คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

147

Upload: utai-sukviwatsirikul

Post on 02-Nov-2014

575 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน กรมสุขภาพจติ กระทรวงสาธารณสุข และสํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ สถาบันราชานุกูล กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข ถนนดินแดง กรุงเทพมหานคร 10400 แหล่งข้อมูล: http://rajanukul.go.th/main/_admin/images/downloadlist/D0000070.pdf

TRANSCRIPT

Page 1: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:121

Page 2: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:122

Page 3: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

¤‹ÙÁ×Í´ÙáÅÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹

â¤Ã§¡ÒþѲ¹Òà¤Ã×Í¢‹Ò¾ԷѡÉ�à 硨ҡ¤ÇÒÁÃعáç(Thailand Child Traumatic Stress Network)

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:123

Page 4: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

4 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ชอหนงสอ ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยนพมพครงท 1 กรกฎาคม 2541พมพครงท 2 กนยายน 2541พมพครงท 3 พฤษภาคม 2543พมพครงท 4 มนาคม 2551ISBN 974-29-467-2จานวน 200 เลมจดทาโดย สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

ถนนดนแดง กรงเทพมหานคร 10400โทร. 0 2245 4601-5 โทรสาร 0 2248 2944

พมพท โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:124

Page 5: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 5

เนองจากสภาพสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอมในปจจบนสงผลกระทบตอบคคล ทาใหไมอาจดาเนนชวตไดอยางมคณภาพเทาทควร ซงกล มทนาหวงใยมากทสดกล มหนง คอ เดกนกเรยน

กรมสขภาพจตรวมกบสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต จงไดเชญผ เชยวชาญทเกยวของกบสขภาพจตเดก รวมกนจดทาหนงสอค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยนขน เพอใหครประถมศกษาซงอย ใกลชดกบเดกวยเรยนมากทสดไดสามารถคดกรองเดกนกเรยนทมแนวโนม หรอเรมมปญหาไดรบการชวยเหลอ กอนจะพอกพนเปนปญหาพฤตกรรมทยากตอการแกไขภายหลง กรมสขภาพจตหวงเปนอยางยงวา การนาค มอเลมนไปใชปฏบตอยางจรงจง จะสงผลใหเดกวยเรยนไดรบการดแลอยางทวถง และเตบโตเปนผ ใหญทมคณภาพในอนาคต

กรมสขภาพจต

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:125

Page 6: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

6 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:126

Page 7: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 7

คานา .......................................................................................................3คาชแจงการใชค มอ ................................................................................81. สขภาพจตและพฒนาการเดกวยเรยน

สขภาพจตและพฒนาการเดกวยเรยนนนสาคญ ............................ 13ลกษณะพฒนาการเดกวยเรยน ...................................................... 16สขภาพจตกบการเลนเพอการเรยนร เสรมพฒนาการ .................... 18การเตรยมตวเปนครเดกวยเรยน .................................................. 19

2. ทกษะชวตเตรยมตวเดกใหพงตนเองทกษะชวตพนฐานสาหรบเดกวยเรยน ........................................... 21ความสาคญ หลกการ และกจกรรมเสรมสรางทกษะชวต ............... 22

- ความภมใจ ....................................................................................22- การมวนยและความรบผดชอบ ....................................................31- ทกษะทางสงคม ............................................................................34

3. การประเมนปญหาเดกแตเรมแรกความจาเปนในการประเมนปญหาเดก ........................................... 43แนวทางการประเมนปญหาเดก .................................................... 43แบบสารวจพฤตกรรมเดก ............................................................. 45

- ลกษณะแบบสารวจ .......................................................................46- วธการใชแบบสารวจ .....................................................................46- การคดคะแนน ..............................................................................48

การวเคราะหและแปลความหมายแบบสารวจพฤตกรรมเดก ........ 48- การลงแบบบนทกสรป .................................................................51- การจาแนกกล มปญหาพฤตกรรม ................................................53

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:127

Page 8: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

8 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

4. แนวทางการดแลสขภาพจตเดกวยเรยนปญหาพฤตกรรมทพบไดตามวย ................................................... 57ปญหาตามกล มพฤตกรรม ............................................................. 69กล มทมการเกบกด ........................................................................ 71เดกแยกตนเอง ........................................................................................71เดกทมอาการทางรางกาย .....................................................................72เดกวตกกงวล ..........................................................................................76เดกซมเศรา .............................................................................................78กล มทมการแสดงออก ขาดการควบคม ......................................... 80เดกไมอย ในระเบยบกฎเกณฑ ................................................................80เดกมพฤตกรรมเกเร ...............................................................................83เดกลกขโมย ............................................................................................84เดกตดการพนน ......................................................................................86เดกกาวราว .............................................................................................87กล มทไมจดอย ในแบบเกบกดหรอแบบแสดงออก ........................ 88เดกมพฤตกรรมเดกกวาวย .....................................................................88เดกทมความผดปกตทางดานความคด ..................................................90เดกสมาธสน ...........................................................................................91กล มปญหาอนๆ .............................................................................93เดกประพฤตตนเหมอนเพศตรงขาม ......................................................93เดกกลวการไปโรงเรยน ..........................................................................96เดกมพฤตกรรมททาซาๆ จนตดเปนนสย ..............................................98เดกภาวะกลามเนอกระตก ......................................................................99เดกมความคดหมกม นเรองเพศ ........................................................... 100

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:128

Page 9: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 9

เดกตดสารเสพตด ................................................................................ 101เดกปรบตวยาก .................................................................................... 104เดกถกทารณกรรม .............................................................................. 105เดกพฒนาการชาหรอภาวะสตปญญาบกพรอง ................................. 108เดกบกพรองในกระบวนการเรยนร .................................................... 109

ภาคผนวก1. แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง ........................................ 1112. หวขอพฤตกรรมและรปแบบของปญหาทม ......................................... 114

ความสมพนธกบกล มอาการตาง ๆ ในเดกชาย/เดกหญงอาย 6-11 ป (แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง)

3. หวขอพฤตกรรมและรปแบบของปญหาทม ......................................... 114ความสมพนธกบกล มอาการตาง ๆ ในเดกชาย/เดกหญงอาย 12-17 ป (แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง)

4. ตาราง T-SCORE สาหรบเดกชาย/เดกหญงอาย 6-11 ป ................ 117(แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง)

5. ตาราง T-SCORE สาหรบเดกชาย/เดกหญงอาย 12-17 ป .............. 119(แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง)

6. ตวอยางแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง .......................... 1217. ตวอยางแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบคร ...................................... 1258. แบบประเมนจดแขงและจดออน (SDQ) ............................................... 129

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:129

Page 10: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

10 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

“ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน” กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสขและสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการรวมกนจดทาขนสาหรบผ บรหารโรงเรยน ครอาจารย และผ เกยวของ ไดศกษาทาความเขาใจและใชเปนแนวทางดแล ประคบประคองชวตเดกวยเรยน หรอเดกประถมศกษา ซงอย ในชวงอาย 6-12 ป ใหเตบโตอยางมนคง มชวตทเปนสขมความกระตอรอรน แจมใส มองโลกในแงด มความคดถกตอง สามารถแกปญหาตาง ๆ ใหหลดพนจากความกดดน ความบบคนของชวตอยางมประสทธภาพ

หนงสอเลมนแบงเนอหาสาระเปน 4 บท โดยบทท 1 กลาวถงสขภาพจตและพฒนาการเดกวยเรยน สวนนประกอบดวย สขภาพจตและพฒนาการเดกวยเรยนนนสาคญ ลกษณะพฒนาการดานตางๆ ของเดกวยเรยน สขภาพจตกบการเลนเพอการเรยนร เสรมพฒนาการ และการเตรยมตวเปนครเดกวยเรยน

บทท 2 กลาวถงทกษะชวต เตรยมตวเดกใหพงตนเอง สวนนประกอบดวย ทกษะชวตพนฐานสาหรบเดกวยเรยน ความสาคญ หลกการ และกจกรรมเสรมสรางทกษะชวต 3 ดาน คอ ความภม ใจในตนเอง การมวน ยและความรบผดชอบ และทกษะทางสงคม อนเปนพนฐานดานบคลกภาพทสาคญทเดกควรไดรบการจดกจกรรมเพอพฒนาการดงกลาว

บทท 3 กลาวถง การประเมนปญหาเดกแตเรมแรก สวนนประกอบดวยความจาเปนในการประเมนลกษณะและปญหาพฤตกรรม โดยใชการประเมนหลายๆ ดาน เครองมอทใชในการประเมนลกษณะและปญหาพฤตกรรม เลอกใชแบบสารวจพฤตกรรม (Thai Youth Checklist : TYC) โดยยดตามการประเมนพฤตกรรมในเดกทไดจากแบบสารวจพฤตกรรมเดกในบทท 3 ซงจะอธบายลกษณะพฤตกรรม สาเหต และแนวทางการชวยเหลอบางปญหาจะจาแนกเปน2 ลกษณะความรนแรง

อยางไรกตาม ปญหาสขภาพจตเกดขนกบเดกทกคน มากบางนอยบางไมเวนแมในครอบครวทมความสมบรณ และเมอเกดปญหาขนยอมนาความย งยาก

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1210

Page 11: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 11

ความเสยหายมากมาย ดงนนการดแล การชวยเหลอขณะทปญหายงไมรนแรงใหคลคลายไปดวยดนน ยอมทาใหทกคนมสขภาพจตด มความสงบรมเยน และมความสาเรจในการดาเนนชวต

ทงน ความพยายามในการดแลเพอปองกน แกไข และพฒนาเดกใหมสขภาพจตทด แขงแกรงนน ไมสามารถกระทาสาเรจไดโดยมาตรการใดมาตรการหนง หรอโดยหนวยงานใดหนวยงานหน ง หากแตจะตองอาศยความรวมมอความรวมใจของทกคนในสงคม ผนกกาลงกนในอนทจะเสรมสรางชวตทมคณภาพ มความเฉลยวฉลาด มความด มความสข แกเดกตวนอยๆ ทสงคมฝากอนาคตไวกบพวกเขา…ใหจงได โดยผ บรหารโรงเรยน ครอาจารย ครแนะแนวจะตองทาหนาทเปนสอกลาง เปน “นาประสานทอง” ความสาเรจยอมเกดขนอยางแนนอน ÕÕÕÕÕÕÕÕ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1211

Page 12: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

12 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

“หากใจคดวาทาไมได แคเออมมอไปเดดใบไม… สกใบ… กยงยากหากใจคดวาทาได แมงานขดเขา ถมทะเลทแสนยาก… กจะทาใหสาเรจใหจงได ความสาเรจของงาน ขนอย กบจตใจเปนสาคญวา วนนจะอย อยางยอมแพ… หรอยนหยดส … จตใจทจะทางานไปส ความสาเรจ คอ ตองมใจรกและสนกกบงาน ตองขยนส ง านหายใจเปนงาน และทบทวน แกไขสงผดพลาด”

ÕÕÕÕÕÕÕÕ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1212

Page 13: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 13ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 13

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1213

Page 14: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

14 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน14 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1214

Page 15: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 15

สขภาพจตและพฒนาการเดกวยเรยนนนสาคญการพฒนาประเทศยคโลกาภวฒนคณภาพของคนมผลตอความสาเรจ

อยางสาคญยง โดยเฉพาะ “เดก” มความสาคญทสด เพราะการสรางคนใหมคณภาพตองดาเนนการอยางถกตอง เหมาะสมและตอเนองในแตละชวงวยเนองจากคนเปลยนแปลง เจรญเตบโตและเรยนตลอดเวลาเปนไปตามลกษณะของการเรยนร นน ๆ ไมวาจะเปนการเรยนร ทปลอยปละละเลยตามบญตามกรรม หรอการเรยนร ทมการจดประสบการณไวอยางสมบรณดเลศกตาม ซงผลทเกดขนยอมแตกตางกนอยางสนเชง

เดกเปนทรพยากรมนษยทมคณคาสงสดเหนอทรพยากรใดๆ ในโลกเดกทกคนมคณคาในตวเอง ทกคนจงคาดหวงใหเดกไดเจรญเตบโตในครอบครวทเพยบพรอม ไดรบการพฒนารอบดานทงรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา มทอย อาหารการกน สนองความตองการพนฐานทางกายไดเพยงพอ มความปลอดภย ความรก ความผกพน ความเอออาทร ความอบอ นมการอบรมบมนสยใหเปนคนด ร ผดชอบชวด มความมานะมากมน มความรบผดชอบ มเหตผล ควบคมอารมณตนเองไดอยางเหมาะสม มความเขาใจ ร จกตนเอง ดแล ชวยเหลอตนเอง และพงตนเองได ตลอดจนสามารถดาเนนชวตทมคณคาตอตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาตยามวกฤตเศรษฐกจและสงคมไดอยางมความสข และประสบความสาเรจ กลาวอยางถงทสดกคอเปนคนดมส ขภาพและจตแข งแรง ม นคง และเมอเขาส ร ะบบโรงเรยนทกคนกคาดหวงใหการศกษาเปนเครองมอสาคญในการดแลพฒนาการทง4 ดาน ดงกลาวอยางมประสทธภาพยงขน เพอจะไดชวยใหเดกเตบโตอยางมคณภาพ มความราเรง แจมใส และมความสข มสมพนธภาพทดตอครอบครวชมชน สงคม และสามารถอย รอดในสงคมนอยางเฉลยวฉลาด

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1215

Page 16: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

16 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

โรงเรยนและครอบครวจงมบทบาท หนาทความรบผดชอบอยางสาคญยงในการดแล แนะนา สงสอน ฝกฝน กลอมเกลา จดประสบการณการเรยนร ทเหมาะสม ตลอดจนจดสภาพแวดลอมทเออตอพฒนาการของเดก เพอใหเตบโต เปนมนษย เตมตว ทงดานความคด ความสามารถและมความสขทกคนทใกลชดและเกยวของกบเดกไมวาจะเปน พอ แม ผ ปกครอง คร อาจารยจะตองรบร อยางจรงใจวา เดกมรางกาย ความคด จตวญญานเปนของตนเองมาตงแตเกด เดกมความแตกตางกน เดกแตละคนแตและแบบ หนทางชวตทงปจจบนและอนาคตจงเปนของเขา เดกตองเรยนร และปรบตวเอง เผชญปญหาและแกปญหาดวยตวเองของเขาเอง พอแม ครอาจารยตองจดสงแวดลอมทงดงาม มความเขาใจใหกาลงใจและหนนชวยเมอเดกเดอดรอน การเขาไปเจากเจาการ จดการกบปญหาตามแนวทางของผ ใหญมากๆ ไมยอมใหเดกแกปญหาเอง จะทาใหเดกร สกตนเองไมมคาไมมความสามารถ ทาไมได ทาลายความเปนตวของเดกไปอยางสนเชง สรางความกดดน ความทกขทรมาน บบคนทาใหเดกกระเจดกระเจงออกจากบานออกจากโรงเรยนผนตวเองไปส สงแวดลอมทเสอมทราม ใชเวลาไปกบสงเรงรมย ตกเปนเหยอสารเสพยตด หนโรงเรยนกาวราว ทะเลาะววาท ไปจนถงเปนอาชญากร และฆาตวตาย การเลอกทางเดนชวตทผดพลาดเหลาน สวนหนงเกดจากผ ใกลชดและเกยวของกบเดก ขาดความร ความเขาใจ พฒนาการและธรรมชาตของเดกแตละชวงวยอยางถองแทจงไมสามารถตอบสนองความตองการ ความร สกนกคดใหเดกแตละคนเขาใจตนเอง ยอมรบตนเอง และพฒนาศกยภาพของตนเองไปจนถงจดสงสดไดนบเปนความสญเสยทเกดขนตลอดเวลาอยางนาเสยดาย

ดงนน ครอาจารย พอแมและผ ปกครอง ควรมความร ความเขาใจพฒนาการของเดกทงทางดานอารมณ จตใจ สงคม รางกาย และสตปญญาอยางลกซง เพอประโยชนอยางนอย 3 ประการคอ

ประการแรก ความร ค วามเขาใจพฒนาการของเดกจะชวยกาหนดบทบาทของพอ แม คร ซงจะมผลตอพฒนาการเดกโดยตรง

ประการทสอง ความร ความเขาใจพฒนาการของเดก จะชวยกาหนดบทบาท จะชวยคร พอแม และผ ปกครอง มความสขในการเฝาดการเจรญเตบโต ความราเรง แจมใสของเดก ตลอดจนสายสมพนธ ความเอออาทรของกนและกน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1216

Page 17: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 17

ประการสดทาย ความร ความเขาใจพฒนาการของเดก เปนจดเรมตนของการฝกหดเพอทจะเปนพอแม เปนครทมประสทธภาพในการสงเสรม แกไขพฒนาการของเดก ซงจะตองอาศยความรก ความจรงใจการฝกฝนตนเองไมใหเปนผ บงการชวตเดกอกดวย และมความตระหนกวา

“ความเขาใจอยางถองแทยอมตองไดมาดวยการปฏบตเทานน” นอกจากนพอ แม ครอาจารยจะดแลเดกใหมสขภาพจตดไดตนเองจะตองมสขภาพจตดและมความเชอวา พฤตกรรมมนษยเกดจากการเรยนร จงสามารถเปลยนแปลงได เดกทกคนเกดมาพรอมกบความดงาม เดกทมแนวโนมจะมปญหา หรอมปญหานนตองการดแลเอาใจใสอยางจรงใจ การชวยเหลออยางถกตองจะชวยใหทกอยางดขน กอรปกบการมจตใจม งมน ไมยอทอตออปสรรค จะเปนพลงชวตในการสรางงานพฒนาคนใหมคณภาพอยางภาคภมและมศกดศร

ÕÕÕÕÕÕÕÕ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1217

Page 18: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

18 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ลกษณะพฒนาการเดกวยเรยนเดกวยเรยน หรอเดกประถมศกษา มชวงอายระหวาง 6-12 ป เดกวยน

รางกายกาลงเจรญเตบโต มความกระตอรอรนทจะเรยนร ส งใหมๆ จากประสบการณของเดกเอง จากบคคลและสงตางๆ จงชางซกชางถามและชอบลองทาสงททาทายความสามารถ ตองการเพอน เลนเปนกล ม ชอบแขงขนชอบออกกาลงกายและแสดงออกในรปแบบตางๆ ตองการใหผ อ นสนใจชอบคนยกยองชมเชยรวมทงการยอมรบจากครและเพอน

การร จ กและเขาใจพฒนาการเดกวยเรยนอยางถองแท จะชวยใหครสามารถสงเสรมแกไข และพฒนาการไดอยางถกตอง เหมาะสม

เดกวยน เดกหญงจะโตเรวกวาเดกชาย โดยเฉพาะชวยอาย 10-12 ป

โรงเรยนจงควรชงนาหนก และวดสวนสง แลวบนทกลงในสมดประจาตวนกเรยนเปนระยะทกๆ ภาคเรยนควรแจงใหพอแมผ ปกครองทราบ และใหความสนใจตดตามการเตบโตของลกดวย ถาสงสยวาเดกเตบโตไมปกต เชน โตชา หรอนาหนกมากเกนไปควรปรกษาแพทยหรอเจาหนาทสาธารณสข

สาหรบเรองอาหารการกน เดกวยเรยนตองการอาหารครบ 3 มอในแตละวนโรงเรยนควรจดอาหารมอกลางวนทมประโยชนหลายๆ อยาง ไดแกขาว เนอสตว ไขมน ผก และผลไม นอกจากอาหาร นมสดกมความจาเปนเชนกน ไมควรหดใหเดกมนสยจ จในการกน หรอกนจบจบ โดยเฉพาะอาหารทไมมประโยชน หรออาจเปนโทษตอรางกาย เชน นาอดลม นาหวาน ลกอมอาหารทใสสจด ควรงดอาหารสก ๆ ดบ ๆ และหมกดอง

เรองออกกาลงกายและเลนกฬา เดกวยนเปนชวงทรางกายมความพรอมสาหรบฝกหดความสามารถเชงกฬา ไดแก การวงเรว การกระโดดไกลการขจกรยาน การวายนา สวนชวงปลายอาย 11-12 ป เรมฝกกฬาทตองการความแมนยา และทาทายความสามารถมากขน เชน ปงปอง บาสเกตบอลตะกรอ ฟตบอล เปนตน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1218

Page 19: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 19

ครควรจะปลกฝงการรกกฬา และการเลนกฬาเพอสขภาพ ความสนกสนานการร จกเขากบคนอน การเคารพกตกา มารยาท และนาใจนกกฬามากกวาม งเนนเฉพาะการคดเลอกผ ชนะ โดยไมคานงถงผลเสยทอาจเกดขน เชน หกโหมเกนกาลงของเดก หรอทะเลาะววาททารายกนเพอเอาชนะอยางเดยว

นอกจากนโรงเรยนจะตองจดสถานททปลอดภย และเหมาะสมเพอใหเดกไดวงเลน ออกกาลงกาย เลนกฬา และพกผอนหยอนใจตามสมควร

เดกวยเรยนควรจะพดชด ร จกความหมายและใชคาอยางถกตองมากขน

ฟงเรองราวแลวจบใจความมาถายทอดได หดสะกดอานและเขยนจดคลองขนตามลาดบ โดยชวงแรกอานออกเสยง ตอมาอานในใจได ร จกเปรยบเทยบเขาใจและอธบายเหตผลตงแตงาย ๆ ไปจนถงสงทซบซอนได และเมอสนสดวยประถมศกษา เดกควรจะสามารถใชวจารณญาณในการวเคราะหเรองทไดฟงหรออานมาใชประโยชน ควรเขยนตวสะกดไดถกตอง เปนระเบยบ และจดบนทกได ร จกพดจาดวยถอยคาสภาพเหมาะกบกาลเทศะ สามารถพดแสดงความคดเหน และเลาเรองตาง ๆ ไดอยางถกตองและมนใจ ครควรสนใจการใชภาษาและตดตามการเรยนร ภาษาของเดกเพอจะไดสงเสรมใหเดกเขาใจ และใชภาษาไดถกตองสอดคลองกบการเรยนร อนๆ ทโรงเรยน

เดกตองการความรกความอบอ น และการดแลเอาใจใสจากคร และ

ผ ปกครองซงจะทาใหเดกมสภาพจตและอารมณด มความสข ภมใจในตนเองมความมนใจวาตนเปนสมาชกของครอบครว และเปนทยอมรบของเพอนและครเดกวยน เรมเขาใจเรองความร สก ทงในเรองคาศพทเกยวกบความร สก และความหมาย เชน โกรธ ไมพอใจ ไมชอบใจ ผดหวง ประหลาดใจ แปลกใจเปนตน นอกจากนยงออนไหวกบความร สกสาเรจหรอลมเหลว เปนชวงวยทสาคญทเดกควรร สกวาตนมความสามารถมความสาเรจ สามารถภาคภมใจในตนเอง เรมควบคมตนเองได มความมมานะพยายามอนจะนาไปส การม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1219

Page 20: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

20 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

เดกตองการมประสบการณจากการกระทาของตน และเรยนร จากพอแม

คร ผ ปกครอง เพอนและสงคม มความคดสรางสรรคสามารถใชเหตผลแยกแยะไดถกตอง และร จกการปรบตวไดเหมาะสม และสามารถอดใจรอสงทตองการไดไมเอาแตใจตวเอง แตคานงถงความตองการและความร สกนกคดของผ อนดวยโดยครและพอแมตองทาเปนตวอยาง

การใหเดกมกจกรรมรบผดชอบในหนาททงโรงเรยนและครอบครวตามกาลงความสามารถเปนส งจาเปน เพราะจะไดมความภมใจในผลงานและการทางานรวมกบผ อน

เดกแตละคนมความถนดและความสามารถไมเหมอนกน ครและ พอแมจงไมควรกะเกณฑบงคบโดยไมไดคานงถงความเปนจรง ทงไมควรซาเตมหรอเปรยบเทยบใหเดกเกดปมดอย แตควรใหกาลงใจ สงเสรมตามความถนด และแนะนาใหเดกเขาใจและปรบปรงสงทตนยงบกพรองใหดยงขน

การเลนเปนสวนสาคญของชวตเดกวยเรยน ทงการเลนกบเพอนเปนกล ม

เชน ตงเต กระโดดเชอก รรขาวสาร ทายอะไรเอย และการเลนของเลนทงทประดษฐขนเองและซอหามา ชวยใหเดกเรยนร จากการกระทา ร คด ร จกแกปญหา และมความเพลดเพลน ครจงควรสงเสรมใหเดกมจดเรมตนในชวตทดไดดวยการสงเสรมใหเดกไดมโอกาสเลนอยางสรางสรรคและปลอดภย ปลอยใหเดกเพลดเพลนกบการแสวงหาคาตอบดวยตวเองผานการเลน

มงานวจยททาในอสราเอลไดผลออกมาวาเดกทเลนไดดในสถานการทสรางสรรค จะมความสามารถในการเรยนร และมพฒนาการทางสงคม อารมณภาษา สตปญญา มความอยากร อยากเหน ความคดสรางสรรคและจนตนาการทดกวา

บคลกภาพทมนคง สรางสมพนธภาพกบผ อนไดด ในทางตรงกนขามถาเดกร สกลมเหลวจะมผลตอภาพลกษณของตนเอง และการปรบตวทไมด อนจะนาไปส ปญหาพฤตกรรมในภายหลง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1220

Page 21: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 21

นอกจากนการเลนกฬาในรม เกมกระดาน เชน หมากรก คอมพวเตอรตลอดจนการดโทรทศน ฟงวทย และอานหนงสอ ลวนแลวแตเปนการผอนคลายความเครยด และใหประโยชนตอเดกวยเรยนอยางมาก แตกควรจดเวลาใหพอเหมาะไมหมกม นจนทาใหเสยการเรยนและสขภาพ

1. ครตองเขาใจการเปลยนแปลงของเดกวยน โดยอธบายดวยเหตผล

เมอเดกมคาถาม ใหเดกหดคดเองใหเปน ร จกพงตนเอง ใหร จกกาละเทศะ และการอย ร วมกบคนอน

2. ครมหนาททจะตองดแลใหเดกวยน มประสบการณในเรองการกนการรกษาความสะอาด การแตงตว การระมดระวงปองกนตนเองจากอนตรายและอบตเหต

3. ครควรรวมมอกบผ ปกครองสนบสนนใหเดกไดไปโรงเรยน และใหเดกทาการบานและทบทวนบทเรยนอยางสมาเสมอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1221

Page 22: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

22 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน22 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1222

Page 23: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 23

ทกษะชวต พนฐานสาหรบเดกวยเรยนทกษะชวต เปนความสามารถอนประกอบดวย ความร เจตคตและทกษะ

ในอนทจะจดการกบความกดดน ความบบคน ปญหารอบตวในสภาพสงคมปจจบนและเตรยมพรอมสาหรบการปรบตวในอนาคต ทกษะชวตชวยใหเดกร จกทจะอย กบตวเอง ร จ กทจะมปฏสมพนธกบคนอน มมนษยสมพนธทดมความบากบน ร จ กคด พบปญหาสามารถแกไขได ร จกปรบตวทจะอย ในสงคมได เปนภมค มกน สรางความเขมแขงใหเดกร จกดแลตนเองและพงตนเองไดในทสด

ทกษะชวตม 12 องคประกอบ โดยมความคดวเคราะหวจารณและความคดสรางสรรคเปนพนฐานทสาคญ สวนอก 10 องคประกอบ เปนทกษะชวตดานเจตคต 4 องคประกอบ คอ ความตระหนกร ในตน ความเหนใจผ อนความภมใจในตนเอง ความรบผดชอบตอสงคม สวนทกษะชวตดานทกษะอก6 องคประกอบ คอ การสรางสมพนธภาพ การสอสาร การตดสนใจ แกไขปญหาการจดการกบอารมณ และความเครยด

สาหรบเดกวยเรยนควรเสรมสรางพฒนาทกษะชวตพนฐานทสาคญ2 ดาน 4 องคประกอบ ไดแก ทกษะชวตดานเจตคต 2 องคประกอบ คอความภมใจในตนเอง ความตระหนกร ในตนเอง หรอการมวนยและความรบผดชอบสวนดานทกษะชวตทกษะอก 2 องคประกอบ คอ การสรางสมพนธภาพและการสอสาร หรอทกษะทางสงคมนนเอง ทกษะชวตดงกลาวนจะเปนพนฐานดานบคลกภาพทสาคญทเดกควรไดรบการพฒนาอยางจรงจงความสาคญ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1223

Page 24: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

24 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ความสาคญ หลกการ และกจกรรมเสรมสรางทกษะชวต

ความภมใจ คอ การรบร ความร สก ความคดทบคคลมตอตนเองเหนคณคาความสามารถตนเอง มความมนใจในการคด ตดสนใจ แสดงออกทาสงตาง ๆ ไดอยางมความสข ประสบความสาเรจ เปนประโยชนตอตนเองและสวนรวม

ความคด ความร ส กวาตนเองมคณคา มความภมใจเปนสงททกคน

ตองการ มาสโลวกลาววา “สงสาคญตอการมสขภาพจตด คอ ความร สกนบถอตนเอง เคารพตนเอง กบการไดรบการนบถอจากผ อน” บคคลทมสขภาพจตดประสบความสาเรจในชวต มความเชอมน มนคงทางจตใจสามารถปรบตวไดดเกดจากความร สกนกคดตอภาพลกษณของตนเอง (Self-image) ในทางทด คอมความภมใจ เหนตนเองมคณคา บคคลทไมมความภมใจ ไมเหนคณคาในตนเองอาจนาไปส การมบคลกภาพทออนแอ ตองการพงพาผ อน ขาดความกระตอรอรนไมกลาคด ไมกลาตดสนใจ เกดปญหาในการปรบตว มนษยสมพนธไมด ไมมเพอนเกบตว หลกหน ตดสารเสพตด หรอแสดงออกโดยการทดแทน ชดเชยปมดอยใชความกาวราวรนแรง โทษผ อน ตองการเปนผ ชนะ เรยกรองความสนใจ เพอเพมคณคาใหกบตนเองในทางทไมเหมาะสม

เดกชวงวย 6-12 ป เปนวยทพฒนาความร สก ความรบผดชอบในตนเองเปนวยทสามารถพงพาตนเองได อยากร อยากเหน ชางสงเกต สนใจสงตาง ๆชอบคด ชอบทา และแกปญหาไดตามความเปนจรง มความขยน ตงใจ ตองการความสาเรจ เปนคนเดน คนสาคญ เปนทนยมชมชอบของผ ใหญ จงเปนวยทสามารถสรางเสรมปลกฝง ความร สกนกคดเกยวกบคณคา ความภมใจในตนเองไดเปนอยางด เ พอการพฒนาบคลกภาพ อารมณจตใจ และความสามารถใหเดกเตบโตอยางมคณคา

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1224

Page 25: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 25

1. การสรางแบบอยาง ใหเดกไดเหน ไดกระทาตามโดยครอาจารย

บดา มารดา เปนแบบอยางในการพด การประพฤตปฏบต การยกตวอยางบคคลสาคญ บคคลทมชอเสยงเปนทร จก ใหเหนถงการกระทาทนายกยอง หรอแบบอยางทดงามจากสอตาง ๆ เชน วทย โทรทศน หนงสอพมพ หนงสอสาหรบเดกและเยาวชน สงตาง ๆ เหลานจะเปนการกระต น เปนแรงเสรมใหเดกสนใจอยากร ชกนาใหเกดการประพฤตปฏบตตาม

2. เสรมสรางภาพลกษณของเดกในทางบวก โดยการใหเดกมองตนเองในทางทด เหนขอดในความสามารถสงทนาภาคภมใจในตนเอง ทงดานรางกาย รปราง หนาตา การเรยน การเลน การชวยเหลอครอบครว กจกรรมของโรงเรยน การรวมกล มทางานกบเพอน หรอการมสวนรวมในสงคม กระต นใหเดกแสดงออก ใหคาชมเชย และใหกาลงใจ

3. ฝกใหเกดความสข ความพอใจ ในการรบร บคคลและสงแวดลอมรอบตวในทางทด เหนความดของบดามารดาทใหความรก เลยงด มคร-อาจารยทมความเมตตา มเพอนทดมนาใจ เหนธรรมชาต และสงแวดลอมมคณคาโลกนนาอย ฝกใหสามารถปรบตวอย กบบคคลทกเพศทกวย ทงในครอบครวโรงเรยน และสงคมไดอยางมความสข

4. ฝกใหสามารถแสดงความคด ร จกตดสนใจแกไขปญหา กระทาสงตาง ๆ ดวยตนเอง ใหคนหาลกษณะเดนพเศษของตนเองทตนเองภมใจ เชนการวาดรป เลนดนตร กฬา เปดโอกาสใหแสดงออก ทงในโรงเรยนและชมชนการมกจกรรมของโรงเรยน เชน กฬาส กจกรรมในวนสาคญทางศาสนา วนครวนพอ วนแม หรอกจกรรมการไปทศนศกษา การเขาคายพกแรมเปนการฝกใหเดกเกดการเรยนร จากการกระทาสามารถเผชญเหตการณ มประสบการณตรงดวยตนเอง เสรมสรางความสนใจ อยากร อยากเหน ตงใจพยายามทาสงตาง ๆ ใหสาเรจนาไปส การเหนความสามารถ คณคา และความภมใจในตนเอง

5. ใหมบทบาท มสวนรวมรบผดชอบในการทากจกรรมรวมกบผ อน(ทเปนประโยชนตอสวนรวม) เชน การปลกตนไมทงในโรงเรยนและชมชนในสงคม เกบใบไมเศษกระดาษบรเวณสนาม ทาความสะอาดหองเรยน ชวยกนประหยดนาไฟ อนรกษตนไม ธรรมชาต ไมทารายสตว ปฏบตตนใหม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1225

Page 26: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

26 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมท 1 ภาษาดอกไมวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนร จกคด ใชคาพดในทางทดกบตนเอง และ

ผ อน2. เพอใหนกเรยนตระหนกร ถ งคาพดทมความหมายและ

มผลตอตนเองและผ อน3. เพอใหนกเรยนร จกนาคาพดทดไปใชในชวตประจาวน

วสดอปกรณ 1. กระดาษโปสเตอร2. ปากกาสเมจก

กจกรรมองคประกอบ/กล ม กจกรรม สอ

ประสบการณกล ม 2 คน

1. ใหนกเรยนจบค คยกนและบอก- คาพดทมความหมายทางบวก

คนละ 4 อยาง (เชน สวย ดนารก เกง)

- คาพดทมความหมายทางลบคนละ 1 อยาง (เชน แย โงซน ไมไดเรอง) ครเขยนคาพดทางบวกและทางลบกระดาษโปสเตอรใหนกเรยนเหน

ใบชแจง 1

ระเบยบวนย เปนลกทดนารกของพอแม เปนพทดรกและดแลนอง เปนลกศษยเปนนกเรยนทดของคร เปนเพอนทดของเพอน ใหเขาร สกวาตนเองมความสาคญตอบคคลอน ไดรบการชนชม ยอมรบและบคคลอนกมความสาคญตอตนเอง ร จกใหเกยรตยกยอง นบถอกนและกน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1226

Page 27: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 27

n ใบชแจง 1 (กจกรรมภาษาดอกไม)ใหนกเรยนจบค กน บอกถง1. คาพดทมความหมายทางบวก 4 คา เชน สวย ด นารก เกง2. คาพดทมความหมายทางลบ 4 คา เชน โง นาเกลยด แย ไมไดเรอง

m ใบความร (กจกรรมภาษาดอกไม)คาพดทกคาไมไดมแคความหมายทางบวกทางลบ แตมผลตอความร สก

ความคด การกระทา คณคาของตนเอง และผ อน ทกคนตองการคาพดทางบวกการร จกใชคาพดทางบวกกบตนเองและผ อน นามาซงความสข ความสบายใจพอใจ และความภมใจใหกบตนเองและผ อน

n ใบชแจง 2 (กจกรรมภาษาดอกไม)นกเรยนจดกล ม 3 คน ใหผลดกนเปนผ กลาวชม ผ รบคาชม ผ สงเกตการณ

