อนาคตจักรีไมมี...เสื่อม ในป พ.ศ. 2543 พระเจาอยูหัวทรงมีทีทาวาจะถอนพระองคเพื่อไปสูความสันโดษคือ จะทรงปลีกวิเวกท่ีวังไกลกังวลริมชายหาดทะเลหัวหินเหมือนพระมหาชนกในวรรณคดีท่ีทรงนํามาเผยแพรใหมเพื่อการปฏิบัติธรรมข้ันสุดทายท่ีจะนําไปสูการรูแจง พระองคทรงทําทาเหมือนจะปลอยวางความดิ้นรนกระเสือกกระสนท่ีเคยไดทรงปฏิบัติมาตลอดในอดีตที่แสนจะยาวนาน แตพระเจาอยูหัวก็ไมสามารถท่ีจะละท้ิงพระราชภารกิจไดโดยส้ินเชิงเหมือนกับวาพระราชภารกิจยังมิไดบรรลุผลสําเร็จครบถวนบริบูรณ มีหลายคร้ังท่ีทรงปรากฏพระองคในการถวายสัตยปฏิญญาณของรัฐมนตรีใหม ทรงตอนรับพระราชอาคันตุกะคนสําคัญ และโปรดเกลาใหผูบริจาคหรือกลุมขาราชการเขาเฝา เชน ในวาระการเล่ือนยศนายทหารประจําปในเดือนกันยายน พ.ศ. 2543 ทรงเสด็จออกเปนขาวทางโทรทัศนในการใหนักวางแผนของกรุงเทพเขาเฝา ทรงกําชับกําชาพวกเขาอยางยืดยาวเรื่องการจัดการจราจร และเม่ือเกิดน้ําทวมหาดใหญใน 2 - 3 สัปดาหตอมาก็ยังไดทรงบรรยายออกโทรทัศนยืดยาวอีกครั้งตอเจาหนาท่ีรับผิดชอบงานดานภัยพิบัติสาธารณะ เสด็จกลับกรุงเทพเพื่อพระราชทานพระราชดํารัสเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ทรงเลาเร่ืองศีลธรรมท่ัวๆไป และเร่ืองขําขันถอมพระองคและทรงเหน็บแนมนักการเมืองเชนเคย แตสวนใหญแลวทรงแยกพระองคประทับอยางสันโดษ พระราชกรณียกิจหลักดูเหมือนจะเปนการนิ พนธหรือเขียนหนังสือเร่ืองของสุนัขท่ีมีช่ือเรียกวา คุณทองเเดง อันเปนชีวประวัติของสุนัขท่ีทรงรับเล้ียงมา 4 ปแลว คุณทองแดงมีช่ือเสียงโดงดังจากการเปนสุนัขทรงโปรดของพระเจาอยูหัวและหนังสือชีวประวัติของคุณทองแดงท่ีพิมพในป พ.ศ. 2545 ก็มีพระบรมฉายาลักษณพระเจาอยูหัวทรงกอดและเลนกับคุณทอง แดงในหลายภาพทรงแยมพระสรวลอยางท่ีไมคอยมีใครไดพบเห็นกันบอยนัก ดูผิวเผินแลวหนังสือหนา 84 หนาท้ังภาษาอังกฤษและไทยวาดวยสุนัขพันธุทางหรือหมาไทยตัวหนึ่งท่ีอาจถูกมองขามวาเปนเพียงพระเกษมสําราญหรืองานอดิเรกของในหลวงเทานั้นท่ีทรงเตือนพสกนิกรวา แมแตสุนัขขางถนนก็ไมไดตํ่าตอยกวาสุนัขฝร่ังพันธุแท แตหนังสือเลมนี้มีความหมายมากกวานั้น เพราะทรงบรร ยายอบรมส่ังสอนพสกนิกรใหเห็นเปนตัวอยางโดยทรงบรรยายวาคุณทองแดงเปน “หมาธรรมดาท่ีไมธรรม ดา” คือ มันมีสํานึกเคารพตอพระเจาอยูหัวอยางสงบเสง่ียมเจียมตัว รูจักท่ีตํ่าท่ีสูง รูจักการวางตน รูกาล เทศะ ไมตีตนเสมอทาน ทรงไดมันมาเม่ือมันเกิดมาไดไมกี่วัน กอนนั้นมันรองท้ังวัน แตพอถูกนํามาถวายพระเจาอยูหัว มันก็หยุดรองและคลานเขาไปหมอบอยูบนพระเพลาหรือตักของพระองคราวกับขอฝากชีวิตไวแลวมันก็หลับไปเลย ไกลจากความกังวล ความเหงาและความกลัว คุณทองแดงคลองแคลววองไว ฉลาดและสนอกสนใจปฏิบัติตามคําส่ังของพระเจาอยูหัวโดยไมเคยต้ังคําถามหรือแสดงความสงสัย มันถวายการปก ปองในหลวงจากสุนัขตัวอ่ืนๆ โดยไมตองส่ังหรือตองการประจบเพื่อหวังรับเกียรติยศหรือเคร่ืองราชยใดๆ ท่ีนาท่ึงสําหรับสุนัขท่ีมีชาติกําเนิดแบบไพรหรือสุนัขขางถนนก็คือ มันเดินอยางผูดี มีทวงทาของชาววัง กล่ินไมเหม็นสาบ ไมเหา และท้ังที่เปนสุนัขตัวโปรดของพระเจาอยูหัว แตมันกลับถอมเน้ือถอมเนื้อถอมตัว

มันรูจักการวางตัวท่ีพอเหมาะเวลาเขาเฝาพระเจาอยูหัวอยู มันจะเขาเฝาในหลวงก็ตอเม่ือมีพระบรมราชโอง การรับส่ังเทานั้น และมันก็มีกิริยามารยาทอันงดงามอยูตลอดเวลา และปฏิบัติตนไดถูกตองตามประเพณีปฏิ บัติอยางเปนทางการทุกประการ โดยไมเคยวางตนอยูเหนือพระเจาอยูหัว สวนสุนัขตัวอ่ืนๆแมแตลูกๆของคุณทองแดงเองจะแสดงอาการปล้ืมปติดีใจตลอดเวลาท่ีเขาเฝาพระเจาอยูหัวดวยการโดดข้ึนพระเพลา (ตัก) และเลียพระพักตพระเนตรของในหลวง แตคุณทองแดงไมเคยและไมมีวันทําอยางนั้นตอใหในหลวงทรงดึงตัวมันข้ึนมาเพื่อกอด ทองแดงก็จะรีบหมอบกราบบนพื้นอยางรวดเร็ว หูหลุบในอาการแสดงความเคารพนบนอบ ขาราชการในวังรายหน่ึงบอกวา หากอยากรูวาจะน่ังอยางไรใหงามเวลาเฝาในหลวงก็ใหดูตัวอยางจากคุณทองแดง คนไทยบางคนอาจรับไมไดกับการประชดเปรียบเปรยใหยกยองเทิดทูนพระเจาอยูหัว โดยยกสุนัขใหเปนแบบอยาง แตคนไทยสวนใหญรักคุณทองแดงและหนังสือพระราชนิพนธเลมนี้มีคนซ้ือหนังสือเลมนี้ไปมากกวา 500,000 เลมกลายเปนหนังสือท่ีขายดีท่ีสุดของไทยตลอดกาล เส้ือยืดคุณทองแดงก็มียอดขายในปริ มาณใกลเคียงกัน โดยถวายผลกําไรจากการขายโดยเสด็จพระราชกุศล หนังสือเร่ืองของคุณทองแดงจึงสะ ทอนพระบรมเดชานุภาพของพระเจาอยูหัว แมวาจะทรงแทรกแซงทางการเมืองและการบริหารประเทศมาโดยตลอด รวมทั้งเปนการสยบบรรดาผูท่ีชอบวิพากษวิจารณเร่ืองของพระราชวงศ พระเจาอยูหัวยังทรงเปนท่ีรักและเทิดทูนของพสกนิกรสวนใหญดวยพระปรีชาสามารถอันชาญฉลาดในการปกปองพระราชวงศจักรีไมใหตองถูกเบียดขับ โดยวิถีแหงทุนนิยมเสรีประชาธิปไตยสมัยใหม แตความสําเร็จนี้กลับกลายเปนอุปสรรคในการเปล่ียนผานเพื่อพัฒนาจากการเปนราชอาณาจักรไปสูความเปนประเทศสมัยใหม เพราะถึงแมวาสถาบันพระมหากษัตริยไทยจะยังอยูรอดไมส้ินพระราชวงศเหมือนกับสถาบันกษัตริยของลิเบียและเอธิโอเปย แตสถาบันกษัตริยของไทยก็ไมเคยปรับตัวเพื่อพัฒนาไปสูความเปนสถาบันกษัตริยตามอยางญ่ีปุนหรือยุโรปในศตวรรษท่ี 20 แตพระเจาอยูหัวกลับไดทรงสถาปนาลัทธินิยมเจาซ่ึงเปนระบอบของการแสวงหาอํานาจในระบบการเมืองของไทยโดยพระราชวงศ เปนการเมืองการปกครองแบบโบราณท่ีมีพระมหากษัตริยทรงเปนศูนยกลางของอํานาจยังคงดํารงอยูตอไปซ่ึงเปนเร่ืองท่ีแปลกมาก เพราะการข้ึนครองราชยของพระองคมาจากของการสืบเช้ือสายพระราชวงศท่ีเปนเร่ืองบังเอิญแทๆนาจะทําใหพระองคเปนไดแคสัญญลักษณในทางการปกครองเทานั้น แตสถาบันพระมหากษัตริยของพระเจาอยูหัวภูมิพลไดตอสูชวงชิงอํานาจทางการเมืองตามระบอบรัฐธรรมนูญและกระบวนการพัฒนาประชาธิปไตยตลอดเวลานับแตการข้ึนครองราชยของพระองค การตอตานแข็งขืนตอการเปล่ียนแปลงของสถาบันกษัตริยนั้นเปนเร่ืองธรรมดาท่ีพบเห็นกันไดท่ัวไป เชน บรูไน เนปาล และตะวันออกกลาง ตางขัดขวางการปรับปรุงระบบการปกครองเหมือนกัน แตสถาบันพระมหา กษัตริยของไทยนั้นมีขอแตกตางตรงท่ีวา แทนท่ีจะรักษาอํานาจไวดวยการบังคับและปราบปรามมวลชน แตพระเจาอยูหัวภูมิพลกลับทรงใชภาษาและโวหารชักจูงพสกนิกรใหเคลิบเคล้ิมวาประเทศไทยนั้นตองพึ่งพาสถาบันพระมหากษัตริยท้ังในเชิงสังคมวัฒนธรรมการเมืองการปกครองและใหคนไทยมีความพึงพอใจตอสภาพท่ีเปนอยู ความสําเร็จของพระองคนั้นไมไดเปนส่ิงท่ีเกิดข้ึนเอง แตเปนผลมาจากความพยายามท่ียอด

เยี่ยมของพระองคและขาราชบริพารในวังนับรอยๆคนรวมทั้งหนวยงานอ่ืนๆท่ีไดบรรจงสรางกันข้ึนมาจนทําใหพระเจาอยูหัวทรงมีสถานะเปนเทพเจาผูสูงสง มี 2 ปจจัยท่ีทําใหการสถาปนาระบอบกษัตริยประสบผลสําเร็จอยางดีเยี่ยม ปจจัยแรกคือ ในหลวงภูมิพลทรงเปนบุคคลในอุดมคติสําหรับการฟนคืนสถาบันพระมหากษัตริยใหดํารงอยูตอไป หลังการสวรรคตอันนาสลดของในหลวงอานันท ในหลวงภูมิพลทรงยอมรับหนาท่ีในการครองราชบัลลังกอยางไมมีเง่ือนไข ทรงมีศักยภาพสูงในการเรียนรู และไมมีขอเกี่ยงงอนใดๆ และไมยอมพระองคตอความโลภ ความเมินเฉย หรือการเสพสุขและความหรูหราฟุงเฟอมากเกินไป ปจจัยท่ี 2 คือ ความเปนชาวพุทธในสายเลือดของคนไทยท่ีแมวาจะมีการปฏิวัติ พ.ศ. 2475 มาหลายปแลว แตคนไทยยังคงมองตนเองวา เปนชนชาติไทยท่ีมีรากเหงาของพุทธศาสนา และมีความรักใครสมัครสมานสามัคคีในความจงรักภักดีตอสถาบันกษัตริย คณะราษฎร พ.ศ. 2475 โดยเฉพาะจอมพล ป. พยายามอยางมากท่ีจะตัดการเช่ือมโยงระหวางพุทธศาสนากับสถาบันพระมหากษัตริยออกจากกันเพื่อจะไดลบลางภาพอันสวยงามของความเปนธรรมราชาที่ถูกปลุกใหฟนชีพข้ึนมาชวงหลังสงครามโลกคร้ังท่ี 2 โดยพวกกษัตริยนิยมท่ีเล็งเห็นวามันเปนเร่ืองสําคัญอยางยิ่งท่ีจะตองเช่ือมความเปนเทพและธรรมราชาเขาดวยกันและสถาปนาความขลังความศักดิ์สิทธ์ิของสถาบันพระมหากษัตริยกลับคืนข้ึนมาใหม โดยมีทีมงานท่ีปรึกษาคนสําคัญของพระเจาอยูหัวคือ กรมหม่ืนพิทยลาภพฤฒิยากรและพระองคเจารังสิตประยูรศักดิ์ท่ีไดเนนย้ําความสําคัญของพิธีกรรมเหนืออ่ืนใดในฐานะเคร่ืองแสดงวัตรปฏิบัติอันบริสุทธ์ิ ดวยการปฏิบัติพิธีกรรมท่ีสําคัญท่ีสุดอยาง เชน พระราชพิธีกฐินหลวง และพระราชพิธีในวัดท่ีสําคัญท่ีสุดท่ีประดิษฐานพระแกวมรกตซ่ึงเปนพระพุทธรูปบูชาท่ีศักดิ์สิทธ์ิท่ีสุดพรอมดวยพระเถระท่ีเปนท่ีเคารพสูงสุดอยูเบ้ืองขางพระเจาอยูหัวท่ีไมมีผูใดอาจเทียบพระบารมีได ในระหวางนั้นทีมงานคณะท่ีปรึกษาของพระเจาอยูหัวก็ทําหนาท่ีปกปองพระองคไมใหถูกสาธารณะมองไดวา ทรงลดพระองคลงมาเลนการเมือง ต้ังแตจุดเร่ิมแรกสุดของรัชกาลจนถึงทศวรรษ 2530 โดยการแทรก แซงของพระเจาอยูหัวมักจะทรงกระทําเบ้ืองหลังมานหนาท่ีปดคลุมดวยเหลาพระราชวงศ องคมนตรีและขารับใชในวังท่ีจงรักภักดีอยางท่ีสุด โดยใชวิธีปองปากกระซิบบอกถึงพระราชประสงคของพระองคเฉพาะกับผูท่ีพวกเขาไวใจไดเทานั้น และเขียนพระราชโองการดวยสํานวนโวหารที่รุมรามราวกับวาเปนภาระยุงยากท่ีพระเจาอยูหัวจําใจตองทําแทนที่มันเปนพระราชประสงคของพระองคเอง นโยบายท่ีทรงชักใยอยูเบ้ืองหลังนี้ทําใหพระองคทรงมีจุดขายท่ีแตกตางไปจากนักการเมืองท่ีอยากมีอํานาจทางการเมืองท่ีมักจะพูดมากกวาทํา โดยไมสนใจเร่ืองพิธีกรรมและการผูกโยงกับคนและส่ิงศักดิ์สิทธ์ิท่ีสูงสงดวยบุญบารมี เปนความแตก ตางอยางส้ินเชิงระหวางพระเจาอยูหัวผูศักดิ์สิทธ์ิและสูงสงกับนักการเมืองผูตํ่าชาเลวทราม พระเจาอยูหัวทรงผูกสัมพันธเฉพาะกับขาราชการและทหาร และทรงหลีกเล่ียงไมใหถูกมองวาทรงเกลือกกล้ัวกับนักการ เมือง เวนเสียแตวาเขาเหลานั้นจะสวมเคร่ืองแบบนายพลอยางจอมพลสฤษดิ์และพลเอกเปรม พระเจาอยูหัวทรงต้ังพระทัยท่ีจะสรางพระองคใหแตกตางจากนักการเมือง โดยถือเปนเร่ืองของพระมหากรุณาธิคุณท่ีไดทรงเสียสละเพื่อประเทศชาติและประชาชนตามหลักแหงทศพิธราชธรรม แตเวลาท่ีนักการ เมืองหรือนักธุรกิจทําอยางเดียวกันจะถูกมองวา เปนแคการสรางภาพเพื่อผลประโยชน ในชวงทศวรรษ 2530

