ค ำน ำkrukird.com/tepe_55111.pdf · 2016-02-25 · ใบงานที่ 3.2 65...

T E P E - 5 5 1 1 1 ว ท ย า ศ า ส ต ร ร ะ ด บ ม ธ ย ม ศ ก ษ า ต อ น ต น

1 | ห น า

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน จะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 5 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 9 ตอนท 1 หลกสตร และสาระการเรยนร 15 ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร 28 ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร 34 ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร 43 ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 48 ใบงานท 1.1 56 ใบงานท 1.2 57 ใบงานท 1.3 58 ใบงานท 2.1 60 ใบงานท 2.2 61 ใบงานท 2.3 63 ใบงานท 3.1 64 ใบงานท 3.2 65 ใบงานท 4 66 ใบงานท 5 67


3 | ห น า

หลกสตร วทยำศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนตน

รหส TEPE-55111 ชอหลกสตรรำยวชำ วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน วทยำกร

ผศ.ดร. อลศรา ชชาต คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย อ.ดร.สกลรชต แกวด โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม) อ.พรเทพ จนทราอกฤษฎ โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม)

ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ ดร.พเชฏษ จบจตต ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. ดร.สทธดา จ ารส ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. ดร.ลอชา ลดาชาต ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. รศ.ดร.พมพพนธ เดชะคปต ขาราชการบ านาญ อาจารยพเศษ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย รศ. พเยาว ยนดสข ขาราชการบ านาญ อาจารยพเศษ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


4 | ห น า

รำยละเอยดหลกสตร

ค ำอธบำยรำยวชำ ศกษาองคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร การจดท าหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร

เขาใจเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร การวเคราะหคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร มความรความเขาใจในหลกการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร รปแบบการสอนวทยาศาสตรทส าคญ: วงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle) การเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning) การน าสอและแหลงเรยนรไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร ตลอดจนการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรในการน าไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตร 2. อธบายความสมพนธของแตละองคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร 3. อธบายกระบวนการจดท าหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร 4. ออกแบบการจดการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรเพอสงเสรมใหผเรยนมคณลกษณะตาม

มาตรฐานการเรยนรได 5. ระบหลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนการสบสอบ (Inquiry-Based Learning) 6. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของรปแบบการเรยน

การสอนวงจรการเรยนร 5E 7. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของการเรยนรทใช

แบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning) 8. อธบายหลกการเลอกและใชสอและแหลงเรยนรเพอใชจดการเรยนรวทยาศาสตรอยางม

ประสทธภาพได 9. อธบายความส าคญของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 10. วางแผนการออกขอสอบประเภทตางๆ ได

สำระกำรอบรม

ตอนท 1 หลกสตร และสาระการเรยนร ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร


5 | ห น า

กจกรรมกำรอบรม 1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบกำรอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณำนกรม การศกษาขนพนฐาน, ส านกงาน. กระทรวงศกษาธการ. (2552). แนวทางการบรหารจดการหลกสตร

ตามหลกสตรหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณแหงประเทศไทย.

กดานนท มลทอง. (2531). เทคโนโลยกำรศกษำรวมสมย. กรงเทพฯ: ภาควชาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โกเมศ นาแจง. (2554). ผลของการจดการเรยนการสอนโดยใช MCIS ทมตอความสามารถในการสรางแบบจ าลองทางวทยาศาสตรและมโนทศนเรองกฎการเคลอนท และแบบของการเคลอนทของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย

จรยา เหนยนเฉลย. (2538). สอกำรสอนเทคโนโลยกำรศกษำ. กรงเทพฯ: ส านกพมพศนยสงเสรมกรงเทพ.


6 | ห น า

ทรปลกปญญา. (2555). คลงควำมร: วดทศน เรอง กำรทดสอบควำมเปน กรด-เบส ของสำรในชวตประจ ำวน. จากเวบไซต: http://www.trueplookpanya.com/ new/cms_detail/knowledge/10351-018199/ [สบคนเมอ วนท 7 กนยายน 2556]

พมพนธ เดชะคปต. (2548). วธวทยำกำรสอนวทยำศำสตรทวไป. กรงเทพฯ: พฒนาคณภาพวชาการ.

วรรณทพา รอดแรงคา และพมพนธ เดชะคปต. (2542). กจกรรมทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรส ำหรบคร. กรงเทพมหานคร: สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

วารนทร รศมพรหม. (2531). สอกำรสอนเทคโนโลยทำงกำรศกษำและกำรสอนรวมสมย. กรงเทพฯ: โรงพมพชวนพมพ.

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2533). หลกสตรมธยมศกษำตอนปลำย พทธศกรำช 2524 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533). กรงเทพมหานคร: โรงพมพการศาสนา.

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2535). หลกสตรมธยมศกษำตอนตน พทธศกรำช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533). กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2544). หลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2544. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2545). เอกสำรประกอบหลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2544 คมอกำรจดกำรเรยนร กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและสำระกำรเรยนรแกนกลำง กลมสำระกำร เรยนร วทยำศำสตร หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2551). นยำมศพทหลกสตร หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม.กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2555). กำรวดผลประเมนผลวทยำศำสตร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2556). ตวอยำงกำรจดท ำค ำอธบำยรำยวชำ ตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. http://www.ipst.ac.th/web/images/stories/files/Curriculum/des_secondscience.pdf [วนทสบคน 28 สงหาคม 2556]

สโขทยธรรมมาธราช, มหาวทยาลย. (2547). เอกสารการสอนชดวชาการสอนวทยาศาสตร หนวยท 1-7. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช.

http://www.trueplookpanya.com/


7 | ห น า

อลศรา ชชาต. (2549). เสรมสรางประสทธภาพการเรยนรวทยาศาสตรผาน ICT ใน นวตกรรมการจดการเรยนรตามแนวปฏรปการศกษา. ใน อลศรา ชชาต, อมรา รอดดารา และสรอยสน สกลรกษ (บรรณาธการ), นวตกรรมกำรจดกำรเรยนรตำมแนวปฏรปกำรศกษำ. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Alberta Education. (2013). Inquiry Based learning. Available from: [September, 1 2013] Alberta learning. (2004). Focus on Inquiry. Available from: http://lrc.learning.gov.ab.ca.

[August, 28 2013] American Association for the Advancement of Science (AAAS). (1990). Science for All

Americans: Project 2061.[online] Available from: http://www.project2061.org/ publications/sfaa/online/intro.htm [August 11, 2010]

Baek, H. et al. (2010). Engaging Elementary Student in Scientific Modeling. Paper Buck Institute for Education. (2013). What is PBL? Available from:

http://www.bie.org/about/what_is_pbl [September, 1 2013] Cotterman, M.E. (2009). The Development of Pre-service Elementary Teachers’

Pedagogical Content Knowledge for Scientific Modeling. Degree of Master of Science. Wright State University. Design-Based Learning to Innovate STEM Education. Available from: https://gse-it.stanford.edu/research/project/dbl [September, 1 2013]

Galileo. (2013). What is Inquiry. Available from: http://galileo.org/teachers/designing- Harrison, A.G. and Treagust, D.F. (2000). A typology of school science models.

International Journal of Science Education 22, 9: 1011-1026. http://teachinquiry.com/index/Introduction.html [ August,28 2013] learning/articles/what-is-inquiry/[ August,28 2013]

Llewerllyn, D. (2005). Teaching High School Science through Inquiry: A case study approach. CA: Corwin Press.

National Center for Mathematics and Science. (2002). Explanatory Models in Science. National Research Council. (1996). National Science Educational Standards. Office of Innovation and Technology, Stanford Graduate School of Education. (2012).

presented at National Association for Research in Science Teaching. Stanford University. (2009). Background of Problem-Based Learning .Available from:

http://www.samford.edu/ctls/archives.aspx?id=2147484113 [September, 1 2013] Stephenson, N. (n.d.). Introduction to Inquiry Based Learning. Available from: The Board of Regents of the University of Wisconsin System.[online]. 159 Available

from: http://ncisla.wceruw.org/muse/MODELS/index.html[July 23, 2010] The University of California Museum of Paleontology, Berkeley, and the Regents of

the University of California. (2013). Understand Science. Aviable from: http://undsci.berkeley.edu/article/whatisscience_01 [ August, 28 2013]


8 | ห น า

Washington, DC: National Academy Press. Wikipedia. (2013). Natural Science. http://en.wikipedia.org/wiki/Natural_science[

August, 28 2013]


9 | ห น า

หลกสตร TEPE-55111 วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 หลกสตร และสำระกำรเรยนร

เรองท 1.1 ท าไมตองเรยนวทยาศาสตร เรองท 1.2 องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร เรองท 1.3 การจดท าหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร แนวคด 1. วทยาศาสตรเปนสงทอยรอบตวของมนษย ไมวาจะเปนเรองเรองใกลตวเชนการท างานของรางกาย หรอเรองไกลตวเชนหวงอวกาศ วทยาศาสตรเกยวของทกคนทงในชวตประจ าวนและการท างาน การด าเนนกจกรรมตางๆ ตงแตตนนอนจนถงเขานอนลวนเกยวของกบวทยาศาสตรทงสน ความรทางวทยาศาสตรน าไปสการพฒนาสงอ านวยความสะดวกใหแกมนษย วทยาศาสตรชวยพฒนาวธคด ความสามารถ และทกษะหลายประการ เชน การคดอยางเปนเหตเปนผล ทกษะคนควาหาค าตอบในสงทสงสย การคดสรางสรรค ความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ รวมทงการตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได ดงนนการเรยนรวทยาศาสตรจงมความส าคญและจ าเปนส าหรบทกคน เพอใหรและเขาใจปรากฏการณทางธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางขน สามารถด ารงชวตทามกลางสงคมทมการเปลยนแปลงไดอยาง ปกตสข 2. การจดการเรยนรวทยาศาสตรในระดบสากลจากปฏรปวทยาศาสตรศกษาของสหรฐอเมรกานน มงใหประชาชนอเมรกนทกคนรวทยาศาสตร (Scientific Literacy) โดยมความรความเขาใจในวทยาศาสตร มทกษะและวถการคดทส าคญจ าเปนตอด ารงชวต ในโลกทรายลอมดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3. การจดการเรยนรวทยาศาสตรในประเทศไทยมงใหผ เรยน มความรความเขาใจหลกการและทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตร มทกษะในการศกษาคนควาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มกระบวนการคด การจนตนาการ มความสามารถในการแกปญหา การสอสารทางวทยาศาสตร และการตดสนใจโดยใชหลกฐานเชงประจกษ ตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มความรความเขาใจในธรรมชาตของวทยาศาสตร ขอบเขตและขอจ ากดทางวทยาศาสตร มจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรมในการใชวทยาศาสตรให เกดประโยชนตอสงคมและการด าดงชวตอยางสรางสรรค

4. หลกสตรวทยาศาสตรเปนเครองก าหนดทศทางใหการจดการเรยนรวทยาศาสตรในแตละระดบการศกษาใหเปนไปตามความมงหมายของการศกษาวทยาศาสตรของประเทศ การเรยนรวทยาศาสตรชวยใหผเรยนพฒนาความสามารถและทกษะการคดส าคญ ซงไดแก การคดวเคราะห การคดอยางมเหตผล การคดสรางสรรค การตดสนใจโดยใชหลกฐานเชงประจกษ การแกปญหาอยางเปนระบบ เปนตน

5. หลกสตรวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษามงหวงใหผเรยนมความรความเขาใจในหลกการ ทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตร มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะส าคญตางๆ


10 | ห น า

และเจตคตทางวทยาศาสตร รวมทงเชอมโยงความร ทกษะ และเจตคตทางวทยาศาสตรดงกลาวในการแสวงหาความรและแกปญหาอยางหลากหลาย

6. องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรทน าไปสการพฒนาผเรยนใหมความร ความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทางวทยาศาสตรตามเกณฑหรอกรอบมาตรฐานเดยวกน รวมทงน าไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกนนน ไดแก สาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลาง

7. สาระเปนกรอบเนอหาส าคญทก าหนดใหผเรยนเรยนรในหลกสตรวทยาศาสตร มาตรฐานการเรยนร เปนสงทหลกสตรวทยาศาสตรคาดหวงใหผเรยนร ปฏบตได และมคณลกษณะหลงจากส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษา ในแตละมาตรฐานการเรยนรประกอบดวยตวชวดทคาดหวงใหผเรยนเกดการเรยนรในแตละชนป และสาระการเรยนรแกนกลางทระบประเดนเนอหาในแตละตวชวด

8. สาระทก าหนดไวในหลกสตรวทยาศาสตรมจ านวน 8 สาระ คอ (1) สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต (2) ชวตกบสงแวดลอม (3) สารและสมบตของสาร (4) แรงและการเคลอนท (5) พลงงาน (6) กระบวนการเปลยนแปลงของโลก (7) ดาราศาสตรและอวกาศ และ (8) ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรมจ านวน 13 มาตรฐาน

9. การจดท าหลกสตรวทยาศาสตรเปนกระบวนการน าความคาดหวงทตองการใหผเรยนร ปฏบตได และมจตวทยาศาสตรทระบไวในหลกสตร ไปสการปฏบตจดการเรยนรวทยาศาสตรใหแกผเรยน

10. การจดท าหลกสตรวทยาศาสตรเปนการน ามาตรฐานการเรยนรและ ตวชวดทอยในแตละสาระมาวเคราะหและเรยบเรยงเปนค าอธบายรายวชาในแตละระดบชน จากนนน าไปจดท าหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนรตอไป วตถประสงค

หลงจากศกษาตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนรวทยาศาสตรแลว ผเขาอบรมสามารถ 1. อธบายความส าคญของการเรยนวทยาศาสตร 2. ระบเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตรในระดบสากลและของประเทศไทย 3. อธบายความส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรในการน าไปสการจดการเรยนร

วทยาศาสตร 4. ระบองคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร 5. อธบายความสมพนธของแตละองคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร 6. อธบายกระบวนการจดท าหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร 7. จดท าค าอธบายรายวชา และสรางหนวยการเรยนรวทยาศาสตร


11 | ห น า

ตอนท 2 กำรพฒนำคณลกษณะของผเรยนตำมมำตรฐำนกำรเรยนร

เรองท 2.1 เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 2.2 คณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 2.3 การวเคราะหคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร แนวคด

1. เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตรทส าคญ คอ ใหผเรยนเขาใจหลกการ ทฤษฎ ขอบเขต ธรรมชาต และขอจ ากดของวทยาศาสตร มทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย พฒนากระบวนการคดและจนตนาการ มความสามารถในการแกปญหาและการจดการ มทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจ ตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษย และสภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน น าความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและการด ารงชวต มจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค

2. คณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร ไดแก การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การแกปญหา การน าความรไปใช การสอสาร และจตวทยาศาสตร

3. มาตรฐานการเรยนรเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทงระบบ สะทอนแนวทางในการออกแบบการจดการเรยนรในแตละชนป เนองจากชวยใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการสอน การวดและประเมนผล วตถประสงค

หลงจากศกษาตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรแลว ผเขาอบรมสามารถ

1. ระบเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตรได 2. ระบและวเคราะหคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรได 3. ออกแบบการจดการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรเพอสงเสรมใหผเรยนมคณลกษณะตาม

มาตรฐานการเรยนรได

ตอนท 3 กำรจดกจกรรมกำรเรยนร เรองท 3.1 หลกการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 3.2 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทส าคญ: วงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle)

เรองท 3.3 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทส าคญ: การเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning)

แนวคด 1. การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษานนเนนการใหผเรยนสบ

สอบหาความร (Inquiry-Based Learning) ซงมหลกการจดกจกรรมการเรยนร ไดแก (1) การใชค าถามหรอประเดนปญหาในการขบเคลอนบทเรยน (2) การศกษาคนควาหาค าตอบดวยตนเอง


12 | ห น า

(3) การมสวนรวมในการเรยนรทงทางความคด (Mind-On) และการลงมอปฏบต (Hands-On) (4) เนนการอธบาย การใหเหตผล และการน าความรไปใช

2. การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรเนนกระบวนการสบสอบนนสามารถจดไดหลายรปแบบหรอหลายวธการ เชน การเรยนรจากการท าโครงงาน (Project-Based Learning) การสอนโดยใชการทดลอง (Experimental Method) การสอนโดยใชศนยการเรยน (Learning Center) รวมทงมเทคนคการสอนทสนบสนนใหการจดกจกรรมการเรยนรดงกลาวมประสทธภาพ เชน การใชค าถาม การจดกลมผเรยน การสรางก าลงใจ รปแบบการสอนวทยาศาสตรเนนการสบสอบทส าคญและมการน าไปใชอยางแพรหลาย คอ วงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle Model) และการจดกจกรรมการเรยนรในกรอบแนวคดใหมของการสบสอบ คอ การเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning)

3. รปแบบการเรยนการสอนวงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle Model) เปนการจดการเรยนรทเนนการสบสอบ (Inquiry-Based Learning) โดยการสงเสรมใหผเรยนตงค าถามและคนควาหาค าตอบจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง วงจรการเรยนร 5E ประกอบดวยขนตอนการสอน 5 ขนตอน คอ (1) การเราความสนใจ (Engagement) (2) การส ารวจตรวจสอบ (Exploration) (3) การอ ธบ ายแ ละล งข อ ส ร ป (Explanation) (4) ก ารขย ายค วาม ร (Elaboration) แล ะ (5) การประเมนผล (Evaluation)

4. การเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning) เปนการจดการเรยนการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนสรางความรความเขาใจมโนทศนวทยาศาสตรในลกษณะเชงสญลกษณทเปนแบบจ าลองทางความคด (Mental Model) ผเรยนแสดงความรความเขาใจหรอประสบการณเดมโดยสรางเปนแบบจ าลองเบองตน (Initial Model) และศกษา คนควาขอมล ลงมอปฏบต และแลกเปลยนหรอตรวจสอบขอมลกบผอนเพอประเมนและปรบปรงแบบจ าลองทแสดงถงความรความเขาใจของตนเอง วตถประสงค หลงจากศกษาตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตรแลว ผเขาอบรมสามารถ

1. ระบหลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนการสบสอบ (Inquiry-Based Learning) 2. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของรปแบบการ

เรยนการสอนวงจรการเรยนร 5E 3. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของการเรยนรท

ใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning) 4. ออกแบบกจกรรมการเรยนเรยนรตามรปแบบการเรยนการสอนวงจรการเรยนร 5E 5. ออกแบบกจกรรมการเรยนเรยนรตามขนตอนการสอนของการเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน


