หมวดท 1

การจดการเรยนรในศตวรรษท 21

1. ความน า

เปาหมายหลกของการพฒนาการศกษาของประเทศไทย คอ การพฒนาผเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพ ดวยกระบวนการเรยนร เพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลง ความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคม การเรยนรและปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2553) การทจะพฒนาผ เรยนใหมคณภาพตามวตถประสงคดงกลาวตองอาศยครผสอนทมทกษะในการจดการเรยนร มเจตคตตอวชาชพครทด มแรงจงใจใฝสมฤทธสง โดยเฉพาะในยคศตวรรษท 21 เปนทกษะแหงอนาคตใหมทครควรมทกษะและคณลกษณะทรองรบเขาถงเพอสรางนวตกรรมบรหารจดการชนเรยนแนวใหม ในอนทจะพฒนาผเรยนทเยาวชนในยคใหมไดอยางตอเนองและยงยน สอดคลองหลกการจดการศกษาตาม มาตรา 22 ทวา การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ

2. การเรยนรในศตวรรษท 21 (The 21st Century Learning) วสยทศนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (2552-2561) ก าหนดให “คนไทยไดเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ” โดยมจดเนนการปฏรป 3 เรอง ไดแก 1. พฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนร 2. โอกาสทางการศกษา เปดโอกาสใหคนไทยเขาถงการเรยนรอยางมคณภาพ

3. การมสวนรวมจากทกภาคสวนของสงคม

คณภาพของการศกษาและการเรยนรจะตองบรรล 4 คณภาพ คอ 1) คณภาพคนไทยยคใหม 2) คณภาพครยคใหม 3) คณภาพแหลงเรยนร/สถานศกษายคใหม 4) คณภาพการบรหารจดการใหม เปาหมายยทธศาสตรการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง ไวดงน 1. คนไทยและการศกษาไทยมคณภาพและมาตรฐานระดบสากล

2. คนไทยใฝร : สามารถเรยนรดวยตนเอง รกการอานและแสวงหาความร 3. คนไทยใฝด : มคณธรรมพนฐาน มจตส านกและคานยมทพงประสงค เหนประโยชนสวนรวม มจตสาธารณะ มวฒนธรรมประชาธปไตย

4. คนไทยคดเปน ท าเปน แกปญหาได : มทกษะในการคดและปฏบต มความสามารถในการแกปญหา มความคดรเรมสรางสรรค มความสามารถในการแขงขน

2

นโยบายหลกเพอขบเคลอนในประเดนหลกท 1 คอ กระบวนการเรยนรใหม เชน นโยบายพฒนาผเรยนใหมทกษะวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย ภาษาไทย ภาษาองกฤษ และภาษาตางประเทศอน และเทคโนโลยสารสนเทศ นโยบายการปรบหลกสตร การเรยนการสอนเนนกจกรรมมากขน นโยบายสงเสรมการสอนแบบใหมโดยใชวจย โครงการ และกจกรรม อกทงยงก าหนดประเดนหลกท 2 การพฒนาครยคใหม โดยพฒนาครดานวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย ภาษาไทย องกฤษ และภาษาตางประเทศอน และเทคโนโลยสารสนเทศ พฒนาครประจ าการใหเปนครยคใหม จะเหนไดวาประเดนหลกการพฒนาคร จงเปนประเดนหลกทส าคญในการขบเคลอนสงผลใหการพฒนากระบวนการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 ปจจยความส าเรจทเกยวของประกอบดวยสงตอไปน

2.1 ทกษะเพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21 ศาสตราจารยนายแพทยวจารณ พานช (2555, หนา 11) ไดกลาวถงจดมงหมายของการจดการศกษา 3 ยค คอยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม และยคความร มความแตกตางกนมากหากเราตองการใหสงคมไทยด ารงศกดศร และคนไทยสามารถอยในสงคมโลกไดอยางมความสข การศกษาไทยตองกาวไปสเปาหมายในส “ยคความร” จดทาทายในการจดการศกษาควรไปในทศน าทางของความสขในการท างานอยางมเปาหมายเพอชวตทดลกศษยในยคความรกระตนใหศษยเรยนรตลอดชวต ครจงตองยดหลก “สอนนอย เรยนมาก” ดวยจดกจกรรมตาง ๆ ใหผเรยน ครตองตอบไดวา ศษยไดเรยนอะไร และเพอใหศษยไดอะไร การประสบผลส าเรจไดนน ครตองท าอะไร ไมท าอะไร การท าหนาทครจงไมผดทางคอ ท าใหศษยเรยนไมสนก หรอเรยนแบบขาดทกษะส าคญ “ทกษะเพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21” ( 21st Century Skills) จะเกดขนไดจาก “ครตองไมสอน แตตองออกแบบการเรยนรและอ านวยความสะดวก” ในการเรยนร ใหศษยไดเรยนรจากการเรยนแบบลงมอท า แลวการเรยนรกจะเกดจากภายในใจและสมองของตนเอง การเรยนรแบบนเรยกวา PBL (Project-Based Learning) สาระวชากมความส าคญ แตไมเพยงพอส าหรบการเรยนรเพอมชวตในโลกยคศตวรรษท 21 ปจจบนการเรยนรสาระวชาควรเปนการเรยนจากการคนควาเองของศษย โดยครชวยแนะน า และชวยออกแบบกจกรรมทชวยใหนกเรยนแตละคนสามารถประเมนความกาวหนาของการเรยนรของตนเองได สอดคลองกบสปรยา ศรพฒนกลขจร (2012, หนา 12) ไดใหความเหนวาการเปลยนแปลงวธการเรยนรและเปลยนแปลงวธคด ใหสอดคลองและสมดลกบการเปลยนแปลงของโลกทนบวนจะมการเปลยนอยางรนแรงมากขน แตการเปลยนแปลงวธการเรยนรและการเปลยนแปลงวธคดครงนถอวาเปนเรองทจะตองอยคกนตองเกอกลกนจะแยกออกจากกนไมได เมอมการเรยนรในศตวรรษใหม มค าทส าคญทนาสนใจคอ ค าวา “Teach Less” และ “Learn More” โดยความหมายแลวหมายความวา การเปลยนวธการศกษา ดวยการเปลยนแปลงเปาหมายจาก “ความร (knowledge) ไปส ทกษะ (skill or practices)” ค าวา “Teacher” ทแปลวา “คร” นน ถอวาเปนค าเกาไปแลวนน จะถกใหความหมายหรอค าจ ากดความเสยใหมดวยการเปลยนมาเปนเพยง “Facilitator” โดยระบหนาทหรอค าจ ากดความวาเปน “ผอ านวยการเรยนร (Coach) หรอ ผชแนะ” ซงเปนการเปลยนแปลงจากการศกษาหรอการเรยนรทม “คร” เปนหลก ไปเปน “นกเรยน” เปนหลก ดงนนการเรยนรจงจะตองเรยนใหเลยจากเนอหา หลายสวนกไมจ าเปนตองสอนผเรยน

3

ซงผเรยนสามารถเรยนรไดเอง แตตองสราง “ทกษะและเจตคต” กบตวของผเรยนขนมาใหได การเรยนรในศตวรรษท 21 จงเปนการเรยนรรวมกนมากกวาการเรยนรแบบตวใครตวมน (Individual Learning) เพราะการเรยนรในแบบใหมตองเปนการเรยนรทแบงปนกน ชวยเหลอเกอกลกน การเรยนในปจจบนควรใหผเรยนไดฝกปฏบตพรอมเรยนทฤษฎไปพรอม ๆ กนไมใชแยกสวนกนเรยน หองเรยนในศตวรรษท 21 ควรเปลยนจาก หองเรยนธรรมดา (Class Room) เปนสตดโอ (Studio) เปนทท างานเปนกลมๆ ซง หมายความวาการเรยนจะเปลยนจาก Lecture Based เปน Project Based เปนการเปลยนผเรยนจาก “กรรม” จากเดมเปนผเรยนเปน “ประธาน” และเปน “กรยา” ดวยพรอมกน คอเปนผลงมอท าโครงงาน (project) ศาสตราจารย นพ.วจารณ พานช ไดวเคราะหถงแนวทางการศกษาไทยในการเรยนรในศตวรรษใหม ทควรจะเดนไปขางหนาไดดงน

