บทท 3

ระบบการบรหารจดเกบภาษและภาษคางช าระขององคกรปกครองสวนทองถน

3.1 การจดเกบภาษกบรายไดองคกรปกครองสวนทองถนในปจจบน

การปกครองทองถนเปนการกระจายอ านาจรฐใหกบประชาชนในทองถนไดปกครองตนเอง และบรหารจดการนโยบายของรฐในพนทของตนเอง ซงรฐจะเปนผก าหนดการจดสรรรายไดใหแกองคกรปกครองสวนทองถน วารายไดประเภทใดบางทใหเปนของทองถน และรายไดประเภทใดทยงคงเปนของสวนกลาง โดยการก าหนดรายไดจะขนอยกบปจจยทส าคญหลายประการ อาท ปจจยทางดานเศรษฐกจของประเทศ ฐานะการคลงของรฐบาล ความพรอมของทองถน การเรยกรองของทองถน ปจจยทางดานการบรหารและการเมอง เปนตน ซงองคกรปกครองสวนทองถนทไดรบการจดสรรรายไดและไดรบมอบหมายนโยบายแหงรฐในประเทศไทย ประกอบดวยองคกร 5 รปแบบ ไดแก เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด องคการบรหารสวนต าบล กรงเทพมหานคร และเมองพทยา และนอกเหนอจากการรบเงนจดสรรรายไดจากรฐบาลเพอเปนเงนงบประมาณในการด าเนนงานแลว ในอกทางหนงของเงนรายไดขององคกรเหลาน คอการเปนองคกรทมอ านาจหนาทตามกฎหมายในการจดหารายไดของตนดวยวธการจดเกบภาษภายในทองถนของตนเองดวย ซงประเภทรายรบหรอรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนในปจจบนสามารถสรปไดพอสงเขป ไดดงน22

3.1.1 ภาษอากรททองถนจดเกบเอง ไดแก - ภาษโรงเรอนและทดน - ภาษบ ารงทองท - ภาษปาย - อากรการฆาสตว

3.1.2 ภาษทรฐจดเกบแลวจดสรรหรอแบงใหทองถน ไดแก - ภาษมลคาเพม - ภาษธรกจเฉพาะ

22 วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน สถาบนพระปกเกลา , รายไดขององคกรปกครองปกครองสวน

ทองถนในประเทศไทย. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา, 2551, หนา 35.

42

- ภาษสรา - ภาษสรรพสามต - ภาษและคาธรรมเนยมรถยนตและลอเลอน

3.1.3 รายไดอนๆ ไดแก - คาธรรมเนยม คาใบอนญาต และคาปรบตางๆ - รายไดจากทรพยสน

- รายไดจากสาธารณปโภค และการพาณชย - รายไดเบดเตลด เชน เงนทมผอทศหรอบรจาคให เปนตน - เงนอดหนนจากรฐบาล - เงนก

3.2 องคประกอบของระบบงานจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถน 23

ในสวนของประเภทภาษทมกฎหมายก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจหนาทในการจดเกบไดเอง ซงไดแก ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท และภาษปาย กฎหมายจะควบคมเฉพาะเรองอตราภาษและขอก าหนดเกยวกบการยกเวนภาษเทานน สวนกระบวนการจดเกบองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจด าเนนการไดเองในทกขนตอน ตงแตการส ารวจ การประเมน การจดเกบ การพจารณาอทธรณ และการบงคบช าระภาษ เปนตน ซงระบบงานจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถนอาจสรปไดพอสงเขป ดงน

3.2.1 ระบบงานจดเกบภาษ

ซงประกอบดวยระบบงานเกยวกบงานพฒนารายได งานผลประโยชน และงานเรงรดรายได ทมหนาทปฏบตงานจดเกบขององคกรปกครองสวนทองถน ครอบคลมตงแตขนตอนการเตรยมการจดเกบ ขนการช าระภาษ ขนตอนการประเมนและตดตามเรงรดภาษ โดยปฏบตงานภายใตบทบญญตกฎหมายทใหอ านาจแกองคกรปกครองทองสวนทองถนในการบรหารการจดเกบในขนตอนตางๆ ดงน

(1) ศกษา วเคราะห วจย และเสนอแนะเพอปรบปรงการจดเกบภาษ

23 สถาบนพฒนาสยาม, รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการวจยและพฒนา เรอง การเพมขด

ความสามารถในการบรหารจดการองคกรปกครองสวนทองถน (พขบ.), เอกสารหมายเลข 6 ระบบงานขององคกรปกครองสวนทองถน 6.2 ระบบงานภาษอากร, 2549, หนา 6.

43

(2) วางแผนการจดเกบรายได และการแกไขปญหาอปสรรคในการจดเกบรายได (3) วางแผนและโครงการเกยวกบการจดรายไดขององคกร (4) งานพจารณาปรบปรงหลกเกณฑการประเมน และก าหนดคารายปของภาษ

โรงเรอนและทดน และภาษบ ารงทองท (5) ตรวจสอบและจดท าบญชผทอยในเกณฑเสยภาษในปงบประมาณ (6) ตรวจสอบแบบแสดงรายการทรพยสน หรอค ารองของผเสยภาษ (7) พจารณาการประเมนและก าหนดคาภาษ

(8) แจงผลการประเมนคาภาษแกผเสยภาษ (9) จดเกบและรบช าระเงนภาษเปนรายไดขององคกร (10) ลงรายการเกยวกบภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท และภาษปายในทะเบยนเงนปนผลประโยชนและทะเบยนคมผช าระภาษ (ผ.ท. 5) (11) ด าเนนงานเกยวกบการพจารณาการอทธรณภาษ (12) ตรวจสอบและจดท าบญชรายชอของผทไมยนแบบแสดงรายการทรพยสนและผทไมช าระภาษภายในก าหนดแตละป (13) จดท าหนงสอแจงเตอนแกผไมช าระภาษ หรอช าระไมครบถวน (14) ประสานงานกบเจาหนาทนตกร งานนตการ เพอด าเนนคดแกผไมช าระภาษหรอช าระไมครบถวน โดยเสนอใหผบรหารทองถนสงการ

3.2.2 ระบบฐานขอมล

ซงเปนระบบการจดเกบรายละเอยดขอมลการด าเนนการจดเกบภาษ เพอใชสนบสนน ในทกขนตอนการท างาน ตอบสนองการรวบรวม การวเคราะห การวางแผน เพอเพมประสทธภาพในการจดเกบภาษ ซงปจจบนกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทยไดใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการส ารวจจดท าขอมลและปรบปรงขอมลของผเสยภาษในระบบงานแผนทภาษและทะเบยนทรพย เพอใชเปนฐานขอมลการจดเกบภาษและคาธรรมเนยมททองถนจดเกบเอง โดยมขนตอนงานแผนททางภาษและทะเบยนทรพยสน ดงน

(1) คดลอกขอมลทดนบนทกไวในสารบบทะเบยนทรพยสน

(2) ปรบขอมลแผนทภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท

(3) ตรวจสอบขอมลภาคสนาม

(4) ตรวจสอบรหสประจ าแปลงทดน รหสชอเจาของทรพยสนและรหสชอผช าระภาษ

44

(5) ปรบปรงขอมลในทะเบยนทรพยสนและเอกสารทเกยวของ

(6) จดเกบและดแลรกษาแผนทภาษ ทะเบยนทรพย และเอกสารขอมลทเกยวของ

3.2.3 ระบบการใหบรการและสรางความสมครใจใหแกผเสยภาษ

ระบบการใหบรการและสรางความสมครใจใหแกผเสยภาษ เนองจากภารกจการจดเกบภาษเกยวพนกบบคคลทส าคญคอผช าระภาษ ความส าเรจของงานขนอยกบความรวมมอของประชาชน ดงนน การพฒนาระบบงานในสวนนจงท าเพอขบเคลอนงาน 2 สวน คอ สวนองคกรโดยจดระบบบรการทดเยยมแกประชาชนเพอสรางแรงจงใจในการช าระภาษ และสวนท 2 คอ การผลกดนการท างานลงไปทประชาชนในกจกรรมทหลากหลายเพอสรางความสมครใจในการ เสยภาษ

3.2.4 ระบบงานดานบคลากร

คอการพฒนาระบบงานดานบคลากรทกสวนงานทปฏบตงานเกยวกบการจดเกบภาษ ใหการปฏบตงานส าเรจลลวงดวยด ดวยบคลากรทมคณภาพ ประเมนความเหมาะสมความสามารถของบคลากรดานการจดเกบภาษ รวมถงการสงเสรมและเพมเตมความรความสามารถของบคลากรเพอใหองคกรเกดการพฒนาและขบเคลอนการท างานอยางตอเนองไมขาดสาย

3.3 อ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดเกบภาษ

ภาษทองคกรปกครองสวนทองถนมอ านาจหนาทตามกฎหมายในการจดเกบไดภายในทองถนของตนเอง ไดแก ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท และภาษปาย ซงมขนตอนและวธการจดเกบตามกฎหมายทเกยวของ สรปไดดงตอไปน

3.3.1 การจดเกบภาษโรงเรอนและทดน ตามพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475