13 | ห น า

ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร เรองท 4.1 สอและแหลงการเรยนรทส าคญในการจดการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 4.2 การน าสอและแหลงเรยนรไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร แนวคด

1. สอและแหลงเรยนรเปนสวนส าคญทชวยใหผเรยนเกดความร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร ซงสอแตละประเภทมประสทธภาพและขอจ ากดทแตกตางกน โดยทวไปจะแบงเปน 5 ประเภท ไดแก 1.อปกรณการทดลอง 2.เครองมอและอปกรณชวยสอน 3.สอสงพมพ 4.สออเลกทรอนกส และ 5.แหลงเรยนรทางวทยาศาสตรทส าคญในทองถน ผสอนควรท าความเขาใจสอแตละประเภท เพอจะไดเลอกใชสอไดอยางเหมาะสม

2. การเลอกสอและแหลงเรยนรเพอประกอบการจดการเรยนรจะตองสมพนธกบเนอหาบทเรยนและจดมงหมายทจะสอน มเนอหาถกตองทนสมยนาสนใจเปนล าดบขนตอน สะดวกในการใช มวธใชไมซบซอนยงยากมากเกนไป เหมาะสมกบวย ระดบชน ความร และประสบการณของผเรยน มคณภาพเทคนคการผลตทด และถาเปนสอทผลตเองควรพจารณาความคมคากบเวลา และการลงทน

3. หลกการใชสอและแหลงเรยนรตองมการเตรยมความพรอมของผสอนในการใชสอ โดยตองท าความเขาใจในเนอหาทมในสอ ขนตอน และวธการใชจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม เตรยมตวผเรยนใหมความพรอมทจะเรยนโดยใชสอการจดการเรยนรนน ตรงตามขนตอน และวธการทไดเตรยมไวแลว ผสอนตองควบคมการน าเสนอสอ เพอใหการเรยนการสอนเปนไปอยางราบรน และหลงจากการใชสอการสอนแลว ควรมการตดตามผลเพอเปนการทดสอบความเขาใจของผเรยนจากสอทน าเสนอไป เพอจะไดทราบจดบกพรอง สามารถน ามาแกไขปรบปรงส าหรบการสอนในครงตอไป วตถประสงค หลงจากศกษาตอนท 4 สอ และแหลงการเรยนร แลวผเขาอบรมสามารถ

1. ระบสอและแหลงการเรยนรทส าคญของการจดการเรยนรวทยาศาสตรได 2. บอกประสทธภาพ และขอจ ากดของสอการจดการเรยนรแตละประเภทได 3. ส ารวจ คนหาสอและแหลงเรยนรวทยาศาสตรได 4. อธบายหลกการเลอกและใชสอและแหลงเรยนรเพอใชจดการเรยนรวทยาศาสตรอยาง

มประสทธภาพได 5. เลอกสอและแหลงเรยนรมาใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหกบผเรยนอยาง

เหมาะสมได

ตอนท 5 กำรวดและประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร เรองท 5.1 ความส าคญและประโยชนของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 5.2 ประเภทของขอสอบและหลกการออกขอสอบ เรองท 5.3 การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง เรองท 5.4 การประเมนผลงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ แนวคด

1. การวดและประเมนผลการเรยนรมค าส าคญทควรเขาใจและแยกความแตกตางใหได 2 ค า คอการวดและการประเมนผล


14 | ห น า

2. การวด คอการใชเครองมอใดๆ อาจเปนขอสอบ แบบวด เพอใชบอกระดบของสงทตองการวด เมอไดผลจากการวดแลว จงน ามาสการประเมน คอการลงความเหนและตดสนผลทไดจากการวดนน โดยมการใชเกณฑทมการก าหนดไวเปนมาตรฐาน หรออาจเปนเกณฑทครผสอนก าหนดขน

3. การประเมนการเรยนรวทยาศาสตรมวตถประสงคหลกทส าคญ 2 ประการ คอ การประเมน เพอตดสนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน และการน าผลทไดจากการประเมนมาใชในการพฒนาผเรยนและการปรบปรงการจดการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนไดบรรลเปาหมายทตงไว

4. เครองมอส าคญทใชในการสดและประเมนผลการเรยนรทส าคญคอ ขอสอบ ขอสอบทใชในการวดและประเมนผลผเรยนมหลายประเภท และแตละประเภทมวตถประสงคทแตกตางกน หลกการและการวางแผนการออกขอสอบทดจะชวยใหขอมลทประโยชนทงตอผสอนและนกเรยนเพอน าไปสการพฒนาและปรบปรงทงการจดกจกรรมการเรยนรและการพฒนาการเรยนรของนกเรยน

5. การประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรทปฏบตกน ม 2 ลกษณะคอ การประเมนผลระหวางเรยน และการประเมนผลเมอสนสดการเรยนรรายวชา ซงทงนนอกจากจ าแนกตามชวงเวลาของการประเมนแลว เพอใหการประเมนผลการเรยนรนนสะทอนผลการเรยนร พฤตกรรมและคณลกษณะทพงประสงคจงไดมการพยายามในการพฒนาการประเมนตามสภาพจรงขน

6. การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง เปนการประเมนทไดรบการพฒนาขนมาเพอน ามาใชในการประเมนสมฤทธผลทางการเรยนใหครอบคลมทงทางดานความรความเขาใจเนอหาสาระการเรยนรภาคทฤษฎ การประเมนกระบวนการท างาน กระบวนการคด และคณลกษณะทพงประสงคทไดมการก าหนดไว

7. การประเมนผลงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ เปนเครองมอในการใหขอมลปอนกลบทส าคญกบนกเรยนในการน าไปใชพฒนาตนเองในทกๆ ดาน ทงดานการเรยนและการพฒนาคณลกษณะทพงประสงค วตถประสงค

หลงจากศกษา ผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความส าคญของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 2. วางแผนการออกขอสอบประเภทตางๆ ได 3. อธบายความส าคญและวธการตางๆ ของการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง 4. ออกแบบการประเมนผลงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ


15 | ห น า

ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร เรองท 1.1 ท าไมตองเรยนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรเปนสงทรายลอมตวเรา เปนสงตางๆ ทเรามองเหนได อาจเปน เมาสทถออยใน

มอ จอคอมพวเตอร กระดาษ ปากกาลกลน แมวทเลยงไวในบาน แสดงอาทตยทสองผานทางหนาตาง สงเหลานลวนมอยในเอกภพ หรอจกรวาลของเรา วทยาศาสตรจงเกยวของกบสงตางๆ อยในเอกภพ ตงแตสงอนภาคยอยของอะตอมทมขนาดเลกทสดในอะตอมของโลหะทอยในวงจรคอมพวเตอร ปฏกรยานวเคลยรทกอตวเปนทรงกลมแกสทเรยกวาดวงอาทตย ปฏกรยาเคมทมความซบซอนและกลไกเชงไฟฟาในรางกายทท าใหเราสามารถอานและท าความเขาใจสงตางๆ ได

ภาพท 1 วทยาศาสตรอยรายลอมตวเรา ทมา: http://undsci.berkeley.edu/article/whatisscience_01

อยางไรกตามสงส าคญคอวทยาศาสตรเปนกระบวนการทเชอถอไดทน าไปใชในการเรยนร

ปรากฏการณธรรมชาตทเกดขนในเอกภพ วทยาศาสตรมวธการเรยนรทแตกตางจากศาสตรอน คอ วทยาศาสตรตงอยบนฐานของสงทสามารถทดสอบไดจากการรวบรวมหลกฐานเชงประจกษในธรรมชาต วทยาศาสตรชวยเตมเตมความกระหายใครรของมนษย ค าถามหลายอยางทมนษยอยากร เชน ท าไมทองฟามสฟา เสอดาวมจดทล าตวไดอยางไร อปราคาคออะไร วทยาศาสตรชวยตอบค าถามเหลานได รวมทงวทยาศาสตรยงน าไปสความกาวหนาทางเทคโนโลย เชนเดยวกนกบการเรยนรเรองราวส าคญตางๆ เชน สขภาพของเรา สงแวดลอม พบตภยทางธรรมชาต หากไมมวทยาศาสตรแลว โลกททนสมยคงไมทนสมยอยางแนนอน

ค าวา “วทยาศาสตร” ในความคดความเขาใจของบคคลอาจมองเปนภาพไดหลากหลายแตกตางกน ไป เชน วทยาศาสตรปรากฏเปนภาพเลมต าราเรยน เสอกราวนสขาวและกลองจลทรรศน นกดาราศาสตรก าลงท าการศกษาโดยใชกลองโทรทรรศน นกธรรมชาตวทยาก าลงศกษาปาฝนเขตรอน หรออาจเปนภาพสมการของไอสไตนทเขยนไวบนกระดานด า สงเหลานสะทอนเพยงบางสวนของวทยาศาสตรเทานน แตไมไดแสดงถงภาพทสมบรณของวทยาศาสตร เพราะ “วทยาศาสตร” นนมหลายดานหลายมมมอง (The University of California Museum of Paleontology, Berkeley, and the Regents of the University of California, 2013: ออนไลน)


16 | ห น า

ภาพท 2 มมมองหรอดานตางๆ ของวทยาศาสตร ทมา: http://undsci.berkeley.edu/article/whatisscience_01

The University of California Museum of Paleontology, Berkeley, and the Regents of the University of California (ออนไลน : 2013) ไดระบมมมองหรอดานของวทยาศาสตรไว 5 ประการ ดงน

1. วทยาศาสตร คอ องคความรและกระบวนการ (Science is a body of knowledge and a Process) การเรยนรในระดบโรงเรยนนน วทยาศาสตรอาจดเหมอนความรเชงขอเทจจรงทมการรวบรวมและเรยบเรยงไวในหนงสอเรยน ซงความเขาใจนเปนเพยงบางสวนของวทยาสาสตรเทานน เนองจากวทยาศาสตรยงหมายรวมถงกระบวนการคนพบทชวยใหเกดความเชอมโยงระหวางขอเทจจรงสความเขาใจโลกธรรมชาต

2. วทยาศาสตร คอ ความตนเตน (Science is exciting) วทยาศาสตรคอวธการคนพบสงตางๆ ทอยในเอกภพ และการท างานของสงตางๆ เหลานนในปจจบนเปนอยางไร ในอดตเคยเปนอยางไร และในอนาคตจะเปนอยางไร นกวทยาศาสตรมแรงจงใจในการท างานจากการพยายามหาค าตอบหรอคนหาในสงทยงไมเคยมใครท ามากอน

3. วทยาศาสตร คอ สงทเปนประโยชน (Science is useful) ความรทไดมาดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนความรทมพลงและเชอถอได สามารถน ามาพฒนาเปนเทคโนโลยตางๆ ไดน ามารกษาโรคตาง และใชในการแกไขปญหาตางๆ

4. วทยาศาสตร คอ สงทตอเนอง ไมสนสด (Science is ongoing) วทยาศาสตรเปนการตรวจสอบและขยายความรตางๆ ในเอกภพ การคนพบทางวทยาศาสตรน าไปสค าถามใหม ส าหรบการท าการส ารวจตรวจสอบอยางตอเนอง วทยาศาสตรจงเปนการศกษาไมมทสนสด

5. วท ยาศาสตร ค อ ความพยายามของมน ษย โลก (Science is a global human endeavor) ในการพยายามแสวงหาความรเพออธบายปรากฏการณธรรมชาต หรอหาค าตอบในสงทสงสย ประชาชนทกคนทวทกมมโลกนน สามารถมสวนรวมในกระบวนการทางวทยาศาสตรได


17 | ห น า

สรป วทยาศาสตรเปนสงทอยรอบตวของมนษย ไมวาจะเปนเรองเรองใกลตวเชน การท างาน

ของรางกาย เครองมอ เครองใชในชวตประจ าวน หรอเรองไกลตวเชน เหตการณตางๆ ในหวงอวกาศ วทยาศาสตรชวยไขขอของใจตางๆ ใหแกมนษย รวมทงความรทางวทยาศาสตรน าไปสการพฒนาเทคโนโลยทอ านวยความสะดวกสบายใหแกมนษย นอกจากน วทยาศาสตรชวยพฒนาทกษะ ความสามารถทส าคญหลายประการ เชน การคดอยางเปนเหตเปนผล ความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ การคดสรางสรรค รวมทงการตดสนใจโดยใชประจกษพยานทตรวจสอบได ดงนนการเรยนรวทยาศาสตรจงมความส าคญและจ าเปนส าหรบทกคน เพอใหรและเขาใจปรากฏการณทางธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางขน สามารถด ารงชวตทามกลางสงคมทมการเปลยนแปลงไดอยางปกตสข

สำขำวชำของวทยำศำสตร วทยาศาสตรทศกษาเกยวกบปรากฎการณทางธรรมชาตนนแบงออกเปน 4 สาขาวชา คอ

(Wikipedia, 2013) 1. ชววทยา (Biology)

ชววทยาเปนวทยาศาสตรทศกษาปรากฏการณตางๆ ทเกยวของกบสงมชวต ไดแก ลกษณะ การจดจ าแนก พฤตกรรมของสงมชวต รวมถงการมปฏสมพนธกนระหวางสงมชวตและสงแวดลอม สาขายอยของชววทยา เชน พฤษกศาสตร สตววทยา พนธศาสตร จลชววทยา

2. เคม (Chemistry) เคมเปนวทยาศาสตรทศกษาสสารในระดบอะตอมและโมเลกล เชน อะตอมของแกส โมเลกล ผลก โลหะ องคประกอบ สถานะ ปฏกรยาของสาร กระบวนการศกษาทางเคมสวนใหญด าเนนการในหองปฏบตการวทยาศาสตร

3. ฟสกส (Physics) ฟสกสเปนวทยาศาสตรทศกษาปจจยมลฐาน ทมอทธพลตอเอกภพ เกยวของกบแรงและปฏกรยาทปจจยนนกระท าซงกนและกน และผลทเกดจากปฏกรยาดงกลาว ขอบขายของการศกษาฟสกส เชน ควนตมแมคคานกส ฟสกสเชงทฤษฎ ฟสกสประยกต นอกจากนอาจรวมการศกษาดานดาราศาสตรไวในกลมของฟสกสดวย

4. วทยาศาสตรโลก (Earth Science หรอ Geosciences) วทยาศาสตรโลกเปนวทยาศาสตรทศกษาเกยวกบสงตางบนโลก เชน ธรณวทยา ปฐพวทยา อตนยมวทยา สมทรศาสตร นอกจากนอาจรวมถงการศกษาเกยวกบปโตรเลยมและแหลงแรธรรมชาต การวจยดานภมอากาศ

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 1.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1.1


18 | ห น า

เรองท 1.2 องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร หลกสตรวทยาศาสตรเปรยบเสมอนเครองก าหนดทศทางส าหรบการจดการเรยนร

วทยาศาสตรให เปนไปตามความมงหมายของการศกษาวทยาศาสตรของประเทศ หลกสตรวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงหวงใหผเรยนมความรความเขาใจในหลกการ ทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตร มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะส าคญตางๆ และเจตคตทางวทยาศาสตร รวมทงสามารถเชอมโยงความร ทกษะ และเจตคตทางวทยาศาสตรดงกลาว ในการแสวงหาความรและแกปญหาอยางหลากหลาย

การประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ของกระทรวงศกษาธการ เมอวนท 2 พฤศจกายน พ.ศ. 2544 สงผลใหมการยกเลกหลกสตรวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาของประเทศ คอ หลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ .ศ. 2533) และหลกสตรมธยมศกษาตอนปลาย พทธศกราช 2524 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) ตอมามการปรบปรงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ใหมความชดเจนมากขน และปรบเปลยนชอเปน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

หลกสตรแกนกลางนเปนหลกสตรองมาตรฐาน (Standard-based Curriculum) เนองจากมมาตรฐานการเรยนร (Standard) เปนเปาหมายในการพฒนาผเรยน รายวชาในหลกสตรแกนกลางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 แบงเปนกลมสาระการเรยนรเปน 8 กลม คอ (1) กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (2) กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (3) กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร (4) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (5) กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (6) กลมสาระการเรยนรศลปะ (7) กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ และเทคโนโลย (8) กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ

หลกสตรรายวชาวทยาศาสตรหรอกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรตามหลกสตรแกนกลาง ก าหนดกลมเนอหาสาระซงเรยกวา สาระ (Strand) ซงเปนกรอบเนอหาส าคญทก าหนดใหผเรยนเรยนร ประกอบดวย 8 สาระ ไดแก (1) สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต (2) ชวตกบสงแวดลอม (3) สารและสมบตของสาร (4) แรงและการเคลอนท (5) พลงงาน (6) กระบวนการเปลยนแปลงของโลก (7) ดาราศาสตรและอวกาศ และ (8) ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมเนอหาหรอสาระดงกลาวนแตกตางจากการจดเนอหาในหลกสตรวทยาศาสตรเดมซงมการจดกลมเนอหาสาระวทยาศาสตรเปน 5 กลมวชา คอ วทยาศาสตรกายภาพ วทยาศาสตรชวภาพ ฟสกส เคม และชววทยา

องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรทน าไปสการพฒนาผเรยนใหมความร ทกษะกระบวนการ รวมทงความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทางวทยาศาสตรตามเกณฑหรอกรอบมาตรฐานเดยวกน รวมทงน าไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกนนน ไดแก สาระ (Strands) มาตรฐานการเรยนร (Learning Standards) ตวชวด (Indicators) และสาระการเรยนรแกนกลาง (Core Content)


19 | ห น า

1. สำระ (Strands) สาระเปนกรอบเนอหาส าคญทก าหนดใหผเรยนเรยนรในหลกสตร แบงออกเปน 8 สาระ คอ

(1) สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต (2) ชวตกบสงแวดลอม (3) สารและสมบตของสาร (4) แรงและการเคลอนท (5) พลงงาน (6) กระบวนการเปลยนแปลงของโลก (7) ดาราศาสตรและอวกาศ และ (8) ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงสาระน 8 สาระนสามารถแบงตามลกษณะเนอหาไดเปน 2 ลกษณะ คอ เนอหาหรอรายวชา และไมใชเนอหาหรอรายวชา ดงน

สำระ (Strand) ลกษณะเนอหำ

ลกษณะท 1 เนอหาหรอรายวชา สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต ชววทยา สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชววทยา สาระท 3 สารและสมบตของสาร เคม สาระท 4 แรงและการเคลอนท เคม สาระท 5 พลงงาน ฟสกส สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก ธรณวทยาและวทยาศาสตรโลก สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ ดาราศาสตรและอวกาศ ลกษณะท 2 ไมใชเนอหาหรอรายวชา สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ธรรมชาตของวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการ และจตวทยาศาสตร

