NO BREAD TO WASTE

BROODAFVAL: EEN PROBLEEM MET VELE GEZICHTENAnno 2015 hebben we anderhalve planeet

nodig om iedereen te voeden en al ons

afval te verwerken. Tegelijkertijd gooien we

wereldwijd een derde van ons voedsel weg

als afval. Brood staat steevast in de top-3

van voedsel dat we verspillen. Alleen al in

Nederland gooien we dagelijks 435 duizend

broden weg, goed voor 127 miljoen kilo brood

per jaar.

Maar er komen meer problemen kijken bij

het weggooien van brood, en die zijn goed

merkbaar in Rotterdam. Zo is broodafval

één van de belangrijkste oorzaken voor

ongedierte in de stad, zoals ratten. Boven-

dien zorgt elk brood dat te veel gebak-

ken wordt voor verdere uitputting van de

aarde. Niet alleen verliezen we waar-

devolle grondstoffen, ook is er veel energie

nodig om een brood te bakken. Die en-

ergie wordt vaak opgewekt door fossiele

brandstoffen als aardolie en steenkolen te

verbranden, bijvoorbeeld op de Maas-

vlakte. Broodafval kost dus niet alleen veel

geld, maar zorgt ook voor schade aan het

milieu en de leefomgeving.

Gelukkig hebben wij van BroodNodig een

oplossing: de BroodNodig010! Deze vergis-

ter zet broodafval via fermentatie om in

biogas. De voordelen hiervan zijn legio. Ten

eerste kan de bakker zijn gasovens direct

voeden met het methaangas, waardoor hij

minder fossiele energie nodig heeft én zijn

energierekening drukt. Ten tweede blijft

er minder broodafval over, waardoor er

minder ongedierte naar Rotterdam komt.

En ten derde krijgt elke bakker met een

vergister promotiemateriaal, zodat hij in

zijn winkel de consument kan informeren

over het probleem en kan stimuleren om zo

min mogelijk zwerfbrood en broodafval te

maken.

Het resultaat: financiële winst voor de bak-

ker, bewustwording bij de consument én een

schoner Rotterdam.

1.SAMENVATTING

VOOR EN DOOR ROTTERDAM

Wij van BroodNodig hebben één groot

doel: de hoeveelheid broodafval en

zwerfbrood in Rotterdam verminderen. Dit is

mogelijk door zowel bakkers als consu-

menten te mobiliseren. Wij richten ons

daarom zowel op ambachtelijke bakkers

als consumenten op plekken waar veel

problemen met broodafval spelen.

Voor de Rotterdammer betekent Brood-

Nodig dat hij in een schonere stad woont.

Minder brood op straat zorgt namelijk voor

minder ongedierte, terwijl een opgeruimde

buitenruimte voor een gevoel van veiligheid

zorgt. Bovendien kan Rotterdam via Brood-

Nodig een voorbeeld zijn voor de rest van de

wereld, aangezien veel steden kampen met

de gevolgen van afvalbrood.

ORIËNTATIE,IMPLEMENTATIE EN VERDER

Voor de succesvolle introductie van de

BroodNodig010 willen we de volgende

fasen doorlopen: oriëntatie, ontwikkeling,

concept, detaillering en implementatie.

Hierdoor krijgen we een goed inzicht

in de markt en onze doelgroepen, een

uitstekend ontwerp en een naar tevreden-

heid werkend prototype van de Brood-

Nodig010 op meerdere testlocaties.

BENODIGDE FINANCIERING CITYLAB010

Om dit plan te realiseren dienen we 2.660

uren in te zetten. Daarnaast maken we nog

extra kosten, zoals voor apparatuur om de

vergisters te bouwen en het materiaal voor

de mediacampagne.

In totaal hebben we voor realisatie

€ 200.078 nodig (exclusief BTW).

Dit bedrag bestaat ten eerste uit

€ 94.880,- dat wij aanvragen bij het

thema Buitenruimte. Hiermee willen wij

onze drie promotiecampagnes gericht

op gedragsverandering en bakkers in de

stad Rotterdam op touw zetten, en twee

broodvergisters in de buitenruimte plaatsen

(onderdeel van de campagne ‘Zwerfbrood

van straat’).

Ten tweede vragen wij € 70.698,- aan bij

het thema Economie. Dit bedrag is nodig

om aan productontwikkeling te doen en te

komen tot een uitstekend werkend proto-

type. De ontwikkeling bestrijkt de oriën-

tatiefase tot en met de detailleringsfase en

implementatie van een broodvergister bij

de bakker, met als eindresultaat een stevig

verankerd Rotterdams product dat zich

richt op een globale markt.

Ten slotte een aanvraag van € 34.500,-

bij het thema Duurzaamheid. Deze kosten

worden gemaakt zodat wij als stichting

kunnen blijven bestaan en met hoge inzet

kunnen blijven werken aan het plan en de

ontwikkeling van BroodNodig010.

Wij streven ernaar het volledige concept

binnen een jaar te kunnen uitrollen met een

grote impact op Rotterdam.

In de bijlagen ‘Buitenruimte’, ‘Economie’ en

‘Duurzaamheid’ vindt u de specifieke

doeleinden per thema met bijbehorende

activiteiten voor het komende jaar.

2. INTRODUCTIE

WAAROM BROOD TE WAARDEVOL IS OM ZOMAAR WEG TE GOOIEN

We leven in een wereld waarop we moeite

hebben om iedereen van eten te voorzien

en ons afval amper kwijt kunnen. Daar zijn

we zelf verantwoordelijk voor, aangezien

we heel veel voedsel niet opeten, maar

ongebruikt weggooien. Een van de belan-

grijkste vormen van voedselafval is brood.

Dat is zonde. Brood is niet alleen een veel

te waardevolle grondstof om zomaar weg

te gooien, maar zorgt ook voor milieupro-

blemen.

MAAK ZICHTBAAR DAT BROODAFVAL WAARDEVOL IS

Gedragsverandering is een zeer moei-

lijk en complex proces. Een cruciale

stap daarin speelt bewustwording.

Mensen moeten zich gaan realiseren

dat broodafval waardevol is voordat zij

minder afval maken. Een effectieve manier

om dit te doen is door mensen direct te

belonen voor hun goede gedrag. Voor

ondernemers moet duidelijk worden dat

broodafval in geld omgezet kan worden,

terwijl bewoners zich moeten gaan rea-

liseren dat minder broodafval leidt tot een

betere leefomgeving.

BroodNodig doet exact dit: de waarde van

broodafval zichtbaar en tastbaar maken

voor producenten, verkopers én consu-

menten van brood.

DE KLEINSCHALIGE BROODVERGISTER

Om dit te realiseren, heeft BroodNodig

de BroodNodig010 verzonnen. Dit is een

broodvergister die broodafval omzet in

schone energie. En omdat brood een hoge

energetische waarde heeft, levert Brood-

Nodig010 netto geld op.

Via BroodNodig010 tonen we niet alleen

de waarde van broodafval aan, maar

hebben we ook een grotendeels in Rotter-

dam geproduceerd duurzaam product in

handen dat economisch rendabel is.

In eerste instantie ontwikkelen we de

BroodNodig010 voor bakkers, zodat

zij hun eigen energie kunnen opwekken.

Tegelijkertijd kijken we met diverse part-

ners hoe we er in Rotterdam voor kunnen

zorgen dat minder bewoners brood weg-

gooien.

€

3. PROBLEEM & OPLOSSING

HET PROBLEEMAls we kijken naar de ecologische voetaf-

druk van de mensheid, dan hebben we

anderhalve planeet nodig om iedereen op

de wereld te voeden en om al ons afval te

verwerken. Desondanks gaat volgens het

Institution of Mechanical Engineers tussen

de 30 en 50 procent van ons voedsel

verloren, terwijl 80 procent daarvan nog

eetbaar is. Ook de Food & Agriculture

Organization van de Verenigde Naties

berekent dat tussen oogst en consumptie

ongeveer een derde van al het voedsel

verloren gaat.

Brood (en daaraan gerelateerde pro-

ducten) staat al lange tijd in de top-drie

van voedselbronnen die verspild worden.

Volgens cijfers van duurzaamheidsbureau

CREM gooien we in Nederland dagelijks

435 duizend broden weg. Aangezien een

gemiddeld brood 800 gram weegt, zetten

we in Nederland jaarlijks 127 miljoen kilo

brood om in afval. Dit komt overeen met

onderzoek over 2010, uitgevoerd door

CREM in opdracht van het Ministerie van

VROM (het huidige Ministerie van Infra-

structuur en Milieu). Toen bleek dat er 124

miljoen kilo brood weggegooid was. Ook

cijfers van de (inmiddels opgeheven) Sticht-

ing Bakkerij Imago tonen aan dat in 2009

bakkers en supermarkten 112 miljoen kilo

afvalbrood produceerden.

In Rotterdam is het jammer genoeg niet

anders. Aan de hand van interviews met

bakkers in Rotterdam weten we dat de

gemiddelde bakker dagelijks zo’n 15

procent van het gebakken brood moet

weggooien.

DE OPLOSSINGBroodNodig wil het probleem van

broodafval en zwerfbrood in alle fases

van de keten aanpakken, dus van produc-

tie tot en met consumptie. In eerste instantie

doen we dit via de BroodNodig010, een

vergister die broodafval omzet in biogas.

