วารรัก นลงงสุนราร์...

“โวหารรก” ในบทเพลงของสนทราภรณ

90 วารสารวชาการ มหาวทยาลยหอการคาไทย มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารวชาการ มหาวทยาลยหอการคาไทย มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ปท 38 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - มนาคม 2561

igures of Speech of Love in Suntaraporn Songs

Sunan Phakkhaphanon1,*

F

Abstract

Suntaraporn love-songs are remarkably written with elaborate use of figures of speech.

Fifty of Suntaraporn love-songs from the album “The Greatest of Suntaraporn Love Songs” were

analyzed in order to see how the figures of speech – simile and hyperbole – were used to convey

or depict the song meanings, pictures, and emotions. The findings reveal that the figures of

speech were used to 1) bless the beauty of the beloved woman, 2) promise to the beloved

one to be confident in love, and 3) depict separation from love leading to suffering, sadness,

and depression. Moreover, the use of figures of speech in Suntaraporn love-song relics is

selected in accordance with the literary conventions in three styles, as follows, a) to bless the

beauty of a woman, the song writers often compare her beauty to nature, individuals, or gods,

b) to convey the meaning of promise, simile was used to relate the words of promise to nature

and the concepts of Buddhism, and c) to depict the feelings of suffering, sadness, and

depression, caused by being separated from the beloved, simile was used to compare separation

to the lost in one’s life and nature.

Keywords: figures of Speech of Love, figures of speech, simile, hyperbole

1 Department of Thai Language for Communication, School of Humanities and Applied Arts, University of the

Thai Chamber of Commerce, Bangkok, Thailand.

* Corresponding author. E-mail: [email protected], [email protected]

สนนท ภคภานนท

91ปท 38 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - มนาคม 2561

วหารรก” ในบทเพลงของสนทราภรณ

สนนท ภคภานนท1,*

“โ

1 สาขาวชาภาษาไทยเพอการสอสาร คณะมนษยศาสตรและประยกตศลป มหาวทยาลยหอการคาไทย กรงเทพมหานคร

* Corresponding author. E-mail: [email protected], [email protected]

บทคดยอ

บทเพลงของสนทราภรณทมเนอหาเกยวกบความรกและความพศวาส เปนบทเพลงทมลกษณะเดน

ดานการใชภาษาในเชงเปรยบเทยบ ทเรยกวา “โวหารภาพพจน” จากการศกษาวเคราะหบทเพลงในอลบม

“ทสดของเพลงรก สนทราภรณ” จ�านวน 50 บทเพลง พบวา ผประพนธบทเพลงเลอกใชโวหารภาพพจนประเภท

อปมาและอตพจนเปนหลกในการสอความหมาย สอภาพ และสออารมณความรสก โดยแบงการวเคราะหไดเปน

3 ลกษณะใหญ ๆ คอ 1. ชมนาง: การชมความงามของหญงผเปนทรก 2. ค�ามนสญญา: ถอยค�าทสราง

ความมนใจในความรก และ 3. การพลดพราก: ความทกข ความโศกเศรา และความสะเทอนใจ การเลอกใช

โวหารภาพพจนมากลาวในเชงเปรยบเทยบสวนใหญเปนไปตามขนบในการแตงวรรณคดทมมาแตเดม กลาวคอ

ในการ “ชมนาง” ผประพนธมกเปรยบเทยบความงามของผหญงกบธรรมชาต บคคลหรอเทพเจา การถายทอด

“ค�ามนสญญา” มกเชอมโยงกบธรรมชาต และแนวคดทางพระพทธศาสนา สวนการสอใหเหนความทกข

ความโศกเศรา และความสะเทอนใจจาก “การพลดพราก” ผประพนธมกเปรยบเทยบกบชวตทสญสน และ

เปรยบเทยบกบสภาพความเปนไปของธรรมชาต

ค�ำส�ำคญ: โวหารรก โวหารภาพพจน อปมา อตพจน



บทน�า

บทเพลงเปนผลงานทเกดขนจากความคด

สรางสรรคของมนษยทไดรบการถายทอดและสบสาน

ตอเนองกนมา จงนบไดวาบทเพลงเปนมรดกทาง

สงคม ดงท Koohacharoen (2014, p. 77) กลาววา

“บทเพลงเปนผลผลตจากความคดรเรมสรางสรรค

ของมนษยและมการสบสานกนมาเปนเวลานาน จน

นบไดวาเปนมรดกทางสงคมอยางหนง...” บทเพลง

ของสนทราภรณเปนมรดกทางสงคมททรงคณคา

และไดรบการยกยองใหเปนบทเพลง “อมตะ” ซง

สบเนองมาจากการ “...สรางสรรคงานดานวรรณศลป

ไดวจตรบรรจง ดวยการใชภาษาอนไพเราะกนใจ

การใชถอยค�าทลกซง สามารถสรางจนตนาการของ

ผฟงเพลงไดชดเจน” (Sinseubphon, 2000, p. 579)

บทเพลงของสนทราภรณทไดรบความนยมจาก

ผฟงมหลากหลายประเภท บทเพลงทมเนอหาเกยวกบ

ความรกและความพศวาสเปนบทเพลงประเภทหนงท

สามารถ “เขาถง” อารมณและความรสกของผฟงได

อยางลกซง ซงเปนผลสบเนองมาจาก “...ความไพเราะ

สมบรณดวยรสของความหวาน ความเศราและความ

ฝน เพลงประเภทนแฟนเพลงสวนใหญตดอกตดใจ

เนอ ดวยความรกและพศวาสนนเปนธรรมชาตของ

มนษยอยแลว” (Kongrattanasomboon, ed., as

cited in Rapeesaeng, 2007, p. 18)

