในการถอศลอด ชาวไทยมสลมนยมใชคำาวา ถอบวช ดงนนในวนอดลฟตร จงนยมเรยกกนวา วนออกบวช หรอ“ ” “ ” วนอดเลก“ ”
6) วนเมาวลด : ถอเปนวนระลกคลายวนเกดขององคนาบมฮมมด (ซบ.) ศาสดาแหงศาสนาอสลาม ประชาชนนยมประกอบศาสนกจทำาบญใหทานตลอดเดอน (วนหนงวนใดกไดในเดอนรอบอสอาวจ ซงเปนเดอน 3 ทางจนทรคต)
7) วนรายาฮจย (รายอชคลอลฮา) : วนประกอบพธฮจย ณ นครเมกกะ ประชาชนทวไปนยมทำาพธละหมาดสหนด หลงจากพธละหมาดจะมพธทำากรป น 3 วน กลาวคอ การเชอดสตว เพอบรจาคแจกจายแกผยากจน สตวทเชอด ไดแก แพะ แกะ อฐ และวว ซงเรยกวา อฏฮยฮ แตคนทวไปมกเรยก“ ”สตวทถกเชอดเปนพลนวา กรบน ซงคำานมความหมายวา ทำาใหเขาใกลชด“ ”
8) การเขาสหนด : เรยกในภาษาอาหรบวา คอตน และในภาษายา“ ”วเรยกวา มาโซะยาว การเขาสหนดคอ การขลบหนงหมปลายอวยวะเพศชาย“ ” โดยชายมสลมทกคนจะตองปฏบต ดงนนผปกครองจงมกทำาการเขาสหนดให
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 111
แกลกหลานตงแตเดกๆ สำาหรบชายทมาเขารบศาสนาอสลาม กตองปฏบตเชนกน
9) ประเพณการเกด : หลงจากคลอดบตรแลวชาวมสลมนยมเชญผรทางศาสนาทำาการอะซาน และอกอมะฮ การอะซานคอ การประกาศใหทราบวาเขาสเวลาละหมาดแลว สวนการอกอมะฮ หรอกอมตคอ การกลาวเพอบอกใหทราบวาการละหมาดกำาลงจะเรมขนแลว เพอใหผละหมาดเตรยมตวใหพรอม
10) ประเพณการปลงศพเมอถงแกกรรม : เมอชาวมสลมเสยชวต ผทยงมชวตอยควรปฏบตตอผตายหรอมสยค ดงน รบสภาพการณหรอขาวการตายของมสลม ไปเยยมเยยนและใหความชวยเหลอครอบครวผตาย โดยไมจำาเปนตองเชอเชญนอกจากการบอก การประกาศใหทราบ เพอการไปรวมละหมาดญะนาซะฮ ตามไปสงมยยตกงกโบรหรอสสาน ควรยนขนเมอศพถกยกขน หรอเมอมศพผาน การละหมาดญะนาซะฮใหแกมยยต การฝงศพ และการนำามยยตไปละหมาดญะนาซะฮทมสยค
11) การแสดงลมนต : การแสดงลมนต หรอตายายนายมนตหรอโตะครม เปนดนตรประกอบการขบรองเพอรกษาอาการเจบปวยซงเชอวาเกดการครหมอตายหรอผบรรพบรษใหโทษจะมการเชญผตายายมาเขาทรง รบเครองสงเวย สมยกอนเลนกน 3 วน 3 คน ปจจบนเลนเพยง 1 วน
12) การแสดงมโนราห : มโนราหเปนฏษณละเลนพนบานตามแบบฉบบของชาวใต เปนการขบรองประกอบดนตร ผรบางทานกลาววามโนราหนาจะเปนวฒนธรรมของอนเดยแตเดมแลวแพรหลายสชวามลายในชวงอาณาจกรศรวชยกำาลงรงเรอง แตกยงหาขอยตทแนนอนไมได มโนราหมผแสดง 15-20 คน จะมนายโรงหรอมโนราหใหญ 1 คน นอกนนเปนตวผแสดง คนรำา หรอ นางรำา มตวตลกชายหญงเครองแตงกายมโนราหเปน“ ” “ ”เครองทรงของกษตรย ดนตรม 5 ชน คอ กลอง ทบ ฉง กรบ ป เรองทมโนราหใชแสดงแตเดมนยมแสดงเรองพระสธนมโนราห ปจจบนเปลยนเปนนยายประโลมโลก
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 112
13) การแสดงหนงตะลง : หนงตะลงเปนการละเลนพนบานของภาคใตทไดรบความนยมอยางแพรหลายเปนเอกลกษณเฉพาะและพฒนาขนบรเวณจงหวดภาคใตตอนกลาง เชน นครศรธรรมราช พทลง สงขลา หนงตะลงสนนษฐานวาเปนคำาทเกดขนตอนทหนงควนซงมาจากพทลงเขาไปเลนทกรงเทพฯ โดยชาวกรงเทพฯ เรยกหนงควนวา หนงพทลง จากพทลง เปน“ ”ทะล แลวเปน หนงตะลง ในทสดหนงตะลงทมชอเสยงในอำาเภอบางกลำาคอ “ ”หนงตะลง คณะ ลำาดวน ศ“ .อมแทง หนงลำาดวนจะเลนเรองราวในเชงอนรกษ”วฒนธรรมประเพณไทย และสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม ในปจจบนหนงลำาดวน ศ. อมแทงยงรบงานแสดงอยเปนประจำา
14) การแสดงกาหลอ : กาหลอเปนดนตรพนบานในทางภาคใต ใชบรรเลงในงานศพของชาวไทยพทธดวยความเชอวาเพอนอมวญญาณของผตายไปสกการะพระอศวร การเลนกาหลอ ใชผเลน 4 คน คอ หวหนาวงเปนผเปาป เรยกวา นายโรง หรอ นายป ลกวง “ ” “ ” 3 คน เครองดนตรม 3 อยาง คอ ป โทน และฆอง เพลงทคณะกาหลอใชบรรเลงคอ เพลงแมบท 12 เพลง