ภาษโรงเรอนและทดน มการพฒนามาจาก “อากรตลาดหรอภาษโรงราน” โดยชนแรกภาษประเภทนมการจดเกบเฉพาะอากรตลาดต งแตสมยกรงศรอยธยาเรอยมาจนถงรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว จงทรงพระกรณาโปรดเกลาใหเพมการเกบภาษเรอ แพ โรงราน ในป พ.ศ.2401 และใชบงคบเรอยมาจนกระทงเมอป พ.ศ.2475 จงไดมการตราพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ.2475 ใหมผลบงคบใชตงแตวนท 1 เมษายน 2475

45

โดยยกเลกกฎหมายภาษโรงราน ตก แพ จ.ศ. 1232 และประกาศแกไขเพมเตมภาษเรอ แพ โรงราน ในป พ.ศ. 247424

แตเดมนนพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 ฉบบนใชบงคบเฉพาะในเขตจงหวดพระนครและธนบรบางทองทเทานน กอนทจะมการขยายการบงคบใชไปทวประเทศ ในเวลาตอมา นอกจากนเดมไดมการแบงทรพยสนทจะจดเกบเปน 2 ประเภท อนไดแก โรงเรอนและสงปลกสรางอยางอนๆกบทดนซงใชตอเนองกบโรงเรอนหรอสงปลกสรางนน และใชจดเกบกบทดนซงมไดใชตอเนองกบโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนๆ ซงการจดเกบในประการหลงนตอมาไดถกยกเลกไปโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตม พ.ศ. 2475

ภาษโรงเรอนและทดนเดมกรมสรรพากร กระทรวงการคลงเปนผด าเนนการจดเกบ แตเมอมการประกาศใชพระราชบญญตบ ารงเทศบาล พ.ศ. 2479 แลวภาษโรงเรอนและทดนจงไดโอนไปเปนรายไดของเทศบาลไป ซงเทศบาลจะจดเกบภาษนในเขตเทศบาล และสขาภบาลจะจดเกบในเขตสขาภบาล สวนทอยนอกเขตเทศบาลและสขาภบาล จงหวดจะเปนผจดเกบโดยถอเปนรายไดของจงหวดและเปนทรพยสนของสวนจงหวด25 ปจจบนภาษโรงเรอนและทดนไดถกจดเกบโดยองคกรปกครองสวนทองถน ซงไดแก กรงเทพมหานคร เมองพทยา เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล ซงใหถอเปนรายไดของทองถนนนๆ และมการน ารายไดจากการจดเกบภาษไปใชประโยชนในการพฒนาทองถนของตนโดยพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 ไดก าหนดบทบญญตเกยวกบการจดเกบภาษไว สามารถจ าแนกไดดงน

(1) ลกษณะของภาษโรงเรอนและทดน

ภาษโรงเรอนและทดนมลกษณะเปนภาษทรพยสน (Property tax) ประเภทหนง โดยเรยกเกบจากฐานทรพยสน กลาวคอ เกบจากเจาของโรงเรอนและทดนทเจาของมไดอาศยอยเอง แตไดใชประโยชนจากโรงเรอนและทดนนน ซงสวนใหญจะอยในรปแบบทใหผอนเชาอยอาศยหรอประกอบธรกจ ดงน น ภาษโรงเรอนและทดนจงมกมความเกยวของกบธรกจเสมอ โดยภาษโรงเรอนและทดนจะเรยกเกบจาก “คารายป” ทเกดจากการใหเชาทรพยสน แตถาหากทรพยสนมไดมการเชา แตทรพยสนนนอยในขายทตองเสยภาษ การก าหนด “คารายป” กอาศยเทยบเคยงคาเชา ทเกบจากคาเชาทรพยสนทมลกษณะใกลเคยงกน

24

วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน สถาบนพระปกเกลา , รายไดขององคกรปกครองปกครองสวนทองถนในประเทศไทย. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา, 2551, หนา 40.

25 บรษท ส านกพมพธรรมนต จ ากด, ประมวลกฎหมาย ระเบยบ ค าสง วาดวย ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท ภาษปาย. กรงเทพฯ : บรษท ดไลท จ ากด, หนา 2

46

ทรพยสนทอยในขายทตองเสยภาษโรงเรอนและทดน ไดแก โรงเรอนทกประเภท เชน ตกแถว รานคา ส านกงาน โรงแรม ฯลฯ รวมถงสงปลกสรางอนทไมมลกษณะเปนโรงเรอน เชน ทาเรอ สะพาน แพทไมเคลอนท อางเกบน า เปนตน และยงรวมถงทดนทตงโรงเรอนและสงปลกสราง และทดนทใชตอเนองกบโรงเรอนหรอสงปลกสรางนนๆ โดยมทรพยสนทไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษโรงเรอนและทดน เปนไปตามบทบญญตมาตรา 9 และมาตรา 10 แหงพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 ซงไดแก ทรพยสนทเปนสาธารณสมบต โรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอน ซงปดไวตลอดป และเจาของมไดอยเองหรอใหผอนอยนอกจากคนเฝา ซงหมายถงคนเฝาทมใชอาศยอยเอง เปนตน

(2) ผมหนาทเสยภาษ

ผทมหนาทตองเสยภาษโรงเรอนและทดนตามหลกกฎหมาย คอ เจาของโรงเรอนหรอสงปลกสรางและทดน ดงน น ถาหากผใดเปนเจาของทดนแลวปลกตกใหเชากมหนาทเสยภาษโรงเรอนและทดน มใชผเชาเปนผมหนาทเสยภาษแตอยางใด แมวาจะมการท าสญญาโดยก าหนดใหผเชาเปนผเสยภาษกตาม เนองจากภาษโรงเรอนและทดนเปนภาษทางตรง (Direct tax) ทผเสยภาษทแทจรงจะผลกภาระภาษไปใหผอนไมได ซงตางจากภาษทางออม (Indirect tax) ทสามารถผลกภาระภาษทแทจรงไปใหผอนได เชน ภาษมลคาเพม หรอภาษการคา เปนตน

(3) อตราภาษ

อตราภาษ คอ สดสวนของฐานภาษทก าหนดใหเกบเปนภาษโรงเรอนหรอสงปลกสรางและทดน เปนการค านวณเพอใหไดจ านวนภาษ ซงหมายความถงผลลพทจากฐานภาษไปค านวณตามอตราภาษทผเสยภาษมหนาทตองช าระ ซงตามบทบญญตมาตรา 8 ไดบญญตใหภาษโรงเรอนและทดนตองเสยในอตรารอยละ 12.5 ของคารายป โดยคารายป หมายถง จ านวนซงทรพยสนนนสมควรใหเชาไดในปหนงๆ

ดงนน “คารายป” จงเปนเพยงค าทกฎหมายไดสมมตขนเทานน โดยค านงถงลกษณะของทรพยสน ขนาด พนท ท าเลทต ง และบรการสาธารณะททรพยสนนนไดรบประโยชน ท งน ตามหลกเกณฑทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยก าหนดโดยประกาศในราชกจจานเบกษาอยางไรกตามในการประเมนภาษโรงเรอนและทดนตองค านวณตามคารายปทเจาของใหเชาหรออาจใหเชาได ซงอาจมการเปลยนแปลงแกไขไดในแตละป ขนอยกบภาวะเศรษฐกจจากดชนราคาผบรโภคของราชการ โดยมไดอยในดลยพนจของพนกงานเจาหนาทแตเพยงฝายเดยวในการก าหนดคารายปแตอยางใด ทงน ตองถอเอาคารายปของปทลวงมาเปนหลกในการค านวณคาภาษ ทจะตองช าระในปถดไป

47

(4) ขนตอนการประเมนภาษและการแจงการประเมนภาษ

ตามบทบญญตมาตรา 18 - 19 และ 24 ไดก าหนดใหผมหนาทตองเสยภาษ มหนาทยนแบบแจงรายการทรพยสนเพอเสยภาษ (ภ.ร.ด. 2) เพอใหพนกงานเจาหนาทท าการประเมนทรพยสนและแจงจ านวนภาษทตองช าระไปยงผมหนาทตองเสยภาษ (ผรบประเมน) ซงเปนการก าหนดใหเจาพนกงานตองมหนาทประเมนภาษ และเมอเจาพนกงานไดประเมนภาษแลว จงสงผลท าใหเจาพนกงานมอ านาจหนาทในการเรยกเกบและจดเกบภาษเกดขนตามทกฎหมายไดบญญตไว