บทเพลงของสนทราภรณทมเนอหาเกยวกบ

ความรกและความพศวาสเปนบทเพลงทมลกษณะ

เดนดานการใชภาษา โดยเฉพาะการใชภาษาในเชง

เปรยบเทยบ ทเรยกวา “โวหารภาพพจน” ทสามารถ

สอความหมาย สอภาพ และสออารมณความรสก

ใหเกดขนในใจของผฟงไดอยางชดเจน

Chaisilwattana (2011, p. 21) ไดกลาวถง

ความหมายของ “โวหารภาพพจน” ไววา

โวหารภาพพจน (Figures of Speech) หมายถง

การใชภาษาเปรยบเทยบ ความหมายของ

ภาษาในโวหารภาพพจนจงไมตรงตามตวอกษร

สวนใหญจะใชลกษณะส�าคญของภาพพจน

ในการเปรยบเทยบ อนเปนวธการทจะท�าใหสง

ทลางเลอนในการสอสารมความชดเจนขน

โดยมกน�าไปเปรยบเทยบกบสงท ร จกกนด

อยแลว การใชโวหารภาพพจนจะท�าใหผรบ

สารเกดความรสกไดลกซงกวาการกลาวอยาง

ตรงไปตรงมา เพราะโวหารภาพพจนใหสนทรยะ

ทางอารมณ ดวยเปนภาษาทสรางสรรค ม

ความนาสนใจและจดประกายความคดและ

จนตนาการใหแกผรบสารไดเปนอยางด

จากความส�าคญดงกลาว ผวจยจงสนใจศกษา

วเคราะหการใชโวหารภาพพจนในบทเพลงทมเนอหา

เกยวกบความรกและความพศวาส ซงในบทความน

จะเรยกวา “โวหารรก” ในบทเพลงของสนทราภรณ

วตถประสงค

เพอศกษาวเคราะห “โวหารรก” ในบทเพลง

ของสนทราภรณ ซงเปนโวหารเปรยบเทยบทสามารถ

สอความหมาย สอภาพ และสออารมณความรสก

ทชดเจนแกผฟง ท�าใหผฟงเกดการรบรและเขาใจ

สามารถจนตนาการภาพและเกดอารมณความรสก

คลอยตามเรองราวความรกของ “ครก” ในบทเพลง

ไดอยางลกซง

ขอบเขตการวจย

ศกษาวเคราะห “โวหารรก” ในอลบม “ทสด

ของเพลงรก สนทราภรณ” ซงผลตและจดจ�าหนาย

โดยบรษท เมโทรแผนเสยง-เทป (1981) จ�ากด

จ�านวน 50 บทเพลง ไดแก กลอมนางนอน กลนแกว



กลนดอกโศก กลนราตร ของจต ขอพบในฝน

ขอใหเหมอนเดม ครวญถงเจา ครวญรก คดถง

ค�ารกค�าขวญ ใครจะรกเธอจรง จนนาง ใจรก ใจหาย

ฉนยงคอย ชะตาฟา ดวยรกจงรอ ดอกไมเมองเหนอ

ดาวประดบฟา เดอนดวงเดยว ด�าเนนทราย นวลปราง

นางหมอง นางฟาจ�าแลง บงน�ารก ปลกรก ปารชาต

พรจมพต พรพรหม พระจนทรวนเพญ พรกเจา

เพยงเงา ฟาคลมฝน ฟาหนาฝน ไมอยากจากเธอ

ยอดดวงใจ ยามดก รกเธอดวยใจ รกเอาบญ เสยดาย

บว เสยแรงคดถง เสยแรงรกใคร หนงนองนางเดยว

หนงนอยปอยผม หนงในดวงใจ หยาดฝนแหง

ความรก หวงเธอ หอมเสนหา อษาสวาท กรงเทพ

ราตร

วธด�าเนนการวจย

1. สบคนขอมลบทเพลงทมเนอหาเกยวกบ

ความรกและความพศวาสของสนทราภรณ ทมการ

จดท�าเปนอลบมเพลงเพอการจดจ�าหนาย

2. เลอกอลบมเพลงเกยวกบความรกและ

ความพศวาสเพอใชเปนกรณศกษา ในบทความวจยน

ใชอลบมเพลง “ทสดของเพลงรก สนทราภรณ”

3. สบคนเนอเพลงฉบบเตมของแตละบทเพลง

ในอลบมเพลง “ทสดของเพลงรก สนทราภรณ” จาก

เวบไซตบานคนรกสนทราภรณ

4. วเคราะห “โวหารรก” ในบทเพลงของ

สนทราภรณ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

เพอท�าใหทราบแนวทางการใช “โวหารรก”

ในบทเพลงของสนทราภรณ ซงสงผลตอการสราง

ความประทบใจและความเขาใจทลกซงในเนอหาของ

บทเพลง รวมทงกอใหเกดประโยชนแกผทสนใจศกษา

วเคราะหการใชโวหารภาพพจนในบทเพลง

ผลการศกษาวเคราะห

จากการศกษาวเคราะหบทเพลงทมเนอหา

เกยวกบความรกและความพศวาส ในอลบม “ทสดของ

เพลงรก สนทราภรณ” จ�านวน 50 บทเพลง พบวา

ผประพนธบทเพลงถายทอดเรองราวความรกและ

ความพศวาส โดยใช โวหารภาพพจน เ พอ สอ

ความหมาย สอภาพ และสออารมณความรสกทลกซง

ของ “ครก” ในบทเพลง แบงไดเปน 3 ลกษณะ

ใหญ ๆ ดงน

1. ชมนาง: การชมความงามของหญงผเปนทรก

2. ค�ามนสญญา: ถอยค�าทสรางความมนใจ

ในความรก

3. การพลดพราก: ความทกข ความโศกเศรา

และความสะเทอนใจ

ทงน การใชโวหารภาพพจนเพอสอเรองราว

ความรกและความพศวาสของ “ครก” ในบทเพลง

ผประพนธไดเลอกใชโวหารภาพพจนประเภทอปมา

และอตพจนเปนหลก

Suwanchomphu (2005, p. 216) ใหความ

หมายของภาพพจนทง 2 ประเภทไว ดงน

อปมา คอ การเปรยบเทยบสงหนงกบอก

สงหนงทโดยธรรมชาตแลวมสภาพทแตกตาง

กน แตมลกษณะเดนรวมกนและใชค�าทม

ความหมายวาเหมอนหรอคลาย เปนค�าแสดง

การเปรยบเทยบเพอเนนใหเหนจรงวา เหมอน

อยางไร ในลกษณะใด อตพจน คอ การกลาว

เกนจรง ซงเปนความรสกหรอความคดของ

ผกลาวทตองการย�าความหมายใหผฟงรสกวา



หนกแนนจรงจง ทงผกลาวและผฟงกเขาใจวา

มใชเปนการกลาวเทจ

ชมนาง: การชมความงามของหญงผเปน

ทรก

การ “ชมนาง” หรอการชมความงามของหญง

ผเปนทรกในบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรกและ

ความพศวาสของสนทราภรณ นบวามความส�าคญใน

ฐานะทเปนจดเรมตนของความรกระหวางผชายกบ

ผ หญง ผ ประพนธบทเพลงไดเลอกใชทงโวหาร

ภาพพจนประเภทอปมาและอตพจน เพอสอใหเหน

ภาพความงามของหญงผเปนทรก ผานสายตาและ

ความร สกของผ ชายในบทเพลง โดยสวนใหญ

ผประพนธยดขนบในการสอภาพความงามในลกษณะ

เดยวกบการ “ชมนาง” ในวรรณคดไทย

การใชโวหารภาพพจนในการ “ชมนาง” ตามท

ปรากฏในบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรกและ

ความพศวาส ผวจย พบวา ผประพนธบทเพลงนยม

เปรยบเทยบความงามของผหญงไวใน 2 ลกษณะ คอ

1. การเปรยบเทยบความงามของผหญงกบ

ธรรมชาต

2. การเปรยบเทยบความงามของผหญงกบ

บคคลหรอเทพเจา

การเปรยบเทยบความงามของผ หญงกบ

ธรรมชาต

ผประพนธบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรก

และความพศวาสของสนทราภรณ มกนยมสอภาพ

ความงามของผหญง “โดยการเปรยบเทยบกบธรรมชาต

ทมความใกลชดหรอเปนทร จกคนเคยกนดในชวต

ความเปนอย เพอใหผอานสามารถสรางมโนภาพได

จากประสบการณของตนทมตอธรรมชาตเหลานน”

(Manying, n.d.)