2. มำตรฐำนกำรเรยนร (Learning Standards)

มาตรฐานการเรยนร เปนสงทหลกสตรวทยาศาสตรคาดหวงใหผเรยนไดเรยนร ปฏบตได และมคณลกษณะตางๆ เมอส าเรจการศกษาตามหลกสตร มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรอยภายใตสาระ 8 สาระ มจ านวนรวม 13 มาตรฐาน โดยแตละสาระมจ านวนมาตรฐานการเรยนรไมเทากน คอ

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 3 สารและสมบตของสาร ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 4 แรงและการเคลอนท ประกอบดวย 1 มาตรฐาน สาระท 5 พลงงาน ประกอบดวย 1 มาตรฐาน สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก ประกอบดวย 1 มาตรฐาน สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบดวย 1 มาตรฐาน


20 | ห น า

ขอความในมาตรฐานการเรยนรประกอบดวย 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทคาดหวงใหผเรยนมความร ความเขาใจ 2) ทกษะและความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได 3) เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรทคาดหวงใหผเรยนม ตวอยางเชน

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนกำรและควำมส ำคญของกำรถำยทอดลกษณะทำงพนธกรรม ววฒนำกำรของสงมชวต ควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ กำรใชเทคโนโลยชวภำพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนกำรสบเสำะหำควำมรและจตวทยำศำสตร สอสำรสงทเรยนร และน ำควำมรไปใชประโยชน

จากขอความในมาตรฐาน ว. 1.2 ขางตนประกอบดวยขอความ 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทคาดหวงใหผเรยนมความร ความเขาใจ ไดแก

- กระบวนการการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม - ความส าคญของการถายทอดทางพนธกรรม - ววฒนาการของสงมชวต - ความหลากหลายทางชวภาพ - การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม

2) ทกษะและความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได ไดแก - กระบวนการสบเสาะหาความร - ความสามารถในการสอสารสงทเรยนร - การน าความรไปใชประโยชน

3) เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรทคาดหวงใหผเรยนม ไดแก - จตวทยาศาสตร

3. ตวชวด (Indicators)

ตวชวดเปนสงทนกเรยนพงรและปฏบตได ซงสะทอนถงมาตรฐานการเรยนร ตวชวดมลกษณะเฉพาะเจาะจงและมความเปนรปธรรมในการน าไปใชในการก าหนดเนอหา การจดการเรยนร และเปนเกณฑส าคญส าหรบการวดและประเมนผล เพอตรวจสอบคณภาพผ เรยน ในระดบมธยมศกษาตอนตนนนก าหนดตวชวดในแตละระดบชน เรยกวา ตวชวดชนป (Grade-Level Indicators/ Grad-Level Expectations) เปนสงทนกเรยนพงรและปฏบตไดในแตละระดบชน ซงบงชพฒนาการของผเรยนไปสมาตรฐานการเรยนร ขอความทปรากฎในตวชวดชนปประกอบดวยสวนของเนอหาความร ทกษะหรอความสามารถทาดหวงใหผเรยนไดเรยนรและปฏบตได และมกปรากฎลกษณะการจดกจกรรมการเรยนรส าหรบเนอหานนๆ ไวดวย ซงชวยใหผสอนมแนวทางในการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรใหแกผเรยน รวมทงสามารถวเคราะหทกษะ ความสามารถและคณลกษณะของผเรยนทจะไดรบการพฒนาจากกจกรรมการเรยนรดงกลาว


21 | ห น า

ตวอยางเชน ตวชวดชนปของชนมธยมศกษาปท 1 สาระท 3 มาตรฐาน ว 3.1 สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน ตวชวดท 1 ทดลองและจ าแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และอธบายสมบตของสารแตละกลม

จากขอความในตวชวดท 1 ขางตนสามารถบงชขอมลได ดงน 1) แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทจดใหแกผเรยน คอ การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการทดลอง 2) เนอหาความรทางวทยาศาสตรทคาดหวงใหผเรยนชนไดเรยนร คอ

- การจ าแนกสารโดยใชเนอสารเปนเกณฑ (สารเนอเดยวและสารเนอผสม) - การจ าแนกสารโดยใชขนาดอนภาคเปนเกณฑ (สารแขวนลอย คอลลอยด และ

สารประกอบ) - สมบตของสารเนอเดยว สารเนอผสม สารแขวนลอย คอลลอยด และสารประกอบ

3) ทกษะหรอความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได คอ - ทกษะการทดลอง - ทกษะการจ าแนกประเภท

นอกจากนทกษะการทดลองและการจ าแนกประเภททปรากฎในขอความตวชวดแลว การ

เรยนรจากการปฏบตการทดลองยงชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอน เชน ทกษะการสงเกต การตงสมมตฐาน การตความหมายขอมลและลงขอสรป เปนตน รวมทงชวยใหผเรยนพฒนาการมจตวทยาศาสตร เชน ความซอสตยในการบนทกผลการทดลองตามความเปนจรง ความรอบคอบในการท าการทดลองตามล าดบขนตอน และการอดทนในการสงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน เปนตน 4. สำระกำรเรยนรแกนกลำง (Core content)

สาระการเรยนรแกนกลางเปนเนอหาความร ทกษะ ความสามารถ และคณลกษณะตางๆ ทใหผเรยนไดเรยนร เพอใหมคณภาพตามตวชวด ในระดบมธยมศกษาตอนตน สาระการเรยนรแกนกลางจะปรากฏอยควบคกบตวชวดชนป


22 | ห น า

สรป องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรทน าไปสการพฒนาผเรยนใหมความร ทกษะ

กระบวนการ รวมทงความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทางวทยาศาสตรตามเกณฑหรอกรอบมาตรฐานเดยวกน รวมทงน าไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกนนน ไดแก สาระ (Strands) มาตรฐานการเรยนร (Learning Standards) ตวชวด (Indicators) และสาระการเรยนรแกนกลาง (Core Content)

ตวอยางเชน สาระการเรยนรแกนกลางชนมธยมศกษาปท 1 สาระท 6 มาตรฐาน ว 6.1 ตวชวดขอ 1 สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของ

กระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

1. สบคนและอธบายองคประกอบ และการแบงชนบรรยากาศ ทปกคลมผวโลก

- บรรยากาศของโลกประกอบดวยสวนผสมของ แกสตางๆ ทอยรอบโลกสงขนไปจากพนผวโลก หลายกโลเมตร

-บรรยากาศแบงเปนชนตามอณหภมและ การเปลยนแปลงอณหภมตามความสงจากพนดน

จากสาระการเรยนรแกนกลางขางตน จะเหนไดวา ขอความสาระการเรยนรแกนกลางและ

ตวชวดชนปมความสอดคลองกนขอความตวชวดประกอบดวย 1) แนวทางการจดการเรยนร คอ การจดการเรยนรโดยใหผเรยนสบคนขอมล นนและอภปรายรวมกน 2) เนอหาความร คอ องคประกอบและการเเบงชนบรรยากาศ สวนขอความสาระการเรยนรแกนกลางนนเปนการแสดงสาระส าคญของเนอหาความรเรององคประกอบของบรรยากาศ การแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑ และการเปลยนแปลงอณหภมตามความสงจากพนดน



23 | ห น า

สำระกำรเรยนรแกนกลำง

รำยวชำวทยำศำสตรพนฐำน

ผลกำรเรยนร

สำระกำรเรยนรเพมเตม

รำยวชำวทยำศำสตรเพมเตม

มำตรฐำนกำรเรยนร และตวชวด

เรองท 1.3 การจดท าหลกสตรระดบรายวชาวทยาศาสตร

การจดท าหลกสตรวทยาศาสตรเปนกระบวนการน าความคาดหวงทตองการใหผเรยนไดเรยนร ปฏบตได และมคณลกษณะตางๆ ทระบไวในมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรไปจดท าเปนค าอธบายรายวชา เพอน าไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหแกผเรยนตอไป การจดท าหลกสตรวทยาศาสตรเปนการจดท าหลกสตรระดบรายวชา ซงจะด าเนนการไดเมอสถานศกษาไดก าหนดโครงสรางหลกสตรวทยาศาสตร ระบรายวชาวทยาศาสตรทจะเปดสอนในแตละภาคการศกษาหรอปการศกษาแลว สถานศกษาจะตองระบค าอธบายรายวชาวทยาศาสตร ทงรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตมไวในหลกสตรสถานศกษา เพอเปน ประโยชนในการสอสารแกผเกยวของทงครผสอนแตละระดบชน ผปกครอง และบคคลภายนอก หรอใชประโยชนในการเทยบโอนผลการเรยนของผเรยน องคประกอบส าคญของค าอธบายรายวชา

ค าอธบายรายวชาประกอบดวยองคประกอบส าคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหนวยกต (6) สาระส าคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของส าหรบรายวชาพนฐาน หรอผลการเรยนรทคาดหวงส าหรบรายวชาเพมเตม

การจดท าค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรนน สามารถด าเนนการได 2 ลกษณะ ตามประเภทรายวชา ซงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน และรายวชาวทยาศาสตรเพมเตม

1) รายวชาวทยาศาสตรพนฐานเปนรายวชาทจดสอนเพอพฒนาผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทก าหนดไวในหลกสตรกนกลางการศกษาขนพนฐาน รายวชาวทยาศาสตรพนฐานเปนรายวชาทผเรยนทกคนในระดบการศกษาขนพนฐานตองเรยนร

2) รายวชาวทยาศาสตรเพมเตม เปนรายวชาทจดสอนเพมเตมจากมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทก าหนดไวในหลกสตรแกนกลาง เพอใหสอดคลองกบจดเนน ความตองการและความถนดของผเรยน หรอความตองการของทองถน โดยมการก าหนด “ผลการเรยนร” เปนเปาหมาย ขนตอนกำรจดท ำค ำอธบำยรำยวชำ

การจดท าหรอการเขยนค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรมขนตอนการด าเนนการตามล าดบตอไปน 1. ก าหนดระดบชนทจะเขยนค าอธบายรายวชา ในระดบมธยมศกษาตอนตนนนม 3 ระดบชน

คอ ชนมธยมศกษาปท 1 มธยมศกษาปท 2 หรอมธยมศกษาปท 3


24 | ห น า

2. เมอก าหนดหรอเลอกระดบชนไดแลว ใหน าตวชวดชนปทปรากฏในแตละมาตรฐานการเรยนร และแตละสาระของระดบชนทก าหนด มาวเคราะหหาสวนประกอบ 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทคาดหวงใหผเรยนไดเรยนร 2) ทกษะและความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได 3) เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรทคาดหวงใหเกดกบผเรยน

3. น าผลการวเคราะหตวชวดชนปทกขอในระดบชนทก าหนดมาจดล าดบตามความสมพนธแลวเรยบเรยงเปนสาระสงเขปของค าอธบายรายวชา ซงประกอบดวย 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทางวทยาศาสตร 2) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะหรอความสารถส าดญ 3) คณลกษณะทพงประสงค เจตคตทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร หรอจตวทยาศาสตร สาระสงเขปทไดนเปนค าอธบายรายวชารายป

4. จดแบงสาระสงเขปของค าอธบายรายปเปนรายภาค โดยน าสาระสงเขปของค าอธบายรายป มาพจารณาแลวออกแบงเปน 2 สวน ตามความสอดคลองและล าดบของเนอหาความร โดยเนอหาสาระทผเรยนควรไดเรยนรกอน ใหจดไวส าหรบเปนค าอธบายรายวชาในภาคเรยนท 1 เนอหาสาระทผเรยนเรยนรตอจากนน ใหจดไวส าหรบเปนค าอธบายรายวชาในภาคเรยนท 2

5. น าสาระสงเขปรายภาคมาเรยบเรยงเขยนเปนเอกสารค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐานส าหรบภาคเรยนท 1 และ 2 โดยจดกระท าใหมองคประกอบส าคญ ซงไดแก (1) ชอรายวชา (2 ) กล มสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4 ) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหน วยกต (6) สาระส าคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของทกขอ ตวอยำงค ำอธบำยรำยวชำวทยำศำสตรพนฐำนของชนมธยมศกษำปท 2 ภำคเรยนท 1

(ตวอยำง) ค ำอธบำยรำยวชำ วทยำศำสตรพนฐำน 4 กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำปท 2 ภำคเรยนท 2 เวลำ 60 ชวโมง จ ำนวน 1.5 หนวยกต

อาหารและสารอาหาร ความตองการสารอาหารและพลงงานของรางกาย การเลอกบรโภคอาหาร โครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ในรางกายมนษยและสตว ความสมพนธของระบบตาง ๆ ของมนษย พฤตกรรมของมนษยและสตวทตอบสนองตอสงเรา สารเสพตด เทคโนโลยชวภาพ ในการขยายพนธ ปรบปรงพนธ และเพมผลผลตของสตว แสงและการมองเหน การสะทอนและ การหกเหของแสง ความสวางและการมองเหนสของวตถ ศกษาโดยใชกระบวนการทาง วทยาศาสตร การสบเสาะหาความรการส ารวจตรวจสอบ การสบคนขอมลและการอภปราย เพอใหสามารถสอสารสงทเรยนร สามารถในการตดสนใจ น าความรไปใชในชวตประจ าวน และมจตวทยาศาสตร จรยธรรม คณธรรม และคานยมทเหมาะสม

รหสตวชวด ว. 1.1 ม. 2/1 ม. 2/2 ม. 2/3 ม. 2/4 ม. 2/5 ม. 2/6 ว. 5.1 ม. 2/1 ม. 2/2 ม. 2/3 ว. 8.1 ม. 2/1 ม. 2/2 ม. 2/3 ม. 2/4 ม. 2/5 ม. 2/6 ม. 2/7 ม. 2/8 ม.2/9

รวมทงหมด 18 ตวชวด ส าหรบการเขยนค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรเพมเตมนน มความแตกตางจากการเขยน

ค าอธบายรายวชาพนฐาน คอ สาระสงเขปของค าอธบายรายวชาเพมเตมไดมาจากการวเคราะหผล


25 | ห น า

การเรยนรซงสถานศกษาก าหนดขน ในขณะทรายวชาวทยาศาสตรพนฐานวเคราะหมาจากตวชวด อยางไรกตามในรายวชาวทยาศาสตรเพมเตมระดบมธยมศกษาตอนตนนน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโโลย (สสวท.) ไดมการจดท าค าธบายรายวชาวทยาศาสตรเพมเตม เรอง เชอเพลงเพอการคมนาคมไว โดยมรายละเอยด ดงน

ตวอยางค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรเพมเตมของระดบชนมธยมศกษาตอนตน (สสวท, ออนไลน) (ตวอยำง) ค ำอธบำยรำยวชำเพมเตม เชอเพลงเพอกำรคมนำคม กลม สำระกำรเรยนรวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำตอนตน เวลำ 40 ชวโมง จ ำนวน 1 หนวยกต

ศกษา วเคราะห ทดลอง องคประกอบและประเภทของปโตรเลยม หนตนก าเนดและแหลงกกเกบ ปโตรเลยม การส ารวจและแหลงปโตรเลยม ผลกระทบและแนวทางแกไขทเกดจากการส ารวจและ การผลตปโตรเลยม การแยกกาซธรรมชาต การกลนน ามนดบ ผลตภณฑจากกาซธรรมชาต และจากการกลนน ามนดบ และการใชประโยชน ผลกระทบจากกระบวนการผลต ผลตภณฑ จากปโตรเลยมและแนวทางแกไขสถานการณพลงงานของโลกและของประเทศไทย การใชพลงงาน ดานการคมนาคมของประเทศไทย การก าหนดราคาน ามนเชอเพลง ผลกระทบและแนวทางการแกไข ผลจากการใชเชอเพลงเพอการ คมนาคม เชอเพลงทเปนพลงงานทดแทน โดยใชกระบวนการทาง วทยาศาสตร การสบเสาะหาความร เพอใหเกดความคด ความเขาใจ สามารถสอสารสงทร มความสามารถในการตดสนใจ น าความร ไปใชใน ชวตประจ าวน มจตวทยาศาสตร จรยธรรม คณธรรม และคานยมทเหมาะสม

ผลกำรเรยนร 1. อธบายความส าคญและการก าเนดของปโตรเลยม กาซธรรมชาต ถานหน และหนน ามน 2. อธบายแหลง การส ารวจ และปรมาณส ารองของปโตรเลยม และกาซธรรมชาต 3. อธบายผลตภณฑปโตรเลยมและการน าไปใชประโยชน 4. น าเสนอแนวทางการใชปโตรเลยม และกาซธรรมชาตอยางประหยดและถกวธ 5. อธบายโครงสรางราคาและวเคราะหสถานการณการใชน ามนเชอเพลง เพอการคมนาคม 6. อธบายประเภทและการใชประโยชน จากเชอเพลงทเปนพลงงานทดแทน

รวมทงหมด 6 ผลกำรเรยนร กำรจดท ำหนวยกำรเรยนร

การจดท าหรอการก าหนดหนวยการเรยนรจะด าเนนการเมอเขยนค าอธบายรายวชาแลว ในแตละรายวชานนประกอบดวยหนวยการเรยนรไดหลายหนวย การจดท าหนวยการเรยนรท าใหทราบวา รายวชานนประกอบดวยหนวยการเรยนรจ านวนเทาใด มเรองหรอหวขอใดบาง แตละหนวยการเรยนรพฒนาผเรยนใหบรรลตวชวดใดบาง รวมทงใชเวลาในการจดการเรยนรเทาใด นอกจากนการจดท าหนวยการเรยนรเปนประโยชนตอผสอนส าหรบการออกแบบแผนการจดการเรยนรรายหนวยและรายคาบตอไป


26 | ห น า

การจดท าหนวยการเรยนรวทยาศาสตรมองคประกอบส าคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหนวยกตรวม (6) ชอหนวยการเรยนรและหนวยยอยหรอหวขอภายใตหนวยการเรยนร (7) ตวชวดทเกยวของ (8) จ านวนชวโมงทใชจดการเรยนรส าหรบแตละหนวย การจดท าหนวยการเรยนรมแนวทางด าเนนการดงน

1. ศกษาและวเคราะหขอความค าอธบายรายวชาวทยาศาสตร แลวน าเนอหาความรทมความเกยวของสมพนธมาจดไวในกลมเนอหาเดยวกน

2. ก าหนดชอหนวยการเรยนรใหสอดคลองกบกลมเนอหา ระบหวขอหรอหนวยการเรยนรยอยภายใตหนวยการเรยนร ก าหนดเวลา ส าหรบจดการเรยนรของแตละหนวย และระบตวชวดทเกยวของกบแตละหนวย

3. น าหนวยการเรยนเรยนรมาเขยนเปนเอกสารหนวยการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน โดยจดเรยงหนวยการเรยนรตามล าดบการจดการเรยนการสอนในภาคเรยนนนๆ

ตวอยางการจดท าหนวยการเรยนรวชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2

(ตวอยำง) หนวยกำรเรยนร

วชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 เวลา 60 ชวโมง จ านวน 1.5 หนวยกต

หนวยการเรยนร ตวชวด จ านวนชวโมง

1. สารอาหารและอาหาร - ประเภทของสารอาหาร - ปรมาณสารอาหารทจ าเปนตอรางกาย

ว 1.1 ม.2/5 6

2. ระบบตางๆ ของรางกาย - ระบบยอยอาหาร - ระบบหายใจ - ระบบหมนเวยนโลหต - ระบบขบถาย

ว 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/6

20

รำยวชำวทยำศำสตรพนฐำน 1

หนวยกำรเรยนรท 1 หนวยกำรเรยนรท 2 หนวยกำรเรยนรท 3 หนวยกำรเรยนรท …


27 | ห น า

สรป ค าอธบายรายวชาประกอบดวยองคประกอบส าคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการ

เรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหนวยกต (6) สาระส าคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของส าหรบรายวชาพนฐาน หรอผลการเรยนรทคาดหวงส าหรบรายวชาเพมเตม

การจดท าหนวยการเรยนรวทยาศาสตรมองคประกอบส าคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหนวยกตรวม (6) ชอหนวยการเรยนรและหนวยยอยหรอหวขอภายใตหนวยการเรยนร (7) ตวชวดทเกยวของ (8) จ านวนชวโมงทใชจดการเรยนรส าหรบแตละหนวย


- ระบบประสาท - ระบบสบพนธ - ผลของสารเสพตด

………………………………..

