บทที 4...
TRANSCRIPT
81
บทท� 4
การผลตและใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง
ในการสงเสรมศกยภาพบคคลออทสตก การพฒนาศกยภาพของบคคลออทสตกน�น จาเปนอยางย งท ครผสอน ผปกครองและ
ผเก ยวของ ครและผท เก ยวของตองมความเขาใจท เพ มข�นเก ยวกบรปแบบการเรยนรของบคคลออทสตกมงานวจยจานวนมากท กลาวถงลกษณะบคคลออทสตก วามจดแขงของการเรยนร แบบองครวม (Wholistic) (Greenspan, and Wieder, 1997; Kohler, et al ,1997 ; Powell,Stuart, 2000)
บคคลออทสตกมความสามารถในการรวบรวมขอมลของส งเราท�งหมดพรอมๆกน จากจดแขงตรงน� สงผลใหบคคลออทสตกเขาใจมตสมพนธของท�งระบบ แตไมสามารถถายโยงขอมลท ไดรบรมาแลวไปสสถานการณท เหมาะสมได สวนลกษณะจดออนของบคคลออทสตก คอ กระบวนการวเคราะหขอมลเปนลาดบข�นตอน ซ งสงผลใหมความยงยากในการทาความเขาใจสถานการณท เกดข�นเฉพาะหนา ยงยากในการคาดเดาส งท จะเกดข�นหรอบอกเลาเหตการณท เกดข�นมาแลวได จากความเขาใจลกษณะการเรยนรของบคคลออทสตกจะทาใหผท เก ยวของกบบคคลออทสตกเขาใจถงความยงยากในการส อสารและการดาเนนชวตของบคคลออทสตก
ส อสนบสนนการเรยนรผานการมอง เปนเหมอนสะพานท นาพาบคคลออทสตกใหเขาใจและเรยนรสภาพแวดลอม รวมท�งความเขาใจภาษา การวางแผน การแลกเปล ยนขอมลกบบคคลอ น และการควบคมตนเอง สงผลใหบคคลออทสตกประสบผลสาเรจในโรงเรยนและชมชน โดยส อสนบสนนการเรยนรผานการมอง ชวยใหบคคลออทสตกสามารถถายโยงความรในหองเรยนไปสสถานการณอ นๆและสามารถดาเนนกจกรรมตามข�นตอนการทางาน ทาตามกฎระเบยบและทากจวตรประจาวนใหสาเรจได โดยพยายามคดวาในหน งวนบคคลออทสตกตองมรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองอะไรบาง ท�งในโรงเรยนและท บาน รวมท�งในวนหยดหรอวนปดเทอม การบนทกขอมลกจวตรประจาวนท ละเอยดเปนประโยชนอยางมากในการจดหาส อรปภาพมาสนบสนนการเรยนรจากการมองของบคคลออทสตก เร มจากกจกรรมท อยในชวตประจาวนของบคคลออทสตกต�งแตต นนอนจนถงเขานอน ส อรปภาพสนบสนนกจกรรมการมองเหลาน� ทาใหบคคลออทสตกดาเนนชวตไดอยางอสระไมเปนภาระแกคนอ น
82
บคคลออทสตกกบการเรยนรผานการมอง
บคคลออทสตกมขอจากดในการเรยนรอนเน องมาจากความบกพรองทางพฒนาการสงผลใหมความยงยากในการส อสาร การสรางสมพนธภาพกบคนอ น ตลอดจนมพฤตกรรมท ไมพงประสงค แตมจดแขงคอสามารถเรยนรไดดจากการมอง ดงน�นการพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกท มประสทธผลจงควรนาจดแขงดงกลาวมาเปนจดเร มของทกกจกรรมท จะนามาลดขอจากดท มอยของบคคลออทสตก แสดงดงรปท 4.1
เรยนรผานการมอง “Learning Through Seeing” รปท 4.1 ลกษณะเฉพาะของบคคลออทสตก
บคคลออทสตก และเดกท มปญหาพฒนาการลาชามวธการเรยนรท หลากหลายแตกตางกนเชนเดยวกบบคคลคนท วไป บคคลท�งสามกลม มวธการเรยนรเพ อใหเขาใจส งแวดลอมและการสรางองคความรแกตนเอง โดยการเรยนรผานการมอง “Learning Through Seeing” มากกวาวธอ น ๆ มงานวจยหลายเร องยนยนไดวา ถาไดรบโอกาสในการเรยนรผานการมองแลวบคคลท�งสามกลม จะ
จดจา รปถาย รปภาพ สญลกษณ
ภาพวาด ปายโฆษณา บคคลท�
เปนตวแบบไดด
83
แสดงศกยภาพตางๆเหนไดดงน� (Anderson and Romanczyk, 1999 , Hodgdon,2000, Hwang and Hughes ,2000, Kluth and Paula, 2003)
1) สามารถเรยนรส งตาง ๆ รอบตวไดอยางรวดเรว 2) พฤตกรรมกาวราวหรอพฤตกรรมการทารายตนเองลดลง 3) ความรสกผดหวงและความวตกกงวลลดลง 4) เรยนรท จะเปล ยนแปลงพฤตกรรมใหเหมาะสมกบสถานการณท�งท บานและท
โรงเรยน 5) สามารถทากจกรรมไดดวยตนเองไมเปนภาระกบบคคลอ นในการกระตนเตอน 6) สามารถทางานจนสาเรจไดดวยตนเอง
