95 ناتسبات ،42 هرامش...
TRANSCRIPT
ی بولتن علمی، خبر 59 تابستان، 24شماره
ژپوهشکده ازدیاد ربداشت از مخازن نفت و گاز
اخبار
چكيده تفصيلي مقاالت
سلسله مباحث مديريت مخازن گاز ميعاني
نگاه ويژه
تجربه های موفق ازدياد برداشت
المللي فعال در زمينه مطالعات ازدياد برداشتموسسات بين
هاچهره
معرفي کتاب
انجمن بين المللي مهندسي نفت
خبري -بولتن علمي
59 تابستان، 42شماره سال هشتم،
، پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز22آدرس : تهران ، خيابان وليعصر، باالتر از ميدان ونك ، كوچه نگار ، پالك
1575119991صندوق پستي:
11194988تلفن:
11771989فكس:
iori.nioc.ir پايگاه اينترنتي:
[email protected] الكترونيكي: پست
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز :صاحب امتياز
دكتر شهاب گرامي :ولئمدير مس
دكتر عماد رعايايي سردبير:
دكتر سيد علي معلمي :ناظر علمي
معاونت پشتيباني؛ علي زارعي :ناشر
دكتر مريم خسروي :مدير داخلي
مريم جهانديده/ / مريم خسروي مريم ذيفن :هيات تحريريه
اكرم وحيدي
:يويراستارگروه
مريم جهانديده/ / مريم خسروي مريم ذيفن
مرجان خاجوي/ اكرم وحيدي
همكاران اين شماره: شيما ابراهيم زاده
مريم جهانديده
حسين حيدريمحمد
خسروي مريم
زاده محمد زاهد
ذيفن مريم
دهزاسكينه شكراهلل
عليرضا شهركي خدابنده
بيگيصابر كرم محمد
قاسمي مريم
شهاب گرامي
مريم نوري
عليرضا نورمحمد
وحيدي اكرم
همكاران اين شماره: شيما ابراهيم زاده
زهرا اسماعيل زاده
مريم جهانديده
محمد حسين حيدري
خسروي مريم
محمد زاهد زاده
ذيفن مريم
سكينه شكراهلل زاده
م بيگيمحمد صابر كر
قاسمي مريم
مريم نوري
پروين نيكنام
عليرضا نورمحمد
وحيدي اكرم
شركت ملي نفت ايران
گفتارپيش
المللي صنايع تحوالت بينبولتن "، اولين شماره از مخازن نفت و گاز به اهتمام جمعي از همكاران پژوهشكده ازدياد برداشت
هاي باالدستي صنعت نفت و گاز، منتشر ، با هدف ارتقاي دانش عمومي در زمينه تحوالت بخش1919در سال "باالدستي
گرديد.
ايجاد شد. _مطابق شناسنامه بولتن _اي ، در ساختار و تيم اجرايي تغييرات عمده1954با تصويب آيين نامه جديد در سال
( با 91تغيير يافت و بخش جديد چكيده مقاالت اضافه گرديد. ويژه نامه تابستان )شماره "راه ازدياد برداشت" نام بولتن به
با رويكردي جديد به بيان ساده و فراگير آخرين تحوالت علمي و تخصصي در زمينه ازدياد برداشت از و حال و هوايي تازه
هاي عملياتي و نيز اساتيد دانشگاه، دامنه مخاطبان بولتن در سطح شركتافزايش با ،95مخازن نفت و گاز پرداخت. از شماره
معرفي كتاب در قالب مديريت مخزن، مخازن گاز ميعاني، مباحث افزايش توليد مديريت هايجهت ارتقاي سطح كيفي، بخش
ي موفق ازدياد برداشت در سطح دنيا، به هاپروژههاي فعال در زمينه ازدياد برداشت و معرفي ميادين و و سمينار، معرفي چهره
مخازن ايران مد نظر قرار گيرد. هاي مرتبط بافناوريلب تالش شد، بولتن اضافه گرديد. همچنين در تهيه مطا ساختار
. شودارائه مي "بررسي شكاف هيدروليكي در مخازن بنگستان ايران" از موضوعدوم قسمتدر بخش نگاه ويژه، در اين شماره
فعال در زمينه ازدياد برداشت به بولتن اضافه گرديده است.المللي ينداخلي و بموسسات ين بخش جديد معرفي همچن
صنعت نفت و مديران و همكاران خود در ها با كنيم تا مطالب خود را جهت به اشتراك گذاشتن آنمياز شما دعوت در پايان،
ها، براي ما ارسال فرماييد.دانشگاه
مطالب بولتن با ذكر منبع بالمانع است. استفاده از
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز
فهرست مطالب
اخبار
1 ....................................................................................... عمان كشور در شل شركت برداشت اديازد تجارب
2 ............................................................................................ يشيل مخازن از برداشت ازدياد هايتكنولوژي
9 ................................................................................ پليمر از استفاده با اكسيدكربندي پذيريتحرك كنترل
4 ................................................................................... نفت برداشت ازدياد هدف با نانو ديجد فناوري كاربرد
9 ..................................................................................................... خاورميانه در شيميايي برداشت ازدياد
7 ............................................................................. آتي روند و هاناسازگاري ،هاتواقعي شور، كم آب سيالبزني
9 ............................ خالء نوساني جذب فناوري از استفاده با روز در اكسيدكربندي تن ميليون 9 جذب ركورد شكستن
1 ...................................................................................... ييايدر نياديم يهاپروژه در هايگذارهيسرما روند
5 ........................................................................................... انگلستان در هيدروليكي شكاف هايپروژه آغاز
18 ....................................................................... يكيدروليه شكاف اتيعمل از يناش مخرب يهايباكتر حذف
11 ............................................................. توليد افزايش و هاهزينه كاهش راستاي در جديد ژئومكانيكي هايمته
12 ........................................................................................... كندمي متحول را نفت صنعت فومي، يمانس
19 .................................................................................................................. پترل جديد نسخه معرفي
مقاالت تفصيلي چكيده
19 ..................................................................................................................... هوشمند نفتي ميادين
11 ....................................................... شدگيسيمان فاكتور و تخلخل نوع اساس بر دارشكاف مخازن بنديتقسيم
21 ............................................................ مواد موازنه از استفاده با دارشكاف مخازن در هياول يدرجا نفت نيتخم
29 ....................................... دارشكاف مخازن از نفت افتيباز شيافزا جهت آزاد يثقل زشير نديفرا در فوم از استفاده
29 ............................................ نفت شيميايي برداشت ازدياد روش براي پايه سيال عنوان به آب فراورش هايچالش
29 ........................................................................................ دوستآب ماتريس در همسو غير و همسو آشام
ميعاني گاز مخازن سلسله مباحث مدرييت
98 ...................................................................... فازي رفتار سازيمدل بناي زير سيال گيرينمونه: دوم قسمت
گاه هژیو ن
در شده تكميل هايچاه از توليد نرخ افزايش در هيدروليكي شكست فناوري اثربخشي و تياهم بررسي - 2 بخش
99 ......................................................................................... (بنگستان هايسازند) رانيا كربناته مخازن
ربداشت ادیازد موفق یاه تجرهب
95 ...................................................................................................... روسيه سليم هوشمند نفتي ميادين
ربداشت یادازد مطالعات رد زمينه فعال المللينيب موسسات
42 ............................................................................................................... (NPD) نروژ نفت مديريت
اهچهره
49 .................................................................................................................................................................................................... يسپهرنور دكتر
کتاب يمعرف
49 ........................................................................................................................................................... تراوا كم مخازن رد آبپيشرفته تزريق
نفت يمهندس يالملل نيب انجمن
45 ...................................................................... 2817 و 2819 يهاسال در شده منتشر مقاالت يبرخ يمعرف
91 ............................................................................................................ سيار مغزي لوله آموزشي دوره
99 ....................................................... جهان سطح در نفت صنعت( آموزشي هايكارگاه و هاكنفرانس) رويدادهاي
اخبار
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
1
عمان شورك تجارب ازدياد برداشت شركت شل در
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز – محمد زاهدزاده كننده:تهيه
ي ازدياد هادر زمينه طراحي و اعمال روش يهاي بزرگ، پروژه1(PDO) شركت نفت شل با همكاري شركت توسعه نفت عمان
توانند الگوي مي هااين پروژهدر كشور عمان به انجام رسانده است. ،كربناته مخازنبه خصوص در ميادين نفتي ،برداشت
هاي ازدياد برداشت در ايران باشند. كارگيري روشمناسبي براي به
هاي ازدياد گر روشبيان 1-هاي ازدياد برداشت در خاورميانه است. جدولگام استفاده از روشكشور عمان پيشدر حال حاضر
.ان استكشور عمتوسط شركت شل در برخي ميادين نفتي برداشت اجرا شده
ازدياد برداشت شركت شل در كشور عمان هاي: پروژه1-جدول
نوع اجرا ميدان روش ازدياد برداشت
پايلوت 9/ امل و موخيزنا4/ هبهب9/ هابور 2فهود حرارتي
كل ميدان 7مقرن عال *حرارتي همراه با ريزش ثقلي
پايلوت 18/ لخوار5/ ريما** 1مارمول 9(ASPپليمر )/ سورفكتانت/ تزريق آلكالين
پايلوت 11نيمر و امين پليمر
ترشگاز امتزاجي تزريق اكسيدكربن(درصد دي 19-18درصد سولفيد هيدروژن و 9-4)
كل ميدان 12زلزاال
پايلوت 19النور گاز امتزاجي تزريق
.افزايش داده استدرصد 29حدود درصد به 4ازيافت ميدان قرن عالم را، از حدود زان ب* اين روش نوين مي
درصد 19پليمر در ميدان مارمول ميزان بازيافت از / سورفكتانت/ شود با استفاده از روش ازدياد برداشت تزريق آلكالينبيني مي**پيش
.فزايش يابددرصد ا 29 به بيش از
Enhanced Oil Recovery brochure prepared by Shell Technology Center,2016 منبع:
1 Petroleum Development Oman 2 Fahud 3 Habur 4 Habhab 5 Amal&Mukhaizna 6 QarnAlam 7 Alkaline-Surfactant-Polymer 8 Marmul 9 Rima 10 Lekhwar 11 Nimr&Amin 12 Zalzala 13 AlNoor
شپي
ن ما
عنه
يارم
او خ
درت
اشرد
د بديا
ازام
گ
خبرها
2
شيليمخازن هاي ازدياد برداشت ازتكنولوژي
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز-مريم جهانديدهكننده: تهيه
كه اين ميزان در مقايسه با بازيافت باشدمي درصد 9حدود ، يشيل از مخازن توليد طبيعيدر حال حاضر در نقاط مختلف دنيا،
ايجاد شكستگي در بسيار پايين است. شود،حاصل مي مخازن معمولي ازت ثانويه فدر طي توليد طبيعي و بازياكه درصدي، 48
و هاي مطرحجمله تكنولوژي از Zipper Fracباشد. عنوان يكي از راهكارهاي اصلي در افزايش بازيافت مطرح مياين مخازن به
زمان در دو چاه افقي موازي، طور همها بهباشد. در اين روش، شكستگيمخازن مي ايجاد شكاف هيدروليكي دردر زمينه جديد
تر و يقهاي ايجاد شده در اين روش، با الگويي زيپ مانند، بسيار عمشوند. شكستگيكه فاصله كمي از يكديگر دارند، ايجاد مي
و داده موقت افزايش طورتگي در مخزن نرخ توليد را بهمعموال، ايجاد شكس كنند.هاي متداول، عمل ميموثرتر از شكستگي
برابري 9و يا 2مدت و همچنين افزايش دستيابي به نتايج بلندباشد. براي بار در طول عمر يك چاه قابل اجرا مي 2يا 1تنها
هاي ازدياد برداشت بهره برد.از روشبايست ، مينرخ بازيافت
كربن اكسيدو يا دي 1تزريق سيكلي گاز طبيعي توان بهمي ازديادبرداشت متداول و مطرح هايروشاز فشرده شيلي در مخازن
دگي، ترشونتغيير منظورهمراه اسيد و به. تزريق سورفكتانت بهاشاره نمود 2توسط چاه افقي و يا تزريق سيال به صورت متناوب
.قرار داردهاي ازدياد برداشت در مخازن شيلي فشرده است كه در مراحل اوليه تحقيقاتي از جمله ديگر فناوري
حاكي آمريكا، 4در زمينه تزريق سيكلي سورفكتانت در مخزن شيلي بيكن ،3(UND) ي شماليداكوتادانشگاه نتايج تحقيقات
انتخاب شده بود و هفته 2تا 1حدود صورت گرفته سيكل تزريق/توليد درهاي در آزمايشباشد. از موثر بودن اين روش مي
منجر . اضافه كردن اسيد به سورفكتانت به شكل موثري، باشدارزيابي ميماه تا يك سال قابل 7نتايج اين روش پس از گذشت
باشد كه و تزريق آن ميا آب تركيب سورفكتانت ب تجهيزات سطحي الزم، شامل سيستم شود.افزايش كارايي اين روش ميبه
هاي رسي و انتخاب تركيب مناسب براي آب تزريقي، جهت جلوگيري از تورم كانيدر اين روش هزينه زيادي در بر ندارد.
منجر به كاهش سازندي و دماي باالي مخزنشوري باالي آب رخوردار است.پيشگيري از تخريب سازند، از اهميت بااليي ب
ردد.گي سورفكتانت در مخازن شيلي ميبازدهي تزريق سيكل
در كارنامه خود دارد،در مخازن شيلي را بسيار موفق پايلوتپروژه 4 جربههاي نفتي آمريكا، كه تترين شركتيكي از بزرگ
تر صرفهمقرون به تواندمي ،در مقايسه با حفر چاه افقي جديد در اين مخازن هاي ازدياد برداشتت كه اعمال روشاسمدعي
ضريب هاي ازدياد برداشت،با اعمال روش ست كها هاي صورت گرفته توسط اين شركت حاكي از آنسازيمدلنتايج باشد.