Bovendien willen we via de BroodNodige

campagne, aangevuld met andere cam-

pagnes, het gedrag van de Rotterdam-

mer zo sturen dat hij minder broodafval

produceert.

4. HET PRODUCT

BROODNODIG010De BroodNodig010 is een kleine, op maat

gemaakte biogasinstallatie voor bakkers.

De vergister kan zo direct het probleem

oplossen van de grote hoeveelheid

broodafval die een bakker dagelijks over-

houdt. De kracht van de BroodNodig010

(in vergelijking met reguliere GFT-vergis-

ters) is dat deze met een heel hoog rende-

ment biogas kan maken, aangezien brood

(als enkele bron) meer energie bevat dan

verzameld GFT-afval.

Om Rotterdam optimaal te laten profiteren

van BroodNodig, zullen we de Brood-

Nodig010 zoveel als mogelijk lokaal laten

produceren en assembleren. Hierdoor

ontstaat een echt ‘gers’ Rotterdams product

dat de lokale economie aanjaagt. Het is

daarbij een optie om de assemblage te

laten uitvoeren door Rotterdammers met

een afstand tot de arbeidsmarkt.

Qua design werken we samen met en voor

de doelgroep voor een gewild product.

Wel zorgen we ervoor dat er een Rotter-

damse component in het uiterlijk zit, zodat

goed duidelijk is waar deze innovatie

vandaan komt.

HOE WERKT DE BROODNODIG010?

De BroodNodig010 zet broodafval in een

anaerobe (dus zuurstofloze) omgeving om

in biogas. Dit gebeurt via fermentatie,

waarbij methaangas vrijkomt dat direct de

gasovens van de bakker kan voeden. Ter

illustratie: het biogas dat je met 10 kilo

brood maakt, is genoeg om acht

huishoudens mee te laten koken.

Het vergisten van brood is een bewezen

technologie die op een grotere schaal

wordt toegepast. In China en India zijn

machines die 1000 kilo brood omzetten in

500 à 650 kubieke meter biogas, oftew-

el 0,5 à 0,65 kubieke meter biogas per

kilo brood. Ook in Nederland wordt er al

vaker brood vergist. Zo vindt in de Am-

sterdamse Kolenkitbuurt een kleinschalig-

er project van Enki Energy en Pink Pony

Express plaats waarbij een vergister van

één kilo brood 0,43 kubieke meter biogas

maakt. Deze reactor, met een inhoud van

één kubieke meter, kan minstens 11,2 kilo

brood per dag verwerken.

Deze successen nemen niet weg dat de

technologie nog om verder onderzoek

vraagt. BroodNodig wil broodvergisting

namelijk een niveau hoger tillen door een

machine te ontwikkelen die door iedereen

gebruikt kan worden. Het grote voordeel

hiervan is dat we zo een schaalbare

technologie ontwikkelen die op sociaal

niveau mensen direct de waarde van hun

broodafval laat zien en op bedrijfsmatig

niveau rendabel is voor massaproductie.

WAT ZIJN DEEFFECTEN?

Elke bakker profiteert economisch van de

BroodNodig010 omdat hij stevig bespaart

op zijn energierekening via de inzet van

zelf geproduceerde duurzame energie.

Daarnaast maakt hij zo minder kosten

voor het transporteren en verwerken van

afvalbrood, aangezien dit direct in de

lokale vergister verdwijnt. Hiervan plukt

ook de gemeente Rotterdam de vruchten,

aangezien zij kan bezuinigen op de dien-

sten die transport en verwerking mogelijk

maken.

Bovendien zorgt elke bakker voor minder

uitstoot van CO2, aangezien hij minder fos-

siel opgewerkte energie afneemt. Verder

ontstaat er veel minder broodafval, waar-

door de kans op zwerfbrood afneemt.

Ook op educatief vlak heeft de Brood-

Nodig010 positieve effecten. Zowel de

bakker als zijn klant leert dat broodafval

waarde heeft en dus niet op straat moet

komen. Dit effect willen we maximaliseren

door elke deelnemende bakkerszaak

te voorzien van promotiemateriaal dat

benadrukt dat deze bakker zorgt voor

minder broodafval en gebruikmaakt van

schone energie. We zeggen dat deze bak-

ker ‘Powered by BroodNodig’ is.

HOE ROLLEN WE BROODNODIG UIT?

In de Rotterdamse pilot-fase komt er een

BroodNodig010 te staan bij een bakker,

moskee en kinderboerderij. Deze laatste

twee partijen komen namelijk veel met

broodafval in aanraking. Na afronding

van de implementatiefase komen er meer

vergisters bij in de stad, zoals op eerdere

testlocaties en bij een aantal bakkers.

Als dit succesvol is doorlopen, komt de

BroodNodig010 ook bij andere instanties,

zoals kinderboerderijen en moskeeën.

Uiteindelijk moeten de vergisters op alle

plekken komen waar veel broodafval is,

zoals verzorgingstehuizen, gevangenissen,

scholen, (metro- en trein)stations en Rot-

terdam The Hague Airport. Deze locaties

hebben bovendien een grote impact op de

wijk, zoals de educatieve rol van kinderbo-

erderijen en scholen.

We willen bovendien projecten in de stad

opzetten rondom het belang om brood

te recyclen. Een voorbeeld is Nederlands

eerste ‘recycle-bakker’ (die broodafval

gebruikt als grondstof voor nieuw brood),

de rijdende broodvergister en een perco-

lator die draait op broodafval.

Dit alles moet ervoor zorgen dat we op de

lange termijn de BroodNodig010 kunnen

verkopen op de markt. De winst die dit

oplevert, vloeit terug naar de stichting

BroodNodig om haar idealen verder te

realiseren en op eigen benen te kunnen

staan.

5. DE CAMPAGNE

Om van BroodNodig een succes te ma-

ken, is er een stevige campagne nodig om

het probleem op de kaart te krijgen en

zowel producenten als consumenten mee te

krijgen.

Voordat we uitleggen hoe we deze cam-

pagne willen uitrollen, vatten we eerst

onze belangrijkste doelen en doelgroepen

samen.

DOELEN1. Minder broodafval in de stad en

daardoor een sterke afname van

zwerfvuil. Dit willen we realiseren

door het gedrag van Rotterdammers

te veranderen, waardoor zij hun

broodafval niet meer in de open-

bare ruimte van de stad lozen, maar

naar verzamelpunten brengen. Deze

gedragsverandering is mogelijk door

Rotterdammers bewust te maken van

de waarde van broodafval.

2. Grootschalige adoptie van de Brood-

Nodig010 We gaan alle partijen

enthousiasmeren om met de Brood-

Nodig010 te werken. We denken hier-

bij aan bakkers en organisaties die op

grote schaal met broodafval te maken

hebben of dit zelf produceren. Ook

moeten zij zich ervan bewust worden

dat broodafval veel waarde heeft.

3. Samenwerken met Rotterdamse

organisaties. We willen samenwer-

kingsverbanden aangaan met Rotter-

damse bedrijven en initiatieven om

een breed scala aan partnerschappen

te vormen. Hiermee versterken wij

elkaars netwerk en bereik en delen wij

in kennis en ervaring.

DOELGROEPENDat is in één woord samen te vatten:

Rotterdammers! Vrijwel elke Rotterdammer

maakt immers gebruik van de buitenruimte

én eet brood. Aan de ene kant richten we

ons op de Rotterdammers die brood voeren

aan eendjes en de meeuwen, en daardoor

(onbedoeld) ratten aantrekken. Aan de

andere kant mikken we op de Rotterdam-

mers die brood als afval op straat of in in

de vuilnisbak gooien.

Specifiek hebben we de volgende doel-

groepen voor ogen:

1. Bakkers:

6 ambachtelijke bakkers

6 mkb-producenten

6 Turkse en Marokkaanse bakkers

2. Consumenten

6 Bezoekers van bakkers

6 Rotterdammers die brood weg-

gooien

6 Moskeebezoekers

6 Kinderboerderijbezoekers

6 Schoolkinderen en hun ouders

3. Potentiële partners

6 Bedrijven

6 initiatieven

SAMENWERKINGS-PARTNERS

In Rotterdam zijn veel organisaties die

net als BroodNodig betrokken zijn bij de

broodproblematiek in deze stad. Met deze

partners willen we graag samenwerken om

BroodNodig zo goed mogelijk uit te rollen.

Sonneveld, een grote leverancier van

grondstoffen voor bakkers, heeft Sonextra

Sustain ontwikkeld. Dit is een grondstof die

functioneert als starter voor hergebruik van

‘oud brood’. Met Sonextra Sustain kunnen

Rotterdammers thuis hun oude sneetjes

brood verwerken tot nieuw brood. Brood-

Nodig werkt al langere tijd samen met

Sonneveld voor de toepassing van Sonex-

tra Sustain.

Om eventuele drempels weg te nemen, wil-

len we samen met de BakkersWerkplaats

Rotterdam laten zien en proeven hoe

ontzettend lekker gerecycled brood is. De

Bakkerswerkplaats heeft op meerdere fes-

tivals al samen met BroodNodig bewezen

dat de smaak van gerecycled brood,

bereid met Sonextra Sustain, super is. De

Bakkerswerkplaats doet dit door heerlijke

ambachtelijk gemaakte broden te verko-

pen. Deze worden gemaakt door Rotter-

dammers met afstand tot de ar beidsmarkt.