การนาส อสนบสนนการเรยนรผานการมองมาใชเพ อชวยใหบคคลออทสตกประสบผลสาเรจในโรงเรยนและชมชนมความเช อวารปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมอง คอ ส งท ชวยใหนกเรยนออทสตกสามารถถายโยงความรในหองเรยนไปสสถานท และสถานการณอ นๆสามารถดาเนนกจกรรมตามข�นตอนการทางาน ทาตามกฎระเบยบและทากจวตรประจาวนใหสาเรจไดโดยพยายามคดวาในหน งวนบคคลออทสตกตองมรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองอะไรบาง ท�งในโรงเรยนและท บาน รวมท�งในวนหยดหรอวนปดเทอม การบนทกขอมลกจวตรประจาวนท ละเอยดเปนประโยชนอยางมากในการจดหาส อรปภาพมาสนบสนนการเรยนรจากการมองของบคคลออทสตก เร มจากกจกรรมท อยในชวตประจาวนของบคคลออทสตกต�งแตต นนอนจนถงเขานอน ส อรปภาพสนบสนนกจกรรมการมองเหลาน� ทาใหบคคลออทสตกดาเนนชวตไดอยางอสระไมเปนภาระแกคนอ น
การท ผปกครองและผเก ยวของมสวนรวมในการพฒนารปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองซ งเปนวธการเรยนรท เหมาะสมของบคคลออทสตกทาใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของมความรความเขาใจในการพฒนาศกยภาพของบตรอยางถกตองเหมาะสมนอกจากน� ยงทาใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของเหนคณคาในตนเองท เปนสวนหน งของความกาวหนาทางการเรยนรของบตร กจกรรมท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของมสวนรวมในการผลตรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองน�นไมไดเปนกจกรรมท พฒนาความสามารถหรอเตรยมความพรอมสาหรบครผสอน ผ ปกครองและผ เก ยวของแตเปนการนาเอาความรในตวครผ สอนผ ปกครองและผ เ ก ยวของ ความคนเคย ความหวงดท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของมตอบตรของตนมาเปนพ�นฐานในการจดกจกรรมพฒนาบตรอยางเหมาะสม
ในอดตผปกครองและผเก ยวของพฒนาองคความรเก ยวกบวธการพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกจากการศกษาโดยการสอบถามผเช ยวชาญ การอานบทความ งานวจยและจากหนงสอท ม
84
เน�อหาเขมขนทางวชาการโดยองคความรตางๆในหนงสอจากตางประเทศ ทาใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของบางคนมความยงยากในการทาความเขาใจและนามาปรบใชใหเขากบบรบทของตนเอง หลายคร� งท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของไมรวาควรจดการกบปญหาท เกดข�นระหวางการดแลบตรขอใดกอนปญหาใดท ควรเปนปญหาสาคญอนดบแรกๆและในแตละวธการท ใชชวยเหลอมจดส�นสดอยางไรแลวจะทาอยางไรใหสามารถพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกใหประสบความสาเรจในการทากจกรรมตางๆ ดวยตนเองท�งท บานและในชมชน การจดทาและใชส อท สนบสนนการเรยนรผานการมองอยางเปนระบบผานกจกรรมในระหวางวน จะชวยใหครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถพฒนาศกยภาพบคคลออทสตกใหประสบความสาเรจ ดวยตนเองโดยท ใชเวลาไมมาก แสดงดงรปท 4.2
“ตวอยางภาพการสนบสนนการเรยนรผานการมองทาใหบคคลออทสตก เขาใจโลกไดดข�น”
รปท 4.2 ตารางกจกรรมทาใหเดกทางานสาเรจ
สาหรบบคคลท วไปการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรเปนเสมอนกบวามหลอดไฟตดอยบนศรษะ
นาทางใหพวกเขาใหสามารถส อสารเขาใจในส งท คนอ นพดและเรยนรทกษะทางวชาการ การใชเคร องมอส อสารโดยใชรปภาพน�นไมไดเปนการตดสนความสามารถในการพดของบคคลออทสตกแตเปนเคร องมอในการพฒนาความสามารถทางการส อสารซ งชวยใหบคคลออทสตกท มภาษาพดและบคคล ออทสตกท ยงไมมภาษาพดใหมทกษะในการส อสารและสามารถดาเนนชวตไดอยางอสระการใชรปภาพ จงเปนสวนหน งของการพฒนาความสามารถของบคคลออทสตกในการใชขอมลและใหความหมายกบขอมลท ไดรบน�นแลวสรางเปนองคความรข�นมาดวยตนเอง แสดงดงรปท 4.3
วนน?จะทา
อะไรท�
โรงเรยน ?