……………….. …………….



28 | ห น า

ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร

เรองท 2.1 เปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรเปนการเรยนรเกยวกบปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต โดยการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการศกษาหาความร เพอใหไดขอเทจจรง น ามาสการพฒนามโนทศน หลกการ กฎ และทฤษฎ ดงนนการเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหผเรยนไดทงองคความรและกระบวนการ

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร มเปาหมายส าคญดงน (กรมวชาการ, 2545: 3) 1. เพอใหผเรยนเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2. เพอใหผเรยนเขาใจขอบเขต ธรรมชาต และขอจ ากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหผเรยนมทกษะทส าคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย 4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการจดการ

ทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจของผเรยน 5. เพอใหผเรยนตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษย และ

สภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6. เพอใหผเรยนน าความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกด

ประโยชนตอสงคมและการด ารงชวต 7. เพอใหผเรยนเปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใช

วทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค



29 | ห น า

เรองท 2.2 คณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร เปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรขางตน น ามาสการก าหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงเปนเปาหมายส าคญของการพฒนาผเรยน มอยดวยกน 8 สาระ และ 13 มาตรฐานการเรยนร ถาวเคราะหค าส าคญทปรากฏในแตละมาตรฐานการเรยนร จะพบวาทกษะส าคญในการพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร ไดแก การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การแกปญหา การน าความรไปใช การสอสาร และจตวทยาศาสตร

1. กำรสบเสำะหำควำมรทำงวทยำศำสตร การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร เปนการหาความรทางวทยาศาสตร โดยใช

กระบวนการทางวทยาศาสตรหรอวธการอนๆ เชน การส ารวจ การสงเกต การวด การจ าแนกประเภท การทดลอง การสรางแบบจ าลอง การสบคนขอมล เปนตน

กระบวนการทางวทยาศาสตร เปนขนตอนในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวยขนตอนหลก คอ การตงค าถามหรอก าหนดปญหา การสรางสมมตฐานหรอการคาดการณค าตอบ การออกแบบวธการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหและแปลความหมายขอมล การลงขอสรป และการสอสาร

ในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร เพอใหมความถกตอง ชดเจน และนาเชอถอ ผเรยนจะตองมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรรวมดวย ซงนกการศกษาวทยาศาสตรของสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (The American Association for the Advancement of Science: AAAS) ไดจ าแนกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยแบงเปน 2 ประเภท ดงน

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน ประกอบดวย 8 ทกษะ คอ (1) ทกษะการสงเกต (2) ทกษะการจ าแนก (3) ทกษะการวด (4) ทกษะการใชเลขจ านวน (5) ทกษะความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา (6) ทกษะการลงความเหนจากขอมล (7) ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล (8) ทกษะการพยากรณ

2) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนผสมผสาน ประกอบดวย 5 ทกษะ คอ (1) ทกษะการตงสมมตฐาน (2) ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร (3) ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ (4) ทกษะการทดลอง (5) ทกษะการลงขอสรป

ความหมายของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแตละทกษะ มดงน (พมพนธ เดชะคปต, 2548)


30 | ห น า

(1) การสงเกต หมายถง ความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหาหรออยางใดอยางหนงในการส ารวจสงตางๆ หรอปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต โดยไม ใชความคดเหนสวนตวของผสงเกตในการเสนอขอมล

(2) การจ าแนก หมายถง ความสามารถในการจดแบงหรอเรยงล าดบวตถหรอสงทอยในปรากฏการณตางๆ เปนกลม โดยมเกณฑในการแบง เกณฑดงกลาวอาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนง

(3) การวด หมายถง ความสามารถในการใชเครองมอในการวดปรมาณของสงตางๆ ไดอยางถกตอง โดยมหนวยก ากบเสมอ และรวมไปถงการเลอกใชเครองมอวดไดอยางถกตองเหมาะสมตอสงทตองการวดดวย

(4) การใชเลขจ านวน หมายถง ความสามารถในการบวก ลบ คณ และหาร ตวเลขทแสดงคาปรมาณของสงใดสงหนง ซงไดจากการสงเกต การวด การทดลองโดยตรงหรอจากแหลงอนๆ ทงนตวเลขทน ามาค านวณ จะตองแสดงคาปรมาณในหนวยเดยวกบตวเลขใหมทไดจากการค านวณ จะชวยใหสามารถสอสารความหมายไดตรงตามทตองการและชดเจน

(5) ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา หมายถง ความสามารถในการหาความสมพนธระหวาง 3 มต กบ 2 มต ระหวางต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง ระหวางสเปสของวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงต าแหนงทอยของวตถกบเวลาหรอระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา

(6) การลงความเหนจากขอมล หมายถง ความสามารถในการน าขอมลทไดจากการสงเกตวตถหรอปรากฏการณ ไปสมพนธกบความรหรอประสบการณ เดมเพอลงขอสรปหรอปรากฏการณหรอวตถนน

(7) การจดกระท าและสอความหมายขอมล หมายถง ความสามารถในการน าขอมลดบทไดจากการสงเกต การทดลอง หรอจากแหลงทมขอมลดบอยแลวมาจดกระท าใหม โดยอาศยวธการตางๆ เชน การจดเรยงล าดบ การจดแยกประเภท การหาคาเฉลย เปนตน แลวน าขอมลทจดกระท าแลวนนมาเสนอหรอแสดงใหบคคลอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขน โดยอาศยเสนอดวยแบบตางๆ เชน ตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ สมการ เปนตน

(8) การพยากรณ หมายถง ความสามารถในการคาดคะเนสงทจะเกดขนลวงหนา โดยอาศยการสงเกตปรากฏการณทเกดขนซ าๆ หรอความรทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎในเรองนนมาชวยในการพยากรณ

(9) การตงสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการใหขอสรปหรอค าอธบายซงเปนค าตอบลวงหนากอนทจะด าเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตองเปนจรงในเรองนนๆ ตอไป

(10) การก าหนดและควบคมตวแปร หมายถง ความสามารถในการก าหนดวาสงทศกษาตวใดเปนตวแปรตน ตวใดเปนตวแปรตามในปรากฏการณหนงๆ ทตองการศกษา โดยทวไปในปรากฏการณหนงๆ จะเปนความสมพนธระหวางตวแปรคหนงเปนอยางนอย

(11) การก าหนดนยามเชงปฏบตการ หมายถง ความสามารถทจะก าหนดวาจะมวธวดตวแปรทศกษาอยางไร ซงเปนวธวดทสามารถเขาใจตรงกน สามารถสงเกตและว ดไดโดยใชเครองมออยางงาย


31 | ห น า

(12) การทดลอง หมายถง ความสามารถในการตรวจสอบสมมตฐาน โดยปฏบตการหาค าตอบ ซงเรมตงแตการออกแบบการทดลอง การปฏบตการทดลองตามขนตอนทออกแบบ ตลอดจนการใชวสดอปกรณไดอยางถกตอง

(13) การลงขอสรป หมายถง ความสามารถในการระบความสมพนธของขอมลทเกยวของกบตวแปรทศกษาไดเปนขอความใหมอนเปนค าตอบของปญหา

2. กำรแกปญหำ

การแกปญหา เปนการหาค าตอบของปญหาทยงไมมวธการหาค าตอบมากอน อาจเปนปญหาทเกยวของกบเนอหาในสาระการเรยนรวทยาศาสตร หรอปญหาทพบในชวตประจ าว น การแกปญหาตองใชเทคนค วธการ หรอกลยทธตางๆ ซงขนตอนในการแกปญหาประกอบดวย (สสวท., 2555: 182)

1) การก าหนดปญหา 2) การท าความเขาใจกบปญหา 3) การวางแผนการแกปญหา 4) การลงมอแกปญหาและประเมนผลการแกปญหา 5) กาตรวจสอบการแกปญหาและน าวธการแกปญหาไปใชกบปญหาอน

3. กำรน ำควำมรไปใช

การสอนวทยาศาสตรใหเกดความรและความเขาใจในเนอหาวชาตางๆ นนยงไมเปนการเพยงพอ ควรไดฝกใหนกเรยนรจกน าความรและวธการตางๆ ในวชาวทยาศาสตรไปใชแกปญหาใหมๆ ไดอกดวย ปญหาทน ามาใหนกเรยนแกไขน อาจะเปนปญหาทเกยวของกบวทยาศาสตร หรออาจเปนปญหาในชวตประจ าวนทวๆ ไป

4. กำรสอสำร

การสอสาร เปนการแสดงความคดหรอแลกเปลยนความรและแนวคดหลกทางวทยาศาสตรทไดจากการท ากจกรรมหลากหลาย เชน การสงเกต การทดลอง การอาน เปนตน ซงแสดงออกดวยการพดหรอการเขยนในรปแบบทชดเจนและมเหตผล

5. จตวทยำศำสตร

จตวทยาศาสตร เปนคณลกษณะหรอลกษณะนสยของบคคลทเกดขนจากการศกษาหาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตร ประกอบดวยคณลกษณะตางๆ ไดแก ความสนใจใฝร ความมงมน อดทน รอบคอบ ความรบผดชอบ ความซอสตย ประหยด การรวมแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความมเหตผล การท างานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค



32 | ห น า

เรองท 2.3 การวเคราะหคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร

มาตรฐานการเรยนรเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทงระบบ สะทอน

แนวทางในการออกแบบการจดการเรยนรในแตละชนป เนองจากชวยใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการสอน การวดและประเมนผล ยกตวอยางเชน

ถาวเคราะหค าส าคญทปรากฏในมาตรฐานการเรยนร ว 2.1 แลวน ามาจดกลมตาม

องคประกอบของการเรยนร ไดดงน

องคความร ทกษะ เจตคต/

คณลกษณะอนพงประสงค เขาใจสงแวดลอมใน

ทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ

กระบวนการสบเสาะหาความร

สอสารสงทเรยนร น าความรไปใช

ประโยชน

จตวทยาศาสตร

จากการวเคราะหมาตรฐานการเรยนรขางตน จะเหนไดวาการทผเรยนจะเขาใจสงแวดลอมใน

ทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ ผสอนจะตองจดกจกรรมใหผเรยนไดใชกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน และการใชทกษะดงกลาวไดดนน ผเรยนจะตองมจตวทยาศาสตรดวย ตวชวด เปนการระบสงทผเรยนตองรและปฏบตได รวมทงลกษณะอนพงประสงคของผเรยนในแตละชนป มความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร แตมความเฉพาะเจาะจงและเปนรปธรรมมากขน ยกตวอยางเชน

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ว 2.1 ม.3/1 ส ารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ


33 | ห น า

ถาวเคราะหตวชวด ว 2.1 ม.3/1 ท าใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร คอ ระบบนเวศตางๆ ในทองถน และความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ แนวทางการจดกจกรรมคอ การส ารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถน การวดและประเมนผล เชน ความสามารถในการส ารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถน ความถกตองในการอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ เปนตน


สรป การพฒนาคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรนน ครผสอนควรเขาใจเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร เพราะความเขาใจดงกลาวจะเปนสงก าหนดแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรทเกดขนในหองเรยน เพอใหผลของการจดการเรยนรดงกลาวสงผลใหผเรยนมคณลกษณะตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรทส าคญ 5 ประการ ไดแก การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การแกปญหา การน าความรไปใช การสอสาร และจตวทยาศาสตร อกทงการวเคราะหมาตรฐานการเรยนรยงเปนแนวทางในการออกแบบการจดการเรยนรในแตละชนป เนองจากชวยใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการสอน การวดและประเมนผล


34 | ห น า

ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร

เรองท 3.1 หลกการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษานน เนนใหนกเรยนเรยนไดใชกระบวนการสบสอบในการสรางความรความเขาใจทางวทยาศาสตร กจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาทครคนเคยกนมาก คอ การท าการทดลอง ทงนโดยทวไปแลวประกอบดวยลกษณะกจกรรมส าคญ 3 สวน คอ (Llewerylln, 2005)

1) การตงค าถาม 2) การวางแผนด าเนนการหาค าตอบ 3) สรปผลการศกษา การด าเนนกจกรรม 3 สวน นใหผลลพธของกจกรรมแตกตางกน ขนอยกบวาครหรอนกเรยน

เปนผก าหนดค าถาม และเปนผด าเนนการใหเสรจสนสมบรณ การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทใหผลของกจกรรมแตกตางกนน แสดงเปนสถานการณได 4 แบบ ดงน

สถำนกำรณท 1 ครเปนผก าหนดค าถาม ภาพทปรากฏในหองเรยน คอ ครเปนผอธบายขนตอนการท าการทดลอง ท าการทดลองไปตามล าดบขน แสดงใหนกเรยนเหนผลการทดลอง รวมทงวเคราะหเพอน าไปสการสรปผลการทดลอง ภาพการจดกจกรรมของครดงกลาวน เรยกวา การสาธต (Demonstation)

วดทศน การสาธตการทดลอง เรอง การทดสอบความเปนกรด-เบส ของสารในชวตประจ าวน ทมา: คลงความร ทรปลกปญญา http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/10351-018199/ สถำนกำรณท 2 ครเปนผก าหนดค าถามและอธบายวธท าการทดลองตามล าดบขน จากนน

นกเรยนเปนผลงมอปฏบตตามวธการทดลองและสรปผลการทดลองดวยตนเอง ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวน เรยกวา การปฏบตการทดลอง (Laboratory Experience)


35 | ห น า

ภำพท 1 การปฏบตการทดลองของนกเรยน เรอง การใหและการรบเลอดของคน สถำนกำรณท 3 ครเปนผก าหนดค าถาม จากนนใหนกเรยนวางแผนการศกษาคนควาของ

ตนเอง ลงมอปฏบตตามทวางแผนและสรปผลการศกษาของตนเอง ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวน เรยกวา การสบสอบแบบครเปนผรเรม (Teacher-Innitiated Inqury)

สถำนกำรณท 4 นกเรยนเปนผก าหนดค าถามของตนเอง วางแผนการด าเนนการเพอหาค าตอบของตนเอง จากนนด าเนนการตามแผนทไดวางไวและสรปผลการศกษาดวตนเอง ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวน เรยกวา (Student-Innitiated Inquiry)

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร 4 สถานการณดงกลาว สามารถพจารณาเปนระดบการสอนตามการแสดงบทบาทหลกในการด าเนนกจกรรม สรปไดดงตารางท 1 ตำรำงท 1 ระดบการสอนแบบสบสอบจ าแนกตามลกษณะการรเรมและการปฏบตกจกรรม (Llewellyn, 2002 cited in Llewellyn, 2005)

ลกษณะกจกรรม

ผทแสดงบทบาทหลก การสาธต

(Demonstration) การ

ปฏบตการทดลอง

(Laboratory Experience)

การสบสอบทครเปนผรเรม (Teacher-Innitiated Inquiry)

การสบสอบทนกเรยนเปนผ

รเรม (student-Innitiated Inquiry)

1. การก าหนดค าถาม คร คร คร นกเรยน 2. การวางแผนการด าเนนการศกษาคนควา

คร

คร

นกเรยน

นกเรยน

3. การสรปผลการทดลอง

คร นกเรยน นกเรยน นกเรยน


36 | ห น า

จากตารางท 1 พบวา การสอนแบบสาธตครเปนผควบคมกจกรรมการเรยนการสอนเปนหลก

และนกเรยนเปนผสงเกตและตอบค าถามทครเปนผก าหนด สวนการสอนแบบทดลองนนกลาวไดวาเปนการสอนแบบดงเดมทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง โดยทครหรอหนงสอเรยนไดก าหนดค าถามทนกเรยนตองท าการทดสอบไวแลว ซงมกระบไวในสวนตนของเอกสารก จกรรมการทดลอง รวมทงมการระบวสดและอปกรณ วธท าการทดลองใหนกเรยนปฏบตตาม และระบวธการประมวลขอมลเพอสรปผลการทดลองไวแลว บางครง เรยกการสอนลกษณะนวาเปน ต าราอาหาร (Cook Book) เพราะนกเรยนเพยงแตท าตามวธการทไดบอกไวหมดแลว นกเรยนไดรบการคาดหวงใหปฏบตตามวธการและมกไดผลการทดลองทคลายคลงกน การใหนกเรยนปฏบตการทดลองในลกษณะนเรยกไดวา กจกรรมเพอยนยนความร (Confirm Activity) ทงนการทดลองเกอบทงหมดทพบในหนงสอเรยนวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษา มกมกจกรรมลกษณะแบบนทใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนการทดลองทมอยแลว อยางไรกตาม หากจดกจกรรมลกษณะนวาเปนการเรยนรแบบสบสอบแลว เรยกไดวาเปนการสบสอบแบบมโครงสราง (Constructed Inquiry) กำรเรยนรดวยกำรใชกำรสบสอบเปนฐำน (Inquiry-based learning) การเรยนรดวยการใชการสบสอบเปนฐานเปนกระบวนการทนกเรยนมสวนรวมในการเรยนรของตนเอง มการก าหนดประเดนค าถาม มการด าเนนการศกษา คนควา ส ารวจตรวจสอบ และมการสรางความร ความเขาใจ หรอความหมายใหม ความรทไดนเปนความรใหมส าหรบนกเรยน แตอาจเคยเปนค าตอบของค าถาม เคยน ามาใชแกไขปญหา หรอสนบสนนมมมองมากอนหนานแลว นอกจากนผลการศกษาคนควาของนกเรยนควรมการน าเสนอใหผอนไดรบทราบ และอาจน าไปสการปฏบตตอไป (Alberta Learning, 2004) การเรยนรแบบสบสอบชวยเสรมพลงใหนกเรยนมทกษะและความรส าหรบการเปนผเรยนเรยนรไดโดยอสระและเกดเรยนรตลอดชวต (Llewellyn, D., 2002) ทงนมผลการวจยระบวาการเรยนรแบบสบสอบชวยใหนกเรยนมการรเรมสรางสรรค มความเปนอสระ และมทกษะการแกปญหาเพมมากขน รวมทงชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนใหแกนกเรยน (Alberta Education: 2013)