เอกลกษณทางชาตพนธ
1) “ชาวเล หรอ ยปซทะเล ” “ ” (Sea Gypsies) : มอยสองกลมคอ กลมทเรยกตนเองวา “อรกลาโวย และ มอเกน ซงมวถชวตทคลายคลงกนแตตางกนดวยภาษา” “ ”พดและวฒนธรรมทตางกนบางทดงท อาภรณ อกฤษณ แหงศนยวฒนธรรมจงหวดกระบไดรวบรวมและสรปไวดงน
- อรกลาโวย.. “คนทะเล ”ชาวเลกลม อรกลาโวย อนหมายถง คนทะเล อาศยบรเวณ“ ” “ ”
เกาะสเหร หาดราไวย แหลมหลา บานเหนอและบานสะปำา จงหวดภเกต เกาะพพ เกาะจำา เกาะป เกาะไหง และเกาะลนตาใหญ จงหวดกระบ ลงไปจนถงเกาะอาดง เกาะหลเปะ และเกาะราว จงหวดสตล ชาวเลกลมนใชภาษา อรกลาโวย เปน“ ”ภาษาพด
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 113
ตามตำานานบงชวาชาวเลกลมอรกลาโวยเคยมบรรพบรษเชอมโยงกบชาวเลกลมมอเกนและเปนกลมชาตพนธทเดนทางอพยพเรรอนทางทะเลมายาวนานในประวตศาสตร ซงในอดตชาวเลกลมอรกลาโวยเคยอาศยบรเวณเทอกเขา ฆ“นงณไร ชายฝงทะเลในรฐไทรบรหรอเคดาหเขตสหพนธรฐมาเลเซยกอน”อพยพเขาสนานนำาไทย และเมอเขามาอาศยแถบหมเกาะชายฝงทะเลอนดามนเขตประเทศไทยแลว ระยะแรกกยงคงมวถชวตแบบเรรอนโดยอาศยเรอททำาจากไมระกำาเปนทอย ทงเปนยานพาหนะในการเดนทางเพอเกบหาของปาและลาสตวทะเลเปนอาหาร พวกเขาใช กายก “ ” (แฝกสำาหรบมงหลงคาเรอเกบพบได มงเปนเพงได) หรอสรางเพงพกชวคราวเหนอรมหาดชายฝงทะเลในบางฤดกาล
โดยมหลกฐานทางวตถและคำาบอกเลาสบตอกนมาเชอกนวา เกาะลนตา เปนดนแดนแหงแรกทชาวเลอรกลาโวยเรมเปลยนวถชวตขนตงถนฐานในประเทศไทย แตยงคงสบทอดนสยอพยพเรรอนอยอกชวงเวลาหนง มเหตการณทพวกเขาอพยพยายถนอยในบรเวณนานนำาชายฝงทะเลอนดามนอกหลายครง โดยแยกยายกนไปหาทอยหาทกนตามหมเกาะตางๆ แลวตงถนฐานบรเวณหมเกาะเหลานนบาง กลบมาทเดมบาง จนในทสดตางกกระจดกระจายกนตงถนฐานในกลมครอบครวและเครอญาตใกลชดของตน แตทกกลมกยงตดตอสมพนธไปมาหาสกนนบเปนสงคมเครอญาตใหญและถอเปนพวกเดยวกนทงหมด
อรกลาโวยยงชพกบทะเลตลอดมาในยคดงเดมพวกเขานำาเรอทองไปตามหมเกาะกลมละสหาลำาบางครงจะขนเกาะเพอเกบของปา เชน มะพราว เผอก มน หรอเกบหอยชวงนำาลง แตสวนใหญแลวจะมงลาสตวทะเลเปนอาหาร โดยใชเครองมองายๆ เชน ฉมวก สามงาม เบด และวสดทหาไดในทองถน อรกลาโวยไดชอวาเปนพวกทมความสามารถในการดำานำาแทงปลา จบกงมงกรดวยมอเปลาและดำาเกบหอยชนดตางๆ ขนมาจากกนทะเล พวกเขายงลาเตากระและพะยนเปนอาหาร เมอมกลมชนอนเขามาอาศยตงถนฐานแถบหมเกาะกนมากขน พวกอ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 114
รกลาโวยกเคลอนยายชมชนไปอยตามหวเกาะ สดปลายแหลม ซงมกเปนบรเวณทคลนลมแรง เพอหนการรบกวนจากกลมชนอน เพราะพวกเขารกสงบและมกจะหวาดกลวคนแปลกหนา แตเมอผคนมากขนอรกลาโวยกจำาเปนทจะตองตดตอกบชมชนภายนอก มการนำาสวนเกนทหามาไดจากทะเลไปแลกเปลยนสงของเครองใชทขาดแคลน ดงเชน อรกลาโวยจะนำาเครองรางและสงประดบพวกเกลดกระเบนทองนำา กำาไลกระ หอยเบย กลปงหา และไขมก ไปแลกกบเสอผามานงหม หรอเอาปลาไปแลกขาวสาร หมบานอรกลาโวยบางแหงถงกบแตกสลายเมอทดนถกซอหรอถกยดครองไปโดยนายทนชาวเมอง ชาวเลกจะอพยพไปอยกบเครอญาตในชมชนชาวเลแหงอน ทยงเหลออยซงนบวนจะเบยดเสยดยงขน แมวถชวตดงเดมแปรเปลยนไปโดยไมหยดยง แตวนใดกตามทชวตพวกเขาสนสด ลกหลานกจะนำารางไรวญญาณฝงกลบไวใตผนทรายชายทะเล ตามคำาบอกเลาทสบตอกนมาวา จะไดนอนฟงเสยงคลนกลอม“เหมอนเมอยงมชวตอย”
2) มอเกน.. “คนนำาเคม ” : คนนำาเคมหรอมอเกนมอย 2 พวก ตามลกษณะการตงถนฐาน คอ
- “มอเกนตามบ”หรอมอเกนบก ปจจบนตงถนฐานบรเวณเกาะพระทอง บานทงนำา