افزايش يابد. درصد 98تا 98ميزان تواند بهبازيافت نهايي مي
www.spe.org- June 2016 منبع:
1 Huff -and- Puff 2 WAG 3 University of North Dakota 4 Bakken
ييل
شن
ازخ
ر م د
تاش
ردد ب
ديااز
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
9
كربن با استفاده از پليمراكسيدپذيري ديكنترل تحرك
پژوهشكده ازدياد برداشت ازمخازن نفت و گاز -عليرضا خدابنده شهركيكننده: تهيه
هاي هندهد از قوام استفادهاكسيدكربن با دي پذيريتحرك پيشرفته كنترل " عنوان تحت جديدي پروژه آمريكا1انرژي موسسه
.را در دست مطالعه دارد "2مولكولي كوچك
در شرايط دهنده گرانرويعنوان عامل افزايشبهكربن اكسيدديدهنده ش، بررسي اثر تركيبات مختلف قوامهدف كلي اين پژوه
باشد.ميمخزن و تزريق
)در برابر وايي باالابا تر دارشكاف كربناتهدر مخازن عمدتا ،كربناكسيددي هاي ازدياد برداشتپروژه متحده آمريكا ايالت در
كاهش يافته در مخزن 2COتزريق بازده جاروبي كربن،اكسيدپايين ديگرانروي دليل به. شوندمي جراوايي پايين ماتريس( ااتر
ري ترموديناميكي و گرانروي بيشتر حاصل محلولي با پايداشود تا كربن تالش مياكسيدديها به دهندهبا افزودن انواع قواملذا
خواهد داشت. دنبالرا به در مخزن افزايش بازدهي جاروبي كهشود
دالر به ازاي 18با هزينه پايين )كمتر از دهندههاي قوامافزودني سازيراحي، ساخت و مشخصهبر طفعاليت اصلي اين پروژه در
9شكنيميان ،4، انگشتي شدن9ثقلي روراندگي كاهش كربن، موجباكسيدگرانروي ديباشد. افزايش ميمتمركز (هر بشكه
گردد.مي افزايش برداشت نفت در نتيجه بهبود بازدهي جاروبي و نيز زودهنگام در چاه توليدي و
June 2016 - www.netl.doe.gov منبع:
1 Department of Energy, DOE 2 Small Molecules Thickeners 3 Gravity override 4 Viscous fingering 5 Breakthrough
مرلي
ز په ا
ادتف
اسبا
ي ير
پذك
حرل ت
تركن
خبرها
4
كاربرد فناوري جديد نانو با هدف ازدياد برداشت نفت
برداشت از مخازن نفت و گازپژوهشكده ازدياد - سكينه شكراهلل زادهتهيه كننده:
بر پايه 1آمفيفيليكنانو سيال تحت عنوان ،ماده شيميايي اخيرا يك چينمحققان دانشگاه هوستون و دانشگاه صنعت نفت
در كارگيري اين مادههبكردند. برداشت از ميادين خشكي و دريايي معرفيازدياد هاياستفاده در پروژه با هدف را ،2گرافن
. ه استگرديد يدرصد 19 رداشتبه افزايش ب منجر (درصد 81/8 در حدود) غلظت كم با هاي ثالثيه ازدياد برداشتروش
قدرت جامد گونه از آب و نفت است كه در عين داشتن تشكيل فيلمي ،ازدياد برداشت دراصلي عملكرد مثبت اين ماده دليل
.دهدرا نيز كاهش ميآب و نفت رويهتنش ميان هيدروديناميكي باال در انتقال مايعات،
اشاره كرد. آن بودن ترصرفههبا محيط زيست و همچنين مقرون بآن اري به سازگتوان مي، سيال جديدنانو از مزاياي
افزايش ، منجر به (درصد 81/8مشابه ) در غلظتها نانو سيال سايراستفاده از ي صورت گرفته حاكي از آن است كه هابررسي
،نفت ضريب بازيافتدرصدي 19ش با افزاي ،استفاده از نانو سيال جديد كه، در حاليشودمي درصد 9حدود بازيافت نفت در
دنبال خواهد داشت.هاي ازدياد برداشت ثالثيه بهنقش موثري در كاهش هزينه
www.epmag.com - July 2016 منبع:
1 Amphiphilic 2 Graphene
ادتف
اسبا
ت اش
ردد ب
ديااز
نو نا
ادمو
از ه
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
9
ازدياد برداشت شيميايي در خاورميانه
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز - مريم خسرويكننده: تهيه
بر ، قراردادي مبني بر فرموله كردن مواد شيميايي موثر 2و شركت سولوي 1(PIانستيتو تحقيقاتي و دانشگاهي نفت ابوظبي )
برداشت در ابوظبي امضا كردند. ازدياد
شركت سولوي اعتماد به اصول كاري اين دانشگاه هاشاره شده است ك انستيتو تحقيقاتي و دانشگاهي نفت ابوظبيدر بيانيه
ترين مواد شيميايي را براي استفاده در ميادين ابوظبي طراحي خواهد كرد. بر و مطمئن است كه اين شركت مناسب رددا
در PIمستقر خواهد شد و كارشناسان PIسولوي در بخش تحقيقاتي جديد شركت ارداد، تجهيزات مطالعاتي اساس اين قر
طوالني مدت هر دو شركت تا اين بيانيه بر همكاري. ديدخواهند سولوي آموزش "طراحي مواد شيميايي"هاي آموزشي دوره
، هدف شركت نفت ابوظبي رسيدن به PIهاي رئيس س گفتهبر اسا نمايد.رسيدن به نتايج كاربردي در صنعت نفت تاكيد مي
باشد و نتايج اين مطالعات كليد احياي مخازن پر چالش ابوظبي خواهد بود.مي %98ضريب بازيافت
www.oilreviewmiddleast.com – June 2016 :منبع
1 Petroleum Institute 2 Solvay
ه وج
تت
نفن
گاند
كند
وليت
يياي
يم ش
تاش
ردد ب
ديا از
بره
يانرم
اوخ
خبرها
7
ها و روند آتي، ناسازگاريهات، واقعي9رسيالبزني آب كم شو
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -شيما ابراهيم زاده : هكنندتهيه
انتشار رغم گذرد. عليميكم شور افزايش بازيافت نفت در اثر تزريق آب آزمايشگاهي در زمينهسال از اولين شواهد 19از بيش
طور شفاف درك نشده است. وز مكانيزم عملكرد اين فرآيند بهفعاليت آزمايشگاهي در اين زمينه هن 988نتايج بيش از
با ارائه نتايج آزمايشگاهي "ها و روند آتيناسازگاري ،هاتشور، واقعيآب كمسيالبزني با "اي تحت عنوان تازگي، در مقالهبه
اين موضوع در شود وحاصل نمي زيافت قابل توجهيبا شور،آب كم ثالثيه بازني سيالباست كه در نتيجه نشان داده شده
باشد. در عين حال، مشخص شده است مي ،مبني بر اثر قابل توجه و مثبت سيالبزني آب كم شور ،تناقض با ادعاهاي گذشته
است. در كليه موارد بررسي شده، داشته هاعملكرد بهتري در ماسه سنگ كم شور نسبت به آب شور، تزريق ثانويه آبكه
. در نظر گرفته شده بودها در مغزه "9ترشوندگي آميخته"و "آب همراه سازند"، "2حضور رس"نظير شرايطي
منبع:
Hamon,G,” Low-Salinity Water Flooding: Facts, Inconsistencies, and the Way Forward” ,
PETROPHYSICS, VOL.57,NO.1, (FEB. 2016); Page 41-50
1 Low salinity 2 Clay 3 Mixed
تهياف
ورش
م ب ك
ه آوي
ثانق
ريتز
د ور
ر م د
يدجد
ي هاي
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
9
9كربن در روز با استفاده از فناوري جذب نوساني خالءاكسيدميليون تن دي 3ركورد جذب شكستن
برداشت از مخازن نفت و گازپژوهشكده ازدياد - خسرويمريم : كنندهتهيه
هاي ازدياد برداشت و منظور مصرف در پروژهكربن )بهاكسيدميليون تن دي 9ركورد توليد الدي ژوئن سال جاري مي 98در
( و آزمايشگاه DOE) 2در آمريكا شكسته شد. اين دستاورد، نتيجه همكاري موفق موسسه انرژيوله( انتقال آن از طريق خط ل
باشد.كربن مياكسيدن جذب ديهاي نويدر استفاده از فناوريآمريكا (NETL) 9فناوري انرژي ملي
روي تجهيزات توليد هيدروژن در تگزاس نصب شده است بر اين فناوري جديد كه جذب نوساني خالء نام دارد، در حال حاضر،
جذب اكسيدكربن ديشود. گاز انتشار آن در جو مياز و مانع كربن جريان را جذب كردهاكسيداي دياز محتو %58و بيش از
گردد.ميسازي ذخيره مناسبشناسي هاي زميندر سازند صورت ايمنبهيا شود و مصرف مي EOR-2COهاي پروژه در ياشده
ميليون بشكه نفت 58تا 78تواند باعث ازدياد برداشت بين كربن مياكسيداين ميزان دي هاي انجام شدهبررسيبر اساس
.شود
رسد.كربن توليد شده در يك روز، در همان روز به فروش مياكسيدبازار كربن، تمامي دي نوشت: در آمريكا به دليل تقاضاي باال در*پي
www.netl.doe.gov - June 2016 منبع:
1 Vacuum Swing Adsorption 2 Department of Energy 3 National Energy Technology Laboratory
ي د
فصر
و مد
وليغ ت
داار
ازب
كاري
آمدر
ن رب
دكسي
اك
ب
خبرها
1
هاي ميادين دريايي اري در پروژهگذسرمايهروند
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز - عليرضا نورمحمدكننده: تهيه
هاي گذاري در پروژهدر مورد سرمايه ،بازار نفتفعلي هاي اكتشافي و توليدي با توجه به ركود بسياري از شركت در حال حاضر،
هاي ميادين دريايي به كمترين ميزان خود تعداد پروژه ،دهدهاي آماري نشان ميند. بررسيهاي جديد مردد هستتوسعه ميدان
ميليارد دالر 49حدود 2817در سال ،در مخازن دريايي گذاريها نرخ سرمايهطبق اين گزارش. است رسيده 1551از سال
است و يافتهكاهش سال گذشته نسبت به درصد 1و حدود 2811-2814هاي نسبت به متوسط سال %99كه حدود باشدمي
.برسددرصد 5به در سال آينده شود اين رقم پيش بيني مي
9 حدود، خاورميانه اري ساليانه در ميادين درياييگذسرمايه ، نرخ2828تا سال رود، انتظار ميجهاني رغم اين كاهشعلي
استراتژيكي همچون دليل توسعه ميادين هافزايشي ب اين روند ميليارد دالر برسد. 4/9 حدود باشد و به درصد افزايش داشته
. باشدمي (امارات متحده عربي) 2بااليي زاكومو (عربستان( 1سفانيه جنوبي،پارس
اخير گذاري در ميادين دريايي در دو دههسرمايه ميزان
www.worldoil.com – August 2016 بع:امن
www.oilreviewmiddleeast.com – August 2016
1 Safaniya 2 Upper Zakum oil field
شپي
يهما
سرخ
نردر
ي ود
صعد
روني
ينب
ژهرو
ي پذار
گيا
رماو
رخ د
يياي
دري
هاه
ن
كاري
آمالر
درد
ليامي
ي(
ذار گ
يهرما
سدار
مق(
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
5
ستانهاي شكاف هيدروليكي در انگلآغاز پروژه
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -محمد صابر كرم بيگيكننده: تهيه
گازي منطقه هايشيل از برداشت افزايش براي ،هيدروليكيانجام عمليات شكاف لستان مجوزكشور انگ، در ماه مي سال جاري
Kirby Misperton، كرد. را صادر
شود. بريتانيا داده مي محدودهعمليات شكاف هيدروليكي در اجراي ، اين نخستين بار است كه اجازه2811بعد از سال
هموار سازد. محدودهدر اين هاي آتي شكاف هيدروليكي رابتواند مسير پروژهاين تصميم ،كارشناسان صنعت اميدوارند
تسلط بازارهاي جهاني را تحت ،هاي گازيستخراج از شيلعرصه نهاده است، آمريكا با ا كه بريتانيا به تازگي پا در ايندرحالي
. است خود درآورده
اند،شده در بريتانيا عملياتي چنين انجام مجوزهاي الزم جهت موفق به كسب كه Cuadrilla و Third Energy هايشركت
،2815سال تا عمليات اين سازيپياده بدون بريتانيا ،شودي ميبينپيش .اندكرده حوزه اين در توجهي قابل گذاريسرمايه
، تكنولوژي شكاف هيدروليكياز استفادهبا كه، درحاليباشدمياز طريق واردات مصرفي خود گاز از درصد 98مجبور به تامين
. خواهد داد د كاهشدرص 98 بهخود را واردات گاز شود وميمخازن شيل گاز درصدي از 18 حداقلبرداشت موفق به
www.economist.com - May 2016 منبع:
ازل گ
شين
ازخ
رم د
ثرمو
ي ار
هك را
ييك
روليد
هف
كاش
خبرها
18
از عمليات شكاف هيدروليكي هاي مخرب ناشيباكتريحذف
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -عليرضا نورمحمدكننده: تهيه
پس از ايجاد شكاف و بازگشت باشد.مي در مخازن با تراوايي پايين هاي افزايش بازيافتاز روشيكي ايجاد شكاف هيدروليكي
بروز مشكالت جدي مانند باعث حضور اين مواد .خواهد ماندپايه آبي شكاف هيدروليكي، مقداري باكتري در چاه باقي سيال
اخيرا 1شركت ودرفورد د شد.نكه همگي منجر به كاهش توليد از چاه خواهشده خوردگي، ايجاد گاز ترش و كاهش تراوايي
ها در چاه اين باكتري قادر به حذفرا به صنعت معرفي كرده است كه 2ClO "2 كلركليين شر دي اكسيد" به نام محصولي
نسبت به مواد يترهاي پايينو در غلظت ردكنندگي باالتري داسبت به انواع مشابه خود قدرت پاكاين محصول ن باشد.مي
سيال PH هاي عملياتي و همچنين كاهش اثر اين مواد بركاهش هزينهبه منجراين موارد گيرد. قرار ميمورد استفاده مشابه
مانندهاي مضر اكسيد شدن آالينده وكاهش ذرات جامد محلول در آب همچنين باعث محصولاين شكاف خواهد شد.
در اطراف دهانه چاه خواهد بهبود تراواييو دديدگي سازنآسيبو در نتيجه باعث كاهش سولفيد، منگنز و آهن خواهد شد
و سازگار با محيط زيست معرفي كرده بدون خطر ط زيست آمريكا اين محصول را ذكر است آژانس حمايت از محيهالزم بشد.
است.