พนกงานเจาหนาทมอ านาจหนาทในการตรวจตราใบแจงรายการทรพยสนเพอเสยภาษ (ภ.ร.ด. 2) ตามทบญญตในมาตรา 21 - 23 โดยมอ านาจสงใหผรบประเมนทมหนาทตองเสยภาษแสดงรายการเพมเตมรายละเอยด และเรยกใหน าพยานหลกฐานมาสนบสนนขอความในรายการกได ทงนผรบประเมนจะตองด าเนนการใหค าตอบภายใน 10 วน ในกรณนหากพนกงานเจาหนาท ผประเมนเหนวาค าตอบทใหมานนไมเพยงพอหรอไมไดรบค าตอบภายในเวลาทกฎหมายก าหนดแลว กฎหมายไดใหอ านาจเจาหนาทในการเรยกผรบประเมนมาชแจง พรอมทงสามารถก าหนดใหน าพยานหลกฐานเกยวกบทรพยสนมาแสดง (หากเหนวาจ าเปน) รวมถงสามารถซกถามผรบประเมนเกยวกบรายละเอยดขอมลในใบแจงรายการ โดยถอเปนหลกเกณฑทกฎหมายก าหนดใหพนกงานเจาหนาทมหนาทประเมนเรยกเกบภาษจากผเสยภาษ มใชเปนการทผเสยภาษประเมนภาษโดยตนเอง อกทงเพอใหเกดประโยชนในการประเมน กฎหมายจงไดใหอ านาจพนกงานเจาหนาทในการเขาตรวจทรพยสนของผรบประเมน แตการใชอ านาจจะตองกระท าภายใตเงอนไขของมาตรา 23 กลาวคอ เจาพนกงานเจาหนาทตองแจงความการเขาตรวจทรพยสนเปนลายลกษณตอผรบประเมนลวงหนา และตองกระท าการตรวจทรพยสนตอหนาผรบประเมน หรอผเชา หรอผแทนแลวแตกรณ รวมทงตองกระท าการระหวางเวลาพระอาทตยขนและพระอาทตยตก ซงผรบประเมนมหนาทตองใหความสะดวกตามสมควรแกเจาพนกงานเจาหนาทในการดงกลาว

และตามมาตรา 24 ไดก าหนดใหอ านาจหนาทแกพนกงานเจาหนาทในการก าหนดประเภทของทรพยสน คารายปของทรพยสน และคาภาษทจะตองเสย โดยแจงรายการตามทไดก าหนดไวนนไปยงเจาพนกงานเกบภาษ และเจาพนกงานเกบภาษมหนาทตองแจงรายการประเมนภาษ (ภ.ร.ด. 8) ไปยงผรบการประเมนทรพยสนโดยไมชกชา ซงวธการสงหนงสอแจงรายการประเมนภาษ (ภ.ร.ด. 8) จะอยภายใตบทบญญตแหงมาตรา 36 โดยสามารถสงดวยวธใหคนน าไปสงหรอวธสงทางไปรษณยลงทะเบยนกได หรอหากกรณตามมาตรา 36 วรรคสอง สามารถสงโดยวธปดหนงสอหรอโฆษณาในหนงสอพมพทองทกได

48

โดยหลกส าคญหากพจารณาถงหนงสอแจงการประเมนภาษโรงเรอนและทดน ตามรายการประเมนของเจาพนกงานเกบภาษ (ภ.ร.ด. 8) นน อาจพจารณาไดวาเปนหนงสอทแสดงใหเหนถงการใชอ านาจตามกฎหมายของเจาหนาททมผลเปนการสรางนตสมพนธขนระหวางบคคล ในลกษณะทเปนการ กอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ มผลกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคล จงถอเปนค าสงทางปกครองตามนยของมาตรา 5 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ดงนน ในการแจงหนงสอแจงการประเมนภาษโรงเรอนและทดน ตามรายการประเมนของเจาพนกงานเกบภาษ (ภ.ร.ด. 8) เจาพนกงานจงตองปฏบตตามหลกเกณฑเกยวกบการแจงค าสงทางปกครองทก าหนดไวในมาตรา 37 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ดวยเชนกน เพอใหหนงสอแจงการประเมนนนเปนค าสงทางปกครอง ทก าหนดหนาทของผรบการประเมนใหมหนาทตองปฏบตตามโดยชอบดวยกฎหมาย

(5) หลกเกณฑและวธการช าระภาษ

ตามบทบญญตแหงพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 ไดก าหนดหลกเกณฑการช าระภาษไวในมาตรา 38 และมาตรา 40 ใหเจาของทดนและเจาของโรงเรอนหรอ สงปลกสรางเปนผมหนาทน าคาภาษไปช าระ โดยวธการช าระภาษโรงเรอนและทดนสามารถช าระไดหลายวธ ไดแก การน าคาภาษไปช าระภาษดวยตนเอง ณ ทตงส านกงานขององคกรปกครอง สวนทองถนทโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนตงอยหรอสถานทอนทผบรหารทองถนก าหนดตามมาตรา 38 และวธการช าระโดยทางไปรษณย ไดแก การสงธนาณต ตวแลกเงนของธนาคารหรอเชคทธนาคารรบรองทางไปรษณยลงทะเบยน โดยสงจายใหแกองคกรปกครองสวนทองถนนนๆ หรอโดยการช าระผานธนาคาร หรอโดยวธอนตามระเบยบทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยก าหนด ซงตองน าคาภาษไปช าระ ภายใน 30 วน นบแตวนถดจากวนทไดรบการแจงการประเมนจากพนกงานเจาหนาท

อยางไรกตาม กฎหมายไดก าหนดผลแหงการช าระภาษไว กลาวคอ การช าระภาษโรงเรอนและทดนใหถอวาไดมการช าระแลวในวนทพนกงานเกบภาษไดลงลายมอชอ ในใบเสรจรบเงน แตหากเปนการช าระโดยทางไปรษณย หรอการช าระผานธนาคาร ตามมาตรา 38 วรรคสอง ใหถอวาวนสงทางไปรษณยหรอวนทช าระผานธนาคารเปนวนช าระภาษ

แตหากคาภาษไมไดช าระภายในระยะเวลาทก าหนดไวในหมวด 2 กฎหมายใหถอวาเงนคาภาษนนเปนภาษคางช าระ ยงผลใหตองมการเสยเพมคาภาษคางช าระ โดยมจ านวนอตราแตกตางกนตามระยะเวลาแหงการคางช าระทก าหนดในมาตรา 43 ผมหนาทเสยภาษตองช าระภาษเพมขนตามจ านวน และหากการคางช าระภาษคงอยขณะเมอทรพยสนไดโอนกรรมสทธไปเปนของเจาของ

49

คนใหม กฎหมายไดก าหนดใหเจาของคนเกาและเจาของคนใหมเปนลกหนคาภาษรวมกนตามมาตรา 45 อกดวย

จงสามารถสรปสาระส าคญของวธการช าระภาษตามกฎหมายได ดงน

(ก) การช าระภาษใหถอวามการช าระแลวในวนทพนกงานเกบภาษไดลงลายมอชอในใบเสรจรบเงน (กรณทวไป)

(ข) การช าระภาษใหถอวามการช าระแลวในวนทสงทางไปรษณย หรอวนทช าระผานธนาคารเปนวนช าระภาษ (กรณการช าระโดยการช าระทางไปรษณย)

(ค) ถาไมไดช าระภาษแลวไปยนฟองตอศาล กรณไมพอใจค าชขาดตามมาตรา 31 หามมใหศาลประทบรบฟองตามกฎหมาย เวนแตศาลเหนวาผรบประเมนไดช าระภาษทงสน หรอถงก าหนดตองช าระเพราะเวลาทใหไวตามมาตรา 38 ไดสนไป หรอจะถงก าหนดช าระระหวางทคดยงอยในศาล

(6) ภาษคางช าระ

หากกรณมไดมการช าระคาภาษและเงนเพมภายในสเดอนตามมาตรา 43 และไดมการแจงเตอนโดยชอบตามประมวลกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองแลว ผบรหารทองถนมอ านาจออกค าสงเปนหนงสอใหยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยของผคางช าระคาภาษเพอน าเงนมาช าระเปนคาภาษ เงนเพม คาธรรมเนยม และคาใชจาย โดยไมจ าตองผานกระบวนการฟองรองหรอขอใหศาลสงหรอออกหมายยดแตอยางใด โดยวธการยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสน และใหน าเอาประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง วาดวยเรอง ยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสน มาใชปฏบตโดยอนโลม

(7) การระงบขอพพาททางภาษ

ในกรณทไดมการประเมนภาษโรงเรอนและทดนใหเจาของทดนตองช าระภาษแกองคกรปกครองสวนทองถนแลว หากเจาของทดนไมเหนดวยกบการประเมนภาษของเจาพนกงานยอมมสทธทจะอทธรณการประเมนได โดยอาจแยกพจารณาได 2 ขนตอน ไดแก ขนตอนการคดคานการประเมนภาษฝายปกครอง และขนตอนการอทธรณตอศาลภาษอากร

(ก) การคดคานการประเมนภาษของฝายปกครอง (การขอใหพจารณาการประเมนใหม)

50

หากกรณทเจาของทดนไดรบการแจงการประเมนภาษบ ารงทองทแลวไมเหนดวยกบการประเมน ยอมมสทธอทธรณการประเมนภาษตอบคคลทกฎหมายก าหนดได โดยตองยนอทธรณเปนหนงสอตอเจาพนกงานประเมนทมการประเมนนน ตามหลกเกณฑทก าหนดในมาตรา 25 - 29ซงผลการวนจฉยอทธรณเปนประการใดจะตองมการแจงค าวนจฉยอทธรณเปนหนงสอไปยง ผอทธรณไดทราบผลแหงค าวนจฉยอทธรณดวย เพอใหด าเนนการตามขนตามกฎหมายตอไป