จากการศกษาวเคราะห ผวจย พบวา ผประพนธ

บทเพลงเลอกใชโวหารภาพพจนประเภทอปมาเพอสอ

ใหเหนภาพความงามของผหญง โดยการเปรยบเทยบ

กบ “ดวงจนทร” ซงเปนปรากฏการณทางธรรมชาต

ทอยบนทองฟาในเวลาค�าคน ดงตวอยางตอไปน

ช.ญ. บญหรอกรรมน�าแนวทางเดน แดนฟา

เกรนกรยมา

ช. งามแมนเดอนเหมอนดวงจนทรงาม

ญ. เดอนรทรามเมอยามแรมกลาย

ช. ใจรกเธอจนชวาวาย... (ม.จ.จกรพนธเพญศร

จกรพนธ : ชะตาฟา)

(ชาย) พระจนทรวนเพญลอยเดนสกาว

ทอแสงแพรวพราวพรางพนนภา

เหมอนดงนวลนองสวยสดจกหา

เปรยบดงจนทราสกสกาวพราวพราย

(สมศกด เทพานนท : พระจนทรวนเพญ)

พศโฉมเพยงโสมสวางหลา

ซาบอราซาจตพศวง

ดยงงามทรามสงวนนวลอนงค

งามทรวดทรงสารพดมดฤด (หมอมราชวงศ

กศทน สนทวงศ : เสยดายบว)

มองโสมสองมาดงพกตรสดาขวญใจ

เนตรนองวาบไวดงดาวบนฟา ฮ ฮอ

ลมพดรนรวยชวยชนผกา

พคดดงพาเจามาใหชม สมใจเพอคลงอาวรณ

(ชอม ปญจพรรค : รกเอาบญ)

จากตวอยางขางตนจะเหนไดวา ผประพนธ

บทเพลงมการหลากค�า “ดวงจนทร” เปน “เดอน”

“จนทรา” และ “โสม” เพอใหเกดความไพเราะและ

สอดรบกบลลาภาษาทเลอกใชในแตละบทเพลง การ



ทผประพนธบทเพลงเลอกใชโวหารภาพพจนประเภท

อปมาเพอสอใหเหนภาพความงามของผหญง โดย

เปรยบเทยบกบ “ดวงจนทร” ซงเปนทยอมรบโดย

ทวไปวาเปนปรากฏการณทางธรรมชาตในเวลาค�าคน

ทโดดเดนและงดงามดวยรปลกษณ ยอมท�าใหผฟง

สามารถจนตนาการภาพในเชงเปรยบกบใบหนาท

งดงามและชวนหลงใหลของผหญงไดอยางแจมชด

นอกจากน ในบางบทเพลง ผประพนธยงไดเลอก

ใชโวหารภาพพจนประเภทอตพจนเพอสอภาพความ

งามของหญงผเปนทรก ทงามยงกวา “ดวงจนทร”

ท�าใหภาพความงามมความชดเจนและโดดเดน

มากยงขน ดงตวอยาง

(ช) นงรามชางงามหนกหนา

ผองพกตรโสภาเจางามยงกวาดวงจนทร

ยงคดยงพศยงพรน

พะวงหลงผกพนแจมจนทรทฝากหทย

(ชอม ปญจพรรค : จนนาง)

นอกจากการเปรยบเทยบความงามของผหญง

กบ “ดวงจนทร” ดงกลาวแลว ผประพนธบทเพลง

ยงเปรยบเทยบความงามของผหญงกบ “ดอกไม”

อนเปนธรรมชาตทงดงามทงในเรองของกลนและ

รปลกษณ ผฟงเพลงจงสามารถจนตนาการภาพและ

เกดอารมณความรสกคลอยตามไดอยาง “เขาใจ”

และ “เขาถง” โดยผประพนธบทเพลงเลอกใชโวหาร

ภาพพจนประเภทอตพจนในการเปรยบเทยบ

ผประพนธบทเพลงนยมน�า “กลนหอม” ของ

ดอกไมมาใชในการเปรยบเทยบ เพอสอใหผฟงเพลง

สมผส “กลนแกม” ของหญงผเปนทรกรวมไปกบ

ผชายในบทเพลง โดยตวอยางทยกมาผประพนธเลอก

ใชค�าวา “บปผา” แทนค�าวา “ดอกไม”

ญ. ชนชวนเชย

ช. หอมเอยบปผา แกมเธอนนยงหอมยงกวา

ญ. อยนาหยกขา ชางมาเพอได...

(แกว อจฉรยะกล : ด�าเนนทราย)

หอมกลนร�าน�าปรงสแปรปรวน

หอมแกมนวลหอมอวลชนชวนเชยชม

หอมกวาผองบปผารนอารมณ

เสนหาหอมเกนขมสมจตเมอจมพตเจา

(สวสด ธงศรเจรญ : หอมเสนหา)

การทผ ประพนธสอใหเหนภาพความงามท

“ชวนสมผส” โดยเนนคณลกษณะทโดดเดนของ

ผหญงในเรองของ “กลนแกม” ทหอมยงกวากลน

หอมของดอกไมชนดใด ๆ จงกลาวไดวา นอกเหนอ

จากความงามในดานรปลกษณภายนอกของผหญงท

ผชายสามารถสมผสไดดวยสายตา อนเปนจดเรมตน

ของความรกแลว “กลนแกม” ของผหญงกถอเปน

องคประกอบทส�าคญของความงามทสามารถ “ผกมด

ใจ” ของผชายไดเปนอยางด

นอกจากน ในบางบทเพลงผ ประพนธ ยง

เปรยบเทยบ “กลนแกม” ของผหญงกบกลนหอมของ

ดอกไมบางชนด เพอสรางการรบรและสรางอารมณ

ความรสกรวมทชดเจนใหแกผฟงเพลงท “คนเคย”

กบกลนหอมของดอกไมชนดน นนกคอ กลนดอกแกว

ราตรแจมจนทรสวรรครมธาร

ดอกแกวเรมบานหอมกรนดวงมานปานใด

หอมยงแพนวลของแกวขวญใจ

หอมแกวครงใดหอมแกวฤทยกโลมไลชวน

(ธาตร : กลนแกว)

ดอกแกวเปนดอกไม “...สขาวพสทธและมกลน

หอมโชยชน...คนไทยจ�านวนมากนยมปลกดอกแกว

ประดบบานกนอยแลว” (Scented Citrus Flowers



(The Scent of the Orange Jasmine), 2011)

“กลนหอม” ของดอกแกว จงเปนกลนทผฟงจ�านวน

มากนาจะ “คนเคย” กนเปนอยางด เมอผประพนธ

บทเพลงเลอกใชโวหารภาพพจนประเภทอตพจน เพอ

กลาวชนชมในลกษณะเกนจรงวา “กลนแกม” ของ

หญงผเปนทรกของผชายในบทเพลงหอมยงกวากลน

ของดอกแกว การเปรยบเทยบในลกษณะนจงสามารถ

เชอมโยงจนตนาการของผฟงให “เขาถง” ภาพ

ความงามท “ชวนสมผส” ของผหญงไดโดยงาย

ในบางบทเพลงผประพนธไดน�า “ดอกไม” มา

เปรยบเทยบเพอสอใหเหนภาพความงามของผหญง

โดยเนนสอภาพเฉพาะบางสวนของรางกาย

เสยดายดอกบวงาม

แลดทรามสนศร

ความแฉลมสองแกมเทว

ขมสบวสดหมดงาม (หมอมราชวงศกศทน

สนทวงศ : เสยดายบว)

จะเหนไดวา ผประพนธบทเพลงสอใหเหนภาพ

ความงามบนใบหนาของหญงผเปนทรกผานสายตา

ของผชายในบทเพลง เฉพาะในสวนของ “สแกม” ท

“ขมสบวสดหมดงาม” เปนการเปรยบเทยบทสอให

ผฟงนกเหนภาพความงดงามของ “พวงแกมสชมพ”

ของผหญงไดเปนอยางด

การเปรยบเทยบความงามของผ หญงกบ

บคคลหรอเทพเจา

นอกจากผประพนธบทเพลงทมเนอหาเกยวกบ

ความรกและความพศวาสจะ “ชมนาง” โดยการสอ

ภาพความงามของผหญงเปรยบเทยบกบธรรมชาต

แลว ยงมการเปรยบเทยบความงามของผหญงกบ

บคคลหรอเทพเจาอกดวย “การสรางภาพพจนโดย

ใชถอยค�า ส�านวน สภาษต ค�าพงเพย เรองราวและ

บคคลหรอเทพเจา อนเปนทรจกคนเคยเปนอยางด

เพอใหผอานสามารถสรางมโนภาพไดแจมชดยงขน”

(Manying, n.d.)