2.1.1 เนอวชา (Subject Matter) การศกษาอาจมการเปลยนแปลงรปโฉมไปมากมายจากในอดต หากสงทไมเคยเปลยนเลยกคอความเขมขนของเนอหา เพราะถานกเรยนมพนฐานความรทด จะไปศกษาตอในเรองใดกยอมท าไดงาย แตหากความรไมดแลว ถงแมจะมเครองมอชวยสอนททนสมยเพยงใด นกเรยนกจะเตมไปดวยความเบอหนายทอแท ไมอาจซมซบความรไดอยางเตมเมดเตมหนวย อยางไรกตาม วธการสอนเนอหาจะตองมความแตกตางจากในอดต ซงเคยเนนใหครเปนผสอนเทานน แตในศตวรรษท 21 จะตองเนนไปทผเรยน โดยเฉพาะการใหนกเรยนไดเรยนรจากการปฏบตจรง ยงถาเปนผลงานทใชไดจรง กยงเปนประโยชนตอสงคมอกดวย 2.1.2 ทกษะชวต (Life and Professional Skill) ในศตวรรษท 20 โลกไดเดนหนาเขาสยคโรงงานอตสาหกรรม ดงนน ทกษะความเปนผเชยวชาญจงส าคญมากกวาทกษะชวต (Life Skill) ในศตวรรษท 21 โลกไดเดนทางเขาสยคเศรษฐกจสรางสรรค ทเนนการสรางมลคาเพมและความแปลกใหมใหกบผลตภณฑ ดงนน การพฒนาทกษะชวตเพอใหสามารถท างานรวมกบผอน (Collaboration Skill) จงเปนสงจ าเปน เพอการผสมผสานอตลกษณและความสรางสรรคของตวเราและผอนเขาดวยกน ไมใชการรวม มอแบบสายพานการผลต 2.1.3 ทกษะและความรกในการเรยนร การศกษาในอดต เนนทการทองจ าเปนหลก ซงกไมใชความผด เพราะในสมยกอนเครองมอบนทกยงไมดเหมอนในปจจบน ยงไมนบวาเศรษฐกจในยคอตสาหกรรมตองการเพยงท าตามค าสงเทานน จงไมจ าเปนตองเนนไปทการแสวงหาความรซงนอกเหนอไปจากทบอกไว ในศตวรรษท 21 การผลตผลงานทงในแวดวงธรกจ การเมอง สงคม และวฒนธรรม ลวนแตตองการความคดรเรม (Initiatives) ดงนน การทองจ าและท าตามกนไปจงไมสอดคลองอกตอไป ความรกทจะเรยนรและพฒนาทกษะทจะหาความร ไมวาจะเปนการสอบถามผร การคนหาจากแหลงการเรยนร Google, Khan academy, Alaphafarm, Youtube ฯลฯ รวมทงการระดมสมองจากกลมคนทหลากหลายจงเปนสงจ าเปนอยางยง เพอผเรยนจะไดเชอมโยงและตอยอดความรทมาจากหลายหลายสาขาใหกลายเปนผลงานใหมทมคณคาสงยงเปนทตองการของทกคน 2.1.4 ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology Skill)

4

โลกนก าลงเขาสยคสมยของเทคโนโลยสารสนเทศอยางหลกเลยงไมได ไมเฉพาะแตเครองมอการคนหาขอมลอยาง Google ทรจกกนทวไป หากยงมสงคมออนไลน (social network) อยาง Facebook Twitter และ Line ทไดสรางความเปลยนแปลงในวถชวตของผคนไปจนกระทงถงการเมองการปกครอง ผเรยนรนใหมลวนแตมทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศตดตวกนมาทกคน หากวามการน ามาใชใหเกดประโยชนในการศกษาหาความร กลบเปนอกเรองหนงท ยงตองมการฝกฝนพฒนากนอกมาก เพราะเครองมอยงทนสมยมประสทธภาพ หากไมรจกใชอยางถกวธกยอมเปนอนตรายไดมหาศาลไมสนสด ทกษะทง 4 ดานเปนสงทชวยสรางมลคาใหกบคนไทยทกคน ถาผเรยนผสอนผปกครองมความตนตวและหาวธใหไดรบทกษะทง 4 อยางดทสด ทเขาใจถงปรชญาในเชงลกดวยตวอยางเชน ทกษะชวต (Life Skill) กไมใชหมายความเพยงศลปะการเขาสงคมหรหรา หรอการเจรจาตอรองผลประโยชนไมใหใครเอารดเอาเปรยบแลว ยงตองเปนศลปะการท างานรวมกบผอน ซงบางครงตองมบทบาทเปนผน า บางครงกตองรจกเปนผตามทด แนนอนวาทกคนอยากเปนผน าในทกเรองอยากไดผลประโยชนสงสด แตหากตวเรามพฤตกรรมแบบน กยอมไมมใครอยากท างานดวย สดทายการท าโครงการยงใหญกยอมตองลมสลายอยางแนนอนตวอยางเชน ทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศกไมใชเพยงใช Facebook และอพโหลดรปเปนเทานน หากยงตองรจกบรหารเวลาในการใชใหด ไมหมกมนจนเสยการเรยนหรอใสใจกบค าพดไรสาระของเพอน ๆ มากไป ยงกวานนยงตองรจกทจะเปน “เพอน” กบบคคลทนาสนใจ ทมสาระความรใหเกบเกยว ซงในชวตจรงเราอาจไมเคยรจก หรอมตนทนในการท าความรจกสงเกนไป และทส าคญทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศจงตองเชอมโยงกบทกษะชวต ทกษะวชา และทกษะการคนหาขอมล เพราะหากเราไมมทกษะชวตทดพอจะควบคมสมาธและจตใจของตวเราไดแลว การมเครองมอเทคโนโลยสารสนเทศทดกยอมเปนโทษมากกวา เมอผจดการศกษามความเขาใจถงบรบทโลกทเปลยนไป กจะเปนผรเรมในการปฏรปการศกษาโดยผเรยนในศตวรรษใหมตองเรยนรจากโจทยปญหาชวตจรง (Project Base Learning : PBL) ตองเรยนแบบลงไปท างาน ท าโปรเจกต และออกไปรบใชสงคม บทบาททส าคญและยากล าบากทสดจงอยทคอ “คร” เพราะครตองเปลยนแปลงตนเองอยางมากมาย ตองเปลยนวธคด ตองใฝหาทกษะใหมในการเปนผอ านวยการ เพอการออกแบบโปรเจกต ในการชวนผเรยนมาท าโครงงาน ชวนผเรยนมาสะทอนสงทไดเรยนร ใหไดความรทลกทางทฤษฎและไดรบการกระตนสมองของมนษย โดยสมองสวนนคอสมองสวนทท าใหผเรยนมความเหนอกเหนใจผอนมสนทรย และมวฒภาวะตาง ๆ ซงสมองสวนนจะมเพยงแคเฉพาะในมนษยเทานน และครยงตองการเครองมอทชวยคอ

“กลมเพอนรวมงาน” (Professional Learning Community : PLC) ในการแลกเปลยนเรยนรกบครประจ าการในการท าหนาทคร

3. จตวทยาพฒนาการของผเรยน การออกแบบการเรยนรส าหรบศษยนนครผออกแบบจ าเปนตองไมลมทตองบรณาการศาสตรดานจตวทยาการเรยนรและพฒนาการของผเรยนของผเรยนดวย ศาสตราจารยนายแพทยวจารณ พานช (2012, หนา 20-27) ไดกลาวถงเรองพลงสมอง ๕ ดาน ทคนในอนาคตจะตองม ซงครตองออกแบบการเรยนรใหศษย