หองเรยนทจดกจกรรมการเรยนรแบบสบสอบมลกษณะดงตอไปน (Alberta Learning: 2004) 1. ค าถามหรอปญหามาจากความเปนจรง (Authentic Problems/ Real-life

Problems) และอยในบรบทของหลกสตร หรอบรบทของชมชน 2. การสบสอบมงใหนกเรยนเกดความกระหายใครร 3. ขอมลและสารสนเทศไดมาจากกจกรรมการเรยนร 4. มการเรยนรรวมกนระหวาง คร นกเรยน หรอครบรรณารกษ 5. มการตดตอเชอมโยงการสบสอบกบชมชนและสงคม 6. ครเปนตนแบบพฤตกรรมของการสบสอบ 7. ครใชภาษาเชงสบสอบในการท างานพนฐาน 8. นกเรยนมความรสกวาการเรยนรเปนเรองของตนเอง 9. ครเปนผชวยเหลอหรอเอออ านวยในการเกบรวบรวมขอมลและน าเสนอสารสนเทศ 10. ครและนกเรยนน าเทคโนโลยมาใชเพอใหการสบสอบมความกาวหนา


37 | ห น า

11. ครน าการสบสอบมาโอบลอมทงเนอหาสาระและการจดการเรยนการสอน 12. ครและนกเรยนมปฏสมพนธอยางกระตอรอรนและบอยครงกวาการสอนแบบดงเดม 13. สามารถระบเวลาในการเรยนรแบบสบสอบได

การเรยนรแบบสบสอบนน นอกจากพจารณาในลกษณะของการจดกจกรรมหรอวธสอนใน

คาบเรยนแลว ยงสามารถพจารณา ในลกษณะแนวคดการเรยนรได แนวคดทใชการสบสอบในการจดการเรยนร ไดแก การเรยนรเนนสถานการณปญหา (Problem-based Learning) การเรยนรโดยใช โครงงาน (Project-based Learning) และการเรยนร เน นการออกแบบ (Design-based Learning) (Stephenson, N., n.d.)

กำรเรยนรเนนสถำนกำรณปญหำ (Problem-based Learning) การเรยนรเนนสถานการณปญหา เปนการจดการเรยนการสอนททาทายใหนกเรยนเกด

การเรยนรวธเรยนร (Learning how to Learn) นกเรยนท างานรวมกนเปนกลมเพอคนหาค าตอบ ของค าถามหรอปญหาทเกดขนจรง (Real World Problems) ซงปญหาดงกลาวถกน ามาใช เพอใหนกเรยนเกดความกระหายใครร และน าไปสการเรยนรเนอหาบทเรยน เปนการเรยนรทเตรยมนกเรยนใหมการคดวเคราะห อยางมวจารณญาณ และมความสารถในการคนหาและใชแหลงเรยนรไดอยางเหมาะสม (Samford University, 2009)

กำรเรยนรโดยใชโครงงำน (Project-based Learning) การเรยนรโดยใชโครงงานเปนแนวคดทตงบนฐานของกจกรรมการเรยนรตามสภาพจรง

(Authentic Learning Activity) นกเรยนเรยนรการหาค าตอบจากค าถาม หรอหาวธการแกปญหารวมกน และมการสรางสรรคงานทมคณภาพ นกเรยนเรยนรการอานวสดสงพมพทหลากหลาย การเขยนแสดงความรความเขาใจในรปแบบตางๆ มการรบฟงความคดเหนของผอน รวมทงมการน าเสนอผลงานไดจากการท าโครงงาน การเรยนรโดยใชโครงงานน นอกจากนกเรยนจ าเปนตองใชทกษะการคดขนสงในการท างานแลว นกเรยนยงตองเรยนรการท างานรวมกนเปนทมดวย (Buck Institute for Education, 2013)

กำรเรยนรเนนกำรออกแบบ (Design-based Learning) การเรยนรเนนการออกแบบ เปนรปแบบหนงของการเรยนรโดยใชโครงงาน ซงนกเรยนมสวน

รวมในกระบวนการพฒนา สราง และประเมนผลงานทไดออกแบบไว ในหองเรยนวทยาศาสตรนน การเรยนรโดยใชการออกเเบบ เปนการเปดโอกาสการเรยนรวทยาศาสตรแบบใหม กลาวคอ กจกรรมการเรยนรเนนการท างานและออกแบบ ท าใหนกเรยนมความภาคภมใจในผลสมฤทธทางการเรยนของตนเอง และยงสรางความมนใจใหกบนกเรยนในฐานะนกคด นกออกแบบ และนกปฏบตอกดวย ซงสงเหลานจะเปนประโยชนตอการศกษาและการด าเนนชวตของนกเรยนตอไป (Office of Innovation and Technology, Stanford Graduate School of Education, 2012)


38 | ห น า

สรป

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยทวไปนนเปนกจกรรมการท าการทดลอง ซงประกอบดวยลกษณะกจกรรมส าคญ 3 สวน คอ 1) การตงค าถาม 2) การวางแผนด าเนนการหาค าตอบ 3) สรปผลการศกษา ลกษณะของกจกรรมเนนการสบสอบ สามารถจ าแนกตามบทบาทครบทบาทนกเรยน สรปได ดงน

ลกษณะกจกรรม

ผทแสดงบทบาทหลก การสาธต (Demon-stration)

การทดลอง (Laboratory Experience)

การสบสอบ ทครเปนผรเรม

(Teacher-Innitiated Inquiry)

การสบสอบ ทนกเรยนเปน

ผรเรม (student-Innitiated Inquiry)

1. การก าหนดค าถาม

คร คร

คร นกเรยน

2. การวางแผนการ ด าเนนการศกษา คนควา

คร

คร

นกเรยน

นกเรยน

3. การสรปผล การทดลอง

คร นกเรยน นกเรยน นกเรยน

การเรยนรแบบสบสอบ (Inqury based learning) เปนกระบวนการทนกเรยนมสวนรวม ในการเรยนรของตนเอง มการก าหนดประเดนค าถาม การศกษา คนควา ส ารวจตรวจสอบ และมการสรางความร ความเขาใจ หรอความหมายใหม ความรทไดนเปนความรใหมส าหรบนกเรยน แตอาจเคยเปนค าตอบของค าถาม เคยแกไขปญหา หรอสนบสนนมมมองมากอนหนานแลว แนวคดการเรยนรทใชการสบสอบในการจดการเรยนร ไดแก การเรยนรเนนสถานการณปญหา (Problem-based Learning) การเรยนรโดยใชโครงงาน (Project-based Learning) และการเรยนรเนนการออกแบบ (Design-based Learning)



39 | ห น า

เรองท 3.2 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทส าคญ: การเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning)

แบบจ าลองและการสรางแบบจ าลองในการเรยนการสอนวทยาศาสตรเปนการเรยนร การคด

และการปฏบตอยางนกวทยาศาสตร เชน การส ารวจตรวจสอบ การสรางความร ความเขาใจ และการสอสารความรความเขาใจ (Harrison and Treagust,2000: 1011) นกวทยาศาสตรใชการวาดภาพ กราฟ สมการ หรอขอความเพออธบาย หรอสอสารความเขาใจ ของตนเอง ซงกลาวไดวาเปนแบบจ าลองทางความคด (National Center for Mathematics and Science: NCMS, 2002: online) แบบจ าลองเปนเครองมอทชวยในการเรยนรสงตางๆ (AAAS, 1993, 2009) และชวยใหน ก ว ท ย าศ าสตร เข า ใจ ก ารท างาน ขอ งส งต า งๆ ได (National Research Council, 1996) โดยนกวทยาศาสตรสรางและใชแบบจ าลองทางวทยาศาสตรเพอแสดงการอธบาย และท านาย

กระบวนการของปรากฏการณทางธรรมชาต รวมทงมการประเมนและปรบปรงแบบจ าลองเมอ ไดรบหลกฐานใหมหรอเพอเพมความสามารถในการอธบายและท านายปรากฏการณทเกดขน (Cotterman, 2009: 4)

แบบจ าลองทางวทยาศาสตร หมายถง แบบทใชเปนตวแทนแสดงความรความเขาใจใน ปรากฏการณทางกายภาพและปรากฏการณทางธรรมชาต แบงออกเปน 5 แบบ ตามแนวคดของ Dolin (2002; อางถงใน Guttersrud, 2007) ดงน

1) แบบจ าลองทแสดงดวยภาพวาด (Pictorial Representation) คอ แบบทแสดงความร เขาใจในลกษณะของภาพวาด สญลกษณ แผนผงหรอภาพ

2) แบบจ าลองทน าเสนอการทดลอง (Experimental Representation) คอ แบบทแสดงความรความเขาใจในขนตอนการทดลองดวยการวาดภาพ วสดอปกรณ พรอมทงสญลกษณ และขอความ

3) แบบจ าลองทแสดงดวยกราฟก (Graphical Representation) คอ แบบทแสดงความรความเขาใจ ความสมพนธระหวางตวแปรในลกษณะของตาราง แผนภมแทง และกราฟฟงกชนทางคณตศาสตร

4) แบบจ าลองทแสดงดวยสมการคณตศาสตร (Mathematical Representation) คอ แบบทแสดงความรความเขาใจในลกษณะของสมการ ซงประกอบดวย ตวแปรและคาคงททางคณตศาสตร

5) แบบจ าลองทแสดงดวยขอความมโนทศน (Conceptual Representation) คอ แบบแสดงความรความเขาใจโดยการเขยนบรรยายหรอพด โดยสรปเปนมโนทศน แสดงผลการส ารวจตรวจสอบหรอสรปขอมลจากการทดลอง กำรจดกำรเรยนกำรสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence)

ตงอยบนฐานของแนวคดหรอทฤษฎ 3 ทฤษฎ คอ ทฤษฎคอนสตรกตวสต (Constructivism) การเรยนรโดยใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model Based Learning) และทฤษฎการสรางแบบจ าลอง (Model Theory)


40 | ห น า

ทฤษฎคอนสตรกตวสต (Costructivism) ทฤษฎคอนสตรกตวสตสามารถอธบายการสรางแบบจ าลอง สรปไดวา แบบจ าลองทาง

ความคดเปน โครงสรางความเขาใจทอยภายในตวบคคล โดยเปนเครองมอทใชสรางความร หรอเปนฐานความคดทใชในการสรางความร การสรางความรของนกเรยนเกดจากกระบวนการสรางและทดสอบ แบบจ าลองทางความคดทมอยเดมกบสารสนเทศใหม มการเชอมโยงความคดเดมกบสารสนเทศใหม เมอมการทดสอบและเเลกเปลยนเรยนรแบบจ าลองทางความคดกบผ อนแลว หากพบวา ตนเองมความคดทไมถกตองหรอไมสมบรณ นกเรยนจะมการปรบโครงสรางทางปญญา โดยปรบแกไขแบบจ าลองหรอสรางแบบจ าลองทางความคดขนมาใหม

กำรเรยนรโดยใชแบบจ ำลองเปนฐำน (Model-Based Learning) การเรยนรโดยใชแบบจ าลองเปนฐานสามารถอธบายการสรางแบบจ าลอง สรปไดดงน

ความรความเขาใจเกดจากการการสรางแบบจ าลองทางความคดของปรากฏการณ หลงจากไดเรยนรการแกปญหา การลงขอสรป และการใหเหตผลโดยใชแบบจ าลองทางความคด กลาวไดวา การสรางความรหรอแบบจ าลองทางความคด เกดจากการใชเหตผลแบบอปนย โดยน าสารสนเทศตางๆ ทไดเรยนรมาประมวลเขาดวยกน

ทฤษฎกำรสรำงแบบจ ำลอง (Modeling Theory) ทฤษฎการสรางแบบจ าลอง สามารถอธบายการสรางแบบจ าลอง สรปไดดงน การสราง

แบบจ าลองทางวทยาศาสตร เกยวของกบโครงสรางแบบจ าลองทางสตปญญาซงประกอบดวย แบบจ าลองทางความคด (Mental Models) และแบบจ าลองเชงมโนทศน (ConceptualModels) โครงสรางทางปญญาของบคคลเปนการสรางและการจดการกบแบบจ าลองทางความคดทอยขางในตวบคคล แบบจ าลองทางความคดของแตละบคคลเกดจากการรบรปรากฏการณ โดยแบบจ าลองทางความคดน สามารถยกระดบเปนแบบจ าลองเชงมโนทศนได ดวยการเขารหสโครงสรางแบบจาลองออกมาเปนสญลกษณ กำรจดกำรเรยนกำรสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence)

รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนภายใตโครงการการออกแบบการสรางแบบจ าลอง เพ อการเรยนร วทยาศาสตร (Modeling Designs for Learning Science: MoDeLS project) โดยม Hamin Baek, Christina Schwarz, Jing Chen, Hayat Hokayem และ Li Zhan ประจ ามหาวทยาลยรฐมชแกน ในป ค.ศ.2009 โดยมวตถประสงค คอ เพอใหนกเรยน

1. มสวนรวมในการปฏบตทางวทยาศาสตร (Scientific Practice) การส ารวจตรวจสอบเชงประจกษ การหารอกนเกยวกบแบบจาลองและมโนทศนทางวทยาศาสตร การประเมนโดยเพอน การโตแยงเพอลงมตสรางแบบจ าลอง และการใหเหตผลดวย แบบจ าลองทางวทยาศาสตร

2. มสวนรวมในการปฏบตการสรางแบบจ าลอง (Scientific Modeling Practice) ไดแก (1) การสรางแบบจ าลองเพอแสดงสงทตนเองเขาใจ (2) การใชแบบจ าลองแสดงการสรางค าอธบายและการตงสมมตฐาน (3) การประเมนแบบจ าลองเพอน าขอมลไปปรบปรงขอคนพบ (4) การปรบปรงแบบจาลองเพอสะทอน ความเขาใจทเพมขน

3. สะทอนความรระหวางการสรางแบบจ าลอง และสงเสรมการเรยนรเกยวกบการไดมา ซงความร ผานกจกรรมทางวทยาศาสตร เชน การตงสมมตฐาน การสงเกต และการอภปรายรวมกน


41 | ห น า

กำรจดกำรเรยนกำรสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence) ประกอบดวยขนตอนการสอน 9 ขน ดงตอไปน (Baek, et. al, 2010)

1) ขนมงประสบกำรณและตงค ำถำมส ำคญ การน าเขาสบทเรยนดวยเหตการณหรอปรากฏการณทน าสนใจ สามารถพบไดใน

ชวตประจ าวน โดยใชบทความ วดทศน ภาพเคลอนไหวหรอการสาธต เพอใหนกเรยนเกดความสงสยและ ตงค าถามส าคญ ซงจะน าไปสการตงสมมตฐานและการคนหาค าตอบ

2) ขนสรำงแบบจ ำลองเบองตน การใหนกเรยนสรางแบบจ าลองรายบคคล โดยแสดงความเขาใจของตนเองทมตอปรากฏการณทศกษา และตงสมมตฐานแสดงเปนแบบจ าลองทางความคดเบองตน ซงแสดงดวยภาพวาด

3) ขนกำรส ำรวจตรวจสอบเชงประจกษ การใหนกเรยนท างานเปนกลม เพอแลกเปลยนสมมตฐานทเปนแบบจ าลองทางความคด

เบองตนกบสมาชกภายในกลม วางแผนการส ารวจตรวจสอบปรากฏการณ โดย สรางแบบจ าลองน าเสนอแผนการศกษาคนควาหรอการปฏบตการทดลอง ด าเนนการส ารวจตรวจสอบ เกบรวบรวมขอมลและหลกฐาน รวมทงมการวเคราะหขอมล และน าเสนอผลการศกษาโดยสรางเปนแบบจ าลองแบบกราฟก หรอสมการทางคณตศาสตร

4) ขนกำรประเมนและปรบปรงแบบจ ำลองเบองตน การใหนกเรยนน าขอมลและหลกฐานทไดจากการส ารวจตรวจสอบ ศกษา คนควา มา

พจารณาเพอประเมนแบบจ าลองการคดเบองตนทเปนตวแทนของการคด สมมตฐาน จากนนปรบปรงแบบจ าลองของตนเอง

5) ขนกำรแนะน ำควำมคดทำงวทยำศำสตรและสถำนกำรณจ ำลอง การใหนกเรยนศกษา สถานการณจาลองหรอศกษาแบบจ าลอง ทไมสามารถเรยนรไดเอง

หรอเรยนรไมชดเจนจากการส ารวจ ตรวจสอบ และมอภปรายรวมกน เพอเชอมโยงความคดหรอทฤษฎทางวทยาศาสตรในสถานการณจ าลองกบปรากฏการณทศกษา

6) ขนกำรประเมนและปรบปรงแบบจ ำลอง การใหนกเรยนน าความคดทางวทยาศาสตรทไดจาก การศกษาสถานการณจ าลองมาประเมน

และปรบปรงแบบจ าลองของตนเอง เพอสนบสนนความสอดคลองระหวางขอสรปความคดทางวทยาศาสตรกบปรากฏการณทศกษา

7) ขนกำรประเมนเพอน การใหนกเรยนน าเสนอแบบจ าลองเปนรายบคคลและอภปรายรวมกนภายในกลม เพอ

ประเมนแบบจ าลองของแตละคนโดยใชเกณฑการประเมนแบบจาลองทางวทยาศาสตร รวมทง มการใหผลสะทอนกลบซงกนและกน