การเปรยบเทยบความงามของหญงผเปนทรก

ของผชายในบทเพลงกบบคคลหรอเทพเจา เปนการ

สอใหเหนภาพความงามของผ หญงทงามยงกวา

ผหญงคนใดในโลกมนษย ดงตวอยางตอไปน

หรอวาชาตกอนนางไดรบพรของใคร

คงสรางผลบญยงใหญ จงไดวไลงามตา

นางฟาองคใดแปลงกายลงมา

จงงามดงเทพธดาลาวณย

(แกว อจฉรยะกล : นางฟาจ�าแลง)

ช. งามเหลอเกนเพลนชมทรามวย

ญ. ยอฉนใหเรงหลง ดงน�าตาลหวานคารมชม

ช. ตาแสนคมเฉดโฉมทรวงทรง

ญ. ยอเยยไปดงดวงใจจง

ช. แดนฟาสงเธอมา

ญ. เคลบเคลมฤทย ฟงแลวใจคะนงซาบซง

วญญา

(ม.จ.จกรพนธเพญศร จกรพนธ : ชะตาฟา)

โอคงดวยบญปางบรรพตวฉนจงไดมาเจอ

เออเฮอเจางามเหลอเกน

จะมองแหงใดงามตา งามทงททาพาเพลน

เจางามเกนกวาเทว

(เทอด วรรธนา : ครวญถงเจา)

จากตวอยางทยกมาจะเหนไดวา ผประพนธ

บทเพลง “นางฟาจ�าแลง” ใชโวหารภาพพจน

ประเภทอปมาเพอเปรยบเทยบความงามของผหญง

กบ “เทพธดา” ซงกคอ นางฟา บทเพลง “ชะตาฟา”

และ “ครวญถงเจา” ผประพนธบทเพลงใชโวหาร

ภาพพจนประเภทอตพจนในการสอใหเหนภาพความ



งามทเกนจรง โดยบทเพลง “ชะตาฟา” ผประพนธ

ใชวลวา “แดนฟาสงเธอมา” ซงค�าวา “แดนฟา”

หมายถง สวรรค จงเปนการสอใหเหนภาพความงาม

ของผหญง โดยเปรยบเทยบกบนางฟาบนสวรรค

นนเอง สวนบทเพลง “ครวญถงเจา” ผประพนธสอ

ใหเหนภาพความงามของผหญงวา “งามเกนกวา

เทว” ค�าวา เทว หมายถง “เทวดาผหญง นางพญา

นางกษตรย” (Royal Institute, 2003, p. 540) จง

เปนการสอใหเหนภาพความงามของผหญงทงาม

ยงกวานางฟา หรอนางกษตรย

การใชโวหารภาพพจนเพอสอใหเหนภาพ

ความงามของผ หญงทปรากฏในบทเพลงทงสาม

บทเพลง เปนการสอภาพความงามของผหญงทไมม

อยจรงในโลกมนษย แตสามารถสะทอนใหเหนอารมณ

ความรสก และความ “หลงใหล” ของผชายทมตอ

หญงผเปนทรกไดอยางชดเจนและลกซง

นอกจากน ผประพนธบทเพลง “ดอกไมเมอง

เหนอ” ยงใชโวหารเปรยบเทยบในลกษณะเกนจรง

หรอโวหารภาพพจนประเภทอตพจน เพอสอใหเหน

ภาพความงามของหญงผเปนทรกผานสายตาของ

ผชายในบทเพลง โดยการชนชมความงามในเชง

เปรยบเทยบกบ “หญงงามในสามโลก”

งามเหลอเกนเพลนพศตดใจ

ดอกไมเวยงเหนอแสนงามเพมความนยม

ชมเชย

โอสาวเมองเหนอนเอย

สวยกระไรบเคยพบเลยในสามโลกน

(สรฐ พกกะเวส : ดอกไมเมองเหนอ)

สามโลก หมายถง โลกทงสาม คอ มนษยโลก

เทวโลก และพรหมโลก (Royal Institute, 2003,

p. 1177) ดงนน การ “ชมนาง” ในบทเพลงนจง

สอใหเหนถงความงามทยงกวาความงามของผหญง

ทสอไวในบทเพลงทงสามบทเพลงทกลาวมา ผฟง

สามารถอนมานความงามทกลาวไวในลกษณะเกน

จรงนไดโดยอาศยความเขาใจเกยวกบความงามของ

“นางฟา” บนสวรรคตามคตความเชอในพระพทธ

ศาสนาทวา “เทวดา (นางฟา) มความแตกตางจาก

มนษยตรงในเรองของกายภาพคอ สวยงามละเอยด

กวามนษยหลายเทา” (T. Thammarak, 2013)

ภาพความงามของผหญงทผประพนธบทเพลงกลาว

ไววา “สวยกระไรบเคยพบเลยในสามโลกน” จงนาจะ

สอใหเหนภาพของผหญงทงดงามอยางนา “อศจรรย”

ยง

จากการศกษาวเคราะหโวหารภาพพจนท

เกยวกบการ “ชมนาง” ในบทเพลงทมเนอหาเกยวกบ

ความรกและความพศวาสของสนทราภรณ สรปไดวา

ผประพนธบทเพลงเลอกใชทงโวหารภาพพจนประเภท

อปมาและอตพจนเพอสอภาพความงามของหญง

ผเปนทรก ผาน “สายตา” และความ “ใกลชด” ของ

ผชายในบทเพลง โดยผประพนธ “สรางภาพ” ให

เกดขนในความคดค�านงของผ ฟงไดอยางชดเจน

จากการเปรยบเทยบภาพความงามของผหญงกบ

ธรรมชาต บคคลหรอเทพเจา ซงสวนใหญผประพนธ

บทเพลง “ชมนาง” ตามขนบวรรณคดไทย ทนยม

เปรยบเทยบความงามของผหญงกบ “ดวงจนทร”