August 2016 www.spe.org- منبع:
1 Weatherford 2 CleanSure chlorine dioxide
ي يك
روليد
هف
كا ش
تيا
مل ع
تفي
كيد
بوبه
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
11
ها و افزايش توليدهاي ژئومكانيكي جديد در راستاي كاهش هزينهمته
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز –كننده: مريم ذيفن تهيه
هاي ژئومكانيكي را در راستاي نولوژي جديد مته، تكايالت كلورادوي آمريكا دنور شهر واقع در Fracture IDوري شركت فنا
ژئومكانيكي هايمتهاين از حاصل هايلرزه تحليل و تجزيههاي مهندسي تكميل چاه معرفي كرده است. با كاهش هزينه
شناسايي كرد. را سازي براي ايجاد شكاف و مشبك ،هاي مناسبتوان خصوصيات فيزيكي سنگ مخزن و مكانمي
. اين باشدهاي نمودارگيري در حين حفاري مياهاستفاده از دستگ ،آوري داده از درون چاهروش استاندارد جمعدر حال حاضر
صرف با قادر استجديد مته .دنثبت كنرا با وضوح باال هاي طبيعي د خواص مكانيكي و محل شكستگينتوانمي هادستگاه
با نتايج تكنولوژي ايندست آمده از هدست آورد. نتايج بهرا بمذكور عات اطال ،عملياتي با ريسك كمتر در ،و زمان كمتر هزينه
.آيدبدست ميتر كم هزينهاين نتايج با صرف با اين تفاوت كه دارد،مطابقت هاي قديمي روش حاصل از
تگي در براي ايجاد شكساين مته توليدي از -هاي اكتشافيشركت، Fracture IDموسس و مدير عامل شركت طبق گفته
شود، افزايش توليد و بازدهي نهايي مي هاي اضافي در سطح سنگ باعثشكاف ايجاداند. سطح سنگ نيز استفاده كرده
مليات نشده است. كه هيچ هزينه اضافي صرف اين عحاليدر
www.worldoil.com – July 2016منبع:
معج
يار
حفه
متق
ري ط
ازل
يا س
گ وسن
ت عا
الاط
ي ور
آ
خبرها
12
،كندصنعت را متحول ميسيمان فومي
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -كننده: مريم خسرويتهيه
ها، . مجري اصلي اين پژوهشهاي فومي آغاز كرده است، مطالعات جديدي در زمينه سيمان1(APIانستيتو نفت آمريكا )
برد. ق اهداف خود بهره مياسكن و ژئومكانيك جهت تحق تيآمريكا، از تجهيزات سي 2(NETLآزمايشگاه فناوري انرژي ملي )
بندي براين آبباشد؛ بناهاي اطراف ميهاي نفت و گاز مستلزم جدا كردن كامل چاه از سازندانجام موفق و پايدار عمليات
كند تا با كاهش هدر رفت سيمان، هاي سبك اين امكان را فراهم مي. استفاده از سيماناست بسيار حائز اهميت صحيح چاه
بندي با موفقيت انجام شود. در حال حاضر استفاده از مواد نانو يا فومي كردن سيمان، پاسخ مناسبي براي اين نياز عمليات آب
بندي نادرست در چاه شود. ند منجر به قسمتتواباشند. در عين حال، فوم ناپايدار ميمي
ها شود. اگر اين حبابيك، به درون سيال سيمان تزريق ميهاي ميكروسكوپدر اين فناوري گاز نيتروژن به منظور ايجاد حباب
كيفيت، اشود. در مقابل، سيمان فومي بميكند كه منجر به نشت گاز به يكديگر متصل شوند، سيمان كيفيت نامطلوبي پيدا مي
ردد.گها دارد كه باعث قوام آن ميحبابچگالي مناسب و پراكندگي صحيحي از
روز كند.ساله خود در زمينه سيمان را به 29هاي كند تا استانداردكمك مي APIها به هاي اين پژوهشيافته
July 2016 www.netl.doe.gov - :منبع
1 American Petroleum Institute 2 National Energy Technology Laboratory
كسب
ن ما
سيت
اخ س
يدجد
ي ها
رددا
تاناس
9315تابستان، 22شماره
تش راه ازدیاد ربدا
19
معرفي نسخه جديد پترل
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -مريم نوريكننده: تهيه
ترين ارزيابي عدم جامعانجام امكان اين نسخهشلمبرژه قرار گرفت. شركت روي سايت 2817، در جوالي 1/2817پترل نسخه
اي جديد باعث هويژگي همراه باكارهاي ابتكاري . گردشفراهم آورده استرا مخزن استاتيك و ديناميك هايقطعيت از مدل
افزار شده است.نرمبه نتايج اطمينان افزايشعملكرد و بهبود كيفيت، ثبات
همچنين ساخت هاي حفاري و ريزيكارهاي مربوط به برنامهگردشن توان به اضافه شدمي نسخه جديد هاي مهماز قابليت
بر روي گردش ،افزارياي و نرمميان رشته ه منظور افزايش تعاملب 2817/ 1پترل .اشاره كردافزار ن در نرممدل مكانيكي زمي
كارهاي موازي و مشاركتي متمركز شده است.
كه در 1آزمون بتاافزار گام برداشته است. به همين منظور زايش كيفيت نرمشركت شلمبرژه همچنان در جهت افاين نسخه در
شامل طيف وسيعي از آزمون كه اين . آمدبه مرحله اجرا درجهت بررسي عملكرد نسخه جديد ،معرفي شده بود 2819پترل
جهت افزارنرمآمادگي اين و در نهايتطول انجاميد ماه به 2بيش از ،بوداعم از خصوصي و دولتي نفت و گاز شركت 98
.اعالم شد استفاده كاربران عمومي
www.slb.com - July 2016 : منبع
شود. اين آزمون كار برده ميهها بليت اطمينان آنمنظور ارزيابي ميزان عملكرد، سازگاري و تست قاب افزارها بهنرمآزمون كاربر ، بر روي ياآزمون بتا 1
، نسخه آزمايشي افزارنرمشود. در برخي موارد شركت هاي تجاري به منظور ارزيابي كار برده ميهدر مرحله استفاده عملي ب افزارنرمتوسط كاربران نهايي
كار باعث توسعه بهتر و تداوم چرخه دهند. اينار روي سايتشان قرار ميافزنرم مشكالت با هدف پيدا كردن معين صورت مجاني براي مدتي ه آن را ب
شود.مي افزارنرمحيات
جخه
سر ن
دت
عيقط
م عد
ن زا
مين
ميخ
ترل
پتد
دي
چكيده تفصيلي مقاالت
9315 تابستان، 22شماره
19
راه ازدیاد ربداشت
9ميادين نفتي هوشمند
[email protected] پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -كننده: مريم ذيفن تهيه
شود. در ابتدا اين واژه تنها به استفاده مي هاي مختلفدر زمينه "دميدان نفتي هوشمن"اصطالح سال است كه 28بيش از
اما ست،ا شدهات اكتشاف و توليد، اطالق ميافزارهاي مورد استفاده در عمليها و يا سختافزارنرمبرخي امكانات خاص، مانند
است. يافتهتري اخيرا اين امكانات ابعاد گسترده
ها و تجهيزات گفته روز دادهپايش و آناليز به آوري،ها شامل جمعره وسيعي از فعاليتگسته مفهوم ميدان نفتي هوشمند ب
شود. در واقع اين واژه ارتباط بين كاربران، بخش عمليات و تكنولوژي است.مي
ستاد و ارتباط منسجمي بين گيرند، الزم استقرار مي كار هاي محيطچالشو از شرايط دور ،خاصصنعتي كه مديران هنگامي
،منطقه عمليات برقرار باشد تا بتوان تصميمات درست را در زمان مناسب، اتخاذ و اجرا كرد. با استفاده از اين تكنولوژي
هاي سه بعدي ميدان استفاده ها در بروزرساني مدلتوان از اين دادهشود كه به راحتي ميآوري ميهاي بسيار زيادي جمعداده
كرد.
تاريخچه
. صورت پذيرفتهاي الگ توسط ماهواره به ستاد مخابره شد، كه دادهميالدي، زماني 1571ع هوشمندسازي در سال اولين نو
به اين تكنولوژي با گذشت زمان، هاي درون چاهي به مركز عمليات اتفاق افتاد.هاي فشارسنجاولين انتقال داده 1515در سال
از راه دور كنترل نيز هاي الكتريكي درون چاهي راپمپبتوان ن فراهم شد تااين امكا 2881در سال كه پيشرفت كرد ايگونه
به كمك استفاده از ابزارها و . امروزه دست آوردقابليت كنترل از راه دور را بهعمليات ايجاد شكاف ،2887كرد. در سال
كارگيري و انتقال اطالعات و به آوريمعهاي ج، سيستم9ايكنترلي بازههاي ، دريچه2تجهيزات هوشمند مانند انواع حسگرها
حفاري، توليد و تزريق در ميادين نفت و گاز عمليات ؛عمليات از جمله انواع مختلفدر ميادين هوشمند افزارهاي مناسب، نرم
د.نشودهي و بازدهي چاه و ميدان، مديريت ميبا هدف افزايش بهره
است هاييشوند. گروه اول شامل شركتنفتي هوشمند به دو گروه تقسيم مي هاي فعال در زمينه ميداندر دنياي امروز شركت
ها و كه در زمينه مديريت و آناليز داده استهايي گروه دوم شامل شركتو و تجهيزات هوشمند را در اختيار دارند كه ابزارها
نيز درگير ،اطالعات و فناوري هايشامل شركت ،هاي نوع سوميشركت ،سازي و ... فعاليت دارند. در اين ميانمدل
را صورت آنالين اطالعات بهانتقال براي ه مناسب ها مسووليت ايجاد زمين. اين شركتشوندهوشمندسازي يك ميدان نفتي مي
بر عهده دارند.
گيري هوشمندتصميم
فاز ،ل، سطح صفردهد. در اين شكگيري در ميادين نفتي هوشمند را نشان ميمدل مفهومي از سيستم تصميم 1-شكل
ها و خطوط انتقال اشاره كرد. سطح توان به تجهيزات هوشمند در چاهها است. از ملزومات اين فاز ميآوري و انتقال دادهجمع
1 Digital Oil Fields (DOF) 2 Sensors 3 Interval Control Valves (ICV)
يمصم
ذ تاخ
باس
مني
هاند
شمهو
از ده
فاست
ا ان ب
خزت م
ريدي
ر م د
ترن
دييا
ي ماز
س
17
چكيده تفصيلي مقاالت
شوند. با استفاده از هاست. در اين مرحله پتانسيل توليد و مشكالت احتمالي توليد از مخزن شناخته مي، سطح پايش داده1
هاست. در اين ، مربوط به تحليل داده2شود. سطح هاي اصلي عملكرد مخزن مشخص ميمشخصه 1ن واقعيشانها در زماداده
پيدا براي گرتحليل هايافزارنرم و سازيمدل هايافزارنرم ازو شونددست آمده از سطح قبل تحليل ميهمرحله اطالعات ب
اساس بر مرحله اين در. است سازيبهينه سطح ،9 سطح. شودمي استفاده احتمالي مشكالت رفع مختلف كارهاي راه كردن
بهترين و شده غربال شده گرفته هايتصميم اقتصادي، شرايط و هاريسك تكنولوژي، هايمحدوديت دسترس، در دادهاي
شود.مي چاه و مخزن از توليد بهبود موجب گيري هوشمندشود. استفاده از روش تصميممي اجرايي تصميم
گيري در ميادين نفتي هوشمندتصميم مفهومي : مدل1-شكل
كاربردها و مزاياي فناوري ميدان هوشمند
هاي تعميري و هاي در حال توليد، چاههاي متروكه، چاهگاز، چاهسازي يادين توليدي، ميادين ذخيرهاين فناوري در تمامي م
در ميادين توليدي اشاره مه به برخي از مزاياي استفاده از اين تكنولوژي هاي در دست حفاري قابل استفاده است. در اداچاه
.دوشمي
افزايش توليد
افزايش بازيافت نهايي
هاهها و افزايش زمان در دسترس براي تحليل دادكاهش زمان مديريت داده
تر و بهتر كارشناسان و مديرانگيري سريعتصميم
يني آيندهبگيري بر اساس پيشتوانايي تصميم
بهبود مديريت سالمت، ايمني و محيط زيست
1 Real-Time
ندشم
هوك
كمه
ت ب نف
تياف
ازش ب
زاياف
ندا
ميي
ازس
9315 تابستان، 22شماره
19
راه ازدیاد ربداشت ها در مخزن و بهبود عملكرد مخزنكاهش عدم قطعيت
تثبيت توليد و يا ارتقا توليد
1هاي عمليات توليدكاهش هزينه
2گذاريهاي سرمايهكاهش هزينه
مطالعه موردي
لوژي هوشمندسازي استفاده كرده است. اين مخزن از نوع براي توليد از يكي از ميادين جديد خود از تكنو 9شركت نفت كويت
اكسيدكربن است. مخازن فشرده بوده و نفت آن حاوي سولفيد هيدروژن و دي
كرده است: ترغيبعوامل زير شركت نفت كويت را به استفاده از اين تكنولوژي
افزايش توليد و بازدهي ميدان
توليد ها و افزايش ايمني سيستمكاهش هزينه
گيري ها و افزايش سرعت تصميمشدن چاه كاهش دفعات بسته
اين استفاده شود. 4عمليات توليد اووكت افزارنرمن شد كه از سيستم آتصميم بر ،د از جلسات متعدد با شركت شلمبرژهبع
به صورت خودكار و تمام عمليات مهندسي كه،در حالي كندميفراهم تيم پروژه براي سيستم امكان پايش آنالين توليد را
پذيرد.استاندارد انجام مي
منابع
www.slb.org
وشور ارايه شده توسط شركترب CAP ،در زمينه خدمات هوشمند سازي ميدان www.cap-ofs.com
1 OPEX 2 CAPEX 3 Kuwait Oil Company (KOC) 4 Avocet
ندشم
هوك
كمه
ت ب نف
تياف
ازش ب
زاياف
ندا
ميي
ازس
11
چكيده تفصيلي مقاالت
9شدگيفاكتور سيمانو تخلخلدار بر اساس نوع بندي مخازن شكافتقسيم
[email protected] پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز - كننده: مريم جهانديدهتهيه
مقدمه
باشد. مخزن و يا تخلخل شكاف مي 9اي)ماتريس(، تخلخل حفره 2اي يا كريستاليشامل تخلخل بين دانهتخلخل در مخازن
شناسان و زمين ،زن آسان نبودهاباشد. تعيين نوع فضاي خالي در مخ تواند شامل يك و يا تركيبي از اين فضاهاي خاليمي
يكي برند.تر به كار ميهاي پيچيدهاي را براي سيستمهاي مربوط به مخازن با تخلخل بين دانهها و فرمولها روشستپتروفيزي
بسته به نوع ،9/9تا 9/1از ر آنكه مقدا باشد( ميmشدگي )سيمانها براي تشخيص نوع تخلخل در مخزن فاكتور فاكتور از
مقدار فاكتور سيمان شدگي و نوع تخلخل معادل آن بيان شده است. 1-در جدولباشد. ، متغير ميتخلخل
نوع تخلخلو m: ميزان 1-جدول
شدگي بندي مخازن بر اساس فاكتور سيمانتقسيم
در هاآنتوان از تجارب در مراحل توسعه و توليد از يك ميدان به كمك مقايسه ميدان هدف با ميادين مشابه توسعه يافته، مي
با دار بندي مخازن شكافقسيمتبهره برد. اد برداشتهاي ازديروشغربالگري بيني رفتار توليدي، ميزان بازيافت نهايي و پيش
توسط 2881براي اولين بار در سال همچنين مطالعات آنالوژي و شبكه شكاف و ماتريسبهتر و شناخت توصيف هدف
ت ميزان مشاركبر اساس بندي كهارائه شد. در اين تقسيمته( فدار توسعه يامخزن شكاف 188لعه اطالعات ا)با مط 4نلسون
هاي مكانيسم ،تاثير پارامترهاي مختلف شامل خصوصيات سنگ و سيال، باشدمي شكاف و ماتريس در ذخيره و توليد نفت
بر روي بازيافت نهايي مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس و ..... هاي ازدياد برداشتروشاعمال ،استراتژي مديريت مخزن ،رانش
:اندشدهاصلي تقسيم بندي گروه 4دار به مخازن شكافاين مطالعه
1 Cementation Factor 2 Intergranular/intercrystalline 3 Vuggy 4 Nelson
(m)فاكتور سيمان شدگي نوع تخلخل
2 ايبين دانه
2< ايحفره
< 2 شكاف
خاي م
ندم ب
سيتق
با س
ريمات
و ف
كا ش
كهشب
ر هت
ف بصي
توان
يم س
وركت
فاس
سار ا
ن بز
ي دگ
ش
9315 تابستان، 22شماره
15
راه ازدیاد ربداشت :باشدموثر توليد ميقرار دارد و تراوايي شكاف عامل شكاف درمخزن نفت در جاي عمده نوع اول.