85
รปท 4.3 เดกเรยนรและเขาใจวธการใชรปภาพในการส อสาร
รปท 4.4 เดกทางานจนสาเรจเพราะรข�นตอนและไมวตกกงวลกบสถานการณ
เสรจแลว
รปท 4.5 บตรภาพวสดท ตองเตรยมในการ เรยนวชาศลปะทาใหเดกเขาใจ และจดการกบตนเองในการเรยนได
ผมขอ..ตวตอ
86
การผลตและใชส�อพฒนาการเรยนรผานการมองของบคคลออทสตกโดยครผสอน
ผปกครองและผเก�ยวของ
การใชรปภาพสนบสนนการเรยนรสามารถทาไดในครอบครว เม อนาส อสนบสนนการเรยนรผานการมองมาใชในการพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก จะพบวาบคคลออทสตก ประสบความสาเรจและมความสข เพยงแคใหเวลาเพยงเลกนอยและไมทอถอยในการสรางรปภาพข�นมารปหน งแลวสงเกตดวาบคคลออทสตกจะแสดงพฤตกรรมอยางไรและเรยนรรปภาพน�นอยางไร แลวเราจะรวาบคคลออทสตก มความสขประสบความสาเรจ ขณะเดยวกนบคคลออทสตกจะรบรถงความรสกสาเรจและมความพยายามท จะทากจกรรมใหสาเรจในคร� งตอไป ผปกครองและผเก ยวของควรทางานรวมกนในการจดทาส อสนบสนนการเรยนรผานการมองควรใหความรวมมอกบโรงเรยนหรอขอความชวยเหลอระหวางผปกครองดวยกน เชน การขอความชวยเหลอจากคณครท โรงเรยนในการใชรปภาพมาพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก ผปกครองหรอผท เก ยวของกบบคคลออทสตกควรรวมกลม เพ อรวมกนจดทาและรวมแลกเปล ยนประสบการณเก ยวกบการใชรปภาพเพ อพฒนาการเรยนรในกลมครผสอน ผปกครองและผเก ยวของดวยกน
การแลกเปล ยนประสบการณและการคดลอกรปภาพท เหมอนกนลงในสมดภาพสวนตวของบคคลออทสตกแตละคน เพ อลดระยะเวลาในการจดทาเองในทกข�นตอนและในบางรปภาพครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถสงตอหรอใหยมรปภาพท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของอกคนตองการใชไดไมตองเสยเวลาทาเองทกรปภาพ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของคนอ นๆ อาจทาขอตกลงรวมกนในการจดทารปภาพท ไมไดใชบอยๆ ไวในสมดรปภาพรวมท สามารถใชรปภาพรวมกนได ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของคนไหนตองการใชกสามารถมายมจากสมดรปภาพรวมน�ได หลงจากใชเสรจแลวกเอามาคน เปนตน
การจดหารปภาพท เหมาะสมสาหรบบคคลออทสตกแตละคนน�น ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของอาจคดวามความยงยากในการจดหา ในความเปนจรงรปภาพท นามาใชน�นอาจจะหาไดจากนตยสาร แผนพบโฆษณา หรอวาดข�นมาเองกไดแลวแตความสะดวกของครผสอน ผปกครองและผเก ยวของเพราะหลงจากท บคคลออทสตกเรยนรการใชส อรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองแลว บคคลออทสตกจะเขาใจรปภาพน�นๆ จนทายสดบคคลออทสตกจะสามารถทากจกรรมตางๆดวยตนเองโดยใชส อรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองนอยท สดหรอสามารถดาเนนกจกรรมตางๆ ไดโดยไมตองพ งพาส อรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองอกกได แสดงดงรปท 4.6
87
รปท 4.6 ความเขาใจจากตารางกจกรรมหลงเรยนรโดยใชส อรปภาพ
1. การผลตและใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง
ในการสรางรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองควรดาเนนการดงน� ข�นตอนแรก ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรลาดบกจกรรมระหวางวนของบคคล
ออทสตกต�งแตต นนอนจนถงเขานอนวามอะไรบาง ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรยดหลกการท วาตองเร มจากส งท งายๆกอน บคคลออทสตกสามารถทาไดดวยตนเอง และข�นตอนไมยงยากซบซอน ในการทารปภาพข� นมาหน งรปภาพน�นครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรคานงถงประโยชนในการนาไปใช วธการนาไปใชและรปภาพน�นสามารถแกปญหาหรอพฒนาศกยภาพอะไรใหแกบคคลออทสตก เชน บคคลออทสตกมปญหาอยางมากเวลาเขานอน รปภาพท ใชควรเปนรปภาพแสดงข�นตอนการเขานอนแตละข�นหลงจากท ครผสอนผปกครองและผเก ยวของไดลองใชรปภาพแลวใหสงเกตวาบคคลออทสตกและสมาชกในครอบครวไดพกผอนตามท ตองการหรอไม