และ “นางฟา” ดงการชมความงามของพระเพอน

พระแพง นางสดา และนางบษบา ในวรรณคดเรอง

ลลตพระลอ รามเกยรต และอเหนา เปนตน นอกจากน

ผประพนธยง “สรางภาพ” ความงามของผหญงท

ผฟง “คนเคย” ทงจากประสบการณในชวตจรงและ

ประสบการณตามคตความเชอในพระพทธศาสนา



ค�ามนสญญา: ถอยค�าทสรางความมนใจใน

ความรก

“ค�ามนสญญา” เปนถอยค�าส�าคญทมกด�ารง

อยในเรองราวความเปนไปของความรก ค�ามนสญญา

หมายถง “ค�าสญญาทชวยใหเกดความมนใจลกซง

ยงขน ถาจะถามวา มนใจในอะไร? หากมองเหนได

สองดานนาจะรความจรงวา ดานทใหสญญาควรมนคง

อยกบสจธรรมซงตนมอยในใจ สวนอกดานหนงนาจะ

ชวยใหเกดความมนใจลกซงยงขน” (Sakrig, 2003, p. 1)

ผประพนธบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรก

และความพศวาสของสนทราภรณ นยมใชโวหาร

ภาพพจนประเภทอตพจนเพอถายทอดค�ามนสญญาท

“ครก” ในบทเพลงมใหแกกน เพอแสดงความจรงใจ

และแสดงใหประจกษถงความรกท “มนคง” ผประพนธ

บทเพลงสวนใหญถายทอดค�ามนสญญาผานถอยค�า

ภาษาของผชายในบทเพลง ซงสามารถแบงไดเปน

2 ลกษณะ คอ

1. ค�ามนสญญาทเชอมโยงกบธรรมชาต

2. ค�ามนสญญาทเชอมโยงกบแนวคดทาง

พระพทธศาสนา

ค�ามนสญญาทเชอมโยงกบธรรมชาต

“ค�ามนสญญา” มกปรากฏอยในเรองราวความ

รกของ “ครก” ทงในชวตจรง และในบทประพนธ

ทงยงเปนถอยค�าส�าคญทท�าใหเกดความเชอมนใน

“รกแท” ทมใหแกกน ผประพนธบทเพลงทมเนอหา

เกยวกบความรกและความพศวาสของสนทราภรณ

ถายทอดค�ามนสญญาของผชายทมใหแกหญงผเปน

ทรก โดยใชโวหารภาพพจนในเชงเปรยบเทยบเพอ

สอใหเหน “ภาพ” ความรกอนยงใหญของผชายทม

ตอหญงผเปนทรก โดยการเชอมโยงกบปรากฏการณ

ธรรมชาตอนยงใหญ หรอธรรมชาตทอยค กน ใน

ท�านองเดยวกบ “ค�ามนสญญา” ทปรากฏในวรรณคด

ไทยทผฟงจ�านวนมากตาง “คนเคย” ดง “ค�ามน

สญญา” ในตอนทพระอภยมณเกยวนางละเวง ใน

วรรณคดเรองพระอภยมณ ของ Sunthornvohara

(Phu) (1962, p. 639) ความวา

ถงมวยดนสนฟามหาสมทร

ไมสนสดความรกสมครสมาน

แมเกดในใตฟาสธาธาร

ขอพบพานพศวาสไมคลาดคลา

แมเนอเยนเปนหวงมหรรณพ

พขอพบศรสวสดเปนมจฉา

แมเปนบวตวพเปนภมรา

เชยผกาโกสมประทมทอง

บทกลอนทยกมานาจะเปนหนงใน “ตนแบบ”

ทผ ประพนธบทเพลงของสนทราภรณน�ามาใชเปน

แนวทางในการเปรยบเทยบ เพอใหผฟงสามารถรบร

และเขาใจในเรองราวความรกของผชายทมใหแก

หญงผเปนทรกไดอยางลกซง

ตวอยางบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรก

และความพศวาสของสนทราภรณทผ ประพนธ

ถายทอด “ค�ามนสญญา” โดยการเชอมโยงกบ

ปรากฏการณธรรมชาตอนยงใหญ มดงน

ใจผกพนรกกนจนกวา

ดนและฟาจะทลาย

อษานมมนตดลรกสลกใจ

รวมสายใยสวาทเอย

(สรฐ พกกะเวส : อษาสวาท)

(ญ) ตองจ�าน�าค�าเตอน จงเหมอนดาวเดอนคกน

(ช) รกจะไมคลายรกหกหาย

(ญ) อยาไดคลายมนหมายจากฉน

(ช) ตราบฟาดนสนกน

(พรอม) ความรกคงมนรกไมมวนหนายปอง

(สรฐ พกกะเวส : ค�ารกค�าขวญ)



หากอาทตยลบโลกโศกสลด

จะมดหมดทกชวตยงทนได

หากขาดนองทพปอง หนงในดวงใจ

ทนไมไดจกตองตาย ลงไปพลน

(ชอม ปญจพรรค : หนงในดวงใจ)

จากตวอยางทยกมาจะเหนไดวา ผประพนธ

บทเพลงน�าเอาการสญสนของดน ฟา และดวงอาทตย

อนเปนธรรมชาตทยงใหญและสมพนธกบการด�ารง

อยของชวตผคน มากลาวอางเปน “ค�ามนสญญา”

ในลกษณะเกนจรง เพอเชอมโยงไปสความรกอน

ยงใหญของผชายทมตอหญงผเปนทรก

ในบทเพลง “ดอกไมเมองเหนอ” ผประพนธ

ไดน�าเอาการสญสนของน�าในหวยแกว ซง “น�าตก

หวยแกว เปนน�าตกทอยใกลเมองเชยงใหมมากทสด...

ตวน�าตกมขนาดเลก สงประมาณ 10 เมตร มน�าไหล

ตลอดป...” (Huay Kaew Waterfall, Chiang Mai,

n.d.) มาเชอมโยงเพอ “ยนยน” ความรกอนยงใหญ

ของผชายทมตอหญงผเปนทรก นอกจากน ผประพนธ

ยงไดน�าเอาธรรมชาตอนมคณตอมนษย นนกคอ

แผนดน มาเปนสกขพยานในความรกอกดวย

สญญาตอหนาแผนดน

หากหวยแกวสญสนธารหายเหอดไป

ความรกนนซพลนแหนงหนาย

ใจจงถายรกหนายจากเธอ

(สรฐ พกกะเวส : ดอกไมเมองเหนอ)

ผ ประพนธบทเพลง “พรกเจา” ไดน�าเอา

ธรรมชาตทอยคกนและขาดจากกนไมไดมาเชอมโยง

กบความรกไดอยางนาสนใจ

พรกเจายงกวาปลารกน�า

กนนรรกถ�า ไมล�าพรกเจา

กญชรหวงงา มฤคาหวงเขา

ยงไมเทาพหวงนงเยาว

พหวงเจากวาดวงฤทย

(แกว อจฉรยะกล : พรกเจา)

จากตวอยางจะเหนไดวา ผประพนธไดน�าความ

เปนไปของธรรมชาตทอยคกนมากลาวในลกษณะซ�า ๆ

อยางตอเนองเพอเปนการ “เนนย�า” โดยเชอมโยง

ในเชงเปรยบเทยบกบความรกของผชายในบทเพลงท

“ยงใหญ” กวาความรกทเกดขนจากความเปนไปของ

ธรรมชาตเหลานน การทผประพนธใชโวหารภาพพจน

มาสอความหมายในลกษณะนยอมท�าใหผฟงประจกษ

ถงความรกอนยงใหญทผชายมตอหญงผเปนทรกได

อยางชดเจน ลกซง และกนใจ

ค�ามนสญญาทเชอมโยงกบแนวคดทาง

พระพทธศาสนา

บทเพลงทผประพนธถายทอด “ค�ามนสญญา”