De Bakkerswerkplaats heeft hen opgeleid

en in dienst genomen.

Samen met het Milieucentrum en Stadsbe-

heer 010, twee partners waar we al langer

mee samenwerken, ontwikkelen we een

wijkgerichte campagne voor de inzameling

van oud brood.

Met de Willem de Kooning Academie

hebben we plannen gemaakt om studen-

ten in te zetten. Zij gaan in Rotterdam

onderzoek doen naar de benodigde ge-

dragsverandering om het weggooien van

brood tegen te gaan.

De doelen van BroodNodig sluiten naad-

loos aan bij andere Rotterdamse duurzame

voedselinitiatieven zoals Kromkommer,

Rotterzwam en Rechtstreex. BroodNodig

heeft al goed contact met deze partijen en

kan daardoor eenvoudig samenwerkingen

aangaan.

BROODNODIG-STRATEGIE 1: ZWERFBROOD VAN STRAAT

BroodNodig vormt een onderdeel van de

stedelijke aanpak van voedselresten op

straat. Hierbij gaan wij samen met Stads-

beheer en het Rotterdams Milieucentrum op

basis van signalen uit de wijk het gesprek

aan met wijkorganisatie.

6 Er zijn al bewoners die duidelijk

aangeven dat broodafval een groot

probleem vormt:

6 In Crooswijk geven bewoners aan te

kampen met een rattenprobleem

6 Een school in Delfshaven heeft het

idee geopperd om aan de

slag te gaan met zwerfbrood

6 In Feyenoord zijn meerdere signalen

ontvangen dat er problemen zijn met

zwerfbrood

In gesprek met deze wijkorganisaties

stellen we samen een plan van aanpak op

voor het inzamelen van brood in hun geb-

ied of publieke instelling.

Vervolgens starten we de inzameling.

Stadsbeheer staat hierbij in voor de

logistieke afvoer van het zwerfbrood.

In de periode dat er nog geen Brood-

Nodig010-vergister is, zorgen we ervoor

dat het brood naar de stadsvergister van

Alphen aan de Rijn gaat om daar omgezet

te worden in duurzame energie.

Als laatste plaatsen we de Brood-

Nodig010-vergister bij deze partners. Rot-

terdamse organisaties krijgen zo hun eigen

winstmakende prullenbak die een bron van

extra inkomsten voor hen vormt.

EFFECTEN

Het resultaat van deze campagne: minder

zwerfbrood op straat. Dit lukt doordat

BroodNodig een duidelijk handelingsper-

spectief biedt dat zichtbaar effect heeft

en afval omzet in directe opbrengsten voor

de gemeenschap (zoals via een moskee) en

de wijk (de kinderboerderij en de school).

Kortom: heel de stad profiteert hiervan.

De resultaten die we boeken sluiten naad-

loos aan op de targets die gesteld zijn in

het Kendoe-collegeprogramma:

6 Minder afvalstoffenheffing: door

brood uit het huishoudelijk afval te

halen, wordt de afvoerverwerking

de helft goedkoper.

6 Verbetering buitenruimte en

ongediertebestrijding: al het

ingezamelde brood belandt niet

meer als zwerfbrood op

straat. Dit betekent minder ratten

en een schonere leefomgeving,

wat zorgt voor een beter

veiligheidsgevoel voor de burgers.

6 Gedragsverandering voor

zwerfafval: in het verleden vonden

er geslaagde gedragsveranderings

campagnes plaats voor het

inzamelen van afvalstromen.

Voorbeelden hier van zijn de cam-

pagnes voor het ophalen

van oud papier bij sportverenigin-

gen (wat zorgde voor extra inkom-

sten voor de clubkas) en het inzamel-

en van oud frituurvet bij Rotterdamse

kinderboerderijen. Een soortgelijke

campagne kunnen we met wijk-

scholen opzetten. Ook oud brood

inzamelen betekent namelijk meer

geld voor schooluitstapjes en een

schonere wijk zonder zwerfbrood

op straat. BroodNodig stelt hiervoor

onder meer ideeën en Bread Bags

(broodverzameltassen) beschikbaar.

BROODNODIG-STRATEGIE 2:BROODNODIG010 BIJ DE BAKKER EN VERDER

Op zoveel mogelijk locaties de Brood-

Nodig010-vergister plaatsen: dát is het

doel van de tweede campagnestrate-

gie. Wij richten ons daarbij ten eerste

op mkb-producenten, dus ambachtelijke,

Turkse en Marokkaanse bakkers. Vanwege

hun relatief grote hoeveelheid afvalbrood

is het juist voor deze ondernemers finan-

cieel interessant om de BroodNodig010 te

plaatsen. In deze (nog verder te ontwik-

kelen) campagne maken we gebruik van

promotiemateriaal en andere communi-

catie-uitingen waarin we deze bakkers ver-

tellen over succesvolle eerdere plaatsingen

van de vergister bij soortgelijke bakkers.

Ook maken we promotiemateriaal dat

deelnemende bakkers kunnen gebruiken

om hun klanten te vertellen over de waarde

van broodafval.

EFFECTEN

De effecten van deze campagne zorgen

voor een beter milieu, meer inkomsten

voor de afnemers van de BroodNodig010,

minder afval en bewustwording bij Rotter-

dammers.

BROODNODIG-STRATEGIE 3: GERECYCLED BROOD

Via de recycle-grondstof Sonextra Sustain

maken we duidelijk dat broodafval niet

weggegooid hoeft te worden, maar juist

een ingrediënt is voor nieuw brood. We

haken hierbij in op evenementen in Rotter-

damse wijken. Zo faciliteren we de wijk

en de burger om zelf wat te doen met hun

broodafval. Zo’n DIY (Do It Yourself)-actie

is goud voor het veranderen van gedrag

en bewustwording, omdat het inhaakt

op bestaande handelingen. Daarnaast

voorzien we al onze relaties en klanten

standaard van een leuke teaser: een vis-

itekaartje met een consumentenhoeveelheid

Sonextra Sustain en recepten.

Deze campagne pakken we samen met

duurzame voedingsclubs op een ludieke en

sexy manier aan. We hebben

namelijk allemaal hetzelfde doel: de st-

edelijke economie versterken en

verduurzamen door de burger eerlijke con-

sumptiegoederen aan te bieden. Zo stond

BroodNodig op Damn Food Waste-festival,

waar we alle bezoekers verbaasden met

overheerlijk gerecycled brood.

EFFECTEN

Deze campagne spoort de ontvanger

direct aan om thuis zijn broodafval te

hergebruiken in plaats van weg te gooien.

Bovendien zorgt dit eerste contact voor een

zeer enthousiaste ‘feeling’ om met Brood-

Nodig aan de slag te gaan, en dus met het

zwerfbrood en broodafval in Rotterdam.

CAMPAGNEMIDDELENVoor onze campagnes willen we onder-

staande middelen inzetten, die we

eventueel door een extern reclamebureau

willen laten ontwikkelen.

6 Promotie van Sonextra Sustain (via

een aansprekende naam)

Dit doen we via zakjes met recepten

zodat mensen thuis direct aan de

slag kunnen.

6 Internetcampagne

6 Er zijn voor BroodNodig al een web

site, Facebook-pagina en Twitter-ac

count.Ook gaan we gebruikmaken

van bestaande Facebook-pagina’s,

-groepen en -netwerken over food

en duurzaamheid. Daarnaast wordt

BroodNodig actief op Instagram en

komen er aparte digitale

nieuwsbrieven voor de doelgroepen

professionals, Rotterdamse

instellingen en organisaties.

6 Radiospotjes

6 We laten radiospotjes ontwikkelen

en uitzenden. Bovendien zenden we

persberichten op naar radiostations

om zo uitgenodigd te worden voor

interviews.

6 Drukwerk

6 We gaan posters en flyers maken

met daarop meer informatie en ons

logo. We zetten deze onder andere

in bij de lancering van de eerste

vergister in de Fenix Food Factory.

6 Wijkgerichte middelen

6 Speciaal voor evenementen op

wijkniveau (zoals Rotterdamse

Oogst) ontwikkelen we een

mobiele informatiestand, eventueel

aangevuld met een mobiele

broodvergister. Ook kunnen

we ‘promotiebrood’ gebruiken, zoals

gerecycled brood van Son

extra Sustain,

en recepten uitdelen.

6 Inzamelmateriaal

6 We ontwikkelen materiaal om brood

mee in te zamelen, zoals de Bread

Bags met daarop het

BroodNodig-logo.

6 Winkelmateriaal

6 Voor locaties waar BroodNodig

actief is maken we promoti e-

materiaal, zoals flyers met

informatie en de raamsticker

‘Powered by BroodNodig010’.

6 Zadelhoesjes

6 We maken en verspreiden zadel

hoesjes met het BroodNodig-logo

6 Fotostand.

6 We bouwen een BroodNodig Foto

booth. In deze fotostand kunnen

mensen op de foto als een sma-

kelijke boterham, waarna zowel

BroodNodig als de mensen

zelf deze foto kunnen delen

via Facebook en andere

sociale media.