ดำา และบานลำาป จงหวดพงงา และททาฉตรชย จงหวดภเกต
- “มอเกนปเลา”หรอมอเกนเกาะ ปจจบนยงคงอาศยเรอเรรอนบรเวณหมเกาะ
พยาม จงหวดระนอง เกาะสรนทรเหนอ เกาะสรนทรใต เกาะระ เกาะบอน เกาะพระทอง และหมเกาะสมลน จงหวดพงงา รวมทงพวกทแตงงานกบกลมอรกลาโวยแลวตงถนฐานบรเวณหาดราไวย จงหวดภเกต และเกาะพพ จงหวดกระบ มอเกนทงสองกลมนใชภาษา มอเกน เปนภาษาพด ซงอาจมอนภาคผดเพยน“ ”แตกตางกนไปบาง
- “เงาะปาซาไก”
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 115
เปนชาตพนธชนกลมนอยทจดอยในตระกลออสโตรเอเชยตก ทเปนชนเผาหนงทอาศยอยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต เงาะปาซาไกทตงถนฐานอยบนเทอกเขาบรรทดในเขตจงหวดตรง-พทลง-สตล เปนชนเผาทมรปรางเตยสนทด ผวดำานำาตาลไหม ผมหยก มภาษาเปนของตนเองเรยกวา ภ“าษาแตนแอน และนยมแตงงานกนในหมเครอญาต ไมมการตงถนฐานและท”อยอาศยเปนหลกแหลง โดยจะสรางทพกอาศยแบบชวคราวเรยกวา ทบ ใน“ ”เขตปาลกใกลลำาธาร อาหารการกนใชหวเผอก หวมน และสตวขนาดเลกทไดมาจากการลาโดยใชไมซางลกดอกอาบยาพษ ปจจบนมจำานวนประชากรคอนขางนอย เนองจากความเจรญบกรกแหลงทอยอาศยและแหลงอาหารตามธรรมชาต
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 116
แหลงทองเทยวสำาคญแหลงทองเทยวสำาคญ
ขอมลทวไปเกยวกบแหลงทองเทยวในกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน
กลมจงหวดอนดามนไดรบพรจากธรรมชาตทถกสรรคสรางมาอยางลงตว ทงทรพยากธรรมชาตทางทะเลอนโดดเดน อดมสมบรณไปดวยทรพยากรใตนำาทมแหลงปะการงสวยงามตดอนดบโลก นำาทะเลสวยใส เกาะนอยใหญทวางตวเรยงรายในทะเลกวา 400 เกาะ ชายหาดทรายขาวทสวยงาม ปาชายเลนรมฝงทะเลทเปนแหลงอาศยของสตวนานาชนด ตลอดจนปาไมเขยวขจบรสทธ กอกำาเนดเปนนำาตกทยงคงความเปนธรรมชาต โถงถำางดงามดวยหนงอกหนยอย โอบลอมดวยเขาหนปนสงตระหงาน และแหลงนำาแรธรรมชาตจากใตพนพภพทมประโยชนตอสขภาพ
ไมเพยงแตทรพยากรธรรมชาตทดงดดนกทองเทยวจากทกมมโลกใหเดนทางมาเยอนเทานน อนดามนยงมประวตศาสตรความเปนมาอนยาวนาน เปนทตงถนฐานของชมชนตงแตยคกอนประวตศาสตร มความสำาคญในฐานะเมองทาการคามาแตโบราณ จนมความความเจรญรงเรองในยคเหมองแรเฟ องฟ ซงยงปรากฎรองรอยทางประวตศาสตรเหลานใหพบเหนได รวมไปถงความหลากหลายทางวฒนธรรมของชนหลากเชอชาต หลอหลอมจนเปนวฒนธรรมอนเปนเอกลกษณของทองถน ลวนเปนเสนหของอนดามน สวรรคแดนใตทรอใหนกทองเทยวทงชาวไทย และชาวตางชาตเดนทางมาสมผส
อนดามนมกจกรรมหลากหลายรปแบบรงสรรคมาสำาหรบนกทองเทยวทกเพศทกวย หากไดมาเยอนอนดามนไมควรพลาดกจกรรมทองเทยวทางทะเลตางๆ โดยเฉพาะการลองเรอทองไปในทะเลอนดามน พายเรอแคนหรอเรอคายคชมโถงถำา เกาะแกงและปาชายเลน ดำานำาชมโลกใตทะเลทมใหเลอกทงแบบนำาลก (Snorkeling) และนำาตน (Scuba Diving)
สำาหรบผชนชอบกฬา มกจกรรมมากมายทงกฬาบนบกและกฬาในนำาใหเลอกตามความสนใจ สำาหรบกฬาทางนำาพลาดไมไดกบการเลนเรอใบ ข
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 117
เจทสก หรอตกปลาเพอฝกสมาธ สวนกฬาทางบก ในพนทกลมจงหวดอนดามนมสนามขมา สนามมวย สนามยงปน ตลอดจนสนามกอลฟทไดมาตรฐานและเปนสถานทจดการแขงขนระดบโลกรอพสจน ผมออยหลายสนาม และยงมสนามกฬาผาดโผนหรอทเรยกวา Extreme game เชน สนามแขงรถ สนามเพนทบอล บนจจมป สำาหรบผชนชอบความตนเตนและสนกสนานดวย กจกรรมผจญภยกเปนอกกจกรรมหนงทไดรบความนยมในกลมคนรนใหมทรกความทาทาย กจกรรมเหลานจำาเปนตองมผมทกษะและความรในกจกรรมนนๆ ดแลและแนะนำาในเบองตน เชน การปนหนาผาและการโรยตวจากหนาผาสง การลองแกง การขรถ ATV ไปตามเสนทางธรรมชาต