5

ไดพฒนาสมองทง ๕ ดานน ทครสอนไมสามารถใหศษยเรยนได แตครตองใชวธการทดในการจดการเรยนรใหแกศษย พลงสมอง ๓ ใน ๕ ดานนเปนพลงเชงทฤษฎ หรอทเรยก Cognitive mind ไดแก สมองดานวชาและวนย สมองดานสงเคราะห (Synthesizing mind) และสมองดานสรางสรรค (Creating mind) อก ๒ ดานเปนพลงดานมนษยสมผสมนษยไดแก สมองดานเคารพใหเกยรต (Respectful mind) และสมองดานจรยธรรม (Ethical mind) การเรยนรเพอพฒนาสมอง ๕ ดาน ตองไมด าเนนการแบบแยกสวนแตเรยนรทกดานไปพรอม ๆ กน หรอทเรยกวาเรยนรแบบบรณาการ และไมใชเรยนจากการสอน แตใหผเรยนไดเรยนจากการลงมอท าเอง ซงครจงมความส าคญมากในการออกแบบการเรยนร และชวยเปน “คณอ านวย” หรอเปนโคชให ครทเกงและเอาใจใสจะชวยใหนกเรยนเรยนรไดลกและเชอมโยง นคอ มตทางปญญา

3.1 สมองดานวชาและวนย (disciplined mind) ค าวา disciplined มได ๒ ความหมาย คอหมายถง มวชาเปนรายวชา และยงหมายถงเปนคนมระเบยบวนยบงคบตวเองใหเรยนรเพออยในพรมแดนความรกได ในทนจะหมายถงมความรและทกษะในวชาในระดบทเรยกวาเชยวชาญ (master) และสามารถพฒนาตนเองในการเรยนรอยตลอดเวลา ค าวา “เชยวชาญ” ในโรงเรยนหรอในการเรยนรของเดก ตองค านงถงบรบท โดยเฉพาะอยางยงบรบทของการเจรญเตบโตทางสมองของเดก ค าวา เชยวชาญ ในวชาคณตศาสตรส าหรบเดก ๖ ขวบ กบเดก ๑๒ ขวบตางกนมาก และตองไมลมวาเดกบางคนอาย ๑๐ ขวบ แตความเชยวชาญดานคณตศาสตร ของเขาเทากบเดกอาย ๑๓

ขวบ หรอในทางตรงกนขาม เดกบางคนอาย ๑๐ ขวบ แตความเชยวชาญทางคณตศาสตรทเขาสามารถมไดเทากบเดกอาย ๗ ขวบค าวา “เชยวชาญ” หมายความวา ไมเพยงรสาระของวชานน แตยงคดแบบผทเขาถงจตวญญาณของวชานน คนทเชยวชาญดานประวตศาสตรไมเพยงรเรองราวทางประวตศาสตร แตยงคดแบบนกประวตศาสตรดวยเปาหมายคอ “การเรยนรแกนวชาไมใชจดจ าสาระแบบผวเผน แตรแกนวชาจนสามารถเอาไปเชอมโยงกบวชาอนได” และสนกกบมนจนหมนตดตามความกาวหนาของวชาไมหยดยง

3.2 สมองดานสงเคราะห (Synthesizing mind) คอ ความสามารถในการรวบรวมสารสนเทศและความรตาง ๆ ทเกยวของ น ามากลนกรองคดเลอกเอามาเฉพาะสวนทส าคญ และจดระบบน าเสนอใหมอยางมความหมาย คนทมความสามารถสงเคราะหเรองตาง ๆ ไดดเหมาะทจะเปนคร นกสอสาร และผน าครตองจดการใหผเรยนไดเรยนเพอพฒนาสมองดานสงเคราะห ซงตองเรยนจากการฝกเปนส าคญ และครตองเสาะหาทฤษฎเกยวกบการสงเคราะหมาใชในขนตอนของการเรยนรจากการทบทวนไตรตรอง (Reflection) หรอ (After-action Review:AA) หลงการท ากจกรรมเพอฝกหด เพราะการฝกสมองดานสงเคราะหตองออกแบบการเรยนรให ปฏบตน า ทฤษฎตามและการสงเคราะห กบการน าเสนอเปนคแฝดกน การน าเสนอมไดหลากหลายรปแบบ ทงน าเสนอเปนเรยงความ การน าเสนอดวยสอมลตมเดย (multimedia presentation) เปนภาพยนตรสน เปนละคร ฯลฯ 3.3 สมองดานสรางสรรค (Creating mind) เปนทกษะส าคญทสรางไดยาก โดยคณสมบตส าคญทสดของสมอง สรางสรรคคอ คดนอกกรอบ แตคนเราจะคดนอกกรอบเกงไดตองเกงความรในกรอบเสยกอน แลวจงคดออกไปนอกกรอบนน ถาคดนอกกรอบโดยไมมความรในกรอบเรยกวา คดเลอนลอย คนทมความรและทกษะอยางดเรยกวา ผเชยวชาญ ตาง

6

จากผสรางสรรคตรงทผสรางสรรคท าสงใหม ๆ ออกไปนอกขอบเขตหรอวธการเดม ๆ โดยมจนตนาการแหวกแนวไป และการสรางสรรคตองใชสมองหรอทกษะอน ๆ ทกดานมาประกอบกนการสรางสรรคทยงใหญมกเปนผลงานของคนอายนอย เพราะคนอายนอยมธรรมชาตตดกรอบนอยกวาคนอายมาก เปนเครองบงชวาการมความรเชงวชาและวนย รวมถงความรเชงสงเคราะหมากเกนไปอาจลดทอนความสรางสรรคกได และเปนทเชอกนวาความสรางสรรคนนเรยนรหรอฝกได ครเพอศษยจงตองหาวธฝกฝนความสรางสรรคใหแกศษยสมองทสรางสรรคคอ สมองทไมเชอวาวธการหรอสภาพซงถอวาด ทสดทมอยนน ถอเปนทสดแลว เปนสมองทเชอวายงมวธการหรอสภาพทดกวาอยางมากมายซอนอย หรอรอปรากฏตวอย แตสภาพหรอวธการเชนนนจะเกดได ตองละจากกรอบวธคดหรอวธด าเนนการแบบเดม ๆ ศตรส าคญทสดของความคดสรางสรรค คอ การเรยนแบบทองจ า

เปรยบเทยบสมอง ๓ แบบขางตนไดวา สมองดานวชาและวนยเนนความลก (depth) สมองดานการสงเคราะหเนนความกวาง (breath) และสมองดานสรางสรรคเนนการขยาย (stretch) 3.4 สมองดานเคารพใหเกยรต (Respectful mind) คณสมบตดานเคารพใหเกยรตผอนมความจ าเปนในยคโลกาภวตนทสามารถเดนทางและสอสารไดงาย ตองพบปะผอนจ านวนมากขนอยางมากมาย และเปนผอนทมความแตกตางหลากหลายทงดานกายภาพ นสยใจคอ วฒนธรรมความเปนอย ความเชอ ศาสนา มนษยในศตวรรษท 21 จงตองเปนผทสามารถคนเคยและใหเกยรตคนทมความแตกตางจากทตนเคยพบปะได ทส าคญ คอ ตองไมมอคต ทงดานลบและดานบวกตอคนตางเชอชาต ตางศาสนา ตางความเชอ ครจะฝกฝนสมองดานนของศษยอยางไร หากนกเรยนของทานเปนเดกมสลม เปนเดกในเมอง เปนเดกชนเผา หากโรงเรยนมเดกนกเรยนจากหลากหลายวฒนธรรม การจดการเรยนรนาจะงายขน แตในกรณทนกเรยนในโรงเรยนททานสอนเปนเดกจากวฒนธรรมและชนชนเดยวกน ครจะจดใหเดกเรยนรเพอพฒนาสมองดานนอยางไร

3.5 สมองดานจรยธรรม (Ethical mind) เปนทกษะเชงนามธรรมทเรยนรซมซบไดโดยการชวนกนและแลกเปลยนขอคดเหนกนวาตวเองเปนอยางไรในเรองใดเรองหนง รวมทงอาจเอาขาวเรองใดเรองหนงขนมาคยกน ผลดกนออกความเหนวาพฤตกรรมในขาวกอผลดหรอผลเสยตอการอยรวมกนเปนสงคมทมสนตสขอยางไร ตวอยางทเอามาเปนกรณศกษาควรมความแตกตางหลากหลายรวมหลาย ๆ กรณศกษาเปนภาพจรงของสงคมทมทงคนดคนเลว แนนอนวา สมองดานจรยธรรมไดรบการปลกฝงกลอมเกลามาตงแตอยในทองแม เรอยมาจนโต และเชอวาเรยนรพฒนาไดจนสงวยและตลอดอายขย