ข�นตอนท สอง ควรหารปภาพท แสดงเวลาตามลาดบ สถานท ในการทากจกรรม เชน จดทาแบบตรวจสอบรายการแปรงฟนวามข�นตอนอะไรบาง หลงจากน�นจงเขานอน หรอหลงต นนอนแลวจดทาแบบตรวจสอบรายการหวผมวามข�นตอนอะไรบาง
“การสรางรปภาพสนบสนนการเรยนรควรตองใหเวลา และเร�มจากส�งท�งาย ๆ กอน”
07.30 น. ไปโรงเรยน
08.00 น. เขาแถว
09.00 น. เรยน
12.00 น. ทานขาว
ไปโรงเรยน
เขาแถว
เรยน
ทานขาว
88
การเลอกรปภาพและส�อเพ�อนาไปใชพฒนาการเรยนรผานการมอง
การเลอกรปภาพและส อ รวมท�งการกาหนดจานวนขอมลเพ อใชในการพฒนาการเรยนรผานการมองมรปภาพจานวนมากท สามารถนามาใชพฒนาการเรยนรข�นอยกบวตถประสงคการใช ส งท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรคานงถง คอ
1) รปภาพน�นตองสอดคลองกบความสามารถท บคคลออทสตกทาไดงายตอการทาความเขาใจของบคคลออทสตกและคนรอบขาง
2) รปภาพน�นตองงายสาหรบครผสอน ผปกครองและผเก ยวของในการเสาะหาและจดทาใหแกบคคลออทสตก
รปภาพท นามาใชไมควรท จะสรางความยงยากหรอมความซบซอน ควรเปนรปภาพท อยรอบๆตวบคคลออทสตกและครผสอน ผปกครองและผเก ยวของ กลวธงายๆ คอ การจดทารปภาพควรจดทาตามความจาเปนของบคคลออทสตก ซ งสามารถหาไดตามบานหรอตามชมชน
การเลอกกลองถายรป ไมวาจะเปนรปจากกลองใชฟลม กลองดจตอล หรอภาพตดตอ กสามารถนามาเปนรปภาพสาหรบพฒนาการเรยนรไดท�งหมด ไมจาเปนตองเปน กลองท มราคาแพงและใชเทคโนโลยข�นสง เพราะกลองธรรมดากสามารถสรางรปภาพท สามารถทาใหบคคลออทสตกเขาใจได สามารถถายภาพไดหลายประเภท เชน รปถายบคคล สถานท วตถ ข�นตอนการทากจกรรมเปนตน
“รปภาพท�นามาใชควรมความชดเจนและตรงกบวตถประสงค ประกอบดวยขอมลท�ถกตอง
แมนยาและมความสมบรณของงาน” จากท กลาวมาแสดงใหเหนวาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถเลอกภาพท ดท สดตามตองการ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรคดลอกภาพท ตองการใชน�นเอาไวเพ อปองกนภาพตนฉบบสญหาย หรอตองการใชรปภาพน�นๆในหลายสถานการณ หรอรปภาพน�นถกนามาใชจนเกา ชารด นอกจากน�นรปภาพบางรปภาพสามารถทาหนาท หลายหนาท เชน รปภาพแปรงฟนซ งตองใชกอนนอนและหลงต นนอนท�งท บานและใชหลงรบประทานอาหารท โรงเรยน เปนตน
รปถายในนตยสาร การเสาะหารปภาพเพ อสนบสนนการเรยนรตามความตองการจาเปนของบคคลออทสตกในนตยสารเปนส งท สมาชกในครอบครวท�ง พอแม ตวบคคลออทสตกเอง ญาต สามารถรวมกนทาได
รปภาพวาด สาหรบคนท ไมใชศลปนแลวการวาดภาพเพ อสนบสนนการเรยนรในบคคลออทสตกน�นควรเปนภาพท งายตอการเขาใจ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของบางคนไมถนดใน
89
การวาดหรอบางคนอาจจะมความสขกบการวาดภาพ แตอยาลมวา เพยงแครปวาดพ�นฐานกสามารถส อสารไดแลว
รปภาพวาดท�จดจาหนาย หลายบรษทผลตรปภาพลายเสนท�งขาว-ดาและส ออกมาจาหนาย สามารถคดลอกได ซ งมอยจานวนมากในหนงสอหรอโปรแกรมคอมพวเตอร เชน โปรแกรม Boardmaker, Writing With Symbols 2000 และอ นๆ
คาศพทท�เขยนข?นเอง ตวหนงสอประกอบรปภาพอาจเขยนดวยลายมอหรอใชพมพจากคอมพวเตอร เปนสวนหน งของการสนบสนนการเรยนรผานการมอง บคคลออทสตกหลายคนจาเปนตองเหนข�นตอนของกจกรรมหรองานผานการเขยนวาส งท พวกเขาตองทา คอ อะไรและจะเช อมโยงการเรยนรจากรปภาพสตวหนงสอตอไป
การใชรปภาพท�มลกษณะตางกน หลายคนพบวาประสทธผลของการใชรปภาพท มลกษณะแตกตางกน เชน รปถาย รปภาพ รปท วาดสาหรบจาหนาย จบคกบคาศพท บางคนอาจสามารถเรยนรรปภาพจากรปถายเทาน�น หรอบางคนสามารถเรยนรรปภาพไดหลายลกษณะพรอมๆ กน หรอบางคนสามารถเรยนรรปภาพพรอมกบตวอกษรหรอคาศพท ซ งการตดสนใจใชรปภาพตางๆ น�นตองข�นอยกบความตองการจาเปนของบคคลออทสตก แตละคน