ในเหตการณตอไปน1. เพอนไดรบรางวลเรยนด2. เพอนชวยนกเรยนร นนองขามถนน3. เพอนมอธยาศยด ชอบชวยเหลอเพอนคนอน

สะทอนความคดและอภปรายกล ม 4 คน

ความคดรวบยอดกล มใหญ

ประยกตใชกล ม 3 คน

ใบความร

ใบชแจง 2

2. ใหนกเรยนรวมกล มละ 4 คนอภปรายประเดนคาถามดงน

- ในชวตประจาวนไดพดคาพดแบบไหนมากกวากนและคาพดแบบใดทชอบและไมชอบ

- คาพดทชอบ และไมชอบมผลตอผ พดและผ ฟงอยางไร

3. ตวแทนกล มนาเสนอผลงาน ครและนกเรยนรวมกนอภปรายสรป

4. นกเรยนผลดกนกลาวชมเพอนโดยมนกเรยนคนหนงเปนผ สงเกตการณ

องคประกอบ/กล ม กจกรรม สอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1227

Page 28: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

28 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมท 2 สงใจใหกนวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนร จกหาขอดของผ อน

2. เพอใหนกเรยนร จกยอมรบขอดของกนและกน3. เพอใหนกเรยนเกดความภมใจทไดเปนผ ใหและผ รบคาชม

วสดอปกรณ 1. กระดาษโปสเตอรสแดง ตดเปนรปหวใจเทาจานวนนกเรยนในชน

2. ปากกาสเมจกกจกรรม

ประสบการณกล ม 2 คน

สะทอนความคดและอภปรายกล ม 4 คน

ความคดรวบยอดกล มใหญ

ใบความร

1. แจกกระดาษรปหวใจใหคนละ1 แผน พรอมปากกาสเมจกคนละ1 แทง

2. นกเรยนจบค เขยนชมขอดของเพอนในกระดาษและนาไปแลกเปลยนระหวางค ของตนพดคยในขอความทเขยนถงกน

3. ครส มถามนกเรยนแตละค เขยนชมเพอนอยางไร และใหนกเรยนพดเลาถงเรองทพดคยกน

4. นกเรยนรวมกล มละ 4 คน อภปรายถงขอความทเพอนเขยนตรงกบความจรง ความร สกทเกดขนของผ ใหและผ รบ

5. ครและนกเรยนชวยกนสรป

องคประกอบ/กล ม กจกรรม สอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1328

Page 29: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 29

m ใบความร (กจกรรมสงใจใหกน)ทกคนมขอดทคนอนชนชม การคนหาขอดของกนและกน แลวนามา

ชนชมกน นาความสขมาใหแกกน ทาใหทกคนมคณคาในตวเองและตอผ อน

กจกรรมท 3 กระจกวเศษวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนไดรบร ภาพลกษณทดของตนเองและผ อน

2. เ พอใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนในการกระทาตามภาพลกษณของตน เปนการเสรมสรางคณคาความภาคภมใจในตนเอง

วสดอปกรณ 1. กระดาษโปสเตอร2. ปากกาสเมจก

กจกรรม

ประสบการณกล ม 2 คนกล มใหญ

สะทอนความคดและอภปรายกล ม 4 คน

ความคดรวบยอดกล มใหญ

1. นกเรยนจบค วาดรปตนเองในกระดาษพนทกระดาษทเหลอใหเขยนขอดของตนเอง

2. นกเรยนนาภาพทวาดมาแสดงพดถงขอดของตนเอง

3. ครนากล มเพอนปรบมอสนบสนนและซกถามเพมเตม

4. นกเรยนพดถงความร สกทดตอตนเองในการทากจกรรมน

5. ครและนกเรยนชวยกนสรป

ใบงาน 1

ใบงาน 2

ใบความร

องคประกอบ/กล ม กจกรรม สอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1329

Page 30: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

30 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

v ใบงาน 1 (กจกรรมกระจกวเศษ)นกเรยนจบค วาดรปตนเองในกระดาษทไดรบ เขยนขอดของตนเอง

ในกระดาษทเหลอ ในเรองการเรยน การเลน การชวยงานบาน การชวยงานโรงเรยน

m ใบความร (กจกรรมกระจกวเศษ)ทกคนมภาพลกษณทด ทนาภาคภมใจ และเปนทนาชนชมสาหรบผ อน

การไดกระทาในสงทด ๆ ทตนเปนอย อยางสมาเสมอ นาความสข ความภมใจความมคณคาใหกบตนเอง

กจกรรมท 4 ภมใจในตนวตถประสงค 1. เพอกระต น ใหนกเรยนเสรมสรางความภาคภมใจ

ในตนเอง2. เพอใหนกเรยนเปนแบบอยางทดและจงใจใหนกเรยน

คนอนปฏบตตาม

กจกรรม

ประสบการณกล ม 2 คน

กล มใหญสะทอนความคดและอภปรายกล ม 4 คนความคดรวบยอดกล มใหญ

ใบงาน 1

ใบงาน 2

ใบความร

1. นกเรยนจบค เลาประสบการณการกระทาของตนเองทไดใชความสามารถในการทาสงทดและเปนประโยชนตอผ อน

2. ส มนาเสนอ ใหเพอนปรบมอ ชนชม3. คยในกล มถงความร สกและผลท

ไดทาในสงด รวมทงอปสรรคททาใหทาในสงดไมสาเรจ

4. ครและนกเรยนชวยกนสรป

องคประกอบ/กล ม กจกรรม สอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1330

Page 31: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 31

v ใบงาน 2 (กจกรรมภมใจในตนเอง)ใหนกเรยนพดถง 1. ความร สกและผลทไดทาในสงด

2. อปสรรคททาสงดไมสาเรจ

m ใบความร (กจกรรมภมใจในตนเอง)ผ ท ใชความสามารถในการกระทาสงทดและเปนประโยชนตอผ อน ควร

ไดรบการยกยองใหเปนแบบอยางทดในการนาไปประพฤตปฏบต ความตงใจทาแบบอยางทดตอผ อน ทาใหเกดความสบายใจ พอใจในตนเอง และไดรบคาชนชมจากกล มเพอนกจกรรมท 5 ฉนเปนทรก ฉนรกทจะทาวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนร จก ยอมรบคาชมของผ อน

2. เพอกระต นความคดใหนกเรยนเลอกทาสงทดเปนประโยชนตอผ อน และนาผลจากความคดไปฝกในการปฏบต

3. เพอเสรมสรางความภมใจในคณคาของตนเอง

วสดอปกรณ 1. กระดาษโปสเตอร2. ปากกาสเมจก

กจกรรม

ประสบการณกล ม 2 คน

สะทอนความคดและอภปรายกล ม 4 คนความคดรวบยอดกล มใหญ

ใบงาน

ใบงาน

ใบความร

1. นกเรยนจบค คยกนพดถงคาชมทไดรบจากบดามารดาชนชมตนเองนาเสนอครเขยนลงในกระดาษโปสเตอร

2. รวมกนคดวา อยากทาสงใดทเปนประโยชนตอบดามารดา และผลทไดรบจากการกระทา

3. กล มนาเสนอ ถามความคดเหนเพมเตมครและนกเรยนชวยกนสรป

องคประกอบ/กล ม กจกรรม สอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1331

Page 32: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

32 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

m ใบความร (กจกรรมฉนเปนทรก ฉนรกทจะทา)สงทนกเรยนคดอยากจะทาเปนสงด นกเรยนมความสามารถทาสงทดได

ทกคน และควรนาไปปฏบต

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1332

Page 33: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 33

การมวนยในตนเอง หมายถง การทนกเรยนสามารถบงคบตนเองให

ปฏบตตนใหถกกาละเทศะ ยอมรบปทสถานของสงคม และปฏบตตามกฎเกณฑของสงคมโดยไมตองมผ ควบคมหรอ ลงโทษ (จรรยา สวรรณทต และคณะอางถงใน ชยพร วชชาวธ, 2537)

ความร สกรบผดชอบ หมายถง ลกษณะนสย และเจตคตของนกเรยน ซงผลกดนใหนกเรยนปฏบตตามระเบยบ เคารพสทธของผ อน ทาตามหนาทของตนและมความซอสตยสจรต

ความสาคญของการเสรมสรางการมวนยในตนเอง และความรบผดชอบวยเรยนเปนวยทเดกเรมกาวออกส สงคมภายนอกบานมากขน ทาให

เดกตองเรยนร ทจะปรบตวและยอมรบกตกาของกล มเพอน กฎระเบยบของโรงเรยนเพอใหตนเองสามารถอย ในกล มไดอยางภาคภม งานพฒนาการทางสงคมทเดกวยนจะตองปฏบตกคอการยอมรบปฏบตตามขอกตกา และระเบยบตางๆ เขาใจสทธของผ อน และยอมรบการอย รวมกนระหวางกล มดวย วยเรยนจงเปนวยแหงการสานตอพนฐานของลกษณะนสยและบคลกภาพทสาคญจากวยเดกเลก ไดแก การมวนยในตนเองจะกอใหเกดความร สกรบผดชอบของเดกในทสดเพราะการมวนยในตนเองจะชวยใหเดกร จกอดกลน เปนผลทาใหเดกมความสามารถในการควบคมตนเองไดด และสามารถปรบตวอย ในสงคมทไมไดมเฉพาะพอแม พเลยงทคอยแตตามใจเดกทกอยางอกตอไปได

หลกการเสรมสรางการมวนยในตนเอง และความรบผดชอบการควบคมใหเดกวยเรยนอย ในระเบยบ เชน นงเงยบ ๆ ไมสงเสยงดง

เวลาทางานอาจไมใชเรองยากสาหรบครระดบประถมศกษา เพราะเดกในวยนจะเปนวยทรกบชาและเชอฟงครของเขามากกวาพอแมเสยอก แตเนองจากธรรมชาตของเดกทอยากร อยากเหน จงทาใหเดกๆ ซกซน ชอบคย และพยายามจะกระทาสงใหมๆ อย เสมอ ครจงเหนวาเดกจะไมคอยอย นงๆ เลยการเรยน การสอนในปจจบนททาใหเดกตองนงอย กบโตะตลอดชวโมงเกอบจะตลอดวน จงมความขดแยงกบธรรมชาตของเดกโดยสนเชงแมครพยายาม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1333

Page 34: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

34 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

จะควบคมแตเดกกดเหมอนจะอย ในระเบยบวนยไมไดนานนก อกทงครเองกอาจร ส กเหนดเหนอยทตองสอนเดกแทบทงวน จงตองใชการดเสยงดงในการหามปรามเดก ผลกคอ เดกหยดเพยงช วคร เมอครหนหลงเดกกอาจทาพฤตกรรมนน ๆ อก แสดงใหเหนวาวธการปราบเดกดวยการดใหกลวคงไมไดชวยใหเดกเกดวนยในตนเองได ซงกนบวาเปนเรองทนาเหนใจ เพราะครหนงคนอาจตองดแลเดกทงหองตลอดวน แตถาครพยายามเขาใจถง ธรรมชาตของเดกและมเทคนคทแยบยลในการฝกวนยในชนเรยนกจะทาใหครและเดกมความสขในการอย ร วมกนมากขน และเดกเองกไดใชศกยภาพตามธรรมชาตของตนในทางทเหมาะสมไดอกดวย

ในการสรางเสรมการมวนยในตนเองใหกบนกเรยน เพอใหนกเรยนเกดแรงจงใจทจะปฏบตตามกฎระเบยบดวยตวของเขาเอง ครจงจาเปนตองเขาใจถงหลกการกาหนดกฎระเบยบ หลกการและเทคนคในการปรบพฤตกรรมในชนเรยน ซงจะทาใหครทราบวธการตางๆ ทจะนาไปใชแกไข พฤตกรรมทขาดวนยของนกเรยนไดตอไป

1. หลกการกาหนดกฎระเบยบ1.1 กฎระเบยบทกาหนดจะตองไมขดกบพฒนาการของเดก เชน

หามพดคยในหองเรยน หามลกจากทขณะทางาน ซ งขดกบธรรมชาต และพฒนาการของเดกในชวงวย 6-12 ป

1.2 กฎระเบยบทกาหนดควรมการยดหย นบาง เนองจากกฎระเบยบทเขมงวดจะทาใหเดกชอบฝาฝน และดอรนมากขน ทงยงทาลายสมพนธภาพระหวางเดกกบครอกดวย

1.3 กฎระเบยบไมควรหยอนยานเกนไป เพราะจะทาใหนกเรยนกลายเปนคนขาดระเบยบ ไมร จกเกรงใจผ อนและไมร จกรบผดชอบ

2. เกณฑในการกาหนดกฎระเบยบครสามารถกาหนดกฎระเบยบ โดยแบงตามพฤตกรรมของเดกทคร

เหนวาควรอนญาตหรอไมอนญาตใหเดกทา คอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1334

Page 35: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 35

2.1 พฤตกรรมทครอนญาต ใหเดกทาดวยความเตมใจ เชน การตงใจเรยน การสงการบานสมาเสมอ ความซอสตย ความมระเบยบเปนตน

2.2 พฤตกรรมทครไมสนบสนนใหเดกทา แตพอยอมไดดวยเหตผลบางประการ เชน2.2.1 ใหเพอการเรยนร เชน ในการทางานบางอยางเดกอาจ

จะทาไมไดตามคาสงกไมควรลงโทษทนท เพราะเดกอาจจะเรยนร ดวยวธหรอความสามารถทม เดกสามารถฝกใหทาไดดขนในวนขางหนา

2.2.2 ยอมผอนใหเนองจากเปนเวลาทเดกตกอย ในภาวะความเครยดบางอยาง เชน เวลาทเดกเจบปวย แตเดกตองร วายอมผอนใหเฉพาะกรณพเศษเทานน

2.3 พฤตกรรมทครเหนวาเดกไมควรกระทาโดยเดดขาด ไดแกการกระทาทเปนอนตรายตอสขภาพ สวสดการของทกคนรวมถงการกระทาทผดกฎหมายและไมเปนทยอมรบของสงคมเชน การลกขโมยของเพอน เปนตน

3. หลกการปรบพฤตกรรมการสงเสรมใหเดกมวนยในตนเองและมความรบผดชอบ โดยใชการให

แรงเสรมทางบวก เชน รางวล การชนชมเพอใหเดกมพฤตกรรมทพงประสงค

ขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบการเสรมสรางการมวนยและความรบผดชอบเดกวยน เรยนร จ ากการกระทามากกวาการพราสอน การเสรมสราง

ใหเดกมวนยในตนเองและความรบผดชอบนน จงอาจสามารถกาหนดพฤตกรรมและจดเปนกจกรรมใหเดกทาเปนประจาดวยความสนกสนานจนเกดการปฏบต เปนนสยไดตอไป

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1335

Page 36: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

36 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมตวอยางชอโครงการ “โรงเรยนคณสะอาด”วตถประสงค เพอใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดภายในโรงเรยนวธการ 1. ครประชมนกเรยน บอกถงเปาหมาย ความจาเปน และ

วธการของโครงการทกลาววานกเรยนจะตองชวยกนรกษาความสะอาดของโรงเรยน โดยเมอเวลาพกกลางวน ครจะมการใหสญญาณดวยการกดกร งหรอส นกระด ง ถาครสนกระดง 1 ครง หมายถง นกเรยนทกคนจะตองหยดกจกรรมททาอย ยนเฉย ๆ เมอครสนกระดงครงทสอง2 ครง ใหนกเรยนกมลงเกบขยะรอบๆ ตวของนกเรยนทงหมด แลวนาไปทงทถงขยะใหเรยบรอยทาทกๆ วนจนกระทงนกเรยนสามารถปฏบตเปนนสย เกดวนยในตนเอง และมความรบผดชอบดวยตนเอง และเกดภาพลกษณของ “โรงเรยนคณสะอาด” ในใจของนกเรยนทกคน

2. อภปราย ซกถาม เสนอแนะแนวปฏ บต ในการทาให“โรงเรยนคณสะอาด” จนทกคนพงพอใจ และปฏบตดวยความเตมใจ ยนด

ทกษะทางสงคม (Social skills) หมายถง การแสดงออกของ

ความร ส กนกคดและอารมณทเหมาะสมของบคคลตามสทธทมตอบคคลอนความสามารถทจะมปฏกรยาโตตอบทางสงคมไดอยางเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล ซงการแสดงออกนนเปนการแสดงออกทมเหตผลและเปนทยอมรบในสงคม เชน การยม การทกทาย การเรมตนสนทนากบบคคลอน การเปดเผยตนเอง การพด และทาทาง เปนตน ทกษะทางสงคมเปนเรองของการสรางสมพนธภาพและการสอสารกบผ อน ไดอยางเหมาะสม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1336

Page 37: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 37

ความสาคญของการเสรมสรางทกษะทางสงคมเดกในวย 6-12 ป เปนชวงวยทเดกเรมเรยนวชาการทโรงเรยนอยาง

จรงจง เปนเรองเปนราวมากขน พฒนาการทางดานตางๆ ของเดกวยนจะมประสทธภาพดขน รวมถงพฒนาการทางสงคมดวย โดยทสงคมของเดกจะขยายกวางมากขนเดกจะใช เวลาอย ก บบคคลอนทไมใชพอแมมากขน แมวาพอแมจะยงมบทบาทในการอบรมเลยงด แตคนอนๆ กจะมบทบาทในการอบรมเลยงดหรอดแลเดกพอๆ กบพอแม

เดกในวยนเปนชวงสาคญสาหรบ “การเตรยมตว” เพอเขาส วยร นและวยผ ใ หญทสามารถจะรบผดชอบตนเองได เชน เรมเรยนร ทจะทากจกรรมรวมกบคนอน การใหความเปนเพอนกบผ อน เปนตน สงคมของเดกในวยนจะเรมอย กบกล ม อย กบเพอนในวยเดยวกน และเพอนเพศเดยวกน เดกจะเรมเรยนร การอย รวมกนกบผ อน ทนอกเหนอไปจากคนในครอบครว เรมเรยนร มารยาททางสงคม นสยแบบเดกเลก ๆ เชน นสยดอ เอาแตใจตวเอง ขออน เปนตน จะเรมลดลง

ปจจยทชวยพฒนาทกษะทางสงคม1. ประสบการณทางบานเดกทพฒนาตวเองไดดทโรงเรยน คอ เดกทเตบโตในครอบครวทอบอ น

มความเปนมตร พอแมแสดงความรกและยอมรบเดก เสรมสรางบคลกภาพหรอลกษณะทดใหกบเดก โดยการเปนตวอยางทด

2. ประสบการณทางโรงเรยนโรงเรยนมการจดกจกรรมใหกบเดก ในการสงเสรมความสามารถ

ทางสงคมมสถานททเออตอการจดกจกรรมตางๆ เชน สนามเดกเลน หองสาหรบทากจกรรม เปนตน โรงเรยนมการสงเสรมการเรยนร ใหเดกร จกทจะรกษาสทธของตน เรยนร ทจะปรบตนใหเขากบผ อนไดดขนเรอย ๆ

3. บทบาทของครครมอทธพลสงทจะชวยใหเดกในวยเรยน 6-12 ป มการพฒนาทกษะ

ทางสงคม ครเปนผ ทจะชวยใหเดกเปลยนบทบาทในความสมพนธกบคนอนๆและเดกในวยเดยวกน และชวยใหเดกสามารถแกไขตนเอง ในการทจะม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1337

Page 38: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

38 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

การปฏสมพนธกบคนอนๆ ซงเปนสงสาคญตอการพฒนาทางสงคมของเดกเมอเตบโตขน เดกจะร สกวาโรงเรยนเปนสถานทแหงแรกทจะใหประสบการณชวตนอกบาน เดกเรมเรยนร ทจะใหความรวมมอกบโรงเรยน เชอฟงกฎระเบยบทมเหตผล และทาตามกฎระเบยบของโรงเรยน

หลกการเสรมสรางทกษะทางสงคมการจดใหเดกทางานเปน “กล ม” เปนวธการทดอยางยงทจะชวยใหเดก

มทกษะทางสงคม เดกจะเรยนร ถงการแกปญหาจากการทางานกล ม ดงนนการจดใหมกล มหลาย ๆ ชนด รวมทงจดกจกรรมเสรมหลกสตร โดยม “คร”เปนผ แนะนา จะชวยใหเดกไดเรยนร วธการเลนทเหมาะสมตลอดจนร จกยอมรบผลของการแขงขนทเกดขน

สงคมของเดกวยนยงไมกวางขวางมากนก เดกเรมจะอย ในกล มมากขนลดการเลนแบบตางคนตางเลน วธการเลนจะเปลยนแปลงอย เสมอ จะยงมการเอาแตใจตนเอง และตองการเอาชนะอย บาง แตเมอโตขนเดกจะเรยนร ทจะปรบตวใหเพอนฝงยอมรบไดดขน “กล ม” จะมอทธพลตอเดกมากขนการรวมกล ม ทาใหเดกไดรบการตอบสนองขนพนฐาน เชน ไดรบคายกยองไดเปนคนสาคญ ไดรบความร สกเปนสวนหนงของหม คณะ ความร สกอยากใหมผ สนใจรวมกจกรรมกบตนและตนไดมโอกาสรวมรบร ในกจกรรมของผ อนเดกจะพฒนาดานความมนคงทางจตใจ ความร สกวาตนนนมเจาของและเปนเจาของ ความร สกวามเพอนรวมทกขรวมสขกบตน

การทกล มมความสาคญกบเดกวยน การสนบสนนใหเดกไดเขารวมกล มทเหมาะสมจงเปนสงทพงกระทา ผ ทมหนาทดแลปกครองเดก นอกจากจะสนบสนนแลวยงควรทจะชวยแนะนา ชวยเหลอ ใหโอกาสแกเดกในการสรางกล มซงเปนชองทางใหเดกไดร จกโลก สงคม และชวต

เดกในวย 6-12 ป จะเรมมการเปลยนแปลง ร จกทจะยอมรบฟงและทาตามความคดเหนของผ อน เดกจะชอบเลยนแบบ และเรมทจะมเพอนทถกใจ

เดกชายจะชอบกจกรรมการเลนทตองใชแรง ใชการเคลอนไหวมากกวาเดกผ หญง เมอเขาวยประถมปลายเดกจะชอบเลนเปนทม และชอบทากจกรรม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1338

Page 39: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 39

ทมกฎเกณฑมากขน ใหความรวมมอกบหม คณะดขน แตวาการมหม คณะการมกล ม ทตงขนนไมไดตงขนอยางมหลกเกณฑทถกตองนก และเปนกล มทไมคงทนถาวร เพราะการทเดกแตละคนมอตราการเจรญเตบโตแตกตางกนเดกทโตเรวกวากจะเกดความสนใจสงใหมทแตกตางไปจากเดกทโตชากวา แมวาเดกในวยนจะยงชอบเลนเปนสวนใหญ แตการเลนจะเปนการเลนเชงสงคมโรงเรยนควรจะตองจดสถานทและกจกรรมตางๆ ใหแกเดกไดมโอกาสเลนเพราะการเลนเปนการสนองตอบความตองการทางดานตางๆ และชวยพฒนาความเจรญเตบโตของเดกในวยนไดเปนอยางด

เปาหมายของการเสรมสรางทกษะทางสงคม ม 3 ประการ1. เสรมสรางทกษะทางกายเพอใหเดกมความสามารถในการใชอวยวะตาง ๆ เชน มอ เทา แขน

ขา ฯลฯ ไดอยางคลองแคลว ฉบไว2. เสรมสรางทกษะทางการเขาใจตนเอง และเขาใจคนอนเพอใหเดกไดตระหนกร วาตนเองมลกษณะเปนอยางไร มความสามารถ

ในดานใดบาง ไดร วาอะไรเปนสงทตนเองชอบหรอไมชอบ และไดเรยนร วาอะไรเปนสงทเพอนชอบและไมชอบ เพอเปนการเรยนร ในการอย รวมกนกบผ อนเรมร จ กการมเหตผล และรบฟงความคดเหนของผ อนทตางไปจากตน ร จกเหนอกเหนใจผ อนดวย

3. เสรมสรางทกษะทางการใชคาพดในการสอสารเพอใหเดกสามารถสอสารกบคนอนๆ ได มปฏสมพนธกบคนอนๆ ได

โดยสามารถร ไดวาเมอไร อยางไร กบใคร ควรจะใชการสอสารอยางไร หรอกลาวอกนยหนง คอ สอสารใหถกกบกาลเทศะ และบคคล เพอจะไดเปนทรกไดรบการยอมรบจากคนอน หรอคนทเกยวของ แวดลอม ทาใหเดกมความสขจากการกระทาของตนนน

กจกรรมเสรมสรางทกษะทางสงคมกจกรรมท 1 ต กตาลมลกวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนร จกฝกฝนการใชอวยวะตางๆ ของรางกาย

ใหคลองแคลว วองไว กระฉบกระเฉง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1339

Page 40: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

40 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

2. เพอใหนกเรยนร จกกฎ กตกา การเลนตางๆ เกมตางๆ เชนวงเปรยว ชกกะเยอ ทตองใชอวยวะสวนตางๆ เชน มอ เทารางกาย ประสาทสมผส

3. เพอใหนกเรยนร จกไววางใจผ อน และชวยเหลอกนและกนกจกรรม 1. แบงกล มโดยใหมสมาชกในกล ม กล มละประมาณ 6-7 คน

ลอมเปนวงกลม ไหลชนไหล จดใหนกเรยน 1 คนยนตรงกลาง เปนต กตาลมลกทเคลอนไหวไมได ใหทาตวแขงแลวลมเขาหาวง นกเรยนทลอมเปนวงผลดกนผลกใหไปอกทศทางหนง พอต ก ตาเอนไปตรงหนาใคร ใหคนนนประคองแลวผลกกลบไปใหเวลา 10 นาท กล มใดผลกไดมากกวาโดยต กตาไมลมจะเปนผ ชนะ

2. อภปรายรวมกน ถงความร สกของคนทเปนต กตา และเพอนรอบวง ตลอดจนกล มทชนะ ชนะเพราะเหตใด นาไปใชในชวตประจาวนไดอยางไร

3. รวมกนสรปวาชวตของเรา บางครงตองพงพาอาศยบคคลรอบขาง จงตองไวเนอเชอใจกน ซงจะทาใหชวตมความสขและประสบความสาเรจ

กจกรรมท 2 มอฉนมคาวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนตระหนกร เกยวกบตนเอง

2. เพอใหนกเรยนร ถงความร สกทเกดขนจากการเขาใจผ อน3. เพอใหนกเรยนเขาใจและเหนความสาคญของการใสใจใน

ตนเองกจกรรม 1. แจกกระดาษ ดนสอใหกบนกเรยนคนละ 1 ชด

2. ใหนกเรยนทาบมอบนกระดาษ แลววาดตามรอยใหไดรปมอ

3. ใหนกเรยนเขยนบอกประโยชนของมอวามอะไรบางอยางนอย 5 ขอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1340

Page 41: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 41

การสรปและวเคราะห4. อภปรายรวมกนถงประโยชนทไดรบจากการทากจกรรมแลว

ใหนกเรยนชวยกนเสนอความคดเหนตางๆ เกยวกบการมองเหนประโยชนของมอของตนเอง มอของเพอน รวมถงอวยวะอน ๆ ของตน ของเพอน และความดงาม ของตนของเพอน

กจกรรมท 3 ดนดนคนหาความดวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนเรยนร ความร สกทเกดขนจากการเขาใจผ อน

2. เพอใหนกเรยนเรยนร ถงการใหและการรบกจกรรม 1. ใหนกเรยนจบค กน

2. ใหเวลาค ละ 5 นาท ในการเขยนขอดของแตละฝายใหมากทสดแลวนามามอบใหแกกนและกน

3. อภปรายความร ส กของแตละคนในกล มใหญ เม อไดรบขอความทเพอนเขยนชนชมตน

4. ประเดนการอภปราย ไดแก ความลาบากในการคนหาขอดของคนอน โดยเฉพาะในกรณทไมค นเคยกน ซงจะตางจากกรณทเปนคนสนทสนมค น เคยกน อภปรายถงประเดนทคนเราม 2 ดาน ทงดานบวก และลบอย ในตนเอง และอภปรายถงการนกถงผ อนในดานบวกมผลดกบตนเองและผ อนอยางไรบาง

กจกรรมท 4 การแสดงความร สกทเหมาะสมวตถประสงค 1. เพอใหนกเรยนศกษาอทธพลของการรบร ทแตกตางกนของ

แตละคน2. เพอใหนกเรยนร จกแสดงความร สกทเหมาะสมกบเวลา สถานท

และบคคลกจกรรม 1. ผ นากล ม แบงสมาชกเปน 4 กล มยอย โดยใหแตละกล ม

ทากจกรรมเกยวกบความร สกพนฐานกล มละ 1 แบบ ไดแก

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1341

Page 42: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

42 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ความร สกเปนสข ความร สกเศรา ความร สกกลว และความร สกโกรธ

2. ใหคาแนะนาใหแตละกล มเขยนลงในกระดาษ ตามหวขอตอไปน

กล มท 1เมออย ทบาน เวลานกเรยนร สกเปนสข จะแสดงออกอยางไรเมออย ทโรงเรยน เวลานกเรยนร สกเปนสข จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาเพอนสนท เวลานกเรยนร สกเปนสข จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาคนไมค นเคย เวลานกเรยนร สกเปนสข จะแสดงออกอยางไร

กล มท 2เมออย ทบาน เวลานกเรยนร สกเศรา จะแสดงออกอยางไรเมออย ทโรงเรยน เวลานกเรยนร สกเศรา จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาเพอนสนท เวลานกเรยนร สกเศรา จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาคนไมค นเคย เวลานกเรยนร สกเศรา จะแสดงออกอยางไร

กล มท 3เมออย ทบาน เวลานกเรยนร สกกลว จะแสดงออกอยางไรเมออย ทโรงเรยน เวลานกเรยนร สกกลว จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาเพอนสนท เวลานกเรยนร สกกลว จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาคนไมค นเคย เวลานกเรยนร สกกลว จะแสดงออกอยางไร

กล มท 4เมออย ทบาน เวลานกเรยนร สกโกรธ จะแสดงออกอยางไรเมออย ทโรงเรยน เวลานกเรยนร สกโกรธ จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาเพอนสนท เวลานกเรยนร สกโกรธ จะแสดงออกอยางไรเมออย ตอหนาคนไมค นเคย เวลานกเรยนร สกโกรธ จะแสดงออกอยางไร

3. ใหแตละกล มนาสงทไดเขยนไวมาแสดงใหสมาชกด อภปรายรวมกนเกยวกบความร สกในรปแบบตาง ๆ ใหสมาชกชวยกนเสนอความคดเหนในการแสดงความร สกทเหมาะสมและเปนทยอมรบไดในแตละสถานการณ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1342

Page 43: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 43ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 43

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1343

Page 44: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

44 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1344

Page 45: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 45

ความจาเปนในการประเมนปญหาเดกการประเมนเพอคนหาเดกทมแนวโนมจะมปญหาพฤตกรรมเพอให

การชวยเหลอเบองตน มความสาคญมากในเดกวยเรยนหรอระดบประถมศกษาเน องจากเดกมกจะยงไมแสดงปญหาพฤตกรรม ทรนแรง แต เด ก ทมความเสยงจะพอกพนปญหามากขนตามวย และมกแสดงพฤตกรรมรนแรงเมอเขาส วยร น ในทางตรงขาม ถาครสามารถประเมนและคดกรองเดกทมความเสยงไดตงแตระดบประถมศกษาและใหการชวยเหลอทนทวงท การแกไขปญหาจะทาไดดและประสบความสาเรจอกทงยงชวยลดความย งยากทเกดขนในชนเรยนดวยขอควรทราบในการประเมนพฤตกรรมเดก คอ

1. แบบทเลอกใชในการประเมน ควรมความไวในการคดกรองปญหาตงแตเ รมแรก และสามารถจดกล มปญหาเพอนาไปส การแกไขชวยเหลอทเหมาะสมตอไปได

2. การประเมนเดก ไมควรยดขอสงเกตเพยงประการเดยว ควรใชการประเมนหลายดานรวมกน เชน บนทกผลการเรยน ประวตสวนตว และประวตทางครอบครว การเยยมบาน การศกษาเปนรายกรณ ระเบยนสะสม การสงเกตพฤตกรรมและการใชแบบสารวจพฤตกรรม

3. การประเมนเดกทาเพอคดกรองเดกทมแนวโนมจะเกดปญหาการประเมนเดกจงตองทาเพอทจะใหความชวยเหลอเดกเทานน

แนวทางการประเมนปญหาเดกดงไดกลาวแลววา การประเมนเดกไมควรยดถอจากขอสงเกตประการ

เดยว ควรใชการประเมนหลายดานรวมกน เชน บนทกผลการเรยน ประวต

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1345

Page 46: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

46 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สวนตว ประวตครอบครวของเดก การสงเกตพฤตกรรม และเครองมอสารวจพฤตกรรมเดก บนทกผลการเรยน ประวตสวนตวและประวตครอบครวเปนสวนทมอย ในระเบยนสะสมของนกเรยน และมกจดทาตงแตตนปการศกษาซ งจะชวยใหครมความเขาใจนกเรยนแตละคนในเบองตน รวมทงทราบวานกเรยนคนไหนมความเสยงของการเกดปญหาพฤตกรรม

บนทกผลการเรยน ควรสงเกตนกเรยนทมผลการเรยนไมด ทงผลการเรยนรวมและผลการเรยนรายวชา และนกเรยนทมผลการเรยนตาลงกวาเดม

ประวตสวนตว ประวตสวนตวของนกเรยนทมพฒนาการลาชามาตลอดเชน พดชา เดนชากวาเพอนวยเดยวกน มประวตการเจบปวยทางกาย ประสบอบตเหตรนแรง มความบกพรองพการทางรางกาย ลกษณะของเดกในชนเรยนทผานมา เชน เขากบเพอนยาก มเพอนนอย คบเพอนเกเร มปญหาเรองการควบคมอารมณ กาวราว เปนตน

ประวตครอบครว สภาพสมรสของพอแมทหยาราง แยกทาง ไมอย ดวยกน เดกอาศยอย กบผ อนทไมใชพอแม เชน ญาต พอแมอปถมภ เปนตนสภาพครอบครวทยากจนมาก มปญหาทอย อาศยหรอการจดหาความตองการพนฐานใหกบเดก เชน อาหาร เสอผา อปกรณการเรยน เปนตน สภาพการเลยงด เชน พอแมมการทะเลาะ ใชความรนแรงในครอบครว รวมทงลงโทษเดกรนแรง พอหรอแมเสยชวต พอแมมความกงวลคาดหวงเรองความสามารถของเดกสง พอแมไมมเวลาปลอยปละละเลยเดก พอแมเอาใจใสเดกเหมอนเดกเลกๆ เปนตน

การสงเกตพฤตกรรมเดกและการใชแบบสารวจพฤตกรรมการสงเกตพฤตกรรมเดก สามารถทาไดทนทตงแตเรมร จกเดก แตการใช