6. DOELGROEP & MARKT

PRIMAIRE DOELGROEP

Om de doelen van BroodNodig te bereik-

en, willen we allereerst samenwerkingen

aangaan met ambachtelijke bakkers

uit Rotterdam met een eigen bakkerij.

Deze mkb’ers produceren namelijk veel

broodafval. Bovendien zijn bakkers actief

in drie van de vijf stappen in de brood-

keten: productie, verwerking en verkoop.

Ambachtelijke bakkers vormen daarom

het perfecte laboratorium om de Brood-

Nodig010 te implementeren en te perfec-

tioneren.

Na deze optimalisatie kunnen we de

vergister in de rest van de bakkerijbranche

verspreiden, zoals franchise-bakkerijen,

broodverkooppunten, broodfabrieken en

supermarkten.

CASE STUDY: HET PROFIEL VAN DE BAKKER

We hebben desktopresearch uitgevoerd

en dat aangevuld met diepte-interviews

bij twee ambachtelijke bakkers uit Rot-

terdam. Hieruit komt het volgende profiel

naar voren van dé ambachtelijke bakker in

Rotterdam:

6 Grootte: mkb-organisatie met één

productielocatie (met daarin twee

gasovens) en twee verkooppunten

6 Productiecapaciteit; dagelijks maakt

hij zo’n 300 kilogram brood. Hiervan

bestaat 96,8 procent uit broodsoort

en 3,2 procent uit banketproducten

DAGDETAILS AANTAL OMZET1 NORMALE

KOSTEN

KOSTEN BIJ GE-

BRUIK VERGISTER2

BESPARING VIA VERGISTER

Broodproductie 310 kg € 961,00 € 59,00 € 59,00Gasverbruik 141 m3 - € 92,003 € 79,50 € 12,50Onverkocht brood 45 kg € 139,50 - -Afvoerkosten

broodafval

- - € 6,00 - € 6,00

Totaal € 821,50 € 157,00 € 138,50 € 18,50

Totaal per jaar4

€ 205.375,00 € 39.250,00 € 34.625,00 € 4.625,001 Bruto, dus voor belastingen en andere kosten die buiten de productiekosten vallen

2 Uitgaande van een gasrendement van 0,43m3/kg brood

3 Reguliere gaskosten: € 0,65/m3

4 Uitgaande van 250 werkdagen per jaar

Hieronder vindt u gespecificeerd wat de

productie en kosten voor de ambachtelijke

bakker zijn. We laten daarbij de situatie

voor en na toepassing van de Brood-

nodig010 zien.

Op basis van deze gegevens kunnen we de

hypothetische prijs bepalen die de vergis-

ter mag kosten om rendabel te werken.

DE BROODMARKTHet blijkt lastig te zijn om een goede in-

schatting te maken van het aantal bakkers

in Nederland. Volgens het CBS waren er in

2012 in de Nederlandse voedingsindustrie

zo’n 4600 voedingsspeciaalzaken. 3400

daarvan vallen onder het kleinbedrijf,

dus organisaties met minder dan tien man

personeel inclusief de eigenaar. Ruim de

helft hiervan bestaat uit brood- en banket-

bakkerijen.

Kijken we echter naar cijfers van de Kamer

van Koophandel, dan zien we dat Ned-

erland zo’n 3300 bakkerijen telt, terwijl

Bakkerijen.net er 2787 vermeldt. Volgens

het Structuurrapport Bakkerijbranche 2010

van het Nederlands Bakkerij Centrum telde

Nederland in 2010 4075 bakkerijen.

Het (inmiddels opgeheven) Productschap

Akkerbouw geeft een nog lager cijfer aan:

in 2008 kwam het uit op zo’n 2200 actieve

bakkers.

De crux is hierbij dat de definitie van

‘bakkerij’ bij al deze metingen verschilt. In

sommige gevallen gaat men alleen uit van

zogenaamde ‘warme bakkers’ (bakkeri-

jen met een eigen productieplaats in de

winkel), terwijl in andere statistieken het

begrip ‘broodhandel’ in de ruimste zin van

het woord wordt gebruikt, dus inclusief su-

permarkten, fastfoodketens en alle andere

instanties waar brood wordt verkocht. We

gaan daarom uit van het gemiddelde cijfer

van 3000 actieve bakkers in Nederland.

Ook het bepalen van het aantal bakkers in

Rotterdam is lastig. De website bakkerijen.

net telt in Rotterdam 91 bakkers, de Gou-

den Gids 99, en de Telefoongids van KPN

gaat uit van 101 bakkers.

Wat wél duidelijk is, is dat het aantal

bakkerijen door de jaren heen heel sterk

afgenomen is. Andere branches in de

voedsel-kleinhandel doen het niettemin nog

slechter, zoals groenteboeren, kaashan-

delaren, slagerijen en poeliers. Bovendien

lijken bakkers niet verdrongen te worden

door supermarkten. Sterker nog: volgens

het CBS zijn brood- en banketzaken als

JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5

Kostenbe-

sparing

€ 4.625 € 4.534 € 4.445 € 4.358 € 4.273

Service-

kosten

jaarbasis

€ 150 € 150 € 150 € 150 € 150

Baten

gebruik

vergister

5 jaar

€ 4.475 € 4.384 € 4.295 € 4.205 € 4.117

Maximale

prijs voor

vergister

€ 10.738,005

Advies

verkoop-

prijs

€ 5.369,00

5 Berekend aan de hand van de som van de bespaarde kosten per vijf jaar min 50% marge

enige in staat om hun marktaandeel ten

opzichte van supermarkten te laten stijgen.

Niet iedereen deelt die opvatting. Zo laten

data van de Rabobank zien dat de dom-

inantie van supermarkten juist groeit. Dat

kan onder meer komen doordat het steeds

moeilijker wordt om enkel op basis van

smaak fabrieksbrood te onderscheiden van

ambachtelijk gebakken broden.

Toch is de situatie niet pessimistisch. Markt-

trends laten zien dat er een groeiende

behoefte is naar transparantie en authen-

ticiteit. De Rabobank omschrijft dit als het

creëren van een belevingsomgeving waarin

alle zintuigen worden geprikkeld. Verder

ligt door de supermarktcultuur het am-

bachtelijke kennisniveau en vakmanschap

van het bakproces onder vuur. Tel deze

factoren bij elkaar op, en er ver schijnt een

niche die gevuld kan worden door am-

bachtelijke warme bakkers die voor hun

consumenten een complete belevingsom-

geving creëren.

Supermarkten zijn echter ook niet blind

voor deze ontwikkeling. Veel full-service

supermarkten zoals Albert Heijn, Jumbo,

Plus en Hoogvliet ontwikkelen zich tot

ambachtelijke (banket)bakker6. Full-service

en hard-discount-supermarkten zijn altijd

de grootste klantentrekkers. Maandelijks

ontvangen zij tussen de 59 en 76 procent

van alle Nederlanders die boodschappen

doen7.

Voor BroodNodig biedt de toegenomen

relevantie van brood voor supermarkten

veel kansen. Ook zij kunnen namelijk via de

BroodNodig010-vergister de waarde van

broodafval aantonen door ter plekke de

broodafvalstroom te benutten.

6 Cijfers en trends, Ambachtelijke brood- en banketbakkerij, een initiatief

van Beko Advies en FLYNTH, 2013,Nederland.e

7 Consumententrends 2010, CIP gegevens Koninklijke Bibliotheek Den

Haag.

Tabel rechtsboven: Aantal brood- en banketbedrijven in Nederland

Tabel rechtsonder: Aantal supermarkten (bedrijven) in Nederland

BEDRIJFSGROOTTE 1E KWARTAAL 2015 2E KWARTAAL 2015

1 persoon 840 8452 personen 485 4753 tot 5 personen 370 3805 tot 10 personen 395 39010 tot 20 personen 245 20020 tot 50 personen 550 54050 tot 100 personen 135 170100 personen of meer 55 60Natuurlijke personen 2285 2270Rechtspersonen 785 790Totaal 3.070 3.065

BEDRIJFSGROOTTE 1E KWARTAAL 2015 2E KWARTAAL 2015

1 persoon 245 2452 personen 155 1453 tot 5 personen 125 1255 tot 10 personen 125 13010 tot 20 personen 35 4520 tot 50 personen 0 550 tot 100 personen 0 0

100 personen of meer 0 0Natuurlijke personen 630 625Rechtspersonen 65 70Totaal 695 695

Doordat moslims van hun religie niet zo-

maar voedsel mogen weggooien, zoeken

ze vaak nuttige manieren om met voed-

selafval om te gaan. Een BroodNodig010

kan de moslimgemeenschap hierbij helpen.

Een andere interessante partner zijn

kinderboerderijen. Zij ontvangen immers

wekelijks grote hoeveelheden oud brood,

terwijl ze er weinig mee kunnen. Brood is

namelijk ongezond voor de meeste dieren,

terwijl het veel ongedierte aantrekt. Een

broodvergister lost dit probleem op:

de grote hoeveelheid oud brood wordt

verwerkt, kinderen zien dat broodafval

waardevol is, en de kinderboerderij kan

haar energiekosten drukken. Kinder-

boerderijen zijn extra geschikt omdat zij

hun voorbeeldfunctie zeer serieus nemen,

zoals zij laten zien met de verwerking van

oud frituurvet.