8) ขนลงมตแบบจ ำลองทสรำงขน การใหนกเรยนตวแทนของแตละกลมน าเสนอแบบจาลองตอชนเรยน จากนนอภปราย

รวมกน เพอน าลกษณะส าคญของแบบจ าลองทอาจแตกตางกนมาพจารณา และสรางแบบจ าลอง ทเปนมตรวมกนของชนเรยน จากนนใหนกเรยนสรปความคดส าคญของบทเรยนโดยเขยนแบบจ าลอง แสดงขอความมโนทศนรายบคคล


42 | ห น า

สรป แบบจ าลองทางวทยาศาสตร แบงออกเปน 5 แบบ

1) แบบจ าลองทแสดงดวยภาพวาด (Pictorial Representation) 2) แบบจ าลองทน าเสนอการทดลอง (Experimental Representation) 3) แบบจ าลองทแสดงดวยกราฟก (Graphical Representation) 4) แบบจ าลองทแสดงดวยสมการคณตศาสตร (Mathematical Representation) 5) แบบจ าลองทแสดงดวยขอความมโนทศน (Conceptual Representation)

การจดการเรยนการสอน MISC (Model-Centered Instruction Sequence) ตงอยบนฐานของแนวคดหรอทฤษฎ 3 ทฤษฎ คอ ทฤษฎคอนสตรกตวสต (Costructivism) การเรยนรโดยใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model Based Learning) และทฤษฎการสรางแบบจ าลอง (Model Theory) การจดการเรยนการสอน MISC (Model-Centered Instruction Sequence) มวตถประสงคของ คอ เพอใหนกเรยน 1) มสวนรวมในการปฏบตทางวทยาศาสตร 2) มสวนรวมในการปฏบตการสรางแบบจ าลอง 3) สะทอนความรระหวางการสรางแบบจ าลอง การจดการเรยนการสอนโดยใช MCIS (Model-Centered Instruction Sequence) ประกอบดวยขนตอนการสอน 9 ขน ดงตอไปน

1) ขนมงประสบการณและตงค าถามส าคญ 2) ขนสรางแบบจ าลองเบองตน 3) ขนการส ารวจตรวจสอบเชงประจกษ 4) ขนการประเมนและปรบปรงแบบจ าลองเบองตน 5) ขนการแนะน าความคดทางวทยาศาสตรและสถานการณจ าลอง 6) ขนการประเมนและปรบปรงแบบจ าลอง 7) ขนการประเมนเพอน 8) ขนลงมตแบบจ าลองทสรางขน 9) ขนการใชแบบจ าลองเพอการอภปรายและอธบาย

9) ขนกำรใชแบบจ ำลองเพอกำรอภปรำยและอธบำย การใหนกเรยนน าแบบจ าลองทเปนมตไปใชอธบาย ท านาย หรอแกปญหาในสถานการณใหม

ทก าหนดขน หรอปรากฏการณทมความสมพนธกนกบปรากฏการณทศกษา

ทงนม โกเมศ นาแจง (2554) ไดศกษาผลการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence) ทมตอความสามารถในการสรางแบบจ าลองทางวทยาศาสตรและมโนทศน เรอง กฎการเคลอนทและแบบของการเคลอนทของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผลการวจย พบวา นกเรยนกลมทดลองมความสามารถในการสรางแบบจ าลองอยในระดบพอใช และมคะแนนเฉลยความสามารถในการสรางแบบจ าลองหลงเรยนสงกวากอนเรยน ในสวนของมโนทศนนน พบวา นกเรยนกลมทดลองมมโนทศนสงกวาเกณฑทก าหนดคอรอยละ 70 และกลมทดลองมมโนทศนสงกวากลมควบคม



43 | ห น า

ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร เรองท 4.1สอและแหลงการเรยนรทส าคญในการจดการเรยนรวทยาศาสตร

สอและแหลงเรยนรเปนสวนส าคญทชวยใหผ เรยนเกดความร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร ซงสอแตละประเภทมประสทธภาพและขอจ ากดทแตกตางกน โดยทวไปจะแบงเปน 5 ประเภท ไดแก 1.อปกรณการทดลอง 2.เครองมอและอปกรณชวยสอน 3.สอสงพมพ 4.สออเลกทรอนกส และ 5.แหลงเรยนรทางวทยาศาสตรทส าคญในทองถน ผสอนควรท าความเขาใจสอแตละประเภท เพอจะไดเลอกใชสอไดอยางเหมาะสม

1. อปกรณกำรทดลอง การทดลองทางวทยาศาสตร (Science experiment) เปนการจดกจกรรมใหนกเรยนได

เรยนรความคดรวบยอดในเนอหา ดวยการเปดโอกาสใหนกเรยนไดคนหาค าตอบจากการปฏ บตกจกรรมดวยตนเอง ผานประสบการณตรงทเปนรปธรรม เนนขนตอนการคด การคนควา การทดลอง และการสรปผล จากการเรยนรการใชประสาทสมผสทงหาอยางเปนกระบวนการจนพบค าตอบ อปกรณพนฐานทใชในการทดลอง อาท อปกรณทใชประกอบการทดลอง ชดการทดลอง และแบบจ าลอง

ขอดของอปกรณการทดลอง อปกรณการทดลองเปนสงทแสดงใหเหนความจรง จ าลอง หรอเลยนแบบปรากฏการณ ผเรยนสามารถสงเกตไดดวยประสาทสมผสทงหา ชวยในการเรยนรและการปฏบตทกษะตางๆ ซงเปนจดประสงคหลกของการเรยนการสอนวทยาศาสตร

ขอจ ากดของอปกรณการทดลอง อปกรณการทดลองเหมาะส าหรบการเสนอหรอท ากจกรรมกบกลมยอยจงตองเตรยมอปกรณหลายชด แตถาเปนแบบจ าลองควรมขนาดใหญพอทจะใหนกเรยนไดหองเหนไดชดเจน ถาท าการทดลองแลวผลการทดลองไมเปนไปตามทฤษฎอาจท าใหนกเรยนเขาใจมโนทศนนนๆ ผดไป อปกรณการทดลองบางชดมราคาแพง

2. เครองมอและอปกรณชวยสอน

เครองมอและอปกรณชวยสอน คอทรพยากรทชวยในการผลตหรอใชรวมกบทรพยากรอนๆ สวนมากมกเปนโสตทศนปกรณหรอเครองมอตางๆทใชประกอบหรออ านวยความสะดวกในการสอนได

ตวอยางเครองมอและอปกรณชวยสอน 1. คอมพวเตอร 2. เครองฉายภาพทบแสง Visualizer 3. กระดานด า กระดานไวทบอรด 4. เครองเลนแผนซด VCD/DVD 5. โทรทศน 6. เครองฉายภาพยนตร


44 | ห น า

7. เครองบนทกวดทศน 8. เครองบนทกเสยง 9. เครองฉายภาพขามศรษะ ขอดของเครองมอและอปกรณชวยสอน เครองมอและอปกรณชวยสอนเปนสอทชวยถายทอดเนอหาสาระใหมความสะดวกมาก

ขน ชวยในการสรางความเขาใจตามล าดบเรองราวเนอหา เหมาะส าหรบผเรยนทงกลมยอยและกลมใหญ เปนสอทดงดดความสนใจของผเรยนไดด

ขอจ ากดของเครองมอและอปกรณชวยสอน เครองมอและอปกรณชวยสอนบางชนดท าใหผสอนตองหนหลงใหผเรยน ท าใหคมชน

เรยนไดยากขน ผเรยนไมมบทบาทรวมในการใชอปกรณ เปนการสอสารทางเดยวเสยเปนสวนใหญ อกทงผสอนตองฝกใชเครองมอและอปกรณชวยสอนบางประเภทเสยกอนเพอความคลองตวในการใชงาน บางเครองมอตองใชในหองทมดหรอตองใชระบบกระจายเสยงรวมดวย

3. สอสงพมพ สอสงพมพ คอ สอทใชการพมพเปนหลกเพอตดตอสอสาร ท าความเขาใจกนดวยภาษา

เขยนโดยใชวสด กระดาษ หรอวสดอนใดทพมพไดหลายส าเนา เชน ผา แผนพลาสตก เปนตนประเภทของสอสงพมพไดแก

1. หนงสอพมพ 2. นตยสารและวารสาร 3. หนงสอเลม 4. สงพมพเฉพาะกจตางๆ เชน แผนพบ เอกสารเลมเลกหรอจลสาร จดหมาย เปนตน ขอดของสอสงพมพ สอสงพมพสวนใหญมราคาถกเมอเทยบกบสอประเภทอนๆ สามารถอานไดตามอตรา

ความสามารถของแตละบคคล เหมาะส าหรบการอางองและทบทวน สามารถผลตเปนจ านวนมากเพอใหเพยงพอตอการใชงาน

ขอจ ากดของสอสงพมพ สงพมพทมคณภาพด เชน กระดาษมนและภาพประกอบเปนภาพสอาจตองใชตนทนใน

การผลตสงขน คนทอานหนงสอไมออกและมองไมเหนไมสามารถใชสอสงพมพนได

4. สออเลกทรอนกส สออเลกทรอนกส คอ สอทบนทกสารสนเทศดวยวธการทางอเลกทรอนกส ไมสามารถ

อานไดดวยตาเปลา จงตองใชเครองคอมพวเตอรบนทกและอานขอมล การใชสออเลกทรอนกสในการเรยนการสอนจะออกมาในลกษณะของสอประสม หรอมลตมเดย (Multimedia) แสดงผลออกมาหลายรปแบบตามทโปรแกรมไว เชน มเสยง เปนภาพเคลอนไหว สามารถใหผเรยนมปฏสมพนธ


45 | ห น า

ขอดของสออเลกทรอนกส สออเลกทรอนกสเปนสอทขยายขอบเขตของการเรยนรของผเรยนและขยายโอกาสทาง

การศกษา การเรยนดวยสออเลกทรอนกสซงเปนสอหลายมตท าใหผเรยนสามารถเลอกเรยนเนอหาไดตามสะดวก ตามความตองการ และความสามารถของตน นอกจากนยงสงเสรมแนวคดในเรองของการเรยนรตลอดชวต เนองจากใชเวบเปนแหลงความร และยงกระตนใหผเรยนรจกการสอสารในสงคม และกอใหเกดการเรยนแบบรวมมอ

ขอจ ากดของสออเลกทรอนกส ในแงของผสรางสอการทจะใหผสอนเปนผสรางสออเลกทรอนกสเองนน นบวาเปนงานท

ตองอาศยเวลา สตปญญาและความสามารถทางดานเทคโนโลยเปนอยางยง ในแงของผใชสอบางโรงเรยนหรอบางหองเรยนอาจไมมเครองมอทใชรวมกบสออเลกทรอนกส ไมมระบบอนเตอรเนต และอปสรรคในการเรยนรเทคโนโลยการสอสารในปจจบน

5. แหลงเรยนรทำงวทยำศำสตรทส ำคญในทองถน

แหลงเรยนร เปนสงทสนบสนนสงเสรมใหผเรยนใฝเรยน ใฝร แสวงหาความรและเรยนรดวยตนเองตามอธยาศย อยางกวางขวางและตอเนอง เพอเสรมสรางใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนร และเปนบคคลแหงการเรยนร

5.1 แหลงเรยนรในโรงเรยนหรอสถาบนการศกษา - หองสมด - หองคอมพวเตอร หรอศนยคอมพวเตอร - หองสมดของกลมสาระฯ หองปฏบตการ - มมหนงสอภายในโรงเรยน เปนตน

5.2 แหลงเรยนรในทองถน - พพธภณฑ - หนวยงานของรฐและเอกชน - หองสมดประชาชน เปนตน


46 | ห น า

เรองท 4.2การน าสอและแหลงเรยนรไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร

การเรยนการสอนวทยาศาสตร มงเนนใหผเรยนศกษาคนควาความร ซงการน าสอและแหลงการเรยนรเขามาเปนตวกลางในการถายทอดความรเปนสงทจะท าใหผเรยนมความเขาใจในเนอหาสาระไดชดเจนมากขน ดงนนการใชสอและแหลงเรยนรมาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนจะชวยใหการเรยนการสอนด าเนนไปไดจนบรรลผลส าเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ สอและแหลงเรยนรมหลายประเภท แตละประเภทมลกษณะหรอคณสมบตตางกนไป ผสอนจงตองศกษาใหเขาใจถงการเลอกใช และวธการใชสออยางถกตองและเพอใหการใชสอเกดประสทธภาพสงสดกบผเรยน ผสอนจะตองเขาใจในเนอหาสาระ วตถประสงคในการสอน เขาใจสภาพของผเรยนแลวจงจะก าหนดชนดของสอและแหลงเรยนรทเหมาะสม โดยการใชสอและแหลงเรยนรใหไดผลด โดยทวไปจะประกอบดวย 4 ขนตอน คอ ขนการเลอกใช ขนวางแผนเตรยมการใช ขนการใช และขนวดและประเมนผลการใช 1. ขนกำรเลอกใช

การเลอกใชสอและแหลงเรยนรเปนขนตอนทส าคญ เนองจากสอและแหลงเรยนรมหลายประเภท หลายรปแบบ ซงแตละประเภทมลกษณะและคณสมบตทแตกตางกนออกไป ดงนนการน ามาใชจงตองเลอกใหเหมาะสมกบเนอหาสาระ จงจะท าใหเกดประโยชนอยางเตมท โดยวธการเลอกใชสอและแหลงเรยนรควรค านงถงหลกการดงน

1. ความสอดคลองกบวตถประสงคในการสอน 2. ความตรงและความสอดคลองกบเนอหา 3. ความนาสนใจและความเหมาะสมกบวยของผเรยน 4. ความสะดวกและความเหมาะสมตอการใชงาน

2. ขนวำงแผนเตรยมกำรใช

ผสอนตองท าการพจารณาวาลกษณะและองคประกอบของสอและแหลงเรยนรเปนอยางไร เพอใหสามารถน าไปใชไดอยางถกตอง เชน สอทมลกษณะเปนรปภาพ แผนภม แผนภาพ เปนตน ครผสอนจะตองเขาใจและสามารถอธบายขอมลหรอล าดบขนได ถาสอทใชเปนโปรแกรมส าเรจรปผสอนจะตองรวธและหลกการใชงานโปรแกรม และมการวางแผนการใชสอ โดยพจารณาวา จะใชเมอไร อยางไร จงจะเหมาะสมและเกดประสทธภาพดทสด โดยมการก าหนดขนตอนการใชอยางชดเจน หลงจากนนจะตองมการเตรยมสอและแหลงเรยนร โดยการตรวจสภาพหรอส ารวจสอและแหลงเรยนรวาพรอมทจะน าไปใชโดยไมเกดปญหาหรออปสรรคใดๆ และเตรยมจ านวนหรอขนาดของสอและแหลงเรยนรใหเพยงพอและเหมาะสมกบจ านวนผเรยน เตรยมสงทจ าเปนทจะตองใชควบคกบสอการเรยนการสอน เพอใหเกดความสะดวกตอการใชงาน นอกจากนผสอนจะตองเตรยมสถานทใหเหมาะสมกบการใชสอ เชน จดโตะและเกาอใหเหมาะสม ตรวจสภาพความพรอมดานตางๆทมผลกระทบตอการใชสอ เชน การใชเครองฉายภาพ ตองตรวจปลกไฟ การระบายอากาศ การควบคมแสงภาพในหอง เปนตน


47 | ห น า

สรป สอและแหลงเรยนรมหลายรปแบบและมลกษณะแตกตางกนออกไป ดงนนผ สอนจะตอง

เลอกใชใหเหมาะสมกบเนอหาสาระและวยของผเรยน ผสอนจะตองวางแผนการใช วาจะใชเมอไร อยางไร เพอใหเกดประโยชนมากทสด และเมอมการใชแลวจะตองประเมนผลเพอใหสามารถน าไปปรบปรงเพอใหเกดประสทธภาพทดขนในการใชสอและแหลงเรยนรครงตอไป

3. ขนกำรใช การน าสอและแหลงเรยนรไปใชในการเรยนการสอนตามทไดวางแผนไว โดยปฏบตตาม

ขนตอน วธการ เวลาทก าหนด และจดบรรยากาศของการเรยนการสอนใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ คอการควบคมชนเรยนใหมระเบยบวนย พยายามใหทกคนมองเหนไดชดเจน ใหเวลาเพอท าความเขาใจพอสมควรหยดบรรยายเมอมเสยงรบกวนจากภายนอก เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการใชสอและแหลงเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนไดซกถามเมอมปญหาขอสงสย

4. ขนวดและประเมนผลกำรใช

ในขนนจะท าใหทราบผลสมฤทธในการใชสอและแหลงเรยนร ตามวธการทผานมาวาเปนไปตามเปาหมายหรอไม ไดผลมากนอยเพยงใด มอะไรควรปรบปรงแกไขบาง โดยพจารณาวาตามขนตอนดงน

1. พจารณาวาขนตอนการใชสอและแหลงเรยนรเปนไปตามทวางแผนไวหรอไม 2. พจารณาถงปญหาและอปสรรคทเกดขนระหวางการใชสอและแหลงเรยนร 3. พจารณาความเหมาะสม ความสอดคลองกบเนอหา ความนาสนใจและความพงพอใจ

ของทงผเรยนและผสอน โดยอาจใชวธการสอบถามหรอใชแบบส ารวจ 4. พจารณาผลสมฤทธทางการเรยน โดยท าขอสอบวดผลผลสมฤทธทางการเรยนตาม

วตถประสงคทวางไว

หลงจำกศกษำเนอหำสำระตอนท 4 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 4


48 | ห น า

ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร

เรองท 5.1 ความส าคญและประโยชนของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร

การวดและประเมนผลการเรยนรเปนองคประกอบทส าคญประการหนงในกระบวนการจดการเรยนร หรอการจดการเรยนการสอน ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ไดก าหนดแนวทางการประเมนผลการเรยนรไวเปนมาตราหนงเปนการเฉพาะโดยใหพจารณาพฒนาการของผเรยนและใชควบคไปกบการเรยนการสอน การวดและประเมนผลมความส าคญและประโยชนหลายประการ ตงแตกอนเรมด าเนนการเรยนการสอน ระหวางกอนการจดการเรยนการสอน และภายหลงจากทไดมการจดการเรยนการสอน ในอนดบแรกการวดและการประเมนผลกอนการจดการเรยนการสอนชวยใหครผสอนสามารถวนจฉย หรอไดเรยนรเกยวกบนกเรยนของตนเอง เชนระดบความร ความสามารถ และศกยภาพของนกเรยน การวดและประเมนผลกอนการเรยนนชวยใหผสอนวางแผนการจดการเรยนไดอยางอยางเหมาะสม นบตงแตการวางเนอหา การคดเลอกและออกแบบกจกรรมการเรยนรใหกบนกเรยนไดอยางเหมาะสม การจดกลมนกเรยน เปนตน ส าหรบการวดและการประเมนผลระหวางเรยนนนเปนประโยชนอยางยงส าหรบทงครผสอนและนกเรยน กลาวคอ ครผสอนสามารถน าขอมลทไดจากการวดและประเมนผลมาใชการปรบการจดกจกรรมการเรยนรและแนวทางในการพฒนาผเรยนเพอใหเปนไปตามเปาหมายและวตถประสงคของวชา น ามาใชในการสอนซอมเสรมกอนทจะเรยนในเรองตอไป ซงครผสอนอาจมการด าเนนการเปนระยะๆ หลงจากเสรจสนการเรยนการสอนในแตละคาบ หรอในแตละหนวยกได ทงนครผสอนอาจใชวธการทหลากหลายไดตงแตการสงเกต การซกถาม การใชแบบทดสอบ การตรวจงาน นอกจากนการวดและประเมนผลระหวางเรยนยงเปนประโยชนตอผเรยนเองทจะไดรบรขอมลสารสนเทศเกยวกบศกยภาพในการเรยนรของตนเอง จะน าไปใชในการวางแผนการพฒนาตนเองดวยเชนกน และทายทสดคอการวดและการประเมนผลภายหลงการจบการเรยนร เพอตดสนและลงความเหนระดบความร ความสามารถ ศกยภาพของผเรยนในการเรยนวชาตางๆ

โดยทวไปเมอกลาวถงเรองการวดและประเมนผลการเรยนร (evaluation) น มงานทภารกจทส าคญ 2 ประการ คอ การวด (measurement) และการประเมน (appraise) ซงการวด คอการก าหนดตวเลขใหกบสงทเราตองการประเมน และการประเมน คอการลงความเหนบนขอมลทไดจากการวด ซงการวดนนนยมใชเครองมอทเราเรยกวา แบบสอบหรอขอสอบ


49 | ห น า

เรองท 5.2 ประเภทของขอสอบและหลกการออกขอสอบ

ตามทไดกลาวในตอนท 1 และตอนท 2 กอนทจะกลาวถงประเภทของขอสอบและหลกการออกขอสอบนน จ าเปนตองท าความเขาใจถงจดประสงคของการจดการเรยนรวทยาศาสตร โดยทวไปแลว จดประสงคในการจดการเรยนรวชาวทยาศาสตรแบงออกเปน 4 พฤตกรรมหลกตามแนวคดของคลอปเฟอร คอ ดานความร-ความจ า ดานความเขาใจ กระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร นกการศกษาวทยาศาสตรหลายทานจดเรยกวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และดานการน าความรและวธการทางวทยาศาสตรไปใช ทงนในแตละดานกยงแบงเปนพฤตกรรมยอยๆ ไดอกหลายพฤตกรรม ซงการรพฤตกรรมยอยของแตละดานจะชวยใหครผสอนสามารถวางแผนและด าเนนการออกขอสอบไดมประสทธภาพดยงขน ดงนนในทน จงขอน าเสนอตวอยางพฤตกรรมยอยทครผสอนสามารถน าไปใชเปนแนวทางในการออกขอสอบไดดงน

1. ดานความร-ความจ า อาจจ าแนกออกเปนพฤตกรรมยอยไดดงน 1.1 ความรเกยวกบขอเทจจรง

1.2 ความรเกยวกบค าศพทวทยาศาสตร 1.3 ความรเกยวกบมโนทศนทางวทยาศาสตร 1.4 ความรเกยวกบขอตกลงขอความรทางวทยาศาสตร 1.5 ความรเกยวกบล าดบขนและแนวโนม

1.6 ความรเกยวกบการแยกประเภท การจดประเภทและเกณฑทใช 1.7 ความรเกยวกบเทคนคและวธการทางวทยาศาสตร 1.8 ความรเกยวกบหลกการ กฎ และทฤษฎทางวทยาศาสตร

2. ดานความเขาใจ มการใหนยามของความเขาใจ คอความสามารถในการอธบายดวยค าพดของตนเองได ในทนน าเสนอแนวทางทน าใชในการออกขอสอบ จะจ าแนกเปน 2 พฤตกรรมยอยดงน 2.1 ความสามารถในการระบหรอบงชความรเมอปรากฏอยในรปแบบใหม 2.2 ความสามารถในการแปลความรจากสญญาลกษณหนงไปสอกสญลกษณหนง

3. กระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร พฤตกรรมการเรยนรวทยาศาสตรในดานนไดรบความสนใจจากครผสอนคอนขางนอย โดยเฉพาะอยางยงเมอมการน าไปออกขอสอบหรอจ าเปนตองมการวดและประเมนพฤตกรรมดานน ในทนขอน าเสนอเพยงแนวทางโดยสงเขปดงน 3.1 การสงเกตและการวด ซงสามารถแบงเปนพฤตกรรมยอยไดอก เชน ความสามารถในการสงเกตวตถหรอปรากฏการณตางๆ ความสามารถในการบรรยายสงทสงเกตโดยใชภาษาทเหมาะสม ความสามารถในการวดขนาดของวตถ ปรากฏการณ และการเปลยนแปลงตางๆ ความสามารถในการประมาณคาในการวด และรขอจ ากดของเครองมอทใชวด 3.2 การมองเหนปญหาและการหาวธการแกปญหา ซงพฤตกรรมดานนสามารถจ าแนกออกเปน ความสามารถในการมองเหนปญหา ความสามารถในการตงสมมตฐาน ความสามารถในการเลอกวธการทเหมาะสมในการทดสอบสมมตฐาน ความสามารถในการออกแบบการทดลองทเหมาะสมส าหรบการทดสอบสมมตฐาน


50 | ห น า

3.3 การแปลความหมายขอมลและลงขอสรป เชน ความสามารถในการจดกระท าขอมล ความสามารถในการน าเสนอขอมลในรปของความสมพนธระหวางตวแปร ความสามารถในการแปลความหมายผลของการสงเกตและขอมลทไดจากการทดลอง ความสามารถในการตรวจสอบสมมตฐานดวยขอมล และความสามารถในการสรางขอสรปทเหมาะสมอยางมเหตผลตามความสมพนธทพบ

อยางไรกตาม จะเหนไดวา พฤตกรรมทยกตวอยางขางตนนนสอดคลองกบวธการและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดงนนครผสอน อาจพบวานกการศกษาวทยาศาสตรหลายทาน เลอกทจะใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทก าหนดโดย AAA นนเปนแนวทางในการออกขอสอบเพอวดพฤตกรรมดานน 4. การน าความรและวธการทางวทยาศาสตรไปใช ซงอาจจ าแนกพฤตกรรมดานนออกเปนพฤตกรรมยอยเพอเปนแนวทางในการวดและประเมนผลของครวทยาศาสตรไดดงน 4.1 การน าความรไปแกปญหาใหมในวชาวทยาศาสตรสาขาเดยวกน

4.2 การน าความรไปแกปญหาใหมในวชาวทยาศาสตรตางสาขา

4.3 การน าความรไปแกปญหาใหมทนอกเหนอจากวทยาศาสตร จากการจ าแนกพฤตกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทพงประสงค จะเหนไดวามมากมายหลาย

ประการ ดงนนการทจะวดพฤตกรรมตางๆ เหลานใหไดครอบคลมไมอาจวดไดดวยขอสอบ หรอแบบทดสอบไดเพยงอยางเดยว จ าเปนอยางยงทตองใชวธการทหลากหลายควบคกนไป เชน ขอสอบ แบบวด แบบสงเกต แบบประเมน เปนตน อยางไรกตามจากทครผและแนวทางการปฏบตในเรองนพงพงเรองการสอบเปนหลก ดงนนมรสวนนจงจะกลาวถงเรองประเภทและหลกการออก

ขนตอนแรกของการออกขอสอบ คอเรมตนจากตารางวเคราะหเนอหาและพฤตกรรม หรอตารางวเคราะหวตถประสงคและพฤตกรรม ดงภาพ จากนนครผสอนพจารณาเนอหาสาระทงหมดทไดจดการเรยนการสอนในภาคเรยนนน และประเมนใหคาน าหนกระหวางเนอหาและวตถประสงคทตองการประเมน เชน ในตารางมบทเรยนทงหมด 3 บทเรยน จะใหคาน าหนกโดยก าหนดเปนสดสวนของรอยละ โดยอาจองเวลาทใหกบแตละบทเรยน ดงน บทท 1 และบทท 3 ใชเวลาในการเรยนใกลเคยงกน ก าหนดใหน าหนกในการประเมนรอยละ 30 ทงบทท 1 และบทท 3 สวนบทท 2 ใชเวลาในการเรยนมากกวา ก าหนดใหเปนรอยละ 40 หรอถาแตละบทเรยนใชเวลาเทากนกก าหนดคาน าหนกทเทากนหรอใกลเคยงกนได จากนนกมาก าหนดคาน าหนกพฤตกรรมทตองการประเมน จากพฤตกรรมทง 4 ดาน วาจะใหน าหนกแตละดานเทาไหร ทงนอาจพจารณาระดบชนรวมดวยวาชนมธยมศกษา 1 อาจเนนเรองกระบวนการทางวทยาศาสตร มากกวาดานความร–ความจ า และมธยมศกษา 3 อาจเพมใหน าหนกทความเขาใจ และการน าความรไปใช เหลานเปนแนวทางในการพจารณาก าหนดคาน าหนกแตละพฤตกรรม ทงนขอสรปขนกบดลยพนจของผสอน เชน ให ความร-ความจ า ความเขาใจใหน าหนกเทากนรอยละ 25 กระบวนการฯ ทางวทยาศาสตร รอยละ 30 และการน าไปใชรอยละ 20 จากนนน ามาค านวณน าหนกแตละชอง พจารณาตารางประกอบ จากนนจงก าหนดจ านวนขอค าถามในแบบสอบ หรอขอสอบโดยพจารณาจากเวลาทก าหนดในการการสอบ เชน 2 ชวโมง หรอ 120 นาท ในกรณทเปนขอสอบปรนย อาจก าหนด 60 ขอ จากนนน าตวเลข 60 นไปใชในการค านวณแตละชองวาจะตองออกขอสอบในเรองนนและวดพฤตกรรมใดกขอ เชนใชตวเลขทค านวณไดจากคาน าหนก


51 | ห น า

พฤตกรรมฯ

เนอหา (บทเรยน)

ความร-ความจ า

25%

(15 ขอ)

ความเขาใจ

25%

กระบวนการฯทางวทยาศาสตร

30%

การน าความรและวธการฯ ไปใช

20%

รวม

1. (30%) 18 ขอ

30x25 = 7.5 4.5 ขอ

2. (40%) 24 ขอ

40x25= 10 6 ขอ

3. (30%) 18 ขอ

30x25 = 7.5 4.5 ขอ

รวม 100% 60 ขอ

25% 15 ขอ

การสรางตารางวเคราะหชวยใหการวดและประเมนผลครอบคลมทงดานเนอหาและวตถประสงค หลกเลยงความล าเอยงทเกดจากความถนด หรอความเชยวชาญเฉพาะเรองของผสอนได และทายทสดสงผลใหกาจดการเรยนการสอนบรรลเปาหมายของหลกสตรทก าหนดไว เมอไดจ านวนขอสอบแลว จงเรมด าเนนการสรางขอสอบหรอเครองมอ ทงนขอสอบหรอเครองมอทสรางขนนจ าเปนตองไดรบการตรวจสอบคณภาพ ซงครผสอนสามารถด าเนนการไดงายๆ คอ ใหเพอนครหลายๆ คนชวยอาน วพากษและใหขอเสนอแนะ จากนนจงปรบปรงแกไข และน าไปใช

5. ประเภทของขอสอบ

ขอสอบทใชในการวดและประเมนผลการเรยนร อาจแบงไดเปน 2 ประเภทหลก คอ ขอสอบทลกษณะค าถามและค าตอบเปนแบบปลายปด คอมค าตอบทถกเพยงขอเดยว อาจเปนไดตงแตแบบตวเลอก (multiple choices) แบบจบค (matching) ค าตอบแบบสน (close-ended answer) และขอสอบแบบปลายเปด (open-ended question) เปนขอสอบทขอค าถามมลกษณะปลายเปดใหผเรยนเขยนค าตอบประกอบการอธบายประกอบเหตผลดวยตนเอง อยางไรกตามหลกการในการออกขอสอบใหมคณภาพมดงน

1. เรมจากขอค าถาม นยมใชประโยคทสมบรณมากกวาประโยคทไมสมบรณ ในกรณทเปนขอสอบแบบเลอกตอบ ถาใชประโยคไมสมบรณเปนค าถาม ตวเลอกตองเปนขอความทตอทายประโยคค าถามนนได

2.สถานการณทสรางขน จะเปนสถานการณทเชอไดวาเปนจรงหรอเปนไปได 2. สถานการณทสมมต หรอน ามาจากเอกสาร สงพมพอนๆ ควรมความยากวายเหมาะสมกบ

ระดบชนของผเรยน

3. ศพทเทคนคทปรากฏในขอค าถามหรอค าตอบจะตองไมยากเกนกวาทผเรยนเคยเรยนรแลว

4. ภาษาทใชตองชดเจน เขาใจงาย อานแลวเขาใจตรงกน

5. ค าถามทใชวดพฤตกรรมขนสง เชน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรนน ไมควรใชค า วล ขอความ แผนภาพ กราฟ แผนภม หรอรปภาพทเหมอนกบบทเรยน

6. หลกเลยงการใชประโยคปฏเสธซอนปฏเสธทงขอค าถามและตวเลอก


52 | ห น า

7. ส าหรบขอสอบแบบตวเลอก มหลกการเพมเตมดงน 7.1 ค าและภาษาในตวเลอกทถกตองไมซ ากบค าและภาษาในขอค าถาม

7.2 ขอความในตวเลอกทถกไมควรสนหรอยาวกวาขอความในตวเลอกอนๆ มากนก 7.3 ตวเลอกทเปนตวลวงนนตองไมเปนขอความทผด หรอไมสมเหตสมผลในตวของมน

7.4 การเรยงล าดบตวเลอกควรมระบบ เชน เรยงจากตวเลขนอยไปหามาก หรอเรยงจากค าตอบสนไปหาค าตอบยาว เปนตน

7.5 พยายามหลกเลยงการใชตวเลอก “ไมมขอใดถกตอง” หรอ “ถกทกขอ” ขอควรระวงเพมเตม คอ ทงขอค าถามและตวเลอกของขอใดขอหนง ตองไมแนะหรอเปนค าตอบของขออนๆ 8.การใหคะแนนส าหรบขอสอบแบบตอบสนๆ ตองก าหนดใหชดเจนลวงหนา รวมทงแนวเฉลยค าตอบดวย

นอกจากแนวทางในการออกขอสอบขางตนทเนนดานพทธพสยดานความร -ความจ า ความเขาใจและการน าความรไปใชแลว การวดและประเมนทมกถกละเลย คอ การวดและประเมนดานกระบวนการฯทางวทยาศาสตร เนองจากมลกษณะเฉพาะทตองเชอมโยงใหระหวางพฤตกรรมตองการประเมนและแบบวด ซงลกษณะขอสอบวดพฤตกรรมดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยสวนใหญจะอยในลกษณะ ดงน 1. การใหผ เรยนวเคราะหหา หรอตงสมมตฐาน หรอ จดมงหมายของการทดลอง ดงนนลกษณะของค าถามจะเปนการก าหนดค าอธบายหรอวธการทดลอง หรอแผนภาพการแสดงสถานการณการทดลองให จากนนจงใหผเรยนวเคราะหหาค าตอบเกยวกบสมมตฐาน

2. การก าหนดตารางบนทกผลการทดลองให แลวใหผเรยนวเคราะหหาสมมตฐาน หรอจดมงหมายการทดลองไดเขนเดยวกน ขณะเดยวกนกสามารถใหผเรยนวเคราะหก าหนดชอตาราง หรอหาลกษณะและประเภทของตวแปรได 3. ก าหนดจดมงหมาย หรอสมมตฐานการทดลอง หรอสถานการณให และใหผเรยนพจารณาวธการทดลองทเหมาะสม

4. ใหผเรยนเขยนกราฟ แผนภมจากขอมลในตรารางหรอขอความทก าหนดให หรอพจารณาวา กราฟ หรอแผนภมทก าหนดใหนนเขยนมาจากขอมลใดในตาราง หรอจากขอความใดทก าหนดให 5. ใหผเรยนออกแบบตารางเพอบนทกขอมลตามค าอธบาย หรอขอความ หรอสถานการณทก าหนดให หรอพจารณาวาตารางใด แผนภมใด สอดคลองกบค าอธบาย หรอวธการทดลองทก าหนดให 6. ก าหนดขอมลให ในรปแบบตางๆ เชน ขอความ ตาราง แผนภม กราฟ แลวใหผเรยนท านายหรอคาดการณโยใชขอมลทก าหนดใหเปนฐาน

7. ใหผเรยนสรปหรอแปลความหมายจากขอมลในตารางทก าหนดให หรอแปลความหมายจากแผนภม กราฟ เปนตน


53 | ห น า

เรองท 5.3 การประเมนตามสภาพจรง และ การประเมนงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ จากขอจ ากดของการเนนการใชแบบสอบ หรอขอสอบในการประเมนและตดสนคณภาพผเรยนนนพบจดออนหลายประการ กลาวคอ การวดและประเมนผลทพงแบบสอบเพยงอยางเดยวไมสามารถสะทอนคณลกษณะของผเรยนไดอยางครอบคลม เชน เรองการปฏบตงาน กระบวนการท างาน การวางแผนการท างาน ความสามารถในการท างานกบผอน ความสามารถในการสอสารทงทสอผานตวอกษรและการสอสารดวยวาจา ความตรงตอเวลา ความมวนยในการเรยน การสบคนขอมลตางๆ เหลานเปนตน ดงนน นกการศกษาจงพยายามทจะหาแนวทางในการประเมนคณลกษณะผเรยนในดานตางๆ ดงทกลาวขางตน ดงนน การประเมนตามสภาพจรง (authentic assessment) จงไดถกน าเสนอเพอเปนแนวทางเลอกเพมเตมส าหรบครผสอนในการประเมนผลการเรยนรใหครอบคลมทกดาน ซงตอมาไดรบความนยมและไดรบการสงเสรมใหผสอนใชการประเมนผลตามสภาพจรงนอกจากการใชขอสอบกนอยางจรงจงและกวางขวาง และเปนการประเมนระหวางการเรยนการสอน และตองมการวางแผนตงแตตนควบคไปกบการวางแผนการจดการเรยนรรายวชา และมการด าเนนการอยางตอเนองตลอดการเรยนรรายวชานนๆ