แบบสารวจพฤตกรรมควรทาหลงจากทมความค นเคย และไดสงเกตพฤตกรรมเดกมาแลวระยะเวลาหนง แนวทางการสงเกตพฤตกรรมเดก ควรสงเกตทงขณะอย ใ นหองเรยน และนอกหองเรยน ดพฤตกรรมและอารมณเดกในสถานการณตางๆ ความสมพนธกบเพอน คร บคคลอน

ประวตสวนตวและประวตครอบครวจะชวยชบอกเดกทมความเสยงทจะเกดปญหา บนทกผลการเรยน การสงเกตพฤตกรรมและการใชแบบสารวจพฤตกรรม จะชวยยนยนเดกทมปญหา รวมทงชแสดงกล มปญหาพฤตกรรม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1346

Page 47: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 47

ของเดกทควรใหการชวยเหลอตามแนวทางในบทท 4 หลงจากการชวยเหลอระยะเวลาหนง เชน หนงภาคเรยนสามารถใชบนทกผลการเรยน การสงเกตพฤตกรรม การใชแบบสารวจพฤตกรรมซา การประเมนการเปลยนแปลงของปญหาวาเปนไปในทศทางทดขนหรอไม

แบบสารวจพฤตกรรมเดกเครองมอทเลอกใชในค มอน คอ แบบสารวจพฤตกรรมเดก หรอ Thai

Youth Checklist : TYC ซงประกอบดวยสองสวน คอ แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบครและแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ป กครอง ในบทนจะกลาวถงเฉพาะแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบคร สวนแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง เลอกใชเมอทางานรวมกบครอบครว รายละเอยดของแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครองดไดจากภาคผนวก

แบบสารวจพฤตกรรมเดก หรอ Thai Youth Checklist (TYC) ไดรบการพฒนาขนโดยแปลและดดแปลงมาจาก Child Behavior Checklist (CBCL)ของ Thomas M.Achenbach ซ งเปนท ยอมรบกนทวไปวามคณสมบต ทดหลายประการ กลาวคอ เปนแบบสารวจทครอบคลมปญหาพฤตกรรมและปญหาทางอารมณของเดกวยร น อยางละเอยด และเปนปญหาทไดจากคาบอกเลาของผ ใกลชดเดกโดยตรงคอ พอแม ผ ปกครอง และคร ซงไดนามาวเคราะหหาความถทเกดขนและความสมพนธกบกล มอาการ (Syndromes)ทแสดงถงพฤตกรรมเบยงเบนลกษณะตาง ๆ แลวจดทาเปน Behavior Problem

การชวยเหลอ

บนทก/รายงาน

แบบประเมน

จดกล มปญหา

การสงเกต Í

Í

Í

ÍÍ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1347

Page 48: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

48 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

Scales ทมเกณฑมาตรฐานในการเปรยบเทยบคะแนนสาหรบเดกปกตและเดกทมปญหา นอกจากน ยงไดมการจดจาแนกรปแบบของปญหาพฤตกรรมและปญหาทางอารมณเปน 2 กล มใหญ ๆ ไดแก ปญหาทแสดงถงการเกบกดความวตกกงวล หรอความขดแยงภายในจตใจ (Internalizing ProblemsBehavior) กบปญหาทแสดงออกอยางตรงไปตรงมา หรอขาดการควบคม(Externalizing Problems Behavior)

แบบสารวจชดนประกอบดวยสองสวน สวนทหนงเปนขอมลพนฐาน

สวนทสองเปนหวขอพฤตกรรมคลายคลงกบชดสาหรบผ ปกครอง ในแงของรปแบบและหวขอพฤตกรรม แตแตกตางกนในบางหวขอ ซงเปนพฤตกรรมทเกดขนเฉพะในโรงเรยน และไมเกดขนทบาน

สวนท 1 เปนสวนทเกยวของกบขอมลเบองตนของเดก ครผ ตอบ และผ ปกครอง ขอมลดานการเรยน แรงจงใจ การปรบตวของเดกทโรงเรยนและลกษณะอารมณ

สวนท 2 เปนหวขอพฤตกรรมตางๆ สาหรบครผ ตอบแบบสารวจ ใหคะแนน0,1,2 ตามความมากนอยท เกดข นในปจจ บนหรอในชวง2 เดอนทผานมา โดยมเกณฑการใหคะแนน 0,1,2

คะแนน 0 ไมมพฤตกรรมดงกลาวคะแนน 1 มพฤตกรรมดงกลาวเลกนอยคะแนน 2 มพฤตกรรมดงกลาวมาก หรอบอยครง

แบบสารวจชดนมหวขอพฤตกรรมใหประเมนทงหมด 141 ขอ

เนองจากครเปนผ ม ระดบการศกษาไมตากวาระดบอาชวศกษาขนไป

ซงคาดวามความเขาใจในการตอบแบบสารวจไดตามสมควร วธใชแบบสารวจ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1348

Page 49: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 49

พฤตกรรมเดกสาหรบคร จงใชวธเดยวคอใหครเปนผ ตอบแบบสารวจดวยตนเองโดยผ ใ ชควรทราบวตถประสงค วธการตอบและการใหคะแนนเพอประเมนพฤตกรรมของนกเ รยนใหทราบกอนลงมอทา องคประกอบสาคญทผ ใ ชควรนกถงกคอผ ประเมนพฤตกรรมของเดกควรเปนผ ทร จกเดก และมเวลาพอสมควรทจะทราบรายละเอยดเกยวกบพฤตกรรมของเดกใหมากทสดเทาทจะทาได เพอใหผลทไดตรงกบความเปนจรงเวลาทใชในการทาแบบสารวจพฤตกรรมเดก

ตามปกตแลวการตอบแบบสารวจพฤตกรรมเดกจะใชเวลาไมเกน 20 นาท หมายเหต แบบสารวจทผ ประเมนตอบไมครบถวนในหวขอพฤตกรรม

ตงแต 8 ขอขนไป ไมควรนามาแปลผลขอควรระมดระวงและขอจากดความเปนมาตรฐานของเครองมอ ผ ใชแบบสารวจพงตระหนกวาแบบสารวจ

มความเปนมาตรฐาน มวธการประเมน การคดคะแนน และการแปลผลทกาหนดไว ผ ใชแตละคนควรปฏบตเชนเดยวกนเพอใหผลการประเมนเชอถอได

วตถประสงคของการใช ควรเลอกชดแบบสารวจมาใชใหถกตอง ควรคานงถงการใชทแตกตางกน เชน การใชเพอการวจย การคดกรองจาแนกปญหาการศกษารายกรณ การใชทางคลนกและอนๆ

การแปลผล ควรใชผลทไดจากแบบสารวจพฤตกรรมเดกรวมกบขอมลอน ๆ โดยเฉพาะในการศกษารายกรณ เพอใหเขาใจปญหาไดโดยละเอยดและไดแนวทางการชวยเหลอทมประสทธภาพ

ความหมายของคะแนนรายขอ ขอทไดคะแนน 2 มกชบงวามความรนแรงของปญหามากกวาขอทได 1 คะแนน อยางไรกตาม ควรพจารณาเนอหาของหวขอพฤตกรรมนน ๆ ดวยวาเปนเรองเกยวกบอะไร เชน เปนพฤตกรรมทวๆไป หรอปญหาพฤตกรรมรนแรง

ความหมายของคะแนนรวม คะแนนรวมในระดบปกตอาจไมไดหมายความวาเดกไมมปญหาเสมอไป หรอเดกทมคะแนนรวมในระดบผดปกตจะมปญหารนแรงมาก สงทควรพจารณาควบค ไปกบคะแนนรวม คอ เนอหาพฤตกรรมรายขอทไดคะแนน 1 หรอ 2 การแปลผลควรใหความสนใจความหมายคะแนนรายขอดงกลาวขางตนดวย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1349

Page 50: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

50 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

การประเมนเดกรายเดยวกนโดยผ ประเมนหลายคน หรอใชแบบสารวจทงชดสาหรบครและชดสาหรบผ ปกครองสามารถทาได แตตองมวตถประสงควาทาเพออะไร เชน เปนการเปรยบเทยบ เพอใหไดขอมลโดยละเอยด และไดทศนะของบคคลตาง ๆ

การใชแบบสารวจซา ควรทาหางกนประมาณ 3-6 เดอนขนไป และควรมเหตผลในการประเมน เชน การประเมนครงแรกไดขอมลไมครบถวน ทาเพอเปรยบเทยบผลการประเมนกอนและหลงการใหความชวยเหลอ

ลขสทธของแบบสารวจพฤตกรรมเดก ผ ทจะใชแบบสารวจควรทจะแจงใหผ ไดรบลขสทธทราบ เพอตดตาม และพจารณาการใชใหมมาตรฐาน มความถกตองโดยเฉพาะการจดพมพแบบสารวจ ควรใหเหมอนตนฉบบเดมทงในดานสและรปแบบ (สมทรง สวรรณเลศ และวนชย ไชยสทธ ผ ไดรบลขสทธ พ.ศ. 2538และไดจดทะเบยนลขสทธในนามของศนยสขวทยาจต)

คะแนนรวมของแบบสารวจพฤตกรรมเดก (Total Problem Scores)

ไดจากการรวมคะแนนทกขอทผ ตอบประเมนพฤตกรรม และใหคะแนนเหลานนเปน 1 และ 2

คะแนนรวมสงสดของแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบครคอ 282(ในกรณผ ทตอบแบบสารวจใหคะแนนแตละขอเทากบ 2)

การวเคราะหและแปลความหมายแบบสารวจพฤตกรรมเดกการแปลผลปญหาพฤตกรรมเดกตองใชการประเมนดานตาง ๆ ดงกลาว

มาแลว ในแนวทางการชวยเหลอไดแบงออกเปน 2 สวน ชวงแรกกลาวถงปญหาทอาจพบไดตามวย ปญหาพฤตกรรมไมรนแรง คะแนนแบบสารวจพฤตกรรมเดกอย ในเกณฑปกต การชวยเหลอใชหลกการเรยนร และหลกการ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1350

Page 51: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 51

ปรบพฤตกรรม ในชวงท 2 กลาวถงปญหาพฤตกรรมเดกทคะแนนรวมอย ในระดบมปญหาเลกนอยจนถงผดปกตการแปลผลวาเดกทมปญหาจะอย ในกล มปญหาพฤตกรรมใดจะไดกลาวถงตอไป

การวเคราะหและแปลผลแบบสารวจพฤตกรรมเดกการวเคราะหและแปลผลจากคะแนนรวม คะแนนรวมทงหมดทไดจาก

การประเมนพฤตกรรมตามแบบสารวจ เมอนาไปเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน ซ งผ จ ดทาค ม อไดมาจากการศกษาวจยเดกและวยร นปกตอาย6-11 และ 12-17 ป จะทาใหทราบวาเดกทไดรบการประเมนจดวาเปนเดกปกตหรออย ในกล มเสยงทมปญหาพฤตกรรมและปญหาทางอารมณระดบใด

การเปรยบเทยบคะแนนใหพจารณาคะแนนของเดกทไดรบการประเมนกบเกณฑมาตรฐานซงตรงกบเพศ และชวงอายเดยวกบเดก รวมทงพจารณาแบบสารวจทใชดวยวาเปนชดสาหรบผ ปกครองหรอชดสาหรบครดงตอไปนการแปลผลแบบสารวจพฤตกรรมเดก

1. ระดบความมากนอยของปญหาพจารณาจากคะแนนรวมทงหมดไดจากการประเมนพฤตกรรมตามแบบสารวจ เมอนาไปเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐาน ซงผ จดทาค มอไดมาจากการศกษาวจยในเดกและวยร นปกตอาย6-11 ป ทงเพศชายและเพศหญง ตามตารางในแบบบนทกสรปผลสารวจพฤตกรรมเดกชดสาหรบครในหนาท 41 ในชดสาหรบครยงไมไดทาการศกษากบเดกวยร นอาย 12-17 ป

การเปรยบเทยบคะแนนรวมเดกทไดรบการประเมนกบเกณฑมาตรฐานจะทาใหทราบวาเดกมคะแนนอย ในระดบปกตหรออย ในระดบปกตหรออย ในกล มเสยงทมปญหาพฤกรรมตงแตระดบเลกนอย ปานกลาง ถงระดบผดปกต

2. ความสามารถดานการปรบตวทางสงคม ไดจากขอมลแบบสารวจในสวนท 1 โดยการนาคะแนนในสวนนนมากรอกลงตามหวขอในแบบบนทกสรปผล ชดสารวจครม 2 หวขอ คอ การเรยน เมอเปรยบเทยบกบนกเรยนในชน และการปรบตวเมอเปรยบเทยบกบนกเรยนในชน

คะแนนความสามารถดานการปรบตวทางสงคมมประโยชนในการนาไปพจารณารวมกบการแปลผลดานอนๆ โดยทวไปแลวเดกทไดคะแนนความ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1351

Page 52: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

52 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สามารถดานการปรบตวทางสงคมมกจะมคะแนนรวมของปญหาพฤตกรรมอย ในระดบปกตหรอมพฤตกรรมเสยงนอย

3. พฤตกรรมทมความสมพนธกบกล มอาการ ไดมการวจยเพอหาความสมพนธระหวางปจจยพฤตกรรมแตละขอกบกล มอาการทางจตเวชและสขภาพจต ผลทไดนามาสรางเปนตารางสาหรบเปรยบเทยบคะแนนตามเพศและอาย ซงจะทาใหทราบวาเดกทไดรบการประเมนมระดบความเสยงมากหรอนอย และปญหาดงกลาวจดอย ในกล มปญหาพฤตกรรมใด

วธคดคะแนนทาโดยลอกคะแนนขอท 1 และ 2 จากแบบสารวจมาลงในตาราง จากนนรวมคะแนนในแตละชองเนองจากในชดของครยงไมมคา ตองใชวธเปรยบเทยบในแตละปญหาพฤตกรรมวา ปญหาพฤตกรรมใดมขอทได 2หรอ 1 คะแนนเปนจานวนมาก

คาชแจงสาหรบการลงแบบบนทกสรปผลการสารวจพฤตกรรมเดกอาย6-11 ป ชดสาหรบคร

1. กรอกขอมลเบองตนของเดกลงในแบบบนทกสรปผลการสารวจพฤตกรรมเดกอาย 6-11 ป ใหไดรายละเอยดครบถวน แบบบนทกหนา 1ประกอบดวยขอมล ชอ – สกลของเดก อาย และผ ใดเปนผ ตอบแบบสารวจนสวนแบบบนทกหนา 2 เปนขอมลเกยวกบการเรยน และการปรบตวของเดก

2. รวมคะแนนรายขอทงหมด จากแบบสารวจพฤตกรรม แลวเทยบคะแนนรวมทไดวาจดอย ในระดบใดตามตาราง

3. รวมคะแนนรายขอซงจาแนกตามกล มอาการ พจารณากล มอาการซงมขอทไดคะแนน 2 หรอ 1 จานวนมาก ซ งบงชว า เดกรายนนมปญหาพฤตกรรมจดอย ในกล มอาการนน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1352

Page 53: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 53

แบบบนทกสรปผลการสารวจพฤตกรรมเดกอาย 6-11 ป (สาหรบคร)

ชอ – นามสกล (ของเดก)........................................................อาย.....................ปผ ตอบแบบสารวจ [ ] ครประจาชน [ ] ครแนะแนว

[ ] อน ๆ (ระบ) ......................................................................................คะแนนรวมทงหมด......................................................................................................จดอย ในระดบ..............................................................................................................วนทประเมน................................................................................................................

เดกชาย115 ขนไป 98-114

81-97

80 และตากวา

ผดปกต (Clinical Range)มปญหาปานกลาง(Moderate Problem Range)มปญหาเลกนอย(Mild Problem Range)ปกต (Normal Range)

คะแนนรวมทงหมดอาย 6-11 ป

เดกหญง79 ขนไป

67-78

55-66

54และตากวา

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1353

Page 54: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

54 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

การเรยนและการปรบตว1. ผลการเรยนเมอเปรยบเทยบกบนกเรยนในชน

วชา

1.1…………………….1.2…………………….1.3…………………….

1ดอยกวาอยางมาก[ ][ ][ ]

2ดอยกวาพอควร[ ][ ][ ]

3

ปานกลาง[ ][ ][ ]

4ดกวาพอควร[ ][ ][ ]

5ดกวาอยางมาก[ ][ ][ ]

คะแนนเฉลย ...............................................

1ดอยกวาอยางมาก[ ][ ][ ]

2ดอยกวาพอควร[ ][ ][ ]

3

ปานกลาง[ ][ ][ ]

4ดกวาพอควร[ ][ ][ ]

5ดกวาอยางมาก[ ][ ][ ]

วชา

1.1 นกเรยนตงใจเรยน1.2 นกเรยนเรยนร ได1.3 นกเรยนมทาทาง

มความสข

2. การปรบตวเมอเปรยบเทยบกบนกเรยนในชน

3. ความคดเหนอน ๆ ..................................................................................................

คะแนนเฉลย ...............................................

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1354

Page 55: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 55

หลงจากเปรยบเทยบคะแนนรวมทงหมดแลว เดกทมคะแนนรวมตงแตม

ปญหาเลกนอยถงผดปกต ใหนาคะแนนรายขอตามตารางขอปญหาพฤตกรรมทมความสมพนธกบกล มอาการตาง ๆ มาพจารณา เพอดวาเดกนาจะมปญหาพฤตกรรมอะไรเพอทจะใหการชวยเหลอตอไป

กล มปญหาพฤตกรรมแบงตามแบบสารวจพฤตกรรมเดกไดเปน 4 กล มไดแก

1. กล มทมการเกบกด (Internalizing Problems Behavior)ปญหาพฤตกรรมทอย ในกล มน ไดแก- เดกเกบกดหรอ เดกแยกตว- เดกมอาการทางรางกาย- เดกมอาการทางอารมณในกล ม นแยกอาการวตกกงวลและซมเศราออกจากกน เนองจากม

แนวทางในการชวยเหลอตางกนอาจใชการดคะแนนแยกกน กล มวตกกงวลจาก2 คะแนน ในขอ 31 กลว/คด/ทาสงทไมด ขอ 32 ตองไมบกพรอง ขอ 45ประหมา ขอ 47 ทาตามกฎเกณฑ ขอ 50 กลว/วตกกงวล ขอ 71 ระมดระวงขอ 81 ไมสบายใจเมอถกวจารณ ขอ 109 กลวผดพลาด ขอ 113 กงวลใจ กล มซมเศรา ดจากคะแนนในขอ 12 บนวาเหงา ขอ 14 รองไห ขอ 33 ไมมใครรกขอ 35 ไมมคณคา ขอ 52 ร สกผด ขอ 103 เสยใจ เศรา

2. กล มทมการแสดงออก ขาดการควบคม (Externalizing Problems Behavior)- เดกไมอย ในระเบยบและกฎเกณฑ- เดกมพฤตกรรมเกเร โดยดคะแนนแยกจากเดกไมอย ในระเบยบ

กฎเกณฑระหวางเดกทมปญหาเลกนอยและปานกลาง กบคะแนนระดบผดปกต

- เดกลกขโมย- เดกตดการพนน- เดกกาวราว

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1355

Page 56: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

56 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

3. กล มทไมมทงเกบกดและแสดงออกรนแรง (Neither high loading oninternalizing nor externalizing)

- เดกมพฤตกรรมเดกกวาวย- เดกมปญหาเรองความคด- เดกสมาธสน

4. กล มปญหาอน ๆ (Other problems)- เดกประพฤตตนเหมอนเพศตรงขาม (ขอ 5)- เดกกลวการไปโรงเรยน (ขอ 30, 108)- เดกมพฤตกรรมซา ๆ จนตดเปนนสย (ขอ 44, 58)- กระตกของกลามเนอ (ขอ 46)- เดกมความคดหมกม นเรองเพศ (ขอ 96)- เดกตดสารเสพตด (ขอ 106)- เดกปรบตวยาก (ขอ 118, 120)

นอกจากน ยงมแนวทางการชวยเหลอเดกทมปญหาถกทารณกรรมเดกพฒนาการชา หรอภาวะสตปญญาบกพรองหรอปญญาออน และเดกทมความบกพรองในทกษะการเรยนร เฉพาะดาน ซงอาจตองใชแบบทดสอบดานสตปญญารวมกบประวตพฒนาการเรยนร ของเดกชวยประกอบดวย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1356

Page 57: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 57ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 57

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1357

Page 58: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

58 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน58 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1358

Page 59: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 59

ผ ดแลเดกวยเรยนใหมสขภาพจตด จาเปนตองมความร ความเขาใจเดกทงทางรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญาอยางถองแท ตลอดจนบคคลสงแวดลอมทมอทธพลตอเดก เพอจะไดชวยใหเดกเตบโตอยางมคณภาพ มความราเรง แจมใส และมความสข มสขภาพจตทมนคง และสามารถอย รอดในสงคมนอยางเฉลยวฉลาด เพอใหการดแลเดกมประสทธภาพ จงจาแนกวธการดแลเปน 2 ลกษณะ คอเดกทมปญหาพฤตกรรมทพบไดตามวย และเดกทมปญหาตามกล มพฤตกรรม

ปญหาพฤตกรรมทพบไดตามวยในเดกว ยเรยนมลกษณะของพฤตกรรมทอาจพบไดตามลกษณะ

พฒนาการของเดก ซ งไมถอวาเปนปญหาพฤตกรรมทรนแรง แตตองการความเขาใจจากผ ใหญ และการตอบสนองอยางเหมาะสมขณะทเดกมปญหาจะชวยใหเดกมพฒนาการตามวยไดอยางปกตผานไปส พฒนาการในขนตอไปของวยได

1. พดสรางเรองทไมเปนความจรงเดกในวย ป. 1-2 มจนตนาการสง อาจมการแตงเรองราวขนมาเอง ทาให

ดเหมอนเดกกาลงพดปด เพอใหไดรบความสนใจจากผ อน ซงเรองทเลาอาจไมเปนความจรง เปนเพยงการแสดงออกตามจนตนาการของเดก ซงพบไดตามวย ครสามารถเสรมจนตนาการของเดก โดยใหเดกไดเลาถงจนตนาการของเขาใหเพอนฟง หรอใหเลาเรองจากภาพเพอเปนการเสรมสรางใหเดกพฒนาทางความคดสรางสรรค และในขณะเดยวกนกชวยใหเดก ๆ เรยนร ทจะแยกแยะเรองจรง ดงน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1359

Page 60: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

60 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

1.1 ทาเปนแบบอยาง ผ ใ หญไมควรพดปดหรอไมทาตามทพดเพราะเดกจะสบสน เมอครสอนใหพดความจรง ในขณะทครไมทาในสงทครพด

1.2 อยาถามคาถามวา “ใครเปนคนทา” เมอเดกพดปด เพราะเดกมกจะไมกลารบผด โดยเฉพาะถาเคยมประสบการณถกทาโทษเมอทาผด ควรชวยใหเดกแกไขเมอเดกพดปดดกวา ถาคณอยากร วาใครเปนคนทา อาจถามลอย ๆ วา “แลวทาอยางไรครงหนาจะไมเปนอยางนอก” ถาเดกไมมคาตอบ คณอาจเสนอความคดของคณวาเดกควรทาอยางไร เพอหลกเลยงไมใหเกดเหตการณนอก การเขาจดการในลกษณะนจะชวยเสรมใหเดกของเรากลาทจะรบผด และยนดทจะแกไขเมอทาผดพลาดไป

1.3 เมอเดกทาผดและกลาหาญทจะมาบอกคณ ควรกลาวคาชมในความกลาหาญของเขา “ดมากทหนมาบอก…เอาละมาดกนซวาจะแกไขอยางไรตอไป”

1.4 เมอมโอกาสดโทรทศนหรออานหนงสอดวยกนกบเดก ฉวยโอกาสนนอธบายถงสงทเกดขนจรง และสงทเปนจนตนาการทเปนไปไมได

1.5 บางครงเดกเลาเรองทเปนจนตนาการของเขา อยามองวาไรสาระ ผ ใหญควรรบฟงเรองทเขาเลาอยางตงใจ แลวสรปใหเดกเขาใจวานนเปนจนตนาการ

1.6 อยาหมายหววาเดกเปนเดกขโกหก การถกมองวาขโกหก จะทาใหเดกเสยความภมใจในตนเองได

2. การหยบของผ อนโดยไมไดรบอนญาตเดกในวยนยงไมเขาใจเรองสทธของตนเองและผ อน บางครงพบวาเดก

หยบของผ อนโดยมไดขออนญาต เชน ดนสอ ไมบรรทดของเพอน โดยไมไดมความตงใจทจะขโมย ถาพบวาเดกหยบของผ อน ไมควรรบตาหนเดก บอกใหเดกเอาของไปคนเจาของ แลวสอนวธกลาวคาพดขออนญาตเมอตองการขอใชของผ อน สอนใหเดกร จกรกและดแลของตนเองเชนกน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1360

Page 61: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 61

3. การพดคาหยาบหรอคาสแลงเดกในวยนมกจดจาหรอเลยนแบบสงทไดยน โดยไมเขาใจความหมาย

ของคา แลวนามาพด เพราะร สกวาเปนคาใหม ถาพบวาเดกพดคาหยาบหรอคาสแลงทไมเหมาะสม ไมควรตาหนเดก ดวาเดกอยางเดยว ควรอธบายใหเดกทราบวาความหมายของคาไมสภาพ แนะนาคาพดอนทเหมาะสมกวา ออกเปนขอหามใชคาพดไมสภาพในโรงเรยน

4. ความอยากร อยากเหนเกยวกบเรองเพศเดกวยนเ รมสนใจความแตกตางระหวางเพศ เรยนร จกเพศของตน

และอยากร ความแตกตางของเพศตรงขาม ความอยากร อยากเหนเชนนมไดต งอย บนพนฐานความร สกทางเพศ ถาพบเหนความอยากร อยากเหนตามธรรมชาต ไมควรดวาใหไดอบอาย ควรเปดโอกาสใหเดกเรยนร ความแตกตางระหวางเพศ ภายใตคาแนะนาของคร เดกตองการคาตอบทไมลกซงมากนกแตประเดนทสาคญ คอ เดกตองการคาตอบทถกตองเกยวกบเรองเพศ

5. การไมเชอฟงเนองจากเดกมความตองการเปนตวของตวเอง ประกอบกบมความ

แคลวคลองวองไวมากขน อกทงมความอยากร อยากเหน ตองการเรยนร สงตาง ๆดวยตนเอง ทาใหเดกมลกษณะไมเชอฟง หรอทหลายทานร สกวาเดกดอ ซนสงหนงทสาคญในพฒนาการของเดกวยน คอ ตองการมความสามารถทาสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง แมไดรบคาอธบายแลวกตาม ดเหมอนวาเดกยงพยายามจะเรยนร สงตาง ๆ ดวยวธการของตนเอง การจดชนเรยนทเหมาะกบธรรมชาตของเดกจะชวยลดปญหาดงกลาว อกทงไมขดขวางความคดสรางสรรคของตวเดกเอง ในหองเรยนหรอในชวโมงเรยนควรมมมทเดกสามารถคนควาตามความอยากร อ ยากเหนไดดวยตนเอง สนบสนนใหเดกเปนตวของตวเองทากจกรรมดวยตนเอง มกจกรรมทเดกไดเคลอนไหวสลบกบการนงทางานขณะเดยวกนเรมฝกใหเดกยอมรบกตกา ยอมรบการอย ร วมกบผ อน ยดหย นประนประนอม ไมเอาแตความคดของตนเองเปนใหญ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1361

Page 62: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

62 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

แนวทางการปรบพฤตกรรมเดกนอกจากขอเสนอแนะดงกลาว การชวยเหลอเดกทมปญหาพฤตกรรม

เลกนอย สามารถใชหลกการปรบพฤตกรรมไดดงน1. กฎของการเรยนร ทนามาใชในการปรบพฤตกรรมในชนเรยนจากทฤษฎและกฎการเรยนร ของธอรนไดค พฟลอฟ และสกนเนอร

สามารถนามาประยกตใชในการจดการเรยนร ใหม เพอปรบพฤตกรรมใหแกเดกประถมศกษาไดดงน

1.1 การเรยนร ท จะใหผลอยางมประสทธภาพนน ผ เรยนจะตองมความตองการทจะเรยน เมอไดเรยนแลวจงจะเกดความพงพอใจ

1.2 ผลแหงพฤตกรรมใดทเปนทพอใจ บคคลยอมมแนวโนมทจะกระทาพฤตกรรมนนซาอก แตถาผลของพฤตกรรมใดไมเปนทพงพอใจ บคคลจะหลกเลยงไมทาพฤตกรรมนนซาอก นนคอถาหากเดกทากจกรรมไดผลงานด ครชมเชย เดกกจะมกาลงใจและอยากทากจกรรมแบบนน ๆ อก

1.3 มนษยจะเรยนร จากตวอยาง หรอตวแบบ นนคอถาครตองการใหเดกมพฤตกรรมอยางไร ครตองเปนแบบอยางของพฤตกรรมนนดวย

1.4 ปฏกรยาตอบสนองอยางหนงมไดเกดจากสงเราเพยงอยางเดยวสงเราสง อนจะทาใหเกดปฏกรยาตอบสนองแบบเดมได ถามการวางเงอนไขทถกตองหรอมการใหรางวล นนคอ ในการเลอกวธการสอนเดกนนอาจตองใชการสอนหลายวธ เพราะเดกแตละคนอาจจะเขาใจสงตาง ๆ ดวยวธการแตกตางกน การเลอกวธการสอนทเหมาะสมกบเนอหาบทเรยน และพฒนาการของเดกจะชวยใหเดกเรยนร ไดด

2. การใหแรงเสรมในการปรบพฤตกรรมแรงเสรมจดเปนรางวลทชวยใหนกเรยนปฏบตพฤตกรรมทตนไดรบ

ความพงพอใจอกโดยครสามารถใหแรงเสรมดงน2.1 การใหความสนใจการยอมรบคาชมเชยจากคร เชน การยม

การทกทาย การสมผส กอดรด การแตะหลงเบา ๆ จดเปนแรงเสรม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1362

Page 63: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 63

ทมประสทธภาพมากในการปรบพฤตกรรมในชนเรยน โดยครสามารถใหความสนใจแกพฤตกรรมทเหมาะสม และไมใหความสนใจแกพฤตกรรมทไมเหมาะสม เชน เมอเดกลกออกจากทนง ครควรใหเดกนงลงโดยพดวา “ครชอบคนทนงมากกวาคนทยน”

2.2 การใหเดกไดรบความสนใจ การยอมรบ คาชมเชยจากกล มเพอนแรงเสรมทเดกไดรบจากกล มเพอนจะมประสทธภาพมากสาหรบเดกวยน วธการงาย ๆ เชน ใหเพอนรวมชนปรบมอใหเมอนกเรยนมพฤตกรรมทเหมาะสม หรอใหเขยนขอความตดบนแผนปายหนาชนเรยน เชน “เราขอแสดงความยนด ทสปดาหนวชยมาโรงเรยนทนเขาหองเรยนทกเขา” เมอนกเรยนร ว าพฤตกรรมของตนเปนทยอมรบ เขากทาพฤตกรรมนน ๆเพมขนอก

2.3 การใหแรงเสรมแลกเปลยน ในบางคร งการใหแรงเสรมดวยการใหความสนใจและคาชมเชยอยางเดยวอาจไมเปนการเพยงพอสาหรบการแกไขพฤตกรรมบางอยาง เชน พฤตกรรมกาวราว หรออาละวาดทาลายขาวของ การใหแรงเสรมแลกเปลยนจะชวยใหการแกไขพฤตกรรมมประสทธภาพมากขน ซงของใชแลกเปลยน ไดแกสงตอไปน2.3.1 สทธพเศษ เปนสทธ พเศษทนกเ รยนจะไดรบเมอทา

พฤตกรรมทเหมาะสม เชน เมอนกเรยนไมลกจากเกาอไปแหยเพอนตลอดเวลาทนงทาเลข 10 ขอเสรจ เดกอาจไดรบสทธใหไปอานหนงสอในหองสมดได หรอสามารถลกไปคยกบเพอนททางานเสรจแลวในชนเรยนได

2.3.2 กจกรรมตาง ๆ ทเดกชอบทามากกวาการนงเรยน เชนการเลนหมากฮอส การอนญาตใหคยหรอเลนกนได เปนตนเมอเดกกระทาพฤตกรรมทเหมาะสม กจกรรมทเดกชอบนนเปนกจกรรมทดแทนทมประสทธภาพ และเหมาะสมทจะนาไปใชในการปรบพฤตกรรมของเดกวยเรยน เนองจากธรรมชาตของเดกวยนมกจะซน ชางคยอย แลว ฉะนนถาคร

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1363

Page 64: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

64 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ตองการใหเดก ๆ หยดกระทากจกรรมบางอยาง ครกตองใหเดกไดทากจกรรมอน ๆ แทน เพอใหเดกไดใชธรรมชาตของความอย นงนานๆ ไมไดในทางสรางสรรค เชน ถาครไมอยากใหเดกคยกบเพอนขณะนงเรยนครกอาจใหเดกไปคย หรอ เลาเรองใหเพอนฟงหนาชน ซงอาจเปนเรองทเกยวกบเนอหาในชวโมงเรยนนนๆ กได เปนตน

2.3.3 สงของทเดกชอบ เชน ต กตา ขนมไอศกรม เปนตน ในกรณทครไมสามารถใหแรงเสรมแลกเปลยนไดทนท ครอาจใหเปนเบยสะสม (token) เมอเดกทาพฤตกรรมทเหมาะสมแลวสามารถนาไปแลกในส งท เดกตองการไดอกครงนอกหองเรยน

หลกการใหแรงเสรม1. ควรใหทนทเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทพงประสงค2. ควรเลอกแรงเสรมทเดกพงพอใจ หรอเหมาะสมกบความตองการของ

เดกโดยการสารวจ วาเดกชอบกจกรรมอะไร สงใด โดยใชแบบสอบถาม หรอใหเดกเลอกวาอยากไดอะไรในชนเรยนกได

3. แรงเสรมทเปนคาชมเชยไมควรยกยอจนเกนจรง แตใหพดใหชดเจนวาทาไมครจงชมเชยเดก เชน “ครชอบคนทไมตะโกนถาม” “สดาพด ‘S’ ชดเจนดมาก”

4. แรงเสรมบางอยางอาจมผลสาหรบเดกคนหนง แตอาจไมมผลสาหรบเดกอกคนหนง ครจงควรเลอกแรงเสรมใหเหมาะสมกบเดกแตละคนโดยอาจถามตวเดก หรอผ ปกครองกได

3. การลงโทษ การลงโทษนนแมจะชวยใหเดกหยดพฤตกรรมไมพงประสงคทนทเมออย ตอหนาคร แตการลงโทษในเดกเลกจะมผลเสยตอจตใจและมผลตอพฤตกรรมของเดกอยางมาก เชน เดกอาจร สกไมดและหมดความศรทธาตอครทลงโทษเขา รวมถงเดกกจะไมสามารถปฏบตพฤตกรรมทครตองการใหเดกทาไดอกดวย เชน เมอเดกลกขนบอย ๆ ขณะทเรยน ครกบอกดวยเสยงอนดงวา “นงลงเดยวน” เดกอาจนงลงทนท แตจะลกขนอกเมอครหนหลงให การ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1364

Page 65: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 65

ลงโทษจงไมกอใหเดกเกดวนยในตนเองได จงขอเสนอใหครใชวธการอน ๆ แทนการลงโทษดวยการด ต หรอ วพากษวจารณ ดงน

3.1 การเมนเฉย หรอทาเปนไมใสใจกบพฤตกรรมไมพงประสงคขอควรระวงสาหรบวธการน คอ พฤตกรรมไมพงประสงคนนจะตองไมเปนอนตรายตอตวเดกเองหรอผ อน