วังเร่ิมไดรับเงินบริจาคกอนใหญโดยตรงจากวัดท่ีรํ่ารวยหลายแหงเพื่อถวายโดยเสด็จพระราชกุศล กลายเปนวงจรของการทําบุญแบบใหมจากประชาชนทําบุญผานวัดนําไปถวายตอใหวัง และไมใชจากเดิมท่ีวังไปทําบุญถวายแกวัด กลายเปนวา พระเจาอยูหัวทรงมีสถานะท่ีสูงกวาพระและสูงกวาวัด เพราะแมแตพระยังตองรวบรวมเงินไปถวายแดพระองค เปนการสําแดงความสูงสงเปนเลิศเหนือบรรดาคูแขงท่ีเปนมนุษยรวม ท้ังเร่ืองระบอบประชาธิปไตย ตองถือวามีความสําคัญรองลงมาจากพระเจาอยูหัวดวยเชนเดียวกัน เม่ือแรกเร่ิมนั้นประชาชนท่ัวไปเขาใจวา ประชาธิปไตยหมายถึงการมีรัฐบาลท่ีมาจากการเลือกต้ังท่ีทําหนาท่ีตามความตองการของประชาชนท่ีเสรี โดยมิไดมีการเอยถึงสถาบันพระมหากษัตริย ในป พ.ศ. 2520 รัฐบาลใชคําวา “ระบอบประชาธิปไตยอันมีกษัตริยเปนประมุข” แตพระเจาอยูหัวมีพระราชประสงคท่ีจะแสดงใหเห็นวาสถาบันพระมหากษัตริยต้ังแตในอดีตนั้นเปนประชาธิปไตยโดยเน้ือหา มิหนําซํ้ายังยิ่งใหญกวาและกวางขวางกวาประชาธิปไตยท่ีนําเขาจากตะวันตกท่ีคับแคบจึงไดมีการอางหลักศิลาจารึกสมัยพอขุนรามคําแหงวาเปนแถลงการณประชาธิปไตย (Democratic Manifesto) ทรงตองย้ําแลวย้ําอีกวา พระมหากษัตริยแหงราชวงศจักรีทุกพระองคทรงเปนพระมหากษัตริยของประชาชน และตองทําใหประชาชนเช่ือใหจงไดวา รัช กาลที่ 7 ทรงเปนผูใหกําเนิดประชาธิปไตยท่ีมีรัฐธรรมนูญดวยพระองคเองในป พ.ศ. 2475 ในป พ.ศ. 2535 พระเจาอยูหัวไดรับส่ังแกนักเขียนฝรั่ง 2 คนวา รัชกาลท่ี 4 ทรงเปนพระมหากษัตริยท่ีทรงแนะนําความคิดประชาธิปไตยมาสูสยามใหคนไทยไดรูจัก และหลังจากนั้นรัชกาลท่ี 7 ทรงสานตอพระราชภารกิจจนสําเร็จดวยการพระราชทานประชาธิปไตยเต็มรูปแบบแกราษฎรตามพระราชประสงคของพระองคเอง คําแอบอางและการอธิบายดังกลาวนี้ไดรับการเผยแพรโฆษณากรอกหูกรอกตาตามงานเขียนทางวิชาการ ตําราเรียนและละครโทรทัศนจนเปนความเช่ือความเขาใจของคนไทยท่ัวไปวา พระเจาอยูหัวผูทรงทศพิธราชธรรมท่ีทรงอุทิศพระองคดวยความเสียสละคือ เนื้อแทของประชาธิปไตยท่ีบริสุทธ์ิท่ีไดทรงรับใชพสกนิกรอาณาประชาราษฎรของพระองคโดยไมใชเพียงเพื่อพระองคเองหรือเพื่อหวังคะแนนเสียงจากเขตเลือกต้ัง เนื่องจากวาพระองคทรงเปนพระมหากษัตริยจึงมีขอมูล หรือพระปรีชาสามารถท่ีสืบมาจากบุรพมหากษัตริยท่ีทรงทราบวาประชาชนตองการอะไร กลาวโดยสรุปก็คือ สถาบันพระมหากษัตริยท่ีเปนองค ประกอบสําคัญของระบบขุนศึกศักดินาโบราณไดถูกสถาปนาใหเปนองคประกอบสําคัญของประชาธิปไตยสมัยใหม ในทางตรงขามสมาชิกสภาผูแทนราษฎรกลับไมมีความสําคัญในโครงสรางระบอบประชาธิปไตย ในปลายทศวรรษ 2500 พระเจาอยูหัวทรงดูถูกดูแคลนนักการเมืองอยางเปดเผยวา เปนแคพวกท่ีรับใชแตตน เองกับกลุมผลประโยชนแคบๆและทรงอวดผลงานจากโครงการพระราชดําริของพระองควาดีกวา การสรางภาพวาสถาบันกษัตริยเปนประชาธิปไตยมาแตเดิมเปนเร่ืองยาก เพราะคนไทยเขาใจวาประชาธิป ไตยเกี่ยวของกับการเลือกต้ังตัวแทนของประชาชนอันเปนคุณสมบัติท่ีกษัตริยไมมี ดังนั้นวังจึงตองยืนยันวา กษัตริยราชวงศจักรีทุกพระองคเปนกษัตริยท่ีประชาชนนิยมและจะไมนั่งอยูบนบัลลังก หากไมไดรับการสนับสนุนจากประชาชนหรือไมไดปกครองดวยความเที่ยงธรรม ในหลวงภูมิพลจึงมักจะอางวา ทรงไดรับการเลือกต้ังมานั้นเอง อยางท่ีไดพระราชทานสัมภาษณวา “เราเปนกษัตริยท่ีไดรับการเลือกต้ังมา หากประชา ชนไมตองการ พวกเขาสามารถไลเราออกได”

แตพระเจาอยูหัวทรงไมเคยเช่ือม่ันการเลือกต้ังและทรงไมเห็นสาระประโยชนจริงๆ สําหรับการเลือกต้ังผู แทนมาเปนผูนํา และพระองคทรงไมเคยสนับสนุนรัฐบาลท่ีมาจากการเลือกต้ัง ทรงพระเกษมสําราญโดยไมตองมีการเลือกต้ังในชวงจอมพล สฤษดิ์ และจอมพล ถนอม ทรงสนับสนุนใหมีวุฒิสภาแตงต้ังและพระองคมักจะทรงเปนคนแตงต้ังเองเพ่ือครอบงําสภาผูแทนราษฎร ทรงสนับสนุนนายกรัฐมนตรีอยาง พล.อ. เปรมท่ีคุมท้ังสองสภา ทาทีของในหลวงมีอิทธิพลใหสาธารณชนไทยเกิดอคติตอการเลือกต้ังเวลารัฐบาลท่ีมาจากการเลือกต้ังประสบความลมเหลวจากการบอนทําลายของพระองคเอง พระองคทรงผนวกเอาประชาธิปไตยเขาไวในความเปนธรรมราชาของพระองคซ่ึงเปนเร่ืองตัวบุคคลมากไป เปนการสรางแนวคิดทําใหพลเมืองยึดถือตัวบุคคลคือ ยึดพระเจาอยูหัวภูมิพลเปนศูนยกลาง ในฐานะท่ีมีบุญบารมีท่ีกาวหนามากท่ีสุดในราชอาณาจักร ทรงเนนย้ําความสามัคคีใหเปนท้ังหนาท่ีพลเมืองและคุณธรรม ทรงสอนวา ประชาธิปไตยเปนระบบท่ีออกแบบมาเพ่ือประโยชนของท้ังชุมชนจึงตองไมแกงแยงแขงขันเพื่อผลประโยชนของตัวเอง แตทุกคนตองทํางานรวมกันดวยเปาหมายเดียวกัน ดังนั้นความสามัคคีท่ีไมใชการแขงขันกันของพรรคการเมืองจึงเปนหนทางสูประชาธิปไตยท่ีแทจริง สวนในเร่ืองของธรรมะพระองคทรงตีความวา ชะตาของคนไทยลวนผูกอยูกับชุมชน และการกระทําของบุคคลจะตองถูกพิจารณาในแงผลท่ีมีตอคนอ่ืนๆ ชะตากรรมของประชาชนน้ันผูกกับรัฐ และชะตากรรมของรัฐผูกอยูกับสถาบันกษัตริย แตความสามัคคีและความจงรักภักดียังไมพอเพียงสําหรับการแกปญหาท้ังหมด ทรงสรุปวาความเฉ่ือยเนือยหรือความข้ีเกียจของชาวบานทําใหประเทศชาติไมพัฒนา โดยไมทรงโยงเร่ืองนี้เขากับการขาดโอกาส การ ศึกษาหรือขอมูลขาวสาร ไมวาจะอยางไรชาวบานไมไดทํางานหนักพอสําหรับประเทศชาติ ดังนั้นในหลวงภูมิพลจึงเติมความอุตสาหะเขาไปในรายการคุณธรรมประจําใจ โดยเนนงานสวนรวมมากกวางานสวนตน ทรงตําหนิคนท่ีไมทํางานหนักวา ขัดขวางการพัฒนาของตนเองและทํารายประเทศชาติ “เด็กๆจะตองรูวา ความสุขและและความงดงามในชีวิตไมไดเกิดข้ึนมาเอง หากมาจากการทํางานท่ีดีและความประพฤติท่ีดีอยางตอเนื่อง คนท่ีทําตัวไมดีไมยอมทํางานอยางอุตสาหะจะไมมีวันมีความสุข” ในอีกดานหนึ่งทรงตีตราความอยากความปรารถนาอันเปนลักษณะของทุนนิยมวา เปนอุปสรรคตอความสามัคคีและความกาวหนา นายทุนนั้นเห็นแกตัว แบงเขาแบงเราและเอาเปรียบ มีพระราชดํารัสในป พ.ศ. 2523 วา “คนท่ีหวังแตประโยชนสวนตัวจะไมไดรับการสรรเสริญ เราตองพยายามรวมมือในการทํางานเพ่ือ ใหประโยชนท่ีทุกคนตองการจะกลายเปนประโยชนตอประเทศชาติ” หลังวิกฤตเศรษฐกิจชวงป พ.ศ. 2540 ทรงสรุปวา การเนนกิเลสแบบทุนนิยมนั้นเปนความผิดพลาดหลักในระบบของไทย ทรงเสนอทฤษฎีใหมคือ เศรษฐกิจพอเพียงของพระองคข้ึนแทนซ่ึงจะจัดการระงับความอยากและความโลภ ตรัสวา “ความพอเพียงคือ ความพอประมาณ หากเราพอประมาณ เราจะมีความอยากนอยลง หากเราอยากนอยลงจะเอาเปรียบคนอ่ืนนอยลง หากทุกๆชาติยึดความคิดนี้ โดยไมสุดโตงหรือไมรูจักพอในความปรารถนา โลกก็จะความสุขกวานี้” อุปสรรคสําคัญท่ีสุดสําหรับการรุดหนาไปในแนวทางประชาธิปไตยของธรรมราชาหรือธรรมาธิปไตยคือ รัฐธรรมนูญและหลักกฎหมายหรือหลักนิติธรรม (Rule of Law) คนท่ัวไปเขาใจวา รัฐธรรมนูญเปนส่ิงสํา