การพฒนาทกษะเพอการด ารงชวตของผเรยนในศตวรรษท 21 จะส าเรจไดนนครผสอนตองอ านวยความสะดวกโดยบรณาการทกษะตาง ๆ ควบคไปกบการพฒนาพลงสมองทง 5 เพอใหผเรยนบรรลผลตามเปาหมายของหลกสตร การด าเนนการดงกลาวน ผสอนสามารถเลอกรปแบบการสอนแบบตาง ๆ มาเปนตวแบบทมความสอดคลองกบวตถประสงคการเรยนร เชนรปแบบการสอนแบบทม รปแบบสอนแบบกลม ฯลฯ

4. ความแตกตางระหวางบคคล

7

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต มงเนนการจดการศกษาโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ซงผเรยนจะมความแตกตางกนมาก โดยเฉพาะความรเรองของการคด 4.1 ความคดและความจ า

เดมเราเชอวามนษยเกดมาเพอคด ซงเปนความเขาใจผด ทจรงมนษยเกดมาพรอมกบกลไกประหยดการคด คอถาไมจ าเปนจรง ๆ มนษยจะไมคด เพราะหากมวคดกอนท าในหลายเรอง ความจรงเกยวกบการคด 3 ประการ ไดแก 1) การคดท าไดชา 2) การคดนนยาก ตองใชความพยายามมาก 3) ผลของการคดนนไมแนวาจะถกตอง แมมนษยจะมธรรมชาตชอบคด หรอมความขสงสย (curiosity) แตกตองมธรรมชาตประหยดการคดเปนของคกนดวย เมอไรทการคดนนเผชญโจทยทยากเกน ความฉลาดจะท าใหมนษยหลกเลยงการคด หรอรสกไมสนกทจะคดนคอ เคลดลบส าหรบครในการออกแบบการเรยนร หรอตงโจทย ใหพอดระหวางความยากหรอทาทายกบความงายพอสมควรทนกเรยนจะท าไดส าเรจและเกดปต เกดความภมใจทท าไดส าเรจมนษยจะคด หากโจทยนนงายพอสมควรทจะคดไดส าเรจ ความส าเรจคอ รางวลทางใจ เปนแรงจงใจทจะคดโจทยตอไป ครจะตองใชจตวทยาขอนกบศษยอยตลอดเวลา ซงจะท าใหศษยเกดความสนกในการเรยน ถาโจทยยากเกนไป ธรรมชาตของความเปนมนษยจะกระตนใหเขาเลกคดหนการคด หลกหนการเรยน แตถาโจทยงายเกนไป กไมทาทาย นาเบอหรอไมเกดการเรยนรความพอดอยทไหน นคอ ขอเรยนรทครจะตองฝกฝนตนเอง ทฤษฎทเกยวของคอ “ความจ าใชงาน” (working memory) กบ “ความจ าระยะยาว” (longterm memory) ในชวตประจ าวน มนษยเราใชความจ ามากกวาใชการคด และทส าคญ ความจ า 2 ชนดนชวยใหการคดงายขน คนเราใชความจ าชวยการคด หรอบางครงแทนการคดดวยซ าไป วธการฝกคดคอ การฝกแกโจทย ศลปะของการเปนครเพอศษยคอ การท าใหนกเรยนเรยนสนก และมโจทยทนาสนใจ สงทชวยกระตนความสนกและนาสนใจคอ ความส าเรจหรอการทสมองไดรบรางวลจากความส าเรจ ในการแกโจทยหรอตอบโจทย ดงนนโจทยตองมความยากงายพอดกบความจ าใชงาน และความจ าระยะยาวของเดก การฝกคดโดยการแกโจทย ตองมโจทยเปนชดจากงายไปยาก เพอกระตนใหนกเรยนคด ไดค าตอบทถกตอง ตอบถกหรอมวธคดทด กระตนใหอยากเรยนรตอไปอก นอกจากศษยจะได “ความร” เกบไวใน “ความจ าระยะยาว” แลว ศษยจะไดฝกฝนการคดและไดนสยการเปนนกคด ตดตวไปภายหนาครเพอศษยคอ “ครนกใหรางวล” โดยทศษยไมรตววาตนไดรบรางวล เพราะรางวลนนคอ ความรสกพอใจ มความสข ความภมใจทเกดขนในสมอง เพราะมการหลงสารเคมโดปามน (dopamine) ออกมาจากสมอง กระตนความรสกพงพอใจ หรอความสขนอกจากสารโดปามนจะหลงจากความรสกวามความส าเรจแลว ยงหลงเมอไดรบค าชม ดงนน ครเพอศษยตองเปนนกใหค าชม หรอใหก าลงใจไมใชนกต าหนตเตยนหรอดดาวากลาว ซงเปนกระบวนการสนองอารมณรนแรงของตนเองครเพอศษยคอ นกออกแบบโจทยการเรยนร ใหศษยฝกคดจากงายท าบอย ๆ จนเปนนสยของการเปนคนชางคด หรอคดเปน คดอยางมวจารณญาณ แลวคอย ๆ พฒนาทกษะเพอการด ารงชวตในศตวรรษท 21 (21st Century Skills) นคอ กระบวนการเรยนรทครเพอศษยจะตองเรยนรไปตลอดชวต ในความเปนจรงแลว

8

คนเราจะคดไดลกซงหรอมวจารณญาณ ตองมความรมาก ทเขาเรยกวา มตนทนความร (background knowledge) ทเรยกวาพหสตซงแปลวา ไดยนไดฟงมามากคอ มความรมาก และเปนทรกนวาตองสงเสรมใหลกและศษยอานหนงสอ และรกการอานตงแตเดกจนเปนนสย ไทยเรามวล “คดอาน” ซงนาจะสะทอนแนวคดวาเราเชอวา ความคดกบความรเปนสงทเสรมสง เกอกลซงกนและกนของสรรพสง ความคดกบความจ ามความเชอมโยงกน หากมความจ าด มความรอยในสมองมากกจะคดไดดกวา คดเชอมโยงกวางขวางกวา คดลกซงกวา ดงนน ครจงตองฝกนกเรยน ใหรจกวธจ า ฝกทกษะการจ าเพอใหมทงความจ าใชงาน และความจ าระยะยาว ทด เคลดลบคอ เดกทมความจ าทงสองแบบนด จะไมเบอเรยน ไมเบอคด การเรยนและการคดจะเปนของสนกไมใชนาเบอหนาย นคอ สวนหนงของการสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนร หรอท าใหเดกสนใจใครเรยนร หนาทส าคญทสดของครคอ การสรางแรงบนดาลใจใครเรยนร ครตองออกแบบการเรยน ใหเดกไดฝกการคดกบการจ าไปพรอม ๆ กน มฉะนน การจดจ าความรจะเปนการจ าแบบทองจ า แบบนกแกวนกขนทองซงจะไดความรทตน ตองหาทางท าใหนกเรยนเขาใจความหมายหรอคณคาของความรนนเพอใหไดความรทลก มวธการตาง ๆ ทจะท าใหนกเรยนเขาใจความหมายตอชวตของเขา วธการหนงคอจดกลมความรเหลานนเปนกลม ๆ เชนท าเปนเกมใหเดกเลน เชน เกมตอค า สตวเลยงลกดวยนม พชใบเลยงเดยว เกมดภาพแลวจดกลมสตว เปนตน ครตองท าความรจกสมองและกลไกการท างานของสมอง จงจะฝกออกแบบการเรยนรของศษยไดสนก และสนกกบการเรยนร แทจรงสมองของมนษยมความมหศจรรย มความฉลาดอยในตวทจะท างานอยางฉลาดคอ ท างานนอยไดผลมาก สมองจงไมจ าทกเรองทเราประสบ เลอกจ าเฉพาะเรองทถอวาส าคญคอ เรองทเราคด เอาใจใส หรอมอารมณรนแรงกบมน สภาพทประสบกบครคอ ตนเองตงใจสอนเตมท คดออกแบบการเรยนการสอนอยางด ถงชวโมงสอนกตงใจสอนอยางดเยยม วนรงขนถามเดกวาไดเรยนรอะไร ไมมเดกจ าไดแมแตคนเดยว และเมอสอบผลสมฤทธทางการศกษา เดกกสอบตก การเรยนรทแทจรงหมายถงผเรยนซมซบเขาไปไวในความจ าระยะยาว เพอดงออกมาใชไดยามตองการ ครทเกงคอ ครทชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทแทจรง และครทเกงมคณลกษณะส าคญ 2 ดาน คอ 1. รกเอาใจใสเดก เดกสมผสจตใจเชนนนไดและสบายใจทจะเขาหาซงเปนมตดานมนษยสมผสมนษย 2. สามารถออกแบบการเรยนร ใหนาสนใจและเขาใจงายส าหรบศษยท าใหเกดการเรยนรทลกและเกดความจ าระยะยาว ความจ าเปนผลของมาจากการคด การมความรคอ มความจ าระยะยาวเอาไวใชงาน ความจ าเกดจากอะไรบาง การกระทบอารมณอยางรนแรงทงดานสขและดานทกข ชวยใหเกดการจ า แตไมจ าเปนเสมอไปวาตองมการกระทบอารมณจงจะจ าได การท าหรอประสบการณซ า ๆ จะชวยใหจ าไดดขน แตไมเสมอไป ความตองการทจะจ า แตบอยครงทลม ทง ๆ ทตองการจ าการคดถงความหมายทถกตองตอบรบทการเรยนรนน ๆ วธการหนงคอ ใชโครงสรางของเรอง (story structure) ในการออกแบบการเรยนร และการเดนเรองใหนกเรยนคดตรงตามความหมายทตองการใหเรยนร กลไกทชวยและไมชวยใหเดกเรยนร ชใหเหนความเขาใจผด ๆ ทยดถอกนมานาน เชน การท าใหเนอเรองหรอสาระของบทเรยนเปนเรองทนาสนใจส าหรบเดก อาจไมใชปจจยส าคญตอการเรยนรของเดก เพราะตววธการเพอใหนาสนใจนนเองอาจเปนตวดงดดความสนใจของ