Andere interessante partijen voor de inzet

van de BroodNodig010 zijn organisaties

die te maken hebben met hoge concen-

traties broodafval. Dit zijn onder meer

SECUNDAIRE DOELGROEPEN

We kijken tegelijkertijd naar andere par-

tijen voor wie het interessant kan zijn om

een BroodNodig010 te hebben. Wij richten

ons op partijen die veel broodafval heb-

ben, in contact staan met grote groepen

mensen én een oplossing zoeken voor hun

broodafvalproblematiek. Dit kan diverse

redenen hebben, zoals voor hun religie,

milieu of omgeving.

Juist deze partijen kunnen de bewust-

wording (en daaraan gekoppelde ge-

dragsverandering) van de waarde van

broodafval onder zoveel mogelijk mensen

verspreiden. Bovendien draagt de Brood-

Nodig010 bij aan een schonere omgeving

voor deze partijen.

Concreet denken we als eerste aan

moskeeën als samenwerkingspartners.

Rotterdam heeft een geschatte moslimpop-

ulatie van 80 duizend mensen, oftewel 13

procent van de Rotterdamse bevolking.

scholen, verzorgingstehuizen, gevange-

nissen, metrostations, treinstations en

vliegveld Rotterdam The Hague Airport.

7. PLANNING & FINANCIËN

PRODUCTONT WIKKE-LINGSPLAN

Hieronder vermelden we alle fasen om de

BroodNodig010 te realiseren. Dit traject

hebben we vertaald naar werkuren (met

een risicomarge van 23 procent) en de

kosten. De kwaliteit van het product en een

geslaagde implementatie willen we ver-

zekeren door de fasering heel secuur op

te volgen. Dit doen wij onder leiding van

de Better Future Factory, een Rotterdams

bedrijf dat veel ervaring heeft met dit

soort trajecten. Alle fasen zijn noodzake-

lijk om ons idee te transformeren naar een

werkend prototype. Een cruciaal onderdeel

hierbij is dat wij in elke fase de doelgroep

nauw betrekken.

ORIËNTATIEFASE UREN RISICO’S UREN (inc.

risisco)

RESULTAAT

*Planning & Mijlpalen 4 4*Probleemverklaring 2 2*Budget 4 4*Algemene probleem-

analyse

2 2

MARKTANALYSE

(DOELGROEP)

*Stakeholderanalyse 4 4 Programma van Eisen voor techniek en SWOT-analyse

voor de marktAlgemene analyse

bakkers

16 Niet genoeg data

beschikbaar

20 Beeld van de cultureel en historische restricties en

kansenDeskresearch bakker-

ijen / Problemen en

behoeftes

16 Niet genoeg data

beschikbaar

20 Algemene inventarisatie marktsegmenten

Concurrentie- en andere

oplossingsanalyse

8 Niet genoeg data

verzameld

8,8 Relevante onderzoeksvragen

Voorbereiding van het

onderzoeksmateriaal &

marktalternatieven

4 Structurele revisie

nodig

5 Kansen en risico’s, marktbehoeftes (kan algemeen),

kennis

Kwalitatief onderzoek:

Focusgroepen

12 Gebruikte methode

niet efficiënt genoeg;

herstart proces

16,8 Sterkte- en zwaktepunten BroodNodig

SWOT 4 4 Uitgebreide doelgroepanalyseLokaal kwantitatief

onderzoek

10 Vertraging in verifi-

catie van de data

14 (Markt)positionering & bruikbare strategieën

Globale

marktvergelijking

4 4 Inzicht in hoe lokale behoeftes passen in globale

marktkansenTECHNISCHE ANALYSE

Deskresearch biovergis-

ters algemeen

20 Niet genoeg data

beschikbaar

25

Deskresearch

sub-oplossingen en

alternatieven voor de

vergister

20 Niet genoeg data

beschikbaar

25 Overzicht van mogelijkheden en beperkingen van

vergisters

Experimenteren 20 Geen duidelijke

resultaten; herstart

experimenten

28 Consistentie, kwaliteit, kwantiteit, variatie

Materialenonderzoek 16 Materialen nooit

getest; doorgaan met

materialenonderzoek

22,4

Broodafval en gevolgen

voor technisch werkings-

principe

12 12

Algemene do’s en don’ts

vergistingstechniek

12 Analyse doelgroep

verandert vooraf-

gaande stelling;

verandering in be-

hoeftes

16,8

Onderlinge verhouding-

en vergisting vastleggen

12 12

Deskresearch: juridische

aspecten van vergisten

6 Niet toegestaan vol-

gens de wet

7,2

TOTAAL 220 RISICO = 24% 273,8

UREN RISICO’S UREN (inc.

risico)

RESULTAAT

Vertalen van markteisen

naar ontwerpelementen

8 Vertraging in marktresultaten;

eisen blijven variëren

9.6 Culturele ontwerpeigenschappen

Vertalen van technische

eisen naar ontwerpele-

menten

8 Fermentatie is een onontgon-

nen technologie; technische

eisen nemen toe

11,2 Functionele Ontwerpeigenschappen

Morfologische func-

tieanalyse

20 Technologie blijft onvoorspel-

baar; vertragingen in deze

fase van de analyse

25 Sub-oplossingen

Ontwerp probleema-

nalyse

20 20 Sub-oplossingen en algemene ideeën

Team brainstormsessies 40 40 IdeeënSelectie en combineren

van bruikbare (sub)

oplossingen

12 Palet van ideeën te ge-

varieerd; moeilijke selectie

16,8

Prototyping / mod-

elleren van preliminaire

ideeën

40 Geen duidelijke resultaten;

herstart experimenten

56 Experimentele prototyping

Marktvalidatie (via

focusgroep)

12 Groep moeilijk te bereiken;

vertraging in proces

13,2 (Eind)gebruiker validatie

Testmethode ontoereikend; test

opnieuw uitvoeren

3,6

TOTAAL 160 RISICO = 22% 195,4

ONTWIKKELINGSFASE

UREN RISICO’S UREN (inc.

risico)

RESULTAAT

Selectie en beschrijving van 2 tot

4 meest haalbare ideeën afge-

wogen tegen eisen

8 Eisen blijven variëren;

finetunen

9,6

Technische evaluatie 8 Geen duidelijke resultaten;

herstart test

10,4 Werkende prototypes van

(sub-)oplossingenVerder onderzoeken & uitwerken

van selectie tot conceptniveau

12 Niet genoeg onderzoeksdata

beschikbaar; meer onderzoek

nodig

15,6 Zicht op gebruik, techniek, productie,

productiekosten, model, look & feel,

marktstrategie, verkoopkosten, onder-

houd, etc.(3D-)Modelling / Prototyping van

de selectie

80 Opnieuw een proces van vallen

en opstaan; bevindingen heb-

ben meer tijd nodig

96 2-4 verschillende modellen / proto-

types

Extensieve marktvaliditatie (via

lokaal onderzoek)

40 Testmethode niet toereikend;

terug naar de vorige stap

56 Vitale input van de (eind)gebruiker

Voorbereidende strategieën

marktpenetratie

20 Instabiele lokale economie, ve-

randerende marktconfiguratie;

terug naar marktonderzoek

24

Unique Selling Points, voorziene

problemen, per concept

12 Niet te voorspellen veranderin-

gen in economie, politiek en

technologie

13,2

Conceptevaluatie en keuze 12 12 Keuze van het meest haalbare conceptExperimenten 40 Niet-beslissende resultaten; op-

nieuw uitvoeren experimenten

48

TOTAAL 232 RISICO = 23% 284,8

CONCEPTFASE

UREN RISICO’S UREN (inc.

risico)

RESULTAAT

Ontwerp van versie 1.0 Werkend prototypeVolledige 3D-modelling 40 Structurele componenten werken niet;

opnieuw onderzoeken en herbouwen

46

Volledige lijst van onderdelen 2 2Experimenten 20 Bepaalde onderdelen voldoen niet aan

algehele haalbaarheid

23

Volledig productieschema 10 10Volledige kostenberekening 20 Bepaalde onderdelen voldoen niet aan

algeheel budget

24

Volledige strategie voor marktpenetratie 20 Veranderingen in economie en politiek;

herstructureren van marktstrategie en

voorbereiden op onvoorziene fluctuaties

22

(Lokaal) testen van gebruik 12 Gebruiksveiligheid onderontwikkeld +

structurele integriteit onderontwikkeld +

onverwacht gebruikersgedrag

18

(Lokale) marktvaliditeit 12 Onverwachte gebruikersgedrag en

-trends

13,8

Vormen van (lokale) partner-

schappen

40 Vertraging in het vormen van connecties +

mismatch in doelen tussen BroodNodig en

potentiële partners

48

TOTAAL 176 RISICO = 18% 206,8

DETAILLERINGSFASE

IMPLEMENTATIEFASEDeze fase bestaat uit het (her)ontwerpen

en aanpassen van de eerste versie. Dit

gebeurt op basis van de ervaringen op

testlocatie(s) en met de pilot- en produc-

tieversie. Ook worden in deze fase de

benodigdheden voor aftersales en onder-

houdsservice opgesteld.