คัญของประชาธิปไตย หลักการนี้ไดรับการหนุนเสริมโดยนิทานของวังเองท่ีสดุดีรัชกาลที่ 7 วา ทรงเปนผูประทานรัฐธรรมนูญฉบับแรกใหแกปวงชนชาวไทย ทําใหราชอาณาจักรเปนประชาธิปไตย แตวังก็ไมสามารถเปนเจาของหรือกุมรัฐธรรมนูญได เม่ือจอมพล ป. เพิ่มรัฐธรรมนูญเขาไปในสถาบันของประเทศ “ชาติ - ศาสน - กษัตริย - รัฐธรรมนูญ” โดยจอมพล ป. เนนท่ีรัฐธรรมนูญในฐานะคูแขงเชิงสถาบันตออํานาจกษัตริย คนไทยทุกคนสามารถอางสิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญได และวังไมสามารถโตแยง ในชวงป พ.ศ. 2488 - 2500 พวกนิยมเจาพยายามใชรัฐธรรมนูญใหเปนประโยชนกับวัง แตหลังจากนั้นพระเจาอยูหัวภูมิพลทรงเอาแตจะบอนทําลายรัฐธรรมนูญ ทรงรูสึกวาเสรีภาพทางโลกียเปนสาเหตุของการแตกความสามัคคีและความระสํ่าระสายของคนในชาติ เปนชองทางใหพวกคอมมิวนิสตเขามายึดอํานาจ เพื่อจะชักนําประชาชนไปในทางของพระองคทรงนําคติพุทธวา ดวยอนิจจังหรือความไมจีรังเขามาในเร่ืองรัฐธรรมนูญ ตรัสวา การประกาศใช การแกไข และการฉีกรัฐธรรมนูญซํ้าแลวซํ้าเลาจนเปนสถิติประจํารัช กาลของเขาน้ันเปนขอพิสูจนวา รัฐธรรมนูญเปล่ียนแปลงงายเกินไปที่จะเปนเสาหลักของชาติได การที่ไทยอยูรอดมาไดผานรัฐธรรมนูญหลายฉบับแสดงใหเห็นวา รัฐธรรมนูญไมจําเปน มีแตธรรมะเทานั้นอันเปนกฎ หมายอันสมบูรณท่ีเปนฐานธรรมปฏิบัติของพระเจาอยูหัวท่ีแนนอนและถาวร และเปนพื้นฐานสําคัญของชาติไทย “เม่ือรัฐธรรมนูญถูกฉีกไป หรือรัฐสภายุบไป อํานาจของประชาชนกลับมาทีเรา รวมถึงกฎหมายแพงและอาญาท้ังหมดดวย กฎหมายถูกใชอยางไมเปนธรรมอยางไรเพื่อประโยชนของคนจํานวนนอยท่ีมีอํานาจและรังแกคนออนแอ ขณะท่ีการกระทําของพระเจาอยูหัวท้ังเท่ียงตรงและเปนธรรม การใชกฎหมายอยางเด็ดขาดตองมีแรงจูงใจหรือความต้ังใจท่ีดี และคํานึงถึงผลของการกระทํา แมบางอยางละเมิดกฎหมาย แตจริงๆแลวเปนประโยชนแกชุมชนโดยรวม ดังนั้นกฎหมายทางโลกยและรัฐธรรมนูญจึงเปนเครื่องมือท่ีไรมโนธรรมท่ีสามารถทําลายความสามัคคีและทําใหผูคนทําลายกันได พระองคทรงใหคําแนะนํากับสภารางรัฐธรรมนูญในป พ.ศ. 2540 เพื่อใหรัฐธรรมนูญใหมส้ันและเรียบงายท่ีสุด อยางท่ีบริวารของวัง ม.ร.ว. ทองนอย ทองใหญ เขียนในทศวรรษ 2523 วา รัฐธรรมนูญเดียวท่ีจําเปนคือ ฉบับท่ีเชิดชูความปรองดองภายใตรมเศวตฉัตรของพระเจาอยูหัวภูมิพล ความสําเร็จของพระเจาอยูหัวในการทําใหสถาบันกษัตริยเปนศูนยกลางรัฐมีรากเหงาสวนใหญมาจากพุทธศาสนาเถรวาทแบบไทยและความสามารถอันเยี่ยมยอดของวังในการใชประโยชนและดัดแปลงความเช่ือทางพุทธศาสนา ทําใหแนวทางของพระองคมีอํานาจนําเหนือประชาชนอยูเสมอ เนื่องจากประชาชนเช่ือวาพระ องคทรงปฏิบัติธรรมช้ันสูงเหมือนรัชกาลท่ี 4 ทรงหลอมรวมท้ังภูมิปญญาของธรรมราชาตามขนบและความ รูสมัยใหมเขาดวยกัน ท่ีหาญกลายิ่งกวานั้นคือ อุดมการณของรัฐและสังคมที่ปกครองแบบพุทธสมัยใหมท่ีถือความศักดิ์สิทธ์ิของกษัตริยและกํากับพฤติกรรมของประชาชนดวยหลักธรรมท่ีทรงเผยแผคือ อาณาจักรสุโขทัยท่ีอยูในอุดมคติแบบไตรภูมิพระรวงท่ีมีผูนําท่ีศักดิ์สิทธ์ิปกครองตามหลักศาสนา และปฏิบัติธรรมในระดับสูงสุด ทรงควบตําแหนงผูนําท้ังทางการเมืองและทางจิตวิญญาณ และปกครองตามการตีความหลัก ธรรมของพระองคเอง การหยั่งรูวาอะไรเปนส่ิงท่ีดีท่ีสุดสําหรับประชาชนไมไดเกิดจากประสบการณการบริ หารงานสมัยใหม แตเกิดจากการถือปฏิบัติทศพิธราชธรรมของพระองค

หัวใจสําคัญในการสรางฐานระบบการเมืองท่ีอิงศาสนาคือ การบรรจงสรางภาพแหงกษัตริยจักรีโดยเฉพาะพระเจาอยูหัวภูมิพลใหเปนท้ังธรรมราชาและเทวราชาไปพรอมกัน ประทับอยูตรงจุดท่ีสวรรคบรรจบกับพื้นโลก การสรางภาพอยางนี้ดําเนินมาโดยไมเคยหยุดหยอนตลอดรัชกาลท่ี 9 แมวาโดยทางการแลวในหลวงจะเปนกษัตริยสมัยใหมท่ีมีอํานาจจํากัด แตหนังสือหนังหาตําราเรียนนับไมถวน พิธีกรรมท้ังของวังและวัด การยกยองจากผูคนตางๆ โดยเฉพาะพระช้ันผูใหญ วาดภาพใหพระเจาอยูหัวภูมิพลทรงอยูในฐานะผูนําสุดขลังท่ีมีอํานาจพิเศษตามพันธุกรรมและวิสัยทัศนท่ีไปพนโลกีย แถมดวยการสรางภาพดวยพระองคเองท่ีแสดงการหลุดพนไปจากโลกียนี้ เชน อัศจรรยเร่ืองตัวเลข การปฏิบัติพิธีกรรมพราหมณ - ฮินดูสุดขลังดั้งเดิม การมอง ขามคนและกลไกของรัฐบาลสมัยใหมและการสนพระทัยแตพระและชาวพุทธในการโฆษณาวิสัยทัศนของพระองคเอง การสรางภาพดังกลาวไมไดโจงแจงเห็นชัดเจนจับตองไดเสมอไป ในวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมไทย กษัตริยไมสามารถท่ีจะระบุอยางตรงๆวาเปนเทพ หรือกระท่ังวาบรรลุนิพพานเปนพระอรหันตแลว คนไทยพูดถึงกษัตริยวา เปนสมมติเทพซ่ึงมีความคลุมเครืออยางจงใจวา พระองคทรงอยูในระดับเดียวกับพระอรหันตหรือพระโพธิสัตวซ่ึงเปนตําแหนงวาท่ีพระพุทธเจา ประเทศไทยในสมัยรัชกาลท่ี 9 