3.2 การเสนอพฤตกรรมทเหมาะสมทดแทนกบพฤตกรรมทไมพงประสงค โดยอาศยหลกทวา มนษยเองมขอจากดบางประการทเกยวกบอวยวะของรางกาย คอมนษยไมสามารถยมและผวปากไดในเวลาเดยวกน ฉะนนครกจะหยดพฤตกรรมทไมตองการของเดกไดถามพฤตกรรมค แ ขงอน ๆ ทมอานาจจงใจสงกวาและเปนประโยชนแกตวนกเรยนดวย เชน เดกในหอง ไมคอยอยากเรยนอย ไมคอยนง ครอาจใชวธจดบทเรยนของนกเรยนออกเปนตอน ๆใหนกเรยนศกษาไดงาย ๆ ดวยตนเอง และไปทดสอบกบคร เมอสอบผานแลวนกเรยนตองไปสอนเพอนอก 1 คน จนเพอนผานการทดสอบในการเรยนแตละบทนกเรยนกจะไดเหรยญหอยคอ1 เหรยญ ซงสามารถนาไปแลกของเลนทนกเรยนชอบมากกจะชวยกระต นใหนกเรยนขยนเรยนขนได

3.3 การจากดการเคลอนไหวบางอยาง คอการกาหนดขอบเขตเพอไมใหเดกมโอกาสแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงคอกตอไป เชนเมอเดกซนมาก ครอาจใหเดกยนขนเปนระยะเวลาหนง เพอใหเดกไมไปรบกวนผ อนอก หรอเมอเดกชอบรบกวนเพอนดวยการแอบเขกหวเพอน หรอสะกด เพอใหขาดสมาธ ซงทาใหเดกไดรบแรงเสรมคอ เหนเพอนแสดงอาการโกรธ ครกอาจใหเดกยนกอดอกไว เพอจากดการเคลอนไหว เปนตน

3.4 การงดใหแรงเสรมทนกเรยนควรจะได เชน ถาคยเสยงดง กจะถกงดเขาหองสมดในครงตอไป ถาเคยวหมากฝรงในหองเรยนกจะอดดมนมตอนชวงพก

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1365

Page 66: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

66 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

เทคนคและวธการเสรมสรางพฤตกรรมทพงประสงคการฝกนกเรยนตวนอย ๆ ใหอย ในระเบยบวนยจะไมยากเกนไป ถาคร

ร จ กตงกฎใหเหมาะสมกบธรรมชาตของเดก และร จกประยกตใหเทคนคในการปรบพฤตกรรมดวยการเสรมสรางใหเดกไดใชธรรมชาตของเขาในทางสรางสรรค และอย ในขอบเขตและกฎเกณฑทกาหนดอยางสมดล กจะชวยเหลอเสรมสรางพฤตกรรมทพงประสงคใหกบนกเรยนได ตามขนตอนตอไปน

1. เลอกพฤตกรรมทตองการฝกใหกบนกเรยน2. วเคราะหพฤตกรรมทตองการปรบ3. ตงเปาหมายในการปรบพฤตกรรม4. เลอกตวเสรมแรงทใชในการปรบพฤตกรรม5. เลอกเทคนคตาง ๆ ในการปรบพฤตกรรม6. ปฏบตตามขนตอนในการปรบพฤตกรรม7. ประเมนผลการปรบพฤตกรรม

1. เลอกพฤตกรรมทตองการฝกใหกบนกเรยนการเลอกพฤตกรรมทตองการฝก ควรเปนสงทโรงเรยนหรอคร เหนวา

พฤตกรรมเหลานนตองมขอบเขตเพอใหนกเรยนสามารถปรบตวอย ในสงคมโรงเรยนและสงคมภายนอกได โดยอาศยหลกการและเกณฑจากการกาหนดกฎทสอดคลองกบธรรมชาตของเดกวยน เชน

ลกจากเกาอบอย ๆ พดจาหยาบคาย

ขอสาคญกคอ ครควรบอกใหเดกทราบถงกฎระเบยบของโรงเรยน หรอของหองเรยน ใหเดกทราบกอนต งแตเปดภาคเรยน หรออาจเขยนตดไวทบอรดหนาหองเพอเปนการเตอนใจ นอกจากนครอาจจะมการกาหนดกฎอน ๆ ทจาเปนรวมกบนกเรยนทถอเปนขอตกลงรวมกนได

พฤตกรรมทตองการปรบ พฤตกรรมทตองการสงเสรม

นงอย กบทไดพดจาสภาพ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1366

Page 67: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 67

2. วเคราะหพฤตกรรมทตองปรบ2.1 การแยกแยะพฤตกรรมออกเปนพฤตกรรมยอย ๆ ทบงบอก

พฤตกรรมทตองการแกไข เปนพฤตกรรมทสงเกตเหนไดชด และมปรมาณ หรอจานวนบงบอกไว

2.2 คนหาสาเหตแหงพฤตกรรมนน ๆ ของเดก เพอหาทางแกไขไดอยางเหมาะสมโดยพจารณาในเรองตอไปน2.2.1 อะไรเปนตวกระต นใหเกดพฤตกรรม2.2.2 อะไรเปนตวเสรมใหพฤตกรรมยงคงดาเนนอย 2.2.3 ชวงเวลาทเกดพฤตกรรมนน ๆ เปนชวงเวลาไหน2.2.4 สถานทเกดพฤตกรรม2.2.5 บคคลทเกยวของกบการเกดพฤตกรรม

3. ตงเปาหมายในการปรบพฤตกรรมเปาหมายในการปรบพฤตกรรมนน ไมควรตงไวสงเกนความสามารถ

และธรรมชาตของเดกแตละคนซงแตกตางกน ครอาจจะแยกยอยใหเดกทาไปทละขน ดวยการทบทวนความสามารถหรอสงเกตลกษณะของเดกในชวงเวลาทผานมาวาโดยเฉลยเขาหยดพฤตกรรมนน ๆ ไดนานเทาไร เพอนามาตงเปาใหเดกร สกวาสามารถทาได และมแรงจงใจทจะเปลยนพฤตกรรมนน

4. เลอกตวเสรมแรงทจะใชในการปรบพฤตกรรมตวเสรมแรงทใชควรเปนสงทเดกชอบ โดยครอาจถามจากเดก หรอใหเดก

เขยนตอบแบบสอบถาม เชน

สงทนกเรยนชอบมากทสดคออะไรจงเขยนเครองหมายใน ¨ หนาสงททานชอบมากทสด

¨ ต กตา¨ ขนมกรอบ ๆ¨ ไอศกรม¨ ลกอม¨ อน ๆ ลงชอ.....................................

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1367

Page 68: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

68 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

5. เลอกเทคนคตาง ๆ ในการปรบพฤตกรรมเทคนคและวธการปรบพฤตกรรมนน ตองเลอกใหเหมาะสมกบพฤตกรรม

และทศทางทตองการ และสอดคลองกบความตองการ และลกษณะของเดกดวยเทคนคทใชจงจะมประสทธภาพ6. ปฏบตตามขนนตอน ในการปรบพฤตกรรม ในขอ 1-57. ประเมนผลการปรบพฤตกรรม

ครควรบนทกความถของพฤตกรรมทพงประสงค และพฤตกรรมทไมพงประสงคกอนและหลงใหแรงเสรมทกชวโมงทสอน เพอดความเปลยนแปลงของพฤตกรรมวามากขนหรอลดลงเพยงใด

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1368

Page 69: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 69

ตวอยางเทคน

คและวธการป

รบพฤ

ตกรรมใหก

บนกเรยนระดบเดก

วยเรยน

อนดบ

ทพฤ

ตกรรมท

ตองการ

วเคราะหพ

ฤตกรรม

ทตองการปรบ

เปาหมายในก

ารตวเลอก

เสรม

แรง

เสรม

สรางวน

ยพฤ

ตกรรมท

ตองแกไข

สาเหตข

องพฤ

ตกรรม

ปรบพ

ฤตกรรม

เทคน

คการปร

บพฤต

กรรม

1ไมคอ

ยตงใจเร

ยนเปน

*แยก

แยะเป

นพฤต

กรรม

*การวเค

ราะห

สาเหต

*การตงเปาห

มายให

*ตวเส

รมแรงตองเปนส

งทเดกช

อบตงใจเรย

นยอ

ย ๆ ชด

เจนทส

ามารถ

สามา

รถพจ

ารณา

จาก

พจารณา

จากค

วาม

มากท

สดแก

ไขได

1.อะไรเปนต

วกระต น

สามา

รถในการควบ

คม*เท

คนคท

ใชตอ

งเหมา

ะสมก

บ1.

1ชอบ

ชวนเพอ

นคย

ใหเกดพ

ฤตกรรม

นนๆ

ตนเองของเดกแ

ตละค

นพฤ

ตกรรมแ

ละทศ

ทางทตอ

งการ

ในชวโมงเร

ยนเชน

และค

วรตงเปาห

มาย

เชน ตอ

งการใหเกดพ

ฤตกรรม

ท1.

2ชอบ

ลกจากท

นงไป

-ตว

เดกเองเปนค

นชางคย

ใหสงกวาความส

ามารถ

สงเสรม

คอ นก

เรยนส

ามารถน

งแห

ยเพอ

น-

เดกท

างาน

เสรจแล

วของเด

กเลก

นอย

อย กบ

ทได ตา

มเวลาท

กาหน

ด เชน

1.3ช

อบเอาห

นงสอ

หรอท

าไมไดต

องถาม

แลวค

อย ๆ

เพมไป

ตวอยางท

1การต

นมาอาน

ในเพอน

ทละขน

1.คร

อาจเล

อกใชแรงเส

รมแบ

บหอ

งเรยน

ใหคร

-

เดกไมอ

ยากท

างาน

/ตวอยางท

1แล

กเปล

ยน โด

ยกาห

นดวา

เลอก

แกไขพฤ

ตกรรม

ไมชอ

บ“ชอบ

ลกจากท

นง”

“จะใหด

าวดวงกบพ

ฤตกรรม

ททล

ะพฤต

กรรม

ซง-

อปกร

ณไมพ

รอม

เปาห

มายช

นแรก

เดกน

งอย ก

บทไดตา

มเวลาท

เหนว

าเปนอ

นตราย

-เรย

กรองคว

ามสน

ใจนก

เรยนส

ามารถน

งกาหน

ด” ซงนกเรยนส

ามารถ

หรอก

อใหเกด

ความ

2.อะไรเปนต

วเสรม

ให

อย กบ

ทในข

ณะทค

รนา

ดาวไปแ

ลกกบ

แรงเส

รมท

ว นวาย เ

ดอดร

อนแก

พฤ

ตกรรมย

งคงดาเน

นสอ

นภายในเวล

าเดกต

องการ เชน

แลกก

บการ

ตวนก

เรยนเองหร

ออย

ตอไป

เชน

10 น

าท

อานห

นงสอ

การต

น ไดเมอ

ผ อน

-เพอน

คยดว

ยนก

เรยนท

างาน

เสรจแล

ว-

เดกวาง

-ครไมด

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1369

Page 70: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

70 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

อนดบ

ทพฤ

ตกรรมท

ตองการ

วเคราะหพ

ฤตกรรม

ทตองการปรบ

เปาหมายในก

ารตวเลอก

เสรม

แรง

เสรม

สรางวน

ยพฤ

ตกรรมท

ตองแกไข

สาเหตข

องพฤ

ตกรรม

ปรบพ

ฤตกรรม

เทคน

คการปร

บพฤต

กรรม

3.เวล

าทเกดพ

ฤตกรรม

เปาห

มายขนท

สอง

ตวอย

างท

2(เด

กมกค

ยหรอชอ

บนก

เรยนส

ามารถน

งอย

ครอาจเล

อกใชการใหน

กเรยนท

าลก

ไปลก

มาเวล

าใด)

กบทในข

ณะทค

รสอน

พฤตก

รรมท

ดแทน

ซงเปนว

ธการท

-ชวโมงไหน

/วชาอะไร

ภายในเวลา

20 นาท

ใชไดอย

างมป

ระสท

ธภาพ

กบเดก

-ชวงทคร

ไมอย

ในหอ

งตว

อยางท

2วยเรย

นมาก

เนองจากเดก

ในระดบ

น4.สถ

านทเกด

พฤตก

รรม

ในกรณท

เดกค

วบคม

สวนใหญ

มกซน

ไมคอ

ยอย น

งอย แ

ลวเดกค

ยหรอลก

ไปมา

ตนเองได

ยาก ค

รอาจ

โดยค

รอาจปร

บกจก

รรมก

ารเรย

นเมอน

งอย ห

ลงหอ

งตอ

งตงเป

าหมา

ยให

การส

อนใหมโดย

ยดเปาห

มาย

หรอน

งหางจากค

รเหมา

ะสมก

บธรรมช

าตการเร

ยนร เด

มแตใหเดก

ไดมโอก

าส5.บค

คลทเกย

วของกบ

ของเด

ก เชน นก

เรยน

เรยนร

โดยส

ามารถล

กจากทน

งได

การเก

ดพฤต

กรรม

เดก

สามา

รถลก

จากท

นงไดเชน ใหนก

เรยนอ

อกไปวาดร

ปบน

มกจะคย

เฉพา

ะชวโมง

ในเรอ

งทอย

ในกจ

กรรม

กระด

านดาหร

อใหน

กเรยนล

กขน

ของครค

นไหน

หรอคย

การเร

ยนการสอน

ตอบค

าถาม

หรอ ลก

ขนทา

ทาทา

งเฉพา

ะกบเพอ

นบางคน

ประกอบ

บทเรย

น เมอเดก

ร สกวา

ตนเองทาได คร

ใหแรงเส

รมท

นกเรย

นหรอนก

เรยนจ

ะไดร

บการ

ปรบม

อจากเพอน

นกเรยนก

จะร สก

ภมใจในคว

ามสาเรจ

ของตนเอง

และ

ตงใจเรย

นในช

วโมงนน

ๆ ในทส

ตวอยางเทคน

คและวธการป

รบพฤ

ตกรรมใหก

บนกเรยนระดบเดก

วยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1370

Page 71: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 71

ปญหาตามกล มพฤตกรรมจากการประเมนปญหาพฤตกรรมในเดกทไดจากแบบสารวจพฤตกรรมเดก

จะชวยใหครพอจะจดกล มปญหาพฤตกรรมของเดกได ในเดกทมคะแนนอย ในกล ม ทมปญหาปานกลางและผดปกต จะเสนอแนวทางการชวยเหลอทครสามารถทาไดบางกล มอาการ เชน สมาธสน มทงลกษณะสมาธสน และโรคสมาธสน เนองจากลกษณะสมาธสนพบไดหลายสาเหต โรคสมาธสนมลกษณะเฉพาะ มอาการมากกวาการมสมาธสน อาจใชคะแนนจากแบบสารวจแยกระหวางเดกทมปญหาสมาธสนกบคะแนนของเดกทเปนโรคสมาธสนซงมระดบคะแนนสงกวาถงขนผดปกต หรอลกษณะเกเร ไดแยกเดกทไมอย ในระเบยบกฎเกณฑ กบเดกทมพฤตกรรมเกเรทมความรนแรงของพฤตกรรมมากกวา ในแนวทางการชวยเหลอไมไดแยกกล มเดกทมปญหาการเรยน เนองจากปญหาการเรยนเปนลกษณะทพบไดในเดกทกกล ม ปญหา ดงนนเดกทมปญหาการเรยนควรไดรบการประเมนเพอหาสาเหตทแนชดเสยกอนจงใหการชวยเหลอตามสาเหต บางกล มอาการมไดกลาวไวในแบบสารวจพฤตกรรมเดกแตคดวามความสาคญและครสามารถใชการประเมนอนทกลาวไวในบทเรองการประเมนสาหรบเดกชวยในการประเมน ไดแก ปญหาเดกทถกทารณกรรมปญญาออน และปญหาทกษะทางการเรยนเฉพาะดาน

หลกการทวไปในการชวยเหลอเดกทมปญหาพฤตกรรมครสามารถใหความชวยเหลอเดกทเรมมปญหาพฤตกรรม โดยใช

หลกการปรบพฤตกรรมทไดกลาวแลว รวมกบการพจารณาการปรบจดกจกรรมทเหมาะสม กบลกษณะปญหาพฤตกรรมของเดก ดงน

กจกรรมในหองเรยน การจดสภาพแวดลอมในชนเรยนใหเหมาะกบการเรยนร ของเดกโดยรวม ในขณะเดยวกนเออใหเดกทมปญหาพฤตกรรมสามารถเกดการเรยนร ทดได เชน การลดสงเราในหองเรยนลงจะชวยใหเดกทมปญหาเรองสมาธสนทางานไดดขน นอกจากนการวางแผนการจดการเรยนการสอนกจะชวยในการปรบพฤตกรรมของเดกไดเปนอยางด เชน ไมกดดนใหเดกทมลกษณะเกบตวมากตองพดหรอออกมาแสดงหนาชน โดยไมไดเตรยมเดกกอน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1371

Page 72: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

72 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมซอมเสรม กจกรรมซอมเสรมทาไดทงการซอมเสรมการเรยนในชวโมง ในเดกทมปญหาพฤตกรรมมกมปญหาเรองการตดตามบทเรยนดวยการซอมเสรมชวยใหเดกปรบตวกบการเรยนในชนเรยนไดดขน นอกจากนกจกรรมซอมเสรมอาจเปนการพดคยกบเดก เพอสรางสมพนธภาพทด เขาใจปญหาของเดกในมมมองของตวเดก ชวยลดความกดดนในใจใหกบเดก

กจกรรมนอกหลกสตรหรอกจกรรมเสรมหลกสตร ถาเลอกกจกรรมทเหมาะกบปญหาของเดก จะชวยปรบลดพฤตกรรมทเปนปญหาลงได เชน เดกทเกบตวมาก การทากจกรรมทเดกมความถนดกบกล มเพอน จะชวยใหเดกมความมนใจทจะสรางสมพนธภาพกบผ อน

เพอนค ห การจดเพอนทเหมาะใหกบเดก เปนอกวธหนงทครจะชวยเดกได เชน เดกเกบตวมาก ควรหาเพอนทมความเปนมตร ไมมลกษณะคกคามผ อ น ชางพดชางคยพอสมควรเปนค หกบเดก คอย ๆ สรางความสมพนธทากจกรรมรวมกนกบเดก

ครอบครว การสรางสมพนธภาพกบครอบครวเปนการสรางความรวมมอในการแกไขปญหาเดกในทศทางเดยวกน การทางานกบครอบครวมไดหลายวธ เชน ขอความรวมมอพอแมประเมนพฤตกรรมเดกโดยใชแบบประเมนจดแขงและจดออนชดสาหรบผ ปกครอง ซงกลาวไวในภาคผนวก ชวยใหการประเมนปญหาพฤตกรรมเดกสมบรณขน อกทงชวยใหพอแมไดมองปญหาพฤตกรรมเดกอยางถกตอง ในเดกทมปญหาไมมาก อาจใชวธจดหมายสอสารใหพอแมเขาใจลกษณะของเดก และใหแนวทางทครตองการใหพอแมชวยขณะทเดกอย ทบาน ในขนตอมาอาจตองเชญผ ปกครองมาพบเพอพดคยปญหาของเดกหาแนวทางการแกปญหารวมกน การเย ยมบานเปนวธ ทดในการสรางสมพนธภาพกบครอบครว อกทงชวยใหเขาใจสภาพปญหาของเดกในมตของครอบครว ในเดกทมปญหาคอนขางมาก ตองการความรวมมอเปนอยางมากจากครอบครวควรเลอกวธเยยมบาน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1372

Page 73: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 73

การชวยเหลอเดกทมปญหาพฤตกรรมกล มตางๆกล มทมการเกบกด (Internalizing Problems)ลกษณะ ไมชอบสงสงกบใคร ไมชอบเขาสงคม มเพอนนอย ไมกลาแสดงออก

พดนอย เฉยเมย ไมยนดยนรายสาเหต

1. พนอารมณตงแตเลก เปนลกษณะไมคอยตอบสนองตอสงเราตาง ๆเงยบ ๆ พอแมอาจมองวาเปนเดกเลยงงาย

2. ไดรบการเลยงดโดยไดรบความสนใจนอย ไดรบความอบอ นจากผ ปกครองไมเพยงและไมสมาเสมอ

3. ขาดความเชอม นในตนเองโดยอาจเปนผลจากการเลยงดและขาดโอกาสในทกษะทางสงคม และการพฒนาความสามารถตนเองในแงมมทหลากหลาย

4. เคยมประสบการณกระทบกระเทอนทางจตใจ5. ภาวะผดปกตทางสมองและระบบประสาทบางชนด เชน โรคจต กล ม

อาการออทสซม ซงเดกจะแสดงอาการของโรค และการดาเนนโรคในลกษณะเฉพาะใหเหนดวยการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ไมควรรบผลกดนหรอบงคบใหเดกกลาโดยเรยกรายงานหนาชนบอย ๆ ตอบคาถามยาก ๆ กลางชนเรยน หรอทาในสงทเดกไมถนดทามกลางกล มเพอน เพราะจะยงทาใหเดกหวนไหวหรอไมเชอมนมากขนแตควรให เดกไดแสดงในส งท เดกถนด ทละเลกทละนอย และคอยเปนคอยไป พรอมทงชนชมอยางเหมาะสม

กจกรรมซอมเสรม แสดงความรก หวงใย ไตถามทกขสขเมออย สองตอสองกบเดก ตามโอกาสอนควร ในระยะแรกเดกอาจไมเคยชน ถามคาตอบคาครไมควรใสใจมากนก ไม จาเปนตองยดเยยดใหเดกตอบคาถามทกครงหากครแสดงออกถงความเมตตาอยางสมาเสมอ เดกจะคอยๆ รบร วาเขาม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1373

Page 74: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

74 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ทพง โดยเฉพาะอยางยงในเดกทมปญหาความรกจากครอบครว ครอาจเปนตวแทนความรกทขาดหายไป ซงหากเดกสามารถสรางความสมพนธทดกบครได นนคอ เดกสามารถผกพน และวางใจกบใครใดคนหนงในโลกนได และจะพฒนาความสมพนธกบคนรอบขางตอไป

กจกรรมนอกหลกสตร เพมความเช อม นในตวเดก โดยครสงเกตความสามารถพเศษของเดก และหากจกรรมพเศษสนบสนนความสามารถนนพรอมทงชนชมหรอชมเชยเมอโอกาสเหมาะสม

เพอน หาเพอนสนทใหเดก อาจเรมโดยขอความชวยเหลอจากเดกอนหรอมอบหมายงานทเดกสนใจคลาย ๆ กน พรอมทงสรางโอกาสใหเดกไดสนทสนมกน เชน ออกไปซอของดวยกน ทารายงานดวยกน ทากจกรรมตางๆดวยกน เมอเดกเรมมเพอนสนท 1-2 คนแลว คอย ๆ ใหเดกปรบตวเขากล มใหญตอไป

ครอบครว หากครมองวาปญหาหลกอย ทครอบครว อาจเชญผ ปกครองมาพบหรอเยยมบาน และพดคยถงปญหาและแนวทางแกไขรวมกน ขอควรระวงคอ อยาดวนสรปถงสาเหตและแสดงททาทผ ปกครองอาจมองวากาลงถกตาหนอย

หากเหนวาการชวยเหลอเบองตนไมเปนผล หรอปญหาอาจเปนจากความผดปกตทางสมอง ควรสงตอพบจตแพทย กมารแพทย หรอจตแพทยเดกและวยร นตอไป

หมายเหต ลกษณะโรคจตไดกลาวไวในค มอ กล มอาการออทสตก เดกจะมประวตมปญหาพฒนาการดานทางสงคมตงแตเดก เชน พดชา ไมสามารถสอสารไดตามปกต แยกตวเอง เลนรวมกบเพอนไมได มปญหาพฤตกรรมลกษณะทาหรอเลนอะไรซา ๆ เปลยนแปลงตนเองไดยาก เมอเผชญกบสถานการณใหม ๆ

ในกล มปญหาพฤตกรรมทมอาการทางรางกายน แบงเปนสองกล มใหญ

กล ม หนงเปนเดกท ไมมความผดปกตทางรางกาย หรอไมม โรคทางกายแตอาการทางรางกายทเกดขน เนองจากสภาวะความเครยดทางดานจตใจ หรอมความกดดนปญหาความขดแยงทางใจ ทาใหเกดความแปรปรวนของ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1374

Page 75: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 75

การทางานของรางกายชวคราว เกดเปนอาการทางกายขน อกกล มหนงเปนเดกทไดรบการตรวจจากแพทยแลวพบวามโรคทางกาย ภาวะของโรคทางกายนมความสมพนธกบสภาพจตใจความเครยด ความกดดนทางใจกระต นใหภาวะของโรคทางกายนกาเรบ มอาการรนแรงได ครสามารถใหความชวยเหลอเดกทงสองกล ม อาการน ไดคลายคลงกน ยกเวนเดกทมภาวะโรคทางกายควรพบแพทยเพอรกษาภาวะของโรคทางกายนน ๆ ดวย

ความผดปกตทางจตใจทแสดงออกโดยอาการทางรางกายเนองจากเดกยงไมบรรลวฒภาวะทางอารมณ ทจะสามารถเขาใจถงความ

ร สก อารมณ ความคบของใจของตนเองและสอออกมาใหคนรอบขางเขาใจไดดงนนภาวะความเครยด ความขดแยงทเกดขนในจตใจของเดกบางคน กจะแสดงออกโดยอาการทางรางกาย โดยไมมโรคทางกาย เชน ขาออนแรงปวดศรษะ และเดกจะไดประโยชนจากการเปนคนปวย เชน ไดรบความเหนใจจากคนรอบขาง มเหตผลทจะขาดเรยนจากการปวย กงวลวาจะสอบไมไดบางครงกจะกงวลวาตนจะเจบปวยรายแรง ผลทตามมาคอ เดกอาจสบายใจชวคราว แตปญหาไมไดรบการแกไขแลวใชวธนเปนการแกไขปญหาตอไปเรอย ๆ ซงเปนวธทไมถกตอง ทาใหคนรอบขางไมมนใจวาเดกปวยจรง หรอแกลงทา ทาใหมทศนคตตอเดกในแงลบลกษณะ

1. มอาการทางกาย เชน ปวดศรษะ ชก ปวดทอง การเคลอนไหวผดปกต หรออวยวะแขนขาทาหนาทไมไดชวคราว เชน แขนขาออนแรง เปนลมพดไมมเสยง

2. มอาการปวดทสวนหนงของรางกายหรอหลายสวน จนทาหนาทประจาวนไมได

3. มความคดหมกม นกลววาจะเกดโรครายแรง แมจะไดรบการตรวจและใหความมนใจจากแพทยแลวกตาม

4. หมกม นคดวามจดบกพรองในรางกาย ถงแมจะไมมจรง5. มอาการออนเพลย ไมมแรง เหนอยงาย มนงง ปวดศรษะ หงดหงด

อาหารไมยอย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1375

Page 76: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

76 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

6. อาการมกจะเกดหลงเหตการณททาใหเครยด เชน การทะเลาะรนแรง การสญเสยความสมพนธกบบคคลท รก ถกขดใจ กลวเหตการณทจะเกดขน เชน การสอบ

7. ลกษณะของเดก คอ เดกเรยบรอย เรยนด มความคาดหวงทจะประสบความสาเรจสงจากครอบครว ขาดการแสดงออกทางอารมณ มความกงวลมากเกนไปเกยวกบอาการทางกาย ครอบครวไมคอยไดมการพดถงอารมณความร สกของกนและกนการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน สนบสนน จงใจใหเดกรวมกจกรรมในชนเรยนตามปกต ไมหมกม นอย กบอาการทางรางกายจนร สกวาตนเองปวย ไมสามารถทาอะไรไดอยางเพอนคนอน

กจกรรมซอมเสรม มทาทเขาใจ เหนใจ ยอมรบในการเจบปวยอยางจรงใจ ไมตาหนวาเดกแกลงทา ไมทาใหเดกเสยหนา โดยกลาวหาวาเดกแกลงทาเพราะเดกเองกไมเขาใจวาเกดขนไดอยางไร

ใหเดกไดมโอกาสระบายถงความร สกไมสบายใจทเกดขนอยางเปดอก ไมวาจะเปนเรองทบาน, โรงเรยน, เพอน, คร ทงในดานดหรอไมด

ฝกใหเดกพดถงอารมณความร สกออกมาโดยตรง เชน เมอหนไมพอใจใครกบอกไดดวยคาพดทเหมาะสม เชน เราไมชอบทเธอหยบของเราไปโดยไมขอกอน ทาการบานไมได ใหขอความชวยเหลอได แทนทจะแสดงอาการปวดศรษะ

หากเกดจากเรองภายในโรงเรยน เชน ทาทของคร, เพ อน กควรชวยเหลอกนโดยแกไขทาทและความเขาใจกบเดก

กจกรรมนอกหลกสตร สนบสนนเดก หรอหากจกรรมท ใหความเพลดเพลนใหเดกมโอกาสไดทา เปนการชวยผอนคลาย ระบายความตงเครยดอกทงเปนการใชเวลาใหเกดประโยชนแทนการหมกม นกบตนเอง

เพอนค ห การมเพอนค ห ทมความสนทสนม ชวยใหเดกทากจกรรมตาง ๆ ไดตามวย เลนพดคยกบเพอนไดอยางสนกสนาน

ครอบครว ตองชวยยนยนใหครอบครวมความมนใจวา เดกสามารถทากจกรรมกบเพอนไดปกต ใหคาแนะนาครอบครวใหดแลเดกตามปกต

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1376

Page 77: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 77

ไมควรซกถามเรองอาการของเดกเสมอ มทาทตอเดกเชนเดยวกบทครปฏบตคอ รบฟงการบอกเลาอาการของเดกดวยทาทไมตาหน ในขณะเดยวกนไมสงเสรมเรองอาการทเดกเลา

โรคทางกายทถกกระต นดวยปจจยทางจตใจเปนกล มอาการเกดจากความผดปกตในหนาทของอวยวะทเลยงดวย

ระบบประสาทอตโนมตโดยมอารมณหรอจตใจเปนเหตกระต นหรอเหตเสรมทาใหเกดความผดปกต โรคและอาการทเปนอย กาเรบมากขน สภาพจตใจเกดจากความเครยด กงวล โกรธ กลว ทาใหหวใจเตนเรวขนเกดการบบตว หายใจเพมขนทาใหเกดอาการปวด และไมสามารถโยงความเกยวพนระหวางอาการกบการเกดอารมณผดปกต เดกจะกงวลตออาการเจบปวยของตนเองลกษณะ

1. เดกมโรคทางกาย เชน ลมพษ หอบหด แผลในกระเพาะอาหาร2. อาการกาเรบมากขนเมอมปญหา เชน พอแมทะเลาะกน ใกลสอบ

บางครงการปวยของเดกกทาใหครอบครวหนมาสามคคกนและเอาใจใสเดกมากขน

3. มกเกดในครอบครวทมอารมณพวพนใกลชดกนแนนแฟนปกปองเดกมากเกนไป หรอคอนขางเขมงวด มความขดแยงสงการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ใหโอกาสเดกไดเปนตวของตวเอง โดยไมปกปองหรอกงวลมากเกนไปจนจากดกจกรรมในชนเรยน หรอเดกไมมสวนรวมกจกรรมกบเพอน ทงนเพอใหเดกไดมพฒนาการทกษะดานสงคม และเพอใหมทศนคตวา แมเจบปวยกสามารถดาเนนชวตเหมอนเดกปกตทวไป ไมดารงบทบาทของการเปนคนปวยตลอดเวลา

จดบรรยากาศการเรยนและรกษาความปลอดภยใหเพยงพอแกเดกกจกรรมซอมเสรม ใหความเขาใจ เหนใจ รบฟง ไดมโอกาสระบายความ

ร ส กคบของใจในทางทเหมาะสม เชน พดบอกความกงวล (ทาการบานไมได) หากมโอกาสใหโอกาสไตถาม และคาแนะนางาย ๆ เพอเพมประสบการณ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1377

Page 78: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

78 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมนอกหลกสตร ใหเดกมโอกาสพฒนาทงจตใจ รางกาย มโอกาสเรยนเลนทากจกรรมนอกหลกสตรอยางเหมาะสม ปรบตวเขากบสงคมและชวยตนเองมอสระ รบผดชอบตามวยและความถนดของเดก

เพ อนและครอบครว ใชแนวทางเช นเด ยวกบเดกกล ม ท มความผดปกตทางจตใจแตแสดงออกดวยอาการทางรางกาย

เดกทมอาการทางอารมณในแบบสารวจพฤตกรรมเดกในชดสาหรบคร จากคะแนนในแบบสารวจ

ไมสามารถแยกเดกกล มทมปญหาวตกกงวลออกจากเดกทมปญหาซมเศราไดแตในการชวยเหลอเดกมความแตกตางกน ในการชวยเหลอจงตองแยกออกเปนสองกล มโดยดจากลกษณะของอาการวตกกงวลและซมเศรา ชวยในการแยกเดกทงสองกล มออกจากกน

ความวตกกงวลเปนสภาวะทางอารมณทไมมความสข ทาใหมการ

เปลยนแปลงทางรางกาย ซงเกดจากความไมสบายใจ หรอกงวลกลวไปลวงหนาวาจะตองเจอกบสงททาใหเครยดหรอเกดอนตราย ความกงวลนนมมากจนทาใหเกดความทกขใจ กระทบตอความสามารถดานตาง ๆ เชน ไมมสมาธในการเรยนไมยอมไปโรงเรยน มปญหาการนอน เขากบเพอนไมได การเรยนตกตาลงลกษณะ

1. อาการแสดงทางกาย เชน ใจเตนแรง ใจสน หายใจไมอม เหงอออกมาก เจบหนาอก คลนไส ปวดทอง ปวดศรษะ ตกใจงาย ฝนราย นอนไมหลบเปนลม

2. ร สกตงเครยดอย ในใจ กระวนกระวาย หงดหงด ตนตระหนก3. ตดและคลอเคลยผ ใหญมากขน4. เรยกรอง ตองการทพงพงยดเหนยวขอคาปรกษายนยนตลอดเวลา

เพอเสรมความมนใจ5. อาย แยกตว

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1378

Page 79: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 79

6. ลงเลในการเขารวมกจกรรมทมอนตราย เชน ปนตนไมหรอกระทาในสงทเสยงอนตรายมากสาเหต

1. เปนลกษณะเฉพาะตวของเดกเอง คอ แยกตว เงยบ ปรบตวชา2. มการเลยงดแบบทารก ปกปองมากเกนไป ไมสงเสรมใหชวยเหลอ

ตนเอง ไมมหลกเกณฑแนนอน ตาหนมากเกนไปโดยไมมการชมเชย สงเสรมใหเดกแขงขนชงดชงเดน ซงกอใหเกดความกงวลไดงาย เพราะเดกไมสามารถปฏบตตามความคาดหวงของพอแมได

3. ผ เลยงดมความวตกกงวลสง จะถายทอดความกงวล กลว โดยการเปนแบบอยางใหเดก

4. เดกเคยประสบเหตการณทอนตราย นากลว5. สภาพครอบครว เศรษฐานะ ไมมความมนคง

การแกไขชวยเหลอกจกรรมในชนเรยน หากเดกมความกงวลมาก อาจไมสามารถตดตาม

บทเรยนไดด สมาธในการเรยนลดลง ควรใหความสนใจ ดงเดกเขาส บทเรยนดวยทาทน มนวล ถาเดกยงทางานไดไมด อยารบตาหนหรอเปรยบเทยบกบความสามารถเดม จะทาใหเดกกงวลใจมากยงขนทไมมความสามารถเทาเดมถาเดกไมกลาเขากจกรรมกล มกใหเดกสงเกตเงยบ ๆ กอน ไมตองเรงรด โดยเฉพาะเรองผลการเรยน