دارد. توليددر را شكاف سهم اصلي و تراوايي بودهبا تراوايي پايين نوع دوم: عمده نفت مخزن در ماتريس
شود.مخزن مي توليدشكاف منجر به افزايش اوايي ترنوع سوم: ماتريس داراي تراوايي خوبي بوده و
:باشدنميمخزن همچنين تراوايي شكاف عامل موثر توليد ازو نداشته ذخيره نفتها نقشي در شكاف نوع چهارم .
گيرد. با باشد، تمامي مخازن موجود در جهان را در بر نميمي ماتريس شكاف و هايبندي كه بر اساس تخلخلاين تقسيم
ندي جديدي از ب، تقسيم1زياف منطقدر مخازن و با استفاده از تخلخلشدگي براي توصيف كارگيري فاكتور متغير سيمانبه
. باشداست كه در برگيرنده تمام انواع مخازن مي معرفي شده، گروه 9مخازن، شامل
هاي تعيين و نتايج آن با داده منطق فازيهاي الگ و با روش در مخزن بر اساس داده موجود تخلخلابتدا انواع در اين روش
)نمودار 2از نمودارهاي پيكت mدست آوردن ميزان هشود. در مرحله بعد براي بهاي تصويري تطبيق داده ميمغزه و الگ
بندي تقسيم ،شدگيآوردن بازه تغيير فاكتور سيمان دستهب با .شوداستفاده مي اومت واقعي سازند نسبت به تخلخل(مق
شود از گروه مخزن مي 9بندي كه شامل شود. در اين تقسيمحاصل مي mبر اساس نوع تخلخل و ميزان ( 2-)شكل ايگانهسه
شده است. استفادهسرتاسر جهان ازات مخازن متعددي اطالع
: تقسيم بندي مخازن بر اساس نوع فضاي خالي در يك سيستم سه گانه2-شكل
متغير است. 9/1تا 1بين mكند. مقدارفيت ذخيره و تراوايي مخزن را تامين مينوع اول: شكاف تمامي ظر
)ميدان متغير است. 5/1تا 9/1بين mكنند. مقدار ايفا مي در ذخيره و توليد نوع دوم: شكاف و ماتريس هر دو نقش مهمي را
گچساران(
متغير 1/2تا 5/1بين mدر خود جاي داده است. فت راحجم عمده ننوع سوم: ماتريس داراي تراوايي نسبتا خوبي بوده و
است.
متغير است. 9/2تا 1/2بين mها بوده و مقدارنوع چهارم: توليد از ماتريس و حفره
متغير است. 4تا 9/2بين mها بوده و مقدار نوع پنجم: توليد مخزن از حفره
(مخازن كربناته آسماريمتغير است. ) 9/2تا 9/1بين mها بوده و مقدار نوع ششم: توليد مخزن از شكاف و حفره
1 Fuzzy logic 2 Pickett plot
يمس
تقف
كا ش
زنخا
ي مند
بس ف
سار ا
ر بدا
اي
يكيز
وفتر
ي پها
وركت
28
چكيده تفصيلي مقاالت
متغير است. 9/2تا 9/1بين mها در توليد سهم دارند و مقدارفضاهاي خالي شامل ماتريس، شكاف و حفره نوع هفتم: تمام
نتايج
در مخزن اع آن را انو ،هاي الگتوان با استفاده از دادهمي موجود باشد مختلفي از تخلخلدر مخزن انواع چهچنان
تشخيص داد.
توان توسط نمودار پيكت محاسبه كرده و ميزان عدم قطعيت در محاسبات اشباع شدگي را ميمقدار متغير سيمان
تري از ميزان نفت آب را كاهش داد. لذا مهندسان قادر خواهند بود توصيف بهتري از مخزن داشته و تخمين دقيق
دست آورند.درجاي اوليه به
از يبندي جديدتقسيم ،شدگيمتغير سيمانو ميزان اي ، شكاف و بين دانههاشامل حفره اساس نوع تخلخل بر
شود.آيد كه خصوصيات تمامي مخازن جهان را شامل ميدست ميبه گروه، 9، شامل مخازن
بعمن
Soto R. B., Martin C., Perez O., “A new reservoir Classification based on pore types improves
characterization”, SPE paper 152872 was presented at SPE Latin American and Caribbean Petroleum
Engineering Conference in Mexico City, 16-18 April 2012.
يمس
تقف
كا ش
زنخا
ي مند
بس ف
سار ا
ر بدا
اي
يكيز
وفتر
ي پها
وركت
9315 تابستان، 22شماره
21
راه ازدیاد ربداشت
نه مواد دار با استفاده از موازتخمين نفت درجاي اوليه در مخازن شكاف
[email protected] پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گازاكرم وحيديكننده: يهته
مقدمه
وتوليددرمختلفهايمكانيزم مشاركتميزانتعيينمخزن،درجايهيدروكربن تخمينبرايابزاريموادموازنه هايروش
هيدروكربني مخازندرجرماصل بقايمعادالت موازنه مواد بر اساس كاربرد باشند.مخزن مي تاريخچهقابتطهمچنين
فرض كلي براي رسيدن به رابطه مخازن معمولي توسط شيلتوس معرفي گرديد. براي رابطه كلي موازنه مواد .اندآمدهدستبه
.استپذيري در كل سنگ يكنواخت تراكم خواص سنگ مانند تخلخل، تراوايي وشده است كه
با هاي ماتريسشبكه شكاف و بلوك از سيستميو در اين نوع مخازن دار بودهيران از نوع مخازن شكافبيشتر مخازن نفتي ا
ازنه مومعادالت آيا استفاده از سوال مهم اين است كهدر چنين شرايطي هاي كامال متفاوت در كنار يكديگر قرار دارند. مشخصه
مطلب حاضر به بررسي نتايج تعدادي سوال دار صحيح است يا خير؟ براي پاسخ به اينمواد مخازن معمولي براي مخازن شكاف
از مطالعات انجام شده در اين زمينه پرداخته است.
روش كار
هاي سنگ صدق شخصهفرض يكنواختي م ،هاي ماتريسشبكه شكاف و بلوك متشكل از ،دار با تخلخل دوگانهدر مخازن شكاف
سازگار با ،پذيري شكاف و ماتريس وجود دارد. بنابراين معادالت موازنه مواد جديديتفاوت چشمگيري بين تراكم و كندنمي
است. معرفي شده ،شرايط اين نوع مخازن
اول مخازن شوند: گروهنسبت نفت درجا در شبكه شكاف و ماتريس به سه گروه تقسيم مي بر اساسدار مخازن شكاف
جا در ماتريس قرار دارد و نفت درجاي شكاف ناچيز است. گروه دوم شامل مخازن داري هستند كه بيشتر نفت درشكاف
شود كه داري اطالق ميكه حجم نفت درجا در ماتريس و شكاف تقريبا برابر است. گروه سوم به مخازن شكافبوده داري شكاف
رد. حجم عمده نفت درجا در شكاف قرار دا
دار، براي مخازني كه در دسته اول و سوم قرار دارند استفاده از روابط ارائه شده در انجام محاسبات موازنه مواد مخازن شكاف
پذيري ماتريس از به جاي تراكم د كه در مخازن نوع سوممربوط به مخازن تخلخل يگانه جايز است. البته بايد دقت شو
شود. تفاده مياس در محاسبات پذيري شكافتراكم
كند. براي اين نوع مخازن محاسبات سازي نفت نقش مهمي را ايفا ميشكاف هم در توليد و هم در ذخيره ،در مخازن نوع دوم
پذيري شكاف و ماتريس هر دو در معادالت شود. در اين روابط جديد، تراكمهاي جديدي انجام ميموازنه مواد با كمك معادله
شود. صورت جداگانه تخمين زده مين نفت درجاي ماتريس و شكاف بهاند و ميزاوارد شده
شرو
از ده
فاست
ر ا د
جتاي
ر نگي
شم چ
تاو
تفف
كا ش
ناز
خر م
داد
موه
ازنمو
ف تل
خي م
ها دار
22
چكيده تفصيلي مقاالت
سازد تااين روش حل اين امكان را فراهم مي شود.براي حل اين نوع معادالت در موازنه مواد از روش خط راست استفاده مي
به گروهي از متغيرها تقسيم زمان محاسبه شوند. در اين روش معادله موازنه مواد طور هممجهوالت موجود در معادله به
زير اشباع بدون دارشكاف ها رسم كرد. براي مثال در مورد مخزنخط مستقيمي از ميان داده بتوانشود به نحوي كه مي
انبساط نفت اوليه در سيستم 01Eميزان نفت توليدي از ميدان، Fكه در آن شود رسم مي 1-نموداري مشابه به شكل آبده
اوليه در شبكه يجاو معادل حجم نفت در 2Nر باشد. شيب نمودار برابانبساط نفت اوليه در شبكه شكاف مي 02Eماتريس و
جاي اوليه در ماتريس است. نشان دهنده ميزان نفت در، 1Nشكاف است. عرض از مبدا
دار زير اشباع: نمودار خط مستقيم مخزن شكاف1-شكل
مطالعه موردي
دهد)الف( نشان مي2-كه از مخازن نوع دوم است مورد استفاده قرار گرفته است. شكل E1 Segundoان معادله فوق براي ميد
ميليون بشكه و اگر از نوع سوم فرض شود 111جاي اوليه آن زن از نوع اول باشد ميزان نفت دراگر فرض شود اين مخ كه
توان نتيجه گرفت عمده )ب( و آناليز نتايج، مي2-شكل شود. با توجه بهميليون بشكه برآورد مي 18ميزان نفت درجاي آن
دهنده ارتباط عدد منفي عرض از مبدا نشان الزم به ذكر استدر شكاف قرار دارد. ،ميليون بشكه 199معادل ،حجم نفت درجا
ضعيف بين ماتريس و شكاف است.
نمودار خط مستقيم با فرض تخلخل دوگانه(: ب) لخل يگانه )الف(: نمودار خط مستقيم با فرض تخ2-شكل
بعمنا
Ebrahimi, N., Jamshidi, S., Gholinezhad, S., “Estimation of naturally fractured oil reservoir properties
using the material balance method” Scientia Iranica JOURNAL,Vol. 21, No. 3 , 781-791 , January 2014
Penuela, G., Idrobo, A., Ordonez, A., Carlos, E. "A new material-balance equation for naturally
fracturedreservoirs using a dual-system approach", In SPE, 68831, 2001
فاست
ر ا د
جتاي
ر نگي
شم چ
تاو
تفش
رواز
ده ف
كا ش
ناز
خر م
داد
موه
ازنمو
ف تل
خي م
ها دار
مخزن نوع اولفرض:
سوممخزن نوع فرض:
دوممخزن نوع فرض:
9315 تابستان، 22شماره
29
راه ازدیاد ربداشت
دارش بازيافت نفت از مخازن شكافريزش ثقلي آزاد جهت افزاي يندآفراستفاده از فوم در
[email protected] انستيتو مهندسي نفت، دانشگاه تهران -سبحان حاتمي: گانكنندهيته پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز -م خسرويمري
مقدمه
. حضور سورفكتانت و يا شودهاي ناپيوسته گاز درون فاز پيوسته مايع تعريف ميدر محيط متخلخل، فوم به صورت توزيع حباب
و شودپذيري گاز ميكگردد. فوم باعث كاهش قابل مالحظه تحرهاي گاز درون فاز مايع ميذرات سبب پايداري حباب نانو
استفاده از فوم درون در رابطه بااگرچه تاكنون مطالعات قابل توجهي كند. قابل توجهي درون سيستم ايجاد مي نيروي گرانروي
فوم در بررسي اثرصرف نظر شده است. بنابراين نيروي گرانشها از اثر بيشتر آن است، اما در دار صورت گرفتهمخازن شكاف
باشد. يزش ثقلي نيازمند مطالعات بيشتري ميفرآيند ر
تئوري
نفت درون يك سيستم تك بلوكه دو بعدي كه -و ريزش ثقلي آزاد گاز 1نفت-هاي ريزش ثقلي فوميندآدر اين مطالعه فر
سازي جريان دو فازي سياالت درون محيط متخلخل از . به منظور مدله استسازي شدشكافي در كنار آن قرار دارد شبيه
سازي رفتار فوم درون محيط متخلخل، از همچنين براي مدل و)رابطه دارسي( اندازه حركتتركيب معادالت بقاي جرم و بقاي
گذار است.تاثيرحضور فوم در تراوايي نسبي گاز در اين مدل استفاده گرديد. 2CMG در مدل تعادل موضعي
بحث و بررسي
نفت و ريزش -روز براي دو حالت ريزش ثقلي آزاد گاز 28ريس بعد از مدت زمان پروفايل اشباع نفت را درون بلوك مات 1-شكل
، سطح تماس سياالت درون نفت-ريزش ثقلي فوم يندآفرگردد، در طور كه مشاهده ميدهد. هماننشان مي نفت-فومثقلي
دي درون شبكه شكاف ايجاد كرده زيا 9پذيري گاز، افت فشار گرانروباشد. در حقيقت فوم با كاهش تحركتر ميماتريس پايين
از شكاف به ريزش ثقلي يندآفرشود شود. اين نيرو سبب مياي از نيروي گرانرو درون سيستم ظاهر ميو در نتيجه مولفه
با سرعت بيشتري صورت پذيرد و در يك زمان مشخص نفت بيشتري از ماتريس تخليه گردد. همچنين فوم با افزايش ماتريس
شود.مي درون ماتريس، سبب كاهش نفت باقيمانده درون سيستم راندمان جاروبي
1 Foam-Assisted Gravity Drainage 2 Computer Modeling Group 3 Viscous
يع م
ريس
ا تي ر
قلش ث
يزخ ر
نرم
فوبا
از ن گ
ردن ك
زييگ
جاند
ك
24
چكيده تفصيلي مقاالت
نفت )شكل الف( -روز براي دو حالت ريزش ثقلي آزاد گاز 28پروفايل اشباع نفت درون بلوك در زمان : 1-شكل
(نفت )شكل ب-فوم و ريزش ثقلي
گيرينتيجه
. ه شده استدار پرداختريزش ثقلي در مخازن شكاف يندآفردر اين مطالعه به بررسي امكان استفاده از فوم جهت بهبود
باشد:مطالعه به صورت زير قابل بيان ميدست آمده از اين ترين نتايج بهمهم
گردد كه اي درون سيستم ميايجاد نيروي گرانرو قابل مالحظه ريزش ثقلي آزاد منجر به يندآفراستفاده از فوم در -1
تواند سرعت و ضريب بازيافت را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد.مي
پذيري گاز درون ماتريس، راندمان جاروبي سيستم را افزايش داده و منجر به توليد نفت بيشتري فوم با كاهش تحرك -2
.ودشمي
منابع
M. Simjoo, T. Rezaei, A. Andrianov, and P. Zitha" ,Foam stability in the presence of oil: Effect of
surfactant concentration and oil type," Colloids and Surfaces A: Physicochemical and Engineering Aspects,
vol. 438, pp. 148-158, 2013.