การเสาะหารปภาพท ตองการอยางรวดเรว ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรนกถงรปภาพท ตองการใชและตองแนใจวาไดคดลอกรปภาพน�นไวแลวส งสาคญตองแนใจวาหากรปน�นสญหายไปครผสอน ผปกครองและผเก ยวของยงคงมรปภาพสารองอย วางรปน�นลงในชองท กาหนดในช�นแยกประเภทเกบเพ อใหสะดวกในการนามาใชอยางรวดเรวตามตองการ
ทายสดกลอง ชองหรอ ล�นชกตมความเหมาะสมท สดในการจดเกบรปภาพท จะมาพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก แสดงดงรปท 4.7
รปท 4.7 ล�นชกตสาหรบจดเกบรปภาพ
90
รปท 4.8 ความสมพนธของตารางกจกรรมกบกจกรรมบนช�นวางของ
ปกหมดรปทรง
ปกหมดตามส
แบงกลมสสามส
แบงกลมตามรปราง
91
วสดอ�นๆ วสดอ นๆท ใชในการผลตเปนรปภาพสนบสนนการเรยนรควรเปนส งท หาไดงายในบานหรอ
ในโรงเรยน รายการวสดในการจดทาประกอบดวย กระดาษโครงสราง กระดาษ A4 กาว วงแหวน อลบ�มรปขนาดเลก กลองถายรป ดนสอ สเทยน กระดาษการด เทปกาว
เทปหนามเตย ถกนามาใชจานวนมากในการทารปภาพสนบสนนการเรยนร ซ งครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรซ�อเปนมวน เทปหนามเตยม 2 ลกษณะ คอดานท เปนตวผ คอดานท แขงมลกษณะเปนหวงๆ อกลกษณะหน ง คอ ดานท เปนตวเมย มลกษณะเปนฝอย น มๆ ในการตดเทปหนามเตยน�นครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรตดดานท เปนตวผไวกบแผนโครงสรางอยกบท และตดแผนตวเมยไวดานหลงรปภาพ แผนเคลอบพลาสตก การใชแผนเคลอบพลาสตกกบกระดาษเปนการยดอายการใชงานของแผนรปภาพท ใชสนบสนนการเรยนรจากการดง การเค� ยว หรอบคคลออทสตกบางคนท มน� าลายไหล หรอสภาพอากาศท เปล ยนแปลงไป แผนเคลอบควรมลกษณะท ทนทาน แขงแรง ยดหยนได ขนาดความหนาของแผนเคลอบควรข�นอยกบความสามารถของบคคลออทสตก และแผนเคลอบน� โรงเรยนควรสนบสนนแกครและครผสอน ผปกครองและผเก ยวของในการนามาทาเปนแผนรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตก
การกาหนดจานวนขอมลสาหรบจดทาส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง
การจดทารปภาพใหชดเจนครอบคลมประกอบดวยความถกตองแมนยาของขอมลท จาเปนสาหรบการทางานใหสาเรจของบคคลออทสตกท�งรปภาพและคาศพทท ใช รปภาพท เลอกมาควรมความชดเจนและเนนใหเหนกจกรรมท ตองการใหทารปภาพน�นควรดงดดความสนใจของบคคล ออทสตก เชน รปภาพแปรงฟน ควรประกอบดวย แปรงสฟนและยาสฟน หรอ เนนท ใบหนาบคคลออทสตกท มแปรงสฟนพรอมยาสฟนอยขางๆปาก คาศพทท ใชตองเปนคาท ชดเจน เชน คาท ใชประกอบ การแปรงฟน ควรประกอบดวย 1) บบยาสฟนลงบนขนแปรงสฟน 2) แปรงฟน 3) เทน�าลงในแกว 4) บวนปากใหสะอาด เปนตน คาพดท ใชไมควรจะเปนลกษณะของความรสกหรอนามธรรมเชน เหมาะสม สวยงาม เพราะจะทาใหบคคลออทสตกไมเขาใจและรสกสบสน เชน ควรใชคาวา แปรงฟนในหองน� าแทนการใชคาวา แปรงฟนในสถานท ท เหมาะสม เปนตน
“โปรดจาเอาไววา ภาพวาดพ/นฐาน งายๆ กสามารถส�อสารได” “ไมมคาตอบท�ถกท�สดสาหรบ
คาถามเก�ยวกบพฤตกรรมท�ตองการ”
92
การใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมองในสถานการณตางๆ
ส งสาคญในการพจารณาวาทกษะหรอกจกรรมใดท บคคลออทสตกสามารถทาไดอยางสมบรณในสถานการณตางๆ นอกเหนอจากสถานการณท กาหนดให ซ งเปนความยากลาบากสาหรบบคคลออทสตน�น การใชรปภาพสนบสนนการเรยนรสามารถแกปญหาน� ได เชน บทบาทการพดคยสนทนากบเพ อน หรอบคคลตางๆ บคคลออทสตกสามารถปฏบตตวไดท�งในสนามเดกเลนและการเลนกบเพ อนขางบานหรอหลงจากบคคลออทสตกใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเก ยวกบการเขานอนท บานแลวบคคลออทสตกสามารถปฏบตตวไดอยางเหมาะสมในท ตางๆ แมวาจะไมไดอยท บานตนเอง หรอเวลาฝนตก บคคลออทสตกท เคยใชรปภาพสถานการณฝนตกมาแลว จะคดถงรมและสามารถเดนไปหยบรมมากางได หรอตารางรายการส งท ตองเตรยมในแตละวนทาใหบคคลออทสตกมการวางแผนการดาเนนกจกรรมหรอจดเตรยมรายการทกคร� งกอนรวมกจกรรมกบคคลอ น แสดงดงรปท 4.9
รปท 4.9 ตารางกจกรรมกอนการเขานอนทาใหเดกไมมความยงยากในการพกคางคนนอกบาน
รปท 4.10 รปภาพสถานการณฝนตกทาใหเดกแกปญหาเวลาฝนตกไดดวยตนเอง
เวลา 18.00 น.