9

เดก ใหหนเหไปสนใจสวนของการกระตนความสนใจ ไมสนใจตวสาระของวตถประสงคทตองการใหเรยนร เชน ครเอาลกเตามาทอดเพอใหเดกคดเรองความนาจะเปน แตเดกบางคนกลบคดเพยงเรองลกเตา ไมไดคดเรองความนาจะเปน วนรงขนครถามวาไดเรยนอะไร นกเรยนคนนนตอบไดแตเรองลกเตา ตอบเรองความนาจะเปนไมไดเลย เรยกในภาษาวชาการวา กระบวนการ (process) เพอความนาสนใจกลายเปนเหตใหไขวเขว (distraction) ออกไปจากสาระทตองการใหเรยนรคอ ความสนกกลายเปนอปสรรคตอการเรยนรตามเปาหมายทก าหนดเพราะไปสนกอยกบเรองไมเปนเรอง การออกแบบการเรยนรคอ การออกแบบกระบวนการทท าใหเดกคดตรงตามวตถประสงคของการเรยนรของบทเรยนนน ไดอยางแทจรงดวยการ ซมซบเขาไปเปนความจ าระยะยาวของศษย การคดอยางมวจารณญาณ จะเกดขนไดตองมความรเดมหรอตนทนความร (background knowledge) จากความจ าระยะยาวเปนฐาน ครจงตองจดการเรยนรใหศษยสงสมความรไวมาก ๆ โดยจดการเรยนรใหมความหมาย ใหศษยคดถงความหมายทถกตองตามบรบทนน ๆ เพอใหเกดความจ าระยะยาว 4.2 ความเขาใจ

ความเขาใจเปนเรองทเปนนามธรรมจะยากตอความเขาใจเพราะสมองสรางมาส าหรบเขาใจสงทเปนรปธรรมความเขาใจนนเกดจากการเอาความรเดมมาใชแกปญหา หรอประยกตใชในสถานการณใหม (knowledge transfer) แลวเกดความรใหมหรอขยายความรเดม ระดบความเขาใจซงจะเปนระดบตนหากโครงสรางความคดเปนแบบผวเผน (surface structure) แตระดบความเขาใจจะเปนระดบลก หากโครงสรางความคดเปนแบบลก (deep structure) คอ คดในระดบความหมาย (meaning) เปนหนาทของครทจะฝกเตรยมความพรอมใหเขาใจระดบลก โดยท าแบบฝกหดจบกลมแยกประเภทสงของคเหมอน คตรงกนขาม เปรยบเทยบ แบบฝกหดทสนกคอ เลนเกม อยางท ครตองเนนความเขาใจระดบลกในการออกแบบการเรยนร การสอสาร การออกขอสอบเพอทดสอบการเรยนร และการใหการบาน 4.3 การออกแบบการจดการเรยนรทเหมาะตอความแตกตางระหวางบคคล

ผเรยนมความแตกตางกนหลากหลายดานมาก เราตองปรบการสอนใหเหมาะตอความแตกตางนน ครไทยตองเอาความเปนจรงเกยวกบความแตกตางของศษยในทกดาน มาเปนขอมลประกอบในการออกแบบการเรยนร นกเรยนมความแตกตาง 3 แนว ไดแก 1. ความสามารถทวไปในการเรยนร อาจเรยกวาเดกฉลาด เดกหวไว เดกหวชา 2. รปแบบการเรยน ตามทฤษฎมผเรยนแบบเนนจกษประสาท แบบเนนโสตประสาท และแบบเนนการเคลอนไหว (Visual, Auditory, and Kinesthetic Learners Theory) 3. ความฉลาด 8 ดาน ตามทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligences) ไดแก ดานภาษา ดานตรรกะและคณตศาสตร ดานมตสมพนธ ดานการเคลอนไหวรางกาย ดานดนตร ดานรผอน ดานรตนเอง ดานรอบรธรรมชาต จากทฤษฎดงกลาว น าไปสการตความเชงประยกต 3 ขอ ไดแก 1. รายการตามตารางเปนความฉลาด (intelligence) ไมใชความสามารถ (ability) ไมใชความถนด (talent)

10

2. โรงเรยนควรสอนความฉลาดใหครบทง 8 ดาน 3. เมอสอนความรใหม ควรใชหลาย ๆ ความฉลาด หรอทกความฉลาด เปนทอตอการเรยนร เพอใหนกเรยนไดเลอกใชส าหรบท าใหการเรยนรของตนบรรลผลอยางสงสด การออกแบบการจดการเรยนร โดยค านงถงความแตกตางของเดกเปนเรองทครตองตระหนก และแนะน าส าหรบน าความรเรองความฉลาด 8 แบบ ไปใชในหองเรยนคอ 1) ใหน าไปใชในการออกแบบหรอเลอกเนอหาส าหรบการเรยนรไมใชน าไปใชแยกแยะเดก 2) เปลยนรปแบบการเรยนรเปนครงคราว เพอลดความจ าเจนาเบอหนาย 3) เดกทกคนมคณคา แมบางคนจะเรยนชา 4) ชวยเดกทเรยนออน ดวยเอาใจใส ใหก าลงใจ ใหผเรยนทเรยนออน พากเพยรฝกฝนตนเอง ดวยกระบวนทศนใหมทเชอวาสตปญญาสรางไดดวยการฝกฝนอยางมานะอดทน และการม “โคช” ทด และพอแม ความฉลาดเปนทงสงทตดตวมาแตก าเนด และสงทสรางขนใหมใสตว เคลดลบส าหรบครคอ การใหค าชม จงอยาชมความสามารถ ใหชมความมานะพยายาม เพอท าใหสงทมคณคาคอ ความมานะพยายาม คอความส าเรจทไดมาจากความบากบนเอาชนะอปสรรค จงอยาชนชมความส าเรจทไดมาโดยงาย