M. Fernø, Ø. Eide, M. Steinsbø, S. Langlo, A. Christophersen, A. Skibenes, et al., "Mobility control during
CO 2 EOR in fractured carbonates using foam: Laboratory evaluation and numerical simulations," Journal
of Petroleum Science and Engineering, vol. 135, pp. 442-451, 2015.
K. Ma, G. Ren, K. Mateen, D. Morel, and P. Cordelier, "Modeling techniques for foam flow in porous
media," SPE Journal, vol. 20, pp. 470-453, 2015
ب: ريزش ثقلي ياري شده فومي نفت-الف: ريزش ثقلي آزاد گاز
فكا
شن
ازخ
ر م د
ازق گ
ريتز
ب اس
منن
زييگ
جام
فوق
ريتز
دار
9315 تابستان، 22شماره
29
راه ازدیاد ربداشت
هاي فراورش آب به عنوان سيال پايه براي روش ازدياد برداشت شيميايي چالش
نفت
[email protected] پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز – حمدصابر كرم بيگيمكننده: تهيه
مقدمه
اي از جايگاه ويژه ،نيمه دوم عمرشان در براي مخازن ،هاي ازدياد برداشتهاي شيميايي در ميان روشاستفاده از روش
پليمر است. مطالعات نشان تزريق يك يا تركيبي از چند ماده شيميايي قليا/سورفكتانت/ باشد. اين روش شاملبرخوردار مي
، 2812. در سال دست يافتدرصد( 98توان به افزايش بازيافت قابل توجهي )حتي به ميزان دهد با استفاده از اين روش ميمي
18تا 9 شودميبيني كه پيش بودود اختصاص داده ا به خهزار بشكه نفت خام در روز ر 488تزريق مواد شيميايي سهم توليد
ورش سيال پايه يعني افر ،ها در اين روشفرآينداي را تجربه نمايد. يكي از مهمترين افزايش قابل مالحظهنيز سال پس از آن
كه بايد هايي به شرح زير روبرو هستيمورش آب با چالشاآب است كه سهم بسزايي در كارآمدي اين روش دارد ولي در فر
مورد توجه قرار گيرد:
انتخاب شوري مناسب سيال تزريقي
هاي معدنيتشكيل رسوب نمك
مشكالت تصفيه آب توليد شده
اي فراورش آب هچالش
، آب سازند و همچنين با سنگ مخزن سازگاري داشته باشد تا در دهآب تزريقي بايستي با مواد شيميايي مورد استفا
در مطرح خوبي ايفا نمايد. در ادامه به معرفي مختصر سه چالشت شيميايي نفت نقش خود را بهرداشهاي ازدياد بفرآيند
شود:ورش آب پرداخته ميافر
انتخاب شوري مناسب سيال تزريقي -1
باشد. انتخاب تركيب انتخاب مناسب تركيب يوني سيال تزريقي مي ،تزريق شيميايي فرآينداز عوامل كليدي موثر بر موفقيت
ت، كند. از سوي ديگر در تزريق پليمر يا سورفكتانها جلوگيري يل و تخريب ساختار رستواند از پديده تورم شبهينه مييوني
پذيري ماده شيميايي و حتي نمايد ممكن است باعث كاهش انحاللها از حد معيني تجاوز چنانچه شوري يا غلظت برخي يون
تانت نيز يافتن در تزريق سورفكنمايد. گيني را به پروژه تحميل ميي سنرسوب آن قبل از تزريق گردد كه خسارت اقتصاد
بسيار يابدايي آن كاهش مين سورفكتانت بهترين عملكرد خود را دارد و با دور شدن از اين شوري، كارآشوري بهينه كه در
دشوار و چالشي خواهد بود. هاي سيال پايهيونانتخاب حد مناسب شوري و غلظت توان گفت بنابراين ميباشد. مهم مي
هاي معدنيتشكيل رسوب نمك -2
تواند منجر به تشكيل اي آب دريا و آب سازند است كه ميهيون عدم تجانسهاي معدني ناشي از رسوب نمكچالش ديگر،
. با باشد داشته همراه را بهديدگي سازند آسيبخصوص اطراف چاه شده و در نتيجه ههاي سولفاته يا كربناته در مخزن برسوب
سولفات از آب دريا و يا كاهش در نظر گرفتن رويكرد خسارت به سازند و تاسيسات تزريق و توليد، الزم است واحدهاي حذف
ورش آب افزوده شوند. افر فرآيندبه
ييق
زرب ت
ب آاس
مني
ور ش
بخا
انتت
مياه
ي
آبيه
پات
اشرد
د بديا
ازدر
27
چكيده تفصيلي مقاالت
مشكالت تصفيه آب توليد شده -9
باشد. در تزريق پليمر تزريق شده ميواد شيميايي م از تصفيه آب توليد شده از ميدان است كه حاوي مقدار زيادي يگرچالش د
لزوم و اين مساله هبودمرتبه بيشتر، از سياالت معمولي 1توان گفت كه آب تزريقي داراي گرانروي باالتري، حدود مي
ها از نهمنظور كاهش هزيبه توانمي هاي انجام شدهبا توجه به پژوهشسازد. چندان مي جداسازي مواد شيميايي از آب را دو
شان توسط آقاي هيراساكي و همكاران هانظريهترين اين بعدي استفاده نمود. يكي از جالب هايدر تزريقتفكيك شده اين مواد
تزريق مواد فرآيندمنظور تفكيك مواد هاي كاتيوني بهاز سورفكتانته است. در اين نظريه در دانشگاه رايس آمريكا مطرح شد
شود.ت/پليمر استفاده ميقليا/سورفكتانشيميايي
منابع
Walsh J., and Henthorne L., "Challenges of Water Treating for Chemical Enhanced Oil Recovery" Oil &
Gas Facilities journal, P. 9-14, August 2012
Alejandro A. P., Hirasaki G. J., and Miller C. A., "Chemically induced destabilization of water-in-crude
oil emulsions." Industrial & engineering chemistry research journal, P. 1139-1149, 2005
اديا
ز د
ني آ
روش
پيت
الشك
و مب
ك آكم
با ت
اشرد
ب
9315 تابستان، 22شماره
29
راه ازدیاد ربداشت
دوست در ماتريس آب 2و غير همسو 9آشام همسو
[email protected] خازن نفت و گازپژوهشكده ازدياد برداشت از م -شيما ابراهيم زادهكننده: تهيه
يا غير همسو و تواند همسو آشام مي شود.ميتوليد از طريق پديده آشام هابخشي از نفت درون ماتريسدار فدر مخازن شكا
العه هر دو حالت پديده آشام باشد. در اين مطآشام معموال به صورت غير همسو مي فرآينددوست هاي آبباشد. در ماتريس
طور مجزا بررسي شده است: به
سو صورت بازيافت نفت با مكانيسم آشام هم در اين صورت ،صورت جزئي توسط آب پوشيده شده استماتريس به -1
يرد.گمي
افتد.سو اتفاق ميآشام با مكانيسم غير هم ، در اين حالتور باشدغوطهطور كامل در آب ماتريس به -2
با فرض سيال غير قابل تراكم، اثر ) سازي پديده آشام همسو و غير همسو بر اساس روابط غير خطي نفوذن مطالعه، مدلدر اي
به پارامترهايي همچون وابسته( D)چگالي كم و گراديان فشاري ناچيز( انجام شده است. در اين روابط پارامتر ضريب نفوذ
سازي فرآيند آشام همسو باشد. قابل توجه است كه مدلخلخل و فشار مويينگي مياشباع آب، تراوايي نسبي، گرانروي سيال، ت
شود.نيز مشابه فرآيند غير همسو و با در نظر گرفتن پديده جابجايي انجام مي
دهد اختالف بارزي تمركز اين مطالعه بر روي اختالف پديده آشام همسو و غير همسو است. مطالعات آزمايشگاهي نشان مي
ندارد. هاروزه پاسخي براي علت اين اختالفبازيافت از طريق آشام همسو و غير همسو وجود دارد. اما دانش ام بين
مشاهده كرد. براي رسيدن به جوابي قابل اطمينان آزمايش در 1-توان در شكلمقايسه عملكرد بازيافت اين دو پديده را مي
كه در شكل مشخص است، در طورو پديده انجام شده است. همانداشباع نفت و تراوايي نسبي يكسان براي هر شرايط
تدريج كم ههاي اوليه آزمايش اختالف دو پديده در ميزان بازيافت نفت بسيار زياد است، اما با گذر زمان اين اختالف بزمان
باشد كه اين ام همسو ميبرابر آش 9توان گفت زمان رسيدن به بازيافت مشخص در آشام غير همسو بيش از شود. در كل ميمي
باشد.دليل وجود اختالف فشار در جبهه آب در آشام همسو مياتفاق به
1 Co-Current 2 Counter-Current
سوهم
ر غي
و سو
همم
شار آ
دت
نفيد
ولر ت
گيشم
چت
اوتف
21
چكيده تفصيلي مقاالت
بعدي تك همسوي غير و همسو آشام بازيافت: 1-شكل
گيرينتيجه
تبا آب پوشيده شده اسزماني كه محيط متخلخل به صورت جزئي ،دهدنشان ميمطالعه سازي در اين نتايج مدل ،
ور باشد، در حالتي كه ماتريس به صورت كامل در آب غوطهافتد. سو اتفاق ميپديده آشام هم در اثربازيافت نفت
باشد.آشام غير همسو دليل توليد نفت مي
سو داشته باشد.غير همشام آ تواند راندمان باالتري نسبت بهسو ميآشام هم
م غير همسو بسيار كمتر اآشام همسو در مقايسه با آش درخزن بازيافت مشخص از مرسيدن به يك زمان الزم براي
باشد.مي
باشدنمي مناسب همسو آشام پديده در نفت بازيافت تعيين جهت نفوذ لهمعاداستفاده از.