19.00 น.ทานขาว
21.00 น. เขานอน
93
การตดสนใจเลอกพฤตกรรมท เปนปญหามาแกไขโดยใชรปภาพเปนส งท มความยงยากมากเพราะไมมคาตอบท ถกสดสาหรบพฤตกรรมท เปนเปาหมายแรกครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกพฤตกรรมท ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถกระตนเตอนหรอแนะนาไดกอน เชน กรณบคคลออทสตกสามารถสวมเส�อผาไดจากการแยกข�นตอนยอยๆ หรอจากการทาตามคาส งงายๆ ผปกครองและผเก ยวของจงใชกจกรรมการสวมเส�อผาเปนจดเร มในการใชรปภาพซ งจะเปนลกษณะเพ อใหบคคลออทสตกเรยนรการใชรปภาพมากกวาการเรยนรกจกรรมการสวมเส�อผาหรอสาหรบบคคลออทสตกท สามารถใชรปภาพสนบสนนการเรยนรไดแลวในโรงเรยน ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกงานท เก ยวโยงกบงานท ทาไดในโรงเรยนมาใชท บาน ซ งกจกรรมน�นควรเปนกจกรรมท เร มจากกจกรรมท มข�นตอนนอยๆ งายๆ เชน ทานยากอนนอน เวลาท อากาศเยนควรสวมเส�อกนหนาว หรอหวผมหลงจากสระผมเสรจแลว เปนตน แสดงดงรปท 4.12
รปท 4.11 รปภาพรายการส งของเตอน ความจาทาใหเดกมการวางแผน และเตรยมตว กอนรวมกจกรรม กบบคคลอ น
รปท 4.12 รปภาพข�นตอนการนาเสนอพฤตกรรมท พงประสงค ท งายและมข�นตอนนอย เดกประสบความสาเรจทนท
94
รปท 4.13 รปภาพข�นตอนกจกรรมประจาวนอยางงายเปน จดเร มในการใชรปภาพ
ถาบคคลออทสตกสามารถทากจกรรมประจาวนงายๆ ไดดวยตนเองผานข�นตอนท เปนรปภาพแลว แสดงวาบคคลออทสตกเรยนรการใชรปภาพอยางงายไดและมทกษะจากการทาซ� าๆท�งท บานและท โรงเรยนแลว บคคลออทสตกจะมแรงจงใจสงในการทากจกรรมใหสาเรจ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรหลกเล ยงกจกรรมท ใชเวลานานและตองการความสมบรณสวยงาม เชน การลวกบะหม สาเรจรป ซ งในตอนแรกครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกเพยงข�นตอนใดข�นตอนหน งใหบคคลออทสตกทาแลวประสบความสาเรจเชนเดยว กนกบครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรสอนใหบคคลออทสตกเขาใจรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเก ยวกบการ เขานอนกอนท จะสอนการใชรปภาพหลงต นนอนเพราะกจกรรมกอนเขานอนเปนกจกรรมท ไมซบซอนใชเวลานอยแตกจกรรมหลงต นนอนมจานวนมากและใชเวลานานกวา บคคลออทสตกจงควรไดรบการฝกใชรปภาพกอนเขานอนกอนการฝกใชรปภาพหลงต นนอนเปนตน แสดงดงรปท 4.14 กจกรรมกอนนอน กจกรรมหลงต�นนอน
รปท 4.14 เปรยบเทยบกจกรรมกอนและหลงต นนอน
แปรงฟน
เขานอน
เขานอน
แปรงฟน
เขาหองน �า
อาบน �า
สวมเส�อผา
95
การเลอกรปภาพ ครผสอน ผปกครองและผ เ ก ยวของควรเลอกรปภาพกจกรรมท เก ยวของกบกจกรรมท�งหมด ของครอบครว เชน กจกรรมการรบประทานอาหารเยนซ งควรมการพดคยกนเก ยวกบเร องราวท สนกสนาน รปภาพท ตองใช คอ รปภาพเก ยวกบมารยาทในการรบประทานอาหารเยน ถาบคคลออทสตกสามารถเรยนรวธการรบประทานอาหารดวยตนเองและสนทนาโตตอบดวยคาถามงายๆ ได จะทาใหสถานการณของการรบประทานอาหารเย นเปล ยนแปลงจากความตงเครยดเปนความรสกร นเรงและสรางประสบการณท ดรวมกนได ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรเลอกกลยทธท จาเปนและเตรยมความพรอมในการดาเนนชวตท เปนอสระใหแกบคคลออทสตก
1) การมเพ อนหรอใครบางคนท พดคยกบบคคลออทสตกเพ อพฒนาคณภาพชวตของเขาโดยการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองซ งจะทาใหบคคลออทสตกเรยนรวธการสรางสมพนธภาพกบเพ อนซ งเปนส งท มความสาคญในการอยในสงคม แสดงดง รปท 4.15
2) การเตรยมพรอมในประเดนเก ยวกบความปลอดภยและการหลงทาง ควรมรปภาพสนบสนนการเรยนร ซ งแสดงขอมลสวนบคคล รวมท�งขอมลของผเก ยวของไดแก ช อ ท อย เบอรโทรศพท ไวกบตวเดกดวย แสดงดงรปท 4.16 การสรางความยดหยน โดยใชภาพแสดงทางเลอก ทาใหบคคลออทสตกรเรยนรความยดหยนไมยดตดกบส งใดส งหน งและเรยนรการเปล ยนแปลงไดมากข�น หรอการทาใหเดกเรยนรความรสกประสบความสาเรจจากการใชรปภาพแสดงข�นตอนการทางานซ งเกดจากการวเคราะหงาน เปนตน แสดงดงรปท 4.17 และ รปท 4.18 ว;
รปท 4.15 สมดรายช อเพ อนและบตรภาพส อสารทาใหเดกใหความสาคญกบการสรางมตรภาพ
เพ�อนของผม
วนย
มานต บรรจง
ผมอานหนงสอกบ..