ของผ ชายในลกษณะทเ ชอมโยงกบแนวคดทาง

พระพทธศาสนา ซงเปนศาสนาประจ�าชาตของคน

ในสงคมไทย เปนการเชอมโยงโดยการใชโวหาร

ภาพพจนประเภทอตพจน หรอการกลาวเปรยบเทยบ

ในลกษณะเกนจรง เพอสอใหเหน “ค�ามนสญญา”

ของผชายทมใหแกหญงผเปนทรก ดงตวอยางตอไปน

ดมด�ารสล�ายงจ�าได

ฝากดวงใจสองรา

ขอรกกนไปในชาตหนา

ค�าสญญาจ�าตดใจ

(สรฐ พกกะเวส : กลนดอกโศก)

(ชาย) บงน�ารกบวบาน

ชวนส�าราญเพยงใด

แตบงน�าใจยงกวา

(หญง) ตางครองสขเปรมปรด

(ชาย) ในชาตนชาตหนา



(หญง) รกเราบชา (แกว อจฉรยะกล : บงน�ารก)

ช. โอปารชาตเอย ชนเชยชวตให

ญ. ชาตหลงปางใด (ฮม...) เขาใจทกปาง

ช. เกดชาตปางไหน (ฮม...) ขอไดรวมใจทกทาง

ญ. ปางรกรวมใจไมจดจาง ปางรางไมจางเลย

(แกว อจฉรยะกล : ปารชาต)

จากตวอยางจะเหนไดวา ผประพนธบทเพลงน�า

เอาความเชอเรอง “ชาตภพ” มาเชอมโยงกบ “ค�ามน

สญญา” เพอสอใหเหนภาพความรกอนยงใหญของ

“ครก” ทปรารถนาจะครองคอยดวยกนทงในชาตภพน

ชาตภพหนา หรอชาตภพใด ๆ การถายทอด “ค�ามน

สญญา” ในลกษณะนยอมท�าใหผฟงเพลงประจกษ

ชดถงความ “มนคง” ในความรกของผชายทมใหแก

หญงผเปนทรก

การถายทอด “ค�ามนสญญา” โดยใชโวหาร

ภาพพจนมาเปนสอในการสรางความ “เขาใจ” และ

“เขาถง” เรองราวความรกอนยงใหญของผชายทม

ใหแกหญงผเปนทรก ดงทไดกลาวมาแลวขางตน

ไมวาจะเปนการถายทอด “ค�ามนสญญา” ทเชอมโยง

กบธรรมชาต หรอเชอมโยงกบแนวคดทางพระพทธ-

ศาสนา นบไดวาผประพนธสามารถเลอกใชถอยค�า

ภาษาในเชงเปรยบไดอยางมชนเชง จนสามารถสราง

การรบรใหเกดขนแกผฟงไดอยางลกซง

“ค�ามนสญญา” เปนองคประกอบทส�าคญยง

ในเรองราวความเปนไปของความรก แมทสดแลวใน

ชวตจรงของครกจ�านวนมากอาจไมสามารถเปนไปดง

ค�ามนสญญาทใหไวแกกน เนองมาจากเงอนไขและ

ความเปลยนแปลงใด ๆ ทอาจเกดขนอยางไมอาจ

หลกเลยง อนเปนสจธรรมในความเปนไปของชวต

แตคนเราทกคนกคงปฏเสธไมไดวา “ค�ามนสญญา”

มคณคาตอจตใจทงแกผใหและผรบ

การพลดพราก: ความทกข ความโศกเศรา

และความสะเทอนใจ

ในทางพระพทธศาสนา พระพทธองคไดตรส

ไววา ทใดมรก ทนนมทกข และ “ความทกขทเกดขน

จากการพลดพรากจากสงอนเปนท รกทพอใจนน

เปนเรองทรมานยง” (Dhammajak Square, 2011)

การพลดพรากจากบคคลผ เป นท รกเปนอกหนง

“สจธรรม” ในเรองราวความเปนไปของชวตรก ผ

ประพนธบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรกและ

ความพศวาสของสนทราภรณนยมถายทอดเรองราว

ของ “ครก” ทตองพลดพรากจากกน โดยเลอกใช

โวหารภาพพจนทงประเภทอปมาและอตพจนมา

เปรยบเทยบ และมกก�าหนดให “ผชาย” เปนฝาย

แสดงออกถงความทกข ความโศกเศรา และความ

สะเทอนใจในลกษณะของการ “คร�าครวญ” ถงหญง

ผเปนทรก

ผประพนธบทเพลงใชโวหารเปรยบเทยบเพอ

สอใหเหนภาพและอารมณความรสกของผชายยาม

ทตองพลดพรากจากหญงผเปนทรกในลกษณะของ

การ “สญสน” ทงความสขและความหวงในชวต

ดงตวอยางตอไปน

สดหมางสดหมองจ�าตองจากกน

สนผกพนสนสดฝนเอาไว

สนเธอสนหวงเหมอนดงสนใจ

สนเยอใยเหมอนชวนภนทพง

(สวสด ธงศรเจรญ : ดวยรกจงรอ)

ใจหายสดเสยดายใจเจา

นองไปไหนเลาโอเรานใจหาย

จากฉนไปเพราะเหตใดนองจงแหนงหนาย

เหมอนแกลงท�าลายใหตายทงเปนดวงใจ

(สมศกด เทพานนท : ใจหาย)



มนตแหงความหลงยงราย

ลบเหหายคลายเบา

รกเรยกรองเรา

รางเศราทงเอาทวงเอาชพสลายวายปราณ

(ศรสวสด พจตรวรการ : ลมทะเล)

รกแรม รางรา จะพาใจนาง

ชนชด จดจาง หวงนางไมหาย

ทงใหครวญคด ของจตเศราอยไมวาย

แมรกคลาย เหมอนพนตายนะนาง

(ชอม ปญจพรรค : ของจต)

จากตวอยางทยกมาอาจกลาวโดยสรปไดวา

ผประพนธบทเพลงใชโวหารภาพพจนประเภทอปมา

และอตพจนทสอถงการ “สญสน” ในท�านอง “ขาด

เธอขาดใจ” ซงเป นการใช ภาพพจน ในเ ชง

เปรยบเทยบท สอภาพและเราอารมณความรสก

ของผฟงไดเปนอยางด นอกจากผฟงเพลงจะรสก

“สะเทอนใจ” กบผลจากการพลดพรากทเกดขนกบ

ผชายในบทเพลงแลว ยงเปนการ “ตอกย�า” ใหผฟง

ประจกษถงความรกอนยงใหญของผชายทมใหแก

หญงผเปนทรกอกดวย

นอกจากน ผ ประพนธบทเพลงยงสอใหเหน

ภาพของผชายเมอตองพลดพรากจากหญงผเปนทรก

ผานการ “คร�าครวญ” ในลกษณะทคลายคลงกบ

บทคร�าครวญของกวเมอตองจากนางผเปนทรกใน

วรรณคดนราศ โดยผประพนธเชอมโยงการแสดงออก

ถงความทกข ความโศกเศรา และความสะเทอนใจ

ของผ ชายในบทเพลงกบสภาพความเปนไปของ

ธรรมชาตทผฟงตาง “คนเคย” เปนอยางด ผประพนธ

บทเพลงเลอกใชโวหารภาพพจนประเภทอปมาเปน

หลก เพอเปรยบเทยบใหเหนภาพและอารมณ

ความรสกของผชายทคร�าครวญถงหญงผเปนทรก

ดงตวอยางตอไปน

ฟาครนครนเหมอนเสยงสะอนในใจ

น�าตาหวงใยไหลรนรวง

ฝนสงฟาฉนคอยรกมาสงทรวง

ไมเหนเธอรกเธอหวง โอรกเจาลวงหทย

(กรชกล สถตถาวร : ฟาหนาฝน)