เต็มไปดวยสัญลักษณบงช้ีความเปนสมมุติเทพหรือเทพเจาของในหลวงภูมิพล พระระดับสูงสุดตองกมกรานตอพระเจาอยูหัว ในหลวงทรงปฏิบัติพิธีกรรมทางศาสนาท่ีสําคัญท่ีสุดอยูพระองคเดียว ทรงสามารถเสกฝนและแกปญหาท่ีไมอาจแกได เชน ปญหาความยากจน ทรงสามารถสยบคนท่ีช่ัวรายไรเหตุผลท่ีแมจะทรงอํานาจ แตก็ตองสยบอยูแทบพระเทาของพระองค ทรงมีทรัพยศฤงคารและความงามสงาอันไรคูเปรียบ ประชาชนจากท่ัวทุกสารทิศลวนตองการพ่ึงโพธิสมภารของพระองค อยางท่ีเห็นในโทรทัศนเกือบทุกวัน และชาวพุทธตางชาติก็ยอมรับความเปนธรรมราชาของพระองค เม่ือพิธีกฐินหลวงขยายกิจการไปถึงจีน กัมพูชา ลาว พมา และศรีลังกา ปรากฏการณท่ีแสดงถึงความศักดิ์สิทธ์ิของความเปนธรรมราชา - เทวราชาของในหลวงภูมิพลมีหลากหลาย ท้ังโขลงชางเผือกกับฝูงรถยนตโรลสรอยซสีทองของพระองค ตลอดจนพระเคร่ืองของพระองคท่ีปกปกทหารหาญในสมรภูมิ ความบังเอิญของวาระครบ 10,000 วันของการครองราชยในป 2520 ท่ีตรงกับพระราชสมภพของรัชกาลท่ี 5 และ 8 ท่ีพระญาณสังวรสรรเสริญการยึดม่ันในทศพิธราชธรรมของพระองค การอุป สมบทหมูของคนนับพันคนเน่ืองในวาระสําคัญๆของพระองค การปลุกเสกพระราชชนนีใหกลายเปนนัก บุญหรือแมฟาหลวง และการออกหวย 999 ถึง 2 คร้ังในชวงวันเฉลิมพระชนมพรรษาในป พ.ศ. 2542 ท่ีเสริมสงเร่ืองประดาน้ีท้ังหมดคือ เหตุการณสําคัญและอัศจรรยท้ังหลายที่เกิดข้ึนซํ้าแลวซํ้าอีกไมรูจักหยุดหยอนตลอดชวงรัชกาลท่ีละมายกับพระพุทธเจา ตลอดจนความรํ่ารวยของวงวัฏอัศจรรยแหงการทําบุญรวมเสด็จพระราชกุศล พระเจาอยูหัวทรงสรางภาพสมมติเทพนี้โดยตรงในพระราชดํารัสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ทรงสําแดงญาณทัศนะแบบพระพุทธเจาถึงอุบัติการณเหนือธรรมชาติและปาฏิหาริยในรัชสมัยของพระองค สําแดงบุญญาธิการและปรีชาญาณอันไมอาจหยั่งถึงของผูเปนสมมติเทพ

ในการบรรยายเร่ืองความเปนกษัตริยแกผูฟงท่ีสวนผูใหญเปนชาวตางชาติท่ีสยามสมาคมในป พ.ศ. 2542 บริ วารใกลชิดพระองคคือ ทานผูหญิง บุตรี วีระไวทยะ อธิบายวาในหลวงภูมิพลเปนสมมติเทพ ตองคอยจัดการใหพระเจาอยูหัวภูมิพลเสด็จพระราชดําเนินอยูบนพรมเพื่อพระบาทจะไดไมสัมผัสดิน เหมือนพระศิวะ และเวลาเสด็จจะมีสัญลักษณครุฑปรากฏอยูหนารถหรือเฮลิค็อปเตอรพระท่ีนั่งเสมอ ทานผูหญิง บุตรี เลาเร่ืองดวยทาทีเครงขรึมอยางท่ีสุดถึงพระเจาอยูหัวภูมิพลในฐานะพระพรหมท่ีข่ีหงส เวลาเสด็จประทับขบวนเรือแหกฐินประจําปไปยังวัดอรุณตองประทับเรือสุพรรณหงส ในพิธีป พ.ศ. 2539 เสด็จกลับโดยเรือครุฑท่ีกองทัพเรือตอถวายใหมเปนการเฉพาะ ผลจากการไมยึดในวิถีปฏิบัติแหงพรหมนี้ ทานผูหญิง บุตรี บอกวาคือ พายุฝนฟาคะนองท่ีทําใหขบวนเรือตองเปยกโชก แตพอหรือพระท่ีนั่งถึงวัดอรุณ ฝนก็พลันหยุด เนื่องจากวาพระเจาอยูหัวภูมิพลคือ พระศิวะ ดังนั้นฝนจึงไมอาจกลํ้ากรายได “เราจึงมักจะพูดวามีอะไรบางอยางขางบนนั้น แมวาเขาจะเปนเทพในจินตนาการก็ตาม” มันคงงายท่ีจะอางวา เปนเร่ืองขนบธรรมเนียมประเพณี หรือการพูดกันเลนๆไมจริงจังหรือแคคุยกันในบรรดาสาวกผูคล่ังไคลท้ังหลาย แตพอมาดูหนังสือท่ีทรงนิพนธและพิมพในทศวรรษ 2533 2 เลมแรกคือ นายอิน กับ ติโต ตางเปนเร่ืองราวของผูนําท่ีปรีชาสามารถและอุทิศตน และเลมท่ี 3 คือ มหาชนก ซ่ึงชัดเจนวาพระเจาอยูหัวภูมิพลคือ มหาชนก ท่ีเปนเหมือนสะพานเช่ือมระหวางโลกและทวยเทพคือ ในหลวงภูมิพลเปนสมมติเทพ มีหนังสือเลมท่ี 4 พระอัตชีวประวัติภาษาอังกฤษของในหลวงภูมิพล The Revolutionary King ท่ีอํานวยการเขียนโดยในหลวงภูมิพลเองและพิมพท่ีลอนดอนในป พ.ศ. 2542 10 ปกอนหนานั้น ในหลวงภูมิพลทรงเชิญ วิลเลียม สตีเวนสัน ผูเขียนเรื่องนายอินทรใหมาเขียนหนังสือ สตีเวนสันพักอยูในวังสระปทุมของพระราชชนนีศรีสังวาลย และไดรับการสนับสนุนการคนควาและไดรับโอกาสพระราชทานสัมภาษณในวังอยางท่ีไมเคยปรากฏมากอน ผลลัพธคือ หนังสือท่ีนําเสนอพระเจาอยูหัวเปนเทพท่ีวิเศษอัศจรรยและลวงละเมิดมิไดอยางแทจริง The Revolutionary King โดยบอกเลาเร่ืองราวของกษัตริยที่ปรีชาสามารถ แตคนมักไมคอยรูคุณผูท่ีกอบกูประ เทศของพระองคดวยตัวของพระองคคนเดียวหลังจากสงครามและนําพาประเทศชาติฟนฝาพลังอันช่ัวรายอีกมากมายดวยทักษะอันมีมาแตกําเนิด ทรงพยายามนําประชาชนของพระองคใหหลีกหนีจากความโลภและความทะยานอยากไปสูคุณความดีแบบพุทธท่ีจะพาราชอาณาจักรไปสูความรมเย็นเปนสุข ชาวบานในชนบทเขาใจถึงความพยายามของกษัตริย แตนักการเมือง พอคาวาณิชยชาวจีน ขาราชการไรหัวคิด และนายพลท่ีมักใหญใฝสูงและขาในวังกลับไมเขาใจ The Revolutionary King แทบไมมีอะไรแตกตางไปจากงานอาเศียรวาทสดุดีชีวประวัติภาษาไทยจํานวนมากท่ีเกี่ยวกับราชสกุลมหิดลและรัชกาลท่ี 9 เลยแมแตนอย มันจัดเรียงเกร็ดเร่ืองราวประวัติศาสตรและถอยคําจากพระโอษฐในหลวงภูมิพล พระราชวงศและบริวาร เต็มไปดวยเร่ืองราวปานเทพนิยายมาตรฐานในรัชกาลท่ี 9 สอดรับกับทัศนะของวังและพระราชวงศท่ีนําเสนออยูตามส่ือตางๆ ท้ังหนังสือ เอกสาร รายการโทรทัศน และการโฆษณาชวนเช่ือ หนังสือ The Revolutionary King หรือ กษัตริยนักปฏิวัติ ของสตีเวนสันก็เชนเดียวกับหนังสือเกี่ยวกับพระเจาอยูหัวเลมอ่ืนๆท่ีลวนสอดแทรกไปดวยความล้ีลับและปาฏิหาริย เร่ิมดวยเร่ืองราวของเด็กหญิงกําพรา สัง