5. กรณศกษาเทคนคการจดการเรยนรในศตวรรษท 21 : หองเรยนกลบดาน “การเรยนรทดกวา ไมไดมาจากการทครคนพบ วธการสอนทดกวา แตเกดจากการทครไดใหโอกาสทดกวาแกผเรยนรใหสามารถสรางองคความรไดดวยตวเอง” (Prof. Seymour Papert แหง Media Lab, Massachusetts Institute of Technology (MIT)) เปนค าส าคญจากรายงานการประชมสมมนาวชาการ เรอง การพฒนาการเรยนรเพอสรางสรรคดวยปญญาแหงประเทศไทย ครงท 1 ของ ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ทนมตใหม ในการขบเคลอนการจดการศกษา ประกอบกบรฐมนตรกระทรวงศกษาธการ นายพงศเทพ เทพกาญจนา กลาวในทประชมผอ านวยการเขตพนทการศกษาทวประเทศ เพอใหนโยบายเตรยมความพรอมรบภาคเปดภาคเรยน 2556 อยากใหผอ านวยการเขตพนทการศกษาทวประเทศ เดนหนาพฒนาการเรยนการสอน และจะมการปรบเปลยนรปแบบการจดการเรยนการสอนในชนเรยนใหม โดยเฉพาะการบรหารจดการชนเรยนคาบละ 50 นาทใหเกดประโยชนมากขน เพราะเวลาเรยนในแตละปการศกษามเพยง 5 เดอน เศษ ๆ เทานน จงตองใชเวลาใหมประโยชนมากทสด “จะตองเลกเสยเวลาในการทองจ าในสงทไมจ าเปน แตใหทองในสงทจ าเปนเทานน แลวน าเวลาเรยนไปสงเสรมการคดวเคราะหใหกบเดก และตองแบงแยกความส าคญของเนอหา เลอกเนนในบางเนอหา อะไรทไมจ าเปนกตดทงไป ทส าคญนอกจากดานวชาการแลวยงตองสงเสรมการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมใหแกนกเรยน รวมถงการปลกฝงประชาธปไตยในโรงเรยนดวย โดยตองสรางบรรยากาศการเรยนรประชาธปไตยในโรงเรยน เพราะเรองเหลานจะเรยนรไดดวยการปฏบตซ า ๆ โดยเดกซมซบ” ดาน ดร.ชนภทร ภมรตน เลขาธการคณะกรรมการขนพนฐาน กลาววาในปการศกษา 2556 น สพฐ. จะเรมปรบลดการใหการบานโดยใชวธใหครแตละวชาบรณาการการใหการบานรวมกน และยงน าแนวคดการจดการเรยนการสอนใหมทเรยกวา “หองเรยนกลบดาน” หรอ “Flipped Classroom” มาเรมใชในปการศกษา 2556 (เดลนวส, 8 พ.ค., 2556) สอดคลองกบ

11

นโยบายรฐมนตร จาตรนต ฉายแสง ในการเรงปฏรปการเรยนรทงระบบใหสมพนธเชอมโยงกน เพอใหผเรยนสามารถคด วเคราะห แกปญหา และเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนอง โดยปฏรปใหมความเชอมโยงกนท งหลกสตรและการเรยนการสอน ใหกาวทนการเปลยนแปลงและสอดคลองกบการเรยนรยคใหม การพฒนาคร และการพฒนาระบบการทดสอบ การวดและประเมนผลทไดมาตรฐานและเชอมโยงกบหลกสตรและการเรยนการสอน และการพฒนาผเรยน และนโยบายเรงน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาใชในการปฏรปการเรยนร สรางมาตรฐานการเรยนการสอนดวยคอมพวเตอรแบบพกพา (แทบเลต) รวมทงการพฒนาเนอหาสาระถอวาเปนเรองส าคญทจะตองเรงพฒนา คอ "เนอหาสาระ" เพอจะใหมทงเนอหาทควรร รปแบบของแบบทดสอบ แบบฝกหด เทคนค นวตกรรมใหม ๆ ทใหเดกใชกบแทบเลต เพอท าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ ไดผลจรง หองเรยนกลบดาน (Flipped Classroom) เปนแนวทางจดการเรยนการสอนแบบใหมทถกคดคนขนจากประสบการณการสอนในชนเรยนของ Jonathan Bergmann และ Aaron Sams ซงพวกเขาเปนครวชาเคมของโรงเรยน Woodland Park High School รฐโคโลราโด ประเทศสหรฐอเมรกา มแนวคดทมนกเรยนบางสวนใหองเรยนถกดงไปท ากจกรรมอนๆ ท าใหไมสามารถเขาหองเรยนไดครบถวน เชนนกเรยนทเปนนกกฬา นกเรยนทตองท างานนอกเวลา หรอกจกรรมตางทตองใชเวลาในการเดนทาง แมกระทงเนอหาวชาตองเวลาในการท าความเขาใจมาก ๆ จนไมสามารถจดไดหมดในชวโมงเรยนดงนน Jonathan และ Aaron จงมแนวคด 2 ประการคอ 1) พจารณาเลอกเทคโนโลยทมความเปนไปไดทจะนามาใชกบนกเรยน และนกเรยนสามารถน าขนมาเรยนไดขณะเดนทาง หรอในเวลาวางจากอปกรณหรอเครองมอ ทนกเรยนม เชน คอมพวเตอร แทบเลต สมารทโฟน หรอแลบทอป นอกเหนอจากการเรยนในชนเรยนปกต 2) จดกจกรรมตาง ๆ เพอเปนตวเชอม เชน อเมลจากนกเรยนทมขอสงสย อเมลจากครผสอนตงค าถามไปยงนกเรยน บทความหรอเนอหาตางๆ เกยวกบเนอหาวชาทอยบนเวบไซต วงการศกษาของไทยไดมการคดคนเพอพฒนารปแบบนวตกรรมทางการเรยนรและรปแบบการสอนตามหลกสตรเพอกาวทนกบความเปลยนแปลงกบบรบทเชงสงคม กาวทนความเปลยนแปลงกบโลกแหงความกาวหนาทางวทยาศาสตรเทคโนโลยทเขามามบทบาทตอการจดการศกษาคอนขางสง ภายใตกระแสแหงการปฏรปการศกษาไทยในปจจบนทมงพฒนาการศกษาใหบรรลผลตามเจตนารมณของการจดการศกษาโดยรวม เปนไปตามปรชญาแนวคดของการพฒนาโดยมงเนนทผเรยนเปนส าคญ (Learners Center) กาวสการพฒนาทยงยนตอไปในอนาคต “หองเรยนกลบดาน” จงกลายเปนนวตกรรมและมมมองหนงทเปนวธการใชหองเรยนใหเกดคณคาแกเดกโดยใชฝกประยกตความรในสถานการณตางๆเพอใหเกดการเรยนรแบบ “รจรง (Mastery Learning)” ดวยแนวคด “เรยนทบาน ท าการบานทโรงเรยน” กลาวคอการจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนกลบทางนนจะมงเนนการสรางสรรคองคความรดวยตวผเรยนเองตามทกษะ ความรความสามารถและสตปญญาของเอกตบคคล (Individualized Competency) ตามอตราความสามารถทางการเรยนแตละคนจากมวลประสบการณทครจดใหผานสอเทคโนโลย ICT หลากหลายนอกชนเรยนอยางอสระทงดานความคดและวธปฏบต ซงแตกตางจากการเรยนแบบเดมทครจะเปนผปอนความรประสบการณใหผเรยน หองเรยนแบบกลบดานจะเปนการเปลยนแปลงบทบาทของครเปนผอ านวยการสอนอยางแทจรง

12

ไมใชผถายทอดความรแตจะสรางแรงบนดาลใจในการศกษาดวยตนเองจากสอการเรยนรตามวตถประสงคการเรยนร เมอเขาชนเรยนนกเรยนและครจะมสวนรวมกนในการสรางวถการเรยนอยางมคณคาในการสรางทกษะการคดขนสงคอการคดวเคราะห สงเคราะหและสรางสรรคนวตกรรม ดงรปท 1.1

รปท 1.1 กระบวนการหองเรยนกลบดาน

ทมา : http://ctl.utexas.edu/teaching/flipping_a_class/what_is_flipped

ตารางท 1 เปรยบเทยบกระบวนการจดการเรยนรแบบเดม และ หองเรยนกลบดาน

Class

มอบหมายใหนกเรยนอาน นกเรยนรบค าแนะน าผานโมดลการเรยนรทพรอมค าถาม

ครเตรยมการบรรยาย ครสรางโอกาสการเรยนร

Beginning of Class

นกเรยนไดรบขอมลทจ ากด นกเรยนมค าถามทเฉพาะเจาะจงอยในใจ เพอเปนแนวทางในการเรยนรของเขา