(ข) การระงบขอพพาทในชนศาล

หากผอทธรณไดรบการวนจฉยอทธรณการประเมนภาษจากฝายปกครองแลวไมเหนดวย กสามารถอทธรณค าวนจฉยนนตอศาลไดภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยอทธรณ ตามมาตรา 31 ทงน การฟองรองด าเนนคดตอศาลนน ผอทธรณจ าตองช าระคาภาษโรงเรอนและทดนกอนการฟองรองด าเนนคดตามบทบญญตมาตรา 39 ศาลจงจะสามารถประทบรบฟองเปนคดไดตอไป

3.3.2 การจดเกบภาษบ ารงทองท ตามพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508

เดมทไดมกฎหมายทใหเกบอากรจากทดนบางประเภทใชมาอยแลว เชน อากรคานา อากรสวนใหญ เปนตน โดยเกบอากรในอตราทคอนขางสง และตอมาในป พ.ศ. 2484 ไดมการยกเลกและจดเกบเปนเงนชวยบ ารงทองทตามประมวลรษฎากรแทน โดยเงนชวยบ ารงทองททจดเกบไดใหใชจายบ ารงทองทภายในเขตต าบล อ าเภอ จงหวด หรอเขตเทศบาล แตเกบไดนอยมากเพราะมอตราต าไมพอคาใชจายบ ารงทองทในการด าเนนการตางๆได จงไดมการยกเลกการจดเกบเงนชวยบ ารงทองทแลวไดด าเนนการใหมการจดเกบภาษบ ารงทองทแทน ตามพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลรษฎากร (ฉบบท 9) พ.ศ. 2494 ภาษบ ารงทองทในระยะแรกจงมการบญญตรวมอยในประมวลรษฎากร โดยไดมอบหมายใหเปนหนาทของกรมสรรพากรเปนผจดเกบ มหลกการและวธการปฏบตจดเกบท านองเดยวกบเงนชวยบ ารงทองท แตถอวาเปนภาษอากรทตองน าเขาสงบประมาณแผนดน ชวยใหรฐบาลมเงนภาษประเภทนเปนกลมกอนสามารถน าไปใชจายเฉพาะบ ารงทองทแหงใดแหงหนงใหไดเปนผลส าเรจ

ตอมาไดมการประกาศใชพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 โดยบญญตแยกออกจากประมวลรษฎากร และไดมอบหมายใหเปนอ านาจหนาทของราชการบรหารสวนทองถน ท าหนาทจดเกบและน ารายไดไปใชจายเพอประโยชนของทองถนโดยตรง จากน นจงไดมพระราชบญญตภาษบ ารงทองท (ฉบบท 2) พ.ศ. 2516 ก าหนดใหผวาราชการกรงเทพมหานคร

51

มอ านาจเชนเดยวกบผวาราชการจงหวดในการจดเกบภาษ และภาษบ ารงทองททจดเกบไดจากทดนในเขตกรงเทพมหานครใหเปนรายไดของกรงเทพมหานคร26

โดยพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 ไดก าหนดบทบญญตเกยวกบการจดเกบภาษไว สามารถจ าแนกไดดงน

(1) ลกษณะของภาษบ ารงทองท

ภาษบ ารงทองทเปนการเรยกเกบจากทรพยสนประเภททดน ซงหมายถงพนทดนทวไป เชน ทบาน ทสวน ไรนา เปนตน และรวมถงพนททเปนภเขาหรอทมน าดวย (ทดนมโฉนด, น.ส. 3,น.ส. 3ก., ใบใตสวน, สค 1) ไมวาทดนจะเปนทดนประเภททมไวเพอการพกอาศย การพาณชยกรรมอตสาหกรรม หรอทดนทมไมยนตน

(2) ผมหนาทเสยภาษ

ไดก าหนดใหเจาของทดนซงเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลทมกรรมสทธหรอครอบครองทดนทไมเปนกรรมสทธของเอกชนเปนผมหนาทเสยภาษโดยหากเปนเจาของทดน ในวนท 1 มกราคมของปใด มหนาทเสยภาษบ ารงทองทส าหรบปนนตามมาตรา 6 และมาตรา 7 ซงการจดเกบภาษบ ารงทองทจะตองมการประเมน “ราคาปานกลางของทดน” โดยกฎหมาย ไดก าหนดใหผวาราชการจงหวดแตงตงคณะกรรมการตราคาปานกลางทดน และจะตองตราคาปานกลางของทดนทกรอบระยะเวลา 4 ป ส าหรบการตราคาปานกลางใหน าราคาทดนซงซอขายกน โดยสจรตครงสดทายไมนอยกวา 3 ราย ในระยะเวลาไมเกน 1 ป กอนปทจะมการประเมน มาค านวณถวเฉลยเปนราคากลาง แลวจงค านวณอตราภาษทก าหนดจากราคาปานกลางของทดน ทงน ในการลดหยอนภาษกฎหมายไดก าหนดใหอ านาจทองถนก าหนดกฎเกณฑลดหยอนเนอทการค านวณภาษได เชน กรณหากเขตเทศบาลก าหนดใหมการลดหยอนเนอทดน 50 ตารางวากไมตองเสยภาษ เปนตน

(3) อตราภาษ

อตราภาษบ ารงทองทไดก าหนดเปนบญชอตราภาษทายพระราชบญญตโดยแบงเปน 34 อตรา ตามราคาปานกลางของทดน ซงอตราท 1 - 33 เปนอตราภาษของราคาปานกลางทไมเกนไรละ 30,000 บาท ซงจะเสยภาษประมาณไรละ 70 บาท และอตราท 34 เปนอตราภาษของราคาปานกลางทเกนไรละ 30,000 บาท ใหเสยภาษ 25 บาท ของทกๆ 10,000 บาท ของราคาปานกลาง

26

บรษท ส านกพมพธรรมนต จ ากด, ประมวลกฎหมาย ระเบยบ ค าสง วาดวย ภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท ภาษปาย. กรงเทพฯ : บรษท ดไลท จ ากด, หนา 66.

52

หากเปนทดนทใชประกอบกสกรรมประเภทไมลมลก ใหเสย ภาษกงหนงของอตราปกต แตถาเจาของทดนประกอบการกสกรรมประเภทไมลมลกนนดวยตนเองใหเสยภาษอยางสงไมเกนไรละ 5 บาท และหากเปนกรณทดนรกรางวางเปลา ไมไดท าประโยชนตามควรแกสภาพทดน ตองเสยเพมขน 1 เทา

(4) ขนตอนการประเมนภาษและการแจงการประเมนภาษ

ตามบทบญญตมาตรา 24 แหงพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 ไดก าหนดใหเจาของทดนซงมหนาทเสยภาษบ ารงทองทตองยนแบบแสดงรายการทดนเปนรายแปลงตอ เจาพนกงานประเมน ณ ส านกงานองคกรปกครองสวนทองถนทดนตงอย หรอสถานททผบรหารทองถนประกาศไวลวงหนา โดยยนแบบแสดงรายการทดน ตามแบบ ภ.บ.ท. 5 และยนภายในเดอนมกราคมของปแรกทมการตราคาปานกลางทดน แบบแสดงรายการทดนทไดยนไวสามารถใชได ทกปในรอบระยะ 4 ปนน เมอเจาพนกงานประเมนไดรบแบบแสดงรายการ จะท าการตราคาปานกลางทดนและแจงจ านวนภาษทผเสยภาษตองช าระ การก าหนดบทบญญตดงกลาวเปนบทบญญต ทรองรบการประเมนภาษโดยเจาพนกงาน และไมปรากฏบทบญญตทใหผเสยภาษสามารถประเมนตนเอง อนอาจเนองมาจากผเสยภาษไมอาจทราบไดถงจ านวนภาษทตองช าระ เพราะจ านวนภาษขนอยกบการตราคาปานกลางของทดนทกฎหมายก าหนดใหเจาพนกงานประเมนเปนผคดค านวณ

(5) หลกเกณฑและวธการช าระภาษ

เมอผมหนาทเสยภาษไดรบแจงการประเมนภาษจากเจาพนกงาน กฎหมายก าหนดใหตองน าเงนไปช าระตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายก าหนด โดยหลกเกณฑการช าระภาษบ ารงทองทไดก าหนดไวในมาตรา 34 และมาตรา 37 ซงก าหนดใหผมหนาทเสยภาษทไมเขากรณยกเวนภาษตามมาตรา 37 ตองน าเงนไปช าระตอพนกงานเจาหนาท ณ ส านกงานองคกรปกครองสวนทองถน หรอสถานทอนทผบรหารทองถนประกาศก าหนดไว ภายในเดอนเมษายนของทกป หรอภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงการประเมนภาษหลงก าหนด ตามมาตรา 35 ซงอตราคาภาษ ทไดรบแจงจากพนกงานประเมนภาษสามารถใชไดตลอดถง 4 ปนบแตปทแจงนน และความสมบรณของการช าระภาษบ ารงทองทอยทการไดรบใบเสรจรบเงนทพนกงานเจาหนาทผมหนาท ในการนไดลงลายมอชอรบเงนแลว หรออาจช าระโดยวธการช าระทางไปรษณย ไดแก การสงธนาณต ตวแลกเงนของธนาคารหรอเชคทธนาคารรบรองทางไปรษณยลงทะเบยน โดยสงจายใหแกองคกรปกครองสวนทองถนนนๆ หรอโดยการช าระผานธนาคาร หรอโดยวธอนตามระเบยบ ทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยก าหนด ซงถอวาวนสงไปรษณย วนช าระผานธนาคาร หรอ วนช าระโดยวธอนตามทก าหนดเปนวนช าระภาษ แตหากผมหนาทเสยภาษเปนเจาของทดน