วาล ท่ีฟนฝาอุปสรรคกลายเปนแมของกษัตริย 2 พระองค ตอนเปนเด็กเจาฟาภูมิพลแสดงความสนใจเกินธรรมชาติในเร่ืองไฮดรอลิก ปาไม และวิศวกรรม และสามารถแปลบทกวีภาษายุโรป 5 ภาษา ความตายอันเปนปริศนาของพระเชษฐาอานันทมหิดลและการข้ึนนั่งบัลลังกของพระเจาอยูหัวภูมิพลเปนโองการสวรรค มีลางบอกเหตุเกิดข้ึนกอนในวัง ในหลวงภูมิพลท่ีกลัววา วิญญาณของในหลวงอานันทจะลองลอยรอนเรไปตลอดกาลจึงผนึกเปนหนึ่งเดียวกับวิญญาณของพระเชษฐาเพ่ือสานฝนของในหลวงอานันทใหเปนจริง นั่นคือ “พุทธประชาธิปไตย (Buddhlst Democracy)” ในหลวงภูมิพลทรงเลาในหนังสือถึงการพบวิญญาณของในหลวงอานันทในวังหลายสัปดาหหลังการสวรรคต “ไดยินเสียงฝเทาตามหลัง หลังเดินจากโกศมา ในงานพิธีตางๆ เราเคยมักจะตองเดินตามหลังพี่ชายอยูเสมอ ในช่ัวขณะนั้นเราลืมไปวาเขาตายไปแลว บอกเขาวา “เราตางหากท่ีตองเดินตามพี่ อยางนั้นจึงเหมาะสม” พี่ชายตอบวา “ต้ังแตบัดนี้ พี่เดินตามหลังเล็ก” หลังจากเสด็จครองราชยในชวงทศวรรษ 2493 พระเจาอยูหัวภูมิพลทรงพุงทะยานสูระดับสูงทางจิตวิญญาณอยางรวดเร็ว ดวยการทรงคนพบโลกอภิปรัชญาแหงสยาม ทรงมีพระปรีชาญาณท่ีชัดแจงอันไมปกติธรรมดา อ. ธงทอง จันทรางศุ คนของวังบอกกับสตีเวนสันวา ในหลวงภูมิพลเปนท่ียอมรับกันแลววา “เปนภาคหนึ่งชวงตนๆของพระพุทธเจา ตอสูกับอสูรและตานทานการยั่วยวน” เม่ือถึงทศวรรษ 2503 ปรีชาญาณของในหลวงภูมิพลแผขยายครอบคลุมท้ังโลกุตระและโลกียะ ตอนน้ีทรงสําแดงภูมิธรรมอันลึกซ้ึงชนิดท่ีเพื่อนรวมอาชีพเดียวกันในยุโรปไมสามารถเขาใจได ทรงสอนการนั่งสมาธิแก วสิษฐ เดชกุญชร ลูกนองท่ีลึกซ้ึงในรสพระธรรมอยูแลว และแกไขความบกพรองของการออกแบบของปนไรเฟลเอ็ม - 16 อยางนาฉงน ทรงมีประ สบการณเหนือโลกอีกมาก ทรงสัมผัสถึงวิญญาณของพระเชษฐาตลอดเวลา เม่ือ มจ. วิภาวดี รังสิต ส้ินชีพิ ตักษัยในป พ.ศ. 2520 เนื่องจากเฮลิค็อปเตอรถูกทหารปลดแอกพรรคคอมมิวนิสตไทยยิงตก ในหลวงภูมิพลทรงอางวา วิญญาณของเธอมาปรากฏตอพระองคเพื่อเตือนถึงอันตราย ตลอดเวลาหลายสิบปพระเจาอยูหัวภูมิพลทรงเชิดชูอุดมคติสังคมพุทธของพระองคอยางแข็งขันวา เหนือกวาวัฒนธรรมตะวันตก ตองอาศัยการละวาง สมาธิ และวัตรปฏิบัติอันบริสุทธ์ิ ทรงอธิบายวา “ศาสนาพุทธมีความซับซอนมาก มีหลายระดับ ระดับสูงสุดคือ การบรรลุความบริสุทธ์ิสัมบูรณในตัวตนของเรา การบรรลุความบริสุทธ์ินี้ เราตองทําทุกส่ิงท่ีไมเปนการเห็นแกตัว ปลอยวางทุกส่ิงท่ีเรานึกวาเปนของเรา” สตีเวนสันอางพระญาณสังวรพูดวา “พระเจาอยูหัวภูมิพลทรงเปนมหาบุรุษ ทรงมีพลังอํานาจ และญาณวิเศษท่ีจะเห็นเราไมเพียงแตในภพนี้เทานั้น ยังในภพกอนๆอีกดวย ทรงเปนพระโพธิสัตวแหงความเมตตาท่ีมีสายพระเนตรจับจองทะลุทะลวงไปถึงตัวตนช่ัวกัลปของเรา” สตีเวนยังไดรับการบอกเลาวา ในหลวงภูมิพลทรงทํานายวาจะเกิดวิกฤตเศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 ลวงหนาเปนเวลาหลายเดือน และเม่ือประชาชนละเลยคําเตือนของพระองค พระองคจึงตัดสินพระทัยลดคาเงินบาทเองในท่ีสุด หลังจากนั้นทรงปลอบโยนประชาชนดวยการใหคําแนะนําถึงวิธีการตั้งตนใหมดวยการเสนอทฤษฎีใหมท่ีหนังสือบรรยายวา เปนแนวคิดทางเศรษฐกิจและการเมืองท่ีสรางสรรคแปลกใหมไฉไลท่ีสุดนับแตสงครามโลกคร้ังท่ี 2 เปนตนมา ในหลวงภูมิพลเปนมหาชนกในมหาสมุทรท่ีทรงวายน้ําตะเกียกตะกายเพื่อความอยูรอด ความฝนถึงสังคมท่ีปกครองดวยหลักพุทธอยูแคเอ้ือม แตก็เอ้ือมไมถึงสักที เขาพากเพียรเหมือนมหาชนก โดยรูสึกวา “เราไมอาจตายได”

พอหนังสือของสตีเวนสันพิมพออกมาออกมา มันกลับกลายเปนความนาอับอาย สตีเวนสันเขียนตามใจตน เองและขอเท็จจริงคลาดเคล่ือนมากจนทําใหวังขายหนา ความคลาดเคล่ือนมีอยูเพียบ หนังสือเปดเลมดวยแผนท่ีท่ีแสดงประเทศไทยกินแดนลึกเขาไปในลาวกับพมา แถมวังไกลกังวลอยูหางจากสถานท่ีจริงขามอาวไทยไป 300 กิโลเมตร ปดเลมดวยแผนภูมิวงศาคณาญาติท่ีระบุวารัชกาลท่ี 7 เปนพระโอรสของรัชกาลท่ี 6 ซ่ึงท่ีจริงเปนพระอนุชา ตรงระหวางกลางนั้น สตีเวนสันสรางความดาลเดือดแกวังดวยขอความพาดพิงถึงพระราชินีสิริกิต์ิวา ทรงคิดวาเปนสุริโยทัยกลับชาติมาเกิด ฟาชายวชิราลงกรณทรงขัดเคืองกับฟาหญิงสิรินธรเร่ืองการสืบราชบัลลังก และท่ีสําคัญท่ีสุดคือ ผูเขียนใชคําเรียกท่ีรับไมไดโดยเรียกพระเจาอยูหัวภูมิพลดวยชื่อเลนในวัยเด็กคือ เล็ก เรียกพระเชษฐาวา นันท และเรียกพระราชชนนีศรีสังวาลยวา แม เพราะตามราชประเพณีแลวจะตองใชคําเรียกขานพระราชวงศเต็มรูป เชน พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวเทานั้น หามเรียก ช่ือเลน ทําใหวังตองส่ังหามขายหนังสือเลมนี้ในประเทศไทยและหามส่ือเขียนถึง โดยไมไดอางขอหาหม่ินพระบรมเดชานุภาพ เพราะพระเจาอยูหัวภูมิพลเปนผูสนับสนุนนายสตีเวนสันต้ังแตเร่ิมแรกซ่ึงกลับกระตุนคนไทยท่ีคลองภาษาอังกฤษไปเสาะหาหนังสือเลมนี้ในตางประเทศ ทําใหมีหนังสือนี้หลายพันเลมในเมือง ไทย และปฏิกิริยาท่ัวไปคือ การประนามความผิดพลาดของผูเขียน แตไมต้ังคําถามถึงสาระของเร่ืองราวของในหลวงภูมิพลท่ีเปยมบุญญาภินิหารที่หนังสือของสตีเวนสันต้ังใจนําเสนอ การกลาวอางวาในหลวงภูมิพลเปนถึงเทพเจาทําใหคนไทยจํานวนมากคลอยตามถึงข้ันปฏิเสธรูปแบบสังคมทุนนิยมและรัฐธรรมนูญแบบตะวันตก และสงผลอยางลึกซ้ึงใหเกิดความขัดแยงพื้นฐาน 2 ประการท่ียังคงเปนสาเหตุของความตึงเครียดในสังคมไทย อันแรกเก่ียวกับระบบการบริหารประเทศ พระเจาอยูหัวภูมิพลทรงบัญชาการผานทางองคมนตรีและทหาร