สำาหรบผชนชอบธรรมชาตกมกจกรรมทองเทยวเชงนเวศหลากหลายรปแบบ เชน เดนปา ดนก เลนนำาตก เทยวถำา นงชางตลอดจนการนงเรอลองแมนำา ลำาคลองเพอชมทวทศนปาชายเลนและสมผสวถชวตชาวประมงทผกพนกบสายนำา ไมเพยงเทานน อนดามนยงมแงมมทนาสนใจซกซอนอยตามมมตางๆ เหมาะสำาหรบผทชนชอบการเทยวชมเมองเกา และวถชวตชมชน ทจะไดสมผสรากเหงาและวฒนธรรมประเพณอนเปนเอกลกษณ มทงเสนทางทสามารถเดนเทยวไดเองหรอจะเลอกนงรถประจำาถนทองเทยวกสนกสนานไปอกแบบ
สำาหรบคนรกสขภาพและรกสวยรกงาม ตองไมพลาดกจกรรมการทองเทยวเชงสขภาพหลากหลายรปแบบ ทงการแชนำาแรรอนบรสทธจากธรรมชาต การทำาสปา ขดผว การนวดแผนไทยเพอผอนคลายหลงจากเหนอยลาจากการทองเทยวมาทงวน หรอจะเลอกอมเอมใจไปกบการนงวปสสนา ไหวพระ เพอความเปนสรมงคล และมศนยบรการทางการแพทยใหบรการอกดวย นอกจากนยงมกจกรรมการทองเทยวเพอการเรยนรอนๆ เชน การทองเทยวเชงเกษตร การเรยนการทำาอาหารไทย ขนมไทย ซงเหมาะสำาหรบนกทองเทยวชาวตางชาต และกจกรรมอนๆ อกมากมายทรอคอยใหคณมาสมผสกบประสบการณใหมอยางไมรเบอทอนดามน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 118
แหลงทองเทยวสำาคญจงหวดภเกตสำาหรบนกทองเทยวทหลงใหลหาดทรายขาว นำาทะเลใส แสงแดด
จดแจม และความสะดวกสบายทงดานการเดนทาง ทพก รานอาหาร รานขายของทระลก บรษทนำาเทยว การแสดงอนเตมไปดวยสสน ฯลฯ ยอมไมมใครไมนกถงภเกต เกาะขนาดใหญอนดบหนงของประเทศพนทประมาณ 543 ตร.กม. ของเกาะนโอบลอมดวยนำาทะเลสเขยวมรกตและมหาดทรายขาวเนยน เหมาะแกการพกผอน รวมทงยงเออตอการทำากจกรรมสนกในทะเลและรมทะเลอกดวย ความโดด เดนของชายทะเลและกลมเกาะในภเกตเกดจากภมประเทศทเปนชายฝงทะเลลด ตว พนทสวนทตำาจะจมอยใตนำา ปรากฎเฉพาะยอดสงเหลยมลำาเหนอผวทะเลเปนกลมเกาะนาเทยว สำาหรบตวเกาะใหญคอภเกต นน ทางฝงตะวนตกมลกษณเปนอาวเวาแหวง และปลาดดวยเมดทรายละเอยด เชน หาดปาตอง หาดกะตะ หาดกะรน เปนตน สวนทางดานตะวนออกสวนใหญเปนปาชายเลนและหาดโคลน ขณะทบรเวณทศใตมแนวปะการงสวยงาม
นอกจากตวเกาะใหญแลว เกาะเลกเกาะนอยทตงอยรอบๆ กเปนแหลงทองเทยวทไมควรมองขามเพราะมหาดทรายขาว นำาทะเลใสเชนเกาะราชา เกาะเฮ เกาะมะพราวเปนตน ไมเพยงเพราะภมประเทศงดงามทำาใหภเกตเตบโตเปนแหลงทองเทยวสำาคญ ทนยงเตมเปยมดวยเรองราวทางวฒนธรรมทสงสมหลอหลอมอยในวถชวตของผคน บงบอกถงความรงเรองอนยาวนานนบแตยคตนครสตกาล ภเกตซงขณะนนมชอวา "ถลาง" เปนเกาะทนกเดนเรอ ซงเดนทางระหวางจนและอนเดยรจกในนาม "จงซลอน" เปนทงทาเรอและศนยกลางการคา โดยมสนคาเดนคอแรดบก เปนสนทรพยในดนทสรางรายไดใหเมองสบตอมาเนนนาน มาเยอนภเกต แลวคณจะรวาเกาะแหงนเตมเป ยมดวยคณคา ทงในดานประวตศาสตร ความเปนมาและทรพยากรธรรมชาตทมากมาย ทงบนดนและใตนำารวมถงแหลงทองเทยวสารพนทเทยวไดตลอดทงป
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 119
แหลงทองเทยวสำาคญจงหวดกระบไมมใครปฏเสธการเดนทางไปเยอนจงหวดกระบ เพราะทนคอดน
แดนแหงขนเขา หาดทราย ชายทะเล กลมเกาะ นำาตก และโถงถำา ทสวยงามตดอนดบตนๆ ของประเทศไทย ซงสามารถเดนทางไปเยอนไดตลอดทงป ไมใชเพยงแคภมประเทศทดงดดนกทองเทยวจากทวโลก ประวตความเปนมาอนยาวนานของกระบ รวมถงอธยาศยไมตรอนดและวถชวตของคนกระบทผกพนอยกบการทำาสวน ทำาไร กเปนอกเสนหททำาใหกระบเปนหนงในจดหมายปลายทางในวนพกผอนของนกทองเทยวเสมอมา
กจกรรมทโดงดงทสดในกระบคอปนหนาผาทอาวไรเล ซงมรานปนหนาผาใหบรการอยทวอาว อกกจกรรมทโดงดงไมแพกน คอการพายเรอคายคลดเลาะไปตามอาว เลยบปาชายเลน หรอพายออกสผนทะเล สำาหรบผทหลงรกโลกใตนำา กระบมทงแหลงดำานำาตนและแหลงดำานำาลกใหเลอก เชน บรเวณรอบเกาะปอดะ เกาะพพ เกาะรอก หนมวง หนแดง เกาะหาใหญ หนปดะ ฯลฯ