53

ในต าบลเดยวกนมจ านวนภาษทตองเสยไมถงหนงบาท กฎหมายก าหนดใหไมตองเสยภาษบ ารงทองทส าหรบทดนแปลงนน

ตามบทบญญตมาตรา 35 ไดก าหนดใหผมหนาทเสยภาษบ ารงทองทช าระภาษบ ารงทองทภายในเดอนเมษายนของทกป แตเมอพจารณาบทบญญตตามมาตรา 35 วรรคทาย และมาตรา 36 แลวจะเหนไดวาไดมการก าหนดขอยกเวนของระยะเวลาการช าระภาษบ ารงทองทไว 2 ประการทมการก าหนดเวลาช าระแตกตางกน

(ก) การก าหนดขอบระยะเวลาการช าระภาษไวแนนอน โดยใหตองช าระภาษบ ารงทองทภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงการประเมน แบงไดเปน 2 กรณ (มาตรา 32 - 33)

- กรณเปนเจาของทดนทไดมการเปลยนแปลงการใชทดนอนเปนเหตใหการลดหยอนเนอทดนตามมาตรา 22 หรอมเหตอนทท าใหอตราภาษบ ารงทองทเปลยนแปลงไป (มาตรา 32)

- กรณทเจาพนกงานประเมนไมอาจค านวณภาษบ ารงทองทและแจงการประเมนภายในเดอนมนาคม กฎหมายจงใหแจงการประเมนไดภายหลงก าหนดเวลาดงกลาว (มาตรา 33 วรรคทาย)

(ข) การก าหนดใหสามารถขยายหรอเลอนก าหนดเวลาช าระภาษบ ารงทองทไดตามความจ าเปนแกกรณ ตามมาตรา 36 กลาวคอใหอ านาจผวาราชการจงหวดประกาศขยายหรอเลอนก าหนดเวลาช าระภาษบ ารงทองทออกไปไดอกตามความจ าเปนแกกรณ

(6) ภาษคางช าระ

พระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 ไดก าหนดลกษณะหลกเกณฑและเงอนไขการรบภาระภาษคางช าระ ตลอดจนขอบเขตอ านาจของพนกงานเจาหนาทในการด าเนนการไวไวในมาตรา 38 - 43 ดงน

(ก) ลกษณะและผลทางกฎหมายของภาษทคางช าระ

ตามบทบญญตมาตรา 38 ไดก าหนดลกษณะของการอยในขายของภาษคางช าระ หมายถงกรณเมอเจาพนกงานประเมนไดแจงหรอประกาศการประเมนภาษแลว แตผเสยภาษยงไมไดน าเงนคาภาษไปช าระภายในระยะเวลาทกฎหมายก าหนด ซงถอวาเปนภาษบ ารงทองทคางช าระ

54

(ข) หลกเกณฑและเงอนไขการรบภาระภาษคางช าระ

ตามบทบญญตมาตรา 39 ไดก าหนดภาระภาษของผรบโอนทรพยสนประเภททดนไว ใหตองมหนาทรวมกบเจาของทดนเดมเสยภาษบ ารงทองทคางช าระเพยงเวลาไมเกนหาปรวมปสดทายทมการเปลยนแปลงเจาของทดน แตหากการคางช าระนนเปนเวลาเกนหาปกใหอยในความรบผดของเจาของทดนเดม

(ค) ขอบอ านาจของเจาพนกงานเจาหนาทเกยวกบภาษคางช าระ

ตามบทบญญตมาตรา 40 - 42 ไดก าหนดขอบอ านาจของเจาพนกงานในการเรงรดภาษบ ารงทองท และการด าเนนการในกรณเจาของทดนหรอผเกยวของไมปฏบตตาม ไมวาเปนการ เขาไปในทดน หรอการยด อายด ขายทอดตลาดทรพยสน ทงน กฎหมายไดใหอ านาจเจาพนกงาน ในอนทจะออกค าสงยด อายดหรอถอนค าสงยด อายดได โดยกฎหมายไดก าหนดขอบอ านาจการเรงรดภาษบ ารงทองทคางช าระ 2 ประการ ไดแก

- การออกหนงสอเรยกเจาของทดนหรอบคคลทเกยวของเพอมาใหถอยค าหรอสงเอกสารบญชมาใหท าการตรวจสอบ

- การออกค าสงใหเจาของทดนหรอบคคลทเกยวของตองปฏบตการบางประการเพยงเทาทจ าเปนแกการเรงรดภาษบ ารงทองทคางช าระ

ในการใชอ านาจออกค าสงยด อายดหรอขายทอดตลาดทรพยสนของผตองรบผดช าระภาษบ ารงทองทคางช าระนน ตามมาตรา 41 ไดก าหนดใหนายอ าเภอหรอนายกเทศมนตร สามารถออกค าสงเปนหนงสอยด อายด ขายทอดตลาดทรพยสนได หากผวาราชการจงหวดไดอนญาต เปนหนงสอใหกระท าได แตทงนหามการขายทอดตลาดอสงหารมทรพยในระหวางระยะเวลาทใหอทธรณตามมาตรา 49 หรอมาตรา 52 รวมถงตลอดเวลาทอยระหวางท าการพจารณาและวนจฉยอทธรณทยง ไมถงทสด ซงในการออกค าสงยดจะกระท าไดเมอเจาพนกงานไดมการสงค าเตอนเปนหนงสอใหเจาของทดนช าระภาษบ ารงทองททคางช าระทราบลวงหนาไมนอยกวา 7 วน นบแตวนทไดรบหนงสอนน โดยวธการสงหนงสอตามมาตรา 12 นอกจากนน ตามมาตรา 41 วรรคทาย ยงไดก าหนดใหน าวธการส าหรบการยด อายด ขายทอดตลาดทรพยสนทบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม เพอใหไดรบช าระภาษบ ารงทองทคาง ช าระนน

55

(7) การระงบขอพพาททางภาษ

ในกรณทไดมการประเมนภาษบ ารงทองทใหเจาของทดนตองช าระภาษแกองคกรปกครองสวนทองถนแลว หากเจาของทดนไมเหนดวยกบการประเมนภาษของเจาพนกงานยอมมสทธทจะอทธรณการประเมนได โดยอาจแยกพจารณาได 2 ขนตอน ไดแก ขนตอนการคดคานการประเมนภาษฝายปกครอง และขนตอนการอทธรณตอศาลภาษอากร

(ก) การคดคานการประเมนภาษของฝายปกครอง

หากกรณทเจาของทดนไดรบการแจงการประเมนภาษบ ารงทองทแลวไมเหนดวยกบการประเมน ยอมมสทธอทธรณการประเมนภาษตอบคคลทกฎหมายก าหนดได ไดแก กรณการประเมนภาษของเจาพนกงานประเมนในเขตกรงเทพมหานคร กใหอทธรณการประเมนตอ ผวาราชการกรงเทพมหานคร แตในกรณทการประเมนเกดขนในจงหวดอนกใหอทธรณการประเมนตอผวาราชการจงหวดภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงการประเมน โดยตองยนอทธรณตอเจาพนกงานประเมนทองททมการประเมนนน ตามหลกเกณฑทก าหนดในมาตรา 49

และหากผอทธรณไดรบการวนจฉยแลวไมเหนดวย กสามารถอทธรณค าวนจฉยนนตอศาลไดภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยอทธรณ แตหากเปนกรณการยกอทธรณโดยผวาราชการจงหวด เนองจากผอทธรณไมปฏบตตามหนงสอเรยกหรอไมยอมใหถอยค าโดยไมมเหตผลอนสมควรตามมาตรา 50 ผอทธรณกไมมสทธอทธรณค าวนจฉยของผวาราชการตอศาลได ทงนการอทธรณดงกลาวไมเปนการทเลาการเสยภาษแตอยางใด เวนแตผอทธรณจะไดรบอนมตจากผวาราชการจงหวดใหรอค าวนจฉยอทธรณ หรอค าพพากษาของศาล