โดยไมทรงจัดเตรียมระบบการเมืองใหเปนระบบเขาท่ีเขาทางในระยะยาว แตกลับทรงกระตุนใหเกิดอุปสรรคตอการปฏิรูปการเมือง บรรดานักปฏิรูปอึดอัดคับของ คนไทยยังคงฝากศรัทธาไวกับพระมหา กษัตริยวัยชราและประชาชนโดยท่ัวไปมีทัศนะวา นักการเมืองท้ังหมดเห็นแกตัวและโกงกิน มีแตพระเจาอยู หัวภูมิพลเทานั้นท่ีประชาชนหวังพึ่งได ความขัดแยงหลักอีกอยางหน่ึงในรัชสมัยของในหลวงภูมิพลคือ การสนับสนุนระบบศีลธรรมท่ีกวางขวาง ยืดหยุน และข้ึนกับพระองคเองเปนสําคัญ ทรงมีสวนชวยบอนทําลายหลักกฎหมาย อาชญากรรมรายแรง ความชั่วรายและการทุจริตมีอยูท่ัวทุกหัวระแหงเชนเดียวกับทัศนะไมถือกฎหมายจริงจังในหมูผูกระทําผิดและผูบังคับใชกฎหมาย เกิดสํานึกรวมในการไมยึดม่ันกฎหมายถึงขนาดมีอุตสาหกรรมทางเพศโดยเปดเผย เครือขายคายาเสพติด และซุมมือปนตางๆ กฎหมายสมัยใหมท่ีออกแบบมาเพื่อปองปรามการกระทําเหลานี้ไรประสิทธิภาพ เพราะท้ังกฎหมายท้ังผูนําวังและวัดตางก็ไมไดสรางการเช่ือมโยงระหวางกฎหมายสมัยใหมและธรรมะเขาดวยกัน ดวยการไมใหราคาแกกฎหมายสมัยใหม พวกท่ีแอบอิงธรรมะจึงเทากับสงเสริมผูกระ ทําผิดไมเกรงกลัวตอกฎหมาย โดยอางความสํานึกผิดชอบช่ัวดีสวนตน การขาดการบังคับใชกฎหมาย และอาชญากรรมท่ีมีอยูดาดดื่นอันเปนผลตามมา เปนเร่ืองท่ีคนไทยกังวลบอยคร้ัง คนท่ีไมมีอํานาจจะหันไปหาระบบศีลธรรมของภูมิพลท่ีวาดวยชะตากรรมและกฎแหงกรรม

บางคร้ังในหลวงภูมิพลทรงหงุดหงิดเดือดดาลกับอาชญากรรม แตขณะท่ีทรงประณามอาชญากรรม และโดยเฉพาะการคอรัปช่ัน พระองคแทบไมปกปองหรือเชิดชูตัวบทกฎหมายเลย กลับทรงตําหนิความไมเปนธรรมและการเปล่ียนไปเปล่ียนมา เม่ือทรงเร่ิมเห็นชอบการประหารชีวิตหลังจากวางเวนไปนานหลายป การประหารดําเนินไปและถูกรายงานไป ยิ่งกวานั้นในหลวงภูมิพลยังดูทาเห็นดวยกับสงครามยาเสพติดของรัฐบาลทักษิณท่ีใชความเด็ดขาดในตนป พ.ศ. 2546 แทนท่ีจะทรงชวยสรางความเขมแข็งใหกับกฎหมายดวยพระบารมีตอสาธารณะ แตในหลวงภูมิพลกลับแทรกแซงอาชญากรรมอยางลับๆ ตัวอยาง ในป พ.ศ. 2542 ในหลวงภูมิพลทรงปฏิเสธการเล่ือนตําแหนงแกผูพิพากษาอาวุโส 3 คน หนังสือพิมพรายงานวา เปนปฏิกิริ ยาของในหลวงภูมิพลตอกิตติศัพทในเร่ืองทุจริตของผูพิพากษา 3 คนนี้ แตแปลกท่ีพระองคไมนําเร่ืองเขาสูกระบวนการทางกฎหมายหรือแสดงหลักฐานความผิดของคนท้ังสาม การทําอยางนี้เทากับเรียกรองใหยอม รับในหลวงภูมิพลอยางมืดบอดในฐานะผูประทานความยุติธรรมสูงสุดซ่ึงเปนเยี่ยงอยางท่ีไมดี เพราะไมมีใครรูวา ความผิดของผูพิพากษาท้ังสามคนคืออะไร ความขัดแยงระหวางวิถีทางของในหลวงภูมิพลกับรัฐธรรมนูญนิยมสมัยใหมสงผลอยางชัดเจนตอการบริหารประเทศของไทย มันเปนอุปสรรคในการแกปญหาวิกฤตเศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 เมื่อบรรดาคนท่ีพึ่งพิงวังหลีกเล่ียงการสนับสนุนจากกองทุนการเงินระหวางประเทศ (IMF) ท่ีตองการแนวทางท่ีเปนระบบและกฎหมายท่ีเครงครัดโปรงใสเพ่ือจะแกปญหาดวยความยืดหยุนกวาและไดผลกวาการแกปญหาแบบไทยๆ แตจุดออนท่ีสุดของในหลวงภูมิพลคือ จุดตายท่ีมีอยูในสถาบันกษัตริยทุกท่ีคือ พระองคไมสามารถรับประกันไดวาราชบัลลังกจะถูกสงผานไปยังกษัตริยท่ีปรีชาสามารถ อุทิศตน และมีมหากรุณาธิคุณเชน เดียวกับพระองค จุดออนนี้กอตัวเปนเมฆหมอกครอบคลุมประเทศ เม่ือพระองคทรงโรยแรงลงไปทุกที แมจะสันนิษฐานกันวา จะทรงมอบราชบัลลังกใหฟาชายวชิรลงกรณ แตไมมีหลักประกันใดๆ เพราะรัฐธรรม นูญเปดทางใหกษัตริยเลือกเอง ดวยการอางวา สถาบันกษัตริยเปนประชาธิปไตย ในหลวงภูมิพลทรงเปดทางใหคนคิดวา พวกเขามีสวนกําหนดการสืบตําแหนงนี้ได “ประชาชนจะเปนผูตัดสินใจ” เขาพูดในการพระ ราชทานสัมภาษณป พ.ศ. 2535 “เราเองไมคิดวาเพศจะเปนเร่ืองสําคัญนัก” พระราชดํารัสท่ีคลุมเครืออยางต้ังใจนี้ทําใหคนไทยท่ีมีความหวังเช่ือวา ฟาหญิงสิรินธรซ่ึงเปนมือวางอันดับ 2 อาจจะเปนกษัตริยจักรีองคตอไป ฟาหญิงสิรินธรทรงมีจุดแข็งอยูท่ีคนมองวา พระองคดี ทรงสรางคุณงามความดี ทําการกุศล และใสใจในความเปนอยูของประชาชนอยางแทจริง ทรงถูกผูกกับเร่ืองศิลปะ การศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมไทย ขณะท่ีพระเชษฐาไมไดเปนเชนนั้น ฟาหญิงสิรินธรทรงไดรับมอบหมายใหดูแลมูลนิธิการกุศลเงินพระราชภารกิจตางๆ ของในหลวงภูมิพล ทรงสะสมบุญจนเต็มโกดัง และนอกจากฐานเสียงอันกวางขวางแลว ทรงไดรับการสนับสนุนจากนักเรียนนายรอยและทหารจากนายรอยพระจุลจอมเกลา (จปร). ท่ีทรงสอนหนังสือ เชนเดียวกับในแวดวงราชการ ถึงอยางนั้นก็ตามสัญญาณสวนใหญบงช้ีวา ฟาชายวชิราลงกรณจะข้ีนครองราชย ดวยวัยยาง 53 ในป พ.ศ. 2548 ทรงทําตัวดีพอสมควรในปท่ีผานๆมา ดูรับผิดชอบมากข้ึน ดวยการยินยอมอยางเปดเผยจากพระชนก -