منبع
Pooladi-Darvish, M., Firoozabadi, A., " Co-Current and Counter-Current Imbibitions in a Water-Wet
Matrix Block" , SPE38443, VOL.5,NO.1, March 2000
سوهم
ر غي
م شا
ه آت ب
سبو ن
سهم
م شا
ر آالت
بان
ماند
را
مخازن گاز ميعاني سلسله مباحث مدرييت
9315 تابستان، 22شماره
98
راه ازدیاد ربداشت
سازي رفتار فازيگيري سيال زير بناي مدلنهنمو: دومقسمت
@gmail.com sgerami پژوهشكده ازياد برداشت از مخازن نفت و گاز -شهاب گرامي كننده:تهيه
1موسوم به چگالش معكوس ،رفتار فازي سيال درتفاوت اساسي بين عملكرد مخازن گازي خشك و مخازن گاز ميعاني
مخازن گاز يك ست كه در ا دهد. اين شكل بيانگر آننمودار فازي سيال يك مخزن گاز ميعاني نشان مي 1-. شكلباشدمي
، با . در مخازن گاز ميعاني با توليد از مخزنگيردمين بين دماي بحراني و دماي كريكاندنترم سيال قرار دماي مخز ،ميعاني
. در مخازن گازي (ʹB) يابدتغيير ميبه ناحيه دوفازي (B)از شرايط تك فازي اوليه كاهش فشار، حالت ترموديناميكي سيال
ا توليد از مخزن هر دو شرايط فشار اوليه و ثانويه در ناحيه تك فازي كريكاندنترم بوده و ب دماي مخزن بيش از دماي ،خشك
(ʹA-A) . قرار خواهند داشت
(.Fan et al.,2005ميعاني)-: نمودار فازي يك سيستم گاز 1-شكل
دار اهميت نمو ،ويژگي چگالش معكوس و تاثير قابل توجه آن بر عملكرد مخزن و رفتار جرياني سيال در ناحيه نزديك چاه
هاي جدي در مديريت اين نمايد. لذا يكي از دغدغهمي فازي در مطالعات مخازن گاز ميعاني را بيش از پيش برجسته
گيري و ساخت ي است كه با نمونهفرآيندسازي سيال گاز ميعاني سازي رفتار فازي سيال مخزن است. مدلمدل ،مخازن
متعدد )انبساط با تركيب ثابت، تخليه در حجم ثابت و آزمايش يهاشروع شده و پس از انجام آزمايش سيال معرف مخزن
سازي جزء سنگين و در نهايت هاي الزم جهت مشخصهدادهمراه تعيين تركيب گاز و نفت(، با هدف ارائه هگر بهتفكيك
تار فازي متاثر از دليل رفهتعيين سيال معرف مخزن است كه ب ،فرآيندپذيرد. زيربناي اين تنظيم معادالت حالت پايان مي
سازي مدل مراحلنتايج ساير ،باشد. خطا در تعيين سيال معرف مخزنهاي فراواني روبرو ميبا چالش ،چگالش معكوس
. نمايدميارزش كم ارزش و حتي بي پذيرد،صورت ميهاي نسبتا زيادي سيال را كه با هزينه
تركيب سيال مخزن، تاسيسات دليل اشتباه در تعيينرد كه بهسعه ميادين گازي وجود داهاي توموارد متعددي از پروژه
. اندو شدهرهروبهاي تفكيك، خط انتقال ميعانات و تثبيت ميعانات گازي با مشكالت جدي عملياتي دست در بخشپايين
1 Retrograde Condensation
نهمو
نخا
ز مح ا
حيص
ي ير
گن
ازخ
ن م اي
يول
صت ا
عاطال
ر م د
ثرمو
ي ام
ي گعان
مياز
ن گز
91
لسله مباحث مديريت مخازن گاز ميعانيس
را بيش از عي مخزن گيري از سيال گاز ميعاني و تعيين تركيب واقتي، ضرورت توجه به عمليات نمونهبروز چنين مشكال
سازد. پيش برجسته مي
گيري پيشننهاد عنوان روش مناسب نمونهه ب گيري سطحينمونهدر اكثر منابع علمي و فني مرتبط با مخازن گاز ميعاني
گيري رد شده دليل تشكيل ميعانات در ناحيه نزديك چاه و خطر ورود آن به ظرف نمونههچاهي بدرونگيري شده و نمونه
هناي گناز و ميعاننات باشد كه از طريق آن نموننه ميچاه دهنده سيستم تفكيك گاز و ميعانات در سرنشان 2-است. شكل
شوند. گازي تهيه مي
(Fan et al.,2005ميعاني) -: نمودار فازي يك سيستم گاز 2-شكل
( GORگر به نسبت تفكيك تركيب )تركيب گاز و ميعانات سيال معرف براي يك مخزن گاز ميعاني با استفاده از روش باز
تر پيشنهاد شده است اما تحت شرايطي تعميم اين شود. اين روش جهت ساخت تركيب سيال مخازن گازيساخته مي
فشار مخزن از باالتر بودن ( 1باشد. اين شرايط عبارتند از: )اوليه مخازن گاز ميعاني مجاز مي روش براي ساخت سيال
ايتئوري ،نسبت گاز به نفت. در واقع مبناي اين شرايطثابت بودن ( 9جريان و ) دنپايدار بو (2فشار نقطه شبنم، )
تحت شرايط ،اساس اين تئوري. برباشدميگاز و ميعانات گازي انموسوم به تئوري جريان پايدار در خصوص جريان توام
اوليه گاز مخزن يكسان است. فوق تركيب كلي جريان سيال خروجي از چاه )مجموع گاز و ميعانات گازي( با تركيب
اعتبار مورد اشاره فاقدتئوري يابد،كه فشار مخزن به كمتر از فشار اشباع كاهش هنگامي ،بديهي است در دراز مدت
در كليه دليل،به همين وجود نخواهد داشت. استاندارد هايخواهد بود و لذا امكان تهيه نمونه معتبر بر اساس روش
گيري از مخازن گاز ميعاني صورت پذيرد. نمونه ،د در ابتداي توليد از ميدانوشميپيشنهاد ،گازي منابع مهندسي مخازن
بر اساس اين .كندمياز يك مخزن گاز ميعاني را معرفي گيريهاي مناسب نمونهدستورالعمل API-PR-44استاندارد
يا چاه تحت سه ،منظور اين شود. بهچاه انجام سازي مادهآ الزم است عمليات ،چاه از گيريپيش از انجام نمونه ،استاندارد
اي انتخاب شود كه دبي بايد به گونه ،شودآن نمونه گرفته مي از پسكه يچوك .شودچهار چوك كاهشي جريان داده مي
نيز وليدي را وري مايعات تآتوليدي نه تنها باعث كاهش افت فشار و تجمع ميعانات در دهانه چاه نشود، بلكه توانايي فراز
اي باال باشد كه موجب دبي جريان نبايد به اندازهو از تجمع آن در ستون چاه جلوگيري كند. از طرفي باشد داشته
شود. گرمايع در گاز خروجي از تفكيك 1ريزبرون
، گرتفكيكو پائين هاي معتبر نفت و گاز، بايد از تك فاز بودن جريان گاز و نفت خروجي در باال جهت دستيابي به نمونه
در نقطه شبنم خود قرار دارد، گرتفكيككه در ي، اطمينان حاصل كرد. براي گازي گيرتا زمان ورود به سيلندرهاي نمونه
1 Carry-Over
گكي
تفي
وجخر
ر گ گ
كيتف
ي وج
خر و
يود
مرن
ريا ج
نود
ز ب فا
كز ت
ن انا
مياط
ب س
م كزو
ل گر
9315 تابستان، 22شماره
92
راه ازدیاد ربداشتگيري همچنين فشار جريان قبل از ورود به سيلندر نمونه. (9-در شكل 1)خط شود گرتفكيكدما نبايد كمتر از دماي
در 2)خط شودچرا كه با اين اتفاق )كاهش فشار(، دما كاهش يافته و گاز دوفازي مي ،آني كاهش يابد صورتبه نبايد
فشار كمتر ازي حباب خود قرار دارد، فشار نبايد در نقطه گرتفكيكبراي نفتي كه در ،مشابه تورصه(. ب9-شكل
(.4-در شكل 1)خط نبايد افزايش يابد، نيز گرتفكيك( و دماي جريان خروجي 4-در شكل 2)خط گر شودتفكيك
منظور هشود بگيري از مخازن گاز ميعاني، پيشنهاد مييد بر حساسيت باالي عمليات نمونهدر پايان اين بحث ضمن تاك
هاي گاز و ميعانات كار گرفته شوند. بروز خطا در تهيه نمونههتجهيزات مناسب و افراد ماهر در اين عمليات ب ،كاهش خطا
دل اشتباه سيال شده كه هاي آزمايشگاهي، منجر به ساخت مزي ضمن از دست دادن وقت و هزينه در ساير فعاليتگا
دنبال خواهد داشت.هبيني رفتار فازي و در نتيجه طراحي نامناسب تاسيسات پايين دست را بتاثير منفي بر پيش خود
گري تفكيكهاي گازي و نفت: شرايط مناسب نمونه 4و9-شكل
نهمو
ت نيا
مل ع
ول ط
درار
شو ف
ما د
ترا
ييتغ
ل تر
كني
يرگ
گاه وژیه ن
9315 تابستان، 22شماره
94
راه ازدیاد ربداشت مقدمه
با وجود آنكهباشد. هاي كم تراوا ميهاي حفر شده در اليهترين روش تحريك چاهدر حال حاضر، ايجاد شكاف هيدروليكي مهم
،زاران مخزن گرديدهنجام است و باعث افزايش توليد از هسال است كه در دنيا در حال ا 78از ايجاد شكاف هيدروليكي بيش
، عمليات ايجاد 2818تا 1549هاي برطبق گزارشات موجود، بين سال متاسفانه در ايران چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
هاي گذشته ميليون عمليات( است. در دهه 1/1 ميليون چاه در كشور آمريكا انجام شده )شامل يك شكاف هيدروليكي در
منظور جبران اين افت توليد، بسياري از ره افت توليد خود قرار دارند. بهاند و در دودنيا توسعه يافته بسياري از مخازن تراواي
شكست كارگيري تكنولوژي هاند. با بدر اين امر نيز نسبتا موفق بوده و بوده دنبال توسعه مخازن كم تراواي خودهكشورها ب
برداري ابل بهرهغير اقتصادي بوده اكنون ق در گذشتهها هاي افقي، مخازني كه توسعه آناي در چاهد مرحلههيدروليكي چن
نظور جبران چنين مدر دوره افت توليد خود هستند. بهاند و اند. در كشور ايران نيز بسياري از مخازن عادي توسعه يافتهشده
اي از منابع هيدروكربوري كشور ايران در ازن كم تراوا داشت. حجم قابل توجهتوان نيم نگاهي به توسعه مخكاهش توليدي، مي
كه مخازن گروه بنگستان از آنجاييبسياري از اين مخازن در سازندهاي گروه بنگستان قرار دارند. باشد كهميمخازن كم تراوا
تواند در مي (رت صحيحي طراحي و اجرا گرددصوكه فرآيند آن بهدر صورتي)تراوايي بسيار پاييني دارند شكاف هيدروليكي
اهميت و اثر كده ازدياد برداشت انجام شده است،اي كه در پژوهشدر مطالعه بسيار اثربخش باشد. مخازناين زايش توليد ازاف
ين نچهم مورد بحث قرار گرفته است. هاي بنگستانيكي از مخازن سازند شكاف هيدروليكي در افزايش توليدبخشي ايجاد
زير تهيه مطالعه در سه بخش اين نتايجايران بررسي شده است. شناسي و مخزني مخازن بنگستانيزمين عمومي خصوصيات
:رددگميارائه دوم آنبولتن، بخش شمارهدر اين و است شده
ضرورت ايجاد شكاف هيدروليكي و فرآيند مطالعات آن - 1بخش
يكي از مخازن سنگ و سياليش توليد با نگاه به خواص معمول ليكي در افزابررسي اثر بخشي شكاف هيدرو - 2بخش
هاي بنگستانسازند
شناسي و مخزني مخازن بنگستاني خصوصيات زمين - 9بخش
نرا
ايكم
رامت
ن از
خر م
دي
يكرول
يد ه
تس
شكي
ورنا
ت فمي
اه
99
نگاه ويژه
بررسي اهميت و اثربخشي فناوري شكست هيدروليكي در افزايش نرخ - 2بخش
هاي بنگستان(بناته ايران )سازندهاي تكميل شده در مخازن كرتوليد از چاه
1، شهاب گرامي، سيدعلي معلمي(محمدحسين حيدري سورشجاني)كنندگان: تهيه پژوهشكده ازياد برداشت از مخازن نفت و گاز 1
مقدمه
مچنين مراحل مطالعه اهميت ايجاد شكاف هيدروليكي در افزايش توليد از مخازن و ه در خصوص بولتن، پيشين شمارهدر
هاي مختلف در قالب ايجاد شكاف بحث گرديد. در اين بخش، اثربخشي ايجاد شكاف در افزايش توليد از مخازن با تراوايي
بخشي اثر ،كه شكاف هيدروليكي براي مخازن با تراوايي كم دهدمينشان ها مثالاين نتايج .خواهد شدنشان داده هاييمثال
تواند ميوجود شكاف هيدروليكي ها،مخازن گروه بنگستان در بسياري از بخشتراوايي پايين ا توجه به بقابل توجهي دارد.
شدت تسريع نمايد.ليد از اين مخازن را بهسرعت تو
ها با نگاه به خواص معمول سنگ و سيال دهي چاهي شكاف هيدروليكي در افزايش بهرهبررسي اثربخش
در سازندهاي بنگستاني
شده است. هاي توليدي نشان داده دهي چاهافزايش بهره اثربخشي شكاف هيدروليكي در ،هايي سادهمطالعه با مثال در اين
باالي ضخامت نسبتا با توجه به مخازن بنگستاني باشد. واصدر محدوده خ هااست كه اطالعات اين مثال شدهسعي همچنين
هاي حفر با توجه به آنكه اكثر چاه همچنين. ايجاد كردهاي عمودي اهتوان شكاف هيدروليكي را در چمي مخازن بنگستاني،
هاي عمودي بررسي شده اثر شكاف هيدروليكي در چاهها مثال در اين بنابراين ،باشنديم يعمودشده در مخازن بنگستان
. آورده شده استهاي افقي است. عالوه بر اين، مثالي نيز براي چاه
1/8تراوايي الف(براي موارد ) ،بدون شكاف هيدروليكي و با شكاف هيدروليكي ،يك چاه عمودي در توليد تجمعي، 1-در شكل
هر چه دهد كهنشان مي 1-شكلاست. شدهدارسي مقايسه ميلي 18( تراوايي جدارسي و )ميلي 1( تراوايي بدارسي، )ميلي
دارسي، وجود شكاف ميلي 1/8د. براي تراوايي دهي شكاف هيدروليكي بيشتر خواهد بوميزان تراوايي كمتر باشد، اثر
و ارسي اين افزايش حدود دو برابر بوده دميلي 1براي تراوايي شود.وليد تجمعي ميت منجر به افزايش سه برابريهيدروليكي
براي مثال بايد توجه نمود كه نرخ افزايش مشاهده شده تنهاشود. مشاهده نمي قابل توجهيدارسي تفاوت ميلي 18براي حالت
تعيين ظرفيت افزايش جهت بديهي است را نشان دهد. تواند اثر ايجاد شكافاما مي ،مورد نظر است و لزوما جنبه عمومي ندارد
.باشدضروري ميسازي مطالعات شبيه، در يك مخزن خاصشكست هيدروليكي فرآيندسازي توليد و بهينه
و براي مخازن با تراوايي نبوده شكاف هيدروليكي براي هر مخزني مناسب ،كه طوركلي، نتايج اين مثال بيانگر آن استبه
1كمتر از ،هاي آنن گروه بنگستان، در بسياري از بخشاينكه تراوايي مخازبا توجه بهپذير است. دارسي توجيهميلي 1كمتر از
تواند سرعت توليد از اين را گردد، ميطور صحيحي طراحي و اجهب كهشكاف هيدروليكي، در صورتي ايجاد دارسي استميلي
. افزايش دهدشدت همخازن را ب
هيف
كاش
از ر
متي ك
وايرا
ا تن ب
ازخ
ر م د
ييك
رولد
9 ت
اسار
گذثر
ي اس
داري
يلم
9315 تابستان، 22شماره
97
راه ازدیاد ربداشت
( تراوايي الف: مقايسه توليد تجمعي از يك چاه عمودي براي حالت بدون شكاف هيدروليكي و با شكاف هيدروليكي براي موارد ) 1-شكل
دارسيميلي 18( تراوايي جارسي و )دميلي 1( تراوايي بدارسي )ميلي 1/8