แหลงทองเทยวสำาคญจงหวดพงงาพงงาคอจงหวดทเตมไปดวยแหลงทองเทยวมากมาย ทงบนบก
และใตนำา โดยเฉพาะกลมเกาะสวยงามทวางตวเรยงรายอยในทะเลอนดามน จนพงงาไดรบสมญานามวาเปนดนแดนแหงปาเกาะ รวมทงยงมผนปาชายเลนหนาแนนและอดมสมบรณทสดในประเทศไทย พงงาเตมไปดวยวถชวตทนาสนใจ โดยเฉพาะเรองราวของผคนหลากเชอชาต ทงไทย จน มสลม และชาวไทยใหม (ชาวเล) ทอาศยอยในชมชนเกาแกทนาสนใจ เชน เกาะปนหย เกาะยาว หมบานชาวมอแกนในบรเวณหมเกาะสรนทร ชมชนชาวเหมองแรทตะกวปา ฯลฯ นอกจากนน พงงายงเตมไปดวยแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณ เปนทรจกไปทวโลก เชน โลกใตนำาของหมเกาะสมลน ดงปะการงหลากหลายและฝงปลานอยใหญใตทะเลหมเกาะสรนทร เขาตาป เขาพงกน เกาะพระทอง ฯลฯ ทงหมดนลวนเปนทรพยากรลำาคาททำาใหพงงาเปนหนงในจดหมายปลายทางของนกทองเทยวเสมอมา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 120
จงหวดพงงามเนอทประมาณ 4,171 ตารางกโลเมตร ลกษณะภมประเทศ คอ ฝงตะวนตกตดทะเลอนดามน สวนบนบกนนสวนใหญเปนเทอกเขา พนทปาเปนปาดงดบ สภาพภมประเทศทหลากหลายและสวยงามนเองทกอใหเกดมลคาทางการทองเทยว โดยเฉพาะกลมเกาะ เชน หมเกาะสมลน หมเกาะสรนทร ฯลฯ นอกจากนยงมแหลงทองเทยวประเภทอน คอ หาดทรายชายทะเล ปาดบ ปาชายเลน นำาตก และโถงถำา สำาหรบขอมลเพมเตมเพอคนทชอบเดนชมเมองเกา ตองไมพลาดการเดนเทยวชมเมองตะกวปาในยานตลาดใหญ จบจายผลตภณฑผาทอมอแบบซาโอร สสนสดใส รปแบบนารก ทบานบางมวง นอกจากไดของนาใช ยงไดบญ เพราะรายไดจะนำาไปชวยเหลอชาวบานทประสบภยสนาม หลากหลายจดดำานำาในเขตอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนและอทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรคอสวรรคของนกดำานำา เนองจากมความสวยงามระดบโลก ทายทสด การพายคายคเทยวอาวพงงา ชมผนปาชายเลนอนอดมสมบรณ และพายลอดถำาลอด ชมความงามของภมประเทศแบบปาเกาะ
พระยาสรนทราชา เทศาเมองภเกต (นามเดมนกยง วเศษกล) เปนผคนพบเกาะและตงชอ หมเกาะสรนทร เมอครงททานมาสำารวจ ทะเลฝงอนดามน ท ตำาบลเกาะพระทอง อำาเภอคระบร จงหวดพงงา จนกระทงวนท 30 ธนวาคม 2514 กรมปาไมจงไดประกาศใหพนทหมเกาะสรนทร เปนปาสงวนแหงชาต อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรเปนหมเกาะทตงอยในทะเลอนดามนและอยตดชายแดนประเทศพมา หางจากฝงทะเลดานตะวนตกของไทยประมาณ 70 กโลเมตร ประกอบดวยเกาะ 5 เกาะ คอ เกาะสรนทรเหนอ เกาะสรนทรใต เกาะร เกาะไข และเกาะกลาง อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทรมเนอทประมาณ 84,375 ไร หรอ 135 ตารางกโลเมตร โดยไดมพระราชกฤษฎกากำาหนดบรเวณทดนหมเกาะสรนทร ในทองทตำาบลเกาะพระทอง อำาเภอคระบร จงหวดพงงา เปนอทยานแหงชาตซงประกาศในราชกจจานเบกษา ลงวนท 9 กรกฎาคม 2524 นบเปนอทยานแหงชาตลำาดบท 29 ของประเทศไทย
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 121
แหลงทองเทยวสำาคญจงหวดตรงสำาหรบผทหลงใหลบรรยากาศของหาดทราย ชายทะเล กลมเกาะ
และอาหารอรอยแลว ไมมใครไมคดถงตรง หรอเมองทบเทยง เมองทาคาขายทเจรญรงเรองมาตงแตอดต และเตบโตตอเนองยาวนานมาจนถงปจจบน โดยสงสมเรองราวทางประวตศาสตรตกทอดไวในแหลงทองเทยวหลายแหง เชน พพธภณฑพระยารษฎานประดษฐมหศรภกด และอยางทรกนวา ตรงเปนดนแดนแรกทมการนำาตนยางพารามาปลก ทกวนน ยางพาราคอพชเศรษฐกจสำาคญของภาคใต ทำารายไดเลยงชพผคนมาอยางยงยน ไมเพยงเทานน ความอดมสมบรณของตรงยงรวมถงผนปา แหลงนำา และถำานอยใหญ ซงเปนแหลงทองเทยวทสำาคญไมนอยไปกวาหาดทราย ชายทะเล และหมเกาะเลย