(ข) การคดคานการประเมนภาษตอศาล

หากกรณทเจาของทดนไดรบการแจงการวนจฉยอทธรณการประเมนภาษบ ารงทองทของผวาราชการแลวไมเหนดวยกบค าวนจฉยอทธรณ สามารถยนอทธรณค าวนจฉยของผวาราชการจงหวดตอศาลไดภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยอทธรณ ตามบทบญญตในมาตรา 52 ทงน ตามบทบญญตในมาตรา 51 ไดก าหนดใหผวาราชการจงหวดตองแจงค าวนจฉยอทธรณเปนหนงสอไปยงผอทธรณและเจาพนกงานประเมนภาษ เพอใหทงสองฝายไดทราบผลแหงค าวนจฉยอทธรณดวย เพอใหด าเนนการตามขนตอนตามกฎหมายตอไป อยางไรกตาม การฟองรองด าเนนคดตอศาลนน ผอทธรณไมจ าตองช าระคาภาษบ ารงทองทกอนการฟองรองด าเนนคด ซงแตกตางกบการฟองรองด าเนนคดภาษโรงเรอนและทดนทกฎหมายก าหนดใหตองช าระคาภาษอากรกอน ตามบทบญญตมาตรา 39 แหงพระบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ.2475

56

3.3.3 การจดเกบภาษปาย ตามพระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510

การจดเกบภาษปายเปนอ านาจหนาทโดยตรงขององคกรปกครองสวนทองถนทจะตองด าเนนการจดเกบจากปายทตดตงอยในเขตพนทของตน โดยอาศยอ านาจตามพระราชบญญตภาษปาย พ.ศ.2510 ซงเรมใชบงคบตงแตวนท 1 มกราคม 2511 เปนตนมา และเนองจากองคกรปกครองสวนทองถนอยภายใตสงกดกระทรวงมหาดไทย กฎหมายจงไดบญญตใหรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยเปนผรกษาการตามพระราชบญญตน และมอ านาจออกกฎกระทรวงเพอใหมการปฏบตการใหเปนไปตามพระราชบญญตน

พระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510 ไดก าหนดบทบญญตเกยวกบการจดเกบภาษไว สามารถจ าแนกไดดงน

(1) ลกษณะของภาษปาย

ภาษปาย เปนภาษทจดเกบจากปายทแสดงชอ ยหอ หรอเครองหมายทใชในการประกอบการคา หรอประกอบกจการอนเพอหารายได หรอโฆษณาการคา หรอกจการอนเพอรายได ไมวาจะแสดงหรอโฆษณาไวในทวตถใดๆ ดวยตวอกษร ภาพหรอเครองหมายอน เชน แกะสลก จารกหรอท าใหปรากฏดวยวธอน

(2) ผมหนาทเสยภาษปาย

ตามบทบญญตมาตรา 7 แหงพระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510 ไดก าหนดใหเจาของปายเปนผมหนาทเสยภาษปาย หากกรณทหาเจาของปายไมไดใหผครอบครองปาย เจาของหรอ ผครอบครองอาคารหรอทดนทปายนนตดตงหรอแสดงอยเปนผมหนาทเสยภาษตามล าดบ และไดก าหนดใหเจาของปายตามมาตรา 8 ไดรบการยกเวนไมตองเสยภาษปาย

(3) อตราภาษปาย

อตราภาษปายเปนไปตามอตราทก าหนดไวในกฎกระทรวงซงปจจบนก าหนดอตราภาษปายไวดงน

1. ปายทมอกษรไทยลวน อตรา 3 บาท ตอ 500 ตารางเซนตเมตร

2. ปายทมอกษรไทยปนกบอกษรตางประเทศและหรอปนกบภาพและ เครองหมายอน ใหคดอตรา 20 บาท ตอ 500 ตารางเซนตเมตร

3. ปายทไมมอกษรไทย หรอปายทมอกษรไทยบางสวนหรอทงหมดอยใตหรออกษรต ากวาอกษรตางประเทศ ใหคดอตรา 40 บาท ตอ 500 ตารางเซนตเมตร

57

ซงหากปายใดเมอค านวณแลวมภาษตองเสยต ากวา 200 บาท ใหเสย 200 บาท และปายไมวาจะมรปรางหรอลกษณะอยางไร ใหค านวณพนทปาย ดงน

(ก) ถาเปนปายทมขอบเขตก าหนดได ใหเอาสวนทกวางทสด คณดวยสวนทยาวทสดของขอบเขตปายเปนตารางเซนตเมตร

(ข) ถา เ ปนปายไม มขอบเขตก าหนดได ใหถอวา ตวอกษร ภาพ หรอเครองหมายทอยรมสดเปนขอบเขตส าหรบสวนกวางทสดแลวค านวณตาม (ก)

ซงในทางปฏบตเจาหนาทจะคดภาษโดยการค านวณหาพนทของปายเปนตารางเซนตเมตรแลวคณดวยอตราภาษตามประเภทของปาย

(4) ขนตอนการประเมนภาษและการแจงการประเมนภาษ

ตามบทบญญตมาตรา 12 - 13ไดก าหนดใหเจาของปายเปนมหนาทยนแบบแสดงรายการภาษปายภายในเดอนมนาคมของป ซงหากกรณเจาของปายอยนอกประเทศไทยใหผแทนหรอตวแทนเปนผมหนาทยนแบบแสดงรายการภาษปายแทนเจาของปาย กรณเจาของปายตาย เปนผ ไมอย เปนคนสาบสญ เปนคนไรความสามารถหรอเสมอนไรความสามารถ ใหผจดการมรดก ผครอบครองทรพยมรดกไมวาจะเปนทายาทหรอผอน ผจดการทรพยสน ผอนบาลหรอผพทกษ แลวแตกรณ มหนาทยนแบบแสดงรายการภาษปายแทนเจาของปาย

โดยการยนแบบแสดงรายการภาษปายใหผมหนาทยนแบบแสดงรายการภาษปายยนตอพนกงานเจาหนาท ณ ส านกงานองคกรปกครองสวนทองถนทปายนนตดตงหรอแสดงอยในเขตขององคกรปกครองสวนทองถนนน หรอสถานทอนทผบรหารทองถนก าหนด โดยประกาศหรอโฆษณาใหทราบ ตามทบญญตไวในมาตรา 15

และเนองจากเพอใหการประเมนมความถกตองสมบรณและเปนธรรมส าหรบผเส ยภาษ บทบญญตของกฎหมายจงไดใหอ านาจพนกงานเจาหนาททจะปฏบตตามกฎหมายเพอใหไดขอมลเกยวกบปายทตองเสยภาษ ดงน

1. เขาไปในสถานทประกอบกจการคา ในระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตกหรอในเวลาท าการ เพอตรวจสอบดวามหนาทเสยภาษปายไดมการปฏบตถกตองตามกฎหมายหรอไม

2. ออกหนงสอเรยกผมหนาทเสยภาษปายมาใหถอยค าหรอใหสงบญชหรอเอกสารเกยวกบภาษปายมาตรวจสอบ

58

3. หากเจาของปายมไดยนแบบแสดงรายการภาษปาย หรอยนแลวแตไมถกตอง พนกงานเจาหนาทมอ านาจทจะประเมนภาษปายยอนหลงไดไมเกน 5 ป นบแตวนทพนกงานเจาหนาทแจงการประเมน

ในกรณทไมมผยนแบบแสดงรายการภาษปายส าหรบปายใด และพนกงานเจาหนาทไมอาจหาตวผมหนาทยนภาษปายนนได ตามบทบญญตตามมาตรา 18 ใหถอวาผครอบครองปายนนเปนผ มหนาทเสยภาษปายดงกลาว และหากกรณทพนกงานเจาหนาทไมอาจหาตวบคคล ผครอบครองปายได กใหถอวาเจาของหรอผครอบครองอาคารหรอทดนทปายนนตดตงหรอแสดงอย เปนผมหนาทเสยภาษ พนกงานเจาหนาทจงมอ านาจแจงการประเมนไปใหบคคลดงกลาว ใหช าระภาษปายได

(5) หลกเกณฑและวธการช าระภาษ

ตามบทบญญตมาตรา 18 - 19 ก าหนดใหผมหนาทเสยภาษปายจะตองช าระคาภาษ ทพนกงานเจาหนาทไดประเมนและไดมการแจงการประเมนใหทราบ ตอพนกงานเจาหนาท ณ สถานททไดยนแบบแสดงรายการภาษปายไว หรอสถานทอนใดทพนกงานเจาหนาทไดก าหนดไว ภายใน 15 วน นบแตทไดรบแจงการประเมน ซงผมหนาทเสยภาษปายสามารถช าระภาษโดยวธการสงธนาณตหรอตวแลกเงนของธนาคารทสงจายเงนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนทางไปรษณยลงทะเบยนแทนการช าระเงนตอเพนกงานเจาหนาทกได โดยใหถอวาวนทมการสงดงกลาวเปนวนทมการช าระภาษ

(6) ภาษคางช าระ

ภาษปายทพนกงานเจาหนาทไดแจงการประเมนแลว ถาไมมการช าระภายในก าหนด ซงบทบญญตมาตรา 20 และมาตรา 21 ใหถอเปนภาษคางช าระ และใหผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน มอ านาจออกค าสงยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผมหนาทเสยภาษเพอใหไดรบเงนภาษปายทคางช าระ ทงน โดยใหน าวธการในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง วาดวยเรอง ยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสนมาใชปฏบตโดยอนโลม

(7) การระงบขอพพาททางภาษ

(ก) การคดคานการประเมนภาษของฝายปกครอง

กรณหากผมหนาทเสยภาษปายไดรบแจงการประเมนภาษปายแลว และเหนวาการประเมนไมถกตอง สามารถยนอทธรณการประเมนภาษตอผบรหารทองถนได ภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบแจงการประเมน ซงในการพจารณาอทธรณดงกลาวผบรหารทองถนมอ านาจออกค าสง

59

เปนหนงสอเรยกผอทธรณมาใหถอยค าหรอใหสงเอกสารอนสมควรเพอประกอบการพจารณาอทธรณได และหากผอทธรณไมปฏบตตามหนงสอเรยก หรอไมยอมใหถอยค าโดยไมมเหตอนสมควร ผบรหารทองถนมอ านาจยกอทธรณนนได ซงการอทธรณดงกลาวไมเปนเหตใหทเลาการเสยภาษปาย เวนแต จะไดรบอนญาตจากผบรหารทองถนใหรอค าวนจฉยอทธรณหรอค าพพากษาของศาล ตามมาตรา 30 - 31

(ข) การคดคานการประเมนภาษตอศาล

หากกรณทผมหนาทเสยภาษปายไดรบการแจงการวนจฉยอทธรณการประเมนปายของผบรหารทองถนแลวไมเหนดวยกบค าวนจฉยอทธรณ สามารถยนอทธรณค าวนจฉยของผบรหารทองถนตอศาลไดภายใน 30 วน นบแตวนทไดรบแจงค าวนจฉยอทธรณ ตามบทบญญตในมาตรา 33 ทงน ตามบทบญญตในมาตรา 32 ไดก าหนดใหผบรหารทองถนตองแจงค าวนจฉยอทธรณเปนหนงสอไปยงผอทธรณไดทราบผลแหงค าวนจฉยอทธรณดวย เพอใหด าเนนการตามขนตามกฎหมายตอไป

3.4 ทมาของอ านาจขององคกรปกครองสวนทองถนในการใชมาตรการบงคบทางปกครอง กรณ การบงคบช าระหนภาษทองถน

เมอองคกรปกครองสวนทองถนไดมการแจงการประเมนภาษโรงเรอนและทดนภาษบ ารงทองท หรอภาษปายใหผรบประเมนซงมหนาทเสยภาษภายในระยะเวลาทก าหนดซงถอเปนค าสงทางปกครองทก าหนดใหช าระเงน และหากผมหนาทเสยภาษไมช าระคาภาษภายในระยะเวลาทก าหนดหรอช าระไมครบถวน ใหถอวามกรณมภาษคางช าระ เมอองคกรปกครองสวนทองถนไดมแจงแจงเตอนใหปฏบตตามค าสงครบ 2 ครง ตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 แลว องคกรปกครองสวนทองถนอาจใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยการยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสนของลกหนผคางช าระภาษเพอน าเงนมาช าระเปนคาภาษ โดยอาศยอ านาจตามกฎหมายดงตอไปน

3.4.1 อ านาจตามพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475

ในการปฏบตงานตามพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 ไดใหอ านาจผบรหารทองถนซงไดแก กรงเทพมหานคร เทศบาลเมองพทยา เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด องคการบรหารสวนต าบล ใหมอ านาจแตงตงพนกงานเจาหนาทและพนกงานเกบภาษ เพอด าเนนการตามพระราชฉบบน อกทงในกรณทมการคางช าระภาษโรงเรอนและทดนในทองถน

60

ผบรหารทองถนมอ านาจในการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามค าสงทางปกครองทก าหนดใหช าระเงน ดงน

มาตรา 4427 “ถาไมไดมการช าระภาษและเงนเพมภายในสเดอนตามมามาตรา 43 ใหผบรหารทองถนมอ านาจออกค าสงเปนหนงสอใหยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนของผซงคางช าระคาภาษเพอน าเงนมาช าระเปนคาภาษ เงนเพม คาธรรมเนยม และคาใชจายโดยมตองขอใหศาลสงหรอออกหมายยด

การยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนตามวรรคหนง ใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลม”

3.4.2 อ านาจตามพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508

ในการปฏบตงานตามพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 ไดใหอ านาจนายอ าเภอหรอนายกเทศมนตร โดยไดนบอนญาตเปนหนงสอจากผวาราชการ มอ านาจแตงตงพนกงานเจาหนาทและพนกงานเกบภาษ เพอด าเนนการตามพระราชบญญตฉบบน อกทงในกรณทมการคางช าระภาษบ ารงทองทในทองถน ผบรหารทองถนมอ านาจในการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามค าสงทางปกครองทก าหนดใหช าระเงน ดงน

มาตรา 4128 “ทรพยสนของผตองรบผดช าระภาษบ ารงทองทคางช าระ อาจถกยด อายด หรอขายทอดตลาดเพอน า เ งนมาช าระภาษบ ารงทองทคางช าระ โ ดยใหนายอ าเภอหรอนายกเทศมนตรมอ านาจออกค าสงเปนหนงสอยด อายด หรอขายทอดตลาดได แตค าสงเชนวานนจะออกไดกแตโดยไดรบอนญาตเปนหนงสอจากผวาราชการจงหวด

27 มาตรา 44 พระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตภาษ

โรงเรอนและทดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2543. หมายเหต - เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2543 คอ เนองจาก

พระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. 2537 ก าหนดใหองคการบรหารสวนต าบลเปนราชการสวนทองถนเพมขนอกประเภทหนง สมควรแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยภาษโรงเรอนและทดน เพอใหครอบคลมถงการเกบภาษโรงเรอนและทดนในเขตองคการบรหารสวนต าบล นอกจากนโดยทถอยค าเกยวกบราชการสวนทองถนในกฎหมายวาดวยภาษโรงเรอนและทดนมใชอยหลายค าตามรปแบบของราชการสวนทองถนทมอยหลากหลาย สมควรปรบปรงถอยค าดงกลาวเพอใหครอบคลมถงราชการสวนทองถนทกประเภท จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

28 มาตรา 41 พระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508.

61

การขายทอดตลาดอสงหารมทรพยจะกระท ามไดในระหวางระยะเวลาทใหอทธรณไดตาม มาตรา 49 หรอมาตรา 52 และตลอดเวลาทท าการพจารณาและวนจฉยอทธรณดงกลาวยงไมถงทสด

ค าสงยดจะกระท าไดกตอเมอไดสงค าเตอนเปนหนงสอใหเจาของทดนช าระภาษบ ารงทองทคางช าระทราบลวงหนาไมนอยกวาเจดวนนบแตวนทไดรบหนงสอนนโดยวธการสงหนงสอตามมาตรา 12

วธการยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนเพอใหไดรบช าระภาษบ ารงทองทคางช าระนน ใหน าวธการในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชโดยอนโลม”

3.4.3 อ านาจตามพระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510

ในการปฏบตงานตามพระราชบญญตภาษภาษปาย พ.ศ. 2510 ไดใหอ านาจผบรหารทองถนซงไดแก กรงเทพมหานคร เทศบาลเมองพทยา เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด องคการบรหารสวนต าบล ใหมอ านาจแตงต งพนกงานเจาหนาทและพนกงานเกบภาษ เพอด าเนนการตามพระราชบญญตฉบบน อกท งในกรณทมการคางช าระภาษภาษปายในทองถน ผบรหารทองถนมอ านาจในการใชมาตรการบงคบทางปกครองตามค าสงทางปกครองทก าหนดใหช าระเงน ดงน

มาตรา 2129 “ใหผบรหารทองถนมอ านาจออกค าสงเปนหนงสอใหยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผเสยภาษปายทคางช าระ เพอน าเงนมาช าระคาภาษปาย คาธรรมเนยมและคาใชจายโดยมตองขอใหศาลสงหรอออกหมายยด ทงน ตามระเบยบทรฐมนตรก าหนด

การยดทรพยสนจะกระท าไดตอเมอไดสงค าเตอนเปนหนงสอใหผมหนาทเสยภาษปายช าระภาษปายทคางช าระภายในก าหนดไมนอยกวาเจดวนนบแตวนทรบหนงสอนน

29 มาตรา 21 พระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตภาษปาย (ฉบบท 3)

พ.ศ. 2543. หมายเหต - เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตภาษปาย (ฉบบท 3) พ.ศ. 2543 คอ โดยทพระราชบญญต

ภาษปาย พ.ศ. 2510 ไดใชบงคบมาเปนเวลานานแลว สมควรปรบปรงบทบญญตวาดวยการยกเวนภาษ การก าหนดอตราภาษ การยนแบบแสดงรายการภาษ การประเมนภาษ การช าระภาษ การบงคบช าระภาษคาง การคนเงนคาภาษอตราเงนเพม และการอทธรณ ตลอดจนปรบปรงบทก าหนดโทษใหสอดคลองกบสภาพการณและสภาวะเศรษฐกจปจจบนหรอ ใหเหมาะสมยงขน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

62

การขายทอดตลาดทรพยสนจะกระท ามไดในระหวางระยะเวลาอทธรณตามมาตรา 30 มาตรา 31 มาตรา 32 หรอมาตรา 33 เวนแตทรพยสนนนจะเปนของเสยงาย

วธการยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสน เพอใหไดรบช าระภาษปายทคางช าระ ใหน าวธการในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาบงคบใชโดยอนโลม”

3.3.4 อ านาจตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

มาตรา 5630 “เจาหนาทผท าค าสงทางปกครองมอ านาจทจะพจารณาใชมาตรการบงคบทางปกครองเพอใหเปนไปตามค าสงของตนไดตามบทบญญตในสวนน...”