ถงแมวา จะมผกลาววา การประเมนตามสภาพจรงน เปนการประเมนแบบไมเปนทางการ

หลกฐานแตมความส าคญยง เพราะขอมลสารสนเทศจากการประเมนตามสภาพจรงนจะสะทอนจดเดน จดทควรพฒนาผเรยน ซงการไดขอมลดงกลาวนนทนาเชอถอไดจ าเปนตองมาจากหลกฐานและการเกบขอมลทนาเชอถอ กลาวคอ ครผสอนตองมการวางแผนในการตงแตเรมควบคกบการวางแผนการจดการเรยนการสอน วตถประสงคของรายวชา ตลอดจนคณลกษณะทพงประสงคทตองการพฒนาผเรยนจากรายวชาน ตวอยางเชน วตถประสงคตองการพฒนาใหผเรยนเปนบคคลทใฝร ใฝเรยน มทกษะในการสบคนและน าเสนอขอมล ตลอดจนมกระบวนการในการสบเสาะความรทางวทยาศาสตร จากนนวเคราะหบทเรยนทมความสอดคลองสมพนธกบวตถประสงคทก าหนดไว และพจารณา หรอก าหนดภารกจทผเรยนตองปฏบตเพอน าไปสผลลพธ คอ คณลกษณะทพงประสงคตามวตถประสงค เชนการท ารายงาน การท าโครงงาน การจดนทรรศการวทยาศาสตร การสรปบทเรยนดวยวธการหลากหลาย ซงผสอนจ าเปนตองพจารณาวา ภาระงานทมอบใหแตละครงนน จะถกน ามาใชประเมนผเรยนดานใด ถาไดมการวางแผนอยางรอบคอบรดกมแลว จะสงผลใหผเรยนไดรบการประเมนและการพฒนาอยางเตมศกยภาพ

เรองท 5.4 การประเมนผลงานของนกเรยนโดยเกณฑคณภาพ

สรป การประเมนตามสภาพจรง เปนการวบรวมขอมลเชงปรมาณและคณภาพจาก

กระบวนการท างาน (process) การปฏบตงาน (performance) และผลผลต (product) ทไดจากกระบวนการเรยนรในสภาพทสงเรมการพฒนาผเรยนจรง


54 | ห น า

การประเมนตามสภาพจรงนน ม งเนนการประเมนความสามารถในการปฏบตงาน กระบวนการท างาน และการผลตทมาจากการปฏบตงาน ซงในการเรยนการสอนวทยาศาสตรการประเมนทเปนจดเนน คอกระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตร นอกจากนยงมคณลกษณะทพงประสงคอนๆ ทเปนลกษณะรวมกบวชาอน เชน ทกษะการสอสาร การสบคนขอมล ความเปนระเบยบ เปนตน ประเดนส าคญของการประเมนตามสภาพจรง คอผสอนสามารถวนจฉยจดเดน จดทควรพฒนาปรบปรงผเรยน และผเรยนเองกสามารถรบรจดเดนและจดทควรพฒนาปรบปรงตนเองดวยเชนกน ดงนนการประเมนตามสภาพจรงนจ าเปนตองมการก าหนดเกณฑการประเมนทใหขอมลทเปนรปธรรม มความชดเจน เขาใจตรงกนทงผสอนและผเรยน และเพอททงผสอนและผเรยนสามารถวางแผนในการพฒนาไดอยางเหมาะสมตอไป อยางไรกตามนภาระกจหนงๆ ทมอบหมายใหแกผเรยนนน สามารถน ามาใชประเมนในหลากหลายดานได

แนวทางการใหคะแนนการเรยนรจากการปฏบตงาน ทงดานผลงาน การปฏบตงานและกระบวนการ อาจใหคะแนนเปนมาตรประเมนคา หรอตรวจสอบรายการกได โดยทวไปแบงเปน 2 ประเภท คอ

1. การใหคะแนนแบบภาพรวม (Holistic scoring) เปนการใหคะแนนผลงานในภาพรวม โดยพจารณาจากองคประกอบหลกส าคญทสะทอนคณภาพรวมของผลงาน โดยก ำหนดคำคะแนนเปน 4 ระดบ คอ 4 3 2 1 โดยทแตละคำคะแนนไดใหค ำอธบำยระดบคณภำพงำนไว ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางท 1 การประเมนผงมโนทศนในการสรปบทเรยน

คะแนน/ ความหมาย ค าอธบาย

3 มมโนทศนครบถวน เขยนเสนแสดงความเชอมโยงไดถกตอง ใชค าเชอมโยงไดถกตองเหมาะสม

2 มมโนทศนครบถวน เขยนเสนแสดงความเชอมโยงไดถกตอง ใชค าเชอมโยงไมถกตอง 1-2 แหง

1 มมโนทศนไมครบถวน เขยนเสนแสดงความเชอมโยงไมถกตอง ใชค าเชอมโยงไดไมเหมาะสม

ตวอยางท 2 การประเมนทกษะปฏบตการทดลอง

คะแนน/ ความหมาย ค าอธบาย 3 เลอกใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองไดถกตอง เหมาะสมกบการ

ทดลอง

2 เลอกใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองไดถกตอง แตไมเหมาะสมกบการทดลอง

1 เลอกใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองไมถกตอง

1. การใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองมอบหมายงาน 2. การใหคะแนนแบบแยกสวน (Analytic scoring) เปนการใหคะแนนแตละองคประกอบยอยของงาน หรอพฤตกรรม โดยมค าอธบายความหมายของระดบคะแนน ดงตวอยางตอไปน


55 | ห น า

ตวอยางท 1 การประเมนรายงานการศกษาคนควา

รายการ ผลการประเมน 1. การคนควาขอมลจากแหลงตางๆ ทหลากหลาย 1 2 3 4 5

2. การคดเลอกขอมลในการน าเสนอ 1 2 3 4 5

3. ล าดบการน าเสนอสาระ ความเปนเหตผล เชอมโยง ตอเนอง 1 2 3 4 5

4. การวเคราะหขอมล สารสนเทศทไดศกษา 1 2 3 4 5

5. ความสอดคลองชอเรองกบเนอหา 1 2 3 4 5

6. การใชภาษาขอความ ค า การสะกด เครองหมาย 1 2 3 4 5

7. การเขยนอางองในเนอความและการเขยนแหลงอางอง 1 2 3 4 5

8. ความประณต ความเปนระเบยบของงาน 1 2 3 4 5 ตวอยางท 2 การประเมนโปสเตอรแสดงผลงานของผเรยน

รายการ ผลการประเมน 1. เนอหาสาระ 1 2 3 4 5

2.ภาพประกอบ 1 2 3 4 5

3. การใชภาษาขอความ ค า การสะกด เครองหมาย 1 2 3 4 5

4. ความสอดคลองชอเรองกบเนอหา 1 2 3 4 5

5. ความประณต ความเปนระเบยบของงาน 1 2 3 4 5

โดยทก าหนดความหมายของคะแนนดงน 1 = ปรบปรง 2 = พอใช 3 = ปานกลาง 4 = ด 5 = ดมาก

สรป

จากตวอยางจะเหนไดวา จากการประเมนตามสภาพจรงน ครผสอนสามารถวเคราะหสงทควรพฒนาผเรยนน าไปสการพฒนาผเรยนไดอยางเหมาะสม และผเรยนเองกสามารถน าขอมลทไดนไปพฒนาตนเองไดอยางเหมาะสมเชนเดยวกน อนงการประเมนตามสภาพจรงนควรเปนการประเมนผเรยนเปนรายบคคลและผเรยนตองไดรบขอมลปอนกลบเหลานทนททเสรจภาระงานนนๆ นอกจากทผเรยนใชขอมลในการพฒนาตนเองแลว ผเรยนยงสามารถใชในการประเมนการพฒนาตนเอง ครผสอนเชนเดยวกนทสามารถประเมนการพฒนาผเรยนจากขอมลเหลานได

ขอสงเกตส าคญยงของการประเมนตามสภาพจรง คอการใหคะแนนเรมจาก 1 เสมอ จะไมมการไมใหคะแนน หรอคะแนนเปนศนย ทงนเพราะผเรยนทกคนทสงงานสมควรไดรบการประเมนเพอพฒนาตนเอง และ ผทไมไดคะแนน คอผทไมสงงาน

หลงจำกศกษำเนอหำสำระตอนท 5 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 5


56 | ห น า

ใบงำนท 1.1

ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ TEPE Online หลกสตร วทยำศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนตน ตอนท 1 หลกสตรและสำระกำรเรยนร ค ำสง

เมอศกษาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรอง 1.1 ท าไมตองเรยนวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบค าถามตอไปน

1. วทยาศาสตรมความส าคญอยางไร 2. มมมองหรอดานของวทยาศาสตรมอะไรบาง 3. วทยาศาสตรแบงการศกษาไดกสาขาวชา อะไรบาง

ค ำแนะน ำ ใหศกษาเอกสาร ตอนท 1.1 ท าไมตองเรยนวทยาศาสตร


57 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ TEPE Online หลกสตร วทยำศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนตน ตอนท 1 หลกสตรและสำระกำรเรยนร ค ำสง เมอศกษาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรอง 1.2 องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบค าถามตอไปน 1. องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตรทน าไปสการพฒนาผเรยนใหมคณภาพตาม

เปาหมายของ หลกสตรมอะไรบาง 2. มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรตอไปน แสดงถงความคาดหวงทผเรยนพงมความร สามารถ

ปฏบต และมคณลกษณะใดบาง

มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพ การปฏสมพนธภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะ หาความร และจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

3. ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางมความสมพนธกนอยางไร ค ำแนะน ำ ใหผเขาอบรมศกษาและทบทวนเนอหาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรองท 1.2 องคประกอบส าคญของหลกสตรวทยาศาสตร


58 | ห น า

ใบงำน 1.3

ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ TEPE Online หลกสตร วทยำศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนตน ตอนท 1 หลกสตรและสำระกำรเรยนร ค ำสง เมอศกษาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรอง 1.3 การจดท าหลกสตรรายวชาวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบค าถามตอไปน 1. ใหจดท าค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐานรายปของชนมธยมศกษาปท 1 โดยระบองคประกอบส าคญของค าอธบายรายวชาใหครบถวน

2. ใหศกษาและวเคราะหสาระค าอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 2 ในเอกสารตอนท 1.3 แลวจดท าหนวยการเรยนรของรายวชาวทยาศาสตรพนฐานดงกลาว โดยเพมเตมขอมลในตารางทก าหนดใหสมบรณ

หนวยการเรยนร วชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 เวลา 60 ชวโมง จ านวน 1.5 หนวยกต


1. สารอาหารและอาหาร - ประเภทของสารอาหาร - ปรมาณสารอาหารทจ าเปนตอรางกาย

ว 1.1 ม.2/5 6

2. ระบบตางๆ ของรางกาย - ระบบยอยอาหาร - ระบบหายใจ - ระบบหมนเวยนโลหต - ระบบขบถาย - ระบบประสาท - ระบบสบพนธ - ผลของสารเสพตด

ว 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/6

20

3. ................................................... ว 1.1 ม.2/3 ………….


59 | ห น า


4. เทคโนโลยชวภาพ ว 1.1 ………….. 5 5. แสง - ………………………………………. - ……………………………………… - การดดกลนแสงส - การมองเหนสของวตถ

ว 5.1 ม.2/1 .......... ...........

……………

ค ำแนะน ำ

1. การจดท าค าอธบายรายวชานน ใหผเขาอบรมศกษาและวเคราะหตวชวดชนปของชนมธยมศกษาปท 2 แลวแยกสวนประกอบเปน 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทางวทยาศาสตร 2) ทกษะกระบวนการ 3) คณลกษณะทพงประสงคทางวทยาศาสตรจากนนน ามาเรยบเรยงเปนสาระสง เขปแลวเขยนเปนค าอธบายรายวชา ค าอธบายรายวชามองคประกอบส าคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหนวยกต (6) สาระส าคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของทกขอ

2. การจดท าหนวยการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 นน ใหผเขาอบรมศกษาและ

วเคราะหตวอยางอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 ในเอกสาร แลว ระบหวขอหรอหนวยการเรยนรยอย ก าหนดเวลาเรยนและตวชวดของแตละหนวย การจดท าหนวยการเรยนร ประกอบดวย (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจ านวนหนวยกตรวม (6) ชอหนวยการเรยนรและหนวยยอย (7) ตวชวดทเกยวของ (8) จ านวนชวโมงเรยนของแตละหนวย


60 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ TEPE Online

ชอหลกสตร หลกสตรวทยำศำสตร : ระดบมธยมศกษำตอนตน

ตอนท 2 กำรพฒนำคณลกษณะของผเรยนตำมมำตรฐำนกำรเรยนร

ค ำสง จากเปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร ใหวเคราะหค าส าคญทปรากฏแลวน ามา

จดกลมตามองคประกอบของการเรยนร


คณลกษณะอนพงประสงค


61 | ห น า




ตอนท 2 กำรพฒนำคณลกษณะของผเรยนตำมมำตรฐำนกำรเรยนร ค ำสง

จากมาตรฐานการเรยนรตอไปน ใหวเคราะหค าส าคญทปรากฏแลวน ามาจดกลมตามองคประกอบของการเรยนร 1.


คณลกษณะอนพงประสงค เขาใจธรรมชาตของ

แรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร




มคณธรรม

มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม


62 | ห น า

2.


คณลกษณะอนพงประสงค เขาใจกระบวนการ

ตางๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก




จตวทยาศาสตร

มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ท เกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน


63 | ห น า




ตอนท 2 กำรพฒนำคณลกษณะของผเรยนตำมมำตรฐำนกำรเรยนร ค ำสง

จากตวชวดตอไปน ใหวเคราะหสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการจดกจกรรม การวดและประเมนผล

1.

สงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการจดกจกรรม การวดและประเมนผล

ทดลองเรองแรงกรยาและแรงปฏกรยาระหวางวตถ

2.

สงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการจดกจกรรม การวดและประเมนผล โครงสรางและ

องคประกอบของโลก การสบคนเรอง

โครงสรางและองคประกอบของโลก

โลก

ความสามารถในการสบคนเรองโครงสรางและองคประกอบของโลความถกตองในการสรางแบบจ าลองเรองอาประกอบของโลก

มฐ ว 4.1 ม.3/2 ทดลองและอธบายแรงกรยาและแรงปฏกรยาระหวางวตถ และน าความรไปใชประโยชน

มฐ ว 6.1 ม.2/10 สบคน สรางแบบจ าลองและ อธบายโครงสรางและองคประกอบของโลก


64 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ TEPE Online หลกสตร วทยำศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนตน ตอนท 3 กำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำสง

เมอศกษาตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตร เรอง 3.1 หลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบค าถามตอไปน

1. การจดกจกรรมการท าการทดลองประกอบดวยลกษณะกจกรรมส าคญ 3 สวน คออะไรบาง 2. ใหระบกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรลงในชองวาง (1) – (4) ตามระดบการควบคม

และการมสวนรวมกจกรรม ของครและนกเรยน กจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรทก าหนดให ไดแก การสาธต (Demonstration) การปฏบตการทดลอง (Laboratory Experience) การสบสอบทครเปนผรเรม (Teacher-Initiated Inquiry) การสบสอบทนกเรยนเปนผรเรม (Student Initiated Inquiry)

3. แนวคดการเรยนรทใชการสบสอบในการจดการเรยนร มอะไรบาง ค ำแนะน ำ ใหศกษาเอกสาร ตอนท 3 การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

การค

วบคม

และก

ารมส

วนรว

มของ

นกเรย

น ระ

ดบสง

ระดบ

ต า

การควบคมและการมสวนรวมของคร ระดบต า ระดบสง

………………………..

(4)

…………………….

(3)

…………………..

(2)

…………………

(1)


65 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเ พมเตมไดบนระบบ TEPE Online หลกสตร วทยำศำสตร ระดบมธยมศกษำตอนตน ตอนท 3 กำรจดกำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำสง เมอศกษาตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตร เรอง 3.2 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทส าคญ: การเรยนรทใชแบบจ าลองเปนฐาน (Model-Based Learning) แลว ใหผเขาอบรมตอบค าถามตอไปน 1. แบบจ าลองทางวทยาศาสตรมกประเภท อะไรบาง 2. วตถประสงคของการจดการเรยนการสอน MICS (Model_Centered Instruction Sequence)

มกขอ อะไรบาง 3. ใหเลอกบทเรยนวทยาศาสตรมา 1 บทเรยน แลวออกแบบการจดการเรยนการสอนตามจนตอน

การสอน 9 ขนของ MISC ค ำแนะน ำ ใหศกษาเอกสาร ตอนท 3 การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร


66 | ห น า

ใบงำนท 4

ผเขารบการอบรมจะตองท ากจกรรมหรอใบงานบนระบบ TEPE Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ TEPE Online ชอหลกสตร หลกสตรวทยำศำสตร : ระดบมธยมศกษำตอนตน

ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร ค ำสง ใหผเขาฝกอบรมส ารวจสอและแหลงเรยนรทงในโรงเรยน และในทองถนของตนเอง พรอมระบวาสอและแหลงเรยนรนนๆ น ามาใชในการเรยนการสอนเรองใด

สอและแหลงเรยนร ม ไมม หวขอ/ หวเรองทจะใชสอน หองสมดโรงเรยน

หองสมดกลมสาระการเรยนร

มมหนงสอในหองเรยน

หองมลตมเดย

หองคอมพวเตอร

หองอนเทอรเนต

หองโสตทศนศกษา

สวนสมนไพร

หองสมดประชาชน.................

พพธภณฑ..............................

สวนสตว..................................

สวนสาธารณะ.........................

สวนพฤกษชาต........................

อทยานแหงชาต......................

ภมปญญา...............................

................................................

................................................

................................................


67 | ห น า

ใบงำนท 5



ตอนท 5 กำรวดและประเมนผลกำรเรยนรวทยำศำสตร ค ำสง ออกแบบกำรวดและประเมนผลกำรเรยนร วทยำศำสตร

............................................................................................................................. ...................................

...................................................................................................................................... ..........................

........................................................................................................ ........................................................

............................................................................................................................. ...................................

................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ...................................

ค ำน ำkrukird.com/tepe_55111.pdf · 2016-02-25 · ใบงานที่ 3.2 65...

Documents