กจกรรมซอมเสรม พดคยซกถาม ใหเด กม โอกาสระบายความไมสบายใจ ความกงวลใจทเกดขน เดกอาจแสดงความกงวลไปทกเรองคอย ๆสอบถามหาสาเหตทแทจรง

ปลอบโยน ไมคกคาม ไมกลาววาเรองทกงวลนนเปนเรองเลก ไมนากลวไมควรบงคบเดกใหตองไปเผชญปญหาโดยไมมการชวยเหลอ

สอนวธการทเหมาะสมในการเผชญปญหาและปรบตวกบปญหา ใหเดกมสวนรวมในการคด เมอเดกมพฤตกรรมทเหมาะสมกใหคาชมและกาลงใจเพอเสรมความมนใจในตนเองหากเมอมความกงวลเกดขน ฝกใหเดกลดความตงเครยด โดยสงบสตอารมณกอน โดยอาจแยกตวจากสถานการณตงเครยดผอนลมหายใจเขาออกลก ๆ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1379

Page 80: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

80 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมนอกหลกสตร หากจกรรมทผอนคลายความตงเครยด หรอกจกรรมทเดกมความถนด มความสนใจ

เพอนค ห หาเพอนทมลกษณะมความมนคงทางอารมณ ชอบพดคยชวยเหลอ ใหพยายามชวนเดกเขารวมกจกรรมดวย อธบายใหเขาใจวาเดกอาจแสดงความกงวล กลว ไมกลา ทาใหเพอนร สกเบอได

ครอบครว ควรมโอกาสพดคยกบพอแมของเดกเพอสอบถามสาเหตททาใหเดกเกดความกงวล วางแผนรวมกนในการปรบพฤตกรรมเดก เชน มเวลาพดคยทากจกรรมรวมกบเดก

ภาวะซมเศราจะมผลตอการเรยนร การทาความเขาใจ การแกไขปญหา

การตดสนใจ ไมมสมาธ การเรยนตก มผลตอสมพนธภาพการเขาสงคมกบเพอนคร และสมาชกในครอบครว แมจะหายจากภาวะซมเศราแลว จะยงมปญหาเรองสมาธอย ซ งเปนอปสรรคตอการเรยนตอไปลกษณะ

1. ร สกเศรา หรอไมสบายใจอยางมากจนร สกทนไมได ลกษณะอารมณเศราไมสนกสนานจะชวยแยกเดกกล มนออกจากเดกทมปญหาวตกกงวล(ในเดกบางคนอาจไมแสดงเปนอารมณเศราชดเจน แตมความผดปกตของอารมณ เชน เจาอารมณ ขโมโห หงดหงด โกรธขง กาวราว)

2. ไมสนใจสงแวดลอม ไมร สกสนกสนาน ไมมความสข3. แยกตวไมสงสงกบเพอน4. ร สกวาตนเองไมมคณคา, ไรทพง, หมดหนทาง5. ไมมความมนใจในตนเอง, ร สกวาตวเองแย, ไมมความสามารถ6. มองโลกในแงลบ, ไวตอคาวพากษวจารณ คาตาหน7. ร สกผด, ละอายใจ ในเรองทเคยทาผดมาในอดต8. ไมมสมาธ, ผลการเรยนตกลง, ไมเอาใจใสในหนาทของตน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1380

Page 81: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 81

9. มความคดอยากตาย, คดเร องการฆาต วตาย อาจมการเข ยนจดหมายลาไว, บอกเปนนยโดยสงลา, ฝากขาวของเอาไวกบเพอนสนท, หรอไดลงมอทาแตไมสาเรจ

10. ทาทางหนาตาดเศราหมอง ไมมความสข การเคลอนไหวชาหรออาจดลกลลกรน ยกยกอย ไมนง

11. บนวามอาการเจบปวยทางกายบอย ๆ เชน ปวดหว ปวดทองปวดกลามเนอ

12. ใชสารเสพตดเพอลดความไมสบายใจ13. การกระทาในสงทเสยงอนตราย, เกดอบตเหต เพอจะใหตนเอง

บาดเจบหรอเสยชวตสาเหต

1. มความผดปกตของสารเคมในสมอง2. ถกกระต นดวยการสญเสย เชน มการปวยหนกหรอตายของคนใกลชด

มความไมสงบสขในครอบครว เชน ทะเลาะตบต ใชกาลง พอแมหยารางกน การถกทารณกรรมทางเพศ คนใกลชดฆาตวตาย ขาดทพงพา

3. ไดรบการเลยงดแบบไมมนคง ขาดความสมพนธทดกบพอแมการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยนและกจกรรมซอมเสรมครตระหนกถงภาวะซมเศราในเดกทมอาการดงกลาวขางตนไมเรงรดให

เดกทากจกรรมในชวงทเดกมอาการซมเศรา มการพดคยกบเดกถงปญหาอารมณความร สกทเกดขน ดวยทาททสงบ ตองการชวยเหลอดวยความจรงใจไมรกเรา ไมตาหนหรอตดสนวาถกหรอผด ใหเดกไดมโอกาสระบายถงความร สกไมตองตนตระหนกถาหากเดกพดถงการฆาตวตาย ทารายตวเอง รกษาความลบของเดก ถาหากจะนาเรองบางอยางของเดกไปบอกผ อนทจะชวยเดกตอตองขออนญาตเดกกอน เพอใหเดกไดร จกไววางใจผ อน

เอาใจใสอยางจรงจงในสงทเดกพด และความร สกของเดก ไมตองกงวลทจะถามถงเรองความคดทจะทารายตวเอง ตวอยางคาถาม เชน มเดกหลายคนเมอร สกเบอ หมดทพง หรอไมสบายในอยางมาก มกจะคดวาเรองอาจจะดขนถาตวเองตาย หนเคยมความคดนบางไหม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1381

Page 82: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

82 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ถาหากเดกมความคดทจะฆาตวตาย ตองถามถงวาวางแผนไวอยางไร ดวยวธใด เมอไรทจะลงมอทา และเคยทาบางหรอยง หากม อยาตาหนหรอดวาวธนเปนวธของคนสนคด ลองชกนาใหคดถงวามวธการแกไขปญหาอนอกหรอไมทเดกยงไมไดนกถง และควรสงพบแพทย

ชวยเหลอเดกดานการเรยน เชน ตวพเศษเพอใหทนเพอน ดานการเงนกปรกษาสงคมสงเคราะห เพอใหเดกร สกวามทพง ไมไรหนทางส

อยาบอกเดกวาสถานการณนจะผานไปเอง หรอเปนเรองเลกนอย ใหลมเสย ทาใหเดกร สกวาเราไมเหนความสาคญและไมเขาใจความร สกของเดก

กจกรรมนอกหลกสตร เปนกจกรรมทชวยใหเดกเกดความร สกทดตอตนเอง ร สกวาตนยงมคณคา ทงเปนการเพมการมสมพนธภาพกบผ อน แทนทจะโดดเดยวเหงาหงอยตามลาพง เรมจากกจกรรมทเดกมศกยภาพทจะทาได

เพอนค ห เชนเดยวกบเดกทมความวตกกงวล ใหเพอนชวยใหเดกทากจวตรในแตละวนไดเชนเดยวกบเพอน ไมอย ตามลาพง มโอกาสพดคยกบคนอน

ครอบครว แนะนาใหนาเดกไปปรกษาแพทย พดคยหาสาเหต ใหพอแมดแลการทากจกรรมทบานไดตามปกต ไมตาหนความลาชา เฉอยชาของเดกเขาใจลกษณะอารมณทเปลยนไป

กล มทมการแสดงออก ขาดการควบคม (ExternalizingProblems)

ระเบยบ วนย กฎเกณฑ กฎบงคบ เปนสงสาคญทชวยทาใหสงคมสงบเรยบรอยเจรญกาวหนา และเปนทเลอมใส ยกยอง ศรทธา โดยทวไปทกคนในสงคมจงควรปฏบตตามระเบยบ ขอกฎหมาย รกษาวนย กฎเกณฑของสงคมมวนยในตนเอง เปนตวอยางอนดงาม ใหผ อนเลอมใสศรทธาและปฏบตตามดวยความชนชม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1382

Page 83: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 83

ปญหาเดกไมอย ในระเบยบกฎเกณฑไดแบงระดบความรนแรงเปนสองระดบ ระดบแรกเดกมปญหาพฤตกรรมเลกนอย หรอปานกลาง โดยมปญหาเพยงหนงหรอสองพฤตกรรม ระดบทสองเดกมปญหาพฤตกรรมขนผดปกตจดเปนพฤตกรรมเกเร มความรนแรงของพฤตกรรม มปญหาพฤตกรรมหลายอยางจนรบกวนการปฏบตภารกจปกตของเดก เชน ไมสามารถอย ในบานหนออกจากบาน มกล มแกงคทาความผดทางกฎหมาย ทาความผดถงขนถกพกการเรยน ทาความรนแรงตอรางกาย และทรพยสน และยงไดแยกลกษณะพฤตกรรมอกสองลกษณะทอาจพบไดในเดกทมปญหาเกเร คอ ลกขโมย และพนนลกษณะ

การไมอย ใ นกฎเกณฑ หมายถง พฤตกรรมทไมสามารถปฏบตตามกฎ กตกา ขอบงคบ หรอระเบยบของโรงเรยนหรอสงคมทตนดารงอย ได ซงไมใชพฤตกรรมทเกดขนจากความไมร ไมเขาใจในกฎเกณฑ หรอระเบยบนน ๆมกมอารมณท ฉนเฉยว ว วาม กาวราว เอาแตใจตนเอง ไมยอมคน ไมยอมทาตามคาสง ชอบการแยงชงสงของจากผ อน แตในบางรายอาจจะมลกษณะของการคลอยตาม และถกชกจงงาย ไมมความรบผดชอบ ไมมความเปนตวของตวเองไมเชอมนในตนเอง ทาผดตามผ อนสาเหต

1. พอแม เขมงวดกวดขน และเจาอารมณ ใชอานาจขมข มากเกนไป ทาใหเดกเกบอารมณนน ๆ ไว แลวมาแสดงออกนอกครอบครว

2. ถกผ ใหญตาหนตเตยน และบงคบใหทาโนนทานมากเกนไป3. ครชอบจบผด ใชอานาจเกนกวาเหตและไมยตธรรม4. ผ ใหญชอบตาหนและเปรยบเทยบกบบคคลอนททาอะไรไดดกวาตน5. เดกมปมดอยจงทาสงตาง ๆ เพอสรางปมเดน6. เดกตองปฏบตตามทผ ใหญสงโดยไมมเหตผลอย เสมอ ๆ7. ชอบปฏบตตนในสงทตรงขามกบกฎระเบยบตาง ๆ เชน ชอบหน

โรงเรยน เปนตน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1383

Page 84: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

84 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

การแกไขชวยเหลอกจกรรมในชนเรยน ในเดกเลกผ ใหญไมควรขดขวางการกระทาตาง ๆ

ของเดก เพยงแตคอยดแลไมใหเกดอนตราย ในเดกทโตขนครควรผอนผนยดหย นใหเดกเปนตวของตวเอง และมความรบผดชอบไปดวยกน ควรมขอบเขตทพอเหมาะทเดกยอมรบได และครเหนวาเหมาะสม ไมควรตาหน หรอบงคบมากจนเกนไป ควรใหกาลงใจเดกทสามารถทาอะไรไดดวยตนเอง ฝกหดใหมความรบผดชอบทละนอย ๆ ครทาตามในสงทตนสอนหรอพดดวย เพอเปนตวแบบทดใหแกเดก รวมทงในการอบรมสงสอนถาเสนอเงอนไขใด ๆ แกเดกแลวตองปฏบตตามเงอนไขนน ๆ เชน บอกวาถาทาการบานแลวจะใหวงเลน กตองใหเดกไปวงเลนเมอทาการบานเสรจแลว เปนตน

ไมควรใชอานาจในการปกครองชนเรยน ควรยดถอความยตธรรมและการมเหตผลเปนหลก และควรชแจงเหตผลเมอนกเรยนกระทาความผด

กจกรรมซอมเสรม พดคยกบเดก ใหโอกาสแสดงความขดแยงตอตานในใจรบฟงดวยทาทสงบ ครควรใหเหตผลแกเดกอยางออนโยน แตเดดขาดเอาจรงไมควรใชคาวา “อยา” มากเกนไปจนไมไดผล อกทงไมพดจาเยาะเยย หรอหวเราะเมอนกเรยนทาสงใดไมถกตอง และหากเดกสามารถกระทาพฤตกรรมทพงประสงค ควรใหคาชมเชยทนท ความสนใจ การยอมรบ และไดทากจกรรมทตนชอบหรอการเปนผ นากล ม รวมทงไมยวยใหเดกโกรธ ใชความมอานาจเหนอกวาบบบงคบเดก จะยงทาใหเกดปญหาตอตานมากยงขน

กจกรรมนอกหลกสตร จะชวยเดกกล มน ไดมาก กจกรรมท เดกมความสามารถชวยใหเดกมความร สกทดตอตนเอง สามารถแสดงออกในทางทเหมาะสมไดรบการยอมรบจากหม คณะ ไมตองตอตาน หรอแสดงออกในทางกาวราว

เพอน ไมควรจดกล มเดกทมปญหาแบบนรวมกล มกน หรอปลอยใหเดกเขารวมกล มกนเปลยนกล ม หาเพอนทมลกษณะวฒภาวะทางอารมณดกวาใหเปนค ห

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1384

Page 85: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 85

ครอบครว การสอสารกบครอบครวเพอทจะเขาใจปญหาของเดกดขนพอแมมทศทางการกาหนดระเบยบกฎเกณฑในบานแบบเดยวกนกบทางโรงเรยน

ลกษณะ

1. พบไดในเดกชายบอยกวาเดกหญง2. มกพบไดวาแสดงพฤตกรรมขณะเปนกล ม แตกมบางรายทสามารถ

แสดงพฤตกรรมไดแมอย คนเดยว3. ประพฤตตนไมเคารพสทธผ อน พดปด โกหก ลกขโมย4. หนโรงเรยน หนออกจากบาน หนเทยว มวสม5. ทาลายทรพยสน ทารายรางกาย ทารายสตว6. รงแก ขมข ผ อน

สาเหต1. มประวตทางครอบครวทใชความรนแรง มการใชสรา สารเสพตด

ไมใหการอบรมสงสอนแกเดกตามควร เดกเองมกมปญหาการเรยน และอารมณรนแรง

2. อาจมความผดปกตทางระบบประสาทการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน การมกรอบวนยทชดเจนตงแตตนกบพฤตกรรมเกเรอนธพาล จะชวยไมใหพฤตกรรมลกลาม สนบสนนใหมการแบงกล มนกเรยนคละกนไป แมวาอาจรบกวนเดกรายอนบาง ไมควรจดเดกเหลานไปอย กน เพราะจะเหมอนสงเสรมซงกนและกน

กจกรรมซอมเสรม เดกกล มนมกขาดความไววางใจผ ใหญ มความคบของใจในปญหาสวนตวของตนเอง แตไมมวธการระบายออกทด การรบฟงโดยไมตดสน ตาหน จะชวยสรางความสมพนธทมความเชอใจ อกทงไดระบายความกดดนในจตใจ เมอสมพนธภาพดขน ชวยใหเดกมองปญหาในมมมองดานอนหาทางแกปญหาดวยวธใหม เดกมกมปญหาเรองทกษะทางสงคมรวมดวย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1385

Page 86: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

86 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ควรใหคาแนะนาฝกฝนการสรางสมพนธภาพกบผ อนดวย จดสอนเสรมใหกบเดกกล มทมปญหาการเรยนอยางใกลชด

กจกรรมนอกหลกสตร เลอกกจกรรมทเดกสนใจ นาไปส การไดรบความยอมรบจากผ อ น หรอระบายความกดดนออกในทางทเหมาะสมจดกจกรรมทเนนความร ส กเหนอกเหนใจผ อ น จดกจกรรมสรางคานยมความรบผดชอบตอสงคม

เพอน ผ ทตกเปนเหยอบอย ๆ ควรไปไหนมาไหนกบกล มเพอน การใชมาตรการตอตานจากสงคมเพอนอาจเปนสงสะทอนผลการกระทาใหผ ปฏบต

ครอบครว ความสมพนธทดระหวางครกบผ ปกครอง และเดกนกเรยนจะชวยใหปญหาคลคลายลง ควรเลอกเยยมบานในกรณทปญหารนแรงหาแนวทางแกไขทมความเปนไปได อาจแนะนาผ ปกครองใหนาเดกไปรบการรกษาดวย

พบไดบอย ๆ ในเดกเกอบทกวย แตอาจมลกษณะการกระทา และ

ความม งหมายแตกตางกนไปตามแตอายและแตละรายลกษณะ อาจมหลายลกษณะ ไดแก

1. เดกทวางแผนขโมยอยางแยบยล กบเดกทกระทาอยางไมมการวางแผน2. เดกทนาน ๆ ขโมยสกครง ดวยเหตผลตาง ๆ กบเดกทกระทาเปนนสย3. เดกทเลอกขโมยเฉพาะสงทตองการ กบเดกทขโมยแบบไมเลอกชนด

สงของ4. เดกทจะขโมยตามกล มเพอน กบเดกทกระทาคนเดยว5. เดกทอาจขโมยเฉพาะของทขโมยงาย ๆ ไมตองเผชญหนากบเจาของ

กบเดกทอาจเขาขมข โดยตรงแบบโจรปลน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1386

Page 87: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 87

สาเหต1. เดกไมตระหนกถงสทธการเปนเจาของ ทงของตนเองและผ อ น

ซงอาจเกดจากขาดการอบรมชนา บางครอบครวถอวาทกอยางในบานทกคนถอสทธได หรอเดกบางคนมากจากสภาพบานทแออด สาเหตนมกพบตงแตในเดกประถมตน

2. เดกมความร สกอยากไดอยากมสง จากสภาพครอบครวทมความขาดแคลนหรอการเลยงดททาใหเดกร สกขาด ตองการสงของมาทดแทน

3. เดกบางคนทาเพอใหตนคงสถานะไดในหม เพอน ใหเปนทยอมรบวามหรอกทาเปนเหมอนกน มกพบในเดกทอาจมปมดอย มทกษะในการเขาสงคมตา

4. มลกษณะเปนอาชญากรรม ซงมกทาเปนกล มแกง ขโมยของมคาและไมคอยยอมรบหรอร สกวาเปนพฤตกรรมทผดการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ในเดกเลก ควรงดการแสดงปฏกรยาโกรธ รงเกยจลงโทษ หรอประณามใหไดอายแกเดก แตควรแสดงทาทใหเดกเหนชดเจนวาทาไมถกตอง ให เคารพสมบตของผ อ น และใหนาของนนไปคนเจาของสอนใหเดกเขาใจเรองสทธของผ อน และการดแลสทธของตน อาจจดสถานทพเศษใหผ ทขโมยสามารถเอาของทขโมยไปนน มาวางคนไดโดยไมตองแสดงตนทานอง “ของหายไดคน” ควรเกบสงของมคาใหมดชด ไมอนญาตใหนกเรยนนาส งของมคามาโรงเรยน หากเดกคนใดมเจตนากระทาพฤตกรรมนซาๆควรกาหนดขนตอนการลงโทษอยางชดเจน

กจกรรมซอมเสรม ไตถามหาสาเหตทแทจรง และอาจชวยเดกปรบแนวคดในการอยากมอยากได ปรบปรงทกษะในการเขาสงคม และพดคยปญหาความคบของใจ เชน ร สกวาไมเปนทรก ตองใชการขโมย ซอของแจกเพอน เพอใหตนเปนทยอมรบ คยในเรองผลทจะตดตามมาหากไมปรบเปลยนพฤตกรรม

กจกรรมนอกหลกสตร เนนกจกรรมเสรมเรองคานยมทเหมาะสม หรอเปนกจกรรมทชวยเพมรายไดดวย

เพอน สงเสรมใหเดกมความเออเฟอตอเพอน รบร สทธของเพอนครอบครว แจงใหผ ปกครองรบทราบเม อเกดปญหาขน ระมดระวง

ทาทไมใหเปนการกลาวโทษผ ปกครอง แนะนาการพดคยกบเดกในทศทางเดยว

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1387

Page 88: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

88 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กบคร ไมใหนาสงของมคามาโรงเรยน ปองกนไมใหสบสนวาเดกไดของมคามาจากทางบาน คยเรองคาใชจายประจาวนของเดก ความสามารถของผ ปกครองทจะจายใหกบเดกแนะนาการเกบรกษาสงของมคาในบาน

มไดทงเพอหวงสงของเงนทอง หรอหวงใหผ แพเสอมเสย หรอตองไป

ทาพฤตกรรมอยางใดอยางหนงตามแตผ ชนะจะสงหรอตกลงไวลกษณะ อาจสงเกตไดโดย

1. เดกมการจบกล มกนมากหรอขาดเรยนในชวงเวลาตางๆ หรอมบคคลภายนอกโรงเรยนมารวมดวย

2. อาจมกล มนาทคอยตดตามเดมพน ซงทาใหนกเรยนกล มอนหวาดกลวหลบเลยง

3. อาจม เดกบางรายทเปนเหยอมพฤตกรรมเบยงเบนไปเนองจากถกขมข หลงแพพนนสาเหต

1. เดกบางรายพนนเนองจากหวงเพยงความตนเตน สนก หรอมสวนรวมไปกบกล มเพอน

2. บางรายพนนเพราะถกขมข ทาทาย หรอตองการแสดงวาตนสามารถทาอยางทคนอนทา

3. บางรายมความหวงในทรพยหรอความไดเปรยบกบเพอนโดยตรงมกไมเกยวของกบเศรษฐานะของผ พนนการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน สรางกฎทชดเจนในการปองกนปรามการพนนกอนจะใหเกดและลกลามภายในโรงเรยน เปนตวอยางในการละการพนนเสยงโชค

กจกรรมซอมเสรม ชวยใหเดกมความเปนตวของตวเอง ไมจาเปนตองปฏ บตตามความเหนของกล ม ดวยการชวยมองหาสวนดในเดกแตละคนหาสาเหตความจาเปนของการใชเงน ชใหเหนผลทอาจตดตามมา หาทางออกวธอนทเหมาะสม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1388

Page 89: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 89

กจกรรมนอกหลกสตร ปลกฝงคานยมทไมเปนวตถนยม การร จกแพชนะใหอภย ชวยเหลอ ไมเอาเปรยบซงกนและกน อย กนเปนทม ไมแขงขนกนสรางกจกรรมทชวยเบนความสนใจ ใชเวลาทเปนประโยชนแกเดก

เพอน ไมใหเดกทชอบการพนนจบกล มกนเอง ใหเพอชวยสอดสองตดตามการเลน

ครอบครว ดความจาเปนในครอบครวเรองการใชเงน แนะนาไมใหเดกพกเงนครงละมาก ๆ เกนความจาเปน

ลกษณะ เดกวยเรยน อาจแสดงออกโดยการพดจากาวราว สงเสยงดง

หรอแสดงทางพฤตกรรมรนแรงตาง ๆ เชน ชกตอยกบเพอน ขวางปาขาวของแสดงททาบอย ๆ ถอเปนปญหาเมอพฤตกรรมนนเปนบอย นาน และเกดในหลายสถานการณ

สาเหต1. พนอารมณเดม มความรนแรง ขาดความยบยงชงใจอย แลว2. ความสมพนธระหวางพอแมกบเดกไมด เดกอาจหวนไหวงาย นาไป

ส ลกษณะทขาดการควบคมอารมณตนเอง3. มการใชความรนแรงในครอบครว ไมวาจะเปนระหวางพอกบแม หรอ

ระหวางพอแมกบลก เดกอาจตอตาน ซมซบความรนแรง หรอรบทศนะวาการใชความรนแรงเปนวธแกปญหาทยอมรบได

4. การเลยงดทขาดระเบยบวนย5. เคยมประสบการณถกทารณฯ ไมวาจากคนในครอบครว หรอนอก

ครอบครว6. ความเครยด หรอความไมสบายใจตางๆ เดกอาจแสดงออกโดย

พฤตกรรมกาวราว7. สงคมภายนอกทสงเสรมความรนแรง เชน ละคร หรอการตนทมเนอหา

รนแรง วดโอเกมสตอส ทรนแรง การลงโทษทรนแรงจากโรงเรยน เปนตน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1389

Page 90: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

90 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

8. โรคหรอภาวะทางสมองบางอยาง เชน โรคสมาธสน โรคทางอารมณโรคจต ภาวะปญญาออน หรอออทสซม โรคหรอภาวะดงกลาว มกมอาการกาวราว รวมดวย แตตองมอาการอน ๆ ทสอดคลองกบภาวะนน ๆ ดวยการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ทาต วเปนแบบอยางโดยไมใชอารมณหรอความรนแรง มกฎเกณฑในชนเรยนทเหมาะสม

กจกรรมซอมเสรม รบอารมณความร ส กของเดก แตไมยอมรบพฤตกรรม ครควรพดกบเดกโดยถอหลกวาทกคนมสทธทจะโกรธ ไมพอใจ หรอเครยดแตไมมสทธทารายคนอน หรอทาลายขาวของ รบฟงเดกเลาเหตการณโดยไมดวนสรปวาเดกผด มทาทพรอมจะรบฟงปญหาในมมมองของเดก เมอเดกสงบควรชแจงใหเดกเขาใจถงสาเหตทไมควรทา และคาอธบายควรกะทดรดชดเจน ไมยกเรองทไกลตว หรอเปนนามธรรมเกนไปมาอบรม หาทางชวยใหเดกสามารถระบายความโกรธ หรอความกาวราวทางอน โดยการพดคยถงทางออกทเปนไปได เดกแตละคนมทางออกไมเหมอนกน ชมเดกเมอเดกร จกควบคมตนเองและแสดงพฤตกรรมเหมาะสม

ครอบครว หากปญหามเหตหลกทครอบครว ครอาจเชญผ ปกครองมาพบหรอเยยมบาน เพอรวมกนแกไขปญหา โดยระวงอยาใหผ ปกครองร สกวากาลงถกตาหน อาจนาไปส ก ารตอตาน และทาใหปญหาซบซอนขน หากครพยายามแกไขแตพฤตกรรมเดกไมดขน หรอสงสยวาอาจมสาเหตจากความผดปกตทางสมอง ควรปรกษาจตแพทย กมารแพทย หรอจตแพทยเดกและวยร นตอไป

กล มทไมมทงเกบกดและแสดงออกรนแรง(Neither High Loading on Internalizing nor Externalizing)

ลกษณะ

เดกออดออน พดยานคาง ลกษณะการพดแบบเดกเลก พดไมชดไมชวยเหลอตนเอง คอยแตจะใหคนอนชวย ทาตวเดกกวาวย หงดหงดงาย โกรธ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1390

Page 91: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 91

เรว โกรธนาน รอคอยไดไมนาน ความอดทนตา ใจรอนว วาม นกอยากจะทาอะไรกทา เอาแตใจ ความยบยงตนเองตาดคลายสมาธสน กบสงทไมชอบไมยอมอย ใ นกตกาหรอกฎเกณฑ ทาใหเพอนไมชอบพดมาก ชวยตนเองไมคอยได ตดการพงพาผ ใหญสงสาเหต

1. พนอารมณตงแตเลก อาจเปนลกษณะปรบตวยาก เปนเดกทตองใชเวลาในการปรบตว พอแมตองคอยพะเนาพะนอใกลชด

2. ไดรบการเลยงด ทตามใจ หรอทะนถนอมเกนไป พอแมรกและตามใจมาก ทาใหเดกมากเกนไป ทาใหเดกตดลกษณะเดกเลก

3. อย ในครอบครวทมความขดแยงในการดแลเดก ทาใหการฝกเดกไมสมาเสมอ

4. พอแมหรอคนรอบขางอาจมทศนคตทสนบสนน และชนชมตอพฤตกรรมเดกกวาวย

5. อาจเปนสวนหนงของพฒนาการทางสมองทลาชา ซงนอกจากเดกมพฤตกรรมเดกกวาวยแลว ความสามารถดานอน ๆ จะตากวาวยดวยการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ไมช นชมหรอสนบสนนพฤตกรรมเดกกวาวยแตขณะเดยวกนกไมตาหนหรอลอเลยน ชนชมหากเดกมพฤตกรรมทสมวยลดความสนใจพฤตกรรมทเรยกรองความสนใจลง สนใจเมอเดกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม ไมแสดงอารมณโกรธโตตอบ หรอตอลอตอเถยงกบเดก หรอทาโทษเดกรนแรง จะพฒนาไปส ปญหาพฤตกรรมทกาวราวรนแรงขน

กจกรรมซอมเสรม พดคยกบเดกโดยใหเดกเหนขอดของพฤตกรรมสมวยเชน การเปนเดกโตควรมพฤตกรรมเชนไร และมขอดกวาการเปนเดกเลกอยางไร สนบสนนใหชวยเหลอตนเองมากขน

กจกรรมนอกหลกสตร สนบสนนใหเดกแสดงออกสมวยผานกจกรรมตาง ๆ ทเดกสนใจและถนด พฒนาทกษะการเลนและทากจกรรมรวมกบเพอนร จกยดหย นประนประนอม เอาใจใสความร สกผ อน ยอมรบกตกาการเลน ร จกอดทนรอคอย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1391

Page 92: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

92 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

เพอน หาเพอนทมวฒภาวะสมวยเปนแบบอยางใหกบเดก ขณะเดยวกนแนะนาใหเพอนชวยใหเดกชวยเหลอตนเองไดสมวย

ครอบครว หากครเหนวามเหตหลกจากครอบครว อาจเชญผ ปกครองเพอพดคยถงปญหาและแนวทางแกไขรวมกน แนะนาผ ปกครองไมใหชนชมพฤตกรรมเดกกวาวยทงตรงและทางออม ฝกเดกใหชวยเหลอตนเองไดดขนเรมจากการชวยเหลอตนเอง

เดกทมปญหาเรองความคดผดปกตมาก เปนเดกกล มทมอาการโรคจต

โรคจตในเดกพบไดนอยมาก พบในชวงเดกวยร นมากกวาเดกเลก เปนความผดปกตทางความคดทมความรนแรงมาก ทาใหเสยความสามารถในการเรยนการทางาน การใชชวตประจาวน ทกษะทางสงคม มการรบร ทผดปกต เชน หแววประสาทหลอน มความคดหลงผดลกษณะ

1. มความผดปกต ในดานพฒนาการและบคลกภาพมานานแบบคอยเปนคอยไป แยกตวเอง ชอบอย ตามลาพง ไมเขาสงคม ไมสนใจดแลตวเองเชน ไมเรยบรอย สกปรก ไมสนใจการเรยน เหมอลอย

2. มการเปลยนแปลงทางอารมณ เชน พล งพลาน หงดหงด กาวราวโวยวาย ถาเปนมาก อาจว นวายจนตองใชกาลงบงคบ หรออาจนงเฉย ไมพดจองมองไปขางหนา

3. ลกษณะการพดไมตอเนอง ไมเปนเรองราว เขาใจยาก บางครงพดภาษาแปลก ๆ

4. พฤตกรรมผดปกต เชน ทาทาคางอย น งเฉยนาน ๆ ทาทาทางซา ๆ ซงมความหมายสาหรบเดกโดยเฉพาะ

5. ความคดไมปะตดปะตอกน ไมสมเหตผล ไมอย กบความเปนจรงมความคดหลงผด โดยมากมกเปนแบบหวาดระแวง คดวามคนจะมาทารายตนเอง

6. มอาการหแววเสยงคนตาหนดาวา เสยงคนคยกน บางครงกไดยนเสยงแตจบใจความไมได

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1392

Page 93: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 93

7. อาการอาจถกกระต นดวยการใชยาเสพตดสาเหต

มความผดปกตของสารเคมในสมอง มการถายทอดทางกรรมพนธ ไดการแกไขชวยเหลอ

1. หากเดกมความคดหลงผด หแวว ไมควรโตแยง ใหรบฟง ขณะเดยวกนอยาสงเสรมใหหลงผดมากขน เชน ถาเดกคดวาคนจะมาทาราย กใหเดกไดพดถงสงทคด ขณะเดยวกนกใหความมนใจวาเดกจะปลอดภยอยางไร

2. สงพบแพทย

ในทนจะกลาวเปนสองลกษณะ กลาวคอ ปญหาสมาธสนทวไปในเดก

ซงอาจมไดจากหลายสาเหต คะแนนจากแบบสารวจพฤตกรรมเดกจะอย ในระดบเลกนอยหรอปานกลาง ถาคะแนนสงถงระดบผดปกต รวมกบลกษณะอนของโรคสมาธสนแสดงวาเดกมภาวะของโรคสมาธสนลกษณะ

1. สนใจสงใดสงหนงในหลากหลายสถานการณ ทางานหรอเลนไมไดนานดไมตงใจฟงเวลาพดดวย

2. ทางานไมเสรจหรอเสรจชา เลกเลนกลางคนไมมผลงานทสมบรณทงการเรยนและการเลน ทางานไมเรยบรอย

3. ผลการเรยนตกตา4. วอกแวกงาย ควบคมตวเองไมไดด อย ไมนง พล งพลาน5. พดมาก พดโพลง ยงตวเองไมอย ทาอะไรรวดเรว รอคอยไมเปน

ซ มซาม ซกซน ไมเรยบรอย6. การวางแผนการทางานไมด ขลม7. ในเดกทเปนโรคสมาธสน จะมอาการสมาธสน อย ไมนงอยางมาก

รวมกบลกษณะย งตวเองไมอย เลนรนแรง อาการดงกลาวเปนทงทบานทโรงเรยน อาจพบรวมกบความบกพรองในทกษะการเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1393

Page 94: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

94 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สาเหต1. ขาดการฝกฝน ฝกสอนเรองระเบยบวนยและการบงคบตนเองตาม

กาละเทศะมาจากบาน2. ขาดความรบผดชอบ มกมวฒภาวะจตใจเปนเดกตากวาอาย3. วตกกงวล เครยด หรอ ซมเศรา4. การเรยนยากเกนความสามารถ หรอตดตามแบบเรยนไมทน

สงผลทาใหเดกไมเขาใจ ไมร เรอง เบอหนายบทเรยน ขาดสมาธในการเรยน5. ถาเปนโรคสมาธสนจะมสาเหตจากการทางานของสมอง ทาให

ระบบควบคมความตงใจ การเคลอนไหวนอยกวาปกต และบางสวนมสาเหตจากพนธกรรมการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน จดกจกรรมในชนเรยนใหนาสนใจ ความยาวของกจกรรมเหมาะกบสมาธของเดกในหอง ถาเดกตดตามไมได แบงกจกรรมใหสนสาหรบเดก สลบกบการเคลอนไหวทเปนประโยชน เชน ชวยครลบกระดานแจกสมดดนสอเพอน ในระหวางททางานอาจจะตองกระต นความสนใจเดกใหมาอย กบงานเปนระยะ บอกวธการทางานทชดเจน ลดสงเราในชนเรยน เลอนใหเดกมานงตดกบคร หลกเลยงการลงโทษรนแรง หรอยวยใหโกรธหรอประณามเดกในทางไมด เดกทเปนโรคสมาธสนมกมปญหาพฤตกรรมทงทบานและทโรงเรยน เดกจะไดรบคาตาหน ตอวา ทงทบานทโรงเรยน จนเกดเปนภาพลกษณทไมดตอตนเอง มผลตอบคลกภาพของเดก