มาตรา 5731 “ค าสงทางปกครองทก าหนดใหผใดช าระเงนถาถงก าหนดแลวไมมการช าระโดยถกตองครบถวน ใหเจาหนาทมหนงสอเตอนใหผนนช าระภายในระยะทก าหนดแตตองไมนอยกวาเจดวนถาไมมการปฏบตตามค าเตอน เจาหนาทอาจใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยการยดหรออายดทรพยสนของผนนและขายทอดตลาดเพอช าระเงนใหครบถวน

วธการยด การอายดและการขายทอดตลาดทรพยสนใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลม สวนผทมอ านาจสงยดหรออายดหรอขายทอดตลาดใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง”

3.4.5 อ านาจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

ตามมาตรา 44 แหงพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475, มาตรา 41 แหงพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 และมาตรา 21 แหงพระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510 บญญตใหผบรหารทองถนมอ านาจออกค าสงเปนหนงสอใหยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผเสยภาษทคางช าระ เพอน าเงนมาช าระคาภาษ คาธรรมเนยมและคาใชจายโดยมตองขอใหศาลสงหรอออกหมายยด โดยวธการยด การอายดและการขายทอดตลาดทรพยสนใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลม อกทงตามมาตรา 56 และมาตรา 57 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กไดบญญตใหผท าค าสงทางปกครอง มอ านาจทจะพจารณาใชมาตรการบงคบทางปกครองเพอใหเปนไปตามค าสงของตนได โดยค าสงทางปกครองในการก าหนดใหผคางช าระภาษตองช าระภาษถอเปนค าสงทก าหนดใหมการช าระเงน ดงนน ผท าค าสงทางปกครองจงอาจใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยการยดหรออายดทรพยสน

30 พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 56. 31 พระราชบญญตเดยวกน, มาตรา 57.

63

ของผคางช าระภาษและขายทอดตลาดเพอน าเงนมาช าระภาษใหครบถวน ซงกไดก าหนดใหวธ การยด การอายดและการขายทอดตลาดทรพยสนใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลมเชนกน

ซงในปจจบนยงคงเปนปญหาเกยวกบความไมชดเจนของบทบญญตมาตรา 57 ดงกลาว ทไมไดก าหนดรายละเอยดของหลกเกณฑในการใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยการยด อายด และการขายทอดตลาดไว และปญหาการปรบใชวธการยด อายด และการขายทอดตลาดทรพยสนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงกบการบงคบทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 วาการใหใชประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงในการยด อายด และการขายทอดตลาดทรพยสนโดยอนโลมนน มความหมายวาอยางไร เนองจากการยด การอายด และการขายทอดตลาดทรพยสนประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงเปนการด าเนนการของ เจาพนกงานบงคบคดซงเปนเจาพนกงานทไดรบแตงตงโดยอ านาจของศาลและเปนการบงคบคด ใหเปนไปตามค าสงของศาล ดงนนอ านาจในการด าเนนการและขนตอนการด าเนนการในบางกรณจงอาจถอเปนอ านาจเฉพาะของการด าเนนการบงคบคดตามค าสงศาลเทานน

3.4.6 ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวย การยด การอายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนของผคางช าระภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2512

เนองจากพระราชบญญตภาษบ ารงทองท พ.ศ. 2508 ไดก าหนดใหนายอ าเภอหรอนายกเทศมนตรมอ านาจออกค าสงในการยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนของผตองรบผดช าระภาษบ ารงทองทคางช าระ ตลอดจนวธการยด ยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสน จงไดก าหนดระเบยบนขนเพอใหมการปฏบตเปนไปโดยถกตองตามกฎหมาย และส าเรจเรยบรอยดวยด โดยไดก าหนดวธการยด อายด และขายทอดตลาดไว ดงน

ขอ 3 “วธการยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนเพอน าเงนมาช าระภาษบ า รงทองทคางช าระ ใหน าวธการในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม”

3.4.7 ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวย การยด การอายด และขายทอดตลาดทรพยสนขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2551 ( แกไขเพมเตมถงฉบบท 2 พ.ศ. 2555)

ตามพระราชบญญตภาษโรงเรอนและทดน พ.ศ. 2475 แหงพระราชบญญตภาษปาย พ.ศ. 2510 ไดก าหนดใหผบรหารทองถนมอ านาจออกค าสงในการยด อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนของผตองรบผดช าระภาษโรงเรอนและทดน และภาษปายทคางช าระ ดงนน เพอใหการการยด

64

อายด หรอขายทอดตลาดทรพยสนขององคปกครองสวนทองถนด าเนนการเปนไปตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง และพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 จงไดก าหนดระเบยบนขนเพอด าเนนการดงกลาว

3.4.8 กฎกระทรวงฉบบท 9 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกรอง พ.ศ. 2539

ตามมาตรา 6 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกรอง พ.ศ. 2539 ไดใหอ านาจนายกรฐมนตรออกกฎกระทรวงและประกาศ เพอใหมการปฏบตตามพระราชบญญตดงกลาว นายกรฐมนตรจงไดออกกฎกระทรวงฉบบท 9 (พ.ศ. 2542) เพอการปฏบตตาม มาตรา 57 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกรอง พ.ศ. 2539 วาดวยเรองอ านาจหนาทของเจาหนาทผใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยวธการยดหรออายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผอยใตบงคบของค าส งทางปกครองใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง โดยกฎกระทรวงฉบบน ไดก าหนดใหอ านาจเกยวกบเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถน ดงน

ขอ 1 “การใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยวธการยดหรออายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผอยใตบงคบของค าสงทางปกครอง ใหเปนอ านาจของเจาหนาท ดงตอไปน

(5) ผวาราชการกรงเทพมหานคร นายกเทศมนตร นายกองคกรบรหารสวนจงหวดหรอปลดเมองพทยา ในกรณทผท าค าสงทางปกครองเปนเจาหนาทในสงกดของกรงเทพมหานคร เทศบาลนคร เทศบาลเมอง องคการบรหารสวนจงหวด หรอเมองพทยา แลวแตกรณ

(6) ผบรหารหรอคณะผบรหารทองถนอนนอกจาก (5) โดยความเหนชอบของผวาราชการจงหวด ในกรณทผค าสงทางปกครองเปนเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน”

ขอ 2 “ในกรณทเจาหนาทผมอ านาจตามขอ 1 เปนผท าค าสงทางปกครอง ใหเจาหนาทดงกลาว แลวแตกรณเปนผมอ านาจสงยดหรออายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผอยในบงคบทางปกครอง”

ดงนน จงสามารถกลาวโดยสรปไดวาเมอองคกรปกรองสวนทองถนมอ านาจหนาท ในการบรหารการจดเกบภาษประเภทตางๆโดยอาศยอ านาจตามกฎหมายในการด าเนนการ ตงแต ในขนตอนกระบวนการการส ารวจ การประเมน การจดเกบ การพจารณาอทธรณ และการบงคบช าระภาษ โดยหากไดด าเนนการอยางถกตองตามขนตอนของกฎหมายทใหอ านาจการจดเกบภาษและขนตอนตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 แลว หากกรณยงคงมภาษ

65

คางช าระ องคกรปกครองสวนทองถนกสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยวธการยด อายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผคางช าระภาษไดโดยอาศยอ านาจตามกฎกระทรวง ระเบยบ และพระราชบญญตดงก ล าวขา งตน ท ง น หาก เ ปนองคกรปกครองสวนทอง ถนประ เภทกรงเทพมหานคร เทศบาลนคร เทศบาลเมอง หรอเมองพทยา ทมผคางช าระภาษโรงเรอนและทดน ภาษบ ารงทองท หรอภาษปาย ผวาราชการกรงเทพมหานคร นายกเทศมนตร นายกหรอปลดเมองพทยา แลวแตกรณ กสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยวธการยดหรออายด และ ขายทอดตลาดทรพยสนของผอยคางช าระภาษไดเอง ตามทก าหนดไวในกฎกระทรวงฉบบท 9 (พ.ศ. 2542) ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกรอง พ.ศ. 2539 แตหากกรณ เทศบาลต าบล หรอองคการบรหารสวนต าบล ทมผคางช าระภาษ เมอประสงคจะใชมาตรการบงคบทางปกครองโดยวธการยดหรออายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผอยคางช าระภาษ ผบรหาร(นายกเทศมนตรต าบล หรอนายกองคการบรหารสวนต าบล) หรอคณะผบรหารทองถนจ าตองไดรบความเหนชอบของผวาราชการจงหวดกอน จงจะสามารถใชมาตรการบงคบทางปกครอง โดยวธการยดหรออายด และขายทอดตลาดทรพยสนของผอยคางช าระภาษโดยชอบได