ครสรางสมมตฐานทว ๆ ไป ครตองสามารถคาดหวงความตองการเรยนรของนกเรยน

13

ตารางท 1 (ตอ)

During Class

นกเรยนพยายามเรยนรในหองเรยนตามล าพง

นกเรยนไดฝกปฏบตทกษะทพวกเขาจะคาดหวงวาจะไดเรยนรเพมเตม

ครสอนพยายามทจะใหนกเรยนเรยนรทกเนอหา

แนะน าการสอนกระบวนการเพอเกดการคดวเคราะห สงเคราะห

After Class

นกเรยนพยายามปฏบตภารกจทบานและไดรบขอเสนอแนะทลาชา

นกเรยนประยกตความรและทกษะทไดรบและยงมการปฏสมพนธกบครตลอดไป

สรปและต ดสนคณภาพการ เร ยนตามคณภาพของนกเรยน (ขณะน)

ครยงโพสตสอนขอแนะน า ๆ เพมเตมเพอเพมคณภาพการเรยนร

Office Hours

นกเรยนตองสรปจบการเรยน นกเรยนมความพรอมเพอขอความชวยเหลอทพวกเขารวาพวกเขาจ าเปนตองใชมน

อาจารยผสอนมกทบทวนความรเดม ๆ ตอยอดความรนกเรยนอยางตอเนองน าไปสความเขาใจทคงทน

และสามารถปรบกระบวนการจดการเรยนรสทกษะการคดขนสง ตามแนวคด Bloom’s Taxonomy ดงรปท 2

รปท 2 หองเรยนกลบดานกบ Bloom’s Taxonomy

ทมา : http://ileighanne.wordpress.com/2013/01/24/isnt-the-flipped-classroom-just-blended-Learning

14

6. นวตกรรมการศกษา 6.1 ความหมายของการพฒนานวตกรรมการศกษา

นวตกรรม หรอ นวกรรม มาจากคาวา “นว” หมายถง ใหม และ “กรรม” หมายถง การกระท าเมอน ารวมกน เปน นวกรรม หรอ นวตกรรม จงหมายถง การกระท าใหม ๆ หรอการพฒนาดดแปลงจากสงใดๆ แลวท าใหดขน และเมอมาใชในวงการศกษาจงเรยกวา “นวตกรรมการศกษา” การพฒนานวตกรรมการศกษา (Educational Innovation) จงหมายถง การกระท าใหม การสรางใหม หรอการพฒนาดดแปลงจากสงใด ๆ แลวท าใหการศกษาหรอการจดกจกรรมการเรยนการสอนเกดผลการเปลยนแปลงในการเรยนร เกดการเรยนรอยางรวดเรว มแรงจงใจในการเรยน ท าใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดกบผเรยน

ดงนนนวตกรรมการศกษาจงประกอบดวยองคประกอบ 3 ประการคอ

1) สงทท าขนใหม หรอปรบใหม 2) เปนทนาเชอถอ

3) มประสทธภาพ

6.2 ประเภทของนวตกรรมการศกษา

นวตกรรมทน ามาใชในทางการศกษา ทงการกระท าใหมใดๆ การสรางสงใหมๆ รวมทงการพฒนาดดแปลงจากสงใดๆ เพอใชในการเรยนการสอน แบงเปน 5 ประเภท คอ 1) นวตกรรมดานสอการสอน 2) นวตกรรมดานวธการจดการเรยนการสอน 3) นวตกรรมทางดานหลกสตร 4) นวตกรรมดานการวดและการประเมนผล 5) นวตกรรมดานการบรหารจดการ 6.2.1 นวตกรรมดานสอการสอน เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บทเรยนการตน บทเรยนCD/VCD ชดเรยนรดวยตนเอง บทเรยนเครอขาย หนงสออานเพมเตม แบบฝกความพรอม ฯลฯ แนวทางการพฒนาสอทนามาใชในการเรยนการสอน เชน

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองการคณสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 การพฒนาชดการเรยนรดวยตนเอง เรองระบบนเวศ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 การพฒนาสอประสมเพอใชในการสอนดนตร-นาฏศลป ชดราวงมาตรฐาน ระดบชนประถมศกษาปท

6 การพฒนาหนงสออานเพมเตมสาระพระพทธศาสนา เรอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนา ส าหรบ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 2 การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรโดยโครงงานวทยาศาสตร เรองสงมชวต ส าหรบนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6

15

6.2.2 นวตกรรมดานวธการจดการเรยนการสอน เชน การสอนแบบรวมมอรวมใจ (Cooperative Learning) การสอนแบบโครงสรางความร (Graphic Organizer) การสอนแบบศนยการเรยน (Learning Center) การสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Based) การสอนแบบบรณาการ (Integrate Teaching) การสอนดวยรปแบบซปปา (CIPPA Model) การสอนแบบโครงงาน (Project Method) การสอนดวยรปแบบการเรยนเปนค(Learning Cell) แนวทางการพฒนาดานวธการจดการเรยนการสอนแบบตาง ๆ เชน

การพฒนารปแบบการสอนแบบซปปา (CIPPA MODEL) เรอง พชดอก ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

การพฒนาการสอนแบบรวมมอรวมใจ เรอง เศรษฐกจพอเพยง ส าหรบนกเรยนชนมธยม ศกษาปท 4 การพฒนาวธการสอนแบบฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เรองอบตเหตในชวต ประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 การพฒนาการสอนโดยใชสถานการณจ าลอง เรอง สงแวดลอม สาหรบนกเรยนชนมธยม ศกษาปท 4 การพฒนารปแบบการสอนซอมเสรม เรอง นาฏศลป สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 การพฒนารปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนร เรองพระพทธศาสนา ชนประถมศกษาปท 3 การพฒนารปแบบการสอนวชาภาษาองกฤษเพอปรบเปลยนพฤตกรรมของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 5 การพฒนารปแบบการสอนแบบซปปา เรองการท าโครงงาน ส าหรบนกเรยนชวงชนท 1

6.3 ประสทธภาพ

จากทกลาวแลววาประสทธภาพเปนองคประกอบหนงของนวตกรรม เพอความชดเจนจงขอยกตวอยางประสทธภาพของนวตกรรมประเภทสอการสอนคอมพวเตอรชวยสอน ท กฤษมนต วฒนาณรงค( 2546, หนา 99) กลาวถง ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนหมายถง ความสามารถของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในการสรางผลสมฤทธทางการเรยน ใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคถงระดบเกณฑทคาดหวงได การหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประกอบดวยกระบวนการทตองท าควบคกน 2 ขนตอนไดแก ขนตอนการหาประสทธภาพเชงเหตผล (Rational Approach) และขนตอนการหาประสทธภาพของบทเรยนเชงประจกษ (Empirical Approach) จงมนใจไดวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนผานกระบวนการทยอมรบได ประสทธภาพแตละดานประกอบดวยรายละเอยดดงน 6.3.1 ประสทธภาพเชงเหตผล เปนประสทธภาพโดยใชหลกความรและเหตผล โดยผเชยวชาญเปนผตดสนคณคา การวจยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทวไปแลวจะประกอบดวยเครองมอ 2 สวนคอ แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน และคอมพวเตอรชวยสอน (วจารณ สงกรานต, 2547, หนา 51) ซงเครองมอทง 2 สวนจะประกอบดวยกระบวนการทสมพนธกบผเชยวชาญดงน 1) แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน กระบวนการพฒนาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน ประกอบดวย การวเคราะหเนอหาและจดประสงคเชงพฤตกรรมเพอสรางแบบทดสอบทมความ