نيا در. باشدمي يمصنوع شكاف بدون و يمصنوع شكاف با يهاحالت در و يافق چاه كي مثال ديگر مقايسه توليد تجمعي در
را Eclipse افزارنرم كمك بابراي اين چاه، شده تهيه يكيزيف مدل 2-شكل. شد گرفته نظر در چاه بر عمود شكاف 1 ،مثال
.است شده داده شانن يجانب و باال ينما از ،ديتول ماه كي از پس هاشكاف و چاه اطراف فشار عيتوز شكل نيا در. دهدمي نشان
از دهايگرد اندازهافزايش . شونديم درشت ،شكاف از گرفتن فاصله با و زير اريبس ،شكاف يكينزد در ل اندازه گريدهامد اين در
.است يتميگارل صورتبه رونيب سمتبه شكاف
(ب الف(
(ج
نرا
ايكم
رامت
ن از
خر م
دي
يكرول
يد ه
تس
شكي
ورنا
ت فمي
اه
No HF
HF
K = 0.1 md K = 1 md
No HF HF
No
HF
HF K = 10 md
No HF
HF
K = 10 md
99
نگاه ويژه
( نماي الفشكاف هيدروليكي عمود بر آن از ) 1: توزيع فشار بعد از يك ماه توليد از مدل فيزيكي ساخته شده شامل چاه افقي و 2-شكل
نماي جانبي ب(باال و )
دارسي ميلي 1/8اي تراوايي توليد تجمعي براي اين چاه افقي بدون شكاف هيدروليكي و با شكاف هيدروليكي بر 9-در شكل
ها بسيار زياد است ولي با گذشت زمان اين اختالف كافهاي اول توليد، افزايش توليد ناشي از شمقايسه شده است. در سال
ماند.صورت ثابت باقي ميبه
دارسيميلي 1/8دروليكي براي تراوايي افقي براي حالت بدون شكاف هيدروليكي و با شكاف هي : مقايسه توليد تجمعي از چاه9-كلش
ب(
خار م
دي
يكرول
يد ه
تس
شكي
ورنا
ت فمي
اهن
را اي
كمرا
متن
ز
الف(
No HF
HF
K = 0.1 md
تجرهب اهی موفق ازدیاد ربداشت
9315 ، تابستان22 شماره
31
ه ازدیاد ربداشت را
روسيه 9ميادين نفتي هوشمند سليم
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز –عليرضا شهركي خدابنده :هكنندتهيه
واقع كيلومتر مربع در قسمت مركزي روسيه 2141با مساحت 2(وادليپ و ييباال سليم غربي، سليم) ادين نفتي سليممي
منظوربه ،شل شركت و 9نفت پروم گاز شركت مشترك گذاريسرمايه با ،1557 سال در ،سليم نفت توسعه شركت اند.شده
.گرديد تاسيس ،سليم نفتي ميدان 9 توسعه
توسط شركت شل، ،غرب سليم ميدان در، ميالدي 2881 سالدر بار اولين براي( در روسيه 1-)شكل كنولوژي چاه هوشمندت
اكنون مهندسان كه همطورينصب گرديد بهمصرف، تصفيه و تزريق آب كنترل هوشمند هايسيستم اجرا شد. در اين پروژه
،آب تزريقير خصوصيات نسبت به تغييدر صورت نياز ،هاي زنده ميدانيروز كليه دادهبهتوانند با مشاهده عملياتي مي
قابل دسترسي و ،محل ميداندر يكي در مسكو و ديگري ،م نمايند. اين سيستم از دو جايگاههاي تزريقي و فشار اقداپمپ
باشد. كنترل مي
هوشمند چاه :1-شكل
فشار و دما كهطوري به باشد،مي چاهي ته دماي و فشار گيرياندازه هوشمند سيستم به مجهز توليدي چاه هر ميادين اين در
طول در آمده دستهب هايداده و توليدي هايداده كليه. دهدمي نشان نمايش صفحه يك در و ثبت پيوسته طوربه را چاه ته
)ESP( 4چاهي درون هايپمپ به مجهز توليدي هايچاه تمام. شوندمي منتقل داده پايگاه به چاه تعمير و تكميل عمليات
كنولوژيت از در اين ميدان .كنندمي توليد بار 79 تا 78چاهي ته جرياني فشار و روز در بشكه 4488 تا 129 هايدبي با و بوده
.است شده استفاده چاهي درون هايپمپ و ييآزماچاه هايداده پايش و كنترل جهتسازي هوشمند
1 Salym 2 West salym, upper salym, vadelyp 3Gazpromneft 4Electrical Submersible pump , ESP
يهوس
د رمن
وش ه
ندا
ميك
ر ي د
بق آ
ريتز
ه رب
جت
48
ازدياد برداشتهاي موفق تجربه
كاهش و برداشت افزايشسازي توليد، منجر به بهينهم سليدر ميدان توليدي و تزريقي هايچاه موقعبه و هوشمند كنترل
در سال افزايش داشته است. درصد 9/2الي 2 ميزانبه در اين ميدان است. توليد شدهعملياتي هايهزينه
اتوماتيك را در 1اكومترهاي سليم، چاه مخزن وهوشمند شركت توسعه نفت سليم اكنون در مرحله بعدي پروژه مديريت
دهد تا ضمن مشاهده سطح سيال در اين امكان را مي عملياتيكند. اين تكنولوژي به كاربرهاي توليدي نصب ميهاي چاه
. اقدام نمايند ،هاي هوشمند درون چاهيپارامترهاي عملياتي پمپاز راه دور، در صورت نياز نسبت به تغيير چاه فضاي حلقوي
همچنين مذكور شركت پاسخ دهد. ي توليدهازي توليد نفت و كاهش هزينهساهاي بهينهبه چالشاست اين تكنولوژي توانسته
ه است.داد انجام هاپمپ مفيد عمر افزايش جهت زيادي تحقيقات
جهت افزايش برداشت ( ASP)پليمر /سورفكتانت /ن( تزريق آلكالي2-)شكل شيميايي ازدياد برداشت در اين ميدان از روش
ميالدي با انجام مطالعات 2881، از سال اين طرح مشترك با شركت شل ده است.استفاده ش در مقياس پايلوت نفت
9از ،جهت اجراي پايلوت روش شيميايي مذكور 2819و 2814هاي در سالآغاز شد. زمايشگاهي و ميداني براي تك چاه آ
هايتست نتايج مجهز گرديد. سازي و تصفيه ماده شيمياييتركيب، آمادهبه واحدهاي اين ميدان چاه استفاده شد وحلقه
.گرددمي حاصل درصد 98باالي بازدهي آب، تزريق از پس كه است داده نشان 2چاه تك ردياب
: ازدياد برداشت به روش شيميايي2-شكل
منابع
Salym Petroleum Development launched ASP EOR technology, http://www.gazprom-neft.com,2016
Salympetroleum.com
SPD Maximizes Efficiency of Salym Oil Fields, www.gulfoilandgas.com ,2012
1 Echometer 2 Single well tracer test
ندشم
هوبا
ت نف
تياف
ازي ب
صددر
دو ش
زاياف
ن دا
ميي
ازس
المللي مطالعاتموسسات نيب ازدیاد ربداشت
9315 ، تابستان22 شماره
ه ازدیاد ربداشت را
42
9 مديريت نفت نروژ(NPD)
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز –كننده: دكتر عماد رعايايي تهيه
اصلي آن مسئوليتميالدي در زير مجموعه وزارت نفت و انرژي كشور نروژ تاسيس گرديده و 1591ل اين مديريت در سا
شود:هاي ذيل تقسيم ميهاي اين مديريت به بخشدر درياي شمال است. فعاليت ،مديريت منابع نفت و گاز اين كشور
حسابرسي و تجزيه و تحليل منابع .9
دار و اطالعات ذخاير هيدروكربوري بخش نروژ درياي شمال را عهده حراست از دادهاين مديريت مسئوليت اصلي حفظ و
شود.رساني ميروزمحاسبات مربوط به تخمين منابع هيدروكربوري هر ساله به ذكر است در نروژ،الزم به باشد.مي
صدور مجوز توليد .2
يو يا گاز يف، حفاري و توليد نفت و گاز از يك بلوك نفتدر حقيقت واگذاري حقوق خاص براي اكتشا ،صدور مجوز توليد
بار انجام معموال هر دو سال يك ،هابندي مشخص و يا مشترك با ساير كشورواگذاري مجوز براي مناطق با مرز است.
گردد.يم نجامهاي بالغ و قديمي هر ساله اصدور مجوز براي مناطق مرزبندي شده مشتمل بر بلوك كهدرحالي گردد.مي
شناسي زمين .3
كنند تا بتوانند ساختمان مخازن ها را پردازش ميهاي چاهنگاري و داده، اطالعات لرزهNPDشناسان مستقر در زمين
شناسان همچنين نپيچيده را به درستي در جهت تخمين نفت درجا و ميزان احتمالي بازيافت مشخص نمايند. زمي
شناسي بتوانند نتايج مطالعات زمينو ها را به درستي به تصوير بكشند هاي نفتي و اندازه آنتله قشهبايست، نمي
هاي نفتي را مورد ارزيابي قرار دهند.شركت
ها چاه .2
به ها اين شركت ضروري است كنند،هاي نفتي گوناگوني در بخش درياي شمال كشور نروژ فعاليت ميكه شركتاز آنجايي
گونه اطالعات ايناين است كه بر NPDلذا سياست هاي حفر شده دسترسي داشته باشند. هاي چاهبه داده اسبي،شيوه من
ها را مورد تجزيه و تحليل قرار دهند.د تا بازيگران مختلف بتوانند ضمن دسترسي به اطالعات، آننشو ذاشتهبه اشتراك گ
بهبود بازيافت .5
از ذخاير اثبات درصد 98بيش از ،در بخش نروژي درياي شمال توليداتمام عمليات پس از ،بر اساس اطالعات حال حاضر
هاي اصلي اين مديريت مشاركت در افزايش ضريب بازيافت نفت در لذا يكي از مسئوليت جا خواهد ماند.به ،شده نفت
گر ارزش افزوده اقتصادي هنگفت ميادين نفت و گاز است. بهبود ضريب بازيافت نفت حتي به ميزان چند دهم درصد، نمايان
براي جامعه نروژ خواهد بود.
1 Norwegian Petroleum Directorate
وهنح
و گ
ت نف
ناز
خت م
ريدي
مال
شمي
ريا د
دروژ
نراز
49
شتالمللي مطالعات ازدياد برداموسسات بين
توسعه عمليات .7
الزم در خصوص توسعه ميادين هيدروكربوري و نظارت بر 1مديريت از طريق تهيه و تدوين مقررات و راهبردهاي
منظور الزم و كافي را به ديده، اطمينانها اعطا گرهاي نفتي كه مجوز عمليات توسعه و توليد به آنعملكرد شركت
اين مديريت نيروي محركه الزم جهت عمليات بهينه در .نمايدحفظ و حراست از منابع و توليد صيانتي فراهم مي
هاي نفتي جهت توسعه ميادين ميادين هيدروكربوري را فراهم نموده و نقش اصلي در واگذاري مجوز به شركت
باشد.دار ميو گاز را عهده نفت
زيست محيط .7
خود را موظف به خلق باالترين ارزش مالي و درآمد براي جامعه نروژ از طريق توليد صيانتي منابع NPDگرچه ا
هاي زيست محيطي و آمادگي كامل از طريق نظارت بر رعايت موازين و استاندارد اما داند،هيدروكربوري كشور مي
نمايد اي توليدي اعمال ميهنظارت عاليه خود را بر شركت ،لدر شرايط اضطراري و حفظ ايمني تاسيسات و پرسن
نمايد.را نيز حفظ مي ثروت ملي و ذخاير زيستي كشورو
چيدن تاسيسات توقف و بر .8
نظارت بر توقف و برچيده شدن تاسيسات قديمي در درياي شمال است. اين مديريت از NPDيكي ديگر از وظايف
عين حال درو )نظارت عاليه خود را بر توقف و برچيده شدن ايمن ،هاي الزماهبردر ارائه طريق وضع مقررات و
نمايد.تاسيسات قديمي اعمال ميبا محيط زيست( سازگار
هاي بين الملليفعاليت .1
شود:به سه بخش تفكيك مي NPDمللي هاي بين الفعاليت
ل كه با نروژ ميادين نفت و گاز مشترك دارند. هاي حوزه درياي شمابخش اول: ايجاد ارتباط با ساير كشور
بخش دوم: ارتباط با وزارت نفت و انرژي و وزارت امور خارجه كشور نروژ
هاها بر حسب نياز و تقاضاي آنمهندسي و مديريتي به ساير كشور -هاي فنيبخش سوم: مشتمل بر كمك
اكسيدكربنازي و استفاده از گاز ديسذخيره .91
در اين باشد. كربن در بستر درياي شمال مياكسيدسازي گاز دير زمينه ذخيرهاي داراي تجارب ارزندهكشور نروژ د
عنوان هب .تمركز دارداكسيدكربن سازي و انتقال گاز ديي موضوعاتي همچون جداسازي، ذخيرهبر رو NPDراستا،
سازي ايمن و دراز مدت گاز االرضي جهت ذخيرههاي تحتريت ضمن تهيه نقشه ساختارمثال اين مدي
نمايد.افزايش ضريب بازيافت نفت را نيز مطالعه مي منظورگاز بهاين ، استفاده از ربنسيدكاكدي
www.npd.no منبع
1 Regulations & Guidelines
NP
D
تيا
مل ع
عهوس
و تت
يافاز
د ببو
بهتا
د ولي
ي تها
وزج
ر مدو
صاز
اهچهره
9315 ، تابستان22 شماره
ه ازدیاد ربداشت را
49
زمينه پژوهشي:
يمحاسبات يهاروش
مخازن يسازهيشب يريكارگهو ب يطراح
ينفت
برداشت دايازد يهاروش يسازمدل
شورآب كم قيتزر يسازمدل
رادمخازن شكاف
مسائل معكوس
لومعم ريمخازن غ
افتخارات:
رييس معاونW. A. (Monty) Moncrief
Centennial در شهر تگزاس دانشگاه در
نيآست
مهندسان نفت جامعه عضو برجسته زهيجا (SPE)
- 2192
از يعلم تايكننده ه استخدامجايزه بهترين
2195 - (SPE) مهندسان نفت جامعه
تاليتحص دانشكده-مدرس برجسته زهيجا
2112 - نيدر شهر آستتگزاس دانشگاه يليتكم
معرفي:
شناسي هاي زميندانشكده مهندسي نفت و سيستممهندسي نفت يس گروهاستاد و ري، سپهرنوري پروفسور
در همين خود را و كارشناسي دكارشناسي ارش ،مدرك دكترا شانياباشد. آستين ميشهر دانشگاه تگزاس در
و ينفت يهاژورنال نيتردر معتبر مقاله علمي 971سال پژوهش، ايشان بيش از 27طي در دانشگاه اخذ كرده است.
هاي مختلف مرتبط با نفت منتشر كرده است. هم اكنون تمركز كنفرانسدر مقاله 211از شيو ب يوتريعلوم كامپ
به منظور ازدياد برداشت، (UTCHEM, UTCOPM, GPASزهاي تركيبي مخزني )ساايشان بر روي توسعه شبيه
باشد.دار طبيعي ميسازهاي مخازن شكافسازي تجمع آسفالتين در مخزن و دهانه چاه و توسعه شبيهمدل
يسپهرنور پروفسور مهندسي نفت از دانشگاه تگزاسدكتراي
و يشركت خدمات اجرايي تگزاس و مديرعضو هيات علمي دانشگاه
(تگزاس الت)اي نيدر شهر آست Ultimate EORيامشاوره
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز –قاسمي كننده: مريم تهيه
ت عا
طاله م
ينزم
در ي
وررن
په س
تردك
ي ار
ه كوم
رزر
ي بور
مر
ت اش
رددب
ديااز
€€€
معرفي کتاب
9315 تابستان 22شماره
راه ازدیاد ربداشت
49
Advanced Water Injection for
Low Permeability Reservoirs
FIRST EDITION, 2013 THEORY & PRACTICE
Ran Xinquan
توضيحات
صورت مختصر و روان با العه اين كتاب، خواننده بهپردازد. با مطمي كم تراواب در مخازن معرفي روش تزريق آاين كتاب به
با هدف بهبود مخازن با تراوايي پايين ريزي و اجرا درتزريق، برنامه فرآيندطراحي هاي مهندسي تكنيك كار،روش اجرايي
ها ترين روشترين و اقتصادييكي از مهمبسيار پايين، يا پذيري پايين مخازن با نفوذدر تزريق آب .شودبازيافت نفت آشنا مي
براي رسيدن به بيشترين ميزان توليد است.