แหลงทองเทยวสำาคญจงหวดระนองจงหวดระนองเปนจงหวดชายฝงทะเลตะวนตกในเขตภาคใตตอน
บน มทรพยากรทางธรรมชาตอดมสมบรณมาตงแตอดต โดยเฉพาะทรพยากรแรดบกและปาไม ปจจบนระนองเปนจงหวดทมแหลงทองเทยวทางธรรมชาตมากมายและสวยงามไมแพจงหวดทองเทยวอนๆ ของภมภาค ทงชายหาดสวยงามและสงบเงยบ ทองทะเลสวยใสทอดมสมบรณไปดวยทรพยากรใตนำา เกาะขนาดเลกใหญจำานวนมาก แหลงนำาแรธรรมชาต ปาไมเขยวขจบรสทธ นำาตกสวย และทโดดเดนคอวฒนธรรมและวถชวตพนบานของชาวระนอง ทปจจบนไดรบความสนใจจากผชนชอบการทองเทยวเชงอนรกษ สนบสนนและพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวแหงใหมในอนาคตตอไป จงหวดระนองมกจกรรมทองเทยวทนาสนใจ เชน เลนนำาทะเล พกผอนชายหาด ลองเรอเทยวเกาะ ดำานำาชมปะการงตามหมเกาะตางๆ พกโฮมสเตย เทยวชมวถชวตประมงพนบานทหมบานชาวประมง เปนตน จงหวดระนองมแหลงทองเทยวสำาคญทมชอเสยงมากมายและหลากหลายรปแบบ ทงในดานของประวตศาสตร วฒนธรรมประเพณ วถชวต และแหลงทองเทยวทางธรรมชาต เชน เกาะพยาม บอนำารอนและสวนสาธารณะรกษะวารน ศลาสลก
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 122
พระปรมาภไธย สสานเจาเมองระนอง พระราชวงรตนรงสรรค (จำาลอง) วคตอเรยพอยท หรอเกาะสอง นำาตกปญญบาล หาดชาญดำาร ภเขาหญา คอคอดกระ ฯลฯ
อทยานแหงชาตแหลมสน ตงอยในทองทอำาเภอเมอง อำาเภอกะเปอร กงอำาเภอสขสำาราญ จงหวดระนอง และอำาเภอคระบร จงหวดพงงา เปนอทยานแหงชาตทางทะเลอกแหงหนง ครอบคลมพนทบรเวณหาดแหลมสนและหมเกาะใกลเคยง รมรนดวยปาสนทเกดขนเองตามธรรมชาต เปนทอยของนกนานาชนด ทงมหาดทรายขาวละเอยดเปนแนวยาวและกวางใหญ มทวทศนทสวยงามมาก อทยานแหงชาตแหลมสนมเนอทประมาณ 196,875 ไร หรอ 315 ตารางกโลเมตร โดยประกาศในราชกจจานเบกษา ลงวนท 19 สงหาคม 2526 นบเปนอทยานแหงชาตลำาดบท 46 ของประเทศไทย แหลงทองเทยวทนาสนใจไดแก หาดแหลมสน อยถดจากหาดบางเบนไปประมาณ 4 กโลเมตรมหาดทรายขาวสะอาด และเปนทอยของนกนานาชนด เหมาะสำาหรบทจะไปตงแคมปดนก หาดประพาส อยหลงหมบานกำาพวนใกลกบเกาะกำานย เปนหาดทรายกวางใหญ รมรนดวยหมทวสนธรรมชาต อยหางจากททำาการอทยานแหงชาต 53 กโลเมตร เปนทตงของหนวยพทกษอทยานแหงชาต ท หส.2 (หาดประพาส) เกาะไขใหญ เปนจดดำานำาดปะการงนำาตนทดทสดในอทยานแหงชาตแหลมสน มกลปงหาขนาดใหญจำานวนมาก ใชเวลานงเรอประมาณ 30 นาท จากหาดประพาส และเกาะคางคาว จากหาดบางเบนสามารถนงเรอไปยงเกาะคางคาวโดยใชเวลาประมาณ 40 นาท หางจากททำาการอทยานแหงชาตประมาณ 9 กโลเมตร เกาะนมหาดทรายขาวละเอยด รอบเกาะสามารถดำานำาชมปะการงไดทงแบบนำาตนและนำาลก เกาะแหงนเปนทอาศยของคางคาวแมไกนบพนตว
แผนภาพ : ตวอยางสถานททองเทยว รสอรทบลสกาย เกาะพยาม จงหวดระนอง
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 123
ผลการพฒนากลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนในระยะทผานมา
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 124
กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ขบเคลอนการพฒนาภายใตพระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารงานจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณาการ พ.ศ. 2551 ผานกระบวนการมสวนรวมของภาคการพฒนาในพนท ไดรบการยอมรบเปนอยางดยงจาก ภาคราชการ หนวยงานรฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทอง องคกรภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ซงเขามามสวนรวมจำานวนมากในทกเวทการระดมความคดเหน ทงยงมการแสดงทศนทเปนประโยชนตอการพฒนาพนท แลกเปลยนเรยนรรวมกน และแสวงหาทางออกในการพฒนากลมจงหวดใหมทศทางทชดเจน ทงยงมการประสานพลงในในเชงบรณาการระดมทรพยากรการพฒนาจากแหลงงบประมาณตางๆ เพอขบเคลอนแผนพฒนากลมจงหวดใหบรรลวสยทศนทกำาหนดไวรวมกน