UREN (INC. RISICO’S)

PROTOTYPE 2 & 3

Productie-uren 140TOTAAL PROTOTYPE 2 & 3 140

PILOT

Implementatie bij 3 cliënten 30Wekelijks overleg met cliënten 72Onderhoud 70Partnerships 60Onderzoek gebruiksvriendelijkheid en

techniek

90

Herontwerp (via CAD) 80

TOTAAL PILOT 402

Materiaal, vervoer, onvoorziene kosten €15.000,00

UREN RISICOMARGE KOSTEN PER UUR

(ex btw)

GESCHATTE MACHINEPRIJS TOTALE KOSTEN

(ex btw)

2.660 23% € 60,00 € 5.000,00 € 105.168,00

TOTAAL AANTAL UREN (INCLUSIEF KOSTEN)

SWOT-ANALYSE BROODNODIG010

STERKTES

6 Product op maat

6 Direct rendement

6 Duurzame energie produceren

6 Benutten reststromen

6 Aansprekend onderwerp

6 Gebruiksvriendelijk product

6 Stimuleert duurzaam gedrag

6 Animo van de doelgroepen & part

ners

6 Afname CO2-emissie

De BroodNodig010 is compact en op maat

gemaakt voor de ambachtelijke bakker.

Hierdoor ondervindt de bakker geen

hinder van de vergister in zijn werkruimte.

Daarnaast geeft de vergister direct resul-

taat: het brood dat er vandaag in gaat,

is morgen biogas. De CO2 die hierbij vrij

komt, is afkomstig uit biologisch materiaal

en levert daardoor netto geen bijdrage

aan het klimaat.

De BroodNodig010 is gebruiksvriendelijk

en vereist geen voorkennis of training voor

gebruik. Ook het onderhoud is intuïtief

door iedereen uitvoerbaar. Door dit

gebruikersgemak stimuleert de vergister

duurzaam gedrag en toont het aan dat

hergebruik niet moeilijk of vies hoeft te zijn.

ZWAKTES

6 Hoge kosten prototyping

6 Kostprijs

6 Stabiele temperatuur in de bacte-

riënruimte

6 Capaciteit gasomzet

6 Aansluiting bij het gasnetwerk

6 Geschikte aansluiting bij de

gasovens

6 Restant na vergisting

Aangezien we de BroodNodig010 ontwik-

kelen voor de benodigdheden van de bak-

ker, zijn de kosten voor de realisatie van

het prototype hoog. De vergistingstech-

nologie moet goed gecontroleerd worden

om tot een rendabel product te komen.

Ook moet het systeem 100 procent veilig

bruikbaar zijn. Deze stappen zijn door an-

dere vergistingsontwikkelaars niet eerder

gemaakt, waardoor veel extra onderzoek

noodzakelijk is.

De binnenruimte van het product moet een

temperatuur tussen de 30 en 37 graden

kunnen vasthouden. Verder moet er een

geschikte spanning tussen de binnenruimte

en gasovens ontstaan, wat de kosten van

het product kan laten stijgen. Een ande-

re uitdaging is dat de vergister wettelijk

gezien niet direct op het gasnetwerk mag

worden aangesloten. Dit beperkt het geb-

ruik tot het voeden van de bakkersoven.

KANSEN

6 Subsidieregelingen voor bakker

6 Versterken MKB in Rotterdam en

Nederland

6 Toonbeeld voor transitie naar een

duurzamere lifestyle

6 Faciliteren MKB bij het opwekken

van duurzame energie

6 Ontwikkelen van de lokale economie

6 Interesse vanuit de Europese Unie

6 Imago MKB duurzamer maken

Het is de trend van nu dat de (Neder-

landse en Europese) markt enthousiast is

over ambachtelijke broodbakkerijen, steun

voor de lokale economie en duurzaam

gedrag. Er komen daardoor ook steeds

meer duurzame producten op de markt.

Sterker nog, Nederland (en andere Eu-

ropese landen) zijn óf van plan óf al bezig

om nieuwe protocollen te implementeren

die de lokale economieën verduurzamen

en versterken. De BroodNodig010-vergis-

ter past hier naadloos in en kan de trend

verder aanjagen door zijn innoverende

duurzame functie.

BEDREIGINGEN

6 Grote marktpartijen

6 Hoge verkoopprijs

6 Lokaal economisch klimaat

6 Moeilijk om startupfonds te vinden

vanwege regels

6 Beperkte markt waardoor andere

partijen sneller kunnen ontwikkelen

6 Andere producten

6 Alternatieven

Hoewel de (landelijke en stedelijke)

overheid de verduurzaming van de lokale

economie steunt, blijft de markt voor

duurzame producten gedomineerd worden

door grote, gevestigde partijen met de

financiële potentie om snel hun producten

aan te passen aan nieuwe regels. De ener-

giemarkt, waar de vergister zich bevindt, is

verdeeld tussen een paar grote spelers die

de meeste energieproductie en -levering

op zich nemen. Hierdoor kan het voor de

BroodNodig010 moeilijk zijn om concur-

rerend te worden. Bovendien zijn grotere

partijen beter in staat om sneller alternati-

eve ideeën te implementeren. Dit kan de

positionering van de vergister lastig maken.

FINANCIËNPROGNOSE VOOR VIJF JAAR

JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5

InkomstenLening €5,000Gift €6,000

VERKOOPINKOMSTEN

Vergistermodule 1 €0 €49,000 €240,100 €470,596 €922,368Vergistermodule 2 (elec) €0 €7,840 €38,416 €75,295 €147,579Servicecontracten €0 €1,500 €7,500 €15,000 €30,000

TOTALE VERKOOPINKOMSTEN €0 €58,340 €286,016 €560,891 €1,099,947

VERKOOPKOSTEN

Vergistermodule 1 €0 €29,400 €144,060 €282,358 €553,421Vergistermodule 2 (elec) €0 €7,840 €38,416 €75,295 €147,579

Totale verkoopkosten €0 €37,240 €182,476 €357,653 €701,000

Totale winst €0 €21,100 €103,540 €203,238 €398,947

Personeelskosten

Aantal personeel 0.50 0.50 1.00 1.00 1.00Loon €10,000 €10,000 €20,000 €20,000 €20,000OverheadAccountant €3,500 €3,500 €3,500 €3,500 €3,500

KantoorHuur & kantoorkosten €6,000 €6,000 €6,000 €6,000 €6,000

R&D voor productontwikkelingOriëntatiefase €16,428Ontwikkelingsfase €11,724Conceptfase €17,088Detailleringsfase €12,408 €57,648-Materiaalkosten--Fases & Proto 1 €12,000--Productie-uren proto’s €8,400--Prototype 2 & 3 €10,000 €30,400Pilot €39,120 €127,168

MarketingCampagne €68,000

Leningen €2,000 €2,000 €1,000

Totale kosten €175,548 €58,620 €31,500 €31,500 €30,500

Winst JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5Cumulatieve winst -€175,548 -€213,068 -€141,028 €30,710 €399,158WINST -€175,548 -€37,520 €72,040 €171,738 €368,447INPUT | FOR A CHANGEVergister startprijs module 1 5000 €Vergister startprijs module 2 2000 €Verhouding # sales module 1 en 2 40 %Servicecontract 150 € / maandPersoneelskosten 20000 € / jaarKosten kantoor & opslag 500 €Uurtarief productontwikkeling 60 € / uWinstmarge specifieke industrie 40 %Accountant 3500 € / jaar

READOUT | NOT FOR CHANGEProductontwikkeling €127,168Campagne €68,000

DE BROODNODIGE AMBITIE 2020 –2025

Binnen vijf jaar zijn wij een draaiende

stichting met eigen inkomsten uit de

verkoop van de broodvergisters. In die

periode hebben we bovendien op alle

niveaus de broodafvalstroom aangepakt,

waardoor deze fors gedaald is. Nu alles

werkt en draait, zetten we ons project als

franchise in de markt. Onze methode van

zakendoen kan namelijk makkelijk vertaald

worden naar een ‘script’ voor ondernemers

die elders zelf (lokaal) met broodafval

aan de slag willen.

In 2020 ontwikkelen we als BroodNodig

bovendien nieuwe en duurzame producten

en programma’s voor andere afvalstromen.

Onze stichting zoekt telkens knelpunten met

verspilling in de maatschappij en lost deze

afvalstromen zo lucratief en duurzaam

mogelijk op.

TEAMBroodNodig bestaat uit een heerlijk kwintet

van ambitieuze wijsgeren die de waarde

van afval vermeerderen via BroodNodige

producten. Hiermee laten we aan iedereen

zien dat afval een waardevolle bron is

voor duurzame producten.

ANGELIQUE VANDEVENNE (Projectleider)

Het meel, één van de ingrediënten van het

brood. Eén van daadkracht, adrenaline

en vastbeslotenheid. Het bestanddeel in

alle broden. Zij ziet alleen brood in goede

dingen.

CATINCA TILEA (Product Design)

Het water dat alle producten zo vertaalt

dat zij stromen zoals de rivieren de aders

van de wereld zijn. Deze conceptdesigner

weet als geen ander dat producten enkel

bestaan door het hart en de ratio van de

mens.