96
รปท 4.16 สมดรายช อเพ อนและเบอรโทรศพทพรอมความสามารถทาใหเดกเรยนรการขอความชวยเหลอ
รปท 4.17 รปภาพข�นตอนการทางานทาใหเดกทางานสาเรจดวยตนเอง
รปท 4.18 รปภาพทางเลอกเก ยวกบอาหารวางสรางทกษะความยดหยนใหแกเดก
ด.ช.วนย ม �นใจ เกง วชาคณตฯ
โทร. 081-9999999
ด.ช.สภาพ เรยบรอย เกง วชาคอมพวเตอร
โทร. 085-9999999
97
ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของ สามารถทางานรวมกนอยางสรางสรรคและแบงปนส งตางๆรวมกนโดยรวมกนจดทารปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตกไดดพอๆกบสรางส อการสอนอ นๆ ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของหลายคนกลาวถงกจกรรมการสรางรปภาพรวมกนระหวางสมาชกในครอบครว ญาตๆ หรอกลมครผสอนดวยกนวาเปนกจกรรมท สนกสนานและไดแลกเปล ยนประสบการณรวมกน และสามารถชวยบคคลออทสตกใหมพฒนาการดข�นดวย (สายสวาท อรรถมานะ, 2550 .; อาภาภทร ชาญนวงศ , 2550 .; Hodgdon, 1995; Quill ,1997; Buffington, Krantz, McClannahan, and Poulson ,1998 ; Faherty, 2000 ;Vicker, 2004)
2. การประเมนผลสาเรจจากการใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง
ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของกบบคคลออทสตกสวนใหญตองการทราบวธการชวยเหลอ พฒนาการหลงจากใชวธการชวยเหลอและอยากทราบวาควรจะหยดการชวยเหลอเม อไหร ซ งประเดนการพจารณาวาควรหยดใชเม อใดน�นควรพจารณาจากพฒนาการของบคคลออทสตก ซ งตองทราบขอมลเก ยวกบการพฒนาศกยภาพอยางละเอยด จากการศกษาเอกสารหลายเลมแสดงใหเหนวาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของตองการทราบผลความกาวหนาของบคคลออทสตกจากบนทกพฒนาการในรปแบบตางๆ เชน กราฟเสนหรอบนทกพฤตกรรมซ งการบนทกน�นควรเปนไปตามกระบวนการวทยาศาสตรมเหตผลนาเช อถอ สามารถยอมรบไดในเชงประจกษ มากกวาพจารณาจาก แบบฝกหดหรอผลงานของบคคลออทสตกในสมดซ งผปกครองและผเก ยวของจะไมรระดบความสามารถของบคคลออทสตกเม อเทยบกบความสามารถของคนท วไปและไมสามารถเปรยบเทยบความสามารถกอนและหลงการฝกได ในทางปฏบตครหรอทมสหวทยาการควรนาเสนอขอมลท�งบนทกพฒนาการในรปแบบตางๆ และแบบฝกหดหรอผลงานท เปนรปธรรมของบคคลออทสตกเพ อให ผปกครองรบทราบความสามารถท แทจรงของเดกอยางเปนรปธรรม ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรพจารณาถงผลการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองโดยศกษาจากบนทกพฒนาการรปแบบตางๆของครหรอทมสหวทยาการประกอบกบพฤตกรรมท บคคลออทสตกแสดงออกมาระหวางการดาเนนชวตในระหวางวนซ งครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสวนใหญจะพบวาบคคลออทสตกมความสข มอสระมากข�นหลงจากการใชรปภาพมาพฒนาการเรยนรอยางตอเน อง
98
2.1 บคคลออทสตกเปล�ยนแปลงพฤตกรรมหลงการใชส�อสนบสนนการเรยนรผานการมอง
ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสวนใหญมความยงยากท จะตอบวาบคคลออทสตกมความสขและมศกยภาพมากข� น หลงจากใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองของบคคล ออทสตก นอกจากบนทกพฒนาการของครหรอทมสหวทยาการแลว ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรสงเกตพฤตกรรมท บคคลออทสตกแสดงออกมาระหวางการดาเนนชวตในระหวางวนเพ อตดสนวาบคคลออทสตกมความสขมอสระมากข�นหลงจากการใชรปภาพมาพฒนาการเรยนร ดงน�
1) ในกรณท บคคลออทสตกแสดงพฤตกรรมโมโหบอยๆ เม อบอกความตองการไมได และไมรวาควรทาอยางไรในสถานการณน�นๆ หลงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองแลวบคคลออทสตกจะเขาใจวาเขาควรจะทาอะไรบาง และส อสารบอกความตองการของตนเองอยางไร ทาใหบคคลออทสตกแสดงพฤตกรรมโมโหลดลง อารมณดมากข�น การใชรปภาพอธบายเหตผลส งท เกดข�น จะทาใหบคคลออทสตกเรยนรและเขาใจสถานการณ และมความสขอยากเขารวมกจกรรมกบบคคลอ น หรอการใชรปภาพเพ อเสนอแนะพฤตกรรมท เหมาะสมในแตละสถานการณ ทาใหลดความกาวราวและพฤตกรรมท ไมเหมาะสมลงได แสดงดงรปท 4.19
รปท 4.19 รปภาพอธบายเหตผลส งท เกดข�น ทาใหเดกมมมมองและเขาใจเหตการณไดมากข�น
99
เวลาถกเพ อนลอ นองมดจะรสกโกรธและชกเพ อน คณครจงสอนใหนองมดควบคมตนเองโดยการเดนหนไปท อ น
รปท 4.20 รปภาพเสนอแนะพฤตกรรมท พงประสงคทาใหเดกควบคมตนเองได
2) กรณท บคคลออทสตกแสดงพฤตกรรมซ� าๆ อยางไมมความหมาย หลงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองแลวบคคลออทสตกสามารถทาตามคาส งและตอบสนองความตองการและควบคมตนเองไดมากข�น แสดงดง รปท 4.21