พระชนนีใหอภิเษกสมรสคร้ังท่ี 3 ในป พ.ศ. 2544 และดูจะลงหลักปกฐานในชีวิตสวนตัวกับพระชายาสามัญชนแสนสวยคนใหมช่ือ ศรีรัศม์ิ มหิดล ณ อยุธยา ไดรับการเปดตัวตอสาธารณะและดูจะไดรับการยอมรับ ดูชํานาญงานสังคมมากกวา สุจาริณี และใกลชิดกับฟาชายวชิราลงกรณมาต้ังแตป พ.ศ. 2535 ตามรายงานในหนังสือพิมพ กระท่ังกอนท่ีฟาชายจะแตงงานกับสุจาริณีเสียอีก เม่ือในหลวงภูมิพลทรงปลีกวิเวกไปประทับอยูวังไกลกังวลหัวหิน พระภารกิจถูกแบงในหมูพระโอรส - พระธิดา โดยฟาชายวชิราลงกรณไดทรงงานหลักๆเปนสวนใหญคือ เสด็จแทนในหลวง ในโทรทัศนจะเห็นฟาชายกมหนากมตาเพงดูแผนท่ีและตรวจตราเข่ือนตางๆ ขณะเดินเสด็จชนบท และยังเห็นฟาชายเสด็จตามพระชนนีซ่ึงเปนกําลังเสริมท่ีฟาหญิงท่ีสิรินธรดูจะขาดไป การเสด็จออกงานชุมนุมลูกเสือชาวบานเปนประ จําโดยท่ีฟาชายท่ีวชิราลงกรณมักแตงชุดทหารพรอมคาดปนท่ีเข็มขัด เปนการจัดวางตําแหนงท่ีสําคัญท่ีสัม พันธโดยตรงกับการสืบทอดราชบัลลังก แตความสามารถในการนําของฟาชายวชิราลงกรณเปนเร่ืองท่ีนาวิตกมาก เพราะไมเคยฉายแววเลยไมวาจะเปนท้ังความเปนธรรมราชาหรือประมุขของรัฐสมัยใหม ในความเปนพุทธกษัตริยอํานาจเกิดมาจากการบรรลุในทางจิตวิญญาณของตัวกษัตริยเองซ่ึงเปนคุณสมบัติเฉพาะตัวและไมถาวร แมวาในหลวงภูมิพลจะทรงถายทอดพลังลมปราณของพระองคแกพระราชโอรสไดบาง ถึงท่ีสุดแลวฟาชายวชิราลงกรณจะตองสําแดงบุญบารมีของพระองคเองในกรอบทศพิธราชธรรม ในความเช่ือเร่ืองเทวราชาของฮินดูถือวา ฟาชายวชิราลงกรณเปนผูสืบทอดคุณสมบัติเทพจากพระบิดา เม่ือหักกลบลบหนี้กับบัญชีบุญกรรมอันติดลบของพระองคอาจทําใหฟาชายมีบุญเหลือเปนทุนรอนในการขับเคล่ือนราชอาณาจักรคอนขางนอย ตองทรงประคับประคองพระองคใหดี ไมมีใครเช่ือวา ฟาชายไดทรงสํารวจคนหาปริศนาธรรมและจิตวิญญาณของพระองค แตถูกมองวายังทรงลุมหลงในโลกแหงเนื้อหนังมังสา เสาะแสวงหาสาวๆ และทรงมีอารมณเกร้ียวกราดดุราย ในแงของความเปนกษัตริยสมัยใหมฟาชายวชิราลงกรณยังขาดประสบการณและทักษะท่ีจําเปนในการรับชวงตอจากในหลวงภูมิพลท่ีทรงมีพระปรีชาสามารถอันสุดยอด แตฟาชายกลับทรงคลุกคลีอยูกับคนท่ีทะเยอ ทะยานและไมนาไวใจ ท่ีชัดเจนท่ีสุดไปสนิทสนมกับคนท่ีวังไมไวใจมากท่ีสุดคือ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ฟาชายอาศัยฐานสนับสนุนอันคับแคบของพระราชินี กรมกองบางสวนในกองทัพและลูกเสือชาวบาน ไมใชดวยพระบารมีท่ัวท้ังประเทศ ความไมพรอมนี้ไมใชความผิดของฟาชายวชิราลงกรณท้ังหมด เพราะฟาชายทรงอาศัยพระบารมีของพระบิดามาตลอด เหมือนฟาชายชารลสแหงอังกฤษท่ี 50 ปผานไปยังคงไรความสามารถ เพราะใชเวลาชวงวัยเยาวและสวนแรกของการเปนมนุษยไปกับการอยูเฉย และมันผิดวิสัยท่ีจะคาดหวังใหเขาทํางานหนัก ส่ิงท่ีเหมาะสมสําหรับกษัตริยในระบอบรัฐธรรมนูญมีอยางเดียวคือ เจาชายท่ีเร่ิมปกครองตั้งแตยังหนุมท่ีในวัยเยาวอยูเหนือความเพลิดเพลิน ท่ีในวัยเยาวเต็มใจทํางานอยางกระฉับกระเฉง ท่ีมีอัจฉริยะในดุลพินิจโดยธรรมชาติ กษัตริยเชนนี้เปนของขวัญท่ียิ่งใหญจากพระเจา แตก็หาไดยากยิ่ง คนไทยเห็นขอออนตางๆเหลานี้ในตัวฟาชายวชิราลงกรณไมคอยมีใครติดรูปฟาชายวชิราลงกรณบนผนังบาน และนอยคนท่ีจะเสาะหาพระเคร่ืองของฟาชายหรือตองการบริจาคใหการกุศลของฟาชาย บางคนถึงกับ

ตีความการเสียชีวิตของพี่เล้ียงทางจิตวิญญาณของฟาชายวชิราลงกรณในอุบัติเหตุทางรถยนตในป พ.ศ. 2542 วาเปนสัญญาณของเสนทางตันทางจิตวิญญาณของเขา จุดออนของฟาชายวชิราลงกรณและความอํ้าอ้ืงของพระเจาอยูหัวภูมิพลทําใหมีความเปนไปไดวา การสืบราชบัลลังกจะปนปวนวุนวาย หากในหลวงภูมิพลไมสละราชบัลลังกเพื่อควบคุมกระบวนการ การสืบทอดจะตกไปอยูในมือขององคมนตรี โดยเฉพาะ พล.อ. เปรม ประธานองคมนตรีและองคมนตรีสวนใหญเปนคนของ พล.อ. เปรม ในทางทฤษฎีองคมนตรีจะทําหนท่ีปฏิบัติตามท่ีในหลวงภูมิพลทรงมีกระแสรับส่ัง หรือหากไมมีกระแสรับส่ังตองยึดตามรัฐธรรมนูญกับกฎมณเฑียรบาล พ.ศ. 2467 ปญหาคือ พล.อ. เปรม ซ่ึงแกกวาในหลวงภูมิพล 7 ปอาจถึงแกอสัญกรรมกอนพระเจาอยูหัว องคมนตรีรายอ่ืนไมมีใครมีบารมีเหมือน พล.อ. เปรม ท่ีจะรับมือกับแรงกดดันทางการเมืองท้ังภายในและภายนอกท่ีจะมาพรอมการเปล่ียนผานพระเจาอยูหัวได หากปราศจากคนท่ีมีบารมีอยางในหลวงภูมิพลหรือ พล.อ. เปรม แลว คนไทยกลัววา ฝกฝายของฟาชายวชิราลงกรณกับของฟาหญิงสิรินธรในกองทัพอาจลุกข้ึนมาห้ําหั่นกันได หลายคนหว่ันใจจากการสังหารหมูกษัตริยเนปาลและพระราชวงศ โดยฝมือของรัชทายาทในป พ.ศ. 2544 พวกเขายังพูดกันถึงคําพยากรณเกา แก 200 ปท่ีอาจเปนของรัชกาลท่ี 1 เองวา ราชวงศจักรีจะมีกษัตริยเพียง 9 พระองค มีเร่ืองเลาหลายเร่ืองท่ีลวนบอกวา จะเกิดการเปล่ียนแปลงครั้งใหญเม่ือส้ินรัชกาลท่ี 9 ท้ังบอกวา จะเกิดความระสํ่าระสายนําไปสูการปฏิวัติจะเกิดการเปล่ียนแปลงอยางสันติไปสูสาธารณรัฐ จะไมมีกษัตรียคลายกับเหตุการณ พ.ศ. 2475 ซ่ึงในเวลานั้นเกิดความวิตกกังวลเกี่ยวกับคําทํานายอีกอันหนึ่งท่ีวา ราชวงศจักรีจะอยูเพียง 150 ปซ่ึงตรงกับป พ.ศ. 2475 ดวยความแพรหลายอยางจงใจ คําทํานายนี้มีสวนชวยการปฏิบัติท่ีปดฉากสมบูรณาญาสิทธิราชย กลายเปนคําทํานายท่ีเปนจริง แตยังมีคําทํานายอีกวาราชวงศจักรีจะส้ินสุดใน 230 ปคือ ในป พ.ศ. 2555 ซ่ึงไมมีใครรูวาจะจริงหรือไม จะชาหรือเร็วกวาคําทํานายหรือไม พระปรีชาสามารถเฉพาะพระองคของพระเจาอยูหัวภูมิพลทรงเปนไปเพื่อประโยชนของพระองคและสถาบันพระมหากษัตริยซ่ึงเปนความขัดแยงและเปนปญหาสําคัญของการสถาปนาความเขมแข็งและการพัฒนาระบอบประชาธิปไตย ขณะท่ีระบอบการปกครองท่ีมีสถาบันพระมหากษัตริยเปนศูนยกลางกําลังถึงทางตันท่ีไมมีผูสืบทอดพระราชอํานาจท่ีเหมาะสม กลายเปนวิฤติของระบอบราชาธิปไตย แตอาจเปนโอกาสของการสถาปนาระบอบประชาธิปไตยท่ีแทจริงเสียที ท้ังนี้คงอยูท่ีความพรอมของประชาชนไทยท่ีจะตองสรางระบอบและจัดระบบเพื่อสรางประเทศไทยใหมของเสรีชนท่ีไมเปนทาสไพรของสมมุติเทพพระองคใดอีกตอไป