กจกรรมซอมเสรม คนหาสาเหต แกทสาเหตถาเกดจากการขาดการฝกฝนในเรองระเบยบวนย ขาดความรบผดชอบ

เรมฝกฝนโดยคอยๆ เพมงานใหรบผดชอบ ตดตามผลงานอยางใกลชด ใหกาลงใจและใหโอกาสฝกฝน ชนชมเมอเรมทาไดด ถามปญหาทางอารมณ วตกกงวลซมเศรา พดคยปลอบโยน ระบายความตงเครยดผานกจกรรมการเลน

ฝกใหเดกมสมาธยาวขน ผานการทากจกรรม การเลน และการทางานโดยคอย ๆ แบงงานใหเหมาะกบระดบสมาธของเดก เพมงานทตองใชสมาธจากงานงาย ๆ ไปส งานทตองใชสมาธมากขน รวมทงเพมระยะเวลาในการทางาน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1394

Page 95: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 95

ใหนานขน อยาลมใหการเสรมกาลงใจใหเดก ปฏบตตอเดกดวยทาททสงบเอาจรง พดสน ๆ ดวยนาเสยงปกต ชวยซอมเสรมวชาทเดกทาไมทนในชนเรยน

กจกรรมนอกหลกสตร สงเสรมใหทากจกรรมทเดกสนใจ ใชกจกรรมทมความสนใจมาชวยในการฝกใหเดกมสมาธกบกจกรรมททา อกทงเปนการเพมความร ส กทดของเดกตอตนเอง ทสามารถทาอะไรไดสาเรจอยางทตนเองตองการ

ทากจกรรมทมโอกาสระบายพลงทมอย เชน การเลนกลางแจง การเลนทรนแรงแตอย ในกตกา หลกเลยงการเลนทมของเลนหลายชนดมารวมกน

เพอน ไมควรสมาธส น วอกแวกงายเหมอนกน และไมเจาอารมณอดทนอะไรไมได ควรเลอกเพอนทมทาทสงบ แนะหรอชกชวนเวลาทเดกวอกแวกออกนอกบทเรยน

ครอบครว ควรพบกบผ ปกครอง ใหชวยซอมเสรมบทเรยนทเดกทาไมทนโดยใชหลกการแบงงานใหเหมาะกบสมาธเดก ดแล ใหกาลงใจในการฝกฝน

ถาเปนโรคสมาธสน ใหคาแนะนาวาควรปรกษาแพทย ยอมรบความผดปกตของเดก รวมมอกนระหวางโรงเรยน ผ ปกครอง แพทยผ รกษา ถาการฝกเดกไมสาเรจอาจตองใชยาชวย ครและครอบครวควรรวมมอดแลการใชยาของเดก เดกบางรายอาจจาเปนตองรบประทานยามอเทยงดวย

กล มปญหาอนๆ (Other Problems Behavior)ลกษณะ

เดกมกแสดงพฤตกรรมเหมอนเพศตรงขามตงแตอายกอน 7 ป โดยในเพศชายเดกจะแสดงททากระต งกระตง พดเสยงสง ยานคาง สนใจแตงตวแบบเพศหญง พดวาอยากเปนผ หญง ชอบเลนของเลนแบบผ หญง ชอบสมมตตนเองเปนเพศหญง เชน พยาบาล, สโนไวท, เซลามน ไมชอบเลนแรง ๆ ไมชอบเลนกฬาเพศชาย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1395

Page 96: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

96 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ในเดกวยเรยนครอาจสงเกตไดจากเดกมทาทเรยบรอยคลายผ หญง ชอบอย กบกล มเพอนหญง สนใจกจกรรมของผ หญง หลกเลยงการเลนกฬาแรงๆมกถกลอเลยน หรอถกเรยกวาเปนต ด,กะเทย

สาหรบในเดกเพศหญงจะตรงขามคอ ทาทางเหมอนผ ชายชอบเลนแรงๆ กระฉบกระเฉงกวาเดกผ หญงทวไปสาเหต

1. พนอารมณต งแตเลก มกมลกษณะทางประสาทสมผสไว ขอายสงบเสงยม สามารถเขาใจและรบร อารมณของผ อนไดมากกวาเดกปกต หวนไหวงาย เลยนแบบเกง

2. การเลยงด มารดามกมลกษณะขกงวล จ นจาน มทศนคตไมดตอเพศชายหรอหวนไหวงาย สวนบดามลกษณะหางเหนหรอกาวราวรนแรง ดงนนเดกจงซมซบหรอเกาะตดกบมารดามากเกนไปจนไมสามารถเขาหาหรอเลยนแบบเพศทเหมาะสมจากบดาได โดยทวไปเดกจะพฒนาเอกลกษณทางเพศอยางชดเจนกอน 6 ป ดงนนหากความสมพนธในครอบครวระหวางบดามารดาไมดในชวง 2-6 ป อาจเปนสวนผลกดนสาคญในการเกดพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศได

3. ไดรบแรงเสรมจากสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม เชน เมอเดกแสดงพฤตกรรมผดเพศ พอแม คร ชนชมหรอมองวานาเอนด การลอเลยนจากเพอนกนบเปนแรงเสรมรปแบบหนงทพบบอย

4. ปจจยทางพนธกรรม ความผดปกตทางสมองและตอมไรทอ มหลกฐานทางวทยาศาสตรสนบสนนมากขนเรอย ๆ ในระยะหลง แตยงไมสามารถยนยนตาแหนงผดปกต

โดยสรปแลว สาเหตการเกดพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศ ปจจยทางชวภาพและพนฐานอารมณเปนสงเตรยมพรอม โดยมปจจยทางการเลยงดและแรงเสรมจากสงแวดลอมเปนตวสนบสนนการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ไมสงเสรมพฤตกรรมผดเพศไมวาทางตรงหรอทางออม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1396

Page 97: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 97

กจกรรมซอมเสรม ไมตอวาหรอลอเลยนเมอเดกแสดงพฤตกรรมผดเพศควรพดคยกบเพอน ๆ ใหเขาใจ และรวมมอกนชวยเหลอดวย พดคยกบเดกถงขอดของเพศตนเอง โดยพยายามใหเดกเปนฝายพดมากกวารบฟง เสรมความเชอมนในตนเองของเดก

กจกรรมนอกหลกสตร สงเสรมใหเลนกจกรรมเหมาะกบเพศตนเองแตในระยะแรกเดกอาจกลวไมกลา ครอาจเลอกกจกรรมทมลกษณะกลางๆไมรนแรง เชน ศลปะ ดนตร หรอกฬาทไมหนกเกนไป โดยใหคลกคลในกล มเพศชายดวยกน

เพอน ควรเลอกเพอนทตรงกบเพศของเดก เพอนผ ชายสาหรบเดกชาย ตองไมมลกษณะกาวราว เลนรนแรง เดกจะปรบตวไดยาก เพอนผ หญงสาหรบเดกหญงตองไมน ม นมมากจนเดกราคาญ ขณะเดยวกนไมปลอยใหเดกทมปญหาประพฤตตนเหมอนเพศตรงขามจบกล มเปนพวกเดยวกน

ครอบครว เชญผ ปกครองมาพบโดยมหลกการพดคยกบผ ปกครองดงน ไมสรปวาสาเหตหลกเปนผลจากการเลยงดหรอพอแมทาเพราะพอแมจะร สกผด โกรธ ตอตาน และเปนความเชอทไมถกตองดวย

ควรเนนทการแกไขทเปนไปไดโดยปรบความสมพนธของพอแมใหดขน ใหพอใกลชด มกจกรรมรวมกบลก และแมควรปรบอารมณใหเขมแขง ไมออนแอหรอเอาลกมาเปนพวก ใหพอแมใชหลกการขางตนดวย ควรใหความหวงอยางเปนจรงในการเปลยนแปลงพฤตกรรมเดก โดยทวไปในเดกวยเรยนการเปลยนแปลงมาส เพศตนเอง หากชวยเหลออยางถกตองมประมาณ 30-50% (ถาแกไขกอน 6 ปพยากรณจะดกวา)

ดงนน พอแมควรเตรยมพรอมทจะยอมรบลกและมองขอดดานอนตลอดจนพฒนาเดกใหร สกมคณคาในตนเอง เพราะหากเดกยงร สกหรอแสดงพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศจนเขาถงวยร น พอแมควรตองปรบทศนะทจะแกไขเปนการยอมรบในทสด อาจพจารณาพบจตแพทยหรอจตแพทยเดกหากพบปญหาในครอบครวมากหรอครอบครวแสดงความจานงและตองการแกไขอยางจรงจง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1397

Page 98: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

98 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

หมายเหตหวขอน เนนทพฤตกรรมในเดกชาย เพราะพบไดบอยและมการศกษา

มากกวาเดกในเพศหญง สาหรบพฤตกรรมในเดกหญง อาจประยกตจากขางตนได

เดกกลวการไปโรงเรยนตองพจารณาแยกจากเดกทตองการหนโรงเรยน

เพอไปทากจกรรมอน ๆ ตามชอบใจ เดกกลวการไปเรยนเปนปญหาทตองเรงแกไขหากปลอยทงไวจะเปนปญหาเรอรง และถาขาดเรยนมาก ๆ อาจไมสามารถเรยนตอไปได เพราะจาทาใหเบอหนาย เรยนไมด สอบไมได เสยอนาคตไปในทสดลกษณะ

1. แสดงความไมอยากไปโรงเรยนตลอดเวลา2. บางรายยงอยากไปโรงเรยน แตไมอยากจากบานหรอพอแม ซงมก

พบในเดกเลกทมปญหาเฉพาะตอนเขาเรยน 2 – 3 สปดาหแรก และในวนแรก ๆของสปดาห แตเมอเขาหองเรยนแลว กสามารถเรยนและสนกกบเพอนไดตามปกต

3. อาจแสดงอาการทางรางกายเปนประจา เชน ปวดศรษะ ปวดทองคลนไส อาเจยน ใจสนสาเหต

1. ทตวเดกเอง- อาจเปนวยทยงกงวลหวงใยคนอน มอารมณเปนเดกตดแม- มปญหาในเรองการเรยน- มทกษะในการหาเพอนใหมไมมาก ไมคบเพอน มเพอนนอย- ถกเล ยงดมาแบบตามใจมาก เมอเพอนไมตามใจเหมอนกบ

ครอบครวกทาใหไมชอบ ไมอยากไปโรงเรยน2. ทครอบครว- ในครอบครวอาจมปญหาขดแยงระหวางพอแม อาจมการทาราย

กนหรอมการพดข ว า จะหยาแยก หรอหนจากครอบครวไป

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1398

Page 99: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 99

เปนผลใหเดก บางคนไมอยาก “ทง” ครอบครวไป เนองจากเกดความไมมนใจ

- ความคาดหวงในผลการเรยนการสอนสง ทาใหเดกกลวการลมเหลว กลวการทพอแมจะผดหวง หรอเดกไมไดมโอกาสไดพกเลนตามวย จนเบอหนายการเรยน

3. ทโรงเรยน- ครบางคนอาจมทาทรนแรงกบเดกมากเกนไป แสดงตวเปนศตร

กบเดกอยางเปดเผย หรอทาใหเดกร สกอบอาย- มกล มนกเรยนชนเดยวกนหรอโตกวา ทมาขมข ทาราย เอาเปรยบ

หรอแมเพยงเยาแหยเดกรายนนการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ในระยะแรกทเดกเรมกลบเขาส ชนเรยน กระต นเดกอยางพอเหมาะใหเดกร สกวาไดรบความสนใจจากครตามสมควร ไมเรงรดคาดหวงเรองการเรยนมากจนเกนไป ใหเดกคอยๆ ลดความกงวลใจกบการปรบตว

กจกรรมซอมเสรม ชใหเดกเหนขอดของการไดไปโรงเรยน การไดมเพอนใหกาลงใจเดก เมอเดกไมเขาใจบทเรยน หรอเดกร สกวาตนเรยนไดไมดพอจดสอนซอมเสรมทางวชาตามควร

กจกรรมนอกหลกสตร อาจจดกจกรรมทใหเดกทกคนมสวนรวม จะทาใหบรรยากาศความเปนเพอนในชนดขน

เพอน จดเพอนทเดกจะสามารถสนทไดงายเปนค หไวทงในดานสงคมและการเรยน

ครอบครว การเยยมบานพบผ ปกครอง ในรายทเหนวาตองชวยเหลอทางครอบครวดวย สนบสนนใหพอแมนาเดกมาโรงเรยนทกวน อยาขาดเรยนเพยงเพราะเดกไมอยากมาเรยน หรอมอาการทางรางกายเลกนอย ครชวยดแลเมอเดกมาถงโรงเรยน เดกสวนมากจะปรบตวดขน เมอเรมเรยนไประยะหนงอาจตงเปาหมายเปนขนเรมจากมาโรงเรยนไดทกวน นงในหองเรยนได แลวจงเขาส บทเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:1399

Page 100: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

100 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ลกษณะ

พฤตกรรมบางอยางททาซา ๆ โดยไมมจดม งหมายทชดเจน มกทาเพอใหตนเองเกดความเพลดเพลน หรอกระต นตนเอง เชน ถอนผม กดเลบดดน ว เลนมอ โยกตว แคะแกะเกาตามรางกาย ผลของพฤตกรรมทาใหเสยบคลกภาพ หรอทาใหเกดปญหาทางรางกาย เชน การตดเชอสาเหต

1. เดกทขาดการกระต น เชน เดกทมความพการทางสายตา ทางการไดยนหรอเดกทเตบโตในสถานสงเคราะห หรอในครอบครวทเดกถกทอดทงละเลย ร สกเหงา

2. เดก ทมปญหาดานจตใจมความกงวล ความกดดนจากปญหาในครอบครว

3. เดกมเวลาวาง ไมมกจกรรมทาเพอใหความเพลดเพลนจนตดเปนนสยการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ถาเปนพฤตกรรมท อาจกอใหเกดอนตรายเชน การโขกศรษะ ตองหยดกอนทเดกจะทาพฤตกรรม ถาเปนพฤตกรรมทไมมความรนแรงควรเพกเฉย ไมจกจกกบตวพฤตกรรมจนเดกยงกงวลใจ ไมควรทก หรอลอเลยนใหเดกอาย อาจเรยกเดกไปตกเตอนตามลาพงใหกาลงใจเดกในอนทจะพยายามควบคมตนเอง ลดพฤตกรรมทเคยชน

กจกรรมซอมเสรม พดคยเพอลดความกงวลใจ ใหกาลงใจเดกในการควบคมพฤตกรรมตนเอง ตงรางวลตามลาดบ เชน ไมดดนวไดนาน 1 ชวโมง

กจกรรมนอกหลกสตร หากจกรรมใหเดกเพลน โดยเฉพาะกจกรรมทตองใชมอทา

เพอน ถาเดกมลกษณะเหงา เบอ ไมมกจกรรม หากล มเพอนชวยใหเดกมกจกรรมกบกล มเพอนได ในขณะทเดกมอาการอาจใชการเบนความสนใจไมใหเดกหมกม นอย กบพฤตกรรมซา ๆ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13100

Page 101: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 101

ครอบครว พดคยเรองพฤตกรรม ความถ ความรนแรง ทงทบานและทโรงเรยน ใหคาแนะนาพอแม ไมตาหนลงโทษรนแรง ใชการพดคย บอก เตอนใหรางวลเมอหยดพฤตกรรมได

ลกษณะ

มกสงเกตไดงายโดยการกระตกของกลามเนอ หรอเปลงเสยงออกมาทนท อาการจะเกดขนซา ๆ รวดเรว และไมมจดหมายชดเจน มกอย เหนออานาจจตใจ แตเดกพอจะคมใหอาการลดนอยลงไดบาง โดยเดกตองตงใจ และมกควบคมไดในระยะเวลาอนสน

อาการแสดงมกพบบร เวณศรษะ ลาคอ และแขน ทพบบอย คอการกระพรบตา ทาหนาแสยะ ยกไหล ทาเสยงออกทางจมก และกระแอม

อาการเรมตนกอนอาย 18 ป เดกมความทกข และกระทบตอการดาเนนชวตประจาวน พบโรคสมาธสน ปญหาทางอารมณ และปญหาทางการเรยนไดบอยกวาเดกทวไปสาเหต

1. ผดปกตทางพนธกรรม โดยถายทอดแบบ autosoma Dominant traitโดยเพศชายมโอกาสเกดอาการมากกวาเพศหญง

2. ผดปกตในการทางานของสมองทเกยวกบการเคลอนไหว3. ผดปกตของสารสอนาประสาทบางตว4. ความเครยด และภาวะผดปกตทางอารมณอน ๆ เปนสาเหตกระต น

ทาใหอาการมากขน แตไมใชสาเหตหลกการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ไมควรตาหน ลอเลยน หรอใหความสนใจมากเกนไป ครควรชแจงใหเพอน ๆ เขาใจดวยวาเดกไมไดแกลงทา แตเปนเพราะความผดปกตของสมอง ถาเดกมอาการมากทางในชนเรยนจนรบกวนการเรยนหามมสงบใหเดกนงผอนคลายตนเองซกพก จงกลบเขาชนเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13101

Page 102: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

102 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

กจกรรมซอมเสรม หากเหนวาเดกมความเครยด วตกกงวล ซมเศราควรแกไปตามภาวะน น ๆ เพราะอาจเปนเหตกระต น ใหเปนมากขน เสรมความมนใจในตวของเดก แนะนาการปรบตว การผอนคลายความตงเครยด

กจกรรมนอกหลกสตร ควรใหเดกรวมทากจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยนตามปกต ใหเลนและผอนคลายกบกจกรรมตาง ๆ ดวย

เพอน หาเพอนทเขาใจ ชวยในการผอนคลายความเครยดครอบครว ควรแนะนาใหพบกมารแพทย จตแพทย หรอจตแพทยเดก

และวยร น เพอรบการบาบด โดยการใชยาเพราะจะสามารถรกษา และลดความรนแรงของโรคไดถง 70% แนะนาพอแมไมใชวธต ดวาเดกรนแรง ทาใหเดกเครยด อาการจะมากขน

ลกษณะความสมพนธระหวางนกเรยนหน มสาวในโรงเรยน ซงอาจนาไป

ส การมเพศสมพนธ ปญหาการตงครรภตามมา เหนไดวาอาจพบไดไมมากนกกบนกเรยนวยเรยน อยางไรกตาม ในปจจบนทเดกมพฒนาการทางสรระทเขาส ว ยหน มสาวรวดเรว และการกระต นความร สกทางเพศจากสอตาง ๆจงจาเปนทจะตองมการปองปรามตงแตตน ๆพงระลกวา

1. การคบหาระหวางเพอนตางเพศเปนสงปกต และควรสงเสรมใหมการทากจกรรมดวยกน เพอเรยนร ลกษณะนสยการทางานทตาง ๆ กน

2. นกเรยนทมปญหาช สาว ไมจาเปนตองมปญหาทางครอบครว แตเดกทตองการความอบอ น ทพง อาจทาใหใกลชดกบเพอนตางเพศมากขน

3. การชวยเหลอเปนหนาทโดยตรงของทงครและผ ปกครอง มใชเปนแคของครอบครวหรอเปนเรองสวนตวของเดก

4. การสอนการคมกาเนดมใชเปนการ “ชโพรงใหกระรอก” ควรสอนใหเดกตระหนกวา การมเพศสมพนธเพยงครงเดยว กอาจตงครรภได

5. สรางคานยม ความภมใจในตวเองในตวเอง การทเดก “มแฟน”ไมอาจสรางความเปนทยอมรบในสงคมไดเสมอไป

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13102

Page 103: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 103

6. มใชนอยทพบวา ฝายหญงยนยอมใหมเพศสมพนธ เนองจากกลวฝายชายจะ “โกรธ” และหางออกไป คอยชวยสรางคานยมในการใหคณคาความสมพนธในแงอนนอกเหนอไปจากทางเพศเทานนการแกไขชวยเหลอ

ครควรพดคย ซกถามกบเดกดวยทาทเปนกลาง ไมตาหนและไมสงเสรมประเมนเดกแบงเปน 3 กล มกล มท 1 เดกมความสนใจเพศตรงขามตามวย ไมมความเสยงเรองเพศ

สมพนธ เดกกล มนควรไดรบการพดคยหรอจดกจกรรมใหเดกเขาใจความแตกตางระหวางหญงชาย เหตการณทอาจนาไปส การมเพศสมพนธโดยไมตงใจ การร จกคาดการณผลทจะตดตามมา

กล มท 2 เดกกล มเสยงมโอกาสมเพศสมพนธสง แนะนาเชนเดยวกบกล มหน ง สอนการมเพศสมพนธทมความรบผดชอบ หากมอารมณทางเพศหาทางระบายออกในทางทเหมาะสม ร วาถามเพศสมพนธจะเกดอะไรตามมา

กล มท 3 เปนเดกกล ม ทประสบการณทางเพศมาแลว สอนการมเพศสมพนธทปลอดภย ร จกปองกนการตดเชอ การคมกาเนดทถกวธ

สารเสพตด หมายถง สารท เสพเขาส ร างกายไมว าจะเปนการกน

ดม สบ ฉด หรอดวยวธการใดกตาม แลวจะทาใหเกดผลตอรางกายและจตใจ

ลกษณะลกษณะทสาคญ ไดแก ตองเพมขนาดการเสพขนเรอย ๆ มอาการ

อยากยาเมอขาด มความตองการเสพทงทางรางกายและจตใจอยางรนแรง และตอเนอง สขภาพโดยทวไปจะทรดโทรมลง เหมอลอย ไมมสมาธในการเรยนการเรยนตกลง ขาดความรบผดชอบ ขาดเรยน หนเรยน ชอบมวสมในกล มเพอนหรอคนทมพฤตกรรมเกยวกบการใชสารเสพตด ใชเงนเปลองกวาปกตโดยทไมไดของเพม และสงของภายในบานหายบอย เปนตน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13103

Page 104: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

104 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สาเหต การตดสารเสพตด อาจเกดขนไดเนองจาก1. ขาดความร ความเขาใจในโทษภยของสารเสพตด ดงนนเมอถก

ชกชวนทาใหไมร เทาทนเกดความอยากร อยากลอง ตองการใหเปนทยอมรบในกล มเพอน ตองการมสวนรวมในกจกรรมของหม คณะ และการไมสามารถปฏเสธเมอถกชกชวนเพราะเหนวาจะเปนการขดใจกล มเพอน และเขากบเพอนไมได

2. ขาดความรก ความอบอ นในครอบครว เชน พอแมหรอผ ทนกเรยนอาศยอย ดวยทะเลาะกนบอย ๆ พอแมหยาราง พอแมไปทางานไมมเวลาอบรมเลยงด ไมเขาใจลก ไมไดใหความรกความอบอ นเพยงพอ ไมไดรบร เกยวกบพฤตกรรมของลก เดกอาจเสยใจ กลายเปนคนเงยบขรม วาเหว ตดเพอนมากเกนไป ในทสด ถกนาไปส การใชสารเสพตด เพราะเชอวาอาจชวยใหสบายใจหรอลมความทกขได

3. ปญหาเศรษฐกจ เชน ครอบครวไมมงานทา หรอมรายไดไมพอใชหรอความจาเปนในการประกอบอาชพตองทางานหนกมาก เพอใหไดเงนมากจงจาเปนตองใชสารเสพตด โดยเขาใจวาเปนยาทาใหขยน เพอใหสามารถทางานไดมาก ๆ ใหไดรายไดเพมขน

4. สภาพแวดลอมทเสยง เชน ทองถนทอย อาศยมการคาสารเสพตดหรอมผ ตดสารเสพตดในครอบครวและชมชน ทาใหมโอกาสเสยงทจะถกชกนาไปส ก ารใชสารเสพตด นอกจากนบางคนทตดสารเสพตดและเขารกษาบาบดจนสามารถเลกยาไดแลว เมอกลบเขาโรงเรยนตามเดมปรากฏวาสงคมไมใหการยอมรบ ถกแสดงทาทดถกเหยยดหยามรงเกยจ ซงจะทาใหเดกกบไปใชสารเสพตดอกการชวยเหลอและแกไข

ควรพจารณาใหตรงกบสาเหต ของนกเ รยนเปนรายบคคล และควรดาเนนการอยางละเอยดออน รอบคอบ โดยอาศยการใหความรกความอบอ น และเปนทไววางใจของนกเรยนเปนหลกในการแกไขปญหา

กจกรรมในชนเรยน จดการเรยนการสอนในโรงเรยน เพอใหนกเรยนทกคนมความร ความเขาใจ และเจตคตทถกตองเกยวกบชนดของโทษของสารเสพตดทมตอตวนกเรยนเอง เพอน ๆ ครอบครวและชมชนของนกเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13104

Page 105: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 105

เพอใหนกเรยนร เทาทน มทกษะในการปฏเสธและปองกนตวเองออกจากการใชสารเสพตดทกชนดได

กจกรรมซอมเสรม การแนะแนว เพอใหคาปรกษา ทงทางดานวชาการดานอาชพ และดานปญหาตาง ๆ ของนกเรยนดวย โดยการมผ ใหคาปรกษาและเปนทไววางใจในโรงเรยน เพอใหเดกเปนทพงในการปรกษาและแกปญหาของตนเองและเพอน ๆ ใหพนจากสารเสพตด ทงน บคลากรทกคนตองร จกสอดสองดแล สงเกตพฤตกรรมเดกทอาจนาไปส สารเสพตด เพอจะไดปองกนแกไขไดทนทวงท นอกจากนควรมการสรางเจตคต ในการยอมรบผ ท เลกสารเสพตดได และกลบเขามาเรยนในโรงเรยน เพอฟนฟสภาพรางกายและจตใจไมใหกลบไปตดสารเสพตดอก

กจกรรมนอกหลกสตร โรงเรยนควรจดกจกรรมเสรมตาง ๆ เชน กจกรรมสงเสรมการใชเวลาวาง (เลนกฬา ดนตร ศลปะ งานอดเรกตาง ๆ ตามความสนใจและความถนด) กจกรรมสงเสรมอาชพเพอใหมรายไดระหวางเรยน

เพอน กจกรรมเพอนชวยเพอน สอดสองดแล ชกจงเพอนทมความเสยงใหเขารวมกล มกจกรรมทเปนประโยชน ออกจากกล มทมความเสยงในการใช

ครอบครว หาแนวทางรวมกนในการแกปญหา รวมมอในการนาเดกเขารบการรกษา ฟนฟ

ลกษณะ

เดกแสดงออกถงความกงวลหรอมอารมณตอบสนองมากกวาปกตเมอตองเผชญกบสถานการณใหม ไมชอบการเปลยนแปลง ไมชอบเขาสงคมทไมค นเคย แสดงทาทางกงวลใจสาเหต

1. พนอารมณต งแตเลก เปนลกษณะปรบตวยาก คาดการณยากกบอารมณตอบสนองตอสถานการณตาง ๆ เดกบางคนพอแมอาจมองวาขอาย

2. ไดรบการเลยงดแบบทนถนอมหรอปกปองเกนไป3. ขาดโอกาสทจะพฒนาศกยภาพของตนเองดานตาง ๆ ตลอดจนการ

ปรบตวเขากบสถานการณตาง ๆ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13105

Page 106: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

106 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

4. อาจไดรบความรก ความอบอ นไมพอเพยงหรอขน ๆ ลง ๆ ทาใหเดกขาดการคมอารมณทด

5. ขาดความเชอมนในตนเอง ซงอาจเปนผลจากการเลยงด และขาดโอกาสในกจกรรมทเดกจะเกดความร สกทดตอตนเอง

6. เคยมประสบการณไมดกบการปรบตวในบางระยะ เชน การเขาโรงเรยนใหม การแยกจากพอแมเปนเวลานาน

7. อาจเปนอาการของภาวะปกตทางสมองบางดาน ซงจะพบอาการแสดงอน ๆ ทเฉพาะเจาะจงสาหรบภาวะนน ๆ ดวยการแกไขชวยเหลอ

กจกรรมในชนเรยน ใหงานทารวมกบเพอนในช นเรยน ระยะแรกเลอกกล ม เพอนท เดกพอจะรวมดวยได อาจไมเปลยนกล มจนเดกค นเคยปรบตวได เรมเปลยนไปทางานกบเพอนกล มอน

กจกรรมซอมเสรม หากเดกจาตองเผชญกบสถานการณใหม ๆ ครควรซกซอมความเขาใจกบเดกกอน ใหเดกเขาใจกบสถานการณทตองเผชญตระหนกถงอารมณของตนเองทเกดขน และการจดการกบอารมณหรอปญหาในขณะนน หากเดกไดเตรยมพรอมและตระหนกลวงหนาจะชวยใหมนใจและปรบตวกบสถานการณไดดขน

ไมตาหนหรอลงโทษหากเดกมททาไมพรอม หรอไมอยากรวมกจกรรมใด ๆ ครควรถอเปนโอกาสทจะพดคยถงความกงวล ความกลวของเดก ใหเดกแสดงความร สกตาง ๆ อยางเตมท และครควรใหกาลงใจตอไป

กจกรรมนอกหลกสตร เปดโอกาสใหเดกปรบตวในสถานการณใหม โดยใชทกษะทเดกถนด ดงนนครควรร ความสามารถดานตาง ๆ ของเดกกอน เชนเดกถนดทางดนตร แตเคยเลนเฉพาะลาพง ควรปรบใหเดกเลนเปนวงกบเดกอนและอาจสนบสนนเขาวงโยธวาทตของโรงเรยนตอไป เปนตน

การใหโอกาสกบกจกรรมทหลากหลาย และคอยเปนคอยไปจะชวยใหเดกเคยชน และมการปรบตวดขน สงเสรมความเชอมนในตนเองของเดก โดย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13106

Page 107: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 107

ครสงเกตความสามารถพเศษ และหากจกรรมสนบสนนพรอมทงชมเชย หรอชนชมเมอโอกาสเหมาะสม

เพอน หากล มเพอนทมลกษณะเปนมตร มความสนใจใกลเคยงกนครอบครว หากครเหนปญหาทครอบครวอาจเชญผ ปกครองมาพบ และ

รวมมอกนแกไขปญหาตอไป ถาอาการรนแรงโดยมผลกระทบตอการเรยน และวถชวตของเดก หรอเหนวา อาจเปนจากความผดปกตทางสมอง ควรพจารณาสงเดกพบจตแพทย กมารแพทย หรอจตแพทยเดก และวยร นตอไป

การถกทารณกรรมในเดกถอวาเปนปญหารายแรง หากพบตองรบหา

ทางชวยเหลอแกไข หากมไดรบการชวยเหลอจะมผลตามมาอกมากมายทงพการทางกาย พฒนาการชา อบตเหต การเจบปวย มปญหาการศกษาและขดขวางการเรยนร และความเขาใจของเดก มปญหาทางอารมณและบคลกภาพตามมา ซงเปนผลในระยะยาว และจะมผลกระทบถงสงคมโดยรวม

การกระทาทารณกรรมในเดก จาแนกได 4 ประเภท คอ1. การถกทาทารณทางอารมณ : เปนการทาใหเดกตองทกขทรมานใจ

หวาดหวน ตกเปนแพะรบบาป หรอระบายอารมณแบบตววกระทบคราด เชนการตาหนโดยใชถอยคารนแรงโดยมไดนกถงจตใจเดก โดยคาดหวงตอเดกเกนความสามารถของเดก เดกไมไดรบความรก ความอบอ น ความทะนถนอมเทาทควร

2. การทอดทงไมดแลเอาใจใส ทงการใหความรก การอบรมสงสอนการดแลเรองความเปนอย การจดอาหารทเหมาะสมทง ๆ ทผ ปกครองอย ในฐานะทจะทาได

3. การถกทาทารณทางกาย พบบอยทสด มกเกดจากผ เลยงดอารมณฉนเฉยว โกรธจด ควบคมอารมณความร สกของตนเองไมได ลงโทษเดกอยางรนแรงและหนกเกนไป ทาใหเกดการบาดเจบตามสวนตาง ๆ ของรางกายแมเดกจะมความผดจรง แตเปนการกระทาทเกนเหต ใชเดกเปนทระบายอารมณและไมใชการสงสอนเพอใหเดกปรบเปลยนพฤตกรรม

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:13107

Page 108: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

108 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

4. การถกทาทารณทางเพศ เปนการกระทาทางเพศตอเดกแมเดกจะยอมหรอไมยนยอมกตาม โดยเดกอาจไมเขาใจวาเกดอะไรขนกบตนเอง มกเกดจากคนในครอบครวหรอคนใกลชด การกระทาทางเพศมไดตงแตกอดจบ ลบคลา หรอมกลวงลาอวยวะเพศ ปญหาทจะตามมาของเดกคอ เปนเดกเกบตว สญเสยความภมใจ ความมนใจในตนเอง หรออาจจะมพฤตกรรมลอแหลมทางเพศมากขนซงเปนไปในทางตรงขามลกษณะ

1. พบรอยบาดแผลหลายแบบตามแขน, ขา, ลาตว เชน แนวทาง,รอยไฟจ และมหลายระยะทงแผลเกา, กลางเกากลางใหม, แผลใหม

2. ผ ปกครองอธบายอาการบาดเจบหรอสาเหตการเกดบาดแผลไมสมเหตสมผล อาจแสดงทาทราคาญหรอโกรธเมอถกซกถาม และดไมเดอดรอนทจะพาเดกไปรบการรกษา

3. เดกมลกษณะวาขาดการเอาใจใสดแล เชน ผอมโซ สกปรก เนอตวไมสะอาด

4. มประวตครอบครวเตมไปดวยความลาบาก ตงเครยด ทะเลาะเบาะแวงตบตกนเปนประจา มการใชกาลงภายในครอบครว ผ ปกครองดมสราเปนประจาพอแมแยกทางกน พอแมอายนอย มปญหาเรองเศรษฐานะขาดทกษะการดแลเดกหรอไมตองการเดก

5. เดกอาจแสดงทาทหวาดกลว วตกกงวล เมอพดถงผ ปกครอง หรอเมอผ ปกครองเขาใกล

6. เฉยเมย แยกตวเอง ไมสนใจสงแวดลอม การเรยนตกตาลง ไมสดชนดวงตาแหงแลง ไมร หนาวร รอน

7. เดกไมคอยอยากกลบบาน จะทากจกรรมทกอยางทโรงเรยน พยายามกลบเปนคนสดทาย หรอมาชากวาปกต เพอหลกหนเหตการณทางบาน หรออย ตามบานเพอน

8. ตวเดกเองอาจจะเปนเดกเลยงยาก, ซนมาก, สตปญญาตา, เปนลกบญธรรมหรอลกเลยง มลกษณะหนาตาคลายคนทพอแมไมชอบ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14108

Page 109: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 109

สาเหต1. จากตวพอแมหรอผ ปกครอง มกมประวตเคยถกทอดทง, ทารณกรรมใน

วยเดกมากอน พอแมทอายนอยไมบรรลนตภาวะ ขาดทกษะการเลยงด ความอดทนตามปญหาในครอบครว เชน การสมรสไมราบรน ขดแยงกนเองในผ ใหญ เดกเปนทระบายอารมณ พอแมขาดความเขาใจ

2. ตวเดก เปนเดกทซน ไมคอยอย ในระเบยบ ดอ ไมเชอฟง ยวยใหพอแมโกรธและลงโทษ

3. อย ใ นส งแวดลอมท ใชความรนแรงเปนการแกไขปญหาในชวตประจาวน จนเดกเหนเปนแบบอยาง ภาวะยากจนไมมอนจะกน