ผประพนธบทเพลง “ฟาหนาฝน” เลอกใช

โวหารภาพพจนเพอสอใหผ ฟงเหนภาพความทกข

ความโศกเศรา และความสะเทอนใจของผชายทเปน

ผลมาจากการพลดพรากจากหญงผเปนทรก โดย

เปรยบเทยบเสยงของฟาทรองดง “ครนครน” กบ

“เสยงสะอนในใจ” ของผชาย นอกจากน ผประพนธ

บทเพลง “ฟาคลมฝน” ไดเลอกใชโวหารภาพพจนท

สอใหผฟงเหนภาพและไดยนเสยงฟาทรองดง “ครน”

เพอเปรยบเทยบกบสภาพ “ใจสะทานสะอน” ของ

ผชายในท�านองเดยวกบบทเพลง “ฟาหนาฝน” และ

ผประพนธยงไดสอใหเหนสภาพความเปนไปของ

“ฟาฝน” อยางตอเนอง เพอเชอมโยงใหเหนภาพ

ความทกข ความโศกเศรา และความสะเทอนใจของ

ผชายในบทเพลง

อมพรสะทอนดงครน ดงใจสะทานสะอน

คงช�ากล�ากลน ปนปวน

ฟาร�าไหเหมอนใจร�าหวน เปรยบหวใจเรยมปวน

พครวญฟาครวญ ตรมใจ

เมอยามฝนตกหวอกยงคลมคลง

ดจดงฉนหลงน�าตาไหล

นจจาโอฟายงรองไห โถตวขาหรอจะทนได

เศราใจใหฝนชนบาน

(แกว อจฉรยะกล : ฟาคลมฝน)

จะเหนไดวา ผประพนธบทเพลงไดเชอมโยง

สภาพของ “ฟาร�าไห” หรอสภาพยาม “ฝนตก”

ตอเนองจากการบรรยายภาพ “ฟารอง” โดยเชอมโยง

มาเปรยบเทยบกบใจท “ร�าหวน” “ปวน” “คลมคลง”



และการ “หลงน�าตาไหล” ของผชายในบทเพลง การ

เปรยบเทยบในลกษณะนยงท�าใหผฟงสามารถ “เขา

ถง” ความทกขทเกดขนในจตใจของผชาย อนเปน

ผลสบเนองมาจากการพลดพรากจากหญงผเปนทรก

ไดอยางลกซง

นอกจากน ผประพนธยงน�าเอาสภาพความเปน

ไปตามธรรมชาตของ “ฟา” มากลาวไวในลกษณะ

อนดงปรากฏในบทเพลง “ยามดก” และบทเพลง

“ครวญรก”

ดกแลวหนา ฟาพราวดาวเกลอน

แตขาดเดอน ทองฟาแรมเดอนมวมดเหมอนใจขา

เสยงอะไร ผพรายทไหนกมา

ออหรงหรอกหนาโหยหวนครวญมา ครวญเรยก

หาใครนน (แกว อจฉรยะกล : ยามดก)

แรกรกหวานนกน�าค�าทพร�าร�าพน

ชนใจกน มงหมายมน รกพลนมากลบมากลาย

ดซดอนาถนาอนาถใจ คดไมวาย รกกลบกลาย

รกคลายรกหายสดชน ขมขนหมดหวง เหมอน

เมฆฝงนภา

(เอบ ประไพเพลงผสม : ครวญรก)

จากตวอยางบทเพลงทยกมาจะเหนไดว า

ผ ประพนธน�าสภาพความเปนไปในธรรมชาตของ

“ฟา” มาเปรยบเทยบกบสภาพจตใจของผชายใน

บทเพลง การพลดพรากจากหญงผเปนทรกกอใหเกด

“ความทกข” อยางยง ในบทเพลง “ยามดก”

ผประพนธไดเปรยบเทยบสภาพของทองฟาในคน

เดอนแรมท “มวมด” เชอมโยงกบสภาพจตใจ

ของผ ชายทเปนทกขเมอตองพลดพรากจากหญง

ผเปนทรก และบทเพลง “ครวญรก” เปนบทเพลง

ทผ ประพนธสอความ “ขมขน” ของผชายทตอง

พลดพรากจากหญงผ เปนท รกเพราะความรกมา

“กลบกลาย” โดยเชอมโยงกบสภาพของทองฟาทถก

เมฆฝง ซงในบทเพลงใชค�าวา “เมฆฝงนภา” หมาย

ถง สภาพของทองฟาทเตมไปดวยกอนเมฆจนแสง

ของดวงอาทตยไมสามารถสองสวางมายงผนโลกได

การเลอกใชค�านอยแต “กนความ” ไดมาก ทงยง

สามารถสอใหเหนสภาพธรรมชาตในยามทฟา “มด

หมน” เพอเปรยบเทยบกบความ “ทกขใจ” ของ

ผชายในบทเพลง ยอมจะท�าใหผฟงเหนภาพและเกด

อารมณความรสกคลอยตามไดโดยงาย

การใชโวหารภาพพจนประเภทอปมาและ

อตพจนเพอสอใหเหนความทกข ความโศกเศราและ

ความสะเทอนใจของผชายในบทเพลง อนเปนผล

มาจาก “การพลดพราก” จากหญงผเปนทรก ทงโดย

การสอใหเหนภาพชวตท “สญสน” และการสอใหเหน

ภาพการ “คร�าครวญ” ของผ ชายในบทเพลงท

เชอมโยงกบธรรมชาต ยอมท�าใหผ ฟง “เขาถง”

อารมณความรสกของผชายในบทเพลงไดชดเจนและ

ลกซง

สรปและอภปรายผล

บทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรกและความ

พศวาสของสนทราภรณ เปนบทเพลงทไดรบความ

นยมจากผ ฟงจ�านวนมาก นอกจากคณคาในดาน

เนอหาทสอดคลองกบความเปนไปในชวตของผคน

ทวไปแลว คณคาในดานภาษาอนเกดจากความ

สามารถในเชงประพนธของผประพนธบทเพลงนบวา

มคณคายง

จากการศกษาวเคราะหบทเพลงทมเนอหาเกยวกบ

ความรกและความพศวาส ในอลบม “ทสดของ

เพลงรก สนทราภรณ” จ�านวนทงสน 50 บทเพลง

สรปไดวา ผประพนธบทเพลงเลอกใชภาษาในเชง

เปรยบเทยบ หรอโวหารภาพพจนทงประเภทอปมา

และอตพจน เพอสอความหมาย สอภาพ และสอ



อารมณความรสกของ “ครก” ในบทเพลง โดย

สามารถแบงไดเปน 3 ลกษณะ กลาวคอ

การชมความงามของหญงผ เปนท รก หรอ

“ชมนาง” ทนบเปนจดเรมตนเรองราวของความรก

ผประพนธสอภาพความ “ประทบใจ” ในความงาม

ของหญงผเปนทรกผานสายตาของผชายในบทเพลง

โดยผประพนธนยมเปรยบเทยบภาพความงามของ

ผหญงกบธรรมชาต บคคลหรอเทพเจา การ “ชม

นาง” สวนใหญเปนไปตามขนบวรรณคดไทย ทนยม

เปรยบเทยบความงามของผหญงกบ “ดวงจนทร”