รปท 4.21 รปภาพลดการแสดงพฤตกรรมซ� าๆ และนาเสนอกจกรรมการควบคมตนเอง
รปท 4.22 รปภาพการลดพฤตกรรมท ไมพงประสงค
100
3) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรบนทกการเรยนรส งใหมของบคคลออทสตกและพฤตกรรมท เหมาะสมเปรยบเทยบกบพฤตกรรมของบคคลออทสตกท ผานมากอนการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อใหเหนความกาวหนาหลงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมอง
2..2. ครผสอน ผปกครองและผเก�ยวของกบบคคลออทสตกเปล�ยนแปลงพฤตกรรม
การดแลบคคลออทสตกตองใชเวลานานและใชความอดทน อยางตอเน อง ฉะน�นบางคร� งครผสอน ผปกครองและผเก ยวของหรอบคคลรอบขางควรยอมรบในเบ�องตนวา บคคลออทสตกเกดมาพรอมกบภาวะออทสซ ม แยกจากกนไมได จงควรเรยนรภาวะออทสซ มไปพรอมๆ กบการยอมรบในส งท บคคลออทสตกเปนอย และมความเช อวาบคคลออทสตกสามารถพฒนาศกยภาพไดเหมอนกบบคคลท วไป แมวาอาจจะตองใชเวลา และความตอเน อง กตาม ถาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของยอมรบส งเหลาน� แลว ไมเพยงแตครผสอน ผปกครองและผเก ยวของเทาน� นท มความสข บคคลออทสตกกมความสขดวย (Cohen et al, 1987; Andron, 2001; Committee on Educational Interventions for Children with Autism and Division of Behavioral and Social Sciences and Education National Research Council,2001) การใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองในบคคลออทสตก จะไดผลดเม อครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถเปล ยนแปลงพฤตกรรมตางๆ เหลาน� คอ
1) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรลดความเครยดลงเม อพดกบบคคลออทสตก 2) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรรสกไมยงยากถาจะพาบคคลออทสตกไปขางนอกบาน
หรอรวมงานกบชมชน 3) ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรรสกขอบคณและมองในแงดเม อนกถงขอแนะนา
ตางๆ จากเพ อนบานและญาต ถาครผสอน ผปกครองและผเก ยวของสามารถทาส งเหลาน� ไดแลวแสดงวาการใชรปภาพ
สนบสนนการเรยนรผานการมองเพ อพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตกสามารถประสบผลสาเรจไดท�งท บานและในชมชน
ครผสอนผปกครองและผเก ยวของบางคนหยดใชภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองในการพฒนาการเรยนรของบคคลออทสตกเพราะเหนวาบคคลออทสตกสามารถทากจกรรมไดแลวแตบคคลออทสตกจาเปนตองไดรบการสอนและไดรบส งสนบสนนการเรยนรรวมท�งประสบการณความรสกประสบความสาเรจอยางตอเน องจนกวาจะสามารถดาเนนชวตไดอยางอสระ ดงน� น
101
ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของควรระมดระวงเก ยวกบถอดถอนระบบการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองโดยทนท ควรปรบเปล ยนจากการใชบตรภาพประกอบคาศพทรอยเขากบวงแหวนขนาดเลกเทากบพวงกญแจแทนการใชรปภาพขนาดใหญท มความยงยากในการขนยาย และเกบรกษา เปนตนท�งน� เพ อใหบคคลออทสตกไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ “ครผสอน ผปกครองและผ เก�ยวของควรถามตวเองกอนท�จะเลกใชรปภาพสนบสนนการเรยนรของบคคลออทสตกวา ถาเรายงจาเปนตองใชสมดบนทก ตารางเวลาหรอบนทกยอสวนตวอย แต มใครคนหน�งโยนสมดบนทก ของเราท+งไปแลว เราจะรสกอยางไร และจะทาอยางไรด”
ขอเสนอแนะในการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมอง ขอเสนอแนะในการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองในบคคลออทสตก คอ การสรางส งงายๆ เฉพาะเจาะจง ชดเจน สอดคลองกบความสามารถน�น ผเก ยวของสามารถชวยเหลอบคคลออทสตกไดดงน�
1) พดกบบคคลออทสตกเก ยวกบคณประโยชน โดยเฉพาะดานภาษาและการส อสาร 2) รปแบบของข�นตอนเปนกระบวนการชดเจน 3) แสดงภาพเคล อนไหวเก ยวกบกระบวนการใชรปภาพท สมบรณแกบคคลออทสตก
ครผสอน ผปกครองและผเก ยวของบางคนสามารถสรางภาพยนตร แสดงการใชรปภาพสนบสนนการเรยนรผานการมองเปนการชวยบคคลออทสตกใหใชรปภาพในการเรยนรได ผเก ยวของควรรวมกนวเคราะหงานหรอแบงกจกรรมในชวตประจาวนของบคคลออทสตกออกเปนข�นตอนยอย ๆ และรวมกนผลตส อรปภาพสนบสนนการเรยนร ใหเพยงพอและใหความสาคญกบการใชรปภาพเพ อกระตนเตอนและการชมเชยหรอใหรางวล สาหรบความพยายามเพ อสงเสรมพฤตกรรมท พงประสงค โดยใหโอกาสเดกไดมประสบการณในการประสบผลสาเรจของงานทกคร� ง อยางไรกตามการสอนท สนบสนนการเรยนรผานการมองน�นเดกอาจเรยนรจากการมองทาทางของผใหญหรอบคคลอ นๆ ซ งสามารถเปนตวแบบในการสอนแตละตอนกไดไมจาเปนตองใชรปภาพเพยงอยางเดยว