การพฒนาสงผลใหการขยายตวของชมชนเมองทรวดเรว ความตองการขอนกทองเทยวทเดนทางมาเยอนเพมมากขน ทำาใหโครงสรางพนฐาน ระบบสาธารณปโภคทมอยพฒนาไมทนกบการขายตวทางเศรษฐกจและชมชนเมองทเกดขน รวมทงปญหาอาชญากรรมมเพมขน วฒนธรรมประเพณเรมเสอมถอย ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมถกบกรกทำาลาย
การพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนไดมงเนนการเพมขดความสามารถในการแขงขน ควบคไปกบการรกษาสมดลของความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เสรมสรางความเขมแขงของชมชน
เศรษฐกจของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนขนอยกบภาคการทองเทยว และ ภาคเกษตรกรรมโดยมขนาดเศรษฐกจ 3.31 แสนลานบาท ตำากวา คาเฉลยของประเทศ โดยมรายไดจากการทองเทยว 2.95 แสนลานบาท สาขาเกษตร 1.11 แสนลานบาท สาขาอตสาหกรรมเพยง 0.23 แสนลานบาท
กลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนไดรบการจดสรรงบประมาณขบเคลอนแผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน จำานวน
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 125
1,044,159,718 บาท เปนงบประมาณสำาหรบขบเคลอนโครงการดานเศรษฐกจสงทสด คดเปนรอยละ 54.96 ของงบประมาณทไดรบการจดสรรทงหมด เปนการดำาเนนงานเกยวกบ การพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาสนคา OTOP และของทระลก การสงเสรมกจกรรมการทองเทยว การพฒนาแหลงทองเทยว การพฒนาบคลากรและสงเสรมการตลาดดานการทองเทยว ลำาดบรองลงมารอยละ 29.76 เปนงบประมาณสำาหรบขบเคลอนโครงการดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนการดำาเนนงานเกยวกบ การฟ นฟ เฝาระวงรกษาทรพยากรธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมโดยกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาชนและองคกรปกครองสวนทองถนในพนทรวมทงการเพมประสทธภาพการเฝาระวงบรรเทาสาธารณภย ลำาดบสามเปนงบประมาณสำาหรบการดำาเนนโครงการดานสงคม รอยละ 10.03 เปนคาใชจายในการดำาเนนงานดานฟ นฟ เผยแพรวฒนธรรมวถชวตและภมปญญาทองถน และดานการบรหารจดการ รอยละ 6.25 เปนคาใชจายสำาหรบการพฒนาระบบฐานขอมลดานการทองเทยว และ สงเสรมการตลาดดานการทองเทยว
54.96%
10.03%
29.76%
6.25%
ดานเศรษฐกจดานสงคมดานการจดการทรพยากรธรรมชาตดานบรหารจดการ
สำาหรบผลการขบเคลอนแผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ซงมงเนนการพฒนาดานการทองเทยว การรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการเชอมโยงฟ นฟวถชวต วฒนะร
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 126
รม ขนบธรรมเนยม ประเพณ และการประกอบอาชพเชอมโยงกบภาคการทองเทยว ทำาใหภาคการทองเทยวขยายตวมาอยางตอเนอง โดยมรายไดเฉลยปละ 146,000 ลานบาท ขณะเดยวกนทำาใหมการเชอมโยงการทองเทยวกบขนบธรรมเนยมวถชวตของประชาชนในพนทเพมมากขนเกดการกระจายรายไดจากการทองเทยวไปยงประชาชนเพมสงขน ขณะเดยวกนผประกอบการดานการทองเทยวมการขยายตวในการลงทนเพมมากขนมาอยางตอเนอง