และ “นางฟา” นอกจากน ผประพนธยง “สรางภาพ”

ความงามของผ หญงทผ ฟ ง “ค นเคย” ทงจาก

ประสบการณในชวตจรงและประสบการณตามคต

ความเชอในพระพทธศาสนา

ในหลากหลายบทเพลง ผประพนธไดถายทอด

“ค�ามนสญญา” เพอ “ยนยน” ในความรกท “มนคง”

ของผชายทมใหแกหญงผเปนทรก โดยผประพนธ

เลอกใชโวหารภาพพจนประเภทอตพจน หรอโวหาร

เปรยบเทยบในลกษณะเกนจรงเปนหลกในการ

ถายทอด การถายทอด “ค�ามนสญญา” ทเชอมโยง

กบธรรมชาตนน ผประพนธนาจะไดรบอทธพลจาก

วรรณคดเรอง พระอภยมณ ของ พระสนทรโวหาร

(ภ) มาเปนแนวทางในการเปรยบเทยบ นอกจากน

ผประพนธยงถายทอด “ค�ามนสญญา” โดยเชอมโยง

กบแนวคดทางพระพทธศาสนาอกดวย การใชโวหาร

เปรยบเทยบเพอถายทอด “ค�ามนสญญา” ในลกษณะ

ดงกลาว แสดงใหเหนเรองราวความรกอนยงใหญ

ของผชายทมใหแกหญงผเปนทรก ซงสามารถสราง

การรบรใหเกดขนแกผฟงไดอยางลกซง

เรองราวความเปนไปของความรกลกษณะ

สดทายทปรากฏในบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความ

รกและความพศวาสของสนทราภรณ คอ “การ

พลดพราก” ซงเปนทมาของความทกข ความโศก

เศรา และความสะเทอนใจของผชายในบทเพลง

โดยผประพนธเลอกใชทงโวหารภาพพจนประเภท

อปมาและอตพจนในการเปรยบเทยบเพอสอให

เหนภาพชวตท “สญสน” รวมทงการสอใหเหน

ภาพการ “คร�าครวญ” ของผ ชายในบทเพลงท

เชอมโยงกบธรรมชาต ซงมความคลายคลงกบ

บทคร�าครวญของกวเมอตองจากนางผเปนทรกใน

วรรณคดนราศ ผประพนธสามารถ “สะทอน” ผลแหง

“การพลดพราก” ผานอารมณความรสกและการ

แสดงออกของผชายในบทเพลงไดอยางชดเจน สงผล

ใหผฟงเกดอารมณคลอยตามไดโดยงาย

กลาวไดว า “โวหารรก” ในบทเพลงของ

สนทราภรณ เปนโวหารทมคณคาตอผศกษาวเคราะห

และตอผฟงเพลง ในแงทผประพนธสามารถเลอกสรร

โวหารภาพพจนมาใชในการเปรยบเทยบเพอสอ

เรองราวความเปนไปของความรกไดอยางสอดคลอง

และเหมาะสมกบเนอหาทตองการสอสาร สงผลให

บทเพลงมความไพเราะและมความหมายทลกซง ทง

การเลอกใชโวหารภาพพจนยงท�าใหสามารถสอภาพ

สออารมณและความรสกทชดเจนจนผฟงสามารถ

“เขาถง” เรองราวความรกของ “ครก” ในบทเพลง

ไดเปนอยางด ความสามารถในชนเชงการประพนธ

ของผประพนธบทเพลง หรอ “ครเพลง” จงเปนสวน

ส�าคญทท�าใหบทเพลงทมเนอหาเกยวกบความรกและ

ความพศวาสของสนทราภรณ “ประทบ” อยในใจ

ของผฟงตราบจนทกวนน



บรรณานกรม

Chaisilwattana, Y. (2001). Introduction to

literature (2nd ed.). Bangkok, Thailand:

Thammasat Univeristy Press. (in Thai).

Dhammajak Square. (2011). Separation from

the one we love Is suffering. Retrieved

December 17, 2016, from http://www.

dhammajak.net/forums/viewtopic.php?t=

39505 (in Thai).

Huay Kaew Waterfall, Chiang Mai. (n.d.).

Retrieved December 16, 2016, from

http://www.emagtravel.com/archive/

huaykaew-waterfall.html (in Thai).

Koohacharoen, T. (2014). Contents and

language of songs about Thailand’s

floods: A reflection of Thai society.

University of the Thai Chamber of

Commerce Journal, 34(4): 75-91. (in Thai).

Manying, W. (n.d.). Analysis of figures of speech

in the Vessantara Jataka: The Khmer

version. Retrieved December 12, 2016,

from http://www.human.nu.ac.th/jhnu/file/

journal/2013_02_26_11_18_36-06%20%

E0%B8%A3%E0%B8%A8.%E0%B8%99%

E0%B8%97.%E0%B8%A7%E0%B8%B1%

E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%8A%

E0%B8%B1%E0%B8%A2.pdf (in Thai).

Rapeesaeng, U. (2007). An analytical study of

the language usage in Suntaraporn’s

songs during 1939-1981 (Unpublished

master’s thesis). Kasetsart University,

Bangkok, Thailand. (in Thai).

Royal Institute. (2003). The Royal Institute

dictionary B.E. 2542. Bangkok, Thailand:

Nanmee Books. (in Thai).

Sakrig, R. (2003). From nature to words of

promise. Retrieved December 12, 2016,

from http://www.openbase.in.th/node/2126

(in Thai).

Scented citrus flowers (the scent of the orange

jasmine). (2011). Retrieved December 14,

2016, from https://sangkae.wordpress.

com/tag/%E0%B8%81%E0%B8%A5%

E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99%

E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%81%

E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%

E0%B8%A7/) (in Thai).

Sinseubphon, D. (2000). Aesthetic analysis of

Thai literacy language in the songs of

Suntharaporn. In Proceedings of the

38th Kasetsart University annual

conference (pp. 578-582). Bangkok,

Thailand: Kasetsart University. (in Thai).

Suntaraporn lover’s house. (2011). Retrieved

December 16, 2016, from http://www.

websuntaraporn.com/suntaraporn/lyric/

(in Thai).

Sunthornvohara (Phu), Phra. (1962). Phra Aphai

Mani (2nd ed.). Bangkok, Thailand:

Kurusapa Business Organization. (in Thai).

Suwanchomphu, C. (2005). Language and

communication. Bangkok, Thailand: P

Press. (in Thai).



T. Thammarak. (2013). Nature and the existence

of angels. Retrieved December 16, 2016,

from https://torthammarak.wordpress.

com/2013/08/26/%E0%B8%98%E0%B8%

A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%

B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%

E0%B8%B4%E0%B9%81%E0%B8%

A5%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%

B2%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%

B5%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%

B9%E0%B9%88%E0%B8%82%E0%B8%

AD/ (in Thai).

วารรัก นลงงสุนราร์...

Documents