4. การจดการศกษาทไมเหมาะสม มการเรงรด ผลกดน เดกเกนเหตใหเดกเรยนไมสมกบวย โดยไมคานงถงพฒนาการ และลกษณะเฉพาะของเดกแตละคนมโอกาสเกดการกระทาทารณทางอารมณไดมก เพราะครเองกถกบบเชนกนการแกไขชวยเหลอ

1. ควรสงสยและเฝาระวงในเดกทมบาดแผลหลาย ๆ แบบ ซมเศราแยกตว การเรยนตกลง ทาทหวาดกลว ขาดโรงเรยนบอย ๆ

2. ควรเรยกเดกมาพดคยเปนสวนตว ไมคาดคน เพอใหเดกผอนคลายและไววางใจ และวางตวเปนกลาง โดยบอกเดกวาชวยตวเดกและไมคดจะตาหนหรอเอาผดพอแมของเดก แตเพอผลประโยชนของเดกเอง เมอเดกยงไมพรอมจะบอกอยาบบคน ตดตามสมาเสมอ คอยเวลาทเดกไววางใจแลวจะมาปรกษาเอง

3. หากจกรรมทสรางความร สกมคณคาในตนเองใหกบเดก4. หากล มเพอนทใหการยอมรบเดก ชวยใหเดกไมเหงา5. การพดคยกบพอแมเปนไปในลกษณะเปนการชวยเหลอในปญหา

ทมอย เพอใหเดกไดเรยนหนงสอ ไมคดจะเขาไปย มยามเรองภายในครอบครว หรอแยกเดกจากพอแม เพอใหพอแมรวมมอ

6. หากพบเหนและคดวาเรองรนแรงควรรายงานตอหนวยงานทเกยวของเพอชวยเดกและพอแม โดยบอกวาเปนหนาทของครทจาเปนตองทา

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14109

Page 110: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

110 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

หนวยงานและองคกรทปฏบตงานเกยวกบเดกถกทารณกรรม1. กรมประชาสงเคราะห กองค มครองสวสดภาพเดก

โทร. 0-2247-94822. กองกากบการสวสดภาพเดกและเยาวชน โทร. 0-2282-3892-33. ศนยพทกษสทธเดก มลนธเดก โทร. 0-2412-1196, 0-2412-07394. บานอปถมภเดก มลนธสรางสรรคเดก โทร. 0-2574-37535. บานทานตะวน มลนธเดก โทร. 0-2438-0353-4, 0-2438-9331-2

ลกษณะ

1. เรยนร ไดชา ไมคอยเขาใจ ตองสอนซาบอย ๆ ตดตามการเรยนไมทน2. สมาธสน อย ไมนง3. ทางานไมเสรจ หรอทาไมได4. ชอบเลนกบเดกทอายนอยกวา ตดตามการเลนกบกล มเพอนไมทน

สาเหต1. การขาดอาหาร การขาดการกระต นพฒนาการทเหมาะสมอยางยาวนาน2. กรรมพนธ 3. ความผดปกตในระบบประสาท จากหลายสาเหต เชน การตดเชอ

อบตเหต มะเรง การขาดเลอดไปเลยงสมอง เปนตน

ผลกระทบในการเรยนร 1. เดกกล มเชาวปญญาออนเลกนอย (IQ 50-70) จะเรยนไดในชนอนบาล

แตตองการครทมความชานาญ สอนพเศษ ใชเวลาเรยนร นานกวาเพอนทอายเทากน ควรเขาหองเรยนสาหรบเดกเรยนชา ตงแตชนประถมตน เพอจะไดตดตามการเรยนไดทน

2. กล มเชาวปญญาออนปานกลาง (IQ 35-49) จะมปญหาการเรยนตงแตชนอนบาล พอฝกฝนชวยตวเองในชวตประจาวนได เลยนแบบเพอนได เลนแบบเดกเลก เรยนหนงสอไมได

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14110

Page 111: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 111

การแกไขชวยเหลอกจกรรมในชนเรยน ปรบระบบการสอน และสภาพแวดลอมใหเหมาะ

กบทกษะการเรยนร ของเดก เชน ใหเขาไปเรยนในชนเรยนพเศษ โดยครการศกษาพเศษทถกฝกมา ใหเขาใจเดกกล มนโดยเฉพาะ เนนการเรยนร ในชวตประจาวน การชวยเหลอตนเอง การปรบใหอย ในสงคมมากกวาความร ในเชงวชาการ

กจกรรมซอมเสรม ชวยเรองการตดตามบทเรยนกจกรรมนอกหลกสตร เสรมการเรยนร ของเดกผานจากประสบการณตรงเพอน ใหความยอมรบ ชวยเหลอเทาทจาเปนครอบครว ใหกาลงใจแกพอแม และเดกเปนระยะ ๆ อธบายใหพอแม

เขาใจความบกพรองของเดก และความสามารถทางการเรยนของเดก รวมทงแนะนาพอแมใหสามารถชวยสอนซอมเสรมทางวชาการใหเดกได

ลกษณะ

1. เรยนไมเกง ผลการเรยนไมด ทง ๆ ทการพดคยเลน ดฉลาด ร เรองด2. ไมชอบอานหนงสอ3. มความสามารถในการอาน การเขยนหนงสอ หรอการคานวณ

ตากวาเดกทอย ในชนเดยวกน อยางนอย 2 ชนเรยน โดยทไมไดเกดภาวะปญญาออน หรอปญหาอน ๆ ททาใหเดกไมสนใจเรยนร

4. ไมสนใจเรยน ไมตงใจเรยน ไมมสมาธในการเรยน5. ผลกระทบจากการทตดตามการเรยนไมทน เนองจากขาดทกษะ

พนฐานทสาคญ คอ การอานเขยนหนงสอ ทาใหเดกเกดความเบอหนาย ซมเศราเรยนไมร เรอง จงดเหมอนวาสมาธสน ไมสนใจบทเรยน เมอถกลงโทษ จากทโรงเรยนและทบาน กวดขนมาก ๆ จะพบพฤตกรรม แยกตว ซมเศรา กาวราวโกหก

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14111

Page 112: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

112 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สาเหตมความผดปกตในการทางานของสมอง

การแกไขชวยเหลอกจกรรมในชนเรยน ปรบเปลยนเทคนคการเรยนการสอนเพอชวย

ใหเดกสามารถเรยนร ผานโสตประสาทหลายดาน เนนการเรยนร ผานการฟงและการเหนมากกวาการเรยนร ผานการอาน เชน เดกมปญหาการอาน ครอาจชวยอานโจทยคณตศาสตรใหเดกฟง ยดหย นการทดสอบ ในกรณทอานโจทยไมได อาจเตรยมการสอบโดยใชเทป ในกรณทเดกมความบกพรองในดานการเขยนมาก ๆ อนญาตใหตอบปากเปลา

กจกรรมซอมเสรม ฝกฝนทกษะทบกพรอง ซา ๆ บอย ๆ แตผ ฝกตองเขาใจวาทกษะทบกพรองนนมไดเกดจากการทเดกขาดการฝกฝน แตเกดจากความบกพรองในการทางานของสมอง การฝกฝนจงมขอจากดอย มาก ควรตงเปาหมายการฝกเปนขน เรมจากความสามารถทเดกพอทาไดกอน ใหเดกลองหาวธเรยนร ของตนเอง เชน เดกมปญหาเรองการสะกดคามาก เดกอาจใชการอานโดยจดจาทงคา เชอมโยงกบความหมาย โดยไมสามารถอานแบบสะกดทละตวได

กจกรรมนอกหลกสตร เพมการเรยนร จากประสบการณตรง ใชสออปกรณการเรยนร ผานโสตประสาทหลายทาง

เพอน ชวยเรองบทเรยน การใชชวต การปรบตวในโรงเรยน เนองจากเดกกล มนอาจมปญหาเรองการจดการไมด

ครอบครว ใหคาแนะนาแกผ ปกครอง ใหเขาใจความบกพรองในทกษะการเรยนร ของเดก เชน ยงอานไมออก สะกดคาไมได หรอบวกเลขไมไดชวยใหพอแมสอนซอมเสรมใหกบเดกได

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14112

Page 113: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 113

ภาคผนวก 1 แบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครองประกอบดวยเนอหา 2 สวนสวนท 1 เปนสวนทเกยวของกบขอมลเบองตนของเดกและผ ตอบแบบสารวจ

คอ พอ แม หรอผ ปกครอง หรอผ ใหญทมความใกลชดเดกมากทสดกบขอมลดานกจกรรมทางสงคมของเดกในดานตาง ๆ ไดแกการทากจกรรม การคบเพอน ความสมพนธกบผ อน และเรองการเรยน

สวนท 2 เปนหวขอพฤตกรรมตาง ๆ สาหรบผ ตอบแบบสารวจใหคะแนน0, 1, 2 ตามความมากนอยของพฤตกรรมทเกดขน เทาทสงเกตเหนจากเดกในปจจบนหรอในชวง 6 เดอนทผานมาคะแนน 0 = ไมมพฤตกรรมดงกลาวเลยคะแนน 1 = มพฤตกรรมดงกลาวเพยงเลกนอยหรอเปนบางครงคะแนน 2 = มพฤตกรรมดงกลาวอยางมากหรอบอยครงมากแบบสารวจชดนมหวขอพฤตกรรมใหประเมนทงหมด 143 ขอ

วธใชแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครอง1. วธการสมภาษณ

1.1 เปนการสมภาษณรายบคคล โดยใหผ ปกครองถอแบบสารวจไวชดหนง และผ สมภาษณถอแบบสารวจไวอกชดหนง และปฏบตตามคาแนะนาในขอ 1.2 โดยเรมในหนาแรกดงตอไปน

1.2 คาแนะนาในการสมภาษณผ ปกครอง“ฉน (หรอใชสรรพนามแทนผ สมภาษณตามความเหมาะสม)จะอานคาถามเกยวกบเดกและตวทาน และฉนจะเปนผ บนทกคาตอบของทาน” เมอผ สมภาษณถามขอมลในหนาแรกเสรจแลวอานคาแนะนาในสวนบนของหนา 2 ตอจากนนอานหวขอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14113

Page 114: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

114 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

พฤตกรรมในแบบสารวจฯ ทละขอและบนทกคาตอบตามคาบอกเลาของผ ปกครองวาใหคะแนน 0,1 หรอ 2

1.3 ในขอทมการใหอธบายหรอยกตวอยาง ถามผ ปกครองใหตอบเพมเตมเทาทจะทาได และบนทกคาตอบไว

1.4 ในกรณทผ ปกครองมขอสงสยและตองการใหผ สมภาษณอธบายเพมเตม ผ สมภาษณควรอานขอคาถามซา หรออธบายสน ๆใหตรงตามความหมายของพฤตกรรมขอนน ๆ โดยไมตองขยายความตอออกไป และการอธบายเนนทการชวยใหผ ปกครองตอบเกยวกบพฤตกรรมของเดกในขอทถามเทานนวามหรอไม และบอยมากนอยเพยงใด แตไมตองใหเลารายละเอยดความเปนมาของปญหา

2. วธใหผ ปกครองตอบเองวธแนะนาใหใชกบผ ป กครองทมการศกษาระดบอาชวศกษา และ

อดมศกษาขนไป ซงมความรวมมอในการตอบ และสามารถเขาใจวธการประเมนพฤตกรรมในแบบสารวจเปนอยางด แตกอนลงมอตอบใหผ ใชแบบสารวจควรอธบาย หรอใหคาแนะนาในการตอบเชนเดยวกบทไดใชโดยวธการสมภาษณแลวจงใหผ ปกครองใหคะแนนพฤตกรรมแตละขอ โดยการเขยนคาตอบดวยตนเองหมายเหต

1. สาหรบผ ปกครองทอานหนงสอไมได ผ สมภาษณควรอานแบบสารวจใหฟงโดยไมตองใหผ ปกครองดแบบสารวจ และผ สมภาษณเปนผ บนทกการใหคะแนนตามคาบอกเลาของผ ปกครอง

2. ผ ปกครองทเปนผ ใ หสมภาษณ อาจเปนพอหรอแมของเดกกไดแตควรจะเปนบคคลทใกลชดและร จกเดกดทสด

3. ในกรณทเดกไมไดอย ใ นความปกครองของพอหรอแม อาจทาการสมภาษณจากบคคลอน ๆ เชน พอหรอแมบญธรรม ญาต และผ ปกครองคนใดคนหนงทร จกและใกลชดเดกมากทสด เพอจะสามารถใหขอมลไดอยางครบถวน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14114

Page 115: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 115

การคดคะแนนคะแนนรวมของแบบสารวจพฤตกรรมเดก (Total Problem Scores)

ไดจากการรวมคะแนนทกขอทผ ตอบประเมนพฤตกรรม และใหคะแนนขอเหลานนเปน 1 หรอ 2 คะแนนรวมสงสดของแบบสารวจพฤตกรรมเดกสาหรบผ ปกครองคอ 286 คะแนน

การวเคราะหและแปลผลแบบสารวจพฤตกรรมเดก1. ระดบความมากนอยของปญหา พจารณาจากคะแนนรวมเชนเดยวกบ

ชดสาหรบคร แตในชดสาหรบผ ปกครองจะมเกณฑมาตรฐานทงเดกอาย6-11 ป และ 12-17 ป เพศชายและเพศหญง

2. ความสามารถดานการปรบตวทางสงคม ทาเชนเดยวกบชดสาหรบคร ในชดสาหรบผ ปกครองจะมหวขอมากกวา เปน 4 หวขอ ไดแก กจกรรม การคบเพอน ความสมพนธกบผ อน และการเรยน

3. พฤตกรรมทมความสมพนธกบกล มอาการ วธคดคะแนนใชวธเดยวกบชดสาหรบคร แตเมอรวมคะแนนดบในแตละกล มปญหาพฤตกรรมแลวนาคะแนนดบไปเปรยบเทยบกบตาราง T-score กจะทราบวาเดกอย ในกล มปญหาใด และอย ในระดบปญหาปกตหรอเสยง

คาชแจงสาหรบการลงแบบบนทกสรปการสารวจพฤตกรรมเดกอาย 6-11ป และ 12-17 ป ชดสาหรบผ ปกครอง

1. กรอกขอมลเบองตนของเดก และผ ตอบแบบสารวจตามหวขอในแบบบนทกสรปผล

2. รวมคะแนน 1 และ 2 ทไดจากหวขอพฤตกรรม กรอกขอมลลงในชองคะแนนรวมทงหมด

3. เปรยบเทยบคะแนนรวมทงหมด กบเกณฑมาตรฐานตามตารางแตละเพศ และอายในแบบบนทกสรปผล แลวกรอกระดบความมากนอยของปญหาในชอง จดอย ในระดบ

4. กรอกขอมลความสามารถดานการปรบตวทางสงคม ตามหวขอในแบบบนทก (ไดขอมลจากแบบสารวจในสวนท 1)

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14115

Page 116: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

116 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

แบบบนทกสรปผลการสารวจพฤตกรรมเดกอาย 6-17 ป (สาหรบผ ปกครอง)

ชอ – นามสกล (ของเดก).......................................................อาย..................ปผ ตอบแบบสารวจ [ ] พอ [ ] แม [ ] อน ๆ (ระบ) ...............................คะแนนรวมทงหมด..................................................จดอย ในระดบ..........................................................วนทประเมน.............................................................

เดกชาย67 ขนไป58-66

49-57

48และตากวา

ผดปกต (Clinical Range)มปญหาปานกลาง(Moderate Problem Range)มปญหาเลกนอย(Mild Problem Range)ปกต (Normal Range)

คะแนนรวมทงหมดอาย 6-11 ป

เดกหญง66 ขนไป

57-65

48-56

47และตากวา

5. กรอกคะแนนรายขอทได 1 และ 2 คะแนน ตามตาราง โดยดใหถกตองตามเพศและอายของเดก นาคะแนนรวมทไดในแตละกล มอาการมาลงจดคะแนนตาราง T-score ลากเสนโยงระหวางกล มปญหาพฤตกรรมตาง ๆ แลวพจารณาผลดงน ถาจดคะแนน

อย ตากวาเสน.........................ถอวาอย ในระดบปกตอย ระหวางเสน............และ************ มความเสยงตอปญหาสขภาพจตอย ส งกวาเสน************มพฤตกรรมทเปนปญหาขนรนแรง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14116

Page 117: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 117

เดกชาย58ขนไป50-57

42-49

41และตากวา

ผดปกต (Clinical Range)มปญหาปานกลาง(Moderate Problem Range)มปญหาเลกนอย(Mild Problem Range)ปกต (Normal Range)

คะแนนรวมทงหมดอาย 12-16 ป

เดกหญง58 ขนไป50-57

42-49

41และตากวา

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14117

Page 118: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

118 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ความสามารถดานการปรบตวทางสงคม

1. กจกรรม1.1 งานอดเรก [ ] ไมชอบ [ ] ชอบ

จานวน..............................อยาง ระบ.............................................1.2 งานทชวยทาในบาน [ ] ไมม [ ] ม

จานวน................อยาง ระบ..........................................................1.3 ขยนทางานบาน [ ] ด [ ] ปานกลาง [ ] ไมด

2. การคบเพอน2.1 เพอนสนท [ ] ไมม [ ] ม จานวน....................คน2.2 การพบปะสงสรรคกบเพอนสนทนอกเวลาเรยน ………….ครง/สปดาห

3. ความสมพนธกบผ อน 1 2 3เปรยบเทยบกบเดกอนวยเดยวกน ไมด ปานกลาง ด3.1 เขากบพนองได [ ] [ ] [ ]3.2 เขากบเดกอน ๆ ได [ ] [ ] [ ]3.3 ปฏบตตนตอพอแม [ ] [ ] [ ]

คะแนนเฉลย..............4. การเรยน ไมด ปานกลาง ด

4.1 ผลการเรยนทโรงเรยน [ ] [ ] [ ]4.2 ขยนทาการบาน [ ] [ ] [ ]

คะแนนเฉลย...............4.3 [ ] ไมเคยตกซาชน [ ] เคยตกซาชน

[ ] เคยตกตองซอมวชา (ระบ) .....................................

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14118

Page 119: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 119

75-

47

1312

103

1712

911

611

70-+

++++

++++

++++

3+++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

+++1

0+++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

58

1610

92

24

715

98

1465

-13

37

68

512

61

1060

-1

27

411

63

57.5-

510

5

ปญหาแบ

บเกบ

กด(In

terna

lizing

Probl

em)

ปญหาแบ

บแสดงออก

/ขาดการควบคม

(Exte

rnalizi

ng Pr

oblem

)การเจ

บปวยทต

รวจ

ซมเศรา

/ปญห

าวตกกงวล

แยกต

นเอง

กาวราวรน

แรง

เกเร/ทาผด

กฎอย

ไมสข

/หนห

นไมพบ

ความ

ผดปก

ตดา

นความค

ดจากส

งคม

ระเบยบ

พลนแ

ลน/ป

ญหาท

างสงคม

ทางรางกาย

........

...พฤต

กรรม

เสยงตอก

ารมป

ญหาจตเวชแล

ะสขภ

าพจต

(Bord

erline

Clini

cal R

ange

)++

++++

พฤตก

รรมท

เปนป

ญหารนแ

รงสม

ควรไดรบก

ารชวยเหล

อ (Cli

nical

Rang

e) จา

กครแนะแน

วหรอหน

วยบร

การท

างจตเวช

และสขภ

าพจต

ตาราง T

-sco

re สาหร

บเดก

หญงอาย 6

-11 ป

(แบบ

สารวจพ

ฤตกรรม

เดกส

าหรบ

ผ ปกค

รอง)

T-SC

ORE

คะแน

นดบ

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14119

Page 120: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

120 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

1175

-15

86

163

511

10

147

570

-+++

++++

+13

++++

++++

++++

4+++

++++

++++

++10

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++15

++++

++++

++++

+2++

++++

12 113

96

49

1410

131

312

65-

92

88

511

87

107

72

960

-1

64

68

56

57.5-

57

ตาราง T

-sco

re สาหร

บเดก

ชายอาย 6

-11 ป

(แบบ

สารวจพ

ฤตกรรม

เดกส

าหรบ

ผ ปกค

รอง)

T-SC

ORE

คะแน

นดบ

ปญหาแบ

บเกบ

กด(In

terna

lizing

Probl

em)

ปญหาแบ

บแสดงออก

/ขาดการควบคม

(Exte

rnalizi

ng Pr

oblem

)ปญ

หาอนๆ

วตกกงวล

การเจ

บปวยทต

รวจ

ซมเศรา

พฤตก

รรมเดก

เกเร/ทาผด

กฎอย

ไมสข

/หนห

นกาวราวรน

แรง

ปญหา

ทางเพ

ศไมพบ

ความ

ผดปก

ตกวาวย

ระเบยบ

พลนแ

ลน/

ทางรางกาย

ปญหา

ทางสงคม

........

...พฤต

กรรม

เสยงตอก

ารมป

ญหาจตเวชแล

ะสขภ

าพจต

(Bord

erline

Clini

cal R

ange

)++

++++

พฤตก

รรมท

เปนป

ญหารนแ

รงสม

ควรไดรบก

ารชวยเหล

อ (Cli

nical

Rang

e) จา

กครแนะแน

วหรอหน

วยบร

การท

างจตเวช

และสขภ

าพจต

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14120

Page 121: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 121

75-

411

127

316

74

15

310

670

-+++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

11++

++++

++++

+++6

++++

++++

++++

++2+

++++

++++

++++

+14+

++++

++++

++++

++++

++++

++++

+++3

++++

+9

135

28

1012

4

65-

17

95

113

81

106

79

605

42

68 7

57.5

45

63

1

ตาราง T

-sco

re สาหร

บเดก

หญงอาย 1

2-16

ป (แ

บบสารวจพ

ฤตกรรม

เดกส

าหรบ

ผ ปกค

รอง)

T-SC

ORE

คะแน

นดบ

ปญหาแบ

บเกบ

กด(In

terna

lizing

Probl

em)

ปญหาแบ

บแสดงออก

/ขาดการควบคม

(Exte

rnalizi

ng Pr

oblem

)ซม

เศรา

/มแน

วโนม

ปญหา

ดาน

ซมเศรา

/ความ

ภมใจตา

/อาการเจ

บปวยท

การแสด

งความ

พฤตก

รรมเกเร/

พฤตก

รรมเกเร

การฆ

าตวตาย

ความ

คดวตกกงวล

นาหน

กมากเกน

ไป/

ตรวจไมพบ

ความ

กาวราวทา

งวาจา/

การท

าผดก

ฎกาวราวรน

แรง

พฤตก

รรมเดก

กวาวยผด

ปกตท

างรางกาย

พฤตก

รรมเดก

กวาวย

ระเบยบ

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14121

Page 122: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

122 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

1275

-4

189

1316

2

1117

1570

-+++

++++

++++

++++

++++

++++

16++

++++

++++

+++8

++++

++++

++++

++10

++++

++++

++++

12++

++++

++++

+++1

4+++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

++++

315

911

1313

1211

78

1011

107

965

26

109

68

98

57

78

601

54

66

75

57.5-

53

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

----

ตาราง T

-sco

re สาหร

บเดก

ชายอาย 1

2-16

ป (แ

บบสารวจพ

ฤตกรรม

เดกส

าหรบ

ผ ปกค

รอง)

T-SC

ORE

คะแน

นดบ

ปญหาแบ

บเกบ

กด(In

terna

lizing

Probl

em)

ปญหาแบ

บแสดงออก

/ขาดการควบคม

(Exte

rnalizi

ng Pr

oblem

)ปญ

หาอนๆ

การเจ

บปวยทต

รวจ

ซมเศรา

/แยกต

นเองจาก

เกเร/ทาผด

กฎกาวราว

/รนแ

รงพฤ

ตกรรมเดก

กวาวย/

ปญหา

ทางเพ

ศไมพบ

ความ

ผดปก

ตวตกกงวล

สงคม

ระเบยบ

การค

วบคม

ตนเองไม

ดทา

งรางกาย

........

...พฤต

กรรม

เสยงตอก

ารมป

ญหาจตเวชแล

ะสขภ

าพจต

(Bord

erline

Clini

cal R

ange

)++

++++

พฤตก

รรมท

เปนป

ญหารนแ

รงสม

ควรไดรบก

ารชวยเหล

อ (Cli

nical

Rang

e) จา

กครแนะแน

วหรอหน

วยบร

การท

างจตเวช

และสขภ

าพจต

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14122

Page 123: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 123

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14123

Page 124: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

124 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14124

Page 125: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 125

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14125

Page 126: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

126 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14126

Page 127: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 127

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14127

Page 128: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

128 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สาหรบผ ปกครอง

แบบสารวจพฤตกรรมเดก วนทตอบแบบสารวจ....................................

วนเดอนปเกด....................อาย...........ป

เพศของเดกชายหญง

เชอชาต........................................

ศาสนา........................................

ผ ตอบแบบสารวจพอ แม อนๆ (ระบ).......

จานวนปทไดรบการศกษาของพอแมในแตละระดบพอ แม

ประถมศกษา ............ป ..............ปมธยมศกษา ............ป ..............ปอาชวศกษา ............ป ..............ปอดมศกษา ............ป ..............ป

ลกษณะอาชพของพอแมหรอผ ปกครอง (เชน ชางซอมรถยนต คร พลตารวจ เสมยน ผ จดการบรษทพนกงานขบรถ แมบาน หรอ อนๆ โปรดระบ)พอ..............................................................แม..............................................................ผ ป กครอง....................................................

1. บตรของทานชอบกฬาหรองานอดเรก เชน วายนา เลนฟตบอล เลนดนตร สะสมแสตมป ฯลฯ หรอไม?ไมชอบ ชอบ : ถาชอบโปรดระบ : ก.......................................................

ข...................................................ค...................................................

2. โปรดระบงานทบตรของทานชวยในบาน (เชน ชวยดแลนอง ชวยรดนาตนไม ฯลฯ)............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. ก. บตรของทานมเพอนสนทหรอไม? ไมม ม : ถาม...................คนข. บตรของทานพบปะสงสรรคกบเพอนสนทอาทตยละ......................ครง

4. เปรยบเทยบกบเดกวยเดยวกน บตรของทาน :ด ปานกลาง ไมด

ก. เขากบพนองได.......ข. เขากบเดกอนๆ ไดค. ปฏบตตนตอพอแมง . ขยนทางานบานจ. ขยนทาการบานฉ. มผลการเรยนทโรงเรยน

5. บตรของทานเคยสอบตกซาชนหรอไม?ไมเคย เคย : ถาเคย ซาชนอะไร...........................................................................

เคยสอบซอมวชา...........................................................เมออย ชน........................................

ศนยสขภาพจต กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข : มถนายน 2540 (พมพครงท 7) (ผ จดทา :สมทรง สวรรณเลศ, วนชย ไชยสทธ)

...........................................

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14128

Page 129: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 129

หวขอตอไปนเปนการอธบายถงพฤตกรรมของเดก โปรดเขยนเครองหมายวงกลมตรงหมายเลขททานพจารณาเหนวาหวขอนนอธบายลกษณะพฤตกรรมของบตรของทานในขณะนหรอในชวง 6 เดอนทผานมา โดยวงกลมหมายเลข 2 ถาเหนวาเปนเชนนนอยางมากหรอบอยครง ใหวงกลมหมายเลข 1 ถาเหนวาเปนเชนนนเลกนอยหรอเปนบางครง และใหวงกลมหมายเลข 0 ถาเหนวาไมเปนเชนนนเลย โปรดตอบทกหวขอเทาททานสามารถจะทาไดถงแมวาบางหวขอไมอธบายถงพฤตกรรมของบตรของทานโดยตรงกตาม

ไมเปนเลย เปนเลกนอยหรอเปนบางครง เปนอยางมากหรอบอยครงมาก0 1 2

0 1 2 1. ประพฤตตนเดกกวาวย0 1 2 2. มอาการแพ(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ......

...........................................0 1 2 3. ชอบโตเถยง0 1 2 4. เปนโรคหด0 1 2 5. ประพฤตตนเหมอนเพศตรงขาม0 1 2 6. ขบถายไมเปนท0 1 2 7. ชอบคยโม โออวด0 1 2 8. ขาดสมาธ สนใจสงใดไดไมนาน0 1 2 9. หมกม นอย กบความคดอยางใดอยางหนง

หรอคดซา ๆ อย เรองเดยว(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) ................................................

0 1 2 10. ไมอย นง ลกลลกลน หรออย ไมสข0 1 2 11. พงพาผ ใหญมากเกนไป0 1 2 12. บนวาเหงา0 1 2 13. มอาการสบสน0 1 2 14. รองไหฟมฟายมาก0 1 2 15. ใจรายตอสตว0 1 2 16. ใจรายหรอชอบรงแกผ อน0 1 2 17. ฝนกลางวนหรอหมกม นกบความคดของตนเอง0 1 2 18. จงใจทารายตนเองหรอพยายามฆาตวตาย0 1 2 19. เรยกรองความสนใจมาก0 1 2 20. ทาลายสงของของตนเอง0 1 2 21. ทาลายสงของของผ อน0 1 2 22. ไมเชอฟงเมออย บาน0 1 2 23. ไมเชอฟงเมออย โรงเรยน0 1 2 24. กนอาหารไดนอย0 1 2 25. เขากบเดกคนอนไมได0 1 2 26. ไมร สกผดหวงจากไดกระทาสงไมสมควรไปแลว0 1 2 27. อจฉาคนงาย0 1 2 28. กนหรอดมสงทไมใชอาหาร (โปรดอธบายหรอ

ยกตวอยาง) :..........................................................................................................................

0 1 2 29. กลวสตวบางชนดสถานการณบางอยางหรอสถานทอนนอกเหนอจากโรงเรยน(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง):...........................................................

0 1 2 30. กลวการไปโรงเรยน0 1 2 31. กลววาจะคดหรอกระทาสงทไมด0 1 2 32. ร สกวาตนเองจะตองไมมอะไรบกพรอง0 1 2 33. ร สกหรอบนวาไมมใครรก0 1 2 34. ร สกวาคนอนคอยปองราย0 1 2 35. ร สกวาตนเองไมมคณคาหรอมปมดอย0 1 2 36. เจบตวบอยหรอไดรบอบตเหตบอย0 1 2 37. มกมเรองตอส กบคนอน0 1 2 38. ถกลอเลยนมาก0 1 2 39. มวสมกบผ อนทกอเรองเดอดรอน0 1 2 40. ไดยนเสยงซงไมไดมอย จรง

(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :.....................................................................................................................................................................................................................

0 1 2 41. ทาอะไรโดยไมคด0 1 2 42. ชอบอย ตามลาพง0 1 2 43. พดปดหรอขโกง0 1 2 44. กดเลบ0 1 2 45. ประหมาหรอเครยด0 1 2 46. มอาการสนกระตกตามรางกายเมอประหมาหรอ

ตกใจกลว (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : .....................................................................................................................................................

0 1 2 47. ฝนราย0 1 2 48. ไมเปนทชอบพอของเดกอน ๆ0 1 2 49. มอาการทองผก0 1 2 50. กลวหรอวตกกงวลเกนไป0 1 2 51. ร สกวงเวยนศรษะ0 1 2 52. ร สกผดมากเกนไป0 1 2 53. กนมากเกนไป0 1 2 54. เหนอยงาย0 1 2 55. นาหนกมากเกนไป0 1 2 56. บนวาไมสบายถงแมวาเทาททานทราบเดกคนน

ไมไดเปนอะไร0 1 2 ก. บนวาปวดนนเจบน0 1 2 ข. บนปวดศรษะ0 1 2 ค. บนวาคลนไส ไมสบาย

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14129

Page 130: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

130 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ไมเปนเลย เปนเลกนอยหรอเปนบางครง เปนอยางมากหรอบอยครงมาก0 1 2

0 1 2 80. จองมองโดยไรจดหมาย0 1 2 81. ขโมยของในบาน0 1 2 82. ขโมยของนอกบาน0 1 2 83. สะสมสงของทตนเองไมไดตองการใช (โปรด

อธบายหรอยกตวอยาง) :........................................................................................................................

0 1 2 84. พฤตกรรมแปลกๆ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :..................................................................................................................................................................

0 1 2 85. ความคดแปลก ๆ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :..................................................................................................................................................................

0 1 2 86. ดอ บงตง หรอฉนเฉยว0 1 2 87. อารมณหรอความร สกเปลยนแปลงกระทนหน0 1 2 88. เฉย ไมพดจาเวลาโกรธหรอไมสบายใจ0 1 2 89. ระแวงสงสย0 1 2 90. สบถหรอใชคาหยาบ0 1 2 91. พดถงการทาลายชวตตนเอง0 1 2 92. ละเมอพดหรอเดนเวลาหลบ0 1 2 93. พดมากเกนไป0 1 2 94. ชอบลอเลน0 1 2 95. ทาฤทธลงมอลงเทาหรออารมณรอน0 1 2 96. คดเกยวกบเรองเพศมากเกนไป0 1 2 97. ขมข หรอข ขวญผ อน0 1 2 98. ดดนวหวแมมอ0 1 2 99. พะวงกบความเปนระเบยบหรอความสะอาด

มากเกนไป0 1 2 100. ปญหาการนอน (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง)

.................................................................................

.................................................................................0 1 2 101. หนโรงเรยนหรอขาดเรยนโดยไมมสาเหตอนควร0 1 2 102. ไมวองไวเคลอนไหวเชองชาหรอขาด

ความกระปรกระเปรา0 1 2 103. ไมมความสข เสยใจ เศราซม0 1 2 104. พดเอะอะ เสยงดงเกนควร0 1 2 105. ดมเหลาหรอเครองดมทผสมแอลกอฮอลโดยพอแม

ไมอนญาต0 1 2 106. ใชยาหรอสงเสพตดโดยไมมเหตผลเกยวของ

กบเรองการเจบปวย (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ..........................................................................................................................................

0 1 2 107. จงใจทาลายสมบตสาธารณะ

0 1 2 ง. บนวามปญหาเกยวกบตา (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : .......................................................................................................................

0 1 2 จ. มอาการเปนผนหรอปญหาเกยวกบโรคผวหนง0 1 2 ฉ. ปวดศรษะมการอาการเกรงในทอง0 1 2 ช. อาเจยน0 1 2 ซ. หายใจไมอม0 1 2 ฌ.บนวามอาการเจบปวยทางรางกายอน ๆ

(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : .........................................................................................

0 1 2 57. ทารายรางกายผ อน0 1 2 58. แคะจมก แกะเกาผวหนงหรอสวนอน ๆ ของ

รางกาย (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ........................................................................0 1 2 59. เลนอวยวะเพศของตนเองในทสาธารณะ0 1 2 60. ชอบเลนอวยวะเพศของตนเองมากเกนไป0 1 2 61. เรยนไมด0 1 2 62. ทาทางเงอะงะ หรอง มงาม0 1 2 63. ชอบเลนกบเดกทอายมากกวา0 1 2 64. ชอบเลนกบเดกทอายนอยกวา0 1 2 65. ไมยอมพด0 1 2 66. ทาสงใดสงหนงซาๆ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :

..............................................................................0 1 2 67. หนออกจากบาน0 1 2 68. สงเสยงเรยกรองกรดกราดบอย0 1 2 69. ชอบทาอะไรหลบ ๆ ซอน ๆ ไมแสดงใหคนอนร 0 1 2 70. มองเหนสงทไมมในความเปนจรง (โปรดอธบาย

หรอยกตวอยาง) : ............................................. .............................................................................0 1 2 71. ระมดระวงตวเองเกนไป หรอประหมางาย0 1 2 72. ชอบจดไฟเผาของทไมควรเผา0 1 2 73. ปญหาทางเพศ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :

............................................................................0 1 2 74. ชอบอวดตวหรอทาตลก0 1 2 75. ขอายหรอกระดาก (ขตน)0 1 2 76. นอนไดนอยกวาเดกอนโดยทวไป0 1 2 77. นอนมากกวาเดกอนโดยทวไปในเวลากลางวน

และ/หรอกลางคน (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :................................................................................