JONAS MARTENS (Product Engineering)

Dit zout der woeste zeeën bevaart als

een kapitein zijn schip der ingenieuze

wijsheden. Dit ingrediënt zet het prod-

uct technisch zo in de wereld dat het de

BroodNodige eerlijke groei der bakkers

voor eens en voor altijd zal versnellen.

PAULA ZWITSER (Projectmanager en cam-

pagneleider)

De pit van het brood. Een heerlijke me-

lange van enthousiasme, aanpakken en

verbinden. Zij zorgt voor de diversiteit in

de broden en maakt BroodNodig tot een

werkende bakkerij die met smaak op haar

doel afstevent.

STEFAN BLOKKER (Onderzoek & commu-

nicatie)

Het gist dat de rijzing van alles is. Iemand

die alle feiten kneedt tot een begrijpbaar

en behapbaar fenomeen. Een rijzend ge-

heel van een rijzend product.

PARTNERSDIRECTE PROJECTPARTNERS:

MEEDOEN, -DENKEN EN FINANCIEREN

Rotterdams Milieucentrum ondersteunt

(deels) de opstartkosten. Financiert, advi-

seert over de organisatorische kant, stelt

het bureau beschikbaar, etc. Het heeft €

3000 toegekend aan project- en werkgeld

in 2014 en 2015.

Limits to earth werkte mee aan het fi-

nanciële kader en verstrekt een renteloze

lening van € 5000.

Stichting Bakkerij Imago is opgeheven,

maar Ad Overgaag (eigenaar Lekker

Brood) is als pionier al sinds 2009 bezig

met het verduurzamen van de

bakkerijbranche. Hij wil al zijn kennis delen

en streeft ernaar om geen restroom meer

te hebben in het MKB.

Bakkerswerkplaats Rotterdam is een

gemeenschapsbakkerij die naast abonne-

menten voor brood ook workshops en werk-

ervaringsplaatsen biedt. Dit is de bakker

die ons gerecycled brood bakt.

UITVOERINGSPARTNERS: FINANCIERING

EN ONDERSTEUNING

DCMR heeft ons met € 3000 gefinancierd

voor de campagne en een docu voor de

Rotterdamse burgers.

Stadsbeheer 010 verzorgt de inzamel-

ing en afvoerlogistiek van broodafval en

overgebleven producten.

Greenwish faciliteert Empowering People,

een traject waar broodNodig en ambten-

aren van economische zaken bij elkaar

zitten.

PARTNERS TESTSITES: STELLEN HUN

LOCATIE TER BESCHIKKING VOOR EEN

BROODVERGISTER EN WERKEN MEE

AAN DATA VOOR HET ONDERZOEK

6 Jordy’s Bakery

6 Bakkerij van den Berg

8. TEAM & PARTNERS

6 Bakkerij Casteleijn

6 Rotterdamse Moskeeën

6 Dienst Sport & Cultuur

KENNISPARTNERS: DENKEN MEE OVER

VISIE EN MISSIE EN VINDEN STUDENTEN

VOOR KWANTITATIEF EN KWALITATIEF

ONDERZOEK

6 Drift

6 Erasmus universiteit

6 Willem de Kooning Academie

ANDERE TECHNISCHE & EU-PARTNERS:

DENKEN MEE OVER PRODUCTONTWIK-

KELING & SAMENWERKING TEGEN

VOEDSELVERSPILLING IN 5 STEDEN IN

EUROPA.

6 SimGas

6 Enki Energy

6 FSE network

©2015 BroodNodig

Redactie: Inge Janse / Uitgewikkeld

Vormgeving: Lotte Nijman /mrs. Multiply

BUITENRUIMTE AANVRAAG TOTAALBEDRAG:1. CAMPAGNE + 2. IMPLEMENTATIE BUITENRUIMTE

(68.000 + 26.880 =)

94.880,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

+ECONOMIE AANVRAAG TOTAALBEDRAG:

1. PRODUCTONTWIKKELING + 2. IMPLEMENTATIE MKB - BAKKER

(57.648 + 13.050 =)

70.698,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

+DUURZAAMHEID AANVRAAG TOTAALBEDRAG:

OVERHEAD KOSTEN STICHTING

34.500,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

=

200.078,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

Bijlagen

In de bijlagen ‘Buitenruimte’, ‘Economie’ en ‘Duurzaamheid’ op de volgende pagina’s

vindt u de specifieke doeleinden per thema met bijbehorende activiteiten voor het komende jaar.

BijlageBuitenruimte

BUITENRUIMTEDOELEINDEN (PEOPLE)

We willen de buitenruimte van de stad

veiliger maken door samen met de Rotter-

dammers het zwerfbrood in te zamelen en

niet langer op straat of in de vuilnisbak te

gooien. Wij implementeren 2 vergisters in

de buitenruimte van Rotterdam en start-

en met de campagnes (beschreven in het

plan).

ACTIVITEITEN 1. CAMPAGNE BROODNODIG:

URENINZET CAMPAGNE:

1. Ureninzet Projectleiding campagne - 40 weken 12 uur: € 28.8002. Ureninzet Projectondersteuning – 40 weken 8 uur: € 11.2003. Communicatie adviseur – 120 uur - extern: € 8.500Sub-totaal ureninzet campagne: € 48.500Campagnekosten:4. Internetcampagne kosten: € 1.5005. Reclamekosten radio, TV en overige publieksmiddelen: € 12.0006. Wijkgerichte campagne middelen: € 6.000Sub-totaal campagnekosten: € 19.500TOTAAL: € 68.000 (EXCLUSIEF 21% BTW)

1.1 TOELICHTING CAMPAGNE

6 Inzet campagneleider is gebaseerd op 12 uur per week op basis van 40 werkweken.

6 Inzet projectondersteuning is gebaseerd op 8 uur per week op basis van 40 werkweken.

6 Extern wordt communicatiekracht ingehuurd voor 120 uur ter ondersteuning van de campagne.

6 Internetcampagne. Er zijn voor BroodNodig al een website, Facebook-pagina en Twitter-account. Ook gaan we gebruikmaken van

bestaande Facebook-pagina’s, -groepen en -netwerken over food en duurzaamheid. Daarnaast wordt BroodNodig actief op Insta

gram en komen er aparte digitale nieuwsbrieven voor de doelgroepen professionals, Rot terdamse instellingen en organisaties.

6 Radiospotjes. We laten radiospotjes ontwikkelen en uitzenden. Boven dien sturen we persberichten op aar radiostations om zo

uitgenodigd te worden voor interviews.

6 Drukwerk We gaan posters en flyers maken met daarop meer informatie en ons logo. We zetten deze onder andere in bij de lancer

ing van de eerste vergister in de Fenix Food Factory.

BUITENRUIMTE AANVRAAG TOTAALBEDRAG: 1. CAMPAGNE + 2. IMPLEMENTATIE BUITENRUIMTE

68.000 + 26.880 = 94.880,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

2. IMPLEMENTATIE BUITENRUIMTE 2 X VERGISTER MODULE 2 (EL.)

Implementatie bij 2 testsites buitenruimte € 800Wekelijks overleg met cliënten € 2.880Onderhoud € 2.800Partnerships € 2.400Onderzoek gebruiksvriendelijkheid en techniek € 4.800Herontwerp (CAD) € 3.200Materiaal, vervoer, onvoorzien €10.000TOTAAL € 26.880 (EXCLUSIEF 21% BTW)

2.1 TOELICHTING IMPLEMENTATIE BUITENRUIMTE 2 X VERGISTER MODULE 2 (EL.):

Toelichting vertaald naar aantal uren verrekend naar 60 euro per uur (exclusief BTW).PILOT UREN

Implementatie bij 2 cliënten 20Wekelijks overleg met cliënten 48Onderhoud 47Partnerships 40Onderzoek gebruiksvriendelijkheid en techniek 60Herontwerp (CAD) 54KOSTEN EURO

Materiaal, vervoer, onvoorzien 10.000

BijlageBuitenruimte

ECONOMIEDOELEINDEN (PROFIT)

BroodNodig wil het MKB bereiken en een

zo groot mogelijke markt aanboren om

de BroodNodig010 op zoveel mogelijk

locaties te plaatsen. BroodNodig wil op

eigen benen kunnen staan door middel van

het ontwikkelen van een rendabel

product dat op kleine schaal schone e ner-

gie produceert voor de bakker. Hierbij

willen we het product zoveel mogelijk

ontwikkelen in Rotterdam en gebeurt de

assemblage van de vergister door Rotter-

dammers met een afstand tot de ar-

beidsmarkt, zodat wij de lokale economie

versterken en een echt Gers product op de

markt brengen.