16

สอดคลองกบจดประสงคเชงพฤตกรรมและมความครอบคลมเนอหา การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแบบเลอกตอบ ก าหนดคะแนนตอบถกเปน 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบ 0 คะแนน เหตผลทใชแบบทดสอบแบบเลอกตอบเนองจากเปนแบบทดสอบทสามารถสรางประกอบควบค ไปพรอมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และสามารถประมวลผลคะแนนการทดสอบไดทนททนใด การน าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทสรางขนเสนอผเชยวชาญดานเนอหาอยางนอย 3 ทานพจารณาความสอดคลองของแบบทดสอบกบจดประสงคเชงพฤตกรรม ดงนน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนเครองมอทส าคญทตองผานกระบวนการประเมนหาดชนความสอดคลองระหวางขอสอบรายขอกบจดประสงคเชงพฤตกรรมจากผเชยวชาญดานเนอหา ในกรณทขอสอบใดทไมไดมาตรฐานตามเกณฑตองท าการปรบปรงหรอตดทงไป เพอให ผลการวดไดตรงคณลกษณะของสงท ตองการวด มความตรงตามเนอหา และยงผานกระบวนการวเคราะหขอสอบเพอใหไดเครองมอทมความเทยงตรง ทผานการทดสอบจากผเรยนทเรยนแลวเปนผตดสนคณคาอกดวย 2) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การประเมนผลสอการเรยนการสอนนนเปนการน าผลจากการวดผลสอการเรยนการสอนมาตความหมายและตดสนเพอทจะรวาสอนนท าหนาทตามทวตถประสงคก าหนดไวไดในระดบใด มคณภาพดหรอไม ปจจยหลกทมผลตอการผลตสอคอประกอบดวย ลกษณะเฉพาะตามประเภทของสอ การออกแบบ เทคนควธ และความสวยงาม การประเมนผลบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงมงตรวจสอบทงสประเดนเปนหลก ลกษณะเฉพาะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมการประยกตใชทฤษฎการเรยนรมาเปนตวแบบในการพฒนา ในอนทจะน าไปสการท างานทสมบรณตามศกยภาพของสอแตละประเภท และตามวตถประสงคของการผลตสอ ทประกอบดวยมาตรฐานการออกแบบทสรางสรรคสงใหม องคประกอบการเรยนการสอนท เกยวของ จตวทยาการเรยนร เฉพาะกลมเปาหมาย หลกการสอน กระบวนการสอสารและลกษณะเฉพาะเรอง การชหรอแสดงสาระส าคญตามทตองการไดอยางนาสนใจ กระชบและไดใจความครบถวน มความเหมาะสมกบการจดการเรยนการสอน จ านวนเวลาเรยน สวนดานมาตรฐานทางเทคนควธการเสนอสอนน เปนการใชเทคนควธการทางการศกษาออกแบบสอทชวยท าใหการสอสาระชดเจนและเปนทเขาใจงายส าหรบกลมเปาหมายมความชดเจนคลมเครอไมคลมเครอและสบสนจนเปนอปสรรคตอการสอความเขาใจ มการน าเสนอทนาสนใจกอใหเกดความเขาใจงาย และสามารถสรปกนความไดครบถวนถกตองตามวตถประสงค การตดสนคณคาของสอจะประกอบดวยผเชยวชาญอยางนอย 2 กลม ไดแกผเชยวชาญดานเนอหา และผเชยวชาญดานเทคนควธการผลตสอการสอน 6.3.2 ประสทธภาพเชงประจกษ เปนวธการหาประสทธภาพโดยการน าไปใชทดลองกบกลมเปาหมาย มนตร แยมกสกร(2550, หนา 2) ไดกลาวถงการหาคาประสทธภาพสอการสอนทม 2 วธ คอ เกณฑมาตรฐาน 90/90 (The 90/90 Standard) และเกณฑ E1/E2 1) เกณฑมาตรฐาน 90/90 (The 90/90 Standard) เปนวธการทมหลกการเรยนแบบรอบร (Mastery learning) เปนหลกการส าคญ ผเขยนแนวคดเกณฑมาตรฐาน 90/90 คอรองศาสตราจารย ดร.เปรอง กมท ซงเขยนหนงสอชอ เทคนคการเขยนบทเรยนโปรแกรม (เปรอง กมท อางถงใน มนตร แยมกสกร, 2550, หนา 2) โดยสะทอนประสทธภาพของบทเรยน ซงเปนสอทมเปาหมายหลกเพอให

17

ผเรยนใชเรยนดวยตนเองเปนส าคญ หลกจตวทยาส าคญทเปนฐานคดความเชอของสอชนดนคอทฤษฎการเรยนแบบรอบร ซงมความเชอวาผเรยนทกคนสามารถเรยนรได หากจดเวลาเพยงพอจดวธการเรยนทเหมาะสมกบผเรยนกสามารถทจะท าใหผเรยนสามารถเรยนรไดตามวตถประสงคของการเรยนได โดยนยามความหมายเกณฑมาตรฐาน 90/90 ดงน 90 ตวแรก หมายถงคะแนนรวมของผลการสอบของผเรยนทงหมดทตอบถกโดยน ามารวมเขาแลวคดเปนรอยละ ไดไมต ากวารอยละ 90 90 ตวหลง แทนคณสมบตทวา รอยละ 90 ของนกเรยนทงหมด ไดรบผลสมฤทธตามความมงหมายแตละขอ และทกขอของบทเรยน 2) ประสทธภาพ E1/E2 เปนเกณฑการประเมนพฤตกรรมอยางตอเนองและการประเมนรวบยอด ตวอยางเกณฑประสทธภาพ 80/80 นยามประสทธภาพไดดงน 80 ตวแรก (E1) หมายถง ประสทธภาพของกระบวนการ ซงไดมาจากคะแนนเฉลยของผเรยนทตอบค าถามถกจากการท าแบบทดสอบทายหนวยการเรยนในหนวยยอย คดเปนรอยละไมต ากวา 80 80 ตวหลง (E2) หมายถง ประสทธภาพของผลลพธ ซงไดจากคะแนนเฉลยทผเรยนตอบค าถามถกจากการวดผลหลงการเรยนคดเปนรอยละไมต ากวา 80

18

ค าถามทบทวนการบรหารจดการชนเรยนแนวใหม

ขอ 1. ครทมคณภาพในศตวรรษท 21 มคณลกษณะอยางไร ก. ผเรยนอานมาก สอนนอย ข. สอนโดยสอทนสมยใชหองสตดโอ ค. สรางทกษะและเจตคตใหกบผเรยน ง. มความทนสมยรกาวทนเทคโนโลย จ. สอนใหจบในชนเรยนไมมการบาน ขอ 2. นกเรยนในศตวรรษท 21 ควรมทกษะชวตแบบใด ก. มความรวมมอแบบชวยเหลอเกอกน ข. มการรวมมอกนท างานแบบสายพาน ค. รวมมอโดยสรางเอกลกษณตนเองในเชงแขงขน ง. มความรวมมอแบบสรางสรรคตวเราและผอนเขาดวยกน จ. รวมมอกนแบบโดยใชเทคโนโลยเขาชวยสรางผลงานใหกลมโดดเดน ขอ 3. PLC หรอ Professional Learning Community มความส าคญตอใครอยางไร ก. ผบรหารสถานศกษา ควรสรางโปรเจกตเพอบรณาการกบการจดการเรยนรระดบโรงเรยน ข. ผบรหารสถานศกษา เพอสรางเครอขายความรวมมอในระดบเขตพนทการศกษา ค. ครผสอน เพอสรางโปรเจกตรองรบการพฒนารวมกนในระดบโรงเรยน ง. ครผสอน เพอแบงปนแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนาการจดการเรยนร จ. นกเรยน เพอสรางโปรเจกตจากความรทไดจากกจกรรมการเรยนร ขอ 4. ขอใดเปนการเรยงล าดบสมรรถนะการเรยนรตามแนวคดของ Bloom ไดถกตอง ก. ความร ความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การวเคราะห การสงเคราะห ข. ความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การวเคราะห การสงเคราะห การประเมนผล ค. ความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การสงเคราะห การประเมนผล การสรางสรรค ง. ความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การสงเคราะห การวเคราะห การสรางสรรค จ. ความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การวเคราะห การประเมนคา การสรางสรรค ขอ 5. การจดการเรยนรโดย เรยนทบานท าการบานทโรงเรยน ค าวา “ท าการบานทโรงเรยน” เนนทขนตอนใด ก. ขนสรางความรความจ า ข. ขนสรางความเขาใจ ค. ขนการขยายความร ง. ขนการคดวเคราะห จ. ขนการทดสอบความร