در همچنين متغيرهاي كليدي توليد باشد.ميهاي تزريق اين كتاب تحليل نظري و عملي طراحي و ارزيابي سيستمهدف
مطالعات بر اين مباحث، عالوه .شودمي دادهبازيافت توضيح بيني دبي توليد آب و نفت، دبي تزريق آب و راندمان راستاي پيش
سازي تزريق آب در اين ( همراه با آناليز عملكرد و بهينه9و نانليانگ 4، اگزيفنگ9، انساي2)جينگان چهار ميدان نفتي 1موردي
مجموعه مورد بررسي قرار گرفته است.
افرادمديريت در راستاييا امور پشتيباني فني و فني ميادين ناسانكارش مناسب براي منبعتوان به عنوان اين كتاب مي از
:توان به شرح زير خالصه كردميمطالب ارائه شده در اين كتاب را .استفاده كرد
تماس حاصل 11194987تهيه اين كتاب با پرداخت ريالي از طريق انجمن مهندسي نفت بخش ايران، امكان پذير است. در صورت تمايل با تلفن *
فرماييد.
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز –شيما ابراهيم زاده تهيه كننده:
1 Case Study 2 Jing’an 3 Ansai 4 Xifeng 5 Nanliang
اواتر
م ن ك
ازخ
ر م د
به آ
فتشر
پيق
ريتز
ب: تا
ي كرف
مع
خازن با نفوذپذيري بسيار پايينخصوصيات م
تئوري غير خطي در مخازن با نفوذپذيري بسيار پايين
طراحي پيشرفته تزريق آب در مخازن با تراوايي بسيار پايين
پشتيباني فني تزريق پيشرفته آب
المللي مهندسي نفتانجمن نيب
9315 تابستان ،22شماره
45
راه ازدیاد ربداشت
هاي اخير در زمينه ازدياد برداشتماهمعرفي برخي مقاالت منتشر شده در
Title Author Source Date
A new correlation to evaluate the fracture
permeability changes as reservoir is depleted K. Ling
Vol. 145, Journal of Petroleum Science and
Engineering Sep. 2016
Polymers for proppants used in hydraulic fracturing K. D.
Pangilinan
Vol. 145,Journal of Petroleum Science and
Engineering Sep. 2016
Polymeric surfactants for enhanced oil recovery: A review
P. Raffa Vol. 145,Journal of Petroleum Science and
Engineering Sep. 2016
Assessment of solubility and viscosity of ultra-high
molecular weight polymeric thickeners in ethane, propane and butane for miscible EOR
A. Dhuwe
Vol. 145,Journal of Petroleum Science and
Engineering Sep. 2016
Determination of minimum miscibility pressure in
CO2-IOR projects with the aid of hybrid neuro-fuzzy system
Sh. Mollaiy Vol. 180,
Fuel Journal Sep. 2016
A Systematic Integrated Approach To Evaluate Artificial-Lift Requirements While Dealing With
High Uncertainty
S. Caicedo 177436-MS,
JPT Journal
Aug. 2016
Production Performance in the In-Fill Development of Unconventional Resources
B. V. Cherian 175963-MS, JPT Journal
Aug. 2016
Viscosity and Stability of Dry CO2 Foams for
Improved Oil Recovery D. Chang
179690-MS,
JPT Journal Aug. 2016
CO2-Based Enhanced Oil Recovery from
Unconventional Reservoirs: A Case Study of the
Bakken Formation
G. Liu 168979-MS, JPT Journal
Aug. 2016
Reservoir Simulations in a High Performance Cloud
Computing Environment M. Edward
167877-MS,
JPT Journal
Aug. 2016
Use of Emulator Methodology for Uncertainty Reduction Quantification
C. Ferreira 169405-MS, JPT Journal
Aug. 2016
Simulation study of wettability alteration by deep
eutectic solvent injection as an EOR agent for heavy oil reservoirs
O. Al-Rujaibi Vol. 144,Journal of Petroleum Science and
Engineering Aug. 2016
Fracture-matrix interactions during immiscible
three-phase flow M. A. Elfeel
Vol. 144,Journal of Petroleum Science and
Engineering
Aug. 2016
Feasibility of reservoir fracturing stimulation with
liquid nitrogen jet Ch.Cai
Vol. 144,Journal of Petroleum Science and
Engineering Aug. 2016
Application of low field NMR as an alternative technique to quantification of total acid number and
sulphur content in petroleum from Brazilian
reservoirs
L. L. Barbosa Vol. 176, Fuel Journal July 2016
Effect of fines migration on oil–water relative A. Zeinijahromi Vol. 176, Fuel Journal July 2016
ده ش
ر ش
نتت م
االمق
ي رخ
ن بوي
ناع
98
المللي مهندسي نفتانجمن بين
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز –كننده: اكرم وحيدي تهيه
permeability during two-phase flow in porous media
Miscible and Immiscible Gas-Injection Pilots in a
Middle East Offshore Environment K. Jitendra 181758-PA, JPT Journal
June 2016
Modelling the Effect of Oil on Foam for EOR J. Tang 15th European Conference on the Mathematics
of Oil Recovery (ECMOR XV) Agu. 2016
Characterizing the Impact of Heterogeneity on Miscible Gas Injection
S.A. Abdul Hamid
15th European Conference on the Mathematics of Oil Recovery (ECMOR XV)
Agu. 2016
Uncertainty Quantification of Two-phase Flow in
Heterogeneous Reservoirs Using a Streamline-based Pdf Formulation
F. Ibrahima 15th European Conference on the Mathematics
of Oil Recovery (ECMOR XV) Agu. 2016
Overcoming Challenges in Fracture Stimulation
through Advanced
Fracture Diagnostics
A. Bhatnagar
SPE, Asia Pacific
Hydraulic Fracturing
Conference
Agu. 2016
A New Acid Fracturing Fluid System for High
Temperature Deep
Well Carbonate Reservoir
Y. Gao
SPE, Asia Pacific
Hydraulic Fracturing
Conference
Agu. 2016
عبر
ن وي
ناده
ششر
نتت م
االمق
ي خ
9315 تابستان ،22شماره
91
راه ازدیاد ربداشت
دوره آموزشي لوله مغزي سيار
9/9/59 تاريخ برگزاري:
انجمن مهندسي نفت بخش ايران محل برگزاري :
Charles Leslie مدرس:
معرفي دوره
،مطمئن سريع،اين روش .است كم قطر باهايي چاه حفاري براي اقتصادي و كارآمد ايوسيله سيار مغزي لوله دستگاه
چند طول به انقطاع بدون و پيوسته فوالدي لوله رشته يك شامل ،باال هايقابليت با حال عين در و هزينه كم و پذيرانعطاف
ميسر دفعات به ،گاز و نفت توليدي هايچاه درون را آن راندن امكان كه شده پيچيده گردان ايقرقره روي بر و است متر هزار
هاآن بين در مهندسي رقابت كنندهتعيين كه مهندسان پاگير و دست مشكالت ديگر و ماسه توليد و چاه پاكسازي .سازدمي
يك به سيار مغزي لوله امروزه. شود وارد رقابت عرصه به ترپيشرفته و جديدتر هايروش روز به روز تا شده سبب باشد،مي
.شودمي هافزود آن كارايي به وزر به روز و دهدمي انجام را حفاري كارهاي از بسياري كه شده تبديل مهم دستگاه
هايگام برداشتن دنيا روز اطالعات با شدن همسو به الزام و تعمير هايروش شدن ترگزيده و وريفنا اين روزافزون پيشرفت با
تواندمي حفاري عملي و علمي آموزش زمينه در چشمگير هايفعاليت. شودمي احساس بيشتر روز هر زمينه اين در اساسي
عمليات عرصه در پيشرفت قابل و مستعد آوريفن يك عنوان به اكنون مغزي لوله تكنولوژي. شدبا راستا اين در مثبتي گام
.نيست پوشيده كس هيچ بر نفت صنعت در تكنولوژي اين كارگيريبه آوردره كه است مطرح حفاري
معرفي مدرس
مشغول به فعاليت بوده است. شلومبرژه و پيهاي بيشركتكار در حوزه حفاري بوده و در سال سابقه 41 دارايچارلز لسلي
هاي حفاري و چاه، مشغول به ارائه دهنده سرويس ،Blade Energy Europeشركت يس عنوان رئ در حال حاضر بهايشان
فعاليت است.
ارسي
ي غز
ه مول
ي لزش
موه آ
ور د
يوا
حتر م
ي بور
مر
92
المللي مهندسي نفتانجمن بين
محتويات دوره
Brief CT Introduction
What does CT do / not do
What are the Offshore challenges
How are these challenges being met
What’s new in CT? New materials, high capacity IH, CCT, Cr, ESP, HPHT, fibre optic,
drilling, pipelines
What are the alternatives to CT
New Technology, Slickline, high strength, digital slickline
Eline, fibre optic
Weight – crane limitations – lift and reach
Deck loading limit
Space – layout challenge, remote spooling
Personnel – accommodation limit
Fluids handling
Environmental
www.spe.org : منبع
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز – مريم جهانديدهتهيه كننده:
ارسي
ي غز
ه مول
ي لزش
موه آ
ور د
يوا
حتر م
ي بور
مر
9315 تابستان ،22شماره
99
راه ازدیاد ربداشت
هاي آموزشي( صنعت نفت در سطح جهانها و كارگاه)كنفرانس يرويدادها
سي(شم 9315 –ميالدي 2192) - پاييز فصل
Date Title Type Location
4-5 Oct 2016 SPE Non-Intrusive Monitoring and Diagnostics
Workshop Workshop Baku, Azerbaijan
4-6 Oct 2016 SPE African Health, Safety, Security, Environment
and Social Responsibility Conference and Exhibition Conference Accra, Ghana
6 - 7 Oct 2016 SPE Deepwater Workshop: The India Opportunity -
Innovate, Collaborate, Accelerate Workshop Mumbai, India
10-12 Oct 2016 SPE Gas Well Deliquification Workshop Workshop Amsterdam, The
Netherlands
10 - 13 Oct 2016 SPE Reservoir Surveillance & Production
Enhancement through Cost Effective Technology
Integration and Operation Efficiency Workshop
Workshop Kuala Lumpur,
Malaysia
11 - 12 Oct 2016 SPE / IMarEST Loop Current Eddy Workshop:
Observations, Impacts, and Forecasts Workshop Houston, Texas, USA
11 - 12 Oct 2016 SPE Reservoir Characterization Workshop Workshop Doha, Qatar
11-12 Oct 2016 UK Shale Gas Summit Summit UK
17 - 18 Oct 2016 SPE Deepwater Asset Integrity and Field Life
Extension Workshop Workshop Houston, Texas, USA
17 - 20 Oct 2016 SPE Asset Abandonment - Emerging Reality
Workshop Workshop
Kuala Lumpur,
Malaysia
18 - 19 Oct 2016 SPE Montney Workshop Workshop Calgary, Alberta,
Canada
18 - 19 Oct 2016 SPE Advanced Field Development Workshop:
Sustainability and Challenges Workshop Muscat, Oman
19 - 20 Oct 2016 SPE Latin America and Caribbean Heavy and Extra
Heavy Oil Conference Conference Lima, Peru
23 - 26 Oct 2016 EAGE/SPE Workshop on Integrated Geomechanics in
E&P Workshop Abu Dhabi, UAE
24 - 26 Oct 2016 Arctic Technology Conference Conference
St. John's ,
Newfoundland and
Labrador, Canada
25 - 27 Oct 2016 SPE Artificial Lift Conference and Exhibition - North
America Conference
The Woodlands, Texas,
USA
25 - 27 Oct 2016 SPE Asia Pacific Oil & Gas Conference and
Exhibition Conference Perth, Australia
26 - 27 Oct 2016 SPE Diagnostic Fracture Injection Test Workshop Workshop Houston, Texas, USA
26 - 27 Oct 2016 BBTC 2016 Middle East & Africa Bottom of the
Barrel Technology Conference
Workshop Manama, Bahrain
ن ها
جح
سطدر
ي فت
ي نها
اديد
رو–
ز يي
پا93
15 (
2192
)
94
المللي مهندسي نفتانجمن بين
پژوهشكده ازدياد برداشت از مخازن نفت و گاز - سكينه شكراهلل زادهتهيه كننده:
1 - 2 Nov 2016 GIWS: Where Authorities Meet the Industry to Define
Well Integrity Workshop
The Hague, The
Netherlands
1 - 3 Nov 2016 SPE Annual Caspian Technical Conference and
Exhibition Conference Astana, Kazakhstan
2-3 Nov 2016 SPE Global Integrated Workshop Series: Where
Authorities Meet the Industry to Define Well Integrity Workshop
The Hague, The
Netherlands
2-3 Nov 2016 CIS & CEE Downstream Project Management
Conference Vienna, Austria
7 - 9 Nov 2016 AIChE/SPE Workshop: Next Generation Deepwater
Facilities Workshop Houston, USA
7 - 10 Nov 2016 The Abu Dhabi International Petroleum Exhibition &
Conference (ADIPEC) Conference Abu Dhabi, UAE
7-10 Nov 2016
Sulphur 2016
Conference London,UK
9 - 10 Nov 2016 SPE Strategies for Identifying and Exploiting the
Sweet Spot in Unconventional Reservoirs Workshop Workshop
The Woodlands, Texas,
USA
13 - 16 Nov 2016 SPE Workshop: Deep Wells Challenges in a
Challenging Condition Workshop Cairo, Egypt
14 - 16 Nov 2016 International Petroleum Technology Conference Conference Bangkok, Thailand
14 - 16 Nov 2016 ERTC 21st Annual Meeting – European Refining
Technology Conference Conference Lisbon, Portugal
14 - 16 Nov 2016 Global Petrochemicals Summit Conference Lisbon, Portugal
15 - 16 Nov 2016 SPE Workshop: Deep Wells Challenges in a
Challenging Condition Workshop Cairo, Egypt
15-16 Nov 2016 OGT 2016 Conference Ashgabat,
Turkmenistan
ن ها
جح
سطدر
ي فت
ي نها
اديد
رو–
ز يي
پا93
15 (
2192
)
45
انتظار دريافت خبرها و خالصه مقاالت علمي ر د
كاربردي شما هستيم.
شما به رؤيت مديران تراز اول طالب م
نفت خواهد رسيد. [email protected]ايميل: 88229317فكس:
مديران صنعت نفت صداي شما جااين
شنوندرا مي [email protected]ايميل: 88229317فكس:
به ما ايميل بزنيد
بزنيدبه ما ايميل
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
به ما ايميل بزنيد
كنيدهاي خود را براي ما فكس ست نوشتهد
گاز از مخازن نفت و پژوهشكده ازدياد برداشتIOR Research Institute
22تهران ، خيابان وليعصر ، باالتر از ميدان ونك ، كوچه نگار ، پالك
11771989، فكس : 11194988-4تلفن :
را ه ازدیاد ربداشت بولتن علمي، خبری