ACTIVITEITEN1. PRODUCTONTWIKKELING

VAN ORIËNTATIEFASE

T/M DETAILLERINGSFASE

UREN RISICO’S UREN INC

RISICO’S

RESULTAAT KOSTEN

ORIENTATIE FASE

*Planning & Mijlpalen 4 4*Probleemverklaring 2 2*Budget 4 4*Algemene probleem-

analyse

2 2

MARKTANALYSE

(DOELGROEP)

*Stakeholdersanalyse 4 4 Programma van Eisen (pve) vanuit

Techniek en Markt, SWOTAlgemene analyse

bakkers

16 Niet genoeg data

beschikbaar

20 Beeld van de cultureel en his-

torische restricties en kansenDeskresearch bakker-

ijen / Problemen en

behoeftes

16 Niet genoeg data

beschikbaar

20 Algemene inventarisatie markt

segmenten

BijlageEconomie

Concurrentie- en ande-

re oplossingsanalyse

8 Niet genoeg

relevante data ver-

zameld

8.8 Relevante onderzoeksvragen

Voorbereiding van het

onderzoeksmateriaal

Markt alternatieven

4 Structurele revisie

nodig

5 Kansen en risico’s, Marktbehoeftes

(kan algemeen), kennis

Kwalitatief onderzoek:

Focusgroepen

12 Gebruikte methode

niet efficiënt

genoeg;

herstart proces

16.8 Sterkte- en zwaktepunten,

BroodNodig

Kwalitatief onderzoek:

interviews doelgroep

12 Gebruikte methode

niet efficiënt

genoeg;

herstart proces

16.8 Duidelijke doelmarkten

SWOT 4 4 Uitgebreide doelgroep analyseLokaal kwantitatief

onderzoek

10 Vertraging in het

verifiëren van de

data

14 Markt) positionering & bruikbare

strategieën

Globale marktverge-

lijking

4 4 Inzicht van hoe de lokale behoeft-

es passen in globale marktkansen

TECHNISCHE

ANALYSE

Deskresearch biover-

gisters algemeen

20 Niet genoeg data

beschikbaar

25

BijlageEconomie

Deskresearch subo-

plossingen en alterna-

tieven voor de vergister

20 Niet genoeg data

beschikbaar

25

Experimenteren 20 Geen duidelijke

resultaten; herstart

experimenten

28

Materialenonderzoek 16 Materialen nooit

getest; doorgaan

met materialen-

onderzoek

22.4

Broodafval en gevol-

gen voor technisch

werkingsprincipe

12 12

Algemene do’s en

don’ts vergisting tech-

niek

12 Analyse doelgroep

verandert vooraf-

gaande stelling;

verandering in

behoeftes

16.8

Onderlinge verhouding-

en vastleggen vergis-

ting

12 12

Deskresearch: juridische

aspecten van vergisten

6 Niet toegestaan

volgens de wet

7.2

TOTAAL ORIENTATIE 220 273.8 16428

BijlageEconomie

ONTWIKKELINGSFASE

Vertalen van mark-

teisen naar ontwerpele-

menten

8 Vertraging in markt-

resultaten; eisen

blijven variëren

9.6 Culturele ontwerpeigenschappen

Vertalen van technische

eisen naar ontwerpele-

menten

8 Fermentatie is een

onontgonnen tech-

nologie; technische

eisen nemen toe

11.2 Functionele

ontwerpeigenschappen

Morfologische

functieanalyse

20 Technologie blijft

onvoorspelbaar;

vertragingen in deze

fase van de analyse

25 Suboplossingen

Ontwerp

probleemanalyse

20 20 Suboplossingen en algemene

ideeënTeam brainstormsessies 40 40 IdeeënSelectie en combineren

van bruikbare (sub)

oplossingen

12 Palet van ideeën te

gevarieerd;

moeilijke selectie

16.8

Prototyping / mod-

elleren van preliminaire

ideeën

40 Geen duidelijke

resultaten; herstart

experimenten

56 Experimentele prototyping

Marktvaliditatie (focus

groep validitatie)

12 Groep moeilijk te

bereiken;

vertraging in proces

13.2 (Eind)gebruiker validatatie

BijlageEconomie

Testmethode

ontoereikend; test

opnieuw uitvoeren

3.6

TOTAAL ONTWIKKE-

LING

160 195.4 11724

CONCEPTFASE

Selectie en beschrijving

van 2 tot 4 meest haal-

bare ideeën afgewo-

gen tegen de eisen

8 Eisen blijven

variëren; finetunen

9.6

Technische evaluatie 8 Geen duidelijke

resultaten; herstart

test

10.4 Werkende prototypes van (sub-)

oplossingen

Verder onderzoeken &

uitwerken van selectie

tot conceptniveau

12 Niet genoeg onder-

zoeksdata beschik-

baar; meer onder-

zoek nodig

15.6 Algemeen zicht op gebruik, tech-

niek, productie, productiekosten,

model, ‘look & feel’, marktstrat-

egie, verkoopkosten, onderhoud,

etc.(3D-)Modelling / Proto-

typing van de selectie

80 Opnieuw een proces

van vallen en op-

staan; bevindingen

hebben meer tijd

nodig

96 2-4 verschillende modellen /

prototypes

BijlageEconomie

Extensieve markt-

validitatie (lokaal

onderzoek)

40 Testmethode niet-

toereikend; terug

naar de vorige stap

56 Vitale input van de

(eind)gebruiker

Voorbereidende markt-

penetratie strategieën

20 Instabiele lokale

economie, veran-

derende marktcon-

figuratie; terug naar

marktonderzoek

24

Unique Selling Points,

voorziene problemen,

per concept

12 Niet te voorspellen

veranderingen in

economie, politiek

en technologie

13.2

Concept evaluatie en

keuze

12 12 Keuze van het meest haalbare

conceptExperimenteren 40 Inconclusive results;

re-iterate experi-

ments

48

TOTAAL CONCEPT 232 284.8 17088

DETAILLERINGSFASE

Ontwerp van versie 1.0 Werkend prototypeVolledige 3D modelling 40 Structurele compo-

nenten werken niet;

opnieuw onderzoek-

en en herbouwen

46

BijlageEconomie

Volledige lijst van on-

derdelen

2 2

Experimenteren 20 Bepaalde onder-

delen voldoen niet

aan algehele haal-

baarheid

23

Volledig productiesche-

ma

10 10

Volledige kosten bere-

kening

20 Bepaalde onder-

delen voldoen

niet aan algeheel

budget

24

Volledige strategie

voor marktpenetratie

20 Veranderingen in

economie en poli-

tiek; herstructureren

van marktstrategie

en voorbereiden op

onvoorziene fluctu-

aties

22

(Lokaal) testen van

gebruik

12 Gebruiksveiligheid

onderontwikkeld +

structurele integriteit

onderontwikkeld +

onverwacht gebrui-

kersgedrag

18

BijlageEconomie

(Lokale) marktvaliditeit 12 Onverwacht

gebruikersgedrag

en –trends

13.8

Vormen van (lokale)

partnerships

40 Vertraging in het

vormen van connec-

ties + mismatch in

doelen tussen Brood-

Nodig en potentiële

partners

48

TOTAAL

DETAILLERING

176 206.8 12408

TOTAAL FASEN 57.648

2. IMPLEMENTATIE MKB - BAKKER VERGISTER 1 X MODULE 1

Implementatie testsite MKB - bakker vergister module 1 € 600Wekelijks overleg met cliënten € 1.440Onderhoud € 1.410Partnerships € 1.200Onderzoek gebruiksvriendelijkheid en techniek € 1.800Herontwerp (CAD) € 1.600Materiaal, vervoer, onvoorzien € 5.000TOTAAL € 13.050 (EXCLUSIEF 21% BTW)

BijlageEconomie

2.1 TOELICHTING IMPLEMENTATIE MKB -BAKKER VERGISTER 1 X MODULE 1

Toelichting vertaald naar aantal uren verrekend naar 60 euro per uur (exclusief BTW)PILOT UREN

Implementatie bij MKB bakker 10Wekelijks overleg met cliënten 24Onderhoud 23.5Partnerships 20Onderzoek gebruiksvriendlijkheid en techniek 30Herontwerp (CAD) 27KOSTEN EURO

Materiaal, vervoer, onvoorzien 5.000

ECONOMIE AANVRAAG TOTAALBEDRAG: 1. PRODUCTONTWIKKELING + 2. IMPLEMENTATIE MKB - BAKKER

57.648 + 13.050 = 70.698,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

BijlageEconomie

DUURZAAMHEIDDOELEINDEN (PLANET)

Wij willen als stichting hard werken aan het

circulair economisch initiatief BroodNodig.

Hiervoor hebben wij overheadkosten

ingebracht in de begroting. Deze kosten

worden gemaakt zodat wij als stichting

kunnen blijven werken aan het plan en de

ontwikkeling van BroodNodig010.

Op dit moment hebben wij een productle-

iding, campagne- en projectmanager en

projectleider. Die moeten ervoor zorgen

dat al onze werknemers, studenten en

partners gefaciliteerd worden om met ons

mee te bouwen aan onze doelen. Deze

doelen maken de stad Rotterdam schoner

en veiliger en maakt haar een voorbeeld

voor de wereld.

ACTIVITEITEN1. OVERHEADKOSTEN

Personeelskosten € 20.000Kantoorkosten en opslag € 6.000Accountkosten € 3.500Lening € 5.000TOTAAL € 34.500 (EXCLUSIEF 21% BTW)

1.1 TOELICHTING

Zie prognose komende 5 jaar en extra

bijgevoegd financieel overzicht.

DUURZAAMHEID AANVRAAG TOTAALBEDRAG: OVERHEAD KOSTEN STICHTING = 34.500,- EURO (EXCLUSIEF 21% BTW)

BijlageDuurzaamheid