1.การพฒนาโครงสรางพนฐาน ไดดำาเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพออำานวยความสะดวกในการใหบรการนกทองเทยวและประชาชนทวไป ประกอบดวย การพฒนาระบบบรการผปวยอบตเหตในแหลงทองเทยวฝงอนดามน พฒนาศนยสารสนเทศการทองเทยวเชงอนรกษทางทะเลชายฝง พมนาโครงสรางพนฐานเพอเสรมสรางความปลอดภยและการสรางความเชอมนใหกบนกทองเทยวโดยพฒนาศนยกภยทางทะเลกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน พฒนาชมชนเพอเตรยมความพรอมรบภยพบต นอกจากนยงไดดำาเนนการพฒนาโรงเรยนปาลมนำามนใหเปนแหลงพฒนาและเผยแพรองคความรดานปาลมนำามน ซงเปนพชเศรษฐกจหลกของกลมจงหวดอนดามน
2.การพฒนาแหลงทองเทยวและกจกรรมการทองเทยวของกลมจงหวดใหมความหลากหลายนาสนใจและสรางความประทบใจใหกบนกทองเทยวโดย กอสรางอนดามนเกทเวยทจงหวดระนองเพอแสดงใหเหนถงสญลกษณของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน พฒนาและเชอมโยงแหลงทองเทยววถชวตและภมปญญาทองถน เปนการพฒนาแหลงทองเทยวชมชน เพอเผยแพรวฒนธรรมวถชวตของชมชนอนดามน ซงมความหลากหลาย เพอดงดดนกทองเทยวกลมสนใจซงมจำานวนเพมขน ทำาใหเปนการกระจายรายไดลงสประชาชนในชมชนทองถนอยางแทจรง
การพฒนาผลตภณฑและยกรบมาตรฐานการบรการดานการทองเทยว โดยพจารณาผลตภณฑ OTOP ใหเปนสนคาทระลกเพอเสรมสรางรายไดใหกบ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 127
ชมชนทองถน สงเสรมและพฒนาผลตภณฑผลตภณฑสมนไพรเพอการทองเทยว ยกระดบและควบคมมาตรฐานความปลอดภยดานอาหาร
1. ตงแตผผลตจนถงผบรโภค เฝาระวงภาวะวกฤตและบรหารความเสยงภยในการรกษาสขภาพ เฝาระวงโรคระบาดในแหลงทองเทยว พฒนาบคลากรดานการทองเทยวใหมทกษะในการบรการทด พฒนาศลปวตถกลมจงหวด(ลกปดโบราณ)อนเปนสญลกษณทแสดงถงความรงเรองในอดตของพนทกลมจงหวดอนดามนทมการทำาการคากบหดวเมองชายทะเลสำาคญในภมภาคแหงน ทงนไดมการพฒนาพพธภณฑเรอหลวงลนตาใหเปนศนยเรยนรและแผยแพรสญลกษณสำาคญของชมชนอนดามน
2.การพฒนาดานการตลาด พฒนากลไกการจดการดานทองเทยวกลมจงหวดสมาตรฐานสากล รวมถงพฒนากลไกการตลาดการทองเทยวกลมจงหวดอนดามนเพอเสรมสรางภาพลกษณอนดของกลมจงหวดสสายตาประชาคมโลก
3.การดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตใหมการใชประโยชนอยางสมดลยเพอใหเปนรากฐานของการพฒนาพนทอยางยงยน โดยการฟ นฟปาเสอมโทรม สรางจดสำานกในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รณรงคลดการใชโฟม การเกบขยะใตทะเล เปนตน
4.การศกษาเพอจดทำาแผนแมบทรองรบการพฒนาฟ นฟ ศกษาการบรณาการอตสาหกรรมการทองเทยวสการเปนศนยกลางการทองเทยวระดบโลกบนฐานความเขมแขงของชมชน ศกษาเพอเชอมโยงเสนทางการทองเทยวและการคาทางทะเลกลมอนดามน ศกษาและดำาเนนการสรางมลคาเพมจากการทองเทยวเชงนเวศนของกลมจงหวดและพฒนาระบบฐานขอมลของกลมจงหวดเพอเปนเครองมอสำาคญในการวางแผนและการบรณาการพฒนากลมจงหวดไดอยางสมเหตสมผล
การพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนทผานมา ทำาใหเศรษฐกจโดยรวมขยายตว
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 128
รอยละ 3.4 สงกวาคาเฉลยของประเทศ โดยเปนการขยายตวจากภาคการทองเทยวซงมอตราการขยายตว รอยละ 35.9 สงกวาคาเฉลยของประเทศ สำาหรบภาคการเกษตรชะลอตวลง อตราการขยายตวผลตภาพแรงงาน รอยละ 1.7 สงกวาคาเฉลยของประเทศเลกนอย อตราการวางงาน รอยละ 0.5 ยงสงกวาคาเฉลยของประเทศ
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)
แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2558-2561 129
สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)