0 1 2 78. ละเลงหรอเลนอจจาระ0 1 2 79. ปญหาการพด (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :

................................................................................

................................................................................

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14130

Page 131: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 131

ไมเปนเลย เปนเลกนอยหรอเปนบางครง เปนอยางมากหรอบอยครงมาก0 1 2

0 1 2 126. ไมสภาพ หยาบคายหรอไมเคารพผ ใหญ0 1 2 127. ไมสภาพ หยาบคายหรอไมเคารพผ ใหญ0 1 2 128. ไมมความรบผดชอบ (โปรดอธบายหรอ

ยกตวอยาง) : .............................................................................................................................

0 1 2 129. ซกซน (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ................................................................................................................................................................

0 1 2 130. ถอนใจ0 1 2 131. เกบกด ไมแสดงความร สก0 1 2 132. ทาตวแกเกนวย (แกแดด)0 1 2 133. ออกจากบานไปเรอยๆ โดยไรจดหมาย0 1 2 134. โปรดเขยนเพมเตมถาบตรของทานมปญหาอน ๆ

นอกเหนอจากน0 1 2 ก.........................................................................0 1 2 ข. ........................................................................0 1 2 ค.........................................................................

0 1 2 108. ปสสาวะราดเวลากลางวน0 1 2 109. ปสสาวะรดทนอน0 1 2 110. ออดออนดวยความนอยเนอตาใจ สงสารตวเอง0 1 2 111. อยากเปนเพศตรงขาม0 1 2 112. แยกตวเองไมย งเกยวกบผ อน0 1 2 113. กงวลใจ0 1 2 114. ใจลอยหรอขหลงขลม0 1 2 115. ตนเตน0 1 2 116. ร สกไมสบายใจไดงาย0 1 2 117. ถกเดกอนแกลง0 1 2 118. สรางมตรสมพนธกบผ อนไดยาก0 1 2 119. ใจแคบหรอไมชอบแบงปนสงของแกผ อน0 1 2 120. ไมใครสนใจสงรอบตว0 1 2 121. เหนแกตวหรอเอาแตใจตนเอง0 1 2 122. ไมสนใจการเรยน0 1 2 123. ชวยเหลอตนเองไมใครได0 1 2 124. ชอบออกไปนอกบาน0 1 2 125. ทาอะไรเชองชา

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14131

Page 132: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

132 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

สาหรบคร

แบบสารวจพฤตกรรมเดก วนทตอบแบบสารวจ....................................

วนเดอนปเกด....................อาย...........ป

เพศของเดกชายหญง

เชอชาต........................................

ศาสนา........................................

ผ ตอบแบบสารวจพอ แม อนๆ (ระบ).......

ระดบการศกษาสงสดของผ ตอบแบบสารวจ (โปรดระบ)..................................................................................................

ชนเรยน...........................

ผ ตอบแบบสารวจ คร ครประจาชนอนๆ (ระบ).....................................

ลกษณะอาชพของพอแมหรอผ ปกครอง (เชน ชางซอมรถยนต คร อาจารย พลตารวจ เสมยน ชาวนา ชาวสวนผ จดการบรษท พนกงานขบรถ แมบานหรออนๆ ระบ)

พอ................................................................................... แม ..........................................................................................ผ ปกครอง.........................................................................................................................................................................

1. ทานร จกนกเรยนคนนมากเดอนแลว ?......................เดอน2. ทานค นเคยกบนกเรยนคนนมากนอยเพยงใด ? ค นเคยดมาก ค นเคยปานกลาง ไมค นเคย3. นกเรยนคนนเรยนในชนเรยนของทานสปดาหละกชวโมง? .............................ชวโมง4. นกเรยนคนนเคยสอบตกซาชนหรอไม? ไมทราบ ไมเคย เคย : ซาชนอะไร.............................5. การเรยนของนกเรยนคนนเปนอยางไรในวชาททานสอน

วชาทสอน ดอยกวานกเรยน ดอยกวานกเรยนปานกลาง ดกว านกเรยน ดกวานกเรยนในชนอยางมาก ในชนพอสมควร ในชนพอสมควร ในชนอยางมาก

1. ....................................................2. ....................................................3. ....................................................6. เมอเปรยบเทยบกบนกเรยนในชนอายเทาๆ กนแลว

อยางมาก พอสมควร ปานกลาง พอสมควร อยางมากก. นกเรยนคนนตงใจเรยนข. นกเรยนคนนเรยนร ไดค. นกเรยนคนนทาทางราเรงมความสข7. โปรดเขยนความคดเหนอนๆ เกยวกบการเรยน พฤตกรรม หรอความสามารถของนกเรยนคนนเทาททานทราบ.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ศนยสขภาพจต กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข : มถนายน 2540 (พมพครงท 7) (ผ จดทา : สมทรงสวรรณเลศ, วนชย ไชยสทธ)

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14132

Page 133: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 133

หวขอตอไปนเปนการอธบายถงพฤตกรรมของนกเรยน โปรดเขยนเครองหมายวงกลมตรงหมายเลขททานพจารณาเหนวาหวขอนนอธบายลกษณะพฤตกรรมของนกเรยนของทานในขณะนหรอในชวง 2 เดอนทผานมา โดยวงกลมหมายเลข 2 ถาเหนวาเปนเชนนนอยางมากหรอบอยครง ใหวงกลมหมายเลข 1 ถาเหนวาเปนเชนนนเลกนอยหรอเปนบางครง และใหวงกลมหมายเลข 0 ถาเหนวาไมเปนเชนนนเลย โปรดตอบทกหวขอเทาททานสามารถจะทาได ถงแมวาบางหวขอไมอธบายถงพฤตกรรมของนกเรยนของทานโดยตรงกตาม

ไมเปนเลย เปนเลกนอยหรอเปนบางครง เปนอยางมากหรอบอยครงมาก0 1 2

0 1 2 1. ประพฤตตนเดกกวาวย0 1 2 2. ครวญเพลง (ทาเสยงในลาคอ) หรอสงเสยง

แปลกๆ ในหองเรยน0 1 2 3. ชอบโตเถยง0 1 2 4. ทางานทเรมตนไวแลวไมเสรจ0 1 2 5. ประพฤตตนเหมอนเพศตรงขาม0 1 2 6. ชอบโตเถยงคร0 1 2 7. ชอบคยโม โออวด0 1 2 8. ขาดสมาธ สนใจสงใดไดไมนาน0 1 2 9. หมกม นอย กบความคดอยางใดอยางหนง

หรอคดซาๆ อย เรองเดยว (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) ................................................

0 1 2 10. ไมอย นง ลกลลกลน หรออย ไมสข0 1 2 11. พงพาผ ใหญมากเกนไป0 1 2 12. บนวาเหงา0 1 2 13. มอาการสบสน0 1 2 14. รองไหฟมฟายมาก0 1 2 15. หยกหยกหรอขยกขยก0 1 2 16. ใจรายหรอชอบรงแกผ อน0 1 2 17. ฝนกลางวนหรอหมกม นกบความคดของตนเอง0 1 2 18. จงใจทารายตนเองหรอพยายามฆาตวตาย0 1 2 19. เรยกรองความสนใจมาก0 1 2 20. ทาลายสงของของตนเอง0 1 2 21. ทาลายสงของของผ อน0 1 2 22. มความลาบากในการทาตามคาแนะนา0 1 2 23. ไมเชอฟงเมออย โรงเรยน0 1 2 24. ไมเชอฟงเมออย ทบาน0 1 2 25. เขากบนกเรยนคนอนๆ ไมได0 1 2 26. ไมร สกผดหวงจากไดกระทาสงไมสมควรไปแลว0 1 2 27. อจฉาคนงาย0 1 2 28. กนหรอดมสงทไมใชอาหาร (โปรดอธบายหรอ

ยกตวอยาง) :..........................................................................................................................

0 1 2 29. กลวสตวบางชนด สถานการณบางอยางหรอสถานทอนนอกเหนอจากโรงเรยน(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง):...........................................................

0 1 2 30. กลวการไปโรงเรยน0 1 2 31. กลววาจะคดหรอกระทาสงทไมด0 1 2 32. ร สกวาตนเองจะตองไมมอะไรบกพรอง0 1 2 33. ร สกหรอบนวาไมมใครรก0 1 2 34. ร สกวาคนอนคอยปองราย0 1 2 35. ร สกวาตนเองไมมคณคาหรอมปมดอย0 1 2 36. เจบตวบอยหรอไดรบอบตเหตบอย0 1 2 37. มกมเรองตอส กบคนอน0 1 2 38. ถกลอเลยนมาก0 1 2 39. มวสมกบผ อนทกอเรองเดอดรอน0 1 2 40. ไดยนเสยงซงไมไดมอย จรง (โปรดอธบายหรอ

ยกตวอยาง) : .....................................................................................................................................................................................................

0 1 2 41. ทาอะไรโดยไมคด0 1 2 42. ชอบอย ตามลาพง0 1 2 43. พดปดหรอขโกง0 1 2 44. กดเลบ0 1 2 45. ประหมาหรอเครยด0 1 2 46. มอาการสน กระตกตามรางกายเมอประหมาหรอ

ตกใจกลว (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ...............................................................................

0 1 2 47. ทาตามกฎอยางเครงครดถงแมวาจะไมเหมาะกบสถานการณ

0 1 2 48. ไมเปนทชอบพอของนกเรยนคนอน ๆ0 1 2 49. มความยากลาบากในการเรยน0 1 2 50. กลวหรอวตกกงวลเกนไป0 1 2 51. ร สกวงเวยนศรษะ0 1 2 52. ร สกผดมากเกนไป0 1 2 53. พดไมเหมาะสมกบกาละเทศะ0 1 2 54. เหนอยงาย0 1 2 55. นาหนกมากเกนไป0 1 2 56. บนวาไมสบายถงแมวาเทาททานทราบเดกคนน

ไมไดเปนอะไร0 1 2 ก. บนวาปวดนนเจบน0 1 2 ข. บนปวดศรษะ0 1 2 ค. บนวาคลนไส ไมสบาย0 1 2 ง. บนวามปญหาเกยวกบตา (โปรดอธบายหรอ

ยกตวอยาง) : ...............................................

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14133

Page 134: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

134 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ไมเปนเลย เปนเลกนอยหรอเปนบางครง เปนอยางมากหรอบอยครงมาก0 1 2

0 1 2 82. ลกขโมย0 1 2 83. สะสมสงของทตนเองไมไดตองการใช (โปรด

อธบายหรอยกตวอยาง) :........................................................................................................................

0 1 2 84. พฤตกรรมแปลกๆ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :..................................................................................................................................................................

0 1 2 85. ความคดแปลก ๆ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :..................................................................................................................................................................

0 1 2 86. ดอ บงตง หรอฉนเฉยว0 1 2 87. อารมณหรอความร สกเปลยนแปลงกระทนหน0 1 2 88. เฉย ไมพดจาเวลาโกรธ หรอไมสบายใจ0 1 2 89. ระแวงสงสย0 1 2 90. สบถ หรอใชคาหยาบ0 1 2 91. พดถงการทาลายชวตตนเอง0 1 2 92. เรยนไมเตมความสามารถ0 1 2 93. พดมากเกนไป0 1 2 94. ชอบลอเลน0 1 2 95. ทาฤทธลงมอลงเทาหรออารมณรอน0 1 2 96. คดเกยวกบเรองเพศมากเกนไป0 1 2 97. ขมข หรอข ขวญผ อน0 1 2 98. ไปโรงเรยนหรอเขาหองเรยนสาย0 1 2 99. พะวงกบความเปนระเบยบหรอความสะอาด

มากเกนไป0 1 2 100. ทางานทไดรบมอบหมายไมสาเรจ0 1 2 101. หนโรงเรยนหรอขาดเรยนโดยไมมสาเหตอนสมควร0 1 2 102. ไมวองไว เคลอนไหวเชองชา หรอขาด

ความกระปรกระเปรา0 1 2 103. ไมมความสข เสยใจ เศราซม0 1 2 104. พดเอะอะ เสยงดงเกนควร0 1 2 105. ดมเหลาหรอเครองดมทผสมแอลกอฮอลโดยพอแม

ไมอนญาต0 1 2 106. ใชยาหรอสงเสพตดโดยไมมเหตผลเกยวของ

กบเรองการเจบปวย (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ..........................................................................................................................................

0 1 2 107. คอยเอาใจผ อนมากเกนไป0 1 2 108. ไมชอบโรงเรยน0 1 2 109. กลววาจะทาอะไรผดพลาด0 1 2 110. ออดออนดวยความนอยเนอตาใจ สงสารตวเอง0 1 2 111. เสอผารางกายไมสะอาด

0 1 2 จ. มอาการเปนผนหรอมปญหาเกยวกบโรคผวหนง0 1 2 ฉ. ปวดหรอมอาการเกรงในทอง0 1 2 ช. คลนเหยน อาเจยน0 1 2 ซ. หายใจลาบาก หายใจไมอม0 1 2 ฌ.บนวามอาการเจบปวยทางรางกายอน ๆ

(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : .........................................................................................

0 1 2 57. ทารายรางกายผ อน0 1 2 58. แคะจมก แกะเกาผวหนงหรอสวนอน ๆ ของ

รางกาย (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) : ........................................................................0 1 2 59. หลบในชนเรยน0 1 2 60. ไมสนใจการเรยนหรอขาดแรงจงใจ0 1 2 61. เรยนไมด0 1 2 62. ทาทางเงอะงะ หรอง มงาม0 1 2 63. ชอบอย กบเดกทอายมากกวา0 1 2 64. ชอบอย กบเดกทอายนอยกวา0 1 2 65. ไมยอมพด0 1 2 66. ทาสงใดสงหนงซาๆ (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :

..............................................................................0 1 2 67. กอใหเกดความสบสนว นวายใหหองเรยน0 1 2 68. สงเสยงรองกรดกราดบอย0 1 2 69. ชอบทาอะไรหลบ ๆ ซอน ๆ ไมแสดงใหคนอนร 0 1 2 70. มองเหนสงทไมมในความเปนจรง (โปรดอธบาย

หรอยกตวอยาง) : ............................................. .............................................................................0 1 2 71. ระมดระวงตวเองเกนไป หรอประหมางาย0 1 2 72. ทางานไมเรยบรอย0 1 2 73. ไมมความรบผดชอบ(โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :

............................................................................0 1 2 74. ชอบอวดตวหรอทาตลก0 1 2 75. ขอายหรอกระดาก (ขตน)0 1 2 76. ร สกโกรธและกออนตรายแกผ อนดวยสาเหต

เพยงเลกนอย0 1 2 77. ตองการอะไรตองไดทนท ทนตออะไรไมคอยได0 1 2 78. เปลยนความสนใจงาย0 1 2 79. ปญหาการพด (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง) :

................................................................................

................................................................................0 1 2 80. จองมองโดยไรจดหมาย0 1 2 81. ร สกไมสบายใจเมอถกวพากษวจารณ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14134

Page 135: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 135

ไมเปนเลย เปนเลกนอยหรอเปนบางครง เปนอยางมากหรอบอยครงมาก0 1 2

0 1 2 127. ไมสภาพหรอหยาบคายตอเดกคนอน ๆ0 1 2 128. เอาเปรยบเพอนนกเรยนคนอน (โปรดอธบาย

หรอยกตวอยาง) : .....................................................................................................................

0 1 2 129. ซกซน (โปรดอธบายหรอยกตวอยาง)...........................................................................

0 1 2 130. ถอนใจ0 1 2 131. เกบกด ไมแสดงความร สก0 1 2 132. ทาตวแกเกนวย (แกแดด)0 1 2 133. โปรดเขยนเพมเตมถานกเรยนมปญหาอน ๆ

นอกเหนอจากน0 1 2 ก.........................................................................0 1 2 ข. ........................................................................0 1 2 ค.........................................................................

0 1 2 112. แยกตวเอง ไมย งเกยวกบผ อน0 1 2 113. กงวลใจ0 1 2 114. ใจลอยหรอขหลงขลม0 1 2 115. ตนเตน0 1 2 116. ร สกไมสบายใจงาย0 1 2 117. ถกเดกอนแกลง0 1 2 118. สรางมตรสมพนธกบผ อนไดยาก0 1 2 119. ใจแคบหรอไมชอบแบงปนสงของแกผ อน0 1 2 120. ไมใครสนใจสงรอบตว0 1 2 121. เหนแกตวหรอเอาแตใจตนเอง0 1 2 122. ไมสนใจการเรยน0 1 2 123. ชวยเหลอตนเองไมคอยได0 1 2 124. ขาดความมนใจในตนเอง0 1 2 125. ทาอะไรเชองชา0 1 2 126. ไมสภาพ หยาบคายหรอไมเคารพผ ใหญ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14135

Page 136: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

136 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

พ.ศ. 2546 ครẺ»ÃÐàÁÔ¹ Ø´á¢ç§áÅРش͋͹

Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ)

ทาเครองหมาย Î ในชอง £ ใตขอความ ไมจรง จรงบาง จรงแนนอน เพยงชองเดยวในแตละขอคาถาม กรณาตอบทกขอใหใกลเคยงความเปนจรงกบพฤตกรรมของเดกทเกดขนในชวง 6 เดอนทผานมา หรอในชวงปการศกษานชอเดก...................................................................................... เพศของเดก £ ชายวนท เดอน ปเกดของเดก.....................................................อายของเดก........................ป £ หญง

ไมจรง จรงบาง จรงแนนอน1. ใสใจกบความร สกของผ อน £ £ £

2. อย ไมสข เคลอนไหวมาก ไมสามารถอย นงไดนาน £ £ £

3. บนปวดศรษะ ปวดทองหรอคลนไสบอย ๆ £ £ £

4. เตมใจแบงปนกบเดกอน (ขนม ของเลน ดนสอ ฯลฯ) £ £ £

5. แผลงฤทธบอย หรออารมณรอน £ £ £

6. คอนขางอย โดดเดยว มกเลนตามลาพง £ £ £

7. โดยปกตแลว เชอฟง ทาตามทผ ใหญบอก £ £ £

8. มความกงวลหลายเรอง ดเหมอนกงวลบอย £ £ £

9. ชวยเหลอถามใครบาดเจบ ไมสบายใจหรอเจบปวย £ £ £

10. หยกหยก หรอดนไปดนมาตลอดเวลา £ £ £

11. มเพอนสนทอยางนอยหนงคน £ £ £

12. มเรองตอส หรอรงแกเดกอนบอย ๆ £ £ £

13. ไมมความสข เศราหรอรองไหบอย ๆ £ £ £

14. โดยทวไปเปนทชอบพอของเดกอน £ £ £

15. วอกแวกงาย ไมมสมาธ £ £ £

16. วตกกงวลหรอตดแจเมออย ในสถานการณใหม £ £ £

เสยความมนใจงาย17. ใจดกบเดกทอายนอยกวา £ £ £

18. พดปดหรอขโกงบอย ๆ £ £ £

19. ถกเดกคนอนแกลงหรอรงแก £ £ £

20. มกอาสาชวยเหลอผ อน (พอแม คร เดกอน) £ £ £

21. คดกอนทา £ £ £

22. ขโมยของทบาน ทโรงเรยน หรอทอน £ £ £

23. เขากบผ ใหญไดดกวาเขากบเดกอน £ £ £

24. มความกลวหลายเรอง หวาดกลวงาย £ £ £

25. มสมาธในการตดตามทางานจนเสรจ £ £ £

โปรดกรอกเพมเตมถาคณมความเหนอน........... (โปรดพลกหนาถดไป)

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14136

Page 137: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 137

โดยรวมคณคดวาเดกมปญหาในดานอารมณ ดานสมาธ ดานพฤตกรรม หรอความสามารถเขากบผ อนดานใดดานหนงหรอไม

ไมม มปญหา มปญหา มปญหามปญหา เลกนอย ชดเจน อยางรนแรง£ £ £ £

ถาคณตอบ “มปญหา......” โปรดตอบขอ 1) – 4) ตอไปนดวย1) ปญหาทม เกดขนมานานเทาไรแลว

นอยกวา 1 เดอน 1 – 5 เดอน 6- 12 เดอน มากกวา 1 ป£ £ £ £

2) เดกร สกหงดหงดหรอไมสบายใจกบปญหาทมหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด£ £ £ £

3) ปญหาทม รบกวนชวตประจาวนของเดกในดานตาง ๆ ตอไปนหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด

การคบเพอน £ £ £ £

การเรยนในหองเรยน £ £ £ £

4) ปญหาทม ทาใหคณหรอชนเรยนเกดความย งยากหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด£ £ £ £

ในแตละสปดาหเดกคนนอย กบคณโดยเฉลยกชวโมง (โปรดระบ)................................ ชวโมง

ลายเซน.............................................................................วนท.........................................โปรดระบความสมพนธกบเดก (ครประจาชน/อน ๆ)............................................................

โปรดตรวจสอบอกครงวาทานตอบครบทกขอขอบคณทใหความรวมมอในการกรอกแบบประเมนน

พ.ศ. 2546 คร

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14137

Page 138: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

138 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

พ.ศ. 2546 ผ ปกครองẺ»ÃÐàÁÔ¹ Ø´á¢ç§áÅРش͋͹

Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ)

ทาเครองหมาย Î ในชอง £ ใตขอความ ไมจรง จรงบาง จรงแนนอน เพยงชองเดยวในแตละขอคาถาม กรณาตอบทกขอใหใกลเคยงความเปนจรงกบพฤตกรรมของเดกทเกดขนในชวง 6 เดอนทผานมา หรอในชวงปการศกษานชอเดก...................................................................................... เพศของเดก £ ชายวนท เดอน ปเกดของเดก.....................................................อายของเดก........................ป £ หญง

ไมจรง จรงบาง จรงแนนอน1. ใสใจกบความร สกของผ อน £ £ £

2. อย ไมสข เคลอนไหวมาก ไมสามารถอย นงไดนาน £ £ £

3. บนปวดศรษะ ปวดทองหรอคลนไสบอย ๆ £ £ £

4. เตมใจแบงปนกบเดกอน (ขนม ของเลน ดนสอ ฯลฯ) £ £ £

5. แผลงฤทธบอย หรออารมณรอน £ £ £

6. คอนขางอย โดดเดยว มกเลนตามลาพง £ £ £

7. โดยปกตแลว เชอฟง ทาตามทผ ใหญบอก £ £ £

8. มความกงวลหลายเรอง ดเหมอนกงวลบอย £ £ £

9. ชวยเหลอถามใครบาดเจบ ไมสบายใจหรอเจบปวย £ £ £

10. หยกหยก หรอดนไปดนมาตลอดเวลา £ £ £

11. มเพอนสนทอยางนอยหนงคน £ £ £

12. มเรองตอส หรอรงแกเดกอนบอย ๆ £ £ £

13. ไมมความสข เศราหรอรองไหบอย ๆ £ £ £

14. โดยทวไปเปนทชอบพอของเดกอน £ £ £

15. วอกแวกงาย ไมมสมาธ £ £ £

16. วตกกงวลหรอตดแจเมออย ในสถานการณใหม £ £ £

เสยความมนใจงาย17. ใจดกบเดกทอายนอยกวา £ £ £

18. พดปดหรอขโกงบอย ๆ £ £ £

19. ถกเดกคนอนแกลงหรอรงแก £ £ £

20. มกอาสาชวยเหลอผ อน (พอแม คร เดกอน) £ £ £

21. คดกอนทา £ £ £

22. ขโมยของทบาน ทโรงเรยน หรอทอน £ £ £

23. เขากบผ ใหญไดดกวาเขากบเดกอน £ £ £

24. มความกลวหลายเรอง หวาดกลวงาย £ £ £

25. มสมาธในการตดตามทางานจนเสรจ £ £ £

โปรดกรอกเพมเตมถาคณมความเหนอน........... (โปรดพลกหนาถดไป)

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14138

Page 139: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 139

โดยรวมคณคดวาเดกมปญหาในดานอารมณ ดานสมาธ ดานพฤตกรรม หรอความสามารถเขากบผ อนดานใดดานหนงหรอไม

ไมม มปญหา มปญหา มปญหามปญหา เลกนอย ชดเจน อยางรนแรง£ £ £ £

ถาคณตอบ “มปญหา......” โปรดตอบขอ 1) – 4) ตอไปนดวย1) ปญหาทม เกดขนมานานเทาไรแลว

นอยกวา 1 เดอน 1 – 5 เดอน 6- 12 เดอน มากกวา 1 ป£ £ £ £

2) เดกร สกหงดหงดหรอไมสบายใจกบปญหาทมหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด£ £ £ £

3) ปญหาทม รบกวนชวตประจาวนของเดกในดานตาง ๆ ตอไปนหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด

ความเปนอย ทบาน £ £ £ £

การคบเพอน £ £ £ £

การเรยนในหองเรยน £ £ £ £

กจกรรมยามวาง £ £ £ £

4) ปญหาทม ทาใหครอบครวเกดความย งยากหรอไม (ครอบครว เพอน คร ฯลฯ)ไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด£ £ £ £

ลายเซน.................................................................................................วนท...............................โปรดระบความสมพนธกบเดก (พอ/แม/อนๆ).................................................

โปรดตรวจสอบอกครงวาทานตอบครบทกขอขอบคณทใหความรวมมอในการกรอกแบบประเมนน

พ.ศ. 2546 ผ ปกครอง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14139

Page 140: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

140 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

พ.ศ. 2546 ตนเองẺ»ÃÐàÁÔ¹ Ø´á¢ç§áÅРش͋͹

Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ)

ทาเครองหมาย Î ในชอง £ ใตขอความ ไมจรง จรงบาง จรงแนนอน เพยงชองเดยวในแตละขอคาถามกรณาตอบทกขอใหใกลเคยงความเปนจรงกบพฤตกรรมของเดกทเกดขนในชวง 6 เดอนทผานมาชอเดก...................................................................................... เพศ £ ชายวนท เดอน ปเกดของเดก.....................................................อายของเดก........................ป £ หญง

ไมจรง จรงบาง จรงแนนอน1. ฉนพยายามทาดตอผ อน ฉนใสใจความร สกของผ อน £ £ £

2. ฉนอย ไมสข ฉนไมสามารถอย นงไดนาน £ £ £

3. ฉนปวดศรษะ ปวดทองหรอคลนไสบอย ๆ £ £ £

4. โดยปกตแลว ฉนแบงปนกบผ อน (อาหาร เกมส ปากกา ฯลฯ) £ £ £

5. ฉนโกรธรนแรงและมกควบคมอารมณไมได £ £ £

6. ฉนมกอย กบตวเอง ฉนมกเลนคนเดยวหรออย ตามลาพง £ £ £

7. โดยปกตแลว ฉนทาตามทคนอนบอก £ £ £

8. ฉนกงวลมาก £ £ £

9. ฉนชวยเหลอถามใครบาดเจบ ไมสบายใจหรอเจบปวย £ £ £

10. ฉนหยกหยก หรอดนไปดนมาตลอดเวลา £ £ £

11. ฉนมเพอนสนทอยางนอยหนงคน £ £ £

12. ฉนมเรองตอส บอย ๆ ฉนบงคบใหผ อนทาตามทฉนตองการได £ £ £

13. ฉนมกไมมความสข เศราหรอรองไหบอย ๆ £ £ £

14. คนอนในวยเดยวกบฉนมกชอบฉน £ £ £

15. ฉนวอกแวกงาย ฉนมความลาบากทจะใชสมาธ £ £ £

16. ฉนวตกกงวลเมออย ในสถานการณใหม ฉนเสยความมนใจงาย £ £ £

17. ฉนใจดกบเดกทอายนอยกวา £ £ £

18. ฉนถกกลาวหาวา พดปดหรอขโกงบอย ๆ £ £ £

19. เดกคนอน ๆ แกลงหรอรงแกฉน £ £ £

20. ฉนมกอาสาชวยเหลอผ อน (พอแม คร เดก) £ £ £

21. ฉนคดกอนทา £ £ £

22. ฉนเอาของทไมใชของฉนออกไปจากบาน โรงเรยนหรอทอน £ £ £

23. ฉนเขากบผ ใหญไดดกวาเขากบเดกวยเดยวกน £ £ £

24. ฉนมความกลวหลายอยาง ฉนหวาดกลวงาย £ £ £

25. ฉนทางานททาอย ไดเสรจ ฉนมสมาธด £ £ £

โปรดกรอกเพมเตมถาคณมความเหนอน........... (โปรดพลกหนาถดไป)

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14140

Page 141: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 141

โดยรวมคณคดวาคณมปญหาในดานอารมณ ดานสมาธ ดานพฤตกรรม หรอความสามารถเขากบผ อนดานใดดานหนงหรอไม

ไมม มปญหา มปญหา มปญหาปญหา เลกนอย ชดเจน อยางรนแรง£ £ £ £

ถาคณตอบ “มปญหา......” โปรดตอบขอ 1) – 4) ตอไปนดวย1) ปญหาทม เกดขนมานานเทาไรแลว

นอยกวา 1 เดอน 1 – 5 เดอน 6- 12 เดอน มากกวา 1 ป£ £ £ £

2) คณร สกหงดหงดหรอไมสบายใจกบปญหาทมหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด£ £ £ £

3) ปญหาทม รบกวนชวตประจาวนของคณในดานตาง ๆ ตอไปนหรอไมไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด

ความเปนอย ทบาน £ £ £ £

การคบเพอน £ £ £ £

การเรยนในหองเรยน £ £ £ £

กจกรรมยามวาง £ £ £ £

4) ปญหาทม ทาใหคนรอบขางเกดความย งยากหรอไม (ครอบครว เพอน คร ฯลฯ)ไมเลย เลกนอย คอนขางมาก มากทสด£ £ £ £

ลายเซน.................................................................................................วนท...............................

โปรดตรวจสอบอกครงวาทานตอบครบทกขอขอบคณทใหความรวมมอในการกรอกแบบประเมนน

พ.ศ. 2546 ตนเอง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14141

Page 142: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

142 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

¤Óá¹Ð¹Ó¡ÒÃ㪌Ẻ»ÃÐàÁÔ¹ Ø´á¢ç§áÅÐ Ø Í‹Í¹

คาชแจงแบบประเมนจดแขงและจดออน (Strength and Difficulties

Questionnaire = SDQ) น เปนแบบประเมนทสานกพฒนาสขภาพจตกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข พฒนาจาก The Strength andDifficulties Questionnaire (SDQ) เปนเครองมอทผานการวจยแลววามประสทธภาพในการคดกรองปญหาเดกไดด สามารถชวยเหลอครในการคดกรองปญหาและใหการชวยเหลอเบองตนแกเดกในโรงเรยนแบบประเมนน เหมาะทจะใชกบเดกอายระหวาง 4-16 ป

แบบประเมนแตละชดม 2 หนา หนาแรกเปนลกษณะพฤตกรรมจานวน 25 ขอ ซงมลกษณะของพฤตกรรมทงดานบวกและดานลบ โดยสามารถจดเปนกล มพฤตกรรมได 5 ดาน ไดแก

1. พฤตกรรมดานอารมณ (5 ขอ)2. พฤตกรรมอย ไมนง สมาธสน (5 ขอ)3. พฤตกรรม... ความประพฤต (5 ขอ)4. พฤตกรรมดานความสมพนธกบเพอน (5 ขอ)5. พฤตกรรมดานสมพนธภาพทางสงคม (5 ขอ)คะแนนรวมของกล มท 1-4 เปนคะแนนทแสดงถงจดออนของเดก

ในดานนน ๆ (Total Difficulties score)สวนคะแนนในดานท 5 เปนคะแนนทแสดงถงจดแขงของเดก

(Strength score) ซงเปนสวนสาคญในการพจารณานาจดแขงมาใชเพอใหการชวยเหลอแกไขปญหาจดออนในดานอนๆ แกเดกตอไป ในขณะเดยวกนคะแนนดานสมพนธภาพทางสงคมกเปนตวบงชใหครไดทราบถงความยากงายในการแกไขปญหา ถาเดกมจดแขง (คะแนนดานสมพนธภาพทาง

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14142

Page 143: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 143

สงคมสง) การใหความชวยเหลอปญหาพฤตกรรมจะงายกวาเดกทไมมจดแขง (คะแนนดานสมพนธภาพทางสงคมตา) เปนตน

หนาท 2 ในดานหลงของแบบประเมน เปนการประเมนผลกระทบของพฤตกรรมวามความเรอรง สงผลกระทบตอบคคลรอบขาง ตอตวเดกเองมผลตอสมพนธภาพทางสงคม และชวตประจาวนของเดกมากนอยเพยงไรซงในสวนนใชคาสงสรปวา “เปนระดบความรนแรงของปญหา”

ขอแนะนาในการใช1. แบบประเมนจดแขงและจดออน ม 3 ชด คอ

1.1 แบบประเมนทนกเรยนประเมนตนเอง 1 ชด1.2 แบบประเมนทครประเมนนกเรยน 1 ชด1.3 แบบประเมนทผ ปกครองประเมนนกเรยน 1 ชด

แบบประเมนทง 3 ชดน มลกษณะขอคาถามคลายคลงกบคาถามในแบบประเมนทนกเรยนประเมนตนเองตลอดจนการตรวจใหคะแนน ยกเวนเกณฑการแปลผลตางกนเลกนอย

2. ครทประเมนนกเรยน ตลอดจนผ ปกครองทจะประเมน ควรร จกนกเรยนและมความใกลชดนกเรยนมาระยะหนง และประเมนทง 25 ขอในครงเดยว

3. ระยะเวลาทนกเรยนประเมนตนเอง ครประเมนนกเรยนหรอผ ปกครองเปนผ ประเมนนกเรยนควรเปนระยะเวลาทใกลกน

4. ครงแรกอาจใหนกเรยนประเมนตนเองกอน แลวคร ผ ปกครองสามารถใชแบบประเมนตนเองฉบบของคร ผ ปกครอง ทาการประเมนนกเรยนซา เพอดผลทไดวาสอดคลองกนหรอไม

5. อาจใชการสมภาษณ หรอเครองมออนชวยในการพจารณาเพมเตมกรณทเหนวาผลทไดขดแยงกบความเปนจรง อยาลมวา ไมมเครองมอ

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14143

Page 144: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

144 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

ชนดใดสมบรณแบบ ขนอย กบสภาพความพรอมของผ ตอบแบบประเมนเปนสาคญ แบบประเมนตนเองชดนเปนเพยงเครองมอเพอชวยเหลอในการคดกรองปญหานกเรยนเทานนไมใชเปนตวชนาคร ในการตดสนปญหานกเรยน

6. การประเมนพฤตกรรมนกเรยน เปนการประเมนในชวง 6 เดอนทผานมา ยกเวนการใชเพอตดตามลกษณะพฤตกรรมของนกเรยน

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14144

Page 145: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 145

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14145

Page 146: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

146 ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน

รายนามคณะทางาน

อนทรา พวสกล ศนยสขภาพจตวณา อนทรยงค ศนยสขภาพจตจาเนยร สตาเขตร ศนยสขภาพจตปทมทพย สภานนท ศนยสขภาพจตเสาวนย พฒนอมร ศนยสขภาพจตสวฒนา ศรพนผล ศนยสขภาพจตศศกร วชย ศนยสขภาพจต

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14146

Page 147: คู่มือดูแลสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน

ค มอดแลสขภาพจตเดกวยเรยน 147

ÊØ¢ÀÒ¾¨Ôµà´ç¡ÇÑÂàÃÕ¹.pmd 25/4/2551, 10:14147